Hoạt động kinh doanh du lịch Việt Nam thời kỳ hậu SARS: tình hình khắc phục và một số kiến nghị để tiếp tục phát triển theo xu hướng hội nhập

Lêi nãi ®Çu 1- TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi Trong nh÷ng n¨m qua, hoµ vµo qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ cña ®Êt n­íc, ngµnh du lÞch non trÎ cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh tùu rÊt ®¸ng khÝch lÖ. Tõ n¨m 1990 trë l¹i ®©y du lÞch ®· cã b­íc ph¸t triÓn kh¸ m¹nh, ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ ®¸ng kÓ. Theo thèng kª cña Tæng côc Du lÞch, n¨m 1990 doanh thu cña Du lÞch ViÖt Nam míi chØ ®¹t con sè lµ 2.180 tû ®ång th× n¨m 2002 con sè nµy ®· lµ 23.500 tû ®ång. Du lÞch ®· mang l¹i cho nÒn kinh tÕ quèc d©n n¨m 2001 lµ 1,4 tû USD bao gåm c¸c kho¶n thu trùc tiÕp cña Tæ chøc Du lÞch vµ c¸c ngµnh cã liªn quan. So víi n¨m 1990 sè du kh¸ch quèc tÕ t¨ng 9 lÇn, cßn du kh¸ch néi ®Þa t¨ng h¬n 10 lÇn. Víi tèc ®é ph¸t triÓn trung b×nh h»ng n¨m ®¹t ë møc hai con sè, ngµnh du lÞchViÖt Nam d· vµ sÏ tiÕp tôc cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng vµo sù t¨ng tr­ëng kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Víi nh÷ng tiÒm n¨ng ph¸t triÓn v« cïng to lín, thùc tÕ ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®ang cã nh÷ng b­íc tiÕn m¹nh mÏ vµ kh¸ hiÖu qu¶: thu nhËp tõ du lÞch kh«ng ngõng t¨ng lªn, ViÖt Nam ®ang ngµy cµng ®­îc biÕt ®Õn réng r·i vµ ®ang ®­îc xem lµ mét ®iÓm ®Õn an toµn vµ th©n thiÖn. Tuy nhiªn, ®¸nh gi¸ mét c¸ch kh¸ch quan, ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cña ViÖt Nam vÉn ch­a thùc sù ph¸t triÓn t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng s½n cã. VÉn cßn ®ã nh÷ng h¹n chÕ vµ trë ng¹i: vÊn ®Ò thiÕu vèn ®Çu t­, c«ng t¸c quy ho¹ch ch­a ®¹t tíi sù ®ång bé vµ tÝnh dµi h¹n, ®éi ngò nh©n lùc du lÞch cßn thiÕu vµ yÕu, ch­a chó träng ®óng møc tíi vÊn ®Ò ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng... §Ó du lÞch ViÖt Nam thùc sù ph¸t triÓn vµ héi nhËp, mét ®ßi hái tÊt yÕu ®Æt ra lµ ph¶i t×m c¸ch kh¾c phôc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ mäi trë ng¹i nãi trªn, ®ång thêi ph¶i khai th¸c bÒn v÷ng nh÷ng thÕ m¹nh vèn cã. MÆt kh¸c, vµo th¸ng 3/2003 võa qua, dÞch bÖnh ®­êng h« hÊp cÊp SARS bïng ph¸t ®· g©y ra nh÷ng ¶nh h­ëng nghiªm träng ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch kh«ng chØ cña ViÖt Nam mµ cña c¶ thÕ giíi. Cho tíi thêi ®iÓm nµy (11/2003) ViÖt Nam còng nh­ nhiÒu n­íc kh¸c vÉn ®ang ®ang ph¶i nç lùc phôc håi l¹i ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cña n­íc m×nh. Qua ®¹i dÞch SARS ch¾c ch¾n ®· ®Æt ra cho ngµnh du lÞch ViÖt Nam thªm nh÷ng vÊn ®Ò míi, ®ßi hái ph¶i cã sù nh×n nhËn thÊu ®¸o vµ toµn diÖn h¬n ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn ®¹t hiÖu qu¶ theo h­íng héi nhËp. XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn ®ã, ®Ò tµi “Ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ViÖt Nam thêi kú hËu SARS: t×nh h×nh kh¾c phôc vµ mét sè kiÕn nghÞ ®Ó tiÕp tôc ph¸t triÓn theo xu h­íng héi nhËp” ®· ®­îc t¸c gi¶ lùa chän lµm khãa luËn tèt nghiÖp trªn c¬ së nhËn thøc ®­îc sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa thùc tiÔn cña vÊn ®Ò. 2- Môc ®Ých nghiªn cøu cña Kho¸ luËn §¸nh gi¸ thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch ViÖt Nam thêi kú tiÒn SARS (1990 - 2002) §¸nh gi¸ t×nh h×nh kh¾c phôc nh÷ng hËu qu¶ do dÞch bÖnh SARS (th¸ng 3/2003) ®Ó l¹i còng nh­ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ®Õn th¸ng 12/2003. §­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m thóc ®Èy ngµnh du lÞch ViÖt Nam tiÕp tôc ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ bÒn v÷ng theo xu thÕ héi nhËp. 3- §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu XuÊt ph¸t tõ ch­¬ng tr×nh “N¨m du lÞch ViÖt Nam” do ngµnh du lÞch ph¸t ®éng vµo n¨m 1990 ®­îc xem nh­ lµ sù ®¸nh dÊu më ®Çu cho thêi kú ph¸t triÓn míi cña du lÞch ViÖt Nam theo h­íng ®æi míi vµ héi nhËp, kho¸ luËn tËp trung nghiªn cøu ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ViÖt Nam nãi chung giíi h¹n trong giai ®o¹n tõ n¨m 1990 cho tíi nay. 4- Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Kho¸ luËn sö dông tæng hîp c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch vµ tæng hîp, c¸c ph­¬ng ph¸p cña khoa häc thèng kª, nghiªn cøu tµi liÖu, ®ång thêi cã sù kÕ thõa mét sè kÕt qu¶ nghiªn cøu cña nh÷ng ng­êi ®i tr­íc ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu ®Æt ra. 5- Bè côc cña Kho¸ luËn Ngoµi lêi nãi ®Çu, kÕt luËn vµ tµi liÖu tham kh¶o néi dung cña kho¸ luËn gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : Tæng quan vÒ ho¹t ®éng du lÞch. Ch­¬ng nµy tr×nh bµy nh÷ng kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ du lÞch vµ nªu ra mét sè nÐt chÝnh vÒ ho¹t ®éng du lÞch trong khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. Ch­¬ng II : TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam vµ thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch sau dÞch bÖnh SARS. §¸nh gi¸ tiÒm n¨ng, thùc tr¹ng cña du lÞch ViÖt Nam tr­íc vµ sau khi diÔn ra dÞch bÖnh SARS, ®ång thêi nªu lªn nh÷ng vÊn ®Ò lín cÇn kh¾c phôc cña ngµnh. Ch­¬ng III : C¸c gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ ®Ó du lÞch ViÖt Nam tiÕp tôc ph¸t triÓn theo xu h­íng héi nhËp. §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p cho sù ph¸t triÓn cña du lÞch ViÖt Nam trong thêi gian tíi trªn c¬ së hÖ thèng nh÷ng quan ®iÓm, ®Þnh h­íng vµ môc tiªu ph¸t triÓn du lÞch cña §¶ng vµ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh ®Õn n¨m 2010. Do h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc, thêi gian còng nh­ nguån tµi liÖu nªn kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái thiÕu sãt. Mong nhËn ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÊy c« gi¸o vµ c¸c b¹n sinh viªn ®Ó kho¸ luËn ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Ch­¬ng I Tæng quan vÒ ho¹t ®éng du lÞch I. Kh¸i niÖm vµ vai trß cña du lÞch ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc 1. Kh¸i niÖm c¬ b¶n vÒ du lÞch 1.1. Du lÞch lµ g×? Tõ l©u du lÞch ®· xuÊt hiÖn vµ trë thµnh mét hiÖn t­îng quan träng trong ®êi sèng cña con ng­êi. §Õn nay, du lÞch kh«ng cßn lµ mét hiÖn t­îng riªng lÎ, ®Æc quyÒn cña c¸ nh©n hay mét nhãm ng­êi nµo ®ã, mµ du lÞch ®· trë thµnh mét nhu cÇu x· héi phæ biÕn ®¸p øng môc tiªu kh«ng ngõng n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cho con ng­êi. Tuy nhiªn, kh¸i niÖm du lÞch cã nhiÒu c¸ch hiÓu do ®­îc tiÕp cËn b»ng nhiÒu c¸ch kh¸c nhau. Sau ®©y lµ mét sè kh¸i niÖm vÒ du lÞch theo c¸c c¸ch tiÕp cËn phæ biÕn. 1.1.1. TiÕp cËn du lÞch d­íi gãc ®é nhu cÇu cña con ng­êi Thø nhÊt, du lÞch lµ mét hiÖn t­îng: Tr­íc thÕ kû XIX ®Õn tËn ®Çu thÕ kû XX du lÞch hÇu nh­ vÉn ®­îc coi lµ ®Æc quyÒn cña tÇng líp giµu cã, quý téc vµ ng­êi ta chØ coi ®©y nh­ lµ mét hiÖn t­îng c¸ biÖt trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi. Trong thêi kú nµy, ng­êi ta coi du lÞch nh­ mét hiÖn t­îng x· héi gãp phÇn lµm phong phó thªm cuéc sèng vµ nhËn thøc cu¶ con ng­êi. §ã lµ hiÖn t­îng con ng­êi rêi khái n¬i c­ tró th­êng xuyªn ®Ó ®Õn mét n¬i xa l¹ v× nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ngo¹i trõ môc ®Ých t×m kiÕm viÖc lµm (kiÕm tiÒn) vµ trong thêi gian ®ã hä ph¶i tiªu tiÒn mµ hä kiÕm ®­îc. C¸c gi¸o s­ Thuþ Sü lµ Hunziker vµ Krapf (ViÖn nghiªn cøu Häc viÖn kinh tÕ Zurich) ®· kh¸i qu¸t: Du lÞch lµ tæng hîp c¸c hiÖn t­îng vµ c¸c mèi quan hÖ n¶y sinh tõ viÖc ®i l¹i vµ l­u tró cña nh÷ng ng­êi ngoµi ®Þa ph­¬ng - nh÷ng ng­êi kh«ng cã môc ®Ých ®Þnh c­ vµ kh«ng liªn quan tíi bÊt cø ho¹t ®éng kiÕm tiÒn nµo. Quan niÖm nµy ®­îc HiÖp héi quèc tÕ c¸c chuyªn gia khoa häc vÒ du lÞch (International Association of Scientific Experts in Tourism - IASET) thõa nhËn. Víi quan niÖm nµy du lÞch míi chØ ®­îc gi¶i thÝch ë hiÖn t­îng ®i du lÞch, tuy nhiªn ®©y còng lµ mét kh¸i niÖm lµm c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ng­êi ®i du lÞch vµ lµ c¬ së h×nh thµnh cÇu vÒ du lÞch sau nµy. Thø hai, du lÞch lµ mét ho¹t ®éng: Theo Mill vµ Morrison (R.C. Mill and A.M. Morrison, The tourism system: an introductory text, Prentice-Hall International, New Jersey, 1985), du lÞch lµ mét ho¹t ®éng x¶y ra khi con ng­êi v­ît qua biªn giíi mét n­íc (hay ranh giíi mét vïng, mét khu vùc) ®Ó nh»m môc ®Ých gi¶i trÝ hoÆc c«ng vô vµ l­u tró t¹i ®ã Ýt nhÊt 24 giê nh­ng kh«ng qu¸ mét n¨m. Nh­ vËy, cã thÓ xem xÐt du lÞch th«ng qua nh÷ng ho¹t ®éng ®Æc tr­ng mµ con ng­êi mong muèn qua c¸c chuyÕn ®i. Du lÞch cã thÓ ®­îc hiÓu “lµ ho¹t ®éng cña con ng­êi ngoµi n¬i c­ tró th­êng xuyªn cña