Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299

. Do đó công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phải luôn được coi trọng. Để làm được điều đó, công cụ được xem là hết sức sắc bén đó là kế toán, trong đều lệ tổ chức kế toán nhà nước đã ban hành theo quyết định số 25-HĐBT (nay là Chính phủ) đã khẳng định: "Kế toán là công cụ quan trọng để tính toán, xây dựng và kiểm tra việc chấp hành, quản lý các hoạt động, tính toán kinh tế và kiểm tra việc bảo vệ, sử dụng tài sản, vật tư tiền vốn nhằm đảm bảo việc chủ động trong sản xuất kinh doanh, chủ động tài chính tổ chức xí nghiệp" Sau hơn ba tháng thực tập tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299, em đã nhận thấy được tầm quan trọng của công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. Đây là một chỉ tiêu chất lượng quan trọng trong kinh doanh , qua đó có thể đánh giá được trình độ chyên môn, trình độ quản lý kinh doanh, tình hình sử dụng vốn của doanh nghiệp và là một công cụ hữu hiệu để nhà quản lý thực hiện đánh giá , phân tích các hoạt động sản xuất kinh doanh tìm ra các mặt mạnhvà hạn chế , khắc phục những điểm yếu. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, em đã hoàn thành Báo cáo thực tập tốt nghiệp với đề tài: “Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299”. Báo cáo gồm 3 phần chính: Phần I: Tìm hiểu chung về tổ chức kế toán tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299. PhầnII: Kế toán chi tiết chi phí sản xuất. Phần III: Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299. PHẦN I TÌM HIỂU CHUNG VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN XÂY DỰNG VÀ THƯƠNG MẠI 299 1.1 ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN CỦA CÔNG TY. Đi đôi với việc hoàn thiện tổ chức bộ máy quản lý trong công ty thì bộ máy kế toán cũng được kiện toàn nhằm đảm bảo công tác hạch toán kế toán được toàn diện, chính xác, kịp thời, đầy đủ nhằm đảm bảo sự chỉ đạo tập trung thống nhất, chuyên môn hoá công tác kế toán trong lĩnh vực sản xuất đặc thù mà ngành xây dựng yêu cầu. Tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299 bộ máy kế toán được tổ chức theo mô hình “kế toán tập trung”theo sơ đồ sau: Kế toán trưởng Kế toán thanh toán Kế toán ngân hàng Kế toán tổng hợp Kế toán thuế Thủ quỹ Kế toán vật tư và TSCĐ Kế toán vốn bằng tiền và tập hợp chi phí Kế toán đội xây lắp Sơ đồ 1: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán tại Công ty CP XD & TM 299 * Tại các đội công trình, các tổ sản xuất: công việc hạch toán kế toán là công việc ghi chép, lập chứng từ ban đầu. Ở các công trình việc nhận và cấp phát vật liệu tuỳ thuộc vào nhu cầu thi công và kế hoạch cung cấp vật liệu của công ty cho các công trình. Các công nhân điều khiển máy thi công hàng ngày theo dõi tình hình hoạt động của máy, tình hình cung cấp nhiên liệu cho máy để vào nhật trình của máy. Các đội trưởng, tổ trưởng sản xuấr quản lý theo dõi tình hình lao động trong đội trong tổ, lập bảng chấm công chuyển cho kế toán đội làm căn cứ lập bảng thanh toán lương. Định kỳ hàng tháng các chứng từ này được gửi lên phòng kế toán làm cơ sở cho việc hạch toán chi phí nguyên vật liêu trực tiếp (CPNVLTT), chi phí nhân công trực tiếp (CPNCTT), chi phí sử dụng máy thi công (CPSDMTC), chi phí sản xuất chung(CPSXC). * Tại phòng kế toán: sau khi nhận được các chứng từ ban đầu, theo sự phân công thực hiện các công việc kế toán từ kiểm tra phân loại, xử lý chứng từ lập chứng từ ghi sổ, tổng hợp hệ thống hoá số liệu và cung cấp thông tin kế toán phục vụ yêu cầu quản lý đồng thời dựa trên cơ sở các báo cáo kế toán đã lập để tiến hành phân tích các hoạt động kinh tế giúp lãnh đạo công ty trong việc quản lý điều hành sản xuất kinh doanh. -Kế toán trưởng: Phụ trách chung toàn bộ công việc phần phân công