Khảo sát năng lực trí tuệ của học sinh lớp 5 tại thị xã Đồng Xoài - Tỉnh Bình Phước năm học 2005 - 2006

BOÄ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TRÖÔØNG ÑAÏI HOÏC SÖ PHAÏM TP. HOÀ CHÍ MIN H --------------------------- ÑOÃ T HÒ N GA KHAÛO SAÙT NAÊNG LÖÏC TRÍ TUEÄ CUÛA HOÏC SINH LÔÙP 5 TAÏI THÒ XAÕ ÑOÀNG XOAØI – TÆNH BÌNH PHÖÔÙC NAÊM HOÏC 2005 – 2006 Chuyeân ngaønh: Taâm lyù hoïc Maõ soá: 60 31 80 LUAÄN VAÊN THAÏC SÓ TAÂM LYÙ HOÏC N GÖÔØI HÖÔÙNG DAÃN K HOA HOÏC: PGS.TS ÑO AØN V AÊN ÑIEÀU Thaønh phoá Hoà Chí Minh - 2006 LÔØI CAÛM ÔN Toâi x in chaân th aønh caûm ôn: Tröôøng CÑSP Bình Phöôùc, Ban chuû nhieäm khoa, caùc thaày coâ trong khoa Taâm lyù – Giaùo duïc, Phoøng KHCN – SÑH vaø caùc p hoøng ban cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Thaønh phoá Hoà Chí Minh, ñaõ tröïc tieáp giaûng daïy, giuùp ñôõ to âi trong suoát khoùa hoïc. Toâi xin chaân thaønh caûm ôn PGS.TS Ñoaøn Vaên Ñieàu ñaõ taän taâm chæ daãn toâi trong suoát thôøi gian thöïc hieän luaän vaên. Toâi xin baøy toû loøng caûm ôn tôùi baïn beø cuøng lôùp hoïc, ñoàng nghieäp, ngöôøi thaân ñaõ ñoäng vieân, giuùp ñôõ toâi hoaøn thaønh lu aän vaên naøy. Tp. Hoà Ch í Minh, thaùng 9 naêm 2006 Taùc giaû Ñoã Thò Nga LÔØI CAM ÑOAN Toâi xin cam ñoan ñaây laø coâng trình nghieân cöùu cuûa rieâng toâi, caùc soá lieäu vaø keát quaû nghieân cöùu neâu trong luaän vaên laø trung thöïc, ñöôïc caùc ñoàng taùc giaû cho pheùp söû duïng vaø chöa töøng ñöôïc coâng boá trong baát kyø moät coâng trình naøo khaùc. Taùc giaû Ñoã Thò Ng a DANH MUÏC CAÙC CHÖÕ VIEÁT TAÉT CF Taàn soá tích luõy (Cumulative frequency) CFMP Taàn soá tích luõy tính ñeán trung ñieåm cuûa ñieå m soá (Cumulative frequency to midpoint) CPMP Soá phaàn traêm tích luõy ñeán trung ñieåm cuûa ñieåm soá.  Ñoä leäch tieâu chuaån (Std. Deviation) ÑK Ñoä khoù ÑPC Ñoä phaân caùch ÑTB Ñieåm trung bình F Taàn soá HS Hoïc sinh N Soá maãu xöû lyù PR Thöù haïng baùch phaân (Percentile rank) r Heä soá töông quan (Correlation Coefficien t) TH Tieåu hoïc TNBT Traéc nghieäm b ieân taäp SELÑ Soá em laøm ñuùng X Chæ soá trung bình XLTT Xeáp lo aïi trí tueä MÔÛ ÑAÀU 1. Lyù do choïn ñeà taøi Ngaøy nay, vôùi söï tieán boä vöôït baäc cuûa k hoa hoïc – kyõ thuaät, xaõ hoäi ñoøi hoûi ngaøy caøng cao veà trình ñoä vaø khaû naêng cuûa co n ngöôøi. Tröôùc tình hình ñoù, giaùo duïc Vie ät Nam ñang ñaët ra moät yeâu caàu quan troïng laø naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc, boài döôõng nhaân taøi. Vì theá, coù theå noùi raèng phaùt trie ån trí tueä vaø laøm sao naâng cao naêng löïc trí tueä cho con ngöôøi laø vieäc laøm troïng yeáu, vì trí tueä con ngöôøi laø nguoàn voán quyù nhaát trong moïi nguoàn voán – laø boä phaän trung taâm laøm neân chaát löôïng vaø söùc m aïnh ngaøy caøng taêng cuûa cuoäc soáng con ngöôøi vaø chính nguoàn löïc trí tueä ñaõ taïo ra tieàm löïc phaùt trieån cuûa moãi daân toäc, moãi quoác gia v aø cuûa caû nhaân loaïi. Trí tueä laø taøi s aûn voâ giaù m aø moãi quoác gia vaø toaøn nhaân loaïi ñeàu phaûi quan taâm, chaêm soùc, boài döôõng, phaùt trieån vaø tìm caùch phaùt huy coù hieäu quaû treân con ñöôøng phaùt trieån ngaøy caøng vaên minh tieán boä cuûa m ình. Do vaäy, phaùt trieån trí tueä vaø laøm sao naâng cao naêng löïc trí tueä cho con ngöôøi maø ñaëc bieät laø hoïc sinh nhoû tuoåi (tuoåi TH) – chuû nhaân töông lai cuûa ñaát nöôùc laø v aán ñeà caáp th ieát. Naêng löïc trí tueä laø yeáu toá quan troïng trong hoïc taäp. Do vaäy, trong quaù trình giaûng daïy – giaùo duïc caàn reøn luyeän vaø phaùt trieån ñöôïc trí tueä cho hoïc sinh. Hay noùi moät caùch toång quaùt, giaùo duïc nhaèm phaùt huy nhöõng maët maïnh, khaéc phuïc nhöõng maët yeáu cuûa trí tueä ñeå ñaït hieäu quaû cao. Muoán bieát ñöôïc maët maïnh, m aët yeáu cuûa trí tueä caàn phaûi c où duïng cuï ño löôøng töông xöùng. Do ñoù, ñeà taøi “Khaûo saùt Naêng löïc trí tueä cu ûa hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ Ñoàng Xoaøi – tænh Bình Phöôùc naêm hoïc 2005 – 2006” ñöôïc thöïc hieän. Ñeà taøi seõ goùp phaàn vaøo vieäc vaïch ra nhöõng yeáu toá cuûa naêng löïc trí tueä, tìm ra nhöõng yeáu toá aûnh höôûng ñeán quaù trình hình thaønh naêng löïc trí tueä, caùch reøn luyeän, phaùt trieån naêng löïc trí tueä cho hoïc sinh. 2. Muïc ñích nghieân cöùu 1. Khaûo saùt naêng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ Ñoàng Xoaøi – tænh Bình Phöôùc naêm hoïc 2005 – 2006. 2. Ñeà xuaát nhöõng bieän phaùp reøn luyeän p haùt huy trí tueä cho hoïc sinh. 3. Giaû th uyeát nghieân cöùu 1. Söï phaùt trieån trí tueä cuûa caùc em hoïc s inh lôùp 5 taïi thò xaõ laø bình thöôøng so vôùi caùc em hoïc sinh cuøng lôùp ôû caùc ñòa phöông khaùc (bình thöôøng coù nghóa laø ña soá hoïc sinh coù möùc trí tueä trung bình vaø treân trung bình). 2. Khoâng coù söï khaùc bieät veà söï phaùt trieån naêng löïc trí tueä giöõa hoïc sinh nam vaø hoïc sinh nöõ lôùp 5. 3. Khoâng coù söï khaùc bieä t veà sö ï phaùt trieån naêng löïc trí tueä giöõa hoïc sinh lôùp 5 cuûa caùc tröôøng TH taïi thò x aõ. 4. Nhieäm vuï 1. Bieân taäp vaø thöû nghieäm traéc nghieäm trí tueä treân mo ät so á hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ. Tín h caùc tham soá caâu vaø baøi traéc nghieäm trí tueä. 2. Khaûo saùt naêng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ (söû duïng TNBT v aø Tes t Raven). 3. Ñeà xuaát bieän phaùp reøn luyeän phaùt huy naêng löïc trí tueä cho hoïc sinh. 5. Ñoái töô ïng - khaùch theå *Ñoái töôïng: Naêng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ (na êng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh lôùp 5 maø ñeà taøi khaûo saùt goàm nhöõng naêng löïc nhö sau: -Naêng löïc tri giaùc khaùi quaùt -Naêng löïc tö duy loâgic (khaùi quaùt hoùa, tröøu töôïng hoùa) tö duy phaân tích toång hôïp -Naêng löïc phaân tích vaïch ra nhöõng moái lieân heä toàn taïi giöõa caùc söï vaät – hieän töôïng -Naêng löïc töø vöïng vaø ngoân ngöõ. -Naêng löïc tính toaùn vaø lyù luaän. -Naêng löïc ghi nhôù vaø nhaän bieát. -Kieán thöùc. *Khaùch theå: Goàm 365 hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ. 6. Giôùi haïn – phaïm vi Khaûo saùt baèng Test Raven Khaûo saùt baèng TNBT Nghieân cöùu chæ taäp trung chuû yeáu laø khaûo saùt naêng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ Ñoàng Xo aøi – tænh Bình Phöôùc naêm hoïc 2005 – 2006. 7. Phöông phaùp Trong ñeà taøi coù söû duïng nhöõng phöông phaùp chính: 1. Tham khaûo taøi lieäu: Ñoïc taøi lieäu coù lieân quan ñeán vieäc bieân taäp, thöû nghieäm, traéc nghieäm trí tueä v aø nhöõng taøi lieäu coù lieân quan ñeán trí tueä, n aêng löïc trí tueä, caùc vaán ñeà veà trí tueä, trí tueä cuûa hoïc sinh TH... 2. Phöông phaùp ñieàu tra baèng tr aéc nghieäm: Söû duïng 2 baøi traéc nghieäm : TNBT (bieân taäp – thöû nghieäm coù nghóa laø döïa vaøo Traéc nghieäm chæ soá tho âng minh cuûa taùc giaû Nguyeãn Haïnh, NXB Treû 2004, boä traéc n ghieäm naøy daønh cho hoïc sinh lôùp 5 goàm 98 caâu, qua 3 laàn thöû nghieäm treân moät soá hoïc sinh lôùp 5 choïn ñöôïc 30 caâu coù giaù trò) v aø Tes t Raven ñieàu tra treân 365 em hoïc sinh lôùp 5 taïi thò xaõ. Tuaân thuû caùc ñ ieàu kieän khoân g gian vaø thôø i gian, caùch laøm baøi traéc nghieäm, p haùt cho mo ãi hoïc sinh 1 phieáu thoâng tin, yeâu caàu caùc em ñieàn ñaày ñuû, sau ñoù höôùng daãn caùc em caùch laøm 2 baøi traéc nghieäm treân. 3. Phöông phaùp toaùn thoáng keâ vôùi söï trôï giuùp cuûa phaàn meàm Microsoft Excell ñeå xöû lyù soá lieäu thu ñöôïc. Ngoaøi ra coøn duøng caùc soá thoáng keâ thoâng duïng trong traéc nghieäm vaø xaây döïng chöông trình maùy tính ñeå phaân tích soá lieäu, tìm kieám keát quaû giuùp cho vieäc nhaän ñònh caùc chæ soá baøi traéc nghieäm. 8. Tieán ñoä thöïc hieän -Thaùng 10 – 11/2005: Hoaøn th aønh ñeà cöông – thöû nghieäm. -Thaùng 12/2005: thu soá lieäu -Thaùng 01 – 02/2006: Xöû lyù soá lieäu – Vieát cô sôû lyù luaän. -Thaùng 03 – 04/2006: Phaân tích soá lieäu – Vieát cô sôû lyù luaän -Thaùng 05 – 06/2006: Hoaøn th aønh cô sôû lyù luaän -Thaùng 07 – 08/2006: Chænh söûa -Thaùng 09/2006: No äp vaø chuaån bò baûo veä luaän v aên NOÄI DUNG Chöông 1: CÔ SÔÛ LÍ LUAÄN 1.1. Nhöõng coâng trình nghieân cöùu trí tueä the á giôùi vaø Vieät Na m Chuùng ta bieát raèng theá kyû 21 laø theá kyû cuûa cuoäc caùch maïng khoa hoïc kyõ thuaät h ieän ñaïi dieãn ra nhö vuõ baõo, ñaõ taïo neân nhöõng bieán ñoåi saâu saéc laøm thay ñoåi taän goác caùc m aët cuûa ñôøi soáng xaõ hoäi loaøi ngöôøi. Vôùi cuoäc caùch maïng naøy nguoàn löïc ngöôøi trôû thaønh nguoàn löïc chuû choát, coát loõi nhaát, ñoùng vai troø q uyeát ñònh thuùc ñaåy tieán trình phaùt trieån cuûa moãi quoác gia. Neáu nhö nguoàn löïc con ngöôøi laø nguoàn löïc cu ûa moïi nguoàn löïc thì trí tueä laø boä phaän trung taâm laøm neân chaát löôïng vaø söùc maïnh ngaøy caøng taêng cuûa nguoàn löïc v aø taïo ra tieàm löïc phaùt trieån maïnh meõ cuûa moãi daân toäc, cuûa caû nhaân loaïi. Do vaäy, trí tueä laø taøi saûn voâ giaù maø moãi quoác gia caàn phaûi quan taâm, chaêm soùc, boài döôõng, phaùt trieån. Theo xu theá chung ñoù, caùc nhaø taâm lí hoïc ôû nhieàu nöôùc raát quan taâm nghieân cöùu s aâu vaøo lónh vöïc naøy. Vôùi nhöõng coâng trình nghieân cöùu lôùn ñaõ ñaït hieäu quaû cao veà maët lí luaän vaø phöông phaùp, chaúng haïn nhö: Nhöõng coâng trình nghieân cöùu cuûa Piag ieâ vaø caùc nhaø taâm lí hoïc cuøng xu höôùng ngay töø nhöõng naêm 1935-1959 ñaõ nghieân cöùu khaûo saùt söï hình thaønh vaø phaùt trieån trí tueä cuûa treû em. OÂng ñaõ chæ ra ñöôïc nhöõng ñaëc tröng cuûa söï hình thaønh vaø phaùt trieån caùc caáu truùc trí tueä ôû treû em, qua caùc löùa tuoåi khaùc nh au töø luùc môùi sinh cho ñeán luùc tröôûng thaønh döôùi aûnh höôûng töï phaùt cuûa caùc ñieàu kieän xaõ h oäi [9, tr.10]. Moät soá nhaø taâm lí hoïc xoâ vieát nhö: L.X.Vögoátxki, A.N.Leâonchiep, P.Ia.Gapeârin v aø caùc nhaø taâm lí hoïc cuøng quan ñieåm ñaõ nghieân cöùu quaù trình hình thaønh haønh ñoäng trí tue ä ôû treû em, nhôø ñoù ñaõ phaùt hieän ra cô cheá chuyeån töø haønh ñoäng vaät chaát töø beân ngoaøi vaøo thaønh haønh ñoäng trí tueä ôû con ngöôøi. Rieâng ñoái vôùi X.L.Rubinsteâin, N.A. Menchinxcaia vaø caùc nhaø taâm lyù hoïc khaùc ôû Lieân Xoâ tröôùc ñaây ñaõ taäp trung nghieân cöùu quaù trình tö duy, ñaëc bieä t laø caùc thao taùc cô baûn cuûa noù nh ö: phaân tích toång hôïp, khaùi quaùt hoùa, tröøu töôïng hoùa vaø ñaõ chæ ra ñöôïc quy luaät, möùc ñoä, ñaëc ñieåm cuûa hoaït ñoäng trí tueä ôû con ngöôøi. Theo V.A.Cruchetxki, A.M. Mach iuski ñaõ nghieân cöùu baûn ch aát vaø söï phaùt trie ån caùc naêng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh trong daïy hoïc vaø ñaõ vaïch ra ñöôïc caùc ñaëc ñieåm vaø ñieàu kieän ñeå hình thaønh n aêng löïc trí tueä cuûa hoïc sinh thoâng qua c aùc moân hoïc khaùc nhau, ñaëc bieät laø toaùn hoïc. Caùc nghieân cöùu cuûa L.V.Dancoáp, Ñ.B.Encoânhin, J.S.Bruner ñaõ nghieân cöùu trí tueä hoïc sinh, ñaëc bieät ñi saâu phaân tích khaû naêng hoïc taäp cuûa hoïc sinh döôùi aûnh höôûng cuûa caùc kieåu daïy hoïc