Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của Công ty XNK VINASHIN –Thực trạng và giải pháp

LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đế tài. Lĩnh vực kinh doanh xuất nhập khẩu là một khâu quan trọng của quá trình tài sản xuất xã hội, nó làm thay đổi cơ cấu vật chất sản phẩm và làm thay đổi lượng hàng hoá lưu thông giữa các quốc gia. Bởi vậy, quan hệ mua bán quốc tế đã xuất hiện và trở nên quan trọng ở Việt Nam. Từ một nước nhập siêu mà chủ yếu qua con đường viện trợ thì nay Việt Nam đã vươn lên thành nước xuất khẩu và tiến tới cân bằng cán cân xuất nhập khẩu. Sau một năm đất nước ta gia nhập WTO - Tổ chức Thương mại lớn nhất thế giới. Đất nước ta đã thu được những thành tựu nhất định vế kinh tế cũng như giao lưu buôn bán giữa các nước. Viêc xuất nhập khẩu diễn ra rễ rang hơn đặc biệt là đối với Mỹ. Qua những lý do trên khiến cho việc nghiên cứu và đẩy manh hoạt động xuất nhập khẩu là rất cần thiết ,vì vậy tôi đã quyết định chọn đề tài “Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty xuất nhập khẩu VINASHIN –Thực trạng và Giải pháp” để nghiên cứu . 2.Mục đích . Phân tích đánh giá xác định hiện trạng hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu của Công ty xuất nhập khẩu VINASHIN trong thời gian qua và rút ra những kết luận đúng . Trên cơ sở đó đề xuất giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty . 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng : Đối tượng nghiên cứu :Phân tích những hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty qua đó rút ra thực trạng và giải pháp nhằm đạt được hiểu quả cao hơn cho qua trình kinh doanh xuất nhập khẩu.  3.2. Phạm vi nghiên cứu : Nghiên cứu quá trình xuất nhập khẩu của công ty ,gắn liền với những hoạt động củ thể như nhập khẩu ,thủ tục nhập khẩu ; xuất khẩu và thủ tuc của nó , trong thời gian qua chủ yếu từ năm 2005 – 2008. 4. Phương pháp nghiên cứu : Trong quá trình nghiên cứu đề tài thì tôi sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu cơ bản như phương pháp duy vật biện chứng , duy vật lịch sử, phương pháp thống kê , phươg pháp quy nạp ,diễn dịch nhằm thu thập số liệu thong tin để phân tích so sanh và đối chiếu các sự kiện . 5. Nội dung . Đề tài được thực hiện qua 3 chương: Chương I : Một số cơ sở lý thuyết nghiên cứu hoạt động kinh doanh xuất nhập của doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu . Chương II : Thực trạng hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của công ty xuất nhập khẩu VINASHIN. Chương III : Một số giải pháp hoàn thiện hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu tại công ty xuất nhập khẩu VINASHIN. 6. Kết luận . Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ của PGS.TS. NGUYỄN XUÂN QUANG và các cô chú trên công ty đã giúp đỡ em trong qua trình thực tập và thu thập số liệu. Em xin chân thành cảm ơn ! Chương I : Một số cơ sở lý thuyết nghiên cứu hoạt động kinh doanh xuất nhập của doanh nghiệp . 1. Các khái niệm cơ bản : 1.1 Khái niệm xuất khẩu. Xuất khẩu là việc bán hàng hoá hoặc dịch vụ cho nước ngoài trên cơ sở dùng tiền tệ làm phương tiện thanh toán. Cơ sở của hoạt động xuất khẩu là hoạt động mua bán trao đổi hàng hoá( bao gồm cả hàng hoá hữu hình và hàng hoá vô hình ) trong nước. Khi sản xuất phát triển và trao đổi hàng hoá giữa các quốc gia có lợi , hoạt động này mở rộng phạm vi ra ngoài biên giới của quốc gia hoặc thị trường nội địa và khu chế xuất ở trong nước. Xuất khẩu là một hoạt động cơ bản của hoạt động ngoại thương, nó đã xuất hiện từ lâu đời và ngày càng phát triển. từ hình thức cơ bản đầu tiên là trao đổi hàng hoá giữa các nước, cho đến nay nó đã rất phát triển và được thể hiện thông qua nhiều hình thức. hoạt động xuất khẩu ngày nay diễn ra trên phạm vi toàn cầu, trong tất cả các nghành, các lĩnh vực của nền kinh tế, không chỉ là hàng hoá hữu hình mà cả hàng hoá vô hình với tỷ trọng ngày càng lớn. 1.2 Khái niệm nhập khẩu . Nhập khẩu là hoạt động mua hàng hóa và dịch vụ từ nước ngoài phục vụ cho nhu cầu trong nước hoặc tái xuất nhằm phục vụ mục đích thu lợi nhuận. Hay nhập khẩu là việc mua hàng hóa từ các tổ chức kinh tế, các công ty nước ngoài và tiến hành tiêu thụ hàng hóa nhập khẩu tại thị trường nội địa hoặc tái xuất khẩu với mục đích thu lợi nhuận và nối liền sn xuất với tiêu dùng 1.3 Khái niệm xuất nhập khẩu . Nhiều tác giả định nghĩa xuất nhập khẩu là sự mở rộng hoạt động mua bán ,trao đổi hàng hoá dịch vụ vượt ra khỏi phạm vi biên giới của một quốc gia nói cách khác Thương Mại Quốc Tế là sự mỏ rộng của thương mại trong nước trên phạm vi quốc tế. Xuất nhập khẩu hàng hoá - Dịch vụ là sự trao đổi hàng hoá -dịch vụ giữa các quốc gia thông qua hàng vi mua bán .Sự trao đổi đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội phản ánh sự phụ thuộc về kinh tế giữa các nhà sản xuất hàng hoá riêng biệt của các nước . Như vậy xuất nhập khẩu hàng hoá - dịch vụ là việc đầu tư công sức tiền của để thực hiện hợp đồng xuất nhập khẩu hàng hoá - dịch vụ nhằm thu lợi nhuận . Xuất nhập khẩu hàng hoá dịch vụ là nội dung cơ bản của kinh doanh thương mại quôc tế . Xuất nhập khẩu hàng hoá dịch vụ được thực hiện theo quy luật cung cầu thị trường ,người mua và người bán hay người xuất khẩu và người nhập khẩu gặp mặt trên thị trường quốc tế để thoạ thuận vế giá cả ,số lượng hàng hoá dịch vụ . 1.4 khái niệm kinh doanh xuất nhập khẩu . Kinh doanh xuất nhập khẩu là sự trao đổi hàng hoá, dịch vụ giữa các nước thông qua hành vi mua bán. Sự trao đổi hàng hoá, dịch vụ đó là một hình thức của mối quan hệ xã hội và phản ánh sự phụ thuộc lẫn nhau về kinh tế giữa những người sản xuất hàng hoá riêng biệt của các quốc gia khác nhau trên thế giới. Vậy xuất khẩu là việc bán hàng hoá (hàng hoá có thể là hữu hình hoặc vô hình) cho một nước khác trên c sở dùng tiền tệ làm đồng tiền thanh toán. Tiền tệ có thể là tiền của một trong hai nước hoặc là tiền của một nước thứ ba (đồng tiền dùng thanh toán quốc tế). 1.5 Doanh nghiệp xuất nhập khẩu . Doanh nghiệp xuất nhập khẩu là một đơn vị kinh doanh được thành lập với mục đích chủ yếu là thực hiện các hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực lưu thông hàng hoá bao gồm đầu tư tiền của, công sức và tài năng… vào lĩnh vực mua bán , trao đổi giữa các nức đáp ứng nhu cầu của thị trường nhằm kiếm lợi nhuận. 1.6. Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. Xuất nhập khẩu hàng hoá dịch vụ là sự trao đổi hàng hoá dịch vụ giữa các quốc gia thông qua hành vi mua bán. Sự trao đổi này là hình thức của mối quan hệ xã hội phản ánh sự phụ thuộc kinh tế giữa các nhà sản xuất hàng hoá riêng biệt của các nước. Kinh doanh là quá trình thực hiện một hoặc một số hoặc tất cả các công đoạn của quá trình đầu tư từ sản xuất đến tiêu thụ sản phẩm hoặc thực hiện một dịch vụ trên thị trường nhằm mục đích thu lợi nhuận. Kinh doanh xuất nhập khẩu là việc đầu tư tiền của công sức để thực hiện hoạt động xuất nhập khẩu hàng hoá dịch vụ nhằm mục đích thu được lợi nhuận. Kinh doanh xuất nhập khẩu là nội dung cơ bản của kinh doanh Thương Mại Quốc Tế. Hoạt động kinh doanh này thực hiện theo quy luật cung cầu trên thị trường quốc tế. 2.Nội dung hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của doanh nghiệp . 