chỉ đạo trực tiếp tất cả các nhân viên kế toán tại công ty. Giúp ban giám đốc tập hợp lại các số liệu về kế toán, tổ chức phân tích các hoạt động kinh tế tìm ra những biện pháp quản lý nhằm đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh đem lại kết quả cao. -Kế toán tổng hợp (phó phòng kế toán): chịu sự chỉ đạo của kế toán trưởng. Có nhiệm vụ căn cứ vào các chứng từ mà kế toán viên ban đội gửi lên kiểm tra tính hợp lý, hợp lệ của chứng từ và tập hợp ghi sổ kế toán tổng hợp, là người tiến hành theo dõi kết chuyển chi phí, tính giá thành, xác định lỗ lãi, giúp kế toán trưởng lên báo cáo sổ sách, tổng hợp, lập báo cáo kế toán năm. -Kế toán thanh toán: chịu sự giám sát, điều hành của kế toán trưởng thực hiện theo dõi trên một số tài khoản phản ánh tình hình thanh toán của công ty là người chịu trách nhiệm viết phiếu thu, phiếu chi trên cơ sở chứng từ gốc hợp lệ để thủ quỹ căn cứ thu và chi tiền mặt. Cán bộ kế toán bộ phận này kiêm luôn kế toán tiền lương và bảo hiểm xã hội. - Kế toán vật tư và TSCĐ: Có nhiệm vụ thực hiện các công việc nhập xuất vật tư và theo dõi TSCĐ, tính khấu hao TSCĐ và các nghiệp vụ liên quan. - Kế toán vốn bằng tiền và tập hợp chi phí sản xuất: Theo dõi các nguồn vốn bằng tiền của công ty đối với ngân hàng cũng như đối với các đối tác quan hệ, tiến hành tập hợp các chi phí sản xuất và tính giá thành cho từng công trình . -Kế toán thuế: chịu trách nhiệm tính thuế và các khoản nộp với NSNN, lập báo cáo theo qui định của cơ quan thuế. -Kế toán ngân hàng: chịu sự chỉ đạo trực tiếp của kế toán trưởng có nhiệm vụ theo dõi các khoản tiền gửi, tiền vay, lãi vay tại ngân hàng và huy động vốn cho đơn vị. -Thủ quỹ: có trách nhiệm ghi chép các nghiệp vụ thu - chi tiền mặt và quản lý lượng tiền còn trong quĩ dựa trên phiếu thu, phiếu chi và các chứng từ hợp lệ. -Kế toán đội xây lắp: làm nhiệm vụ theo dõi mọi hoạt động kinh tế phát sinh ở các đội trực thuộc tiến hành hạch toán theo hình thức chứng từ ghi sổ. Mối liên hệ giữa các bộ phận : Các kế toán viên phải phối hợp làm việc một cách chẽ ăn khớp với nhau , đảm bảo thực hiện công việc kế toán được nhịp nhàng , chính xác và tin cậy. 1.2 ĐẶC ĐIỂM TỔ CHỨC BỘ SỔ KẾ TOÁN Công ty áp dụng hình thức ghi sổ kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ nên sử dụng các loại sổ sau: Sổ đăng kí chứng từ ghi sổ Sổ cái các tài khoản Sổ chi tiết:Kế toán mở sổ chi tiết một số tài khoản như Sổ chi tiết TK111,Sổ chi tiết TK112, Sổ chi tiết TK131, Sổ chi tiết TK1412, Sổ chi tiết TK 1413, Sổ chi tiết TK1438. Còn với các tài khoản khác kế toán mở các Bảng kê như Bảng kê các chứng từ phát sinh Nợ TK621, TK622, TK623, TK 627, Bảng kê các chứng từ phát sinh Có TK 152, TK 1413,và một số Bảng kê khác. Hàng ngày khi có nghiệp vụ phát sinh kế toán đội tập hợp vào thành các bảng kê chứng từ phát sinh. Cuối tháng, khi chứng từ kế toán được lập hoặc được gửi từ bên ngoài, từ ban đội lên thì đều tập trung tại phòng kế toán. Kế toán tổng hợp kiểm tra tính rõ ràng, trung thực, đầy đủ, các chỉ tiêu phản ánh trên chứng từ; kiểm tra tính hợp pháp hợp lệ của các nghiệp vụ kinh tế phát sinh; kiểm tra tính chính xác của số liệu, thông tin trên chứng từ kế toán;kiểm tra việc chấp hành qui chế quản lý nội bộ của những người lập, kiểm tra xét duyệt với từng loại nghiệp vụ kinh tế. Sau đó mới dùng để lập chứng từ ghi sổ. Chứng từ ghi sổ này là căn cứ để ghi sổ kế toán tổng hợp bao gồm: Sổ đăng kí chứng từ ghi sổ và Sổ cái. Sau khi vào xong sổ kế toán tổng hợp thì kế toán tổng hợp chuyển các chứng từ cho các kế toán viên phụ trách các phần hành vào các sổ kế toán chi tiết, các bảng kê, sổ quĩ . Cuối quý, cuối năm kế toán tổng hợp tổng cộng số tiền phát sinh trên sổ đăng ký chứng từ ghi sổ, tính ra số phát sinh Nợ, số phát sinh Có và số dư của các tài khoản