Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang

............................................. 3 4. Phạm vi nghiên cứu:.......................................................................................................... 3 PHẦN NỘI DUNG........................................................................................................................4 CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG AN GIANG...........................................................................................................................................4 1. Lịch sử hình thành và phát triển:....................................................................................... 4 2. Những tồn tại và phương hướng phát triển trong tương lai:..............................................6 3. Cơ cấu tổ chức:.................................................................................................................. 7 4. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban:......................................................................... 8 4.1 Phòng Kế Hoạch Tín Dụng:................................................................................................8 4.2 Phòng Thanh Toán Quốc Tế:..............................................................................................9 4.3 Phòng kế toán:...................................................................................................................10 4.4 Phòng ngân quỹ:............................................................................................................... 11 4.5 Phòng Hành Chánh - Nhân Sự:.........................................................................................11 4.6 Tổ Kiểm Tra Nội Bộ:........................................................................................................12 4.7 Phòng Giao Dịch TGLX:.................................................................................................. 13 5. Tổ chức kế toán:...............................................................................................................14 CHƯƠNG 2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT Ở VIỆT NAM.................................................................................................................... 16 1. Khái niệm:........................................................................................................................16 2. Đặc điểm:......................................................................................................................... 16 3. Ý nghĩa:............................................................................................................................17 4. Những qui định chung:.................................................................................................... 17 5. Nguyên tắc thanh toán:.................................................................................................... 18 CHƯƠNG 3. SƠ LƯỢC VỀ CÁC HÌNH THỨC THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG AN GIANG .................................... 20 1. Séc:...................................................................................................................................21 1.1 Khái niệm:.........................................................................................................................21 1.2 Các loại Séc sử dụng trong thanh toán:............................................................................ 21 1.3 Quy định khi sử dụng Séc:................................................................................................22 1.4 Thủ tục phát hành Séc:......................................................................................................23 2. Ủy nhiệm chi:...................................................................................................................23 2.1 Khái niệm:.........................................................................................................................23 2.2 Qui định khi sử dụng Ủy nhiệm chi:.................................................................................24 3. Thẻ thanh toán:................................................................................................................ 24 3.1 khái niệm:..........................................................................................................................24 3.2 Các loại thẻ sử dụng trong thanh toán:............................................................................. 25 3.2.1 Thẻ ghi nợ (thẻ Connect 24):........................................................................................ 25 3.2.2 Thẻ tín dụng:................................................................................................................. 25 3.3 Những đối tượng liên quan đến phát hành và sử dụng thẻ thanh toán:............................ 26 3.4 Qui định khi sử dụng thẻ:..................................................................................................26 3.4.1 Thẻ ghi nợ:................................................................................................................... 26 3.4.2 Thẻ tín dụng quốc tế:................................................................................................... 29 3.5 Thủ tục phát hành:............................................................................................................ 32 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 3.5.1 Thẻ ghi nợ Connect 24: bao gồm các bước sau............................................................ 32 3.5.2 Thẻ tín dụng quốc tế: bao gồm các bước sau ...............................................................33 CHƯƠNG 4. PHƯƠNG PHÁP HẠCH TOÁN NGHIỆP VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT, BÙ TRỪ ĐIỆN TỬ VÀ LIÊN HÀNG TỰ ĐỘNG ......................................................................................................................................... 36 1. Thanh toán không dùng tiền mặt:.................................................................................... 37 1.1 Thanh toán bằng Séc:........................................................................................................37 1.1.1 Tài khoản sử dụng:........................................................................................................37 1.1.2 Qui trình hạch toán:...................................................................................................... 37 1.2 Thanh toán bằng Ủy nhiệm chi:........................................................................................39 1.2.1 Tài khoản sử dụng:........................................................................................................39 1.2.2 Qui trình hạch toán:...................................................................................................... 40 1.3 Thanh toán bằng thẻ:.........................................................................................................50 1.3.1 Tài khoản sử dụng:........................................................................................................50 1.3.2 Qui trình hạch toán:...................................................................................................... 51 2. Thanh toán bù trừ điện tử và liên hàng tự động:..............................................................58 2.1 Thanh toán bù trừ điện tử:.................................................................................................58 2.1.1 Khái niệm:.....................................................................................................................58 2.1.2 Nguyên tắc thanh toán bù trừ điện tử:...........................................................................59 2.1.3 Chứng từ sử dụng trong thanh toán bù trừ điện tử .......................................................60 2.1.4 Thời gian thực hiện thanh toán bù trừ điện tử:............................................................. 60 2.1.5 Xử lý và hạch toán các lệnh thanh toán trong thanh toán bù trừ điện tử:..................... 61 2.2 Thanh toán liên hàng tự động: ......................................................................................... 65 3. Một số giải pháp có thể áp dụng để nâng cao hiệu quả nghiệp vụ kế toán thanh toán không dùng tiền mặt: .......................................................................................................... 66 PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ..............................................................................................67 1. Kết luận:...........................................................................................................................67 2. Kiến nghị:.........................................................................................................................68 GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái2 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang KẾ TOÁN NGHIỆP VỤ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG AN GIANG PHẦN MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài: Đối với doanh nghiệp, trong tất cả các loại tài sản thì tiền là tài sản dễ mang lại rủi ro nhất, do đó vấn đề quản lí tiền tránh thất thoát tiền là điều mà các doanh nghiệp luôn mong muốn đạt được. Hiện nay, một trong những biện pháp mà các doanh nghiệp đang áp dụng có hiệu quả nhằm hạn chế thất thoát tiền là thực hiện phương thức thanh toán không dùng tiền mặt, tức là thực hiện việc thanh toán thông qua tài khoản tại ngân hàng, tiền mặt chỉ giữ ở mức tồn quỹ tối thiểu để thực hiện những nghiệp vụ chi trả có giá trị thấp. Đối với cá nhân cũng vậy, việc giữ tiền mặt nhiều vừa bất tiện vừa không an toàn, và biện pháp khắc phục rủi ro là gửi tiền vào ngân hàng vì khi đã có tài khoản tại ngân hàng thì chúng ta có thể thực hiện những giao dịch thanh toán nhanh chóng, thuận lợi và an toàn. Trên thế giới, phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đã xuất hiện từ rất sớm xuất phát từ những nhu cầu khách quan sau: - Nhu cầu thực hiện những giá trị hàng hóa lớn, không thể tiến hành thanh toán bằng tiền mặt vì phát sinh nhiều chi phí như kiểm, đếm, vận chuyển và dễ mang lại những tiêu cực trong thanh toán. - Cùng với sự phát triển nhanh của nền kinh tế, thì quá trình luân chuyển vốn cần phải được đẩy mạnh, mà thanh toán bằng tiền mặt không thể đáp ứng được nhu cầu này. - Do những hạn chế của thanh toán bằng tiền mặt là khi muốn thực hiện một khối lượng lớn tổng giá cả hàng hóa phải có lượng tiền mặt lớn, điều đó làm cho chi phí về GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái1 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang lưu thông tiền tệ tăng lên, việc tổ chức lưu thông tiền mặt thêm phức tạp, tốc độ luân chuyển vốn chậm. Bên cạnh đó các quan hệ chi trả lẫn nhau trong nền kinh tế thị trường phải dùng hình thức tiền tệ, do vậy mà nếu có một lý do nào đó không có tiền tệ, thì quá trình thanh toán không thể giải quyết được, từ đó quá trình tái sản xuất cũng không thể tiếp tục được. - Đồng thời việc áp dụng thanh toán không dùng tiền mặt còn góp phần vào sự phát triển kinh tế và ổn định giá trị tiền tệ. Ngày nay phương thức thanh toán không dùng tiền mặt đã phát triển rất đa dạng về hình thức ở các nước tiên tiến, tuy nhiên ở Việt Nam chúng ta do những điều kiện kinh tế - xã hội còn chưa phát triển và thói quen dùng tiền mặt trong thanh toán của người dân nên phương thức thanh toán không dùng tiền mặt vẫn chưa được sử dụng một cách rộng rãi. Trong phương thức thanh toán này các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán mà cụ thể là các Ngân hàng thương mại giữ vai trò rất quan trọng, ngân hàng là trung gian thanh toán và cung cấp các chứng từ cho các bên để tiến hành hạch toán tại đơn vị mình, còn về phía ngân hàng thì sẽ xử lý và hạch toán nghiệp vụ này như thế nào? Và đây là vấn đề mà em muốn tìm hiểu, dó đó em đã chọn đề tài tốt nghiệp của mình là: “Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang”. 