2.1 Hoạt động xuất khẩu. 2.1.1. Nghiên cứu thị trường xuất khẩu. Nghiên cứu thị trường trong kinh doanh xuất khẩu là một loạt các thủ tục và kỹ thuật được đưa ra để giúp các nhà xuất khẩu có đầy đủ thông tin cần thiết về thị trường từ đó đưa ra quyết định chính xác về các chính sách Marketing - mix. Hiểu một cách rộng hơn, nghiên cứu thị trường là quá trình thiết kế có hệ thống, phân tích và thông báo những số liệu và kết quả tìm được về một tình huống thị trường cụ thể mà công ty đang gặp phải. Nghiên cứu thị trường ngày nay càng đóng vai trò quan trọng giúp các nhà xuất khẩu đạt hiệu quả cao trong hoạt động xuất khẩu. Chính vì vậy, việc xác định phương pháp nghiên cứu là rất cần thiết. Trong điều kiện hiện nay, có các phương pháp sau: 2.1.1.1. Nghiên cứu tại bàn. Bao gồm việc thu thập thông tin các nguồn tư liệu có hoặc không xuất bản. Có thể tin cậy được và càng đầy đủ, toàn diện, càng gần thời điểm nghiên cứu càng tốt. Sử dụng tối đa phương pháp nghiên cứu tại bàn sẽ giúp cho việc nghiên cứu tiết kiệm được thời gian, sức lực và tài chính so với các phương pháp khác. Đây là phương pháp phổ thông nhất về nghiên cứu thị trường. Chìa khoá của sự thành công của nghiên cứu tại bàn là phát hiện ra các nguồn thông tin tin cậy, đầy đủ và triệt để khai thác các nguồn thông tin đó. Những thông tin đã được xuất bản, đặc biệt là các xuất bản phẩm của các cơ quan có trách nhiệm như tổng cục thống kê, thông tin thị trường, tạp chí thương mại ... là những thông tin có độ tin cậy nhất định. Tuy nhiên nhược điểm của nguồn thông tin này là thường không đầy đủ, chậm về thời gian, không cập nhật. Đối với những thông tin chưa xuất bản như báo cáo quyết toán, bảng phân tích kết quả kinh doanh ... của các doanh nghiệp trong và ngoài ngành thường khó tìm. Để có được các thông tin này thường do mối quan hệ hoặc từ các cơ quan cấp trên của các doanh nghiệp đó. Đối với doanh nghiệp xuất khẩu, cần thu thập thông tin về các tổ chức quốc tế, các sách báo, tạp chí thương mại thế giới, hoặc thu thập từ các niên giám thống kê,hoặc từ quan hệ với các bạn hàng hoặc từ bộ phận tư vấn thị trường của phòng thương mại và công nghiệp. Nghiên cứu tại bàn cho phép đánh giá được khái quát tình hình thị trường về dung lượng, cơ cấu, sự phát triển và xu hướng của thị trường. 2.1.1.2. Nghiên cứu hiện trường: Đây là một phương pháp khá quan trọng trong nghiên cứu thị trường. Doanh nghiệp xuất khẩu tiếp xúc trực tiếp thị trường từ đó thu thập các thông tin cần đến. Việc thu thập và xử lý thông tin là quá trình liên tục, đòi hỏi nhiều kỹ năng, hao tốn nhiều thời gian, công sức và tiền của. Các thông tin xảy ra vào các thời điểm khác nhau vì vậy phải có cách phản ứng linh hoạt, kịp thời với sự thay đổi đó. Nghiên cứu hiện trường có thể dùng phương pháp thăm dò điều tra trọng điểm, điều tra chọn mẫu hoặc phiếu điều tra phỏng vấn hoặc thông qua hội chợ triển lãm... Thông qua nghiên cứu hiện trường doanh nghiệp xuất khẩu có thể nắm bắt được các thông tin phong phú đa dạng về nhu cầu thị trường, khả năng tiêu thụ sản phẩm... Sau khi xác định được phương pháp nghiên cứu thị trường thích hợp, nhà xuất khẩu phải xác định nội dung nghiên cứu. Quá trình này gồm: a. Quyết định mặt hàng xuất khẩu. Mục đích của bước này là lựa chọn ra mặt hàng xuất khẩu có giá trị cao nhất. Muốn vậy phải trả lời câu hỏi sau: - Thị trường nước ngoài đang cần sản phẩm gì? - Sản phẩm đó đang ở giai đoạn nào của chu kỳ sống? - Các đối thủ cạnh tranh là ai? - Xu hướng biến động giá? các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động mua bán? - Tỷ suất ngoại tệ của mặt hàng đó? b. Xác định dung lượng thị trường. Dung lượng thị trường là khối lượng một sản phẩm mà thị trường nhất định tiêu dùng trong một khoảng thời gian nhất định (thường là 1 năm) Dung lượng tiêu thụ của thị trường luôn thay đổi vì chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố, đó là: - Sự vận động của vốn kinh tế của các quốc gia, chu kỳ sản xuất , tính thời vụ, tình hình phân phối và lưu thông hàng hoá... - Luật pháp, chính trị ở các quốc gia, sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật, văn hóa xã hội... - Trạng thái đầu cơ, điều kiện tự nhiên... c. Nghiên cứu giá sản phẩm trên thị trường xuất khẩu. Việc xác định đúng giá, dự đoán chính xác xu hướng biến động của giá cả trong kinh doanh xuất khẩu có ý nghĩa rất lớn đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Trong xác định giá phải lựa chọn được cách tính giá phù hợp được thị trường chấp nhận song cũng đem lại hiệu quả cao nhất cho nhà xuất khẩu. Đồng thời cũng phải xét đến các nhân tố tác động đến tính biến động của giá cả trên thị trường như: - Nhân tố chu kỳ của nền kinh tế, chu kỳ kinh doanh. - Nhân tố lũng đoạn giá. - Nhân tố cạnh tranh. - Nhân tố lạm phát. 2.1.2 Chiến lược thâm nhập thị trường xuất khẩu . Chiến lược thâm nhập vào thị trường nước ngoài phải được xem xét như một kế hoạch toàn diện. Kế hoạch này có thể được xem xét như là một kế hoạch về chương trình được sử dụng cho cập sản phẩm - thị trường. Vì vậy, nó đòi hỏi các quyết định dựa trên. - Những mục tiêu và những định hướng thị trường mục tiêu. - Những chính sách cần thiết và thủ đoạn phân phối. - Sựa lựa chọn các cách thâm nhập để lọt vào thị trường. - Hệ thống điều khiển hoạt động chính trong thị trường. - Hạn định về thời gian. Kế hoạch bán hàng xuất khẩu phải được xây dựng đầy đủ cụ thể, nó còn bao gồm có sự phân túc về thị trường mục tiêu, và môi trường thị trường, phân tích tài chính và đánh giá điều kiện cạnh tranh. Hai hình thức xuất khẩu cơ bản: xuất khẩu gián tiếp và xuất khẩu trực tiếp. 2.1.3. Phương thức thâm nhập thị trường xuất khẩu . 2.1.3.1. Xuất khẩu gián tiếp Xuất khẩu gián tiếp là hình thức khi doanh nghiệp xuất khẩu thông qua những tổ chức độc lập trong nước để tiến hành xuất khẩu hàng hoá của mình ra nước ngoài. 2.1.3.2. Xuất khẩu trực tiếp. Hoạt động xuất khẩu trực tiếp xuất hiện khi một nhà sản xuất trong một người xuất khẩu trực tiếp cho người nhập khẩu hoặc người mua ở khu vực thị trường nước ngoài. Sự giao dịch giữa các bên được thực hiện một cách trực tiếp bằng các tổ chức Marketing của mình không thông qua trung gian. Đối với các công ty kinh doanh xuất nhập khẩu, phương thức xuất khẩu trực tiếp luôn được áp dụng hơn. Công ty tự tìm kiếm đối tác kinh doanh và ký kết hợp đồng trực tiếp với đối tác làm ăn của mình. Mỗi một phương thức xuất khẩu đều có ưu và nhược điểm của nó. Trong xuất khẩu trực tiếp thì rủi ro khả năng sinh lợi và vốn đầu tư cao hơn so với xuất khẩu gián tiếp. 2.1.4. Quyết định sản phẩm và giá cả. 2.1.4.1. Quyết định về sản phẩm xuất khẩu. Quyết định một sản phẩm xuất khẩu thường được thể hiện ở những quyết định về chiều rộng và chiều sâu của tuyến sản phẩm được bán trên thị trường nước ngoài của công ty . Khi quyết định cho sản phẩm của mình ra thị trường nước ngoài, công ty phải đánh giá được các nội dung sau: - Nhu cầu thị trường về sản phẩm xuất khẩu đó thế nào? Cầu ngắn hạn hay cầu dài hạn? - Thị trường nào là thị trường xuất khẩu mục tiêu của sản phẩm đó? - Yêu cầu của thị trường về sản phẩm xuất khẩu đó như thế nào? Công ty cần thích nghi hoá sản phẩm với thị trường mục tiêu hay không ? Yêu cầu về chất lượng chủng loại, bao bì ký mã hiệu? Hiện nay, sản phẩm thành phẩm xuất khẩu của Việt Nam không nhiều mà chủ yếu là sản phẩm nguyên liệu hay gọi là các mặt hàng xuất khẩu. 2.1.4.2. Quyết định về giá cả. Quản lý giá và các chính sách giá trong Marketing xuất khẩu phức tạp hơn Marketing nội địa. Các vấn đề về giá trong Marketing xuất khẩu là: - Quyết định về giá cho sản phẩm được sản xuất toàn bộ hay một phần trong nước và bán ở nước khác - Quyết định về giá cho những sản phẩm được sản xuất và bán ở một nước song chịu sự chỉ đạo, điều khiển và kiểm soát, từ một nước khác hoặc khi các quyết định về giá trên một thị trường có thể có tác động đến hoạt động của công ty và thị trường khác. Khi ra quyết định giá phải xem xét tới các yếu tố quyết định đối với giá xuất khẩu. - Chi phí. - Các điều kiện thị trường (cầu). - Cạnh tranh. - Các ảnh hưởng thuộc về luật pháp, chính trị. - Các chính