trên sổ Cái. Sau đó lập Bảng cân đối số phát sinh và đối chiếu giữa Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ và Bảng cân đối số phát sinh. Còn kế toán chi tiết dựa trên sổ kế toán chi tiết lập các Bảng kê, Bảng tổng hợp chi tiết. Sau đó kế toán tổng hợp và kế toán chi tiết đối chiếu số liệu trên Bảng cân đối số phát sinh và Bảng kê, Bảng tổng hợp. Nếu tổng số phát sinh Nợ và phát sinh Có của các tài khoản trên Bảng cân đối số phát sinh bằng nhau và bằng tổng số tiền phát sinh trên Sổ đăng kí chứng từ ghi sổ, tổng số dư Nợ và tổng số dư Có của các tài khoản trên Bảng cân đối số phát sinh phải bằng nhau, số dư của từng tài khoản trên Bảng tổng hợp chi tiết phải bằng số dư của từng tài khoản trên Bảng cân đối số phát sinh thì kế toán lập các Báo cáo quí và Báo cáo năm tương ứng. Đầu năm 2003 Công ty đã đưa chương trình kế toán máy Fast Accounting vào thử nghiệm và đã bắt đầu làm kế toán trên phầm mềm máy vi tính. Đến nay bước chuyển đó đã giảm đáng kế khối lượng công tác kế toán và kế toán viên chỉ còn nhiệm vụ nhập số liệu vào máy và sau quá trình tự xử lý số liệu thì máy sẽ kết xuất ra các báo cáo tài chính theo yêu cầu của người sử dụng. Qui trình ghi sổ kế toán tại Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299 được khái quát theo sơ đồ sau: Ghi chú : : Ghi hàng ngày : Đối chiếu : Ghi cuối tháng : Ghi cuối quý Chứng từ gốc Sổ quỹ Bảng tổng hợp chứng từ gốc Sổ chi tiết, bảng kê Sổ dăng ký chứng từ ghi sổ Chứng từ ghi sổ Bảng tổng hợp chi tiết Sổ cái Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính Sơ đồ 4: Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán tại công ty CP XD & TM 299 1.3 CÁC CHẾ ĐỘ VÀ PHƯƠNG PHÁP KẾ TOÁN ÁP DỤNG 1.3.1 Hệ thống chứng từ Theo qui định và hướng dẫn của Bộ Tài chính công ty sử dụng các chứng từ sau để hạch toán kế toán: Các chứng từ về lao động tiền lương; Biên bản nghiệm thu sản phẩm hoặc khối lượng công việc hoàn thành (Mẫu 06-LĐTL) Bảng chấm công (Mẫu 01-LĐTL) Bảng thanh toán tiền lương (Mẫu 02-LĐTL) Hợp đồng giao khoán (Mẫu 08-LĐTL) Bảng thanh toán bảo hiểm xã hội (Mẫu 04-LĐTL) Các chứng từ về hàng tồn kho Phiếu nhập kho (Mẫu số 01- VT) Phiếu xuất kho (Mẫu số 02- VT) Phiếu hạn mức vật tư (Mẫu số 04 - VT) Phiếu báo vật tư còn lại cuối kỳ (Mẫu số 07- VT) Biên bản kiểm kê vật tư hàng hoá (Mẫu số 08- VT) Chứng từ về bán hàng : - Hoá đơn GTGT (Mẫu số 01- GTKT-LL) Chứng từ về tiền tệ: Phiếu thu (Mẫu số 01 -TT) Phiếu chi (Mẫu số 02 -TT) Giấy đề nghị tạm ứng (Mẫu số 03 -TT) Giấy thanh toán tạm ứng (Mẫu số 04 -TT) Biên bản kiểm kê quĩ (Mẫu số 07 -TT) Chứng từ về tài sản cố định Các dạng văn bản quyết định của chủ sở hữu tài sản Biên bản kiểm kê tài sản cố định Bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định Biên bản giao nhận TSCĐ (Mẫu 01- TSCĐ) Biên bản thanh lý TSCĐ (Mẫu 03- TSCĐ) Biên bản giao nhận TSCĐ sửa chữa lớn hoàn thành (Mẫu 04 – TSCĐ) Biên bản đánh giá lại TSCĐ (Mẫu 05 – TSCĐ) Chứng từ về sản xuất: - Phiếu theo dõi ca xe máy thi công (Mẫu số 01 – SX) 1.3.2 Hệ thống tài khoản Công ty sử dụng các tài khoản theo quyết định 1864/QĐ/BTC ngày 16/12/1998 của Bộ trưởng Bộ Tài chính bao gồm các tài khoản sau: Loại 1: 111, 112, 131, 133, 136, 138, 141, 142, 144, 152, 153, 154, 156. Loại 2: 211, 214, 241. Loại 3: 311, 315, 331, 333, 334, 335, 336, 338, 341, 342. Loại 5: 411, 414, 415,416, 421, 431, 441. Loại 5: 511. Loại 6: 621, 622, 623, 627, 632, 642 Loại 7: 711, Loại 8: 811. Loại 9 : 911 Các tài khoản ngoài bảng cân đối công ty không sử dụng vì không có khoản phát sinh liên quan 1.3.3 Hệ thống báo cáo kế toán Công ty sử dụng báo cáo kế toán sau: Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh Bảng cân đối kế toán Thuyết minh báo cáo tài chính Một số báo cáo phục vụ quản trị nội bộ doanh nghiệp : Báo cáo thuế phải