2. Mục tiêu nghiên cứu: Sau khi nghiên cứu đề tài này sẽ hiểu rõ về các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt đang được sử dụng ở Việt Nam hiện nay và cách thức hạch toán đối với nghiệp vụ này mà cụ thể là tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang. Đồng thời đề tài cũng nhằm làm rõ thêm chức năng trung gian thanh toán của ngân hàng. Đề tài sẽ tìm hiểu cụ thể đối với từng hình thức thanh toán không dùng tiền mặt tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang về qui trình thanh toán, cách thức hạch toán và phương pháp thanh toán giữa các ngân hàng với nhau mà Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang đang áp dụng. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái2 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 3. Phương pháp nghiên cứu: Phương pháp nghiên cứu chủ yếu được áp dụng là thu thập số liệu, trong đó tiến hành quan sát trực tiếp qui trình thực hiện của nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt, đồng thời trực tiếp hỏi các nhân viên về cách thức hạch toán và thu thập các báo cáo, tài liệu của cơ quan cụ thể là ghi chép lại nội dung trên các báo cáo, chứng từ để dùng làm ví dụ minh họa cho từng trường hợp cụ thể. 4. Phạm vi nghiên cứu: Ngày nay, các hoạt động của ngân hàng không còn bị gới hạn trong lãnh thổ một quốc gia mà ngày càng mở rộng phạm vi ra nước ngoài. Khi thực hiện nghiệp vụ này thì về phía ngân hàng sẽ thực hiện cả trong nước lẫn ngoài nước, tuy nhiên đề tài chỉ nghiên cứu nghiệp vụ này trong phạm vi Việt Nam tức là các quan hệ thanh toán phát sinh trong nước, đồng thời đề tài chỉ nghiên cứu những hình thức thanh toán không dùng tiền mặt đang được áp dụng tại Việt Nam và thực sự phát sinh tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang. Nguồn số liệu dùng làm ví dụ minh họa cho mỗi trường hợp là các nghiệp vụ phát sinh gần nhất của năm 2005. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái3 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang PHẦN NỘI DUNG CHƯƠNG 1. GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG AN GIANG 1. Lịch sử hình thành và phát triển: An Giang là một tỉnh miền Tây Nam Bộ không chỉ nổi tiếng là vựa lúa lớn mà còn nổi tiếng là vùng có nhiều tiềm năng về nuôi trồng thủy sản, cung cấp một phần quan trọng hàng xuất khẩu. Sau 5 năm thực hiện công cuộc đổi mới (1986 – 1991), nền kinh tế tỉnh nhà đã có những chuyển biến tích cực, sản xuất hàng hóa tăng lên, xuất nhập khẩu được mở rộng về qui mô lẫn thị trường. Năm 1991 là năm đầu tiên sản lượng lương thực của tỉnh An Giang vượt qua con số 1,5 triệu tấn, đánh dấu tiềm năng của một nền kinh tế nông nghiệp phát triển. Thế nhưng lúc bấy giờ trên địa bàn chưa có ngân hàng thương mại nào thực hiện dịch vụ thanh toán xuất nhập khẩu, các doanh nghiệp trong tỉnh phải làm thủ tục xuất nhập khẩu ủy thác qua các doanh nghiệp bạn ở TP HCM, phải vượt đường dài hơn 200 Km để thực hiện các nghiệp vụ thanh toán, vay vốn tín dụng xuất nhập khẩu, và từ TP HCM chuyển tiền mặt về An Giang để thu mua nông sản trong dân. Trước bối cảnh đó, ngày 07/05/1991 Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước đã ký Quyết định số 55/NH – QĐ thành lập chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang và chính thức đi vào hoạt động từ ngày 01/10/1991. Ngay từ khi mới thành lập chi nhánh đã gặp rất nhiều khó khăn: nguồn vốn ít, vốn huy động được không đáng là bao, đội ngũ cán bộ công nhân viên 23 người chủ yếu được đào tạo theo cơ chế tập trung, bao cấp trong đó cán bộ có trình độ Đại Học chiếm 56%, cơ sở vật chất còn nghèo nàn lạc hậu nhưng phải bước vào thương trường với biết bao thử thách. Nhưng trong thời gian 10 năm (01/10/1991 - 01/10/2001) chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang đã có những thành tích đáng khích lệ: GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái4 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang * Tăng trưởng nguồn vốn: Quán triệt phương châm “đi vay để cho vay” Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang trong quá trình hoạt động đã luôn đa dạng hóa các hình thức huy động vốn, vì vậy vốn huy động đã đạt tốc độ tăng trưởng cao. Nếu như trong năm đầu hoạt động, vốn huy động chỉ có 19 tỷ đồng và 3,5 triệu USD thì sau 10 năm vốn huy động đã tăng 30 lần đạt gần 600 tỷ và ngoại tệ tăng hơn 2 lần đạt 10 triệu USD, và chính từ nguồn vốn huy động tín dụng của Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang đã đến được với các doanh nghiệp sản xuất chế biến hàng xuất khẩu trên địa bàn. * Mở rộng tín dụng tham gia phục vụ mục tiêu phát triển kinh tế của địa phương, những năm qua chi nhánh đã cho vay các chương trình kinh tế lớn của tỉnh như: cho vay mua gạo trong dân; cho vay nuôi chế biến thủy sản; cho vay công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp; cho vay nuôi chế biến thủy sản; cho vay trang trại; cho vay nhà ở nông thôn; cho vay cán bộ, công nhân viên…..Tổng doanh số cho vay đạt gần 8.000 tỷ đồng và 181 triệu USD, trong đó cho vay trung dài hạn 37 tỷ đồng, thực hiện nghiệp vụ chiết khấu chứng từ 20 triệu USD. Doanh số cho vay một số mặt hàng chiến lược của tỉnh như mua gạo là 5.671 tỷ đồng, mua nguyên liệu thủy sản chế biến xuất khẩu là 1.138 tỷ đồng. * Đẩy mạnh các dịch vụ ngân hàng: là ngân hàng thương mại chủ lực về thanh toán quốc tế trên địa bàn, Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang đã luôn duy trì vai trò cầu nối giữa các đơn vị xuất nhập khẩu địa phương với nước ngoài. Trong vòng 10 năm tổng kim ngạch thanh toán xuất nhập khẩu đạt 520 triệu USD trong đó thanh toán hàng nhập 213 triệu USD, thanh toán hàng xuất 307 triệu USD. Cùng với việc mở rộng thị phần thanh toán, hoạt động mua bán ngoại tệ đã có ý nghĩa to lớn đến việc thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh. Doanh số mua ngoại tệ là 440 triệu USD, bán gần 440 triệu USD đáp ứng khá đầy đủ nhu cầu mua bán ngoại tệ của các doanh nghiệp trong lĩnh vực xuất nhập khẩu của tỉnh. * Đổi mới công nghệ, phát triển nhiều tiện ích ngân hàng phục vụ mọi đối tượng khách hàng, để nâng cao chất lượng dịch vụ chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang đã xây dựng và ứng dụng hệ thống tin học tương đối hiện đại với tất cả các giao dịch được thực hiện trên máy nối mạng với các chi nhánh bạn và hội sở GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái5 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang chính. Hàng loạt các dịch vụ được triển khai như mạng thanh toán viễn thông SWIFT, hệ thống ngân hàng bán lẻ Vietcombank SILVERLAKE, mạng thanh toán thẻ, chấp nhận thanh toán các thẻ tín dụng quốc tế phổ biến như Master, Visa, Amex, JCB, Dinners Club… * Cùng với sự lớn mạnh về các hoạt động chuyên môn, chi nhánh đã coi trọng công tác đào tạo nguồn nhân lực, ngay từ khi thành lập chi nhánh chỉ có 23 cán bộ thì sau 10 năm hoạt động thì số lượng cán bộ là 60 trong đó trình độ Đại Học chiếm 80%, B Anh Văn trở lên chiếm 65%. Liên tục trong 10 năm chi nhánh luôn có lợi nhuận và lợi nhuận bình quân mỗi năm gần 8 tỷ đồng. Ngày nay, ngoài chi nhánh đặt tại TP. Long Xuyên còn có Phòng giao dịch Tứ Giác Long Xuyên (Xã Vĩnh Nhuận – H. Châu Thành) và 2 chi nhánh cấp 2 là Châu Đốc và Đồng Tháp. 2. Những tồn tại và phương hướng phát triển trong tương lai: Tuy nhiên, do dòng xoáy của cơ chế thị trường, hoạt động của ngân hàng và doanh nghiệp không tránh khỏi những tồn tại như: - Nợ tồn đọng của các doanh nghiệp nhà nước làm ăn thua lỗ đã bị giải thể chưa được giải quyết dứt điểm, kéo dài và trở thành gánh nặng cho hoạt động của chi nhánh. - Năng lực nguồn vồn và khả năng quản lí còn hạn chế, khả năng cạnh tranh so với ngân hàng nước ngoài còn thấp, công nghệ ngân hàng phát triển chưa đồng bộ, còn đứt khúc. - Một bộ phận cán bộ của ngân hàng chưa đáp ứng được yêu cầu đổi mới của ngành, công tác đào tạo chưa chuyên sâu, chưa phù hợp với cơ chế thị trường, với hội nhập quốc tế làm ảnh hưởng đến tiến trình cơ cấu lại ngân hàng theo mô hình hiện đại. - Mặt khác môi trường luật pháp chưa đồng bộ, hiệu lực pháp chế chưa cao, các chính sách quản lí vĩ mô thiếu ổn định…đang là mối lo ngại lớn đến điều kiện hoạt động của ngân hàng. Trước những tồn tại nêu trên chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang đã đề ra định hướng trong thời gian tới là: - Xây dựng chi nhánh trở thành một ngân hàng đa năng, cung cấp nhiều sản phẩm, dịch vụ mang lại nhiều tiện ích cho xã hội nhằm thực hiện phương châm: “Đổi mới - an GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái6 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang toàn - hiệu quả - tăng trưởng và hội nhập quốc tế”. Tập trung huy động mọi nguồn vốn để đầu tư cho các thành phần kinh tế, chủ động tìm dự án khả thi, để đầu tư cho vay. Đặc biệt chi nhánh tiếp tục phối hợp với các ngành chức năng, liên kết với các ngân hàng thương mại quốc doanh, Quỹ hỗ trợ thúc đẩy các chương trình kinh tế của tỉnh phát triển, tích cực tham gia vào quá trình chuyển đổi cơ cấu kinh tế, hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp mua sản phẩm hàng hóa chiến lược trong dân nhằm khép kín từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ. - Nhanh chóng tiến hành đào tạo, đào tạo lại theo chuyên môn hóa, mỗi người giỏi một việc biết nhiều việc; tiếp tục đổi mới công nghệ để đáp ứng nhu cầu của xã hội ngày càng cao. - Tranh thủ sự chỉ đạo của Đảng, chính quyền và ngân hàng cấp trên để có các biện pháp giải quyết các khoản nợ khoanh, nợ tiềm ẩn được sinh ra trong cơ chế thị trường, từng bước làm lành mạnh hóa hoạt động tài chính của chi nhánh. 