Huy động các nguồn vốn trong nền kinh tế thị trường ở Việt Nam

Lêi nãi ®Çu §Ò tµi huy ®éng c¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ lµ mét ®Ò tµi mµ em ®· chän ®Ó nghiªn cøu .§Ò tµi viÕt vÒ thùc tr¹ng huy ®éng c¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ng÷ng n¨m gÇn ®©y vµ mét sè ®Þnh h­íng kinh tÕ cña Nhµ N­íc cho viÖc huy ®éng vèn trong thêi gian tíi . §©y lµ mét ®Ò tµi rÊt réng, nh­ng do h¹n chÕ cña ®Ò tµi vµ kh¶ n¨ng cã h¹n, ®Ò tµi ®­îc viÕt lµm hai phÇn : 1, §Æt vÊn ®Ò 2, Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Trong phÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò, nã ®Ò cËp tíi : C¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng – kh¸i niÖm vai trß, kh¶ n¨ng khai th¸c C¸c nguån vèn ®· ®­îc khai th¸c ë ViÖt Nam Mét sè ®Þnh h­íng cho vÊn ®Ò huy ®éng vèn ë n­íc ta MÆc dï d­íi sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy gi¸o, em ®· cè g¾ng thu thËp tµi liÖu ®Ó lµm bµi, song bµi viÕt ch¾c cßn nhiÒu thiÕu sãt .Em rÊt mong ®­îc sù chØ b¶o gióp ®ì cña thÇy gi¸o . Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy PhÇn I : §Æt vÊn ®Ò Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng b­íc ph¸t triÓn ®¸ng mõng .Tèc ®é t¨ng tr­ëng kinh tÕ kh¸ cao so víi c¸c n­íc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc .Tuy nhiªn ®Ó trë thµnh mét n­íc ph¸t triÓn, mét con rång Ch©u ¸ th× vÉn cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n phÝa tr­íc .Trong v« vµn khã kh¨n ®ã th× vèn lµ mét khã kh¨n c¬ b¶n cÇn ®­îc gi¶i quyÕt §Ó t¨ng tr­ëng ®­¬ng nhiªn lµ ph¶i cÇn ®Õn vèn ®Çu t­, muèn t¨ng tr­ëng cµng nhanh th× l­îng vèn ®Çu t­ ph¶i cµng lín .T­¬ng quan gi÷a hai biÕn sè nµy ®­îc x¸c ®Þnh b»ng hÖ sè ICOR (tØ lÖ gi÷a vèn ®Çu t­ vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm gia t¨ng do ®Çu t­ )Trong giai ®o¹n tíi n­íc ta ®ang ®øng tr­íc mét th¸ch thøc gay g¾t .§iªmt mÊu chèt cña th¸ch thøc ®ã lµ lµm sao cã ®­îc sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cao, liªn tôc .Søc Ðp t¨ng tõ chÝnh c¸c yªu cÇu néi t¹i (xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, d©n sè ®«ng, tèc ®é t¨ng tr­ëng d©n sè cao, b­íc vµo quü ®¹o ph¸t triÓn hiÖn t¹i muén ...)tõ hoµn c¶nh quèc tÕ cña sù ph¸t triÓn (thêi ®¹i tèc ®é dÞch chuyÓn nhanh, n»m gi÷a mét khu vùc cã tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ møc ®é n¨ng ®éng cao nhÊt thÕ giíi ...)®Æt ra nh÷ng yªu cÇu hÕt søc c¨ng th¼ng cho c«ng cuéc t¨ng tr­ëng kinh tÕ n­íc ta.Cã thÓ nãi, thùc chÊt cña vÊn ®Ò ë n­íc ta lµ :tôt hËu lµ nguy c¬ cã thËt vµ lu«n ®e do¹ . C¸c n­íc ph¸t triÓn ®i tr­íc ®Ó l¹i mét kinh nghiÖm lµ: muèn cã tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nhanh th× ph¶i chuyÓn ®æi c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo h­íng C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ (CNH-H§H ). N­íc ta hiÖn nay, qu¸ tr×nh CNH – H§H ®ang ë giai ®o¹n ®Çu, nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn lµ rÊt lín Nh­ vËy vèn trong nÒn kinh tÕ n­íc ta ®ang lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch .Muèn cã ®­îc khèi l­îng vèn ®ñ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña nÒn kinh tÕ th× vÊn ®Ò “ Huy ®éng c¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë n­íc ta “ lµ vÊn ®Ò quan träng ®Çu tiªn .ChiÕn l­îc huy ®éng vèn cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c chiÕn l­îc kinh tÕ x· héi . Chóng ta cÇn ph¶i t×m ra c¸c nguån vèn cã kh¶ n¨ng huy ®éng vµ x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng nguån vèn chñ ®¹o .§Ó gi¶i bµi to¸n vÒ vèn, ph¶i coi träng c¶ hai h×nh thøc t¹o vèn tõ trong n­íc vµ ngoµi n­íc . §øng tr­íc xu thÕ héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi, viÖc c¹nh tranh vÒ vèn ngµy mét gay g¾t .§iÒu ®ã ®ßi hái ph¶i ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó huy ®éng mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn phôc vô cho nÒn kinh tÕ .VÊn ®Ò “ Huy ®éng c¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ë ViÖt Nam “ lµ mét vÊn ®Ò ®ßi hái sù quan t©m kh«ng ngõng cña §¶ng, Nhµ n­íc còng nh­ tÊt c¶ c¸c cÊp c¸c nghµnh phÇn II :gi¶i quyÕt vÊn ®Ò Ch­¬ng I C¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ thi tr­êng vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ. Trong ch­¬ng nµy ta sÏ xem xÐt tíi kh¸I niÖm c¬ b¶n vÒ vèn, nguån vèn nãi chung; vai trß cña vèn trong nÒn kinh tÕ; viÖc ph©n lo¹i nguån vèn; vµ tõng nguån vèn cô thÓ. Trong tõng nguån vèn cô thÓ, chóng ta sÏ ph©n tÝch vÒ ®Æc ®IÓm, néi dung cña nguån vèn ®ã, ®ång thêi còng sÏ ph©n tÝch kh¶ n¨ng khai th¸c vµ c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng huy ®éng tõng nguån vèn nµy I Kh¸i niÖm, vai trß cña vèn vµ nguån vèn. 1.Kh¸i niÖm vÒ vèn vµ nguån vèn *)Vèn lµ mét khèi l­îng tiÒn tÖ nµo ®ã ®­îc ®­a vµo l­u th«ng víi môc ®Ých kiÕm lêi .Sè tiÒn ®ã ®­îc sö dông mu«n h×nh mu«n vÎ, nh­ng suy cho cïng lµ ®Ó mua s¾m t­ liÖu s¶n xuÊt vµ tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng, nh»m hoµn thµnh c«ng viÖc s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc dÞch vô nµo ®ã víi môc ®Ých lµ thu vÒ sè tiÒn lín h¬n hoÆc sè tiÒn ban ®Çu . *)Nguån vèn chÝnh lµ n¬i mµ tõ ®ã cã thÓ khai th¸c ®­îc mét sè l­îng vèn nµo ®ã ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ x· héi . 2.Vai trß cña vèn trong nÒn kinh tÕ Tr­íc hÕt, ta cã thÓ nãi r»ng, vèn lµ mét trong n¨m yÕu tè quan träng nhÊt trong mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ã lµ :nh©n lùc, vËt lùc, tµi lùc (vèn ), th«ng tin vµ sù qu¶n lý .NÕu thiÕu vèn th× qu¸ tr×nh s¶n xu©t sÏ kh«ng thÓ ®­îc tiÕn hµnh Vèn còng lµ mét yÕu tè v« cïng quan träng ®èi v¬i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nãi chung, vµ ViÖt Nam nãi riªng ®Ó c¸c n­íc nµy cã thÓ tiÕn hµnh ®æi míi nÒn kinh tÕ, ®­a nÒn kinh tÕ tiÕn kÞp víi c¸c n­íc ph¸t triÓn .ViÖt Nam lµ mét n­íc tiÕn hµnh CNH – H§H muén so víi thÕ giíi, mÆt kh¸c l¹i cã xuÊt ph¸t ®iÓm thÊp, ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n c¶n trë sù ph¸t triÓn kinh tÕ .§Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n nµy th× vèn ®ãng vai trß rÊt quan träng .N­íc ta cÇn ph¶i cã mét l­îng vèn lín ®Ó x©y dùng vµ n©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng, ®µo t¹o n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc vµ ®«i rmíi thiÕt bÞ c«ng nghÖ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .NÒn kinh tÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn ®­îc nÕu thiÕu mét c¬ së h¹ tÇng thuËn lîi, ®ång bé .C¬ së h¹ tÇng cña n­íc ta hiÖn nay tuy ®· cã nh÷ng tiÕn bé song vÉn ®ang ë møc thÊp kÐm .§ã lµ mét yÕu tè lµm gi¶m tÝnh hÊp dÉn cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi .Nguån nh©n lùc n­íc ta cã rÊt nhiÒu lîi thÕ song tay nghÒ l¹i thÊp .M¸y mãc thiÕt bÞ sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt phÇn lín lµ l¹c hËu so víi c¸c n­íc ph¸t triÓn ...TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã ®ßi hái Nhµ N­íc ph¶i cã c¸c gi¶I ph¸p thÝch hîp ®Ó huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn ®ñ lín ®Ó, thùc hiÖn viÖc “®i tr­íc ®ãn ®Çu “. 3 .Ph©n lo¹i nguån vèn Cã mét sè c¸ch ®Î ph©n lo¹i nguån vèn dùa vµo tÝnh chÊt cña chóng còng nh­ néi dung, môc ®Ých nghiªn cøu .XÐt vÒ mÆt ®Þnh l­îng, cã ba nguån vèn chñ yÕu cã thÓ huy ®éng cho ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ : 3.1Nguån vèn Nhµ N­íc Nguån nµy bao gåm : Ng©n s¸ch Nhµ N­íc Vèn trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ N­íc Vèn tµi s¶n c«ng, tµi s¶n quèc gia 3.2Nguån vèn trong d©n c­ 3.3Nguån vèn n­íc ngoµi :gåm bèn bé phËn cÊu thµnh chñ yÕu lµ: Nguån ODA Nguån vay th­¬ng m¹i Nguån kiÒu hèi Nguån vèn FDI D­íi ®©y, ta sÏ ®i vµo xem xÐt vÒ ®Æc ®iÓm, kh¶ n¨ng khai th¸c vµ c¸c yÕu tè ¶nh h­ëng cña tõng nguån vèn cô thÓ II C¸c nguån vèn tõ trong n­íc Nguån vèn Nhµ n­íc Nguån nµy bao gåm : Ng©n s¸ch Nhµ n­íc *) VÒ h×nh thøc NSNN lµ mét b¶ng tæng hîp c¸c kho¶n thu vµ c¸c kho¶n chi cña Nhµ n­íc trong mét n¨m tµi chÝnh theo dù to¸n ng©n s¸ch ®· duyÖt ( th«ng th­êng mét n¨m tµi chÝnh ®­îc tÝnh tõ 1/1-31/12 ) *)VÒ b¶n chÊt kinh tÕ th× NSNN thÓ hiÖn c¸c quan hÖ kinh tÕ gi÷a Nhµ n­íc víi c¸c doanh nghiÖp, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c tæ chøc trung gian tµi chÝnh, thÞ tr­êng tµi chÝnh . Vai trß cña NSNN: Huy ®éng nguån tµi chÝnh, ®¶m b¶o nhu cÇu chi tiªu cña Nhµ n­íc .Nã th«ng qua c¸c nguån thu tõ thuÕ, lÖ phÝ, vay nî, viÖn trî ®Ó h×nh thµnh nªn quü NSNN vµ tõ quü nµy Nhµ n­íc dïng ®Ó chi tiªu, ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña m×nh .