sách của công ty và Marketing - mix. Nhà xuất khẩu phải định về chiến lược giá cơ sở cho sản phẩm xuất khẩu của mình. Các chiến lược định giá này gồm: - Lướt nhanh quá thị trường (tận dụng thời cơ). - Trượt xuống theo cầu. - Giá thâm nhập. - Việc ưu đãi. - Giá tiêu diệt. Vấn đề định giá trong xuất khẩu đòi hỏi phải có nhiều kỹ năng về thị trường, về các phương pháp tính giá. 2.1.5. Đàm phán giao dịch và ký kết hợp đồng. 2.1.5.1 Giao dịch: Trước hết phải nghiên cứu và lựa chọn đối tượng giao dịch (bạn hàng). Các nội dung cần nghiên cứu là: - Quan điểm kinh doanh hoặc thường nhân của doanh nghiệp cần nghiên cứu. - Loại hình doanh nghiệp kinh doanh. - Phạm vi, lĩnh vực kinh doanh. - Khả năng kinh doanh (vốn, cơ sở vật chất kỹ thuật, uy tín và mối quan hệ trong kinh doanh của họ). - Tình hình kinh doanh hiện nay và xu hướng trong tương lai. - Những người chịu trách nhiệm thay mặt để giao dịch và phạm vi trách nhiệm của họ đối với doanh nghiệp mà chúng ta quan hệ. Trong giao dịch phải xác định được phương thức giao dịch. Trong kinh doanh xuất nhập khẩu xây dựng phương thức giao dịch đều được tiến hành theo các cách thức nhất định và mỗi cách thức đều gắn với các điều kiện kỹ thuật, nghiệp vụ nhất định. Có các phương thức phổ biến sau: - Giao dịch thông thường: người bán và người mua tiếp xúc trực tiếp hoặc thông qua điện thoại, thư tín để bàn bạc trao đổi và thoả thuận với nhau về giá cả, số lượng, điều kiện giao dịch... - Giao dịch qua trung gian: quan hệ làm ăn giữa người mua và người bán được thông qua trung gian thứ ba, người này gọi là trung gian môi giới. Trung gian có thể là đại lý, hoặc nhà môi giới. - Giao dịch hàng đổi hàng (buôn bán đối lưu) Xuất khẩu và nhập khẩu được kết hợp chặt chẽ với nhau, người bán đồng thời cũng là người mua và lượng hàng hoá trao đổi với nhau có giá trị tương đương. - Đấu giá quốc tế. Người bán giới thiệu hàng hoá của mình tại một nơi nhất định, người mua xem xét hàng hoá trước sau đó, bên mua nào có giá đưa ra cao nhất sẽ được chấp nhận. - Đấu thầu quốc tế: người mua có ưu thế nhất. Người mua gọi thầu mua hàng tới những người bán. Sau đó người bán sẽ đưa ra giá bán của mình và người mua sẽ mua hàng của bên bán nào có giá đưa ra thấp nhất và điều kiện tín dụng phù hợp với các điều kiện đã nêu. - Giao dịch tại sở giao dịch chứng khoán hàng hoá. - Giao dịch qua hội chợ triển lãm: Hội chợ được tổ chức định kỳ vào thời gian và dịa điểm nhất định, tại đó người bán đem trưng bày, giới thiệu hàng của mình và tiếp xúc với người mua để ký kết hợp đồng mua bán. Triển lãm là nơi trưng bày các thành tựu của một ngành kinh tế hay một lĩnh vực khoa học kỹ thuật- Thông qua triển lãm, các doanh nghiệp có thể ký kết được các hợp đồng. Sau khi lựa chọn được đối tượng và phương thức giao dịch, các bên tiếp tục thương lượng đàm phán. 2.1.5.2. Đàm phán: Đàm phán là quá trình các bên trao đổi thông tin với nhau nhằm đạt được một thương vụ kinh doanh nào đó. Hiện có nhiêù hình thức đàm phán thường dùng như: - Đàm phán qua thư tín thương mại, thư điện tử hình thức đàm phán này tạo điều kiện cho các bên đàm phán có điều kiện cân nhắc, khéo léo tranh thủ được ý kiến của đối tác song thường chậm và kéo dài thời gian. - Đàm phán qua điện thoại, fax: Nhanh chóng nhưng chi phí cao. - Đàm phán bằng gặp gỡ trực tiếp: Là hình thức đặc biệt quan trọng trong đàm phán kinh doanh. Hình thức này đẩy nhanh tốc độ giải quyết vấn đề giữa các bên, tạo điều kiện hiểu biết và duy trì mối quan hệ lâu dài. Tuy nhiên đàm phán bằng gặp gỡ trực tiếp đòi hỏi phải nắm chắc nghiệp vụ, tự chủ, phản ứng linh hoạt, thành thạo ngoại. Đây là hình thức quan trọng trong các hợp đồng lớn, phức tạp và nhiều rủi ro. Trong đàm phán đòi hỏi phải có trình tự. - Chào hàng (phát giá): Bên bán đưa ra giá bán của mình và đề nghị ký kết hợp đồng kinh doanh. Trong chào hàng bên bán đưa ra đầy đủ về tên hàng, tiêu chuẩn qui cách số lượng chất lượng, giá cả và hình thức thanh toán... Có hai loại chào hàng: Chào hàng cố định và chào hàng tự do. - Hội giá: Bên mua nêu rõ tên hàng, qui cách phẩm chất hàng hoá, đồng thời hỏi rõ giá cả tương ứng với các yêu cầu trên. - Hoàn giá : Khi người nhận được chào hàng không chấp nhận hoàn toàn giá mà bên chào hàng đưa ra thì đề nghị giá mới. - Chấp nhận: Hai bên hoàn toàn đồng ý với điều kiện của nhau đưa ra. Khi đó hợp đồng được xác định thành lập. - Xác nhận: Các bên sau khi đã thoả thuận với nhau sẽ lập hợp đồng giao dịch và mỗi bên giữ một bản. 2.1.5.3. Ký kết hợp đồng xuất khẩu Hợp đồng ngoại thương là sự thoả thuận giữa các bên có quốc tịch khác nhau trong đó một bên gọi là bên xuất có nghĩa vụ phải chuyển vào quyền sở hữu của bên kia là bên nhập một khối lượng hàng hoá hoặc dịch vụ nhất định, bên nhập có nghĩa vụ phải trả tiền và nhận hàng. Một hợp đồng xuất nhập khẩu bao gồm các điều khoản sau + Phần mở đầu - Nêu căn cứ theo các điều ước quốc tế và pháp luật Việt Nam về xuất nhập khẩu và về hợp đồng kinh tế, căn cứ vào pháp luật hữu quan. - Thoả thuận chọn pháp luật nước nào để điều chỉnh - Ghi thông tin chi tiết về chủ thể hợp đồng như tên giao dịch quốc tế, địa chỉ, số điện thoại, số Fax, số tài khoản tại ngân hàng nào (nếu cần) + Điều khoản về đối tượng hợp đồng - Tên hàng, chất lượng, số lượng... + Điều khoản về giá cả. - Đơn vị tính giá, đồng tiền tính giá - Mức giá, các điều kiện tính giá (như CIF, FOB, FAS ...) + Điều khoản về bao bì và ký mà hiệu - Bao bì - Ký mã hiệu + Điều kiện này do hai bên thoả thuận hoặc tham khảo INCOTERMS 1990 + Điều khoản về thời gian, địa điểm, phương thức giao hàng, + Điều khoản về phương thức thanh toán và chứng từ thanh toán - Phương thức nhờ thu (Collection): gồm nhờ thu kèm chứng từ và nhờ thu không kèm chứng từ (clean collection) - Phương thức tín dụng chứng từ + Điều khoản bảo hành + Điều khoản về khiếu nại + Điều khoản về trường hợp bất khả kháng + Các điều khoản / quy định khác. 2.1.6. Tổ chức thực hiện hợp đồng xuất khẩu. 2.1.6.1. Xin giấy phép xuất khẩu đối với hàng hoá thuộc danh mục hàng hoá xuất khẩu có điều kiện Hiện nay các công ty xuất khẩu chỉ cần xin giấy phép đối với hàng xuất khẩu thuộc sự quản lý đặc biệt của nhà nước mà không cần xin giấy phép xuất khẩu từng chuyến (theo Nghị định 57/1998/NĐ-CP - ngày 31 tháng 7 năm 1998, và thông tư hướng dẫn số 18/1998/TT-BTM ngày 28 tháng 8 năm 1998) Hồ sơ xin giấy phép gồm: - Đơn xin giấy phép xuất khẩu. - Bản sao hợp đồng và các tài liệu có liên quan đến hợp đồng. - Phiếu hạn ngạch (nếu cần). 2.1. 6.2. Mở L/C tín dụng. Nếu như hợp đồng quy định phương thức thanh toán là tín dụng chứng từ thì bên nhập phải viết đơn xin mở L/C theo mẫu của ngân hàng mà bên nhập có tài khoản ngoại tệ. Nội dung của L/C phải hoàn toàn trùng khớp với hợp đồng, đặc biệt là yêu cầu về bộ chứng từ thanh toán. Đối với bên xuất khẩu phải đôn đốc, L/C phải kiểm tra kỹ nội dung, nếu có gì sai sót phải báo ngay cho người nhập. 2.1.6.3. Chuẩn bị hàng hoá Nhà xuất khẩu phải chuẩn bị đủ hàng từ các nguồn hàng của mình, hàng đúng số lượng, đúng chất lượng, chấp hành đúng các yêu cầu của điều khoản bao bì, ký mã hiệu ... trong hợp đồng. 2.1.6.4. Kiểm tra, kiểm nghiệm hàng hoá Trong một số các hợp đồng xuất nhập khẩu, hàng hoá phải được kiểm nghiệm bởi các tổ chức của giám định chất lượng như VINACONTROL để cấp giấy chứng nhận chất lượng. 2.1.6.5. Thuê tàu phương tiện chở hàng Bước này còn phụ thuộc vào điều khoản thanh toán theo giá CIF hay FOB hay FAS... trong hợp đồng. Thông thường các doanh nghiệp xuất khẩu thuê tàu hoặc uỷ thác theo tàu cho các công ty vận tải chuyên nghiệp. 2.1. 