3. Cơ cấu tổ chức: Cơ cấu tổ chức của Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang được thể hiện qua sơ đồ sau: GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái P. GIÁM ĐỐC GIÁM ĐỐC P. GIÁM ĐỐC P. NGÂN QUỸP. KẾ HOẠCH TÍN DỤNG P. KẾ TOÁN P. THANH TOÁNQUỐC TẾ P. HÀNH CHÁNH NHÂN SỰ P. GIAO DỊCH TGLX TỔ KIỂM TRA NỘI BỘ 7 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 4. Chức năng, nhiệm vụ của các phòng ban: 4.1 Phòng Kế Hoạch Tín Dụng: * Chức năng: Phòng kế hoạch tín dụng có chức năng tham mưu cho Ban Giám đốc trong triển khai thực hiện các chính sách, chế độ, thể lệ của ngành, của địa phương vào thực tiễn kinh doanh của chi nhánh liên quan đến các nhiệm vụ của phòng. * Nhiệm vụ: - Tiếp nhận và xử lý các yêu cầu vay vốn của khách hàng. - Mở tài khoản tiền vay cho các khoản vay đã được chấp nhận. - In, kiểm tra và ký xác nhận trên các phiếu đòi nợ (gốc, lãi, phí..) của các khoản tiền vay do mình phụ trách. - Quản lí hồ sơ vay vốn và thực hiện quản lí tiền vay theo chế độ hiện hành. - Lập báo cáo về công tác tín dụng, báo cáo sơ kết, tổng kết tình hình thực hiện công tác quản lí vốn theo qui chế của trung ương. - Kinh doanh ngoại tệ: quan hệ, ký kết hợp đồng kinh doanh ngoại tệ với các đơn vị có quan hệ với Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang, được phép quan hệ mua bán ngoại tệ với các ngân hàng theo qui định để xử lý hiệu quả nguồn ngoại tệ mua vào hoặc bán ra. - Theo dõi diễn biến tỷ giá, xây dựng và cài đặt kịp thời tỷ giá của các loại ngoại tệ. - Xây dựng và cài đặt kịp thời các loại lãi suất huy động vốn và cho vay của chi nhánh. - Thực hiện công tác thông tin tín dụng và xây dựng qui chế về chính sách khách hàng. - Thực hiện công tác nguồn vốn, lập kế hoạch điều vốn khi chi nhánh cần vốn để giao dịch. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái8 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 4.2 Phòng Thanh Toán Quốc Tế: * Chức năng: Phòng Thanh toán quốc tế có chức năng tham mưu cho Ban Giám đốc những biện pháp nâng cao hiệu quả và chất lượng trong công tác thanh toán quốc tế, kinh doanh dịch vụ ngân hàng, quan hệ vơi các ngân hàng nước ngoài. * Nhiệm vụ: - Thực hiện các giao dịch theo yêu cầu của khách hàng: + Mở tài khoản khách hàng + Nộp, rút tiền mặt + Chuyển khoản + Bán séc, phát hành séc bảo chi, thanh toán séc + Nhờ thu tiền mặt, nhờ thu séc + Chuyển tiền đi + Đổi tiền + Chi trả tiền đến tại quầy: trả tiền kiều hối, Money Gram… + Thanh toán thẻ - Quản lí hồ sơ thông tin khách hàng: + Tiếp nhận và mở các hồ sơ khách khàng mới. + Quản lí tất cả các hồ sơ thông tin khách hàng, các mẫu dấu, mẫu chữ ký, của khách hàng trong chi nhánh. + Tiếp nhận và giải quyết các yêu cầu thay đổi thông tin và tài khoản khách hàng: tên, địa chỉ, mẫu dấu, mẫu chữ ký… + Tiếp nhận và trả lời các thông tin về tài khoản khách hàng: số dư tài khoản, hoạt động trên tài khoản. + Trả sao kê, sổ phụ, giấy báo có/báo nợ cho khách hàng. + Giải đáp thắc mắc, hướng dẩn qui trình thủ tục ngân hàng. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái9 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang - Quan hệ dại lý, quản lí các cơ sở chấp nhận thẻ, theo dõi hạch toán thu nợ các sao kê liên quan đến nghiệp vụ thẻ. - Thực hiện tiếp quỹ cho các quầy giao dịch tự động ATM, xây dựng biểu phí dịch vụ ngân hàng. 4.3 Phòng kế toán: * Chức năng: - Mở tài khoản nội bộ thuộc phạm vi quản lí theo các tài khoản tổng hợp đã được Tổng Giám đốc ban hành. - Quản lí tài chính, tài sản, công cụ lao động của chi nhánh. - Quản lí và thực hiện các nghiệp vụ điều chuyển vốn, tài sản giữa chi nhánh và trung ương. - Thực hiện chế độ báo cáo kế toán, thống kê. * Nhiệm vụ: - Kế toán tiền vay, tiền gửi VNĐ và ngoại tệ của các khách hàng có quan hệ vay vốn. - Quản lí và xử lý các nghiệp vụ liên quan đến tài khoản tiền gửi của chi nhánh tại Ngân Hàng Nhà Nước, tại trung ương, tại các tổ chức tín dụng khác. - In, chấm đối chiếu tài khoản và liệt kê chứng từ hàng ngày. - Nhận và phân loại chứng từ, bản liệt kê do các Giao dịch viên và Thanh toán viên thực hiện. - In và phân loại các báo cáo, bảng kê, sổ phụ và giấy báo nợ/báo có của các giao dịch tự động, các tài khoản do hệ thống tạo ra. - Chấm và lưu nhật ký chứng từ, nhật ký quỹ của các Giao dịch viên, Thanh toán viên, thủ quỹ thực hiện, lập nhật ký quỹ và đối chiếu với sổ quỹ hàng ngày. - Quản lý và chấm đối chiếu các tài khoản thu nhập, chi phí, tài sản, công cụ lao động, phải thu, phải trả nội bảng và ngoại bảng. - Phối hợp với phòng hành chánh nhân sự quản lí kho lưu trữ chứng từ. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái10 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang - Tập hợp và sắp xếp tất cả các chứng từ cho vào kho lưu trữ, thực hiện báo cáo liên quan đến công tác kế toán. 4.4 Phòng ngân quỹ: * Chức năng: Phòng ngân quỹ có chức năng quản lí trực tiếp và bảo quản tiền Việt Nam đồng, các loại ngoại tệ, séc, các chứng từ có giá, các loại ấn chỉ quan trọng, các hồ sơ thế chấp, cầm cố, ký gửi theo chế độ quản lí kho quỹ trong hệ thống ngân hàng hiện hành. Tham mưu cho Ban Giám đốc điều hành các nhiệm vụ được giao có hiệu quả, bảo đảm an toàn kho quỹ. * Nhiệm vụ: - Xây dựng kế hoạch tiền mặt trên cơ sở tham khảo kế hoạch kinh doanh với phòng kế hoạch tín dụng. - Thực hiện thu chi tiền mặt, ngoại tệ, séc nằm ngoài hạn mức thu chi của giao dịch viên. - Thực hiện các báo cáo thuộc chức năng của phòng, và các nhiệm vụ khác được giao. 4.5 Phòng Hành Chánh - Nhân Sự: * Chức năng: Phòng hành chánh nhân sự có chức năng quản lí hành chánh và tham mưu cho Ban Giám đốc trong công tác quản lí nhân sự, quy hoạch đào tạo và đề bạc cán bộ. * Nhiệm vụ: - Về công tác hành chánh: + Lập kế hoạch mua sắm, sửa chữa, quản lí các tài sản, công cụ sử dụng trong cơ quan. + Quản lí công tác văn thư hành chánh, lưu trữ hồ sơ theo chế độ của nhà nước. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái11 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Quản lí, điều động các phương tiện xe phục vụ yêu cầu công tác của cơ quan. + Quản lí chặt chẽ việc xuất nhập các vật liệu, công cụ, tài sản của cơ quan thuộc trách nhiệm được giao. + Phối hợp với phòng kế toán quản lí kho chứng từ, đặt mua các form chứng từ khi có nhu cầu. + Quản lí máy Fax, Telex, bảo trì các loại máy của cơ quan và tổ chức tiếp khách, hội nghị. - Về công tác tổ chức: + Theo dõi và quản lí hồ sơ cán bộ, nhân viên trong biên chế và hợp đồng tại cơ quan. + Tham mưu cho Ban Giám đốc trong công tác tuyển dụng, quy hoạch, đào tạo và đề bạc cán bộ. + Quản lí tiền lương, lao động, khen thưởng, kỷ luật và nộp bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn theo đúng chế độ. + Thực hiện các báo cáo định kỳ công tác cán bộ. - Làm thư ký trong các cuộc họp của cơ quan, họp Ban Giám đốc và trưởng phó phòng và các nhiệm vụ khác được giao. 4.6 Tổ Kiểm Tra Nội Bộ: * Chức năng: Tổ kiểm tra nội bộ là bộ phận độc lập với các phòng nghiệp vụ, chịu sự chỉ đạo trực tiếp của Ban Giám đốc, có chức năng tham mưu cho Ban Giám đốc trong quản lí và khắc phục những sai sót trong hoạt động kinh doanh của chi nhánh. * Nhiệm vụ: - Xây dựng, trình Giám đốc phê duyệt và triển khai thực hiện kế hoạch định kỳ hoặc đột xuất về kiểm tra kiểm toán nội bộ. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái12 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang - Giám sát kiểm tra việc chấp hành quy trình thực hiện các nghiệp vụ, các hoạt động kinh doanh và quy chế an toàn trong kinh doanh theo đúng quy định của pháp luật về hoạt động ngân hàng, quy định của ngân hàng nhà nước, điều lệ và quy định nội bộ của Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam. Làm đầu mối phối hợp với các đoàn thanh tra, kiểm tra, kiểm toán đối với hoạt động của chi nhánh. - Thực hiện kiểm toán nội bộ theo quy chế kiểm toán nội bộ đối với doanh nghiệp nhà nước do Bộ Tài Chính ban hành. - Rà soát hệ thống các văn bảnquy định đảm bảo an toàn trong kinh doanh để phát hiện sơ hở, bất hợp lí từ đó đưa ra kiến nghị, bổ sung, sửa đổi. - Thực hiện các yêu cầu báo cáo và nhiệm vụ khác do Giám đốc giao, đồng thời đề xuất, kiến nghị các chương trình kế hoạch chiến lược của ngành. 4.7 Phòng Giao Dịch TGLX: * Chức năng: Tổ chức triển khai và thực hiện một số mặt nghiệp vụ theo quy định trong điều lệ Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam, các văn bản hướng dẫn của trung ương và chi ._. nhánh An Giang. * Nhiệm vụ: - Huy động vốn và thực hiện hoạt động cung cấp tín dụng. - Thực hiện kinh doanh các dịch vụ ngân hàng và báo cáo về hoạt động của phòng cho chi nhánh. - Thực hiện hạch toán theo chế độ kế toán hiện hành do Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam và chi nhánh An Giang quy định và thực hiện một số nhiệm vụ khác được giao. Ngoài các phòng ban nói trên còn có Tổ vi tính với các chức năng và nhiệm vụ sau: - Quản lí mạng máy tính, chương trình, bảo quản máy vi tính và các thiết bị tin học, tham mưu cho Ban Giám đốc về việc mua sắm thiết bị tin học, phần mềm và bố trí thiết bị đảm bảo hoạt động có hiệu quả. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái13 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang - Tiếp nhận chuyển giao công nghệ để đáp ứng tại chi nhánh, phân quyền trong hệ thống mạng và cài đặt quyền, hạn mức cho các thanh toán viên tại chi nhánh. - Cài đặt tài khoản mới trên hệ thống, mở đóng chi nhánh hàng ngày và chịu trách nhiệm gửi nhận file đi và về với trung ương. - Quản lí tốt cơ sở dữ liệu của chi nhánh, đồng thời sửa chửa nhửng sai sót trong quá trình giao dịch, kịp thời khắc phục sự cố của hệ thống mạng, đường truyền tại chi nhánh để đảm bảo các giao dịch luôn diễn ra tốt đẹp và thực hiện các nhiệm vụ khác được giao. 5. Tổ chức kế toán: Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang áp dụng hình thức kế toán Nhật ký chứng từ, tính thuế GTGT theo cả 2 phương pháp: khấu trừ đối với các dịch vụ thanh toán và trực tiếp đối với các khoản có gốc ngoại tệ, với mô hình cơ cấu kế toán theo qui trình nghiệp vụ hiện hành như sau: Các nghiệp vụ hiện hành của Phòng Kế Toán Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang là: - Kế toán tiền gửi - Kế toán tiền vay GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái Trưởng Phòng Kế Toán Phó Phòng Kế ToánPhó Phòng Kế Toán Các Thanh Toán Viên Các Thanh Toán Viên Kiểm Soát Viên 14 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang - Kế toán liên hàng (IBT, Bù trừ điện tử) - Kế toán chi tiêu nội bộ - Kế toán tài sản và ngoại bảng - Kế toán vốn và kinh doanh ngoại tệ - Tập hợp chứng từ - Kế toán tổng hợp và báo cáo thống kê GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái15 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang CHƯƠNG 2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT Ở VIỆT NAM 1. Khái niệm: Thanh toán không dùng tiền mặt là hình thức thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ của khách hàng thông qua vai trò trung gian của ngân hàng, bằng cách trích từ tài khoản này chuyển trả vào tài khoản khác theo lệnh của chủ tài khoản. 