ngân sách Báo cáo tình hình sử dụng vật tư báo cáo tình hình sử dụng hoá đơn , tài sản. Một số báo cáo về công nợ của khách hàng Báo cáo tình hình thanh toán tạm ứng của đội với công ty 1.3.4 Phương pháp kế toán hàng tồn kho Là một công ty hoạt động trong lĩnh vực xây lắp do đó chi phí phát sinh thường xuyên, liên tục với nhiều loại chi phí khác nhau cho những công trình khác nhau do đó công ty sử dụng phương pháp kê khai thường xuyên để hạch toán hàng tồn kho. 1.3.5 Một số phương pháp kế toán khác : - Công ty áp dụng hệ thống chứng từ bắt buộc và hướng dẫn theo qui định của Bộ tài chính. - Niên độ kế toán từ 01/01/N đến 31/12/N. - Đơn vị tiền tệ sử trong ghi chép kế toán và nguyên tắc phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác: qui đổi ra VNĐ. - Nguyên tắc đánh giá tài sản cố định: theo nguyên giá và giá trị còn lại. - Phương pháp trích khấu hao TSCĐ áp dụng phương pháp khấu hao TSCĐ theo Quyết định số 166/1999 QĐ-BTC của Bộ trưởng Bộ Tài chính. - Phuơng pháp tính giá vốn vật liệu xuất kho: phương pháp FIFO. - Phương pháp tính thuế GTGT là phương pháp khấu trừ. - Hệ thống tài khoản kế toán sử dụng là hệ thống tài khoản ban hành theo Quyết định 1864/QĐ/BTC ngày 16/12/1998 của Bộ trưởng Bộ Tài Chính. PHẦN II KẾ TOÁN CHI TIẾT CHI PHÍ SẢN XUẤT 2.1 PHÂN LOẠI CHI PHÍ SẢN XUẤT, ĐỐI TƯỢNG TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT CỦA CÔNG TY CP XD & TM 299 2.1.1 Phân loại chi phí sản xuất Sự phát sinh và phát triển của xã hội loài người gắn liền với quá trình sản xuất hàng hoá. Nền sản xuất của bất kỳ phương thức nào cũng gắn với sự vận động và tiêu hao các yếu tố cơ bản tạo nên quá trình sản xuất. Nói cách khác quá trình sản xuất là quá trình kết hợp 3 yếu tố: Tư liêu lao động : máy móc, thiết bị, và những TSCĐ khác. Đối tượng lao động: Nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu... Sức lao động của con người. Vậy theo cách hiểu chung nhất thì chi phí sản xuất kinh doanh là toàn bộ chi phí được biểu hiện bằng tiền của lao động sống và lao động vật hoá mà thực tế công ty đã chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. Trong đó chi phí về tiền công là biểu hiện của lao động sống còn chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí về nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, ... là biểu hiện bằng tiền của lao động vật hoá. Cũng giống như các doanh nghiệp khác Công ty Cổ phần Xây đựng và Thương mại 299 tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh trên thị trường với mục tiêu thu được lợi nhuận tối đa. Muốn đạt được điều đó thì trong qúa trình sản xuất công ty cũng phải bỏ ra một lượng chi phí nhất định. Chi phí sản xuất của công ty là toàn bộ chi phí về lao động sống và lao động vật hoá trong quá trình sản xuất xây lắp các công trình và hạng mục công trình. Khác với các ngành sản xuất khác là chi phí sản xuất của công ty còn có thêm chi phí sử dụng máy thi công. Để đạt hiệu quả cao trong sản xuất kinh doanh thì công ty phải bằng mọi cách quản lý chặt chẽ các khoản chi phí. Đặc biệt trong điều kiện địa bàn sản xuất rộng, sản phẩm phân tán cho nên công tác quản lý chi phí càng trở nên phức tạp. Vì vậy muốn quản lý chặt chẽ các khoản chi phí thì biện pháp hữu hiệu nhất là phải phân loại chi phí dựa trên những tiêu thức nhất định phù hợp với đặc điểm và điều kiện hiện có của công ty. Trên yêu cầu đó kế toán tại công ty đã phân loại chi phí theo mục đích và công dụng của chi phí. Theo cách phân loại này kế toán căn cứ vào công dụng, mục đích sử dung, nơi phát sinh và nơi chịu chi phí để sắp xếp những chi phí có cùng công dụng vào một khoản mục mà không phân biệt bản chất kinh tế của chúng như thế nào. Cách phân loại này giúp cho việc so sánh các khoản mục chi phí trong thực tế với với dự toán từ đó kịp thời đưa ra