Hoạt động Nhập khẩu ô tô cũ & tác động của nó tới ngành sản xuất ô tô của Việt Nam

Më ®Çu I. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Tr­íc c¸ch m¹ng th¸ng 8, « t« vÉn lµ mét kh¸i niÖm rÊt xa l¹ víi ng­êi ViÖt Nam, nh­ng cho ®Õn nay nã ®· dÇn quen thuéc vµ cã xu h­íng trë thµnh ph­¬ng tiÖn ®i l¹i th«ng dông cña ng­êi ViÖt. Cã nhiÒu nguån cung cho nhu cÇu « t« trong n­íc bao gåm: nguån cung tõ ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ nguån cung tõ c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc. Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1991, ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« mµ chñ yÕu lµ « t« cò lµ nguån cung duy nhÊt, gãp phÇn gi¶i quyÕt nhu cÇu vÒ lo¹i ph­¬ng tiÖn nµy cña ng­êi d©n. Cho ®Õn khi ngµnh s¶n xuÊt « t« cña ViÖt Nam ®­îc chÝnh thøc ra ®êi, thÞ tr­êng « t« trë nªn phong phó h¬n víi nh÷ng s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu ViÖt. C«ng nghiÖp « t« ®­îc coi lµ ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän, cÇn ®­îc ­u tiªn ph¸t triÓn. V× thÕ, ®Ó b¶o hé cho “®øa con c­ng” cña m×nh, ChÝnh phñ ®· ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ ®èi víi ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« nãi chung vµ « t« cò nãi riªng. ChØ ®­îc nhËp khÈu nh÷ng lo¹i « t« mµ c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc, hoÆc s¶n xuÊt nh­ng ch­a cã hiÖu qu¶. Ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò ®· kh«ng x©m ph¹m ®Õn nh÷ng lÜnh vùc s¶n xuÊt chÝnh cña ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nµy. Nh÷ng t­ëng lµ sù b¶o hé Êy sÏ ®em l¹i kÕt qu¶ nh­ng sau h¬n 10 n¨m tån t¹i, c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam cho ®Õn nay vÉn chØ lµ c«ng nghÖ l¾p r¸p gi¶n ®¬n. Ng­êi d©n cña mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ng­êi thuéc vµo hµng thÊp nhÊt trªn thÕ giíi l¹i ph¶i mua « t« víi gi¸ cao nhÊt. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thuÕ, vÒ gi¸, vÒ chÝnh s¸ch qu¶n lý… ®èi víi mÆt hµng « t« g©y bøc xóc víi ng­êi d©n ®· tõ nhiÒu n¨m nay. §Õn khi yªu cÇu héi nhËp ®­îc ®Æt ra, khi ViÖt Nam buéc ph¶i cam kÕt dÇn më cöa thÞ tr­êng « t« ®Ó trë thµnh thµnh viªn cña tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi WTO, mét trong nh÷ng ®éng th¸i tÝch cùc (trªn lý thuyÕt) ®ã lµ viÖc Nhµ n­íc cho phÐp nhËp khÈu « t« d­íi 16 chç ®· qua sö dông (mÆt hµng mµ tr­íc ®ã ®· bÞ cÊm nhËp). Tõ ®©y, t­ëng r»ng c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« trong n­íc cã thªm mét ®èi thñ c¹nh tranh nÆng ký, ng­êi tiªu dïng cã thªm sù lùa chän cho m×nh víi kú väng vÒ gi¸ c¶ vµ chÊt l­îng nhÊt lµ khi so s¸nh víi c¸c lo¹i xe do doanh nghiÖp trong n­íc s¶n xuÊt, l¾p r¸p. Nh­ng kÕt qu¶ cho thÊy mét thùc tÕ ®¸ng thÊt väng. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ thuÕ hay kiÓm ®Þnh chÊt l­îng ®· g©y nªn nh÷ng x¸o trén lín. ChÝnh s¸ch míi nµy cña Nhµ n­íc ®· hoµn toµn thÊt b¹i, nã kh«ng ®· ®¹t ®­îc môc ®Ých ®Ò ra lµ t¹o c¹nh tranh, thóc ®Èy ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn vµ gi¸ c¶ vÉn lµ vÊn ®Ò nhøc nhèi, ng­êi tiªu dïng vÉn lµ nh÷ng ng­êi chÞu g¸nh nÆng vÒ thuÕ vµ tµi chÝnh. Tr­íc nh÷ng vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò còng nh­ ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, em ®· chän ®Ò tµi nghiªn cøu “Ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò vµ t¸c ®éng cña nã tíi ngµnh s¶n xuÊt « t« cña ViÖt Nam”. Víi t­ c¸ch lµ mét sinh viªn, em chØ xin ®­îc ®­a ra nh÷ng ®iÒu ®¸ng l­u t©m nhÊt vµ mét vµi ®Ò xuÊt cña c¸ nh©n em, hi väng cã thÓ gãp mét tiÕng nãi nhá ph¶n ¸nh phÇn nµo thùc tr¹ng vÊn ®Ò, cßn gi¶i ph¸p kh¾c phôc cô thÓ th× xin chê c¸c nhµ l·nh ®¹o, c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch. II. Môc ®Ých nghiªn cøu Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ ph¶n ¸nh thùc tr¹ng cña ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò, sù cÇn thiÕt cña nã ®èi víi ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vµ t¸c ®éng cña nã tíi ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam trong suèt qu¸ tr×nh tõ 1986 ®Õn nay nh­ng träng t©m vÉn lµ thêi gian gÇn ®©y v× ®©y lµ giai ®o¹n mµ thÞ tr­êng « t« cã nhiÒu biÕn ®éng nhÊt. Trªn c¬ së ®ã, ®­a ra nh÷ng ®Ò xuÊt kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cßn tån t¹i trong ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò vµ ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam. III. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu - §èi t­îng: ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò vµ t×nh h×nh ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt « t« cña ViÖt Nam - Ph¹m vi nghiªn cøu: thÞ tr­êng « t« cña ViÖt Nam (chó träng h¬n tíi thÞ tr­êng « t« du lÞch) vµ cã tham kh¶o mét sè thÞ tr­êng « t« cò trªn thÕ giíi. IV. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, luËn v¨n ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tæng hîp vµ ph©n tÝch sè liÖu, ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph­¬ng ph¸p chän mÉu kÕt hîp víi ph©n tÝch tæng hîp. C¸c ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc kÕt hîp chÆt chÏ víi nhau theo kÕt cÊu logic. V. Bè côc cña luËn v¨n Ngoµi Lêi më ®Çu, KÕt luËn, Danh môc ch÷ viÕt t¾t, Danh môc b¶ng, kÕt cÊu luËn v¨n chia lµm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò vµ t¸c ®éng cña nã tíi ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam Ch­¬ng 3: §Þnh h­íng vµ mét sè ®Ò xuÊt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò Ch­¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò I. Tæng quan vÒ c¬ chÕ, chÝnh s¸ch vµ c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý nhËp khÈu 1. C¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu øng víi mçi nÒn kinh tÕ cã mét c¬ chÕ kinh tÕ vËn hµnh phï hîp. øng víi mçi c¬ chÕ kinh tÕ l¹i cã mét c¬ chÕ kinh tÕ qu¶n lý phï hîp. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ lµ c¸c ph­¬ng thøc mµ qua ®ã Nhµ n­íc t¸c ®éng vµo nÒn kinh tÕ ®Ó ®Þnh h­íng nÒn kinh tÕ tù vËn ®éng nh»m tíi c¸c môc tiªu ®· ®Þnh. Ngo¹i th­¬ng lµ mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän cña nÒn kinh tÕ quèc d©n, ®¶m nhËn chøc n¨ng l­u th«ng hµng hãa dÞch vô gi÷a trong n­íc vµ ngoµi n­íc, lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña nÒn kinh tÕ. Ho¹t ®éng nµy còng cÇn ph¶i ®­îc qu¶n lý theo mét c¬ chÕ nhÊt ®Þnh, mang tÝnh ®Æc thï. §ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu. C¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ vµ c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ®­îc x©y dùng vµ ban hµnh trªn c¬ së nhËn thøc vµ vËn dông c¸c quy luËt kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. ë ViÖt Nam hiÖn nay, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta chñ tr­¬ng x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng XHCN cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Do ®ã, c¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu ph¶i tu©n thñ theo c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ n­íc. C¬ chÕ qu¶n lý xuÊt nhËp khÈu nµy ra ®êi lµ ®ßi hái kh¸ch quan. V× vËy, nã cã thÓ vµ cÇn ®­îc thay ®æi cho phï hîp c¸c quy luËt kinh tÕ nÕu cÇn thiÕt. Cã thÓ hiÓu, c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu lµ c¸c ph­¬ng thøc mµ qua ®ã Nhµ n­íc t¸c ®éng cã ®Þnh h­íng theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh vµo c¸c ®èi t­îng (kh¸ch thÓ) tham gia vµo ho¹t ®éng nhËp khÈu nh»m ®¶m b¶o cho sù tù vËn ®éng cña ho¹t ®éng nhËp khÈu h­íng ®Õn c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi ®· ®Þnh cña Nhµ n­íc. Thùc chÊt cña c¬ chÕ qu¶n lý nhËp khÈu lµ sù t¸c ®éng t­¬ng t¸c chñ thÓ qu¶n lý (ë ®©y lµ c¸c c¬ quan h÷u quan cña Nhµ n­íc) tíi ®èi t­îng qu¶n lý (c¸c doanh nghiÖp kinh doanh nhËp khÈu vµ hµng hãa-dÞch vô nhËp khÈu) th«ng qua chÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu. 2. ChÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu vµ c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu 2.1 ChÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu “ChÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu lµ hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, nguyªn t¾c, môc tiªu, biÖn ph¸p vµ c«ng cô mµ c¸c quèc gia sö dông nh»m qu¶n lý, ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng nhËp khÈu phï hîp víi c¸c lîi thÕ cña quèc gia trong tõng thêi kú nh»m ®em l¹i lîi Ých cao nhÊt cho quèc gia tõ th­¬ng m¹i quèc tÕ.”[1] ThS. Vò ThÞ HiÒn (2007), §Ò tµi NCKH cÊp bé: C¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1] Trong bèi c¶nh tù do hãa th­¬ng m¹i toµn cÇu hiÖn nay, chÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu cña ViÖt Nam cÇn ph¶i cã sù ®iÒu chØnh theo h­íng võa ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña nh©n d©n, cña ph¸t triÓn s¶n xuÊt, võa ph¶i b¶o vÖ ®­îc thÞ tr­êng néi ®Þa ®ång thêi ®¸p øng ®­îc yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. * ChÝnh s¸ch nhËp khÈu « t« cò ChÝnh s¸ch nhËp khÈu « t« cò n»m trong hÖ thèng c¸c chÝnh s¸ch nhËp khÈu cña Nhµ n­íc víi ®èi t­îng lµ nhãm mÆt hµng « t« cò v× thÕ cã thÓ ®­a ra kh¸i niÖm nh­ sau víi chÝnh s¸ch nhËp khÈu « t« cò: ChÝnh s¸ch nhËp khÈu « t« cò lµ hÖ thèng c¸c quan ®iÓm, nguyªn t¾c, c«ng cô ®iÒu chØnh ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò cña Nhµ n­íc nh»m ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò h­íng tíi c¸c môc tiªu kinh tÕ-x· héi ®· ®Þnh cña Nhµ n­íc. ChÝnh s¸ch qu¶n lý nhËp khÈu ®­îc thùc hiÖn th«ng qua mét hÖ thèng c¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu. 2.2 C¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu C¸c c«ng cô qu¶n lý nhËp khÈu lµ nh÷ng biÖn ph¸p, thñ tôc mµ Nhµ n­íc ®­a ra nh»m t¸c ®éng vµ ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. Nh÷ng c«ng cô nµy rÊt nhiÒu, rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p nh­ng tùu trung l¹i cã hai nhãm c«ng cô lµ: thuÕ quan vµ phi thuÕ quan. ThuÕ quan lµ mét biÖn ph¸p cæ ®iÓn nh­ng cã t¸c dông trùc tiÕp vµ m¹nh mÏ trong ®iÒu tiÕt ho¹t ®éng nhËp khÈu. Cã thÓ hiÓu, “thuÕ nhËp khÈu lµ mét lo¹i thuÕ gi¸n thu ®¸nh vµo hµng mËu dÞch, phi mËu dÞch khi hµng hãa ®i vµo l·nh thæ h¶i quan cña mét n­íc”.[1] ThS. Vò ThÞ HiÒn (2007), §Ò tµi NCKH cÊp bé: C¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p qu¶n lý ho¹t ®éng nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1] Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh thuÕ nhËp khÈu lµ: thø nhÊt, gãp phÇn vµo viÖc ph¸t triÓn vµ b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc; thø hai, h­íng dÉn tiªu dïng trong n­íc; thø ba, gãp phÇn t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch ®ång thêi cßn gãp phÇn thùc hiÖn chÝnh s¸ch tù do hãa th­¬ng m¹i. Nhµ n­íc ®· ban hµnh biÓu thuÕ nhËp khÈu gåm 97 ch­¬ng, trong ®ã danh môc mÆt hµng chÞu thuÕ cña biÓu thuÕ nhËp khÈu ®­îc x©y dùng trªn c¬ së Danh môc cña HÖ thèng ®iÒu hßa m« t¶ vµ m· hãa hµng hãa cña Tæ chøc H¶i quan thÕ giíi (viÕt t¾t lµ danh môc HS). Tïy theo mÆt hµng nhËp khÈu vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc ®èi víi tõng mÆt hµng nhËp khÈu mµ Nhµ n­íc ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh thuÕ nhËp khÈu phï hîp. Cã thÓ ®ã lµ thuÕ tÝnh theo gi¸, thuÕ tuyÖt ®èi, thuÕ theo mïa, h¹n ng¹ch thuÕ. Ngoµi ra, cßn cã mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh thuÕ nhËp khÈu kh¸c nh­ thuÕ lùa chän, thuÕ hçn hîp…Trong ®ã, thuÕ tuyÖt ®èi lµ lo¹i thuÕ quy ®Þnh møc thuÕ theo gi¸ trÞ tuyÖt ®èi tÝnh trªn ®¬n vÞ hµng hãa nhËp (sè l­îng, träng l­îng, dung tÝch)... Do ®ã, gi¸ hµng nhËp khÈu cao, thÊp kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn quy m« thuÕ thu ®­îc. C¸ch tÝnh thuÕ ®¬n gi¶n. Tuy nhiªn, khi gi¸ c¶ nhËp khÈu biÕn ®éng sÏ n¶y sinh sù kh«ng c«ng b»ng gi÷a c¸c ®èi t­îng chÞu thuÕ. Theo th«ng lÖ cña WTO, thuÕ tuyÖt ®èi ®­îc ¸p dông víi nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu khã qu¶n lý ®­îc vÒ gi¸. ¤ t« cò lµ mét mÆt hµng thuéc diÖn nµy. ThuÕ quan lµ biÖn ph¸p mµ tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) cho phÐp sö dông ®Ó b¶o hé thÞ tr­êng trong n­íc nh­ng ph¶i cam kÕt rµng buéc víi mét møc thuÕ trÇn nhÊt ®Þnh vµ cã lÞch tr×nh c¾t gi¶m, v× thÕ nã cã xu h­íng ngµy cµng gi¶m ®i. Sù tù do hãa biÓu