Kế toán bán hàng và xác định kết quả kinh doanh tại Doanh nghiệp thương mại Minh Anh

Lêi nãi ®Çu Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay khi nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn sang mét giai ®o¹n míi: tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ më cöa vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc. Sù chuyÓn ®æi nµy ®· lµm ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng kinh tÕ còng nh­ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña x· héi v× trong c¬ chÕ míi nµy c¸c Doanh nghiÖp ®­îc b×nh ®¼ng c¹nh tranh trong khu©n khæ cña ph¸p luËt.§Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng c¹nh tranh nµy, c¸c Doanh nghiÖp cÇn ph¶i tæ chøc tèt nghiÖp vô b¸n hµng v× b¸n hµng la kh©u quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Cã tiªu thô ®­îc hµng ho¸ th× doanh nghiÖp míi ®¶m b¶o thu håi vèn, bï ®¾p c¸c chi phÝ. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kinh doanh sÏ lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i, ph¸t triÓn ®Ó Doanh nghiÖp tù kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ trÝ cña m×nh trªn thÞ tr­êng. NhËn thøc râ vai trß, ý nghÜa cña c«ng t¸c b¸n hµng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i kh«ng ngõng cñng cè, n©ng cao, hoµn thiÖn nghiÖp vô, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ®Ó theo kÞp tèc ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hiªn nay. Víi nh÷ng kiÕn thøc häc ®­îc ë tr­êng THDL kinh tÕ – kü thuËt c«ng nghÖ Hµ Néi gi¶ng d¹y vµ sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña c« gi¸o D­¬ng Träng Thuû, em ®· thùc hiÖn chuyªn ®Ò cña m×nh víi ®Ò tµi “KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh t¹i Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Minh Anh“ Chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn: PhÇn 1: T×nh h×nh chung cña Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh PhÇn 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh PhÇn 3: Ph­¬ng ph¸p vµ biÖn ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ë Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh PhÇn I T×nh h×nh chung cña Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i minh anh 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn: Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Minh Anh gi÷ mét vai trß quan träng trong nªn kinh tÕ quèc d©n nãi chung vµ ®èi víi c¸c ngµnh, ®Þa ph­¬ng, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¬ së nãi riªng. mµ Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh còng lµ mét trong sè ®ã. Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh lµ mét tæ chøc kinh doanh ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 831 TM/TCCB ngµy 30/07/2005 cña së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ tØnh Qu¶ng Ninh. - Tªn c«ng ty: Doanh ngiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh - §Þa chØ: Km sè 3 dèc CÇu §¸ thÞ trÊn Tiªn Yªn tØnh Qu¶ng Ninh - GiÊy phÐp ®¨ng ký kinh doanh sè 0103002444 - Ngµnh nghÒ kinh doanh: + Kinh doanh X¨ng DÇu, N­íc uèng tinh khiÕt - Vèn ®iÒu lÖ: 2.000.000.000 VND (Hai tû ®ång) 2. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña Doanh nghiÖp Chøc n¨ng: Doanh nghiÖp cã chøc n¨ng mua b¸n x¨ng DÇu, mÆt hµng kinh doanh trong ph¹m vi ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp tu©n theo ®iÒu lÖ ®· ®­îc së KÕ hoÆch ®Çu t­ tØnh Quang Ninh duyÖt. NhiÖm vô: Môc ®Ých ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp lµ th«ng qua ho¹t ®éng mua b¸n, kinh doanh th­¬ng m¹i, hîp t¸c ®Çu t­, liªn doanh, liªn kÕt víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc theo ph¸p luËt cña ViÖt nam ®Ó ph¸t triÓn hµng hãa nh»m ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, t¹o nguån hµng gãp phÇn ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc gia. Ngoµi ra Doanh nghiÖp cßn cã nhiÖm vô x©y dùng ph­¬ng ¸n kinh doanh theo môc tiªu chiÕn l­îc cña Doanh nghiÖp. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nhê sù n¨ng ®éng vµ thÝch øng nhanh chãng víi c¬ chÕ thi tr­êng, Doanh ngiÖp ®· ®øng v÷ng vµ ngµy cµng ph¸t triÓn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. 