m×nh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ d­ìng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh.” Tõ c¸c gãc ®é nãi trªn, b¶n chÊt cña du lÞch ®­îc chØ râ th«ng qua 5 ®Æc ®iÓm chÝnh nh­ sau: - Du lÞch n¶y sinh tõ sù di chuyÓn vµ l­u tró cña con ng­êi ë c¸c n¬i ®Õn kh¸c nhau. - Cã hai yÕu tè trong ho¹t ®éng du lÞch: hµnh tr×nh tíi n¬i ®Õn vµ l­u l¹i, trong ®ã bao gåm c¶ c¸c ho¹t ®éng ë n¬i ®Õn. - ChuyÕn ®i vµ l­u tró x¶y ra bªn ngoµi n¬i c­ tró vµ lµm viÖc th­êng xuyªn, do ®ã du lÞch lµm n¶y sinh nh÷ng ho¹t ®éng cña ng­êi ®i du lÞch ë n¬i ®Õn kh¸c biÖt víi nh÷ng ho¹t ®éng cña c­ d©n sinh sèng vµ lµm viÖc ë ®©y. - Sù di chuyÓn tíi n¬i ®Õn mang tÝnh t¹m thêi, thêi gian ng¾n vµ sau ®ã quay trë vÒ trong kho¶ng vµi ngµy, vµi tuÇn hoÆc vµi th¸ng. - ChuyÕn ®i víi nhiÒu môc ®Ých song kh«ng v× môc ®Ých ®Þnh c­ hoÆc t×m kiÕm viÖc lµm t¹i n¬i viÕng th¨m. Víi c¸c c¸ch tiÕp cËn nãi trªn, b¶n chÊt cña du lÞch chñ yÕu míi chØ ®­îc gi¶i thÝch d­íi gãc ®é lµ mét hiÖn t­îng, mét ho¹t ®éng thuéc nhu cÇu cña kh¸ch du lÞch. Thø ba, du lÞch d­íi gãc ®é lµ kh¸ch du lÞch: Mét quan niÖm kh¸c xem xÐt kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña du lÞch d­íi gãc ®é ng­êi ®i du lÞch. Theo c¸ch tiÕp cËn nµy, nhµ kinh tÕ häc ng­êi Anh Ogilvie ®· ®­a ra kh¸i niÖm kh¸ch du lÞch lµ “tÊt c¶ nh÷ng ng­êi tho¶ m·n hai ®iÒu kiÖn: rêi khái n¬i ë th­êng xuyªn trong mét kho¶ng thêi gian d­íi mét n¨m vµ chi tiªu tiÒn b¹c t¹i n¬i hä ®Õn th¨m mµ kh«ng kiÕm tiÒn ë ®ã.” Kh¸i niÖm nµy ch­a hoµn chØnh v× nã ch­a lµm râ ®­îc môc ®Ých cña ng­êi ®i du lÞch vµ qua ®ã ®Ó ph©n biÖt ®­îc víi nh÷ng ng­êi còng rêi khái n¬i c­ tró cña m×nh nh­ng l¹i kh«ng ph¶i lµ kh¸ch du lÞch. Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ du lÞch t¹i Rome (1963) thèng nhÊt quan niÖm vÒ kh¸ch du lÞch ë hai ph¹m vi quèc tÕ vµ néi ®Þa, sau nµy ®­îc Tæ chøc du lÞch thÕ giíi (World Tourism Organisation - WTO) chÝnh thøc thõa nhËn. (1). Kh¸ch du lÞch quèc tÕ (international tourism): Lµ mét ng­êi l­u tró Ýt nhÊt mét ®ªm nh­ng kh«ng qu¸ mét n¨m t¹i mét quèc gia kh¸c víi quèc gia th­êng tró víi nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau ngoµi ho¹t ®éng ®Ó ®­îc tr¶ l­¬ng ë n¬i ®Õn. (2). Kh¸ch du lÞch néi ®Þa (Domestic tourism): Lµ mét ng­êi ®ang sèng trong mét quèc gia, kh«ng kÓ quèc tÞch nµo, ®i ®Õn mét n¬i kh¸c kh«ng ph¶i lµ n¬i c­ tró th­êng xuyªn trong quèc gia ®ã, trong thêi gian Ýt nhÊt 24 giê nh­ng kh«ng qu¸ mét n¨m víi c¸c môc ®Ých cã thÓ lµ gi¶i trÝ, c«ng vô, héi häp, th¨m gia ®×nh ngoµi ho¹t ®éng lµm viÖc ®Ó lÜnh l­¬ng ë n¬i ®Õn. Qu¸n triÖt quan niÖm cña Tæ chøc du lÞch thÕ giíi, trong Ph¸p lÖnh Du lÞch cña ViÖt Nam cã quy ®Þnh: “Kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ ng­êi n­íc ngoµi, ng­êi ViÖt Nam ë n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam du lÞch vµ c«ng d©n ViÖt Nam, ng­êi n­íc ngoµi c­ tró t¹i ViÖt Nam ra n­íc ngoµi du lÞch” vµ “kh¸ch du lÞch néi ®Þa lµ c«ng d©n ViÖt Nam vµ ng­êi n­íc ngoµi c­ tró t¹i ViÖt Nam ®i du lÞch trong ph¹m vi l·nh thæ ViÖt Nam”. 1.1.2. TiÕp cËn du lÞch d­íi gãc ®é lµ mét ngµnh kinh tÕ Cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi, du lÞch ph¸t triÓn tõ hiÖn t­îng cã tÝnh ®¬n lÎ cña mét bé phËn nhá trong d©n c­ thµnh hiÖn t­îng cã tÝnh phæ biÕn vµ ngµy cµng cã vai trß quan träng trong ®êi sèng cña mäi tÇng líp x· héi. Lóc ®Çu, ng­êi ®i du lÞch th­êng tù tho¶ m·n c¸c nhu cÇu trong chuyÕn ®i cña m×nh. VÒ sau, c¸c nhu cÇu ®i l¹i, ¨n ë, gi¶i trÝ cña du kh¸ch ®· trë thµnh mét c¬ héi kinh doanh vµ du lÞch lóc nµy ®­îc quan niÖm lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu cña du kh¸ch. Mét ngµnh kinh tÕ ®­îc h×nh thµnh nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña con ng­êi trong chuyÕn ®i rêi khái n¬i c­ tró th­êng xuyªn - ®ã lµ ngµnh du lÞch. Theo c¸c häc gi¶ Mü Mc Intosh vµ Goeldner, du lÞch lµ mét ngµnh tæng hîp cña c¸c lÜnh vùc l÷ hµnh, kh¸ch s¹n, vËn chuyÓn vµ tÊt c¶ c¸c yÕu tè cÊu thµnh kh¸c kÓ c¶ xóc tiÕn qu¶ng b¸ nh»m phôc vô c¸c nhu cÇu vµ mong muèn ®Æc biÖt cña kh¸ch du lÞch. Héi nghÞ Liªn hîp quèc vÒ du lÞch n¨m 1971 còng ®i ®Õn thèng nhÊt cÇn ph¶i quan niÖm réng r·i ngµnh du lÞch nh­ lµ ng­êi ®¹i diÖn cho tËp hîp c¸c ho¹t ®éng c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i cung øng toµn bé hoÆc chñ yÕu c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô cho tiªu dïng cña kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ néi ®Þa. Nh­ vËy, khi tiÕp cËn du lÞch víi t­ c¸ch lµ mét hÖ thèng cung øng c¸c yÕu tè cÇn thiÕt trong c¸c hµnh tr×nh du lÞch th× du lÞch ®­îc hiÓu lµ mét ngµnh kinh tÕ cung øng c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô trªn c¬ së kÕt hîp gi¸ trÞ c¸c tµi nguyªn du lÞch nh»m tho¶ m·n nhu cÇu vµ mong muèn ®Æc biÖt cña du kh¸ch. 1.1.3. TiÕp cËn du lÞch mét c¸ch tæng hîp C¸c quan niÖm trªn tiÕp cËn du lÞch d­íi gãc ®é mét hiÖn t­îng, mét ho¹t ®éng víi c¸c yÕu tè t¸ch biÖt. Víi cè g¾ng xem xÐt du lÞch mét c¸ch toµn diÖn h¬n, c¸c t¸c gi¶ Mc Intosh vµ Goeldner cho r»ng cÇn ph¶i c©n nh¾c tÊt c¶ c¸c chñ thÓ (thµnh phÇn) tham gia vµo ho¹t ®éng du lÞch míi cã thÓ hiÓu ®­îc b¶n chÊt vµ ®­a ra kh¸i niÖm vÒ du lÞch mét c¸ch ®Çy ®ñ. C¸c chñ thÓ (thµnh phÇn) ®ã bao gåm : (1). Kh¸ch du lÞch: §©y lµ nh÷ng ng­êi t×m kiÕm c¸c kinh nghiÖm vµ sù tho¶ m·n vÒ vËt chÊt hay tinh thÇn kh¸c nhau. B¶n chÊt cña du kh¸ch sÏ x¸c ®Þnh c¸c n¬i ®Õn du lÞch lùa chän vµ c¸c ho¹t ®éng tham gia th­ëng thøc. (2). C¸c doanh nghiÖp cung cÊp hµng ho¸ vµ dÞch vô du lÞch: C¸c nhµ kinh doanh coi du lÞch lµ mét c¬ héi ®Ó kiÕm lîi nhuËn th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c hµng ho¸ vµ dÞch vô nh»m ®¸p øng cho nhu cÇu cña thÞ tr­êng kh¸ch du lÞch. (3). ChÝnh quyÒn së t¹i: Nh÷ng ng­êi l·nh ®¹o chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng nh×n nhËn du lÞch nh­ mét nh©n tè cã t¸c dông tèt cho nÒn kinh tÕ th«ng qua triÓn vängvÒ thu nhËp tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cho d©n ®Þa ph­¬ng, ngo¹i tÖ thu ®­îc tõ kh¸ch quèc tÕ vµ tiÒn thuÕ thu ®­îc cho ng©n quü mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp. (4). D©n c­ ®Þa ph­¬ng: D©n c­ ®Þa ph­¬ng th­êng coi du lÞch lµ mét nh©n tè t¹o ra viÖc lµm vµ giao l­u v¨n ho¸. Mét ®iÒu quan träng cÇn nhÊn m¹nh ë ®©y lµ hiÖu qu¶ cña sù giao l­u gi÷a sè l­îng lín kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ d©n c­ ®Þa ph­¬ng. HiÖu qu¶ nµy cã thÓ võa cã lîi vµ võa cã h¹i. Nh­ vËy, ®Ó ph¶n ¸nh mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ toµn diÖn c¸c ho¹t ®éng, c¸c mèi quan hÖ cña du lÞch, theo c¸ch tiÕp cËn nµy, du lÞch ®­îc hiÓu lµ tæng hîp c¸c hiÖn t­îng vµ c¸c mèi quan hÖ n¶y sinh tõ sù t¸c ®éng qua l¹i gi÷a kh¸ch du lÞch, c¸c nhµ kinh doanh, chÝnh quyÒn vµ céng ®ång d©n c­ ®Þa ph­¬ng trong qu¸ tr×nh thu hót vµ tiÕp ®ãn kh¸ch du lÞch. Víi c¸ch tiÕp cËn nµy, kh¸ch du lÞch lµ nh©n vËt trung t©m lµm n¶y sinh c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ ®Ó trªn c¬ së ®ã tho¶ m·n môc ®Ých cña c¸c chñ thÓ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c mèi quan hÖ ®ã. Tãm l¹i: Du lÞch lµ qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, di chuyÓn cña con ng­êi rêi khái n¬i c­ tró cña m×nh ®Ó ®Õn mét n¬i kh¸c víi môc ®Ých chñ yÕu lµ ®Ó ®­îc thÈm nhËn nh÷ng gi¸ trÞ vËt chÊt vµ tinh thÇn ®Æc s¾c, ®éc ®¸o kh¸c víi n¬i hä ë vµ cã thÓ víi mét sè môc ®Ých kh¸c, nh­ng kh«ng ph¶i nh»m môc ®Ých sinh lîi. XuÊt ph¸t tõ tÝnh chÊt phong phó vµ sù ph¸t triÓn cña ho¹t ®éng du lÞch, nªn du lÞch lµ mét kh¸i niÖm cã nhiÒu c¸ch tiÕp cËn kh¸c nhau. Song hÇu hÕt c¸c nhµ nghiªn cøu ®Òu thèng nhÊt r»ng, kh¸i niÖm du lÞch lu«n ph¶i chuyÓn t¶i ®­îc 3 néi dung: - C¸ch thøc sö dông thêi gian rçi bªn ngoµi n¬i c­ tró th­êng xuyªn. - D¹ng chuyÓn c­ ®Æc biÖt. - Lµ mét ngµnh kinh tÕ thuéc lÜnh vùc phi s¶n xuÊt nh»m phôc vô nhu cÇu tinh thÇn cña con ng­êi. 1.2. Mét sè kh¸i niÖm liªn quan - L÷ hµnh (Travel): ë ViÖt Nam, kh¸i niÖm l÷ hµnh lµ mét lÜnh vùc kinh doanh trong ngµnh du lÞch liªn quan ®Õn viÖc tæ chøc c¸c chuyÕn ®i (tour) cho du kh¸ch. - Ngµnh kh¸ch s¹n (Hospitality Industry): Víi thuËt ng÷ b»ng tiÕng ViÖt, kh¸i niÖm nµy chØ ®­îc hiÓu lµ nh­ lµ lÜnh vùc kinh doanh l­u tró trong ngµnh kh¸ch s¹n. Tuy nhiªn víi thuËt ng÷ b»ng tiÕng Anh th× nã cã ý nghÜa réng h¬n nhiÒu. Nã ®­îc thõa nhËn réng r·i lµ bao gåm ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh c¬ së phôc vô l­u tró vµ ¨n uèng cho nh÷ng ng­êi ®i xa nhµ. - Kh¸ch du lÞch (Tourist): lµ ng­êi rêi khái n¬i c­ tró th­êng xuyªn ®Ó ®Õn mét n¬i nµo ®ã nh»m môc ®Ých tham quan, nghØ d­ìng víi kho¶ng thêi gian lín h¬n 24 giê. 2. Vai trß vµ sù