Kế toán nguyên vật liệu tại Công ty cổ phần cơ khí và xây dựng số 10 Thăng Long

Lêi më ®Çu Quá trình sản xuất có vai trò vô cùng quan trọng, là cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của xã hội. Bất kỳ một quá trình sản xuất nào cũng cần các yếu tố như sức lao động, tư liệu lao động và đối tượng lao động. Nguyên vật liệu là đối tượng lao động được biểu hiện dưới dạng vật hoá, là một trong những điều kiện thiết yếu để tiến hành sản xuất. Khác với tư liệu lao động, nguyên vật liệu chỉ tham gia vào một chu kỳ sản xuất nhất định và khi tham gia vào quá trình sản xuất, dưới tác động của lao động, chúng bị tiêu hao toàn bộ hoặc thay đổi hình thái vật chất ban đầu để tạo ra hình thái vật chất của sản phẩm. Hơn nữa, nguồn cung cấp nguyên vật liệu không phải là vô hạn, đòi hỏi chúng ta phải có những biện pháp sử dụng nguyên vật liệu một cách hợp lý. Đối với doanh nghiệp x©y dùng, nguyên vật liệu là yếu tố đầu vào không thể thiếu đảm bảo cho quá trình sản xuất được diễn ra. Mặt khác, trong quá trình phát triển, xu hướng chung của các doanh nghiệp là mở rộng sản xuất, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Để đạt được mục tiêu này, một trong những biện pháp được các doanh nghiệp ưu tiên hàng đầu là giảm chi phí đầu vào, hạ giá thành sản phẩm. Muốn vậy, các doanh nghiệp phải tìm được nguồn cung cấp nguyên vật liệu ổn định, chất lượng đảm bảo và có giá thành hạ. Bên cạnh đó, các doanh nghiệp phải quan tâm đến việc tổ chức quản lý và sử dụng nguyên vật liệu. Có như vậy, hiệu quả kinh tế đạt được mới cao, mới góp phần thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp. Tại Công ty Cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long, nguyên vật liệu cũng là đối tượng lao động đặc biệt quan trọng. Chi phí nguyên vật liệu chiếm tới 70% - 75% trong tổng chi phí sản xuất sản phẩm nên công tác quản lý nguyên vật liệu cần được quan tâm hàng đầu. Sau một thời gian thực tập và tìm hiểu thực tế tại Công ty CP c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long, em đã nhận thức sâu sắc và cụ thể hơn về công tác kế toán nguyên vật liệu, cũng như tầm quan trọng của nguyên vật liệu trong quá trình sản xuất, thi công các công trình. Em rất yêu thích đề tài về nguyên vật liệu và muốn được đi sâu tìm hiểu nhiều hơn về đề tài này. Chính vì vậy, em đã lựa chọn đề tài: “KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long” cho luận văn tốt nghiệp của mình. C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng Th¨ng Long ho¹t cã 2 ho¹t ®éng chÝnh lµ c¬ khÝ vµ x©y dùng. Nh­ng do khu«n viªn bµi luËn v¨n cã h¹n nªn em chØ tËp trung nghiªn cøu phÇn kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong x©y dùng. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn LuËn v¨n cña em gåm 3 phÇn: Ch­¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ Nguyªn vËt liÖu vµ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty CP c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long Ch­¬ng III: NhËn xÐt vµ mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n Nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long. Do thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty kh«ng nhiÒu cïng víi h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc hiÓu biÕt thùc tÕ nªn luËn v¨n cña em cßn nhiÒu thiÕu sãt. VËy em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý, chØ d¹y cña c¸c thÇy, c« gi¸o ®Ó luËn v¨n cña em ®­îc hoµn chØnh h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ b¶o cña ban gi¸m ®èc cïng toµn thÓ c¸c c¸n bé, nh©n viªn trong phßng kÕ to¸n cña C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long, ®Æc biÖt em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ b¶o, h­íng dÉn tËn t×nh cña ThÇy gi¸o: L­¬ng Träng Yªm ®· gióp em hoµn thµnh luËn v¨n tèt nghiÖp nµy.Ch­¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ Nguyªn vËt liÖu vµ kÕ to¸n nguyªn VËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng I. Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y dùng 1. §Æc ®iÓm cña ngµnh x©y dùng: X©y dùng lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p vµ th­êng cè ®Þnh ë n¬i s¶n xuÊt (thi c«ng) cßn c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c ®Òu ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm x©y dùng. Tõ ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y dùng lµm cho c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông nguyªn vËt liÖu phøc t¹p v× chÞu ¶nh h­ëng lín cña m«i tr­êng bªn ngoµi nªn cÇn x©y dùng ®Þnh møc cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thi c«ng thùc tÕ. Qu¶n lý nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn do tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn ph¹m vi møc ®é vµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lý còng kh¸c nhau. HiÖn nay nÒn s¶n xuÊt ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së tho¶ m·n kh«ng ngõng nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n hãa cña mäi tÇng líp trong x· héi. ViÖc sö dông nguyªn vËt liÖu mét c¸ch hîp lý, cã kÕ ho¹ch ngµy cµng ®­îc coi träng. C«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu lµ nhiÖm vô cña tÊt c¶ mäi ng­êi nh»m t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ cao mµ hao phÝ l¹i thÊp nhÊt. C«ng viÖc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ¶nh h­ëng vµ quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh, cho nªn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh th× tr­íc hÕt còng ph¶i h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu chÝnh x¸c. §Ó lµm tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu trªn ®ßi hái chóng ta ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ ë mäi kh©u tõ thu mua, b¶o qu¶n tíi kh©u dù tr÷ vµ sö dông. Trong kh©u thu mua nguyªn vËt liÖu ph¶i ®­îc qu¶n lý vÒ khèi l­îng, quy c¸ch, chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua, thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é, thêi gian phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bé phËn kÕ to¸n - tµi chÝnh cÇn cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ngay tõ ®Çu trong viÖc lùa chän nguån vËt t­, ®Þa ®iÓm giao hµng, thêi h¹n cung cÊp, ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ nhÊt lµ vÒ gi¸ mua, c­íc phÝ vËn chuyÓn, bèc dì… cÇn ph¶i dù to¸n nh÷ng biÕn ®éng vÒ cung cÇu vµ gi¸ c¶ vËt t­ trªn thÞ tr­êng ®Ó ®Ò ra biÖn ph¸p thÝch øng. §ång thêi cÇn kiÓm tra l¹i gi¸ mua nguyªn vËt liÖu c¸c chi phÝ vËn chuyÓn vµ t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång cña ng­êi b¸n vËt t­, ng­êi vËn chuyÓn. ViÖc tæ chøc tæ kho tµng, bÕn b·i thùc hiÖn ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i tr¸nh h­ háng, mÊt m¸t, hao hôt, ®¶m b¶o an toµn còng lµ mét trong c¸c yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu. Trong kh©u dù tr÷ ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p ®­îc b×nh th­êng, kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n do viÖc cung øng vËt t­ kh«ng kÞp thêi hoÆc g©y ø ®éng vèn do dù tr÷ qu¸ nhiÒu. 2. Đặc điểm và vai trò của nguyên vật liệu. 2.1.Khái niệm: Nguyên vật liệu là đối tượng lao động, là một trong ba yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất tham gia mét c¸ch th­êng xuyªn, trùc tiÕp, liªn tôc vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt và là cơ sở vật chất để hình thành nên sản phẩm mới. 2.2.