§Ó thùc hiÖn tèt c¸c vai trß naú th× yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi thu NSNN lµ : Thø nhÊt :møc ®éng viªn c¸c nguån tµi chÝnh tõ c¸c ®¬n vÞ c¬ së ®Ó h×nh thµnh nguån thu cña NSNN ph¶i phï hîp . Thø hai: c¸c c«ng cô ®­îc sö dông t¹o nguån thu cho NSNN vµ thùc hiÖn c¸c kho¶n chi NSNN ph¶i phï hîp Thø ba: tØ lÖ ®éng viªn cña NSNN trªn tæng s¶n phÈm quèc d©n ph¶i hîp lý .NSNN cßn cã vai trß qu¶n lý, ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ x· héi .Nã ®­îc thÓ hiÖn trong ba néi dung c¬ b¶n sau Thø nhÊt: kÝch thÝch sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ .Nhµ n­íc sÏ sö dông thuÕ vµ chi ®Çu t­ ®Ó h­íng dÉn, kÝch thÝch vµ t¹o søc Ðp ®èi víi c¸c chñ thÓ cña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ .VËn dông mét thuÕ suÊt hîp lý sÏ cã t¸c dông h­íng dÉn, khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ më réng ho¹t ®éng kinh doanh t¹o ra m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh, thu hót vèn ®Çu t­ vµ ®Þnh h­íng ®Çu t­ cña khu vùc doanh nghiÖp . Thø hai: ®iÒu tiÕt thi tr­êng gi¸ c¶, chèng l¹m ph¸t .Nhµ n­íc sÏ sö dông c¸c chÝnh s¸ch Ng©n s¸ch ®Ó can thiÖp vµo thÞ tr­¬ng th«ng qua c¸c kho¶n chi cña NSNN d­íi h×nh thøc tµi trî vèn, trî gÝa vµ sö dông c¸c quü dù trø Nhµ n­íc vÒ hµng ho¸ vµ dù tr÷ tµi chÝnh . Thø ba :®iÒu tiÕt thu nhËp ®Ó thùc hiÖn c«ng b»ng x· héi, §Ó thùc hiÖn vai trß nµy, NSNN sÏ ¸p dông mét møc thuÕ thu nhËp hîp lý ®Ó ®¸nh vµo nh÷ng ng­êi cã thu nhËp cao, lamf gi¶m bít chªnh lÖch, rót ng¾n kho¶ng c¸ch gi÷a ng­êi giµu vµ ng­êi nghÌo trong x· héi . NSNN ®­îc h×nh thµnh trªn tÊt c¶ c¸c kho¶n thu mµ cã .§Ó qu¶n lý c¸c nguån thu tèt ng­êi ta ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i c¸c nguån thu . NÕu dùa vµo nguån h×nh thµnh th× ph©n thµnh : Nguån thu trong n­íc Nguån thu ngoµi n­íc NÕu dùa vµo h×nh thøc thu th× ph©n thµnh : Thu trong c©n ®èi (thu tÝch cùc ): ®©y lµ c¸c kho¶n thu tõ thuÕ, lîi tøc cæ phÇn cña Nhµ n­íc, tõ viÖc Nhµ n­íc kinh doanh, tõ b¸n tµi s¶n cña Nhµ n­íc, ... Thu ®Ó bï ®¾p thiÕu hôt (thu ®Ó c©n ®èi ): ®©y lµ kho¶n thu tõ nî, viÖn trî, ph¸t hµnh giÊy b¹c . Chi NSNN cã thÓ ®ùoc chia lµm 5 lo¹i chi chÝnh Chi cho ®Çu t­ ph¸t triÓn kinh tÕ Chi cho v¨n ho¸ x· héi Chi cho quèc phßng Chi ®Ó qu¶n lý hµnh chÝnh Nhµ n­íc Chi cho viÖc dù tr÷ vµ tr¶ nî Khi chÝnh phñ chi tiªu nhiÒu h¬n thu sÐ ph¸t sinh th©m hôt NSNN .Th©m hôt NS kh«ng nhÊt thiÕt lµ mét ®iÒu xÊu .Thùc tÕ nhiÒu kinh tÕ gia khuyÕn khÝch chÝnh phñ can thiÖp mçi khi nÒn kinh tÕ suy sôp v× chÝnh phñ mua hµng ho¸ vµ dÞch vô th× n¹n thÊt nghiÖp sÏ kh«ng trÇm träng nh­ khi chÝnh phñ kh«ng lµm g× c¶ . Ng­îc víi th©m hôt NS lµ thÆng d­ NS .Cã quan ®iÓm cho r»ng: trong thêi kú kinh tÕ tèt lµnh, chÝnh phñ ph¶i kiªm chÕ chi tiªu, kh«ng ph¶i chi v× nÒn kinh tÕ cã thÓ tù ph¸t triÓn mµ cßn do chi tiªu d­ thõa cña chÝnh phñ sÏ cã thÓ g©y l¹m ph¸t . Do thuÕ lµ mét nguån thu chñ yÕu cña NSNN ( chiÕm h¬n 90 % )cho nªn viÖc huy ®éng vèn NSNN phu thuéc rÊt nhiÒu vµo chÝnh s¸ch thuÕ .C¶i c¸ch thuÕ cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi NSNN, viÖc miÔn gi¶m thuÕ cÇn ®i ®«i víi viÖc më réng ph¹m vi vµ ®èi t­îng nét thuÕ nh»m bµo ®¶m quy m« cña NSNN .Nãi chung, cã rÊt nhiÒu nh©n tè lµm ¶nh h­ëng t¬Ý NSNN, nã bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ho¹t ®éng mµ tõ ®ã Nhµ n­íc cã thÓ thu ®­îc c¸c kho¶n thuÕ, lÖ phÝ, hay tÊt c¶ c¸c kho¶n thu b»ng tiÒn kh¸c Vèn trong c¸c DNNN vµ vèn tµi s¶n c«ng, tµi s¶n quèc gia . §©y lµ nguån lùc vËt chÊt to lín nhÊt cña Nhµ n­íc, nguån vèn nµy do c¸c doanh nghiÖp Nhµ nøoc qu¶n lý .Ngoµi ra nguån tµi s¶n c«ng ë d¹ng tiÒm n¨ng lµ tµi s¶n Nhµ nøoc do c¸c c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, ®¬n vÞ lùc l­îng vò trang, c¬ quan §¶ng, ®oµn thÓ qu¶n lý Nh÷ng tµi nguyªn quèc gia ë trªn, d­íi mÆt ®Êt, mÆt n­íc lµ kh«ng thÓ ­íc tÝnh ®ùoc hÕt do ®­îc kh¶o s¸t t­êng tËn vµ ch­a cã ®inhj gi¸ trÞ chÝnh x¸c, ®Çy ®ñ . §Ó huy ®éng ®­îc nguån vèn nµy th× ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý hiÖu qu¶ ë c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc .TiÕp tôc thùc hiÖn viÖc s¾p xÕp l¹i c¸c DNNN .Qu¶n lý tèt c¸c tµi s¶n c«ng, tµi s¶n quèc gia .MÆt kh¸c cÇn ®©û nhanh c«ng t¸c th¨m dß t×m kiÕm vµ khai th¸c c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn s½n cã. Nguån vèn nµy chÞu ¶nh h­ëng chñ yÕu tõ sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, cña bé m¸y c¸n bé Nhµ n­íc cã liªn quan, cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh 2 .Nguån vèn trong d©n c­ §©y lµ nguån vèn tÝch kiÖm trong c¸c hé gia ®×nh d­íi d¹n tiÒn hoÆc c¸c tµi s¶n cã gi¸ :vµng, b¹c, ®¸ quý .®å cæ ...ch­a ®­îc huy ®éng vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Theo ®iÒu tra vµ ­íc tÝnh cña bé KÕ ho¹ch ®Çu t­ vµ Tæng côc thèng kª, nguån vèn trong d©n hiÖn cã tõ 6-8 tû $ trong ®ã 44% cña d©n lµ ®Ó dµnh mua vµng ngo¹i tÖ 20% lµ mua nhµ ®Êt, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn sinh ho¹t 17% lµ göi tÝch kiÖm chñ yÕu lµ ng¾n h¹n 19% lµ ®­îc dïng trùc tiÕp cho c¸c dù ¸n ®Çu t­ .chñ yÕu lµ ng¾n h¹n . Nh­ vËy chØ cã kho¶ng 36 % vèn hiÖn cã trong d©n lµ ®­îc huy ®éng cho ®©u t­ ph¸t triÓn .Vèn trong d©n c­ hiÖn vÉn lµ nguån vèn cã tiÒm n¨ng vèn vµ kh¶ n¨ng khai th¸c cao . Khi thu nhËp quèc d©n trªn ®Çu ng­êi t¨ng lªn th× l­îng vèn trong d©n còng t¨ng theo. Nh­ vËy, cïng víi sù t¨ng lªn cña thu nhËp quèc d©n th× nguån vèn trong d©n c­ còng ngµy mét lín .Trong t­¬ng lai ®©y còng lµ nguån vèn quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ . Nh©n tè ¶nh h­ëng tíi kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn nµy chñ yÕu lµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ t­ nh©n phï hîp tõ phÝa Nhµ n­íc; lßng tin cña ng­êi d©n ®èi víi Nhµ n­íc; c¸c chÝnh s¸ch vÜ m« cña Nhµ n­íc; ®ång thêi ph¶i cã sù hiÓu biÕt cña ng­êi d©n ®èi víi c«ng viÖc kinh doanh, lµm kinh tÕ… .Nguån vèn sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn . §©y thùc chÊt còng lµ mét nguån vèn mµ chóng ta cÇn ph¶i chó ý .sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn sÏ ®em l¹i c¸c mèi lîi nh­ :tÝch kiÖm chi phÝ ;lµm t¨ng tèc ®é quay vßng vèn ;t¹o ra niÒm tin vµ sù hµo høng cho c¸c nhµ ®Çu t­ tõ ®ã sÏ cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc huy ®éng ®­îc c¸c luång vèn lín ...Ngoµi ra nã cßn ®em l¹i nhiÒu lîi Ých vÒ mÆt x· héi kh¸c mµ kh«ng thÓ tÝnh ®­îc hÕt .Huy ®éng vèn lµ mét viÖc cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch, song sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn l¹i lµ mét vÊn ®Ò quan träng nhÊt ®èi víi mäi qu«c gia .Nã lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n ®ßi hái ph¶i cã sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc, c¸c cÊp, c¸c ngµnh vµ c¶ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña mçi ng­êi lao ®éng .Nã ®ßi hái ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c chuyªn gia am hiÓu nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kinh tÕ, x©y dùng, ®Çu t­ Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay sö dông hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn lµ mét nguån vèn quan träng .Nã võa lµm t¨ng l­îng vèn do nh÷ng lîi Ých nã ®em l¹i, võa t¹o uy tÝn ®Ó thu hót c¸c ngußn vèn kh¸c. ViÖc huy ®éng cã hiÖu qu¶ nguån vèn nµy lµ rÊt khã kh¨n. Nã lµ kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn trong nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy viÖc qu¶n lý vèn nãi riªng vµ qu¶n lý kinh tÕ nãi chung lµ nh©n tè quan träng nhÊt t¸c ®éng tíi viÖc huy ®éng nguån vèn nµy. Nguån vèn nµy cã ®­îc huy ®éng hay kh«ng lµ phô thuéc rÊt lín vµo yÕu tè khoa häc kÕt hîp víi yÕu tè nghÖ thuËt trong c«ng viÖc qu¶n lý. III. C¸c nguån vèn tõ n­íc ngoµi Nguån vèn tõ n­íc ngoµi ®­a vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®­îc thùc hiÖn qua nhiÒu h×nh thøc Nguån tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODF). §©y lµ nguån vèn ph¸t triÓn do c¸c tæ chøc quèc tÕ, chÝnh phñ (hoÆc c¸c c¬ quan ®¹i diÖn chÝnh phñ )cung cÊp .C¸c tæ chøc quèc tÕ nh­ :ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn liªn hîp quèc (UNDP)Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF), nhãm ng©n hµng thÕ giíi (WB) -bao gåm c¸c ng©n hµng t¸i thiÕt vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ( IBRD), HiÖp héi ph¸t triÓn quèc tÕ (IDA), ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u Phi (AFDB), Quü xuÊt khÈu dÇu löa cña khèi OPEC, c¸c quü vµ hiÖp héi ph¸t triÓn kh¸c nhau nh­ :quü ph¸t triÓn n«ng nghiÖp quèc tÕ (IFAD), uû ban hç trî ph¸t triÓn (DAC)...cïng c¸c chÝnh phñ lµ c¸c ®èi t­îng cung cÊp chñ yÕu . §Æc ®iÓm cña c¸c lo¹i vèn nµy lµ møc ­u ®·i vÒ l·i suÊt, thêi h¹n vay dµi, khèi l­îng vèn vay t­¬ng ®èi lín . Nguån ODF bao gåm: viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) vµ c¸c h×nh thøc ODF kh¸c nhau .ODA chiÕm tØ träng chñ yÕu trong nguån ODF . Nguån ODA –Víi môc tiªu trî gióp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÎn nã mang tÝnh ­u ®·i cao h¬n bÊt cø nguån tµi trî nµo kh¸c .Th«ng th­êng trong ODA cã mét phÇn lµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i .PhÇn nµy kho¶ng d­íi 25%tæng sè .YÕu tè cho kh«ng ®­îc x¸c ®Þnh dùa vµo viÖc so s¸nh møc l·i suÊt viÖn trî víi møc l·i suÊt tÝn dông th­¬ng m¹i . Môc tiªu tæng qu¸t cña ODF lµ hç trî c¸c n­íc nghÌo thùc hiÖn nh÷ng ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn vµ t¨ng phóc l¬Þ cña m×nh. Tuy nhiªn, tÝnh ­u ®·i dµnh cho lo¹i vèn nµy th­êng ®i kÌm c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc t­¬ng ®èi kh¾t khe(tÝnh hiÖu qu¶ cña dù ¸n, thñ tôc chuyÓn giao vèn vµ thanh to¸n ...). §«i khi ODA nhÊt lµ c¸c kho¶n do chÝnh phñ cung cÊp th­êng ®i kÌm c¸c rµng buéc nµo ®ã vÒ chÝnh trÞ, x· héi, qu©n sù...víi nh÷ng ®iÒu kiÖn ®ã, kh«ng ph¶i n­íc nµo còng cã thÓ nhËn ®­îc viÖn trî hoÆc sö dông cã hiÖu qu¶ cao trong hoµn c¶nh riªng cña m×nh. Vèn ®Ó lµ chç trong mét sè tr­êng hîp, c¸c ®iÒu kiÖn, vÒ thùc chÊt lµ yªu s¸ch cña c¸c n­íc cung cÊp viÖn trî mµ c¸c nhËn viÖn trî kh«ng thÓ ®¸p øng ..Ch¼ng h¹n nh­ c¸c vÊn ®Ò vÒ nh©n quyÒn, vÒ ®Þnh h­íng x· héi hoÆc tho¶ m·n c¸c lîi Ých côc bé vÒ kinh tÕ vµ an ninh cña n­íc cung cÊp viÖn trî .Ngay c¶ vÒ mÆt kinh tÕ, nhiÒu dù ¸n tµi trî do ®i t×m mét sè rµng buéc nh­ ph¶i mua hµng ho¸, thiÕt bÞ c«ng nghÖ kü thuËt hay thuª chuyªn gia tõ chÝnh n¬i cung cÊp viÖn trî, cã gi¸ trÞ thùc tÕ lín h¬n nhiÒu so víi gÝa trÞ th­cj tÕ trong hiÖp ®Þnh vµ ®­îc thùc hiÖn mµ kh«ng kÌm theo nh÷ng rµng buéc ®ã . NhËn xÐt vÒ t×nh h×nh nµy, mét sè chuyªn gia kinh tÕ häc ph¸t triÓn cña tr­êng ®¹i häc Havert (Mü )viÕt “...bªn cÊp viÖn trî vµ c¸c nguån vèn chÝnh thøc kh¸c th­êng cè g¾ng lîi dông sù t­¬ng hîp cña m×nh nh­ mét ®ßn bÈy ®Ó ®¹t ®­îc c¸c môc tiªu chÝnh s¸ch riªng .Hä g¾n quü viÖn trî víi viÖc mua hµng ho¸ vµ dÞch vô ë n­íc hä nh­ mét biÖn ph¸p nh»m t¨ng c­êng kh¶ n¨ng lµm chñ thÞ tr­êng xuÊt khÈu vµ gi¶m bít t¸c ®éng cña viÖn trî ®èi víi c¸n c©n thanh to¸n ... c¸c n­íc cÊp viÖn trî c¶ ®a ph­¬ng vµ song ph­¬ng ®Òu sö dông viÖn trî lµm c«ng cô buéc c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ph¶i thay ®æi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn cho phï hîp víi lîi Ých cña bªn cÊp viÖn trî ‘ Nh­ vËy ®Ó nhËn ®­îc lo¹i tµi trî hÊp dÉn nµy víi thiÖt thßi Ýt nhÊt, cÇn ph¶i xem xÐt dù ¸n tµi trî trong ®iÒu kiÖn tµi chÝnh tæng thÓ .NÕu kh«ng, viÖc tiÕp nhËn viÖn trî cã thÓ trë thµnh g¸nh nÆng nî nÇn l©u dµi trong nÒn kinh tÕ .§iÒu ®ã cßn hµm ý r»ng ngoµi nh÷ng yÕu tè thuéc néi dung dù ¸n tµi trî, cßn cÇn cã nghÖ thuËt tho¶ thuËn ®Ó võa cã nghÖ thuËt tho¶ thuËn võa cã thÓ chÊp nhËn ®­îc vèn, võa b¶o tån ®­îc c¸c môc tiªu cã tÝnh nguyªn t¾c cña m×nh . Nguån vèn ODA chiªm sphÇn chñ yÕu trong ODF vµ ODA lµ mét nguån vèn rÊt quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ .C¬ cÊu ODA theo ngµnh vµ lÜnh vùc cña tõng n­íc tµi trî cã kh¸c nhau, song nh×n chung c¸c nhµ tµi trî còng ®Òu quan t©m tíi gi¸o dôc, y tÕ, vËn t¶i, , viÔn th«ng, hç trî ch­¬ng tr×nh ... c¸c nhµ tµi trî còng kh«ng quªn dµnh mét phÇn ®¸ng kÓ trong ODA ®Ó xo¸ nî .ODA lµ nguån vèn chØ dµnh riªng cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, v× môc tiªu ph¸t triÓn . Víi môc tiªu trî gióp c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, ODA mang tÝnh ­u ®·i cao h¬n bÊt cø h×nh thøc tµi trî nµo kh¸c .Tuy nhiªn mçi n­íc cung cÊp viÖn trî ®Òu cã chÝnh s¸ch riªng cña m×nh, tËp chung vµo mét sè lÜnh vùc mµ hä quan t©m hay cã kh¶ n¨ng (vÒ c«ng nghÖ, kinh nghiÖm qu¶n lý ...)§ång thêi môc tiªu ­u tiªn cña c¸c n­íc cung cÊp ODA còng cã thÓ cung cÊp theo tõng giai ®o¹n cô thÓ .V× vËy n¾m ®­îc h­íng ­u tiªn vµ tiÒm n¨ng cña c¸c n­íc, c¸c tæ chøc cung cÊp ODA còng cã thÓ thay ®æi trong tõng giai ®o¹n cô thÓ .V× vËy n¾m ®­îc c¸c h­íng ­u tiªn vµ tiÒm n¨ng cña c¸c n­íc, c¸c tæ chøc cung cÊp ODA lµ mét ®iÒu rÊt cÇn thiÕt . KÓ tõ khi gia ®êi ®Õn nay viÖn trî lu«n ch÷a ®ùng hai môc tiªu cïng tån t¹i song song Thø nhÊt :thóc ®Èy t¨ng tr­ëng bÒn v÷ng vµ gi¶m nghÌo ®ãi ë nh÷ng n­íc ®ang ph¸t triÓn Thø hai :t¨ngc­êng lîi Ých chÝnh trÞ cña c¸c n­íc tµi trî .C¸c n­íc ph¸t triÓn sö dông ODA nh­ mét c«ng cô chÝnh trÞ, x¸c ®Þnh vÞ trÝ vµ ¶nh h­ëng cña m×nh t¹i c¸c n­íc vµ khu vùc tiÕp nhËn ODA §¸nh gi¸ b¶n chÊt ODA ph¶i ghi nhí r»ng ®ã lµ nguån vèn cã kh¶ n¨ng g©y nî .Khi tiÕp nhËn vµ sö dông vèn ODA, do tÝnh chÊt ­u ®·i nªn g¸nh nÆng nî nÇn th­êng kh«ng thÊy ngay .Sù phøc t¹p chÝnh lµ ë chç vèn ODA kh«ng cã kh¶ n¨ng ®Çu t­ trùc tiÕp cho s¶n xuÊt, nhÊt lµ cho xuÊt khÈu, trong viÖc tr¶ nî l¹i dùa vµo xuÊt khÈu thu ngo¹i tÖ .Do ®ã khi ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch ph¶i phèi hîp c¸c lo¹i nguån vèn ®Ó t¨ng c­êng søc m¹nh kinh tÕ vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt . Nguån vèn ODA ®èi víi n­íc ta hiÖn nay vÉn cã mét søc hÊp dÉn thËm chÝ cßn h¬n c¶ FDI .Tuy nhiªn tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ thÞ tr­êng vèn ®Æc biÖt c¨ng th¼ng vÒ nguån cung vµ mang tÝnh c¹nh tranh cao .§Ó cã thÓ tiÕp tôc nhËn ®­îc khèi l­îng ODA mong muèn, cã nh÷ng chÝnh s¸ch kÞp thêi phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nh­: n©ng cao tèc ®é gi¶i ng©n, chuÈn bÞ tèt vèn ®èi øng, t¨ng c­êng n¨ng lùc cña nhãm dù ¸n ODA ...§ã còng lµ nh÷ng yÕu tè nh»m n©ng cao lßng tin cña c¸c n­íc, tæ chøc cung cÊp ODA cho n­íc tiÕp nhËn ODA vµ lµ nh÷ng yÕu tè trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn nµy. Ngoµi ra, nh÷ng mèi quan hÖ ngo¹i giao h÷u nghÞ, t¨ng c­êng t×nh b¹n víi c¸c quèc gia trong xu h­íng khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ còng lµ mét yÕu tè nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn ODA trong thêi gian tíi. 2.Nguån vay t­ nh©n . §©y lµ nguån vèn mµ bªn cho vay lµ c¸ nh©n hoÆc tæ chøc ng­êi n­íc ngoµi .C¸c ®iÒu kiÖn ­u ®·i dµnh cho lo¹i vèn nµy kh«ng dÔ dµng nh­ ODF .Song bï l¹i, nã cã ­u diÓm râ rµng lµ hÇu nh­ kh«ng g¾n víi c¸c rµng buéc chÝnh trÞ x· héi .Tuy vËy thñ tôc kh¾t khe, thêi h¹n tr¶ nî nghiªm ngÆt møc l·i suÊt cao lµ nh÷ng trë ng¹i kh«ng nhá ®èi víi c¸c n­íc nghÌo . Bé phËn lín nhÊt cña vèn vay nµy lµ tõ c¸c NHTM trªn thÕ giíi .Do møc l·i suÊt cao còng nh­ sù thËn träng trong kinh doanh NH (tr¸nh rñi ro do t×nh h×nh bÊt æn ®Þnh ë n­íc ®i vay, cña thÞ tr­êng thÕ giíi hoÆc cña xu h­íng l·i suÊt quèc tÕ ) vèn ®­îc sö dông chñ yÕu ®Ó ®¸p øng c¸c nhu cÇu xuÊt nhËp khÈu vµ th­êng lµ ng¾n h¹n . Mét bé phËn quan träng kh¸c cña lo¹i vèn vay nµy ®­îc dïng ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ mang tÝnh dµi h¹n .TØ träng cua vèn dµi h¹n trong tæng sè cã thÓ t¨ng lªn ®¸ng kÓ nÕu triÓn väng ph¸t triÓn l©u dµi, ®Æc biÖt lµ t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cña n­íc ®i vay lµ s¸ng sña . Còng nh­ ODF, nguån vèn vay t­ nh©n sÏ ph¸t sinh c¸c kho¶n nî cho n­íc ®i vay .Trong kh«ng Ýt trêng hîp c¸c kho¶n nî nµy t¹o thµnh g¸nh nÆng khñng khiÕp cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn .NhiÒu nøoc ®ang ph¸t triÓn ®ang l©m vµo c¶nh nî n­íc ngoµi chång chÊt vµ ngµy cµng mÊt kh¶ n¨ng tr¶ nî .T×nh tr¹ng nµy, ë nh÷ng thêi ®iÓm gay cÊn cã thÓ g©y ra khñng ho¶ng nî tonµ cÇu, ®e do¹ sù tån t¹i cña hÖ thèng tµi chÝnh quèc tÕ . Cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh n¨m 1997 Ch©u A lµ mét vÝ dô míi nhÊt .