khaùc nhau. Vaø ñ aõ ñöa ra keát luaän ngay töø tuoåi nhoû caùc em ñaõ coù khaû naên g lónh hoäi heä thoáng caùc khaùi nieäm khoa hoïc ñích thöïc, trong ñieàu kieän toå chöùc hoaït ñoäng hoïc taäp cuûa caùc em theo moät qui trình thích hôïp. Nhöõng coâng trình nghieân cöùu cuûa H.Valoâng veà vaán ñeà xuùc caûm, trong trí tueä ôû treû em vaø quaù trình xaõ hoäi hoùa caùc naêng löïc trí tueä. Töø ñoù caùc nhaø nghieân cöùu khaùc veà trí tue ä coù theå caên cöù vaøo nghieân cöùu cuûa oâng ñeå phaân tích caùc giai ñoaïn phaùt trieån nhaân caùch noùi chung, trí tueä noùi rieâng. Beân caïnh ñoù coøn coù raàt nhieàu coâng trình nghieân cöùu cuûa caùc nhaø taâm lí hoïc nhö: J.C.Raven, L.Terman, Ñ.Wechler, H.J.Eysenck… caùc nhaø taâm lí hoïc naøy ñaët söï phaùt trieån trí tueä vaøo moät daïng haønh ñoäng nhaát ñòn h. Taïo ra nhöõng moâ hình hoaït ñoäng, tình huoáng khaùc nhau ñeå caù nhaân boäc loä n aêng löïc trí tueä cuûa mình. ÔÛ nöôùc ta coù raát nhieàu coâng trình nghieân cöùu veà trí tueä cuûa hoïc sinh cuõng nhö cuûa con ngöôøi noùi chung nhö: coâng trình cuûa Nguyeãn Keá Haøo ñaõ noùi veà söï phaùt trieån trí tueä cuûa treû em truôùc tuoåi hoïc. Taùc giaû Phaïm Hoaøng Gia ñaõ nghieân cöùu baûn chaát cuûa trí thoâng minh vaø cô sôû lí luaän cuûa caùch lónh hoäi kh aùi nieäm cuûa hoïc sinh… Gaàn ñaây coù nhöõng coâng trình nghieân cöùu phaùt hieän boài döôõng hoïc sinh coù naêng khieáu do Vieän Khoa hoïc Giaùo duïc ñaûm nhieäm ñaõ quy tuï ñöôïc nhieàu k inh nghieäm tuyeån choïn vaø boài döôõng hoïc sinh coù naêng khieáu cuûa Vieät Nam . Ñieàu naøy chöùng toû Ñaûng vaø Nhaø nöôùc ta raát quan taâm ñeán lónh vöïc trí tueä vaø ñaõ taïo ñieàu kieän thu huùt ñöôïc nhieàu nhaân taøi cuõng nhö caùn boä nghieân cöùu coù uy tín trong nöôùc. Khai thaùc coù hieäu quaû ñöôïc nhieàu thaønh töïu veà trí tueä treû em treân theá giôùi. Nhö taùc giaû Ho à Ngoïc Ñaïi ñaõ nghieân cöùu moät soá traéc nghieäm taâm lí ñieån hình nhaèm giuùp hoïc sinh boäc loä nhieàu khía caïn h khaùc nhau trong söï phaùt trieån trí tueä hoïc sinh. Hieän nay caùc traéc nghieäm ño löôøng trí tueä ñaõ ñöôïc choïn loïc öùng duïng roäng raõi ôû Vieät Nam bôûi nhieàu nhaø taâm lí hoïc vaø g iaùo duïc hoïc coù teân tuoå i nhö: Traàn Troïng Thuûy, Nguyeãn Khaéc Vieän, Traàn Thò Caåm, Döông Thieäu Toáng, Traàn Baù Hoaønh… Caùc taùc giaû nghieân cöùu trí tueä cuûa treû töø 13-15 tuoåi trong caùc gia ñình töø 1-5 con naêm 1998 nhö: Haø Nhaät Thaêng, Phan Troïng Ngoï, Döông Thieäu Hoa, Nguyeãn Thò Muøi, Nguyeãn Thò Lan Anh vaø coäng söï. Traàn Tro ïng Thuûy cuõng ñaõ thöïc hieän nhieàu coâng trình nghieân cöùu veà trình ñoä trí tueä cuûa hoïc sinh, ñaëc bieä t laø hoïc sinh TH. Beân caïnh ñoù, ôû tröôøng Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi 1 cuõng coù nhöõng coâng trình nghieân cöùu veà caùc bieåu h ieän trí tueä cuûa hoïc sinh TH vaø caùc nghieân cöùu ñaùnh giaù söï phaùt trieån trí tueä cuûa hoïc sinh noâng thoân cu ûa taùc giaû Taï Thuùy Lan, Traàn Th ò Lan, Vuõ Thò Lan Anh… Cuøng vôùi nhöõng taùc giaû treân coù taùc giaû Nguyeãn Nhö Mai (1986) vôùi nghieân cöùu “Thöû duøng phöông phaùp duøng tranh ñeå tìm hieåu söï phaùt trieån trí tueä cuûa hoïc sinh caáp 2,3…”. Beân caïnh ñoù, coøn coù taùc g iaû Nguyeãn Huy Vaân (1986) vôùi nghieân cöùu “Tìm hieåu söï phaùt trieån trí tueä cuûa hoïc s inh caáp 3 baèng traéc nghieäm Raven…”. Naêm 1990, taùc giaû Phaïm Thò Thanh (Ñaïi hoïc Sö phaïm Haø Noäi 1) nghieân cöùu söï phaùt trieån trí tueä cuûa hoïc sinh baèng test Gille… Coù raát nhieàu taùc g iaû nghieân cöùu veà trí tueä töø n aêm 1990 ñeán nay nhö: taùc giaû Ño aøn Vaên Ñieàu, Lyù Minh Tieân… (ÑHSP –TPH CM), Tröông Coâng Thanh, Nguyeãn Coâng Khanh, Nguyeãn Huy Tuù, Ñoã Hoàng Anh… (vieän KHGD), Nguyeãn Qu ang Uaån, Ñoã Thò Hieàn … (ÑHSP - Haø Noäi 1), Nguyeãn Nhö Chieán (Hoïc vieän CSND), Huyønh Vaên Sôn (CÑSP- Theå duïc-TPHCM)… 1.2. Khaùi nieäm trí tueä Thuaät ngöõ “trí tueä” vaø nhöõng thuaät ngöõ gaàn guõi vôùi noù nhö “trí”, “trí khoân”, “trí thoâng minh’’, “trí löïc", “trí naêng"... laø nhöõng thuaät ngöõ ñöôïc söû duïng roäng raõi trong giao tieáp haøng ngaøy cuõng nhö trong khoa hoïc, nhöng laïi chöa bao giôø ñònh nghóa moät caùch roõ raøng vaø thoáng nhaát. Töø thôøi xöa, “trí” theo Maïnh Töû, coù m aàm moáng baåm sinh laø c aùi “Ta saün coù ñoù vaäy, nguoàn goác cuûa trí laø loøng”. Nhö vaäy, trí khoâng nhöõng laø trí thoâng minh m aø coøn laø taâm trí, laø taám loøng bieát caân nhaéc, bieát suy xeùt; theo tieáng Vieät thì coù nghóa laø vöøa khoân, vöøa ngoan. Theo Tuaân Töû thì “caùi bieát trong ngöôøi goïi laø tri, tri maø hôïp vôùi caùi gì ôû beân ngoaøi goïi laø trí”. Nhö vaäy, nguoàn goác cuûa trí tueä laïi laø söï phuø hôïp giöõa noäi taâm vaø hieän thöïc beân ngoaøi, laø lyù trí thöïc haønh, quan nieäm naøy baây giôø ñang thònh haønh trong neàn kinh teá tri thöùc nhö hieän nay [14, tr.179-180]. Thuaät ngöõ “trí tueä” ñöôïc duøng ñeå moâ taû caáu truùc hoaït ñoäng trí oùc, nhaèm ñaûm baûo söï thích öùng cuûa chuû theå vôùi nhöõng thay ñoåi cuûa ñ ieàu kieän soáng [14, tr.10]. Theo taùc giaû Nguyeãn Khaéc Vieän “trí khoân”, “trí thoâng minh” cuõng laø trí tueä, trí khoân ñöôïc hieåu veà phöông dieän phaùt sinh, phaùt trieån ôû treû aáu thô. Hay noùi caùch k haùc tr í khoân duøng ñeå chæ quaù trình hình thaønh trí tueä cuûa treû em ôû nhöõng thôøi kyø aáu thô. Khi trí khoân ñaït tôùi möùc coù tö duy tröøu töôïng thì goïi laø trí tueä. Khi trí tueä phaùt trieån ôû möùc cao coù phaåm chaát tö duy tích cöïc, ñoäc laäp, linh hoaït saùng taïo tröôùc nhöõng vaán ñeà lí luaän, thöïc tieãn coù lie ân quan ñeán trình ñoä hoïc vaán, vaên hoùa cuûa moãi ngöôøi, khi ñoù trí tueä coøn ñöôïc goïi laø trí thoâng minh. Coøn thuaät ngöõ “trí löïc” cuõng laø trí tueä nhöng noùi veà naêng löïc hoaït ñoäng trí tueä cuûa caù nhaân trong hoaøn caûnh nhaát ñònh. Nhö vaäy, thuaät ngöõ “trí khoân”, “ trí thoâ ng minh”, “trí löïc”, “trí tueä”… coù nhieàu ñieåm truøng nhau, nhöng khoâng ñoàng nhaát vôùi nhau. Vì vaäy, trong giôùi haïn ñeà taøi n aøy chæ söû duïng thuaät ngöõ “trí tueä”. Khi noùi ñeán trí tueä coù raát nhieàu ñònh n ghóa veà noù, vì coù nhieàu nhaø taâm lyù hoïc nghieân cöùu, moãi ngöôøi laïi ñöa ra moät ñònh nghóa khaùc nhau. Nhöng nhìn chung laïi coù theå chia ra 3 loaïi ñònh nghóa khaùc nhau döïa treân 3 quan nieäm veà trí tueä. -Quan nieäm thöù 1: coi trí tueä laø n aêng löïc nhaän thöùc, lieân quan ñeán vaán ñeà hoïc taäp cuûa moãi caù nhaân. -Quan nieäm thöù 2: coi trí tueä laø naêng löïc tö duy tröøu töôïng. -Quan nieäm thöù 3: coi trí tueä laø naêng löïc thích öùng cuûa caù nhaân. Ñoái vôùi quan nieäm thöù nhaát caùc nhaø taâm lyù hoïc nghieân cöùu moái quan heä giöõa hoïc taäp vaø trí tueä cuûa hoïc sinh. Nhöng moái quan heä naøy khoâng ñoàng nhaát vôùi nhau. Treân thöïc teá, phaàn lôùn hoïc sinh coù chæ soá IQ cao thì ñaït keát quaû hoïc taäp cuõng cao, song cuõng coù moät soá hoïc sinh khaùc coù chæ soá IQ cao nhöng keát quaû hoïc taäp laïi thaáp hoaëc ngöôïc laï i [13,tr.25]. Theo coâng trình nghieân cöùu cuûa A.Binet vaøo naêm 1905 cho raèng quan heä giöõ a trí tueä vaø naêng löïc hoïc taäp khoâng phaûi laø q uan heä töông öùng 1:1, oâng cho raèng nhöõng hoïc sinh hoïc keùm coù theå do khaû naêng trí tueä v aø cuõng do löôøi hoïc hay do nguyeân nhaân k haùc. Quan nieäm thöù 2 coi trí tueä laø naêng löïc tö duy tröøu töôïng, coù caùc nhaø taâm lyù hoïc nhö: L.Terman, X.L.Rubinsteâin… Theo Rubinsteâin haït nhaân cuûa trí tueä laø caùc thao taùc tö duy, phaân tích toång hôïp, khaùi quaùt hoùa… nhö vaäy theo quan nieäm naøy chöùc naêng cuûa trí tueä laø söû duïng coù hieäu quaû caùc khaùi nieä m vaø töôïng tröng. Quan nieäm naøy ñaõ thu heïp caû khaùi n ieäm laãn phaïm vi theå h ieän cuûa trí tueä. Quan nieäm thöù b a coi trí tueä laø n aêng löïc thích öùng cuûa caù nhaân vôùi moâi tröôøng loaïi quan nieäm naøy ñöôïc hie åu roäng raõi hôn vaø ñöôïc nhieàu nhaø nghieân cöùu taùn thaøn h nhaát. Theo quan nieäm naøy coù caùc nhaø taâm lyù hoïc nhö: V.V.Stern, Ñ. Wechler, P. K. Anokhin… caùc o âng cho raèng trí tueä ñöôïc theå hieän trong moái quan heä giö õa chuû theå v aø moâi tröô øng vaø cuõng khoâng theå ñònh nghóa trí tueä beân ngoaøi söï taùc ñoäng qua laïi giöõa caù nhaân v aø moâi tröôøng. Tuy nhieân söï taùc ñoäng qua laïi ñoù phaûi ñöôïc xem xeùt nhö laø noät söï thích öùng tích cöïc, coù hieäu quaû nhaèm caûi taïo moâi tröôøng cho phuø hôïp vôùi muïc ñích cuûa con ngöôøi, chöù khoâng phaûi laø söï thích öùng thuï ñoäng ñôn giaûn. Vaø ñieàu naøy cuõng hoaøn toaøn deã hieåu taïi s ao raát khoù ñöa ra moät ñònh nghóa cho khaùi nieäm “trí tueä”, tuy nhieân coù theå nhaän xeùt chung nhö sau: -Trí tueä vaø caùc khaùi nieäm töông ñöông nhö trí, trí thoâng minh… ñeàu thuoäc phaïm truø tö duy, thuoäc lónh vöïc nhaän thöùc. -Trí tueä laø moät naêng löïc chung cuûa nhaân caùch ñöôïc hình th aønh thoâng qua hoaït ñoäng coù muïc ñích, coù töông taùc vôùi moâi tröôøng xung quanh theo höôùng thích nghi tích cöïc ñeå ñaït muïc ñ ích, gaén boù vôùi hai lónh vöïc khaùc cuûa nhaân caùch laø caûm xuùc vaø taâm vaän ñoäng. -Trí tueä ñöôïc phaùt trieån trong moät quaù trình töø thaáp leân cao. Möùc ñoä taêng giaù trò vaø tính môùi meû cuûa söï khaùi quaùt vaø cuûa coâng cuï söû duïng, tính chuû ñoäng cuûa hoaït ñoäng tö duy coù theå coi laø caùc tieâu chí veà chaát löôïng, hieäu quaû cuûa trí tueä. -Vieäc nghieân cöùu trí tueä phaûi laáy khaùi nie äm hoaït ñoäng coù ñoái töôïng laøm khaùi nieäm then choát, coi con ngöôøi ñöôïc laøm chuû, laøm chuû ñöôïc vaø töï laøm chuû laø tö töôûng trung taâm, söû duïng phöông phaùp luaän döïa vaøo haønh ñoäng laøm ñôn vò cuûa ñôøi soáng taâm lyù con ngöôøi, raát chuù troïng ñeán saûn phaåm v aø ngaøy nay coøn nhaán maïnh tính hieäu quaû. Nhö vaäy coù theå coi trí tueä laø naêng löïc tö duy, ñöôïc hình thaønh thoâng qua hoaït ñoäng coù muïc ñích, coù töông taùc vôùi moâi tröôøng xung quanh vôùi tinh thaàn töï chuû, naêng ñoäng cao, coù chaát löôïng vaø hieäu quaû, coù tính môùi meû vaø saùng taïo, phuïc vuï muïc ñích hoaït ñoäng, ñoàng thôøi taïo ñöôïc tieán boä trong naêng löïc trí tueä v aø nhaân caùch con ngöôøi [14, tr.181]. Caùc quan ñieåm treân ñaây veà trí tueä khoân g loaïi tröø laãn nhau. Moãi quan ñieåm ñeàu xuaát phaùt töø moät daáu hieäu naøo ñoù ñöôïc cho laø quan troïng nhaát, söï khaùc bieät giöõa caùc quan nieäm chæ laø ôû choã khía caïnh naøo ñöôïc n haán maïnh vaø nghieân cöùu saâu hôn. Roõ raøng laø khoâng moät ñònh nghóa naøo trong caùc ñònh nghóa treân chöùa ñöïng ñöôïc heát baûn chaát cuûa caùc hieän töôïng phöùc taïp nhö trí tueä cuûa con ngöôøi. Vì vaäy, muoán hieåu veà trí tueä chuùng ta phaûi coù caùch nhìn toång quaùt vaø toaøn veïn vaán ñ eà, tröôùc heát laø caàn tính ñeán nhöõng ñaëc trö ng cuûa noù: 1. Trí tueä laø yeáu toá taâm lyù coù tính ñoäc laäp töông ñoái vôùi caùc yeáu toá taâm lyù khaùc cuûa caù nhaân. 