hiÖn th«ng qua c¸c chÝnh s¸ch vÒ chÕ ®é ­u ®·i phæ cËp (GSP), quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN), hiÖp ®Þnh thuÕ quan ­u ®·i cã hiÖu lùc chung cña c¸c khèi liªn kÕt kinh tÕ nh­ APTA, EU… Hµng rµo phi thuÕ quan lµ c¸c biÖn ph¸p kh¸c víi thuÕ quan, trªn thùc tÕ ng¨n cÊm hoÆc h¹n chÕ viÖc nhËp khÈu hay xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm gi÷a hai hay nhiÒu quèc gia, bao gåm: c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l­îng nh­ cÊm nhËp khÈu, h¹n ng¹ch nhËp khÈu, giÊy phÐp nhËp khÈu hay c¸c h×nh thøc kh¸c; c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vÒ gi¸; c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý liªn quan ®Õn quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp; c¸c biÖn ph¸p kü thuËt; c¸c biÖn ph¸p liªn quan ®Õn ®Çu t­ n­íc ngoµi. Ngoµi ra cßn cã c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ th­¬ng m¹i t¹m thêi nh­ c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸, chèng trî cÊp, c¸c biÖn ph¸p tù vÖ...; c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý hµnh chÝnh; c¸c biÖn ph¸p b¶o vÖ th­¬ng m¹i t¹m thêi... còng ®­îc Nhµ n­íc sö dông nh­ nh÷ng biÖn ph¸p nh»m qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng nhËp khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. CÊm nhËp khÈu lµ biÖn ph¸p b¶o hé cao, g©y ra h¹n chÕ lín nhÊt ®èi víi th­¬ng m¹i quèc tÕ. WTO nãi chung kh«ng cho phÐp sö dông biÖn ph¸p nµy, nh­ng hiÖn nay cã kho¶ng 3/4 c¸c n­íc thµnh viªn lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, tr×nh ®é ph¸t triÓn gi÷a c¸c thµnh viªn lµ kh«ng ®ång ®Òu, vËy nªn c¸c quèc gia vÉn cã thÓ thi hµnh biÖn ph¸p cÊm nhËp khÈu trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö trong mét sè tr­êng hîp quy ®Þnh cña tæ chøc. WTO kh«ng cho phÐp c¸c n­íc thµnh viªn ®­îc sö dông h¹n ng¹ch nhËp khÈu v× nã lµm ¶nh h­ëng nhiÒu ®Õn th­¬ng m¹i thÕ giíi. Tuy nhiªn trong mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt nh­ nh»m h¹n chÕ t¹m thêi, ng¨n ngõa, kh¾c phôc sù khan hiÕm trÇm träng c¸c s¶n phÈm thiÕt yÕu; h¹n chÕ ®Ó b¶o vÖ mét sè ngµnh c«ng nghiÖp t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn; b¶o vÖ søc kháe con ng­êi; b¶o vÖ ®éng thùc vËt quý hiÕm.... WTO vÉn cho phÐp sö dông h¹n ng¹ch nh­ng khi sö dông ph¶i thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn kÌm theo (§iÒu 11-GATT/1994). C¸c biÖn ph¸p kü thuËt lµ nhãm gi¶i ph¸p gi¸n tiÕp ng¨n c¶n gi¸m s¸t hµng hãa nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi vµo trong n­íc. C¸c rµo c¶n nµy kh¸ phøc t¹p, bao gåm: c¸c quy ®Þnh tiªu chuÈn kü thuËt, kiÓm dÞch ®éng thùc vËt, c¸c yªu cÇu vÒ nh·n m¸c hµng hãa, yªu cÇu vÒ quyÒn së h÷u s¸ng chÕ, së h÷u c«ng nghiÖp, yªu cÇu vÒ m«i tr­êng. WTO yªu cÇu c¸c quy ®Þnh nµy còng nh­ thñ tôc ®Ó ®¸nh gi¸ kh«ng ®­îc t¹o ra c¸c trë ng¹i kh«ng cÇn thiÕt ®èi víi th­¬ng m¹i quèc tÕ, ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c kh«ng ph©n biÖt ®èi xö vµ ®·i ngé quèc gia, ph¶i minh b¹ch vµ tiÕn tíi hµi hßa hãa. Yªu cÇu vÒ tû lÖ néi ®Þa hãa lµ viÖc c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ cã quyÒn ®­a ra mét tû lÖ ®Çu vµo trong s¶n xuÊt cña c¸c dù ¸n cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi, nh»m ®¶m b¶o ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña ®Þa ph­¬ng, ®­a c¸c ngµnh c«ng nghiÖp dÇn dÇn thay thÕ nhËp khÈu. MÆc dï WTO cho phÐp ¸p dông biÖn ph¸p nµy nh­ng chØ ë møc ®é nhÊt ®Þnh nh»m h¹n viÖc c¸c n­íc nhËn ®Çu t­ qu¸ l¹m dông biÖn ph¸p nµy lµm c¶n trë th­¬ng m¹i quèc tÕ. II. Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò vµ ®Æc ®iÓm mét sè thÞ tr­êng xe cò trªn thÕ giíi 1. §Æc ®iÓm mÆt hµng « t« cò Cã thÓ nãi, « t« cò lµ mét lo¹i hµng hãa ®Æc biÖt, vËy nªn ®Ó quyÕt ®Þnh cho nhËp hay kh«ng lo¹i hµng hãa nµy, Nhµ n­íc ta ®· ph¶i c©n nh¾c kü l­ìng vÒ nh÷ng mÆt tÝch cùc còng nh­ h¹n chÕ cña nã. Cïng lµ « t«, nh­ng víi « t« míi, viÖc kiÓm tra xuÊt xø cña chiÕc xe kh«ng mÊy khã kh¨n, cßn víi « t« cò th× ng­îc l¹i, rÊt khã x¸c ®Þnh xuÊt xø bëi viÖc x¸c ®Þnh mét chiÕc xe ®­îc s¶n xuÊt t¹i mét n­íc nh­ng l­u hµnh qua nhiÒu n­íc kh¸c nhau tr­íc khi nhËp n­íc ta lµ chuyÖn th«ng th­êng. V× vËy, viÖc kiÓm tra xuÊt xø cña mét chiÕc « t« cò lµ kh«ng ®¬n gi¶n. VÒ chÊt l­îng, víi xe míi cã thÓ c¨n cø vµo lo¹i xe, h·ng s¶n xuÊt th× cã thÓ biÕt ®­îc chÊt l­îng xe, cßn víi xe cò, chÊt l­îng cña xe cßn l¹i bao nhiªu cho ®Õn thêi ®iÓm kiÓm tra lµ vÊn ®Ò khã x¸c ®Þnh. ViÖc ®­a ra ®Þnh l­îng % ®Ó nãi vÒ chÊt l­îng cña xe cò còng chØ lµ c¸ch tÝnh t­¬ng ®èi. Kh¸i niÖm tuæi thä ë xe cò nãi lªn thêi gian ®· qua sö dông cña xe, nh­ng còng khã cã thÓ dïng kh¸i niÖm nµy ®Ó ¸m chØ chÊt l­îng cña xe cò, v× mét chiÕc xe cã tuæi thä cao, Ýt ®­îc sö dông vµ sö dông ®óng c¸ch vÉn cã thÓ cã chÊt l­îng tèt h¬n nh÷ng xe cã tuæi thä thÊp, kh«ng ®­îc gi÷ g×n cÈn thËn, møc ®é sö dông cao. Vµ cßn mét h¹n chÕ cña viÖc mua xe cò nhËp khÈu lµ cã nh÷ng ®êi xe ®­îc gäi lµ xe thêi vô, chØ ®­îc s¶n xuÊt trong mét thêi gian ng¾n nªn nh÷ng linh kiÖn, phô tïng khan hiÕm trªn thÞ tr­êng. V× vËy, nh÷ng lo¹i xe nµy khi cÇn thay thÕ phô tïng, linh kiÖn sÏ rÊt khã t×m nªn th­êng ph¶i t×m linh kiÖn cña c¸c lo¹i xe t­¬ng tù ®Ó thay thÕ vµo. Linh kiÖn kh«ng t­¬ng thÝch sÏ khiÕn cho ®é bÒn cña xe kh«ng b¶o ®¶m. Gi¸ c¶ lµ mét yÕu tè ®Æc biÖt cña xe ®· qua sö dông. Th«ng th­êng gi¸ c¸c lo¹i xe cò ®Òu thÊp h¬n xe míi cïng lo¹i, trõ nh÷ng lo¹i xe “®éc”, sè l­îng Ýt, ®¸p øng ®­îc së thÝch cña d©n ch¬i xe cæ. Gi¸ xe míi ®­îc quy ®Þnh bëi nhµ s¶n xuÊt cßn gi¸ xe cò kh«ng bÞ rµng buéc bëi quy ®Þnh nµo, v× thÕ ®· cã tr­êng hîp cïng mét lo¹i xe nh­ng chªnh lÖch vÒ gi¸ lµ rÊt lín. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ c¶ cña xe cò còng gÆp khã kh¨n. 2. Sù cÇn thiÕt cña ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò trong ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi * Do nhu cÇu sö dông « t« t¨ng cao Tr­íc n¨m 1975, nguån cung cho thÞ tr­êng « t« trong n­íc hoµn toµn dùa vµo viÖc nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi, mµ chñ yÕu lµ xe ®· qua sö dông. Cho ®Õn n¨m 1991, ngµnh c«ng nghiÖp « t« b¾t ®Çu khëi s¾c vµ gãp phÇn vµo gi¶i quyÕt phÇn nµo nhu cÇu sö dông « t«, nh­ng vÉn kh«ng thÓ nµo thay thÕ hoµn toµn viÖc nhËp khÈu xe ®· qua sö dông. B¶ng 1: B¶ng thèng kª tæng sè « t« cña n­íc ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y §¬n vÞ : chiÕc N¨m 1991 2003 2004 2005 Tæng sè « t« 256.898 438.882 498.492 568.071 Nguån: Côc §¨ng kiÓm ViÖt Nam Cã thÓ thÊy nhu cÇu sö dông « t« cña n­íc ta kh¸ cao vµ t¨ng nhanh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Lý do chÝnh lµ do sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ nhanh, æn ®Þnh cña ®Êt n­íc. KÓ tõ khi luËt doanh nghiÖp cã hiÖu lùc (01/01/2000), thµnh phÇn kinh tÕ t­ nh©n ph¸t triÓn m¹nh t¹o ra l­îng cÇu lín ®èi víi vËn t¶i hµng hãa ®ång thêi nhu cÇu sö dông « t« con cña c¸c doanh nghiÖp còng rÊt lín. Qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ diÔn ra nhanh dÉn tíi sù gia t¨ng cña c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp. §©y còng lµ mét yÕu tè lµm t¨ng l­îng cÇu vËn t¶i hµng hãa b»ng ®­êng bé. ViÖc s¶n xuÊt tËp trung theo tõng vïng, vËy nªn viÖc ph©n phèi c¸c s¶n phÈm n«ng l©m ng­ nghiÖp cho thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc còng ®ßi hái sù hç trî ®¾c lùc cña vËn t¶i ®­êng bé. H¬n n÷a, nh÷ng n¨m gÇn ®©y chÝnh phñ ®Çu t­ m¹nh vµo ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng cña giao th«ng ®­êng bé (chñ yÕu lµ n©ng cÊp c¸c tuyÕn ®­êng cò), thªm vµo ®ã lµ møc sèng trung b×nh cña ng­êi d©n dÇn ®­îc c¶i thiÖn. Nh÷ng nguyªn nh©n trªn cµng kÝch thÝch sù gia t¨ng sè l­îng « t«. §Ó ®¸p øng yªu cÇu ®ã, chÝnh phñ mét mÆt khuyÕn khÝch s¶n xuÊt, l¾p r¸p xe trong n­íc, mét mÆt cã c¬ chÕ ®Þnh h­íng viÖc nhËp khÈu c¸c chñng lo¹i « t«, trong ®ã ph¶i kÓ ®Õn « t« ®· qua sö dông. * Gióp ph¸t huy nguån lùc trong n­íc mét c¸ch hiÖu qu¶ Vèn lµ mét nguån lùc rÊt quan träng trong ph¸t triÓn kinh tÕ, ®Ó tÝch lòy ®­îc nhiÒu vèn ®· khã, ®Ó sö dông vèn cã hiÖu qu¶ cßn khã h¬n. T¹o vèn vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ trë thµnh yÕu tè cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi qu¸ tr×nh t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë nh÷ng n­íc cã nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi nh­ n­íc ta hiÖn nay. NhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc mµ chñ yÕu lµ « t« ®· qua sö dông, gi¸ sÏ rÎ h¬n so víi xe míi. ViÖc nhËp khÈu cã chän läc « t« ®· qua sö dông c¶ vÒ chñng lo¹i vµ thÞ tr­êng ®· gãp phÇn kh«ng nhá vµo viÖc sö dông nguån vèn nhËp khÈu mét c¸ch hiÖu qu¶. * C¶i biÕn c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa §èi víi n­íc ta, ph¸t triÓn c«ng nghÖ lµ môc tiªu quan träng cña ngo¹i th­¬ng. §©y võa lµ môc tiªu tr­íc m¾t võa lµ môc tiªu l©u dµi cña qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, nÒn c«ng nghiÖp trong n­íc cßn yÕu, tr×nh ®é thÊp, chóng ta kh«ng cã c¸ch nµo tèt h¬n lµ cÇn thùc hiÖn mét qu¸ tr×nh chuyÓn giao c«ng nghÖ tõ ngoµi vµo, qua con ®­êng ngo¹i th­¬ng ®Ó tranh thñ c«ng nghÖ míi cña n­íc ngoµi, ¸p dông vµo hoµn c¶nh cô thÓ n­íc ta. Nh×n l¹i chÆng ®­êng kh«i phôc, x©y dùng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ trong mÊy thËp niªn võa qua chóng ta thÊy râ ®­îc vai trß cña khoa häc kü thuËt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ. Sau chiÕn tranh, c¬ së vËt chÊt kü thuËt hÕt søc thiÕu thèn, nghÌo nµn, chØ cã mét sè nhµ m¸y lín ®Çu ngµnh lµ cã m¸y mãc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. N¨ng suÊt lao ®éng thÊp, kh«ng khai th¸c ®­îc tiÒm n¨ng cña con ng­êi vµ tù nhiªn, c¬ cÊu kinh tÕ chñ yÕu lµ n«ng nghiÖp vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp. §Æc biÖt lµ ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« hÇu nh­ kh«ng cã. Nguån cung duy nhÊt cña thÞ tr­êng trong n­íc lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt n­íc ngoµi. §øng tr­íc t×nh h×nh ®ã, ta chñ tr­¬ng nhËp khÈu mét sè lo¹i « t« mµ phÇn lín lµ « t« ®· qua sö dông, linh kiÖn phô tïng s¶n xuÊt « t« ®Ó phôc vô cho c«ng cuéc c¶i tiÕn nÒn s¶n xuÊt trong n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp hãa. ViÖc nhËp khÈu nh»m hai môc tiªu: Thø nhÊt: nhËp khÈu « t«, linh kiÖn phô tïng s¶n xuÊt « t« phôc vô cho s¶n xuÊt hµng hãa ®¶m b¶o yªu cÇu gi¶m thiÓu chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ vËn chuyÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng phôc vô ngµnh vËn t¶i, vµ c¸c ngµnh cã liªn quan. Thø hai: NhËp khÈu « t«, linh kiÖn phô tïng s¶n xuÊt « t« ®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i xe chuyªn dïng ®Ó ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ, ngµnh giao th«ng vËn t¶i tõ ®ã, s¶n xuÊt, vËn chuyÓn c¸c c«ng cô, dông cô, m¸y mãc phôc vô cho qu¸ tr×nh c¬ giíi hãa n«ng nghiÖp n«ng th«n. Cã thÓ nãi, viÖc nhËp khÈu c¸c lo¹i xe chuyªn dông (mµ chñ yÕu lµ xe ®· qua sö dông) ®· lµm cho n¨ng suÊt vµ chÊt l­îng s¶n xuÊt cña mét sè ngµnh t¨ng lªn ®¸ng kÓ nh­ ngµnh x©y dùng, kiÕn tróc, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, n«ng nghiÖp n«ng th«n... gãp phÇn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ. Nh×n chung, t¸c ®éng cña nhËp khÈu « t« tíi qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ theo h­íng c«ng nghiÖp hãa-hiÖn ®¹i hãa mang tÝnh chÊt x©u chuçi, sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc nµy kÐo theo sù ph¸t triÓn cña lÜnh vùc kh¸c. Nhê nhËp khÈu « t« cã chän läc vÒ chÊt l­îng vµ gi¸ c¶ ®· n©ng cao ®­îc chÊt l­îng cña nh÷ng lo¹i xe cung cÊp trªn thÞ tr­êng, tõ ®ã tiÕt kiÖm ®­îc thêi gian vµ chi phÝ vËn chuyÓn. §iÒu nµy gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc lµm cho hµng hãa ®­îc bµy b¸n trªn thÞ tr­êng ®­îc phong phó, ®a d¹ng, gi¸ c¶ ph¶i ch¨ng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tÇng líp nh©n d©n cã thÓ mua hµng hãa phï hîp víi tói tiÒn cña m×nh ®Ó phôc vô cho nhu cÇu cuéc sèng. * Më réng quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i víi c¸c n­íc, thóc ®Èy héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ChiÕn l­îc “më cöa kinh tÕ” lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta, thùc chÊt lµ më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i. Chóng ta thÊy râ r»ng