§©y lµ mét cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh b¾t ®Çu tõ Th¸i Lan, sau ®è nhanh chãng lan ra c¸c n­íc trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi .Nguyªn nh©n cña cuéc khñng ho¶ng nµy lµ do Th¸i Lan nãi riªng vµ c¸c n­¬c trong khu vùc §«ng Nam A nãi chung ®· qu¸ dÔ d·i, kh«ng kiÓm so¸t c¸c nguån vèn ng¾n h¹n ®æ vµo n­íc m×nh. §ã lµ nh÷ng “®ång tiÒn nãng " rÊt nguy h¹i ®èi víi n­íc ®ang ph¸t triÓn qóa n«n nãng víi viÖc t¨ng tØ lÖ t¨ng tr­ëng kinh tÕ . Nguån vay t­ nh©n lµ nguån vay quan träng ®Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu vÒ xuÊt-nhËp khÇu .Tuy nhiªn, nã th­êng lµ ng¾n h¹n do ®ã Nhµ n­íc cÇn kiÓm soat nguån vèn nµy mét c¸ch chÆt chÏ .Tuy nhiªn nÕu nÒn kinh tÕ cã triÓn väng ph¸t triÓn trong dµi h¹n th× bé phËn vay dµi h¹n trong nguån vèn nµy sÏ ®­îc t¨ng lªn, lóc ®ã nã kh«ng chØ dïng cho yªu cÇu vÒ xuÊt nhËp khÈu mµ cßn dïng ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt .NÕu t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu t¨ng lªn th× lo¹i vèn nµy sÏ ®­îc ®æ vµo nhiÒu h¬n . NÕu møc l·i suÊt cña n­íc tiÕp nhËn vèn n­íc ngoµi so víi l·i suÊt quèc tÕ cµng cao th× søc hót ®«Ý víi dßng vèn vay nµy ch¶y vµo cµng m¹nh. Ngoµi ra s­ gi¶m thÊp t­¬ng ®èi cña l·i suÊt quèc tÕ cßn ®ång nghÜa víi sù gi¶m xuèng t­¬ng øng cu¶ khèi l­îng l·i ph¶i tr¶ cho n­íc ngoµi. Trong ®iÒu kiÖn toµn cÇu ho¸ vµ më cöa, møc l·i suÊt trong n­íc t­¬ng ®èi cao h¬n cßn lµ vò khÝ hiÖu nghiÖm ®Ó chÝnh phñ cã thÓ b¶o vÖ ®­äc nguån lùc khan hiÕm vµo bËc nhÊt cña c¸c n­íc nghÌo, ®ã lµ vèn Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ mét yÕu tè quan träng bËc nhÊt ®èi víi viÖc thu hót vèn tõ nguån vay t­ nh©n. C¶ nguyªn t¾c lý thuyÕt lÉn kinh nghiÖm thùc tiÔn ®Òu x¸c nhËn r»ng: khi tû gi¸ hèi ®o¸i cµng mÒm, tøc lµ kh¶ n¨ng sinh lîi tõ xuÊt khÈu cµng lín th× søc hÊp dÉn víi vèn n­íc ngoµi cµng lín .VÊn ®Ò lµ ë chç mét n­íc cã t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu cao th× kh¶ n¨ng tr¶ nî cña nã còng sÏ b¶o ®¶m h¬n. Khi ®ã ®èi víi bªn cho vay ( còng nh­ víi c¸c nhµ ®Çu t­ ), ®é m¹o hiÓm sÏ gi¶m xuèng.H¬n thÕ, trong m« thøc t¨ng tr­ëng kinh tÕ hiÖn ®¹i, t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu còng ®ång nghÜa víi t¨ng tr­ëng kinh tÕ nãi chung. Mét tû gi¸ hèi ®o¸i phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng thóc ®Èy xuÊt khÈu, v× thÕ cã vai trß trùc tiÕp to lín ®èi víi viÖc huy ®éng thËt hiÖu qu¶ nguån vèn Trong nh÷ng hoµn c¶nh cô thÓ, viÖc t¨ng hay gi¶m l·i suÊt hay lµm tû gi¸ hèi ®o¸i cøng hoÆc mÒm h¬n nh»m môc tiªu më réng dßng vèn n­¬c ngoµi ch¶y vµo ph¶i ®Æt trong giíi h¹n kh«ng ®­îc ph¸ vì c¸c môc tiªu c¬ b¶n kh¸c cña chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ sù æn ®inh vÜ m« .Ngoµi ra, vèn vay t­ nh©n cßn phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè kh¸c nh­: møc ®é æn ®Þnh cña tiÒn ;tØ lÖ l¹m ph¸t ;m«i tr­êng ph¸p lý ;n¨ng lùc t¨ng tr­ëng cña nÒn kinh tÕ ;t×nh h×nh nî n­íc ngoµi ... Nguån vèn vay t­ nh©n ë n­íc ta hiÖn nay ch­a ®­îc khai th¸c mét c¸ch cã hiÖu qu¶ .Trong giai ®o¹n tíi, víi sù æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh­ t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi, viÖc huy ®éng nguån vèn nay sÏ ®­îc n©ng cao h¬n n÷a mét c¸ch ®ïng møc 3, §Çu t­ n­íc ngoµi trùc tiÕp ( Foreign Direct Investment-FDI ) §©y lµ h×nh thøc ®Çu t­ trong ®ã ng­êi bá vèn ®Çu t­ vµ ng­êi sö dông vèn ®Çu t­ lµ mét chñ thÓ . Nguån vèn FDI lµ nguån vèn do chñ thÓ ng­êi n­íc ngoµi bá vèn vµo ®Çu t­ vµ hä trùc tiÕp sö dông vèn nµy, tøc lµ hä trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh qu¶n lý, sö dông vèn ®Çu t­ vµo vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t­ nh»m thu håi ®ñ sè vèn ®· bá ra . Nguån vèn FDI cã nh÷ng ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n víi c¸c nguån vèn vay n­íc ngoµi mµ ta ®· nãi ë trªn Thø nhÊt: FDI kh«ng chØ ®­a vèn vµo n­íc tiÕp nhËn mµ cßn ®i kÌm víi vèn lµ c¶ kü thuËt, c«ng nghÖ, bÝ quyÕt kinh doanh vµ n¨ng lùc Marketing . Thø hai: viÖc tiÕp nhËn FDI kh«ng lµm ph¸t sinh nî cho n­íc tiÕp nhËn .Thay cho l·i suÊt, nø¬c ®Çu t­ ®­îc nhËn phÇn lîi nhuËn thÝch ®¸ng khi c«ng tr×nh ®Çu t­ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ . Do ®Çu t­ trùc tiÕp mang theo toµn bé tµi nguyªn kinh doanh nªn nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn vÒ c¸c nghÒ míi, ®Æc biÖt lµ nh÷ng nghÒ ®ßi hái cao vÒ kü thuËt-c«ng nghÖ, hay nh÷ng ngµnh nghÒ cÇn nhiÒu vèn.V× thÕ FDI cã t¸c dông cùc kú quan träng víi qu¸ tr×nh CNH, chuyÓn dÞch c¬ cÇu vµ t¨ng tr­ëng nhanh ë n­íc ta .Kinh nghiÖm ph¸t triÓn hiÖn ®¹i cña mét sè n­íc §«ng Nam A cho th©y: FDI lµ nguån lùc ®ãng vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng thÇn kú cña nã .C¸c nh©n tè chñ yÕu t¸c ®éng tíi viÖc thu hót FDI : Sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vµ chÝnh trÞ x· héi, luËt ph¸p ®Çu t­ Sù mÒm dÎo, hÊp dÉn cña hÖ thèng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ n­íc ngoµi Sù ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng Sù ph¸t triÓn cña ®éi ngò lao ®éng, cña tr×nh ®é khoa hoc c«ng nghÖ vµ hÖ thèng DN trong n­íc vµ trªn ®Þa bµn HiÖn nay, nguån vèn FDI vÉn lµ nguån vèn n­íc ngoµi quan träng nhÊt ë n­íc ta. Song b¶n th©n FDI ch­a ®ùng tÝnh hai mÆt mµ ta cÇn ph¶i hiÓu râ ®Ó tõ ®ã tËn dông, khai th¸c triÖt ®Ó nh÷ng lîi thÕ vµ h¹n chÕ tèi ®a mÆt tr¸i cña nã *) Nh÷ng lîi thÕ cña FDI ®èi víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ Mét lµ: FDI lµ mét trong nh÷ng nguån quan träng ®Ó bï ®¾p sù thiÒu hôt vÒ vèn-ngo¹i tÖ cña c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn .HÇu hÕt c¸c n­íc kÐm ph¸t triÓn ®Òu bÞ r¬i vµo " vßng luÈn quÈn " lµ: thu nhËp thÊp dÉn tíi tiÕt kiÖm thÊp, v× v©y ®Çu t­ thÊp vµ råi hËu qu¶ l¹i lµ thu nhËp thÊp . §iÓm nót quan träng nhÊt trong vßng luÈn quÈn nµy ®ã lµ vèn ®Çu t­ vµ kü thuËt .Vån ®Çu t­ lµ c¬ së ®Ó t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm trong n­íc .®æi míi c«ng nghÖ, kü thuËt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng ...tõ ®ã tao ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng thu nhËp, t¨ng tÝch luü cho sù ph¸t triÓn cña x· héi .Tuy nhiªn ®Ó t¹o vèn cho nÒn kinh tÕ nÕu chØ tr«ng vµo tÝch luü néi bé th× hËu qu¶ khã tr¸nh khái lµ sù tôt hËu trong sù ph¸t triÓn chung cña thÕ giíi .Do ®ã vèn n­íc ngoµi ®Æc biÖt lµ FDI lµ mét nguån quan träng ®Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu vèn mµ kh«ng g©y nî cho n­íc nhËn ®Çu t­ .FDI gãp phÇn lµm t¨ng kh¶ n¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ më réng kh¶ n¨ng xuÊt khÈu cña n­íc nhËn ®Çu t­, thu mét phÇn lîi nhuËn tõ c«ng ty n­íc ngoµi, thu ngo¹i tÖ tõ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô phôc vô cho FDI . Hai lµ :lîi Ých quan träng mµ FDI ®em l¹i ®ã lµ c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i, kü x¶o chuyªn m«n vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña n­íc ®i tr­íc . VÒ l©u dµi th× ®©y chÝnh lµ lîi Ých c¨n b¶n nhÊt ®«i víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ .FDI cã thÓ thóc ®Èy sù ®æi míi kü thuËt trong c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ nh­ :gãp phÇn t¨ng n¨ng suÊt cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt, thay ®æi cÊu thµnh cña s¶n phÈm vµ suÊt khÈu, thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c nghÒ míi ®Æc biÖt lµ nh÷ng nghÒ ®ßi hái hµm l­îng c«ng nghÖ cao .V× thÕ nã cã t¸c dông lín ®èi víi qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸, chuyÓn dÞch c¬ cÊu t¨ng tr­ëng nhanh ë c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ . FDI ®em l¹i kinh nghiÖm qu¶n lý, kü n¨ng kinh doanh vµ tr×nh ®é kü thuËt cho c¸c ®çi t¸c trong n­íc nhËn ®Çu t­ th«ng qua nh÷ng ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o vµ qu¸ tr×nh võa häc võa lµm .Trong thùc tÕ, hÇu hÕt c¸c n­íc thu hót FDI ®· c¶i thiÖn ®¸ng kÓ tr×nh ®é kü thuËt, c«ng nghÖ cña m×nh . Ba lµ :lîi Ých vÒ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm .Thùc ra ®©y lµ mét t¸c ®éng kÐp :t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm còng cã nghÜa lµ t¨ng thu nhËp cho ng­êi lao ®éng .Tõ ®ã tao ®iÒu kiÖn t¨ng tÝch luü trong n­íc FDI ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi c¬ héi t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm th«ng qua viÖc cung cÊp viÖc lµm trong c¸c h·ng cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi .FDI cÇn t¹o ra viÖc lµm cho c¸c tæ chøc kh¸c khi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi mua hµng ho¸, dÞch vô tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc thuª hä th«ng qua nh÷ng hîp ®ång ra c«ng chÕ biÕn .Thùc tiÔn ë mét sè n­íc cho thÊy: FDI ®· gãp phÇn tÝch cùc t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho c¸c ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nh­ ngµnh may mÆc, ®iÖn tö, chÕ biÕn .Tuy nhiªn sù ®ãng gãp cña FDI ®èi víi viÖc lµm trong c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ phô thuéc rÊt nhiÒu vµo chÝnh s¸ch vµ kh¶ n¨ng kü thuËt cña n­íc ®ã Bèn lµ; th«ng qua FDI, c¸c n­¬c nhËn ®Çu t­ cã thÓ tiÕp cËn víi thÞ tr­êng thÕ giíi . C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn nÕu cã kh¶ n¨ng s¶n xuÊt ë møc chi phÝ cã thÓ c¹nh tranh ®­îc th× l¹i rÊt khã kh¨n trong viÖc th©m nhËp vµo thÞ tr­êng n­íc ngoµi .Trong khi ®ã th«ng qua FDI, c¸c n­íc nµy cã thÓ tiÕp cËn ®Õn thÞ tr­êng thÕ giíi v×: hÇu hÕt c¸c ho¹t ®éng FDI ®Òu do c¸c c«ng ty ®a quèc gia thùc hiÖn, c¸c c«ng ty nµy cã lîi thÕ trong viÖc tiÕp cËn víi kh¸ch hµng b»ng nh÷ng hîp ®ång dµi h¹n dùa trªn c¬ së nh÷ng thanh thÕ vµ uy tÝn cña hä vÒ chÊt l­îng, kiÓu d¸ng cña s¶n phÈm vµ viÖc gi÷ ®óng thêi h¹n . Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy r»ng viÖc tiÕp nhËn FDI lµ lîi thÕ hiÓn nhiªn mµ thêi ®¹i t¹o ra cho c¸c n­íc ®i sau. Tuy nhiªn cÇn x¸c ®Þnh râ: vèn n­íc ngoµi dï quan träng ®Õn ®Çu còng kh«ng thÓ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña m«t quèc gia Bªn c¹nh nh÷ng lîi thÕ nãi trªn, FDI còng cã nh÷ng mÆt tr¸i cña nã Nh÷ng mÆt tr¸i cña FDI ®è._.i víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ . Mét lµ ; chi phÝ cña viÖc thu hót FDI .®Ó thu hót FDI, n­íc nhËn ®Çu t­ ph¶i ¸p dông mét sè ­u ®·i cho c¸c nhµ ®Çu t­ nh­ :gi¶m thuÕ, miÔn thuÕ trong mét thêi gian kh¸ dµi cho h©u hÕt c¸c dù ¸n ®Çu t­, hoÆc viÖc tr¶ tiÒn thuª ®Êt ®ai, nhµ x­ëng cña hä thÊ h¬n nhiÒu so víi c¸c nhµ ®Çu t­ trong n­íc .Hay hä ®­îc nhµ n­íc b¶o hé thuÕ quan cho mét sè lÜnh vùc .Vµ nh­ vËy ph¶i ®«i khi lîi Ých cña nhµ ®Çu t­ cã thÓ lín h¬n lîi Ých cña n­íc nhËn ®­îc . Hai lµ: c¸c nhµ ®Çu t­ th­êng tÝnh gi¸ cao h¬n mÆt b»ng quèc tÕ cho c¸c nh©n tè ®Çu vµo .C¸c nhµ ®Çu t­ th­êng tÝnh gi¸ cao cho c¸c nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm, m¸y mãc thiÕt bÞ mµ hä nhËp vµo ®Ó thùc hiÖn ®Çu t­ .ViÖc lµm nµy mang l¹i nh÷ng lîi Ých cho nhµ ®Çu t­: trèn thuÕ cña n­íc chñ nhµ ®¸nh vµo lîi nhuËn cao cña nhµ ®Çu t­, hoÆc ®Ó dÊu sè lîi nhuËn hä thu ®ùoc trong thùc tÕ ®Ó h¹n chÕ c¸c ®èi thñ c¹nh tranh kh¸c x©m nh©p vµo thÞ tr­êng .§iÒu nµy g©y ra chi phÝ s¶n xuÊt cao ë n­íc chñ nhµ vµ n­íc chñ nhµ ph¶i mua hµng ho¸ do nhµ ®Çu n­íc ngoµi s¶n xuÊt ra víi gi¸ cao h¬n .ViÖc tÝnh gi¸ cao h¬n x¶y ra khi n­íc chñ nhµ thiÕu th«ng tin, tr×nh ®é kiÓm so¸t, qu¶n lý .chuyªn m«n yÕu, hoÆc do chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®ã cßn nhiÒu khe hë Ba lµ: c¸c nhµ ®Çu t­ th­êng bÞ buéc téi lµ ®· chuyÓn giao c«ng nghÖ kü thuËt l¹c hËu vµo n­íc hä ®Çu t­ . Do sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña KHCN nªn m¸y mãc thiÕt bÞ sÏ bÞ l¹c hËu nhanh chãng .C¸c nhµ ®Çu t­ muèn thay c«ng nghÖ l¹c hËu ®ã b»ng nh÷ng c«ng nghÖ cã hµm l­îng kü thuËt cao ®Ó h¹ gi¸ thµnh .ViÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ l¹c hËu ®· g©y ra nhiÒu thiÖt h¹i cho n­íc nhËn ®Çu t­ vµ ®©y vÉn ®ang lµ vÊn ®Ò nan gi¶i cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn . Tuy nhiªn mÆt tr¸i nµy còng phô thuéc mét phÇn vµo chÝnh s¸ch c«ng nghÖ, ph¸p luËt b¶o vÖ m«i tr­êng vµ kh¶ n¨ng tiÕp nhËn c«ng nghÖ cña n­íc nhËn ®Çu t­ Bèn lµ s¶n xuÊt ra hµng ho¸ kh«ng thÝch hîp .C¸c nhµ ®Çu t­ cßn bÞ chØ trÝch lµ s¶n xuÊt vµ b¸n nh÷ng hµng hãa kh«ng thÝch hîp, thËm chÝ ®«i khi l¹i lµ nh÷ng hµng ho¸ cã h¹i cho søc khoÎ con ng­êi vµ g©y « nhiÔm m«i tr­êng .VD thuèc l¸ thuèc trõ s©u ... N¨m lµ nh÷ng mÆt tr¸i kh¸c. Trong sè c¸c nhµ ®Çu t­, kh«ng ph¶i kh«ng cã ho¹t ®éng t×nh b¸o an ninh chÝnh trÞ . Môc ®Ých cña nhµ ®Çu t­ lµ kiÕm lêi nªn hä chØ ®Çu t­ vµo nh÷ng n¬i cã lîi nhÊt .V× thÕ nhiÒu khi l­îng vèn n­íc ngoµi ®· lµm ra t¨ng thªm sù mÊt c©n ®èi gi÷a c¸c vïng, gi÷a n«ng th«n vµ thµnh thÞ .Sù mÊt c©n ®èi nµy cã thÓ g©y ra nh÷ng rèi lo¹n vÒ chÝnh trÞ . Hay FDI còng cã thÓ g©y ¶nh h­ëng xÊu vÒ mÆt x· héi .Nh÷ng ng­êi d©n b¶n xø cã thÓ bÞ mua chuéc lµm thuª cho c¸c nhµ ®Çu t­ biÕn chÊt, thay ®æi quan ®iÓm, lèi sèng, nguy hiÓm h¬n lµ cã thÓ ph¶n béi tæ quèc . Nh­ vËy Nhµ nøoc cÇn cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp, cã nh÷ng biÖn ph¸p kiÓm so¸t h÷u hiÖu ®Ó ph¸t huy mÆt tÝch cùc h¹n chÕ mÆt tiªu cùc cña FDI . Nguån vèn FDI lµ nguån vèn n­íc ngoµi cã kh¶ n¨ng khai th¸c cao nhÊt .NhÞp ®é thu hót FDI cã xu h­íng t¨ng lªn kÓ c¶ vÒ sè dù ¸n vµ sè ®¨ng ký tõ n¨m 88 ®Õn nay .ViÖt Nam lµ mét n­¬c cã nÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh, tr×nh ®é d©n trÝ cao, d©n sè ®«ng, lao ®én th× kh¸ rÎ ...®ã lµ nh÷ng lîi thÕ gãp phÇn t¨ng kh¶ n¨ng thu hót FDI cho nÒn kinh tÕ. FDI lµ nguån vèn do phÝa n­íc ngoµI bá vèn vµo n­íc ta ®Ó kinh doanh. Do ®ã, ®Ó huy ®éng ®­îc tèt nguån vèn nµy, chóng ta cã thÓ hy sinh mét sè lîi Ých tr­íc m¾t( nh­ gi¶m thuÕ, cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµI h­ëng mét sè ­u ®·I, …) ®Ó t¹o sù hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. Tuy nhiªn, mét m«I tr­êng ®Çu t­ s¸ng sña víi nh÷ng ®IÒu kiÖn nh­: hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng; thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n gän nhÑ; c¬ së h¹ tÇng hiÖn ®¹i; c¸c dÞch vô ®¸p øng kÞp thêi; lao ®éng ®ñ kh¶ n¨ng lµm viÖc d­íi ¸p lùc cao, gi¸ c¶ võa ph¶I; thÞ tr­êng trong n­íc kh¶ quan;… §ã míi lµ nh©n tè quan träng nhÊt t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng huy ®éng tèt nguån vèn nµy. IV .C«ng cô ®Ó huy ®éng c¸c nguån vèn C«ng cô huy ®éng vèn lµ mét yÕu tè rÊt quan träng nh»m gióp cho viÖc huy ®éng vèn thµnh c«ng vµ cã hÖu qu¶ cao .ViÖc sö dông c¸c c«ng cô nµy mét c¸c linh ho¹t, phï hîp víi hoµn c¶nh trong n­íc, víi xu thÕ ph¸t triÓn lµ mét vÊn ®Ò rÊt quan träng .D­íi ®©y lµ mét sè c«ng cô chñ yÕu ®Ó huy ®éng c¸c nguån vãn trong nÒn kinh tÕ . HÖ thèng c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian. HÖ thèng c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian bao gåm :hÖ thèng c¸c NHTM, NH ®Çu t­ ph¸t triÓn, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c hîp t¸c x· tÝn dông, c¸c c«ng ty b¶o hiÓm, c¸c quü h­u trÝ, ... C¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian chuyªn lµm nhiÖm vô vay tr¶ vµ c¸c nghiÖp vô m«i giíi giao dÞch vèn HÖ thèng c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian ë n­íc ta míi ®­îc chó ý hoµn thiÖn trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y .Do ®ã c¶ vÒ sè l­îng lo¹i h×nh, c«ng nghÖ phôc vô cña chóng ta ®· l¹c hËu so víi thÕ giíi hµng chôc n¨m .§iÒu nay g©y ra nhiÒu khã kh¨n thiÖt h¹i ®èi víi nÒn kinh tÕ do kh«ng thu hót ®­îc c¸c nguån vèn nhµn rçi ®Ó ®Çu t­ ph¸t triÓn vµ do sù ph¸t sinh tù ph¸t cña c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh kh«ng chÝnh thøc (víi c¸c h×nh thøc cho vay nÆng l·i, ch¬i ph­êng ch¬i hä ) ... Nhµ n­íc cÇn ph¶i ph¸t triÓn ®a d¹ng hÖ thèng c¸c NHTM, c¸c c«ng ty tµi chÝnh, c¸c HTX tÝn dông lµm nhiÖm vô thu hót vèn tõ tÊt c¶ c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c tæ chøc x· héi, c¸c DN ®Ó cung øng cho s¶n xuÊt .mÆt kh¸c cÇn thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch hîp lý vµ sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c tæ chøc thu hót vµ cung øng vèn, ®¶m b¶o gi¸ trÞ tiÒn göi cña ng­êi cã tiÒn, h¹n chÕ rñi ro, t¨ng c­êng ch÷ tÝn trong x· héi vµ trong nh©n d©n cÇn ph¶i ®æi míi h¬n n÷a c«ng nghÖ phôc vô cña c¸c tµi chÝnh trung gian, nh»m môc ®Ých phôc vô nhanh gän vµ kÞp thêi c¸c yªu cÇu vÒ mua, b¸n chÐng kho¸n, ngo¹i tÖ, vÒ thanh to¸n chuyÓn nh­îng c¸c giÊy tê cã gi¸ vµ c¸c hîp ®ång mua b¸n Trung t©m cña hÖ thèng c¸c tæ chøc tµi chÝnh trung gian lµ hÖ thèng c¸c hÖ thèng c¸c NHTM .NHTM lµ mét tæ chøc tÝn dông, kinh doanh tiÒn tÖ vµ tÝn dông .Ho¹t ®éng chñ yÕu cña nã lµ nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng, cho vay lµm nhiÖm vô triÕt khÊu vµ thanh to¸n .Chøc n¨ng chñ yÕu cña NHTM lµ lµm chøcn¨ng tæ chøc trung gian tÝn dông ®Ó huy ®éng vèn nhµn rçi, ®ång thêi cung cÊp vèn cho c¸c chñ thÓ . HiÖn nay ë n­íc ta chñ yÕu lµ NHTM NN vµ NHTM CP .