6.6. Mua bảo hiểm Mua bảo hiểm để tránh thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Có thể mua bảo hiểm theo chuyến hoặc theo năm. 2.1.6.7. Làm thủ tục hải quan Đây là yêu cầu bắt buộc đối với tất cả các loại hàng hoá xuất khẩu, là khâu quan trọng và cũng là khâu phức tạp nhất. Thủ tục hải quan gồm các bước sau: - Làm thủ tục về mặt giấy tờ tại cơ quan Hải quan. Chủ hàng phải trình các giấy tờ sau: Giấy phép xuất khẩu của doanh nghiệp; bản sao hợp đồng hoặc L/C; hoá đơn để tính thuế; bảng kê chi tiết hàng hoá; và các giấy tờ khác nếu cần. - Kiểm tra hàng hoá: Cơ quan Hải quan kiểm tra hàng hoá của công ty nhằm đảm bảo theo yêu cầu pháp luật trong nước và quốc tế. - Thực hiện quyết định của Hải quan. 2.1.6.8. Giao nhận hàng hoá với tàu. Chủ hàng phải nắm rõ chi tiết hàng hóa nộp bản đăng ký chuyên chở gồm : tên hàng, ký mã hiệu, bao bì, kích thước, trọng lượng, tên địa chỉ của người nhập ... 2.1.6.9. Làm thủ tục thanh toán: Nếu hợp đồng qui định mở L/C thì bên xuất phải trình đầy đủ các giấy tờ, hồ sơ thanh toán cho ngân hàng mở L/C. 2.1.6.10. Khiếu nại (trọng tài) Khiếu nại khi một bên hoặc nhiều bên không thực hiện đúng hợp đồng. 2.1.6.11. Thanh lý hợp đồng (nếu cần) 2.2 .Hoạt động nhập khẩu. 2.2.1. Hoạt động nghiên cứu thị trường : Thị trường hàng hóa là tổng hợp các mối quan hệ về mua bán, trao đổi, tiêu thụ hàng hóa bằng tiền. Trên thị trường hàng hóa có các yếu tố tham gia là hàng, tiền, người bán, người mua, trong đó những người mua bán cạnh tranh với nhau hình thành nên giá cả thị trường. Nói đến thị trường hàng hóa là nói đến lĩnh vực trao đổi hàng hóa. Trước hết là nói đến cung cầu hàng hóa. Cầu hàng hóa là khả năng tiêu thụ của thị trường hoặc một cách cụ thể là khối lượng và cơ cấu của loại hàng hóa mà người mua sẵn sàng mua hoặc sẽ mua ứng với một mức giá nhất định. Cung hàng hóa là tổng khối lượng hàng hóa và cơ cấu của chúng đang có và sẽ có trên thị trường ứng với mức giá nhất định. Mỗi một thị trường hàng hóa lại có những quy luật vận động riêng, thể hiện qua sự biến đổi về cung, cầu và giá cả của hàng hóa đó trên thị trường. Việc nghiên cứu thị trường sẽ giúp cho các nhà kinh doanh hiểu biết được các quy luật đó. Mặt khác, thông qua nghiên cứu thị trường, doanh nghiệp mới có được những thông tin cần thiết để hỗ trợ cho việc phân tích và gii quyết các vấn đề về marketing, giúp cho doanh nghiệp đạt hiệu quả cao trong kinh doanh và thành công trên thưng trường. Do đặc điểm của kinh doanh nhập khẩu hàng hóa, hoạt động nghiên cứu thị trường cần được tiến hành trên cả hai thị trường : thị trường trong nước và quốc tế. 2.2.1.1.Nghiên cứu thị trường trong nước : Mục đích của hoạt động nghiên cứu thị trường trong nước là phải xác định được ba vấn đề cơ bản của hoạt động kinh doanh : Bán cái gì ? Bán cho ai ? Bán ở đâu và với số lượng bao nhiêu ? Để đạt được kết qủa đó, hoạt động nghiên cứu thị trường tiêu thụ trong nước bao gồm các nội dung sau : + Nghiên cứu nhu cầu thị trường về hàng hóa nhập khẩu : thông qua các chương trình khảo sát thị trường và người tiêu dùng trong nước để tìm ra nhu cầu tiêu dùng đối với các loại hàng hóa, cơ cấu, quy mô cầu, yêu cầu đối với sản phẩm về chủng loại mẫu mã, quy cách chất lượng, giá cả… Đồng thời tìm ra xu hướng biến động của cầu trong một khoảng thời gian. + Nghiên cứu mặt hàng nhập khẩu : việc lựa chọn mặt hàng kinh doanh nhập khẩu được xác định dựa trên các yếu tố : Khả năng sản xuất và tiềm năng tiêu dùng hàng hóa đó ở trong nước : quy mô sản xuất ? quy mô tiêu dùng ? Khu vực thị trường chủ yếu của mặt hàng đó ? Khả năng cung ứng của các doanh nghiệp nhập khẩu khác đối với loại hàng hóa đó như thế nào ? - Chu kỳ sống của sản phẩm được lựa chọn : phải xác định được sản phẩm đó đang ở trong giai đoạn nào của chu kỳ sống đối với thị trường trong nước và cả thị trường thế giới. Trong thực tế, có nhiều trường hợp một sản phẩm đang bán rất chạy ở thị trường này nhưng lại không có khả năng tiêu thụ cao ở thị trường khác. - Chính sách của Nhà nước đối với mặt hàng đó : xác định hàng hóa đó nằm trong danh mục hàng hóa hạn chế nhập hay được khuyến khích nhập khẩu, khả năng xin hạn ngạch hay giấy phép nhập khẩu đối với hàng hóa hạn chế nhập, các chính sách thuế, các ưu đãi phi thuế quan hay các chính sách hạn chế, ưu đãi khác của Nhà nước. + Nghiên cứu giá cả hàng hóa đó trong nước : trước khi tiến hành nhập khẩu hàng hóa, doanh nghiệp phi tiến hành nghiên cứu, điều tra giá cả hiện hành của loại hàng hóa định nhập, đồng thời xác định xu hướng biến động giá cả trong nước trong thời gian tới. Từ giá cả trong nước, doanh nghiệp phải tiến hành dự toán giá nhập khẩu, chi phí kinh doanh nhập khẩu để có được một mức giá cạnh tranh so với hàng hóa trong nước, tránh hiện tượng nhập hàng với mức giá quá cao, không có kh năng cạnh tranh với các mặt hàng cùng loại được bán trong nước. + Nghiên cứu khách hàng : doanh nghiệp cần xác định rõ khách hàng truyền thống, khách hàng tiềm năng, tiến hành phân đoạn thị trường khách hàng chính xác. Kết quả nghiên cứu khách hàng sẽ giúp cho doanh nghiệp lập kế hoạch tiêu thụ, quảng cáo, tiếp thị phù hợp với từng đối tượng khách hàng, đặc biệt là các hoạt động chăm sóc khách hàng trước và sau bán hàng. + Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh : xác định xem đối thủ cạnh tranh trên thị trường là ai và mức độ cạnh tranh của họ như thế nào. Từ đó, doanh nghiệp xác định lợi thế cạnh tranh của mình so với các đối thủ khác, xác định điểm nhấn cho các hoạt động marketing,quảng cáo,chiến lược sản phẩm 2.2.1.2.Nghiên cứu thị trường nước ngoài : Nghiên cứu thị trường nước ngoài phải xác định được : nguồn cung ứng hàng hóa phù hợp ? Giá cả nhập khẩu ? Đối tác nhập khẩu ? Hoạt động nghiên cứu thị trường nhập khẩu bao gồm các nội dung chủ yếu sau : + Nghiên cứu mức cung của thị trường : xác định khối lượng cung ứng của hàng hóa trên thị trường thế giới, xu hướng biến động trong sản xuất của loại hàng hóa mà doanh nghiệp định kinh doanh, các nước nào có lợi thế trong sản xuất loại hàng hóa này, nhãn hiệu hàng hóa có uy tín và được ưa chuộng trên thị trường. + Nghiên cứu giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới : giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới phản ánh quan hệ cung cầu hàng hóa trên thị trường. Giá cả được xác định là giá cả quốc tế, phải là giá của những giao địch thương mại thông thường không kèm theo một điều kiện đặc biệt nào và thanh toán bằng ngoại tệ tự do chuyển đổi được. Các doanh nghiệp khi tham gia vào kinh doanh thương mại quốc tế nói chung và kinh doanh nhập khẩu nói riêng cần phải cố định mức độ tác động của các nhân tố khác tới giá, từ đó lựa chọn một mức giá nhập khẩu phù hợp nhất. Nhìn chung, khi nghiên cứu giá cả quốc tế cần tập trung vào một số vấn đề : - Giá hàng định nhập trên thị trường thế giới, thường được chọn giá giá ở trung tâm giao dịch truyền thống, ở những nước sản xuất chủ yếu hay ở những hãng sản xuất tập trung. Thông qua các trung tâm giao dịch, doanh nghiệp xác định cho mình một mức giá tối ưu. - Nghiên cứu tỷ suất ngoại tệ nhập khẩu mục tiêu và tỷ suất ngoại tệ nhập khẩu dự tính của các kế hoạch nhập khẩu. Tỷ suất ngoại tệ đối với hàng nhập khẩu là số lượng bản tệ có thể thu về được khi doanh nghiệp bỏ ra một đồng ngoại tệ để nhập khẩu. Doanh nghiệp tiến hành lựa chọn kế hoạch nhập khẩu hoặc giá nhập khẩu nào có khả năng đạt được mục tiêu lợi nhuận đã đặt ra. + Nghiên cứu và lựa chọn bạn hàng nhập khẩu : cần phải xác định xem có bao nhiêu đối tác có thể cung ứng được hàng hóa mà doanh nghiệp yêu cầu, giá cả như thế nào, các điều kiện thanh toán ra sao, khối lượng cung ứng là bao nhiêu, có những điều kiện ưu đãi cũng như ràng buộc như thế nào, có thể cung ứng vào lúc nào ? Các yếu tố này