2. Trí tueä coù chöùc naêng ñaùp öùng moái quan heä taùc ñoäng qua laïi giöõa chuû theå vôùi moâi tröôøng soáng, taïo ra söï thích öùng tích cöïc cuûa caù nhaân. 3. Trí tueä ñöôïc hình thaønh v aø bieåu hieän trong hoaït ñoäng cuûa chuû theå. 4. Söï phaùt trieån cuûa trí tueä chòu aûnh höôûng cuûa yeáu toá sinh hoïc cuûa cô theå vaø chòu söï cheá öôùc cuûa caùc yeáu toá vaên hoùa – xaõ h oäi [26, tr.43]. Nhö vaäy, töø nhöõng ñònh nghóa veà trí tueä ôû treân, ta coù theå hieåu trí tueä nhö sau: trí tueä (hay trí thoâng minh) laø coù trí löïc toát, hieå u nhanh, tieáp thu nhanh, hoïc taäp toát, nhanh trí, khoân kheùo trong caùch ö ùng ñaùp, ñoái phoù [2, tr.8]. 1.3. Moät soá quan ñieåm veà caáu truùc trí tueä Ñeå hieåu roõ veà trí tueä, tröôùc heát ta caàn tìm hieåu moät soá quan ñieåm veà caáu truùc trí tueä, vì suy cho cuøng baûn chaát cuûa trí tueä theå hieän trong caáu truùc cuûa noù, töùc laø ta phaûi vaïch ra ñöôïc mo ái quan heä giöõa caùc yeáu toá caáu taïo neân trí tueä [13, tr.13]. Hieän nay coù raát nhieàu quan ñ ieåm veà caáu truùc trí tueä. Song nhìn chung, ta coù theå xeáp vaøo hai loaïi quan ñieåm: -Lo aïi quan ñieåm thöù nhaát laø quan ñ ieåm veà caáu truùc trí tueä ña nhaân toá. -Lo aïi quan ñieåm thöù hai laø quan ñieåm veà caáu truùc trí tueä h ai thaønh phaàn. Theo quan ñieåm thöù nhaát, coù caùc nhaø taâm lyù hoïc nhö: A.Binet, E.Thorndike, H.J.Esysenck, J.P.Guiford, L.A.Venghe… Theo L.L.Thurstone vaø L.A.Binet cho raèng trí tueä bao goàm caùc naêng löïc chuù yù, töôûng töôïng, phaùn ñoaùn vaø suy lyù. Coøn J.P. Guifor d quan nieäm raèng trí tueä goàm 120 yeáu toá ñöôïc h ình thaønh töø ba bình dieän: khaû naêng nhaän thöùc, nhöõng saûn phaåm cuûa nhaän thöùc ôû nhöõng d aïng khaùc nhau, caùc th ao taùc trí tueä. Coøn theo caáu truùc trí tueä cuûa L.L.Thurstone thì trí tueä caù nhaân goàm b aûy nhaân toá: 1. söï lónh hoäi ngoân ngöõ (Verbal – comprehension –V ), 2. söï hoaït baùt ngoân ngöõ (word – fluency –w) , 3. khaû n aêng thao taùc b aèng con soá (Number-N) , 4. khaû n aêng töôûng töôïng khoâng gian (Space-S), 5. trí nhôù (Memory-M), 6. khaû n aêng tri giaùc (Perceptual –P ), 6 . khaû naêng suy luaän (Re asoniing –R) [25, tr.10]. Vôùi caáu truùc naøy oâng ñaõ bao haøm ñöôïc trong trí tueä caùc yeáu toá veà ngoân ngöõ, tri thöùc, caùc chöùc naêng phaûn aùnh cuûa caù nh aân (tri g iaùc, trí nhôù, töôûng töôïng…). Tuy nhieân, oâng ñaõ boû qua nhieàu yeáu toá trong caáu truùc trí tueä nhö khaû naêng phaân tích baèng tö duy, khaû naêng khaùi quaùt hoùa… Hôn nöõa, caùc chöùc naêng phaûn aùnh caûm tính nhö tri giaùc hay trí nhôù… bao giôø cuõng ñöôïc bieåu hieän trong caùc thao taùc trí tueä nhö phaân tích, toång hôïp, khaùi quaù t suy luaän… Caáu truùc trí tueä theo quan ñieåm cuûa L.A.Venghe coù nhieàu ñaëc ñieåm caàn chuù yù: theo oâng coù 5 yeáu toá ñeå xeùt ñoaùn trí tueä laø: -Thao taùc ñoàng nhaát hoùa -Thao taùc ñoái chieáu vôùi vaät laøm maãu -Thao taùc moâ hình hoùa coù tính tröïc giaùc -Thao taùc tö duy hình aûnh -Thao taùc tö duy loâgic [2, tr.10]. Caáu truùc trí tueä theo quan ñieåm cuûa Robert Sternberg (1984) goàm ba loaïi naêng löïc khaùc nhau: Trí tueä phaân tích (Analy tical or componential) laø loaïi trí tueä gioáng vôùi loaïi trí tueä ñöôïc thöøa nhaän trong caùc lyù thuyeát truyeàn thoáng veà trí tueä. Noù phaûn aùnh chuû yeáu naêng löïc suy luaän ngoân ngöõ cuûa chuùng ta, naêng löïc naøy giuùp cho hoaït ñoäng ôû nhaø tröôøng. Ngöôøi coù loaïi trí tueä naøy seõ laøm toát caùc traéc nghieäm ñoøi hoûi phaân tích moät vaán ñeà thaønh caùc thaønh toá cuûa noù.  Trí tueä saùng taïo (Creative or Experiential Intelligence) laø naêng löïc keát hôïp nhöõng kinh nghieäm khaùc nhau theo nhöõng caùch thöùc saùng taïo ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñe à môùi. Loaïi trí tueä naøy phaûn aùnh söï saùng taïo, ñöôïc theå hieän nhö ôû caùc ngheä só, caùc nhaø saùng taùc aâm nhaïc hay caùc nhaø khoa hoïc. Theo Robert Sternberg, nhöõng thieân taøi saùng taïo nhö Leonardo da Vinci vaø Albert Eins tein ñaõ coù nhöõng trình ñoä ñaëc bieät cao veà loaïi thrí tueä naøy.  Trí tueä ngöõ caûnh (Contextual Intelligence) laø naêng löïc hoaït ñoäng trong caùc tình huoáng xaõ hoäi thöïc tieãn, haøng ngaøy. Noù phaûn aùnh söï “loõi ñôøi” (Street Smarts), ví nhö loaïi trí tueä naøy thöôøng khoâng ñöôïc caùc ñ ieåm cao nhaát trong caùc traéc nghieäm tieâu chuaån hoùa, vaø hoï cuõng khoâng phaûi laø nhöõng ngöôøi saùng taïo ôû möùc caàn thieát. Robert Sternberg cho raèng trí tueä ngöõ caûnh laø “taát caû nhöõng gì cöïc kì quan troïng maø baïn khoâng heà ñöôïc daïy ôû nhaø tröôøng”. Thuyeát 3 nhaân toá thöøa nhaän raèng chuùng ta coù theå hoaït ñoäng ñöôïc trong nhöõng hoaøn caûnh khaùc vôùi nhaø tröôøng. Hôn nöõa, chuùng ta coù theå xuaát saéc trong moät loaïi trí tueä naøy maø khoâng xuaát saéc trong 2 loaïi kia. OÂng tin töôûng raèng moãi loaïi trí tueä treân ñeàu coù theå ñöôïc taêng cöôøng nhôø söï luyeän taäp ñ aëc bieät vaø oâng ñang soaïn thaûo nhöõng caùch traéc nghieäm vaø taêng cöôøng moãi trí tueä ñoù (Robert Sternberg, 1986). Duø raèng lyù thuyeát cuûa Robert Sternberg ñaõ vöôït ra ngoaøi caùc lyù thuyeát truyeàn thoáng baèng söï thöøa nhaän trí tueä saùng taïo veà thöïc haønh, cuõng nhö trí tueä nhaø tröôøng, coøn caàn phaûi nghieân cöùu nhieàu hôn ñeå xaùc ñònh nhöõng giaù trò cuûa noù (Lester M. Sdorow,1993) [13, tr.9]. Qu an ñieåm cuûa Howard Gardner veà caáu truùc trí tueä nhö sau: Theo Howard Gardner coù 7 kieåu trí tueä khaùc nhau, moãi moät kieåu ñöôïc phaùt trieån ñeán moät möùc ñoä khaùc nhau trong moãi con ngöôøi. Ñoù laø: -Trí tueä ngoân ngöõ (Linguistic Intelligence) ñoù laø naêng löïc dieãn taû ngoân ngöõ deã daøng baèng caùch noùi hay vieát. Caùc nhaø thô, nhaø vaên, nhaø baùo laø nhöõng thí duï roõ nhaát veà loaïi trí tueä ngoân ngöõ. Hoï raát nhaïy caûm vôùi aâm thanh, nhòp ñieäu vaø nghóa cuûa töø, nhaïy caûm vôùi nhöõng chöùc naêng khaùc nhau cuûa ngoân ngöõ. Trí tueä ngoân ngöõ naèm ôû phaàn naõo traùi: thuøy traùn traùi kieå m soaùt caùc khaû naêng noùi, coøn thuøy traùn döông traùi ñieàu khieån söï hieåu bieát ngoân ngöõ. -Trí tueä logíc – toaùn hoïc (Logical – Mathematical Inte lligence) laø naêng löïc tính toaùn phöùc taïp vaø lyù luaän saâu saéc. Tieâu bieåu laø caùc nhaø toaùn hoïc vaø caùc nhaø khoa h oïc noùi chung. Nhöõng nhaø khoa hoïc lôùn coù taøi nhìn thaáu suoát vaán ñeà phöùc taïp vaø caûm nhaän ñöôïc giaûi phaùp tröôùc khi ñöa ra baèng chöùng. Trí tueä n aøy naèm trong baùn caàu naõo traùi, nhöng khoâng coù lieân heä chuyeân bieät vôùi moät vuøng naøo caû. Cho neân, noù deã bò aûnh höôûng do söï suy thoaùi toaøn boä hôn laø do caùc toån thöông, tai bieán cuûa naõo. Tröôøng hôïp nhöõng ngöôøi chaäm phaùt trie ån trí tueä laïi coù theå thöïc hieän caùc pheùp toaùn vôùi toác ñoä cöïc nhanh (Idiots Savants) ñ aõ chöùng toû söï töï trò cuûa loaïi trí tueä naøy. -Trí tueä aâm nhaïc (Musical Intelligence), ñoù laø naêng löïc taïo ra vaø thöôûng thöùc caùc nhòp ñieäu, cung baäc (cuûa noát nhaïc), aâm saéc, bieát thöôûng thöùc caùc daïng b ieåu caûm cuûa aâm nhaïc. Loaïi trí tueä naøy ñoäc laäp roõ hôn caùc loaïi khaùc. Moät ngöôøi taàm thöôøng veà aâm nhaïc coù theå ñaëc bieä t xuaát saéc ôû caùc lónh vöïc khaùc. Moät so á treû töï kyû laïi coù khaû naêng chôi toát moät nhaïc cuï naøo ñoù. Tie âu bieåu cho loaïi trí tueä naøy laø caùc nhaø so aïn nhaïc, caùc ngheä só bieå u dieãn vioâloâng. Coù leõ ñaây laø loaïi trí tueä phaùt trieån sôùm nhaát ôû treû con. Loaïi trí tueä naøy chuû yeáu naèm ôû baùn caàu naõo phaûi, nhöng khu truù keùm chính xaùc hôn ngoân ngöõ vaø coù theå maát ñi do nhöõng toån thöông ôû naõo. -Trí tueä khoâng gian (Spatial Inte lligence) bao goàm caùc khaû naêng tieáp nhaän theá giôùi thò g iaùc – khoâng gian moät caùch chín h xaùc vaø khaû naêng thöïc hieän nhöõng bieán ñoåi ñoái vôùi caùc söï tri giaùc ban ñaàu cuûa mình. Noù cho pheùp töôûng töôïng hình daïng cuûa caùc söï vaät vôùi goùc nhìn khaùc vôùi ngöôøi khaùc. Loaïi trí tueä naøy caàn thieát cho vieäc ñònh höôùng vaø trí nhôù thò giaùc cuûa chuùng ta, ñaëc bieät laø söï ñònh höôùng tröøu töôïng trong khoâng gian vaø thôøi gian. Ngöôøi coù loaïi trí tueä naøy coù theå dieãn taû tö töôûng vaø döï ñònh cuûa mình döôùi daïng kí hoïa. Ñieån hình cho loaïi trí tueä naøy laø caùc nhaø haøng haûi, caùc._. kyø thuû, hoïa só vaø caùc nhaø ñieâu khaéc. Loaïi trí tueä naøy chuû yeáu naèm ôû sau baùn caàu naõo phaûi. Söï toån thöông cuûa vuøng naõo naøy coù theå laøm cho ngöôøi beänh khoâng nhaän ra ñöôïc ngöôøi thaân vaø nôi choán raát quen thuoäc tröôùc ñaây. -Trí tueä vaän ñoäng – cô theå (Body-K inesthetic Intelligence) goàm caùc thaønh toá cô baûn laø caùc naêng löïc kieåm soaùt caùc vaän ñoäng cuûa cô theå mình vaø caàm naém caùc ñoái töôïng moät caùch kheùo leùo. ÔÛ ñaây cô theå tham gia tröïc tieáp vaøo vieäc giaûi quyeát caùc v aán ñeà, thöôøng nhanh hôn caû trí oùc, nhaát laø trong caùc tình huoáng nguy hieåm vaø trong khi chôi theå thao. Ñieån hình cho loaïi trí tueä naøy laø caùc ngheä só muùa, caùc nhaø theå duïc duïng cuï, caùc ngheä só kòch caâm. Loaïi trí tueä naøy naèm ôû trung khu vaän ñoäng cuûa baùn caàu naõo traùi (ñoái vôùi phaàn cô theå beân phaûi) vaø cuûa baùn caàu naõo phaûi (ñoái vôùi phaàn cô theå beân traùi). C aùc toån thöông naõo boä thöôøng chæ aûnh höôûng ñeán söï chæ huy moät phaàn cô theå. -Trí tueä veà baûn tha ân (In trapersonal Inte lligence) bao goàm caùc naêng löïc ñaùnh giaù caùc caûm xuùc cuûa baûn thaân mình, naêng löïc phaân bieät giöõa caùc caûm xuùc aáy vaø ñöa chuùng vaøo höôùng daãn haønh vi; söï hieåu bieát veà nhöõng ñieåm maïnh vaø ñieåm yeáu cuûa baûn thaân mình, veà nhöõng theøm muoán vaø trí thoâng minh cuûa mình. Ngöôøi coù trí tueä loaïi naøy laø ngöôøi hieåu bieát baûn thaân mình moät caùch caën keõ vaø chính xaùc. Tuy nhieân, loaïi trí tueä naøy coù ôû moïi ngöôøi vôùi caùc möùc ñoä khaùc nhau. Thuøy traùn laø trung taâm cuûa loaïi trí tueä naøy. Toån thöông ôû phaàn döôùi thuøy traùn daãn ñeán söï kích thích hay höng phaán, toån thöông ôû phaàn treân th ì taïo ra thôø ô vaø voâ caûm. -Trí tueä veà ngöôøi khaùc (Interpersonal Intelligence) bao goàm nhöõng naêng löïc nhaän thöùc roõ raøng vaø ñaùp öùng laïi caùc taâm traïng, khí chaát, ñoäng cô v aø caùc theøm muoán cuûa ngöôøi khaùc moät caùch thích hôïp. Ngöôøi coù loaïi trí tueä naøy coù khaû naêng xaâm nhaäp vaøo tö töôûng cuûa ngöôøi khaùc, coù khaû naêng khích leä vaø naâng ñôõ ngöôøi khaùc. Tieâu bieåu cho loaïi trí tueä naøy laø nhöõng nhaø trò lieäu, ngöôøi baùn haøng, caùc linh muïc, nhaø sö phaïm… Thuøy traùn cuõng coù vai troø quan troïng ñoái vôùi loaïi trí tueä naøy. Caùc toån thöông ôû thuøy traùn coù theå laøm maát khaû n aêng thaáu hieåu ngöôøi khaùc vaø laøm thay ñoåi hoaøn toaøn nhaân caùch. Söï laõo suy coù theå laøm maát ñi taát caû moïi khaû naêng xaõ hoäi cuûa con ngöôøi. Maëc duø Howard Gardner minh hoïa caùc loaïi trí tueä caù nhaân vôùi söï moâ taû nhöõng ngöôøi noåi tieáng, ñieàu quan