Hoạt động tài trợ xuất nhập khẩu theo phương thức tín dụng chứng từ (L/C) tại chi nhánh Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương (VietinBank) Hoàn Kiếm

Lêi nãi ®Çu 1.TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Mét thÕ giíi ®a cùc, ®a ph­¬ng vµ ®an chÐo lÉn nhau ®· vµ ®ang h×nh thµnh hµm chøa nhiÒu m©u thuÉn, c¸c quèc gia ®èi nghÞch nhau nh­ng l¹i phô thuéc nhau trong trµo l­u quèc tÕ hãa ®êi sèng kinh tÕ. Tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ vµ trë thµnh mét thµnh viªn cña thÞ tr­êng thÕ giíi thèng nhÊt lµ xu thÕ tÊt yÕu cña mäi quèc gia ®ang h­íng tíi sù ph¸t triÓn toµn diÖn. XNK trë thµnh chiÕc cÇu nèi quan träng ®Ó mét n­íc tham gia, héi nhËp vµo ®êi sèng ®a d¹ng, phong phó toµn cÇu, t×m kiÕm cho m×nh c¸c nguån nh©n c«ng, nguyªn liÖu dåi dµo víi chi phÝ thÊp, më réng thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm, thóc ®Èy s¶n xuÊt, tiªu dïng trong n­íc, mang l¹i thu nhËp cho c¸c DN trong n­íc, tõ ®ã t¨ng tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ vµ vÞ thÕ cña quèc gia trªn tr­êng quèc tÕ. ViÖt Nam ®· cã mét b­íc ®ét ph¸ quan träng tõ sau ®¹i héi §¶ng VI, n¨m 1986, chuyÓn mét nÒn kinh tÕ tõ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, ph¶i ®èi mÆt víi nhiÒu th¸ch thøc vµ cam go tr­íc m¾t, cÇn cã sù häc hái vµ ®óc rót kinh nghiÖm trong qua tr×nh x©y dùng ®Êt n­íc. Mét th¸ch thøc lín ®ã lµ lµm sao ®Ó tham gia héi nhËp vµo quan hÖ mËu dÞch quèc tÕ mét c¸ch æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng. NHTM – mét ®Þnh chÕ tµi chÝnh cã n¨ng lùc vÒ vèn vµ uy tÝn trong x· héi – sÏ ®ãng vai trß nh­ mét cÇu nèi kh«ng thÓ t¸ch rêi trong sîi d©y liªn hÖ thiÕt lËp gi÷a c¸c ®èi t¸c tham gia vµo ho¹t ®éng XNK. NghiÖp vô tµi trî XNK cña NHTM trªn thÕ giíi ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu h×nh thøc, tõ ®¬n gi¶n tíi phøc t¹p, tuy nhiªn ë c¸c NHTM ViÖt Nam ho¹t ®éng nµy cßn kh¸ nhiÒu bì ngì, míi chØ tËp trung vµo mét vµi d¹ng ®¬n gi¶n, do vËy hiÖu qu¶ tµi trî vµ nh÷ng lîi Ých mµ c¸c bªn nhËn ®­îc ch­a cao. §Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng NH cßn kh¸ non trÎ khi tham gia vµo thanh to¸n quèc tÕ trùc tiÕp, chÞu sù c¹nh tranh cña c¸c NH cã bÒ dµy trong lÜnh vùc nµy, Chi nh¸nh NHCTHK lµ mét trong nh÷ng NH nh­ vËy. §iÒu ®ã ®Æt ra kh«ng Ýt khã kh¨n cho Chi nh¸nh trong viÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK nãi chung vµ tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ nãi riªng. XÐt thÊy tÝnh cÊp thiÕt c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn, t¸c gi¶ chän ®Ò tµi “Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc TÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm” víi mong muèn gãp phÇn gi¶i quyÕt mét sè tån t¹i vµ ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy h¬n n÷a ho¹t ®éng tµi trî nµy t¹i Chi nh¸nh NHCTHK nãi riªng vµ c¸c NHTM ViÖt Nam nãi chung. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu Ng­êi viÕt muèn t×m hiÓu vÒ c¬ chÕ vµ t¸c dông, hÖ thèng ho¸ lý luËn vÒ ho¹t ®éng tµi trî XNK nãi chung vµ theo ph­¬ng thøc thanh to¸n TÝn dông chøng tõ t¹i mét NHTM cô thÓ ë ViÖt Nam ®Ó rót ra nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc, tån t¹i, nguyªn nh©n, tõ ®ã ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p, kiÕn nghÞ nh»m thóc ®Èy nghiÖp vô tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n TÝn dông chøng tõ t¹i ®¬n vÞ. 3. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Kho¸ luËn sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu nh­ : thèng kª, ph©n tÝch, so s¸nh, tæng hîp… Bªn c¹nh ®ã mét sè ph­¬ng ph¸p kh¸c còng ®­îc vËn dông nh­ trõu t­îng ho¸ khoa häc, duy vËt biÖn chøng… 4. KÕt cÊu cña Kho¸ luËn Tªn ®Ò tµi: “ Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc TÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh NHCTHK” Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ phô lôc, kho¸ luËn gåm 3 ch­¬ng Ch­¬ng 1: Lý luËn chung vÒ tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc TÝn dông chøng tõ cña NHTM Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc TÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh NHCTHK Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc TÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh NHCTHK Ch­¬ng 1 Lý luËn chung vÒ tµi trî xuÊt nhËp khÈu theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i Kh¸i niÖm vµ vai trß cña tµi trî xuÊt nhËp khÈu 1.1.1. Kh¸i niÖm tµi trî XNK Tr­íc hÕt chóng ta cÇn lµm râ vai trß cña ho¹t ®éng XNK trong nÒn kinh tÕ ®Ó cã nh÷ng h×nh dung nhÊt ®Þnh vÒ sù ra ®êi còng nh­ b¶n chÊt ho¹t ®éng tµi trî XNK cña NHTM. Nãi ®Õn mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn víi nhÞp ®é cao, bÒn v÷ng kh«ng thÓ kh«ng nãi ®Õn nÒn kinh tÕ ®ang h­íng vµo XK vµ cã chÝnh s¸ch NK hîp lý. Bëi v× tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi ®Òu gièng nhau vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, khÝ hËu nguån nh©n lùc…NÕu chØ dùa hoµn toµn vµo s¶n xuÊt néi ®Þa th× kh«ng nh÷ng kh«ng thÓ cung cÊp ®ñ hµng ho¸, dÞch vô cho nhu cÇu s¶n xu¸t tiªu dïng v« cïng phong phó vµ ngµy cµng cao cña ng­êi d©n, mµ cßn dÉn tíi sù tôt hËu vÒ mäi mÆt cña quèc gia ®ã so víi sù ph¸t triÓn chung cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Cã ph¸t triÓn ®­îc XK míi ph¸t huy vµ khai th¸c ®­îc lîi thÕ so s¸nh tõ néi lùc. ë nhiÒu n­íc ph¸t triÓn, ChÝnh phñ rÊt coi träng XNK, coi XK lµ nguån thu chñ yÕu cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. ChÝnh phñ s½n sµng can thiÖp b»ng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i ®Ó kÝch thÝch c¸c DN tham gia xuÊt khÈu. Trong ho¹t ®éng XNK còng diÔn ra qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ nh­ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c víi môc ®Ých cuèi cïng lµ thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸, nh­ng cã ®iÓm kh¸c biÖt lµ chñ thÓ mua b¸n kh¸c nhau , hµng ho¸ ®­îc vËn chuyÓn tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c, ®ång tiÒn thanh to¸n cã thÓ lµ ngo¹i tÖ. Quan hÖ mua b¸n nµy ®­îc thÓ hiÖn d­íi h×nh thøc mét hîp ®ång ngo¹i th­¬ng, trong ®ã chøa ®ùng c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ vÒ tiÒn tÖ, ®Þa ®iÓm, thêi gian, ph­¬ng thøc thanh to¸n. Do ®Æc ®iÓm cña ho¹t ®éng XNK, c¸c chñ thÓ mua b¸n rÊt cÇn tíi sù tham gia hç trî cña c¸c NH ë nh÷ng n­íc kh¸c nhau. Nh­ vËy, c¬ së ®Ó h×nh thµnh nghiÖp vô NH quèc tÕ cña NHTM lµ ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng. Nãi ®Õn ngo¹i th­¬ng lµ nãi ®Õn thanh to¸n quèc tÕ. NÕu thanh to¸n quèc tÕ thùc hiÖn tèt th× gi¸ trÞ hµng ho¸ XNK míi ®­îc thùc hiÖn tèt, tõ ®ã thóc ®Èy ngo¹i th­¬ng ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng th­¬ng m¹i ngµy cµng më réng kh«ng ngõng , t¹o ra nhiÒu c¬ héi kinh doanh h¬n. Nhu cÇu vÒ thÞ tr­êng tiªu thô hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng ®Çu t­ ®ang trë nªn cÊp b¸ch ®èi víi c¸c DN XNK. Do c¸ch xa nhau bëi nh÷ng ®­êng biªn giíi, nh÷ng hµng rµo vÒ ng«n ng÷ häc, phong tôc, tËp qu¸n, sù hiÓu biÕt gi÷a c¸c bªn, h¹n chÕ vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, kinh nghiÖm, th«ng tin… c¸c DN rÊt cÇn tíi sù trî gióp cña NH. Ho¹t ®éng dÞch vô tµi trî XNK cña NH tÊt yÕu sÏ lµ mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu trong ho¹t ®éng kinh doanh cña NH, ®ång thêi qua ®ã NH sÏ thùc hiÖn tµi trî d­íi h×nh thøc cÊp tÝn dông hoÆc b¶o l·nh cho c¸c DN, gióp DN gia t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh vµ thùc hiÖn th­¬ng vô thµnh c«ng. Chóng ta sÏ ph©n tÝch hai kh¸i niÖm tÝn dông vµ b¶o l·nh trong ho¹t ®éng tµi trî XNK cña NH ®Ó hiÓu ®­îc râ h¬n vÒ b¶n chÊt cña tµi trî XNK. Ho¹t ®éng tÝn dông ë ®©y lµ NH sÏ tµi trî víi mét sè vèn chiÕm tû lÖ nhÊt ®Þnh trong tæng vèn cÇn thiÕt cho th­¬ng vô, phÇn cßn l¹i ph¶i lµ vèn cña DN. HoÆc còng cã thÓ lµ “tÝn nhiÖm” tøc lµ tr­êng hîp NH ®ßi hái ng­êi NK phØa ký quü 100% sè tiÒn cña th­ tÝn dông, NH ®· cho ng­êi NK vay sù tÝn nhiÖm cña m×nh (cÊp vèn v« h×nh). §èi t­îng tµi trî lµ c¸c dù ¸n hoÆc c¸c th­¬ng vô v× vËy mµ chñ thÓ tham gia tµi trî chØ cã thÓ lµ c¸c ph¸p nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh. §èi t­îng tham gia vµo ho¹t ®éng tµi trî tÝn dông lµ bªn cho vay (NH) vµ bªn vay (DN). TÝn dông ®­îc cÊp ngay khi kh¸ch hµng ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña NH vµ ®­îc cÊp d­íi h×nh thøc gi¸ trÞ (tiÒn tÖ bót tÖ …). KH ngay khi ®­îc cÊp tÝn dông ®· ®­îc sö dông ngay kho¶n tÝn dông ®ã. Ho¹t ®éng b¶o l·nh tµi trî XNK, NH th­êng thùc hiÖn nghiÖp vô nµy theo mét khu«n khæ quy t¾c chuÈn mùc quèc tÕ kh¸ thèng nhÊt, cã tªn gäi lµ Bank Guarantee. VÒ b¶n chÊt, nghiÖp vô b¶o l·nh còng gièng nh­ nghiÖp vô tÝn dông: hoµn tr¸i, cã môc ®Ých vµ cã ®¶m b¶o. §èi t­îng tham gia tèi thiÓu ph¶i cã ba bªn: bªn b¶o l·nh (NH), bªn ®­îc b¶o l·nh (DN cã nghÜa vô) vµ bªn thô h­ëng b¶o l·nh (DN cã quyÒn lîi) . Thêi ®iÓm NH ph¸t hµnh th­ b¶o l·nh sÏ sím h¬n thêi ®iÓm NH ph¶i thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh, v× b¶o l·nh chØ lµ sù cam kÕt tr¶ thay trong t­¬ng lai, nÕu KH kh«ng thùc hiªn tèt nghÜa vô cña m×nh th× khi ®ã t¹i NH míi ph¸t sinh h×nh thøc gi¸ trÞ. Sù kh¸c nhau vÒ thêi ®iÓm ph¸t hµnh vµ thêi ®iÓm thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh ®· t¹o cho NH mét lîi thÕ lµ cã thÓ ph¸t hµnh nhiÒu th­ b¶o l·nh víi gi¸ trÞ lín h¬n vèn l­u ®éng cña NH ngay mét thêi ®iÓm. §Ó x¸c ®Þnh dÞch vô NH cung cÊp cho kh¸ch hµng lµ tµi trî hay tµi trî XNK ph¶i c¨n cø vµo th­¬ng vô, môc ®Ých cña th­¬ng vô vµ ®èi t­îng kh¸ch hµng xin ®­îc tµi trî. Bëi v× mÆc dï mét sè kho¶n cho vay cÊp cho c¸c DN trong n­íc ¸p dông kü thuËt tÝn dông quèc tÕ, song chñ yÕu chóng vÉn lµ c¸c kho¶n vay trong n­íc nh­ c¸c lo¹i tµi trî cÊp cho kh¸ch hµng trong n­íc ®Ó nhËp khÈu hµng. Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn ta cã thÓ ®­a ra kh¸i niÖm tµi trî XNK nh­ sau: Tµi trî XNK lµ viÖc NH cung cÊp vèn (h÷u h×nh hay v« h×nh) d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau nh»m gióp c¸c DN hoµn thµnh nghÜa vô cña m×nh khi tham gia vµo ho¹t ®éng XNK. Tµi trî XNK thÓ hiÖn mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a mét bªn lµ NH, bªn ®­a ra trî gióp vµ mét bªn lµ c¸c DN XNK, bªn cÇn trî gióp. 1.1.2. Vai trß cña tµi trî XNK BÊt kÓ mét lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh doanh nµo xuÊt hiÖn ®Òu cã nh÷ng t¸c ®éng ®Õn c¸c chñ thÓ liªn quan ®Õn nã. Tµi trî XNK ra ®êi vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vµ mËu dÞch quèc tÕ, qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Vµ nã ®ang ngµy cµng kh¼ng ®Þnh vai trß kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi nÒn kinh tÕ, NHTM vµ víi c¸c DN 1.1.2.1. §èi víi nÒn kinh tÕ Tr­íc hÕt tµi trî XNK t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ho¸ gi÷a c¸c quèc gia ®­îc l­u th«ng. §¸p øng ®­îc nhu cÇu hµng ho¸ cña c¸c doanh nghiÖp, tËn dông ®­îc lîi thÕ so s¸nh. T¹o nguån thu nhËp cho chÝnh phñ, n©ng cao chÊt l­îng tiªu dïng, tiÕp thu nhiÒu khoa häc c«ng nghÖ cao. Gióp DN cã ®iÒu kiÖn thay ®æi d©y chuyÒn c«ng nghÖ nh»m t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Sù ph¸t triÓn cña DN nãi riªng ®· t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung. 1.1.2.2. §èi víi NHTM Tµi trî XNK cña NHTM lµ h×nh thøc tµi trî th­¬ng m¹i, mang l¹i hiÖu qu¶ cao, ®¶m b¶o sö dông vèn ®óng môc ®Ých vµ thêi h¹n thu håi vèn nhanh. Thêi gian tµi trî ng¾n h¹n do g¾n liÒn víi thêi gian thùc hiÖn th­¬ng vô. Thêi gian thùc hiÖn th­¬ng vô ®èi víi ng­êi XK lµ thêi gian kÓ tõ lóc chuÈn bÞ hµng xuÊt cho ®Õn lóc nhËn ®­îc tiÒn thanh to¸n cña ng­êi mua. §èi víi ng­êi NK, thêi gian nµy tÝnh tõ lóc nhËn hµng cho ®Õn khi b¸n ®­îc hµng vµ thu tiÒn vÒ. Kú h¹n tµi trî ng¾n phï hîp víi kú h¹n huy ®éng vèn cña c¸c NHTM th­êng lµ d­íi mét n¨m. §iÒu nµy gióp NH tr¸nh ®­îc rñi ro vÒ thanh kho¶n. Tµi trî XNK ®¶m b¶o sö dông vèn ®óng môc ®Ých. Vèn tµi trî g¾n liÒn víi th­¬ng vô. Trong nhiÒu tr­êng hîp, vèn tµi trî ®­îc thanh to¸n th¼ng cho bªn thø ba, mµ kh«ng qua bªn xin tµi trî nh­ thanh to¸n tiÒn hµng NK, thanh to¸n tiÒn gom nguyªn vËt liÖu cho c¸c ®¹i lý gom hµng cho ng­êi XK… Râ rµng viÖc lµm nµy tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng ng­êi xin tµi trî sö dông vèn sai môc ®Ých, h¹n chÕ ®­îc rñi ro tÝn dông. Tµi trî XNK n©ng cao tÝnh an toµn cho NH th«ng qua viÖc qu¶n lý thu c¸c nguån thanh to¸n. §èi víi ng­êi XK, khi NH chuyÓn bé chøng tõ giao hµng ®Ó ®ßi tiÒn ng­êi NK n­íc ngoµi ®· chØ ®Þnh viÖc thanh to¸n tiÒn hµng ph¶i th«ng qua tµi kho¶n cña ng­êi XK më t¹i NH. §èi víi ng­êi NK, trong tr­êng hîp cã tµi trî, NH sÏ buéc ng­êi NK tËp trung tiÒn b¸n hµng vµo tµi kho¶n, më t¹i NH. Do vËy nguån thu ®Ó tr¶ c¸c kho¶n tµi trî ®­îc NH qu¶n lý hÕt søc chÆt chÏ, tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng xoay vèn cña DN trong thêi gian vèn t¹m thêi nhµn rçi, dÔ x¶y ra rñi ro. NghiÖp vô tµi trî XNK lµ m¶ng dÞch vô t¹o nguån thu phÝ vµ l·i lín nhÊt trong hµng lo¹t dÞch vô kinh doanh ®èi ngo¹i cña NH. Cã nhiÒu lo¹i l·i suÊt vµ phÝ trong qu¸ tr×nh tµi trî: l·i cho vay thanh to¸n, l·i chiÕt khÊu chøng tõ, l·i vay b¾t buéc (b»ng l·i qu¸ h¹n), phÝ më L/C, phÝ th«ng b¸o L/C, phÝ x¸c nhËn L/C… Ngoµi ra, mét lîi Ých hÕt søc quan träng lµ th«ng qua tµi trî XNK, NH cßn më réng ®­îc c¸c quan hÖ víi c¸c DN vµ NH n­íc ngoµi do x¸c lËp vµ ph¸t triÓn m¹ng l­íi NH chi nh¸nh, NH ®¹i lý, nhê vËy gi¸n tiÕp gia t¨ng c¬ héi sinh lêi cho NH, ®ång thêi n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô cung cÊp. Nhê vËy uy tÝn, vÞ thÕ c¹nh tranh vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña NH ®­îc n©ng cao trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ trªn tr­êng quèc tÕ. 1.1.2.3. §èi víi DN Tµi trî XNK cña NH gióp DN thùc hiÖn ®­îc nh÷ng th­¬ng vô lín. Trong tr­êng hîp vèn l­u ®éng cña DN kh«ng ®ñ ®Ó chuÈn bÞ hµng xuÊt hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng, tµi trî XNK cña NH lµ gi¶i ph¸p gióp DN thùc hiÖn ®­îc nh÷ng th­¬ng vô nµy. Tµi trî XNK lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña DN trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång, th«ng qua tµi trî cña NH, DN nhËn ®­îc vèn ®Ó thùc hiÖn th­¬ng vô. §èi víi DN XK vèn tµi trî gióp DN thu mua hµng ®óng thêi vô, gia c«ng chÕ biÕn vµ giao hµng ®óng thêi ®iÓm. §èi víi DN NK, vèn tµi trî cña NH gióp DN mua ®­îc nh÷ng l« hµng lín, gi¸ h¹. C¶ hai tr­êng hîp ®Òu gióp DN ®¹t hiÖu qu¶ cao khi thùc hiÖn th­¬ng vô. NH tham gia tµi trî c¸c dù ¸n víi quy m« nhá vµ võa, thêi gian thu håi vèn tµi trî kh«ng qu¸ dµi nh­ ®æi míi c«ng nghÖ, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho DN ph¸t triÓn ®­îc quy m« s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi trî NH gióp DN n©ng cao uy tÝn trªn tr­êng quèc tÕ, th«ng qua tµi trî NH, DN thùc hiÖn ®­îc nh÷ng th­¬ng vô lín tr«i ch¶y, quan hÖ ®­îc víi kh¸ch hµng tÇm cì thÕ giíi, tõ ®ã n©ng cao uy tÝn cña DN trªn tr­êng quèc tÕ. 1.1.3. Vai trß cña NHTM trong ho¹t ®éng tµi trî XNK HiÖn nay cã nhiÒu tæ chøc thùc hiÖn ho¹t ®éng tµi trî XNK nh­ c¸c NH ph¸t triÓn, NH XNK, c¸c quü ph¸t triÓn cña ChÝnh phñ, quü b¶o l·nh cña ChÝnh phñ… víi nguån vèn Ng©n s¸ch nhµ n­íc, c¸c NHTM. Tuy nhiªn, so víi c¸c tæ chøc tµi trî kh¸c, c¸c NHTM cã ­u thÕ h¬n trong lÜnh vùc tµi trî XNK dùa vµo kh¶ n¨ng huy ®éng vèn, uy tÝn kinh doanh, pham vi kinh doanh vµ c¸c dÞch vô tiÖn Ých mµ NH cung cÊp cho kh¸ch hµng. §¸p øng nhu cÇu cña ng­êi XNK, NH cung cÊp nh÷ng trî gióp vÒ uy tÝn, kinh nghiÖm, vÒ tµi chÝnh vµ c¶ vÒ kü thuËt. Dùa vµo m¹ng l­íi kinh doanh réng kh¾p, kh¶ n¨ng thu thËp vµ n¾m b¾t th«ng tin nhanh nh¹y, NH ®­a ra nh÷ng lêi khuyªn h÷u Ých gióp cho DN ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th­¬ng. NH còng cung øng vèn b»ng tiÒn hoÆc b¶o l·nh uy tÝn ®Ó kh¸ch hµng duy tr× s¶n xuÊt kinh doanh, ®a d¹ng ho¸ mÆt hµng xuÊt khÈu. B¶o l·nh cho kh¸ch hµng vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ NK hµng ho¸ ®óng thêi ®iÓm, hç trî cho kh¸ch hµng trong kh©u tiªu thô hµng ho¸, nhanh chãng thu håi vèn... B»ng nh÷ng kinh nghiÖm tµi trî XNK cña c¸c NHTM nhÊt lµ trong kh©u thanh to¸n sÏ gióp cho c¸c DN gi¶m thiÓu ®­îc nh÷ng rñi ro trong ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh. Qua ®ã, th­¬ng vô ®­îc thùc hiÖn su«n sÎ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng XNK còng t¨ng lªn. Ngoµi ra, NH còng sö dông c¸c nghiÖp vô chuyªn biÖt ®Ó gi¶m thÊp rñi ro hèi ®o¸i nh­ Swap, Option, Future, Forward… Nh÷ng tiÖn Ých mµ NH mang l¹i ®· gióp cho DN chèng ®ì ®­îc rñi ro vµ kinh doanh hiÖu qu¶, n©ng cao vÞ thÕ c¹nh tranh vµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña th­¬ng m¹i quèc tÕ. 1.2. Tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 1.2.1. C¸c h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n Ph­¬ng thøc thanh to¸n lµ c¸ch thøc nhÊt ®Þnh th«ng qua ®ã ng­êi mua tr¶ tiÒn, nhËn hµng vµ ng­êi b¸n giao hµng, nhËn tiÒn. Trong th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay cã nh÷ng ph­¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu lµ: chuyÓn tiÒn, nhê thu vµ tÝn dông chøng tõ. NghiÖp vô tµi trî XNK cña NH th­êng thùc hiÖn trªn c¬ së hai ph­¬ng thøc Nhê thu vµ TÝn dông chøng tõ. Tµi trî theo ph­¬ng thøc thanh to¸n Tµi trî cña NH trong ph­¬ng thøc Nhê thu kÌm chøng tõ ®­îc thÓ hiÖn qua hai tr­êng hîp: Thanh to¸n hµng NK NH tiÕp nhËn chøng tõ tõ NH n­íc ngoµi, xuÊt tr×nh hèi phiÕu ®ßi tiÒn nhµ NK. NÕu nhµ NK kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n th× cÇn ph¶i cã sù tµi trî cña NH nh­ cho vay thanh to¸n hµng NK. Thanh to¸n hµng XK Trªn c¬ së ph­¬ng thøc thanh to¸n Nhê thu, NH cã thÓ tµi trî cho nhµ XK th«ng qua h×nh thøc chiÕt khÊu bé chøng tõ Nhê thu. ë ®©y, nhµ XK xuÊt tr×nh bé chøng tõ nhê thu cho NH cña m×nh , nh­ng thay v× lËp mét chØ thÞ nhê thu, anh ta sÏ lËp mét yªu cÇu tµi trî chiÕt khÊu. Néi dung v¨n b¶n yªu cÇu tµi trî chiÕt khÊu lµ trao quyÒn ®Ó NH cña nhµ XK xö lÝ bé chøng tõ nhê thu theo bÊt kú c¸ch thøc nµo thÝch hîp nh»m ®¶m b¶o ®­îc thanh to¸n. VÒ thùc chÊt, khi thùc hiÖn chiÕt khÊu, NH ®· mua l¹i hèi phiÕu vµ bé chøng tõ nhê thu cña nhµ XK vµ do ®ã sÏ tiÕn hµnh thu tiÒn hµng theo danh tÝnh cña NH. Th«ng th­êng, NH tµi trî sÏ thanh to¸n cho nhµ XK toµn bé gi¸ trÞ cña bé chøng tõ nhê thu víi ®iÒu kiÖn “cã truy ®ßi”. TiÕp theo, NH sÏ göi bé chøng tõ nµy ®Ó thu nî tiÒn hµng tõ nhµ NK th«ng qua NH thu hé. Tµi trî theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ T¹i ®iÒu 2 cña b¶n “ C¸c quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ TÝn dông chøng tõ”, Ên phÈm sè 500 cña Phßng th­¬ng m¹i quèc tÕ (The uniform customs and practice for documentary credit – UCP No 500 – ICC – 1993) ®Þnh nghÜa TÝn dông chøng tõ ®­îc tr×nh bµy nh­ sau: “… nh÷ng thuËt ng÷ TÝn dông chøng tõ vµ TÝn dông dù phßng (d­íi ®©y gäi lµ tÝn dông) cã nghÜa lµ bÊt cø mét sù tho¶ thuËn nµo, dï ®­îc gäi hoÆc m« t¶ nh­ thÕ nµo, mµ theo ®ã mét NH (NH ph¸t hµnh) hµnh ®éng theo yªu cÇu vµ theo chØ thÞ cña mét kh¸ch hµng (ng­êi yªu cÇu ph¸t hµnh tÝn dông) hoÆc nh©n danh chÝnh m×nh: (i). Ph¶i tiÕn hµnh viÖc tr¶ tiÒn theo lÖnh cña mét ng­êi thø ba (ng­êi h­ëng lîi) hoÆc ph¶i chÊp nhËn vµ tr¶ tiÒn c¸c hèi phiÕu do ng­êi h­ëng lîi ký ph¸t, hoÆc (ii). Uû quyÒn cho mét NH kh¸c tiÕn hµnh thanh to¸n nh­ thÕ hoÆc chÊp nhËn vµ tr¶ cho c¸c hèi phiÕu ®ã, hoÆc (iii). Cho phÐp NH kh¸c chiÕt khÊu bé chøng tõ qui ®Þnh trong tÝn dông th­ víi ®iÒu kiÖn chøng tõ phï hîp víi tÊt c¶ c¸c ®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n cña tÝn dông th­…” Tõ ®Þnh nghÜa ®Çy ®ñ mang tÝnh ph¸p lÝ vÒ tÝn dông chøng tõ nªu trªn, cã thÓ kh¸i qu¸t nh­ sau: Ph­¬ng thøc thanh to¸n TÝn dông chøng tõ lµ mét sù tháa thuËn, mµ trong ®ã mét NH (NH më th­ tÝn dông) ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ng­êi xin më th­ tÝn dông) cam kÕt hay cho phÐp mét NH kh¸c (NH ë n­íc ng­êi XK) chi tr¶ hoÆc chÊp nhËn nh÷ng yªu cÇu cña nhµ XK theo ®óng nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi th­ tÝn dông. Nh×n chung, ë mét møc ®é c¬ b¶n nhÊt, tÊt c¶ nh÷ng nhµ kinh doanh XNK cã chung mét môc ®Ých: nhµ XK muèn thu ®­îc sè tiÒn vÒ hµng ho¸, dÞch vô mµ m×nh ®· b¸n cho ng­êi NK cßn ng­êi NK muèn nhËn ®­îc l­îng hµng ho¸ t­¬ng xøng víi sè tiÒn m×nh bá ra tiÒn. ThÕ nh­ng trong thùc tÕ cho thÊy trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ , cã rÊt nhiÒu rñi ro, bÊt tr¾c bëi c¸c lý do vÒ ®Þa lý, ng«n ng÷ bÊt ®ång, do chÕ ®é thuÕ quan vµ ph¸p luËt mçi n­íc kh¸c nhau, do t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ, tµi chÝnh t¹i c¸c n­íc cã liªn quan… Lµm thÕ nµo ®Ó sau mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng, hµng ho¸ thùc hiÖn ®­îc gi¸ trÞ ë kh©u thanh to¸n, ®Ó c¶ ®«i bªn, nhµ XK còng nh­ nhµ NK, thu håi ®­îc vèn, l·i vµ tiÕp tôc mét chu kú t¸i s¶n xuÊt míi, lµ mét vÊn ®Ò mµ ng­êi cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh ®èi ngo¹i ®Òu quan t©m. TÝn dông chøng tõ ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu cña c¶ hai bªn víi t­ c¸ch lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n giao dÞch th­¬ng m¹i.Th­ tÝn dông cßn lµ mét c«ng cô tÝn dông. Thùc vËy, c¨n cø vµo nh÷ng ®¶m b¶o mµ nã mang l¹i cho mçi bªn, b¶o ®¶m giao hµng ®èi víi nhµ NK, b¶o ®¶m thanh to¸n ®èi víi nhµ XK, nªn c¸c bªn cã thÓ xin vay vèn cña NH phôc vô hä. Nh­ vËy, sù can thiÖp cña c¸c NH ë hai ®Çu cña giao dÞch, mét ®Çu cho ng­êi NK vµ ®Çu kia cho nhµ XK, ®em l¹i cho c¸c DN liªn quan mét sù an toµn lín h¬n. Trong ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ, NH kh«ng chØ lµ ng­êi trung gian thu hé, chi hé, mµ cßn lµ ng­êi ®¹i diÖn bªn NK thanh to¸n tiÒn hµng cho bªn XK, b¶o ®¶m cho bªn XK nhËn ®­îc kho¶n tiÒn t­¬ng øng víi hµng ho¸ mµ hä ®· cung øng, ®ång thêi b¶o ®¶m cho bªn NK nhËn ®­îc sè l­îng hµng ho¸ cã chÊt l­îng t­¬ng øng víi sè tiÒn m×nh ph¶i thanh to¸n. Nh­ vËy b¶n th©n c¸c ho¹t ®éng nµy ®· kh«ng chØ chøc n¨ng thanh to¸n mµ cßn lµm ph¸t sinh chøc n¨ng tµi trî cña NH ®èi víi c¸c bªn XNK. HiÖn nay, tÝn dông chøng tõ lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n phæ biÕn vµ ®­îc sö dông réng r·i nhÊt trong giao dÞch th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ ë ViÖt Nam nãi riªng. Tµi trî XNK trªn c¬ së ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ lµ mét m¶ng ho¹t ®éng s«i næi vµ quan träng trong hÖ thèng dÞch vô mµ NH cung cÊp cho kh¸ch hµng cña m×nh. 1.2.2. C¸c h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ cña NHTM 1.2.2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ Kh¸i niÖm Theo “quy t¾c vµ thùc hµnh thèng nhÊt vÒ tÝn dông chøng tõ” (UCP No 500), ®Þnh nghÜa vÒ tÝn dông chøng tõ cã thÓ diÔn ®¹t nh­ sau: Ph­¬ng thøc thanh to¸n TÝn dông chøng tõ lµ mét sù tháa thuËn, mµ trong ®ã mét NH (NH më th­ tÝn dông) ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ng­êi xin më th­ tÝn dông) cam kÕt hay cho phÐp mét NH kh¸c (NH ë n­íc ng­êi XK) chi tr¶ hoÆc chÊp nhËn nh÷ng yªu cÇu cña nhµ XK theo ®óng nh÷ng ®iÒu kiÖn vµ chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi th­ tÝn dông. Ta thÊy xuÊt hiÖn kh¸i niÖm th­ tÝn dông (L/C), vËy L/C lµ g× ? L/C lµ mét chøng th­ (®iÖn hoÆc th­), trong ®ã NH më L/C cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng­êi XK nÕu hä xuÊt tr×nh ®­îc mét bé chøng tõ phï hîp víi néi dung cña L/C. L/C ®­îc coi lµ mét ph­¬ng tiÖn quan träng cña ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ hay lµ “linh hån” cña ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy. C¸c thµnh phÇn tham gia thanh to¸n tÝn dông chøng tõ Ng­êi yªu cÇu ph¸t hµnh th­ tÝn dông (the Applicant): lµ ng­êi lµm ®¬n ®Ó yªu cÇu NH ph¸t hµnh L/C, th«ng th­êng lµ ng­êi NK NH ph¸t hµnh ( Issuing Bank): lµ NH phôc vô ng­êi NK, NH më th­ tÝn dông. Ng­êi thô h­ëng ( Beneficiary): lµ ng­êi thô h­ëng L/C, th­êng lµ ng­êi XK NH th«ng b¸o ( Advising Bank): lµ NH phôc vô ng­êi XK. §©y cã thÓ lµ NH ®¹i lý hoÆc chi nh¸nh cña NH ph¸t hµnh ë n­íc cña ng­êi XK. Ngoµi c¸c thµnh phÇn tham gia thanh to¸n nªu trªn , trong thùc tÕ tuú thuéc vµo tõng lo¹i th­ tÝn dông cã thÓ xuÊt hiÖn thªm mét sè NH kh¸c: NH x¸c nhËn ( Confirming Bank ): lµ NH ®­îc chØ ®Þnh trong tÝn dông chøng tõ , thùc hiÖn x¸c nhËn (®¶m b¶o) tÝn dông chøng tõ theo yªu cÇu cña NH ph¸t hµnh. NH ®­îc chØ ®Þnh ( Nominated Bank ): lµ NH ®­îc chØ ®Þnh trong th­ tÝn dông. Tïy theo tõng lo¹i th­ tÝn dông mµ NH nµy thùc hiÖn mét trong c¸c nghiÖp vô sau: a. NH chØ ®Þnh thanh to¸n (Nominated Paying Bank). b. NH chØ ®Þnh chÊp nhËn (Nominated Accepting Bank). c. NH chØ ®Þnh chiÕt khÊu (Nominated Negotiating Bank). NH båi hoµn (Reimbursing Bank): lµ NH ®­îc NH ph¸t hµnh uû nhiÖm thanh to¸n gia trÞ tÝn dông th­ cho NH ®­îc chØ ®Þnh thanh to¸n hoÆc chiÕt khÊu. NH båi hoµn th­êng tham gia trong tr­êng hîp gi÷a NH ph¸t hµnh vµ NH ®­îc chØ ®Þnh kh«ng cã tµi kho¶n víi nhau. Tr×nh tù thùc hiÖn nghiÖp vô thanh to¸n tÝn dông chøng tõ ®­îc thÓ hiÖn ë s¬ ®å 2.1 S¬ ®å 2.1: Quy tr×nh thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (2) NH ph¸t hµnh (Issuing Bank) NH th«ng b¸o (Advising Bank) (7) (8) (6) (5) (3) (10) (9) (1) (4) Ng­êi thô h­ëng (Beneficiary) Ng­êi yªu cÇu më L/C (Applicant) H§TM Trong ®ã: (1) Ng­êi NK c¨n cø vµo hîp ®ång th­¬ng m¹i, viÕt ®¬n ®Ò nghÞ më tÝn dông th­ cho ng­êi XK h­ëng, göi tíi NH phôc vô m×nh. (2) NH phôc vô ng­êi NK c¨n cø vµo ®¬n xin më th­ tÝn dông, nÕu ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu, NH sÏ ph¸t hµnh th­ tÝn dông vµ th«ng qua NH phôc vô ng­êi XK ®Ó th«ng b¸o tíi ng­êi thô h­ëng. (3) NH th«ng b¸o khi nhËn ®­îc th­ tÝn dông sÏ khÈn tr­¬ng th«ng b¸o, chuyÓn giao th­ tÝn dông nµy cho ng­êi XK. (4) Ng­êi XK nÕu chÊp nhËn néi dung th­ tÝn dông ®· më th× tiÕn hµnh giao hµng theo ®iÒu kiÖn hîp ®ång. (5) Sau khi ®· hoµn thµnh viÖc giao hµng ng­êi XK lËp bé chøng tõ thanh to¸n theo th­ tÝn dông, göi tíi NH phôc vô m×nh ®Ò nghÞ thanh to¸n. (6) NH nµy khi ®­îc chØ ®Þnh lµ NH thanh to¸n tiÕn hµnh kiÓm tra bé chøng tõ, nÕu thÊy phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n cña th­ tÝn dông th× tiÕn hµnh thanh to¸n cho ng­êi XK ( tr¶ tiÒn ngay, chÊp nhËn, hoÆc chiÕt khÊu). (7) Sau khi ®· thanh to¸n, NH chuyÓn bé chøng tõ sang NH ph¸t hµnh ®ßi tiÒn. (8) NH ph¸t hµnh kiÓm tra l¹i bé chøng tõ, nÕu ®¸p øng c¸c ®iÒu kiÖn cña th­ tÝn dông th× hoµn l¹i tiÒn cho NH thanh to¸n. (9) NH ph¸t hµnh tiÕn hµnh th«ng b¸o cho ng­êi NK biÕt bé chøng tõ ®· ®Õn ®Ò nghÞ hä lµm thñ tôc thanh to¸n. (10) Ng­êi NK kiÓm tra bé chøng tõ, nÕu phï hîp th× tiÕn hµnh tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn, NH sÏ trao bé chøng tõ ®Ó hä ®i nhËn hµng. 1.2.2.2. C¸c h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ. Tµi trî NK Trªn c¬ së ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ, NH cung cÊp c¸c h×nh thøc tµi trî nh­ sau ®èi víi nhµ NK: Tµi trî giai ®o¹n chuÈn bÞ vèn nhËp hµng Nhµ XK vµ nhµ NK cïng ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng, trong ®ã tho¶ thuËn ph­¬ng thøc thanh to¸n lµ tÝn dông chøng tõ, nhµ NK sÏ ph¶i më mét th­ tÝn dông (L/C) cho ng­êi thô h­ëng lµ nhµ XK. Trªn thùc tÕ, kh«ng ph¶i nhµ NK nµo còng cã ®ñ vèn ngay ®Ó më L/C, v× vËy, NH cã thÓ gióp ®ì hä b»ng c¸ch cÊp mét kho¶n vay ng¾n h¹n. Víi sè vèn vay nµy, nhµ NK sÏ sö dông ®Ó yªu cÇu ph¸t hµnh L/C t¹i chÝnh NH cho vay hoÆc mét NH kh¸c. Tµi trî giai ®o¹n nhËp hµng Kh«ng ph¶i cø dåi dµo vÒ vèn lµ bÊt cø nhµ NK nµo còng mua ®­îc hµng tõ mét ng­êi b¸n hµng ë n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng kinh doanh, vÒ b¶n chÊt ®· chøa ®ùng nhiÒu rñi ro, nÕu nã diÔn ra gi÷a c¸c ®èi t¸c ë c¸ch xa nhau vµ cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt vÒ m«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ, ph¸p lý, ng«n ng÷, v¨n ho¸… th× ®é rñi ro l¹i cµng t¨ng. §Ó thuyÕt phôc nhµ XK tin t­ëng thùc hiÖn giao hµng, nhµ NK ph¶i t×m kiÕm gi¶i ph¸p n©ng cao uy tÝn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh. Ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ ra ®êi ®· ®¸p øng yªu cÇu ®ã. §©y lµ mét d¹ng thøc thanh to¸n quèc tÕ an toµn, chÆt chÏ nhÊt hiÖn nay, ®ång thêi theo ®ã, NH dµnh cho nhµ NK nh÷ng trî gióp rÊt cã gi¸ trÞ sau ®©y: + Tµi trî ph¸t hµnh L/C Th­ tÝn dông ( L/C) lµ mét chøng th­ (®iÖn hoÆc th­), trong ®ã NH më L/C cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng­êi XK nÕu hä xuÊt tr×nh ®­îc mét bé chøng tõ phï hîp víi néi dung cña L/C. L/C lµ mét c«ng cô quan träng cña ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ. ThËt vËy, nÕu kh«ng më ®­îc L/C th× ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy còng kh«ng thÓ ®­îc x¸c lËp vµ ng­êi XK sÏ kh«ng giao hµng cho ng­êi NK. §èi víi nhµ NK, më L/C ®­îc xem lµ h×nh thøc tµi trî cña NH. Khi NH ®ång ý më L/C theo ®Ò nghÞ cña nhµ NK cã nghÜa lµ NH cam kÕt thanh to¸n cho ng­êi h­ëng lîi L/C nÕu bé chøng tõ hoµn h¶o. Nh­ vËy, víi viÖc chÊp nhËn më L/C, NH kh«ng chØ “ tµi trî” uy tÝn mµ cßn cã thÓ cÊp tÝn dông cho nhµ NK. Cïng víi h×nh thøc tµi trî ph¸t hµnh L/C, cã thÓ kÓ tíi mét sè d¹ng hç trî tµi chÝnh kh¸c n÷a cña NH ë d­íi ®©y: a.Tµi trî theo h¹n møc tÝn dông chøng tõ: Theo d¹ng nµy, NH cho phÐp nhµ NK ®­îc tµi trî L/C (th­êng lµ L/C tr¶ ngay) trong khu«n khæ h¹n møc tÝn dông. H¹n møc nµy do NH xÐt cÊp cho kh¸ch hµng theo tõng n¨m dùa trªn viÖc ph©n tÝch kÕ ho¹ch NK cña hä. Lo¹i h×nh ®¶m b¶o tÝn dông th­êng ¸p dông lµ chÝnh l« hµng NK, hoÆc lµ mét møc kÝ quü nhÊt ®Þnh theo h¹n møc ®­îc duyÖt hoÆc theo gi¸ trÞ L/C ph¸t hµnh. b.Cho vay ký quü L/C: trong thanh to¸n quèc tÕ, kh¸ch hµng th­êng ph¶i thùc hiÖn kÝ quü khi ®Ò nghÞ NH ph¸t hµnh L/C, x¸c nhËn L/C… §èi víi tr­êng hîp ph¶i kÝ quü víi gi¸ trÞ lín mµ kh¶ n¨ng nhµ NK kh«ng ®¸p øng ®­îc hoÆc chØ ®¸p øng ®­îc mét phÇn th× sÏ g©y trë ng¹i cho anh ta v× nhµ NK kh«ng ®­îc sö dông tiÒn ký quü trong suèt thêi gian ®­îc NH b¶o l·nh, dÉn ®Õn vèn l­u ®éng cña ng­êi ®ã bÞ thu hÑp. Khi ®ã c¨n cø trªn uy tÝn cña kh¸ch hµng, hiÖu qu¶ cña th­¬ng vô hoÆc trªn tµi s¶n ®¶m b¶o, NH cã thÓ xÐt cho vay kÝ quü . Tµi trî x¸c nhËn L/C Trong thùc tÕ, cã khi uy tÝn cña NH ph¸t hµnh vÉn ch­a ®ñ cho nhµ XK tin t­ëng vµo viÖc thanh to¸n tiÒn hµng, hoÆc còng cã khi nhµ XK c¶m thÊy lo ng¹i vÒ rñi ro quèc gia cña nhµ NK vµ NH ph¸t hµnh. Khi Êy, nhµ XK cã thÓ yªu cÇu cã thªm mét cam kÕt thanh to¸n cña mét NH kh¸c (th­êng lµ mét NH cã uy tÝn cao ë n­íc cña nhµ XK). Cã hiÖu lùc ph¸p lý t­¬ng ®­¬ng víi cam kÕt thanh to¸n cña NH ph¸t hµnh L/C. Cam kÕt thanh to¸n thø hai dùa theo L/C ph¸t hµnh nµy biÓu hiÖn trong thùc tÕ qua nghiÖp vô tµi trî x¸c nhËn L/C ë n­íc XK. VÒ thùc chÊt, tµi trî x¸c nhËn L/C lµ mét nghiÖp vô b¶o l·nh cho uy tÝn thanh to¸n cña NH ph¸t hµnh, hay s©u xa h¬n lµ cña nhµ NK. Theo ®ã NH x¸c nhËn ®· ®¶m nhËn tr­íc nhµ XK tÊt c¶ rñi ro liªn quan ®Õn uy tÝn vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña nhµ NK, cña NH ph¸t hµnh vµ rñi ro quèc gia NK, nhê vËy khi gióp nhµ XK tin t­ëng vÒ tÝnh an toµn trong thanh to¸n tiÒn hµng khi thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh cña L/C ph¸t hµnh vµ viÖc mua hµng cña nhµ NK còng trë nªn thuËn lîi h¬n. Tµi trî b»ng L/C tuÇn hoµn ( Revolving L/C) L/C tuÇn hoµn lµ lo¹i L/C mµ sau khi sö dông hÕt gi¸ trÞ cña nã hoÆc hÕt thêi h¹n hiÖu lùc th× nã (tù ®éng) cã gi¸ trÞ l¹i nh­ cò vµ tiÕp tôc tuÇn hoµn trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh cho ®Õn khi hoµn tÊt gi¸ trÞ hîp ®ång. Th­ tÝn dông tuÇn hoµn theo ba c¸ch: C¸ch thø nhÊt lµ tuÇn hoµn tù ®éng: ë ®©y L/C sau khi tù ®éng cã gi¸ trÞ nh­ cò mµ kh«ng cÇn cã sù th«ng b¸o cña NH më L/C cho ng­êi XK biÕt. C¸ch thø hai lµ tuÇn hoµn b¸n tù ®éng: Sau khi L/C tr­íc sö dông xong hoÆc hÕt h¹n hiÖu lùc, nÕu sau mét vµi ngµy mµ NH më L/C kh«ng cã ý kiÕn g× vÒ L/C kÕ tiÕp vµ th«ng b¸o cho ng­êi h­ëng lîi L/C th× nã l¹i tù ®éng cã gi¸ trÞ nh­ cò. C¸ch thø ba lµ tuÇn hoµn h¹n chÕ : trong tr­êng hîp nµy, chØ khi nµo NH më L/C th«ng b¸o cho ng­êi XK biÕt th× L/C kÕ tiÕp míi cã gi¸ trÞ hiÖu lùc. L/C tuÇn hoµn ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp hai bªn mua b¸n nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ lín, cã quan hÖ cung cÊp hµng ho¸ hay dÞch vô th­êng xuyªn, giao nhiÒu lÇn trong n¨m víi sè l­îng ®Òu dÆn. NH ®ång ý më L/C tuÇn hoµn lµ t¹o thuËn lîi cho nhµ NK trong kh©u thanh to¸n. Sù ­u ®·i nµy thÓ hiÖn ë chç cho phÐp nhµ NK kh«ng bÞ ®äng vèn, ®ång thêi kh«ng tÝnh phÝ më L/C nhiÒu lÇn. Tµi trî b»ng L/C dù phßng ViÖc NH më L/C ®øng ra thanh to¸n tiÒn hµng cho ng­êi XK lµ thuéc kh¸i niÖm tr­íc ®©y vÒ tÝn dông chøng tõ, nh­ng trong thêi ®¹i ngµy nay kh«ng lo¹i trõ kh¶ n¨ng ng­êi XK nhËn ®­îc L/C råi nh­ng kh«ng cã kh¶ n¨ng giao hµng. V× vËy, ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ng­êi NK, NH më L/C dù phßng sÏ cam kÕt víi ng­êi NK sÏ thanh to¸n l¹i cho hä trong tr­êng hîp ng­êi XK kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng theo L/C ®Ò ra. L/C dù phßng ®­îc ¸p dông phæ biÕn trong quan hÖ mét bªn lµ ng­êi ®Æt hµng( ng­êi mua) vµ mét bªn lµ ng­êi s¶n xuÊt (ng­êi b¸n). C¸c kho¶n tiÒn mµ ng­êi ®Æt hµng ®· chi ra nh­ tiÒn kÝ quü, tiÒn øng tr­íc, phÝ më L/C… chiÕm tû träng 10-15% trÞ gi¸ cña ®¬n ®Æt hµng. ViÖc b¶o ®¶m hoµn l¹i sè tiÒn ®ã cho ng­êi ®Æt hµng khi ng­êi s¶n xuÊt kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng cã ý nghÜa quan träng trong th­¬ng m¹i quèc tÕ. Tµi trî giai ®o¹n nhËn hµng Trong giai ®o¹n nµy, Nh cã thÓ cung cÊp cho nhµ NK nh÷ng h×nh thøc tµi trî sau: Tµi trî chÊp nhËn hèi p._.hiÕu theo L/C ChÊp nhËn hèi phiÕu lµ hµnh vi cam kÕt tr¶ tiÒn cña ng­êi cã nghÜa vô tr¶ tiÒn khi hèi phiÕu ®Õn thêi h¹n thanh to¸n. Hµnh vi ph¸p lý nµy ®­îc thÓ hiÖn b»ng ch÷ ký cña ng­êi ®ã ë mÆt tr­íc, gãc tr¸i cña hèi phiÕu. Trong ph­¬ng thøc thanh to¸n TÝn dông chøng tõ, NH sÏ lµ ng­êi thùc hiÖn nghiÖp vô chÊp nhËn hèi phiÕu tµi trî cho c¸c DN XNK. XÐt ë gãc ®é nhµ NK, ®©y cã thÓ hiÓu ®ã lµ hµnh vi NH cung øng cho anh ta mét kho¶n tÝn dông vµ kho¶n vay nµy chØ lµ h×nh thøc ®¶m b¶o vÒ tµi chÝnh, thùc chÊt NH ch­a xuÊt tiÒn ngay cho ng­êi vay. Tuy nhiªn, khi ®Õn h¹n, nÕu nhµ NK kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n th× ng­êi cho vay (NH) - ng­êi ®øng ra chÊp nhËn hèi phiÕu, ph¶i tr¶ nî thay. Tµi trî chÊp nhËn hèi phiÕu x¶y ra trong tr­êng hîp bªn XK thiÕu tin t­ëng vµo kh¶ n¨ng thanh to¸n cña bªn NK nªn cã thÓ ®Ò nghÞ bªn NK yªu cÇu mét NH ®øng ra chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu do bªn XK kÝ ph¸t. ViÖc NH kÝ chÊp nhËn vµo hèi phiÕu lµ mét d¹ng tho¶ thuËn tµi trî b¶o l·nh uy tÝn thanh to¸n cho nhµ NK. Nhê vËy, nhµ NK sÏ nhËn ®­îc bé chøng tõ ®Ó cã c¬ së tiÕp nhËn hµng ho¸. Tµi trî thanh to¸n bé chøng tõ giao hµng Theo h×nh thøc nµy, kh¸ch hµng ph¶i lËp ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh mang tÝnh kh¶ thi cho l« hµng nhËp vÒ phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi, kh¸ch hµng ph¶i lªn kÕ ho¹ch tµi chÝnh nh»m x¸c ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n ®Ó ®Õn thêi ®iÓm thanh to¸n cã thÓ x¸c ®Þnh kho¶n thiÕu hôt cÇn NH tµi trî. Trªn c¬ së xem xÐt vµ ph©n tÝch kÕ ho¹ch còng nh­ ph­¬ng ¸n cña kh¸ch hµng, NH sÏ quyÕt ®Þnh tµi trî vµ x¸c ®Þnh møc NH chÊp nhËn tµi trî. TÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn tr­íc khi bé chøng tõ giao hµng cña ng­êi XK vÒ ®Õn NH ®øng ra tµi trî. Tr­êng hîp bé chøng tõ giao hµng ®· vÒ ®Õn n¬i råi kh¸ch hµng míi xin tµi trî thanh to¸n th× kh¶ n¨ng bÞ NH tõ chèi rÊt lín v× NH Ýt cã thêi gian xem xÐt bé chøng tõ còng nh­ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hoµn vèn cña kh¸ch hµng cho kho¶n tiÒn mµ NH tµi trî. Khi hµng ho¸, bé chøng tõ vÒ ®Õn n¬i, nhµ NK cã thÓ ®­îc NH gióp ®ì th«ng qua h×nh thøc vay thanh to¸n L/C (trong tr­êng hîp L/C tr¶ chËm) nh­ ®· nªu ë trªn. Cho vay b¾t buéc §èi víi nhµ NK, khi hµng võa cËp bÕn ph¶i nép tiÒn cho NH ®Ó thanh to¸n cho nhµ XK th× míi nhËn ®­îc chøng tõ ®Ó nhËn hµng, b¸n hµng vµ thu håi vèn. Tuy nhiªn, trong tr­êng hîp ng­êi mua kh«ng thanh to¸n hoÆc kh«ng tËp trung ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n bé chøng tõ giao hµng th× sÏ ph¸t sinh t×nh tr¹ng vay b¾t buéc. NH khi ®ã sÏ cho nhµ NK vay trªn gi¸ trÞ tiÒn hµng cßn thiÕu ®Ó thanh to¸n ®óng h¹n cho NH n­íc ngoµi. Nhµ NK nªn tr¸nh t×nh tr¹ng nî vay b¾t buéc v× hä sÏ chÞu l·i suÊt vay cho kho¶n nµy t­¬ng øng l·i suÊt vay ng¾n h¹n. H¬n n÷a , thêi gian vay b¾t buéc th­êng kh«ng qu¸ 30 ngµy kÓ tõ ngµy NH tr¶ thay, v× vËy ¸p lùc thanh to¸n nî vay cho NH sÏ rÊt lín. B¶o l·nh nhËn hµng B¶o l·nh nhËn hµng lµ mét h×nh thøc tµi trî cña NH nh»m gióp cho