không chỉ ảnh hưởng tới lợi nhuận của doanh nghiệp trong hoạt động kinh doanh nhập khẩu mà còn ảnh hưởng tới tính liên tục và ổn định của quá trình kinh doanh. + Nghiên cứu môi trường chính trị, luật pháp, tập quán buôn bán và hệ thống tài chính tiền tệ ._.của quốc gia mà doanh nghiệp định nhập khẩu. 2.2.2. Lập kế hoạch kinh doanh nhập khẩu : Dựa trên cơ sở nghiên cứu thị trường trong và ngoài nước, doanh nghiệp tiến hành lập phương án kinh doanh nhập khẩu. Muốn lập một phương án kinh doanh sát với thực tế và có tác dụng chỉ đạo cụ thể cho hoạt động kinh doanh, nhà kinh doanh phi thực hiện tốt công việc nghiên cứu, tiếp cận thị trường. Phương án kinh doanh sẽ là cơ sở cho các cán bộ nghiệp vụ thực hiện các nhiệm vụ được giao, nó phân đoạn các mục tiêu lớn thành các mục tiêu cụ thể để lãnh đạo doanh nghiệp quản lý và điều hành công việc được liên tục, chặt chẽ. Phương án kinh doanh được lập một cách đầy đủ và chính xác sẽ giúp cho doanh nghiệp có thể lường trước được những rủi ro và đạt hiệu qủa cao trong kinh doanh. Trình tự lập một phương án kinh doanh hàng nhập khẩu bao gồm các bước sau + Nhận định tổng quát về diễn biến tình hình thị trường : trên sơ sở thông tin thu nhận được từ quá trình nghiên cứu thị trường doanh nghiệp tiến hành nhận định tổng quá về diễn biến thị trường, rút ra những nét tổng quát về cung cầu, giá cả, đối thủ cạnh tranh cũng như dự báo được những biến động có thể xảy ra, lường trước được những rủi ro tiềm ẩn. Kết thúc bước này cần phải chọn lựa được các cơ hội kinh doanh hấp dẫn cho doanh nghiệp đồng thời đưa ra được những thông tin tổng quát nhất về diễn biến của thị trường trong nước cũng như thị trường nước ngoài. + Đánh giá khả năng của doanh nghiệp : mỗi doanh nghiệp để có những điểm mạnh và điểm yếu của mình. Trước những diễn biến thực tế phức tạp của thị trường, doanh nghiệp phải tự đánh giá khả năng của mình xem có thể tiến hành kinh doanh đạt hiệu quả cao hay không. Điều này có thể giải thích bằng một lý do cơ bản đó là : mọi cơ hội kinh doanh sẽ chỉ trở thành cơ hội hấp dẫn khi nó phù hợp với khả năng của doanh nghiệp. Do đó, doanh nghiệp cần phải cân đối nguồn vốn của mình xem có đủ khả năng chi trả cho hoạt động nhập khẩu hay không. Đồng thời tiến hành đánh giá đội ngũ cán bộ nghiệp vụ cũng như hệ thống cơ sở vật chất của doanh nghiệp xem có đủ khả năng kinh doanh hay không. Kết quả là doanh nghiệp phải đưa ra được quyết định có nên tham gia kinh doanh nhập khẩu hay không. Nếu tham gia thì phải sữa chữa, bổ sung những yếu tố gì ? + Xác định thị trường, mặt hàng nhập khẩu và khối lượng mua bán : trên cơ sở những nhận định tổng quát về thị trường và kết quả đánh giá khả năng của mình, doanh nghiệp phải xác định cụ thể hình ảnh về thị trường, mặt hàng dự định kinh doanh, những yêu cầu về quy cách, phẩm chất, nhãn hiệu, bao bì, kích thức…của hàng hóa đó. Nghĩa là trong giai đoạn này, doanh nghiệp phải chỉ ra được một thị trường phù hợp với mình và các mặt hàng dự định kinh doanh tối ưu nhất. Trong đó một vấn đề khá quan trọng là xác định khối lượng, số lượng hàng hóa nhập khẩu. Để xác định được điều này doanh nghiệp phải dựa trên việc xác định số lượng đặt hàng tối ưu. Số lượng đặt hàng tối ưu là số lượng nhập về vừa thỏa mãn được nhu cầu trong nước vừa tiết kiệm được chi phí đặt hàng. Thông thường lượng đặt hàng tiết kiệm được xác định như sau : Gọi A : nhu cầu nhập khẩu hàng năm Q : lượng đặt hàng của mỗi đơn hàng. P : chi phí nhập khẩu cho mỗi đơn hàng. S : chi phí vận chuyển trong nước và lưu kho. S/2 là chi phí bình quân vận chuyển và lưu kho. Tổng chi phí thu mua là : d = A.P/2Q + S/2 Khi tìm vi phân của hàm số d và cho nó bằng 0 để tím điểm cực điểm, ta xác định được lượng đặt hàng tối ưu Q : + Xác định đối tượng giao dịch để tiến hành nhập khẩu : trong kế hoạch, doanh nghiệp phải xác định được nhà cung cấp phù hợp nhất với mình. Phải nêu được các vấn đề sau : quan điểm, thái độ kinh doanh của đối tượng giao dịch, lĩnh vực kinh doanh, khả năng tài chính và cơ sở vật chất của họ, trình độ tư cách của người đại diện cho đối tác trong giao dịch và phạm vi quyền hạn, trách nhiệm của họ… Đồng thời, cũng phải xác định phương thức giao dịch cụ thể : giao dịch trực tiếp, qua trung gian… + Xác định thị trường và khách hàng tiêu thụ : dựa trên thông tin tổng hợp qua nghiên cứu thị trường trong nước, doanh nghiệp phải xác định đúng đắn thị trường và khách hàng tiêu thụ. Cụ thể doanh nghiệp phải trả lời được các câu hỏi sau : Bán hàng ở thị trường nào ? Khách hàng là những ai ? Đâu là đối tượng tiêu thụ chính ? Bán hàng vào thời điểm nào và khối lượng là bao nhiêu ? ở đây cần có sự hỗ trợ của các công cụ marketing, đặc biệt là trong việc xác định được đâu là người tiêu thụ chính đối với những đối tượng này. + Xác định giá cả mua bán trong nước : giá cả buôn bán trong nước phải được dựa trên cơ sở phân tích giá cả quốc tế, giá chào hàng, điều kiện thanh toán hoặc giá của hàng hóa cùng loại trước đây đã nhập hay đang bán trên thị trường. Giá bán trong nước phải đồng bộ được mục tiêu lợi nhuận đã đề của doanh nghiệp, đồng thời đồng bộ tính cạnh tranh về giá cho sản phẩm trên thị trường nội địa. Nếu như hàng mà doanh nghiệp định nhập đã từng xuất hiện ở thị trường trong nước thì việc đặt giá cao hơn giá cũ là một bất lợi cho doanh nghiệp. Còn nếu là hàng khan hiếm thì việc đặt giá hơi cao một chút để tăng lợi nhuận là điều có thể chấp nhận được. + Đề ra các biện pháp thực hiện : trong kế hoạch kinh doanh, doanh nghiệp phải đề ra các biện pháp cụ thể để thực hiện các mục tiêu về giá cả, lợi nhuận, thị trường …đã được đề ra. Biện pháp thực hiện phải dựa trên cơ sở những thông tin đã được phân tích ở những bước trước đó. Đồng thời phải dựa vào đặc điểm của hàng hóa và khả năng của doanh nghiệp cũng như theo từng giai đoạn cụ thể mà đề ra biện pháp thực hiện cho phù hợp, tránh việc đưa ra các biện pháp thiếu tính thực tế, không sát với tình hình cụ thể của thị trường và khả năng thực hiện của doanh nghiệp. Cụ thể các biện pháp được đề ra ở bước này như : các chiến lược về quảng cáo sản phẩm, kế hoạch nhập hàng, kế hoạch và phương thức tiêu thụ sản phẩm, bỏ quên và gia cố lại sản phẩm, các chương trình chăm sóc khách hàng… Một kế hoạch kinh doanh chặt chẽ, đầy đủ và có tính thực tế sẽ là cơ sở tốt để thực hiện công tác chuẩn bị về vốn, thời gian huy động các nguồn lực, mức huy động cần thiết và là cơ sở để các phòng ban thực hiện một cách nhất quán, cơ sở để quản lý và giám sát quá trình thực hiện đó. 2.2.3. Giao dịch, đàm phán, ký kết và thực hiện hợp đồng nhập khẩu 2.2.3.1. Giao dịch, đàm phán kinh doanh : Giao dịch và đàm phán là một nghệ thuật trong kinh doanh, là bước đầu tiên đưa doanh nghiệp và bạn hàng của mình đến những thỏa thuận chung, nhằm đạt được mục đích của mình trong hoạt động kinh doanh. Kết quả của giai đoạn này là cơ sở cho toàn bộ quá trình thực hiện kinh doanh giữa hai bên. Giao dịch là bước đầu tiên tìm hiểu về điều kiện mua và bán giữa hai bên bao gồm các bước chủ yếu : hỏi giá, chào hàng, đặt hàng, hoàn giá, chấp nhận và xác nhận. Giao dịch là quá trình để hai bên thăm dò, nắm được những đòi hỏi, yêu cầu của đối tác, tạo cơ sở cho quá trình đàm phán thuận lợi. Đàm phán là quá trình trao đổi ý kiến của các chủ thể trong một xung đột nhằm đi tới sự thống nhất cách nhận định, quan niệm, thống nhất cách xử lý những vấn đề nảy sinh trong quan hệ buôn bán giữa hai hay nhiều bên. Trong thương mại quốc tế, nội dung của cuộc đàm phán thường xoay quanh những vấn đề : tên hàng, phẩm chất, số lượng, bao bì đóng gói, giao hàng, giá cả, bảo hiểm, bảo hành, khiếu nại, phạt và bồi thường thiệt hại, trọng tài, trường