troïng caàn nhôù raèng moãi con ngöôøi chuùng ta veà lyù thuyeát ñeàu chöùa ñöïng cuøng loaïi trí thoâng m inh, maëc duø baûy loaïi trí tueä ñöôïc trình baøy rieâng bieät. Gardner cho raèng nhöõng trí tueä rieâng bieät naøy khoâng hoaït ñoäng ñoäc laäp. Thoâng thöôøng, baát kyø hoaït ñoäng xoay quanh moät soá loaïi trí tueä ñeàu cuøng nhau hoaït ñoäng. Moâ hình trí tueä cuûa Gardner daãn ñeán nhieàu tieán boä trong hieåu bieát cuûa chuùng ta veà baûn chaát trí tueä. Ví duï, keát quaû töï nhieân cuûa moät moâ hình laø söï phaùt trieån nhöõng muïc traéc nghieäm trong ñoù coù hôn moät caâu traû lôøi ñuùng, taïo ra cô hoäi chöùng minh suy nghó saùng taïo. Theo nhöõng tieáp caän naøy, nhieàu loaïi trí tueä khaùc nhau seõ taïo ra nhöõng caâu traû lôøi khaùc nhau nhöng coù giaù trò töông ñöông ñoái vôùi cuøng moät caâu hoûi. Thuyeát ña trí tueä ñaõ gaây ra moät tieáng vang trong giôùi sö phaïm ôû Myõ. Moät soá nhaø giaûng daïy vaø nghieân cöùu sö phaïm chaáp nhaän moät phaàn lyù thuyeát cu ûa Gardner. Chính Gardner cuõng ñaõ khoâng giaáu gieám raèng q uan nieäm cuûa m ình khoâng giaûi thích ñöôïc taát caû. Moät soá loaïi trí tueä cuûa Gardner ñöôïc ño baèng caùc traéc nghieäm trí tueä truyeàn thoán g – ñoù laø trí tueä ngoân ngöõ, trí tueä logíc – toaùn, trí tueä khoâng gian. Coøn caùc loaïi khaùc ñeàu khoâng ñöôïc ñaùnh giaù baèng traéc nghieäm trí tueä truyeàn thoáng. Cho ñeán nay, taùc g iaû vaãn chöa laøm saùng toû ñöôïc tính oån ñònh vaø tính öùng nghieäm cuûa vieäc thöïc hie än caùc traéc nghieäm veà nhöõng lónh vöïc trí tueä mô ùi n aøy (Ulric Neisser et al, 1996). Maët khaùc, nhöõng söï pheâ phaùn nhö cuûa Sandra Scarr (1985) chaúng haïn, ñaõ phaûn baùc laïi Gardner. Nhöõng pheâ phaùn naøy cho raèng Gardner thöïc teá ñ ang noùi veà caùc taøi n aêng (talants), chöù khoâng phaûi veà caùc trí tueä [13, tr.11-12]. Theo quan ñieåm thöù hai: caáu truùc trí tueä hai thaønh phaàn trí tueä chia ra hai yeáu toá: theo C.Spearman (1863 – 1945), trong caáu truùc cu ûa trí tueä ôû moïi caù nhaân ñeàu coù moät nhaân toá chung – nhaân toá G (General) giöõ vai troø chuû ñaïo vaø lieân quan ñeán caùc yeáu toá sinh hoïc, ñoàng thôøi cuõng coù moät nhaân toá rieâng khaùc – nhaân toá S (Special) bao goàm yeáu toá taâm lyù xaõ hoäi. Giöõa hai nhaân toá naøy khoâng coù söï phuï thuoäc vaøo nhau. Nhö vaäy, theo Spearman, moãi caù nhaân coù moät khaû naêng trí tueä toång quaùt, ñònh höôùng chung cho caùc hoaït ñoäng cuûa hoï vaø khaû naêng rieâng, ñaûm baûo cho söï thaønh coâng cuûa caùc hoaït ñoäng rieâng. Maëc duø lyù thuyeát cuûa Spearm an ít coù giaù trò thöïc tieãn nhöng oâng ñaõ môû r a höôùng môùi trong nghieân cöùu tr í tueä, ñaëc bieä t laø trong lónh vöïc soaïn thaûo caùc traéc nghieäm ño löôøng noù: phöông phaùp phaân tích nhaân toá. Theo N.A.Menchixkaia vaø E.N. Cabanova – Menle thì trí tueä laø caáu truùc hai thaønh phaàn: tri thöùc veà ñoái töôïng (caùi ñöôïc phaûn aùnh) vaø caùc thuû thuaät trí tueä (phöông thöùc phaûn aùnh). Tri thöùc veà ñoái töôïng: laø nguyeân lieäu, ñieà u kieän, phöông tieän cuûa hoaït ñoäng trí tueä ñöôïc bieåu hieän ô û soá löôïng khaùi nieäm kho a hoïc, caùch keát hôïp vaø ñoä beàn cuûa noù. Thuû thuaät trí tueä : laø heä thoáng caùc thao taùc ñöôïc hình thaønh moät caùch ñaëc bieä t ñ eå giaûi quyeát nhieäm vuï theo moät kieåu nhaát ñ ònh. Ñoùng goùp cuûa oâng laø chæ ra nhieäm vuï ph aùt trieån trí tueä cho treû em, khoâng chæ taên g soá löôïng tri thöùc hoaëc chæ nhaèm v aøo caùc thuû thuaät trí tueä maø phaûi quan taâm phaùt trieån caû hai th aønh phaàn ñoù, tuy nhieân lyù thuyeát naøy vaãn coøn nhieàu haïn cheá, nhaát laø chæ ñeà c aäp ñeán caùc thao taùc trí oùc, coøn haøng loaït caùc thao taùc khaùc chöa ñöôïc ñeà caäp [2, tr.11-12]. 1.4. Vai troø cuûa trí tueä Töø thôøi xa xöa, khi con ngöôøi chöa hieåu bieát maáy veà trí tueä cuûa mình, nhöng trí tueä luoân luoân giöõ moät vai troø raát quan troïng maõi cho ñeán ngaøy nay. Nhôø trí tueä vaø h aønh vi trí tueä giuùp con ngöôøi toàn taïi vaø phaùt trieån. Haønh vi trí tueä luoân luoân ñöôïc ñònh höôùng nhaèm thöïc hieän nhöõng nhieäm vuï hoaëc giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà gaëp phaûi trong cuoäc soáng hoaëc taïo ra nhöõng saûn phaåm coù yù nghóa ñoái vôùi caù nhaân vaø xaõ hoäi. Töø caùch nhìn theo quan ñieåm tieán hoùa, haønh vi trí tueä giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà thích öùng, laøm taêng soáng soùt vaø taêng khaû naêng sinh saûn. Töø quan ñieåm ño löôøng taâm lyù truyeàn thoáng, moïi ngöôøi söû duïng trí tueä cuûa mình ñeå laøm thoûa maõn nhöõng mong muoán vaø traùnh nhöõng gì sôï haõi. Tö ø quan ñieåm nhaän thöùc, trí tueä ñöôïc duøng ñeå am hieåu veà theá giôùi. Töùc laø söû duïng caùc kyõ naêng nhaän thöùc ñeå giaûi quyeát vaán ñ eà hoaëc ñaït caùc muïc tieâu mong muoán. Trí tueä cho pheùp con ngöôøi nhaän thöùc veà theá giôùi saâu saéc, ñaày ñuû vaø toaøn die än seõ giuùp cho vieäc nhaän thöùc theá giôùi töï nhieân vaø xaõ hoäi vôùi nhöõng qui luaät toàn taïi cuûa noù. Khoâng coù trí tueä con ngöôøi khoâng theå hieåu vaø naém baét caùc qui luaät töï nhieân v aø xaõ hoäi. Muoán saùng taïo phaûi döïa treân cô sôû trí tueä , maø khoâng coù saùng taïo thì loaøi ngöôøi khoâng theå taïo ra nhöõng caùi môùi, khoâng theå caûi taïo theá giôù i khaùch quan ñeå laøm cho ñôøi soáng con ngöôøi ngaøy caøng thích öùng vôùi tö ï nhieân vaø xaõ hoäi. Trí tueä ñoùng vai troø voâ cuøng caàn thieát khoâng theå thieáu cuûa moãi quoác gia, nguoàn löïc trí tueä trôû thaønh nguoàn löïc chuû choát coát loõi ñoùng vai troø quyeát ñònh thuùc ñaåy tieán trình phaùt trieån cuûa ñaát nöôùc. Trí tueä laø boä phaän trung taâm laøm neân chaát löôïng vaø söùc maïnh ngaøy caøng taêng cuûa nguoàn löïc con ngöôøi, trí tueä taïo ra söùc maïnh vaø tieàm löïc phaùt trieån maïnh meõ cuûa daân toäc vaø cuûa caû nhaân loaïi. Trí tueä laø taøi saûn voâ giaù maø moãi quoác gia vaø toaøn nhaân loaïi ñeàu phaûi quan taâm, chaêm soùc, boài döôõng, phaùt trieån, phaûi tìm caùch phaùt huy coù hieäu quaû treân con ñöôøng phaùt trieån ngaøy caøng vaên m inh, tieán boä cuûa mình. D o vaäy caàn phaûi ñaàu tö phaùt trieån trí tueä laø coâng vieäc cô baûn nhaát, caàn thieát nhaát cho söï phaùt trieån theo chieàu saâu, laâu daøi vaø beàn vöõng. Ñaëc bieät laø xaõ hoäi ngaøy nay caøng phaùt trieån thì vai troø trí tueä caøng quan troïng. Caùc nhaø töông lai hoïc ñeàu tieân ñoaùn “theá kyû XXI seõ laø theá kyû cuûa trí tueä”. Caùc nhaø k inh teá hoïc hieän ñaïi cuõng ñeàu khaúng ñònh nguoàn löïc kinh teá cô baûn trong neàn kinh teá môùi cuûa quoác gia seõ khoâng coøn laø vaán ñeà taøi nguyeân thieân nhieân hoaëc lao ñoäng nöõa maø seõ laø trí tueä. Vai troø cuûa con ngöôøi noùi chung vaø trí tueä noùi rieâng ñoái vôùi ñaát nöôùc ñang tron g thôøi kyø coâng nghieäp hoùa h ieän ñaïi hoùa ñaõ ñöôïc Ñaûng ta xaùc ñ ònh trong vaên kieän Ñaïi hoäi laàn thöù VIII ñaõ khaúng ñònh:  Laáy vieäc phaùt huy nguoàn löïc con ngöôøi vaø trí tueä cuûa con ngöôøi laøm yeáu toá cô baûn cho söï phaùt trieån nhanh choùng vaø beàn vöõng.  Naâng cao daân trí, boài döôõng vaø phaùt huy nguoàn löïc to lôùn cuûa con ngöôøi Vieät Nam laø nhaân toá quyeát ñònh thaéng lôïi cuûa coâng cuoäc coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa.  Phaùt trieån trí tueä con ngöôøi Vieät Nam theå hieän trong caùc lónh vöïc khoa hoïc vaø coâng ngheä, giaùo duïc, vaø ñaøo taïo nhaèm naâng cao daân trí, ñaøo taïo nhaân löïc, boài döôõng nhaân taøi.  Khôi daäy trong nhaân daân loøng yeâu nöôùc, yù chí quaät cöôøng, phaùt huy taøi trí con ngöôøi Vieät Nam, quyeát taâm ñöa nöôùc nhaø khoûi ngheøo naøn, laïc haäu baèng khoa hoïc vaø coâng ngheä. Söï nghieäp coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa ôû nöôùc ta laø hoaøn toaøn môùi meû chöa coù trong tieàn leä, neân vai troø cuûa trí tueä laø heát söùc quan troïng. Trong thôøi kyø coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa, trí tueä trong söï haøi hoøa vôùi ñaïo ñöùc, trong söï taùc ñoäng vôùi moâi tröôøng, phaûi ñoùng vai troø laø cô sôû cuûa saùng taïo, laø ngu oàn goác cuûa söùc maïnh saùng taïo, laø haït nh aân cuûa tieán boä con ngöôøi. Ñaát nöôùc ñi vaøo coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa trong khung caûnh môùi cuûa thôøi ñaïi kinh teá tri thöùc thì vai troø cuûa trí tueä caøng ñöôïc nhaán maïnh. Giôø ñaây trí tueä mang moät yù nghóa môùi, trong lòch söû trí tueä luoân laø moät nhaân toá taïo ra taêng tröôûng kinh teá. Ngaøy nay, caùch maïng coâng nghieäp, caùch maïng naêng suaát, caùch maïng quaûn lyù, caùch maïng thoâng tin… laø n eàn taûng taïo neân söï thay ñoåi yù nghóa cuûa trí tueä. Trí tueä vaø tri thöùc coù moät moái quan heä maät thieát laøm cô sôû ñònh höôùng cho söï taêng tr öôûng. Vì vaäy, ñònh höôùng phaùt trieån trí tueä co n ngöôøi Vieät Nam khoâng theå taùch rôøi x u höôùng cuûa thôøi ñaïi. Tröôùc heát, caàn coi troïng ñoàng thôøi caûi b ieán quan nieäm veà heä thoáng tri thöùc trong giaùo duïc vaø môû roäng ra laø söï phaùt trieån trí tueä thoâng qua giaùo duïc. Giaùo duïc goùp phaàn quyeát ñònh vaøo vieäc phoå bieán vaø truyeàn thuï, hoïc taäp vaø lónh hoäi tri thöù c, öùng duïng vaø saùng taïo tri thöùc. Ñöông nhieân phaûi khaéc phuïc tình traïng nhoài nheùt tri thöùc ñeå th i cöû nhö hieän nay, song quan troïng hôn laø phaûi tieán ñeán choã laøm cho tri thöùc khoâng chæ coù giaù trò döõ lieäu maø phaûi taïo ra giaù trò môùi, giaù trò trí tueä. Cuõng do ñoù, phaïm truø trí tueä vôùi tri thöùc theo quan nieäm môùi phaûi bieán thaønh trí löïc, thaønh naêng löïc thích öùng tröôùc moïi bieán ñoåi, naêng löïc giaûi quyeát vaán ñeà moät caùch phuø hôïp naêng ñoäng vaø saùng taïo. Trí tueä khoâng coøn naèm trong caùi ñaàu maø phaûi thaønh naêng löïc thöïc tieãn. Ñoù laø nhöõng naên g löïc trí tueä ñöôïc phaùt trieån trong söï phaùt trieån n haân caùch moät caùch toaøn dieän, h aøi hoøa caân ñoái, thích öùng vôùi ñaø phaùt trieån cuûa khoa hoïc – coâng ngheä vaø söï phaùt trieån xaõ hoäi nhaân vaên. Ñoù laø nhöõng naêng löïc trí tueä ñöôïc phaùt trieån cao, phuø hôïp vôùi nhöõng yeâu caàu phaùt trieån . Vieäc tìm kieám nhöõng moâ hình giaùo duïc thích öùng vôùi caùc moâ hình phaùt trieån trí tueä laø moä t höôùng tö duy saùng taïo quan troïng cuûa giaùo duïc [10, tr.183]. 