3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña Doanh nghiÖp Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh lµ doanh nghiÖp t­ nh©n cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, cã tµi kho¶n vµ con giÊu riªng. Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh lµ ®¬n vÞ ho¹t ®éng cã m« h×nh võa ph¶i, tiÕn hµnh tæ chøc bé m¸y qu¶n lý theo h×nh thøc võa tËp chung vïa ph©n t¸n. Doanh nghiÖp cã 15 thµnh viªn, trong ®ã cã 03 nh©n viªn qu¶n lý S¬ ®å bé m¸y tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp Ban gi¸m ®èc Phßng Kinh doanh Phßng KÕ to¸n Ban gi¸m ®èc gåm 1 ng­êi + Gi¸m ®èc: Lµ ng­êi ®øng ®Çu Doanh nghiÖp cã nhiÖm vô tæ chøc ®iÒu hµnh mäi ho¹t ®éng qu¶n lý,b¶o toµn vµ ph¸t triÓn nguån vèn cña Doanh nghiÖp. + Phßng Kinh doanh: Ph¶n ¸nh sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thi tr­êng mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi gióp cho Doanh ngiÖp n¾m b¾t ®­îc thêi ®iÓm kinh doanh thÝch hîp, ®Èy m¹nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. + Phßng kÕ to¸n: Qu¶n lý vèn, ®¶m b¶o ®ñ vèn cho phßng kinh doanh, qu¶n lý thu chi theo ®óng chÕ ®é cña Nhµ n­íc, tham m­u cho gi¸m ®èc c¸c ph­¬ng thøc sö dông vèn cã hiÖu qu¶ vµ t¹o ®iÒu kiÖn hç trî cho c¸c phßng kinh doanh häat ®éng cã hiÖu qu¶. 4. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña Doanh nghiÖp: Víi quy m« hiÖn nay, Doanh nghiÖp vËn dông h×nh thøc tæ chøc kÕ to¸n võa tËp trung võa ph©n t¸n. C¸c nh©n viªn kÕ to¸n t¹i phßng kÕ to¸n cã chøc n¨ng gióp gi¸m ®èc vÒ lÜnh vùc kÕ to¸n tµi chÝnh, theo dâi t×nh h×nh kinh doanh vµ thùc hiÖn c¸c chÕ ®é chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh. Phßng kÕ to¸n ph¶i më sæ chi tiÕt phï hîp víi yªu cÇu ph©n cÊp qu¶n lý trong néi bé cña Doanh nghiÖp. Bé m¸y kÕ to¸n cña Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Minh Anh KÕ to¸n tr­ëng N/v KÕ to¸n Tæng hîp + KÕ to¸n tr­ëng: ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc ban Gi¸m ®èc Doanh nghiÖp vÒ tæ chøc vµ thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chØ ®¹o chung c«ng t¸c kÕ to¸n cña Phßng kÕ to¸n Doanh nghiÖp. + KÕ to¸n tæng hîp: Gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc tæng hîp, quyÕt to¸n c«ng viÖc cña Doanh nghiÖp, kiÓm tra ®èi chiÕu, lËp b¸o c¸o kÕ to¸n ®ång thêi theo dâi t×nh h×nh sö dông TSC§ cña Doanh nghiÖp. * H×nh thøc sæ kÕ to¸n vµ nguyªn t¾c kÕ to¸n: Doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ, h×nh thøc nµy mang tÝnh chuyªn m«n hãa cao, cung cÊp kÞp thêi c¸c th«ng tin tµi chÝnh- KÕ to¸n S¬ ®å h×nh thøc nhËt ký chøng tõ Chøng tõ gèc B¶ng kª NhËt ký chøng tõ ThÎ, sæ kÕ to¸n chi tiÕt Sæ c¸i B¶n chi tiÕt tæng hîp B¸o c¸o tµi chÝnh Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng KiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu 5. T×nh h×nh kinh doanh cña Doanh nghiÖp th­¬ng m¹i Minh Anh Mét sè chØ tiªu vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña Doanh nghiÖp trong n¨m 2006 vµ n¨m 2007 nh­ sau: B¶ng b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh §VT: TriÖu ®ång ChØ tiªu §VT N¨m 2006 N¨m 2007 So s¸nh % Tæng doanh thu (Tr.®) 1.296.316.580 4.513.310.607 34,8% Tæng chi phÝ (Tr.®) 1.381.552.498 4.409992325 31,s9% Tæng lîi nhuËn (Tr.®) - 85.235.918 4.072.318.282 47.7% Tæng vèn l­u ®éng (Tr.®) 500.000.000 600.000.000 1.2% Tæng vèn cè ®Þng (Tr.®) 1500.000.000 1.800.000.000 1.3% Lao ®éng xö dông (Tr.®) 15 120 0% Thu nhËp b×nh qu©n (Tr.®) 1.500.000 2.000.000 1.33% II. Ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp th­¬ng m¹i minh anh 1. Lao ®éng tiÒn l­¬ng Lµ doanh ghiÖp th­¬ng m¹i h¹ch to¸n ®éc lËp,víi sè l­îng nh©n viªn Ýt vµ Doanh nghiÖp Minh Anh kÕt hîp tr¶ l­¬ng theo ph­¬ng ph¸p thíi gian vµ kho¸n. Lµ doanh nghiÖp t­ nh©n kinh doanh b¸n s¶n phÈm nªn tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n lµ kho¸n vµ t¨ng l­¬ng theo n¨m c«ng t¸c do doanh nghiÖp quy ®Þnh 2. VËt t­ Doanh nghiÖp mua l¹i s¶n phÈm cña nhµ s¶n xuÊt sau ®ã ban buon vµ b¸n lÎ lai cho cöa hµng vµ ng­êi tiªu dïng nªn vÊt t­ cña doanh nghiÖp chñ yÕu lµ hµng ho¸.Hoµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®­îc phßng kÕ to¸n qu¶n lý vµ theo dâi chËt chÏ b»ng thÓ kho, chÝnh v× thÕ ma doanh nghiÖp lu«n lu«n n¾m b¾t ®­îc sè liÖu hang t«n kho trong ngµy.Dùa vµo thÎ kho vµ theo dâi møc ®ä tiªu thô hµng h¸o tong thang nªn doanh ghiÖp th­¬ng m¹i Minh Anh ®É lËp ®­îc ra ®­îc ®Þnh møc vµ kÕ ho¹ch tiªu thô hµngmét c¸ch hîp lý. Trong qu¸y tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp møc ®é tiªu thô hµng ho¸ công phô thuéc v¸o nhiÒu yÕu tã nh­ mïa vµ thêi tiÕt chÝnh v× thÕ mµ doanh nghiÖp ®· ®­a ra biªn ph¸p ssö dông vÊt t­ hµng ho¸ tiÕt kiÖm vµ cã hiÖu qu¶. 3. Tµi s¶n cè ®Þnh Doanh nghiÖp Minh anh kinh doanh x¨ng dÇu, n­íc uèn vµ ¨n uèng nªn TSC§ cña doanh nghiÖp vµ lµ doanh nghiÖp cßn non trÎ v× vËy TSC§ cña doanh nghiÖp lµ hoµn toµn cßn rÊt míi.Tæng TSC§ cña doanh nghiÖp ®Õn thêi ®iÓm nµy vµo kho¶ng 1,8 tû VN§ bao gåm c©y x¨ng ®Çu; xe t¶i chë hµng cho c¸c cöa hµng …. Hµng th¸ng ©onh gnhiÖp còng cã chÝnh s¸ch cô thÓ lËp quü trÝch khÊu hao phÇn tr¨m cho nh÷ng TSC§ mµ doanh ghiÖp cã. 4. TÝn dông Ngoµi nguån vèn 2.000.000.000 VN§ (hai tû) mµ doanh nghiÖp t­ cã khi míi thành lËp, do nhu cÇu ph¸t triÓn vµ më réng kinh doanh doanh nghiÖp Minh Anh ®· chñ ®éng thÕ chÊp t¶i s¶n cña m×nh ®Ó vay Ng©n hµng No&ph¸t triÓn huyÖn Tiªn Yªn 1.000.000.000 VN§ (mét tû) trong vßng 3 n¨m. hµng th¸ng sau Doanh nghiÖp trÝch một kho¶n tõ lîi nhuËn kinh doanh ®Ó tr¶ l·i suÊt cho ng©n hµng. 5. T×nh h×nh thanh to¸n BiÕt khèng chÕ sè nî cña m×nh kh«ng ®Ó c¸c cöa hµng lîi Trong qu¸ tr×nh kinh doanh bu«n b¸n lµm ¨n kh«ng doanh nghiÖp nµo tr¸ch khái viÖc b¸n hµng hay s¶n phÈm mµ thu ®ùoc hÕt tiÒn c¶ chinh v× vËy lµ doanh nghiÖp thu¬ng m¹i Minh Anh kinh doanh hµng ho¸ công bÞ nhiÒu cöa hµng thiÕu nî,nh­ng doanh nghiÖp ®É cã biÖn dông chiÕm dông vèn. PhÇn II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i Doanh nghiÖp Th­¬ng m¹i Minh Anh a: T×m hiÓu chung I. KÕ to¸n vèn b»ng tiÒn 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i vèn b»ng tiÒn: Vèn b»ng tiÒn lµ toµn bé c¸c h×nh thøc tiÒn tÖ hiÖn thùc do ®¬n vÞ së h÷u, tån t¹i d­íi h×nh th¸i gi¸ trÞ vµ thùc hiÖn chøc n¨ng ph­¬ng tiÒn thanh to¸n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn b»ng tiÒn lµ mét lo¹i tµi s¶n mµ doanh nghiÖp nµo còng cã vµ sö dông. Theo h×nh thøc tån t¹i vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh: TiÒn ViÖt Nam. Ngo¹i tÖ Vµng b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý NÕu ph©n lo¹i theo tr¹ng th¸i tån t¹i ,vèn b»ng tiÒn cña doanh nghiÖp bao gåm: TiÒn t¹i quü TiÒn göi ng©n hµng TiÒn ®ang chuyÓn 2. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n vèn b»ng tiÒn: Lu©n chuyÓn chøng tõ: Sù vËn ®éng hay sù lu©n chuyÓn ®ã ®­îc x¸c ®Þnh bëi kh©u sau: T¹o lËp chøng tõ KiÓm tra chøng tõ Sö dông chøng tõ cho kÕ to¸n nghiÖp vô vµ ghi sæ kÕ to¸n B¶o qu¶n vµ sö dông l¹i chøng tõ trong kú h¹ch to¸n L­u tr÷ chøng tõ. b. H¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quü: Ta cã phiÕu thu, phiÕu chi vµ sæ quü tiÒn mÆt nh­ sau: §¬n vÞ: Sè ................... MÉu 01-TT. PhiÕu thu Q§ sè 1141 TC/ C§KT Ngµy 1/ 11/ 1995 Ngµy ................. cña BTC. Nî ............... Cã ................ Hä vµ tªn ng­êi nép : ...................................... §Þa chØ : ...................................... Lý do nép : ..................................... Sè tiÒn : .................................... (ViÕt b»ng ch÷) .................................................................................... KÌm theo ........................chøng tõ gèc. Ngµy th¸ng n¨m. Thñ tr­ëng KÕ to¸n Ng­êi lËp Ng­êi Thñ ®¬n vÞ tr­ëng biÓu nép quü §¬n vÞ: Sè: .............KT/ KR Ngµy: .................. PhiÕu chi TK Nî Tr¶ cho: .............................................................. Do «ng (bµ) ....................................................... CMT ............cÊp ngµy......................................... ................................. ..................... ký nhËn. DiÔn gi¶i: .................................................... ......................... ® ........................ KÌm ..................................chøng tõ gèc. Ngµy .................. Tr­ëng phßng KiÓm Thñ Ng­êi lËp Ng­êi nhËn ký tªn: .... kÕ to¸n so¸t quü phiÕu c.Tµi kho¶n sö dông vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n: Tµi kho¶n ®Ó sö dông ®Ó h¹ch to¸n tiÒn mÆt t¹i quü lµ TK 111 “TiÒn mÆt”. KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n nµy bao gåm: Bªn nî: + C¸c kho¶n tiÒn mÆt, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý nhËp quü, nhËp kho. + Sè thõa quü ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. + Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ t¨ng khi ®iÒu chØnh. Bªn cã: + C¸c kho¶n tiÒn mÆt ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ, kim khÝ quý, ®¸ quý, vµng , b¹c hiÖn cßn tån quü. +Sè thiÕu hôt ë quü ph¸t hiÖn khi kiÓm kª. + Chªnh lÖch tû gi¸ ngo¹i tÖ gi¶m khi ®iÒu chØnh. D­ nî: C¸c kho¶n tiÒn, ng©n phiÕu, ngo¹i tÖ,vµng, b¹c, kim khÝ quý, ®¸ quý hiÖn cßn tån quü. II. KÕ to¸n vËt t­ 1.Kh¸i niÖm vËt t­( NVL,CCL§) Khái niệm Nguyên liệu,vật liệu là kết tinh lao động của con người trong đối tượng lao động .Nguyên liệu,vật liệu được gọi chung là nguyên vật liệu(NVL) Khác với nguyên vật liệu ,công cụ dụng cụ(CCDC)là những tư liệu lao động không đủ tiêu chuẩn điều kiện ,quy định về giá trị vá thời gian sử dụng của tài sản cố định .CCDClà tài sản dự trữ cho sản xuất và thuộc về tài sản lưu động 2. Tổ chức chứng từ và tài khoản sử dụng a. Tổ chức cứng từ Tùy điều kiện cụ thể của từng doanh nghiêp mà kế toán sử dụng các chứng từ bắt buộc hoặc chứng từ hướng dẫn cho phù hợp .Các chứng từ sử dụng trong kế toán NVL chế độ ban hành là Chứng từ Mẫu Chứng từ Mẫu Phiếu nhập kho 01_VT Hóa đơn cước vậnchuyển 03_ BH Phiếu xuất kho 01 _VT Hóa đơn GTGT 01GTKT_2LN Phiếu xuất khokiêm vận chuyển nội bộ 03_VT Hóa đơn bán hàng 02GTKT_2LN Hóa đơn kiêm phiếu xuất kho 02_BH Phiếu xuất kho theo hạn mức 04_VT Biên bản kiểm nghiệm vật tư sản phẩm hàng hóa 08_VT Thẻ kho và một số thẻ chi tiết khác Việc lập các chứng từ này cùng với các quy định về thủ tục nhập xuất NVL do doanh nghiệp tự ban hành phù nhằm phù hợp nhất với điều kiện cụ thể và yêu cầu quản lý NVL tại doanh nghiệp b. HÖ thèng sæ kÕ to¸n sö dông Trên thực tế hiện nay,các doanh nghiệm có thể áp dụng ghi sổ kế toán theo bốn hình thức kế toán mà bộ tài chính ban hành như sau - Hình thức sổ kế toán Nhật ký chung - Hình thức sổ kế toán Nhật ký sổ cái - Hình thức sổ kế toán Chứng từ ghi sổ - Hình thức sổ kế toán Nhật ký chứng từ Chứng từ gốc Nhật ký nhật ký sổ chi tiết thẻ kho Mua hàng mua hàng vật tư Sổ cái TK bảng tổng hợp Chi tiết vật tư Báo cáo tài chính Báo cáo nhập_xuất_tồn vật tư Ghi chó : ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng KiÓm tra ®èi chiÕu III. KÕ to¸n TSC§ 1. Kh¸i niÖm Theo chuÈn mùc kÕ to¸n sè 03, chuÈn mùc sè 04 nhËn biÕt vÒ tµi s¶n cè ®Þnh nh­ sau: - Ch¾c ch¾n thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ trong t­¬ng lai tõ viÖc sö dông tµi s¶n ®ã - Nguyªn gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch ®¸ng tin cËy, thêi gian sö dông > 01 n¨m - Cã ®ñ tiªu chuÈn hiÖn hµnh (≥ 10 triÖu) 2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh Ph©n lo¹i TSC§ theo h×nh th¸i biÓu hiÖn Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, TSC§ trong doanh nghiÖp gåm TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh. b. Ph©n lo¹i TSC§ theo quyÒn së h÷u: C¨n cø quyÒn së h÷u, TSC§ cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh hai lo¹i: TSC§ tù cã vµ TSC§ thuª ngoµi( bao gåm: TSC§ thuª tµi chÝnh, TSC§ thuª ho¹t ®éng) c. Ph©n lo¹i theo ®Æc tr­ng kü thuËt: §èi víi TSC§ HH gåm: Nhµ cöa vËt kiÕn tróc, M¸y mãc thiÕt bÞ, Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn, V­ên c©y l©u n¨m, gia søc lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm, ThiÕt bi dông cô qu¶n lý, TSC§ kh¸c: gåm c¸c lo¹i TSC§ kh¸c ch­a ®­îc cÊp xÕp vµ c¸c lo¹i TSC§ nãi trªn. TSC§ v« h×nh gåm: QuyÒn sö dông ®Êt , Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, B»ng