hợp bất khả kháng. Để kết quả đàm phán tốt đẹp, doanh nghiệp cần phải có một kế hoạch cụ thể cho đàm phán như mục tiêu, cách thức đạt mục tiêu, xác định đầy đủ thông tin về đối tác, chỉ định người đại diện tham gia đàm phán thích hợp… 2.2.3.2. Ký kết hợp đồng nhập khẩu : Phương thức ký kết hợp đồng : Việc kí kết hợp đồng có thể được thực hiện bằng một số cách sau đây: + Hai bên ký kết hợp đồng mua –bán (một văn bản ) + Người mua xác định nhận thư chào hàng cố định của người bán (bằng văn bản). + Người bán xác định (bằng văn bản ) là người mua đã đồng ý với các điều khoản của thư chào hàng tự do. + Người bán xác định (bằng văn bản) đơn đặt hàng của người mua. Trường hợp này hợp đồng thể hiện bằng hai văn bản, đơn đặt hàng của người mua và văn bản xác nhận của người bán + Trao đổi bằng thư xác nhận đạt được thỏa thuận trước đây giữa các bên (nêu rõ cá điều khoản đã thảo thuận ). Hợp đồng có thể coi như đã ký kết chỉ trong trường hợp được các bên ký vào hợp đồng . Các bên đó phải có địa chỉ pháp lý ghi rõ trong hợp đồng . Hợp đồng được coi như ký kết chỉ khi những người tham gia ký có đủ thẩm quyền ký vào các văn bản đó, nếu không thì hợp đồng không được công nhận là một văn bản có cơ sở pháp lý. Các điều kiện của hợp đồng nhập khẩu : + Điều kiện tên hàng : nói lên chính xác đối tượng mua bán, trao đổi. Tên hàng phải đảm bảo chính xác để các bên mua, bán đều hiểu và thống nhất. Do vậy ngoài tên chung còn cần phải gắn với ký hiệu, mã hiệu hoặc địa danh, tên hàng…được cơ quan có trách nhiệm cấp giấy phép giữ bản quyền + Điều kiện phẩm chất : phẩm chất hàng hóa là tổng hợp các chỉ tiêu về tính năng (lý tính, hóa tính, cơ lý tính), công suất, hiệu suất, thẩm mỹ…để phân biệt giữa hàng hóa này với hàng hóa khác. + Điều kiện số lượng : nội dung điều kiện số lượng bao gồm : kích thước, dung tích; trọng lượng; chiều dài; đơn vị; đơn vị đóng kiện . + Điều kiện bao bì : gồm những vấn đề về yêu cầu chất lượng của bao bì, phương hướng cung cấp bao bì và giá cả của bao bì. + Điều kiện cơ sở giao hàng : phản ánh mối quan hệ hàng hóa với điều kiện giao hàng (như nơi, địa điểm giao hàng và các yếu tố cấu thành giá). Điều kiện giao hàng quy định những cơ sở có tính nguyên tắc của việc giao nhận hàng hóa giữa bên bán với bên mua. + Điều kiện giá cả : điều kiện giá cả trong buôn bán quốc tế là điều kiện cơ bản, bao gồm những vấn đề : đồng tiền tính giá, mức giá, phương pháp quy định giá, điều kiện cơ sở giao hàng có liên quan đến giá cả và việc giảm giá. + Điều kiện giao hàng : nội dung cơ bản là xác định thời hạn, địa điểm, phương thức và việc thông báo giao hàng. + Điều kiện thanh toán tiền trả : điều kiện thanh toán tiền trả là điểm rất quan trọng. Có thể nói rằng cách giải quyết vấn đề thanh toán là bộ phận chủ yếu của công việc buôn bán, bao gồm các nội dung : đồng tiền thanh toán (đồng tiền của bên xuất khẩu, bên nhập khẩu hoặc của nước thứ ba), thời hạn trả tiền (trả tiền trước hoặc trả tiền sau), phương thức trả tiền, điều kiện bảo đảm hối đoái. 2.2.3.3. Tổ chức thực hiện hợp đồng nhập khẩu : Biểu 1 : Sơ đồ quy trình thực hiện nhập khẩu hàng hóa in giấy phép nhập khẩu : Giấy phép nhập khẩu là vấn đề quan trọng đầu tiên về mặt pháp lý để tiến hành các khâu khác trong quá trình nhập khẩu hàng hóa. Tùy thuộc điều kiện được ghi trong hợp đồng, trách nhiệm xin giấy phép nhập khẩu có thể thuộc về bên mua hoặc bên bán. Theo quy tắc, muốn được cấp giấy phép nhập khẩu, nhà kinh doanh nhập khẩu phải làm theo mẫu in sẵn đính kèm với bản sao hợp đồng nhập khẩu và bản sao của thư tín dụng L/C (nếu có); một phiếu hạn ngạch (nếu mặt hàng nhập khẩu thuộc diện quản lý bằng hạn ngạch) hoặc bản trích sao kế hoạch nhập khẩu đã được đăng ký và gửi đến bộ phận cấp giấy phép của Bộ Thương mại. Ngoài ra, doanh nghiệp phải xin giấy phép của các cơ quan chuyên nghành nếu hàng hóa nhập khẩu thuộc diện quản lý của bộ, cơ quan chuyên nghành theo quy định của chính phủ. Mở L/C : Nếu trong hợp đồng nhập khẩu quy định thanh toán bằng phương thức tín dụng chứng từ thì nhà nhập khẩu phải tiến hành mở L/C, thông thường là khoảng 15 – 20 ngày trước thời hạn giao hàng (nếu trong hợp đồng không quy định rõ ngày mở L/C). Nội dung của thư tín dụng bao gồm : số hiệu, địa điểm và ngày mở L/C; tên, địa chỉ của những người có liên quan đế phương thức tín dụng chứng từ; số tiền của thư tín dụng; thời hạn hiệu lực, thời hạn trả tiền và thời hạn giao hàng; những nội dung về hàng hóa; những nội dung về vận tải, giao nhận hàng hóa; những chứng từ mà người xuất khẩu phải xuất trình; sự cam kết trả tiền của ngân hàng mở L/C; những điều khoản đặc biệt khác; chữ ký của ngân hàng mở L/C. Những nội dung được đề cập trong L/C phải phù hợp với hợp đồng nhập khẩu, sẽ là căn cứ thanh toán cho người xuất khẩu. Ngoài phương thức tín dụng chứng từ, hoạt động thanh toán có thể được thực hiện bằng các hình thức khác như : phương thức chuyển tiền, phương thức ghi sổ, phương thức nhờ thu và thời gian thanh toán có thể trả trước, trả sau. Tùy theo điều kiện trong hợp đồng nhập khẩu mà doanh nghiệp tiến hành thanh toán theo các phương thức và thời gian phù hợp. Thuê phương tiện vận chuyển : Trong quá trình thực hiện hợp đồng thương mại quốc tế, việc thuê phương tiện vận chuyển hàng hóa thường dựa vào các căn cứ : + Những điều khoản trong hợp đồng nhập khẩu. + Đặc điểm hàng hóa nhập khẩu. + Điều kiện vận tải. Dựa vào những cơ sở trên nhà nhập khẩu sẽ xác định được phương tiện vận chuyển và phương thức thuê phù hợp với các điều khoản của hợp đồng và với tính chất hàng hóa chuyên chở. Thông thường, đơn vị nhập khẩu ủy thác việc thuê phương tiện vận chuyển cho một công ty vận tải chuyên nghiệp. Tuy nhiên, ở nước ta hiện nay, phần lớn các hợp đồng nhập khẩu đều quy định cơ sở giao hàng là CIF, trong trường hợp này, nhà nhập khẩu không có trách nhiệm thuê phương tiện vận chuyển. Mua bảo hiểm hàng hóa : Tùy thuộc vào các điều khoản được quy định trong hợp đồng nhập khẩu, giá tính hàng nhập khẩu (giá CIF, FOB, CFR…) trách nhiệm mua bảo hiểm hàng hóa có thể thuộc về bên mua hoặc bên bán, và mức độ mua bảo hiểm là bao nhiêu. Thông thường, các doanh nghiệp Việt Nam thường nhập khẩu theo giá CIF và do đó, trách nhiệm mua bảo hiểm hàng hóa thuộc về người xuất khẩu. Làm thủ tục hải quan : + Khai báo hải quan : chủ hàng phải kê khai chi tiết về hàng hóa lên tờ khai để cơ quan hải quan kiểm tra các thủ tục giấy tờ. Nội dung kê khai bao gồm : loại hàng, tên hàng, số lượng, khối lượng, giá trị hàng hóa, phương tiện vận tải, nhập khẩu với nước nào. + Xuất trình hàng hóa : hàng hóa nhập khẩu phải được xuất trình cho Hải quan để kiểm lượng, làm thủ tục hải quan và nộp thuế (nếu có). Việc kiểm tra có thể được thực hiện tại kho của hải quan, tại cảng bốc dỡ hoặc kho ngoại quan. + Thực hiện các quyết định của hải quan : chủ phải có trách nhiệm nghiêm túc thực hiện các quyết định do hải quan đưa ra, nếu vi phạm sẽ thuộc vào tội hình sự. Nhận hàng : Theo quy định của Nhà nước, cơ quan vận tải có trách nhiệm tiếp nhận hàng hóa. Do đó, nhiệm vụ của nhà kinh doanh nhập khẩu là : + Ký hợp đồng ủy thác với cơ quan vận tải về việc giao nhận hàng + Xác nhận với cơ quan vận tải kế hoạch tiếp nhận hàng hóa. + Thông báo cho các đơn vị trong nước dự kiến ngày hàng về. + Thanh toán cho cơ quan vận tải các khoản chi phí cần thiết. + Theo dõi việc giao nhận, đôn đốc cơ quan giao nhận lập biên bản về hàng hóa. Kiểm tra hàng hóa : Theo quy định của Nhà nước, hàng nhập khẩu khi về qua cửa khẩu phải được các cơ quan chức năng kiểm tra kỹ lưỡng. Đây là một bước quan trọng, đảm bảo quyền lợi cho các bên tham gia và là cơ sở làm giấy tờ thông quan cho hàng hóa được