cÇn thiÕt ph¶i ph¸t triÓn du lÞch Trong lÞch sö nh©n lo¹i, du lÞch ®· ®­îc ghi nhËn nh­ lµ mét së thÝch, mét ho¹t ®éng nghØ ng¬i tÝch cùc cña con ng­êi. Ngµy nay, du lÞch ®· trë thµnh mét nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong ®êi sèng v¨n ho¸, x· héi ë c¸c n­íc. VÒ mÆt kinh tÕ, du lÞch ®· trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng cña nhiÒu n­íc, ®Æc biÖt lµ c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. Ph¸t triÓn du lÞch nh»m ®¸p øng nhu cÇu tham quan, gi¶i trÝ, nghØ d­ìng; ®ång thêi còng n©ng cao nhËn thøc cña nh©n d©n vµ kh¸ch du lÞch quèc tÕ, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, t¹o viÖc lµm vµ ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc, cho nªn, ho¹t ®éng cña ngµnh du lÞch cã mèi quan hÖ t­¬ng t¸c ®Õn c¸c lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, v¨n ho¸, x· héi..., cô thÓ: - ViÖc ph¸t triÓn du lÞch sÏ kÐo theo sù ph¸t triÓn cña c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c, v× s¶n phÈm du lÞch mang tÝnh liªn ngµnh vµ cã quan hÖ ®Õn nhiÒu lÜnh vùc trong nÒn kinh tÕ. Khi mét khu vùc nµo ®ã trë thµnh mét ®iÓm du lÞch, du kh¸ch ë mäi n¬i sÏ ®æ vÒ lµm cho nhu cÇu vÒ mäi hµng ho¸, dÞch vô t¨ng lªn ®¸ng kÓ (nhu cÇu vÒ s¶n phÈm n«ng nghiÖp, c«ng nghiÖp, thñ c«ng mü nghÖ, giao th«ng, vËn t¶i, b­u ®iÖn...). XuÊt ph¸t tõ nhu cÇu tiªu dïng ®ã cña du kh¸ch mµ ngµnh kinh tÕ du lÞch kh«ng ngõng më réng ho¹t ®éng cña m×nh th«ng qua mèi quan hÖ liªn ngµnh trong nÒn kinh tÕ, ®ång thêi lµm biÕn ®æi c¬ cÊu ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. - Ho¹t ®éng du lÞch lµm biÕn ®æi c©n b»ng thu chi ngo¹i tÖ cña ®Êt n­íc. Du kh¸ch vµo mang theo ngo¹i tÖ lµm t¨ng thªm nguån thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc mµ hä ®Õn. Trong ph¹m vi mét quèc gia, ho¹t ®éng du lÞch t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®iÒu hoµ nguån vèn tõ vïng kinh tÕ ph¸t triÓn sang vïng kinh tÕ kÐm t¨ng tr­ëng h¬n, kÝch thÝch t¨ng tr­ëng kinh tÕ ë vïng s©u, vïng xa... - Du lÞch thu hót sö dông lao ®éng x· héi. Du lÞch t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Bªn c¹nh ®ã, ngµnh du lÞch cßn t¹o ra c¸c nguån thu lµm lîi cho c­ d©n ®Þa ph­¬ng nhê viÖc ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. C¸c kho¶n thuÕ thu tõ kinh doanh du lÞch do kh¸ch du lÞch ®ãng gãp gióp chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng chi tiªu cho gi¸o dôc, y tÕ vµ c¸c dÞch vô kh¸c. TiÒn do kh¸ch chi tiªu ë c¸c nhµ hµng, kh¸ch s¹n gãp phÇn chi tr¶ l­¬ng cho c«ng nh©n vµ c¸c c«ng viÖc kh¸c. Ngoµi ra, kh¸ch cßn bá tiÒn mua c¸c hµng ho¸ dÞch vô, ®©y chÝnh lµ h×nh thøc xuÊt khÈu t¹i chç ®em l¹i lîi Ých kinh tÕ rÊt tèt cho ®Êt n­íc. - Du lÞch quèc tÕ xuÊt khÈu t¹i chç ®­îc nhiÒu mÆt hµng, kh«ng ph¶i qua nhiÒu kh©u nªn tiÕt kiÖm ®­îc lao ®éng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ng­êi tiªu dïng mua hµng ho¸ víi gi¸ thÊp, ng­êi s¶n xuÊt b¸n ®­îc gi¸ cao so víi chi phÝ, ®iÒu nµy cã t¸c dông kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ tiªu dïng. Còng do xuÊt khÈu t¹i chç nªn cã thÓ xuÊt ®­îc nh÷ng mÆt hµng t­¬i sèng khã b¶o qu¶n mµ l¹i Ýt rñi ro nh­: hoa, rau qu¶ t­¬i, thùc phÈm... NhiÒu mÆt hµng phôc vô kh¸ch tiªu thô t¹i chç nªn kh«ng cÇn ®ãng gãi, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n phøc t¹p, tèn kÐm. - Du lÞch cßn ®ãng mét vai trß hÕt søc quan träng trong viÖc tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña ®Êt n­íc ra thÕ giíi bªn ngoµi. Nh÷ng Ên t­îng vÒ ®Êt n­íc, phong c¶nh thiªn nhiªn, phong tôc tËp qu¸n, nghÖ thuËt Èm thùc, con ng­êi... t¹i n¬i ®Õn sÏ theo ch©n c¸c du kh¸ch ra víi thÕ giíi, giíi thiÖu mét c¸ch tÝch cùc vÒ h×nh ¶nh cña ®Êt n­íc, tõ ®ã l¹i kÝch thÝch bé phËn kh¸ch du lÞch quèc tÕ tiÒm n¨ng ®Õn víi ®Êt n­íc. Du lÞch ph¸t triÓn sÏ cßn gãp phÇn n©ng cao h×nh ¶nh, vÞ thÕ cña ®Êt n­íc trªn tr­êng quèc tÕ, trî gióp ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh héi nhËp quèc tÕ. Cã thÓ nãi, du lÞch chÝnh lµ ph­¬ng tiÖn qu¶ng c¸o h÷u hiÖu nhÊt vÒ mét ®Êt n­íc víi phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. Qua ph©n tÝch trªn cã thÓ thÊy du lÞch cã t¸c dông tÝch cùc lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ ë c¸c vïng, ®em l¹i nhiÒu lîi Ých kinh tÕ - x· héi cho quèc gia. NhiÒu n­íc trªn thÕ giíi ®· coi du lÞch lµ cøu c¸nh ®Ó vùc dËy nÒn kinh tÕ yÕu kÐm, quÌ quÆt cña m×nh. ChÝnh tõ nh÷ng lîi Ých nªu trªn mµ ng­êi Ph¸p ®· gäi du lÞch lµ “con gµ ®Î trøng vµng”. II. S¬ l­îc vÒ sù ph¸t triÓn ngµnh du lÞch trªn thÕ giíi 1. LÞch sö ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch thÕ giíi Trong thêi kú Ai CËp vµ Hy L¹p cæ ®¹i, hiÖn t­îng du lÞch ®· xuÊt hiÖn. §ã lµ c¸c chuyÕn ®i víi môc ®Ých chñ yÕu lµ t«n gi¸o, bªn c¹nh ®ã lµ c¸c chuyÕn ®i cña c¸c nhµ chÝnh trÞ vµ th­¬ng gia. Trong nh÷ng ngµy lÔ héi, hµng ngµn c¸c tÝn ®å thùc hiÖn nh÷ng chuyÕn hµnh h­¬ng tíi c¸c th¸nh ®Þa, chïa chiÒn, c¸c nhµ thê Kito gi¸o ®Ó cÇu nguyÖn, cóng b¸i. C¸c cuéc hµnh h­¬ng nµy cã thÓ kÐo dµi hµng th¸ng. Sau ®ã, khi loµi ng­êi ph¸t hiÖn ra nguån n­íc kho¸ng cã kh¶ n¨ng ch÷a bÖnh th× lo¹i h×nh du lÞch ch÷a bÖnh xuÊt hiÖn. V× vËy, t¹i c¸c khu vùc cã nguån n­íc kho¸ng ®· thu hót ngµy cµng ®«ng du kh¸ch ®Õn ®Ó nghØ ng¬i, ch÷a bÖnh. Thêi kú nµy, ho¹t ®éng du lÞch cßn mang tÝnh chÊt tù ph¸t, c¸c chuyÕn du lÞch cßn hÇu nh­ do c¸c c¸ nh©n tù ®øng ra tæ chøc vµ ch­a cã sù xuÊt hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch. §Õn thêi kú v¨n minh La M·, do x· héi cã sù ph¸t triÓn, nh÷ng ng­êi La M· ®· tæ chøc c¸c chuyÕn ®i tham quan c¸c ng«i ®Òn vµ Kim tù th¸p Ai CËp, c¸c ng«i ®Òn ë khu vùc ven biÓn §Þa Trung H¶i vµ TiÓu ¸. Ngoµi c¸c cuéc hµnh tr×nh mang tÝnh t«n gi¸o ®· xuÊt hiÖn lo¹i h×nh du lÞch c«ng vô, du lÞch tham quan, ch÷a bÖnh. §ã lµ nh÷ng hµnh tr×nh cña c¸c th­¬ng gia, c¸c hÇu t­íc, b¸ t­íc, nam t­íc, c¸c kÞ sü. Thêi kú nµy, con ng­êi ®· b¾t ®Çu cã sù ham muèn c¸c chuyÕn ®i ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vÒ t×m hiÓu thÕ giíi xung quanh. Sè ng­êi ®i du lÞch trë nªn ®¸ng kÓ vµ du lÞch b¾t ®Çu trë thµnh mét c¬ héi kinh doanh. Sang thêi kú chÕ ®é phong kiÕn, ho¹t ®éng du lÞch h×nh thµnh réng r·i h¬n. C¸c chuyÕn du lÞch nh»m môc ®Ých ng¾m c¶nh, ch÷a bÖnh, lÔ héi ... cña tÇng líp vua chóa, quan l¹i ph¸t triÓn m¹nh. C¸c khu vùc cã gi¸ trÞ ch÷a bÖnh vµ phôc håi søc khoÎ nh­ c¸c suèi n­íc kho¸ng, c¸c b·i biÓn, c¸c ®Þa danh thiªn nhiªn ®· thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch du lÞch. Bªn c¹nh ®ã lµ c¸c ho¹t ®éng bu«n b¸n cña c¸c th­¬ng gia ph¸t triÓn nhanh, viÖc bu«n b¸n kh«ng chØ diÔn ra trong n­íc mµ cßn më réng ra c¸c n­íc xung quanh. §iÒu ®ã ®· thóc ®Èy du lÞch c«ng vô ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, c¸c ho¹t ®éng du lÞch dã còng chØ tËp trung vµo giíi th­îng l­u vµ th­¬ng gia. C¸c ho¹t ®éng phôc vô nghØ ng¬i, ¨n uèng, vui ch¬i ®¸p øng nhu cÇu cho c¸c ®èi t­îng th­¬ng gia, c¸c tÝn ®å, giíi th­îng l­u còng h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn râ h¬n. Du lÞch lóc nµy ®· kh«ng cßn lµ mét c¬ héi kinh doanh n÷a mµ nã ®· b¾t ®Çu ®Þnh h×nh víi t­ c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ - ngµnh du lÞch. Tuy nhiªn, ho¹t ®éng du lÞch vµ kinh doanh còng chØ ph¸t triÓn ë mét sè n­íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn nh­ Anh, Ph¸p, Thuþ Sü vµ §øc. TiÕp theo lµ thêi kú cËn ®¹i (tõ nh÷ng n¨m 40 cña thÕ kû XVII ®Õn chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø nhÊt) hiÖn t­îng du lÞch ®· xuÊt hiÖn réng r·i h¬n. Song du kh¸ch vÉn tËp trung vµo c¸c ®èi t­îng nh­ tr­íc lµ nh÷ng nhµ t­ b¶n giµu cã, giíi quý téc trong x· héi. Ho¹t ®éng du lÞch vµ kinh doanh du lÞch trong thêi kú nµy còng chØ tËp trung ë mét sè n­íc t­ b¶n cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Sang thêi kú hiÖn ®¹i, sù ph¸t triÓn cña c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ph¸t minh vÒ khoa häc ®· t¹o tiÒn ®Ò cho du lÞch ph¸t triÓn nhanh chãng. §ã lµ sù xuÊt hiÖn xe löa, « t«, ®Æc biÖt sau ChiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai víi sù ph¸t minh ra m¸y bay th©n réng víi c¸c ®­êng bay quèc tÕ ®­îc thiÕt lËp vµ hÖ thèng ®­êng x¸ thuËn tiÖn ®· cho phÐp du lÞch trë thµnh nhu cÇu quan träng ®èi víi con ng­êi. Xem xÐt du lÞch víi t­ c¸ch lµ mét ngµnh kinh tÕ th× nã míi thùc sù xuÊt hiÖn tõ gi÷a thÕ kû XIX. N¨m 1841, Thomas Cook ng­êi Anh tæ chøc chuyÕn ®i ®«ng ng­êi ®Çu tiªn ®i du lÞch trong n­íc vµ sau ®ã ra n­íc ngoµi ®¸nh dÊu sù ra ®êi cña ho¹t ®éng kinh doanh l÷ hµnh. Sau ®ã, Thomas Cook thµnh lËp c«ng ty l÷ hµnh, n¨m 1865 «ng tiÕp tôc më réng c¸c tuyÕn du lÞch ®Õn Mü vµ tõ Mü sang ch©u ¢u, tiÕp theo lµ ë n­íc Nga vµ c¸c n­íc Ch©u ¢u kh¸c, sau nµy lan réng kh¾p c¸c ch©u lôc. §èi víi kinh doanh kh¸ch s¹n, vµo nh÷ng n¨m 1880 c¸c n­íc nh­ Ph¸p, Thuþ Sü, ¸o cã ho¹t ®éng kinh doanh kh¸ch s¹n hiÖn ®¹i rÊt ph¸t triÓn. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn x· héi hay nãi c¸ch kh¸c, c¸c tiÒn ®Ò vµ ®iÒu kiÖn ®Ó ngµnh du lÞch ph¸t triÓn ®­îc cñng cè, t¨ng c­êng, thêi kú hiÖn ®¹i mµ ®Æc biÖt lµ tõ nh÷ng n¨m 50 cña thÕ kû tr­íc ngµnh du lÞch ®· ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ trë thµnh ngµnh kinh tÕ hÕt søc quan träng ë hÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi. N¨m 1979, ®¹i héi cña Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi (WTO) ®· th«ng qua HiÕn ch­¬ng du lÞch vµ chän ngµy 27 th¸ng 9 hµng n¨m lµm Ngµy du lÞch thÕ giíi. §Õn nay, du lÞch ®· trë thµnh nhu cÇu cã tÝnh phæ biÕn trong qu¶ng ®¹i quÇn chóng trªn thÕ giíi vµ ngµnh du lÞch ®· ®­îc nhiÒu quèc gia coi lµ ngµnh c«ng nghiÖp sè mét vµ ®iÒu kh«ng thÓ tranh c·i r»ng nã lµ mét ngµnh kinh doanh lín nhÊt vµ n¨ng ®éng nhÊt trªn thÕ giíi. 2. Nh÷ng xu h­íng ph¸t triÓn míi cña ngµnh du lÞch thÕ giíi trong thÕ kû 21 ThÞ tr­êng du lÞch cã rÊt nhiÒu thay ®æi, tõ ®Çu thËp kû 90, cung du lÞch ®· v­ît cÇu, ngµy cµng cã nhiÒu ®iÓm du lÞch ®­îc ®­a vµo khai th¸c, sö dông, s¶n phÈm du lÞch ®a d¹ng vµ liªn tôc ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng du lÞch trë nªn c¹nh tranh h¬n, du lÞch thÕ giíi ph¸t triÓn nhanh trong lÜnh vùc qu¶ng b¸ tuyªn truyÒn, cã nhiÒu th«ng tin h¬n ®ªn ng­êi mua, do vËy hä chØ quyÕt ®Þnh mua mét s¶n phÈm du lÞch khi ®· cã ®ñ th«ng tin vµ hiÓu rÊt râ vÒ s¶n phÈm ®ã. Do kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh héi nhËp, hoµ b×nh vµ æn ®Þnh x· héi cña thÕ giíi, du lÞch cã xu h­íng hîp t¸c khu vùc vµ toµn cÇu. ThÞ tr­êng du lÞch thÕ giíi vµ khu vùc ngµy cµng më réng. §ång thêi nh÷ng tiÒn bé kü thuËt, ®Æc biÖt trong viÔn th«ng, cho phÐp kh¸ch hµng tiÕp cËn víi nhµ cung cÊp vµ víi s¶n phÈm du lÞch ®­îc tèt h¬n. B¶ng 1: “Du lÞch: TÇm nh×n 2020” N¨m gèc 1995 Dù b¸o Tû lÖ t¨ng tr­ëng trung b×nh n¨m (%) ThÞ phÇn (%) 2010 2020 1995-2020 1995 2020 ThÕ giíi 565,4 1.006,4 1.561,1 4,1 100 100 Ch©u Phi 20,2 47,0 77,3 5,5 3,6 5,0 Ch©u Mü 108,9 190,4 282,3 3,9 19,3 18,1 §A-TBD 81,4 195,2 397,2 6,5 14,4 25,4 Ch©u ¢u 338,4 527,3 717,0 3,0 59,8 45,9 Trung §«ng 12,4 35,9 68,5 7,1 2,2 4,4 Nam ¸ 4,2 10,6 18,8 6,2 0,7 1,2 Néi vïng 464,1 790,9 1.183,3 3,8 82,1 75,8 §­êng dµi 101,3 215,5 377,9 5,4 17,9 24,2 Nguån: Tæ chøc Du lÞch thÕ giíi (WTO) Theo nghiªn cøu cña WTO cã tªn “Du lÞch: TÇm nh×n 2020” (xem b¶ng 1), sè l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ trªn toµn cÇu n¨m 2010 dù b¸o sÏ ®¹t h¬n 1 tû l­ît kh¸ch vµ ®¹t 1,561 tû l­ît vµo n¨m 2020. Tèc ®é ph¸t triÓn chung cho c¶ giai ®o¹n 1995-2020 lµ 4,1%/n¨m. Mét trong c¸c nÐt chÝnh cña viÖc t¨ng tr­ëng sè l­îng kh¸ch du lÞch quèc tÕ lµ cã sù thay ®æi tû lÖ gi÷a kh¸ch du lÞch néi vïng vµ kh¸ch du lÞch tõ ch©u lôc kh¸ch ®Õn. N¨m 1995 tû lÖ nµy lµ 82:18, dù b¸o n¨m 2020 tû lÖ nµy sÏ lµ 76:24. Ch©u ¢u vÉn sÏ lµ thÞ tr­êng göi kh¸ch lín nhÊt, chiÕm 50% tæng sè kh¸ch du lÞch quèc tÕ toµn cÇu. Kh¸ch tõ vïng §«ng ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng sÏ t¨ng nhanh lµm cho vïng nµy trë thµnh thÞ tr­êng göi kh¸ch lín thø hai trªn thÕ giíi. ThÞ tr­êng kh¸ch cã sù di chuyÓn, tr­íc ®©y Ch©u ¢u lµ thÞ tr­êng ®ãn kh¸ch chÝnh cã tèc ®é t¨ng t­ëng cao, cßn hiÖn nay ®ang diÔn ra sù chuyÓn kh¸ch tõ Ch©u ¢u sang Ch©u ¸. Kh¸ch du lÞch ®Õn Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng ngµy mét t¨ng, ®Æc biÖt lµ ®Õn thÞ tr­êng du lÞch ASEAN. Mét sè n­íc nh­ Th¸i Lan, Singapore vµ Nam Phi cã tè ®é ph¸t triÓn du lÞch nhanh, tuy nhiªn c¸c n­íc nµy vÉn ch­a lät ®­îc vµo danh s¸ch 10 n­íc ®øng ®Çu thÕ giíi. T­¬ng lai ph¸t triÓn cña du lÞch thÕ giíi bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c xu h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi vµ c¸c xu h­íng ph¸t triÓn nhu cÇu du lÞch. D­íi gi¸c ®é thÞ tr­êng, c¸c xu h­íng ph¸t triÓn chÝnh cña ngµnh du lÞch trong t­¬ng lai sÏ lµ: (1). Cung vµ cÇu cã quan hÖ mËt thiÕt Nhu cÇu th¨m quan c¸c danh lam th¾ng c¶nh vµ nh÷ng ®iÓm du lÞch næi tiÕng thÕ giíi cña du kh¸ch ngµy cµng t¨ng lµm cho nhiÒu ®iÓm du lÞch trë nªn qu¸ t¶i, viÖc cã qu¸ ®«ng kh¸ch ®Õn th¨m g©y ra nhiÒu ¶nh h­ëng xÊu ®Õn tuæi thä cña c¸c ®iÓm du lÞch. Tr­íc t×nh h×nh nµy, c¸c ®iÓm du lÞch sÏ ph¶i qu¶n lý sao cho võa tho¶ m·n ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch võa b¶o vÖ ®­îc s¶n phÈm du lÞch. VÝ dô ®Ó b¶o vÖ m«i tr­êng, mét sè c«ng viªn quèc gia sÏ kh«ng cho phÐp « t« ®i vµo; 1 sè khu vùc sÏ h¹n chÕ giê th¨m quan, ¸p dông chÕ ®é ®Æt tr­íc ®èi víi xe du lÞch muèn vµo trung t©m thµnh phè. (2). Ph¸t triÓn c¸c s¶n phÈm du lÞch n¨ng ®éng víi thêi gian thÝch hîp Xu h­íng kh¸ch du lÞch cã nhu cÇu th­ëng thøc nhiÒu s¶n phÈm dÞch vô trong mét kho¶ng thêi gian ng¾n ®· thóc ®Èy viÖc t¹o ra c¸c s¶n phÈm vµ ch­¬ng tr×nh du lÞch g©y nhiÒu høng khëi trong cïng mét thêi gian. c¸c c«ng viªn chuyªn ®Ò kÕt hîp c¶nh quan ®Ñp víi c¸c trung t©m vui ch¬i gi¶i trÝ tæng hîp sÏ ®­îc x©y dùng nhiÒu h¬n. Du kh¸ch tµu biÓn còng sÏ trë nªn phæ biÕn bëi hµnh kh¸ch cã thÓ tham quan nhiÒu ®iÓm du lÞch vµ h­¬ng thô ®­îc nhiÒu h¬n. XuÊt hiÖn nhiÒu h×nh thøc nghØ ng¬i míi, ®ång thêi kh¸ch du lÞch muèn thö nghiÖm mét c¸i g× ®ã trong kú nghØ vÝ dô thÓ thao, c¸c thó vui, du lÞch ®ång quª, hoµ m×nh vµo thiªn nhiªn, t¨ng c­¬ng søc khoÎ, t×m hiÓu v¨n ho¸... C¸c kú nghØ truyÒn thèng cïng gia ®×nh ë b·i biÓn sÏ kh«ng cßn gi÷ vÞ trÝ chñ ®¹o n÷a, t­¬ng lai mét kú nghØ sÏ kÕt hîp nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau. Kh¸ch hµng ®ßi hái s¶n phÈm du lÞch cã chÊt l­îng h¬n kh«ng cã nghÜa lµ sang träng mµ lµ cã ý nghÜa, ®iÓm du lÞch ph¶i xanh vµ s¹ch. Kh¸ch hµng kh¸c nhau cã c¸c yªu cÇu kh¸c nhau vÒ s¶n phÈm du lÞch. VÝ dô, kh¸ch lín tuæi muèn khung c¶nh an toµn h¬n cßn kh¸ch du lÞch ®éc th©n muèn cã quan hÖ x· héi h¬n... (3). øng dông c«ng nghÖ ®iÖn tö trong du lÞch Víi c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin hiÖn ®¹i kh¸ch hµng ®­îc thö nghiÖm tr­íc chuyÕn ®i nghØ cña m×nh tr­íc khi ra quyÕt ®Þnh. C¸c ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh sÏ gióp cho viÖc lùa chän chuyÕn ®i thÝch hîp vµ dÔ dµng h¬n. CD-ROM ®­îc sö dông réng r·i v× chøa ®ùng nhiÒu l­îng th«ng tin vµ tiÕt kiÖm thêi gian tra cøu h¬n so víi s¸ch h­íng dÉn. ViÖc ®Æt chç qua m¹ng Internet sÏ t¨ng m¹nh trong vßng 10-15 n¨m tíi. (4). Nhu cÇu vÒ du lÞch t¨ng lªn d­íi mét h×nh thøc kh¸c Tèc ®é t¨ng sè l­îng kú nghØ nhanh chãng h¬n tèc ®é t¨ng sè ng­êi ®i nghØ, mét ng­êi cã thÓ cã nhiÒu kú nghØ trong mét n¨m h¬n. Sè kú nghØ t¨ng sÏ ®Èy cÇu du lÞch t¨ng vµ ®iÒu nµy sÏ lµm cung du lÞch ph¸t triÓn, thÞ tr­êng du lÞch ®­îc më réng, x©y dùng nhiÒu ®iÓm du lÞch vµ ch­¬ng t×nh du lÞch thÝch hîp cho tõng lo¹i kú nghØ. VÝ dô ®èi víi kú nghØ chÝnh cã thÓ thiÕt kÕ c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch dµi ngµy vµ ë n¬i xa x«i, cßn ®èi víi c¸c kú nghØ phô vµ nghØ lÔ th× l¹i cã c¸c ch­¬ng tr×nh du lÞch ng¾n ngµy vµ gÇn... C¸c xu h­íng ph¸t triÓn vµ sù thay ®æi nªu trªn vÒ nhu cÇu du lÞch cña kh¸ch sÏ dÉn ®Õn sù ph¸t triÓn næi tréi cña mét sè lo¹i h×nh du lÞch trong t­¬ng lai nh­ : - Du lÞch sinh th¸i Du lÞch sinh th¸i ®­îc hiÓu nh­ lµ mét kiÓu du lÞch cã tr¸ch nhiÖm trong viÖc b¶o vÖ m«i tr­êng thiªn nhiªn vµ sù duy tr× cuéc sèng tèt ®Ñp cho d©n ®Þa ph­¬ng. Du lÞch sinh th¸i rÊt phï hîp víi mét nhßm nhá kh¸ch du lÞch cã môc ®Ých nghiªn cøu nghiªm tóc vÒ tù nhiªn vµ còng phï hîp víi nh÷ng ®oµn lín muèn kÕt hîp chuyÕn ®i nghØ víi th¨m quan th­ëng thøc nh÷ng khu b¶o tån thiªn nhiªn. Mét phÇn tiÒn do khach du lÞch mang l¹i ®­îc t¸i ®Çu t­ ®Ó b¶o vÖ vµ gi÷ g×n nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn. - Du lÞch v¨n ho¸ Du lÞch v¨n hãa còng cã nhiÒu h×nh thøc vµ møc ®é kh¸c nhau, mét sè Ýt ng­êi cã ®éng c¬ ®i häc, nghiªn cøu v¨n häc, lÞch sö, kh¶o cæ, nghiªn cøu chuyªn ngµnh...Cßn ®a sè kh¸ch kh¸c ._.lµ muèn n©ng cao hiÓu biÕt, kÕt hîp chuyÕn ®i nghØ víi viÖc t×m hiÓu v¨n hãa ®Þa ph­¬ng. Còng nh­ du lÞch sinh th¸i mét phÇn tiÒn do khach du lÞch mang l¹i ®­îc t¸i ®Çu t­ ®Ó b¶o vÖ vµ gi÷ g×n c¸c di s¶n v¨n ho¸. C¸c vïng thu hót nhiÒu kh¸ch du lÞch v¨n ho¸ lµ Ch©u ¢u, Trung §«ng vµ Ch©u ¸. - Du lÞch chuyªn ®Ò Trong mÊy n¨m gÇn ®©y du lÞch chuyªn ®Ò lµ chÊt xóc t¸c t¹o ra mét sè ®iÓm du lÞch míi phôc vô nhu cÇunghØ ng¬i gi¶i trÝ. C«ng viªn theo chñ ®Ò ngµy cµng hÊp dÉn kh¸ch du lÞch, th«ng qua thiªn nhiªn nã cung cÊp mét s¶n phÈm sóc tÝch. VÝ dô khu “v­¬ng quèc thó rõng” ë c«ng viªn Disneyland bang Florida cã thÓ thay thÕ c¸c c«ng viªn ®éng vËt hoang d· trong khi chÝnh c¸c c«ng viªn ®éng vËt hoang d· ë §«ng Phi kh¸ch kh«ng ®­îc ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng sÏ nh×n thÊy chóng. - Du lÞch b»ng tµu biÓn Du lÞch ®­ßng biÓn ®· ph¸t triÓn víi tèc ®é cao vµ xu h­íng sÏ tiÕp tôc ph¸t triÓn nh­ thÕ trong thËp kû tíi. N¨m 1997, cã kho¶ng 7 triÖu ng­êi ®· ®i du lÞch b»ng tµu biÓn, ®Õn n¨m 2000 cã 9 triÖu ng­êi. rÊt nhiÒu hµng du lÞch ®· ®­a c¸c ch­¬ng t×nh du lÞch b»ng tµu biÓn vµo s¸ch giíi thiÖu cña hä. MÆc dï sè l­îng kh¸ch tµu biÓn t¨ng lªn nhanh chãng nh­ng c«ng suÊt cña c¸c tµu du lÞch l¹i t¨ng nhanh h¬n do ®ã sÏ dÉn ®Õn viÖc cung v­ît cÇu trong nh÷ng n¨m tr­íc m¾t. - Du lÞch m¹o hiÓm ThÕ giíi ngµy cµng trë nªn quen thuéc, chØ cßn l¹i mét sè Ýt ®iÓm du lÞch míi cho kh¸ch du lÞch ­a kh¸m ph¸. XuÊt hiÖn xu h­íng thÝch leo lªn c¸c ®Ønh nói cao, du lÞch xuèng ®¹i d­¬ng, du lÞch ®Õn c¸c cùc cña tr¸i ®Êt, thËm chÝ du lÞch ®Õn c¸c v× sao. N¨m 1999 trªn 2,5 triÖu kh¸ch du lÞch ®i th¸m hiÓm ®¹i d­¬ng, du lÞch d­íi ®¹i d­¬ng ®­îc coi lµ mÆt trËn míi cho c¸c nhµ th¸m hiÓm - kh¸ch du lÞch. Du lÞch ®Õn c¸c cùc cña tr¸i ®Êt tr­íc m¾t sÏ chØ phôc vô ®­îc cho mét sè rÊt Ýt kh¸ch. III. T×nh h×nh kinh doanh du lÞch trong khu vùc ASEAN 1. Nh÷ng nÐt chung vÒ ho¹t ®éng du lÞch trong khèi ASEAN 1.1. Sù hÊp dÉn du lÞch cña c¸c n­íc ASEAN 1.1.1. VÒ tù nhiªn C¸c n­íc ASEAN n»m trong mét vïng ®Þa lý tù nhiªn cã khÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm nªn cã th¶m thùc vËt nhiÖt ®íi ph¸t triÓn víi thµnh phÇn loµi phong phó vµ mét thÕ giíi ®éng vËt ®a d¹ng, ®éc ®¸o. C¸c d©n téc ASEAN cã cïng mét nÒn v¨n minh lóa n­íc víi c¸c phong tôc, tËp qu¸n, tÝn ng­ìng vµ c¸c truyÒn thuyÕt d©n gian... ChÝnh v× vËy, c¸c s¶n phÈm du lÞch cña c¸c n­íc ASEAN cã nhiÒu nÐt t­¬ng ®ång. Khi nãi ®Õn ASEAN, ng­êi ta h×nh dung ra ngay mét vïng nhiÖt ®íi víi nh÷ng b·i biÓn ®Ñp, nh÷ng c¸nh rõng nhiÖt ®íi nguyªn sinh rËp r¹m víi cuéc sèng thiªn nhiªn hoang d· phong phó vµ ®éc ®¸o; mét vïng ®Êt víi nh÷ng cung ®iÖn, ®Òn ®µi cæ kÝnh, trang nghiªm léng lÉy, nh÷ng lÔ héi truyÒn thèng t­ng bõng, rùc rì mang ®Ëm phong c¸ch ¸ §«ng, nh÷ng truyÒn thuyÕt d©n gian ®Çy t×nh ng­êi, nh÷ng ng­êi d©n vui vÎ, cëi më vµ hiÕu kh¸ch, nh÷ng mãn ¨n ®Æc s¶n thó vÞ... Víi vÞ trÝ ®Þa lý b¸n ®¶o vµ quÇn ®¶o, c¸c n­íc ASEAN cã ®­êng bê biÓn dµi víi nhiÒu b·i c¸t ®Ñp cã thÓ sö dông vµo môc ®Ých t¾m biÓn, nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶i trÝ. C¸c b·i biÓn ë ®©y n»m trªn c¸c ®¶o vµ b¸n ®¶o nªn gÇn c¸c b·i biÓn hÇu hÕt ®Òu cã nói vµ nh÷ng khu rõng nhiÖt ®íi víi nhiÒu loµi ®éng thùc vËt lµm phong phó thªm c¸c lo¹i h×nh du lÞch, t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña c¸c khu du lÞch ë ®©y: du kh¸ch ®Õn ®©y nghØ ng¬i t¾m biÓn cã thÓ kÕt hîp tham quan, t×m hiÓu c¸c khu rõng nhiÖt ®íi, th¸m hiÓm c¸c vïng nói... N»m ë vïng khÝ hËu nãng Èm nªn biÓn ë ®©y th­êng cã c¸c gi¶i san h« ph¸t triÓn m¹nh. N­íc biÓn ë c¸c ®¶o san h« Êm vµ cã ®é trong suèt rÊt cao cã thÓ ph¸t triÓn lo¹i h×nh du lÞch lÆn biÓn phôc vô cho môc ®Ých tham quan, gi¶i trÝ vµ nghiªn cøu khoa häc... Mét sè khu du lÞch biÓn ®· trë thµnh trung t©m du lÞch lín nhÊt cña mét vïng hay mét n­íc nh­ Sentosa lµ trung t©m du lÞch lín nhÊt cña Singapore; ®¶o Bali (Indonesia) ®­îc mÖnh danh lµ “Thiªn ®­êng Ch©u ¸”; Langcagi lµ trung t©m du lÞch lín nhÊt cña Malaysia; ®¶o Similan cña Th¸i Lan ®­îc xÕp lµ mét trong 10 ®iÓm du lÞch ®Ñp nhÊt thÕ giíi; VÞnh H¹ Long cña ViÖt Nam ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi... Mét thÕ m¹nh n÷a cña du lÞch ASEAN lµ du lÞch nói. Ngoµi sù hÊp dÉn chung bëi khÝ hËu m¸t mÎ trong lµnh, mçi mét ®iÓm du lÞch l¹i cã nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng ®Ó hÊp dÉn du kh¸ch. §Õn Sa Pa lµ ®Õn víi th¸c B¹c, cÇu M©y, ®éng Thuû Cung, Cæng Trêi. Mae Hong Son th× l¹i ®­îc gäi b»ng nh÷ng c¸i tªn rÊt ®Ñp nh­: ®Êt ba mïa s­¬ng mï, ®Êt cña hoa Bua Tong vµ ®Êt n­íc cña nh÷ng thiÕu n÷ xinh ®Ñp. Nh÷ng khu nghØ nói Putao, Machanbaw, Sumbrabum ë cùc B¾c Myanmar cã nh÷ng ®Ønh nói tuyÕt phñ vµ ë vµi n¬i cßn cã thÓ tr­ît tuyÕt - m«n thÓ thao chØ cã ë vïng «n ®íi. HÖ thèng nói löa tËp trung ë Indonesia còng lµ nh÷ng ®Þa chØ hÊp dÉn ®èi víi c¸c du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c nhµ khoa häc vµ c¸c du kh¸ch ­a chuéng du lÞch m¹o hiÓm. KhÝ hËu nhiÖt ®íi cïng víi cÊu t¹o ®Þa lý nhiÒu d·y nói ®¸ v«i lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó h×nh thµnh hang ®éng ®¸ v«i, ®¸ng kÓ nhÊt lµ c¸c hang ®éng ë ViÖt Nam vµ Malaysia nh­ quÇn thÓ hang ®éng trªn c¸c ®¶o ®¸ cña VÞnh H¹ Long; Th¾ng c¶nh H­¬ng S¬n víi “ Nam thiªn ®Ö nhÊt ®éng” hµng n¨m thu hót rÊt nhiÒu du kh¸ch ®Õn th¨m quan, tÕ lÔ; Hang ®éng Phong Nha ë ViÖt Nam, víi nh÷ng ®éng ®¸ vµ nhò ®¸ huyÒn ¶o, lµ mét trong nh÷ng hang dµi nhÊt thÕ giíi, hiÖn nay vÉn ch­a kh¸m ph¸ hÕt. §éng Phong Nha lµ n¬i thu hót sù chó ý cña nh÷ng du kh¸ch ­a sù m¹o hiÓm vµ c¸c nhµ nghiªn cøu hang ®éng trªn kh¾p thÕ giíi. Hang Batu ë Malaysia, n¬i thê Sura Maniam - ng­êi s¸ng lËp ra ®¹o Hindu, lµ mét quÇn thÓ hang ®éng g¾n liÒn víi truyÒn thèng t«n gi¸o, hµng n¨m ®Õn ngµy lÔ héi, hµng tr¨m ngh×n tÝn ®å vÒ ®©y cóng lÔ. Malaysia cßn cã hang réng nhÊt thÕ giíi lµ hang H­¬u; hang Niah ®­îc c¶ thÕ giíi biÕt ®Õn víi nh÷ng dÊu vÕt cæ nhÊt cña con ng­êi ë khu §«ng Nam ¸ sèng c¸ch ®©y h¬n 40.000 n¨m. Rõng còng lµ mét trong nh÷ng tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn ®¸ng kÓ cña ASEAN. C¸c n­íc ASEAN cã diÖn tÝch rõng bao phñ kh¸ lín (kho¶ng 70% diÖn tÝch) vµ hiÖn cßn g×n gi÷ ®­îc kh¸ nguyªn vÑn mét sè khu rõng nguyªn sinh (®a sè n»m trong khu vùc b¶o vÖ cña hµng tr¨m v­ên quèc gia vµ khu b¶o tån thiªn nhiªn cña c¸c n­íc). C¸c loµi ®éng thùc vËt trong c¸c khu b¶o tån rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Thªm vµo ®ã, do cã sù kh¸c biÖt vÒ vÞ trÝ, ®Þa h×nh, khÝ hËu...mµ thµnh phÇn loµi trong c¸c khu b¶o tån còng cã sù kh¸c biÖt. §Õn c¸c khu b¶o tån ë c¸c n­íc ASEAN ng­êi ta sÏ thÊy ®­îc sù phong phó, ®a d¹ng vµ rÊt hÊp dÉn cña c¸c khu rõng nhiÖt ®íi rông l¸ theo mïa, rõng nhiÖt ®íi vµ rõng xÝch ®¹o Èm ­ít quanh n¨m...víi nhiÒu lo¹i ®éng thùc vËt ®Æc h÷u quý hiÕm... §Æc biÖt, c¸c khu rõng ngËp mÆn ë Indonesia vµ ViÖt Nam víi diÖn tÝch chØ ®øng sau rõng ngËp mÆn Amazone, kh«ng chÝ cã ý nghÜa lín vÒ mÆt kinh tÕ mµ cßn cã ý nghÜa rÊt quan träng vÒ du lÞch sinh th¸i vµ b¶o vÖ m«i tr­êng. ASEAN cã h¬n 20 ®iÓm ®· ®­îc UNESCO xÕp vµo danh môc c¸c di s¶n thÕ giíi (kÓ c¶ di s¶n tù nhiªn vµ v¨n ho¸). Trong sè c¸c di s¶n tù nhiªn thÕ giíi ë ASEAN th× cã hai ®iÓm ë In®«nªsia (V­ên quèc gia Ujungkulon vµ V­ên quèc gia Komodo) vµ mét ®iÓm còng rÊt næi tiÕng ë ViÖt Nam ®ã lµ VÞnh H¹ Long. V­ên quèc gia Ujungkulon lµ n¬i duy nhÊt cßn gi÷ ®­îc kho¶ng 50 con cuèi cïng cña loµi tª gi¸c mét sõng Java, ë ®©y cßn nhiÒu loµi ®éng thùc vËt quý hiÕm kh¸c; V­ên quèc gia Komodo næi tiÕng víi lo¹i th»n l»n khæng lå gäi lµ Rång Komodo; VÞnh H¹ Long cã vÎ ®Ñp tù nhiªn kú ¶o víi mét quÇn thÓ h¬n 3.000 hßn ®¶o nhá ®­îc gäi tªn theo trÝ t­ëng t­îng cña ng­êi d©n nh­ hßn Con Cãc, hßn Con Voi, hßn Gµ Chäi, hßn M¸i Nhµ...vµ cã nhiÒu hang ®éng ®Ñp mµ tªn gäi g¾n liÒn víi c¸c truyÒn thuyÕt nh­ hang §Çu Gç, hang Trinh N÷, hang Söng Sèt, ®éng Thiªn Cung... 1.1.2. VÒ nh©n v¨n TÊt c¶ c¸c n­íc ASEAN ®Òu cã bÒ dµy lÞch sö ®­îc thÕ giíi biÕt ®Õn víi nh÷ng nÒn v¨n ho¸ giÇu b¶n s¾c thÓ hiÖn qua rÊt nhiÒu di tÝch lÞch sö, v¨n ho¸, kiÕn tróc cßn g×n gi÷ ®­îc ®Õn ngµy nay. HÇu hÕt c¸c di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi cña khu vùc ASEAN lµ c¸c kinh ®« cña cña c¸c triÒu ®¹i phong kiÕn cã phong c¸ch kiÕn tróc vµ nghÖ thuËt cæ nh­ Angkor, HuÕ, Ayutthaya, Sukhothai, Luang Phra Bang vµ Pagan. Ch¼ng h¹n, Angkor lµ kinh ®« cæ cña Campuchia, gåm mét chuçi cung ®iÖn nguy nga tr¸ng lÖ ®­îc x©y dùng trªn diÖn tÝch gÇn 200 km2 d­íi thêi ®¹i Angkor, thêi kú huy hoµng nhÊt cña d©n téc Kh’me. Angkor cã nghÖ thuËt ch¹m kh¾c ®¸ Ýt n¬i nµo trªn thÕ giíi b× kÞp. Chung quanh Angkor lµ c¶ mét hÖ thèng kªnh ®µo vµ hå n­íc t¹o nªn mét kÕt cÊu tæng thÓ ®Ñp m¾t. QuÇn thÓ kiÕn tróc tuyÖt vêi Angkor cã thÓ ®­îc xem nh­ lµ kú quan thø 8 cña thÕ giíi... Nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ cßn l¹i cña ASEAN lµ c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ nh­ ®Òn thê Borobudur (c«ng tr×nh t­ëng niÖm cña PhËt gi¸o) ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng c«ng tr×nh nghÖ thuËt kiÕn tróc vÜ ®¹i nhÊt kh«ng chØ cña In®«nªsia vµ thÕ giíi PhËt gi¸o mµ cßn cña c¶ nh©n lo¹i; khu ®Òn