ngo¹i th­¬ng vµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c cã t¸c ®éng quan hÖ phô thuéc qua l¹i lÉn nhau. Ho¹t ®éng nhËp khÈu thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng còng nh­ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i kh¸c ph¸t triÓn. Ch¼ng h¹n nhËp khÈu thóc ®Èy quan hÖ tÝn dông, ®Çu t­, më réng quan hÖ vËn t¶i quèc tÕ... mÆt kh¸c c¸c quan hÖ nµy l¹i t¹o tiÒn ®Ò cho viÖc më réng s¶n xuÊt trong n­íc. ¤ t« ®· qua sö dông còng lµ mét trong nh÷ng mÆt hµng ®­îc phÐp nhËp khÈu ë n­íc ta hiÖn nay, v× thÕ ho¹t ®éng nhËp khÈu mÆt hµng nµy còng ®ãng gãp kh«ng nhá vµo thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i ph¸t triÓn. ViÖt Nam còng nh­ bao n­íc kh¸c kh«ng thÓ n»m ngoµi xu h­íng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. V× thÕ viÖc thùc hiÖn lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ nhËp khÈu « t«, còng nh­ viÖc cho phÐp nhËp khÈu « t« ®· qua sö dông lµ nh÷ng viÖc lµm cÇn thiÕt, phï hîp víi c¸c cam kÕt trong APTA, AICO vµ WTO. * ThÓ hiÖn mét t­ duy míi trong viÖc ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cña chÝnh phñ §· lµ thÞ tr­êng th× cã míi, cã cò, cã ta, cã t©y míi ph¶n ¸nh tÝnh ®a d¹ng cña nhu cÇu, ®a d¹ng cña nguån cung cÊp vµ ®a d¹ng cña gi¸ c¶. Tr­íc ®©y, sau khi tham kh¶o ý kiÕn c¸c nhµ qu¶n lý vµ c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« VAMA, chÝnh phñ ®· ban hµnh quyÕt ®Þnh sè 242/1999/Q§-TTg ngµy 30/12/1999 vÒ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa n¨m 2000, trong ®ã quy ®Þnh cÊm nhËp khÈu “xe « t« d­íi 16 chç ®· qua sö dông”. BiÖn minh cho quyÕt ®Þnh nµy, c¸c chuyªn gia cho r»ng: thø nhÊt, h¹ tÇng giao th«ng cña ViÖt Nam cßn yÕu kÐm, cÇn ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ ph­¬ng tiÖn giao th«ng; thø hai, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« trong n­íc cßn non trÎ, cÇn ph¶i t¹o ®iÒu kiÖn cho ngµnh c«ng nghiÖp chñ lùc nµy lín m¹nh; thø ba, xe « t« ®· qua sö dông dÔ g©y « nhiÔm m«i tr­êng. Tuy nhiªn, thùc tiÔn ®· cho thÊy, viÖc cÊm nhËp khÈu xe cò kh«ng lµm gi¶m tai n¹n giao th«ng, l¹i còng kh«ng lµm cho “®øa con c­ng” c«ng nghiÖp « t« lín m¹nh nh­ mong muèn. Mét m×nh mét thÞ tr­êng, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« kh«ng chÞu t¨ng tèc trong viÖc néi ®Þa hãa, còng kh«ng chÞu ®Çu t­ më réng s¶n xuÊt, h­íng ra xuÊt khÈu nh­ chiÕn l­îc ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®· ®Þnh. Ng­îc l¹i, hä vÉn ®ñng ®Ønh v× ngay viÖc khai th¸c thÞ tr­êng néi ®Þa, “n¾n tói” ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam còng ®· v« cïng hÊp dÉn. Tãm l¹i, chÝnh s¸ch b¶o hé kh«ng nh÷ng kh«ng thùc thi ®­îc ý ®å ban ®Çu mµ cßn gãp phÇn khuyÕn khÝch sù û l¹i cña nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt « t« trong n­íc. §øng tr­íc mçi th¸ch thøc, doanh nghiÖp, doanh nh©n ®Òu ph¶i hoµn thiÖn m×nh ®Ó thÝch øng víi cuéc c¹nh tranh. NÕu kh«ng cã th¸ch thøc, kh«ng cã sãng giã sÏ kh«ng cã sù lín m¹nh, ®ã lµ quy luËt cña dßng ch¶y héi nhËp. Sù sî h·i chØ lµm cho lé tr×nh héi nhËp chËm l¹i, nÒn kinh tÕ yÕu ®i, mµ cßn lµ mét tiÒn lÖ xÊu, nu«i d­ìng bao cÊp vµ h­ háng. ViÖt Nam lµ mét n­íc nghÌo, nh­ng gi¸ b¸n lÎ xe « t« l¹i thuéc vµo hµng cao nhÊt nh× thÕ giíi. Khi nÒn kinh tÕ ®­îc c¶i thiÖn, « t« kh«ng cßn lµ mét ph­¬ng tiÖn tiªu dïng xa xØ mµ ®· trë thµnh mét c«ng cô s¶n xuÊt, ®¸p øng nhu cÇu ®i l¹i cña d©n chóng. ViÖc cho nhËp xe ®· qua sö dông (theo NghÞ ®Þnh 12/2006 N§-CP cña chÝnh phñ vÒ c¬ chÕ ®iÒu hµnh xuÊt nhËp khÈu), kh«ng chØ lµ viÖc lµm cÇn thiÕt cña lé tr×nh héi nhËp mµ cßn thÓ hiÖn mét t­ duy míi trong viÖc ®iÒu hµnh nÒn kinh tÕ cña ChÝnh phñ. 3. §Æc ®iÓm mét sè thÞ tr­êng xe cò trªn thÕ giíi 3.1 ThÞ tr­êng xe cò t¹i Trung Quèc Cã thÓ nãi xe cò t¹i Trung Quèc ®­îc coi lµ mét thÞ tr­êng tiÒm n¨ng. Sau gÇn 4 n¨m h×nh thµnh vµ h¬n 1 n¨m më cöa, thÞ tr­êng xe cò Trung Quèc ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng. N¨m 2006 ®· cã 1,9 triÖu xe cò ®­îc mua b¸n, t¨ng 31,5% so víi n¨m 2005. N¨m 2006 lµ n¨m thø 3 liªn tiÕp, tèc ®é t¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng xe cò v­ît tèc ®é t¨ng tr­ëng cña xe míi. Theo dù tÝnh, sè xe cò trao ®æi trªn thÞ tr­êng hµng n¨m sÏ ®¹t 5,3 triÖu chiÕc vµo n¨m 2008 vµ c©n b»ng víi sè doanh sè xe míi. T¹i ®©y, mét chiÕc xe cò nhËp khÈu chÞu møc thuÕ 50-60% so víi gi¸ CIF.[11] Thêi gian gÇn ®©y, sè l­îng « t« ®· qua sö dông t¹i Trung Quèc ®­îc rao b¸n ®ét ngét t¨ng nhanh. Theo V¨n phßng th«ng kª B¾c Kinh, trong 10 th¸ng ®Çu n¨m 2006, sè « t« ®­îc b¸n t¹i thñ ®« lµ 570.000 chiÕc, trong ®ã cã ®Õn 250.000 chiÕc lµ « t« cò (t¨ng 64,2% so víi n¨m 2005). HiÖp héi bu«n b¸n « t« n­íc nµy cho biÕt, chØ tÝnh trong th¸ng 10/2006 sè xe cò ®­îc rao b¸n ®· t¨ng vät. B¶ng 2: Thèng kª sè xe cò b¸n trong th¸ng 10/2006 §¬n vÞ: chiÕc C¶ n­íc Th­îng H¶i B¾c Kinh Sè xe cò ®­îc b¸n trong th¸ng 137.800 18.600 17.100 Nguån: China Daily Theo giíi chuyªn m«n, quy ®Þnh míi cña chÝnh phñ Trung Quèc, yªu cÇu h¹n chÕ c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm m«i tr­êng tõ « t« chÝnh lµ nguyªn nh©n lµm bïng næ thÞ tr­êng « t« cò. Tõ n¨m 1998, khi Trung Quèc ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh ®Çu tiªn vÒ xe ®· qua sö dông vµ thùc thi vµo n¨m 2003, thÞ tr­êng xe cò cã tèc ®é ph¸t triÓn nhanh chãng víi møc t¨ng hµng n¨m 25%. HiÖn t¹i, tæng sè xe cò b»ng h¬n mét phÇn ba sè xe míi. §©y lµ con sè vÉn cßn khiªm tèn bëi t¹i c¸c n­íc ph¸t triÓn, l­îng xe cò giao dÞch lu«n gÊp 2-3 lÇn xe míi vµ c¸c nhµ kinh tÕ dù b¸o, Trung Quèc sÏ lµ thÞ tr­êng xe cò tiÒm n¨ng.[11] Theo sè liÖu cña Bé Th­¬ng m¹i Trung Quèc, B¾c Kinh vµ Th­îng H¶i lµ hai thÞ tr­êng xe cò lín nhÊt, chiÕm kho¶ng 20% l­îng xe cò ®· qua sö dông cña c¶ n­íc. HiÖp héi ThÞ tr­êng B¾c Kinh cho biÕt, tæng sè xe cò t¹i thµnh phè nµy vµo kho¶ng 150.000 xe, víi doanh sè 15.000 xe/th¸ng. Tuy nhiªn, Trung Quèc hiÖn ®ang ph¶i ®èi mÆt víi vÊn ®Ò m«i tr­êng v× thÕ chÝnh phñ ®· ®­a ra nh÷ng quy ®Þnh míi vÒ viÖc h¹n chÕ c¸c t¸c nh©n g©y « nhiÔm m«i tr­êng tõ « t«, kÐo theo viÖc n©ng tiªu chuÈn l­u hµnh víi xe cò cao lªn. Bªn c¹nh ®ã, c¸c thµnh phè qu¶n lý nghiªm ngÆt c¸c xe kh«ng ®¹t tiªu chuÈn m«i tr­êng. Theo ®ã, chØ nh÷ng xe ®¹t tiªu chuÈn Euro I míi nhËn ®­îc “thÎ xanh” ®Ó ®i trong thµnh phè tõ 7h s¸ng ®Õn 8h tèi. TÝnh ®Õn cuèi n¨m 2005, Trung Quèc cã kho¶ng 350.000 xe kh«ng ®¹t tiªu chuÈn Euro I. Truíc th¸ng 10/2005, thÞ tr­êng xe cò vÉn ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c “kÝn”, nghÜa lµ chØ thùc hiÖn giao dÞch t¹i nh­ng n¬i ®­îc ChÝnh phñ chØ ®Þnh vµ cÊm c¸ nh©n tham gia. ChÝnh quyÒn Trung Quèc ®­a ra quy ®Þnh trªn nh»m ng¨n chÆn nh÷ng chiÕc xe ¨n c¾p hay s¶n xuÊt chui. Theo ®¸nh gi¸, quy ®Þnh ®ã lµm chËm sù ph¸t triÓn bëi ng­êi b¸n b¾t buéc ph¶i ®­a xe tíi c¸c chî theo quy ®Þnh, ®ång thêi ph¶i tr¶ phÝ giao dÞch cao h¬n cho ng­êi m«i giíi. Trªn thùc tÕ, dï cã quy ®Þnh trªn thÞ tr­êng xe cò vÉn s«i ®éng. Tõ n¨m 2006, theo hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi WTO, Trung Quèc më cöa thÞ tr­êng xe h¬i. C¸c ®¹i lý cã thÓ mua xe cò vµ b¸n xe ngay tõ kho cña m×nh. Bªn c¹nh ®ã, quy ®Þnh míi còng cho phÐp c¸c nhµ s¶n xuÊt ®­îc quyÒn kinh doanh xe cò. Tuy nhiªn, kh«ng nhiÒu h·ng mÆn mµ víi chÝnh s¸ch trªn bëi nhËp xe cò sÏ t¹o nªn søc Ðp lín cho xe míi cña chÝnh hä. Theo quy ®Þnh, cho ®Õn cuèi n¨m 2006, ®èi víi c¸c c¸ nh©n nhËp xe cò vÒ sö dông, mét chiÕc xe cã gi¸ CIF (bao gåm gi¸ gèc vµ gi¸ vËn chuyÓn, bèc dì) 40.000 USD, Trung Quèc ¸p thuÕ nh­ sau: B¶ng 3: Gi¸ xe cò nhËp khÈu d¹ng nguyªn chiÕc t¹i Trung Quèc n¨m 2006 Gi¸ CIF 40.000 USD ThuÕ nhËp khÈu (30%) 40.000x30%=12.000 USD ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (17%) (40.000 + 12.000)x 17%= 8.840 USD Gi¸ sau thuÕ 60.840 USD Nguån: www.vnexpress.com 3.2 ThÞ tr­êng xe cò t¹i Mü Thêi gian gÇn ®©y, thÞ tr­êng xe cò ë Mü ®­îc coi lµ s«i ®éng h¬n xe míi. Riªng trong n¨m 2004, doanh thu tõ xe cò b¸n trªn m¹ng cña Mü ®¹t 164 tû USD. New York lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng xe cò lín bëi cã tû lÖ d©n nhËp c­ cao. Xe cña c¸c nhµ s¶n xuÊt NhËt B¶n, Hµn Quèc ®­îc ­a chuéng nhÊt.[11] Kh¸i niÖm xe cò “used car” mang ý nghÜa réng, nã bao gåm xe ®· qua sö dông (second hand), xe hÕt h¹n, xe nghÜa ®Þa (xe qu¸ cò ph¶i cho vµo b·i r¸c- ë Mü vµ mét sè n­íc Ch©u ¢u cßn cã c¶ nh÷ng b·i r¸c « t« cò). ChuyÖn ®i l¹i b»ng xe ®· qua sö dông ë Mü rÊt phæ biÕn bëi kh«ng ph¶i ai còng cã ®iÒu kiÖn mua xe míi vµ xe cò còng cã nhiÒu lùa chän h¬n. N¨m 2000, sè l­îng xe cò b¸n ra lµ 41,7 triÖu chiÕc trong khi xe ®¨ng ký míi lµ 17,4 triÖu xe. N¨m 2005, sè ®¨ng ký míi lµ 16 triÖu, doanh sè xe cò lµ 17 triÖu xe. Nh÷ng ng­êi chän mua xe cò th­êng lµ c¸c sinh viªn du häc, d©n nhËp c­, ng­êi cã thu nhËp thÊp hoÆc thÊt nghiÖp. Tuy nhiªn, khi mua xe cò, ng­êi dïng ph¶i chÞu nhiÒu rñi ro nh­ gÆp ph¶i xe hÕt h¹n ®¨ng kiÓm, xe tai n¹n nªn chÝnh hä còng chØ sö dông mét thêi gian råi b¸n l¹i, hay xe bÞ chØnh l¹i ®ång hå c«ng-t¬-mÐt, thay ®æi sè VIN (Vehicule Indent×ication Number, bao gåm 17 ký tù vµ ®­îc ®¸nh sè theo nhiÒu c¸ch kh¸c nhau) do lµ xe ¨n trém. VÒ gi¸ c¶, xe cò cã thêi gian sö dông d­íi 5 n¨m (®¸p øng ®­îc quy ®Þnh cho nhËp xe cò cña ViÖt Nam) ®­îc c¸c ®¹i lý rao b¸n kh«ng thÊp h¬n 10.000 USD, ngo¹i trõ dßng xe h¹ng nhá (mini). NÕu thÊp h¬n ng­ìng 10.000 USD, xe cã thÓ bÞ tai n¹n, gÆp b·o, ngËp n­íc, xe qu¸ cò hoÆc xe cña c¸ nh©n. Trong nh÷ng tr­êng hîp trªn, xe gÆp tai n¹n lµ mÆt hµng bÐo bë nhÊt cña giíi bu«n xe cò Mü. Do kh«ng ®ñ tiªu chuÈn l­u hµnh vÒ an toµn vµ khÝ th¶i, lo¹i xe nµy th­êng ®­îc chñ nh©n nhê ®Çu nËu b¸n, ®­a tíi c¸c chî tù do hoÆc rao trªn m¹ng. VÒ tæng thÓ, chóng vÉn cßn míi, thiÕt kÕ hiÖn ®¹i nªn hÇu hÕt ng­êi tiªu dïng khi nghe tíi gi¸ thÊp “bÊt ngê” ®Òu s½n sµng mua mµ kh«ng ph©n v©n. XÕp sau xe tai n¹n lµ nh÷ng chiÕc bÞ ngËp n­íc trong hai trËn b·o Katrina vµ Rita n¨m 2005. H·ng dÞch vô mua b¸n xe cò Auto Trader ®· khuyÕn c¸o kh¸ch hµng nªn c¶nh gi¸c ®Ó kh«ng mua ph¶i nh÷ng chiÕc xe trªn v× khi bÞ ngËp n­íc mÆn, xe th­êng bÞ háng hãc nÆng vµ khã phôc håi. Tuy nhiªn, chóng vÉn ®­îc nhiÒu ®¹i lý chØnh söa l¹i vµ tung ra thÞ tr­êng. N¨m 2006, cã kho¶ng 600.000 xe bÞ liÖt vµo danh s¸ch. Xe cã thêi h¹n sö dông d­íi 5 n¨m mµ c¸c ®¹i lý ch._.µo b¸n kh«ng thÓ thÊp h¬n 10.000 USD nh­ng ë ®êi xa (s¶n xuÊt tõ 1980-1990), chóng l¹i rÊt rÎ. MÆc dï chÊt l­îng cßn tèt nh­ng lo¹i xe nµy chØ cã gi¸ kho¶ng 4.000-5.000 USD, thËm chÝ nh÷ng xe n¨m 1990 chØ cã gi¸ kho¶ng 1.000-2.000 USD [11]. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nçi lo cña c¸c n­íc nhËp khÈu xe Mü bëi hiÖn t­îng “cµ” lai sè VIN, tua l¹i ®ång hå c«ng-t¬-mÐt. Nh÷ng xe second hand th­êng cã chÊt l­îng tèt, lý lÞch “trong s¸ng”. Nguån cung cña c¸c lo¹i xe nµy cã thÓ tõ c¸c h·ng theo kiÓu thuª xe (tr¶ gãp). Khi xe cßn míi, kh¸ch hµng chØ ph¶i tr¶ 2.000-3.000 USD, sau ®ã tr¶ dÇn vµo tõng th¸ng. Khi hÕt hîp ®ång, xe ®­îc h·ng thu l¹i vµ ®­a vµo thÞ tr­êng xe cò. Nãi chung, xe ®· qua sö dông cã gi¸ thÊp h¬n kho¶ng 20-30% so víi xe míi (cïng ®êi) sau 2-3 n¨m sö dông. Xe cò ®­îc yªu thÝch nhÊt t¹i Mü thuéc vÒ c¸c h·ng xe NhËt B¶n vµ Hµn Quèc, lý do lµ v× xe Ch©u ¸ cã ®é bÒn cao, Ýt tiªu hao nhiªn liÖu, kh«ng háng vÆt. Háng hãc xe ë Mü lµ mét vÊn ®Ò lín bëi phô tïng xe rÊt ®¾t (thËm chÝ cßn cao h¬n gi¸ trÞ mét chiÕc xe). Trong khi ®ã, xe cña GM, Ford, Chrysler tèn nhiÒu x¨ng (ngay c¶ khi cßn míi). Theo ®iÒu tra cña Consumer Reports, mÉu xe cò ®­îc ­a chuéng nhÊt t¹i Mü n¨m 2005 lµ dßng xe dÉn ®éng 4 b¸nh Nissan Pathfinder ®êi 1999, cã gi¸ gÇn 10.000 USD. Pathfinder ®­îc yªu thÝch bëi cã ®é bÒn cao, æn ®Þnh trªn mäi ®Þa h×nh vµ hîp víi “gu” ®i xe thÓ thao ®a dông cña ng­êi Mü. Danh s¸ch ®Òu thuéc c¸c nhµ s¶n xuÊt NhËt B¶n vµ “t×nh tr¹ng” nµy ®· kÐo dµi nhiÒu n¨m nay. Do thêi tiÕt Ýt l¹nh nªn xe ë miÒn nam n­íc Mü th­êng ®­îc chuéng h¬n xe miÒn b¾c. Xe miÒn nam tèt, bÒn, trong khi xe miÒn b¾c do ph¶i tiÕp xóc víi muèi nhiÒu (ng­êi ta r¾c muèi ®Ó tan b¨ng) nªn nhanh chãng háng, ®Æc biÖt ë khung gÇm, phanh, m¸y nh÷ng n¬i th­êng bÞ n­íc b¸m. N­íc muèi g©y ¨n mßn hãa häc rÊt nhanh, ph¸ hñy c¸c bé phËn lµm tõ hîp kim nªn xuÊt hiÖn t×nh tr¹ng, cã nhiÒu xe sau 10 n¨m sö dông bÞ mÊt lu«n c¶ sè VIN trªn khung, trªn m¸y. Ngay t¹i Mü, giíi bu«n xe vÉn th­êng mang hµng tõ miÒn nam lªn miÒn b¾c b¸n vµ xuÊt sang Canada. III. Tæng quan vÒ ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam 1. Giíi thiÖu vÒ ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ra ®êi vµo n¨m 1991 vµ ®· ®i sau c¸c n­íc trong khu vùc §«ng ¸ tõ 40-50 n¨m, do ®ã, ngµnh nµy ®ang ®­îc h­ëng nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vÒ ®Çu t­, tÝn dông, thuÕ, thÞ tr­êng, khoa häc c«ng nghÖ, nh©n lùc… ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®Ých thùc. Tuy nhiªn, ®Ó tõng b­íc phï hîp víi cam kÕt héi nhËp quèc tÕ mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt nh­: theo lé tr×nh c¾t gi¶m thuÕ ®Ó gia nhËp khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN (AFTA), ViÖt Nam cam kÕt tõ n¨m 2007 sÏ b¾t ®Çu gi¶m thuÕ nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc. §Õn n¨m 2010, thuÕ nhËp khÈu « t« sÏ chØ cßn 0-5%. MÆt kh¸c, khi gia nhËp WTO, ViÖt Nam ph¶i më cöa h¬n n÷a thÞ tr­êng « t«, kh«ng ph©n biÖt ®èi xö gi÷a hµng nhËp khÈu víi hµng s¶n xuÊt trong n­íc. Nh÷ng vÊn ®Ò héi nhËp kinh tÕ vµ më cöa thÞ tr­êng ®ang ®Æt ngµnh c«ng nghiÖp « t« tr­íc th¸ch thøc lín ph¶i ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¶ vÒ chiÒu réng vµ chiÒu s©u ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh ngay t¹i ViÖt Nam vµ trªn thÕ giíi. HiÖn nay, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam bao gåm 11 doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (mét doanh nghiÖp võa míi gi¶i thÓ-C«ng ty Vietindo Daihatsu-VINDANCO) vµ trªn 200 doanh nghiÖp trong n­íc s¶n xuÊt, l¾p r¸p, söa ch÷a « t« vµ chÕ t¹o phô tïng, trong ®ã cã kho¶ng 60 c¬ së s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t«, gÇn 20 c¬ së s¶n xuÊt th©n xe vµ r¬ moãc vµ h¬n 60 c¬ së tham gia chÕ t¹o phô tïng cho « t«. Nh×n chung, s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp trong n­íc rÊt thÊp. HÇu hÕt c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®· lùa chän hai vïng kinh tÕ träng ®iÓm ë ViÖt Nam ®Ó thµnh lËp c¬ së s¶n xuÊt cña m×nh, ®ã lµ: khu vùc ®ång b»ng s«ng Hång trong ®ã cã vïng kinh tÕ träng ®iÓm B¾c Bé, víi c¸c doanh nghiÖp FDI lµ: C«ng ty Toyota ViÖt Nam-TMV C«ng ty tr¸ch nhiÖm Ford ViÖt Nam C«ng ty liªn doanh Hino Motors ViÖt Nam C«ng ty « t« GM Daewoo ViÖt Nam-VIDAMCO C«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt « t« Hßa B×nh-VMC C«ng ty Honda ViÖt Nam-HVC C«ng ty ViÖt Nam Suzuki-VISUCO thø hai lµ miÒn §«ng Nam Bé vµ vïng kinh tÕ träng ®iÓm phÝa Nam: C«ng ty « t« Isuzu ViÖt Nam C«ng ty « t« Mªk«ng C«ng ty liªn doanh Mercedes-Benz ViÖt Nam C«ng ty liªn doanh s¶n xuÊt « t« Ng«i sao-Vina Star NÒn t¶ng cña c¸c doanh nghiÖp « t« trong n­íc lµ nh÷ng doanh nghiÖp c¬ khÝ lín tr­íc ®©y lµm c«ng viÖc söa ch÷a ®¹i tu xe, nay ®­îc n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt vµ cã thªm chøc n¨ng s¶n xuÊt, l¾p r¸p xe « t«. C¸c doanh nghiÖp nµy hÇu hÕt ®­îc tæ chøc theo h­íng chuyªn m«n hãa s¶n xuÊt, l¾p r¸p mét sè chñng lo¹i xe nh­ xe t¶i, xe kh¸ch, xe chuyªn dïng víi d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®¬n gi¶n lµ gß, hµn, s¬n vµ l¾p r¸p. Bao gåm: - C¸c doanh nghiÖp Nhµ N­íc víi nh÷ng lîi thÕ vÒ c¬ së vËt chÊt s½n cã, nguån nh©n lùc dåi dµo, kinh nghiÖm vµ ®Æc biÖt nhËn ®­îc sù hç trî, ®Çu t­ ph¸t triÓn tõ ChÝnh phñ ph¶i kÓ ®Õn nßng cèt lµ 4 tæng c«ng ty: Tæng c«ng ty c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam-Vinamotors T«ng c«ng ty than Tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp-VEAM Tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i Sµi Gßn - C¸c doanh nghiÖp t­ nh©n: kÓ tõ khi c¸nh cöa b­íc vµo ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®­îc më réng víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, hiÖn ®· cã h¬n 41 doanh nghiÖp trong n­íc ®Çu t­ s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« nh­ng ph¸t triÓn m¹nh vµ gia t¨ng ®­îc hµm l­îng s¶n xuÊt trong n­íc nhiÒu nhÊt míi chØ cã 2 ®¬n vÞ t­ nh©n lµ xÝ nghiÖp T­ doanh Xu©n Kiªn (Vinaxuki) vµ c«ng ty « t« Chu Lai-Tr­êng H¶i (Thaco). Ngoµi ra cßn ph¶i kÓ ®Õn HiÖp héi « t« ViÖt Nam (VAMA), tæ chøc lín nhÊt ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam víi 16 thµnh viªn bao gåm: 11 doanh nghiÖp FDI (kh«ng tÝnh c«ng ty Honda), c«ng ty « t« Tr­êng H¶i, c«ng ty t­ nh©n Xu©n Kiªn, tæng c«ng ty c¬ khÝ giao th«ng vËn t¶i Sµi Gßn, tæng c«ng ty than vµ tæng c«ng ty m¸y ®éng lùc vµ m¸y n«ng nghiÖp ViÖt Nam. 2. §Æc ®iÓm cña ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam ë ViÖt Nam, ngµnh c«ng nghiÖp « t« lµ mét ngµnh míi. NhiÒu ng­êi cho r»ng ViÖt Nam cã ngµnh c«ng nghiÖp « t« b¾t ®Çu vµo n¨m 1991 víi sù xuÊt hiÖn cña hai c«ng ty liªn doanh lµ Mªk«ng vµ VMC. Nh­ng sau h¬n 10 n¨m h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, c«ng nghiÖp « t« ë ViÖt Nam thùc chÊt chØ lµ c«ng nghÖ l¾p r¸p gi¶n ®¬n. * KÝch cì thÞ tr­êng §Æc ®iÓm lín nhÊt cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam lµ thÞ tr­êng néi ®Þa nhá bÐ. NÕu n¨m 2004, tÝnh c¶ sè l­îng xe nhËp khÈu th× quy m« thÞ tr­êng « t« ViÖt Nam míi ®¹t 73.642 xe/n¨m vµ n¨m 2005 lµ 75.370 xe/n¨m. TÝnh trung b×nh th× nhu cÇu « t« ë thÞ tr­êng ViÖt Nam chØ kho¶ng 60.000 xe/n¨m, ®©y lµ con sè qu¸ khiªm tèn so víi quy m« kinh tÕ cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®Ých thùc. Trong khi ®ã ASEAN lµ 2,1 triÖu xe/n¨m; Trung Quèc 5,2 triÖu xe/n¨m, NhËt B¶n 5,9 triÖu xe/n¨m... [7]. KÝch cì thÞ tr­êng « t« ViÖt Nam nhá bÐ nh­ vËy lµ do: thø nhÊt, møc sèng cña ng­êi d©n ViÖt Nam tuy ®· dÇn ®­îc c¶i thiÖn nh­ng vÉn cßn thÊp (N¨m 2006 ®­îc coi lµ thµnh c«ng cña nÒn kinh tÕ ViÖt Nam víi møc t¨ng tr­ëng GDP ®¹t møc 8,5%, tuy nhiªn GDP b×nh qu©n ®Çu ng­êi th× vÉn ë møc khiªm tèn, chØ kho¶ng 600 USD/ng­êi. Do ®ã ch­a t¹o søc mua lín vÒ « t« ®­îc coi lµ mÆt hµng xa xØ víi møc gi¸ b¸n trung b×nh hµng ngh×n USD ®èi víi ®¹i bé phËn ng­êi d©n); thø hai, h¹ tÇng c¬ së cßn yÕu kÐm, hÖ thèng giao th«ng ch­a ph¸t triÓn vµ quy ho¹ch ®« thÞ ch­a phï hîp. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, tuy lµ s¶n l­îng cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc cã chiÒu h­íng gia t¨ng nh­ng vÉn chØ lµ nh÷ng con sè khiªm tèn. B¶ng 4: S¶n l­îng « t« cña c¸c liªn doanh s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1996-2004 §¬n vÞ: chiÕc C«ng ty 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 TMV 201 1.277 1.836 2.179 4.600 5.759 7.335 11.714 9.150 Vidamco 1.014 689 465 1.097 1.750 2.906 3.719 5.131 5.334 Ford 11 362 325 1.195 1.915 3.685 5.049 5.589 Mercedes 71 359 252 183 547 1.874 2.822 3.115 2.824 VMC 2.090 1.341 950 1.250 2.222 1.800 2358 4.238 3.336 Vinastar 482 622 702 650 858 1.612 2.440 4.618 5.416 Visuco 161 489 386 320 948 1.508 2.122 2.886 4.107 Mekong 964 527 417 281 414 866 907 1.295 634 Isuzu 57 148 200 483 744 870 1.936 2934 Vindaco 555 556 345 434 779 469 492 958 823 Hino 12 64 44 81 103 156 206 394 Tæng sè 5.538 5.940 5.927 6.963 13.955 19.556 26.706 41.146 40.541 Nguån: HiÖp héi c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam-VAMA N¨m 2005, møc tiªu thô « t« l¾p r¸p trong n­íc ®¹t 39.876 xe (trong khi tr­íc ®ã, theo dù b¸o cña mét sè tËp ®oµn n­íc ngoµi, ViÖt Nam ®¹t møc tiªu thô 105.000 xe vµo n¨m nµy), n¨m 2006 lµ 40.853 xe. Tõ ®Çu n¨m ®Õn nay, l­îng tiªu thô xe cña VAMA ®· t¨ng h¬n 80% so cïng kú n¨m 2006, 6 th¸ng ®Çu n¨m l­îng tiªu thô ®¹t 28.524 xe, riªng th¸ng 8/2007 l­îng b¸n lªn ®Õn 6.559 xe. Víi ®µ t¨ng tr­ëng nh­ hiÖn nay, dù kiÕn møc tiªu thô « t« l¾p r¸p trong n­íc ®Õn cuèi n¨m 2007 cã thÓ ®¹t xÊp xØ 60.000 xe [9]. Nhu cÇu t¨ng cao, c¸c nhµ s¶n xuÊt ph¶i ch¹y hÕt c«ng suÊt mµ vÉn kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu bëi c¸c h·ng xe th­êng c¨n cø vµo l­îng ®Æt hµng cña ®¹i lý ®Ó ®Þnh ra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu linh kiÖn, kÕ ho¹ch nµy ®­îc tÝnh tr­íc c¶ n¨m nªn nh÷ng thay ®æi bÊt th­êng nh­ hiÖn nay lµ kh«ng thÓ l­êng tr­íc ®­îc. * Tr×nh ®é c«ng nghÖ Cã thÓ t¹m chia c¸c m¶ng s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p « t« t¹i ViÖt Nam ra lµm 4 ph©n ®o¹n xe con (xe du lÞch, thÓ thao ®a dông SUV, crossover, pick-up), xe buýt-xe th­¬ng m¹i, xe t¶i vµ xe chuyªn dïng. C¸c s¶n phÈm chÝnh cña c¸c c«ng ty s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« trong n­íc chñ yÕu tËp trung vµo c¸c lo¹i xe « t« du lÞch, xe « t« chë kh¸ch cì nhá, cßn c¸c lo¹i xe chë kh¸ch cì trung b×nh trë lªn, « t« t¶i trung b×nh vµ nÆng ®­îc s¶n xuÊt rÊt Ýt do ch­a ®­îc ®Çu t­ nhiÒu vµ s¶n xuÊt víi gi¸ thµnh rÊt cao. VÒ mÆt c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu ®­îc chuyÓn giao tõ c¸c h·ng « t« lín nh­ Toyota, Mazda, Suzuki, Hino, Ford, Kia, BMW... c«ng suÊt mçi nhµ m¸y kho¶ng tõ 5.000-20.000 xe/n¨m. Thùc chÊt, c¸c c«ng nghÖ nµy kh«ng ph¶i lµ c«ng nghÖ cao cña ngµnh chÕ t¹o « t«, nguyªn nh©n ë chç chóng ta kh«ng cã c«ng nghiÖp chÕ t¹o ph¸t triÓn ®Ó tiÕp nhËn viÖc chÕ t¹o c¸c linh kiÖn cao cÊp cho « t«. C¸c liªn doanh thµnh lËp muén h¬n c¸c n­íc trong khu vùc vµ thÞ tr­êng « t« kh«ng ®ñ lín ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo viÖc chÕ t¹o c¸c linh kiÖn cao cÊp trong n­íc. C¸c h·ng « t« nµy chØ dõng ë møc d©y chuyÒn c«ng nghÖ l¾p r¸p « t« d¹ng CKD1, CKD2 vµ ®Çu t­ d©y chuyÒn gÇn gièng nhau ë c¸c c«ng ®o¹n hµn, l¾p khung xe, tÈy röa s¬n (trong ®ã chØ cã mét sè d©y chuyÒn s¬n tÜnh ®iÖn nh­: Toyota, Ford, Mitsubishi... cßn l¹i c¸c doanh nghiÖp kh¸c ph¶i thuª hoÆc kh«ng sö dông s¬n tÜnh ®iÖn). Tû lÖ néi ®Þa hãa cña phÇn lín c¸c doanh nghiÖp cao nhÊt kh«ng qu¸ 20% vµ thÊp nhÊt lµ 2% (ch­a kÓ phÇn gi¸ trÞ hµn, s¬n, l¾p r¸p), hiÖn nay duy chØ cã hµm l­îng s¶n xuÊt trong n­íc cña mét sè model xe t¶i cña Vinaxuki ®¹t ®­îc 40% [12]. Tû lÖ sö dông phô tïng linh kiÖn trong n­íc ch­a ®­îc bao nhiªu so víi cam kÕt theo dù ¸n ban ®Çu cña c¸c liªn doanh, chØ míi sö dông mét sè Ýt chi tiÕt ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc, gi¸ trÞ cßn thÊp nh­ ¾c quy, s¨m lèp, ghÕ ngåi, d©y ®iÖn, ¨ng ten... cßn l¹i hÇu hÕt c¸c phô tïng « t« ®Òu nhËp khÈu tõ c«ng ty MÑ hoÆc b¹n hµng cña c«ng ty MÑ. Ngay c¶ mét sè nguyªn vËt liÖu ®Ó chÕ t¹o phô tïng néi ®Þa hãa (thÐp tÊm, thÐp l¸, cao su tæng hîp...) ®Òu ph¶i nhËp khÈu, v× trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc. Chóng ta l¹i cµng ch­a cã nhµ m¸y nµo ®Çu t­ hoµn chØnh chÕ t¹o c¸c bé phËn quan träng cña xe nh­ ®éng c¬, hép sè, hÖ thèng truyÒn ®éng. Nãi tãm l¹i, c«ng nghiÖp phô trî chØ lµ con sè kh«ng. Cã qu¸ Ýt nhµ s¶n xuÊt, cung cÊp linh kiÖn, phô tïng (trªn 60 doanh nghiÖp, trong khi con sè ®ã ë Malaysia lµ 385, ë Th¸i Lan lµ 1.000) so víi sè nhµ l¾p r¸p, s¶n xuÊt xe hoµn chØnh. §Ó l¾p r¸p ®­îc mét chiÕc « t« hoµn chØnh ph¶i cÇn tõ 20.000 ®Õn 30.000 linh kiÖn c¸c lo¹i tõ ®¬n gi¶n ®Õn phøc t¹p, v× thÕ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kh«ng thÓ tù ®¸p øng ®­îc, mçi nhµ s¶n xuÊt cÇn tèi thiÓu 20 nhµ cung cÊp linh kiÖn, nh­ng trªn thùc tÕ ë ViÖt Nam nhiÒu doanh nghiÖp l¾p r¸p chØ cã kho¶ng 2-3 nhµ cung cÊp linh kiÖn trong n­íc, v× thÕ ph¶i phô thuéc vµo nguån linh kiÖn nhËp khÈu tõ n­íc ngoµi. Ngay nh­ Toyota, n¨m 2005 nhËp khÈu linh kiÖn trÞ gi¸ 460 triÖu USD nh­ng gi¸ trÞ linh kiÖn s¶n xuÊt trong n­íc chØ ®¹t 2,3 triÖu USD. [12] Trong khi ®ã n¨ng lùc s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc th× qu¸ thÊp, ®Çu t­ manh món, quy m« s¶n xuÊt nhá, s¶n phÈm chñ yÕu lµ linh kiÖn ®¬n gi¶n, Ýt bÝ quyÕt c«ng nghÖ, gi¸ trÞ thÊp trong c¬ cÊu néi ®Þa hãa, c«ng nghÖ th× l¹c hËu hÇu nh­ kh«ng ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c liªn doanh FDI. V× thÕ, khi ch­a cã hÖ thèng c¸c nhµ cung cÊp nguyªn vËt liÖu, s¶n xuÊt linh kiÖn hïng hËu th× c«ng nghiÖp « t« khã tr¸nh khái c¶nh l¾p r¸p gi¶n ®¬n. §iÒu ®¸ng suy nghÜ lµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« trong n­íc víi c¸c s¶n phÈm mang th­¬ng hiÖu ViÖt Nam so víi c¸c liªn doanh. Trong khi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc sù hç trî rÊt lín tõ c«ng ty MÑ, lµ c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt « t« cã lÞch sö ph¸t triÓn hµng tr¨m n¨m, tõ vèn ®Õn c«ng nghÖ vµ ®Æc biÖt hä l¹i n¾m trong tay c¸c c«ng nghÖ nguån, c¸c mèi quan hÖ l©u ®êi, do vËy viÖc hä hoµn toµn cã thÓ chñ ®éng trong viÖc s¶n xuÊt, thËm chÝ lµ ®iÒu tiÕt thÞ tr­êng ViÖt Nam. Ng­îc l¹i víi khèi nµy, phÇn lín c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang ph¶i loay hoay víi c¸c bµi to¸n tõ vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖm... tíi thÞ tr­êng. Sù ®Çu t­ thiÕu bµi b¶n, quy m« nhá, c¸c doanh nghiÖp kh«ng biÕt liªn kÕt víi nhau nh»m t¹o nªn mét thÓ thèng nhÊt, thËm chÝ cã tr­êng hîp c¸c doanh nghiÖp c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh ®ã lµ nh÷ng mèi nguy rÊt lín. * ChÝnh s¸ch ­u ®·i vÒ thuÕ Víi môc tiªu b¶o vÖ c¸c doanh nghiÖp « t« non trÎ trong n­íc tr­íc sù c¹nh tranh cña ®èi thñ bªn ngoµi, ViÖt Nam ®· dùng lªn hµng rµo b¶o hé b»ng thuÕ quan rÊt cao - Tr­íc 1/1/2004: ThuÕ nhËp khÈu §Ó thóc ®Èy ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t«, Nhµ n­íc ®· quy ®Þnh møc thuÕ suÊt thÊp ®èi víi bé linh kiÖn nhËp khÈu vµ møc thuÕ suÊt cao víi « t« nguyªn chiÕc. VÝ dô: ThuÕ nhËp khÈu víi lo¹i xe nguyªn chiÕc 5 chç ngåi trë xuèng lµ 100%, trong khi víi bé linh kiÖn d¹ng rêi CKD2 lµ 20%. Tõ 1/9/2003, Bé Tµi chÝnh ban hµnh BiÓu thuÕ nhËp khÈu ­u ®·i míi: bá quy ®Þnh thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu ®èi víi bé kinh kiÖn CKD1, gép thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu hai d¹ng CKD2 thµnh mét møc thuÕ suÊt cho mét d¹ng linh kiÖn CKD chung, ®iÒu chØnh t¨ng kho¶ng 3%-5% so víi møc thuÕ suÊt cò. ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (GTGT) §èi víi nh÷ng lo¹i xe ®· chÞu thuÕ TT§B th× kh«ng ph¶i chÞu thuÕ GTGT. ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (TT§B) ThuÕ TT§B ¸p dông cho « t« s¶n xuÊt trong n­íc ®­îc gi¶m 95% so víi « t« nhËp khÈu cïng lo¹i. VÝ dô: ThuÕ TT§B víi xe nguyªn chiÕc d­íi 5 chç ngåi nhËp khÈu lµ 100%, trong khi víi xe s¶n xuÊt trong n­íc lµ 5%. Sau ®ã, ChÝnh phñ còng ®iÒu chØnh thuÕ TT§B víi xe nhËp khÈu lµ 80%, víi xe trong n­íc lµ 40%. - Tõ ngµy 1/1/2004, theo quy ®Þnh t¹i LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt thuÕ TT§B ban hµnh ngµy 17/6/2003 vµ cã hiÖu lùc tõ 1/1/2004: ThuÕ GTGT Quy ®Þnh thuÕ GTGT lµ 10% ®èi víi nh÷ng lo¹i xe ®· chÞu thuÕ TT§B. ThuÕ TT§B Tr­íc søc Ðp vÒ viÖc tù do hãa thÞ tr­êng còng nh­ thùc hiÖn ®óng c¸c cam kÕt vÒ héi nhËp khu vùc-AFTA vµ thÕ giíi-WTO, LuËt söa ®æi, bæ sung LuËt thuÕ TT§B ngµy 25/11/2005 vµ cã hiÖu lùc tõ 1/1/2006 quy ®Þnh møc thuÕ suÊt thuÕ TT§B víi xe « t« (c¶ xe s¶n xuÊt trong n­íc vµ xe nhËp khÈu): + ¤ t« tõ 5 chç ngåi trë xuèng : 50% + ¤ t« tõ 6-15 chç ngåi : 30% + ¤ t« tõ 16-24 chç ngåi : 15% Ngµy 28/7, Bé Tµi chÝnh ra QuyÕt ®Þnh sè 39/2006/Q§-BTC quy ®Þnh vÒ thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu ­u ®·i theo tõng linh kiÖn, ¸p dông tõ 1/1/2007. Sau khi gia nhËp WTO, kh«ng cßn chuyÖn ®¸nh thuÕ theo d¹ng bé linh kiÖn CKD mµ ®¸nh theo tõng linh kiÖn mét, nh­ng céng tÊt c¶ l¹i th× còng chØ ë møc 25%. C¸i nµo ta ch­a s¶n xuÊt ®­îc th× ®Ó 0%, c¸i g× trong n­íc s¶n xuÊt ®­îc th× ®Ó 30%, c¸i trong n­íc s¶n xuÊt ®­îc nh­ng ch­a ®¶m b¶o ®­îc th× ®Ó 15%. Nh­ thÕ, doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän s¶n xuÊt c¸i nµo, nhËp khÈu c¸i nµo víi sè l­îng bao nhiªu sao cho phï hîp víi hoµn c¶nh cô thÓ. Theo ®¸nh gi¸ cña ngµnh tµi chÝnh, quyÕt ®Þnh nµy sÏ t¹o nªn nh÷ng thay ®æi trong vÊn ®Ò néi ®Þa hãa cña ngµnh c«ng nghiÖp « t«. * Gi¸ xe « t« Gi¸ xe ë ViÖt Nam hiÖn nay ®¾t h¬n rÊt nhiÒu so víi mÆt b»ng gi¸ xe trªn thÞ tr­êng thÕ giíi. Ngµnh s¶n xuÊt « t« ®­îc b¶o hé cao nªn ngay c¶ khi ch­a t¨ng thuÕ, gi¸ b¸n ®· cao v× c¸c doanh nghiÖp cã xu h­íng ®­a ra gi¸ gÇn b»ng thuÕ nhËp khÈu xe nguyªn chiÕc céng c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ®Ó thu l·i cao mµ kh«ng nç lùc ®iÒu chØnh gi¶m chi phÝ. Thùc chÊt, c¸c h·ng xe ®· t×m c¸ch chuyÓn gi¸ tõ n­íc ngoµi, vÝ dô nh­ linh kiÖn nµy chØ kho¶ng 20 USD nh­ng hä khai lªn 200 USD råi nhËp vÒ ®Ó lµm sao khi vµo trong n­íc, gi¸ xe l¾p r¸p t­¬ng ®­¬ng xe nguyªn chiÕc nhËp khÈu. Hä tÝnh lîi nhuËn trªn s¶n phÈm ®· chuyÓn gi¸ nªn bÒ ngoµi th× lîi nhuËn nµy kh«ng nh­ng thËt ra lµ khæng lå vµ c«ng ty MÑ cung cÊp linh kiÖn sÏ l·nh trän. Trong khi hµng rµo thuÕ quan víi « t« nguyªn chiÕc nhËp khÈu qu¸ cao cµng t¹o ra sù chªnh lÖch gi÷a gi¸ xe CKD vµ CBU. Cã thÓ nãi, sù ­u ®·i ®ã, ®· t¹o ra siªu lîi nhuËn ®èi víi c¸c thµnh viªn cña VAMA. Råi cø mçi lÇn Bé Tµi chÝnh ®iÒu chØnh thuÕ TT§B ®èi víi « t« s¶n xuÊt trong n­íc cho b»ng víi møc ®¸nh vµo « t« nhËp khÈu nguyªn chiÕc lµ c¸c ®¹i lý l¹i lîi dông ®Ó t¨ng gi¸ xe, b¾t chÑt ng­êi tiªu dïng.[6] Thùc tÕ cho thÊy, gi¸ b¸n xe « t« t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua cao gÊp gÇn 2 lÇn s¶n phÈm cïng lo¹i ®­îc s¶n xuÊt vµ tiªu thô t¹i c¸c n­íc c«ng nghiÖp nh­ Mü, NhËt, §øc. Ch¼ng h¹n: gi¸ b¸n 1 xe Toyota ë ViÖt Nam cao gÊp 1,85 lÇn so víi ë Mü, BMW cao gÊp 1,4-1,7 lÇn so víi ë §øc, Mazda gÊp 1,53 lÇn so víi ë NhËt [7]. Theo «ng Qu¸ch §øc Ph¸p-Vô tr­ëng Vô ChÝnh s¸ch thuÕ “ngay c¶ khi ®· tÝnh tÊt c¶: thuÕ, gi¸ CIEP (gi¸ giao tËn kho ng­êi nhËn), gi¸ b¸n, « t« l¾p r¸p trong n­íc cña ViÖt Nam còng kh«ng thÓ cao thÕ ®­îc”. §iÒu nµy ®­îc gi¶i thÝch bëi t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch thuÕ ë hai khÝa c¹nh: Thø nhÊt, do hµm l­îng gi¸ trÞ nhËp khÈu linh kiÖn, phô tïng « t« ®Ó l¾p r¸p s¶n xuÊt xe thµnh phÈm t¹i ViÖt Nam chiÕm phÇn lín trong gi¸ thµnh s¶n xuÊt, kho¶ng 50%-60%. H¬n n÷a, møc thuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu bé linh kiÖn d¹ng CKD vµ nh÷ng phô tïng trong n­íc ®· s¶n xuÊt ®­îc t¨ng lªn tõ 3%-5%. Theo ý kiÕn cña c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch th× viÖc t¨ng thuÕ nµy nh»m gi¶m dÇn møc b¶o hé ®èi víi ngµnh c«ng nghiÖp « t« theo ®óng lé tr×nh tù do hãa th­¬ng m¹i mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt. §iÒu nµy ®ång nghÜa víi viÖc ng­êi tiªu dïng ph¶i tr¶ thªm mét kho¶n tiÒn kho¶ng 2%-5% so víi møc gi¸ ®· lµ qu¸ cao so víi thu nhËp cña m×nh. Thø hai, chÝnh s¸ch thuÕ nh»m b¶o hé ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®­îc coi lµ hµng rµo b¶o hé kh¾c nghiÖt, chèng l¹i « t« nhËp khÈu, ë møc 300% tr­íc thêi ®iÓm 1/1/2004 vµ hiÖn nay lµ 130% ®èi víi s¶n phÈm « t« nguyªn chiÕc ch­a qua sö dông nhËp khÈu (thuÕ nhËp khÈu 70%, TT§B 50%, GTGT 10%), cßn ®èi víi « t« ®· qua sö dông th× ¸p mét møc thuÕ tuyÕt ®èi cßn kh¾c nghiÖt h¬n. Khi ChÝnh phñ ®· quyÕt ®Þnh gi¶m thuÕ cho « t« míi nhËp khÈu (tõ 100% xuèng 90% råi 80% vµ ®Õn nay lµ 70%) vµ gi¶m thuÕ tuyÖt ®èi víi « t« ®· qua sö dông víi mong muèn t¹o mét sù c¹nh tranh víi c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n­íc th× gi¸ xe trong n­íc vÉn kh«ng gi¶m. ThËm chÝ, khi Bé Tµi chÝnh buéc ph¶i lµm “c¨ng” víi VAMA, yªu cÇu gi¶m gi¸ th× hä vÉn nãi “kh«ng” víi rÊt nhiÒu lý do ngôy biÖn, nh­ng cã lÏ nguyªn nh©n chÝnh lµ do vµo thêi ®iÓm nµy nhu cÇu t¨ng cao, xe kh«ng ®ñ b¸n lµ c¶n trë lín nhÊt víi viÖc gi¶m gi¸ xe cña c¸c doanh nghiÖp FDI.[4] HiÖn nay, vÊn ®Ò vÒ gi¸ « t« s¶n xuÊt trong n­íc kh«ng chØ cßn lµ sù thiÖt thßi cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc mµ ®· trë thµnh vÊn ®Ò nghÞ sù vµ ®­îc Quèc héi quan t©m ®Æc biÖt. * Nguån nh©n lùc vµ nguån ®Çu t­ Víi tæng sè d©n trªn 80 triÖu ng­êi, ViÖt Nam lµ n­íc cã ®é tuæi d©n sè trÎ, cã nguån lao ®éng dåi dµo. Tuy nhiªn, ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu nh©n lùc kü thuËt cho ngµnh c«ng nghiÖp « t« th× l¹i lµ mét bµi to¸n hãc bóa. Lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc trong ngµnh chñ yÕu lµ ë c¸c kh©u l¾p r¸p c¸c bé phËn phÇn khung, s¬n... cßn nh÷ng kh©u quan träng th× chñ yÕu lµ c¸c chuyªn gia n­íc ngoµi ®¶m nhËn. Do c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam chØ lµ c«ng nghÖ l¾p r¸p, nªn viÖc häc hái kinh nghiÖm, tay nghÒ cña c¸c c«ng nh©n vµ kü s­ t¹i c¸c liªn doanh còng rÊt khã kh¨n. Hµng n¨m, ChÝnh phñ vÉn dµnh mét kho¶n ng©n s¸ch nhÊt ®Þnh ®Ó cÊp häc bæng cho sinh viªn ViÖt Nam ®i du häc n­íc ngoµi (víi c¸c ngµnh, nghÒ n»m trong ®Þnh h­íng ph¸t triÓn cña ®Êt n­íc). Song thùc tÕ cho thÊy rÊt nhiÒu sinh viªn ®­îc ®µo t¹o cã tay nghÒ cao ®· ë l¹i lµm thuª cho c¸c c«ng ty n­íc ngoµi. Nh­ vËy, chóng ta bá tiÒn cña ra ®µo t¹o, ®Ó sau ®ã c¸c n­íc kh¸c “hít ngän”. §©y lµ mét bµi to¸n nan gi¶i ®èi víi ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ë ViÖt Nam. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ®­îc Nhµ n­íc ­u tiªn ®Çu t­ vµ b¶o hé rÊt m¹nh mÏ. Bªn c¹nh viÖc ®Çu t­ cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc víi sè vèn hµng ngµn tû ®ång th× viÖc më cöa cho n­íc ngoµi ®Çu t­ vµo ngµnh còng ®­îc triÓn khai m¹nh mÏ, chñ yÕu c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi cã n¨ng lùc tµi chÝnh v÷ng m¹nh tån t¹i d­íi d¹ng c¸c c«ng ty liªn doanh (®Çu t­ FDI ®· ®¨ng ký trong n¨m 2006 v­ît qu¸ 6,5 tû USD, trong vßng 5 n¨m tíi, con sè vèn ®¨ng ký míi cã thÓ ®¹t 24-25 tû USD).[14] Khi c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« ®­îc cÊp phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1996, giÊy phÐp ®· ghi râ, s¶n phÈm cña hä chñ yÕu lµ xuÊt khÈu, trong 10 n¨m ph¶i néi ®Þa hãa lµ 30%-40%. Song sù bao bäc qu¸ kü cña Nhµ n­íc trong suèt nhiÒu n¨m ®èi víi c¸c liªn doanh « t« ®­a ®Õn mét kÕt qu¶ ®¸ng buån. §éng c¬ cña hä lµ khai th¸c thÞ tr­êng néi ®Þa chø kh«ng ph¶i xuÊt khÈu hay thóc ®Èy ®Çu t­ n©ng cao hµm l­îng c«ng nghÖ trong s¶n phÈm cña m×nh. Hä ®· kh«ng thùc hiÖn ®óng cam kÕt tû lÖ néi ®Þa hãa nh­ trong giÊy phÐp ®Çu t­, còng nh­ kh«ng cã ý ®Þnh nghiªm chØnh thùc hiÖn trong thêi gian tíi. Tr­íc ®©y, trong suèt mét thêi gian dµi ho¹t ®éng cña c¸c liªn doanh nµy chØ ë møc 10-30% c«ng suÊt. Theo nh­ ®¸nh gi¸ cña c¸c nhµ ph©n tÝch th× môc tiªu chÝnh cña c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi kh«ng ph¶i lµ x©y dùng mét ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam v÷ng m¹nh nh­ cam kÕt mµ lµ theo chiÕn l­îc ®Çu t­ dµi h¹n, trong ®ã h×nh thøc tËn dông chi phÝ rÎ cña nguån nh©n lùc vµ lîi dông chÝnh s¸ch b¶o hé cña Nhµ n­íc ®Ó tèi ®a hãa lîi nhuËn lµ môc tiªu tr­íc tiªn. §©y cã lÏ lµ sù sai lÇm trong viÖc chän h­íng ®i khi mµ quan ®iÓm ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam lµ muèn tù s¶n xuÊt gÇn nh­ tÊt c¶ nh­ng l¹i kh«ng ®ñ lùc ®Ó thùc hiÖn. §ã lµ ch­a kÓ ®Õn viÖc, sau khi gia nhËp WTO, ViÖt Nam ph¶i b·i bá c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i. SÏ kh«ng cßn chuyÖn c¸c doanh nghiÖp « t« n­íc ngoµi bÞ yªu cÇu ph¶i liªn doanh víi c¸c doanh nghiÖp néi ®Þa nÕu muèn s¶n xuÊt « t« ë ViÖt Nam. Tõ th¸ng 10/2006, quy ®Þnh vÒ tû lÖ néi ®Þa hãa còng ®­îc b·i bá, hµng rµo thuÕ quan bÞ h¹ thÊp ®Ó t¹o tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng « t« trong n­íc. Khi mµ sù b×nh ®¼ng gi÷a tÊt c¶ c¸c s¶n phÈm « t« ®­îc thùc hiÖn th× ngµnh s¶n xuÊt l¾p r¸p « t« trong n­íc sÏ ra sao? [5] Ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®· ®i sau c¸c n­íc trong khu vùc hµng chôc n¨m do ®ã ®ang ®­îc h­ëng c¸c chÝnh s¸ch ­u ®·i, c¬ chÕ b¶o hé cao tõ phÝa Nhµ n­íc ®Ó h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn thµnh mét ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän cña ®Êt n­íc. Tuy vËy ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam hiÖn cã rÊt nhiÒu vÊn ®Ò bÊt cËp. §ã lµ thÞ tr­êng qu¸ nhá, gi¸ xe qu¸ cao vµ hÖ thèng thuÕ ch­a æn ®Þnh. Lµm thÕ nµo ®Ó tho¸t khái c¸i vßng luÈn quÈn Êy? Khi mµ thÞ tr­êng nhá bÐ céng víi thuÕ cao dÉn ®Õn hiÖu qu¶ thÊp vµ chi phÝ cao, tõ ®ã lµm cho thÞ tr­êng tiÕp tôc nhá bÐ. V× thÕ, chóng ta cÇn cã nh÷ng ®Þnh h­íng quy ho¹ch, chÝnh s¸ch, vµ ch­¬ng tr×nh hµnh ®éng phï hîp víi tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò vµ t¸c ®éng cña nã tíi ngµnh s¶n xuÊt « t« ViÖt Nam I. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò t¹i ViÖt Nam 1. Kh¸i qu¸t ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cña ViÖt Nam * Thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Mü Tõ thêi kú kh¸ng chiÕn chèng Mü ®Õn nh÷ng n¨m cuèi thËp niªn 80 thÕ kû XX, n­íc ta ph¶i nhËp khÈu hoµn toµn c¸c lo¹i « t«, mµ chñ yÕu lµ « t« ®· qua sö dông. Giai ®o¹n nµy, mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a n­íc ta víi c¸c n­íc t­ b¶n hoµn toµn bÞ c¾t ®øt, do vËy kh«ng hÒ cã c¸c lo¹i xe cña c¸c n­íc T©y ¢u mµ chØ cã c¸c lo¹i xe tõ c¸c n­íc trong khèi X· héi chñ nghÜa, nhËp khÈu qua ®­êng viÖn trî hoÆc ®æi hµng nh­: Liªn X« cò, §øc, TiÖp Kh¾c, Trung Quèc… C¸c lo¹i xe nhËp chñ yÕu lµ xe t¶i nh»m vËn chuyÓn l­¬ng thùc, vò khÝ ®¹n d­îc, phôc vô chñ yÕu cho chiÕn tranh. Do ®iÒu kiÖn kinh tÕ cña n­íc ta cßn h¹n hÑp nªn « t« nhËp khÈu giai ®o¹n nµy ®Õn nay vÉn ®ang l­u hµnh. HÇu hÕt c¸c lo¹i xe nµy ®· xuèng cÊp, nhiÒu xe ®· hÕt tuæi khai th¸c, do ®ã hiÖu qu¶ kinh tÕ khi sö dông c¸c lo¹i xe nµy thÊp v× chi phÝ söa ch÷a, ®¹i tu hµng n¨m cao, tiªu hao nhiªn liÖu lín, tèc ®é trung b×nh thÊp. TÝnh ®Õn thêi ®iÓm hiÖn t¹i, cã kho¶ng h¬n 63.000 xe t¶i ®ang ho¹t ®éng (cã tuæi ph­¬ng tiÖn trªn 20 n¨m) vµ kho¶ng 60.000 xe kh¸ch ®ang ho¹t ®éng (cã tuæi ph­¬ng tiÖn trªn 17 n¨m) [9]. §©y lµ mét trong nguyªn nh©n g©y ra sù mÊt an toµn giao th«ng hiÖn nay. Tr­íc n¨m 1986, viÖc nhËp khÈu « t« vÉn ®­îc thùc hiÖn b»ng c¸ch kÕ ho¹ch hãa tËp trung: Uû ban kÕ ho¹ch nhµ n­íc tËp trung nhu cÇu cña tÊt c¶ c¸c bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng trong toµn quèc tr×nh ChÝnh phñ sau ®ã, thay mÆt ChÝnh phñ ký hiÖp ®Þnh 5 n¨m. Bé Ngo¹i th­¬ng (nay lµ Bé C«ng th­¬ng) thay mÆt ChÝnh phñ ký c¸c NghÞ ®Þnh th­ hµng n¨m víi c¸c n­íc. Råi Bé Ngo¹i th­¬ng l¹i giao cho Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu m¸y (Machinoimport) ®­îc phÐp ký hîp ®ång víi c¸c tæ chøc n­íc ngoµi. Tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®· ký, ®­a hµng vÒ b¸n cho h¬n 200 ®Çu mèi theo kÕ ho¹ch cña Uû ban KÕ ho¹ch Nhµ n­íc, theo gi¸ b¸n bu«n hµng nhËp khÈu cña Ban VËt gi¸ ChÝnh phñ quy ®Þnh. * Giai ®o¹n 1986 - 1991 Tõ nh÷ng n¨m 1986, ®Ó phôc vô ®­êng lèi ®æi míi nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n hãa, chÝnh trÞ, x· héi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« nguyªn chiÕc ®­îc më réng c¶ vÒ thÞ tr­êng ngoµi n­íc lÉn thµnh phÇn tham gia trong n­íc. §©y lµ thêi kú khèi c¸c n­íc XHCN cã hiÖn t­îng sa sót vµ ®i ®Õn tan r· nªn viÖc nhËp khÈu « t« tõ c¸c n­íc nµy rÊt khã kh¨n. Ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng cña c¸c n­íc nµy rÊt phøc t¹p v× hÖ thèng chÝnh trÞ cã biÕn ®éng lín, hoµn c¶nh trªn ®· dÉn ®Õn viÖc ph¶i ngõng nhËp khÈu « t« tõ c¸c n­íc nµy. Víi c¸c chÝnh s¸ch ®æi míi, nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn dÇn tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Xãa bá bao cÊp vµ bï lç cho kinh doanh xuÊt nhËp khÈu; më réng quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp cho c¸c c¬ së s¶n xuÊt thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ…Sù ®éc quyÒn trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nh­ tr­íc ®· ®­îc xãa bá. Cã c¬ chÕ míi nh­ ®­îc khai th«ng bÕ t¾c, c¸c doanh nghiÖp, c¬ së cã quan hÖ víi n­íc ngoµi ®ua nhau nhËp khÈu « t«. C¸c th­¬ng gia ViÖt Nam nhËy bÐn ®· t×m ra thÞ tr­êng « t« hîp lý vµ hiÖu qu¶ nh­ Hµn Quèc, NhËt B¶n, §µi Loan, Mü, Canada…L­îng xe ®· qua sö dông ë c¸c thÞ tr­êng nµy rÊt nhiÒu, chÊt l­îng phÇn lín cßn tèt, gi¸ rÎ nªn rÊt phï hîp víi tói tiÒn cña ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam. Lo¹i xe nhËp chñ yÕu lµ xe phôc vô cho s¶n xuÊt. §©y lµ thêi kú s¬ khai cña ho¹t ®éng cña ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cña n­íc ta nªn c¶ doanh nghiÖp lÉn c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc ®Òu gÆp nh÷ng khã kh¨n. NghiÖp vô ngo¹i th­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp cßn yÕu kÐm, hiÓu biÕt vÒ c¸c lo¹i « t« cßn h¹n chÕ nªn kh«ng Ýt tr­êng hîp bÞ tr¾ng tay. VÒ phÝa c¸c c¬ quan Nhµ n­íc, nhiÒu bé phËn bÞ lóng tóng do c¸c quy ®Þnh ch­a chÆt chÏ vµ kh«ng ®ång bé dÉn ®Õn kh«ng Ýt khã kh¨n khi thùc hiÖn. Tuy nhiªn, ®©y lµ b­íc ®ét ph¸ cho viÖc c¶i thiÖn chÊt l­îng vµ chñng lo¹i ph­¬ng tiÖn giao th«ng. Tõ n¨m 1986, mäi chñng lo¹i « t« ®Òu ®­îc phÐp nhËp khÈu (« t« ®· qua sö dông, « t« tay l¸i nghÞch-tay l¸i bªn ph¶i…). Th­¬ng nh©n nhËp vÒ tõ « t« con, « t« kh¸ch, « t« t¶i, « t« chuyªn dïng, hÇu hÕt c¸c lo¹i xe nµy ®Òu lµ xe b·i (xe ®· hÕt h¹n sö dông ë n­íc ngoµi ®Ó ë b·i xe cò chê hñy hoÆc t¸i chÕ), chiÕm kho¶ng 90% tæng sè « t« nhËp khÈu [9]. Lý do ®Ó ChÝnh phñ cho phÐp nhËp khÈu c¸c lo¹i « t« ®· qua sö dông v× gi¸ b¸n cña lo¹i xe nµy thÊp, phï hîp víi ®iÒu kiÖn kinh tÕ n­íc ta. MÆt kh¸c « t« míi ë n­íc ngoµi gi¸ rÊt cao, khi nhËp vÒ ViÖt Nam còng khã tiªu thô. H¬n n÷a, phÇn lín « t« nhËp khÈu d¹ng ®· qua sö dông ®Òu vÉn dïng tèt, mÆc dï cã nh÷ng xe h­ háng nhá nh­ng vÉn kh¾c phôc ®­îc, cßn cã nh÷ng xe nhËp vÒ chØ ®Ó lÊy phô tïng thay thÕ. ¤ t« ®· qua sö dông ®­îc nhËp khÈu tõ c¸c thÞ tr­êng NhËt B¶n, Singapore ®Òu lµ xe tay l¸i nghÞch, tr­íc khi ®­a vµo l­u hµnh ®Òu ph¶i qua c«ng ®o¹n chuyÓn ®æi tay l¸i. Nh×n chung, ®©y lµ nh÷ng b­íc thö nghiÖm ®Çu tiªn nªn ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« vÉn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò, ngoµi viÖc nhËp khÈu « t« sö dông ®­îc cßn bÞ nhËp khÈu « t« ë d¹ng r¸c c«ng nghiÖp. §©y lµ mét thùc tÕ ph¶i chÊp nhËn bëi chóng ta cßn qu¸ Ýt kinh nghiÖm vÒ lÜnh vùc nµy, h¬n n÷a phÝa ®èi t¸c cung cÊp hµng « t« b·i nµy phÇn lín ®Òu cho c¸c th­¬ng nh©n ViÖt Nam nî tiÒn hµng cho ®Õn khi nµo b¸n ®­îc hµng míi ph¶i tr¶. Giai ®o¹n nµy « t« nhËp khÈu vÉn lµ nguån bæ sung ph­¬ng tiÖn duy nhÊt cho vËn t¶i ®­êng bé. * Giai ®o¹n 1991- 2005 N¨m 1991, ChÝnh phñ ®· cÊp giÊy phÐp ho¹t ®éng cho mét sè liªn doanh s¶n xuÊt « t«, nÒn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt « t« trong n­íc ®­îc h×nh thµnh b¾t ®Çu tõ ®©y. §Ó n©ng cao møc ®é an toµn cho « t« khi l­u hµnh vµ ®Ó phÇn nµo b¶o hé cho ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc míi ra ®êi, th¸ng 5/1992, ChÝnh phñ ®· cÊm nhËp khÈu c¸c lo¹i xe cã tay l¸i nghÞch hoÆc tay l¸i nghÞch ®­îc chuyÓn ®æi tõ n­íc ngoµi. Tõ thêi ®iÓm nµy, « t« cã ®· qua sö dông ë c¸c thÞ tr­êng cã hÖ thèng giao th«ng bªn tr¸i kh«ng ®­îc nhËp khÈu vÒ ViÖt Nam. ¤ t« ®· qua sö dông cña c¸c thÞ tr­êng cã hÖ thèng giao th«ng bªn ph¶i b¾t ®Çu chiÕm ­u thÕ nh­ Hµn Quèc, Mü, §µi Loan, §øc. Nh÷ng n¨m 1992 ®Õn 1997, tuy chóng ta ®· l¾p r¸p ®­îc « t« trong n­íc nh­ng sè l­îng vµ chñng lo¹i cßn rÊt h¹n chÕ nªn còng vÉn ph¶i dùa vµo nhËp khÈu lµ chÝnh. Cuèi n¨m 1997, c¸c liªn doanh s¶n xuÊt « t« tro._. quan qu¶n lý nhµ n­íc trong viÖc thùc hiÖn quy ho¹ch mét c¸ch thèng nhÊt. * §Þnh vÞ ViÖt Nam trong m¹ng l­íi s¶n xuÊt ngµnh c«ng nghiÖp « t« khu vùc ASEAN vµ §«ng ¸ Theo kinh nghiÖm cña c¸c quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi, ®Ó x©y dùng ®­îc mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn vÒ quy m« vµ chÊt l­îng trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ViÖt Nam cÇn ®Þnh vÞ hiÖu qu¶ ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam trong m¹ng l­íi s¶n xuÊt khu vùc §«ng ¸, thiÕt kÕ c¸c chÝnh s¸ch hç trî phï hîp nh»m ®¹t ®­îc môc tiªu ®Þnh vÞ nãi trªn. Ngµnh c«ng nghiÖp « t« khu vùc nµy ®­îc nh×n nh­ lµ mét nhµ m¸y s¶n xuÊt lín, trong ®ã mçi quèc gia cã mét vai trß nhÊt ®Þnh vµ ®ãng gãp vµo “chuçi gi¸ trÞ”. C¸c quèc gia trªn b¶n ®å ®Þnh vÞ vµ ph©n tÝch chuçi gi¸ trÞ Ýt nhÊt ph¶i bao gåm Trung Quèc, Th¸i Lan, Malaysia, NhËt B¶n, Hµn Quèc vµ ViÖt Nam. Th¸i Lan tuyªn bè môc tiªu ®Þnh vÞ cña hä lµ “c¬ së s¶n xuÊt « t« Ch©u ¸ mang l¹i gi¸ trÞ cho ®Êt n­íc víi mét nÒn t¶ng cung cÊp néi ®Þa v÷ng ch¾c”. Malaysia cè g¾ng ®Þnh vÞ nh­ lµ “nhµ thiÕt kÕ xe cña ASEAN”. Cßn søc m¹nh cña ngµnh c«ng nghiÖp « t« Trung Quèc ®­îc m« t¶ nh­ lµ c«ng x­ëng cña thÕ giíi. HiÖn t¹i, c¸c nhµ s¶n xuÊt « t« NhËt B¶n xem xÐt Th¸i Lan vµ Trung Quèc nh­ c¸c ®Þa ®iÓm ®­îc lùa chän cho viÖc l¾p r¸p vµ s¶n xuÊt « t« quy m« lín trong khu vùc. V× thÕ, ViÖt Nam kh«ng nªn c¹nh tranh trùc tiÕp víi c¸c quèc gia nµy trong quy tr×nh s¶n xuÊt mµ hä ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc ­u thÕ. Thùc tÕ, lµ ViÖt Nam cã mét lîi thÕ tiÒm n¨ng trong nh÷ng thËp kû tíi ®ã lµ nguån lao ®éng dåi dµo, cã kü n¨ng cao trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, thËm chÝ ®­îc ®¸nh gi¸ lµ cao nhÊt trong khu vùc §«ng Nam ¸. Víi lîi thÕ nµy, ViÖt Nam sÏ trë thµnh mét m¾t xÝch quan träng trong m¹ng l­íi s¶n xuÊt §«ng ¸ b»ng c¸ch chuyªn m«n hãa mét sè quy tr×nh vµ nhËp khÈu c¸c hµng hãa trung gian tõ c¸c quèc gia l¸ng giÒng. Tham gia vµo m¹ng l­íi s¶n xuÊt cña khu vùc, chóng ta nªn b¾t ®Çu b»ng nh÷ng quy tr×nh s¶n xuÊt ®¬n gi¶n nh­ng dÇn dÇn sÏ t¨ng gi¸ trÞ, trë thµnh mét c¬ së s¶n xuÊt nh»m môc ®Ých xuÊt khÈu mét sè lo¹i linh phô kiÖn « t« cã lîi thÕ tiÒm n¨ng. ViÖc s¶n xuÊt nªn ë quy m« lín vµ ban ®Çu thùc hiÖn xuÊt khÈu 100% v× cÇu vÒ linh phô kiÖn néi ®Þa hiÖn t¹i qu¸ nhá. Sau mét thêi gian, th× tÝnh tíi viÖc cung cÊp linh phô kiÖn cho thÞ tr­êng néi ®Þa khi mµ thÞ tr­êng néi ®Þa ®­îc më réng. * X©y dùng vµ ph¸t triÓn c«ng nghiÖp phô trî « t« Víi c¸c ®iÒu kiÖn nh­ ViÖt Nam hiÖn nay, chóng ta chØ cã thÓ ph¸t triÓn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o mét sè linh phô kiÖn nh­: ®iÖn, ghÕ ®Öm, g­¬ng, kÝnh, s¶n phÈm nhùa... Trong sè nh÷ng linh phô kiÖn nµy, chóng ta nªn chän nh÷ng bé phËn mµ viÖc chÕ t¹o, s¶n xuÊt chóng ph¸t huy ®­îc tèt nhÊt lîi thÕ tiÒm n¨ng vÒ lao ®éng cã kü thuËt cña m×nh. Ngµnh c«ng nghiÖp phô trî cho s¶n xuÊt « t« cÇn ®­îc h×nh thµnh ë quy m« Nhµ n­íc, vµ cÇn coi ®ã lµ ngµnh c«ng nghiÖp then chèt. Chóng ta nªn mêi c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi tõ NhËt B¶n, Hµn Quèc, Trung Quèc...tham gia t¹o dùng vµ ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp phô trî t¹i ViÖt Nam. §èi víi c¸c nhµ l¾p r¸p, cÇn kªu gäi c¸c c«ng ty phô trî tõ n­íc ngoµi vµ thu n¹p c¸c nhµ phô trî néi ®Þa vµo chuçi phô trî cña c¸c h·ng chÝnh. Bªn c¹nh ®ã, c¸c nhµ phô trî néi ®Þa cÇn nç lùc ®Çu t­, chuyÓn giao c«ng nghÖ, kü thuËt ®Ó s¶n phÈm ®¹t chÊt l­îng cao. §iÒu quan träng n÷a lµ cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vµ chÝnh s¸ch ­u ®·i thu FDI vµo lÜnh vùc nµy. * HiÖn ®¹i hãa c¬ së h¹ tÇng giao th«ng HÖ thèng giao th«ng lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng t¸c ®éng ®Õn sù ph¸t triÓn quy m« thÞ tr­êng « t« ViÖt Nam. V× thÕ, cÇn x©y dùng vµ n©ng cÊp theo h­íng hiÖn ®¹i hãa hÖ thèng giao th«ng. Chóng ta cÇn cã mét b¶n quy ho¹ch cô thÓ, chi tiÕt vµ chÝnh x¸c, ®¶m b¶o cho nhu cÇu ®i l¹i c¶ trong t­¬ng lai cho hÖ thèng giao th«ng cña ta. ViÖc x©y dùng nhiÒu tuyÕn xe buýt, më réng c¸c phè chÝnh, n©ng cÊp ng· t­ lµ rÊt cÇn thiÕt. CÇn gÊp nhanh chãng cã kÕ ho¹ch x©y dùng c¬ së h¹ tÇng giao th«ng nh­ ®­êng cao tèc míi, cÇu v­ît, ®­êng hÇm, ®­êng vßng, xe ®iÖn ngÇm... Bªn c¹nh ®ã, cÇn t¨ng c­êng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý cña c¸c c¬ quan liªn quan nh­ biÖn ph¸p ®¶m b¶o cho viÖc tu©n thñ ®óng ph¸p luËt giao th«ng, qu¶n lý luång giao th«ng tèt h¬n... ®Ó cã thÓ kh¾c phôc phÇn nµo ®­îc t×nh tr¹ng ïn t¾c giao th«ng, g©y c¶n trë ®Õn sù ph¸t triÓn quy m« thÞ tr­êng « t« nh­ hiÖn nay. KÕt luËn Ho¹t ®éng nhËp khÈu « t« cò sÏ tiÕp tôc gãp phÇn tÝch cùc cña nã trong viÖc ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng ngµy mét t¨ng cña ng­êi d©n ViÖt nÕu nh­ ChÝnh phñ vµ c¸c c¬ quan h÷u quan cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt døt ®iÓm nh÷ng mÆt h¹n chÕ cßn tån t¹i. Cã thÓ thÊy, vÊn ®Ò nhËp khÈu « t« d­íi 16 chç ®· qua sö dông lµ mét sù kiÖn næi bËt trong thêi gian qua, t¹o nªn mét lµn sãng tranh luËn m¹nh mÏ. §· cã nh÷ng bøc xóc vµ còng ®· cã nh÷ng ®iÒu chØnh nh­ng sù ®iÒu chØnh Êy vÉn ch­a tháa ®¸ng, ch­a gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò. ChÊt l­îng xe cò vÉn ch­a hoµn toµn ®­îc ®¶m b¶o, c¸c nhµ nhËp khÈu vÉn gian lËn trong khai b¸o thuÕ, ngµnh H¶i quan vÉn ch­a thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt l¾p r¸p trong n­íc vÉn tha hå h­ëng lîi tõ chÝnh s¸ch b¶o hé ®· kÐo dµi suèt h¬n 10 n¨m qua vµ quan träng h¬n c¶ lµ ng­êi d©n vÉn ph¶i mua xe víi gi¸ c¾t cæ. Cã thÓ nãi, ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc nh÷ng bµi to¸n khã, nh­ng kh«ng ph¶i lµ kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc. ChØ cã ®iÒu, chóng ta cã d¸m thay ®æi, cã m¹nh d¹n tõ bá sù b¶o hé víi ngµnh c«ng nghiÖp non trÎ nµy, tõ bá chÝnh s¸ch thay thÕ nhËp khÈu, tù do hãa viÖc ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ nhËp khÈu « t« mµ th«i. Víi vai trß träng tµi, Nhµ n­íc ph¶i t×m c¸ch ®Ó sao cho ®em ®Õn lîi Ých cao nhÊt cho sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc. C¸c bé ngµnh liªn quan cÇn ph¶i thèng nhÊt quan ®iÓm, nghiªm tóc chÊn chØnh l¹i c«ng t¸c qu¶n lý cña m×nh, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn cã ý thøc tr¸ch nhiÖm h¬n n÷a th× míi cã thÓ mong vÒ mét ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam trong t­¬ng lai, Ýt nhÊt lµ 30 n¨m nh­ Hµn Quèc bëi ®Ó cã ngµnh c«ng nghiÖp « t« ph¸t triÓn th× c¸c quèc gia Ch©u ¢u ®· ph¶i mÊt 100 n¨m, NhËt B¶n 50 n¨m, Hµn Quèc 30 n¨m vµ c¸c n­íc ASEAN còng nh­ Trung Quèc ®· ph¶i mÊt hµng chôc n¨m. §ã lµ c¶ mét chÆng ®­êng khã kh¨n cßn chê phÝa tr­íc. DanH môc ch÷ viÕt t¾t Tõ viÕt t¾t TiÕng Anh TiÕng ViÖt wto World Trade Organisation Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi Mfn Most Favored Nations Nguyªn t¾c tèi huÖ quèc Gatt General Agreement on Trade and Tariff HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th­¬ng m¹i Eu Eropean Union Liªn minh Ch©u ¢u ASEAN Asia South East Nation HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ AFTA Asean Free Trade Area Khu vùc mËu dÞch tù do ASEAN AICO Asean Industrial Cooperation Hîp t¸c c«ng nghiÖp ASEAN FDI Foreign Direct Investment §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi CKD Complete knock-down Xe nguyªn chiªc th¸o rêi Cbu Complete Built-up Xe nguyªn chiÕc USD United States Dollars §« la Mü VAMA VietNam Motors Association HiÖp héi « t« ViÖt Nam XHCN X· héi chñ nghÜa tp.hcm Thµnh phè Hå ChÝ Minh TT§B ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt GTGT ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng Môc lôc Tµi liÖu tham kh¶o Phô lôc Danh môc b¶ng biÓu B¶ng 1 B¶ng thèng kª tæng sè « t« cña n­íc ta nh÷ng n¨m gÇn ®©y B¶ng 2 Thèng kª sè xe cò b¸n trong th¸ng 10/2006 B¶ng 3 Gi¸ xe cò nhËp khÈu d¹ng nguyªn chiÕc t¹i Trung Quèc n¨m 2006 B¶ng 4 S¶n l­îng « t« cña c¸c liªn doanh s¶n xuÊt, l¾p r¸p « t« t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1996-2004 B¶ng 5 Sè l­îng « t« nguyªn chiÕc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam giai ®o¹n 1991-2005 B¶ng 6 C¬ cÊu nhËp khÈu theo tõng lo¹i giai ®o¹n 2000-2003 B¶ng 7 ThÞ tr­êng nhËp khÈu « t« cña ViÖt Nam B¶ng 8 B¶ng so s¸nh gi¸ xe tr­íc vµ sau khi ®iÒu chØnh thuÕ B¶ng 9 Gi¸ xe cò nhËp khÈu tÝnh theo biÓu thuÕ tuyÖt ®èi ngµy 28/3/2006 B¶ng 10 L­îng xe b¸n ra cña VAMA 7 th¸ng cuèi n¨m 2006 BiÓu ®å 1 Møc ®é biÕn ®éng cña sè l­îng « t« nguyªn chiÕc nhËp khÈu giai ®o¹n 1991-2005 BiÓu ®å 2 Møc ®é biÕn ®éng vÒ l­îng nhËp khÈu « t« t¹i 3 ch©u lôc giai ®o¹n 2003-2006 BiÓu ®å 3 Doanh sè xe 5 chç trong 9 th¸ng 2005 vµ 2006 BiÓu ®å 4 ThÞ tr­êng « t« t¨ng liªn tiÕp tõ th¸ng 2 Tµi liÖu tham kh¶o 1. GS.TS Bïi Xu©n Töu (2002), Gi¸o tr×nh Kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, Nhµ xuÊt b¶n gi¸o dôc. 2. Bé C«ng nghiÖp (2006), Quy ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh c«ng nghiÖp « t« ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010, tÇm nh×n ®Õn n¨m 2020. 3. B¸o H¶i quan (2007), V× sao gi¸ tÝnh thuÕ « t« cò nhËp khÈu cßn thÊp, sè 113. 4. B¸o lao ®éng(2007), Tr¶ gi¸ v× b¶o hé, sè 193. 5. Trung t©m th«ng tin vµ dù b¸o kinh tÕ x· héi quèc gia (2007), Ngµnh c«ng nghiÖp « t« cÇn kh¾c phôc nh÷ng sai lÇm ®Ó ph¸t triÓn. 6. T¹p chÝ c«ng nghiÖp (kú I 2006), Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ gi¸ « t« ë ViÖt Nam. 7. Nh÷ng bÊt hîp lý ch­a ®­îc gi¶i quyÕt tËn gèc; Tiªu chuÈn Euro 2 lµm nãng thÞ tr­êng xe cò; H¬n 1400 xe cò ®­îc nhËp khÈu vµo ViÖt Nam. 8. C«ng nghiÖp « t« cç m¸y rêi r¹c. 9. ThÞ tr­êng « t« ViÖt Nam, tiÒm n¨ng khæng lå ch­a khai th¸c; NhËp khÈu « t« cò, t­ duy míi. 10. ¤ t« cò nhËp khÈu, xe nhá ch¸y hµng. 11. T¸c ®éng cña viÖc ViÖt Nam gia nhËp WTO tíi ngµnh s¶n xuÊt « t« cña ViÖt Nam; Xe cò t¹i Trung Quèc-ThÞ tr­êng tiÒm n¨ng; ThÞ tr­êng xe cò ë Mü s«i ®éng h¬n xe míi. 12. Lèi ®i nµo cho ngµnh c«ng nghiÖp « t«. 13. ThÞ tr­êng xe nhËp chia ®«i ng¶. 14. :ThuÕ vµ h¹ tÇng; Ph¸t triÓn c«ng nghiÖp « t«. Phô lôc sè 01 THÔNG TƯ LIÊN TỊCH BỘ THƯƠNG MẠI - GIAO THÔNG VẬN TẢI - TÀI CHÍNH - CÔNG AN SỐ 03/2006/TTLT-BTM-BGTVT-BTC-BCA NGÀY 31 THÁNG 03 NĂM 2006 HƯỚNG DẪN VIỆC NHẬP KHẨU ÔTÔ CHỞ NGƯỜI DƯỚI 16 CHỖ NGỒI Đà QUA SỬ DỤNG THEO NGHỊ ĐỊNH SỐ 12/2006/NĐ-CP NGÀY 23 THÁNG 01 NĂM 2006 CỦA CHÍNH PHỦ Căn cứ Nghị định số 29/2004/NĐ-CP ngày 16 tháng 01 năm 2004 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Thương mại; Căn cứ Nghị định số 34/2003/NĐ-CP ngày 04 tháng 4 năm 2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Giao thông vận tải; Căn cứ Nghị định số 77/2003/NĐ-CP ngày 01 tháng 7 năm 2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính; Căn cứ Nghị định số 136/2003/NĐ-CP ngày 14 tháng 11 năm 2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu tổ chức của Bộ Công an; Căn cứ Nghị định số 12/2006/NĐ-CP ngày 23 tháng 01 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hóa quốc tế và các hoạt động đại lý mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hóa với nước ngoài; Liên Bộ Thương mại, Giao thông vận tải, Tài chính, Công an hướng dẫn cụ thể việc nhập khẩu ô tô chở người dưới 16 chỗ ngồi đã qua sử dụng (dưới đây gọi tắt là ô tô đã qua sử dụng) theo Nghị định số 12/2006/NĐ-CP như sau: I. QUY ĐỊNH CHUNG 1- Ô tô đã qua sử dụng là ôtô đã được sử dụng, được đăng ký với thời gian tối thiểu là 6 tháng và đã chạy được một quãng đường tối thiểu là 10.000 km (mười nghìn) tính đến thời điểm ôtô về đến cảng Việt Nam. 2- Ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu vào Việt Nam phải thỏa mãn quy định của Nghị định số 12/2006/NĐ-CP ngày 23 tháng 01 năm 2006 của Chính phủ, các quy định của Thông tư này và quy định trong Quyết định số 35/2005/QĐ-BGTVT ngày 21 tháng 7 năm 2005 của Bộ trưởng Bộ Giao thông Vận tải về kiểm tra chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường. 3- Ôtô đã qua sử dụng nhập khẩu phải nộp thuế theo quy định tại Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu, Luật thuế Tiêu thụ đặc biệt; Luật thuế Giá trị gia tăng và các văn bản pháp luật hiện hành. II. ĐIỀU KIỆN NHẬP KHẨU Ô TÔ Đà QUA SỬ DỤNG 1- Ô tô đã qua sử dụng được nhập khẩu phải đảm bảo điều kiện: không quá 05 năm tính từ năm sản xuất đến thời điểm ôtô về đến cảng Việt Nam, cụ thể là năm 2006 chỉ được nhập ô tô loại sản xuất từ năm 2001 trở lại đây. Năm sản xuất của ô tô được xác định theo thứ tự ưu tiên sau đây: a) Theo số nhận dạng của ô tô; b) Theo số khung của ô tô; c) Theo các tài liệu kỹ thuật: Catalog, sổ tay thông số kỹ thuật, phần mềm nhận dạng, ê tơ két gắn trên xe hoặc các thông tin của nhà sản xuất; d) Theo năm sản xuất được ghi nhận trong bản chính của Giấy chứng nhận đăng ký xe hoặc Giấy hủy đăng ký xe đang lưu hành tại nước ngoài; đ) Đối với các trường hợp đặc biệt khác thì cơ quan kiểm tra chất lượng thành lập Hội đồng giám định trong đó có sự tham gia của các chuyên gia kỹ thuật chuyên ngành để quyết định. e) Trường hợp cơ quan kiểm tra chất lượng có nghi vấn về số khung và/hoặc số máy của chiếc xe nhập khẩu thì cơ quan kiểm tra sẽ trưng cầu giám định tại cơ quan Công an. Kết luận của cơ quan Công an về số khung và/hoặc số máy là cơ sở đề giải quyết các thủ tục kiểm tra chất lượng nhập khẩu theo quy định. 2- Cấm nhập khẩu ô tô các loại có tay lái bên phải (tay lái nghịch kể cả dạng tháo rời và dạng đã được chuyển đổi tay lái trước khi nhập khẩu vào Việt Nam, trừ các loại phương tiện chuyên dùng có tay lái bên phải hoạt động trong phạm vi hẹp gồm: xe cần cẩu; máy đào kênh rãnh; xe quét đường, tưới đường, xe chở rác và chất thải sinh hoạt; xe thi công mặt đường; xe chở khách trong sân bay và xe nâng hàng trong kho, cảng; xe bơm bê tông; xe chỉ di chuyển trong sân gol, công viên 3- Cấm nhập khâu ôtô cứu thương đã qua sử dụng 4- Cấm tháo rời ôtô khi vận chuyển và khi nhập khẩu. 5- Cấm nhập khâu ôtô các loại đã thay đổi kết cấu, chuyển đổi công năng so với thiết kế ban đầu, kể cả ôtô có công năng không phù hợp với số nhận dạng của ôtô hoặc số khung của nhà sản xuất đã công bố, bị đục sửa số khung, số máy trong mọi trường hợp và dưới mọi hình thức. III. THỦ TỤC NHẬP KHẨU VÀ ĐĂNG KÝ LƯU HÀNH 1- Ôtô đã qua sử dụng nhập khẩu ngoài các hồ sơ hải quan theo quy định, người nhập khẩu phải nộp cho cơ quan Hải quan 01 bản chính và 01 bản sao (có xác nhận do giám đốc doanh nghiệp ký tên, đóng dấu) của một trong các loại giấy tờ sau: a) Giấy chứng nhận đăng ký. b) Giấy chứng nhận lưu hành; c) Giấy huỷ Giấy chứng nhận đăng ký hoặc Giấy hủy Giấy chứng nhận lưu hành. Giấy chứng nhận quy định tại điểm a, b, c nêu trên do cơ quan có thẩm quyền của nước nơi ôtô được đăng ký lưu hành cấp. 2- Ô tô đã qua sử dụng chỉ được nhập khẩu về Việt Nam qua các cửa khẩu cảng biển quốc tế: Cái Lân Quảng Ninh, Hải Phòng, Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh. Thủ tục hải quan được thực hiện lại của khẩu nhập. 3- Trong thời hạn 3 ngày làm việc, kể từ ngày cơ quan Hải quan kiểm tra thực tế hàng hóa, người nhập khẩu phải nộp bộ hồ sơ xin đăng kiểm và thông báo địa điểm để cơ quan Đăng kiểm thực hiện kiểm tra chất lượng, an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường 4- Chậm nhất 30 ngày, kể từ ngày nhận được bộ hồ sơ xin đăng kiểm hợp lệ, cơ quan Đăng kiểm phải thông báo kết quả đăng kiểm cho người nhập khẩu. 5- Cơ quan Hải quan chỉ được phép giải phóng, thông quan hàng hoá khi có thông báo kết quả kiểm tra chất lượng của cơ quan Đăng kiểm xác nhận đủ điều kiện nhập khẩu theo quy định. Trường hợp quá 33 ngày, kể từ ngày cơ quan Hải quan kiểm tra thực tế hàng hóa mà người nhập khẩu không xuất trình được kết quả kiểm tra chất lượng hoặc kết quả kiểm tra chất lượng không đủ điều kiện nhập khẩu thì phải xử lý theo quy định của pháp luật. 6- Trường hợp phải kéo dài thời hạn kiểm tra để trưng cầu giám định theo quy định tại điểm đ, e, mục 1 phần II của Thông tư này, cơ quan Đăng kiểm thông báo bằng văn bản cho cơ quan Hải quan và người nhập khẩu biết 7- Cơ quan Cảnh sát Giao thông thực hiện kiểm tra hồ sơ của ôtô nhập khẩu trước khi làm thủ tục đăng ký. Trường hợp phát hiện xe không đủ điều kiện nhập khẩu thì không làm thủ tục đăng ký và thông báo bằng văn bản cho cơ quan Hải quan biết đề xử lý theo quy định V. TỔ CHỨC THỰC HIỆN 1- Các Bộ theo thẩm quyền của mình tổ chức thực hiện các quy định của Thông tư này, Nghị định số 12/2006/NĐ-CP ngày 23 tháng 1 năm 2006 và các văn bản pháp luật liên quan. Trong quá trình thực hiện có khó khăn vướng mắc cần phản ánh về Bộ Thương mại, các Bộ liên quan để chỉ đạo, bàn biện pháp xử lý, phối hợp chỉnh sửa kịp thời. 2- Bãi bỏ những quy định trước đây trái với những quy định tại Thông tư này. 3- Thông tư này có hiệu lực thực hiện từ 01 tháng 5 năm 2006. KT. Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Thứ trưởng KT. Bộ trưởng Bộ Thương mại Thứ trưởng Phan Thế Ruệ KT. Bộ trưởng Bộ Tài chính Thứ trưởng Trương Chí Trung KT. Bộ trưởng Bộ Công an Thứ trưởng Thượng tướng Lê Thế Tiệm Phô lôc sè 02 THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ ________ Số : 69/2006/QĐ-TTg CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ________________________________________ Hà Nội, ngày 28 tháng 3 năm 2006 QUYẾT ĐỊNH Về việc ban hành mức thuế tuyệt đối thuế nhập khẩu xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu _______ THỦ TƯỚNG CHÍNH PHỦ Căn cứ Luật Tổ chức Chính phủ ngày 25 tháng 12 năm 2001; Căn cứ Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 45/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005; Căn cứ Nghị định số 149/2005/NĐ-CP ngày 15 tháng 12 năm 2005 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Căn cứ Nghị định số 12/2006/NĐ-CP ngày 26 tháng 01 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại; Xét đề nghị của Bộ trưởng Bộ Tài chính, QUYẾT ĐỊNH : Điều 1. Ban hành mức thuế nhập khẩu tuyệt đối áp dụng đối với mặt hàng xe ô tô chở người từ 15 chỗ ngồi trở xuống đã qua sử dụng, cụ thể như sau: Mô tả mặt hàng Thuộc nhóm mã số trong Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi Đơn vị tính Mức thuế (USD) 1. Xe từ 5 chỗ ngồi trở xuống, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh động cơ: - Dưới 1.000 cc 8703 Chiếc 3.000,00 - Từ 1.000 cc đến dưới 1.500 cc 8703 Chiếc 7.000,00 - Từ 1.500 cc đến 2.000 cc 8703 Chiếc 10.000,00 - Trên 2.000 cc đến 3.000 cc 8703 Chiếc 15.000,00 - Trên 3.000 cc đến 4.000 cc 8703 Chiếc 18.000,00 - Trên 4.000 cc đến 5.000 cc 8703 Chiếc 22.000,00 - Trên 5.000 cc 8703 Chiếc 25.000,00 2. Xe từ 6 đến 9 chỗ ngồi, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh động cơ: - Từ 2.000 cc trở xuống 8703 Chiếc 9.000,00 - Trên 2.000 cc đến 3.000 cc 8703 Chiếc 14.000,00 - Trên 3.000 cc đến 4.000 cc 8703 Chiếc 16.000,00 - Trên 4.000 cc 8703 Chiếc 20.000,00 3. Xe từ 10 đến 15 chỗ ngồi, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh động cơ: - Từ 2.000 cc trở xuống 8702 Chiếc 8.000,00 - Trên 2.000 cc đến 3.000 cc 8702 Chiếc 12.000,00 - Trên 3.000 cc 8702 Chiếc 15.000,00 Điều 2. Giao Bộ Tài chính căn cứ tình hình thực tế từng giai đoạn cụ thể để điều chỉnh tăng hoặc giảm 20% so với mức thuế tuyệt đối ban hành kèm theo Quyết định này nhằm thực hiện mục tiêu kiểm soát và điều tiết thị trường tiêu dùng trong nước, ngăn chặn các hiện tượng gian lận thương mại, bảo đảm nguồn thu ngân sách nhà nước; trường hợp biến động vượt 20% thì báo cáo Thủ tướng Chính phủ xem xét, điều chỉnh. Điều 3. Quyết định này có hiệu lực thi hành và áp dụng cho tất cả các tờ khai hàng hóa nhập khẩu đăng ký với cơ quan Hải quan kể từ ngày 01 tháng 5 năm 2006. Bãi bỏ các quy định về mức thuế suất thuế nhập khẩu theo tỷ lệ phần trăm trái với quy định của Quyết định này. Các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chịu trách nhiệm thi hành Quyết định này./. THỦ TƯỚNG Nơi nhận: - Ban Bí thư Trung ương Đảng; - Thủ tướng, các Phó Thủ tướng Chính phủ; - Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; - HĐND, UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; - Văn phòng Trung ương và các Ban của Đảng; - Văn phòng Chủ tịch nước; - Văn phòng Quốc hội; - Hội đồng Dân tộc và các Ủy ban của Quốc hội; Phan Văn Khải đã ký - Toà án nhân dân tối cao; - Viện Kiểm sát nhân dân tối cao; - Cơ quan Trung ương của các đoàn thể; - Học viện Hành chính quốc gia; - VPCP: BTCN, TBNC, các PCN, BNC, Ban Điều hành 112, Website Chính phủ, Người phát ngôn của Thủ tướng Chính phủ, các Vụ, Cục, đơn vị trực thuộc, Công báo Phô lôc sè 03 BỘ TÀI CHÍNH -------------- Số: 05 /2007/QĐ-BTC CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ----------------------- Hà Nội, ngày 15 tháng 01 năm 2007 QUYẾT ĐỊNH Về việc sửa đổi mức thuế tuyệt đối thuế nhập khẩu xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu ----------------- BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI CHÍNH Căn cứ Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số: 45/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005; Căn cứ Nghị định số: 77/2003/NĐ-CP ngày 01/7/2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính; Căn cứ Nghị định số: 149/2005/NĐ-CP ngày 08 tháng 12 năm 2005 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Căn cứ Nghị định số: 12/2006/NĐ-CP ngày 23 tháng 1 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hoá quốc tế và các hoạt động đại lý mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hoá với nước ngoài; Căn cứ điều 2 quyết định số: 69/2006/QĐ-TTg ngày 28/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ quy định thẩm quyền điều chỉnh mức thuế tuyệt đối; Theo đề nghị của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, QUYẾT ĐỊNH: Điều 1. Sửa đổi mức thuế nhập khẩu tuyệt đối áp dụng đối với mặt hàng xe ô tô chở từ 15 người trở xuống đã qua sử dụng, kể cả lái xe quy định tại quyết định số: 69/2006/QĐ-TTg ngày 28/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ thành mức thuế nhập khẩu tuyệt đối mới, cụ thể như sau: Mô tả mặt hàng Thuộc nhóm mã số trong Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi Đơn vị tính Mức thuế(USD) (1) (2) (3) (4) 1. Xe chở không quá 5 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh: - Từ 1.000cc đến dưới 1.500cc 8703 Chiếc 6.300,00 - Từ 1.500cc đến 2.000cc 8703 Chiếc 8.500,00 - Trên 2.000cc đến dưới 2.500cc 8703 Chiếc 12.000,00 - Từ 2.500cc đến 3.000cc 8703 chiếc 15.000,00 - Trên 5.000cc 8703 Chiếc 26.250,00 2. Xe chở từ 6 người đến 9 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh: - Từ 2.000cc trở xuống 8703 Chiếc 7.650,00 - Trên 2.000cc đến 3.000cc 8703 Chiếc 11.200,00 3. Xe chở từ 10 người đến 15 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh: - Từ 2.000cc trở xuống 8702 Chiếc 6.800,00 - Trên 2.000cc đến 3.000cc 8702 Chiếc 9.600,00 Điều 2. Quyết định này có hiệu lực thi hành và áp dụng cho các tờ khai hàng hóa nhập khẩu đăng ký với cơ quan Hải quan sau 15 ngày kể từ ngày đăng công báo. Các mức thuế nhập khẩu tuyệt đối không sửa đổi tại quyết định này vẫn thực hiện theo quyết định số: 69/2006/QĐ-TTg ngày 28/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ./. Nơi nhận: Thủ tướng và các phó Thủ tướng; Văn phòng Chính phủ; Văn phòng TW Đảng; VP Quốc hội, VP Chủ tịch nước; Viện kiểm sát NDTC, Toà án nhân dân tối cao; Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW; Cục Kiểm tra văn bản (Bộ Tư pháp), Công báo; Cục Hải quan các tỉnh, liên tỉnh, thành phố; Các đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính; Lưu: VT, TCHQ(3). KT. BỘ TRƯỞNG THỨ TRƯỞNG (đã ký) Trương Chí Trung Phô lôc sè 04 BỘ TÀI CHÍNH ─── Số: 39/2006/QĐ-BTC CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ───────────────── Hà Nội, ngày 28 tháng 7 năm 2006 QUYẾT ĐỊNH Về việc ban hành Biểu thuế xuất khẩu, Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi Chương 87 Xe cộ trừ thiết bị chạy trên đường xe lửa hoặc xe điện, và các bộ phận và phụ tùng của chúng Mã hàng Mô tả hàng hoá Thuế suất (%) 8702 Xe ô tô chở 10 người trở lên, kể cả lái xe - - Xe chở dưới 16 người: - - - Xe chở khách: - - - - Dạng CKD: 8702 10 01 00 - - - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn 25 8702 10 06 10 - - - - - - Loại có dung tích xi lanh động cơ từ 2.000 cc trở xuống, đã qua sử dụng * 8702 10 06 90 - - - - - - Loại khác 90 - - Xe chở từ 16 người trở lên nhưng dưới 30 người: - - - Xe chở khách: - - - - Dạng CKD: 8702 10 21 00 - - - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn 15 - - - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8702 10 26 - - - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn: 8702 10 26 10 - - - - - - Loại đã qua sử dụng 150 - - Xe chở từ 30 người trở lên: - - - Xe buýt được thiết kế đặc biệt để sử dụng trong sân bay: - - - - Dạng CKD: 8702 10 41 00 - - - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn 0 - - - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8702 10 46 - - - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn: 8702 10 46 10 - - - - - - Loại đã qua sử dụng 7.5 - - Xe chở dưới 16 người: - - - Xe chở khách: 8702 90 11 00 - - - - Dạng CKD 25 8702 90 12 - - - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8702 90 12 10 - - - - - Loại có dung tích xi lanh động cơ từ 2.000 cc trở xuống, đã qua sử dụng * - - Xe chở từ 16 người trở lên nhưng dưới 30 người: - - - Xe chở khách: 8702 90 31 00 - - - - Dạng CKD 15 8702 90 32 - - - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8702 90 32 10 - - - - - Loại đã qua sử dụng 150 - - Xe chở từ 30 người trở lên: - - - Xe buýt được thiết kế đặc biệt để sử dụng trong sân bay: 8702 90 51 00 - - - - Dạng CKD 0 8702 90 52 - - - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8702 90 52 10 - - - - - Loại đã qua sử dụng 7.5 8703 Xe ô tô và các loại xe khác có động cơ được thiết kế chủ yếu để chở người (trừ các loại thuộc nhóm 87.02), kể cả xe chở người có khoang hành lý riêng và ô tô đua - - - Xe ô tô (kể cả xe chở người có khoang chở hành lý riêng, ô tô thể thao và ô tô đua), loại chở không quá 8 người kể cả lái xe: 8703 21 31 00 - - - - Dạng CKD 25 8703 21 32 - - - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8703 21 32 10 - - - - - Loại chở không quá 5 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh dưới 1.000 cc, đã qua sử dụng * 8703 22 - - Loại dung tích xi lanh trên 1.000cc nhưng không quá 1.500cc: 8703 22 10 - - - Xe cứu thương: 8703 22 10 10 - - - - Loại đã qua sử dụng 15 8703 22 10 90 - - - - Loại khác 10 8703 22 20 - - - Xe loại nhà tự hành (Motor - homes): 8703 22 20 10 - - - - Loại đã qua sử dụng 150 8703 22 20 90 - - - - Loại khác 90 8703 22 30 - - - Xe tang lễ: 8703 22 30 10 - - - - Loại đã qua sử dụng 15 8703 22 30 90 - - - - Loại khác 10 8703 22 40 - - - Xe chở tù: 8703 22 40 10 - - - - Loại đã qua sử dụng 15 8703 22 40 90 - - - - Loại khác 10 8704 Xe có động cơ dùng để vận tải hàng hóa 8704 10 - Xe tự đổ được thiết kế để sử dụng trên các loại đường không phải đường cao tốc: - - Dạng CKD: 8704 10 11 00 - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa trên 24 tấn 3 - - Dạng nguyên chiếc/ Loại khác: 8704 10 21 - - - Tổng trọng lượng có tải tối đa trên 24 tấn: 8704 10 21 10 - - - - Loại có tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 45 tấn, loại mới 20 8704 10 21 20 - - - - Loại có tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 45 tấn, đã qua sử dụng 30 8704 10 21 90 - - - - Loại khác 0 8704 10 22 - - - Loại có tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 24 tấn: 8704 10 22 10 - - - - Loại có tổng trọng lượng có tải tối đa không quá 5 tấn, loại đã qua sử dụng 150 Phô lôc sè 05 BỘ TÀI CHÍNH -------------- Số: 72 /2007/QĐ-BTC CỘNG HOÀ Xà HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ------------------------ Hà Nội, ngày 07 tháng 8 năm 2007 QUYẾT ĐỊNH Về việc sửa đổi mức thuế tuyệt đối thuế nhập khẩu xe ô tô đã qua sử dụng nhập khẩu ---------------------- BỘ TRƯỞNG BỘ TÀI CHÍNH Căn cứ Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số: 45/2005/QH11 ngày 14 tháng 6 năm 2005; Căn cứ Nghị định số: 77/2003/NĐ-CP ngày 01/7/2003 của Chính phủ quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ Tài chính; Căn cứ Nghị định số: 149/2005/NĐ-CP ngày 08 tháng 12 năm 2005 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu; Căn cứ Nghị định số: 12/2006/NĐ-CP ngày 23 tháng 1 năm 2006 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Thương mại về hoạt động mua bán hàng hoá quốc tế và các hoạt động đại lý mua, bán, gia công và quá cảnh hàng hoá với nước ngoài; Căn cứ điều 2 quyết định số: 69/2006/QĐ-TTg ngày 28/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ quy định thẩm quyền điều chỉnh mức thuế tuyệt đối; Theo đề nghị của Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, QUYẾT ĐỊNH: Điều 1. Sửa đổi mức thuế nhập khẩu tuyệt đối áp dụng đối với mặt hàng xe ô tô chở từ 15 người trở xuống đã qua sử dụng, kể cả lái xe quy định tại quyết định số: 69/2006/QĐ-TTg ngày 28/3/2006 của Thủ tướng Chính phủ thành mức thuế nhập khẩu tuyệt đối, cụ thể như sau: Mô tả mặt hàng Thuộc nhóm mã số trong Biểu thuế nhập khẩu ưu đãi Đơn vị tính Mức thuế(USD) (1) (2) (3) (4) 1. Xe chở không quá 5 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh: - Dưới 1.000cc 8703 Chiếc 3.000,00 - Từ 1.000cc đến dưới 1.500cc 8703 Chiếc 6.300,00 - Từ 1.500cc đến 2.000cc 8703 Chiếc 8.075,00 - Trên 2.000cc đến dưới 2.500cc 8703 Chiếc 11.400,00 - Từ 2.500cc đến 3.000cc 8703 Chiếc 14.250,00 - Trên 3.000cc đến 4.000cc 8703 Chiếc 17.100,00 - Trên 4.000cc đến 5.000cc 8703 Chiếc 20.900,00 - Trên 5.000cc 8703 Chiếc 26.250,00 2. Xe chở từ 6 người đến 9 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh: - Từ 2.000cc trở xuống 8703 Chiếc 7.267,00 - Trên 2.000cc đến 3.000cc 8703 Chiếc 10.640,00 - Trên 3.000cc đến 4.000cc 8703 Chiếc 15.200,00 - Trên 4.000cc 8703 Chiếc 20.000,00 3. Xe chở từ 10 người đến 15 người, kể cả lái xe, có dung tích xi lanh: - Từ 2.000cc trở xuống 8702 Chiếc 6.460,00 - Trên 2.000cc đến 3.000cc 8702 Chiếc 9.120,00 - Trên 3.000cc 8702 Chiếc 14.250,00 Điều 2. Quyết định này thay thế quyết định số: 05/2007/QĐ-BTC ngày 15 tháng 01 năm 2007 của Bộ trưởng Bộ Tài chính, có hiệu lực thi hành và áp dụng cho các tờ khai hàng hóa nhập khẩu đăng ký với cơ quan Hải quan sau 15 ngày kể từ ngày đăng công báo./. Nơi nhận: - Thủ tướng và các phó Thủ tướng; - Văn phòng Chính phủ; - Văn phòng TW Đảng; - VP Quốc hội, VP Chủ tịch nước; - Viện kiểm sát NDTC, Toà án nhân dân tối cao; - Các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; - UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc TW; - Cục Kiểm tra văn bản (Bộ Tư pháp); - Cục Hải quan các tỉnh, liên tỉnh, thành phố; - Các đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ Tài chính; - Kiểm toán Nhà nước; - Website của Chính phủ ; - Công báo; - Website Bộ Tài chính; - Lưu: VT, TCHQ. KT. BỘ TRƯỞNG THỨ TRƯỞNG (đã ký) Trương Chí Trung ._.