phép vào biên giới quốc gia. Giao hàng cho đơn vị tiêu thụ : Sau khi cơ quan hải quan cho phép giải phóng hàng hóa, các doanh nghiệp phải tiến hành vận chuyển hàng hóa về nơi tiêu thụ. Yêu cầu đối với công tác này là phải tính toán xác định chính xác đầu mối giao hàng, lượng hàng dự trữ, sắp xếp kho chứa khi lập kế hoạch vận chuyển. Làm thủ tục thanh toán : Tùy thuộc vào hình thức thanh toán và thời hạn thanh toán đã được quy định trong hợp đồng, doanh nghiệp tiến hành thực hiện thanh toán tiền hàng cho nhà xuất khẩu. Khiếu nại và giải quyết khiếu nại : Trong quá trình thực hiện hợp đồng nhập khẩu, nếu chủ hàng phát hiện thấy hàng nhập khẩu bị tổn thất, đổ vỡ, thiếu hụt, mất mát…thì cần lập hồ sơ khiếu nại ngay. Hồ sơ khiếu nại phải kèm theo những giấy tờ của cơ quan chức năng xác nhận việc tổn thất hàng hóa, vận đơn, chứng từ hải quan và các chứng từ khác. Nếu việc khiếu nại không được giải quyết thỏa đáng, hai bên có thể kiện lên hội đồng trọng tài (nếu có thỏa thuận trọng tài) hoặc tòa án. 2.2.4. Tổ chức tiêu thụ hàng hóa nhập khẩu : Ngay sau khi tiếp nhận hàng nhập khẩu, doanh nghiệp tiến hành vặn chuyển hàng hóa về nơi tiêu thụ. Việc giải phóng hàng hóa nhanh sẽ góp phần làm giảm chi phí bảo quản, lưu kho. Doanh nghiệp dựa vào kế hoạch tiêu thụ đã đặt ra thực hiện các nghiệp vụ phân phối, bán hàng và các hoạt động marketing khác (các hoạt động quảng bá về sản phẩm phải được thực hiện trước khi đưa hàng hóa vào tiêu thụ) . Kết quả của hoạt động tiêu thụ là kết quả cuối cùng của hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hóa. 2.2.5. Đánh giá kết quả kinh doanh nhập khẩu hàng hóa : Đánh giá hiệu quả của hoạt động kinh doanh nhập khẩu là bước cuối cùng và quan trọng , thông qua đánh giá hiệu quả doanh nghiệp có thể tìm ra được những ưu, nhược điểm trong quá trình kinh doanh nhập khẩu và những nguyên nhân của nó, từ đó tìm biện pháp phát huy thế mạnh và hạn chế những nhược điểm. Đánh giá hiệu quả là một hoạt động tất yếu để doanh nghiệp có thể hoàn thiện hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Việc đánh giá hiệu quả kinh doanh nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp được thực hiện dựa vào các một số chỉ tiêu sau : doanh thu nhập khẩu, chi phí nhập khẩu hàng hóa, chi phí tiêu thụ hàng nhập khẩu, tỷ suất ngoại tệ nhập khẩu, tỷ suất doanh thu… 3. Cỏc chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu của doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu . 3.1. Cỏc hỡnh thức xuất nhập khẩu chủ yếu. Cùng với quá trình phát triển lâu dài của mình, các hình thức kinh doanh xuất khẩu ngày càng trở nên phong phú và đa dạng. Hầu hết các hình thức đều cố gắng khai thác tối đa những lợi thế do xuất khẩu mang lại. Tuy nhiên trong điều kiện nền kinh tế còn yếu như nước ta, các hình thức xuất khẩu của các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu còn nghèo nàn và chưa sử dụng được các nguồn lực trong nước để xuất khẩu có hiệu quả cao như các nước khác trong khu vực. Theo Nghị định 33/CP (19/ 4/ 1994) thì hoạt động xuất khẩu ở nước ta bao gồm các hình thức chủ yếu sau đây: 3.1.1- Xuất khẩu trực tiếp: Là hình thức mà nhà xuất khẩu gặp trực tiếp hoặc quan hệ trực tiếp qua điện tín để thoả thuận trực tiếp về hàng hoá, gía cả cũng như các biện pháp giao dịch với người nhập khẩu. Những nội dung này được thoả thuận một cách tự nguyện, không ràng buộc với lần giao dịch trước, việc mua không nhất thiết phải gắn liền với việc bán. Các công việc chủ yếu của loại hình này là nhà xuất khẩu phải tìm hiểu thị trường tiếp cận khách hàng, người nhập khẩu sẽ hỏi giá và đặt hàng, nhà xuất khẩu chào giá, hai bên kết thúc quá trình hoàn giá và ký hợp đồng. 3.1.2. Xuất khẩu qua trung gian: Khác với hình thức xuất khẩu trực tiếp, trong hoạt động xuất khẩu uỷ thác tất cả mọi việc kiến lập quan hệ giữa người xuất khẩu và người nhập khẩu cũng như việc qui định các điều kiện mua bán phải thông qua một người thứ 3 được gọi là người nhận uỷ thác. Người nhận uỷ thác tiến hành hoạt động xuất khẩu với danh nghĩa của mình nhưng mọi chi phí đều do bên có hàng xuất khẩu, bên uỷ thác thanh toán. Về bản chất chi phí trả cho bên nhận uỷ thác chính là tiền thù lao trả cho đại lý. 3.1.3. Buôn bán đối lưu: Đây là phương thức giao dịch trong đó xuất khẩu phải kết hợp chặt chẽ với nhập khẩu. Nhà xuất khẩu đồng thời là nhà nhập khẩu, mục đích để thu về hàng hoá có giá trị tương đương với hàng xuất khẩu bởi vậy nó còn gọi là phương thức đổi hàng. Trong hoạt động xuất khẩu này yêu cầu cân bằng về mặt hàng, giá cả, tổng giá trị và điều kiện giao hàng được đặc biệt chú ý. 3.1.4. Gia công quốc tế: Là phương thức kinh doanh người đặt mua gia công ở nước ngoài cung cấp máy móc, thiết bị, nguyên phụ liệu theo mẫu hàng và định mức trước. Người nhận gia công làm theo yêu cầu của khách, toàn bộ sản phẩm làm ra người nhận gia công sẽ giao lại toàn bộ cho người đặt gia công và để nhận tiền gia công gọi là phí gia công. Gia công quốc tế là hoạt động xuất nhập khẩu gắn liền với hoạt động sản xuất, thị trường nước ngoài là nơi cung cấp nguyên vật liệu cũng chính là nơi tiêu thụ mặt hàng đó, đồng thời nó có tác dụng là xuất khẩu lao động tại chỗ, trường học về kỹ thuật và quản lý và là quá trình tích luỹ vốn cho những nước ít vốn. 3.1.5. Tạm nhập tái xuất: Tái xuất là xuất khẩu trở lại nước ngoài những hàng hoá đã được nhập khẩu nhưng chưa qua dỡ bến ở nước tái xuất. Nước xuất khẩu Nước nhập khẩu Nước tái xuất Nhiệm vụ này là nghiệp vụ giao dịch 3 bên. Hình thức chuyển khẩu là hàng hoá đi thẳng từ nước xuất khẩu sang nước nhập khẩu không đi qua nước tái xuất. Tiền tệ Nước xuất khẩu Nước nhập khẩu Hàng hoá 3.2. Các hình thức nhập khẩu cơ bản Hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu chỉ được tiến hành ở các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu trực tiếp, nhưng trong thực tế do tác động của môi trường, điều kiện kinh doanh cùng với sự năng động sáng tạo của người kinh doanh đã tạo ra nhiều hình thức nhập khẩu khác nhau. Có thể kể ra đây một vài hình thức nhập khẩu đang được sử dụng tại các doanh nghiệp của nước ta hiện nay. 3.2.1. Nhập khẩu trực tiếp: Hoạt động nhập khẩu trực tiếp là hình thức nhập khẩu độc lập của một doanh nghiệp xuất nhập khẩu trên cơ sở nghiên cứu kỹ thị trường trong và ngoài nước, tính toán đầy đủ các chi phí đảm bảo kinh doanh có lãi, đúng phương hướng, chính sách luật pháp của Nhà nước cũng như quốc tế. Trong hoạt động nhập khẩu tự doanh, doanh nghiệp hoàn toàn nắm quyền chủ động và phải tự tiến hành các nghiệp vụ của hoạt động nhập khẩu từ nghiên cứu thị trường, lựa chọn bạn hàng, lựa chọn phương thức giao dịch, đến việc ký kết và thực hiện hợp đồng. Doanh nghiệp phải tự bỏ vốn để chi trả các chi phí phát sinh trong hoạt động kinh doanh và được hưởng toàn bộ phần lãi thu được cũng như phải tự chịu trách nhiệm nếu hoạt động đó thua lỗ. Khi nhập khẩu tự doanh thì doanh nghiệp được trích kim ngạch nhập khẩu, khi tiêu thụ hàng nhập khẩu doanh nghiệp phải chịu thuế doanh thu, thuế lợi tức. Thông thường, doanh nghiệp chỉ cần lập một hợp đồng nhập khẩu với nước ngoài, còn hợp đồng tiêu thụ hàng hoá trong nước thì sau khi hàng về sẽ lập. 3.2.2. Nhập khẩu uỷ thác. Hoạt động nhập khẩu uỷ thác là hoạt động nhập khẩu hình thành giữa một doanh nghiệp hoạt động trong nước có ngành hàng kinh doanh một số mặt hàng nhập khẩu nhưng không đủ điều kiện về khả năng tài chính, về đối tác kinh doanh... nên đã uỷ thác cho doanh nghiệp có chức năng trực tiếp giao dịch ngoại thương tiến hành nhập khẩu hàng hoá theo yêu cầu của mình. Bên nhận uỷ thác phải tiến hành đàm phán với nước ngoài để làm thủ tục nhập khẩu theo yêu cầu của