ph¸t minh s¸ng chÕ, Chi phÝ lîi thÕ th­¬ng m¹i, TSC§ v« h×nh kh¸c d. Ph©n lo¹i TSC§ theo nguån h×nh thµnh: - TSC§ ®­îc ®Çu t­ b»ng nguån ng©n s¸ch - TSC§ ®Çu t­ b»ng nguån vèn vay - TSC§ ®Çu t­ b»ng nguån vèn tù bæ xung  3. §¸nh gi¸ TSC§ §¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸ Nguyªn gi¸ TSC§ lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra ®Ó cã ®­îc TSC§VH hoÆc TSC§VH tÝnh ®Õn thêi ®iÓm ®­a tµi s¶n ®ã vµo tr¹ng th¸i s½n sµng sö dông. b. §¸nh gi¸ theo gi¸ trÞ cßn l¹i. Gi¸ trÞ cßn l¹i ( cßn gäi lµ gi¸ trÞ kÕ to¸n) cña TSC§ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau:  Gi¸ trÞ TSC§ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ TSC§ - KhÊu hao luü kÕ Gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ Gi¸ trÞ cßn l¹i Gi¸ trÞ cßn l¹i cña TSC§ cña TSC§ sau = l¹i cña x khi d¸nh gi¸ l¹i TSC§ Nguyªn gi¸ cña TSC§ 4. KÕ to¸n chi tiÕt TSC§ t¹i bé phËn kÕ to¸n, n¬i sö dông, b¶o qu¶n TSC§. Theo hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp hiÖn hµnh c¸c chøng tõ kÕ to¸n liªn quan ®Õn TSC§ lµ: Biªn b¶n giao nhËn TSC§ mÉu sè 01- TSC§/BB Biªn b¶n thanh lý TSC§ mÉu sè 03 - TSC§/ BB Biªn b¶n giao nhËn TSC§ mÉu sè 04 – TSC§/BB Biªn b¶n ®¸nh gi¸ l¹i TSC§ mÉu sè 05 – TSC§/HD B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ ThÎ TSC§ mÉu sè 02 – TSC§ 5. KÕ to¸n tæng hîp t¨ng, gi¶m TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh. a. Tµi kho¶n sö dông. §Ó kÕ to¸n t¨ng,gi¶m TSC§ HH vµ TSC§ VH kÕ to¸n sö dông TK211, 213. TK 211: “TSC§ HH” ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña TSC§HH theo nguyªn gi¸. TK 211 cã 6 tµi kho¶n cÊp II Tk 2112 – Nhµ cöa vËt kiÕn tróc. Tk 2113 - M¸y mãc, thiÕt bÞ Tk 2114 - Ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn Tk 2115 - ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý Tk2116 - C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm Tk 2118 - TSC§ HH kh¸c TK 213 :” TSC§ VH” ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng cña TSC§ VH trong doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸. C¸c tk liªn quan chñ yÕu trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n TSC§: Tk 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ. Tk 411- Nguån vèn kinh doanh. TK 111 – TiÒn mÆt TK 112 – TiÒn göi ng©n hµng Tk 341 - Vay dµi h¹n Tk 414 - Quü ®Çu t­ ph¸t triÓn b. Tr×nh tù kÕ to¸n. S¬ ®å t¨ng, gi¶m TSC§ HH, TSC§ VH mét sè nghiÖp vô chñ yÕu. (ghi riªng sæ) TSC§ thiÕu chê xö lý CÊp trªn cÊp, nhËn bµn giao XDCB TK 441 Liªn doanh Gãp vèn TK 412 TK 214 NhËn l¹i TSC§ ®em gãp vèn liªn doanh TK 128,222,228 TSC§ ®­îc tµi trî, biÕu, tÆng TK 711 ( ghi chung sæ) XDCB hoµn thµnh bµn giao TK 241 TK 214 Thanh lý, nh­îng b¸n TK 811 NÕu gtrÞ lín TK 214 Mua d­íi h×nh thøc trao ®æi Tk 211,213 TK 133 Tr¶ ch©m Ph­¬ng thøc Mua theo TK242 Tk214 TSC§ chuyÓn thµnh ccdc(GtrÞ nhá) TK 627,641,642 TK 331 TK 242 TK 211-213 TK 128, 222 TK 138 6. KhÊu hao TSC§. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao TSC§ ViÖc tÝnh khÊu hao TSC§ trong DN cã thÓ thùc hiÖn theo nhiÒu ph­¬ng ph¸p khÊu hao kh¸c nhau nh­: (theo CM 03,04) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao tuyÕn tÝnh( ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®­êng th¼ng) Ph­¬ng ph¸p khÊu hao sè d­ gi¶m dÇn. Ph­¬ng ph¸p khÊu hao theo sè l­îng s¶n phÈm. Møc trÝnh khÊu hao Nguyªn gi¸ TSC§ trung b×nh hµng n¨m = cña TSC§ Thêi gian sö dông Møc trÝch khÊu hao tõng th¸ng cho TSC§ theo tõng th¸ng Møc trÝch khÊu hao Møc khÊu hao trung b×nh 1 th¸ng trung b×nh mét th¸ng = cña TSC§ 12 th¸ng KÕ to¸n khÊu hao TSC§. * Tµi kho¶n sö dông: TK 214: ( hao mßn TSC§) ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hao mßn cña toµn bé TSC§ trong qu¸ tr×nh sö dông do trÝch khÊu hao TSC§ vµ nh÷ng kho¶n t¨ng gi¶m hao mßn kh¸c cña TSC§. c. KÕ to¸n söa ch÷a TSC§ * Söa ch÷a th­êng xuyªn TSC§ C¸c chi phÝ söa ch÷a ®­îc ph¶n ¸nh theo s¬ ®å sau: Tk 111,112,152,334… TK 627,641,642 TK 241 * Söa ch÷a lín TSC§ TK 111,112,152 TK 241 TK 242 TK 627,641,642 CP SCL tËp hîp trong kú CP SCL cã gi¸ trÞ lín Ph©n bæ hµng kú TK331 CP SCL thuª ngoµi CP SCL cã gi¸ trÞ nhá TK 335 Cã trÝch tr­íc cpscl Ph©n bæ IV. KÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 1. Định nghĩa Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống cần thiết mà doanh nghiệp cần phải trả cho người lao động theo số lượng và chất lượng lao động mà họ đã đóng góp cho doanh nghiệp. 