ng­êi NK cã thÓ lÊy ®­îc hµng. B¶o l·nh nhËn hµng ¸p dông trong tr­êng hîp hµng ho¸ ®Õn tr­íc bé chøng tõ, ®Æc biÖt lµ khi ch­a cã vËn ®¬n gèc. Khi ®ã, nÕu kh«ng cã sù can thiÖp cña NH, ng­êi NK ch¾c ch¾n sÏ kh«ng cã quyÒn tiÕp nhËn hµng ho¸. Hµng ho¸ sÏ ph¶i ®Ó ë c¶ng mét thêi gian nhÊt ®Þnh, cã thÓ bÞ gi¶m phÈm chÊt hoÆc ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ NK, ®ång thêi ph¶i chÞu phÝ l­u kho, l­u b·i rÊt lín. §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nµy, theo yªu cÇu cña nhµ NK, NH sÏ ký hËu vËn ®¬n, ph¸t hµnh b¶o l·nh nhËn hµng cho h·ng tµu h­ëng lîi, theo ®ã, h·ng tµu sÏ giao hµng cho nhµ NK mµ kh«ng cÇn anh ta ph¶i xuÊt tr×nh vËn ®¬n gèc. B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång Nhµ NK cã thÓ gÆp rñi ro vÒ viÖc bªn b¸n kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô hîp ®ång, ch¼ng h¹n nh­ kh«ng giao hµng, giao hµng thiÕu hoÆc giao hµng kÐm chÊt l­îng, kh«ng ®¸p øng nh÷ng qui ®Þnh vÒ quy c¸ch, phÈm chÊt ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång… §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng nµy, ng­êi mua yªu cÇu ng­êi b¸n ph¶i cã b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång (Performance Bond-P/B). Thùc chÊt, ng­êi b¸n bÞ rµng buéc vÒ tµi chÝnh ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc tu©n thñ c¸c tho¶ thuËn trong hîp ®ång. NÕu vi ph¹m, nhµ XK ph¶i chÞu ph¹t. Møc ph¹t nµy th­êng cã gi¸ trÞ b»ng 10% gi¸ trÞ hîp ®ång th­¬ng m¹i. Trªn ®©y lµ mét sè h×nh thøc tµi trî cña NH dµnh cho nhµ NK. PhÇn tiÕp theo chóng ta sÏ t×m hiÓu nhµ XK nhËn ®­îc tµi trî cña NH nh­ thÕ nµo. Tµi trî XK Theo tr×nh tù thêi gian thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th­¬ng cña nhµ XK, NH sÏ cã c¸c h×nh thøc tµi trî phæ biÕn sau: Tµi trî vèn trong giai ®o¹n chuÈn bÞ hµng xuÊt ë h×nh thøc nµy, NH tµi trî vèn l­u ®éng ®Ó thu mua , chÕ biÕn , s¶n xuÊt hµng XK theo ®óng L/C qui ®Þnh, hoÆc hîp ®ång ngo¹i th­¬ng ®· ký kÕt, hoÆc ®¬n ®Æt hµng. Giai ®o¹n chuÈn bÞ hµng xuÊt bao gåm : thu mua nguyªn vËt liÖu vµ gia c«ng, chÕ biÕn nguyªn vËt liÖu t¹o thµnh s¶n phÈm. Víi nh÷ng hîp ®ång lín, thêi gian t¹o thµnh s¶n phÈm dµi, ng­êi XK th­êng kh«ng ®ñ vèn l­u ®éng ®Ó chuÈn bÞ trän l« hµng XK. Do vËy, hä ph¶i nhê vµo sù tµi trî cña NH trong giai ®o¹n nµy. NH cho vay th­êng lµ NH th«ng b¸o L/C hoÆc NH thanh to¸n L/C. Trªn thùc tÕ, khi nhËn L/C do NH më L/C ph¸t hµnh theo yªu cÇu cña nhµ NK, th× nhµ XK ®­îc ®¶m b¶o thanh to¸n sau khi giao hµng nÕu anh ta xuÊt tr×nh bé chøng tõ phï hîp víi ®iÒu kiÖn vµ ®iÒu kho¶n cña L/C. Nhµ XK cßn cã thÓ dùa vµo ®ã ®Ó nhê NH phôc vô m×nh cÊp mét kho¶n tÝn dông ®Ó thùc hiÖn s¶n xuÊt. Hä sÏ ®Õn NH vµ xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ thÓ hiÖn môc ®Ých sö dông vèn tµi trî nh­ hîp ®ång ngo¹i th­¬ng, L/C, tµi s¶n thÕ chÊp… NH sÏ gi÷ L/C b¶n gèc vµ cho ng­êi XK vay, råi thu nî tõ tiÒn thanh to¸n chøng tõ giao hµng d­íi L/C ®ã. Trong qu¸ tr×nh tµi trî, rñi ro cã thÓ x¶y ra ®èi víi NH, nÕu nh­ sau khi ®­îc tµi trî, DN kh«ng xuÊt ®­îc hµng hoÆc xuÊt ®­îc hµng nh­ng l¹i gÆp rñi ro trong giao nhËn hµng hay thanh to¸n, hoÆc kh¸ch hµng kh«ng dïng sè tiÒn trªn vµo môc ®Ých xuÊt hµng nh­ ®· cam kÕt víi NH. Th«ng th­êng, NH kh«ng bao giê tµi trî 100% gi¸ trÞ l« hµng XK mµ yªu cÇu ng­êi XK ph¶i tham gia mét phÇn vèn tù cã (kho¶ng 70% trÞ gi¸ l« hµng XK) trong giai ®o¹n chuÈn bÞ hµng xuÊt nh»m t¨ng c­êng tr¸ch nhiÖm cña hä. Tµi trî giai ®o¹n xuÊt hµng Trong giai ®o¹n nµy, NH cã thÓ cung cÊp cho nhµ XK h×nh thøc tµi trî b»ng c¸c L/C ®Æc biÖt: L/C ®iÒu kho¶n ®á, L/C gi¸p l­ng, L/C chuyÓn nh­îng. Tµi trî b»ng L/C ®iÒu kho¶n ®á( Red Clause L/C ) L/C ®iÒu kho¶n ®á lµ mét lo¹i L/C ®Æc biÖt thuéc lo¹i kh«ng thÓ huû ngang, ®­îc ph¸t hµnh víi mét ®iÒu kho¶n cã néi dung cho phÐp NH th«ng b¸o øng tr­íc cho nhµ XK mét phÇn hoÆc toµn bé trÞ gi¸ L/C theo c¸c ®iÒu kho¶n ®á ®­îc gäi tªn theo lÞch sö h×nh thµnh bëi v× ban ®Çu ®iÒu kho¶n nãi trªn viÕt b»ng mùc ®á ®Ó l­u ý tÝnh chÊt riªng cho lo¹i tÝn dông nµy. XÐt vÒ b¶n chÊt s©u xa, L/C ®iÒu kho¶n ®á lµ mét d¹ng tµi trî tr­íc khi giao hµng cña nhµ NK cÊp cho nhµ XK. Kho¶n øng tr­íc ®­îc trao cho nhµ XK ®æi lÊy v¨n b¶n cam kÕt r»ng nhµ XK sö dông kho¶n øng tr­íc vµo viÖc thu gom hµng ho¸ ®Ó xuÊt giao vµ tr×nh bé chøng tõ phï hîp víi quy ®Þnh cña L/C. CÇn l­u ý r»ng, ë ®©y, nhµ NK ®· cÊp mét kho¶n cho vay kh«ng ®¶m b¶o cho nhµ XK vµ chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ viÖc båi hoµn kho¶n tµi trî nÒu nh­ viÖc giao hµng kh«ng ®­îc thùc hiÖn theo quy ®Þnh cña L/C, hoÆc nÕu nhµ XK kh«ng hoµn tr¶ kho¶n tµi trî ®ã. Nh­ vËy, tr­íc khi ®ång ý thùc hiÖn L/C ®iÒu kho¶n ®á, bªn mua cÇn tin t­ëng ch¾c ch¾n vµo uy tÝn vµ n¨ng lùc kinh doanh cña bªn b¸n. Theo L/C ®iÒu kho¶n ®á, víi sù uû quyÒn nhËn ®­îc, NH ph¸t hµnh, NH th«ng b¸o (hoÆc NH x¸c nhËn) sÏ øng tiÒn tr­íc khi giao hµng cho nhµ XK. ë ®©y, tr¸ch nhiÖm tµi trî thuéc vÒ NH ph¸t hµnh hay nãi c¸ch kh¸c, trªn c¬ së L/C ®iÒu kho¶n ®á, NH nµy sÏ b¶o l·nh kho¶n øng tr­íc cho nhµ XK. NH ph¸t hµnh sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm trùc tiÕp ®èi víi viÖc hoµn tr¶ nî vay øng tr­íc vµ l·i vay cho NH th«ng b¸o (NH x¸c nhËn) bÊt kÓ kÕt qu¶ thùc hiÖn hîp ®ång th­¬ng m¹i cña nhµ XK lµ nh­ thÕ nµo. Sau ®ã, NH ph¸t hµnh L/C ®iÒu kho¶n ®á sÏ thùc hiÖn viÖc thu håi tõ nhµ NK kho¶n tµi trî ®· øng ra ë trªn. Tµi trî b»ng L/C gi¸p l­ng (Back-to-back L/C) Sau khi nhËn ®­îc L/C do ng­êi NK më cho m×nh h­ëng, ng­êi XK dïng L/C nµy ®Ó thÕ chÊp më mét L/C kh¸c cho ng­êi h­ëng lîi kh¸c víi néi dung gÇn gièng nh­ L/C ban ®Çu, L/C më sau gäi lµ L/C gi¸p l­ng. L/C gi¸p l­ng thuéc lo¹i kh«ng thÓ huû ngang, ®­îc sö dông phæ biÕn trong c¸c th­¬ng vô tay ba, trong ®ã ng­êi h­ëng L/C gèc ®ãng vai trß trung gian th­¬ng m¹i gi÷a nhµ cung øng thùc sù vµ ng­êi mua cã nhu cÇu NK mÆt hµng ®ã. Nh×n chung, L/C gèc vµ L/C gi¸p l­ng gièng nhau, tuy nhiªn còng cã mét sè ®iÓm cÇn ph©n biÖt gi÷a chóng nh­: Sè chøng tõ cña L/C gi¸p l­ng ph¶i nhiÒu h¬n L/C gèc Kim ng¹ch L/C gi¸p l­ng ph¶i nhá h¬n L/C gèc, kho¶n chªnh lÖch nµy do ng­êi XK trung gian h­ëng dïng ®Ó chi phÝ më L/C gi¸p l­ng vµ phÇn hoa hång cña hä Thêi h¹n giao hµng cña L/C gi¸p l­ng ph¶i sím h¬n L/C gèc Cã thÓ nãi , ®©y lµ mét h×nh thøc tµi trî ®Æc biÖt mµ NH dµnh cho nhµ XK trung gian - nh÷ng ng­êi do kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp nªn ph¶i sö dông L/C gèc lµm ®iÓm tùa ®Ó nhê NH ph¸t hµnh L/C thø hai cho nhµ cung øng hµng thùc sù. Nhê sù tµi trî nµy, ng­êi XK trung gian cã thÓ tiÕn hµnh kinh doanh chªnh lÖch gi¸ mµ kh«ng cÇn bá ra ®ång vèn nµo. Nh­ng nghiÖp vô kinh doanh chªnh lÖch gi¸ mµ kh«ng cÇn bá ra ®ång vèn nµo. Nh­ng nghiÖp vô tµi trî nµy phøc t¹p, nã ®ßi hái NH ph¸t hµnh L/C gi¸p l­ng ph¶i cã sù kÕt hîp khÐo lÐo vµ chÝnh x¸c c¸c ®iÒu kiÖn cña L/C gèc vµ L/C gi¸p l­ng , nÕu kh«ng bé chøng tõ NH chuyÓn giao sÏ bÞ ng­êi mua gèc tõ chèi. Nh×n chung, NH ph¸t hµnh L/C gi¸p l­ng sÏ ph¶i ®­¬ng ®Çu víi rñi ro liªn quan ®Õn sù phøc t¹p cña chøng tõ xuÊt tr×nh, còng nh­ víi uy tÝn thanh to¸n vµ n¨ng lùc kinh doanh cña nhµ XK. Tµi trî b»ng L/C chuyÓn nh­îng (Tranferable L/C) L/C chuyÓn nh­îng thuéc lo¹i kh«ng thÓ huû ngang, nã cho phÐp nhµ XK (ng­êi thô h­ëng thø nhÊt) ®­îc quyÒn yªu cÇu chuyÓn nh­îng thô h­ëng mét phÇn hoÆc toµn bé cho mét hay nhiÒu bªn kh¸c (nh÷ng ng­êi thô h­ëng thø hai). Ng­êi thô h­ëng thø nhÊt th­êng yªu cÇu më L/C chuyÓn nh­îng trong nh÷ng tr­êng hîp sau: Mét lµ, khi ng­êi thô h­ëng thø nhÊt kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng cung øng mét phÇn hoÆc toµn bé hµng ho¸ trong L/C vµ v× vËy muèn chuyÓn nh­îng mét phÇn hoÆc toµn bé quyÒn vµ nghÜa vô cña m×nh cho ng­êi thô h­ëng thø hai. Hai lµ, khi ng­êi thô h­ëng thø nhÊt kh«ng ®­îc NH phôc vô m×nh ®ång ý ph¸t hµnh L/C gi¸p l­ng. Ba lµ, khi ng­êi thô h­ëng thø nhÊt ho¹t ®éng víi t­ c¸ch lµ ®¹i lý hoÆc ng­êi cung cÊp chÝnh ®èi víi hµng ho¸ trong L/C cho nhµ NK. Gi¸ trÞ cña nh÷ng L/C nµy th­êng rÊt lín vµ ng­êi thô h­ëng thø nhÊt chÞu tr¸ch nhiÖm ph©n bæ nã cho c¸c nhµ cung cÊp kh¸c th«ng qua NH th«ng b¸o. Sù chuyÓn nh­îng ph¶i ®­îc thùc hiÖn theo c¸c ®iÒu kho¶n cña L/C. Mét sè ®iÒu kiÖn cña L/C gèc nh­ c¶ng xÕp, c¶ng dì hµng, kho chuyÓn nh­îng kh«ng ®­îc phÐp thay ®æi, nh­ng nh÷ng yÕu tè nh­ ®¬n gi¸, tæng kim ng¹ch, thêi h¹n giai ®o¹n giao hµngvµ thêi h¹n hiÖu lùc cña L/C chuyÓn nh­îng th× cã thÓ ®­îc gi¶m xuèng hoÆc rót ng¾n. ViÖc chuyÓn nh­îng L/C kh«ng cã nghÜa lµ hîp ®ång mua b¸n còng ®­îc chuyÓn nh­îng. Ng­êi h­ëng lîi ban ®Çu vÉn lµ ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh víi ng­êi NK, ®ång thêi chÞu c¸c kho¶n thñ tôc phÝ vµ lÖ phÝ chuyÓn nh­îng. L/C chuyÓn nh­îng lµ mét biÖn ph¸p hç trî cho nh÷ng nhµ XK thiÕu vèn hoÆc kh¶ n¨ng tµi chÝnh h¹n hÑp v× ë ®©y anh ta kh«ng cÇn ph¶i ®i vay hoÆc dïng vèn cña m×nh mua hµng tõ nhµ cung øng. Anh ta kh«ng cÇn ph¶i yªu cÇu NH cho vay ®¶m b¶o thanh to¸n sè tiÒn chuyÓn nh­îng v× viÖc chuyÓn nh­îng ®­îc cho phÐp chÝnh thøc trong néi dung L/C vµ kh«ng cÇn mét cam kÕt nµo cña NH thùc hiÖn chuyÓn nh­îng. Nh­ng cÇn l­u ý r»ng mét L/C chuyÓn nh­îng chØ ®­îc phÐp chuyÓn nh­îng mét lÇn. Nh­ vËy, tÝn dông chuyÓn nh­îng vµ tÝn dông gi¸p l­ng cïng lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n cho th­¬ng vô mua b¸n hµng qua trung gian. Tuy nhiªn, chóng cã ®iÓm kh¸c biÖt c¬ b¶n vµ quan träng: NH ph¸t hµnh L/C gi¸p l­ng hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n chøng tõ hîp lÖ xuÊt tr×nh, trong khi ®ã NH ®­îc yªu cÇu thùc hiÖn viÖc chuyÓn nh­îng kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm b¾t buéc nµo ph¶i thùc hiÖn chuyÓn nh­îng ®ã c¶ (trõ phi nã lµ NH x¸c nhËn L/C), ®ång thêi kh«ng bÞ rµng buéc vÒ viÖc thanh to¸n, chÊp nhËn hay chiÕt khÊu chøng tõ cña ng­êi thø hai xuÊt tr×nh t¹i nã. Tµi trî giai ®o¹n thu tiÒn hµng NÕu xÐt vÒ b¶n chÊt cña th­¬ng m¹i th× sù rñi ro chÝnh lµ trong giai ®o¹n nµy, giai ®o¹n ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro thanh to¸n, bªn mua cã thÓ chËm thanh to¸n, mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n , hoÆc kh«ng muèn thanh to¸n ngay khi nhËn ®­îc hµng vµo thêi ®iÓm tho¶ thuËn trong hîp ®ång. Møc ®é rñi ro cao hay thÊp phô thuéc phÇn lín vµo kú h¹n tÝn dông mµ nhµ XK cho bªn mua ®­îc h­ëng, vµo b¶n chÊt vµ t×nh h×nh kinh doanh cña bªn mua vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña ng­êi nµy. Nh»m h¹n chÕ rñi ro thanh to¸n, ®ång thêi b¶o ®¶m vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh liªn tôc, nhµ XK cã thÓ tr«ng cËy vµo mét sè h×nh thøc tµi trî sau tõ NH: Tµi trî x¸c nhËn L/C NghiÖp vô nµy kh«ng chØ ®em l¹i thuËn lîi cho nhµ NK mµ cho c¶ bªn XK, bëi v× nã gióp hä hoµn toµn tin t­ëng vÒ tÝnh an toµn trong thanh to¸n tiÒn hµng khi thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kiÖn cña L/C. NH thùc hiÖn lo¹i tµi trî nµy ®­îc gäi lµ NH x¸c nhËn, ®ã th­êng lµ mét NH cã uy tÝn cao ë n­íc cña bªn b¸n.Cam kÕt thanh to¸n cña NH x¸c nhËn cã hiÖu lùc ph¸p lý t­¬ng ®­¬ng nh­ cña NH ph¸t hµnh L/C. V× vËy, khi xuÊt tr×nh bé chøng tõ hoµn h¶o theo quy ®Þnh cña L/C, nhµ XK sÏ ®­îc NH x¸c nhËn thanh to¸n gi¸ trÞ L/C. Cßn NH nµy sau ®ã sÏ ®­îc NH ph¸t hµnh thùc hiÖn thanh to¸n båi hoµn bé gi¸ trÞ L/C. Tµi trî chÊp nhËn vµ chiÕt khÊu hèi phiÕu theo L/C Khi nhµ XK ®ång ý b¸n hµng tr¶ chËm cho ng­êi mua ë n­íc ngoµi theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ, ng­êi mua sÏ yªu cÇu NH ph¸t hµnh cña m×nh ph¸t hµnh mét L/C chÊp nhËn. Theo ®ã, khi xuÊt tr×nh bé chøng tõ hoµn h¶o, trong ®ã cã hèi phiÕu tr¶ chËm kÝ ph¸t cho NH ph¸t hµnh, nhµ XK sÏ ®­îc NH ®ång ý chÊp nhËn vµo hèi phiÕu, hay nãi c¸ch kh¸c lµ anh ta nhËn ®­îc chÊp phiÕu NH. Nh­ vËy, chÊp phiÕu nµy cã ch÷ ký chÊp nhËn thanh to¸n gi¸ trÞ hèi phiÕu vµo ngµy ®Õn h¹n cña NH ph¸t hµnh hoÆc NH chØ ®Þnh chÊp nhËn (th­êng ë n­íc XK). Nhê ®ã, nhµ XK cã thÓ tin t­ëng ch¾c ch¾n h¬n vµo kh¶ n¨ng thu ®­îc tiÒn hµng tõ ng­êi NK. Ngoµi ra, víi vÞ thÕ tµi chÝnh vµ uy tÝn thanh to¸n v÷ng ch¾c cña NH chÊp nhËn hèi phiÕu, nhµ XK cã thÓ dÔ dµng ®­îc tµi trî chiÕt khÊu chÊp phiÕu ®ã víi ®iÒu kiÖn ­u ®·i (vÝ dô ­u ®·i vÒ l·i suÊt chiÕt khÊu). Nhê vËy, nhµ XK cã thÓ nhanh chãng bæ sung vèn kinh doanh dï chÊp phiÕu ch­a ®Õn h¹n thanh to¸n. Tµi trî vèn trong thanh to¸n hµng XK H×nh thøc tµi trî nµy ®­îc tiÕn hµnh sau khi giao hµng, tõ lóc giao hµng vµ nép bé chøng tõ vµo NH th«ng b¸o L/C, cho ®Õn khi ®­îc ghi cã trªn tµi kho¶n ph¶i tr¶i qua mét thêi gian nhÊt ®Þnh ®Ó xö lý vµ lu©n chuyÓn chøng tõ. §Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn, nhµ XK cã thÓ th­¬ng l­îng víi NH thùc hiÖn chiÕt khÊu bé chøng tõ hoÆc øng tr­íc tiÒn hµng t¹i NH ®· ®­îc chØ ®Þnh râ trong L/C hoÆc ë bÊt k× NH nµo. §Ó ®¶m b¶o viÖc thu håi nî ®­îc dÔ dµng, nhanh chãng, NHTM th­êng yªu cÇu c¸c L/C xuÊt cña kh¸ch hµng ph¶i ®­îc th«ng b¸o qua NH, NH tµi trî võa lµ NH th«ng b¸o hoÆc võa lµ NH thanh to¸n L/C. a.ChiÕt khÊu bé chøng tõ XK: §©y lµ h×nh thøc NH tµi trî nhµ XK th«ng qua viÖc mua l¹i hoÆc cho vay c¨n cø vµo bé chøng tõ hµng ho¸. Ho¹t ®éng nµy cña NH nh»m tµi trî vèn l­u ®éng cho ng­êi XK ®Ó ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh liªn tôc, kh«ng bÞ gi¸n ®o¹n trong thêi gian chê ng­êi NK n­íc ngoµi thanh to¸n tiÒn hµng. Khi chiÕt khÊu, bé chøng tõ ph¶i hoµn h¶o vµ xuÊt tr×nh ®óng thêi gian qui ®Þnh. NH më L/C ph¶i cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng quèc tÕ vµ cã quan hÖ giao dÞch th­êng xuyªn víi NH chiÕt khÊu. §¬n vÞ vay vèn ph¶i cã t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh æn ®Þnh, cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, cã uy tÝn víi NH. Sau khi tiÕp nhËn hå s¬ tõ phÝa kh¸ch hµng, NH thÈm ®Þnh vÒ môc ®Ých vay, t×nh h×nh tµi chÝnh, kh¶ n¨ng thanh to¸n… kiÓm tra tÝnh hîp lÖ vµ sù phï hîp trªn bÒ mÆt chøng tõ víi c¸c ®iÒu kho¶n ®· ghi trong L/C ®Ó cã c¨n cø chÝnh x¸c tr­íc khi quyÕt ®Þnh chiÕt khÊu. Sè tiÒn chiÕt khÊu tuú thuéc mçi NH nh­ng th­êng kh«ng qu¸ 90% gi¸ trÞ hèi phiÕu. Cã hai h×nh thøc chiÕt khÊu: H×nh thøc thø nhÊt lµ chiÕt khÊu miÔn truy ®ßi (chiÕt khÊu ®ãng): NH mua bé chøng tõ hoµn h¶o cña bªn b¸n. Gi¸ mua sÏ thÊp h¬n gi¸ trÞ bé chøng tõ, do NH tÝnh trõ l¹i phÝ chiÕt khÊu vµ thêi gian cÇn thiÕt trung b×nh ®Ó ®ßi tiÒn ng­êi NK n­íc ngoµi. ChiÕt khÊu miÔn truy ®ßi cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶.Tr¸ch nhiÖm thu tiÒn vµ quyÒn sö dông sè tiÒn thu ®­îc hoµn toµn thuéc vÒ NH. NH sau khi thanh to¸n tiÒn cho nhµ XK kh«ng cã quyÒn truy ®ßi nhµ XK nÕu bé chøng tõ kh«ng ®­îc thanh to¸n. H×nh thøc thø hai lµ chiÕt khÊu cã truy ®ßi (chiÕt khÊu më): NH thùc hiÖn viÖc cho vay trªn c¬ së ng­êi XK xuÊt tr×nh bé chøng tõ hoµn h¶o. Thêi gian cho vay tÝnh b»ng thêi gian cÇn thiÕt trung b×nh ®Ó ®ßi tiÒn ng­êi NK n­íc ngoµi. Khi ®ã tr¸ch nhiÖm cña ng­êi XK vÉn cßn cho ®Õn khi NH ®ßi ®­îc tiÒn tõ ng­êi NK. PhÝ chiÕt khÊu ®­îc tÝnh d­íi h×nh thøc l·i chiÕt khÊu, tÝnh theo ngµy vµ møc phÝ dÜ nhiªn thÊp h¬n víi tr­êng hîp chiÕt khÊu miÔn truy ®ßi v× rñi ro NH ph¶i chÞu thÊp h¬n. HiÖn nay ®a sè c¸c NH thùc hiÖn chiÕt khÊu cã truy ®ßi. b.øng tr­íc tiÒn thanh to¸n tiÒn hµng XK Tr­êng hîp bé chøng tõ kh«ng héi ®ñ ®iÒu kiÖn chiÕt khÊu, nh­ cã nh÷ng sai sãt nhÊt ®Þnh nµo ®ã, NH kh«ng ®ång ý cho chiÕt khÊu th× nhµ XK cã ®Ò nghÞ NH øng tr­íc tiÒn hµng. Th«ng th­êng tØ lÖ øng tr­íc th­êng kho¶ng 50-60% gi¸ trÞ hµng xuÊt. NH thu nî b»ng c¸ch göi bé chøng tõ ra n­íc ngoµi ®Ó ®ßi nî. Trong vßng 60 ngµy kÓ tõ ngµy göi chøng tõ ®ßi tiÒn mµ kh«ng nhËn ®­îc b¸o cã cña NH n­íc ngoµi th× NH tù ®éng ghi nî tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng. NÕu trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng kh«ng ®ñ tiÒn, trong 7 ngµy lµm viÖc, NH sÏ chuyÓn sè tiÒn øng tr­íc sang nî qu¸ h¹n. Trªn ®©y lµ nh÷ng giíi thiÖu vÒ ho¹t ®éng tµi trî XNK nãi chung vµ tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ nãi riªng cña NHTM. Cã thÓ nãi, ho¹t ®éng nµy lµ mét m¶ng kh«ng thÓ thiÕu cña bÊt cø quèc gia nµo khi x©y dùng m« h×nh kinh tÕ h­íng ngo¹i, bëi nã thùc sù ®ãng vai trß quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng. Cïng víi thêi gian, nghiÖp vô tµi trî XNK cña NH cµng trë lªn ®a d¹ng vµ phong phó. H×nh thøc ®Çu tiªn cña ho¹t ®éng nµy lµ cho vay ng¾n h¹n trùc tiÕp ®Ó bæ sung vèn l­u ®éng hay thanh to¸n hµng ho¸, råi tiÕp ®ã, NH më réng cho vay trung dµi h¹n ®Ó mau s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, c¶i tiÕn c«ng nghÖ. §Õn nay, NH cßn thùc hiÖn cho vay gi¸n tiÕp víi nhiÒu h×nh thøc phong phó vµ cã tÝnh tiÖn Ých cao nh­ b¶o l·nh , bao thanh to¸n… víi môc ®Ých cuèi cïng lµ phôc vô tÝch cùc vµ cã hiÖu qu¶ cho ho¹t ®éng XNK. 1.3.C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ. Ho¹t ®éng tµi trî XNK chÞu t¸c ®éng cña rÊt nhiÒu c¸c nh©n tè kh¸ch quan còng nh­ chñ quan, cã nh÷ng nh©n tè trong n­íc còng nh­ c¸c nh©n tè ë n­íc ngoµi, chÝnh v× vËy viÖc nghiªn cøu c¸c nh©n tè nµy lµ kh«ng thÓ thiÕu, nã sÏ gióp cho c¸c DN còng nh­ NH cã thÓ thÝch øng vµ cã nh÷ng ®iÒu chØnh ®Ó tËn dông vµ ph¸t huy nh÷ng nh©n tè tÝch cùc, h¹n chÕ nh÷ng nh©n tè tiªu cùc, rñi ro cã thÓ x¶y ®Õn nh»m môc tiªu ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh tèt nhÊt cho c¶ DN vµ NH. 1.3.1. Nh©n tè vÒ phÝa kh¸ch hµng §Ó ho¹t ®éng tµi trî XNK cña NH cã thÓ gióp cho viÖc kinh doanh cña DN diÔn ra su«n sÎ vµ tèt ®Ñp th× c¸c vÊn ®Ò vÒ tr×nh ®é, ®¹o ®øc kinh doanh vµ n¨ng lùc tµi chÝnh cña DN XNK gi÷ mét vai trß quyÕt ®Þnh. §èi víi ng­êi NK, hä cã tr¸ch nhiÖm yªu cÇu NH phôc vô m×nh më L/C cho ng­êi XK h­ëng vµ thùc hiÖn thanh to¸n vµo ngµy ®Õn h¹n. Ngoµi ra ng­êi NK cßn thùc hiÖn c«ng viÖc kh¸c nh­ nhËn hµng thuª tµu… NÕu tr×nh ®é kinh doanh cña ng­êi NK h¹n chÕ dÉn ®Õn sai sãt th× sÏ g©y khã kh¨n cho viÖc thanh to¸n tiÒn hµng cho phÝa ng­êi XK. Ng­îc l¹i, nÕu ng­êi NK kh¶ n¨ng thanh to¸n kh«ng ®­îc ®¶m b¶o, hoÆc hä kh«ng tin t­ëng vµo ng­êi XK th× hä cã thÓ tr× ho·n b»ng c¸ch yªu cÇu NH më L/C b¸o lçi trong vßng 7 ngµy, hoÆc khi ph¸t hiÖn lçi trong bé chøng tõ sÏ tõ chèi thanh to¸n ®Ó Ðp ng­êi XK ph¶i gi¶m gi¸ hµng ho¸, tr­êng hîp tr× ho·n thanh to¸n th× ®Èy NH cã thÓ r¬i vµo t×nh tr¹ng bÞ ®éng vÒ vèn do ®· øng tr­íc tr¶ cho ng­êi XK. Trong tr­êng hîp ng­êi NK mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc bÞ ph¸ s¶n, thiÖt h¹i lín sÏ x¶y ra cho NH më L/C nÕu bé chøng tõ lµ hoµn h¶o vµ NH buéc ph¶i thanh to¸n cho ng­êi XK trong khi kh«ng thÓ thu håi vèn tõ ng­êi NK. Nguyªn nh©n lµ do NH ®· kh«ng thùc hiÖn tè quy tr×nh nghiÖp vô tÝn dông ®èi víi ng­êi NK nªn kh«ng n¾m râ t×nh h×nh tµi chÝnh cña anh ta. MÆt kh¸c, nÕu NH ph¸t hiÖn ®­îc lçi trong bé chøng tõ NH cã thÓ tõ chèi thanh to¸n vµ thiÖt h¹i sÏ do ng­êi XK vµ NH chiÕt khÊu g¸nh chÞu. Nh­ vËy vai trß cña c¸c bªn tham gia trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ v« cïng quan träng. VÒ phÝa ng­êi XK, n¨ng lùc ph¸p lý , kinh tÕ vµ hµnh vi th­¬ng m¹i cña hä còng cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô hîp ®ång nh­ : kiÓm tra th­ tÝn dông. Giao hµng ®óng hîp ®ång , lËp bé chøng tõ hoµn h¶o theo quy ®Þnh cña L/C … ViÖc lËp bé chøng tõ ph¶i qua nhiÒu c«ng ®o¹n, thñ tôc phøc t¹p nªn ng­êi XK rÊt cÇn ph¶i cã tr×nh ®é hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh míi cã thÓ hoµn thµnh tèt ®­îc, tr¸nh t×nh tr¹ng rñi ro trong kh©u thanh to¸n. VÒ phÝa ng­êi NK nÕu uy tÝn víi phÝa ®èi t¸c kh«ng cao, cÇn ph¶i cã sù chÊp nhËn cña NH ®Ó më L/C th× cÇn ph¶i cè g¾ng thùc hiÖn vµ hoµn thµnh tèt nghÜa vô, ngoµi ra ph¶i chøng thùc ®­îc tiÒm n¨ng tµi chÝnh cña m×nh, cã tµi s¶n b¶o ®¶m…ChØ khi nµo tÊt c¶ c¸c bªn tham gia vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ lµm trßn nghÜa vô cña m×nh, vµ ®Æt ®¹o ®øc kinh doanh lªn hµng ®Çu th× gi¸ trÞ hµng ho¸ míi ®­îc thùc hiÖn. VÒ phÝa NH muèn ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng tµi trî XNK diÔn ra th«ng suèt NH cÇn ph¶i ®¸nh gi¸ ®óng n¨ng lùc, tr×nh ®é, ®¹o ®øc kinh doanh cña c¸c bªn tham gia hîp ®ång th­¬ng m¹i ®Ó tr¸nh rñi ro cho c¸c bªn vµ cho chÝnh NH. 1.3.2. Nh©n tè NH NH chØ cã thÓ tµi trî cho DN khi b¶n th©n hä cã nguån vèn dåi dµo ®Ó thùc hiÖn nghiÖp vô nµy, còng nh­ ®¶m b¶o c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. Nguån vèn còng t¹o ®iÒu kiÖn cho NH n©ng cao c¬ së h¹ tµng vËt chÊt kü thuËt, øng dông c¸c thµnh tùu khoa häc hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ viÖc tham gia vµo m¹ng thanh to¸n viÔn th«ng liªn NH quèc tÕ SWIFT ®· tiÕt kiÖm thêi gian vµ chi phÝ, ®¶m b¶o an toµn thuËn lîi cho viÖc thanh to¸n trong qu¸ tr×nh xu¸t khÈu cho c¶ NH vµ DN. NH kh«ng chØ cã vai trß tµi trî vÒ vèn, mµ cßn tham gia vµo viÖc th«ng b¸o L/C cho ng­êi XK vµ tiÕp nhËn bé chøng tõ cña hä. Coi träng vµ tæ chøc thùc hiÖn tèt viÖc lËp chøng tõ vÒ hµng ho¸ xuÊt khÈu lµ nghiÖp vô kü thuËt quan träng ®¶m b¶o thu håi ngo¹i tÖ an toµn. Do vËy, NH ®µo t¹o vµ ph©n c«ng c¸n bé chuyªn tr¸ch lËp chøng tõ hµng ho¸ cÇn thµnh th¹o nghiÖp vô kü thuËt víi tõng lo¹i giÊy tê, tõng lo¹i hµng ho¸, tõng thÞ tr­êng kh¸c nhau. Lµm nh­ vËy míi mang l¹i kÕt qu¶ tèt, tr¸nh ®­îc mäi rñi ro. NH cßn lµm nhiÖm vô thanh to¸n cho NH cña ng­êi XK, chÝnh v× vËy viÖc kiÓm tra bé chøng tõ mµ bªn NH cña ng­êi NK lµ v« cïng quan träng, nÕu kiÓm tra bé chøng tõ kh«ng tèt mµ chÊp nhËn thanh to¸n th× khi cã sai sãt trong chøng tõ dÉn ®Õn kh«ng nhËn ®­îc hµng th× NH cña ng­êi mua sÏ chÞu tr¸ch nhiÖm, rñi ro thuéc vÒ NH. Theo th«ng lÖ quèc tÕ, NH xö lý nghiÖp vô L/C chØ c¨n cø vµo chøng tõ, kh«ng c¨n cø vµo hµng ho¸. Bëi vËy, nÕu c«ng ty giao hµng ho¸ ®óng quy ®Þnh mµ lËp chøng tõ kh«ng phï hîp víi L/C vÉn kh«ng nhËn ®­îc tiÒn. Ng­îc l¹i , cã c«ng ty kh«ng trung thùc , giao hµng kh«ng ®óng quy ®Þnh cña L/C song l¹i lËp chøng tõ phï hîp víi quy ®Þnh cña L/C th× vÉn rót ®­îc tiÒn cña NH. §©y lµ nghiÖp vô phøc t¹p vµ nh¹y c¶m nªn c¸c bªn tham gia hîp ®ång ph¶i hÕt søc chó ý vµ phèi hîp kiÓm tra ®Ó tr¸nh rñi ro. Bªn c¹nh ®ã, mèi quan hÖ vµ uy tÝn cña NH phôc vô ng­êi XK ®èi víi NH cña phÝa ®èi t¸c còng ¶nh h­ëng ®Õn ho¹t ®éng tµi trî. Ho¹t ®éng nµy còng nh­ ho¹t ®éng XK cña DN sÏ diÔn ra thuËn lîi h¬n nÕu NH cã vÞ thÕ tèt vµ ng­îc l¹i. Khi NH tham gia vµo thanh to¸n vµ thùc hiÖn tµi trî cho DN, mäi thµnh phÇn cña NH cïng t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña th­¬ng vô. §ã lµ lý do v× sao c¸c nhµ XNK lu«n muèn chän cho m×nh NH cã uy tÝn, cã n¨ng lùc kinh doanh ®Ó ®­îc hç trî khi tham gia vµo thÞ tr­êng quèc tÕ. 1.3.3. Nh©n tè mÆt hµng TÝnh chÊt mÆt hµng còng t¸c ®éng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh XNK . §èi víi nh÷ng mÆt hµng l©u bÒn, Ýt chÞu t¸c ®éng cña m«i tr­êng bªn ngoµi th× rñi ro vÒ hµng ho¸ sÏ ®­îc h¹n chÕ h¬n, tÝnh ch¾c ch¾n cña th­¬ng vô sÏ lín h¬n so víi nh÷ng mÆt hµng chÊt l­îng dÔ bÞ gi¶m sót. Ngoµi ra , khi kinh doanh c¸c mÆt hµng quý hiÕm, doanh nghiÖp dÔ vÊp ph¶i trë ng¹i trong kh©u thu mua, gom hµng, g©y khã kh¨n trong viÖc thùc hiÖn nghÜa vô hîp ®ång. Nh÷ng hµng ho¸ mang tÝnh thiÕt yÕu, nhu cÇu thÞ tr­êng cao vµ æn ®Þnh còng ®¶m b¶o thµnh c«ng trong kinh doanh h¬n so víi nh÷ng hµng ho¸ mµ søc tiªu thô kh«ng æn ®Þnh. 1.3.4. Nh©n tè thÞ tr­êng §iÓm khëi ®Çu cña qu¸ tr×nh XNK lµ DN cÇn x¸c ®Þnh thÞ tr­êng ®Çu vµo vµ thÞ tr­êng ®Çu ra cho s¶n phÈm. Trªn thÞ tr­êng ®Çu vµo, DN quan t©m ®Õn vÊn ®Ò gi¸ c¶, chÊt l­îng vµ khèi l­îng hµng ho¸ cung øng. NÕu c¸c yÕu tè ®ã phï hîp víi ph­¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh cña DN th× qu¸ tr×nh xuÊt khÈu sÏ thuËn lîi h¬n. Sau khi gom ®ñ hµng hoÆc s¶n xuÊt xong theo hîp ®ång, DN xuÊt khÈu thùc hiÖn viÖc giao hµng. Lóc nµy c¸c nh©n tè trªn thÞ tr­êng tiªu thô cã t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh cña ng­êi NK lµ hµng ho¸ ®ã cã phï hîp víi gi¸ c¶ vµ søc mua trªn thÞ tr­êng tiªu thô hay kh«ng. ViÖc thanh to¸n nhanh hay chËm , tµi trî xuÊt khÈu ®em l¹i hay kh«ng ®em l¹i lîi Ých cho NH vµ DN phÇn nµo phô thuéc vµo sù ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸, còng nh­ n¨ng lùc vµ tr×nh ®é ®¹o ®øc, kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ng­êi NK. 1.3.5. Nh©n tè tû gi¸ hèi ®o¸i Do b¶n chÊt cña ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ lµ ho¹t ®éng mua b¸n, trao ®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia, nªn viÖc thanh to¸n ph¶i ®­îc diÔn ra trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi vµ chÞu t¸c ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i. V× kh«ng l­êng tr­íc ®­îc tèc ®é tr­ît gi¸ cña ®ång néi tÖ so víi ®ång ngo¹i tÖ m¹nh nªn khi nhËp hµng vÒ, tû gi¸ bÞ tr­ît m¹nh , ®èi víi nh÷ng mÆt hµng gi¸ b¸n c¹nh tranh kh«ng t¨ng ®­îc th× ng­êi NK sÏ kh«ng muèn nhËn hµng vÒ do sî lç. Ng­îc l¹i, nÕu ®ång néi tÖ t¨ng gi¸ so víi ®ång ngo¹i tÖ m¹nh vµ gi¸ trÞ cña hîp ®ång ®­îc thanh to¸n b»ng ngo¹i tÖ th× ng­êi XK sÏ bÞ lç. Trong tr­êng hîp tû gi¸ ®­îc quy ®Þnh râ trong hîp ®ång ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi cña ng­êi XK vµ ng­êi NK th× sÏ g©y ra rñi ro cho NH. Nh­ vËy, nh©n tè tû gi¸ trªn thÞ tr­êng ngo¹i hèi còng ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña DN vµ NH, t¸c ®éng gi¸n tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng tµi trî XNK. 1.3.6. Nh©n tè c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung, còng nh­ c¸c DN xuÊt khÈu nãi riªng chÞu ¶nh h­ëng s©u s¾c cña nh÷ng c¬ chÕ chÝnh s¸ch do nhµ n­íc ban hµnh. Khi cã bÊt kú sù thay ®æi nµo vÒ khung ph¸p lý, chÝnh s¸ch tiÒn tÖ , chÝnh s¸ch tµi kho¸ sÏ ¶nh h­ëng tíi thñ tôc yªu cÇu tµi trî, quy tr×nh thùc hiÖn tµi trî cña NH, t¸c ®éng tíi l·i suÊt vµ gi¸ c¶ hµng ho¸. §èi víi mçi DN, trong tõng tr­êng hîp cô thÓ th× nh÷ng biÕn ®éng nµy cã thÓ ®ãng vai trß tÝch cùc, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh, hiÖu qu¶ tµi trî hoÆc ng­îc l¹i. SÏ g©y khã kh¨n cho DN thùc hiÖn th­¬ng vô cña m×nh. 1.3.7. C¸c nh©n tè bÊt kh¶ kh¸ng Nh÷ng nh©n tè bÊt kh¶ kh¸ng bao gåm c¸c sù kiÖn vÒ thiªn tai, næi lo¹n, b¹o ®éng, chiÕn tranh, ®¶o chÝnh, ®×nh c«ng, bÕ x­ëng, ®ãng cña ho¹t ®éng cña c¸c NH do khñng ho¶ng kinh tÕ…®Òu g©y thiÖt h¹i cho ng­êi XK vµ NK, lµm chËm qu¸ tr×nh thanh to¸n vµ gi¶m thÊp ho¹t ®éng tµi trî cña NH. NÕu ngµy xuÊt tr×nh chøng tõ hoÆc ngµy hÕt h¹n hiÖu lùc cña L/C r¬i vµo ngµy c¸c sù kiÖn trªn x¶y ra, UCP cho phÐp NH më ®­îc miÔn tr¸ch nhiÖm thanh to¸n khi ng­êi XK ®· giao hµng vµ NH ®· chiÕt khÊu bé chøng tõ, nghÜa lµ rñi ro thuéc vÒ ng­êi XK vµ NH chiÕt khÊu. Ch­¬ng 2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî xnk theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng Th­¬ng Hoµn KiÕm 2.1. Giíi thiÖu chung vÒ Ng©n hµng C«ng Th­¬ng Hoµn KiÕm 2.1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Cïng víi sù chuyÓn m×nh ®æi míi cña ®Êt n­íc trªn tÊt c¶ c¸c ngµnh vµ c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh tÕ, chÝnh trÞ , x· héi…KÓ tõ sau nghÞ quyÕt §¹i Héi VI – 1986, hÖ thèng NH víi vai trß lµm ®éng lùc cho sù ph¸t triÓn còng ®­îc ®æi míi. §iÒu nµy ®­îc ®¸nh dÊu bëi nghÞ ®Þnh 53/H§BT, nay lµ thñ t­íng chÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn ho¹t ®éng NH sang h¹ch to¸n kinh doanh vµ h×nh thµnh hÖ thèng NH hai cÊp. Trªn tinh thÇn cña nghÞ ®Þnh nµy, NH C«ng th­¬ng ViÖt Nam - NHCTVN (VIETINCOMBANK) ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 402/ct ngµy 14/11/1990 cña Chñ tÞch Héi ®ång bé tr­ëng (nay lµ Thñ t­íng chÝnh phñ). NH C«ng th­¬ng Hoµn KiÕm (NHCTHK) lµ mét chi nh¸nh cña NHCTVN, cã trô së chÝnh ®Æt t¹i 37 Hµng Bå, quËn Hoµn KiÕm, Hµ Néi. Tr­íc th¸ng 3/1988, NHCTHK, víi tªn gäi lµ NH kinh tÕ khu vùc quËn Hoµn KiÕm, thuéc vÒ NHCT thµnh phè Hµ Néi, cã nhiÖm vô chÝnh lµ võa kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông vµ thanh to¸n, ®ång thêi võa b¶o ®¶m nhu cÇu vÒ vèn cho c¸c ®¬n vÞ ngoµi quèc doanh vµ c¸c tËp thÓ trªn ®Þa bµn cña quËn Hoµn KiÕm. KÓ tõ khi chØ thÞ sè 218/CT ban hµnh ngµy 13/07/1987 cña H§BT, thùc hiÖn ®iÒu lÖ cña NHCTVN, ngµy 26/03/1988, NHCTHK chÝnh thøc t¸ch ra khái NHCT Thµnh Phè Hµ Néi ®Ó trë thµnh NHCTHK nh­ hiÖn nay. N»m trong quËn Hoµn KiÕm, NHCTHK ®· tù t¹o cho m×nh ®­îc rÊt nhiÒu lîi thÕ. QuËn Hoµn KiÕm ®· tõ l©u ®­îc coi lµ mét trung t©m kinh tÕ, v¨n ho¸, chÝnh trÞ – x· héi lín nhÊt vµ l©u ®êi nhÊt thñ ®«. N¬i ®©y cã mét vÞ trÝ ®Þa lý thuËn lîi víi nhiÒu di tÝch v¨n ho¸ lÞch sö cña d©n téc, vµ nhiÒu c¬ quan cao cÊp cña ChÝnh Phñ. QuËn Hoµn KiÕm còng lµ n¬i cã mét sè l­îng lín d©n c­ sinh sèng (18 v¹n d©n chia thµnh 18 ph­êng). H¬n n÷a nã còng thu hót ®­îc rÊt nhiÒu c¸c DN, c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, c¸c c«ng ty trong vµ ngoµi n­íc ®Õn ®©y ho¹t ®éng. TÊt c¶ nh÷ng yÕu tè ®ã lµm ph¸t sinh nhu cÇu vÒ vèn vµ c¸c dÞch vô NH lín, do ®ã ®· cung cÊp cho chi nh¸nh mét thÞ truêng ®«ng ®¶o t¹o ®iÒu kiÖn më réng ho¹t ®éng kinh doanh vµ dÞch vô NH. 2.1.2. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NHCTHK NÒn kinh tÕ n­íc ta trong n¨m 2003 tiÕp tôc t¨ng tr­ëng m¹nh vµ ®· thu ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. V._. hiện đại hoá công nghệ Ngân hàng Ứng dụng công nghệ tin học vào hoạt động thanh toán đối với NHCTHK không còn là vấn đề mới mẻ. Việc triển khai hệ thống thanh toán điện tử của NH đã thoả mãn nhu cầu của khách hàng về thanh toán, đó cũng là minh chứng cho sự phấn đấu của cán bộ NH để đưa thành tựu khoa học kỹ thuật tiến bộ vào nhịp sống của NHCTHK. Công nghệ là cơ sở cho sự phát triển, cũng là chìa khóa mở ra những thành công mới cho NH. Do đó, NHCTHK cần không ngừng cải tiến thiết bị, công nghệ để tiến xa hơn nữa trong lĩnh vực thanh toán, tài trợ XNK, bắt kịp và hội nhập với cộng đồng tài chính quốc tế theo các mục tiêu đã đề ra. 3.2.4. Giải pháp về chiến lược khách hàng Việc xây dựng chiến lược khách hàng phải dựa trên cơ sở lợi thế của NH, theo đó, tại NHCTHK, nhóm khách hàng xuất nhập khẩu chính là đối tượng lý tưởng để NH phát huy thế mạnh trong thanh toán quốc tế và tài trợ XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ của mình. NHCTHK cần có một chÝnh s¸ch khách hàng phù hợp ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng lµ mét trong nh÷ng chÝnh s¸ch quan träng cña mçi NH, nÕu kh«ng muèn nãi lµ quan träng nhÊt. Kh¸ch hµng lµ ng­êi quyÕt ®Þnh sù sèng cßn cña mçi NH, kh«ng cã kh¸ch hµng th× NH kh«ng thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. V× vËy, chi nh¸nh cÇn ®­a ra mét chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hÊp dÉn, cã hiÖu qu¶ vµ cô thÓ. CÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã t­ vÊn vµ vËn dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n thÝch hîp nhÊt cho tõng lo¹i kh¸ch hµng nh­: §èi víi kh¸ch hµng cã quan hÖ th­êng xuyªn, giao hµng theo chu kú nªn ¸p dông ph­¬ng thøc tÝn dông tuÇn hoµn ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ hay thêi gian . §èi víi kh¸ch hµng cã sù hiÓu biÕt vµ tin cËy cao th× nªn ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n tiÕt kiÖm chi phÝ vµ rót ng¾n thêi gian nh­ ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn hay nhê thu. §èi víi kh¸ch hµng quan hÖ lÇn ®Çu nªn sö dông ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ Ph©n lo¹i kh¸ch hµng cßn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh møc ký quü më L/C hîp lý cho tõng kh¸ch hµng. Trong thùc tÕ, ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ®ång vèn cña m×nh, chi nh¸nh th­êng yªu cÇu ng­êi lµm ®¬n më tÝn dông th­ ph¶i ký quü. Tuy nhiªn, ký bao nhiªu so víi trÞ gi¸ cña tÝn dông th­ lµ kh«ng gièng nhau gi÷a c¸c ®¬n vÞ, kh¸ch hµng cña chi nh¸nh. VÝ dô nh­: §èi víi ®¬n vÞ quèc doanh cã vèn lín ho¹t ®éng XNK diÔn ra th­êng xuyªn th× tû lÖ ký quü cã thÓ dao ®éng tõ 5-10%. §èi víi kh¸ch hµng cã uy tÝn vµ quan hÖ l©u n¨m th× ngoµi viÖc xem xÐt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kÕt qu¶ lç l·i tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó xÐt h¹n møc tÝn dông më L/C, chi nh¸nh cÇn xem xÐt sè l­îng L/C xuÊt mµ c¸c ®¬n vÞ xuÊt tr×nh qua chi nh¸nh ®­îc thanh to¸n bao nhiªu so víi sè l­îng L/C më ®Ó cã thÓ cho c¸c ®¬n vÞ nµy kh«ng cÇn ph¶i ký quü hay tØ lÖ ký quü b»ng 0 khi mµ c¸c ®¬n vÞ nµy më L/C cßn n»m trong møc tÝn dông cho phÐp. Víi nh÷ng kh¸ch hµng tuú vµo møc ®é giao dÞch th­êng xuyªn vµ uy tÝn tèt th× møc ký quü cã thÓ tõ 20 - 40%, cßn nÕu kh«ng giao dÞch th­êng xuyªn th× tû lÖ ký quü sÏ cao h¬n. Ngo¹i trõ c¸c ®¬n vÞ më L/C lÇn ®Çu mµ chi nh¸nh ch­a hiÓu râ vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n hay nh÷ng ®¬n vÞ kh«ng cã uy tÝn vÒ thanh to¸n th× ph¶i ký quü 100%. Chi nh¸nh nªn xem xÐt viÖc x¸c ®Þnh tØ lÖ ký quü L/C lµ mét chiÕn l­îc trong kinh doanh ®Ó hÊp dÉn thu hót kh¸ch hµng, vÊn ®Ò cßn l¹i lµ chi nh¸nh ph¶i x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông cÊp cho kh¸ch hµng lµ bao nhiªu vµ trªn c¬ së nµo ®Ó ®¶m b¶o kh«ng bÞ rñi ro vµ n»m trong kh¶ n¨ng nguån vèn cña Chi nh¸nh. Muèn vËy Chi nh¸nh cÇn ph¶i l­u ý mét sè gi¶i ph¸p nh­: T¨ng c­êng sù g¾n bã mËt thiÕt gi÷a hai phßng kh¸ch hµng vµ phßng tµi trî th­¬ng m¹i. Bëi viÖc x¸c ®Þnh h¹n møc tÝn dông cho kh¸ch hµng më L/C sÏ do c¸n bé tÝn dông xem xÐt. T¹i tæ nhËp cña phßng tµi trî th­¬ng m¹i khi më L/C cho kh¸ch hµng l­u ý ®Õn tØ lÖ ký quü ®Ó cã nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc trong néi dung L/C nh»m gi¶m bít rñi ro cho NH. Khi NH më L/C víi gi¸ trÞ lín, thanh to¸n viªn cÇn ph¶i ®Æc biÖt l­u ý nh÷ng vÊn ®Ò cã thÓ ph¸t sinh, ph­¬ng ¸n bæ sung phßng khi rñi ro x¶y ra. X¸c ®Þnh mét møc kÝ quü hîp lý cho tõng nhãm kh¸ch hµng nghÜa lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng më L/C yªn t©m tin t­ëng h¬n khi ®Õn giao dÞch víi Chi nh¸nh tõ ®ã Chi nh¸nh cã thªm ®iÒu kiÖn vµ uy tÝn ®Ó thu hót thªm kh¸ch hµng vµ më réng ®­îc c¸c dÞch vô kh¸c kÌm theo nh­: th«ng b¸o, thanh to¸n, chuyÓn chøng tõ… ®Ó t¨ng thªm nguån thu cho Chi nh¸nh. Tuy nhiªn, muèn cã mét chÝnh s¸ch kh¸ch hµng hîp lý vµ ®óng ®¾n Chi nh¸nh cÇn ph¶i th­êng xuyªn t×m hiÓu kh¸ch hµng. Cã nh­ vËy th× chi nh¸nh míi tiÕn hµnh ph©n lo¹i kh¸ch hµng phï hîp ®Ó ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch t­¬ng øng víi tõng nhãm kh¸ch hµng. §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã, Chi nh¸nh ph¶i tr¶ lêi ®­îc c¸c c©u hái sau: §¬n vÞ cã lµ kh¸ch hµng l©u n¨m cña chi nh¸nh hay kh«ng. Uy tÝn trong thanh to¸n nh­ thÕ nµo, hä cã s½n lßng tr¶ nî ®óng h¹n kh«ng. Sè d­ trªn tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n bëi nã ph¶n ¸nh khèi l­îng giao dÞch còng nh­ quy m« kinh doanh cña ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh th«ng qua b¶n kÕt qu¶ l·i lç. C¨n cø vµo b¶ng tæng kÕt tµi s¶n ®Ó x¸c ®Þnh: Sù biÕn ®éng vÒ quy m« vèn vµ nguån vèn Kh¶ n¨ng thanh to¸n cña ®¬n vÞ Luôn duy trì mối quan hệ sẵn có với các DN kinh doanh XNK trong nước, đặc biệt là các DN lớn, sản xuất kinh doanh có hiệu quả Thực hiện chiến lược mới về khách hàng, đa dạng hoá khách hàng thuộc mọi lĩnh vực, thành phần kinh tế trong và ngoài nước để đem lại hiệu quả kinh doanh cho NH. Để nâng cao chất lượng tµi trợ XNK thì NH cần thiết phải đa dạng hoá khách hàng vì đây là việc làm liên quan chặt chẽ đến khả năng phòng tránh rủi ro tín dụng. Hơn thế nữa, đa dạng hoá khách hàng cũng đem lai cho NH một thị trường rộng lớn hơn trong hoạt động tài trợ XNK, qua đó, phát triển tín dụng, nâng cao lợi nhuận và đáp ứng tốt hơn nhu cầu vốn của nền kinh tế. Đa dạng hoá khách hàng theo thành phần kinh tế cần phải gắn liền với đa dạng hoá khách hàng theo ngành hàng. Cần quan tâm đặc biệt tới các ngành hàng đang phát triển mạnh. Bên cạnh các công ty và DN lớn, NH cũng nên chú trọng hơn tới các DN vừa và nhỏ có nhu cầu XNK hàng hoá. Đánh giá phân loại khách hàng nhằm đưa ra các chính sách thích hợp nhằm khuyến khích khách hàng giao dịch tại NH. Nên có chế độ ưu đãi hợp lý với một số đối tượng khách hàng đặc biệt như khách hàng có quan hệ truyền thống tốt, có uy tín, các DN sản xuất kinh doanh có hiệu quả, đúng pháp luật… dưới các hình thức như ưu đãi về vốn vay và lãi suất vay, tỷ lrrj ký quỹ, thủ tục hành chính, các khoản phí… Cần xây dựng chính sách ưu đãi XNK để thu hút khách hàng. Hiện nay, hoạt động tài trợ cho XNK ở NH còn hạn chế, chưa đáp ứng được hết nhu cầu của DN. Vì vậy, NH cần chủ động tiếp cận và tạo nhiều lợi ích cho DN XNK. NH có thể tổ chức các hội nghị khách hàng để hướng dẫn khách hàng tìm hiểu các văn bản chính sách mới, đồng thời tìm hiểu nhu cầu nguyện vọng của khách hàng. Từ đó tìm ra chính sách khách hàng phù hợp có tính cạnh tranh cao. NHCTHK cần đẩy mạnh công tác tư vấn cho khách hàng Đối với NHCTHK, DN XNK không chỉ là khách hàng mà còn là bạn hàng, sự thành bại trong