1.5. Ñaëc ñieåm phaùt trieån trí tueä cuûa hoïc sinh baäc TH Ñaëc ñieåm phaùt trieån trí tueä hoïc sinh TH theo quan ñieåm cuûa H.Valoâng: thôø i kyø TH laø g iai ñoaïn ñeán tröôøng, ñaëc tröng cuûa g iai ñoaïn naøy laø söï phong phuù vaø höôùng ra beân ngoaøi, ra xaõ hoäi vôùi caùc moái quan heä. Tö duy cuûa caùc em ñaõ mang tính khaùch quan hôn. Nhôø tính khaùch quan naøy maø trí tueä caùc em phaùt trie ån, hieåu bieát cuûa caùc em ñaõ ñi s aâu vaøo caùc thuoäc tính cuûa söï vaät hieän töôïng vaø bieát caùch söû duïng chuùng moät caùch coù hieäu quaû hôn [14, tr.3]. Coøn theo quan ñieåm cuûa G.Piagie â trí tueä cuûa hoïc sinh TH trong giai ñoaïn thao taùc cuï theå, giai ñoaïn naøy chia thaønh hai thôøi kyø nhoû. Thôøi kyø naøy treû em xuaát hieän khaû naêng phaân bieät caùi b aát bieán vaø caùi bieán ñoåi. Töùc laø treû coù khaû naêng baûo toàn moät soá thu oäc tính cuûa vaät. Nhôø khaû n aêng naøy, treû hình thaønh caùc thao taùc trí tueä: phaân loaïi, phaân h aïng vaø hình thaønh caùi khaùi nie äm baûo toàn, troïng löôïng vaø khoái löôïng… Trong thôøi kyø tieáp theo, ngoaøi nhöõng thaønh töïu treân, treû ñ aït ñöôïc nhöõng khaùi nieäm khoâng gian vaø thôøi gian… [14, tr.125]. Theo caùc nhaø taâm lyù hoïc, hoaït ñoäng treû em TH trí tueä chuû yeáu döøng ôû hình töôïng tröïc quan, töùc laø nhöõng hình töôïng tröïc quan thöôøng laø cô sôû cho nhöõng phaùn ñoaùn cuûa hoïc sinh veà nhöõng daáu hieäu vaø nhöõng thuoäc tính cuûa caùc söï vaät hie än töôïng. Ñoàng thôøi, nhöõng phaùn ñoaùn ñoù laïi laø keát quaû phaân tích baøi hoïc, laø keát quaû so saùnh trong tö duy veà caùc phaàn rieâng reõ cuûa baøi, laø keát quaû taùch ra nhöõng yeáu toá chuû yeáu cuûa caùc phaàn ñoù, thoáng nhaát chuùng thaønh moät böùc tranh hoaøn chænh, vaø cuoái cuøng laø keát quaû khaùi quaùt nhöõng caùi rieâng thaønh moät phaùn ñoaùn môùi naøo ñoù, baây giôø ñaõ taùch khoûi nhöõng nguoàn tröïc tieáp cuûa noù vaø trôû thaønh moät tri thöùc tröøu töôïng. Keát quaû cuûa chính hoaït ñoäng trí tueä phaân tích toång hôïp naøy laø phaùn ñoaùn tröøu töôïn g vaø tri thöùc khaùi quaùt. Söï hình thaønh phaân loaïi nhöõng söï vaät, hieän töôïng nhaát ñ ònh seõ p haùt trieån ôû hoïc sinh TH nhöõng hình thöù c hoaït ñoäng trí tueä môùi meû vaø phöùc taïp, hoaït ñ oäng trí tueä naøy daàn daàn taùch khoûi hoaït ñ oäng tri giaùc vaø trôû thaønh quaù trình laøm vieäc vôùi taøi lieäu hoïc taäp töông ñoái ñoäc laäp, thaønh quaù trình coù nhöõng bieän phaùp vaø phöông thöùc ñaëc bieät cuûa noù. Ñeán cuoái baäc TH, phaàn lôùn hoïc sinh ñaõ bieát duøng trí tueä cuûa m ình khaùi q uaùt trong bình dieän nhöõng bieåu töôïng ñaõ tích luõy tröôùc ñaây thoâng qua söï phaân tích vaø toång hôïp baèng trí tueä. Nhöõng giaûi thích ñaày ñuû cuûa giaùo vieân vaø nhöõng baøi vaên - truyeän cuûa saùch giaùo khoa trong nhieàu tröôøng hôïp cuõng ñuû ñeå hoïc sinh naém vöõng khaùi nieäm maø khoâng caàn vaän duïng vaät thaät moät caùch tröïc tieáp. Soá löôïng caùc phaùn ñoaùn taêng leân, trong ñoù nhöõng yeáu toá tröïc quan ñöôïc ruùt xuoáng möùc toái thieåu, coøn caùc ñoái töôïng ít nhieàu ñöôïc ñaëc tröng theo nhöõng moái lieân heä ít nhieàu veà baûn chaát [15, tr.102]. Veà caùc nguoàn döï tröõ cuûa söï phaùt trieån trí tueä cuûa hoïc sinh TH. Hieän nay caùc giaùo vieân vaø caùc baäc laøm cha meï thöôøng coù nhöõng nhaän xeùt raèng treû thöôøng khoâng thoûa maõn vôùi söï ngaém nhìn ñôn thua àn caùc ñoà vaät. Caùc em caàn phaûi h ieåu taïi sao caùc ñoà v aät laïi nhö vaäy, chuùng ñöôïc taïo ra nhö theá naøo, vì sao ngöôøi ta laøm ra chuùng. ÔÛ treû ma ãu giaùo cuõng coù khi laïi laø nhöõng “ngöôøi hay hoûi taïi sao”, song thöôøng thöôøng chuùng thoûa maõn vôùi nhöõng caâu traû lôøi baát kyø ñoái vôùi nhöõng caâu hoûi cuûa chuùng. Vôùi nhöõng hoïc sinh TH hieän nay thì tình hình coù khaùc. Nhôø toaøn boä cheá ñoä sinh hoaït, nhôø nhöõng hieåu b ieát thu nhaän ñöôïc qua quaù trình hoïc taäp, töø saùch baùo, ñaøi phaùt thanh, voâ tuyeán truyeàn hình vaø nhöõng ngöôøi lôùn, treû nhieàu khi toû ra khoâng haøi loøng vôùi nhöõng ñieàu giaûi thích ngaãu nhieân vaø hôøi hôït maø noù ñoøi hoûi caùch giaûi thích phuø hôïp vôùi he ä thoáng khaù phaùt trieån cuûa nhöõng bieåu töôïng veà theá giôùi xung quanh. Ñöùa treû hieän nay ñoøi hoûi giaûi thích cao hôn ñöùa treû cuøng tuoåi tröôùc ñaây. Roõ raøng nhaø tröôøng khoâng theå baøng quan ñöôïc maø caàn phaûi n aém baét ñöôïc ñaëc ñieåm phaùt trieån trí tueä cuûa treû hieän nay. Nhaø tröôøng caàn phaûi phaùt trieån nhöõng maàm m oáng suy luaän cu ûa treû vaø giaûi thích ñeán m öùc caàn thieát cho treû bieát nhöõng nguyeân nhaân vaø ñie àu kieän toàn taïi cuûa nhieàu ñoái töôïng xung quanh. Do ñoù cuøng vôùi tö duy hình töôïng cuï theå, caàn phaûi daàn daàn giaùo duïc cho hoïc sinh TH nhöõng bieän phaùp tö duy tröøu töôïng ñôn giaûn ñeå tìm ra nguyeân nhaân vaø lí giaûi veà caùc söï vaät hieän töôïng ñang ñoøi hoûi giaûi thích nhaèm thuùc ñaåy söï phaùt trieån trí tueä ôû caùc em. Khaû n aêng trí tueä thöïc söï cuûa treû ngaøy caøng roäng hôn vaø phong phuù hôn so vôùi ñieà u maø ta vaãn töôûng tröôùc ñaây. Nhöõng cô sôû thöïc nghieäm chuyeân bieät cuûa caùc nhaø kh oa hoïc taâm lyù ñang nghieân cöùu nhöõng khaû naêng trí tueä cuûa treû ñeå laøm saùng toû nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi nhaát cho söï hình thaønh tö duy cuûa treû ôû löùa tuoåi naøy [13, tr.102]. Theo V.A.Cruchetxki ñaëc ñie åm trí tueä cuûa caùc em TH noåi b aät ô û choã: caùc em xaùc ñònh moái quan heä töø nguyeân nhaân ñeán keát quaû deã hôn laø töø keát quaû suy ra nguyeân nhaân . Ñieàu ñoù cuõng deã hieåu: khi suy luaän töø n guyeân nhaân ñeán keát quaû, moái lieân heä tröïc tieáp ñöôïc xaùc laäp; khi suy luaän töø söï k ieän daãn ñeán nguyeân nhaân gaây ra noù, thì moái lieân heä naøy khoâng ñöôïc phaùt hieän tröïc tieáp bôûi vì söï k ieän ñoù coù theå laø keát quaû cuûa nhieàu nguyeân nhaân khaùc nhau maø nhöõng nguyeân nhaân naøy caàn ñöôïc phaân tích rieâng. Qui luaät hoaït ñ oäng trí tueä naøy cuõng laø ñaëc ñieåm trí tueä cuûa hoïc sinh caùc lôùp treân, nhöng caùc em naøy tìm ra ñöôïc moät soá nguyeân nhaân, sau khi phaân tích tình huoáng, ngöøng laïi ôû moät nguyeân nhaân ñaõ tìm ñöôïc, coøn caùc em TH ngay khi coù nhöõng tri thöùc töông öùng, cuõng thöôøng chæ neâu moät nguyeân nhaân. Ñeå phaùt trieån tö duy nhaân – quaû caàn phaûi coá gaéng laøm cho hoïc sinh TH khoâng nhöõng chæ hoïc thuoäc caùc mo ái lieân heä, quan heä phuï thuoäc nhaân – quaû m aø coøn phaûi hieåu chuùng, yù thöùc ñöôïc moái quan heä beân trong giöõa caùc hieän töôïng. Ñaëc ñieåm cuûa söï phaùt trie ån trí tueä cuûa hoïc sinh TH khoâng coù yù nghóa tuyeät ñoái maø chæ coù yù nghóa töông ñoái, ít nhieàu laø keát quaû cuûa trình ñoä daïy hoïc hieän taïi ôû tröôøng TH vaø quan troïng hôn laø söï phaùt trieån trí tueä cuûa con ngöôøi ñöôïc hình thaønh vaø phaùt trieån nhanh trong voøng 6 naêm ñaàu vaø gaàn ñaït tröôûng thaønh trong khoaûng baäc TH ñaàu trung hoïc cô sôû. Do vaäy, nhöõng naêm ñaàu ñôøi (töø 12 tuoåi trôû xuoáng) coù taàm quan troïng quyeát ñònh ñoái vôùi töông lai phaùt trieån trí tueä cuûa caù nhaân. Ñieàu naøy giaùn tieáp noùi tôùi vai troø chuû ñaïo cuûa giaùo duïc nhaø tröôøng vaø gia ñình ñoái vôùi söï phaùt trieån trí tueä cuûa treû em trong giai ñoaïn hoïc ñöôøng [14, tr.134]. Chöô ng 2: MOÄT SOÁ ÑÒN H HÖÔÙNG CÔ BAÛN V EÀ GIAÙO DU ÏC TRÍ TUEÄ 2.1. Moät soá ñònh höô ùng cô baûn veà giaùo duïc trí tueä Quaù trình xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån trí tueä con ngöôøi Vieät Nam nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa thôøi ñaïi môùi, thôøi ñaïi coâng nghieäp hoùa, hieän ñaïi hoùa phaûi gaén lieàn v ôùi vieäc xaây döïng nhöõng chieán löôïc phaùt trieån thu oäc caùc lónh vöïc khaùc nhau theo heä thoáng caáp ñoä khaùc nhau bôûi vì söï phaùt trieån trí tueä con ngöôøi naèm trong moái quan heä toång hoøa cuûa taát caû nhöõng moái quan heä trong xaõ hoäi. Ñeå xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån trí tueä, chuùng ta caàn xaây döïng nhöõng chieán löôïc phaùt trieån thuoäc caùc lónh vöïc khaùc nhau laø: -Chieán löôïc phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa ñaát nöôùc trong voøng ít nhaát laø 20 naêm . -Chieán löôïc phaùt trieån toaøn dieän nhaân caùch con ngöôøi Vieät Nam. -Chieán löôïc phaùt trieån giaùo duïc Vie ät Nam cuøng nhöõng chieán löôïc coù moái lieân heä gaàn guõi khaùc nhö: chieán löôïc baûo veä vaø chaêm soùc treû em Vieät Nam . Ngoaøi ra, coøn phaûi xem xeùt xaùc ñònh nhöõng xu theá veà giaùo duïc noùi rieâng vaø phaùt trieån con ngöôøi noùi chung treân theá giôùi trong theá kyû 21, tröôùc heát laø nhöõng vaán ñeà noåi tieáng coù lieân quan ñeán giaùo duïc: Xaõ hoäi trong theá kyû 21 seõ laø moät xaõ hoäi coù söï “thoáng trò” cuûa tri thöùc, moät xaõ hoäi hoïc taäp suoát ñôøi v aø moïi ngöôøi phaûi ñöôïc taïo cô hoäi ñeå thöïc hieän yeâu caàu bình ñaúng trong hoïc taäp (vöøa laø ñeå thích öùng vôùi bieán ñoåi nhanh cuûa khoa hoïc coâng ngheä vaø ñeå deã daøng tìm kieá m vieäc laøm, vöøa goùp phaàn naâng cao chaát löôïng cuoäc soáng cuûa moät ñôøi n göôøi). Quan ñieåm veà giaùo duïc suoát ñôøi do UNESCO ñeà ra töø n aêm 1972 vaø cho ñeán nay noù vaãn ngaøy caøng trôû thaønh moät quan ñ ieåm chuû ñaïo cuûa neàn giaùo duïc ñaàu theá kyû 21, ñ aëc bieä t trong neàn giaùo duïc phuïc vuï söï phaùt trieån kinh teá tri thöùc nhö hieän n ay. Trí tueä cuûa con ngöôøi, cuûa moïi ngöôøi, trong ñoù coù nhöõng trí tueä lôùn laø taøi saûn cuûa ñaát nöôùc, laø nguyeân khí cuûa quoác gia, toác ñoä phaùt trieån cuûa moät quoác gia seõ phuï thuoäc raá t nhieàu vaøo vieäc phaùt trieån nguoàn löïc trí tueä cuûa nöôùc ñoù. Phaùt trieån nguoàn nhaân löïc treân cô sôû naâng cao maët b aèng daân trí phaûi laø mo ät trong nhöõng öu tieân troïng ñieåm cuûa caùc chính saùch phaùt trieån quoác gia (hoäi nghò quoác teá laàn thöù 2 veà giaùo duïc, Washington – thaùng 12/1998). Giaùo duïc vaø kinh teá ngaøy caøng gaén boù chaët cheõ vôùi nhau, söï phaùt trie ån kinh teá trong töông lai ñoøi hoûi nhöõng thay ñoåi raát lôùn trong caû quan nieäm laãn caùch laøm cuûa neàn giaùo duïc truyeàn thoáng maø veà cô baûn vaãn toàn taïi trong raát nhieàu nöôùc ñang phaùt trieån, ñaëc bieät laø khi coâng ngheä tin hoïc ñang ngaøy caøng coù moät yù nghóa cöïc kyø quan troïng tro ng haàu heát caùc lónh vöïc cuûa xaõ hoäi. Do ñoù moät ñaát nöôùc muoán phaùt trieån thì caàn phaûi naâng cao trí tueä cuûa con ngöôøi. Söï hình thaønh vaø phaùt trieån trí tueä cuûa con ngöôøi chòu söï taùc ñoäng cuûa raát nhieàu yeáu toá, moät soá ít yeáu toá coù theå keå ngay ñöôïc laø: -Baåm sinh di truyeàn. -Hoaøn caûnh töï nhieân vaø moâ i tröôøng soáng, moâi tröôøng giaùo duïc gia ñình. -Hoaït ñoäng cuûa c aù nhaân bao goàm caû hoaït ñoäng hoïc taäp, lao ñoäng, saùng taïo laãn hoaï t ñoäng giao tieáp xaõ hoäi vaø caû vieäc töï hoïc taäp, töï giaùo duïc, töï öùng xöû cuûa caù nhaân. -Giaùo duïc luoân coù vai troø chuû ñaïo trong vieäc hình thaønh vaø phaùt trieån trí tueä cho con ngöôøi. Ñieàu ñoù coù nghóa laø ñeå phaùt trieån trí tueä cho con ngöôøi khoâng coù con ñöôøng naøo khaùc, ñoù laø con ñöôøng hoïc taäp. Phaùt trieån tr í tueä xeùt veà maët caù nhaân vaø m aët xaõ hoäi laø vieäc cuûa c aû moät ñôøi ngöôøi, coù caû moät thôøi gian daøi vaø moät khoâng gian roäng, ñoù laø keát quaû cuûa giaùo duïc vaø töï giaùo duïc, khoâng chæ laø ñöôïc tieán haønh trong nhaø tröôøng maø coøn ngoaøi nhaø tröôøng, khoâng chæ trong thôøi gian ñi hoïc maø coøn caû nhöõng thôøi gian khaùc. Tuy nhieân, vieäc hoïc taäp ôû nhaø tröôøng, ñaëc bieä t laø ôû tröôøng phoå thoâng (ngay töø b aäc TH), coù moät yù nghóa raát lôùn v aø coù lieân quan maät thieát ñeán vieäc hình thaønh moät neàn taûng cô baûn chuaån bò caùc naêng löïc quan troïng nhaát cho söï phaùt trieån trí tueä. Töø ñoù, mo ät trong nhöõng yeáu toá coát loõi cuûa chie án löôïc ph aùt trie ån trí tueä laø nghieân cöùu vaø xaây döïng noäi dung, phöông phaùp giaùo duïc trí tueä trong nhaø tröôøng phoå thoâng [7, tr190-191]. 