Prambanan víi bé sö thi Ramayana b»ng ®¸, Chïa vµng ë Myanmar lµ mét quÇn thÎ kiÕn tróc víi hµng chôc ng«i th¸p, ®iÖn thê PhËt, th¸p chu«ng, cét cê trong ®ã toµn bé bÒ mÆt th¸p chÝnh ®­îc phñ b»ng vµng vµ ®¸ quý; Phè cæ Héi An víi nh÷ng khu phè vÉn cßn gi÷u nguyªn ®­îc c¸c kiÕn tróc cæ vµ th¸nh ®Þa Mü S¬n n¬i héi tËp rÊt nhiÒu th¸p chµm mang nÐt ®Æc s¾c cña nÒn v¨n ho¸ Ch¨m Pa ë viÖt nam... Bªn c¹nh c¸c di tÝch ®· ®­îc UNESCO c«ng nhËn lµ di s¶n v¨n ho¸ thÕ giíi cßn rÊt nhiÒu c¸c di tÝch kh¸c cã gi¸ trÞ kh«ng kÐm vÒ mÆt lÞch sö, nghÖ thuËt, kiÕn tróc, c¶nh quan vµ ®· trë thµnh nh÷ng n¬i thu hót rÊt nhiÒu kh¸ch du lÞch trong n­íc vµ quèc tÕ ®Õn tham gia vµ nghiªn cøu. C¸c di tÝch ®ã bao gåm c¸c kiÕn tróc cæ, c¸c ®Òn, chïa, thµnh cæ, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng, c¸c b¶o tµng, c¸c di chØ kh¶o cæ... Nh÷ng di tÝch nµy cã thÓ gÆp ë kh¾p n¬i trªn cïng l·nh thæ cña c¸c n­íc ASEAN. Nã ph¶n ¸nh sù phong phó, ®a d¹ng vÒ b¶n s¾c v¨n ho¸, ph¶n ¸nh qu¸ tr×nh h×nh thµnh ®Êt n­íc vµ nh÷ng b­íc th¨ng trÇm trong lÞch sö ph¸t triÓn cña mçi d©n téc. ASEAN cßn rÊt næi tiÕng vÒ nh÷ng lÔ héi sèng ®éng vµ phong phó gåm c¸c lÔ héi d©n gian nh­ tÕt ®Çu n¨m, héi xu©n, héi mïa, héi ®Òn chïa vµ c¸c giç tÕt kh¸c ®an xen víi nh÷ng ngµy héi cña t«n gi¸o. Phæ biÕn nhÊt ë ASEAN lµ c¸c lÔ héi ®Òn chïa ®­îc tæ chøc ë kh¾p n¬i trong khu vùc. LÔ héi ®Òn Borobudur cña In®«nªsia diÔn ra tõ cuèi th¸ng 5 ®Õn th¸ng 6. LÔ héi chïa H­¬ng ë ViÖt Nam tõ th¸ng 1 ®Õn th¸ng 3 (©m lÞch), lÔ héi Th¹t Luång cña Lµo diÔn ra vµo th¸ng 11, lÔ héi Chïa Vµng cña Myanmar ®­îc tæ chøc vµo th¸ng 5. Mét sù hÊp dÉn kh¸c cña c¸c n­íc vµ th­êng lµ n¬i dõng ch©n ®Çu tiªn cña du kh¸ch lµ thñ ®«. Thñ ®« lµ trung t©m v¨n ho¸, chÝnh trÞ, kinh tÕ cña mçi quèc gia, lµ n¬i tËp trung c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc, nghÖ thuËt, c¸c viÖn b¶o tµng, c¸c trung t©m th­¬ng m¹i lín. Thñ ®« th­êng ®­îc x©y dùng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ cë kinh ®« cò, mét thµnh phè hay mét ®« thÞ ®· tån t¹i vµ ph¸t triÓn tõ tr­íc ®ã. ChÝnh v× vËy, ë c¸c thµnh phè nµy cã nh÷ng nÐt hiÖn ®¹i cña kiÕn tróc míi ®an xen víi nh÷ng c«ng tr×nh kiÕn tróc cæ x­a. T¹i c¸c thñ ®« cã rÊt nhiÒu c¸c ®iÓm th¨m quan du lÞch ®Ñp hÊp dÉn nh­ di tÝch lÞch sö, khu phè cæ, viÖn b¶o tµng, th¾ng c¶nh ®Ñp vµ c«ng tr×nh kiÕn tróc. Nh÷ng thµnh phè thñ ®« cña c¸c n­íc ASEAN ph¸t triÓn víi cuéc sèng hiÖn ®¹i vµ sèng ®éng nh­ng vÉn b¶o tån ®­îc truyÒn thèng v¨n ho¸ cæ truyÒn, ®ã chÝnh lµ nguyªn nh©n khiÕn cho nh÷ng thµnh phè thñ ®« nµy thu hót ®­îc d«ng ®¶o kh¸ch du lÞch. Ngoµi thñ ®«, cßn rÊt nhiÒu c¸c thµnh phè kh¸c nh­ Chiangmai, Thµnh phè Hå ChÝ Minh... lµ nh÷ng trung t©m v¨n ho¸, kinh tÕ vµ du lÞch cu¶ c¸c n­íc víi nh÷ng th¾ng c¶nh ®Ñp, víi nh÷ng khu vui ch¬i gi¶i trÝ cã c¸c lo¹i h×nh phong phó vµ ®a d¹ng, víi ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch hiÖn ®¹i... lµ nh÷ng n¬i hµng n¨m thu hót mét l­îng kh¸ch rÊt lín tíi th¨m quan, nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶ trÝ. 1.2. §Æc ®iÓm thÞ tr­êng du lÞch ASEAN ThÞ tr­êng du lÞch ASEAN lµ thÞ tr­êng du lÞch míi næi so víi c¸c thÞ tr­êng du lÞch truyÒn thèng kh¸c nh­ thÞ tr­êng Ch©u ¢u, Ch©u Mü. Tr­íc ®©y, thÞ tr­êng du lÞch ASEAN ch­a ®­îc thÕ giíi chó ý ®Õn nhiÒu nh­ng hiÖn nay ASEAN ®ang ®­îc coi lµ mét trong nh÷ng ®iÓn h×nh vÒ ph¸t triÓn vµ khai th¸c tèt ho¹t déng du lÞch quèc tÕ. ThÞ tr­êng du lÞch ASEAN ®­îc coi lµ khu vùc thÞ tr­êng du lÞch n¨ng ®éng nhÊt thÕ giíi. Cïng víi c¸c thµnh tùu kinh tÕ, du lÞch ASEAN ®· ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng kÓ, gãp phÇn ®­a ASEAN thµnh mét trung t©m du lÞch cña Ch©u ¸ vµ thÕ giíi. HÇu hÕt c¸c n­íc thµnh viªn ASEAN ®Òu tËp trung ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch, coi du lÞch lµ ngµnh kinh tÕ quan träng, xÕp vµo hµng thø hai hoÆc thø ba trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th¸i Lan, In®«nªsia, Malaysia, Philippines vµ Singapore ®· trë thµnh nh÷ng ®iÓm du lÞch hÊp dÉn, thu hót kh¸ch du lÞch tõ kh¾p n¬i trªn thÕ giíi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng cña thÞ tr­êng du lÞch ASEAN nhanh kho¶ng 10%/n¨m trong khi thÞ tr­êng du lÞch thÕ giíi chØ ®¹t trung b×nh kho¶ng 2%/n¨m. ThÞ tr­êng du lÞch ASEAN cã sù hµi hoµ gi÷a 3 yÕu tè : chÝnh s¸ch nhµ n­íc, qu¶n lý ph¸t triÓn vµ céng ®ång d©n c­. Cã thÓ nãi c¸c n­íc ASEAN ®· theo ®uæi mét chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n nh»m khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch. Nh÷ng chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n ®ã thÓ hiÖn trªn nh÷ng khÝa c¹nh sau: - B¶o tån vµ ph¸t triÓn c¸c nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn vµ nh©n v¨n, tr©n träng nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ truyÒn thèng mang ®Ëm b¶n s¾c d©n téc. Gi¸o dôc vµ phæ cËp nhËn thøc x· héi vÒ du lÞch, chó träng quyÒn lîi ®Ó khuyÕn khÝch sù tham gia cña céng ®ång vµo c¸c ho¹t ®éng du lÞch. Chó träng ®µo t¹o ®éi ngò nh©n viªn du lÞch, n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c dÞch vô du lÞch. - TËp trung ®Çu t­ hîp lý cho viÖc ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng, vËt chÊt kü thuËt còng nh­ chó träng, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn du lÞch vµ xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch. ®Æc biÖt, c¸c n­íc ASEAN lu«n cã chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n trong ®iÒu phèi vÜ m« c¸c ho¹t ®éng du lÞch. T¹o m«i tr­êng thuËn lîi ®Ó du lÞch ph¸t triÓn. ChÝnh nhê nh÷ng chÝnh s¸ch ®ã mµ trong thËp kû qua tèc ®é t¨ng tr­ëng cña ngµnh du lÞch c¸c n­íc ASEAN nhanh nhÊt thÕ giíi. MÆc dï vµi n¨m gÇn ®©y, do ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, tèc ®é nµy cã phÇn ch÷ng l¹i, nh­ng theo c¸c chuyªn gia kinh tÕ dù b¸o th× kh¶ n¨ng trong nh÷ng n¨m ®Çu cña thÕ kû tíi kinh tÕ ASEAN nãi chung vµ du lÞch nãi riªng sÏ phôc håi. H¬n n÷a xu thÕ chung cña du lÞch thÕ giíi vÉn lµ h­íng tíi nh÷ng vïng thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ míi l¹, hoang s¬, vÒ mÆt nµy §«ng Nam ¸ vÉn lµ n¬i hÊp dÉn ®èi víi du kh¸ch. ChÝnh s¸ch nhµ n­íc ®óng ®¾n, ®­îc hÖ thèng qu¶n lý tèt vµ cã sù tham gia tÝch cùc cña céng ®ång ®· t¹o ra sù hµi hoµ gi÷a cung vµ cÇu trong du lÞch cña ASEAN. Cung lu«n lu«n ®¸p øng ®­îc yÕu tè cÇu trong du lÞch, ®Êy chÝnh lµ ch×a kho¸ cña sù t¨ng tr­ëng du lÞch ASEAN. Trong c¬ cÊu kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn thÞ tr­êng ASEAN, kh¸ch ®i l¹i gi÷a c¸c quèc gia trong khu vùc cã tû lÖ cao nhÊt chiÕm trung b×nh kho¶ng tõ 35% ®Õn 40%. Chi phÝ cho du lÞch quèc tÕ cña c¸c n­íc ASEAN ®ang t¨ng lªn nhanh chãng. Nh÷ng ®Æc ®iÓm nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh vµ ®Þnh h­íng chÝnh s¸ch thÞ tr­êng du lÞch cña ViÖt Nam. Hîp t¸c du lÞch gi÷a c¸c n­íc ASEAN ch­a cao, tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy cã xu h­íng ngµy mét gia t¨ng. HiÖn nay, sù phèi hîp chung vµ sù hîp t¸c ph¸t triÓn gi÷a c¸c quèc gia ®· trë thµnh xu h­íng chØ ®¹o trong khu vùc, hîp t¸c du lÞch ASEAN diÔn ra trªn c¶ ba b×nh diÖn: Hîp t¸c ®a ph­¬ng trong toµn khèi (hîp t¸c ®a ph­¬ng chuyªn ngµnh du lÞch, hîp t¸c du lÞch trong khu«n khæ hîp t¸c dÞch vô ASEAN), hîp t¸c tiÓu vïng trong ASEAN (hîp t¸c tiÓu vïng s«ng Mªk«ng, hîp t¸c du lÞch ba bªn ViÖt Nam - Lµo - Th¸i Lan...) vÒ hîp t¸c song ph­¬ng gi÷a c¸c n­íc ASEAN. NhiÒu kÕ ho¹ch hµnh ®éng chung ®ang ®­îc xóc tiÕn trong ®ã ®¸ng chó ý lµ ch­¬ng tr×nh xóc tiÕn qu¶ng b¸ cho du lÞch c¸c n­íc ASEAN víi tªn gäi “ASEAN tÇm nh×n thÕ kû” ThÞ tr­êng du lÞch ASEAN, tuy ®· cã sù hîp t¸c du lÞch nh­ng vÉn cßn mang tÝnh c¹nh tranh cao gi÷a c¸c n­íc thµnh viªn. C¸c n­íc ASEAN vÉn cßn ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®Ó b¶o hé du lÞch nh­ ¸p dông thuÕ xuÊt c¶nh cao h¬n thuÕ nhËp c¶nh vµ ph¶i thùc hiÖn nhiÒu thñ tôc tr­íc khi ®­îc cÊp hé chiÕu vµ visa xuÊt c¶nh nh»m khuyÕn khÝch kh¸ch quèc tÕ ®Õn th¨m quan du lÞch vµ h¹n chÕ d©n c­ trong n­íc ®i du lÞch n­íc ngoµi, qua ®ã duy tr× ®­îc møc thÆng d­ trong c¸n c©n thanh to¸n quèc tÕ vÒ du lÞch. Nãi ®Õn thÞ tr­êng du lÞch ASEAN lµ nãi ®Õn sù thèng nhÊt trong ®a d¹ng. S¶n phÈm du lÞch cña ASEAN cã nhiÒu nÐt t­¬ng ®ång, tuy nhiªn ë mçi n­íc c¸c s¶n phÈm du lÞch ®Òu ®· cã sù biÕn ®æi cho phï hîp víi phong tôc tËp qu¸n còng nh­ c¸c th¨ng trÇm trong lÞch sö cña mçi n­íc. Nhê nguån tµi nguyªn du lÞch phong phó, ®a d¹ng vµ ®éc ®¸o céng thªm sù n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, th«ng minh vµ khÐo lÐo cña nh÷ng nhµ tæ chøc trong viÖc s¾p xÕp vµ khai th¸c nªn hÖ thèng s¶n phÈm du lÞch ë c¸c n­íc