các biện pháp kiểm soát chi phí tốt hơn. Chi phí sản xuất trong kỳ được chia ra thành các yếu tố sau: CPNVLTT: Là toàn bộ chi phí về vật liệu chính, vật liệu phụ, chi phí vật liệu kết cấu, vật liệu luân chuyển và vật liệu khác được sử dụng trực tiếp vào sản xuất sản phẩm xây lắp, thực hiện lao vụ dịch vụ trong kỳ sản xuất kinh doanh. CPNCTT: Là toàn bộ chi phí về tiền lương, các khoản phụ cấp theo lương mà công ty phải trả cho người lao động trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm xây lắp. CPNCTT bao gồm cả lương chính, lương phụ của công nhân điều khiển máy thi công. CPNCTT không bao gồm các khoản trích theo lương của công nhân (BHXH, BHYT, KPCĐ). CPSDMTC: Là chi phí về sử dụng máy trực tiếp tham gia vào qúa trình sản xuất sản phẩm bao gồm: chi phí nguyên liệu, vật liệu, động lực, khấu hao máy thi công và chi phí khác. Các khoản trích theo lương của công nhân điều khiển máy không tính vào chi phí sử dụng máy thi công. CPSXC: Là chi phí về nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ, khấu hao TSCĐ, lương nhân viên quản lý và các chi phí khác sử dụng cho quản lý sản xuất ở các tổ đội công trình. Các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ) của nhân viên quản lý không tính vào chi phí sản xuất chung Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Là một doanh nghiệp hoạt động trên lĩnh vực xây dựng công trình, sản phẩm chủ yếu là phục vụ xây lắp dân dụng và công trình giao thông vì vậy NL,VL phục vụ cho sản xuất kinh doanh ở Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299 cũng mang những đặc tính riêng. Với chức năng và nhiệm vụ chính là thực hiện xây dựng các công trình: Xây dựng nhà cửa, vật kiến trúc, giao thông, thuỷ lợi, cho nên NL, VL phục vụ cho sản xuất kinh doanh có hình thái biểu hiện rất đa dạng và phong phú, tuỳ từng lĩnh vực công trình mà nó thể hiện những tính năng cụ thể nhất định. Về khâu thu mua: NL, VL phục vụ cho sản xuất là do các đội trực tiếp thực hiện công trình thu mua. Ở đội khi nhận được quyết định thi công công trình, nếu các đội không tự tìm nguồn kinh phí được thì sẽ làm giấy đề nghi tạm ứng theo hạn mức dự toán, trên công ty sẽ tiến hành xét duyệt và cấp tạm ứng vốn cho các đội. Định kỳ vào cuối tháng kể từ khi công trình thi công các đội tập hợp các hoá đơn, chứng từ phát sinh có liên quan đến chi phí công trình (do kế toán đội thực hiện) về phòng kế toán trung tâm ở công ty để hoàn tạm ứng và đề nghị xin tạm ứng theo hạn mức dự toán tiếp theo. Dưới đội cán bộ vật tư tự lựa chọn nguồn cung ứng sao cho đảm bảo hiệu quả nhất. Căn cứ vào nội dung và công dụng kinh tế, CPNVLTT của công ty bao gồm: Chi phí nguyên vật lliệu chính : Bao gồm chi phí thu mua xi măng, gạch, ngói, sắt, thép, cát, sỏi, nhựa đường, cáp điện, cát phối, bê tông, đá dăm các loại ....cấu tạo nên thực thể chính của sản phẩm. Chi phí nguyên liệu, vật liệu phụ: Bao gồm chi phí thu mua sơn, ve, đinh, dây buộc,... là những chi phí cho những vật liệu có vai trò phụ dùng để bao gói và hoàn thiện công trình. Chi phí phụ tùng thay thế: Bao gồm chi phí thu mua săm lốp, bóng đèn, bu gi, ốc...dùng để sửa chữa, thay thế trong máy móc thiết bị sản xuất, phương tiện vận chuyển Chi phí nhiên liệu: Bao gồm chi phí thu mua xăng dầu chạy máy, than củi,... phục vụ cho vận hành máy móc, thiết bị, phương tiện vận tải, đun nấu để tinh chế Nl, VL cho sản xuất. Chi phí các thiết bị xây dựng cơ bản: Bao gồm chi phí về các thiết bị sử dụng cho công tác xây lắp cả chi phí về vật liệu kết cấu như: kèo, cột, tấm panel đúc sẵn...và chi phí vật liệu luân chuyển như dàn giáo, cốt pha,... Chi phí các loại vật liệu khác: vôi vữa ,gỗ vụn, sắt vụn... Tuy nhiên việc phân loại trên đây không được lập danh điểm chi tiết cho từng thứ NLVL, do công trình thi công đến đâu NL, VL