thương vụ của DN cũng có những tác động cùng chiều đến kết quả kinh doanh của NH. Hiện nay, người XNK ở Việt Nam còn hạn chế về trình đé nghiệp vụ ngoại thương, dẫn đến những bất lợi cho họ trong hoạt động XNK. Nếu khách hàng gặp rủi ro thì sẽ kéo theo rủi ro cho cả NH. Vì vậy, NHCTHK đã sử dụng một biện pháp hiệu quả là tham gia vào việc tư vấn, giúp đỡ khách hàng về mặt nghiệp vụ, tháo gỡ những vướng mắc và đảm bảo lợi ích cho cả hai bên. Hoạt động tư vấn của NH diễn ra trên các mặt: ký kết hợp đồng ngoại thương, tín dụng, hình thức thanh toán, luật lệ quốc tế… Với trình độ nghiệp vụ của mình, NH sẽ giúp đỡ khách hàng lựa chọn kế hoạch kinh doanh khả thi và cung cấp dịch vụ tài trợ cho họ thực hiện dự án. Ngay khi kÝ kÕt hîp ®ång XNK, chi nh¸nh cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng nªn chän ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i nµo. Bëi v× , do ho¹t ®éng XNK ë n­íc ta míi ®­îc ph¸t triÓn thùc sù trong vµi n¨m trë l¹i ®©y, v× vËy c¸c nhµ kinh doanh XNK cßn lóng tóng vµ thiÕu kinh nghiÖm trong viÖc ký kÕt hîp ®ång nh­ thÕ nµo ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c«ng ty mµ kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ. ChØ cÇn mét sù thiÕu chÝnh x¸c nµo ®ã trong viÖc vËn dông ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i lµ cã thÓ cã h¹i ®èi víi c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång, dÉn ®Õn nh÷ng vô tranh chÊp kiÖn tông lµm t¨ng thªm chi phÝ kinh doanh. Trong thùc tÕ ë ViÖt Nam h×nh thµnh kiÓu suy nghÜ cø nhµ XK th× xuÊt theo gi¸ FOB cßn nhËp th× nhËp theo gi¸ CIF nh­ng kh«ng ph¶i lóc nµo thùc hiÖn theo nguyªn t¾c nµy lµ cã lîi nhÊt. V× vËy, nhiÖm vô cña chi nh¸nh lµ ph¶i t­ vÊn cho kh¸ch hµng , tõng mÆt hµng cô thÓ. Chi nh¸nh cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng lµ nh÷ng ng­êi XK qua trung gian nªn lùa chän lo¹i tÝn dông th­ nµo ®Ó ®¶m b¶o quyÒn lîi. HiÖn nay, nhiÒu nhµ XK ViÖt Nam vÉn cßn ®ang ®øng tr­íc thÞ tr­êng réng lín vµ xa l¹ cho nªn cÇn ph¶i th«ng qua trung gian. §Ó gióp cho nhµ XK gi¶m bít rñi ro , NH cÇn t­ vÊn cho kh¸ch hµng nªn lùa chän lo¹i L/C ®Æc biÖt mµ vÉn ®¶m b¶o an toµn cho nhµ XK. Chi nh¸nh còng cã thÓ t­ vÊn cho kh¸ch hµng lµ nhµ XK khi bé chøng tõ bÊt hîp lÖ ®Ó tr¸nh tr­êng hîp chuyÓn chøng tõ qua l¹i nhiÒu lÇn tèn phÝ nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cña kh¸ch hµng. Trong tr­êng hîp bé chøng tõ cã sai sãt, Chi nh¸nh nªn xö lý nh­ sau: Sai sãt cã thÓ thay thÕ hoÆc söa ch÷a ®­îc, ®Ò nghÞ kh¸ch hµng thay thÕ hoÆc söa ch÷a. Sai sãt kh«ng thÓ söa ch÷a ®­îc ®Ò nghÞ kh¸ch hµng xin tu chØnh L/C hoÆc th«ng b¸o cho NH ph¸t hµnh nªu râ c¸c sai sãt, xin chÊp nhËn thanh to¸n. Sai sãt kh«ng ®­îc chÊp nhËn, ®Ò nghÞ kh¸ch hµng chuyÓn sang h×nh thøc thanh to¸n nhê thu hoÆc tr¶ l¹i chøng tõ cho kh¸ch hµng. Khi khách hàng sử dụng phương thức thanh toán L/C, NHCTHK cần giúp đỡ họ trong việc lập và hoàn thiện bộ chứng từ phù hợp với các yêu cầu của L/C, đề nghị người XNK cân nhắc lại các điều khoản bất lợi trong L/C, từ đó đưa ra các hướng dẫn sửa đổi hợp lý, đảm bảo cho họ có thể thu hồi được tiền hàng. Qua đó, tạo điều kiện cho người XNK được chấp nhận cho vay hoặc chiết khấu trên cơ sở bộ chứng từ hoàn hảo tại NHCTHK. 3.2.5. Nâng cấp, cải tạo hệ thống thông tin NH Do tính cạnh tranh cao trong hoạt động NH nên việc xây dựng hệ thống thông tin đầy đủ và chính xác giúp NH nâng cao được hiệu quả hoạt động, giảm thiểu rủi ro vì NH nắm được tình hình của khách hàng khi xét duyệt cho vay, bảo lãnh, chiết khấu. Hệ thống thông tin hoàn hảo cũng giúp NH nắm bắt được các chủ trương, chính sách phát triển kinh tế của Nhà nước, từ đó đề ra các biện pháp kịp thời, tiếp cận các khách hàng mục tiêu. Trong thời gian tới, để thu được hiệu quả cao hơn trong hoạt động thanh toán quốc tế và tài trợ XNK, NHCTHK phải thiết lập được hệ thống thông tin đạt chất lượng cao, phản ánh kịp thời cung cầu thị trường, có tính dự báo và hướng dẫn kinh doanh cho NH. 3.2.6. Tăng cường công tác Marketing NH trong hoạt động tài trợ XNK Nền kinh tÕ thị trường tự do cạnh tranh đã và đang hình thành, đặt các NHTMVN trước nguy cơ của một cuộc chiến không khoan nhượng ở cả trong và ngoài nước. Mảng nghiệp vụ thanh toán quốc tế và tài trợ XNK rất được các NHTM chú trọng phát triển, đó lại là thế mạnh của các NH nước ngoài đang xâm nhập ngày càng sâu vào thị trường Việt Nam. Trước tình hình đó, để củng cố và tăng cường vai trò của NHCTHK trong hoạt động thanh toán quốc tế và tài trợ XNK, NH không thể không áp dụng các chiến lược Marketing nhằm thu hút khách hàng và mở rộng thị trường. Trước hết, NHCTHK cần coi Marketing là một hoạt động quan trong nên phải thành lập riêng một bộ phận Marketing với những cán bộ chuyên môn trong lĩnh vực này. Họ sẽ chịu trách nhiệm vạch ra chiến lược Marketing hỗn hợp. bao gồm: Chiến lược sản phẩm: NHCTHK cần nghiên cứu phân đoạn thị trường và phân nhóm khách hàng để lựa chọn thịu trường mục tiêu của mình. Dựa trên nhu cầu của thị trường để đưa ra hàng loạt sản phẩm phù hợp. NHCTHK phải không ngừng theo sát thị trường và nắm rõ chu kỳ sống của từng sản phẩm để đưa ra các sản phẩm mới thay thế kịp thời thoả mãn nhu cầu mới của thị trường. Chiến lược giá cả: NHCTHK nên tạo ra sự khác biệt về sản phẩm dịch vụ của mình thông qua chính sách lãi suất, các dịch vụ hỗ trợ kèm theo, thủ tục hành chính ngắn gọn,… Đối với các khách hàng truyền thống, NHCTHK giành cho họ các mức ưu đãi như mức lãi suất cho vay thấp, giảm phí, miễn ký quỹ … ChiÕn lược phân phối: Hiện nay, NHCTHK đang phấn đấu xây dựng kênh phân phối sản phẩm theo quy chuẩn quốc tế. Điều này sẽ được thực hiện dễ dàng hơn với sự trợ giúp của bộ phận Marketing vì họ có trách nhiệm nắm được t×nh hình nhu cầu và sự phân bố khách hàng trên thị trường Chiến lược giao tiếp - khuếch trương: Chiến lược này nhằm mục đích cung cấp thông tin tới khách hàng (gồm cả khách hàng hiện tại và khách hàng tiềm năng) về sản phẩm dịch vụ và hoạt động kinh doanh của NH. Nhờ đó, thu hút sự chú ý của họ, tạo dựng và khuếch trương hình ảnh của NH, kích thích khách hàng mua và sử dụng dịch vụ NH, tạo ra sự khác biệt giữa NH và các đối thủ cạnh tranh. Phát triển hoạt động Marketing là cách tốt nhất và hiệu quả nhất giúp NHCTHK chinh phục được ngày càng nhiều khách hàng, trên cơ sở đó thực hiện mục tiêu chiếm lĩnh tối đa thị phần thanh toán quốc tế và tài trợ XNK tại Việt Nam. Song song víi chÝnh s¸ch trªn, chi nh¸nh còng cÇn chó träng tíi viÖc nghiªn cøu “ ®èi thñ” c¹nh tranh. Trªn ®Þa bµn quËn Hoµn KiÕm, cã sù hiÖn diÖn cña trªn 70 NH lín nhá. Trong ®ã cã nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh cã nhiÒu ­u thÕ lín nh­ NH Ngo¹i Th­¬ng ViÖt Nam, NH §Çu t­ vµ Ph¸t triÓn , c¸c NH liªn doanh kh¸c nh­: ANZ, Citi Bank…lµm cho m«i tr­êng c¹nh tranh cµng trë lªn gay g¾t (mµ chñ yÕu lµ c¹nh tranh vÒ l·i suÊt vµ phÝ). §Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn trong m«i tr­êng ®ã, ®ßi hái chi nh¸nh ph¶i nhËn thøc ®­îc ®©u lµ thÕ m¹nh cña m×nh ®Ó ph¸t huy tèi ®a còng nh­ t×m ra ®­îc nh÷ng tån t¹i ®Ó kh¾c phôc, nh­ng quan träng h¬n vµ còng khã kh¨n h¬n lµ ph¶i ph©n tÝch ®­îc ®iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu cña tõng ®èi thñ c¹nh tranh tõ ®ã x©y dùng nh÷ng chiÕn l­îc , ®èi s¸ch phï hîp cho ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh. Mét thùc tÕ lµ trô së giao dÞch cña Chi nh¸nh t¹i 37 Hµng Bå hiÖn t¹i rÊt nhá hÑp, kh«ng thuËn lîi trong viÖc ®i l¹i quan hÖ giao dÞch, tiÕp thÞ kh¸ch hµng ®ang ngµy cµng béc lé nhiÒu bÊt lîi . V× vËy, Chi nh¸nh cÇn ph¶i tiÕp tôc t×m kiÕm vµ ®Ö tr×nh NHCT ViÖt Nam vÒ viÖc mua trô së lµm viÖc míi thuËn lîi vµ phï hîp víi tÇm vãc cña m×nh. 3.2.7. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát Để đảm bảo cho sự phát triển an toàn của NH, thì việc chú trọng đến công tác kiểm tra giám sát nội bộ, tăng cường tính minh bạch là vô cùng cần thiết. NHCTHK không ngừng đẩy mạnh các hoạt động này, quán triệt đến từng cán bộ phải tuân thủ theo các văn bản quy định của Nhà nước có liên quan. Nhờ đó, những sai sót trong nghiệp vụ đã được điều chỉnh kịp thời, hạn chế rủi ro hơn. Sắp tới, NHCTHK cần tiếp tục tăng cường công tác kiểm tra giám sát nội bộ để nâng cao hơn nữa chất lượng hoạt động của mình. 3.2.8. Đẩy mạnh nghiệp vụ hỗ trợ cho hoạt động tài trợ XNK Hoạt động tài trợ XNK có liên quan trực tiếp đến một số nghiệp vụ khác như kinh doanh ngoại tệ, thanh toán quốc tế, tín dụng,… Để phát triển hoạt động tài trợ XNK, NHCTHK cần đẩy mạnh công tác cho vay ngoại tệ. Điều này tạo điều kiện thuận lợi về tài chính cho DN kinh doanh XNK vì khi NH nước ngoài thanh toán hàng XNK, họ có khả năng đảm bảo tạo ra ngoại tệ trả nợ NH. Đồng thời, DN có thê hạn chế mất mát do chênh lệch tỷ giá. Hoạt động mua bán ngoại tệ của NH cũng góp phần thúc đẩy tài trợ XNK do nó tác động đến trạng thái ngoại tệ của NH và nguồn vốn ngoại tệ cho XNK. Ngoài ra, nó còn làm cho thay đổi tỷ giá hối đoái, ảnh hưởng đến khả năng vay trả nợ của khách hàng và chất lượng hoạt động tài trợ của NH. Ở nước ta, tỷ giá hối đoái được điều chỉnh bởi mối quan hệ cung cầu trên thị trương ngoại tệ liên NH. Thanh toán quốc tế cũng tác động đến tài trợ XNK thông qua việc đáp ứng kịp thời nhu cầu chi trả của khách hàng. Thực hiện thanh toán nhanh chóng không chỉ nâng cao uy tín của NH mà còn hạn chế những tổn thất do nguyên nhân chủ quan gây ra. NHCTHK muốn phòng ngừa rủi ro về tỷ giá và thúc đẩy các hoạt động hỗ trợ khác cần phải áp dụng một số biện pháp như: Đa dạng hoá các loại ngoại tệ mà NH nắm giữ. Sử dụng linh hoạt các hình thức giao dịch SPOT, FORWARD, OPTION… Chủ động nắm bắt kịp thời sự biến động tỷ giá trên thị trường để xác định tỷ giá giao dịch thuận lợi cho NH và khách hàng. Tìm kiếm đối tác kinh doanh ngoại tệ, mở rộng quan hệ thanh toán. Thường xuyên theo dõi cân đối ngoại tệ trong từng thời kỳ. Theo dõi chặt chẽ tình hình của DN XNK có cam kết bán lại ngoại tệ cho NH khi thu được tiền. Đa dạng hoá các phương thức thanh toán quốc tế. 3.2.9. Đẩy mạnh quan hệ hợp tác với các NH trong nước và quốc tế Mở rộng quan hệ hợp tác với các NH trong nước và quốc tế không những phục vụ cho việc phát triển quan hệ thương mại, hợp tác kinh tế quốc tế mà chúng ta có thể học hỏi thêm kinh nghiệm của họ. Riêng với hoạt động thanh toán quốc tế và tài trợ XNK, hệ thống NH đại lý có vai trò quyết định phạm vi và hiệu quả hoạt động này. Nó không những góp phần giảm thiểu chi phí giao dịch, mà còn tránh được rủi ro, đảm bảo chất lượng của thanh toán và tài trợ. Ngoài ra, NHCTHK có thể tham gia đồng tài trợ cho các dự án xuất khẩu với các NH và tổ chức tài chính khác để khai thác nguồn vốn, chia sẻ rủi ro. Với lợi thế về quan hệ đối ngoại hiện nay. NHCTHK đang rất thuận lợi để xúc tiến các mối quan hệ mới với các tổ chức tài chính tiền tệ quốc tế. Hoạt động thanh toán quốc tế nói chung và tài trợ XNK nói riêng của NHCTHK hiện nay đang diễn ra hết sức thuận lợi. Để tiếp tục duy trì và phát huy ưu thế đó, NHCTHK nên áp dụng các giải pháp một cách đồng bộ và giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện nhằm đạt được hiệu quả cao nhất cho NH. 3.3. KiÕn nghÞ 3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ Ở Việt Nam mới chỉ có NH chính sách xã hội, chứ chưa phải là NH chính sách cho các mục tiêu phát triển kinh tÕ, XNK như các nước. Chính phủ có thể thành lập NH chính sách (ở các nước gọi là NH phát triển) để thực hiện tách tín dụng ưu đãi ra khỏi tín dụng thương mại của các tổ chức tín dụng, tạo điều kiện cho các NHTM đưa ra cơ chế cho vay bình đẳng với mọi thành phần kinh tế, đảm bảo vay và lãi suất cho vay theo lãi suất thị trường, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh trong nước và quốc tế. Khi NH phát triển quốc gia được thành lập, Chính phủ có thể sử dụng hệ thống của một NHTM nhµ n­íc để thực hiện các nhiệm vụ của NH phát triển. Chính phủ có thể chỉ đạo cho NHNN cung cấp vốn cho NHTM với lãi suất ưu đãi để cho vay với các DN XNK. - Chính phủ cần phải ban hành và thực thi chính sách kinh tế hợp lý , đẩy mạnh hơn nữa công cuộc cải cách hành chính quốc gia, giáo dục pháp luật, bồi dưỡng kiến thức kinh tế cho cán bộ các ngành. - Ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p lý ®iÒu chØnh ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. Tuy ®· cã mét sè luËt ra ®êi (luËt tæ chøc tÝn dông , luËt DN…) nh­ng trong thùc tÕ hiÖn cã nhiÒu vÊn ®Ò ph¸t sinh g©y khã kh¨n cho NH trong qu¶n lý vµ thu håi nî. ChÕ ®é kÕ to¸n , kiÓm to¸n ®· ®­îc ban hµnh nh­ng c¸c DN, ®Æc biÖt lµ c¸c DN quèc doanh kh«ng thùc hiÖn nghiªm tóc, ®iÒu nµy c¶n trë viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh còng nh­ viÖc qu¶n lý vèn vay cña DN, kÓ tõ ®ã ra quyÕt ®Þnh tµi trî. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy nhµ n­íc nªn sím cã LuËt th­¬ng phiÕu c¸c v¨n b¶n d­íi luËt vÒ xö lý tµi s¶n thÕ chÊp cÇm cè, viÖc nµy sÏ gi¶i to¶ ®­îc hiÖn t­îng c¸c DN chiÕm dông vèn lÉn nhau , biÕn c¸c kho¶n nî ®ang bÞ chiÕm dông ®ã thµnh c¸c th­¬ng phiÕu, mét lo¹i hµng ho¸ cã thÓ bu«n b¸n trªn thÞ tr­êng, gãp phÇn lµm tan c¸c kho¶n nî ®ang “®ãng b¨ng”. Nhµ n­íc cÇn ph¶i thiÕt lËp vµ thùc hiÖn mét chÕ ®é kiÓm to¸n b¾t buéc, quyÕt ®Þnh tr¸ch nhiÖm vµ quyÒn h¹n cña kiÓm to¸n viªn, tõ ®ã míi gióp cho c¸c c¸n bé TD ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ho¹t ®éng cña DN qua ®ã t¨ng hiÖu qu¶ cho vay vèn TD. Nhµ n­íc còng cÇn x©y dùng ban hµnh hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cho c¸c giao dÞch tÝn dông chøng tõ nh»m gióp cho c¸c NH tæ chøc tèt c«ng viÖc cña m×nh, h¹n chÕ rñi ro trong tµi trî cho kh¸ch hµng kinh doanh XNK. CÇn ph¸p lý ho¸ mèi quan hÖ gi÷a NH vµ kh¸ch hµng giao dÞch tÝn dông chøng tõ trªn c¬ së luËt ph¸p quèc gia, gi÷a NH vµ kh¸ch hµng cÇn ký kÕt tho¶ thuËn b»ng c¸c v¨n b¶n x¸c ®Þnh mèi quan hÖ, hµnh ®éng còng nh­ nghÜa vô, quyÒn lîi cña 2 bªn tham gia trong giao dÞch tÝn dông chøng tõ. Cã sù kÕt hîp chÆt chÏ c¸c c¬ quan h÷u quan: NH , Bé th­¬ng m¹i, Tæng côc H¶i quan, phßng C«ng nghiÖp vµ Th­¬ng m¹i ViÖt Nam nh»m t¹o sù nhÊt qu¸n cho viÖc ¸p dông vµ thi hµnh quy chÕ, v¨n b¶n h­íng dÉn giao dÞch tÝn dông chøng tõ. Quy chÕ nµy phï hîp víi th«ng lÖ vµ tËp qu¸n quèc tÕ, phï hîp víi ®Æc thï kinh tÕ, x· héi, tËp qu¸n, m«i tr­êng ®Çu t­ cña n­íc ta. §©y lµ b­íc thiÕt t¹o hµnh lang ph¸p lý cho viÖc më réng ho¹t ®éng tµi trî XNK b»ng ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ. 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước Để tạo thêm cơ hội cho các DN kinh doanh XNK nhận được tài trợ từ phía NH, NHNN có thể nghiên cứu đề xuất với Chính phủ cho thành lập NH XNK đÓ đảm nhiệm các hoạt động tài trợ XNK cho các DN Việt Nam. - NHNN cần thực hiện tốt vai trò làm tham mưu cho Chính phủ để đưa ra những chính sách quản lý ngoại tệ có hiệu quả nhằm ổn định thị trường ngoại tệ tạo điều kiện ổn định tiền tệ giúp đỡ các DN và NHTM giảm bớt rủi ro trong hoạt động XNK. 3.3.3. Kiến nghị đối với NHCTVN - Để mở rộng hoạt động tài trợ XNK, NHCTVN cần có chương trình đào tạo đội ngũ cán bộ chuyên sâu trong mọi lĩnh vực hoạt động , đặc biệt là trong thanh toán quốc tế và tài trợ XNK. - NHCTVN cần thực hiện hoạt động Marketing sâu rộng hơn cả trong và ngoài nước, quảng cáo sản phẩm và khuếch trương hình ảnh của NH trên mọi phương tiện thông tin đại chúng, đồng thời vạch ra chính sách khách hàng hợp lý. - NHCTVN nên tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện quy trình nghiệp vụ thanh toán tín dụng chứng từ dựa trên UCP và kinh nghiệm các nước khác. NHCTVN nên đầu tư mở rộng thị trường, mở rộng mạng lưới chi nhánh trong và ngoài nước để đáp ứng tốt hơn nhu cầu của khách hàng XNK, thu hút thêm khách hàng, đồng thời phản ánh đúng tiềm lực của NH. - NHCTVN cần sớm nghiên cứu đưa ra thị trường những sản phẩm NH mới và tiện lợi cho khách hàng trong lĩnh vực thanh toán quốc tế, trong đó cần đặc biệt chú trọng đến việc sử dụng linh hoạt, đa dạng nhiều loại thư tín dụng khác nhau. - NHCTVN đã đề ra chiến lược phát triển rất tốt, vì vậy, NH cần phải chú trọng việc tổ chức thực hiện, phải đặt ra lịch trình cụ thể để thu hút được kết quả cao. Cã sù quan t©m hç trî kÞp thêi, th­êng xuyªn cña NHCTVN chÝnh lµ c¬ së vµ ®éng lùc gióp cho NHCTHK thóc ®Èy ho¹t ®éng NH nãi chung vµ ho¹t ®éng tµi trî XNK KÕt luËn Ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ chÝnh lµ mét phÇn kh«ng thÓ thiÕu trong toµn bé ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ quèc gia còng nh­ cña nÒn kinh tÕ toµn thÕ giíi, t¹i ®ã mçi quèc gia t×m ®­îc cho m×nh nh­ng c¬ héi ®Ó ph¸t triÓn vµ v­ît qua nh÷ng th¸ch thøc b»ng tiÒm n¨ng, thÕ m¹nh cña m×nh. ViÖt Nam ®ang trªn ®µ ph¸t triÓn , thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cña nÒn kinh tÕ, ngo¹i th­¬ng ViÖt Nam ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu nhÊt ®Þnh, cã nh÷ng tiÕn bé v­ît bËc. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã, tr­íc tiªn ph¶i kh¼ng ®Þnh cã sù l·nh ®¹o ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta, ®· ®­a ra ®­îc nh÷ng ®­êng lèi chÝnh s¸ch thuËn lîi khuyÕn khÝch, t¹o ®µ ph¸t triÓn cho ho¹t ®éng XNK, t¹o ®éng lùc cè g¾ng cña mäi thµnh phÇn kinh tÕ ë tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc lµm sao hç trî cho ho¹t ®éng XNK ®­îc vËn hµnh mét c¸ch tr«i ch¶y vµ æn ®Þnh. Ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ho¹t ®éng NH, chóng ta cµng hiÓu râ h¬n vai trß cña NH trong ho¹t ®éng tµi trî XNK, NH ®· gióp cho qua tr×nh vËn hµnh cç m¸y l­u th«ng ®­îc diÔn ra theo ®óng quy luËt, ®Ó h×nh thøc gi¸ trÞ ®­îc thùc hiÖn ®Õn cïng. TÊt c¶ c¸c NHTM ë ViÖt Nam ®Òu ra søc ®ãng gãp vµo c«ng cuéc x©y dùng nÒn kinh tÕ më, hîp t¸c vµ ph¸t triÓn,rong lÜnh vùc tµi trî XNK nãi chung vµ tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ nãi riªng th× chi nh¸nh NHCTHK ®· cã nh÷ng ®ãng gãp ®¸ng kÓ trong qu¸ tr×nh ®ã, tuy r»ng ch­a ph¶i thÕ m¹nh cña m×nh , kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng nµy cßn Ýt ái nh­ng NHCTHK ®· ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña c¸c DN. Nhê sù hç trî vµ hîp t¸c ®µy thiÖn chÝ cña NHCTHK ®· gióp cho c¸c DN më réng ph¹m vi giao dÞch, thùc hiÖn ®­îc c¸c th­¬ng vô lín, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm… tõ ®ã t¨ng uy tÝn , t¨ng doanh thu vµ tæng kim ng¹ch XNK. Chi nh¸nh NHCTHK ®· trë thµnh ng­êi b¹n lín cña nhiÒu c«ng ty nh­: Tæng c«ng ty 90,91, Tæng c«ng ty Than, MASIMEX, HANEL ORION, Tæng c«ng ty lÊp m¸y… TÝn dông chøng tõ lu«n ®­îc coi lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n thuËn tiÖn, an toµn vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cho c¸c DN. Trong t­¬ng lai kh«ng xa khi mµ ho¹t ®éng XNK cña ViÖt Nam ngµy cµng lín m¹nh, viÖc ¸p dông phæ biÕn ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy ch¾c ch¾n sÏ trë thµnh mét xu thÕ tÊt yÕu. ChÝnh v× vËy, NHCTHK ngay tõ b©y giê ph¶i nhËn thøc râ vai trß vµ vÞ thÕ cña m×nh, t×m ra ®­îc nh­ng tån t¹i do c¶ nguyªn nh©n chñ quan còng nh­ kh¸ch quan, ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i ®ã ®Ó nhanh chãng hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tø song song víi c¸c h×nh thøc tµi trî tiªn tiÕn kh¸c nh­: bao thanh to¸n, tÝn dông thuª mua… §Ó trë thµnh ng­êi ®ång hµnh ®¸ng tin cËy víi c¸c DN, ®Æc biÖt lµ c¸c DN XNK, vµ lµ ng­êi häc trß xuÊt s¾c thùc thi nh÷ng ®­êng lèi, chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc giao phã. Tõ viÖc t×m hiÓu, ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh NHCTHK, kho¸ luËn ®· tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn sau: Kho¸ luËn ®· tæng hîp c¬ së lý luËn vÒ tµi trî XNK vµ vÒ tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ, l¸m s¸ng tá sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña viÖc thóc ®Èy ho¹t ®éng nµy víi NHCTHK. §· ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh cña NHCTHK trong mét vµi n¨m trë l¹i ®©y vµ ®Æc biÖt lµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i chi nh¸nh, chØ ra nh÷ng kÕt qu¶ ®· vµ ®ang ®¹t ®­îc, c¶ nh÷ng tån t¹i cßn cÇn ph¶i tõng b­íc kh¾c phôc vµ nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan t¸c ®éng. Tõ nh÷ng kÕt qu¶ nghiªn cøu c¶ trªn lý luËn vµ thùc tiÔn t¹i NHCTHK, kho¸ luËn ®· ®Ò xuÊt kiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ, NHNN, NHCT ViÖt Nam vµ 9 gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy ho¹t ®éng nµy ngµy cµng hoµn thiÖn. Nh÷ng kÕt qu¶ mµ luËn v¨n ®¹t ®­îc lµ phï hîp víi yªu cÇu vµ môc ®Ých nghiªn cøu . Hoµn thµnh b¶n kho¸ luËn nµy, t¸c gi¶ mong mu«n ®ãng gãp mét phÇn nhá bÕ kiÕn thøc cña m×nh vµo ho¹t ®éng thùc tÕ nh»m gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i chi nh¸nh NHCTHK. Do h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu, hiÓu biÕt vµ kinh nghiÖm, t¸c gi¶ mong muèn nhËn ®­îc ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn quan t©m tíi lÜnh vùc nµy. T¸c gi¶ xin ch©n thµnh c¶m ¬n C« gi¸o th¹c sÜ NguyÔn ThÞ Hång H¶i, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn ®Ò tµi nµy, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa TiÒn tÖ- TÝn dông quèc tÕ, phßng tµi trî th­¬ng m¹i chi nh¸nh NHCTHK, ®· tËn t×nh h­íng dÉn vµ gióp ®ì t¸c gi¶ trong thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu hoµn thµnh kho¸ luËn nµy. §ång thêi, t¸c gi¶ xin göi lêi biÕt ¬n tíi sù quan t©m gióp ®ì cña gia ®×nh vµ b¹n bÌ trong suèt 4 n¨m häc võa qua. Môc lôc Lêi nãi ®Çu 1 CH¦¥NG 1 Lý luËn chung vÒ tµi trî xuÊt nhËp khÈu theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ cña ng©n hµng th­¬ng m¹i 3 1.1. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña tµi trî XNK 3 1.1.1. Kh¸i niÖm tµi trî XNK 3 1.1.2.Vai trß cña tµi trî XNK 5 1.1.2.1. §èi víi nÒn kinh tÕ 5 1.1.2.2. §èi víi NHTM 6 1.1.2.3. §èi víi Doanh nghiÖp 7 1.1.3. Vai trß cña NHTM trong ho¹t ®éng tµi trî XNK 7 1.2. Tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ 8 1.2.1. C¸c h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n 8 1.2.2. C¸c h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ cña NHTM 11 1.2.2.1. Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ 11 1.2.2.2. C¸c h×nh thøc tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ 14 1.3. C¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ 27 1.3.1. Nh©n tè vÒ phÝa kh¸ch hµng 27 1.3.2. Nh©n tè ng©n hµng 28 1.3.3. Nh©n tè mÆt hµng 29 1.3.4. Nh©n tè thÞ tr­êng 30 1.3.5. Nh©n tè tû gi¸ hèi ®o¸i 30 1.3.6. Nh©n tè c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc 31 1.3.7. C¸c nh©n tè bÊt kh¶ kh¸ng 31 CH¦¥NG 2 Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh NHCTHK 32 2.1. Giíi thiÖu chung vÒ NHCTHK 32 2.1.1. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn 32 2.1.2. Kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NHCTHK 33 2.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc TÝn dông chøng tõ t¹i Chi nh¸nh NHCTHK 37 2.2.1. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XNK 37 2.2.1.1. B¶o l·nh ph¸t hµnh L/C 37 2.2.1.2. Ký hËu vËn ®¬n, b¶o l·nh nhËn hµng, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång 41 2.2.2. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tµi trî XK 42 2.3. Mét sè ®¸nh gi¸ vÒ ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i chi nh¸nh NHCTHK 45 CH¦¥NG 3 Gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i NHCTHK 52 3.1. §Þnh h­íng chung 52 3.1.1. §Þnh h­íng cña nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng XNK 52 3.1.2. §Þnh h­íng ph¸t triÓn nghiÖp vô tµi trî XNK cña NHCTHK 52 3.2. Gi¶i ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng tµi trî XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ t¹i chi nh¸nh NHCTHK 54 3.2.1. Gi¶i ph¸p vÒ ®a d¹ng ho¸ c¸c ho¹t ®éng tµi trî XNK 55 3.2.2. Gi¶i ph¸p vÒ ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé NH 55 3.2.3. Gi¶i ph¸p vÒ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ NH 57 3.2.4. Gi¶i ph¸p vÒ chiÕn l­îc kh¸ch hµng 57 3.2.5. N©ng cÊp c¶i t¹o hÖ thèng th«ng tin NH 62 3.2.6. T¨ng c­êng c«ng t¸c Marketing NH trong ho¹t ®éng tµi trî XNK 63 3.2.7. T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra gi¸m s¸t 65 3.2.8. §Èy m¹nh nghiÖp vô hç trî cho ho¹t ®éng tµi trî XNK 65 3.2.9. §Èy m¹nh quan hÖ hîp t¸c víi c¸c NH trong n­íc vµ quèc tÕ 66 3.3. KiÕn nghÞ 66 3.3.1. KiÕn nghÞ víi ChÝnh phñ 66 3.3.2. KiÕn nghÞ víi NHNN 68 3.3.3. KiÕn nghÞ víi NHCTVN 68 KÕt luËn 70 ._.