Đặc điểm: - Về mặt nội dung: Nguyên vật liệu bao gồm nhiều thứ như: vôi, cát, gạch, đá, sỏi, xi măng, sắt thép,…Đây là những nguyên vật liệu rất đặc trưng của ngành xây dùng, khác hẳn với nguyên vật liệu của các ngành sản xuất khác như: sợi trong doanh nghiệp dệt, da trong doanh nghiệp đóng giày, vải trong doanh nghiệp may mặc,…Khi tham gia vào quá trình sản xuất, dưới tác dụng của lao động, nguyên vật liệu bị tiêu hao toàn bộ hoặc bị thay đổi hình thái vật chất ban đầu để tạo ra hình thái vật chất của sản phẩm. - Về mặt giá trị: Giá trị nguyên vật liệu cần thiết để tạo ra một sản phẩm xây dùng thường rất lớn, có thể lên tới hàng chục, hàng trăm triệu hay hàng tỷ đồng. Khi tham gia vào quá trình sản xuất toàn bộ giá trị của nguyên vật liệu được chuyển dịch một lần vào giá trị sản phẩm. - Về mặt khối lượng: Khối lượng nguyên vật liệu lớn, chẳng hạn khối lượng của xi măng, sắt thép, cát, đá,… có thể lên đến hàng nghìn tấn trong một công trình. Chi phí vận chuyển của nguyên vật liệu phục vụ cho việc sản xuất thi công một đơn vị sản phẩm xây lắp cũng khác nhau trong từng giai đoạn cụ thể, ví dụ với một tòa nhà cao tầng thì chi phí vận chuyển nguyên vật liệu để xây tầng 1 nhỏ hơn nhiều so với chi phí vận chuyển cùng lượng nguyên vật liệu đó để xây tầng thứ 15, 16 (chi phí này được tính vào chi phí nhân công). 2.3.Vai trò của nguyên vật liệu. Nguyên vật liệu là một trong những yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất. Trong các doanh nghiệp xây lắp, chi phí nguyên vật liệu thường chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng chi phí, từ 70% - 75%. Trong quá trình sản xuất thi công các công trình, nguyên vật liệu chuyển dịch toàn bộ giá trị của nó vào giá trị sản phẩm. Có thể nói nguyên vật liệu là yếu tố cấu thành nên sản phẩm, không có nguyên vật liệu thì sẽ không có sản phẩm. Nguyên vật liệu có ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và số lượng sản phẩm. Số lượng nguyên vật liệu nhiều thì số lượng sản phẩm sẽ nhiều và ngược lại. Mặt khác, muốn sản phẩm có chất lượng tốt thì nguyên vật liệu cũng phải có chất lượng tốt. Vì vậy, một chính sách quản lý và sử dụng nguyên vật liệu có hiệu quả sẽ giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Hơn nữa, trong các doanh nghiệp xây dùng, khối lượng nguyên vật liệu rất lớn, nếu công tác quản lý không tốt sẽ gây thất thoát, lãng phí một lượng nguyên vật liệu đáng kể, ảnh hưởng trực tiếp đến lợi nhuận của doanh nghiệp. Trong xu thế thị trường hiện nay, với nguồn lực như nhau thì việc tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu đầu vào sẽ đem lại lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp, quyết định sự thành công trong công tác kinh doanh của doanh nghiệp. Tóm lại, nguyên vật liệu có vai trò đặc biệt quan trọng trong các doanh nghiệp xây dùng. Do vậy, việc tổ chức quản lý nguyên vật liệu là việc làm rất cần thiết và quan trọng trong mỗi doanh nghiệp. Thực hiện tốt việc này sẽ tạo điều kiện cho quá trình sản xuất diễn ra liên tục, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. 3. Phân loại nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp xây dùng: 3.1. Ph©n lo¹i theo vai trß vµ t¸c dông cña NVL: Trong các doanh nghiệp xây dùng, nguyên vật liệu có nhiều loại, nhiều thứ có vai trò, công dụng khác nhau trong quá trình sản xuất thi công. Trong thực tế công tác quản lý và hạch toán ở các doanh nghiệp, đặc trưng dùng để phân loại nguyên vật liệu thông dụng nhất là vai trò và tác dụng của nguyên vật liệu trong quá trình sản xuất thi công. Theo đặc trưng này, nguyên vật liệu được phân ra các loại như sau: - Nguyên liệu và vật liệu chính (NVLC): Là nguyên liệu, vật liệu mà sau quá trình sản xuất thi công sẽ cấu thành nên hình thái vật chất của sản phẩm. Danh từ nguyên liệu ở đây dùng để chỉ đối tượng lao động chưa qua chế biến công nghiệp. - Nhiên liệu: là những thứ dùng để tạo ra nhiệt năng như than đá, than bùn, củi, xăng, dầu,…Nhiên liệu trong các doanh nghiệp thực chất là một loại vật liệu phụ nhưng được tách ra thành một loại riêng vì việc sản xuất và tiêu dùng nhiên liệu chiếm một tỷ trọng lớn và đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Nhiên liệu cũng có yêu cầu và kỹ thuật quản lý hoàn toàn khác với các loại vật liệu phụ thông thường. - Vật liệu phụ: là những vật liệu có tác dụng phụ trong quá trình sản xuất kinh doanh, được sử dụng kết hợp với vật liệu chính để hoàn thiện và nâng cao tính năng, chất lượng của sản phẩm hoặc được sử dụng để đảm bảo cho công cụ lao động hoạt động bình thường, hoặc dùng để phục vụ cho nhu cầu kỹ thuật, nhu cầu quản lý. - Phụ tùng thay thế: là loại vật tư được sử dụng cho hoạt động sửa chữa, bảo dưỡng TSCĐ. - Thiết bị và vật liệu xây dựng cơ bản: là các loại thiết bị, vật liệu phục vụ cho hoạt động xây lắp, xây dựng cơ bản. - Vật liệu khác: là các loại vật liệu đặc chủng của từng doanh nghiệp hoặc phế liệu thu hồi. Hạch toán theo cách phân loại nói trên đáp ứng được yêu cầu phản ánh tổng quát về mặt giá trị đối với mỗi loại nguyên vật liệu, giúp cho doanh nghiệp tổ chức tài khoản chi tiết dễ dàng hơn trong việc quản lý và hạch toán vật liệu. Tuy nhiên, do quá trình sản xuất cụ thể được tiến hành ở các doanh nghiệp khác nhau nên việc phân loại vật liệu như trên chỉ mang tính chất tương đối. 3.2.Phân loại NVL theo nguồn hình thành: Bao gồm nguyên vật liệu nhập mua ngoài, gia công chế biến, nhận góp vốn. Phân loại nguyên vật liệu theo cách này cho biết nguồn nhập vật liệu là từ nguồn nào, từ đó giúp cho công tác tính giá nguyên vật liệu được chính xác hơn. 3.3.Phân loại NVL theo quyền sở hữu: Bao gồm vật liệu của doanh nghiệp, vật liệu giữ hộ, vật liệu nhận gia công chế biến. Cách phân loại này cho biết vật liệu nào thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp, vật liệu nào không thuộc quyền sở hữu của doanh nghiệp. 3.4.Phân loại NVL theo các nhu cầu khác nhau: Bao gồm nguyên vật liệu phục vụ cho công tác quản lý, nguyên vật liệu phục vụ sản xuất, nguyên vật liệu phục vụ công tác bán hàng. Phân loại theo cách này giúp cho doanh nghiệp quản lý nguyên vật liệu theo từng nơi sử dụng, từ đó giúp cho việc phân bổ nguyên vật liệu được chính xác. 4. §¸nh giá nguyên vật liệu. §¸nh giá nguyên vật liệu là việc xác định giá trị của chúng theo những nguyên tắc nhất định. Thông qua việc tính giá mới có thể tính đúng, tính đủ chi phí nguyên vật liệu vào giá thành sản phẩm, nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng nguyên vật liệu. Nguyên vật liệu được đánh giá theo nguyên tắc giá phí. Nguyên tắc này đòi hỏi tất cả các loại nguyên vật liệu hiện có ở doanh nghiệp phải được phản ánh trong sổ sách kế toán và báo cáo kế toán theo trị giá vốn thực tế tức là toàn bộ số tiền doanh nghiệp bỏ ra để có được nguyên vật liệu đó. 4.1. §¸nh giá nguyên vật liệu nhập kho. Giá thực tế của NVL là loại giá được hình thành trên cơ sở các chứng từ hợp lệ chứng minh các khoản chi hợp pháp của doanh nghiệp để tạo ra NVL. Giá thực tế của NVL nhập kho được xác định tuỳ từng nguồn nhập. - Với vật liệu mua ngoài: Giá thực tế của NVL = Giá mua ghi trên hoá đơn + Chi phí thu mua - Hao hụt được bồi thường Trong đó, giá mua ghi trên hoá đơn là giá mua không có thuế giá trị gia tăng (GTGT) đối với doanh nghiệp tính giá theo phương pháp khấu trừ, và là giá bao gồm thuế GTGT đối với doanh nghiệp tính giá theo phương pháp trực tiếp. Chi phí thu mua bao gồm chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản từ nơi mua đến kho của doanh nghiệp, chi phí thuê kho bãi trung gian, công tác phí của cán bộ thu mua, các khoản thuế, lệ phí phải nộp phát sinh trong quá trình thu mua và hao hụt trong định mức được phép tính vào giá vật liệu.( Cũng được xác định trên cơ sở phương pháp tính thuế GTGT mà doanh nghiệp chọn.) - Với vật liệu tự chế: Giá thực tế NVL = Trị giá thực tế NVL xuất kho + Chi phí gia công chế biến Chi phí gia công chế biến bao gồm các khoản chi phí thực tế mà doanh nghiệp đã chi ra để chế biến vật liệu. - Với vật liệu thuê ngoài gia công chế biến: Giá thực tế nhập kho là giá thực tế của vật liệu xuất thuê ngoài gia công cộng với chi phí bốc dỡ, vận chuyển đến nơi thuê gia công và từ nơi đó về doanh nghiệp, cộng tiền thuê ngoài gia công. - Với vật liệu được góp vốn liên doanh: Giá thực tế của NVL là giá trị NVL được các bên tham gia góp vốn thừa nhận. - Với vật liệu vay mượn tạm thời của đơn vị khác: giá thực tế nhập kho được tính theo giá thị trường hiện tại của số NVL đó. - Với phế liệu thu hồi từ quá trình sản xuất - kinh doanh của doanh nghiệp: giá thực tế được tính theo đánh giá thực tế hoặc theo giá bán trên thị trường. 