nhập và xuất dùng đến đó, mọi việc theo dõi, quản lý sử dụng thực hiện ghi chép theo tên của của từng loại NL,VL, tất nhiên việc nhập, xuất kho NL, VL vẫn được theo dõi trên các hoá đơn chứng từ và sổ sách kế toán để làm căn cứ cho việc thanh toán giữa các ban và công ty. Cách tính giá vật liệu nhập, xuất:Công ty tính giá thực tế vật liệu xuất kho theo phương pháp: Nhập trước, xuất trước theo công thức sau: Trị giá thực tế của vật liệu xuất dùng = Giá thực tế đơn vị của vật liệu nhập kho theo từng lần nhập kho x Số lượng vật liệu xuất dùng trong kỳ thuộc số lượng từng lần nhập kho Giá vật liệu nhập kho theo giá ghi trên hoá đơn (bao gồm cả thuế nhập khẩu và thuế khác nhưng không bao gồm thuế GTGT nếu có) cộng(+) các chi phí thu mua thực tế như chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản, bảo hiểm... trừ (-) đi các khoản chiết khấu, giảm giá (nếu có). Trị giá thực tế của vật liệu nhập kho = Giá mua ghi trên hoá đơn (bao gồm thuế nhập khẩu và thuế khác nhưng không bao gồm thuế GTGT nếu có) + Chi phí thu mua (nếu có) - Các khoản giảm trừ (nếu có) Phương pháp tập hợp: CPNVLTT là một loại chi phí được hạch toán trực tiếp cho từng đối tượng sử dụng (công trình, hạng mục công trình) theo giá vật liệu xuất dùng (theo phương pháp FIFO) của từng loại vật liệu đó. Chi phí nhân công trực tiếp. Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp ở công ty bao gồm chi phí về lương chính, lương phụ, phụ cấp của công nhân trực tiếp sản xuất (cả của nhân viên điều khiển máy thi công) trong danh sách và thuê ngoài. Khoản mục này không bao gồm các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ) của công nhân trực tiếp sản xuất. Hiện nay, đội ngũ công nhân trực tiếp trong biên chế Công ty rất ít mà chủ yếu thi công công trình ở địa phương nào thì tiến hành thuê công nhân, lao động trực tiếp ở địa phương đó. Công ty áp dụng hình thức hợp đồng ngắn hạn, theo thời vụ đối với lao động trực tiếp. Tùy thuộc vào nhu cầu về thi công của từng công trình trong từng thời kỳ mà Công ty tiến hành ký hợp đồng ngắn hạn với số lượng công nhân phù hợp. Số công nhân này được tổ chức thành từng tổ sản xuất, phục vụ cho từng yêu cầu thi công cụ thể (tổ nề, tổ thép, tổ sơn vôi, tổ hoàn thiện,...). Số lượng các tổ sản xuất trên mỗi công trình cũng thay đổi theo nhu cầu của từng giai đoạn thi công công trình. Đội ngũ lao động trong công ty gồm có lao động trong danh sách và lao động thuê ngoài. Ở công ty hiện nay áp dụng hai hình thức trả lương là lương sản phẩm và lương thời gian cho từng tính chất công việc khác nhau. Đối với công nhân trực tiếp sản xuất thì áp dụng hình thức trả lương theo sản phẩm (lương khoán). Còn đối với cán bộ quản lý ở ban đội thì hình thức trả lương là theo thời gian Lương thời gian được sử dụng tính lương cho cán bộ quản lý ban đội hoặc trong những trường hợp có công việc không có định mức hao phí nhân công lao động trong tổ, nhóm mà phải làm công nhật. Lương khoán thường được áp dụng trong trường hợp sản xuất theo từng khối lượng công việc cụ thể với đơn giá lương khoán, khi công việc hoàn thành hoặc công việc tương đương hoàn thành thì sẽ được thanh toán lưong. Để xây dựng được đơn giá lương khoán các chủ nhiệm công trình phải dựa trên cơ sở đơn giá qui định của Nhà nước, sự biến động của thị trường và điều kiện thi công của từng công trình cụ thể, định mức hao phí nhân công để tính toán định ra giá khoán. Cách tính lương công ty đang áp dụng: *Cách tính lương khoán: Tổng số tiền lương phải trả cho khối lượng công việchoàn thành nghiệm thu = Khối lượng công việc hoàn thành nghiệm thu x Đơn giá tiền lương tính cho 1 đơn vị khối lượng công việc hoàn thành nghiệm thu Dựa vào khối lượng công việc được giao khoán cho từng tổ đội, tổ trưởng tổ sản xuất thực hiện việc đôn đốc lao động, theo