bên uỷ thác và được hưởng một hoa hồng gọi là phí uỷ thác. Quan hệ giữa doanh nghiệp uỷ thác và doanh nghiệp nhận uỷ thác được quy định đầy đủ trong hợp đồng uỷ thác. Nhập khẩu uỷ thác có đặc điểm: trong hoạt động nhập khẩu này, doanh nghiệp Xuất nhập khẩu (nhận uỷ thác) không phải bỏ vốn, không phải xin hạn ngạch (nếu có), không phải nghiên cứu thị trường tiêu thụ vì không phải tiêu thụ hàng nhập mà chỉ đứng ra đại diện cho bên uỷ thác để giao dịch với bạn hàng nước ngoài, ký hợp đồng và làm thủ tục nhập hàng cũng như thay mặt cho bên uỷ thác khiếu nại đòi bồi thường với nước ngoài khi có tổn thất. Khi tiến hành nhập khẩu uỷ thác thì đại diện của các doanh nghiệp xuất nhập khẩu chỉ được tính kim ngạch xuất nhập khẩu chứ không được tính doanh số, không chịu thuế doanh thu. Khi nhận uỷ thác, các doanh nghiệp xuất nhập khẩu này (nhận uỷ thác) phải lập hai hợp đồng: - Một hợp đồng mua bán hàng hoá với nước ngoài - Một hợp đồng nhận uỷ thác với bên uỷ thác. 3.2.3. Nhập khẩu liên doanh. Đây là một hoạt động nhập khẩu hàng hoá trên cơ sở liên kết kỹ thuật một cách tự nguyện giữa các doanh nghiệp (trong đó có ít nhất một doanh nghiệp xuất nhập khẩu trực tiếp) nhằm phối hợp kỹ năng, kỹ thuật để cùng giao dịch và đề ra các chủ trương biện pháp có liên quan đến hoạt động nhập khẩu, thúc đẩy hoạt động này phát triển theo hướng có lợi nhất cho cả hai bên, cùng chia lãi nếu lỗ thì cùng phải chịu. Nhập khẩu liên doanh có đặc điểm: so với tự doanh thì các doanh nghiệp nhập khẩu liên doanh ít chịu rủi ro bởi mỗi doanh nghiệp liên doanh nhập khẩu chỉ phải góp một phần vốn nhất định, quyền hạn và trách nhiệm của các bên cũng tăng theo số vốn góp, việc phân chia chi phí, thuế doanh thu theo tỷ lệ vốn góp, lãi lỗ hai bên phân chia tuỳ theo thoả thuận dựa trên vốn góp cộng với phần trách nhiệm mà mỗi bên gánh vác. Trong nhập khẩu liên doanh thì doanh nghiệp đứng ra nhận hàng sẽ được tính kim ngạch xuất nhập khẩu. Khi đưa hàng về tiêu thụ thì chỉ được tính doanh số trên số hàng tính theo tỷ lệ vốn góp và chịu thuế doanh thu trên doanh số đó. Doanh nghiệp nhập khẩu trực tiếp tham gia liên doanh phải lập hai hợp đồng: - Một hợp đồng mua hàng với nước ngoài. - Một hợp đồng liên doanh với doanh nghiệp khác (không nhất thiết phải là doanh nghiệp Nhà nước). 3.3. Hiệu quả kinh doanh xuất nhập khẩu. Hiện nay ở nước ta kinh doanh thương mại quốc tế có vai trò ngày càng quan trọng trong nền kinh tế quốc dân. Vì vậy, Nghị quyết Đại hội Đảng lần thứ VIII nhấn mạnh: "Mở rộng và nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại. Mở rộng thị trường xuất nhập khẩu, tăng khả năng xuất khẩu các mặt hàng đã qua chế biến sâu, tăng sức cạnh tranh của hàng hoá và dịch vụ…" (Văn kiện Đại hội Đảng VIII - Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia - 1996). Vì vậy, nâng cao hiệu quả kinh doanh thương mại quốc tế là một nhân tố quyết định để tham gia phân công lao động quốc tế, thâm nhập thị trường nước ngoài. Nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh thương mại quốc tế còn là yêu cầu tất yếu của việc thực hiện quy luật tiết kiệm. Kinh doanh thương mại quốc tế chiếm một vị trí quan trọng trong tái sản xuất xã hội. Khi sản xuất các hàng hoá để xuất khẩu, các quốc gia bỏ ra những chi phí nhất định. Các tỷ lệ trao đổi (mua bán) được hình thành trên cơ sở giá cả quốc tế. Mức giá và tương quan của nó khác với giá trong nội bộ của nước xuất khẩu. Mặt khác, sản phẩm nhập khẩu tham gia vào lưu thông hàng hoá trong nước và tham gia vào quá trình tái sản xuất xã hội, thực tế không tái sản xuất tại nước đó. Kinh doanh thương mại quốc tế thông qua hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu đem lại cho nền kinh tế quốc dân nói chung bằng cách làm đa dạng hoá hoặc làm tăng khối lượng giá trị sử dụng cho nền kinh tế quốc dân và mặt khác làm tăng thu nhập quốc dân nhờ tranh thủ được lợi thế so sánh trong trao đổi đối với nước ngoài, tạo thêm tích luỹ cho quá trình tái sản xuất trong nước, góp phần cải thiện đời sống nhân dân trong nước. Với đặc thù của kinh doanh xuất nhập khẩu, hoạt động kinh doanh này phụ thuộc rất nhiều vào điều kiện kinh tế, chính trị, xã hội, môi trường văn hoá của các tác nhân nước ngoài. Vì vậy, khi thực hiện hoạt động kinh doanh này cần phải xem xét tổng quan các tác nhân ảnh hưởng đến nó để có các phương pháp làm việc và giải quyết công việc tối ưu, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh này ngày càng phát triển phù hợp với xu thế chung của thời đại và định hướng của Đảng và Nhà nước ta. Xét về mặt lý luận, nội dung cơ bản của hiệu quả kinh tế trong kinh doanh thương mại quốc tế là góp phần đắc lực thúc đẩy nhanh năng suất lao động xã hội và tăng thu nhập quốc dân có thể sử dụng, qua đó tạo thêm nguồn tích luỹ cho sản xuất và nâng cao mức sống trong nước. - Bảo đảm sự kết hợp hài hoà giữa lợi ích cá nhân, lợi ích tập thể với lợi ích xã hội. 3.4. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả trong hoạt động kinh doanh xuất nhập khẩu. 3.4.1. Đánh giá hiệu quả của hoạt động xuất khẩu. - Lợi nhuận: Lợi nhuận là chỉ tiêu hiệu quả kinh tế có tính tổng hợp, phản ánh kết quả cuối cùng của từng hợp đồng xuất khẩu. Lợi nhuận là tiền để duy trì và tái sản xuất mở rộng của doanh nghiệp, là điều kiện để nâng cao mức sống cho nhân viên. Lợi nhuận là toàn bộ tiền có được sau khi đã trừ đi toàn bộ chi phí có liên quan đến việc thực hiện hợp đồng xuất khẩu từ tổng doanh thu có được của hợp đồng. Công thức tính lợi nhuận như sau: P = TR - TC Trong đó: P : Lợi nhuận TR : Tổng doanh thu TC : Tổng chi phí Nếu P>0 thì hoạt động kinh doanh có hiệu quả, ngược lại nếu P<0 thì làm ăn thua lỗ, nếu P = 0 thì hoạt động hoà vốn. Khi đánh giá dựa trên chỉ tiêu lợi nhuận thì phải thống kê đầy đủ các chi phí phát sinh, chi phí cơ hội và giá trị thời gian của tiền, mức lạm phát… đây là yếu tố thường bị bỏ sót khi đánh giá làm kết quả đánh giá không được khách quan và chính xác. Tỷ suất lợi nhuận: Chỉ tiêu lợi nhuận cho biết hợp đồng xuất khẩu có hiệu quả hay không tuy nhiên hiệu quả đến mức độ nào thì không phản ánh được. Để phản ánh mức độ hiêu quả thực tế của hợp đồng người ta dùng chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận. Chỉ tiêu này có thể tính bằng những cách sau đây: + Chỉ tiêu tỷ suất lợi nhuận là tỷ lệ phần trăm của lợi nhuận và chi phí P' = P/TC*100% Trong đó: P' : là tỷ suất lợi nhuận Chỉ tiêu này nói lên tỷ lệ phần trăm lãi so với tổng chi phí của doanh nghiệp sau khi thực hiện hợp đồng. Chỉ tiêu này thường được so sánh với lãi suất ngân hàng hoặc một số chỉ tiêu khác. + Tỷ suất lợi nhuận là tỷ lệ phần trăm giữa lợi nhuận và doanh thu: P' = P/TR*100% Tỷ suất lợi nhuận ở đây được sử dụng để đánh giá hiệu quả của doanh thu hay trong 100 đồng doanh thu có bao nhiêu đồng lợi nhuận. + Tỷ suất lợi nhuận là tỷ lệ phần trăm giữa lợi nhuận và tổng vốn Dùng để đánh giá hiệu quả của vốn đầu tư cho hoạt động kinh doanh. Hay còn gọi là khả năng sinh lời. P' = P/V*100% + Chỉ tiêu tỷ suất ngoại tệ xuất khẩu: là tỷ lệ giữa chi phí bằng đồng bản tệ trên doanh thu tính bằng đồng ngoại tệ. Thông thường chỉ tiêu này được tính trước khi thực hiện hợp đồng xuất khẩu, để biết được hợp đồng có hiệu quả hay không. Nhưng sau khi kết thúc hợp đồng thì người ta chỉ tính lại để biết được hiệu quả thực tế của hợp đồng. Chỉ tiêu này còn được dùng để lựa chọn hợp đồng tối ưu khi có nhiều hợp đồng bằng cách so sánh cùng chỉ tiêu giữa các hợp đồng. 3.4.2. Các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả hoạt động nhập khẩu. Để đánh giá hiệu quả hoạt động nhập khẩu của mình, các doanh nghiệp kinh doanh xuất nhập khẩu sử dụng các chỉ tiêu sa._.