4.2. §¸nh giá nguyên vật liệu xuất kho. Để xác định giá thực tế ghi sổ của nguyên vật liệu xuất dùng trong kỳ, tuỳ theo đặc điểm hoạt động của từng doanh nghiệp, yêu cầu quản lý và trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán, có thể sử dụng một trong các phương pháp sau đây: - Phương pháp giá thực tế đích danh. - Phương pháp nhập trước - xuất trước (FIFO). - Phương pháp nhập sau - xuất trước (LIFO). - Phương pháp giá bình quân. - Phương pháp giá hạch toán. 4.2.1.Phương pháp giá thực tế đích danh: Theo phương pháp này, vật liệu xuất kho sẽ được sử dụng giá nhập để xác định (nhập giá nào xuất theo giá đó). Vật liệu sẽ được quản lý riêng cả về hiện vật và giá trị theo từng lô, từng lần nhập. Xuất vật tư của lô nào sẽ tính theo giá thực tế của lô đó. Phương pháp giá thực tế đích danh thường sử dụng trong các doanh nghiệp có ít loại vật liệu hoặc vật liệu ổn định, có tính tách biệt và nhận diện được. Đối với những doanh nghiệp có nhiều loại NVL với số lượng lớn thì không nên áp dụng phương pháp này. 4.2.2. Phương pháp nhập sau, xuất trước : Phương pháp này giả định lô nguyên vật liệu nào nhập sau sẽ được xuất trước, xuất hết đợt nhập sau mới sử dụng đến đợt nhập trước đó. Xuất của đợt nhập nào thì lấy theo giá nhập của đợt nhập đó. 4.2.3. Phương pháp giá bình quân gia quyÒn: Theo PP này, căn cứ vào giá thực tế của NVL tồn đầu kỳ và nhập trong kỳ, kế toán xác định được giá bình quân của một đơn vị NVL, căn cứ vào lượng NVL xuất trong kỳ và giá đơn vị bình quân để xác định giá thực tế NVL xuất trong kỳ. Giá thực tế của NVL xuất kho = Số lượng NVL xuất kho x Đơn giá bình quân Trong đó, đơn giá bình quân có thể tính theo một trong ba cách sau: +Theo đơn giá bình quân cả kỳ dự trữ: §¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Gi¸ thùc tÕ cña NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú Sè l­îng NVL tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú +Theo đơn giá bình quân cuối kỳ trước: §¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tr­íc Gi¸ thùc tÕ cña NVL tån cuèi kú tr­íc Sè l­îng NVL tån cuèi kú tr­íc Gi¸ trÞ thùc tÕ cña NVL tån kho tr­íc khi nhËp + Gi¸ trÞ thùc tÕ cña NVL nhËp kho cña tõng lÇn nhËp Sè l­îng NVL tån kho tr­íc khi nhËp + Sè l­îng NVL nhËp kho cña tõng lÇn nhËp §¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp +Theo đơn giá bình quân sau mỗi lần nhập: 4.2.4.Phương pháp giá hạch to¸n: Ngoài các phương pháp cơ bản trên, trong thực tế công tác kế toán, để giảm nhẹ việc ghi chép cũng như để bảo đảm tính kịp thời của thông tin kế toán, để tính giá thực tế của vật liệu xuất dùng, kế toán còn sử dụng phương pháp giá hạch toán. Theo phương pháp này, toàn bộ nguyên vật liệu biến động trong kỳ được tính theo giá hạch toán (giá kế hoạch hoặc một loại giá ổn định trong kỳ). Cuối kỳ, kế toán sẽ tiến hành điều chỉnh từ giá hạch toán sang giá thực tế theo công thức: Giá thực tế của NVL xuất kho = Giá hạch toán NVL xuất kho x Hệ số giá HÖ sè gi¸ NVL Giá thực tế NVL tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ Giá hạch toán NVL tồn kho đầu kỳ và nhập trong kỳ Trong đó: II. C«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n NVL trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng 1. Chứng từ kế toán sử dụng. Trong các doanh nghiệp xây dùng, khối lượng nguyên vật liệu cần thiết cho quá trình thi công rất lớn. Do vậy, công tác hạch toán chi tiết nguyên vật liệu khá phức tạp và tốn nhiều công sức, đòi hỏi phải theo dõi cả giá trị, số lượng cũng như chất lượng của từng danh điểm nguyên vật liệu. Vì thế, mọi nghiệp vụ kinh tế phát sinh liên quan đến nhập, xuất nguyên vật liệu đều phải được lập chứng từ. Để hạch toán nguyên vật liệu cần sử dụng các chứng từ sau: - Hoá đơn GTGT (Mẫu 01 - GTKT) - Hoá đơn bán hàng ( Mẫu 01 - BH) - Phiếu nhập kho (Mẫu 01 - VT) - Phiếu xuất kho (Mẫu 02 - VT) - Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ (Mẫu 03 - VT) - Thẻ kho (Mẫu 06 - VT) - Biên bản kiểm kê vật tư, sản phẩm, hàng hoá (Mẫu 08 - VT) Ngoài các chứng từ mang tính chất bắt buộc như trên, căn cứ vào nhu cầu quản lý thực tế của mình, các doanh nghiệp có thể sử dụng thêm các chứng từ hướng dẫn như: - Phiếu xuất vật tư theo hạn mức (Mẫu 04 - VT) - Biên bản kiểm nghiệm vật tư, sản phẩm, hàng hoá (Mẫu 05 - VT) - Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ (Mẫu 07 - VT) Về nguyên tắc, chứng từ dùng để hạch toán nguyên vật liệu phải được lập đầy đủ, ghi chép đúng quy định, trung thực, rõ ràng. Tất cả chứng từ gốc đều phải tập trung về bộ phận kế toán. Bộ phận kế toán phải kiểm tra kỹ các chứng từ đó trước khi ghi sổ. 2. C¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt NVL: 2.1. Phương pháp thẻ song song( s¬ ®å 1): - Tại kho: Thủ kho căn cứ vào các chứng từ nhập, xuất nguyên vật liệu để ghi số lượng nguyên vật liệu vào “Thẻ kho”. “Thẻ kho” được mở theo từng danh điểm NVL trong từng kho. - Tại phòng kế toán: kế toán nguyên vật liệu cũng dựa trên chứng từ nhập, xuất nguyên vật liệu để ghi số lượng và giá trị nguyên vật liệu nhập, xuất vào “Thẻ kế toán chi tiết vật liệu” (mở tương ứng với từng “Thẻ kho”). Cuối kỳ, kế toán tiến hành đối chiếu số liệu trên “ Thẻ kế toán chi tiết vật liệu” với “Thẻ kho” tương ứng do thủ kho chuyển đến, đồng thời từ “ Sổ kế toán chi tiết vật liệu”, kế toán lấy số liệu để ghi vào “Bảng tổng hợp nhập xuất tồn vật liệu” theo từng danh điểm, từng loại nguyên vật liệu để đối chiếu với số liệu kế toán tổng hợp nhập, xuất, tồn + Ưu điểm: phương pháp này đơn giản, dễ làm, dễ đối chiếu kiểm tra. + Nhược điểm: khối lượng ghi chép lớn, ghi trùng lặp. Mặt khác, việc kiểm tra đối chiếu được thực hiện vào cuối tháng nên có sự hạn chế trong việc kiểm tra các trường hợp bất thường xảy ra. Phương pháp này thường được áp dụng đối với doanh nghiệp có ít danh điểm nguyên vật liệu. 2.2.Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển (s¬ ®å 2): - Tại kho: Thủ kho theo dõi số lượng nguyên vật liệu nhập xuất tồn trên “Thẻ kho”. - Tại phòng kế toán: cuối kỳ trên cơ sở phân loại chứng từ nhập, xuất kế toán lập “Bảng kê nhập vật liệu” và “Bảng kê xuất vật liệu” và dựa vào các Bảng kê này để vào “Sổ đối chiếu luân chuyển”. Sổ đối chiếu luân chuyển theo dõi số lượng, giá trị của từng danh điểm nguyên vật liệu trong từng kho. Khi nhận được thẻ kho, kế toán tiến hành đối chiếu tổng lượng nhập xuất của từng thẻ kho với “Sổ đối chiếu luân chuyển”, đồng thời từ “Sổ đối chiếu luân chuyển” lập “Bảng tổng hợp nhập xuất tồn” để đối chiếu với số liệu kế toán tổng hợp + Ưu điểm: phương pháp này giảm nhẹ được khối lượng công việc ghi chép của kế toán. Tuy nhiên, công việc ghi sổ , kiểm tra đối chiếu bị dồn vào cuối kỳ, nên trong trường hợp số lượng chứng từ nhập xuất của từng danh điểm nguyên vật liệu khá nhiều thì công việc kiểm tra, đối chiếu sẽ gặp nhiều khó khăn và làm ảnh hưởng đến tiến độ thực hiện các khâu kế toán khác. + Nh­îc ®iÓm: ViÖc ghi sæ vÉn cßn trïng lÆp gi÷a ë kho vµ phßng kÕ to¸n, viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu vÉn ®­îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng nªn c«ng t¸c kiªm tra bÞ h¹n chÕ 2.3. Phương pháp sổ số dư (s¬ ®å 3): - Tại kho: Thủ kho ngoài việc ghi “Thẻ kho” như các phương pháp trên thì cuối kỳ còn phải ghi lượng nguyên vật liệu tồn kho từ “Thẻ kho” vào “ Sổ số dư”. - Kế toán dựa vào số lượng nhập xuất tồn của từng danh điểm nguyên vật liệu được tổng hợp từ các chứng từ nhập, xuất mà kế toán nhận được khi kiểm tra các kho theo định kỳ và giá hạch toán để trị giá thành tiền nguyên vật liệu nhập, xuất, từ đó ghi vào “Bảng luỹ kế nhập xuất tồn” (Bảng này được mở theo từng kho). Cuối kỳ, tiến hành tính tiền trên “Sổ số dư” do thủ kho chuyển đến và đối chiếu tồn kho trên “Sổ số dư” với tồn kho trên “Bảng luỹ kế nhập xuất tồn”. Từ “Bảng luỹ kế nhập xuất tồn” kế toán lập “Bảng tổng hợp nhập xuất tồn vật liệu” để đối chiếu với sổ kế toán tổng hợp về vật liệu. + Ưu điểm: phương pháp này tránh được việc ghi chép trùng lặp và dàn đều công việc ghi sổ trong kỳ, nên không bị dồn việc vào cuối kỳ. Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là việc kiểm tra đối chiếu gặp nhiều khó khăn. + Nh­îc ®iÓm: Do kÕ to¸n chØ theo dâi vÒ mÆt gi¸ trÞ nªn qua sè liÖu kÕ to¸n kh«ng thÓ biÕt sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m cña tõng vËt liÖu, viÖc kiÓm tra ph¸t hiÖn sai sãt gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n gÆp khã kh¨n. Phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp có nhiều danh điểm nguyên vật liệu và đồng thời số lượng chứng từ nhập xuất của mỗi loại khá nhiều, đặc biệt thuận tiện khi doanh nghiệp sử dụng giá hạch toán. 3. Hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu trong các doanh nghiệp xây lắp. Kế toán tổng hợp nguyên vật liệu là việc ghi chép, phản ánh sự biến động về mặt giá trị nguyên vật liệu trên các sổ kế toán tổng hợp. Để hạch toán tổng hợp NVL có thể áp dụng một trong hai phương pháp là phương pháp kê khai thường xuyên hoặc phương pháp kiểm kê định kỳ. Việc sử dụng phương pháp nào là tuỳ thuộc vào đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, yêu cầu quản lý và trình độ của nhân viên kế toán. Tuy nhiên, đối với các doanh nghiệp xây lắp, do đặc điểm sản phẩm là những công trình xây dựng, vật kiến trúc, ...có quy mô lớn, kết cấu phức tạp, mang tính đơn chiếc, thời gian sản xuất lâu dài, nên chế độ kế toán Việt Nam quy định chỉ được hạch toán tổng hợp theo phương pháp kê khai thường xuyên. 3.1.Tài khoản sử dụng: Để hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp kê khai thường xuyên, kế toán sử dụng các tài khoản sau: - TK 152 : “Nguyªn vËt liÖu” dïng ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp-xuÊt-tån kho NVL theo gi¸ thùc tÕ, tµi kho¶n nµy cã thÓ më c¸c TK cÊp 2 theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Ngoài các tài khoản trên, doanh nghiệp còn sử dụng các tài khoản liên quan như: TK 111, TK 112, TK 113, TK 331, TK 621, TK 623, TK 627, TK 642,… 3.2. Các hình thức sổ kế toán: Theo quy định hiện hành, có 4 hình thức sổ kế toán áp dụng đối với các doanh nghiệp xây dùng. Trong mỗi hình thức có những quy định cụ thể về số lượng, kết cấu, trình tự, phương pháp ghi chép và mối quan hệ giữa các sổ kế toán. Các doanh nghiệp xây lắp căn cứ vào quy mô, đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh, yêu cầu quản lý, trình độ nghiệp vụ của cán bộ kế toán, điều kiện trang bị kỹ thuật tính toán để lựa chọn hình thức sổ kế toán phù hợp và phải tuân thủ mọi nguyên tắc cơ bản của hình thức sổ kế toán đó về các mặt: Loại sổ, kết cấu các loại sổ, mối quan hệ và sự kết hợp giữa các loại sổ, trình tự và kỹ thuật ghi chép các loại sổ kế toán. -Hình thức sổ kế toán Nhật ký - Sổ Cái ( s¬ ®å 5) - Hình thức Nhật ký chung ( s¬ ®å 6) - Hình thức Chứng từ ghi sổ ( s¬ ®å 7) - H×nh thøc nhËt ký chøng tõ ( s¬ ®å 8) 3.3. C«ng t¸c kiÓm kª NVL: §Þnh kú c¸c doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª nguyªn vËt liÖu nh»m ph¸t hiÖn thõa, thiÕu, mÊt m¸t trong kho hoÆc n¬i b¶o qu¶n, t×m vµ x¸c ®Þnh nguyªn nh©n vµ tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ®èi víi nh÷ng ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm. Tuú tõng nguyªn nh©n cô thÓ ®Ó ra c¸c quyÕt ®inh xö lý. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n NVL t¹i c«ng ty cæ phÇn C¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long I. §Æc ®iÓm chung vÒ c«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng long. 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña c«ng ty : C«ng ty CP c¬ khÝ vµ XD sè 10 Th¨ng Long lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng Th¨ng Long - Bé Giao th«ng VËn t¶i. Trô së chÝnh: 49 L·ng Yªn - Ph­êng Thanh L­¬ng - QuËn Hai Bµ Tr­ng - Thµnh phè Hµ Néi. §iÖn tho¹i: 04.9840767 – 04.8210011 Fax : 04.9840517 TiÒn th©n cña c«ng ty lµ X­ëng trung tu 3 thuéc XÝ nghiÖp §­êng S«ng 204, trùc thuéc Côc §­êng s«ng ViÖt Nam, ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 235/CT ngµy 29 th¸ng 07 n¨m 1964 cña C«ng ty. Theo quyÕt ®Þnh sè 1127/Q§- TCCB ngµy 24 th¸ng 4 n¨m 1986 cña Bé GTVT ®· t¸ch X­ëng thµnh Nhµ m¸y ®¹i tu tÇu s«ng sè 2, trùc thuéc Côc ®­êng s«ng ViÖt Nam. §Ó hoµ nhËp chung víi nhÞp ®é ph¸t triÓn cïng c¸c ®¬n vÞ trong Tæng c«ng ty x©y dùng Th¨ng Long v­ît qua th¸ch thøc cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng (®Æc biÖt víi ngµnh c¬ khÝ, ®ãng tÇu), æn ®Þnh s¶n xuÊt kinh doanh n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn, C«ng ty ®· chñ tr­¬ng më réng thÞ tr­êng, tõ chuyªn ®ãng míi, söa ch÷a tÇu, sµ lan sang ®a ngµnh nghÒ ph¸t triÓn thªm chÕ t¹o thiÕt bÞ, gia c«ng kÕt cÊu thÐp, x©y dùng c«ng tr×nh ®ång thêi ®æi tªn Nhµ m¸y ®¹i tu tÇu s«ng sè 2 thµnh: C«ng ty CP c¬ khÝ vµ XD sè 10 Th¨ng Long theo quyÕt ®Þnh sè 2763/1998/Q§/BGTVT ngµy 31 th¸ng 10 n¨m 1998 cña Bé GTVT. Theo chñ tr­¬ng cña Bé Giao th«ng vËn t¶i còng nh­ cña Tæng c«ng ty XD Th¨ng long vÒ viÖc cæ phÇn ho¸, C«ng ty C¬ khÝ vµ XD sè 10 Th¨ng long ®­îc chuyÓn ®æi thµnh c«ng ty cæ phÇn C¬ khÝ vµ XD sè 10 Th¨ng long nh­ hiÖn nay theo quyÕt ®Þnh sè 3297 ngµy 06/09/2005. Ngµy 31/05/2006 c«ng ty Cæ phÇn C¬ khÝ vµ XD sè 10 Th¨ng long míi chÝnh thøc ho¹t ®éng theo h×nh thøc së h÷u míi lµ c«ng ty cæ phÇn. 2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña c«ng ty: C«ng ty c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long lµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c¬ khÝ, x©y dùng víi ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu lµ: - Söa ch÷a, ®ãng míi ph­¬ng tiÖn vËn t¶i thuû nh­: phao cÈu trôc vít, phao KC, phao neo tµu, phao tiªu b¸o hiÖu ®­êng s«ng, tµu kÐo, sµ lan c«ng tr×nh, sµ lan tù hµnh... - ChÕ t¹o m¸y mãc thiÕt bÞ x©y dùng: Gia c«ng chÕ t¹o c¸c lo¹i dÇm thÐp, c¸c lo¹i kÕt cÊu thÐp phôc vô cho giao th«ng vËn t¶i nh­: èng v¸ch, v¸n khu«n, xe lao dÇm, cét ®iÖn, lan can... - X©y dùng c«ng tr×nh giao th«ng c«ng nghiÖp, d©n dông quy m« nhá vµ võa: c«ng tr×nh giao th«ng cÇu ®­êng, c«ng tr×nh thuû lîi, x©y dùng c¸c toµ nhµ, c¸c khu c«ng nghiÖp... - X©y dùng cÇu tµu, bÕn c¶ng, nÒn ®­êng, mÆt ®­êng bé c¸c lo¹i, ®­êng giao th«ng n«ng th«n vµ thµnh phè, san lÊp c¸c c«ng tr×nh cã khèi l­îng lín, kÌ bê, kÌ n¾n dßng, t«n nÒn... 3. T×nh h×nh tæ chøc s¶n xuÊt vµ tæ chøc bé m¸y qu¶n lý: 3.1.T×nh h×nh tæ chøc s¶n xuÊt: Qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. S¶n phÈm s¶n xuÊt cña c«ng ty c¬ khÝ vµ XD sè 10 TL l¹i ®a d¹ng vµ ®Òu rÊt phøc t¹p. Mçi s¶n phÈm cã mét quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau. §èi víi s¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ s¶n phÈm c¬ khÝ do 2 ph©n x­ëng s¶n xuÊt ®¶m nhËn: Ph©n x­ëng 1 lµm c¸c s¶n phÈm c¬ khÝ nh­ dÇm cÇu, kÕt cÊu thÐp, lan can, cét ®iÖn,...; Ph©n x­ëng 2 cã hÖ thèng ®­êng triÒn vµ cÇu tµu, nhiÖm vô lµ söa ch÷a tµu, salan, ®ãng míi phao c«ng tr×nh, ®ãng míi c¸c ph­¬ng tiÖn thuû,...Trong mçi mét ph©n x­ëng l¹i cã c¸c tæ ®éi ®¶m nhËn c¸c c«ng viÖc kh¸c nhau. 3.2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý (S¬ ®å 9) C«ng ty cã 01 Gi¸m ®èc, 02 Phã Gi¸m ®èc, vµ 05 phßng ban chuyªn m«n gåm: KÕ ho¹ch, kü thuËt, vËt t­, kÕ to¸n tµi chÝnh, tæ chøc lao ®éng vµ hµnh chÝnh. - Gi¸m ®èc: Lµ ng­êi cã quyÒn cao nhÊt, ®iÒu hµnh tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng chung cña toµn C«ng ty, chÞu mäi ho¹t ®éng tr­íc c¬ quan cÊp trªn vµ ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng cña C«ng ty. - Phã Gi¸m ®èc Kinh doanh: phô tr¸ch phßng KÕ ho¹ch hîp ®ång, phßng hµnh chÝnh cïng víi Gi¸m ®èc phô tr¸ch ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ. - Phã Gi¸m ®èc phô tr¸ch s¶n xuÊt: Trùc tiÕp chØ ®¹o s¶n xuÊt, phô tr¸ch phßng Kü thuËt, chØ ®¹o vµ phô tr¸ch phßng VËt t­ phôc vô cho s¶n xuÊt. Ngoµi ra c«ng ty cã c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc: X­ëng 1, X­ëng 2, §éi x©y dùng sè 1, §éi x©y dùng sè 2, §éi x©y dùng sè 3, C¸c ®¬n vÞ cã qu¶n ®èc, ®éi tr­ëng, tr­ëng trung t©m phô tr¸ch, cã bé m¸y kü thuËt, vËt t­, thèng kª, kÕ to¸n gióp viÖc. 4. T×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng SXKD cña c«ng ty: ( B¶ng biÓu 1) Víi bÒ dµy kinh nghiÖm, lµ mét c«ng ty ra ®êi vµ ho¹t ®éng l©u n¨m trong ngµnh x©y dùng cïng ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n giái vµ sù m¹nh d¹n d¸m nghÜ d¸m lµm cña ban l·nh ®¹o, cïng quyÕt t©m x©y dùng c«ng ty trë thµnh mét c«ng ty m¹nh,nªn tèc ®é s¶n xuÊt hµng n¨m cña c«ng ty t¨ng lªn râ rÖt. Do ®ã kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty t¨ng lªn ®¸ng kÓ Doanh thu thuÇn n¨m 2007 t¨ng 125,5% so víi n¨m 2006 vµ t¨ng 162,1% so víi n¨m 2005. Do doanh thu t¨ng nªn lîi nhuËn sau thuÕ còng t¨ng cô thÓ lµ:N¨m 2007 t¨ng 225,7 % so víi n¨._.m 2006 vµ 255,7 % so víi n¨m 2005.Nhê ®ã L­¬ng/ Ng­êi/ Th¸ng ®· t¨ng ®¸ng kÓ tõ 1.550.000 n¨m 2005 lªn 2.500.000 n¨m 2007. Nh×n vµo nh÷ng chØ sè ®¸ng mõng nµy chóng ta tin t­ëng r»ng víi tiÒm lùc cña m×nh trong nh÷ng n¨m tíi c«ng c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long sÏ kh«ng ngõng më réng ph¹m vi ho¹t ®éng, n©ng cao vÞ trÝ cña m×nh, gãp phÇn tÝch cùc vµo c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc. 5. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long: 5.1.H×nh thøc tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n(s¬ ®å 10): §Ó ®¶m b¶o cho kÕ to¸n thùc hiÖn tèt c¸c chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh; ®ång thêi ®Ó phï hîp víi yªu cÇu c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, C«ng ty ®· s¾p xÕp c¬ cÊu bé m¸y kÕ to¸n hÕt søc gän nhÑ, hîp lý, ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, cung cÊp th«ng tin kÞp thêi, ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. Bé m¸y kÕ to¸n cña C«ng ty gåm 5 ng­êi, trong ®ã: - KÕ to¸n tr­ëng: ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Gi¸m ®èc C«ng ty vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n, hÖ thèng h¹ch to¸n kinh tÕ, lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, kÕ ho¹ch thu chi vµ chØ ®¹o chung cho tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña phßng. - KÕ to¸n tæng hîp: Cã nhiÖm vô Ph¶n ¸nh ghi chÐp, tËp hîp tÊt c¶ c¸c chøng tõ cã liªn quan vµo sæ c¸i. LËp c¸c b¸o c¸o vÒ thuÕ, b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o víi c¬ quan cÊp trªn, theo dâi c«ng nî cña kh¸ch hµng, theo dâi c¸c hîp ®ång kinh tÕ. - KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n thanh to¸n, kÕ to¸n gi¸ thµnh: Theo dâi chi tiÕt toµn bé t×nh h×nh biÕn ®éng (nhËp xuÊt tån) cña nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô, duyÖt vµ kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p cña c¸c chøng tõ thanh to¸n, tËp hîp toµn bé c¸c chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - KÕ to¸n ng©n hµng, kÕ to¸n c«ng nî néi bé, ph¶i tr¶ kh¸ch hµng: C¨n cø vµo c¸c chøng tõ ph¸t sinh lËp kÕ ho¹ch tr¶ nî kh¸ch hµng, ghi sæ theo dâi c«ng nî néi bé vµ ®i Ng©n hµng giao dÞch phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng cña C«ng ty. - KÕ to¸n tiÒn l­¬ng, BHXH, BHYT kiªm thñ quü: Hµng th¸ng c¨n cø vµo ®Ò nghÞ øng l­¬ng, b¶ng duyÖt tiÒn l­¬ng, quyÕt to¸n l­¬ng cña c¸c s¶n phÈm ®Ó lËp b¶ng thanh to¸n l­¬ng. §i giao dÞch víi c¸c c¬ quan BHXH ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n b¶o hiÓm nh­: èm ®au, thai s¶n ... Thu chi tiÒn mÆt 5.2. ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i ®¬n vÞ: VÒ chÝnh s¸ch kÕ to¸n ¸p dông t¹i C«ng ty: C«ng ty ¸p dông chÕ ®é KÕ to¸n ViÖt Nam theo quyÕt ®Þnh sè15/2006/Q§-BTC ngµy20/03/2006 cña Bé Tµi chÝnh vµ c¸c quy ®Þnh bæ sung, söa ®æi nh­ th«ng t­ sè 10 TC/C§KT ngµy 20/03/1997, th«ng t­ 60 TC/C§KT ngµy 01/09/1997, th«ng t­ 100/1998/TC-BTC ngµy 15/07/1998 vµ quyÕt ®Þnh 167/200/Q§-BTC ngµy 25/10/2000 vµ c¸c chuÈn mùc kÕ to¸n do Bé Tµi chÝnh ban hµnh. Niªn ®é kÕ to¸n: Tõ ngµy 01 th¸ng 01 ®Õn hÕt ngµy 31 th¸ng 12 hµng n¨m. §¬n vÞ tiÒn tÖ sö dông trong ghi chÐp kÕ to¸n: ®ång ViÖt Nam Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n thuÕ GTGT: ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho: ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn Ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§: theo ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng. H×nh thøc sæ kÕ to¸n: Chøng tõ ghi sæ. Tr×nh tù ghi chÐp(s¬ ®å 7) II. Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 th¨ng long: 1. §Æc ®iÓm cña Nguyªn vËt liÖu: - Nguyên vật liệu của Công ty phong phú về chủng loại, đa dạng về quy cách: sắt thép, tôn, đá, cát, sỏi, bê tông, xi măng, gỗ, gạch, vật liệu điện, vật liệu nước…Mỗi loại có đơn vị tính riêng ví dụ: sắt thép được tính bằng kg, cây; gỗ tính bằng m3; gạch tính bằng viên; ống dẫn nước (vật liệu nước) tính bằng m; tôn tính bằng m2 …Trong mỗi loại lại có nhiều chủng loại khác nhau như sắt thép có Thép tròn trơn Thái Nguyên Æ4, Æ6, Æ8,…, Thép L đều cạnh SNG, Thép L đều cạnh 20x4x4, 40x4x4,…, Thép vuông 18, Thép vuông 50, Thép 1 ly, Thép 2 ly,…, Thép gai, thép ống,… - Nguyên vật liệu của Công ty có khối lượng lớn, chảng hạn cát, xi măng, sắt thép,… có thể lên đến hàng nghìn tấn. - Chi phí nguyên vật liệu thường lớn đồng thời chiếm tỷ trọng lớn trong toàn bộ chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. Đối với từng công trình hay hạng mục công trình xây lắp và xây dựng dân dụng, chi phí nguyên vật liệu vào khoảng 70% tổng chi phí phát sinh ( Chi phí nguyên vật liệu của công trình Trường THCS Trưng Vương chiếm 69,15%,…) - Nguyên vật liệu của Công ty phải vận chuyển đến từng công trình, một số loại thường để ngoài trời như cát, đá, sỏi,… nên chịu ảnh hưởng của điều kiện thiên nhiên, thời tiết và dễ mất mát, hư hỏng,… Ngoài ra, chi phí để vận chuyển NVL phục vụ cho việc thi công các công trình cũng rất khác nhau, công trình ở xa khác công trình ở gần, công trình cao tầng cần chi phí nhiều hơn công trình thấp. Xuất phát từ những đặc điểm trên nên quản lý tốt khâu thu mua, dự trữ và sử dụng nguyên vật liệu là điều kiện cần thiết để bảo đảm chất lượng các công trình, tiết kiệm chi phí, giảm giá thành, tăng lợi nhuận cho Công ty. 2. Ph©n lo¹i Nguyªn vËt liÖu: Nguyên vật liệu tại Công ty Cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long rất đa dạng và phong phú về chủng loại. Để có thể quản lý một cách chặt chẽ nguyên vật liệu và tạo điều kiện thuận lợi cho công tác hạch toán kế toán, nguyên vật liệu được phân loại dựa trên vai trò và tác dụng của nguyên vật liệu đối với hoạt động xây lắp. Theo đặc trưng này, NVL được phân ra các loại sau đây: - Vật liệu chính: là vật liệu cấu thành chủ yếu lên hình thái vật chất của sản phẩm xây lắp. Thuộc về vật liệu chính gồm hầu hết các loại vật liệu mà Công ty sử dụng như: sắt thép, xi măng các loại, gỗ, vật liệu ngoài trời ( gạch, cát, đá, sỏi,..), vật liệu điện, vật liệu nước,… - Vật kết cấu: là những vật liệu đã qua chế biến, được hình thành từ vật liệu chính của Công ty, bao gồm kết cấu gỗ (khuôn cửa, cửa các loại), kết cấu bê tông (Panel PH các loại, cọc bê tông, ống cống bê tông các loại, cột điện các loại), kết cấu thép, kim loại, kính (cửa sắt các loại, cửa cuốn nhôm, cửa kính các loại). - Nhiên liệu: là những vật liệu dùng để tạo ra nhiệt năng, phục vụ cho các loại xe, máy trong quá trình sản xuất. Nhiên liệu gồm xăng, dầu, mỡ các loại. Thực chất nhiên liệu là một loại vật liệu phụ nhưng được tách ra thành một loại riêng theo quy định chung. - Phụ tùng thay thế: là loại vật tư được sử dụng cho hoạt động sửa chữa, bảo dưỡng tài sản cố định của Công ty, gồm nhiều loại như: xăm lốp ô tô, ghen, đèn,… - Vật liệu khác: thực chất đây là những vật liệu phụ, có tác dụng phụ trong quá trình sản xuất kinh doanh các công trình, sản phẩm của Công ty. Thuộc về vật liệu phụ gồm các vật liệu như: dây cước xây, dây thường, dây chão, dây đay, dây đai các loại, bao tải, bạt,… Ngoài ra, tại Công ty còn có Công cụ lao động nhỏ. Đây là những công cụ được sử dụng thường xuyên cho quá trình thi công các công trình như: mũi khoan, kìm, mỏ lết, ống cao su, thước dây, xô, cuốc, xẻng,… Như vậy, cách thức phân loại nguyên vật liệu của Công ty mang đặc trưng của ngành xây lắp, có sự khác biệt so với các doanh nghiệp sản xuất trong các lĩnh vực khác. 3. §¸nh gi¸ Nguyªn vËt liÖu: §¸nh gi¸ NVL lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña vËt liÖu ®ã theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh, ®¶m b¶o yªu cÇu ch©n thùc, thèng nhÊt. 3.