dõi thời gian làm việc của từng công nhân và chấm công cho từng người. Lương trả cho công nhân trực tiếp sản xuất thi công = Số công sản xuất thi công x Đơn giá tiền công tại công trình *Cách tính lương theo thời gian: áp dụng cho cán bộ quản lý: Lương thực lĩnh = Lương cơ bản x hệ số lương + phụ cấp công trình x Số công làm thực tế 26 Để đẩy mạnh tiến độ thi công Công ty có áp dụng những chính sách ưu đãi đối với những lao động ngoài giờ. Cách tính lương ngoài giờ theo công thức sau: Đơn giá tiền lương ngoài giờ = Đơn giá tiền lương trong giờ x 1,25 Ngoài ra công nhân còn được hưởng lương nghỉ việc theo qui định của Nhà nước như : nghỉ lễ, nghỉ phép và hưởng các khoản phụ cấp như phụ cấp di chuyển, sinh đẻ... Đơn giá tiền công ngày nghỉ lễ, nghỉ phép = Tiền lương tối thiểu của công nhân 26 ngày +Đối với công nhân điều khiển máy thi công: Lương công nhân điều khiển máy = Số ca máy làm việc x Đơn giá tiền công một ca máy Những đặc điểm về CPNCTT của Công ty là đặc điểm riêng có của ngành sản xuất sản phẩm xây lắp. Tuy nhiên Công ty hạch toán chi phí tiền lương của nhân viên điều khiển máy thi công vào chi phí nhân công trực tiếp là không đúng so với qui định. Chi phí sử dụng máy thi công Trong sản xuất xây lắp qui mô thi công thường lớn, cường độ thi công cao. Do vậy, sức lao động của con người đôi khi không đáp ứng được đòi hỏi của công việc. Xuất phát từ thực tế đó, việc sử dụng máy thi công trong hoạt động xây lắp là việc làm tất yếu và có ý nghĩa kinh tế cao. Vì vậy, CPSDMTC là một loại chi phí đặc thù trong lĩnh vức xây lắp. Đối với Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299 việc sử dụng máy thi công có một vai trò hết sức quan trọng đảm bảo cho tiến độ và chất lượng thi công của công trình. Máy thi công của Công ty bao gồm máy trộn bê tông, máy trộn vữa, cần trục, cần cẩu, máy san nền, máy xúc đất, máy lu nèn... CPSDMTC là toàn bộ các chi phí trực tiếp phát sinh trong quá trình sử dụng máy thi công để thực hiện khối lượng công việc xây lắp bằng máy bao gồm: - Chi phí nguyên vật liệu chạy máy. - Chi phí khấu hao máy thi công. - Chi phí sửa chữa bảo hiểm máy thi công, - Chi phí khác bằng tiền. - Chi phí thuê ngoài. CPSDMTC của Công ty không bao gồm lương và các khoản trích theo lương của công nhân điều khiển máy. Do số lượng máy còn hạn chế nên Công ty không tổ chức đội máy thi công riêng. Máy thi công được giao cho các đội sử dụng, Công ty có thể điều động từ đôi này sang đội khác. Trong điều kiện không thể đáp ứng toàn bộ nhu cầu về máy thi công công ty cho phép các đội có thể thuê ngoài toàn bộ máy thi công. Công ty thường áp dụng hình thức thuê trọn gói máy thi công (thuê cả máy, người lái và vật tư chạy máy) nhưng vẫn hạch toán vào chi phí sử dụng máy thi công. Để tạo quyền chủ động trong công việc thi công Công ty giao tài sản, xe, máy cho các đội quản lý và sử dụng. Khi có công trình công ty viết biên bản bàn giao tài sản xe, máy cho ban đội. Nếu trong cùng một tháng máy thi công dùng cho hai hay nhiều công trình một lúc thì căn cứ vào phiếu theo dõi của công nhân điều khiển máy kế toán tiến hành phân bổ chi phí sử dụng máy thi công theo thời gian cho từng công trình theo công thức sau: Chi phí sử dụng máy thi công cho từng công trình = Tổng chi phí sử dụng máy thi công x Số ca làm việc thực tế của từng công trình Tổng số ca máy sử dụng cho các công trình Chi phí sản xuất chung Ngoài các chi phí được sử dụng trực tiếp cho cho qúa trình sản xuất tạo ra sản phẩm để phục vụ cho hoạt động thi công thì còn có các chi phí khác phát sinh, các chi phí này không trực tiếp tham gia cấu thành thực thể sản phẩm nhưng chúng liên quan tới toàn bộ hoạt động sản xuất của đội, có vai trò làm hoạt động sản xuất được tiến hành nhịp nhàng đều đặn, gọi là chi phí sản xuất chung. Chi