2.Nhiệm vụ của kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương Tổ chức tốt hạch toán lao động và tiền lương, một mặt giúp cho công tác quản lý lao động của doanh nghiệp vào nề nếp, tạo cơ sở cho việc tính toán lương theo đúng phân phối theo lao động. Mặt khác, giúp cho doanh nghiệp quản lý tốt quỹ tiền lương, đảm bảo việc trả tiền lương và trợ cấp bảo hiểm xã hội theo đúng chế độ kích thích người lao động hoàn thành nhiệm vụ được giao, đồng thời tạo cơ sở cho việc phân bổ chi phí nhân công vào giá thành sản phẩm được chính xác. 3.Tổ chức công tác kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương a.Các hình thức trả tiền lương - Trả lương theo thời gian Đây là hình thức trả lương căn cứ vào thời gian làm việc, cấp bậc kỹ thuật và thang lương để tính cho từng người lao động. Hình thức này chủ yếu chỉ áp dụng cho lao động gián tiếp, còn lao động trực tiếp chỉ áp dụng với bộ phận không áp dụng được định mức sản phẩm. -. Hình thức trả lương theo sản phẩm Là hình thức tiền lương tính theo số lượng, chất lượng sản phẩm, công việc đã hoàn thành đảm bảo yêu cầu chất lượng và đơn giá tiền lương tính cho một đơn vị sản phẩm, công việc đó. -Tiền lương khoán: Hình thức trả lương khoán được áp dụng trong trường hợp sản phẩm hay công việc khó giao chi tiết, mà phải giao cả khối lượng công việc, hay nhiều việc tổng hợp phải làm trong một thời gian nhất định với yêu cầu chất lượng nhất định. b. Các chế độ trả lương phụ, thưởng, trợ cấp áp dụng tại doanh nghiệp - Lương nghỉ phép: Theo chế độ hiện hành khi người lao động nghỉ phép thì được hưởng 100%tiền lương theo cấp bậc. Tỷ lệ trích trước tiền lương nghỉ phép của người lao động = Tổng số tiền lương nghỉ phép theo kế hoạch năm của công nhân sản xuất trực tiếp x 100% Tổng số tiền lương cơ bản kế hoạch năm của công nhân trực tiếp sản xuất Mức trích trước tiền lương phép kế hoạch = Tiền lương cơ bản thực tế phải trả cho công nhân trực tiếp trong tháng x Tỷ lệ trích trước - Chế độ trả lương khi ngừng việc: Cụ thể từng trường hợp có mức lương được quy định như sau: + 70% lương khi không làm việc. + ít nhất 80% lương nếu phải làm công việc khác có mức lương thấp hơn. + 100% lương nếu ngừng việc do sản xuất hay chế thử. - Chế độ trả lương khi làm ra sản phẩm hỏng, sản phẩm xấu: Cách tính: với mỗi trường hợp, ngưòi lao động được hưởng: + 0% tiền lương nếu làm ra sản phẩm hỏng, xấu quá quy định. + 70% tiền lương nếu làm ra sản phẩm xấu + 100% tiền lương nếu là chế thử, sản xuất thử. + Nếu sửa lại hàng xấu thì người lao động được hưởng lương theo sản phẩm nhưng không được hưởng lương cho thời gian sửa sản phẩm. *Chế độ phụ cấp lương: Theo điều IV - Nghị định 26CP ngày 23/5/1993 quy định có 7 loại phụ cấp sau: - Phụ cấp khu vực - Phụ cấp độc hại nguy hiểm -Phụ cấp trách nhiệm - Phụ cấp làm thêm - Phụ cấp thu hút. - Phụ cấp đắt đỏ - Phụ cấp lưu động: *Chế độ trả lương khi làm thêm: Theo điều V - Nghị định 26CP ngày 23/5/1993 quy định: khi làm thêm ngoài giờ tiêu chuẩn quy định thì giờ làm thêm được trả bằng 150% tiền lương giờ tiêu chuẩn nếu làm thêm vào ngày thường và được trả bằng 200% tiền lương giờ tiêu chuẩn nếu làm thêm vào ngày nghỉ tuần hoặc ngày lễ. *Chế độ tiền thưởng: Chế độ tiền thưởng hiện hành gồm 2 loại: thưởng thường xuyên và thưởng định kỳ. c. Quỹ tiền lương, BHXH, BHYT,KPCĐ * Quỹ tiền lương Quỹ tiền lương của doanh nghiệp là toàn bộ số tiền lương của doanh nghiệp dùng để trả cho tất cả các loại lao động thuộc doanh nghiệp quản lý và sử dụng. Quỹ này bao gồm các khoản sau: - Tiền lương tính theo thời gian, tiền công tính theo sản phẩm và tiền lương khoán. - Tiền lương trả cho người lao động khi làm ra sản phẩm hỏng trong quy định. - Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng sản xuất do nguyên nhân khách quan (mưa, bão, lũ lụt, thiếu nguyên vật liệu), trong thời gian được điều động công tác làm nghĩa vụ theo chế độ quy định, thời gian nghỉ phép, thời gian đi học. - Các loại phụ cấp làm đêm, thêm giờ. - Các khoản tiền lương có tính chất thường xuyên. * Quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn - Quỹ bảo hiểm xã hội: Tỷ lệ trích bảo hiểm xã hội là 20%, cụ thể: + 15% cho đơn vị hoặc chủ sử dụng lao động nộp và được tính vào chi phí kinh doanh. + 5% còn lại do người lao động đóng góp và được trừ vào lương tháng. - Quỹ bảo hiểm y tế: Tỷ lệ này là 3% tổng quỹ lương cơ bản của doanh nghiệp, trong đó 2% doanh nghiệp được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ, 1% còn lại tính trừ vào thu nhập của người lao động. *Kinh phí công đoàn: Tỷ lệ trích nộp kinh phí công đoàn của doanh nghiệp là 2% tiền lương thực tế của công nhân viên trong tháng. Trong đó, doanh nghiệp được phép giữ lại 1% để chi tiêu cho hoạt động công đoàn cơ sở, 1% còn lại phải nộp lên cơ quan quản lý công đoàn cấp trên. d. Kế toán tổng hợp tiền lương và các khoán trích theo lương * Chứng từ kế toán sử dụng Hạch toán tiền lương, BHXH, BHYT, KPCĐ chủ yếu sử dụng các chứng từ về tính toán tiền lương, tiền thưởng, BHXH, thanh toán tiền lương, tiền thưởng, BHXH như: Bảng thanh toán tiền lương (Mẫu số 02-LĐTL) Bảng thanh toán BHXH(Mẫu số 04-LĐTL) Bảng thanh toán tiền thưởng (Mẫu số 05-LĐTL) Các phiếu chi, các chứng từ, tài liệu khác về các khoản khấu trừ, trích nộp liên quan. Các chứng từ trên có thể là căn cứ để ghi sổ trực tiếp hoặc làm cơ sở để tổng hợp rồi mới ghi vào sổ kế toán. * Tài khoản kế toán sử dụng - Kế toán tổng hợp tiền lương Để tính toán và thanh toán tiền lương, tiền công và các khoản khác với người lao động, tình hình trích lập và sử dụng các quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ, kế toán sử dụng các tài khoản sau: - TK334 - “phải trả người lao động”: Tài khoản 334 “ Phải trả cho người lao động” có 2 tiểu khoản: + Tài khoản 3341 - Phải trả cho công nhân viên + Tài khoản 3348 - Phải trả người lao động khác - Ngoài ra, kế toán còn sử dụng các tài khoản khác có liên quan như: TK111 tiền mặt, TK 138 các khoản phải thu khác, TK 622 chi phí nhân công trực tiếp, TK 627 chi phí sản xuất chung, TK 641 chi phí bán hàng, TK 642 chi phí quản lý doanh nghiệp. -Trình tự kế toán tiền lương: Hàng tháng tính lương phải trả công nhân viên và phân bổ cho các đối tượng sử dụng, kế toán ghi: Nợ TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp Nợ TK 627 - Chi phí sản xuất chung (lương nhân viên phân xưởng) Nợ TK 641 - Chi phí bán hàng (lương nhân viên bán hàng) Nợ TK 642 - Chi phí QLDN (lương nhân viên QLDN) Có TK 334 - Phải trả công nhân viên - Căn cứ vào số tiền BHXH phải trả cho công nhân viên thay lương kế toán ghi: Nợ TK 3383 - BHXH Có TK 334 - Phải trả CNV - Tạm ứng lương kỳ 1 cho CNV Nợ TK 334 - Phải trả CNV Có TK 111 - Tiền mặt Khấu trừ vào lương các khoản phải thu, tạm ứng….cho CNV Nợ TK 334 - Phải trả CNV Có TK 1388 - Các khoản nợ phải thu khác Có TK 14.1 - Tạm ứng Thanh toán tiền lương và các khoản khác cho CNV Nợ TK 334 - Phải trả CNV Có TK 111 - Tiền mặt (thanh toán bằng tiền mặt) Có TK 112 - Tiền gửi (thanh toán bằng tiền gửi ngân hàng) Lương CNV đi vắng chưa lĩnh, DN tạm giữ hộ: Nợ TK 334 - Phải trả CNV Có TK 338.8 - Phải trả phải nộp khác Khi Doanh nghiệp thanh toán lương giữ hộ cho CNV chưa lĩnh Nợ TK 338.8 - Phải trả phải nộp khác Có TK 111 - Tiền mặt Đối với Doanh nghiệp sản xuất, tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp sản xuất thường được trích trước vào chi phí sản xuất theo kế hoạch để tránh tình trạng làm giá thành sản xuất bị biến động đột ngột. -Tiền lương nghỉ phép trích trước được xác định theo công thức: Mức trích tiền lương nghỉ phép = Tiền lương chính phải trả cho công nhân viên SX trong tháng x Tỷ lệ trích trước Tỷ lệ trích trước được xác định như sau: Tỷ lệ trích trước = Tổng số lương nghỉ phép trong năm của công nhân trực tiếp SX Tổng số lương chính theo kế hoạch trong năm của công nhân trực tiếp