ASEAN rÊt ®Æc s¾c vµ cã søc thu hót m¹nh mÏ. C¸c nhµ tæ chøc ®· chó träng viÖc khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó c¸c thÕ m¹nh, c¸c nÐt ®éc ®¸o cña khu vùc nh»m t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm du lÞch mang phong c¸ch riªng biÖt. Ngoµi ra hä còng chó träng ®Õn viÖc ®Çu t­ c¶i t¹o, n©ng cÊp, x©y dùng míi c¬ së h¹ tÇng, c¬ cë vËt chÊt kü thuËt phôc vô du lÞch... lµm phong phó thªm c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm du lÞch, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña du kh¸ch thuéc nhiÒu løa tuæi, nghÒ nghiÖp, quèc tÞch. §iÒu nµy ®· thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn víi ASEAN vµ còng t¹o nªn dßng kh¸ch du lÞch trong néi bé khu vùc. Kh¸ch ®Õn du lÞch ASEAN chñ yÕu ®Ó th­ëng thøc c¸c tµi nguyªn thiªn nhiªn cßn hoang s¬ vµ c¸c nÐt v¨n ho¸ riªng biÖt ®Æc s¾c cña khu vùc. Ngoµi ra thÞ tr­êng du lÞch ASEAN còng rÊt thµnh c«ng trong viÖc kÝch thÝch tiªu dïng cña kh¸ch du lÞch nhê cã hÖ thèng s¶n phÈm phong phó, t­¬ng ®èi chÊt l­îng vµ gi¸ rÎ, ®Æc biÖt lµ c¸c mÆt hµng thñ c«ng mü nghÖ. Mét trong nh÷ng ®iÓm næi bËt mµ hÇu hÕt c¸c n­íc ASEAN ®· thùc hiÖn lµ viÖc tæ chøc “N¨m du lÞch” riªng cña m×nh nh­: (Th¸i Lan lµ n­íc ®Çu tiªn tæ chøc “N¨m du lÞch” vµo n¨m 1987. Sau ®ã tæ chøc ch­¬ng tr×nh “Amazing Thailand” n¨m 1998, 1999, 2000..., Philippines ph¸t ®éng “LÔ héi Philippines” vµ chiÕn l­îc thu hót ng­êi Philippines thÕ hÖ thø 3, thø 4 ®ang ë n­íc ngoµi “ T×m vÒ céi nguån”, In®«nªsia khëi x­íng “N¨m du lÞch Indonesia” n¨m 1991 vµ lÊy thËp kû 90 lµm “ThËp kû du lÞch Indonesia”, n¨m 1999 cã chiÕn dÞch “Kú diÖu Indonesia” víi nhiÒu ch­¬ng tr×nh khuyÕn m¹i vµ gi¶m gi¸ hÊp dÉn, Campuchia cã dù ¸n Ariston Sihanouville vµ ch­¬ng tr×nh du lÞch Angkor víi lÔ héi Ramayana t¹i khu vùc nµy vµo n¨m 2000. ViÖt Nam ph¸t ®éng lÇn ®Çu “N¨m du lÞch” vµo n¨m 1990 vµ n¨m 2000 thùc hiÖn ch­¬ng tr×nh “ViÖt Nam - §iÓm ®Õn cña thiªn niªn kû míi”. Kh¸i niÖm nµy ®­îc ®­a ra nh»m tËp trung vµo viÖc giíi thiÖu réng r·i nh÷ng ®iÓm du lÞch, ®ång thêi nªu bËt b¶n s¾c v¨n ho¸, lÞch sö vµ nghÖ thuËt cña mçi quèc gia. HiÖn nay toµn khu vùc ASEAN ®· vµ ®ang xóc tiÕn nhiÒu ch­¬ng tr×nh du lÞch chung nh­ “ASEAN tÇm nh×n thÕ kû” hay “N¨m du lÞch ASEAN 2002”; ®Ó thùc hiÖn c¸c ch­¬ng tr×nh nµy c¸c n­íc ASEAN ®· x©y dùng rÊt nhiÒu kÕ ho¹ch hîp t¸c chÆt chÏ, xóc tiÕn ho¹t ®éng tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ cho c¶ khu vùc nh»m giíi thiÖu ASEAN nh­ mét vïng du lÞch thèng nhÊt víi b¹n bÌ thÕ giíi. Trªn c¬ së khai th¸c c¸c nguån tµi nguyªn du lÞch s½n cã c¶ vÒ tù nhiªn lÉn nh©n v¨n, c¸c n­íc ASEAN cã rÊt nhiÒu lo¹i h×nh s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o vµ hÊp dÉn, c¸c lo¹i h×nh s¶n phÈm ®¸ng kÓ nhÊt lµ : - Du lÞch th¨m quan danh lam th¾ng c¶nh, c¸c c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ nghÖ thuËt - Du lÞch biÓn, nghiªn cøu sinh vËt vïng rõng nhiÖt ®íi, c¸c khu b¶o tån tù nhiªn - Du lÞch v¨n ho¸, t×m hiÓu, nghiªn cøu lÞch sö d©n téc, bé téc - Du lÞch lÔ héi, t×m hiÓu vÒ sinh ho¹t t©m linh cña c¸c d©n téc - Du lÞch thÓ thao, nghØ ng¬i, vui ch¬i gi¶i trÝ, an d­ìng ch÷a bÖnh 2. Mét sè kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch cña c¸c n­íc ASEAN Nhê biÕt tËn dông khai th¸c nh÷ng thÕ m¹nh vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn vµ nh©n v¨n, còng nh­ x©y dùng ®­îc nh÷ng chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch hîp lý mµ nhiÒu n­íc trong khu vùc ®· ®¹t ®­îc sù t¨ng tr­ëng m¹nh mÏ trong ho¹t ®éng du lÞch, ®­a du lÞch trë thµnh mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ mòi nhän, gãp phÇn ®­a tíi sù phån vinh cña ®Êt n­íc. Thùc tiÔn ph¸t triÓn còng nh­ thµnh c«ng trong ho¹t ®éng du lÞch cña c¸c n­íc trong khu vùc cã thÓ rót ra nh÷ng kinh nghiÖm quý b¸u mµ ViÖt Nam cã thÓ häc hái: NhËn thøc ®óng vÞ trÝ du lÞch trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, chó träng khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng du lÞch trong n­íc (®Æc biÖt lµ c¸c tiÒm n¨ng tù nhiªn vµ v¨n ho¸). M¹nh d¹n ®Çu t­ vµo viÖc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, giao th«ng liªn l¹c, vËn t¶i, kh¸ch s¹n, khu gi¶i trÝ theo tiªu chuÈn quèc tÕ. X©y dùng nh÷ng s¶n phÈm du lÞch ®éc ®¸o, ®a d¹ng vµ hÊp dÉn l«i cuèn du kh¸ch. Chó träng ®Èy m¹nh c«ng t¸c xóc tiÕn tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ vÒ du lÞch, xem ®ã lµ mét phÇn trong chiÕn l­îc tæng thÓ kinh doanh du lÞch. X©y dùng ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ nh©n viÕn lµm viÖc cã tr×nh ®é cao cho lÜnh vùc du lÞch. Ph¸t triÓn du lÞch ®i ®«i víi viÖc t¨ng c­êng b¶o vÖ tµi nguyªn thiªn nhiªn, m«i tr­êng x· héi cña du lÞch. Ch­¬ng II TiÒm n¨ng du lÞch ViÖt Nam vµ thùc tr¹ng cña ngµnh du lÞch sau dÞch bÖnh SARS I. TiÒm n¨ng ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam §Êt n­íc ViÖt Nam víi diÖn tÝch 363.000 km2 n»m ¸n ng÷ ë cöa ngâ b¸n ®¶o §«ng D­¬ng, lµ mét ®Çu mèi giao th­¬ng quan träng trong khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng ®ang ph¸t triÓn hÕt søc s«i ®éng. Lµ mét n­íc n»m ë khu vùc khÝ hËu cËn nhiÖt ®íi, ViÖt Nam ®· ®­îc thiªn nhiªn ban tÆng nhiÒu c¶nh quan tù nhiªn tuyÖt ®Ñp vµ ®a d¹ng vÒ gi¸ trÞ sinh th¸i tù nhiªn. Tr¶i qua h¬n 4000 n¨m lÞch sö dùng n­íc vµ gi÷ n­íc, con ng­êi ViÖt Nam qua bao thÕ hÖ ®· dµy c«ng x©y dùng nªn mét nÒn v¨n ho¸ ®Æc s¾c, ®a d¹ng vµ mang nh÷ng nÐt b¶n s¾c riªng cã. ViÖt Nam hiÖn còng ®ang ®­îc xem lµ mét ®Êt n­íc cña nh÷ng di s¶n víi sù hiÖn diÖn cña 6 di s¶n thiªn nhiªn vµ v¨n ho¸ ®­îc Tæ chøc V¨n ho¸, Khoa häc vµ Gi¸o dôc cña Liªn hîp quèc (UNESCO) c«ng nhËn lµ Di s¶n thÕ giíi, bao gåm VÞnh H¹ Long, V­ên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng, Cè ®« HuÕ, §« thÞ cæ Héi An, Th¸nh ®Þa Mü S¬n vµ Nh· nh¹c cung ®×nh HuÕ (di s¶n v¨n hãa phi vËt thÓ). ChÝnh bëi vËy, ViÖt Nam ®ang ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét n­íc cã tiÒm n¨ng du lÞch lín trong ph¹m vi khu vùc còng nh­ trªn thÕ giíi. 1. Tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn Víi ®iÒu kiÖn ®Þa lý tù nhiªn s½n cã ®· t¹o cho ViÖt Nam nh÷ng tiÒm n¨ng du lÞch dåi dµo vÒ du lÞch biÓn, rõng, vïng nói cao, hang ®éng. HÇu nh­ ë bÊt cø ®Þa ph­¬ng nµo trªn l·nh thæ ViÖt Nam, du kh¸ch ®Òu cã thÓ chiªm ng­ìng vµ hoµ m×nh vµo nh÷ng c¶nh quan tù nhiªn mang nhiÒu nÐt ®Ñp ®éc ®¸o vµ ®Æc s¾c. ViÖt Nam lµ ®Êt n­íc cña biÓn c¶ víi chiÒu dµi bê biÓn 3.260 km, dµi h¬n c¶ chiÒu dµi cña ®Êt n­íc. Trªn suèt chiÒu dµi ®ã cã tíi 20 b·i t¾m næi tiÕng, ë phÝa B¾c cã Trµ Cæ, H¹ Long, §å S¬n, SÇm S¬n, Cöa Lß, phÝa Nam cã c¸c vïng biÓn Êm ¸p vµ trµn ngËp ¸nh mÆt trêi quanh n¨m nh­ biÓn §µ N½ng, Nha Trang, Vòng Tµu, Hµ Tiªn. C¸c b·i biÓn cã ®é dèc t­¬ng ®èi tho¶i víi c¶nh quan ®Ñp lµ n¬i lý t­ëng ®Ó du kh¸ch nghØ d­ìng, vui ch¬i gi¶i trÝ. §Æc biÖt vïng biÓn H¹ Long kh«ng chØ lµ mét b·i t¾m ®Ñp mµ cßn lµ mét kú quan thiªn nhiªn. §­îc UNESCO c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi vµo n¨m 1994, H¹ Long ®· trë thµnh mét niÒm tù hµo kh«ng chØ cña ng­êi d©n ®Þa ph­¬ng mµ cßn cña c¶ n­íc ViÖt Nam. N­íc biÓn H¹ Long trong xanh mµu ngäc bÝch, mÆt n­íc ph¼ng lÆng, Ýt cã sãng lín. Trªn vïng biÓn réng kho¶ng 1.500km2 cã tíi hµng ngµn ®¶o ®¸ quÇn tô víi nhiÒu d¸ng vÎ kh¸c nhau tr«ng hÕt søc ®Æc s¾c, trong lßng c¸c ®¶o ®¸ cßn lµ nh÷ng hang ®éng kú thó. H¹ Long lu«n l«i cuèn, hÊp dÉn du kh¸ch bëi vÎ ®Ñp võa hïng vÜ, võa duyªn d¸ng, th¬ méng cña m×nh, vµ ®· gãp phÇn giíi thiÖu c¶nh ®Ñp ViÖt Nam nãi chung víi thÕ giíi. Lµ mét ®Êt n­íc nhiÖt ®íi nh­ng ViÖt Nam l¹i cã nhiÒu ®iÓm nghØ m¸t vïng nói mang d¸ng dÊp «n ®íi nh­ Sapa, Tam §¶o, B¹ch M·, §µ L¹t... C¸c ®iÓm nghØ m¸t nµy th­êng ë ®é cao trªn 1000m so víi mùc n­íc biÓn. §· biÕt ®Õn Sapa trong m©y qua t¸c phÈm cña nhµ nhiÕp ¶nh l·o thµnh Vâ An Ninh, ®Õn Sapa lµ du kh¸ch cßn ®Õn víi nh÷ng phiªn chî t×nh, ®Õn víi tiÕng khÌn gäi b¹n mang ®Ëm chÊt men nång, lµ cßn ®Õn víi ®Æc s¶n thæ cÈm cña ®Þa ph­¬ng. Du kh¸ch còng cã thÓ tíi §µ L¹t - mét thµnh phè nghØ m¸t lý t­ëng trong s­¬ng víi nh÷ng rõng th«ng, th¸c n­íc vµ rùc rì hoa t­¬i, ®­îc ®¾m m×nh trong ©m h­ëng trÇm hïng, tha thiÕt cña tiÕng ®µn T’r­ng vµ cång chiªng T©y Nguyªn. Ngoµi nh÷ng ®iÓm nghØ m¸t vïng nói, ViÖt Nam cßn cã nh÷ng khu quèc gia næi tiÕng víi víi nh÷ng bé s­u tËp phong phó vÒ c¸c lo¹i ®éng thùc vËt nhiÖt ®íi nh­ rõng quèc gia Cóc Ph­¬ng, V­ên quèc gia C¸t Bµ, khu b¶o tån quèc gia Pï M¸t, rõng quèc gia C«n §¶o.... Khu vùc phÝa Nam cßn tËp trung nh÷ng vïng trµm chim vµ s©n chim næi tiÕng. S©n chim Minh H¶i cã tíi h¬n 80 loµi chim, vïng trµm chim Tam N«ng (§ång Th¸p) n¬i cã