phí này bao gồm : - Chi phí nhân viên quản lý đội công trình: lương chính, và các khoản phụ cấp phải trả cho cán bộ quản lý công trình (chủ nhiệm, kế toán đội, kỹ thuật viên, thu kho, thủ quỹ, bảo vệ,..) Công ty áp dụng cách tính lương theo công thức sau: Lương thực lĩnh = Lương cơ bản x hệ số lương + phụ cấp công trình x Số công làm thực tế 26 Chi phí nhân viên quản lý đội được phân bổ theo tiêu thức thời gian hoàn thành dự kiến của các công trình và tính toán theo công thức sau: Tiền lương phân bổ cho từng công trình = Thời gian hoàn thành dự kiến công trình cần phân bổ x Tổng số tiền lương cần phân bổ Tổng thời gian hoàn thành dự kiến của các công trình - Chi phí khấu hao tài sản cố định không kể máy thi công: khi giao công trình cho các đội thi công Công ty căn cứ vào nhu cầu sử dụng TSCĐ của từng công trình từ đó bàn giao như một khoản tạm ứng trong tổng số tạm ứng của công trình. Kế toán đội căn cứ vào số tài sản bàn giao để tiến hành trích khấu hao. Nếu tài sản sử dụng cho nhiều công trình thì kế toán đội tiến hành phần bổ khấu hao theo tiêu thức giá thành dự toán của công trình theo công thức: Mức KHTSCĐ cho từng công trình = Giá thành dự toán của công trình cần phân bổ x Tổng giá trị khấu hao của các công trình Tổng giá thành dự toán của các công trình - Chi phí nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ: khoản này xuất dùng chủ yếu để xây dựng nhà ở tạm cho công nhân, nhân viên quản lý hoặc các kho vật liệu. Đối với Công ty khoản chi này là rất ít vì trong quá trình thi công có thể sử dụng ngay một phần công trình để làm nhà kho, văn phòng, nhà ở tam,...do đó nếu phát sinh chi phí này công ty hạch toán vào chi phí khác bằng tiền. - Chi phí khác bằng tiền: chi trả điện nước, xăng dầu, tiếp khách, phô tô, in ấn tài liệu, vật tư mua sử dụng không qua kho... khoản này phát sinh ở công trình nào thì tập hợp cho công trình đó. Các khoản trích theo lương của CB-CNV kế toán hạch toán qua TK 642. Ở Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299 không tồn tại khoản mục chi phí đối với những thiệt hại ngừng sản xuất vì số tổ đội đông, số công trình nhiều nên nếu một công trình ngừng sản xuất thì bộ phận lao động hoặc tài sản sẽ được điều động sang phục vụ công trình khác. Trên đây là những đặc điểm về chi phí sản xuất của Công ty Cổ phần Xây dựng và Thương mại 299, những đặc điểm và cách phân loại như vậy ảnh hưởng rất lớn đến quá trình hạch toán chi phí và tính giá thành của công trình xây lắp. 2.1.2 Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Xuất phát từ đặc điểm ngành xây dựng, từ các đặc thù của sản phẩm xây lắp và để đáp ứng yêu cầu công tác quản lý, công tác kế toán,.. công ty xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất ở Công ty là từng công trình, hạng mục công trình nhận thầu. Đối với những chi phí liên quan đến một công trình thì kế toán tập hợp trực tiếp cho công trình đó (CPNVLTT, CPNCTT), còn chi phí liên quan đến nhiều công trình thì kế toán tiến hành phân bổ gián tiếp (CPSDMTC, CPSXC). Nếu công trình hoàn thành bàn giao trong quí thì thời điểm kế toán tiến hành tập hợp chi phí là thời điểm hoàn thành bàn giao. Còn nếu cuối quí mà công trình chưa hoàn thành bàn giao thì kế toán tiến hành tập hợp chi phí vào cuối mỗi quý. 2.2 KẾ TOÁN CHI TIẾT CHI PHÍ SẢN XUẤT 2.2.1 Chứng từ kế toán tập hợp chi phí sản xuất Chứng từ kế toán chi phí NVLTT Phiếu xin lĩnh vật tư Phiếu xuất kho (Mẫu số 02- VT) Bảng kê tập hợp các chứng từ phát sinh bên Có TK 152 Bảng kê nhập xuất vật tư Chứng từ kế toán chi phí NCTT. Bảng chấm công Hợp đồng làm khoán Biên bản nghiệm thu khối lượng công việc hoàn thành. Chứng từ kế toán chi phí SDMTC Phiếu xuất kho Phiếu chi Hợp đồng thuê máy Chứng từ kế toán chi phí SXC: Các phiếu chi, Bảng chấm công Biên bản gia._.