SX x 100 Hàng tháng khi trích trước lương nghỉ phép của công nhân sản xuất trực tiếp kế toán ghi Nợ TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp Có TK 335 - Chi phí trả trước Tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất trực tiếp thực tế đi nghỉ phép: Nợ TK 335 - Chi phí phải trả ( Số đã trích trước) Có TK 334 - Phải trả người lao động (Tổng tiền lương nghỉ phép thực tế phải trả) Nếu số trả lớn hơn số trích trước Nợ TK 622- Chi phí công nhân trực tiếp (nếu số phải trả lớn hơn số trích trước) Nợ TK 335 - Chi phí phải trả (Số đã trích trước) Có TK 334 - Phải trả cho người lao động Nếu số trả nhỏ hơn số trích trước: Nợ TK 335 - Chi phí phải trả (Số đã trích trước) Có TK 334 - Phải trả người lao động (Tổng tiền lương nghỉ phép thực tế phải trả) Có TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp (Nếu số phải trả nhỏ hơn số trích trước) - Kế toán các khoản trích theo lương Kế toán các khoản trích theo lương sử dụng tài khoản 338 phải trả, phải nộp khác. TK 338 được sử dụng để phản ánh tình hình thanh toán giữa Doanh nghiệp với các tổ chức, cá nhân và đơn vị về các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ và các khoản phải trả phải nộp khác. Tài khoản này có các tài khoản cấp 2 để phản ánh chi tiết từng khoản phải trả, phải nộp: TK 338.2 - KPCĐ; TK 338.3 - BHXH; TK 338.4 - BHYT Ngoài ra kế toán còn sử dụng các tài khoản có liên quan khác như: TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp TK 627 - Chi phí sản xất chung TK 641 - Chi phí bán hàng TK 642 - Chi phí quản lý doanh nghiệp + Trình tự kế toán các khoản trích theo lương - Hàng tháng trích BHXH, BHYT và KPCĐ, kế toán ghi: Nợ TK 622, 627, 641, 642 (19% tính vào CPSXKD của DN) Nợ TK 334 (6% trừ vào lương CNV) Có TK 338.2 (KPCĐ 2%) Có TK 338.3 (BHXH 20%) Có TK 338.4 (BHYT 3%) - Căn cứ vào số tiền BHXH phải trả cho người lao động thay lương kế toán ghi: Nợ TK 3383 - BHXH Có TK 334 - Phải trả công nhân viên - Khi nộp BHXH, BHYT, KPCĐ cho các tổ chức quản lý các quỹ đó (cơ quan BHXH, liên đoàn lao động tỉnh) Nợ TK 338 2 - Kinh phí công đoàn Nợ TK 3383 - BHXH Nợ TK 3384 - BHYT Có TK 111 - Số tiền thực chi bằng tiền mặt Có TK 112 - Số tiền thực chi bằng tiền gửi ngân hàng Chi tiêu kinh phí công đoàn tại công đoàn doanh nghiệp Nợ TK 3382 - Kinh phí công đoàn Có TK 111 - Số tiền thực chi bằng tiền mặt 4. Tổ chức hệ thống sổ kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương - Sổ kế toán tổng hợp sử dụng trong ghi chép kế toán phụ thuộc vào hình thức tổ chức sổ kế toán mà đơn vị áp dụng. Các hình thức tổ chức sổ kế toán phải đảm bảo tính phù hợp và hiệu quả đối với đặc điểm của Doanh nghiệp. - Hình thức nhật ký chung: Kế toán căn cứ vào các chứng từ gốc là bảng thanh toán lương, bảng thanh toán BHXH, bảng thanh toán tiền thưởng và các chứng từ thanh toán để vào nhật ký chung, sau đó vào sổ cái các TK 334, TK 338 - Hình thức nhật ký sổ cái: Kế toán căn cứ các chứng từ gốc (bảng thanh toán lương, bảng thanh toán BHXH, bảng thanh toán tiền thưởng, các chứng từ thanh toán) để ghi vào nhật ký sổ cái. - Hình thức chứng từ ghi sổ: Kế toán căn cứ vào các chứng từ gốc (bảng thanh toán lương, bảng thanh toán BHXH. . . ) ghi vào chứng từ ghi sổ, sau đó vào sổ cái các TK 334, TK 338 - Hình thức nhật ký chứng từ: Kế toán căn cứ các chứng từ gốc (bảng thanh toán lương, bảng thanh toán BHXH, . . . . .) kế toán vào nhật ký chứng từ sau đó vào sổ cái các TK 334, TK 338. Tuỳ thuộc vào hình thức kế toán Doanh nghiệp áp dụng mà mà kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương được phản ánh vào các sổ kế toán liên quan. V. KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh 1. Kh¸i niÖm b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh B¸n hµng lµ qu¸ tr×nh trao ®æi th«ng qua c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ cña hµng hãa dich vô. Trong qóa tr×nh ®ã Doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm, hµng hãa, dich vô cho kh¸ch hµng cßn kh¸ch hµng ph¶i tr¶ cho Doanh nghiÖp mét kho¶n tiÒn t­¬ng øng víi gi¸ b¸n cña hµng hãa, dich vô theo gi¸ quy ®inh h._.