2.2. Moät soá ñònh höô ùng veà löïa choïn noäi dung giaùo duïc trí tueä Tröôùc khi baøn ñeán vieäc löïa choïn noäi dung giaùo duïc trí tueä caàn phaûi xem xeùt tôùi vieäc xaùc ñònh muïc tieâu phaán ñaáu ñeå ñaït ñöôïc cuûa heä thoáng giaùo duïc quoác daân noùi chung vaø cuûa nhaø tröôøng phoå thoâng noùi rieâng. Ñeå coù theå thöïc hieän ñöôïc muïc tieâu giaùo d uïc ñeán nhöõng naêm cuoái thaäp kyû naøy, phaûi tính ñeán thöïc traïng giaùo duïc cu ûa thôøi ñieå m hieän nay, ñ aëc bieät laø nhöõng khoù khaên, nhöõng böùc xuùc lôùn. Söï nghieäp giaùo duïc nöôùc ta trong haøng chuïc naêm tôùi phaûi taäp trung vaøo vieäc giaûi quyeát nhöõng maâu thuaãn lôùn, ñoù laø nh öõng maâu thuaãn sau: -Neàn giaùo duïc nöôùc ta, ñ aëc b ieät laø g iaùo duïc phoå thoâng, veà m aët naøo ñoù vaãn coøn laø moät neàn giaùo duïc naëng veà lyù thuyeát, naëng veà thi cöû, thieáu kieán thöùc thöïc haønh, thöïc teá. Do ñoù, muïc ñích vaø ñoäng cô hoïc taäp cuûa ngöôøi hoïc phaàn lôùn vaãn laø coá gaéng vöôït qua caùc kyø thi, ñaëc bieät laø thi tuyeån vôùi yeâu caàu cao, thaäm chí raát cao veà m aët lyù thuyeát maø khoâng coù moät chuùt kieán thöùc thöïc tieãn. Trong thöïc teá, neàn giaùo duïc nöôùc ta chöa thöïc söï laø moät neàn giaùo duïc nhaèm muïc ñích goùp phaàn ph aùt trieån toaøn d ieän nhaân caùch con ngöôøi. -Neàn giaùo duïc nöôùc ta laø moät neàn giaùo d uïc chaïy theo thaønh tích ñaõ gaây neân nhöõng laõng phí quaù lôùn: laõng phí thôøi gian hoïc taäp cuûa hoïc sinh, tieàn baïc cuûa phuï huynh, coâng söùc cuûa thaày coâ vaø nguoàn löïc cuûa xaõ hoäi... daãn ñeán haïn cheá söï phaùt trieån trí tueä cuûa caùc em, laø nguyeân nhaân daãn ñeán vieäc suy thoaùi ñaïo ñöùc cuûa hoïc sinh vaø giaùo vieân. -Nöôùc ta coù moät heä thoáng giaùo duïc ít lieân thoâng, phaùt trieån khoâng caân ñoái, chöa ña daïng, laïi chöa ñöôïc kie åm soaùt veà chaát löôïng, coù söï cheânh leäch ngaøy caøng roõ g iöõa caùc vuøng, caùc mieàn, veà quy moâ vaø ch aát löôïng giaùo duïc. Do ñoù, trí tueä cuûa hoïc sinh phaùt trie ån moät caùch khaäp kheãnh. -Muïc tieâu chöông trình saùch giaùo khoa phöông phaùp daïy vaø hoïc ñaõ khoâng coøn thích hôïp. Ñaëc bieä t laø chöông trình ñoåi môùi saùch giaùo khoa hieän nay vaãn ñ ang coøn nhieàu baát caäp töø noäi dung ñeán phöông phaùp... Do vaäy, noù khoâng coøn thích hôïp khoâng chæ ñoái vôùi nhöõng ñoøi hoûi môùi cuûa söï phaùt trieån xaõ hoäi, söï phaùt trieån con ngöôøi Vieät Nam maø coøn khoâng theo kòp vôùi xu theá tieán boä veà giaùo duïc cuûa toaøn theá giôùi. -Caùc ñieàu k ieän ñeå ñaûm baûo chaát löôïng giaùo duïc cuûa nöôùc ta coøn thaáp : soá löôïng, söï caân ñoái v aø chaát löôïng ñoäi nguõ giaùo vieân , tröôøng lôùp thieát b ò daïy hoïc, naêng löïc quaûn lyù giaùo duïc, cô cheá quaûn lyù coøn yeáu keùm. .. Xu theá chung cuûa theá giôù i ngaøy nay tron g vieäc löïa choïn, xaây döïng noäi dung giaùo duïc trí tueä cuõng ñaõ coù nhöõng thay ñoåi quan troïng: xaùc ñònh caùc lónh vöïc tri thöùc caàn phaûi trang bò, thieát keá heä thoáng moân hoïc, giaùo trình ñaït tieâu chuaån, choïn löïa tri thöùc n aøo caàn cho söï phaùt trieån trí tueä, caùch xaây döïng chöông trình vaø vieát saùch giaùo khoa... Chaúng haïn, coù theå ñaïi traø hoùa phöông phaùp hoïc taäp caù theå moät caùch tích cöïc saùng taïo, höùng thuù taïo ñieàu kieän cho moïi ngöôøi co ù theå hoïc taäp s uoát ñôøi moät caùch chuû ñoäng. Trong thôøi ñ aïi thoâng tin vaø kinh teá tri thöùc thì phaûi co i tro ïng taát caû nhöõng boä moân trong chöông trình hoïc, trong ñoù coù boä moân tin hoïc vaø coâng ngheä thoâng tin, töø ñoù caàn laøm cho moïi ngöôøi ñöôïc tieáp caän vôùi maùy tính. 2.3. Caùc yeâu caàu caàn ñaûm baûo khi xaây döïng noäi dung giaùo duïc trí tueä  Caàn nhaän thöùc ñuùng chöùc naêng cuûa giaùo duïc trí tueä trong thôøi ñaïi hieän nay : -Giaùo duïc trí tueä laø quaù trình taùc ñoäng coù heä thoáng vaø ñònh höôùng ñeán söï phaùt trieån cuûa heä thoáng tri thöùc, kyõ naêng, oùc xeùt ñoaùn, khaû naêng öùng duïng, khaû naêng phaùt hieän vaán ñeà vaø giaûi quyeát vaán ñeà moät caùch saùng taïo cu ûa con ngöôøi nhaèm chuaån bò cho h oï hoaït ñoäng coù hieäu quaû trong hoïc taäp, lao ñoäng vaø cuoäc soáng. -Caàn ñaëc bieä t nhaán maïnh ñeán vieäc hình thaønh vaø phaùt trie ån nhöõng naêng löïc quan troïng nhö: naêng löïc haønh ñoäng, naêng löïc giaûi quyeát vaán ñeà, naêng löïc thích öùng, thích nghi, naêng löïc saùng taïo, naêng löïc quan saùt, naêng löïc nhaïy caûm vôùi caùi mô ùi... Taát caû nhöõng naêng löïc n aøy ch æ coù giaùo duïc trí tueä cung caáp.  Caàn chuù yù ñeán noäi dung kieán thöùc trong giaùo duïc trí tueä: Noäi dung kieán thöùc trong giaùo duïc trí tueä noùi moät caùch khaùi quaùt laø bao goàm : -Heä thoáng kieán thöùc veà theá giôùi bao goàm theá gi._.n thöù maáy: ________ -Moân hoïc khaù nhaát:_________ -Naêng khieáu cuûa em: Nhaïc/Hoïa/Theå duïc, theå th ao... Ñeà baøi: 1. Choïn tö ø thí ch hôïp ñeå ñieàn vaøo choã troáng: Ñaép ..., be ... a/ ngon; ñeïp b/ ñaäp ; bôø c/ bôø; ñaäp d/ no; ñeïp 2. Ñieàn töø vaøo choã troáng ñeå laøm ñuùng caâu ca dao sa u: Chieàu chieàu ra ñöùng ñaàu thoân, Ngoù veà queâ meï, … … … …. a/ taâm hoàn ñôùn ñau b/ loøng ñ aày nhôù nhung c/ taâm hoàn nhôù thöông d/ boàn choàn nhôù thöông 3. Tìm moät töø thích hôïp ñieàn vaøo nhöõng choã troáng trong caùc thaønh ngöõ, tuïc ngöõ sau: -… ñi ñoâi vôùi haønh. -… thaày khoâng taøy … baïn. -… aên… noùi, … goùi … môû. -Ñi moät ngaøy ñ aøng, … moät saøng khoân. 4. Choïn tö ø ñuùng chính taû ñeå ñieàn vaøo choã troáng: “Vuøng Hoøn vôùi nhöõng voøm laù cuûa ñuû caùc loaïi caây traùi: m ít, döøa, cau, m aõng c aàu, leâ- ki-ma, maêng cuït … … …” a/ xum seâ nhaåy nhöôït b/ xum seâ nhaãy nhöôït 999 9 9 c/ sum seâ nhaåy nhöôït d/ sum seâ nhaãy nhöôït 5. Choïn tö ø thí ch hôïp ñeå ñieàn vaøo choã troáng: Bieát nhieàu …, gioûi moät … a/ ngheà b/ ñieàu c/ phaàn d/ chuyeän 6. Keøn vôùi chôi cuõng nhö sa ùch vôùi .... a/ Nghòch b/ Ñoïc c/ Aâm nhaïc d/ Tieáng e/ Giaûi trí 7. Xe hôi coù baùnh cuõng nhö ngöïa coù .... a/ Chaân b/ Ñuoâi c/ Phi d/ Taàu e/ Laùi 8. Boø vôùi chuoàng cuõng nhö ngöôøi vôùi .... a/ Cuõi b/ Söõa c/ Nhaø d/ Traïi e/ Quaùn 9. Caåu th aû nghóa laø .... a/ Khoâng caån thaän b/ Thaän troïng c/ Taàm thöôøng d/ Laùo 10. Vôùi naêm con soá 9, ngöôøi ta bieåu dieãn thaønh moät con soá 10 qua moät trong hai pheùp tính sau. Vaäy theo caùc em, caùch n aøo ñuùng? 1/ Caùch 1: 9 + = 10 2/ Caùch 2: - = 10 a/ caû hai caùch b/ caùch 1 c/ caùch 2 11. Ñeà moät baøi toaùn coå: “Töø tuùc chæ thieân, baùt tuùc ch æ ñòa; Tam thuû nhaát vó, luïc nhaõn luïc nhó.” Ñöôïc hieåu: “Boán tay ch æ trôøi, taùm chaân chæ ñaát; Ba ñ aàu moät ñuoâi, saùu maét saùu tai.” Tính xem coù bao nhieâu ngöôøi, bao nhieâu heo? a/ 1 ngöôøi 1 heo b/ 2 ngöôøi 1 heo c/ 1 ngöôøi 2 heo 12. Ba noâng traïi ñöôïc caáp cho 17 con boø. Caùch thöùc caáp phaùt nhö sau: Noâng traïi A ñöôïc moät nöûa toång soá boø, noâng traïi B ñöôïc moät phaàn ba toång soá boø, noâng traïi C ñöôïc moät phaàn chín toång soá boø. Hoûi soá boø cuûa moãi noâng traïi laø bao nhieâu? a/ 8 – 5 – 4 b/ 7 – 7 – 3 c/ 9 – 6 – 2 d/ 9 – 5 – 3 13. Choïn ra phaùt bieåu sai trong caùc caâu sau ñaây: a/ Caùc soá chia heát cho 2 laø nhöõng soá chaün. b/ Caùc soá khoâng chia heát cho 2 laø nhöõng soá chaün. c/ Caùc soá coù taän cuøng b aèng 0 hoaëc 5 thì ch ia heát cho 5. d/ Caùc soá coù taän cuøng baèng 0; 2 ; 4; 6; 8 ñeàu chia heát cho 2. 14. Ngöôøi ta muoán bieåu dieãn soá 100 baèng 5 chöõ soá gioáng nhau nhö sa u: 99 99 ??? - ?? = 100 Haõy tìm chöõ soá thích hôïp ñeå ñaët vaøo daáu chaám hoûi? a/ 4 b/ 3 c/ 2 d/ 1 15. Sau khi coù ñieåm thi hoïc kyø 1, toå hoïc taäp cuûa An ñöôïc phaân 23 quyeån taäp laøm phaàn thöôûng. Xeùt keát quaû hoïc taäp vaø ñieåm ñaïo ñöùc, caû toå nhaát trí chia phaàn thöôûng nhö sau: An ñöôïc 1/2 soá taäp, Tuù ñöôïc 1/4 soá taäp, Baûo ñöôïc 1/8 soá taäp, Bình ñöôïc 1/12 soá taäp. Nhöng caû toå ñeàu luùng tuùng trong caùch chia treân, chuùng ta h aõy giu ùp toå hoïc taäp cuûa An nheù. a/ 11 – 7 – 3 – 2 b/ 11 – 7 – 2 – 3 c/ 12 – 6 – 3 – 2 d/ 12 – 6 – 2 – 3 16. Moät caùi thang cuõ coù 13 baäc thang, baäc thöù 13 cuõng vöøa ñeán saøn gaùc. Trong ñoù coù moät baäc bò muïc roãng beân trong, nhìn beân ngoaøi thì khoâng bieát ñöôïc, nhöng neáu böôùc leân baäc thang ñoù thì seõ nguy hieåm. Baïn Bo böôùc leân baäc 1 vaø cöù nhaûy caùch b aäc cho ñeán heát caàu thang. Baïn Hieáu thì laïi nhaûy daøi 3 baäc thang laïi luøi 1 baäc thang. Baïn Hieáu cuõng ñi heát ñöôïc caàu thang. Raát may caû h ai baïn khoâng ai böôùc phaûi baäc thang muïc c aû. Vaäy baäc thang muïc laø baäc thöù maáy? a/ b aäc 6 b / baäc 12 c/ baäc 11 d/ baäc 10 17. Choïn ra caâu ph aùt bieåu sai trong caùc caâu sau ñaây: a/ Caùc soá coù toång caùc chöõ soá chia heát cho 3 thì chia heát cho 3. b/ Caùc soá chia heát cho 9 thì cuõng chia heát cho 3. c/ Caùc soá coù toång caùc chöõ so á chia heát cho 6 thì chia heát cho 6. d/ Caùc soá coù toång caùc chöõ soá chia heát cho 9 thì chia heát cho 9. 18. ÔÛ moät trang traïi noï, ngöôøi ta nuoâi vöøa gaø vöøa thoû, taát caû 200 con vaø goàm 730 chaân. Hoûi chuû trang traïi coù bao nhieâu gaø vaø b ao nhieâu thoû? a/ 162 con thoû, 38 con gaø b/ 163 con thoû, 37 con gaø c/ 164 con thoû, 36 con g aø d/ 165 con thoû, 35 con gaø 19. Trong daõy so á sa u so á tieáp theo laø soá naøo? 1, 3, 5, 7, ... 20. Soá naøo laø soá thöù 7 tính töø soá ñöùng ngay tröôùc so á 6? 