2. Đặc điểm: Phương thức thanh toán không dùng tiền mặt có một số đặc điểm sau: - Sự vận động của tiền tệ độc lập so với sự vận động của vật tư hàng hóa cả về thời gian và không gian, tức là sự vận động của tiền trong thanh toán và sự vận động của vật tư hàng hóa là không có sự ăn khớp với nhau. Đây là đặc điểm nổi bật trong thanh toán không dùng tiền mặt, thanh toán không dùng tiền mặt không được tiến hành một cách trực tiếp theo kiểu “giao hàng - nhận tiền”, mà trong đó việc giao hàng được tiến hành ở nơi này, trong thời gian này nhưng việc thanh toán được tiến hành ở một địa điểm khác, trong thời gian khác. - Trong thanh toán không dùng tiền mặt, vật trung gian trao đổi (tiền mặt) không xuất hiện như trong thanh toán bằng tiền mặt mà tiền chỉ xuất hiện dưới dạng tiền tệ kế toán và được ghi chép trên các chứng từ, sổ sách kế toán. Với đặc điểm này thì mỗi bên tham gia thanh toán (mà chủ yếu là người mua) phải mở tài khoản tại ngân hàng và hơn nữa phải có tiền trên tài khoản đó. Ngoài ra do mở tài khoản tại ngân hàng nên ngân hàng sẽ là người cung cấp chứng từ về các nghiệp vụ phát sinh đối với khoản mục tiền gửi ngân hàng với hình thức là sổ phụ và các chứng từ khác có liên quan. - Trong phương thức thanh toán không dùng tiền mặt vai trò của ngân hàng rất to lón, đó là vai trò của người tổ chức và thực hiện các khoản thanh toán. Ngoài hai hoặc nhiều đơn vị tham gia trong quá trình thanh toán thì ngân hàng được xem là bên thứ ba không thể thiếu trong thanh toán chuyển khoản. Bởi vì ngân hàng quản lí tài khoản tiền gửi của các bên tham gia thanh toán nên chỉ có ngân hàng mới thực hiện nghiệp vụ trích chuyển GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái16 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang từ tài khoản này sang tài khoản khác, có thể nói toàn bộ quá trình thanh toán có diễn ra một cách tốt đẹp hay không còn phụ thuộc rất nhiều vào ngân hàng. 3. Ý nghĩa: - Với vai trò trung gian thanh toán, ngân hàng đã giúp khách hàng giải quyết nhanh vòng quay vốn tạo điều kiện thúc đẩy nhanh quá trình sản xuất và lưu thông hàng hóa. - Nhờ công tác thanh toán không dùng tiền mặt được thực hiện chủ yếu bằng chuyển khoản nên đã giảm đi rất nhiều về chi phí vận chuyển, lưu thông tiền mặt, tiết kiệm được cho nền kinh - tế xã hội phần lớn chi phí phát hành tiền cho lưu thông. - Thông qua việc khách hàng đến mở tài khoản tiền gửi để đáp ứng nhu cầu thanh toán nhờ đó mà ngân hàng có điều kiện mở rộng nguồn vốn huy động, từ đó ngân hàng có thêm cơ hội để tăng khả năng cho vay, nhờ vậy mà góp phần làm tăng lợi nhuận. - Do mở tài khoản cho khách hàng mà ngân hàng có điều kiện để cung cấp thêm các dịch vụ khác để được hưởng hoa hồng, đồng thời theo dõi được phần nào hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng, từ đó tạo điều kiện giúp đở hoặc hạn chế những tiêu cực từ hoạt động sản xuất kinh doanh của họ. 4. Những qui định chung: - Cơ sở pháp lí của hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt là Nghị định 91/CP ngày 25/11/1993 về tổ chức thanh toán không dùng tiền mặt, trên cơ sở Nghị định 91/CP Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đã ban hành Quyết định 22/QĐ-NH ngày 21/02/1994 ban hành thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt, và gần đây là Quyết định số 226/2002/QĐ - NHNN ngày 26/03/2002 về quy chế hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán thay cho thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt theo Quyết định số 22/QĐ - NH nói trên. - Các quy định chung về thanh toán không dùng tiền mặt bao gồm: + Các đơn vị hay cá nhân trên lãnh thổ Việt Nam được quyền lựa chọn ngân hàng để mở tài khoản, còn các đơn vị dự toán ngân sách nhà nước mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái17 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Đơn vị tiền tệ sử dụng trong thanh toán không dùng tiền mặt là đồng Việt Nam, trường hợp mở tài khoản thanh toán bằng ngoại tệ phải thực hiện theo qui chế quản lí ngoại hối của chính phủ Việt Nam. + Ngân hàng hay Kho bạc Nhà nước chỉ cung cấp số liệu trên tài khoản của khách hàng cho các cơ quan ngoài ngành khi có văn bản của cơ quan có thẩm quyền theo qui định của pháp luật. + Khi thực hiện các dịch vụ thanh toán cho khách hàng, ngân hàng được thu phí theo qui định của Tổng Giám đốc. 5. Nguyên tắc thanh toán: Muốn thanh toán không dùng tiền mặt khách hàng phải tuân theo các qui định và các văn bản pháp lí của Chính phủ và của Thống đốc Ngân Hàng Nhà Nước về thanh toán không dùng tiền mặt. Bên cạnh đó phải tuân theo sự hướng dẫn cụ thể của từng ngân hàng, dù là khách hàng của ngân hàng nào thì cũng phải tuân theo các nguyên tắc sau: - Phải mở tài khoản tại ngân hàng và trên tài khoản phải đảm bảo số dư để thực hiện nhu cầu thanh toán. Chủ tài khoản phải chịu trách nhiệm về việc chi trả quá số dư và chịu phạt theo thể lệ thanh toán không dùng tiền mặt, chịu trách nhiệm về những sai sót, lợi dụng trong vấn đề ủy quyền. - Khi thực hiện thanh toán không dùng tiền mặt, chủ tài khoản phải chấp hành những qui định và hướng dẫn của ngân hàng về việc lập những giấy tờ thanh toán, phương thức nộp, lĩnh tiền ở ngân hàng. Trên các giấy tờ thanh toán, dấu và chữ ký phải đúng mẫu đã đăng ký tại ngân hàng. - Chủ tài khoản tự hạch toán và theo dõi số dư tiền gửi ngân hàng, nếu số liệu của ngân hàng và sổ sách của mình có sự chênh lệch thì phải báo ngay cho ngân hàng để cùng nhau đối chiếu, điều chỉnh lại số liệu cho khớp đúng. - Ngân hàng có trách nhiệm kiểm soát các giấy tờ thanh toán của khách hàng, số dư trên tài khoản và thực hiện chi trả kịp thời theo yêu cầu của khách hàng, mọi sai sót do chủ quan của ngân hàng làm thiệt hại đến khách hàng đều phải bồi thường theo qui định. Nếu như trong Chương 2 chúng ta đã tìm hiểu về các vấn đề chung trong thanh toán không dùng tiền mặt, thì trong chương 3 dưới đây sẽ giới thiệu về các hình thức thanh GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái18 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang toán không dùng tiền mặt đang được áp dụng ở Việt Nam và đang phát sinh tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái19 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang CHƯƠNG 3. SƠ LƯỢC VỀ CÁC HÌNH THỨC THANH TOÁN KHÔNG DÙNG TIỀN MẶT TẠI NGÂN HÀNG NGOẠI THƯƠNG AN GIANG Theo Quyết Định số 226/QĐ - NHNN của Thống Đốc Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam, thì ở Việt Nam sử dụng các thể thức thanh toán không dùng tiền mặt sau đây: - Séc. - Ủy nhiệm chi. - Ủy nhiệm thu. - Thư tín dụng. - Thẻ thanh toán. Mỗi đơn vị, cá nhân tùy theo yêu cầu của mình mà có thể lựa chọn hình thức thanh toán cho thích hợp. Khi lựa chọn thể thức thanh toán một mặt phải dựa vào đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị mình, đồng thời cũng cần tạo thuận lợi cho khàch hàng của đơn vị mình, sau đây là một số điểm cần quan tâm khi lựa chọn hình thức thanh toán: - Khoảng cách và địa bàn hoạt động giữa 2 đơn vị mua và bán. - Khoảng thời gian và tính chất thường xuyên của các khoản giao dịch. - Tính chất hoạt động của các bên tham gia thanh toán. Mặc dù theo qui định có 5 hình thức thanh toán không dùng tiền mặt nhưng trên thực tế chỉ có 3 hình thức được sử dụng phổ biến là Séc, Ủy nhiệm chi, Thẻ thanh toán. Thư tín dụng là thể thức thanh toán thường đảm bảo quyền lợi cho cả 2 bên mua và bán trong trường hợp họ khó có điều kiện trực tiếp trao đổi với nhau nên hình thức thanh toán này được sử dụng chủ yếu trong thanh toán xuất nhập khẩu, hiện nay trong phạm vi quốc gia thể thức thanh toán này ít được sử dụng vì còn nhiều cách thanh toán khác tiện lợi hơn. Còn Ủy nhiệm thu rất ít được sử dụng. Sau đây, giới thiệu về 3 hình thức thanh toán GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái20 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang không dùng tiền mặt đang được áp dụng hiện nay ở Việt Nam, đây cũng là các hình thức thanh toán phát sinh chủ yếu tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang. 1. Séc: 1.1 Khái niệm: Séc là một phương tiện thanh toán không dùng tiền mặt do một người ký phát để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ cho người thụ hưởng thông qua ngân hàng làm trung gian thanh toán. Theo Nghị định 159/2003 NĐ-CP, ngày 10/12/2003 Séc là phương tiện thanh toán do người ký phát lập dưới hình thức chứng từ theo mẫu in sẵn, lệnh cho người thực hiện thanh toán trả không điều kiện một số tiền nhất định cho người thụ hưởng. 1.2 Các loại Séc sử dụng trong thanh toán: Séc về nội dung thì có Séc ký danh và Séc vô danh. - Séc ký danh: là Séc có ghi rõ họ tên, địa chỉ của cá nhân hoặc pháp nhân thụ hưởng Séc. Loại Séc này được chyển nhượng theo luật bằng phương pháp ký hậu chuyển nhượng. Việc chuyển nhượng phải ghi rõ họ tên, địa chỉ cá nhân, hoặc tên và địa chỉ pháp nhân được chuyển nhượng vào mặt sau của tờ Séc. - Séc vô danh: là loại Séc không ghi rõ họ tên cá nhân hay pháp nhân thụ hưởng Séc, người nào cầm Séc nộp vào ngân hàng đó là người thụ hưởng. Loại Séc này được chuyển nhượng tự do bằng cách trao tay. Theo tính chất thanh toán thì Séc có 2 loại là Séc lĩnh tiền mặt và Séc chuyển khoản. - Séc lĩnh tiền mặt: đây là loại Séc mà người thụ hưởng được quyền rút tiền mặt tại đơn vị thanh toán, trên tờ Séc không có ghi cụm từ “Trả vào tài khoản”. - Séc chuyển khoản: đây là loại séc dùng để thanh toán theo lối chuyển khoản bằng cách ghi có vào tài khoản liên quan, trên tờ Séc có ghi cụm từ “Trả vào tài khoản”. - Mặt khác nếu khách hàng có yêu cầu bảo chi Séc thì phải làm thủ tục bảo chi và ngân hàng sẽ ghi tên đóng dấu, ghi ngày, tháng, năm vào nơi qui định cho việc bảo chi ở mặt trước tờ Séc. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái21 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang Hiện nay tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang hiện chỉ phát sinh một loại Séc duy nhất đó là Séc lĩnh tiền mặt, do các tổ chức kinh tế - xã hội sử dụng để rút tiền mặt tại ngân hàng khi có nhu cầu. 1.3 Quy định khi sử dụng Séc: - Những nội dung trên tờ Séc phải được lập theo yêu cầu sau: + Tờ séc phải được lập trên mẫu séc trắng do ngân hàng thực hiện thanh toán cung ứng. + Những yếu tố trên tờ séc phải được in hoặc ghi rõ ràng bằng bút mực hoặc bút bi, không viết bằng bút chì các loại hoặc mực đỏ, không sửa chữa, tẩy xoá. + Số tiền được ghi rõ ràng vào đúng nơi quy định, phải ghi bằng chữ và bằng số. + Tên người thực hiện thanh toán là tên đơn vị quản lý tài khoản với khoản tiền mà người ký phát được sử dụng bằng việc ký phát séc. + Địa điểm thanh toán là nơi mà tờ séc được thanh toán và do người thực hiện thanh toán quy định. + Ngày ký phát là ngày mà người ký phát ghi trên tờ séc. + Chữ ký của người ký phát phải là chữ ký tay bằng bút mực hoặc bút bi theo chữ ký mẫu đã đăng ký tại ngân hàng thực hiện thanh toán, kèm theo họ tên của người ký. - Người phát hành chỉ được ghi số tiền trên tờ Séc trong phạm vi số dư tài khoản tiền gửi của mình tại ngân hàng. Nếu phát hành quá số dư người thụ hưởng có quyền yêu cầu ngân hàng thanh toán theo số tiền hiện có trên tài khoản của người phát hành. - Người thụ hưởng nếu muốn chuyển nhượng Séc thì ký hậu chuyển nhượng trừ trường hợp trên Séc có ghi “không được chuyển nhượng” (do người phát hành ghi). Có thể chấm dứt chuyển nhượng khi ghi trước chữ ký cụm từ “không tiếp tục chuyển nhượng”. - Thời gian xuất trình của một tờ Séc theo qui định hiện hành là 30 ngày kể từ ngày phát hành cho đến ngày người thụ hưởng nộp Séc vào ngân hàng kể cả ngày lễ và GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái22 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang chủ nhật. Nếu ngày hết hạn rơi vào ngày nghỉ thì thời hạn được lùi vào ngày làm việc tiếp theo sau đó. - Người phát hành Séc thiếu khả năng thanh toán ngoài việc chịu trách nhiệm trả số tiền truy đòi còn bị xử lý như sau: + Vi phạm lần 1 bị ngân hàng cảnh cáo. + Vi phạm lần 2 bị ngân hàng đình chỉ quyền phát hành Séc trong 3 tháng, và thu hồi Séc trắng. + Vi phạm 3 lần bị ngân hàng đình chỉ vĩnh viễn quyền phát hành Séc và thông báo cho Ngân hàng Nhà nước. 1.4 Thủ tục phát hành Séc: Chủ tài khoản khi có nhu cầu sử dụng Séc thì đến ngân hàng làm thủ tục mua Séc theo giấy đề nghị có mẫu sẵn của ngân hàng, và chỉ có tài khoản tiền gửi mới được phát hành Séc, tài khoản tiền gửi tiết kiệm không được phát hành Séc. Tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang việc bán Séc theo qui định là: ngân hàng bán tối đa mỗi lần cho cá nhân là 1 cuốn Séc và tổ chức là 2 cuốn (mỗi cuốn 10 tờ), trị giá mỗi cuốn Séc là 5.000 đồng. Khi có nhu cầu thanh toán thì chủ tài khoản ghi đầy đủ các yếu tố trên tờ Séc theo đúng qui định, sau đó giao Séc cho người thụ hưởng khi đã nhận hàng hóa hay dịch vụ cung ứng. 2. Ủy nhiệm chi: 2.1 Khái niệm: Ủy nhiệm chi là lệnh của chủ tài khoản yêu cầu ngân hàng phục vụ mình trích tài khoản của chủ tài khoản để chuyển trả cho người thụ hưởng. Ủy nhiệm chi thường có 4 liên. Với cách sử dụng thuận tiện, đơn giản Ủy nhiệm chi được sử dụng để thanh toán các khoản hàng hóa dịch vụ hoặc chuyển tiền một cách rộng rãi và phổ biến trong cả nước không phân biệt trong cùng hệ thống hay khác hệ thống ngân hàng. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái23 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 2.2 Qui định khi sử dụng Ủy nhiệm chi: - Khi có nhu cầu chi trả, bên trả tiền lập 3 hoặc 4 liên Ủy nhiệm chi ghi đầy đủ các yếu tố, chủ tài khoản ký tên, đóng dấu và nộp vào ngân hàng (số liên Ủy nhiệm chi có thể thay đổi tùy theo yêu cầu của từng ngân hàng). - Ngân hàng tiếp nhận và kiểm tra tất cả các yếu tố trên Ủy nhiệm chi, số dư tài khoản của người trả tiền, nếu tài khoản không đủ số dư thì trả lại Ủy nhiệm chi cho khách hàng, nếu đủ điều kiện thì tiếp nhận và xử lý theo từng trường hợp. - Ngân hàng tiếp nhận Ủy nhiệm chi và có trách nhiệm thực hiện ngay Ủy nhiệm chi trong ngày làm việc nếu Ủy nhiệm chi hợp lệ. - Ủy nhiệm chi dùng để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ trong mọi trường hợp khách hàng mở tài khoản cùng ngân hàng hay khác ngân hàng, và khi thực hiện lệnh của chủ tài khoản thì ngân hàng được quyền thu phí dịch vụ theo qui định. Biểu phí (đã bao gồm VAT) của Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang cho dịch vụ chuyển tiền như sau: Giao dịch Mức phí Chuyển đi khác hệ thống: + Ngoài tỉnh + Trong tỉnh 0,066% giá trị món tiền chuyển, tối thiểu là 22.000 đồng và tối đa là 770.000 đồng 4.400 đồng / món Chuyển đi cùng hệ thống 22.000 đồng / món Trích biểu phí dịch vụ của Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang Tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang, khi các tổ chức có nhu cầu sử dụng Ủy nhiệm chi thì sẽ làm thủ tục mua (theo mẫu có sẵn) Ủy nhiệm chi, mỗi cuốn Ủy nhiệm chi giá 85.000 đồng. 3. Thẻ thanh toán: 3.1 khái niệm: Thẻ thanh toán hay còn gọi là Thẻ ngân hàng, đó là một công cụ thanh toán hiện đại do ngân hàng phát hành và bán cho các đơn vị hoặc cá nhân để họ sử dụng trong thanh toán tiền mua hàng hóa dịch vụ tại các cơ sở chấp nhận thẻ, hoặc rút tiền mặt tại GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái24 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang các ngân hàng đại lý hay tại các quầy giao dịch tự động ATM (Automated Teller Machine). Đối với thẻ thanh toán thì có đặc điểm là chủ thẻ muốn sử dụng thì phải mua hàng hóa dịch vụ tại nơi có lắp các thiết bị đọc thẻ. Trong điều kiện Việt Nam hiện nay việc phát hành và thanh toán bằng thẻ còn nhiều khó khăn, có nhiều nguyên nhân trong đó đặc biệt là khả năng trang bị máy móc đọc thẻ. Ở Việt Nam việc phát hành và sử dụng thẻ thanh toán được Ngân Hàng Nhà Nước giao cho Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam tổ chức thực hiện thí điểm đầu tiên, sau đó rút kinh nghiệm và cho áp dụng phổ biến toàn quốc. 3.2 Các loại thẻ sử dụng trong thanh toán: Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang là ngân hàng đại lý cho Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam trong việc phát hành và thanh toán 2 loại thẻ chủ yếu là thẻ ghi nợ và thẻ tín dụng. 3.2.1 Thẻ ghi nợ (thẻ Connect 24): Thẻ ghi nợ là loại thẻ do ngân hàng phát hành trên cơ sở tiền gửi của khách hàng, được sử dụng để rút tiền mặt, thực hiện một số giao dịch tự động tại máy giao dịch tự động ATM và thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ tại các đơn vị chấp nhận thẻ. 3.2.2 Thẻ tín dụng: Thẻ tín dụng là loại thẻ áp dụng cho những khàch hàng có đủ điều kiện được ngân hàng phát hành thẻ cho vay vốn để thanh toán tiền hàng hóa, dịch vụ. Đối với những khách hàng này, sau khi ký hợp đồng tín dụng với ngân hàng sẽ được ngân hàng cấp cho một thẻ tín dụng với một “hạn mức tín dụng” được ghi vào bộ nhớ của thẻ để thanh toán với người bán. Sau khi sử dụng thẻ khách hàng phải trả nợ gốc cho ngân hàng phát hành thẻ trong thời gian quy định, nếu trễ hạn phải chịu phạt và trả lãi cho ngân hàng. Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang làm đại lý cho Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam phát hành 3 loại thẻ tín dụng quốc tế là Vietcombank Master Card, Vietcombank Visa card và Vietcombank American Express có thể sử dụng trong và ngoài nước. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái25 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 3.3 Những đối tượng liên quan đến phát hành và sử dụng thẻ thanh toán: - Ngân hàng phát hành thẻ: Ngân hàng phát hành thẻ là ngân hàng thiết kế các tiêu chuẩn kỹ thuật, mật mã, ký hiệu…cho các loại thẻ thanh toán để đảm bảo độ an toàn trong quá trình sử dụng thẻ. Sau đó cung cấp hoặc bán thẻ cho khách hàng và chịu trách nhiệm thanh toán số tiền mà khách hàng trả cho người bán bằng thẻ thanh toán. - Ngân hàng đại lý thanh toán thẻ: ngân hàng đại lý có nhiệm vụ trả tiền cho cơ sở tiếp nhận thẻ khi nhận được biên lai thanh toán, trả tiền mặt theo yêu cầu của chủ thẻ, nhận chuyển tiếp số tiền thanh toán bằng thẻ đến bên bán. - Cơ sở chấp nhận thẻ: là các đơn vị bán hàng cung ứng các dịch vụ như cửa hàng khách sạn…được trang bị kỹ thuật để nhận thẻ thanh toán tiền hàng, trả nợ thay tiền mặt. Khi thanh toán tiền các cơ sở chấp nhận thẻ sử dụng máy đọc do ngân hàng đại lý trang bị để kiểm tra thẻ và biên lai thanh toán. Ở Việt Nam các cơ sở chấp nhận thẻ phải trả phí cho ngân hàng phát hành thẻ, nếu thực hiện không đúng qui định của ngân hàng phát hành thẻ thì cơ sở chấp nhận thẻ phải chịu tổn thất nếu xảy ra. - Chủ thẻ: là các công ty, xí nghiệp, tổ chức, cá nhân có nhu cầu sử dụng thẻ thanh toán và được ngân hàng phát hành thẻ cho sử dụng các loại thẻ, chủ thẻ phải trả phí cho ngân hàng phát hành thẻ. Chủ thẻ không được trao khóa mật mã của mình cho người khác sử dụng. Khi mất thẻ, chủ thẻ phải báo ngay cho ngân hàng phát hành thẻ, và có thể phát hành thẻ mới để sử dụng. 3.4 Qui định khi sử dụng thẻ: Qui định về sử dụng thẻ do Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam ban hành cụ thể cho thẻ ghi nợ (connect 24) và thẻ tín dụng quốc tế (Master, Visa, Amex) như sau: 3.4.1 Thẻ ghi nợ: - Một số khái niệm: + Ngân hàng: là chỉ Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái26 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Trung tâm thẻ: là trung tâm thẻ Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam, nơi chịu trách nhiệm làm đầu mối quản lí, tổ chức thực hiện hoạt động phát hành và thanh toán thẻ. + Ngân hàng đại lý: là ngân hàng được Vietcombank ủy quyển thực hiện một số dịch vụ thẻ thông qua hợp đồng ngân hàng đại lý dịch vụ thẻ đã ký với Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam. + Chủ thẻ: là cá nhân được ngân hàng cấp thẻ để sử dụng và có tên trên thẻ, chủ thẻ là bao gồm chủ thẻ chính và chủ thẻ phụ. Chủ thẻ chính đồng thời là chủ tài khoản cá nhân mở tại ngân hàng. + Tài khoản: là tài khoản tiền gửi của chủ thẻ mở tại ngân hàng để được phát hành thẻ connect 24 và phục vụ cho các giao dịch của chủ thẻ. + Mã số cá nhân (PIN): là mã số bảo mật do chủ thẻ tự chọn và cài đặt để sử dụng trong các giao dịch, gồm 06 số và được tự động đăng ký vào hệ thống quản lí thẻ của ngân hàng. Chủ thẻ là người duy nhất biết số PIN. - Quyền và trách nhiệm của chủ thẻ: + Chủ thẻ được dùng thẻ để rút tiền mặt tại máy ATM và sử dụng các dịch vụ khác do máy ATM cung cấp, thanh toán tiền hàng hóa dịch vụ tại đơn vị chấp nhận thẻ. + Chủ thẻ được sử dụng thẻ trên tài khoản VND hoặc tài khoản ngoại tệ với tỷ giá áp dụng là tỷ giá mua chuyển khoản do hội sở chính của ngân hàng công bố vào thời điểm thực hiện giao dịch. + Chủ thẻ được quyền tra soát các giao dịch liên quan đến sử dụng thẻ, yêu cầu đổi PIN, đổi thẻ, phát hành thẻ mới. + Chủ thẻ có trách nhiệm trực tiếp đến ngân hàng nhận thẻ hoặc ủy quyền cho ngân hàng gửi thẻ và thông báo PIN bằng đường bưu điện trong vòng 45 ngày kể từ ngày yêu cầu phát hành thẻ. + Chủ thẻ thực hiện các biện pháp an toàn cho thẻ và cam kết không tiết lộ số PIN. Thông báo bằng hình thức nhanh nhất cho trung tâm thẻ hoặc chi nhánh gần nhất GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái27 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang của ngân hàng khi thẻ bị mất cắp, thất lạc, lộ số PIN hoặc có nghi ngờ thẻ đang bị lợi dụng, sau đó chủ thẻ gửi yêu cầu bằng văn bản cho ngân hàng. + Chủ thẻ kiểm tra và thanh toán các đầy đủ các khoản phí liên quan đến các giao dịch thẻ theo biểu phí được ngân hàng qui định theo từng thời kỳ. + Chủ thẻ chịu trách nhiệm giải quyết các mâu thuẩn với đơn vị chấp nhận thẻ về các vấn đề liên quan đến hàng háo dịch vụ. Đồng thời công nhận và chịu trách nhiệm đối với các giao dịch và các chứng từ có liên quan. - Quyền và trách nhiệm của ngân hàng: + Ghi nợ tài khoản của chủ thẻ về các khoản phí và các khoản thanh toán có liên quan đến việc sử dụng thẻ. + Cung cấp cho các bên có thẩm quyền thông tin về chủ thẻ, tài khoản, giao dịch phục vụ cho việc tra soát, khiếu nại các giao dịch thẻ theo qui định của pháp luật. + Chấm dứt việc sử dụng thẻ của chủ thẻ bằng việc hủy hoặc thu hồi thẻ nếu chủ thẻ vi phạm, hoặc sử dụng thẻ giả mạo. + Ngân hàng được miễn trách nhiệm trong trường hợp hệ thống xử lý, hệ thống truyền tin …bị trục trặc ngoài khả năng kiểm soát của ngân hàng. + Ngân hàng có trách nhiệm tuân thủ các qui định về phát hành và sử dụng thẻ, tôn trọng quyền của chủ thẻ, bảo mật các thông tin liên quan đến chủ thẻ trừ trường hợp pháp luật có qui định khác. + Ngân hàng chịu trách nhiệm khóa thẻ trong vòng 01 giờ khi nhận được thông báo của chủ thẻ về việc thẻ bị thất lạc, mất cắp, hoặc lộ số PIN. + Chịu trách nhiệm thực hiện các yêu cầu tra soát khiếu nại của chủ thẻ về sử dụng thẻ và trả thẻ bị giữ tại máy ATM từ khi nhận được thông báo của chủ thẻ trong vòng 10 ngày. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái28 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 3.4.2 Thẻ tín dụng quốc tế: - Một số khái niệm: + Tài khoản: là tài khoản thanh toán thẻ tín dụng quốc tế của chủ thẻ mở tại Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam theo hợp đồng sử dụng thẻ tín dụng quốc tế và do Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam quản lí. + Tổ chức thẻ quốc tế: là hiệp hội các thành viên phát hành và thanh toán thẻ quốc tế. + Hóa đơn thanh toán: là chứng từ xác nhận giao dịch bằng thẻ tín dụng do chủ thẻ thực hiện. + Hạn mức tín dụng: là giá trị tín dụng tối đa mà chủ thẻ được ngân hàng cho phép sử dụng trong một chu kỳ tín dụng. + Tài sản cầm cố: là tiền ký quỹ, giấy tờ có giá…của chủ thẻ được ngân hàng chấp thuận làm tài sản đảm bảo cho việc sử dụng thẻ và không dùng để thanh toán ở các kỳ sao kê. + Sao kê: là thông báo hàng tháng của ngân hàng về số dư nợ cuối kỳ, trị giá thanh toán tối thiểu, ngày đến hạn thanh toán và các thông tin khác. + Số dư nợ: số dư nợ tài khoản thẻ của chủ thẻ bao gồm giá trị các giao dịch, phí và lãi liên quan đến việc sử dụng thẻ được liệt kê trong sao kê hàng tháng. + Trị giá thanh toán tối thiểu: là khoản tiền tối thiểu mà chủ thẻ phải thanh toán cho ngân hàng trong mỗi kỳ sao kê. + Ngày đến hạn: là ngày cuối cùng mà chủ thẻ phải thanh toán cho ngân hàng số dư nợ theo qui định. - Quyền và trách nhiệm của chủ thẻ: + Chủ thẻ có quyền dùng thẻ để thực hiện các giao dịch hay tra soát giống như thẻ ghi nợ connect 24. + Chủ thẻ có quyền yêu cầu ngân hàng tự động ghi nợ tài khoản tiền gửi không kỳ hạn của chủ thẻ mở tại ngân hàng để thanh toán số dư nợ. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái29 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Chủ thẻ tín dụng quốc tế có trách nhiệm giống như chủ thẻ ghi nợ connect 24, ngoài ra chủ thẻ tín dụng phải ký tên trên hóa đơn sau khi thực hiện các giao dịch bằng thẻ theo đúng với chữ ký mẫu đã đăng ký với ngân hàng lúc phát hành thẻ. + Chủ thẻ không được sử dụng thẻ đã thông báo mất cắp, thất lạc mà phải trả lại thẻ đã thông báo mất cắp thất lạc nếu tìm lại được cho ngân hàng + Chủ thẻ không được chuyển nhượng thẻ và chỉ được sử dụng thẻ trong hạn mức mà ngân hàng đã cấp, mọi trường hợp sử dụng vượt hạn mức đều phải được sự cho phép của ngân hàng và chịu phí vượt hạn mức theo qui định. + Chủ thẻ có trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn các khoản vay (bao gồm cả gốc, lãi, phí phát sinh) theo qui định của ngân hàng về việc sử dụng thẻ, ngay cả trong trường hợp ngân hàng không thể gửi sao kê cho khách hàng vì lý do nào đó nằm ngoài khả năng kiểm soát của ngân hàng thì khách hàng vẫn phải thanh toán đầy đủ các khoản phải trả trong kỳ. - Quyền và trách nhiệm của ngân hàng: giống như trường hợp thẻ ghi nợ connect 24, ngoài ra còn có các điều khoản sau: + Yêu cầu chủ thẻ thanh toán các khoản chi tiêu bằng thẻ và các khoản lãi, phí liên quan trong kỳ chậm nhất vào ngày đến hạn. + Trường hợp chủ thẻ không thanh toán đúng hạn cho ngân hàng theo qui định, ngân hàng được quyền thu nợ từ tài sản cầm cố hay bất cứ tài sản nào của chủ thẻ mà không cần chữ ký hay dấu xác nhận của chủ thẻ. + Nếu ngân hàng thu nợ từ tài khoản tiền gửi hoặc sổ tiết kiệm của chủ thẻ để thanh toán các khoản nợ phát sinh thì tài khoản hoặc sổ tiết kiệm đó được coi là không kỳ hạn, trong trường hợp này ngân hàng được miễn trách nhiệm về việc phá kỳ hạn tiền gửi của khách hàng. + Hàng tháng ngân hàng sẽ thực hiện việc ghi nợ tự động tài khoản được chỉ định và theo yêu cầu của chủ thẻ số tiền tối đa để thanh toán số dư nợ cuối kỳ vào ngày qui định của ngân hàng sau ngày sao kê đến ngày đến hạn thanh toán. Chủ thẻ phải đảm bảo tài khoản này luôn đủ số dư cần thiết để ngân hàng ghi nợ trong khoảng thời gian nói trên. Nếu trong khoảng thời gian đó số tiền trích từ tài khoản của chủ thẻ không đủ GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái30 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang thanh toán số dư nợ, thì chủ thẻ có trách nhiệm thanh toán trực tiếp phần còn lại cho ngân hàng đúng hạn và các khoản lãi, phí nếu có. + Ngân hàng sẽ giải chấp tài sản cầm cố của chủ thẻ sau 40 ngày kể từ ngày yêu cầu chấm dứt sử dụng thẻ. Đối với tiền ký quỹ để tăng hạn mức tín dụng tạm thời, ngân hàng cũng sẽ giải chấp sau 40 ngày kể từ ngày hạn mức tín dụng tạm thời hết hạn và chủ thẻ đã thanh toán hết các khoản chi tiêu liên quan đến hạn mức tín dụng được tăng. - Thanh toán và trả nợ: + Chủ thẻ phải trả phí cho ngân hàng về các khoản ứn._.oán tạm ứng và chuyển vào tài khoản của cơ sở chấp nhận thẻ, máy đọc thẻ của cơ sở chấp nhận thẻ sẽ tự động in ra hóa đơn gồm 3 liên: 1 liên cơ sở chấp nhận thẻ GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái52 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang giữ, 1 liên khách hàng giữ, và liên còn lại cơ sở chấp nhận thẻ gửi về cho chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương tại địa phương đó giữ, chi nhánh sẽ dùng hóa đơn trên để đối chiếu với sổ phụ đến từ trung ương. Trung tâm thẻ và ngân hàng đại lý sẽ thanh toán với nhau theo phương thức thanh toán vốn đã thỏa thuận giữa 2 bên: Hiện nay trên địa bàn tỉnh An Giang có 10 đơn vị chấp nhận thẻ do Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang quản lí , các đơn vị chấp nhận thẻ này được trang bị máy đọc thẻ nối mạng trực tiếp với trung tâm thanh toán thẻ của Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam, trường hợp khách hàng dùng thẻ của ngân hàng khác phát hành (thẻ ATM) nhưng có tham gia hệ thống thanh toán thẻ của Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam giao dịch thì phải tốn phí, phí này trung tâm thanh toán thẻ của Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam tự động thu khi khách hàng thực hiện giao dịch: + Giao dịch rút tiền mặt: 4.000 đồng + Giao dịch chuyển khoản: 3.000 đồng + Giao dịch thanh toán: 3.000 đồng - Khi khách hàng dùng thẻ tín dụng quốc tế (thường là thẻ Master và thẻ Visa của ngân hàng khác phát hành) đến ngân hàng (Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang) thực hiện giao dịch rút tiền mặt, giao dịch viên tiến hành hạch toán như sau: + Đối với thẻ Master: Nợ TK 170402001: Số ngoại tệ chi cho khách hàng cộng với phí rút tiền mặt Có TK 430302001: số phí giao dịch 4% Có TK 110101001: số ngoại tệ chi ra cho khách hàng + Đối với thẻ Visa: Nợ TK 170402002 Có TK 430302002 Có TK 110101001 GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái53 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Đối với thẻ Amex: Nợ TK 170402004 Có TK 430302004 Có TK 110101001 Trong trường hợp này tất cả các khoản phí đều thu bằng ngoại tệ. Nếu khách hàng nhận tiền bằng đồng Việt Nam thì hệ thống sẽ tự động tạo bút toán giao dịch mua bán ngoại tệ (bút toán ẩn) theo tỷ giá mua chuyển khoản tại thời điểm giao dịch. Ví dụ: Khách hàng dùng thẻ Visa rút tiền tại ngân hàng với số tiền 1000USD, yêu cầu nhận bằng VND, giả sử tỷ giá mua chuyển khoản tại thời điểm giao dịch là 1 USD =15.798 VND giao dịch viên hạch toán và in ra phiếu hạch toán như sau: Nợ TK 170402002: 1040 USD Có TK 430302002: 40 USD Có TK 110101001: 15.798.000 VND Bút toán đầy đủ của giao dịch trên là + Nợ TK 170402002: 1040 USD Có TK 430302002: 40 USD Có TK 250101001: 1000 USD (tài khoản mua bán ngoại tệ/VND của chi nhánh) + Nợ TK 250101001: 15.798.000 VND Có TK 110101001: 15.798.000 VND - Hàng tháng khi thanh toán sao kê thẻ tín dụng quốc tế hạch toán: + Lãi thẻ tín dụng: Nợ TKTG khách hàng Có TK 410107001 - lãi thẻ tín dụng GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái54 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Phạt late charge (phạt nợ quá hạn): Nợ TKTG khách hàng Có TK 460203001 - phạt late charge + Phí phát hành, phí thường niên, phí mất cắp… Đối với thẻ Master: Nợ TK khách hàng Có TK 430301001 Đối với thẻ Visa: Nợ TKTG khách hàng Có TK 430301002 Đối với thẻ Amex: Nợ TKTG khách hàng Có TK 430301004 + Cho vay ngắn hạn và phí rút tiền mặt: Đối với thẻ Master: Nợ TKTG khách hàng Có 140701101 Đối với thẻ Visa: Nợ TKTG khách hàng Có TK 140701102 Đối với thẻ Amex: Nợ TKTG khách hàng Có TK 140701104 GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái55 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Phạt over limit (phạt thanh toán vượt hạn mức): Nợ TKTG khách hàng Có TK 460203998 Ví dụ 1: Sao kê của một khách hàng có nội dung như sau: giao dịch rút tiền mặt là 3.500.000 đồng (tốn phí 140.000 đồng). Số dư kỳ trước phải thanh toán là 1.804.149,15 đồng và trong kỳ này khách hàng đã thanh toán sao kê kỳ trước là 500.000 đồng, và lãi phải trả của kỳ này là 20.854,16. Như vậy kỳ sao kê lần này khách hàng phải trả số tiền tổng cộng là: 3.500.000 + 140.000 + 1.804.149,15 + 20.854,16 - 500.000 = 4.965.003,31 đồng Trường hợp nếu khách hàng trả hết số dư nợ kỳ này thì hạch toán như sau: Nợ TKTG khách hàng: 4.965.003,31 đồng Có TK 140701102: 4.944.149,15 đồng Có TK 410107001: 20.854,16 đồng Nếu khách hàng chỉ thanh toán số tiền tối thiểu là 993.000,66 (20% tổng số dư nợ phải trả), số này có in trên sao kê mà ngân hàng gửi cho khách hàng mỗi tháng. Hạch toán như sau: Nợ TKTG khách hàng: 993.000,66 đồng Có TK 140701102: 972.146,5 đồng Có TK 410107001: 20.854,16 đồng Số tiền còn lại khách hàng nợ ngân hàng thì sẽ được tính lãi và in trên kỳ sao kê tiếp theo. Ví dụ 2: Sao kê thẻ Visa của khách hàng có nội dung là: số tiền phải trả trong kỳ là 31.897.927 trong đó phạt nợ quá hạn là 2.002.201 đồng, số khách hàng đã vay trong kỳ để thực hiện giao dịch là 29.151.151 đồng, lãi phải trả trong kỳ là 744.575 và khách hàng đã thanh toán hết số dư nợ trên. Bút toán của sao kê này như sau: GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái56 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang Nợ TKTG khách hàng: 31.897.927 đồng Có TK 460203001: 2.002.201 đồng Có TK 140701102: 29.151.151 đồng Có TK 410107001: 744.575 đồng Ví dụ 3: Trong tháng 1, khách hàng A dùng thẻ Visa giao dịch với tổng số tiền là 2.080.800,01 đồng trong đó tiền tiền vay là: 2.000.000 đồng, phí rút tiền mặt là 80.000 đồng và lãi là 800,01 đồng. Như vậy trong tháng 1 khách hàng A phải trả tổng số tiền là 2.080.800,01 đồng và nếu không trả hết thì tối thiểu cũng phải thanh toán cho Ngân hàng 20% tổng số tiền phải trả. Nếu khách hàng A không trả hoặc trả số tiền dưới 20% trên thì phải chịu phạt late charge trong tháng 2 và số tiền phạt late charge được tính bằng 3% của số tiền tối thiểu phải trả trong tháng, tối thiểu là 50.000 đồng 3% x 20% x 2.080.800,01 = 12.484,8 đồng nhỏ hơn số tiền phạt tối thiểu nên Ngân hàng sẽ thu 50.000 đồng Đồng thời trong tháng 2 khách hàng còn phải trả khoản lãi thẻ tín dụng, giả sử lãi suất tại thời điểm này là 9,6%/năm: Lãi suất khách hàng phải trả (9,6% x 2.000.000 x 30)/360 = 16.000 đồng và cộng với lãi của tháng trước là 800,01 đồng. Bút toán hạch toán cụ thể như sau: Nợ TKTG của khách hàng: 2.146.800 đồng Có TK 460203001: 50.000 đồng (phạt late charge) Có TK 410107001: 16.800 đồng (lãi phải trả) Có TK 140701102: 2.080.000 đồng (phí rút tiền mặt và tiền vay) - Hàng ngày xem xét số dư tiền mặt tại máy ATM để kịp thời tiếp quỹ cho máy, qui trình tiếp quỹ cho máy ATM qua các giai đoạn sau: + Lập giấy đề nghị xuất quỹ cho máy ATM trình Ban Giám đốc duyệt, sau đó hạch toán tiền từ quỹ chính vào hộp casstette (số tiền nhận cho vào hộp casstette) GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái57 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang Nợ TK 110103998 - tiền mặt tại hộp casstette Có TK 110101001 - tiền mặt tại quỹ chính + Lập giấy đề nghị xuất casstette (Giám đốc duyệt), sau đó hạch toán tiền từ hộp casstette thành tiền trên đường đi tiếp quỹ ATM (số tiền mang đi tiếp quỹ) Nợ TK 110103997 - tiền mặt trên đường đi tiếp quỹ ATM Có TK 110103998 - tiền mặt tại hộp casstette + Lập báo cáo nạp tiền cho máy ATM (phòng duyệt), sau đó hạch toán tiền trên đường vào máy ATM (số tiền đã nạp vào máy) Nợ TK 110103xxx - tiền mặt tại máy ATM Có TK 110103997 - tiền mặt trên đường đi tiếp quỹ ATM + Thu hồi quỹ tại máy ATM, lập biên bản kiểm quỹ (phòng duyệt), hạch toán tiền mặt tại máy ATM vào quỹ chính (số tiền thu hồi từ máy ATM). Nợ TK 110101001 - tiền mặt tại quỹ chính Có TK 110103xxx - tiền mặt tại máy ATM số… 2. Thanh toán bù trừ điện tử và liên hàng tự động: Ở Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang, khi phát sinh các hình thức thanh toán không dùng tiền mặt mà chủ yếu là Ủy nhiệm chi sẽ được ngân hàng chuyển đi theo 2 cách là thanh toán bù trừ điện tử hoặc liên hàng tự động IBT - Online, còn thẻ thanh toán thì có kênh riêng là trung tâm thanh toán thẻ Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam. Mảng nghiệp vụ này do bộ phận kế toán liên hàng phụ trách. 