§Æc ®iÓm cña ng­êi ViÖt Nam lµ ch­a cã thãi quen ®Çu t­ mµ th­êng dïng tiÕt kiÖm cña m×nh ®Ó mua c¸c tµi s¶n cã gi¸ nh­ vµng b¹c ®¸ quý ®å cæ ... do ®ã NHTM cÇn t¹o ®­îc lßng tin trong d©n chøng ®Ó thu hót hä göi tiÒn vµo tiÕt kiÖm. 2. ThÞ tr­êng vèn . Thë træåìng âáúu tháöu tên phiãúu vaì traïi phiãúu kho baûc . Âáy laì hçnh thæïc huy âäüng väún cho NSNN ráút måïi meí åí næåïc ta. Thë træåìng âáúu tháöu tên phiãúu vaì traïi phiãúu kho baûc chênh thæïc âæåüc khai træång vaì âi vaìo hoaût âäüng åí næåïc ta tæì thaïng 6\1995. Hçnh thæïc naìy âæåüc thæûc hiãûn bàòng caïch phaït haình tên phiãúu, traïi phiãúu kho baûc theo phæång thæïc âáúu tháöu qua NHNN. Hçnh thæïc huy âäüng väún naìy coï laîi suáút vaì chi phê huy âäüng tháúp, âaïp æïng këp thåìi väún cho chi tiãu cuía NSNN cho caïc dæû aïn phaït triãøn åí trung æång vaì âëa phæång. Tuy måïi ra âåìi âæåüc 6 nàm, nhæng säú thaình viãn tham gia vaìo thë træåìng naìy ngaìy mäüt tàng vaì trong tæång lai noï coï thãø phaït huy âæåüc khaí nàng väún coï. Caïc dæû aïn âáöu tæ. Dæû aïn âáöu tæ laì mäüt táûp häö så taìi liãûu trçnh baìy mäüt caïch chi tiãút vaì coï hãû thäúng caïc hoaût âäüng vaì chi phê theo mäüt kãú hoaûch cuía mäüt cäng cuäüc âáöu tæ phaït triãøn kinh tãú xaî häüi hoàûc phaït triãøn saín xuáút kinh doanh nhàòm âaût âæåüc nhæîng kãút quía nháút âënh vaì xaïc âënh muûc tiãu trong tæång lai láu daìi. Trãn cå såí thæûc traûng nãön kinh tãú xaî häüi trong næåïc vaì nhæîng yãu cáöu phaït triãøn kinh tãú xaî häüi trong tæång lai, Nhaì næåïc láûp ra caïc dæû aïn nhàòm âáøy maûnh täúc âäü phaït triãøn kinh tãú xaî häüi nhæ: Caïc dæû aïn vãö náng cáúp cå såí haû táöng. Caïc dæû aïn vãö xáy dæûng khu cäng nghiãûp, khu chãú xuáút. Caïc dæû aïn vãö náng cao cháút læåüng nguäön nhán læûc. ......... Tæì âoï âãø thu huït caïc nguäön väún trong vaì ngoaìi næåïc. Vay nåü vaì xin viãûn tråü. Hiãûn nay Viãût Nam laì mäüt trong nhæîng næåïc ngheìo nhaït thãú giåïi, do âoï xin viãûn tråü cuía mäüt säú næåïc vaì täø chæïc trãn thãú giåïi. Tuy nhiãn, hçnh thæïc naìy ngaìy caìng khoï khàn vaì trong tæång lai noï seî khäng âæåüc tênh âãún. Nhaì næåïc coï thãø vay nåü tæì hai nguäön: trong vaì ngoaìi næåïc. Vay nåü trong næåïc bàòng caïch phaït haình cäng traïi, tên phiãúu kho baûc, traïi phiãúu kho baûc. Vay nåü næåïc ngoaìi coï thãø thäng qua ODA hoàûc vay caïc NHTM næåïc ngoaìi, vay tæ nhán. Hçnh thæïc naìy laìm phaït sinh nåü, màût khaïc noï chëu caïc sæïc eïp âoìi hoíi Nhaì næåïc phaíi cán nhàõc træåïc khi vay. Caïc håüp âäöng traí træåïc. Âáy laì mäüt phæång phaïp baïn træåïc, saín xuáút sau. Caïch naìy thæåìng âæoüc caïc doanh nghiãûp sæí duûng âãø huy âäüng väún. Viãûc thuã taìi chênh. Âáy laì hçnh thæïc huy âäüng väún âæåüc caïc næåïc phaït triãøn sæí duûng tæì láu vaì coï hiãûu quaí khaï täút, êt xaíy ra ruíi ro, phaûm vi taìi tråü räüng raíi. Tuy nhiãn åí næåïc ta hçnh thæïc naìy chæa phäø biãún. Viãûc huy âäüng väún thäng qua thuã taìi chênh laì mäüt hçnh thæïc nãn laìm åí caïc næåïc âang phaït triãøn, nhàòm thay âäøi cäng nghãû, phuûc vuû cho phaït triãøn kinh tãú trong âiãöu kiãûn êt väún. CHÆÅNG II CAÏC NGUÄÖN VÄÚN ÂAÎ ÂÆÅÜC KHAI THAÏC ÅÍ VIÃÛT NAM Caïc cäng cuû huy âäüng väún âaî âæåüc sæí duûng åí Viãût Nam. Sau nhiãöu nàm chuyãøn âäøi sang nãön kinh tãú thë træåìng âënh hæåïng XHCN, cäng cuû huy âäüng väún åí næåïc ta ngaìy caìng phong phuï âa daûng. Ngoaìi cäng cuû truyãön thäúng: phaït haình cäng traïi, vay trong næåïc thäng qua hãû thäúng ngán haìng, vay næåïc ngoaìi, goüi âáöu tæ,...Hiãûn nay coìn coï nhæîng cäng cuû måïi meî nhæ: thë træåìng väún, thuã taìi chênh...caïc hçnh thæïc naìy hiãûn nay chæa phaït huy âæåüc hãút taïc duûng nhæng noï coï triãøn voüng låïn trong tæång lai. Hãû thäúng caïc täø chæïc taìi chênh trung gian khäng ngæìng phaït triãøn vaì âoïng vai troì quan troüng trong viãûc huy âäüng väún thåìi gian væìa qua vaì sàõp tåïi. Hãû thäúng caïc NHTM âæoüc måí räüng dæåïi nhiãöu hçnh thæïc: NHTM quäúc doanh, NHTM cäø pháön, NHTM liãn doanh... Ngán haìng âáöu tæ vaì phaït triãøn Viãût Nam giæî væîng nhëp âäü tàng træåíng. Nàm 2000, täøng taìi saín tàng 21%, nguäön väún huy âäüng tàng 35% vaì âäøi måïi, måí räüng, náng cao sæïc caûnh tranh. Ngán haìng näng nghiãûp vaì phaït triãøn näng thän: täøng nguäön väún kinh doanh tàng 41%, täøng dæû nåü tàng 36%. Trong nàm 2000 âaî tiãúp nháûn 42 dæû aïn næåïc ngoaìi våïi täøng säú väún laì 1210 triãûu $ âãún nay ngán haìng näng nghiãûp âaî thæûc hiãûn âæåüc 20 saín pháøm dëch vuû måïi. Ngán haìng näng nghiãûp vaì phaït triãøn näng thän åí Viãût Nam laì ngán haìng chuí læûc trong huy âäüng väún vaì cho vay tên duûng âäúi våïi caïc doanh ngiãûp, täø chæïc, caï nhán saín xuáút kinh doanh näng nghiãûp. Cäng cuû thu huït väún bàòng caïc dæû aïn âáöu tæ âaî vaì âang âæåüc sæí duûng phäø biãún vaì mang laûi hiãûu quaí. Noï âaî huy âäüng âæåüc väún tæì khu væûc tæ nhán trong næåïc vaì âàûc biãût laì khu væûc næåïc ngoaìi. Kãø tæì khi ban haình luáût âáöu tæ næåïc ngoaìi taûi Viãût Nam tåïi nay âaî coï hån 3260 dæû aïn âáöu tæ træûc tiãúp næåïc ngoaìi (FDI) âæåüc cáúp giáúy pheïp åí Viãût Nam våïi täøng säú väún laì 44 tyí $. Âáy laì cäng cuû huy âäüng väún ráút quan troüng hiãûn nay. Cäng cuû huy âäüng väún thäng qua vay nåü vaì xin viãûn tråü âaî âæåüc sæí duûng vaì thu âæåüc nhiãöu kãút quaí trong nhæîng nàm qua (viãûn tråü cuía caïc täø chæïc phi chênh phuí NGOs, cuía Liãn Xä cuî...). cäng cuû naìy hiãûn nay khoï sæû hån do sæû caûnh tranh gay gàõt trãn thë træåìng väún. Cäng cuû naìy âæåüc duìng âãø huy âäüng ODA-nguäön väún ráút quan troüng cho phaït triãøn kinh tãú. Thë træåìng âáúu tháöu tên phiãúu vaì traïi phiãúu kho baûc laì mäüt cäng cuû huy âäüng väún ráút måïi meî åí næåïc ta. Tæì khi noï bàõt âáöu sæí duûng åí næåïc ta thaïng 6/1995 tåïi cuäúi thaïng 9/2000, ban âáúu tháöu liãn bäü NHNN-Bäü Taìi chênh í chæïc 184 âåüt âáúu tháöu tên phiãúu, traïi phiãúu kho baûc qua NHNN trong âoï coï 39 âåüt âáúu tháöu tên phiãúu kho baûc (thåìi haûn dæåïi 1 nàm) vaì 145 âåüt âáúu tháöu tên phiãúu kho baûc (thåìi haûn 1 nàm). Täøng khäúi læåüng tên phiãúu, traïi phiãúu âaî phaït haình qua trë træåìng naìy laì 15282,8 tyí âäöng. Cäng cuû naìy ngaìy caìng thu huït âæoüc nhiãöu thaình viãn tham gia vaì thäng qua noï ngaìy caìng huy âäüng âæåüc nhiãöu väún. Thë træåìng väún maì cäút loîi laì thë træåìng chæïng khoïan âæåüc thaình láûp vaì âi vaìo hoaût âäüng ngaìy 20/7/2000. Âãún nay trãn thë træåìng chæïng khoaïn chênh thæïc coï 6 loaûi cäø phiãúu âæåüc niãm yãút. Ngoaìi ra thë træåìng chæïng khoaïn phi chênh thæïc (OTC) hoaût âäüng khaï säi âäüng. Cäng cuû thë træåìng väún laì cäng cuû quan troüng vaì báûc nháút âãø huy âäüng këp thåìi caïc nguoìn väún cho nãön kinh tãú âäúi våïi mäüt âáút næåïc muäún phaït triãøn. Tuy nhiãn cäng cuû naìy åí næåïc ta hiãûn nay chæa phaït huy âæåüc vai troì cuía noï trong viãûc huy âäüng caïc nguäön väún. Ngoaìi ra, caïc cäng cuû coìn laûi cuîng âaî xuáút hiãûn åí næåïc ta. Tuy nhiãn vai troì cuía noï ráút måì nhaût. I. T×nh h×nh huy ®éng vèn ë n­íc ta hiÖn nay. Trong hån 10 nàm nãön kinh tãú chuyãøn âäøi sanh nãön kinh tãú thë træåìng âënh hæåïng XHCN, Âaíng vaì Nhaì næåïc liãn tuûc coï nhæîng chênh saïch caíi caïch kinh tãú cho phuì håüp våïi tçnh hçnh måïi cuía sæû phaït triãøn kinh tãú. Theo âoï caïc chênh saïch vãö huy âäüng caïc nguäön väún trong nãön kinh tãú thë træåìng âaî âaût nhiãöu kãút quaí täút. Tênh chung trong 6 thaïng âáöu nàm 2001, caí næåïc âaî thu huït âæåüc hån 973 triãûu $ (thäng qua 97 dæû aïn) , gáúp 3 láön cuìng kyì nàm træåïc, tàng 13% vãö læåüng dæû aïn vaì 68% vãö mæïc väún so våïi 6 thaïng âáöu nàm 2000. Âáy laì mæïc tàng træåíng khaï, âàûc biãût laì âang trong giai âoaûn khu væûc coï väún âáöu tæ næåïc ngoaìi, cuîng nhæ trong næåïc gàûp ráút nhiãöu tråí ngaûi. Väún âáöu tæ tæì Nháût vaì Myî væån lãn âæïng thæï 2 vaì 4 våïi säú väún: 86,4 triãûu $ vaì 54,6 triãûu $ con säú naìy mäüt pháön phaín aïnh âæåüc sæû chuyãøn âäüng cuía doìng väún træåïc kia chaíy maûnh vaìo Myî vaì Nháût nay âäøi hæåïng vaìo caïc næåïc coï tçnh hçnh chênh trë äøn âënh hån trong âoï coï Viãût Nam. Báút cháúp tçnh traûng thiãøu phaït keïo daìi, väún nhaìn räùi trong dán cæ âæåüc khai thaïc täút laì dáúu hiãûu phaín æïng tênh têch cæûc cuía luáût doanh nghiãûp vaì luáût khuyãún khêch âáöu tæ trong næåïc. Chè trong voìng mäüt nàm ræåîi kãø tæì thaïng 6/2001 tråí laûi, täøng säú väún âáöu tæ tæ nhán âaî lãn tåïi 2 tyí $ gáúp 5 láön caí nàm 1999. Dæåïi âáy laì tçnh hçnh huy âäüng tæìng nguäön väún cuû th 1. Nguäön väún Nhaì næåïc. Trong nhæîng nàm gáön âáy, quy mä NSNN khäng ngæìng tàng lãn nhåì måí räüng nhiãöu nguäön thu khaïc nhau, nhæng chuí yãúu qua thuãú vaì phê (chiãúm khoaíng 95%) tyí lãû âäüng viãn GDP vaìo NSNN âaî tàng trung bçnh tæì 13,1% GDP trong thåìi kyì 1986-1990 lãn 20,5%GDP thåìi kyì 1991-1995, vaì hiãûn nay khoaíng 22% GDP. Âäöng thåìi tyí lãû chi cho âáöu tæ phaït triãøn (chuí yãúu laì âáöu tæ phaït triãøn cåí såí haû táöng kinh tãú xaî häüi vaì phaït triãøn näng lám nghiãûp) trong täøng chi NSNN Nhaì næåïc haìng nàm cuîng gia tàng âaïng kãø, tæì mæïc 2,3% GDP nàm 1991 lãn 6,1% GDP nàm 1996 (nãúu kãø caí mæïc kháúu hao cå baín laì 7,9% GDP) . Tçnh hçnh thu-chi vaì boüi chi NSNN tênh theo % cuía GDP âæåüc thãø hiãûn åí baíng sau: 91 92 93 94 95 96 97 98 99 00 Täúc âäü tàng træåíng KT % 6 8,6 8,1 8,8 9,5 9,3 8,2 5,8 4,8 6,7 Thu NSNN 13,1 19,0 23,6 23,2 23,3 23,1 21,6 20,5 18,3 18,0 Chi NSNN 15,5 21,4 28,8 27,9 27,5 26,2 26,8 23,6 23,2 22,9 Bäüi chi NSNN 2,4 2,4 5,2 4,7 4,2 3,1 4,2 3,1 4,9 4,9 Bçnh quán 10 nàm tyí suáút thu NSNN so våïi GDP âaût 20,2%. Nhæîng nàm cuäúi thãú kyí quy mä NSNN âaî tàng khoaíng 2,6-2,9 láön so våïi nàm 1991. Nãúu xeït säú tuyãût âäúi, xeït theo giaï hiãûn haình thç thu NSNN nàm 2000 âaî tàng gáúp 7,7 láön so våïi nàm 1991. Trong âoï säú thu tæì thuãú vaì phê ngaìy mäüt tàng. Chi NSNN khaï tháút thæåìng trong nhæîng nàm âáöu tháûp niãn 90. Nàm 90, täøng chi NSNN chiãúm 20% GDP, nàm 1991 xuäúng coìn 15,5%. Sau âoï tàng âäüt ngäüt lãn 28,8% nàm 1993 vaì tæì nàm 1994 thç chi NSNN so våïi GDP liãn tuûc giaím. Bçnh quan caí tháûp niãn tæì 1991-2000 mæïc chi NSNN âaî âaût 24,1% GDP, tàng maûnh so våïi mæïc bçnh quan 19,7% giai âoaûn 1986-1990. Thám huût NSNN laì trung bçnh trong caïc nàm. Tuy nhiãn, trong giai âoaûn hiãûn nay, viãûc thám huût NSNN laì khoï traïnh khoíi, do Nhaì næåïc phaíi âáöu tæ mäüt læåüng väún låïn vaìo xáy dæûng cå baín. Ngoaìi ra NSNN coìn phaíi táûp trung âáöu tæ cho näng nghiãûp vaì phaït triãøn näng thän, khàõc phuûc háûu quaí cuía thiãn tai, tàng väún cho caïc cäng trçnh muûc tiãu quäúc gia nháút laì chæång trçnh xoïa âoïi giaím ngheìo. Täøng giaï trë taìi saín doanh nghiãûp Nhaì næåïc hiãûn coï trãn 527000 tyí âäöng. Taìi saín cäú âënh theo nguyãn giaï coï trãn 218700 tyí âäöng âaî hao moìn 43%. Väún læu âäüng chè âaïp æïng âæåüc 15-20% nhu cáöu, maì nhu cáöu lãn tåïi 50000-70000 nghçn tyí âäöng trong khi ngán saïch chè coï thãø âaím baío cáún âäúi âæåüc vaìi tràm tyí âäöng. Trong 10 nàm qua NSNN âaî âáöu tæ thãm cho DNNN 41535 tyí nhæng cäng nåü cuía DNNN âaî bàòng 160% täøng säú väún Nhaì næåïc trong caïc DNNN. Trong täøng säú DNNN, säú doanh nghiãûp laìm àn coï laîi chè chiãúm 71,9%, säú bë läù khoaíng 19-20%. Caïc tènh coï tyí troüng thua läù cao nhæ: Nam Âënh 46%, Thaïi Bçnh 35%, Haì Nam 33%, Haíi Phoìng 21%, Baì Rëa-Vuîng Taìu 21%. Viãûc caïc DNNN laìm àn keïm hiãûu quaí nhæ hiãûn nay gáy ra nhiãöu khoï khàn cho viãûc taûo väún måïi. Ngoaìi viãûc Nhaì næåïc khäng thu âæåüc pháön låüi nhuáûn bàòng tiãön do cäng ty laìm ra, Nhaì næåïc coìn phaíi buì läù cho caïc DNNN laìm àn thua läù naìy. Giaíi quyãút tçnh traûng thiãúu väún vaì hiãûu quaí tháúp cuía caïc DNNN cáön phaíi coï giaíi phaïp åí caí 3 phêa: doanh nghiãûp-Nhaì næåïc-ngán haìng. Nhaì næåïc cáön phaíi nhanh choïng sàõp xãúp laûi vaì âäøi måïi âäúi våïi DNNN, sàõp xãúp vãö säú læåüng, quan troüng hån laì âäøi måïi, phaït triãøn vaì náng cao hiãûu quaí saín xuáút kinh doanh, khàõc phuûc nhæîng haûn chãú, khoï khàn, træåïc hãút laì tçnh traûng thiãúu väún vaì sæí duûng keïm hiãûu quaí nguäön väún. Nhaì næåïc cuîng cáön phaíi quaín lyï chàût cheî hån næîa caïc DNNN âãø traïnh hiãûn tæåüng baïo caïo khäúng; hiãûn tæåüng tham nhuîng, vä traïch nhiãûm cuía caïc caïn bäü quaín lyï. Nguäön taìi saín cäng æåïc khoaíng 750000 tyí âäöng åí daûng tiãöm nàng laì taìi saín Nhaì næåïc do caïc cå quan haình chênh sæû nghiãûp, âån vë læûc læåüng vuî trang, cå quan Âaíng, âoaìn thãø quaín lyï. Chè tênh 1599 dæû aïn âáöu tæ næåïc ngoaìi âæåüc cáúp giáúp pheïp maì phêa Viãût Nam duìng giaï trë tiãön thuã âáút âaî âæåüc 4 tyí $. Nãúu thu tiãön sæí duûng âáút âäúi våïi 645205 ha âáút näng nghiãûp vaì 63402 ha âáút âo thë maì Nhaì næåïc âang nàõm giæî seî thu âæåüc khoaíng 30000 tyí âäöng/nàm. Haìng nàm viãûc khai thaïc caïc taìi nguyãn trãn màût âáút, dæåïi loìng âáút vaì trãn màût âáút âaî âem laûi mäüt taìi saín låïn cho quäúc gia. 2. Nguäön väún trong dán cæ. Âáy laì mäüt nguäön väún låïn âáöy tiãöm nàng. Hiãûn nay nguäön väún coìn nhaìn räùi coìn nhiãöu trong dán cæ chæa âæåüc phaït huy. Theo dæû tênh nguäön väún täön âoüng trong dán cæ coìn khoaín 6 tyí $. Nãúu khai thäng âæåüc nguäön väún naìy thç noï seî âem laûi mäüt læåüng väún cho nãön kinh tãú. Viãûc huy âäüng väún trong dán âaî âaût âæåüc khaï nhiãöu kãút quaí. Säú caïc doanh nghiãûp tæ nhán tàng nhanh, khaí nàng thu huït väún âáöu tæ, tàng mæïc näüp ngán saïch vaì thu nháûp lao âäüng khaï cao. Nàm 1991 coï 123 doanh nghiãûp våïi täøng säú väún âiãöu lãû laì 69 tyí âäöng. Nàm 1996 âaî tàng lãn 26091 doanh nghiãûp vaì 8257 tyí âäöng, tæång âæång våïi 14% täøng säú väún âiãöu lãû cuía caïc DNNN. Tuy nhiãn, vãö quy mä caïc doanh nghiãûp naìy coìn nhoí, cäng nghãû lac háûu, háöu nhæ khäng liãn doanh liãn kãút våïi nhau. 50% säú doanh nghiãûp khäng måí räüng âáöu tæ, chè coï 36% tàng väún âiãöu lãû lãn 1-2 láön vaì 5% tàng lãn 2 láön. Ngoaìi ra coìn kãø tåïi 10 triãûu häü näng dán vaì 2 triãûu häü caï thãø saín xuáút tiãøu thuí cäng nghiãûp, kinh doanh thæång maûi vaì dëch vuû trãn caí næåïc. Táút caí âãöu åí tçnh traûng väún nhoí, cäng nghãû laûc háûu hån caïc doanh nghiãûp noïi trãn. Coìn caïc håüp taïc xaî thç väún cäú âënh trung bçnh chiãúm tåïi 80% säú väún hiãûn coï trong âoï 60% laì nhaì xæåíng, 20% laì thiãút bë, táút caí âãöu cuî naït, laûc háûu. Nhiãöu håüp taïc xaî váùn åí tçnh traûng nàòm chåì chênh saïch giæî nhaì xæåíng. Trong 6 thaïng âáöu nàm 2001, tçnh hçnh huy âäüng väún trong dán cæ coï nhiãöu dáúu hiãûu khaí quan báút cháúp tçnh traûng thiãúu phaït keïo daìi. Âáy laì dáúu hiãûu phaín æïng têch cæûc cuía luûat danh nghiãûp vaì luáût khuyãún khêch âáöu tæ trong næåïc. Nguäön väún trong dán hiãûn nay coï thãø âæåüc huy âäüng nhæ sau: Caïc doanh nghiãûp tæû âáöu tæ bao gäöm caí DNNN vaì DN dán doanh. Tæì khi Nhaì næåïc âæa ra chênh saïch âáöu tæ tæ nhán âãún nay, säú DN tæ nhán tàng lãn nhanh choïng. Tuy nhiãn, Viãût Nam laì mäüt næåïc chuí yãúu laì kinh tãú näng nghiãûp nãn cáön taûo ra nhæîng laìng nghãö âàûc træng, âäöng thåìi phaíi iãúp tuûc âáøy maûnh viãûc khuyãún khêch phaït triãøn kinh tãú trang traûi. Táút caí nhæîng âiãöu âoï âãöu thuïc âáøy ngæåìi dán âáöu tæ vaìo saín xuáút mäüt caïch maûnh daûn do âäü ruíi ro tháúp. Huy âäüng väún tæì chênh caïc âäúi tæåüng chëu taïc âäüng têch cæûc cuía chênh saïch. Nguäön naìy âæåüc huy âäüng âãø thæûc hiãûn caïc dæû aïn theo caïc phæång thæïc Nhaì næåïc vaì nhán dán cuìng laìm. Theo phæån thæïc naìy cáön phaíi xaïc âënh roî caïc âäúi tæåüng nàòm trong vuìng aính hæåíng ngoaûi biãûn têch cæûc cuía dæû aïn. Nåü trong næåïc laì nguäön vay tên duûng