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp kho: Áp dụng chuẩn mực kế toán số 02 - Hàng tồn kho, các doanh nghiệp tính giá nguyên vật liệu theo giá thực tế. Giá thực tế của nguyên vật liệu là loại giá được hình thành trên cơ sở các chứng từ hợp lệ chứng minh các khoản chi hợp pháp của doanh nghiệp để tạo ra nguyên vật liệu. Giá thực tế của nguyên vật liệu nhập kho được xác định tuỳ theo từng nguồn nhập. Thông thường có bốn nguồn nhập nguyên vật liệu chủ yếu, đó là: nguyên vật liệu mua ngoài, nguyên vật liệu gia công chế biến, nguyên vật liệu vay mượn, phế liệu thu hồi từ quá trình sản xuất. Tại Công ty Cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long, hầu hết nguyên vật liệu nhập kho là từ nguồn mua ngoài, kế toán tính giá thực tế nguyên vật liệu nhập kho theo công thức sau: Giá thực Giá mua Chi phí Chiết khấu TM, tế NVL = ghi trên + thu mua - giảm giá nhập kho hoá đơn (nếu có) Trong thực tế, các nguyên vật liệu mua ngoài của Công ty không phát sinh chi phí thu mua. Các nguyên vật liệu này đều được các nhà cung cấp giao tận kho công trình nên không phát sinh cước phí vận chuyển, chi phí bốc dỡ hay thuê kho bãi. Ngoài ra, vật liệu mua về cũng không có hiện tượng hao hụt. Như vậy, giá của các loại vật liệu mua ngoài nhập kho được tính bằng giá mua thực tế không thuế ghi trên hoá đơn (Phần thuế giá trị gia tăng đầu vào sẽ được khấu trừ). Ví dụ: Ngày 04 tháng 10 năm 2007 Công ty mua các loại vật liệu sau: Theo phiÕu nhËp kho sè 150( B¶ng biÓu 3). NhËp t¹i kho F5 Yªn Hoµ: - Đinh 7cm, Số lượng 500Kg, Đơn giá không thuế 9.000đ/Kg - Dây thép 1 ly, Số lượng 400Kg, Đơn giá không thuế 9.500đ/Kg Giá thực tế nhập kho của lô nguyên vật liệu trên: - Đinh: 500 x 9.000 = 4.500.000 đ - Dây thép: 400 x 9.500 = 3.800.000 đ Tổng = 8.300.000 đ 3.2. TÝnh gi¸ Nguyªn vËt liÖu xuÊt kho: Tại C«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long, nguyên vật liệu được xuất kho theo phương pháp giá thực tế đích danh. Theo đó, khi xuất kho lô NVL nào thì tính theo giá nhập kho của lô NVL đó. Việc áp dụng phương pháp giá thực tế đích danh là phù hợp trong điều kiện Công ty không xây dựng định mức tồn kho tối đa và tối thiểu, thi công công trình đến đâu thì mua NVL đến đó. VD:Ngày 05 tháng 10 năm 2007, PX kho 155, xuất tại kho Yên Hoà (B¶ng biÓu 4): - Đinh 7cm, sè l­îng 200Kg - Dây thép 1 ly, 50Kg Giá thực tế xuất kho được xác định như sau: Đinh: 200 x 9.000 = 1.800.000 đ Dây thép: 50 x 9.500 = 475.000 đ Tổng cộng = 2.275.000đ 4. Thñ tôc nhËp- xuÊt NVL t¹i C«ng ty: 4.1. Thñ tôc nhËp kho: Khi cã nhu cÇu vÒ NVL phßng vËt t­ tiÕn hµnh lµm thñ tôc ®i mua vËt t­. Mäi lo¹i vËt t­ mua ngoµi khi vÒ ®Õn c«ng ty ®Òu ph¶i tiÕn hµnh c¸c thñ tôc cÇn thiÕt vµ nhËp kho ®óng quy ®Þnh. Thñ kho cã tr¸ch nhiÖm kiÓm nhËn( c¶ vÒ chÊt l­îng, sè l­îng, chñng lo¹i, gi¸ trÞ) råi nhËp kho, sau ®ã ký vµo phiÕu nhËp kho. PhiÕu nhËp kho ®­îc lËp thµnh 3 liªn víi ®Çy ®ñ ch÷ ký: - Liªn 1 l­u lµm chøng tõ gèc t¹i phßng vËt t­ - Liªn 2 giao cho thñ kho ®Ó nhËp kho råi lµm thÎ kho - Liªn 3 ng­êi ®i mua gi÷ cïng víi ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho chuyÓn cho phßng kÕ to¸n lµm thñ tôc thanh to¸n. 4.2. Thñ tôc xuÊt kho: Khi c¸c bé phËn cÇn sö dông vËt t­, ph¶i lµm phiÕu xin lÜnh vËt t­ göi lªn phßng vËt t­( víi ®Çy ®ñ ch÷ ký theo quy ®Þnh), sau ®ã phßng vËt t­ lËp phiÕu xuÊt kho vµ ghi theo yªu cÇu cña bé phËn vµo phiÕu xuÊt kho. PhiÕu xuÊt kho còng ®­îc lËp thµnh 3 liªn: - Liªn 1 do phßng vËt t­ l­u l¹i - Liªn 2 giao cho thñ kho lµm phiÕu xuÊt kho, sau ®ã chuyÓn lªn phßng kÕ to¸n - Liªn 3 giao cho ng­êi lÜnh vËt t­. 5. Tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu: 5.1. Chøng tõ sö dông: §Ó tæ chøc thùc hiÖn ®­îc toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n vËt liÖu nãi chung vµ kÕ to¸n chi tiÕt NVL nãi riªng, th× tr­íc hÕt ph¶i b»ng ph­¬ng ph¸p chøng tõ kÕ to¸n ®Ó ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c nghiÖp vô cã liªn quan ®Õn nhËp xuÊt NVL. Chøng tõ kÕ to¸n lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. T¹i C«ng ty CP c¬ khÝ vµ XD sè 10 Th¨ng Long chøng tõ kÕ to¸n ®­îc sö dông trong phÇn h¹ch to¸n kÕ to¸n chi tiÕt NVL lµ: - PhiÕu nhËp kho vËt liÖu. - PhiÕu xuÊt kho vËt liÖu. - Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho. - Sè (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. - B¶ng tæng hîp nhËp xuÊt tån vËt liÖu. 5.2. KÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu: C«ng ty sö dông ph­¬ng ph¸p thÎ song song. Néi dung, tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: - ë kho: Thñ kho sö dông thÎ kho ®Ó ghi chÐp ph¶n ¸nh hµng ngµy t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån kho cña tõng thø nguyªn vËt liÖu ë tõng kho. Theo chØ tiªu khèi l­îng mçi thø nguyªn vËt liÖu ®­îc theo dâi trªn mét thÎ kho ®Ó tiÖn cho viÖc sö dông thÎ kho trong viÖc ghi chÐp, kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu. C¸ch ghi thÎ kho nh­ sau: hµng ngµy khi nhËn ®­îc c¸c chøng tõ kÕ to¸n nhËp, xuÊt NVL. Thñ kho tiÕn hµnh kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p, hîp lý cña chøng tõ. Ghi sè l­îng thùc nhËp, thùc xuÊt vµo thÎ kho, ghi sè l­îng nhËp vµo cét nhËp, ghi sè l­îng xuÊt vµo cét xuÊt, cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho mçi lo¹i NVL vµ ghi vµo cét tån cña thÎ kho. Cuèi th¸ng thñ kho mang thÎ kho lªn phßng kÕ to¸n ®Ó ®èi chiÕu. - ë phßng kÕ to¸n: §Þnh kú vµo cuèi th¸ng kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu kiÓm tra chøng tõ gèc víi thÎ vµ ký x¸c nhËn vµo thÎ kho. §ång thêi hµng ngµy khi nhËn ®­îc chøng tõ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña chøng tõ ®Ó ghi vµo "sæ chi tiÕt vËt t­ hµng ho¸" tõng th¸ng tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ thÎ chi tiÕt ®­îc lËp riªng cho tõng kho. 6. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu: 6.1. Tµi kho¶n sö dông: Hiện nay. Công ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu theo phương pháp KKTX. Tài khoản sử dụng là TK 152 - nguyên liệu, vật liệu. Tài khoản này dùng để theo dõi giá trị hiện có, tình hình tăng, giảm nguyên vật liệu của công ty theo giá thực tế. Vì vậy, giá trị của nguyên vật liệu trên sổ kế toán có thể xác định ở bất cứ thời điểm nào trong kỳ hạch toán. Tài khoản 152 có kết cấu như sau: - Bªn nî: + Trị giá thực tế của nguyên vật liệu nhập kho trong kỳ + Giá trị nguyên vật liệu thừa phát hiện khi kiểm kê - Bªn cã: + Trị giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho trong kỳ + Chiết khấu thương mại, giảm giá hàng mua được hưởng hoặc hàng mua trả lại người bán + Giá trị nguyên vật liệu thiếu khi kiểm kê - D­ nî: Giá thực tế nguyên vật liệu tồn kho (đầu kỳ hoặc cuối kỳ) Ngoài ra, trong quá trình hạch toán, kế toán còn sử dụng các tài khoản có liên quan sau: TK 621 “ Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp” TK 623 “ Chi phí sử dụng máy thi công” TK 627 “ Chi phí sản xuất chung” TK 331 “ Phải trả người bán ”,… TK 133 “ Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ ” TK 141 “ Tạm ứng ” 6.2.KÕ to¸n nhËp nguyªn vËt liÖu: Tại Công ty CP c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long, NVL nhập kho chủ yếu là do mua ngoài và được hạch toán theo hai trường hợp cụ thể như sau: - Trường hợp mua hàng thanh toán chậm, Kế toán sử dụng Tài khoản 331 - Phải trả người bán và căn cứ vào phiếu nhập kho, hoá đơn bán hàng của người bán để vào sổ chi tiết Tài khoản 331: Nợ TK 152: Giá thực tế nhập kho của nguyên vật liệu Nợ TK 133: Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ Có TK 331: Tổng giá thanh toán Ví dụ: Ngày 29 tháng 11 năm 2007 theo hãa ®¬n sè 081005( B¶ng biÓu 6) mua cña C«ng ty vËt t­ x©y dùng H»ng H¶i xi m¨ng tr¾ng Th¸i B×nh sè l­îng 45.000Kg, ®¬n gi¸ 1.300®/1 Kg, thuÕ GTGT 10%. TiÒn hµng ch­a thanh to¸n cho ng­êi b¸n. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n vµ biªn b¶n giao nhËn hµng kÕ to¸n tiÕn hµnh nhËp kho theo sè thùc nhËp. PhiÕu nhËp kho 176( B¶ng biÓu 7). Kế toán Công ty định khoản: Nợ TK 152: 58.500.000® Nợ TK 133: 5.850.000® Có TK 331: 64.350.000® Tr­êng hîp mua hµng ch­a tr¶ tiÒn lµ nghiÖp vô x¶y ra th­êng xuyªn vµ chñ yÕu cña c«ng ty, do ®ã kÕ to¸n ph¶i theo dâi chÆt chÏ t×nh h×nh thanh to¸n víi ng­êi b¸n th«ng qua tµi kho¶n 331 b»ng viÖc lËp c¸c sæ chi tiÕt thanh to¸n víi tõng ng­êi b¸n ®Ó kiÓm so¸t ®­îc nî ph¶i tr¶. Hµng th¸ng kÕ to¸n cã thÓ kiÓm tra, ®èi chiÕu t×nh h×nh thanh to¸n c«ng nî trªn c¸c sæ chi tiÕt, sæ c¸i víi c¸c ho¸ ®¬n mua hµng vµ phiÕu nhËp kho, b¶ng kª, thÎ kho, nhËt ký chung ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ. -Trường hợp mua hàng thanh toán ngay bằng tiền tạm ứng của Công ty: Nợ TK 152: Giá thực tế nhập kho của nguyên vật liệu Nợ TK 133: Thuế giá trị gia tăng được khấu trừ Có TK 141: Tổng giá thanh toán Ví dụ: Ngày 22 tháng 11 năm 2007, anh TrÇn v¨n S¬n thuéc phßng vËt t­ cña c«ng ty mua G¹ch 2 lç A1 víi sè l­îng 60.000 viªn, ®¬n gi¸ kh«ng thuÕ 420®/ viªn cña C«ng ty cæ phÇn x©y dùng Ph­¬ng Nam theo ho¸ ®¬n sè 079125( B¶ng biÓu 8) đã thanh toán bằng tiền tạm ứng của Công ty.PhiÕu nhËp kho sè 168( B¶ng biÓu 9). Kế toán Công ty định khoản như sau: Nợ TK 152: 25.200.000® Nợ TK 133: 2.520.000® Có TK 141( TrÇn v¨n S¬n): 27.720.000® Trong quá trình thu mua, không phát sinh chi phí thu mua do NVL được người bán giao tại kho công trình nên không có định khoản phản ánh chi phí thu mua. - Trường hợp nhập nguyên vật liệu từ nguồn dư thừa của công trình khác (thường là các công trình trong cùng xí nghiệp): Nợ TK 152 (Chi tiết kho nhận NVL) Có TK 152 (Chi tiết kho xuất NVL) Ví dụ: Tại Xí nghiệp 5, sau khi hoàn thành công trình nhà ăn Văn phòng công ty, còn dư 160 Kg xi măng, đơn giá không thuế là 690đ. Số xi măng này được xuất điều chuyển sang cho công trình Trường Trưng Vương: Nợ TK 152 ( Tr­êng Tr­ng V­¬ng ) : 110.400® Có TK 152 (V¨n phßng c«ng ty) : 110.400® 6.3. KÕ to¸n xuÊt nguyªn vËt liÖu: - Trường hợp xuất nguyªn vËt liÖu cho việc thi công các công trình: Nợ TK 621: Giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho Có TK 152: Giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho VÝ dô: 22/11/2007 theo phiÕu xuÊt kho sè 165( b¶ng biÓu 10). XuÊt 10.000Kg xi m¨ng H¶i Phßng cho c«ng tr×nh x©y dùng mét toµ nhµ trong khu ®« thÞ Nam Th¨ng Long. Gi¸ ghi trªn phiÕu xuÊt kho lµ 1.000®/Kg. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 621: 10.000.000® Cã TK 152: 10.000.000® - Trường hợp xuất nguyªn vËt liÖu phục vụ chung cho SX của các Xí nghiệp: Nợ TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung Có TK 152- Nguyªn vËt liÖu VÝ dô: Ngµy 27/11/2007 phiÕu xuÊt kho 173( B¶ng biÓu 11). XuÊt 500 c©y thép vuông 50 cho ph©n x­ëng chÕ t¹o xµ lan tù chÕ, ®¬n gi¸ trªn PX lµ 120.000/ C©y. Nî TK 627 : 60.000.000® Cã TK 152 : 60.000.000® - Trường hợp xuất vật tư phục vụ cho đội máy thi công: Nợ TK 623- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Có TK 152- Nguyªn vËt liÖu VÝ dô: Ngµy 29/11/2007 xuÊt 200 lÝt x¨ng cho ®éi m¸y thi c«ng sè 2. PhiÕu xuÊt kho 179( B¶ng biÓu 12), ®¬n gi¸ trªn phiÕu xuÊt lµ 12.500®/lÝt. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 623 : 2.500.000® Cã TK 152 : 2.500.000® - Xuất vật tư điều chuyển cho công trình khác: Nợ TK 152 (Chi tiết kho nhận) Có TK 152 (Chi tiết kho xuất) VÝ dô: Ngµy 26/11/2007 phiÕu xuÊt kho 170 xuÊt ®iÒu chuyÓn 500 c©y s¾t Æ8 tõ c«ng tr×nh toµ nhµ v¨n phßng c«ng ty sang c«ng tr×nh tr­êng Tr­ng V­¬ng, ®¬n gi¸ trªn phiÕu xuÊt lµ 95.000®/c©y. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Nî TK 152( Tr­êng Tr­ng V­¬ng) : 47.500.000® Cã TK 152( Toµ nhµ v¨n phßng) : 47.500.000® 6.4. KÕ to¸n kiÓm kª kho nguyªn vËt liÖu: KiÓm kª kho nguyªn vËt liÖu gióp kÕ to¸n lu«n n¾m b¾t ®­îc chÝnh x¸c vÒ sè l­îng, chÊt l­îng cña tõng lo¹i vËt liÖu, ph¸t hiÖn vµ xö lý nh÷ng tr­êng hîp mÊt m¸t, hao hôt, h­ háng NVL ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. C«ng ty tiÕn hµnh kiÓm kª nguyªn vËt liÖu theo tõng quý. Tr­íc khi kiÓm kª kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh sè d­ tån kho t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª vµ ®èi chiÕu sè d­ trªn sæ s¸ch víi t«ng kho thùc tÕ nh»m x¸c ®Þnh nguyªn nh©n thõa, thiÕu, h­ háng NVL. Trong qu¸ tr×nh kiÓm kª, ban kiÓm kª ph¶i lËp phiÕu kiÓm nghiÖm chÊt l­îng NVL, b¶n kiÓm kª NVL, ®Ò nghÞ víi ban l·nh ®¹o c¸c biÖn ph¸p xö lý. 6.4.1. Tr­êng hîp kiÓm kª ph¸t hiÖn thõa: - §· x¸c ®Þnh sè NVL thõa lµ cña c«ng ty nh­ng cßn chê xö lý: Nî TK 152- Nguyªn vËt liÖu Cã TK 3381- Tµi s¶n chê xö lý Khi cã quyÕt ®Þnh xö lý c«ng ty th­êng hay tÝnh vµo thu nhËp bÊt th­êng: Nî TK 3381- Tµi s¶n chê xö lý Cã TK 711- Thu nhËp kh¸c VÝ dô: Ngµy 01/03/2007 C«ng ty tiÕn hµnh kiÓm kª kho nguyªn vËt liÖu quý I ph¸t hiÖn xi m¨ng bót s¬n thõa 150Kg, gi¸ xi m¨ng bót s¬n lµ 1200®/ 1Kg, ®­îc x¸c ®Þnh lµ cña c«ng ty nh­ng cßn chê xö lý, kÕ to¸n ghi: Nî TK 152 : 180.000® Cã TK 338.1: 180.00® Ngµy 02/02/2007 C«ng ty quyÕt ®Þnh ®­a sè NVL thõa trªn vµo thu nhËp bÊt th­êng: Nî TK 338.1: 180.000® Cã TK 711 : 180.000® - X¸c ®Þnh sè vËt liÖu thõa kh«ng ph¶i lµ cña c«ng ty: th× Sè vËt liÖu thõa sÏ ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 002- “VËt t­, hµng ho¸ nhËn gi÷ hé, gia c«ng” VÝ dô: Trong qu¸ tr×nh kiÓm kª quý I ngµy 01/03/2007 cßn ph¸t hiÖn thõa 20 c©y thÐp vu«ng 50 cã trÞ gi¸ lµ: 2.400.000®, x¸c ®Þnh lµ do C«ng TNHH Quang Hµ chuyÓn thõa trong lÇn mua hµng ngµy 27/02/2007. KÕ to¸n ®Þnh kho¶n: Ghi nî TK 002: 2.400.000® vµ th«ng b¸o cho c«ng ty TNHH Quang Hµ biÕt vÒ sè vËt liÖu chuyÓn thõa trªn. Khi c«ng ty TNHH Quang Hµ nhËn l¹i vËt t­: Ghi cã TK 002: 2.400.000® 6.4.2. Tr­êng hîp kiÓm kª ph¸t hiÖn thiÕu: - NVL thiÕu do hao hôt trong ®Þnh møc cho phÐp ®­îc tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Nî TK 642- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Cã TK 152- Nguyªn vËt liÖu - Nguyªn vËt liÖu thiÕu do ghi chÐp nhÇm lÉn hoÆc qu¸ trÝnh c©n. ®o, ®ong, ®Õm sai th× kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ®iÒu chØnh l¹i theo ®óng quy ®Þnh. - NVL thiÕu hôt ngoµi ®Þnh møc cho phÐp, ch­a x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n: Nî TK 152- Nguyªn vËt liÖu Cã TK 138.1- Tµi s¶n thiÕu chê xö lý Khi cã quyÕt ®Þnh xö lý kÕ to¸n ghi: Nî Tk 334- Trõ l­¬ng c«ng nh©n Nî TK 632- Ghi t¨ng gi¸ vèn hµng b¸n Nî TK 138.8- TÝnh vµo ph¶i thu kh¸c Cã TK 138.1- Tµi s¶n thiÕu chê xö lý VÝ dô: Ngµy 01/03/2007, C«ng ty tiÕn hµnh kiÓm kª kho ph¸t hiÖn thiÕu hôt 490 viªn g¹ch lo¹i A trÞ gi¸ 196.000® ch­a x¸c ®Þnh ®­îc nguyªn nh©n, kÕ to¸n ghi: Nî TK 138.1: 196.000® Cã TK 152: 196.000® Sau khi kiÓm tra, x¸c ®Þnh lçi do thñ kho, ph¶i chÞu båi th­êng 100%( Trõ vµo l­¬ng): Nî TK 334 : 196.000® Cã TK 138.1: 196.000® Ch­¬ng III NhËn xÐt vµ mét sè ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty Cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long I. NHËn xÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i c«ng ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long Kế toán nguyên vật liệu là một trong những phần hành Kế toán quan trọng trong doanh nghiệp khi thực hiện tự chủ trong sản xuất kinh doanh. Do đó, nâng cao và hoàn thiện công tác kế toán nói chung cũng như công tác kế toán nguyên vật liệu nói riêng là điều cần thiết, giúp doanh nghiệp đạt được mục tiêu kinh tế xã hội, đồng thời khẳng định được vị thế của mình trên thị trường. Công ty Cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long là một doanh nghiệp trong lĩnh vực xây lắp nên chi phí nguyên vật liệu chiếm một tỷ trọng lớn trong tổng chi phí cũng như giá thành sản phẩm xây lắp. Thực tế đó đòi hỏi Công ty phải không ngừng hoàn thiện công tác hạch toán nguyên vật liệu nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế.Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t×m hiÓu thùc tÕ vµ c«ng t¸c kÕ to¸n NVL ë c«ng ty, em xin rót ra mét sè nhËn xÐt sau: 1. ¦u ®iÓm: Công ty cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long là một Công ty có bề dày truyền thống trong lĩnh vực xây lắp. Công ty đã có một đội ngũ CBCNV với trình độ chuyên môn và kinh nghiệm trong công việc, góp phần thúc đẩy quá trình phát triển của Công ty. Cách thức tổ chức sản xuất kinh doanh của Công ty nói chung và tổ chức bộ máy kế toán nói riêng tương đối hợp lý và có sự linh hoạt trong từng thời kỳ để phù hợp với môi trường cạnh tranh. Công ty luôn quan tâm đến việc đào tạo cán bộ, nâng cao tay nghề cho người lao động, đồng thời tích cực đầu tư mua sắm trang thiết bị hiện đại phục vụ cho sản xuất. Công ty đã bàn giao hàng trăm công trình lớn đưa vào sử dụng đạt chất lượng tốt như: Khu đô thị mới Yên Hoà, Khu đô thị mới Nam Thăng Long (Ciputra), Quốc lộ 1,… Chức năng, nhiệm vụ của từng phòng ban trong Công ty được phân chia rõ ràng nhưng có sự phối hợp chặt chẽ với nhau. Phòng Kế hoạch tổng hợp làm tốt khâu xây dựng kế hoạch sản xuất kinh doanh, kết hợp với Phòng Dự án kiểm tra, thẩm định dự toán các công trình, thông qua phòng tổ chức tiền lương bố trí sử dụng lực lượng lao động một các hợp lý đối với từng công trình, hạng mục công trình. Nhờ vậy, Công ty chủ yếu thực hiện hình thức khoán gọn cho từng xí nghiệp, từng đội thi công. Hình thức này giúp cho Công ty tăng năng suất đảm bảo hiệu quả của hoạt động kinh doanh. Đạt được những thành tựu nói trên phải kể đến sự đóng góp không nhỏ của bộ phận kế toán Công ty, trong đó kế toán NVL là phần hành rất quan trọng. Về tình hình tổ chức bộ máy kế toán nói chung, bộ phận kế toán được tổ chức theo mô hình kế toán tập trung. Việc hạch toán chi tiết được thực hiện ở cấp xí nghiệp, nhân viên kế toán dưới xí nghiệp có trách nhiệm hạch toán chi tiết, thu nhận, kiểm tra các chứng từ rồi tập hợp chứng từ gốc chuyển lên Phòng Kế toán tài vụ làm căn cứ ghi sổ kế toán của Công ty. Hình thức tổ chức bộ máy kế toán tập trung trong Công ty đã đảm bảo sự lãnh đạo tập trung, thống nhất đối với công tác kế toán. Hình thức này giúp cho việc xử lý thông tin kế toán được chặt chẽ, chính xác, kịp thời để phục vụ cho việc ra các quyết định quản lý một cách có hiệu quả. Về phần hành kế toán nguyên vật liệu phải kể đến những ưu điểm cụ thể sau: - Về phân loại nguyên vật liệu: Nguyên vật liệu của Công ty bao gồm nhiều loại, nhiều thứ vật liệu với tính chất và công dụng khác nhau. Dựa vào vai trò và tác dụng của vật liệu, Công ty đã chia vật liệu thành từng loại như vật liệu chính, vật kết cấu, nhiên liệu, … Điều đó tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý nguyên vật liệu. - Về quản lý nguyên vật liệu: Công ty giao cho các Xí nghiệp thực hiện tốt kế hoạch thu mua nguyên vật liệu, do vậy đã không để xảy ra tình trạng tạm ngừng thi công do thiếu nguyên vật liệu. Hơn nữa, nguyên vật liệu dùng cho công trình nào được nhập và bảo quản tại kho của công trình đó. Nhờ vậy, việc cung cấp nguyên vật liệu luôn đảm bảo kịp thời, tiết kiệm chi phí thu mua, chi phí lưu kho bãi, giảm hao hụt, mất mát trong quá trình vận chuyển. Với những nguyên vật liệu thừa mà chất lượng còn tốt sẽ được xuất điều chuyển sang công trình có nhu cầu. Việc này giúp Công ty tiết kiệm được chi phí đồng thời tránh trường hợp phải bán lại với giá rẻ. - Về tính giá nguyên vật liệu: Hiện nay, Công ty tính giá nguyên vật liệu nhập kho theo giá thực tế, chính là giá mua không bao gồm thuế GTGT ghi trên hoá đơn. Thực tế, nhà cung cấp đã tính cả chi phí vận chuyển trong giá bán nên thông thường nguyên vật liệu được người bán vận chuyển đến tận kho công trình mà không phát sinh chi phí thu mua. Khi xuất kho, nguyên vật liệu được tính theo giá thực tế đích danh (tức nhập giá nào thì xuất theo giá đó). Việc tính giá nguyên vật liệu như vậy đã phản ánh đúng giá thực tế của nguyên vật liệu và cung cấp thông tin về giá cả nguyên vật liệu một cách kịp thời cho Ban lãnh đạo. - Về hệ thống sổ kế toán: Hiện nay, Công ty đang áp dụng việc ghi sổ theo hình thức kế toán Nhật ký chung. Hình thức này khá đơn giản, dễ theo dõi và phù hợp với đặc điểm sản xuất của Công ty. Về hạch toán nguyên vật liệu: + Về hạch toán ban đầu: Việc hạch toán ban đầu được thực hiện ở cấp Xí nghiệp. Công ty chỉ tổng hợp các số liệu và tổ chức hạch toán tổng hợp nguyên vật liệu. Nhờ vậy, khối lượng công việc kế toán trên Phòng Kế toán tài vụ Công ty được giảm nhẹ. + Về hạch toán chi tiết: Nguyên vật liệu được hạch toán chi tiết theo phương pháp Sổ đối chiếu luân chuyển. Phương pháp này theo em rất thích hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty. Theo phương pháp này, mỗi công trình, hàng tháng đều có Bảng kê nhập, Bảng kê xuất vật tư rất rõ ràng, cụ thể, giúp cho Ban lãnh đạo Công ty dễ dàng nắm bắt thông tin, dễ so sánh đối chiếu với định mức nguyên vật liệu của từng công trình. + Về hạch toán tổng hợp: Nguyên vật liệu được hạch toán tổng hợp theo phương pháp kê khai thường xuyên đúng với quy định áp dụng cho các doanh nghiệp trong lĩnh vực xây lắp. Quy trình hạch toán khá gọn nhẹ và nhanh chóng nhờ việc áp dụng kế toán máy. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i: Bên cạnh những ưu điểm kể trên, công tác hạch toán kế toán nguyên vật liệu ở Công ty Cæ phÇn c¬ khÝ vµ x©y dùng sè 10 Th¨ng Long vẫn còn một số tồn tại như sau: Về mặt quản lý nguyên vật liệu: - Là một doanh nghiệp lớn gồm nhiều Xí nghiệp thành viên ở nhiều nơi nên Công ty không trực tiếp quản lý được tình hình biến động và sử dụng nguyên vật liệu. Công tác thu mua, bảo quản và sử dụng nguyên vật liệu được giao cho từng Xí nghiệp theo định mức kế hoạch. Do vậy, công tác quản lý nguyên vật liệu vẫn còn mang tính hình thức. - Công ty có Sổ Danh điểm vật tư, tuy nhiên sổ này được lập từ năm 1998 nên đã cũ và không khoa học. Thực tế các Bảng tổng hợp vật tư cũng không lập theo đúng trình tự trong Sổ Danh điểm. - Là một doanh nghiệp xây lắp, Công ty không tiến hành dự trữ nguyên vật liệu trong kho, dùng đến đâu mua chuyển thẳng đến kho công trình đến đó. Điều này giúp cho Công ty tiết kiệm được chi phí lưu kho cũng như chi phí vận chuyển. Tuy nhiên, trong điều kiện thị trường vật liệu xây dựng có sự biến động lớn về giá cả như những năm gần đây thì việc không thể dự trữ nguyên vật liệu lại là một hạn chế mà Công ty và các doanh nghiệp xây lắp nói chung cần tìm cách khắc phục. - Khi tiến hành nhập nguyên vật liệu vào kho, thủ kho và cán bộ vật tư chỉ kiểm tra quy cách và số lượng của vật liệu rồi cho nhập, Công ty không quy định thành lập Ban kiểm nghiệm để kiểm nghiệm vật tư, sản phẩm, hàng hoá trước khi nhập kho. Đối với những lô nguyên vật liệu với số lượng và giá trị không lớn thì khâu này có thể bỏ qua. Nhưng đối với những lô nguyên vật liệu lớn thì việc lập Biên bản này là cần thiết, làm căn cứ để giải quyết, xử lý hay quy trách nhiệm khi phát sinh thừa, thiếu, sai quy cách,... Về mặt hạch toán: - Về hạch toán ban đầu: Việc hạch toán ban đầu ở Công ty khá linh hoạt và phù hợp với tình hình sản xuất thực tế. Tuy nhiên, sự linh hoạt này lại có thể gây nên những tổn thất làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình nếu những người quản lý và sử dụng nguyên vật liệu không có ý thức tự giác. Cụ thể, thủ tục nhập xuất thường không chặt chẽ với những vật liệu có giá trị thấp, thủ kho không tiến hành lập phiếu nhập xuất kho mà vẫn cho phép nhập xuất, đến cuối tháng mới viết phiếu nhập xuất cho toàn bộ số vật tư (có giá trị thấp) đã luân chuyển qua kho. Như vậy, sẽ gây khó khăn cho công tác nắm bắt tình hình biến động vật liệu ở kho, đồng thời rất khó kiểm tra và quy trách nhiệm vật chất với các sai phạm xảy ra, không giám sát được vật tư có được sử dụng đúng mục đích hay không. Do vậy, việc ghi phiếu xuất kho lúc này chỉ mang tính hình thức. - Về công tác hạch toán tổng hợp: Nguyên vật liệu được mua và nhập tại kho công trình, thường là dùng đến đâu mua đến đó nên thời gian lưu kho của nguyên vật liệu thường ngắn. Tuy nhiên, giá trị của nguyên vật liệu tương đối lớn, nhất là đối với các công trình lớn. Trong khi đó, Công ty lại không tổ chức kiểm kê nguyên vật liệu một cách chÆt chÏ. Do đó không nắm bắt được mét c¸ch chÆt chÏ tình hình sai khác giữa số liệu thực tế và số liệu trên sổ kế toán nếu có. Tr._.