2.1 Thanh toán bù trừ điện tử: 2.1.1 Khái niệm: - Thanh toán bù trừ là quan hệ thanh toán ở các ngân hàng khác hệ thống trong cùng một địa bàn do Ngân Hàng Nhà Nước tổ chức theo cách giao nhận chứng từ trực tiếp và bù trừ số phát sinh hàng ngày về nhu cầu chuyển vốn giữa các ngân hàng. - Ở Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang việc thanh toán bù trừ được áp dụng là thanh toán bù trừ điện tử liên ngân hàng theo quyết định số 212/2002/QĐ - NHNN ngày GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái58 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang 20/03/2002 của Ngân Hàng Nhà Nước Việt Nam. Phạm vi áp dụng là các ngân hàng khác hệ thống nhưng cùng địa phương (bù trừ trong tỉnh) và các ngân hàng khác hệ thống, khác địa phương. Ngân hàng chủ trì thanh toán bù trừ điện tử liên ngân hàng trong trường hợp này là chi nhánh Ngân Hàng Nhà Nước tỉnh An Giang. Thanh toán bù trừ điện tử sử dụng phần mềm cơ sở dữ liệu Oracle và phần mềm Foxpro dùng để tạo chứng từ bù trừ đi. 2.1.2 Nguyên tắc thanh toán bù trừ điện tử: * Ngân hang chu tri thưc hiên xư ly bu trư cac Lênh thanh toan va thanh toan sô chênh lêch phai tra - kêt qua thanh toan bu trư phai tra cua Ngân hang thanh viên trong pham vi kha năng chi tra thưc tê cua Ngân hang thanh viên tai Ngân hang chu tri. Trong thơi gian xư ly bu trư cua phiên thanh toan bu trư cung như khi quyêt toan thanh toan bu trư trong ngay, Ngân hang chu tri se khoa sô dư tai khoan tiên gưi cua cac Ngân hang thanh viên đê đam bao kha năng chi tra cua cac Ngân hang thanh viên đươc chinh xac. * Trương hơp tai khoan tiên gưi cua Ngân hang thanh viên bi thiêu kha năng chi tra so vơi kêt qua thanh toan bu trư khi thưc hiên xư ly bu trư trong phiên thanh toan bu trư điên tư va khi quyêt toan thanh toan bu trư điên tư trong ngay thi tiên hanh xư ly như sau: - Nêu tai thơi điêm thưc hiên phiên thanh toan bu trư điên tư ma tai môt Ngân hang thanh viên không đu kha năng chi tra đê thanh toan cho cac khoan phai tra khi xư ly kêt qua thanh toan bu trư thi Ngân hang chu tri xư ly như sau: + Theo nguyên tăc thanh toan trong pham vi kha năng chi tra thưc tê, Ngân hang chu tri se không xư ly bu trư (loai bo) môt sô Lênh thanh toan (loai bo cac Lênh thanh toan theo trât tư ưu tiên tư thâp đên cao theo qui định cụ thể như sau: trât tư ưu tiên xư ly cac Lênh thanh toan ap dung trong phiên thanh toan bu trư điên tư cua quy trinh thanh toan bu trư điên tư liên Ngân hang nay đươc săp xêp theo trât tư thơi gian lâp Lênh thanh toan: Lênh thanh toan nao đươc lâp trươc se đươc ưu tiên thanh toan trươc, con Lênh thanh toan nao lâp sau se đươc thanh toan sau). GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái59 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang + Cac Lênh thanh toan không đươc xư ly bu trư trong phiên thanh toan bu trư điên tư đo se đươc Ngân hang chu tri lưu lai đê xư ly bu trư vao phiên thanh toan bu trư điên tư kê tiêp trong ngay giao dich (nêu co), đông thơi thông bao cac Lênh thanh toan không đươc xư ly bu trư cho Ngân hang thanh viên bi thiêu kha năng chi tra biêt. - Nêu đên thơi điêm quyêt toan thanh toan bu trư điên tư trong ngay ma Ngân hang thanh viên đo vân không đu kha năng chi tra đê thanh toan cho cac Lênh thanh toan chưa đươc xư ly bu trư thi Ngân hang chu tri se tiên hanh huy bo cac Lênh thanh toan nay. Ngoai ra, Ngân hang chu tri se tiên hanh xư ly theo khoan 3 điêu 12 cua Quy chê thanh toan bu trư điên tư liên Ngân hang ban hanh kem theo Quyêt đ inh sô 1557/2001/QĐ-NHNN ngay 14/12/2001 cua Thông đôc Ngân hang Nha nươc (sau đây goi tăt la Quy chê thanh toan bu trư điên tư liên Ngân hang). 2.1.3 Chứng từ sử dụng trong thanh toán bù trừ điện tử - Chưng tư ghi sô dung trong kê toan thanh toan bu trư điên tư liên Ngân hang la Lênh thanh toan (băng giây hoăc dươi dang chưng tư điên tư) va Bang kêt qua thanh toan bu trư điên tư (xem phần phụ lục). Chưng tư gôc dung đê lâp Lênh thanh toan la cac chưng tư thanh toan theo chê đô hiên hanh. - Chưng tư thanh toan băng giây phai lâp theo đung mâu va phu hơp vơi Chê đô chưng tư kê toan Ngân hang, Tô chưc tin dung hiên hanh. - Lênh thanh toan dươi dang chưng tư điên tư phai đap ưng cac chuân dư liêu do Ngân hang Nha nươc quy đinh va phai thưc hiên đung quy đinh tai quy chê vê lâp, sư dung, kiêm soat, xư ly, bao quan va lưu trư chưng tư điên tư cua cac Ngân hang, Tô chưc tin dung hiên hanh do Thông đôc Ngân hang Nha nươc ban hanh. 2.1.4 Thời gian thực hiện thanh toán bù trừ điện tử: Trong một ngày có 3 phiên thanh toán bù trừ: - Phiên 1: 10 giờ - Phiên 2: 14 giờ 30 - Phiên 3: 16 giờ GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái60 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang Trước giờ thực hiện các phiên thanh toán bù trừ, bộ phận kế toán liên hàng của ngân hàng thành viên phải gửi lệnh thanh toán cho ngân hàng chủ trì, riêng các khoản đi bù trừ ngoài tỉnh thì đi vào phiên 1và phiên 2, tức là khách hàng phải nộp Ủy nhiệm chi vào ngân hàng trước 14 giờ. Vào những ngày quyết toán cuối năm ngân hàng chủ trì có thể tăng số phiên lên và một ngày có thể có 6 phiên thanh toán bù trừ. 2.1.5 Xử lý và hạch toán các lệnh thanh toán trong thanh toán bù trừ điện tử: Kê toan viên thanh toan bu trư điên tư co trach nhiêm chuyên đôi tât ca cac chưng tư thanh toan (bao gôm ca chưng tư băng giây, chưng tư điên tư) liên quan đên thanh toan bu trư điên tư sang chưng tư điên tư dươi dang lênh thanh toan (theo mâu phụ lục). Lênh thanh toan đươc lâp riêng cho tưng chưng tư thanh toan. Trên lênh thanh toan gưi đi thanh toan bu trư điên tư phai co đây đu chư ky điên tư cua nhưng ngươi co liên quan chiu trach nhiêm vê tinh chinh xac cua dư liêu trên chưng tư (Giam đôc hoăc ngươi đươc uy quyên, Trương phong kê toan hoăc ngươi đươc uy quyên va kê toan viên thanh toan bu trư). Căn cư vao cac Lênh thanh toan đa đươc lâp chuyên đi Ngân hang chu tri trong phiên thanh toan bu trư điên tư, Kê toan viên thanh toan bu trư lâp "Bang kê cac lênh thanh toan chuyển đi Ngân hang chu tri" (mâu phụ lục). Đên thơi điêm giao dich cua phiên thanh toan bu trư điên tư, cac Ngân hang thanh viên truyên cac Lênh thanh toan cung vơi Bang kê cac lênh thanh toan chuyển đi Ngân hang chu tri tơi Ngân hang chu tri đê tiên hanh xư ly thanh toan bu trư điên tư. Xư ly va hach toan cac lênh thanh toan như sau: * Đối với các lệnh thanh toán gửi đi ngân hàng chủ trì: Do tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang, chuyển đi thanh toán bù trừ chỉ phát sinh đối với hình thức thanh toán Ủy nhiệm chi nên việc hạch toán do các giao dịch viên tại quầy thực hiện, kế toán thanh toán bù trừ điện tử chỉ tiếp nhận chứng từ của giao dịch viên và lập lệnh thanh toán, sau khi các lệnh thanh toán đã được duyệt bởi kiểm soát và chủ tài khoản thì kế toán viên thanh toán bù trừ tạo file truyền qua cho Ngân Hàng Nhà Nước để tiến hành thanh toán. Khi truyền file các chứng từ bù trừ đi kế toán viên thanh GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái61 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang toán bù trừ in các lệnh thanh toán và bảng kê các lệnh thanh toán gửi đi ngân hàng chủ trì. Cách thức hạch toán cụ thể là: - Đối với lệnh chuyển nợ: (ít phát sinh) Nợ TK tiền gửi thanh toán bù trừ Có TK các khoản chờ thanh toán khác - Đối với các lệnh chuyển có (phát sinh chủ yếu là Ủy nhiệm chi) Nợ TK thích hợp (TKTG khách hàng/TK chuyển tiếp 270301011) Có TK tiền gửi thanh toán bù trừ Ví dụ: Ngày 18/04/2005 bộ phận kế toán liên hàng quét các điện IBT về trong đó có món với nội dung như sau: - Ngân hàng gửi điện: Ngân Hàng Ngoại Thương Kiên Giang - Ngân hàng nhận điện: Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang - Người trả tiền: Công ty Nông Lâm Sản Kiên Giang (có tài khoản tại Ngân Hàng Ngoại Thương Kiên Giang). - Người hưởng: Hợp Tác Xã Dịch Vụ Vận Tải Bình Khánh (có tài khoản tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang). - Số tiền giao dịch là: 90.000.000 VND với nội dung là chuyển tiền tạm ứng. - Tài khoản ghi có là 270301011 – Chuyển tiền đến chờ chuyển tiếp. Điện IBT trên có nghĩa là tại chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương Kiên Giang đã tiến hành hạch toán ghi có vào tài 270301011 khi thực hiện giao dịch với khách hàng của mình (Công ty Nông Lâm Sản Kiên Giang). Do Ngân hàng người hưởng khác địa phương và khác hệ thống với chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương Kiên Giang nên chuyển đi thanh toán bù trừ ngoài tỉnh sẽ tốn phí cao nên chi nhánh Kiên Giang đã chuyển đến chi nhánh An Giang để nhờ chuyển tiếp cho người hưởng có tài khoản tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang thông qua thanh toán bù trừ GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái62 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang tại Ngân hàng Nhà nước An Giang. Tại chi nhánh An Giang sẽ tất toán tài khoản 270301011 chuyển đi bù trừ với bút toán cụ thể như sau: Nợ TK 270301011: 90.000.000 VND Có TK 120101002: 90.000.000 VND Đối với các món đi bù trừ ngoài tỉnh có số tiền lớn hơn 500 triệu thì phải lập thêm bảng kê 11 kèm theo Ủy nhiệm chi chuyển qua Ngân Hàng Nhà Nước để tiến hành bù trừ ngoài tỉnh. * Đối với các lệnh thanh toán nhận về từ ngân hàng chủ trì: Sau khi các lệnh thanh toán và bảng kết quả thanh toán bù trừ đã được duyệt bởi kiểm soát và chủ tài khoản thì kế toán viên thanh toán bù trừ điện tử có trách nhiệm in các lệnh thanh toán (hệ thống tự động in 2 liên, 1 liên ngân hàng giữ và liên còn lại giao cho khách hàng) cùng với bảng kết quả thanh toán bù trừ sau đó kiểm tra các yếu tố của lệnh thanh toán và bảng kết quả thanh toán bù trừ (phụ lục 05), nếu không có gì sai sót thì xử lý hạch toán các lệnh thanh toán nhận về đồng thời in điện xác nhận kết quả thanh toán bù trừ do ngân hàng chủ trì gửi đến (phụ lục 07). - Căn cư vao cac Lênh thanh toan nhân đươc va đa qua kiêm soat: cac lênh thanh toan nhận về chủ yếu là các lệnh chuyển có, hạch toán cụ thể như sau: + Đôi vơi Lênh chuyên Co: Nơ TK: tiên gưi thanh toan bu trư Co TK: Thich hơp + Đối với lệnh chuyển nợ: Nơ TK: Thich hơp Co TK: tiên gưi thanh toan bu trư TK thích hợp có thể là + TKTG của khách hàng trong trường hợp khách hàng thực hiện các giao dịch chuyển tiền mà phải thông qua thanh toán bù trừ. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái63 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang Ví dụ: Ngày 18/04 kế toán viên thanh toán bù trừ nhận được lệnh thanh toán do Ngân hàng chủ trì gửi đến với nộidung như sau: - Ngân hàng gửi lệnh: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn An Giang - Ngân hàng nhận lệnh: Ngoại thương An Giang - Người trả tiền: chi nhánh công ty cổ phẩn Bảo vệ Thực vật An Giang tại Phú Tân - Người hưởng: Công ty cổ phần Bảo vệ Thực vật An Giang - Nội dung là chuyển tiền về công ty số tiền 656.000.000 đồng Khi nhận được lệnh thanh toán trên thì hạch toán như sau: Nợ TK 120101001: 656.000.000 đồng Có TKTG Cty CP BVTV AG: 656.000.000 đồng + TK Trung gian Module LN – 270310005 trong trường hợp khách hàng chuyển tiền trả lãi vay cho Ngân hàng. Sau khi nhận được các lệnh thanh toán về các khoản này thì kế toán viên thanh toán bù trừ sẽ thông báo cho bộ phận kế toán tiền vay để tiến hành hạch toán thu lãi. + TK Sai lầm trong thanh toán bù trừ - 270302261 trong trường hợp các lệnh thanh toán nhận về bị sai số tài khoản hoặc tên đơn vị hưởng. Khi phát sinh các khoản này thì kế toán viên thanh toán bù trừ sẽ treo ở tài khoản trên và khi các giao dịch tra soát đã thực hiện xong và đã điều chỉnh xong các sai lầm thì sẽ hạch toán vào tài khoản của người hưởng. Ví dụ: Ngày 04/04 2005 kế toán viên thanh toán bù trừ nhận về lệnh thanh toán nhưng bị sai số tài khoản đơn vị hưởng với số tiền là 480.000 đồng, trước khi chờ đợi tra soát kế toán viên thanh toán bù trừ sẽ hạch toán vào tài khoản 270302261 để theo dõi. Nợ TK 120101001: 480.000 đồng Có TK 270302261: 480.000 đồng GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái64 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang Ngày 18/04/2005 sau khi đã tra soát và điều chỉnh xong Ngân hàng chủ trì hoàn trả lại lệnh thanh toán thì tiến hành hạch toán vào tài khoản người hưởng Nợ TK 270302261: 480.000 đồng Có TKTG người hưởng: 480.000 đồng - Đên cuôi ngay (phiên 3) thi kê toan thanh toan bu trư in thêm Bang tông hơp kêt qua thanh toan bu trư điên tư do Ngân hang chu tri gưi đên (phu luc 08): + Nêu sô tiên chênh lêch trong thanh toan bu trư la phai tra: Nơ TK: tiên gưi hanh toan bu trư Co TK: Tiên gưi tai Ngân hang chu tri + Nêu sô tiên chênh lêch trong thanh toan bu trư điên tư la phai thu: Nơ TK: Tiên gưi tai Ngân hang chu tri Co TK: tiên gưi thanh toan bu trư Sau khi hạch toán thì tài khoản tiền gửi thanh toán bù trừ cuối ngày sẽ hết số dư, nếu không hết số dư thì kế toán viên thanh toán bù trừ phải kiểm tra và điều chỉnh kịp thời. Đối với các lệnh thanh toán bị từ chối thanh toán bù trừ thì kế toán giao dịch hủy chứng từ giao dịch để qua ngày hôm sau hạch toán lại và chuyển đi thanh toán bù trừ lại. 2.2 Thanh toán liên hàng tự động: - Thanh toán liên hàng là phương pháp thanh toán được thực hiện giữa các ngân hàng trong cùng một hệ thống thông qua tài khoản liên hàng. Đây là phương pháp thanh toán được áp dụng phổ biến giữa các ngân hàng trong cùng một hệ thống. Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang hay Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam nói chung có một hệ thống liên hàng tự động - IBT online, hệ thống sẽ tự động bù trừ lẫn nhau giữa các chi nhánh thông qua tài khoản tiền gửi tại trung ương của các chi nhánh. Hàng ngày bộ phận kế toán sẽ in các lệnh thanh toán đến bằng đường liên hàng tự động IBT Online và bảng kê giao dịch IBT do chi nhánh khác thực hiện để đối chiếu với sổ phụ trung ương. Trong các lệnh thanh toán đến nếu có lệnh thanh toán nào còn treo trên tài khoản 270301011 (tài khoản chuyển tiền đến chờ chuyển tiếp) hoặc tài khoản 270301010 (tài khoản chuyển tiền đến chờ thanh toán) thì kế toán phải tất toán tài khoản trung gian trên GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái65 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang và hạch toán vào tài khoản thích hợp tùy theo nội dung của lệnh thanh toán, đây còn gọi là các món chuyển tiếp do chi nhánh khác chuyển đến nhờ chuyển tiếp. Đối với các lệnh thanh toán còn lại (gồm 2 liên), 1 liên lưu lại dùng làm chứng từ đối chiếu với sổ phụ và liên còn lại giao cho khách hàng khi có yêu cầu. - Do có hệ thống liên hàng tự động mà việc chuyển tiền trong một chi nhánh diễn ra rất dễ dàng vi chi nhánh này có thể hạch toán trực tiếp vào tài khoản tiền gửi của một cá nhân có tài khoản tại chi nhánh khác, khi giao dịch này diễn ra thì tiền gửi thanh toán tại trung ương của chi nhánh chuyển sẽ giảm và tiền gửi thanh toán tại trung ương của chi nhánh hưởng sẽ tăng tương ứng thông qua việc hệ thống tự tạo bút toán: Nợ TK TGTT của chi nhánh chuyển tại trung ương Có TK TGTT của chi nhánh phục vụ người hưởng tại trung ương - Hệ thống liên hàng tự động còn sử dụng để thực hiện các giao dịch do khách hàng nộp tiền vào TKTG ở chi nhánh khác, các món chuyển tiền đi khác hệ thống nhưng tại địa phương đó có chi nhánh của Ngân Hàng Ngoại Thương (các món chuyển tiếp) và còn nhiều giao dịch khác. Ví dụ: một khách hàng có tài khoản ở Ngân Hàng Ngoại Thương TP. HCM thì vẫn có thể nộp tiền vào tài khoản tiền gửi của mình tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang nhưng phải tốn phí. 3. Một số giải pháp có thể áp dụng để nâng cao hiệu quả nghiệp vụ kế toán thanh toán không dùng tiền mặt: - Thực hiện online trong vấn đề thanh toán Séc giữa các chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương với nhau để khách hàng có thể dùng Séc thực hiện giao dịch rút tiền mặt tại bất kỳ chi nhánh nào trong hệ thống Ngân Hàng Ngoại Thương. - Thực hiện tốt công tác khách hàng và phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận, các phòng ban với nhau để giải quyết nhanh nhất các nhu cầu của khách hàng. - Hạn chế sự cố về kỹ thuật để tránh tình trạng gián đoạn trong giao dịch giữa khách hàng và Ngân hàng, đồng thời cũng tránh được sự gián đoạn trong việc hạch toán kế toán của ngân hàng. - Đầu tư mở rộng dịch vụ Thẻ thanh toán nhằm khai thác tối đa lợi thế của hệ thống thanh toán Thẻ Ngân Hàng Ngoại Thương. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái66 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang PHẦN KẾT LUẬN - KIẾN NGHỊ Trên cơ sở lý thuyết và thông qua thực tiễn tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang, em đã rút ra được một số kết luận và kiến nghị sau đây: 1. Kết luận: - Như vậy, mặc dù hệ thống thanh toán không dùng tiền mặt ở Việt Nam theo qui định của chính phủ bao gồm 5 thể thức: Séc, Ủy nhiệm chi, Ủy nhiệm thu, Thư tín dụng, Thẻ thanh toán nhưng trên thực tế cụ thể là tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang chỉ phát sinh 3 thể thức là Séc, Ủy nhiệm chi, Thẻ thanh toán. + Đối với Séc thì theo qui định có nhiều loại, nhưng tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang chỉ phát sinh Séc lĩnh tiền mặt do còn nhiều hạn chế trong điều kiện Việt Nam nói chung hiện nay. Đối với Séc lĩnh tiền mặt trong hệ thống Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam nói chung hay tại Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang nói riêng thì khách hàng chỉ có thể sử dụng để rút tiền mặt tại chi nhánh mà mình đã mua Séc, chẳng hạn Séc lĩnh tiền mặt do chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang phát hành thì khách hàng chỉ có thể sử dụng rút tiền mặt tại chi nhánh An Giang chứ các chi nhánh Ngân Hàng Ngoại Thương khác thì không được, do vấn đề thanh toán Séc chưa được online giữa các chi nhánh trong hệ thống Ngân Hàng Ngoại Thương với nhau. + Ủy nhiệm chi là hình thức được sử dụng rộng rãi nhất so với các hình thức Séc và thẻ thanh toán bởi vì dể sử dụng, khách hàng cò thể sử dụng Ủy nhiệm chi để chuyển tiền đi bất cứ ngân hàng nào mà không cần quan tâm đến việc cùng hệ thống hay khác hệ thống hoặc khác địa phương. Đặc biệt đối với Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang nói riêng và Ngân Hàng Ngoại Thương Việt Nam nói chung có một hệ thống liên hàng tự động IBT online thì việc chuyển tiền từ các chi nhánh của Ngân Hàng Ngoại Thương đến các ngân hàng khác rất thuận lợi và nhanh chóng. + Đối với thẻ thanh toán thì trong điều kiện Việt Nam hiện nay nói chung hay trên địa bàn tỉnh An Giang nói riêng vẫn còn chưa được sử dụng rộng rãi do thói quen dùng tiền mặt trong thanh toán và khó khăn trong việc trang bị các thiết bị đọc thẻ, và phải kể GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái67 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang đến là có quá ít cơ sở chấp nhận thẻ, và việc sử dụng thẻ của người dân chủ yếu chỉ dừng lại ở giao dịch rút tiền mặt. Do đó mà trong các loại thẻ của Ngân Hàng Ngoại Thương An Giang phát hành thì thẻ ghi nợ ATM connect 24 là phát sinh nhiều nhất, còn thẻ tín dụng (Master, Visa, Amex) ít được sử dụng rộng rãi. - Cùng với sự phát triển của khoa học công nghệ thì việc áp dụng các phần mềm tin học hiện đại vào hoạt động ngân hàng cụ thể là mô hình Ngân Hàng Bán Lẻ Vietcombank Silverlake online giữa cac chi nhánh với nhau, hình thành một hệ thống liên hàng tự động IBT online và trung tâm thanh toán thẻ nên phần nào đã giúp cho các giao dịch với khách hàng nói chung và giao dịch thanh toán không dùng tiền mặt nói riêng được diễn ra thuận lợi và nhanh chóng. Đồng thời việc áp dụng công nghệ hiện đại đã giúp cho các giao dịch viên và kế toán viên giản lược được một số bút toán chẳng hạn các bút toán trung gian trong giao dịch chuyển tiền, bút toán giao dịch mua bán ngoại tệ, hạch toán thuế GTGT đối với các khoản thu phí dịch vụ.... Các bút toán này được hệ thống tự động hạch toán khi phát sinh các nghiệp vụ liên quan, còn gọi là bút toán ẩn. - Việc áp dụng mô hình Ngân Hàng Bán Lẻ online giữa các chi nhánh với nhau đã làm cho việc hạch toán kế toán không còn tập trung vào kế toán viên nữa mà phân đều cho các phòng nghiệp vụ, và các giao dịch viên khi tiếp xúc giao dịch với khách hàng sẽ trực tiếp hạch toán đối với nghiệp vụ mà mình phụ trách, từ đó góp phần nâng cao ý thức trách nhiệm đối với công việc, nhờ vậy mà góp phần nâng cao hiệu quả nghiệp vụ. Đồng thời các chứng từ sử dụng trong giao dịch chủ yếu là chứng từ điện tử, giao dịch viên có trách nhiệm in chứng từ điện tử ra giấy để lưu trữ và cung cấp cho khách hàng khi có yều cầu. 2. Kiến nghị: Trên cơ sở những giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả của nghiệp vụ kế toán thanh toán không dùng tiền mặt đã nêu ở Chương 4 em xin nêu một số kiến nghị nhằm góp phần thực hiện những giải pháp trên, cụ thể như sau: - Chi nhánh cần phải đầu tư nâng cấp hệ thống đường truyền và hệ thống mạng máy tính để giải quyết tình trạng gián đoạn giao dịch về nghiệp vụ do sự cố kỹ thuật, đồng thời cũng góp phần vào việc thực hiện online trong thanh toán Séc. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái68 Kế toán nghiệp vụ thanh toán không dùng tiền mặt tại NHNT An Giang - Thành lập riêng một phòng nghiệp vụ chuyên phụ trách về nghiệp vụ thẻ để giao dịch giữa khách hàng và Ngân hàng thuận lợi hơn, và mang lại hiệu quả cao hơn bởi vì thẻ thanh toán hiện nay là một dịch vụ mà tất cả các Ngân hàng thương mại đều hướng tới nên có tính cạnh tranh rất cao đòi hỏi phải có sự chuyên môn hóa. - Qui định cụ thể bằng văn bản về thời gian trả quỹ của các giao dịch viên và thời điểm chấm dứt giao dịch để khách hàng luôn đến Ngân hàng trong thời gian giao dịch, đồng thời phân định rõ về mảng nghiệp vụ cho từng bộ phận Giao dịch viên một cách cụ thể để tránh trường hợp khách hàng tập trung quá nhiều vào một bộ phận Giao dịch viên. GVHD: Đặng Anh Tài Trang SVTH: Đặng Quốc Thái69 ._.