cuía caïc ngán haìng, nguoìn väún naìy coï liãn quan tåïi viãûc huy âäüng nhán dán gæíi tiãön tiãúït kiãûm, mua caïc loaûi traïi phiãúu Chênh phuí. Hçnh thæïc naìy âæåüc thæûc hiãûn båíi hãû thäúng ngán haìng thæång maûi räüng khàõp trãn âáút næåïc. Nguäön väún ODA. ÅÍ Viãût Nam, nguoìn väún ODA âaî coï màût tæì ráút láu, song nguäön väún naìy coï mäüt thåìi gian bë giaïn âoaûn âoï laì tæì khi Liãn Xä vaì Âäng Áu suûp âäø, cho âãún cuäúi nàm 1993 våïi viãûc bçnh thæåìng hoïa quan hãû våïi ngán haìng thãú giåïi (WB) vaì ngán haìng phaït triãøn Cháu AÏ (ADB). Caïc nguäön väún ODA chuyãøn vaìo Viãût Nam coï triãøn voüng tàng nhanh. Tênh tæì nàm 1993 tåïi hãút thaïng 12/1999 täøng säú väún ODA cam kãút laì 15347,2 triãûu $, trong âoï väún âæåüc giaíi ngán laì 6478 triãûu $, säú liãûu cam kãút vaì giaíi ngán cuû thãø trong tæìng nàm nhæ sau: Âån vë tênh: triãûu $ Nàm 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 Täøng säú Väún cam kãút 1810,8 1941 2264,5 2430,9 2400 2400 2100 1537,2 Giaíi ngán 274 625 612 985 1100 1430 1450 6478 Tyí lãû % 15,1 32,2 27 40,5 45,8 59,6 69,1 42,2 ODA laì nguäön väún âáöu tæ chuí yãúu taûo bæåïc tàng træåíng vãö cå såí haû táöng cuía caí næåïc trong nhæîng nàm qua. Tênh âãún cuäúi nàm 1998, æåïc giaíi ngán ODA âaût khoaíng 5,1 tyí $, nhæng säú väún thæûc hiãûn trong 3 nàm âáöu tæì 1993- 1995 chè chiãúm 30% täøng säú väún, 70% pháön väún coìn laûi táûp trung vaìo giai âoaûn 1996-1998. Caïc cäng trçnh cå såí haû táöng thæåìng keïo daìi. Chênh vë váûy maì nguäön väún ODA thæåìng taïc âäüng cháûm âãún tàng træåíng kinh tãú. Trong giai âoaûn 1996-1997 ngaình saín xuáút vaì phán phäúi âiãûn, khê âäút vaì næåïc coï nhëp âäü tàng bçnh quán laì 11,8%, ngaình váûn taíi, kho baîi vaì thäng tin liãn laûc tàng 8,2%. Màûc duì bäúi caính trong næåïc vaì quäúc tãú coï nhiãöu khoï khàn, nhæng mæïc thæûc hiãûn väún ODA váùn giæî âæåüc xu thãú tiãún bäü. Âáy laì cå häüi ngaìn vaìng taûo âiãöu kiãûn âãø chuïng ta khàõc phuûc âæåüc nhæîng khoï khàn taûm thåìi maì cuäüc khuíng hoaíng taìi chênh mang laûi. Tuy nhiãn mæïc âäü thæûc hiãûn ODA nàm 1998 váùn chè âaût khoaíng 80% kãú hoaûch nàm, âiãöu naìy cho tháúy duì tiãún bäü trong viãûc thæûc hiãûn nguäön väún naìy, nhæng täúc âäü váùn coìn tháúp so våïi tiãöm nàng. Viãûc sæí duûng ODA trong thåìi gian qua âaî phuì håüp våïi nhæîng æu tiãn phaït triãøn cuía Chênh phuí Viãût Nam, âoïng goïp têch cæûc cho sæû nghiãûp phaït triãøn kinh tãú xaî häüi cuía Viãût Nam. Mæïc giaíi ngán bçnh quán haìng nàm thåìi kyì 1996-2000 vaìo khoaíng 1,1 tyí $, âaût hån 70% mæïc kãú hoaûch. Giaíi ngán väún ODA cuía caïc nhaì taìi tråü låïn nhæ Nháût Baín, WB, ADB coï nhiãöu tiãún bäü. Theo baïo caïo nàm 1999 cuía chæång trçnh phaït triãøn Liãn Håüp Quäúc taûi Viãût Nam (UNDP), tçnh hçnh giaíi ngán väún ODA coï nhæîng thaình têch âaïng ghi nháûn. Mæïc giaíi ngán cho ngaình giao thäng váûn taíi âaî tàng tæì 110 triãûu $ trong nàm 1996 lãn 212 triãûu $ trong nàm 1998. Caïc chæång trçnh khäi phuûc hãû thäúng cáúp thoaït næåïc vaì phaït triãøn âä thë âaût mæïc giaíi ngán 45 triãûu $ trong nàm 1998, mæïc naìy váùn âæåüc giæî äøn âënh tæì nàm 1994. Cuîng nàm 1998, phuì håüp våïi chuí træång daình ODA cho phaït triãøn näng nghiãûp näng thän cuía Chênh phuí, khoaíng 216 triãûu $ väún ODA âaî âæåüci cho lénh væûc naìy. Mæïc giaíi ngán cuía caïc dæû aïn ODA trong ngaình giaïo duûc-y tãú cuîng tàng tæì 146 triãûu $ nàm 1997 lãn 178 triãûu $ nàm 1998. Trong nàm 1998, caïc phaït triãøn xáy dæûng cå baín bàòng nguäön väún ODA giaíi ngán âæåüc 708 triãûu $, chiãúm 600 täøng säú väún ODA giaíi ngán trong nàm naìy. Täúc âäü giaíi ngán tuy âaî coï nhiãöu tiãún bäü, âàûc biãût trong 2 nàm 1999-2000 nhæng váùn coìn tháúp so våïi mong muäún cuía caí hai phêa: Chênh phuí Viãût Nam vaì cäüng âäöng caïc nhaì taìi tråü. Trong baíng thäúng kã åí trãn cho ta tháúy nguäön väún ODA âaî liãn tuûc tàqng trong nhæîng nàm væìa qua, âàûc biãût nguäön väún naìy chëu aính hæåíng khäng âaïng kãø båíi cuäüc khuíng hoaíng taìi chênh khu væûc, maì coï xu hæåïng ngaìy caìng gia tàng. Nhæ váûy, hån luïc naìo hãút trong giai âoaûn hiãûn nay Viãût Nam coï thãø coi nguäön väún ODA laì mäüt giaíi phaïp cæïu caïnh âãø khàõc phuûc khoï khàn taûm thåìi vãö väún, âäöng thåìi taûo âaì cho viãûc thu huït âáöu tæ tæ nhán, xáy dæûng cå såí haû táöng kinh tãú xaî häüi vaì giaíi quyãút caïc váún âãö xaî häüi nhæ: xoïa âoïi giaím ngheìo, náng cao cháút læåüng chênh saïch thäng qua caïc phuïc låüi cäng cäüng nhæ phaït triãøn y tãú cäüng âäöng, taïi hoìa nháûp häöi hæång, tàng âáöu tæ giaïo duûc... Trong thåìi gian tåïi viãûc huy âäüng ODA seî ngaìy caìng tråí nãn khoï khàn. Váún âãö âàût ra våïi Viãût Nam laì laìm sao âáøy nhanh âæåüc täúc âäü giaíi ngán. Muäún váûy Viãût Nam phaíi nhanh choïng hoüc hoíi nhæîng kiãún thæïc, kinh nghiãûm cáön thiãút trong tiãún trçnh chuáøn bë, xáy dæûng dæû aïn âãún luïc phã duyãût, bàõt tay vaìo thæûc hiãûn dæû aïn (khi ODA thæûc sæû âæåüc giaíi ngán) cuîng nhæ nhæîng kinh nghiãûm trong quy hoaûch, âiãöu phäúi, quaín lyï dæû aïn, âáúu tháöu, giaíi phoïng màût bàòng. Cuû thãø laì: Âáøy maûnh “haìi hoìa thuí tuûc dæû aïn”: dæû aïn âáöu tæ bàòng nguäön väún ODA phaíi traíi qua hai kháu tháøm âënh. Caïc quaï trçnh tháøm âënh vaì phã duyãût dæû aïn diãùn ra tæì phêa caïc cå quan Chênh phuí vaì caïc nhaì taìi tråü. Âãø âaím baío viãûc phã duyãût dæû aïn âæåüc suän seí cáön coï sæû caíi tiãún thuí tuûc vaì sæû phäúi håüp cuía caí hai phêa. Caí hai bãn cáön nghiãn cæïu, âiãöu chènh âãø thuí tuûc tháøm âënh cuía hai bãn tiãún tåïi âäöng bäü, thäúng nháút vaì phäúi håüp nhëp nhaìng våïi nhau caí vãö näüi dung vaì thåìi âiãøm tháøm âënh. Nãn giaím båït nhæîng thuí tuûc khäng thæûc sæû cáön thiãút trong quaï trçnh phã duyãût caïc vàn baín baïo caïo nghiãn cæïu khaí thi. Giaíi quyãút täút väún âäúi æïng: väún âäúi æïng cho caïc chæång trçnh, dæû aïn sæí duûng väún ODA laì pháön väún trong næåïc tham gia trong tæìng chæång trçnh dæû aïn ODA âæåüc cam kãút giæîa Viãût Nam vaì phêa næåïc ngoaìi trong caïc hiãûp âënh, vàn kiãûn dæû aïn , quyãút âënh âáöu tæ cuía cáúp coï tháøm quyãön. Caïc dæû aïn vay väún cuía Chênh phuí Nháût Baín (IBIC) hoàûc WB, hoàûc ADB thæåìng yãu cáöu väún âäúi æïng trong næåïc chiãúm tæì 15-30% täøng giaï trë dæû aïn, caïc dæû aïn viãûn tråü cuía caïc täø chæïc Liãn Håüp Quäúc thæåìng cuîng âoìi hoíi väún trong næåïc khoaíng 20% giaï trë dæû aïn. Vãö nguyãn tàõc väún âäúi æïng cuía chæång trçnh, dæû aïn thuäüc cáúp naìo thç cáúp âoï xæí lyï tæì nguäön ngán saïch cuía mçnh. Træåìng håüp mäüt säú âëa phæång coï väún âäúi æïng phaït sinh quaï låïn, væåüt quaï khaí nàng cán âäúi thç cáön trçnh thuí tæåïng Chênh phuí âãø xin häù tråü mäüt pháön ngay tæì khi láûp dæû aïn . tuy nhiãn väún âäúi æïng khäng phaíi luïc naìo cuîng träi chaíy maì âang laì mäüt trong nhæîng nguyãn nhán gáy nãn sæû cháûm trãø thæûc hiãûn dæû aïn. Cå chãú väún âäúi æïng khaïc nhau cho nhæîng dæû aïn cuìng loaûi laì cáu hoíi âang chåì giaíi âaïp. Bãn caûnh âoï mäüt säú dæû aïn do väún âáöu tæ låïn nãn caìng khoï khàn vãö väún âäúi æïng âàûc biãût laì âäúi våïi caïc âëa phæång. Âãø thaïo gåî nhæîng khoï khàn vãö väún âäúi æïng, cáön quy âënh cuû thãø hån vãö cå chãú väún âäúi æïng. Âaím baío väún âäúi æïng âæåüc cáúp âáöy âuí vaì këp thåìi theo tiãún âäü thæûc hiãûn dæû aïn, thäúng nháút cå chãú väún âäúi æïng âäúi våïi nhæîng dæû aïn cuìng loaûi. Caíi thiãûn cháút læåüng âáöu vaìo cuía dæû aïn: cáön quan tám nhiãöu hån næîa tåïi cháút læåüng âáöu vaìo cuía nguäön väún ODA. Phaíi læûac choün dæû aïn phuì håüp, phuûc vuû viãûc thæûc hiãûn chiãún læåünc phaït triãøn kinh tãú xaî häüi daìi haûn vaì trung haûn. Caïc dæû aïn cáön gàõn våïi quy hoaûch täøng thãø phaït triãøn ngaình, vuìng, laînh thäø. Cáön chuï troüng tåïi cå cáúu vaì tênh bãön væîng cuía nguäön ODA. Cáön phaït triãøn hån næîa caïc quan hãû âäúi taïc giæîa caïc bãn, trãn cå soí quan tám tåïi låüi êch chung cuía caïc bãn vaì âãö cao vai troì laìm chuí cuía bãn tiãúp nháûn ODA. Chia seí thäng tin cuîng laì mäüt cå såí quan troüng âãø phaït triãøn quan hãû âäúi taïc. Thåìi gian qua chuïng ta âaî tiãún haình nhiãöu hoaût âäüng nhàò._.