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16 21. Mít coù 1000ñ, neáu bôùt ñi 3000ñ thì chæ baèng nöûa cuûa Xoaøi. Xoaøi nhieàu hôn Mít bao nhieâu tieàn? a/ 1000ñ b/ 4000ñ c/ 2000ñ d/13000ñ 22. Chæ rieâng loaøi chim môùi coù loâng vuõ, vì th eá caâu naøo ñuùng vôùi caâu treân trong caùc caâu sau: a/ Chim loät d a veà muøa xuaân b/ Taát caû caùc loâng vuõ ñeàu nheï nhaøng c/ Loaøi raén khoâng coù loâng vuõ d/ Chim thay lo âng vaøo muøa ñoâng 23. Tìm hai hình gioáng nhau trong caùc hình sa u: 24. Tìm hai hình gioáng nhau trong caùc hình sa u: 25. Tìm hai hình gioáng nhau trong caùc hình sa u: 26. Tìm hai hình gioáng nhau trong caùc hình sa u: 27. Tìm hai hình gioáng nhau trong caùc hình sa u: 28. Vieät Nam coù chung ñöôøng bieân giôùi vôùi bao nhieâu nö ôùc? a/ 2 nöôùc b/ 3 nöôùc c/ 4 nöôùc d/ 5 nöôùc 29. Chaâu luïc naøo ñoâng daân nhaát? a/ Chaâu Myõ b/ chaâu AÂu c/ chaâu Phi d/ chaâu AÙ 30. Pnom-Penh laø thuû ñoâ cuûa nöôùc naøo? a/ S ingapore b/ Campuchia c/ Myanmar d/ Philippines 31. Treân th eá giôùi coù maáy ñaïi döông? a/ 2 b/ 3 c/ 4 d/ 5 32. Khi phong traøo Ñoâng Du tha át baïi, Phan Boäi Chaâu ñaõ laùnh sa ng Xie âm ñeå tieáp tuï c hoaït ñoäng cö ùu nö ôùc. Hoûi Xi eâm laø nöôùc naøo hieän nay? a/ Thaùi Lan b/ Laøo c/ Campuchia d/ My anmar 33. Leã Quoác khaùnh cuûa Vi eät N am vaøo ngaøy naøo? a/ ngaøy 1 thaùng 6 b/ ngaøy 30 thaùng 4 c/ ngaøy 2 thaùng 9 d/ ngaøy 1 thaùng 5 34. Saét noùng chaûy ôû nhieät ñoä bao nhieâu? a/ 8000C b/ 10000C c/ 12000C d/ treân 15000C 35. Loaøi chim naøo sau ñaây lôùn nhaát theá giôùi? a/ ñ aïi baøng b/ chim Kiwi c/ keân keân d/ ñaø ñieåu 36. Kim loaïi naøo sa u ñaây coù ñoä noùng chaûy tha áp nhaát? a/ thieác b/ chì c/ keõm d/ ñoàng 37. ÔÛ vuøng queâ Nam Boä, taám lôïp baèng laù thöôøng ñöôïc laøm baèng loaïi laù caây naøo sa u ñaây? a/ laù chuoái b/ laù coï c/ laù tre d/ laù döøa 38. Jakarta laø th uû ñoâ cuûa nöôùc naøo? a/ Malaysia b/ Campuchia c/ Singapore d/ Indonesia c/ 6000 naêm d/ 7000 naêm 39. Sôïi vôùi vaûi cuõng nhö day keõm vôùi .... a/ Cöùng b/ Haøng raøo c/ Daây neo d/ Löôùi saét e / Kim khí 40. Veä sinh giuùp cho .... a/ Nöôùc uoáng b/ Söùc khoûe c/ Baûo hieåm d/ Caïnh goùc PHUÏ LUÏC 2 PHI EÁU GHI KEÁT QUAÛ LAØM TRAÉC NGHIEÄM RAVEN -Hoï vaø teân: ____________________________________ -Giôùi tính: _____________________________________ -Ngaøy thaùng n aêm sinh ____________________________ -Lôùp __________________________________________ -Hoïc löïc: ______________________________________ -Choã ôû: _______________________________________ -Ngheà nghieäp cuûa cha: ___________________________ -Ngheà nghieäp cuûa meï: ___________________________ Set 1 Set 2 Set 3 Set 4 Set 5 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 Thôøi gian baét ñaàu Toång so á ñieåm Thôøi gian keát thuùc Keát quaû Toång so á th ôøi gian PHUÏ LUÏC 3 BAÛNG CHAÁM ÑIEÅM TRAÉC NGHI EÄM KHUOÂN HÌNH TIEÁP DIEÃN CUÛA RAVEN (BAÛNG ÑU ÏC LOÃ) Tröôøng Gia ñình Hoï vaø teân Giôùi tính Set 1 Set 2 Set 3 Set 4 Set 5 1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 3 3 3 3 3 4 4 4 4 4 5 5 5 5 5 6 6 6 6 6 7 7 7 7 7 8 8 8 8 8 9 9 9 9 9 10 10 10 10 10 11 11 11 11 11 12 12 12 12 12 Thôøi gian baét ñaàu Toång soá ñieåm Thôøi gian keát thuùc Keát quaû Toång soá thôøi gian PHUÏ LUÏC 4 BAÛNG ÑI EÅM TN BT V AØ TEST RAVEN CUÛA 365 HOÏC SINH STT TNBT Raven STT TNBT Raven STT TNBT Raven 1 26 40 31 19 27 61 15 17 2 22 28 32 27 41 62 19 21 3 24 41 33 18 27 63 18 30 1 2 3 4 4 25 30 34 25 31 64 20 25 5 28 29 35 24 28 65 26 32 6 22 25 36 23 41 66 20 33 7 19 32 37 20 39 67 25 31 8 22 26 38 25 28 68 20 24 9 27 28 39 12 21 69 26 29 10 23 31 40 17 25 70 23 38 11 17 24 41 21 33 71 17 19 12 30 36 42 18 24 72 23 35 13 23 29 43 19 29 73 20 28 14 18 29 44 30 35 74 21 27 15 14 24 45 28 28 75 19 26 16 25 33 46 20 26 76 24 35 17 26 29 47 30 34 77 20 32 18 22 31 48 24 28 78 21 30 19 11 22 49 20 26 79 22 32 20 17 21 50 24 26 80 20 24 21 23 26 51 12 24 81 19 22 22 17 24 52 17 20 82 20 20 23 16 24 53 13 24 83 17 21 24 18 20 54 23 32 84 22 25 25 26 27 55 17 19 85 19 24 26 12 24 56 17 30 86 23 27 27 16 27 57 18 19 87 25 26 28 19 25 58 22 32 88 26 29 29 18 28 59 21 27 89 27 29 30 17 32 60 26 29 90 24 27 STT TNBT Raven STT TNBT Raven STT TNBT Raven 91 23 26 121 20 41 151 25 32 92 28 29 122 14 32 152 21 37 93 28 31 123 27 30 153 27 37 94 28 29 124 26 30 154 20 32 95 25 30 125 25 41 155 22 41 96 29 31 126 28 39 156 20 36 97 28 29 127 28 28 157 28 44 98 21 23 128 23 23 158 26 39 99 18 19 129 26 25 159 25 30 100 14 20 130 24 23 160 22 32 101 21 27 131 28 28 161 25 30 102 23 29 132 20 20 162 27 38 103 26 30 133 23 23 163 25 29 104 28 31 134 29 29 164 29 36 105 21 27 135 33 32 165 24 29 106 21 26 136 30 29 166 24 27 107 18 24 137 24 24 167 21 39 108 31 37 138 21 21 168 33 34 109 18 20 139 26 26 169 22 27 110 24 38 140 26 26 170 26 28 111 26 34 141 26 25 171 22 26 112 21 42 142 23 24 172 26 25 113 23 36 143 31 30 173 23 27 114 30 43 144 24 24 174 23 27 115 20 41 145 30 30 175 29 30 116 25 27 146 30 29 176 32 33 117 19 25 147 33 33 177 30 35 118 18 37 148 31 31 178 24 29 119 25 39 149 20 25 179 27 26 120 30 42 150 31 31 180 30 31 STT TNBT Raven STT TNBT Raven STT TNBT Raven 181 28 39 211 23 43 241 25 45 182 26 29 212 21 23 242 18 28 183 21 25 213 24 31 243 26 43 184 24 29 214 15 10 244 12 28 185 23 30 215 21 30 245 28 29 186 22 32 216 23 39 246 24 45 187 25 34 217 21 41 247 18 25 188 20 25 218 21 35 248 33 45 189 24 29 219 15 22 249 23 30 190 25 28 220 17 25 250 26 42 191 24 29 221 19 27 251 23 45 192 22 25 222 21 22 252 22 43 193 28 37 223 30 23 253 26 36 194 20 36 224 21 15 254 26 40 195 12 28 225 23 27 255 32 15 196 17 26 226 28 23 256 23 33 197 17 27 227 25 36 257 29 39 198 18 20 228 24 40 258 17 16 199 21 38 229 21 25 259 16 36 200 17 18 230 24 27 260 29 46 201 22 43 231 27 47 261 19 15 202 18 23 232 21 33 262 18 48 203 13 38 233 26 36 263 19 22 204 15 28 234 19 25 264 17 28 205 18 17 235 15 10 265 24 22 206 25 37 236 23 47 266 17 42 207 18 24 237 23 39 267 21 17 208 19 20 238 23 38 268 9 32 209 21 35 239 25 33 269 20 31 210 16 29 240 28 35 270 24 32 STT TNBT Raven STT TNBT Raven STT TNBT Raven 271 12 15 303 24 24 335 28 30 272 18 12 304 22 42 336 25 29 273 15 28 305 23 5 337 20 30 274 8 28 306 21 27 338 20 10 275 10 34 307 16 25 339 26 34 276 12 2 308 32 47 340 29 40 277 17 16 309 21 20 341 26 30 278 14 5 310 30 43 342 29 45 279 19 6 311 31 46 343 23 17 280 21 26 312 27 35 344 25 23 281 7 28 313 26 28 345 26 45 282 19 8 314 30 40 346 23 45 283 14 24 315 31 40 347 20 22 284 19 24 316 27 13 348 20 22 285 26 26 317 18 24 349 21 25 286 20 30 318 22 29 350 13 25 287 24 30 319 25 39 351 13 29 288 26 30 320 30 25 352 21 45 289 16 32 321 24 39 353 14 25 290 21 34 322 26 35 354 24 31 291 24 36 323 23 22 355 17 27 292 22 25 324 21 11 356 17 25 293 18 35 325 29 34 357 16 20 294 14 24 326 23 17 358 15 20 295 21 38 327 27 19 359 18 24 296 24 45 328 23 17 360 20 30 297 30 48 329 23 31 361 19 24 298 26 37 330 24 23 362 23 30 299 24 36 331 29 18 363 25 31 300 21 43 332 27 34 364 27 28 301 19 28 333 26 45 365 23 25 302 15 17 334 26 29 PHUÏ LUÏC 5 BAÛNG ÑIEÅM BAÙCH PHAÂN Ñieåm Baùch phaân TNBT Ñieåm Baùch phaân Tes t Raven Toång ñieåm F CF CFMP CPMP PR 7 1 1 0.5 0.137 0 8 1 2 1.5 0.411 0 9 1 3 2.5 0.685 0 10 1 4 3.5 0.959 0 11 1 5 4.5 1.233 1 12 7 12 8.5 2.329 2 13 4 16 14 3.836 4 14 7 23 19.5 5.342 5 15 8 31 27 7.397 7 16 7 38 34.5 9.452 9 17 20 58 48 13.151 13 18 22 80 69 18.904 19 19 19 99 89.5 24.521 25 20 25 124 111.5 30.548 31 21 33 157 140.5 38.493 38 22 18 175 166 45.479 45 23 35 210 192.5 52.74 53 24 30 240 225 61.644 62 25 24 264 252 69.041 69 26 33 297 280.5 76.849 77 27 13 310 303.5 83.151 83 28 17 327 318.5 87.26 87 29 10 337 332 90.959 91 30 15 352 344.5 94.384 94 31 6 358 355 97.26 97 32 3 361 359.5 98.493 98 33 4 365 363 99.452 99 Raven F CF CFMP CPMP PR 2 1 1 0.5 0.137 0 5 2 3 2 0.548 1 6 1 4 3.5 0.959 1 8 1 5 4.5 1.233 1 10 3 8 6.5 1.781 2 11 1 9 8.5 2.329 2 12 1 10 9.5 2.603 3 13 1 11 10.5 2.877 3 15 4 15 13 3.562 4 16 2 17 16 4.384 4 17 7 24 20.5 5.616 6 18 2 26 25 6.849 7 19 5 31 28.5 7.808 8 20 11 42 36.5 10 10 21 5 47 44.5 12.192 12 22 9 56 51.5 14.11 14 23 10 66 61 16.712 17 24 23 89 77.5 21.233 21 25 25 114 101.5 27.808 28 26 16 130 122 33.425 33 27 21 151 140.5 38.493 38 28 23 174 162.5 44.521 45 29 29 203 188.5 51.644 52 30 24 227 215 58.904 59 31 15 242 234.5 64.247 64 32 16 258 250 68.493 68 33 8 266 262 71.781 72 34 9 275 270.5 74.11 74 35 10 285 280 76.712 77 36 11 296 290.5 79.589 80 37 7 303 299.5 82.055 82 38 7 310 306.5 83.973 84 39 11 321 315.5 86.438 86 40 6 327 324 88.767 89 41 8 335 331 90.685 91 42 5 340 337.5 92.466 92 43 7 347 343.5 94.11 94 44 1 348 347.5 95.205 95 45 10 358 353 96.712 97 Tính ñieåm Baùch phaân traéc nghieäm, Raven nam TN n am F CF CFMP CPMP PR 7 1 1 0.5 0.263 0 8 1 2 1.5 0.789 1 9 1 3 2.5 1.316 1 10 1 4 3.5 1.842 2 12 6 10 7 3.684 4 13 3 13 11.5 6.053 6 14 3 16 14.5 7.632 8 15 5 21 18.5 9.737 10 16 5 26 23.5 12.368 12 17 13 39 32.5 17.105 17 18 13 52 45.5 23.947 24 19 7 59 55.5 29.211 29 20 12 71 65 34.211 34 21 17 88 79.5 41.842 42 22 11 99 93.5 49.211 49 23 16 115 107 56.316 56 24 12 127 121 63.684 64 25 9 136 131.5 69.211 69 26 17 153 144.5 76.053 76 27 9 162 157.5 82.895 83 28 8 170 166 87.368 87 29 5 175 172.5 90.789 91 30 8 183 179 94.211 94 31 2 185 184 96.842 97 32 1 186 185.5 97.632 98 33 4 190 188 98.947 99 Raven nam F CF CFMP CPMP PR 2 1 1 0.5 0.263 0 46 2 360 359 98.356 98 47 3 363 361.5 99.041 99 48 2 365 364 99.726 99 6 1 2 1.5 0.789 1 8 1 3 2.5 1.316 1 10 3 6 4.5 2.368 2 11 1 7 6.5 3.421 3 12 1 8 7.5 3.947 4 16 1 9 8.5 4.474 4 17 5 14 11.5 6.053 6 18 1 15 14.5 7.632 8 19 5 20 17.5 9.211 9 20 4 24 22 11.579 12 21 4 28 26 13.684 14 22 3 31 29.5 15.526 16 23 6 37 34 17.895 18 24 10 47 42 22.105 22 25 12 59 53 27.895 28 26 6 65 62 32.632 33 27 6 71 68 35.789 36 28 16 87 79 41.579 42 29 20 107 97 51.053 51 30 12 119 113 59.474 59 31 6 125 122 64.211 64 32 11 136 130.5 68.684 69 33 5 141 138.5 72.895 73 34 5 146 143.5 75.526 76 35 8 154 150 78.947 79 36 3 157 155.5 81.842 82 37 2 159 158 83.158 83 38 1 160 159.5 83.947 84 39 5 165 162.5 85.526 86 40 4 169 167 87.895 88 41 3 172 170.5 89.737 90 42 4 176 174 91.579 92 43 3 179 177.5 93.421 93 45 5 184 181.5 95.526 96 46 2 186 185 97.368 97 47 3 189 187.5 98.684 99 48 1 190 189.5 99.737 100 Baùch phaân Traéc nghieän, Raven nöõ TN nöõ F CF CFMP CPMP PR 11 1 1 0.5 0.286 0 12 1 2 1.5 0.857 1 13 1 3 2.5 1.429 1 14 4 7 5 2.857 3 15 3 10 8.5 4.857 5 16 2 12 11 6.286 6 17 7 19 15.5 8.857 9 18 9 28 23.5 13.429 13 19 12 40 34 19.429 19 20 13 53 46.5 26.571 27 21 16 69 61 34.857 35 22 7 76 72.5 41.429 41 23 19 95 85.5 48.857 49 24 18 113 104 59.429 59 25 15 128 120.5 68.857 69 26 16 144 136 77.714 78 27 4 148 146 83.429 83 28 9 157 152.5 87.143 87 29 5 162 159.5 91.143 91 30 7 169 165.5 94.571 95 31 4 173 171 97.714 98 32 2 175 174 99.429 99 Raven nöõ F CF CFMP CPMP PR 5 2 1 0.5 0.286 0 13 1 3 2 1.143 1 15 4 7 5 2.857 3 16 1 8 7.5 4.286 4 17 2 10 9 5.143 5 18 1 11 10.5 6 6 20 7 18 14.5 8.286 8 21 1 19 18.5 10.571 11 22 6 25 22 12.571 13 23 4 29 27 15.429 15 24 13 42 35.5 20.286 20 25 13 55 48.5 27.714 28 26 10 65 60 34.286 34 27 15 80 72.5 41.429 41 28 7 87 83.5 47.714 48 29 9 96 91.5 52.286 52 30 12 108 102 58.286 58 31 9 117 112.5 64.286 64 32 8 125 121 69.143 69 34 4 129 127 72.571 73 35 2 131 130 74.286 74 36 8 139 135 77.143 77 37 5 144 141.5 80.857 81 38 6 150 147 84 84 39 6 156 153 87.429 87 40 2 158 157 89.714 90 41 5 163 160.5 91.714 92 42 1 164 163.5 93.429 93 43 4 168 166 94.857 95 44 1 169 168.5 96.286 96 45 5 174 171.5 98 98 48 1 175 174.5 99.714 100 Baùch phaân traéc nghieäm Taân Bình Baùch phaân Raven Taân Bình Raven F CF CFMP CPMP PR 2 1 1 0.5 0.694 1 5 1 2 1.5 2.083 2 6 1 3 2.5 3.472 3 8 1 4 3.5 4.861 5 10 1 5 4.5 6.25 6 12 1 6 5.5 7.639 8 15 4 10 8 11.111 11 16 2 12 11 15.278 15 TN F CF CFMP CPMP PR 7 1 1 0.5 0.694 1 8 1 2 1.5 2.083 2 9 1 3 2.5 3.472 3 10 1 4 3.5 4.861 5 12 3 7 5.5 7.639 8 14 2 9 8 11.111 11 15 3 12 10.5 14.583 15 16 1 13 12.5 17.361 17 17 5 18 15.5 21.528 22 18 4 22 20 27.778 28 19 7 29 25.5 35.417 35 20 2 31 30 41.667 42 21 8 39 35 48.611 49 22 1 40 39.5 54.861 55 23 7 47 43.5 60.417 60 24 6 53 50 69.444 69 25 3 56 54.5 75.694 76 26 7 63 59.5 82.639 83 27 1 64 63.5 88.194 88 28 3 67 65.5 90.972 91 29 2 69 68 94.444 94 30 1 70 69.5 96.528 97 32 1 71 70.5 97.917 98 33 1 72 71.5 99.306 99 17 1 13 12.5 17.361 17 22 4 17 15 20.833 21 23 2 19 18 25 25 24 2 21 20 27.778 28 25 4 25 23 31.944 32 26 2 27 26 36.111 36 27 3 30 28.5 39.583 40 28 6 36 33 45.833 46 29 1 37 36.5 50.694 51 30 4 41 39 54.167 54 31 1 42 41.5 57.639 58 32 2 44 43 59.722 60 33 3 47 45.5 63.194 63 34 1 48 47.5 65.972 66 35 2 50 49 68.056 68 36 4 54 52 72.222 72 38 1 55 54.5 75.694 76 39 2 57 56 77.778 78 40 2 59 58 80.556 81 41 1 60 59.5 82.639 83 42 2 62 61 84.722 85 43 2 64 63 87.5 88 45 4 68 66 91.667 92 46 1 69 68.5 95.139 95 47 2 71 70 97.222 97 48 1 72 71.5 99.306 99 Baùch phaân traéc nghieäm Taân Ñoàng TN F CF CFMP CPMP PR 12 1 1 0.5 0.833 1 13 1 2 1.5 2.5 3 14 1 3 2.5 4.167 4 15 1 4 3.5 5.833 6 17 5 9 6.5 10.833 11 18 5 14 11.5 19.167 19 19 4 18 16 26.667 27 20 7 25 21.5 35.833 36 21 7 32 28.5 47.5 48 22 3 35 33.5 55.833 56 23 6 41 38 63.333 63 24 3 44 42.5 70.833 71 25 3 47 45.5 75.833 76 26 5 52 49.5 82.5 83 27 1 53 52.5 87.5 88 28 5 58 55.5 92.5 93 29 1 59 58.5 97.5 98 31 1 60 59.5 99.167 99 Baùch phaân Raven Taân ñoàng Raven F CF CFMP CPMP PR 17 1 1 0.5 0.833 1 19 4 5 3 5 5 20 4 9 7 11.667 12 21 2 11 10 16.667 17 22 1 12 11.5 19.167 19 23 1 13 12.5 20.833 21 24 6 19 16 26.667 27 25 2 21 20 33.333 33 26 4 25 23 38.333 38 27 6 31 28 46.667 47 28 1 32 31.5 52.5 53 29 8 40 36 60 60 30 5 45 42.5 70.833 71 31 4 49 47 78.333 78 32 5 54 51.5 85.833 86 33 1 55 54.5 90.833 91 35 2 57 56 93.333 93 37 1 58 57.5 95.833 96 38 2 60 59 98.333 98 Baùch phaân traéc nghieäm Taân Phuù toång ñieåm F CF CFMP CPMP PR 12 1 1 0.5 0.472 0 13 1 2 1.5 1.415 1 14 1 3 2.5 2.358 2 15 2 5 4 3.774 4 16 1 6 5.5 5.189 5 17 3 9 7.5 7.075 7 18 5 14 11.5 10.849 11 19 2 16 15 14.151 14 20 8 24 20 18.868 19 21 9 33 28.5 26.887 27 22 7 40 36.5 34.434 34 23 9 49 44.5 41.981 42 24 10 59 54 50.943 51 25 10 69 64 60.377 60 26 10 79 74 69.811 70 27 4 83 81 76.415 76 28 6 89 86 81.132 81 29 3 92 90.5 85.377 85 30 7 99 95.5 90.094 90 31 3 102 100.5 94.811 95 32 1 103 102.5 96.698 97 33 3 106 104.5 98.585 99 Baùch phaân Raven Taân Phuù TN F CF CFMP CPMP PR 10 1 1 0.5 0.472 0 17 1 2 1.5 1.415 1 18 1 3 2.5 2.358 2 20 3 6 4.5 4.245 4 21 1 7 6.5 6.132 6 23 5 12 9.5 8.962 9 24 4 16 14 13.208 13 25 8 24 20 18.868 19 26 5 29 26.5 25 25 27 6 35 32 30.189 30 28 6 41 38 35.849 36 29 11 52 46.5 43.868 44 30 9 61 56.5 53.302 53 31 4 65 63 59.434 59 32 6 71 68 64.151 64 33 2 73 72 67.925 68 34 3 76 74.5 70.283 70 35 2 78 77 72.642 73 36 4 82 80 75.472 75 37 5 87 84.5 79.717 80 38 3 90 88.5 83.491 83 39 6 96 93 87.736 88 41 4 100 98 92.453 92 42 2 102 101 95.283 95 43 3 105 103.5 97.642 98 44 1 106 105.5 99.528 100 Baùch phaân traéc nghieäm Taân X uaân A TN F CF CFMP CPMP PR 13 2 2 1 1.299 1 14 2 4 3 3.896 4 15 2 6 5 6.494 6 16 3 9 7.5 9.74 10 17 2 11 10 12.987 13 18 3 14 12.5 16.234 16 19 2 16 15 19.481 19 20 5 21 18.5 24.026 24 21 8 29 25 32.468 32 22 3 32 30.5 39.61 40 23 9 41 36.5 47.403 47 24 7 48 44.5 57.792 58 25 4 52 50 64.935 65 26 8 60 56 72.727 73 27 5 65 62.5 81.169 81 28 1 66 65.5 85.065 85 29 4 70 68 88.312 88 30 4 74 72 93.506 94 31 2 76 75 97.403 97 32 1 77 76.5 99.351 99 Baùch phaân Raven Taân xuaân A Raven F CF CFMP CPMP PR 5 1 1 0.5 0.649 1 10 1 2 1.5 1.948 2 11 1 3 2.5 3.247 3 13 1 4 3.5 4.545 5 17 4 8 6 7.792 8 18 1 9 8.5 11.039 11 19 1 10 9.5 12.338 12 20 3 13 11.5 14.935 15 22 3 16 14.5 18.831 19 23 2 18 17 22.078 22 24 5 23 20.5 26.623 27 25 8 31 27 35.065 35 27 2 33 32 41.558 42 28 3 36 34.5 44.805 45 29 4 40 38 49.351 49 30 5 45 42.5 55.195 55 31 3 48 46.5 60.39 60 32 1 49 48.5 62.987 63 34 4 53 51 66.234 66 35 3 56 54.5 70.779 71 36 2 58 57 74.026 74 37 1 59 58.5 75.974 76 38 1 60 59.5 77.273 77 39 2 62 61 79.221 79 40 3 65 63.5 82.468 82 42 1 66 65.5 85.065 85 43 2 68 67 87.013 87 45 6 74 71 92.208 92 46 1 75 74.5 96.753 97 47 1 76 75.5 98.052 98 48 1 77 76.5 99.351 99 Baùch phaân traéc nghieäm Taân Th aønh A TN F CF CFMP CPMP PR 11 1 1 0.5 1 1 12 2 3 2 4 4 14 1 4 3.5 7 7 16 2 6 5 10 10 17 5 11 8.5 17 17 18 5 16 13.5 27 27 19 4 20 18 36 36 20 3 23 21.5 43 43 21 1 24 23.5 47 47 22 4 28 26 52 52 23 4 32 30 60 60 24 4 36 34 68 68 25 4 40 38 76 76 26 3 43 41.5 83 83 27 2 45 44 88 88 28 2 47 46 92 92 30 3 50 48.5 97 97 Baùch phaân Raven Taân Tha ønh A Raven F CF CFMP CPMP PR 20 1 1 0.5 1 1 21 2 3 2 4 4 22 1 4 3.5 7 7 24 6 10 7 14 14 25 3 13 11.5 23 23 26 5 18 15.5 31 31 27 4 22 20 40 40 28 7 29 25.5 51 51 29 5 34 31.5 63 63 30 1 35 34.5 69 69 31 3 38 36.5 73 73 32 2 40 39 78 78 33 2 42 41 82 82 34 1 43 42.5 85 85 35 1 44 43.5 87 87 36 1 45 44.5 89 89 39 1 46 45.5 91 91 40 1 47 46.5 93 93 41 3 50 48.5 97 97 BAÛNG ÑI EÅM BAÙCH PHAÂN CU ÛA TÖØN G GI A ÑÌNH *Gia ñình trí thöùc TNBT F CF CFMP CPMP PR 20 5 2 1 1.299 1 21 8 13 7.5 9.74 10 22 3 16 14.5 18.831 19 23 9 25 20.5 26.623 27 24 10 35 30 38.961 39 25 5 40 37.5 48.701 49 26 11 51 45.5 59.091 59 27 3 54 52.5 68.182 68 28 5 59 56.5 73.377 73 29 7 66 62.5 81.169 81 30 7 73 69.5 90.26 90 31 2 75 74 96.104 96 32 1 76 75.5 98.052 98 33 1 77 76.5 99.351 99 Raven F CF CFMP CPMP PR 30 5 1 0.5 0.649 1 31 2 7 4 5.195 5 32 3 10 8.5 11.039 11 34 2 12 11 14.286 14 35 7 19 15.5 20.13 20 36 7 26 22.5 29.221 29 37 4 30 28 36.364 36 38 4 34 32 41.558 42 39 8 42 38 49.351 49 40 4 46 44 57.143 57 41 6 52 49 63.636 64 42 2 54 53 68.831 69 43 7 61 57.5 74.675 75 44 1 62 61.5 79.87 80 45 10 72 67 87.013 87 46 2 74 73 94.805 95 47 2 76 75 97.403 97 48 1 77 76.5 99.351 99 *Gia ñình coâng nhaân TNBT F CF CFMP CPMP PR 19 2 2 1 7.143 7 20 2 4 3 21.429 21 22 2 6 5 35.714 36 23 3 9 7.5 53.571 54 25 1 10 9.5 67.857 68 26 3 13 11.5 82.143 82 27 1 14 13.5 96.429 96 Raven F CF CFMP CPMP PR 24 2 1 0.5 3.571 4 25 3 5 3 21.429 21 26 2 7 6 42.857 43 27 1 8 7.5 53.571 54 28 2 10 9 64.286 64 30 1 11 10.5 75 75 31 1 12 11.5 82.143 82 33 1 13 12.5 89.286 89 34 1 14 13.5 96.429 96 *Gia ñình noâng daân TNBT F CF CFMP CPMP PR 16 3 1 0.5 0.352 0 17 1 4 2.5 1.761 2 18 3 7 5.5 3.873 4 19 1 8 7.5 5.282 5 20 14 22 15 10.563 11 21 12 34 28 19.718 20 22 13 47 40.5 28.521 29 23 14 61 54 38.028 38 24 17 78 69.5 48.944 49 25 16 94 86 60.563 61 26 17 111 102.5 72.183 72 27 5 116 113.5 79.93 80 28 10 126 121 85.211 85 29 2 128 127 89.437 89 30 7 135 131.5 92.606 93 31 3 138 136.5 96.127 96 32 1 139 138.5 97.535 98 33 3 142 140.5 98.944 99 Raven F CF CFMP CPMP PR 20 3 1 0.5 0.352 0 22 5 8 4.5 3.169 3 23 6 14 11 7.746 8 24 4 18 16 11.268 11 25 12 30 24 16.901 17 26 11 41 35.5 25 25 27 9 50 45.5 32.042 32 28 11 61 55.5 39.085 39 29 19 80 70.5 49.648 50 30 14 94 87 61.268 61 31 12 106 100 70.423 70 32 7 113 109.5 77.113 77 33 5 118 115.5 81.338 81 34 5 123 120.5 84.859 85 35 3 126 124.5 87.676 88 36 4 130 128 90.141 90 37 1 131 130.5 91.901 92 38 2 133 132 92.958 93 39 3 136 134.5 94.718 95 40 1 137 136.5 96.127 96 41 2 139 138 97.183 97 42 2 141 140 98.592 99 47 1 142 141.5 99.648 100 *Gia ñình ngheà töï do TNBT F CF CFMP CPMP PR 7 1 1 0.5 0.379 0 8 1 2 1.5 1.136 1 9 1 3 2.5 1.894 2 10 1 4 3.5 2.652 3 11 1 5 4.5 3.409 3 12 7 12 8.5 6.439 6 13 4 16 14 10.606 11 14 7 23 19.5 14.773 15 15 8 31 27 20.455 20 16 4 35 33 25 25 17 19 54 44.5 33.712 34 18 19 73 63.5 48.106 48 19 16 89 81 61.364 61 20 4 93 91 68.939 69 21 13 106 99.5 75.379 75 23 9 115 110.5 83.712 84 24 3 118 116.5 88.258 88 25 2 120 119 90.152 90 26 2 122 121 91.667 92 27 4 126 124 93.939 94 28 2 128 127 96.212 96 29 1 129 128.5 97.348 97 30 1 130 129.5 98.106 98 31 1 131 130.5 98.864 99 32 1 132 131.5 99.621 100 Raven F CF CFMP CPMP PR 2 1 1 0.5 0.379 0 5 2 3 2 1.515 2 6 1 4 3.5 2.652 3 8 1 5 4.5 3.409 3 10 3 8 6.5 4.924 5 11 1 9 8.5 6.439 6 12 1 10 9.5 7.197 7 13 1 11 10.5 7.955 8 15 4 15 13 9.848 10 16 2 17 16 12.121 12 17 7 24 20.5 15.53 16 18 2 26 25 18.939 19 19 5 31 28.5 21.591 22 20 8 39 35 26.515 27 21 5 44 41.5 31.439 31 22 4 48 46 34.848 35 23 4 52 50 37.879 38 24 17 69 60.5 45.833 46 25 10 79 74 56.061 56 26 3 82 80.5 60.985 61 27 11 93 87.5 66.288 66 28 10 103 98 74.242 74 29 10 113 108 81.818 82 30 4 117 115 87.121 87 32 6 123 120 90.909 91 33 2 125 124 93.939 94 34 1 126 125.5 95.076 95 37 2 128 127 96.212 96 38 1 129 128.5 97.348 97 40 1 130 129.5 98.106 98 42 1 131 130.5 98.864 99 48 1 132 131.5 99.621 100 PHUÏ LUÏC 6 BAÛNG KIEÅM NG HIEÄM T Tìm söï töông quan giöõa TNBT vaø test Raven 1. Bieán soá: Ñieåm TBTN vaø test Raven 2. Daân soá: hoïc sinh TH lôùp 5 taïi thò xaõ Ñoàng Xoaøi. 3. Côõ m aãu: 365 4. H0: 0  (khoâng coù töông quan) H1: 0  (coù töông quan) 5. Möùc yù nghóa 0 05,  6. df = N – 2 = 365 – 2 = 363 1 960 th t , 7. Döõ kieän cuûa maãu 8. Phaân tích thoáng keâ 2 0 4113 8 75 1 0 4113 363 qs , t , ,    qs th t t   baùc boû H0  Coù söï töông quan yù nghóa giöõ a TNBT vaø test Raven. PHUÏ LUÏC 7 BAÛNG KIEÅM NGHIEÄM r CRITICAL VALUES OF THE P EARSON PRODUCT – MOMENT CORRELA TION COEFFICIENT, r Level of significance for a d irectional (on e-tailed) test .05 .025 .01 .005 .0005 Level of significance for a nondirectional (two-tailed) test .10 .05 .02 .01 .001 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 25 30 35 40 45 50 60 70 80 90 100 .9877 .9000 .8054 .7293 .6694 .6215 .5822 .5494 .5214 .4973 .4762 .4575 .4409 .4259 .4124 .4000 .3887 .3783 .3687 .3598 .3233 .2960 .2746 .2573 .2428 .2306 .2108 .1954 .1829 .1726 .1638 .9969 .9500 .8783 .8114 .7545 .7067 .6664 .6319 .6021 .5760 .5529 .5324 .5139 .4973 .4821 .4683 .4555 .4438 .4329 .4227 .3809 .3494 .3246 .3044 .2875 .2732 .2500 .2319 .2172 .2050 .1946 .9995 .9800 .9343 .8822 .8329 .7887 .7498 .7155 .6851 .6581 .6339 .6120 .5923 .5742 .5577 .5425 .5285 .5155 .5034 .4921 .4451 .4093 .3810 .3578 .3384 .3218 .2948 .2737 .2565 .2422 .2301 .9999 .9900 .9587 .9172 .8745 .8343 .7977 .7646 .7348 .7079 .6835 .6614 .6411 .6226 .6055 .5897 .5751 .5614 .5487 .5368 .4869 .4487 .4182 .3932 .3721 .3541 .3248 .3017 .2830 .2673 .2540 1.0000 .9990 .9912 .9741 .9507 .9249 .8982 .8721 .8471 .8233 .8010 .7800 .7603 .7420 .7246 .7084 .6932 .6787 .6652 .6524 .5974 .5541 .5189 .4896 .4648 .4433 .4078 .3799 .3568 .3375 .3211 PHUÏ LUÏC 8 CAÙC PHEÙP TÍNH SÖÛ DU ÏNG TRON G ÑEÀ T AØI -Tính heä soá tin caäy (theo coâng thöùc Kuder Richarson cô baûn) vaø sai soá tieâu chuaån cuûa ño löôøng. -Tính ñoä khoù, ñoä khoù vöøa phaûi cuûa baøi traéc nghieäm, ñoä phaân caùch (theo caùc taøi lieäu traéc nghieäm phoå bieán trong nöôùc). -Tính ñoä khoù (tæ leä ngöôøi laøm baøi ñuùng) v aø ñoä phaân caùch töøng caâu (duøng coâng thöùc heä soá töông quan ñieåm nhò phaân) treân toaøn theå maãu. -Tính heä soá töông quan giöõa 2 traéc nghieäm: Test Raven vaø TNBT (duøng heä soá töông quan Pearson). -Tính thöù haïng baùch phaân cuûa ñieåm 2 traéc nghieäm: Tes t Raven vaø TNBT. Sau ñoù xeáp loaïi trí tueä theo thang trí tueä cuûa Raven. -Duøng kieåm nghieäm F ñeå tính söï töông quan giöõa caùc tröôøng, giö õa nam vaø nöõ. ._.