chim sÕu ®Çu ®á sinh sèng, t¹i ®©y ®· h×nh thµnh mét trung t©m th«ng tin vÒ chim sÕu do Ng©n quü b¶o vÖ chim Quèc tÕ ë B¬ Rªn (§øc) tµi trî... ViÖt Nam cßn ®­îc thiªn nhiªn hµo phãng ban tÆng mét nguån n­íc kho¸ng thiªn nhiªn phong phó vµ quý gi¸: suèi kho¸ng Quang Hanh (Qu¶ng Ninh), Suèi kho¸ng Héi V©n (B×nh §Þnh), VÜnh H¶o (B×nh ThuËn), Dôc Mü (Nha Trang), Kim B«i (Hoµ B×nh)... Nh÷ng vïng n­íc kho¸ng nµy ®· trë thµnh nh÷ng ®Þa ®iÓm lý t­ëng ®Ó nghØ ng¬i vµ phôc håi søc khoÎ ®­îc nhiÒu du kh¸ch ­a chuéng. Bªn c¹nh Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi H¹ Long, míi ®©y vµo th¸ng 7/2003, ViÖt Nam ®· cã thªm V­ên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng ®­îc UNESCO tiÕp tôc c«ng nhËn lµ Di s¶n thiªn nhiªn thÕ giíi. V­ên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng bao gåm mét quÇn thÓ hang ®éng phong phó, kú vÜ vµ mét khu rõng nhiÖt ®íi nguyªn sinh trªn nói ®¸ v«i víi ®é che phñ trªn 95%, lµ n¬i héi tô cña nhiÒu loµi ®éng thùc vËt cña ba miÒn B¾c - Trung - Nam. Phong Nha võa mang d¸ng dÊp cña danh th¾ng H¹ Long tuyÖt mü, h×nh ¶nh cña v­ên quèc gia Cóc Ph­¬ng hïng vÜ, l¹i mang tÝnh huyÒn bÝ cña thiªn nhiªn víi sù mu«n mµu mu«n vÎ cña hÖ thèng hang ®éng vïng nói ®¸ v«i. QuÇn thÓ hang ®éng ë ®©y ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng c¶nh quan ®Ñp nhÊt thÕ giíi víi c¸c ®Æc tr­ng cã s«ng ngÇm dµi nhÊt, c¸c hang cã chiÒu cao vµ réng nhÊt, c¸c b·i c¸t trong hang dµi nhÊt vµ cã th¹ch nhò ®Ñp nhÊt. Víi 20 hang ®éng cã tæng chiÒu dµi trªn 70 km, ®©y cã thÓ coi lµ thiªn ®­êng cho bé m«n hang ®éng häc vµ du lÞch hang ®éng. Phong Nha - KÎ Bµng cßn cã hµng chôc ®Ønh nói cao trªn 1.000 m hiÓm trë ch­a cã vÕt ch©n ng­êi (Co Rilata - 1.128m, Co Preu - 1.213m...), xen kÏ ë gi÷a lµ nh÷ng thung lòng phï hîp cho du lÞch sinh th¸i. Víi d·y nói ®¸ v«i trïng trïng ®iÖp ®iÖp, nh÷ng khu rõng nguyªn sinh b¹t ngµn víi khu hÖ ®éng thùc vËt phong phó vµ ®a d¹ng, nh÷ng dßng s«ng n­íc ch¶y trong v¾t nh­ s«ng Chµy, s«ng Troãc, víi hÖ thèng hang ®éng ®Ñp vµo lo¹i bËc nhÊt thÕ giíi ®· t¹o cho Phong Nha - KÎ Bµng mét tiÒm n¨ng du lÞch ®éc ®¸o vµ hÊp dÉn. Víi tiÒm n¨ng ®a d¹ng sinh häc cao trªn mét ®Þa h×nh Karst lµ hiÖn tr­êng hÊp dÉn ®èi víi c¸c nhµ khoa häc trong vµ ngoµi n­íc vµ lµ n¬i rÊt thÝch hîp cho du lÞch th¸m hiÓm. Trong t­¬ng lai kh«ng xa, ®©y sÏ lµ ®iÓm du lÞch lý t­ëng ®Çy høa hÑn víi du kh¸ch trong n­íc vµ quèc tÕ. Giê ®©y, cïng víi H¹ Long, V­ên quèc gia Phong Nha - KÎ Bµng sÏ lµ mét ®iÓm du lÞch g©y Ên t­îng m¹nh víi du kh¸ch, gãp phÇn mêi gäi kh¸ch du lÞch quèc tÕ ®Õn víi ViÖt Nam . Trªn ®©y lµ mét sè nÐt chÝnh vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn cña ViÖt Nam, lµ c¬ së phong phó vµ thuËn lîi ®Ó khai th¸c phôc vô cho sù ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam. 2. Tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n §Ó lµm nªn gi¸ trÞ vµ b¶n s¾c cña mét ®iÓm ®Õn du lÞch th× bªn c¹nh nh÷ng tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn, tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i cã ®­îc nguån tµi nguyªn du lÞch nh©n v¨n - ®ã lµ tæng hîp nh÷ng gi¸ trÞ v¨n ho¸ - lÞch sö - con ng­êi ®­îc t¹o nªn bëi mét qu¸ tr×nh lÞch sö ph¸t triÓn vµ kÕ thõa cho tíi ngµy nay. §iÒu ®ã gãp phÇn quan träng trong viÖc t¹o ra søc hÊp dÉn cña mét ®iÓm ®Õn ®èi víi du kh¸ch. Bªn c¹nh thÕ m¹nh vÒ tµi nguyªn du lÞch tù nhiªn, ViÖt Nam cßn cã mét kho tµng tµi nguyªn tµi nguyªn v¨n ho¸ phong phó. Tr¶i qua h¬n 4.000 n¨m lÞch sö, d©n téc ta ®· ®Þnh h×nh nªn mét ®Êt n­íc ViÖt Nam cã bÒ dµy lÞch sö vµ v¨n ho¸ víi hµng ngµn ®­îc xÕp h¹ng cïng hµng v¹n thiÕt chÕ t«n gi¸o, tÝn ng­ìng (®×nh, ®Òn, l¨ng, miÕu, chïa, nhµ thê, th¸nh thÊt...) t¹o nªn mét ViÖt Nam n¬i nµo còng ph¶ng phÊt khÝ thiªng s«ng nói, lung linh nh÷ng gi¸ trÞ lÞch sö, gi¸ trÞ nh©n v¨n ®Æc thï. Bªn c¹nh ®ã, c¶ ba miÒn ®Êt n­íc cßn cã hµng tr¨m lÔ héi d©n gian ®­îc tæ chøc ®Þnh kú gãp phÇn t¹o nªn søc sèng, linh hån cho c¸c di tÝch, c¸c ®Þa danh víi nhiÒu mµu s¾c kh¸c nhau vÒ v¨n ho¸ - lÞch sö ®Þa ph­¬ng, v¨n ho¸ t©m linh. Chóng th­êng g¾n víi nh÷ng h×nh thøc sinh ho¹t v¨n ho¸ d©n gian nh­ h¸t ®èi ®¸p cña d©n téc M­êng, móa xoÌ, nÐm cßn cña d©n téc Th¸i, h¸t Si, L­în, Then cña c¸c d©n téc Tµy, Nïng, lÔ ®©m tr©u, h¸t tr­êng ca thÇn tho¹i cña c¸c d©n téc ng­êi T©y Nguyªn... §©y lµ nh÷ng di s¶n v¨n ho¸ - nghÖ thuËt truyÒn thèng céi nguån cña céng ®ång c¸c d©n téc ViÖt Nam. H¬n n÷a, lµ mét d©n téc cã truyÒn thèng yªu thÝch v¨n häc nghÖ thuËt, cã nÕp t­ duy h×nh t­îng n¨ng khiÕu thÈm mü, ViÖt Nam mang trong m×nh mét vèn nghÖ thuËt d©n téc víi nhiÒu lo¹i h×nh phong phó nh­ ©m nh¹c cæ truyÒn, móa d©n gian, s©n khÊu truyÒn thèng (tuång, chÌo, c¶i l­¬ng, móa rèi n­íc...), mü thuËt truyÒn thèng (héi ho¹, ®iªu kh¾c, kiÕn tróc...) mµ mçi lo¹i ®Òu mang nh÷ng mµu s¾c ®Æc tr­ng, ®Æc thï theo tõng vïng, miÒn, ®Þa ph­¬ng, ®Æc biÖt lµ vèn ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng rÊt phong phó, ®a d¹ng vµ tinh x¶o. §©y lµ nh÷ng ®iÓm cã søc l«i cuèn rÊt lín ®èi víi c¸c du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ c¸c du kh¸ch n­íc ngoµi. Hä lu«n tá râ sù thÝch thó, ng¹c nhiªn vµ kh©m phôc khi xem mét vë rèi n­íc, ng¾m mét bøc tranh kh¶m trai, tham quan mét ng«i chïa cæ... ViÖt Nam víi 54 d©n téc anh em thuéc nhiÒu nhãm ng«n ng÷ kh¸c nhau hÇu nh­ ®¹i diÖn cho tÊt c¶ c¸c ng÷ hÖ, c¸c s¾c téc cã mÆt kh¾p vïng §«ng Nam ¸. ViÖt Nam cã mét vèn v¨n ho¸ téc ng­êi rÊt phong phó víi nhiÒu céng ®ång c­ tró ®an xen tËp trung, ph©n bè r¶i r¸c kh¾p mäi miÒn vµ quan träng nhÊt lµ vÉn gi÷ ®­îc ®Çy ®ñ nÐt nguyªn s¬ trong phong tôc, tËp qu¸n, t«n gi¸o tÝn ng­ìng, trong nÕp sèng vËt chÊt tinh thÇn. Bëi vËy mµ ë nh÷ng vïng ®Êt kh¸c nhau, du kh¸ch cã thÓ th­ëng thøc nh÷ng phong tôc tËp qu¸n riªng, nghe c¸c thø ng«n ng÷ kh¸c nhau, ®ãn nhËn n._. triÓn ngµnh du lÞch theo ®Þnh h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi do Nhµ n­íc ®Ò ra, cÇn qu¸n triÖt nh÷ng ®iÓm sau trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn du lÞch: - Lµ mét ngµnh mang tÝnh tæng hîp, viÖc ph¸t triÓn du lÞch ph¶i mang tÝnh tæng hîp, viÖc ph¸t triÓn du lÞch ph¶i lÊy hiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi lµm môc tiªu chÝnh, ®ång thêi ®¶m b¶o an ninh chÝnh trÞ, trËt tù an toµn x· héi, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i, gi÷ g×n vµ ph¸t huy truyÒn thèng v¨n ho¸ vµ b¶n s¾c d©n téc ViÖt Nam. - TÝnh ®a ngµnh cña ho¹t ®éng du lÞch ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ ®ång bé gi÷a c¸c ngµnh, c¸c cÊp d­íi sù chØ ®¹o tËp trung cña Nhµ n­íc. - Thùc hiÖn c¬ cÊu kinh tÕ cã nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ tham gia kinh doanh du lÞch, Nhµ n­íc ®ãng vai trß ng­êi ®iÒu hµnh nh»m khai th¸c triÖt ®Ó mäi kh¶ n¨ng vÒ tiÒn vèn, kü thuËt, tri thøc vµ ng­êi lao ®éng ë trong vµ ngoµi n­íc ®Ó ph¸t triÓn du lÞch. §Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch quèc tÕ vµ coi ®ã lµ h­íng chiÕn l­îc, ®ång thêi chó träng ph¸t triÓn du lÞch néi ®Þa víi môc tiªu gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt ch¸t vµ tinh thÇn cña nh©n d©n. 4. C¸c chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch NhËn thøc ®­îc xu thÕ ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch trong bèi c¶nh quèc tÕ vµ trong n­íc hiÖn nay, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· cã nh÷ng chñ tr­¬ng vµ chÝnh s¸ch phï hîp. Ngµy 11/11/1998, Bé ChÝnh trÞ cã kÕt luËn sè 179/TB - TW vÒ ph¸t triÓn du lÞch trong t×nh h×nh míi. NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX còng x¸c ®Þnh: ph¸t triÓn du lÞch thËt sù trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän... Míi ®©y, ngµy 22/7/2002, Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· ký QuyÕt ®Þnh sè 97/2002/Q§ - TTg phª duyÖt chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 2001-2010. Theo ®ã, môc tiªu tæng qu¸t cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 2001 - 2010 lµ: ph¸t triÓn du lÞch trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän trªn c¬ së khai th¸c cã hiÖu qu¶ lîi thÕ vÒ ®iÒu kiÖn tù nhiªn, sinh th¸i, truyÒn thèng v¨n hãa lÞch sö, huy ®éng tèi ®a nguån lùc trong n­íc vµ tranh thñ sù hç trî, hîp t¸c quèc tÕ, gãp phÇn thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n­íc. Tõng b­íc ®­a n­íc ta trë thµnh mét trung t©m du lÞch cã tÇm cì cña khu vùc, phÊn ®aaus sau n¨m 2010, du lÞch ViÖt Nam ®­îc xÕp vµo nhãm quèc gia cã ngµnh du lÞch ph¸t triÓn trong khu vùc. Ngoµi môc tiªu tæng qu¸t nªu trªn, c¸c môc tiªu cô thÓ lµ: - PhÊn ®Êu tèc ®é t¨ng tr­ëng GDP cña ngµnh du lÞch b×nh qu©n thêi kú 2001 - 2010 ®¹t 11- 11,5%/n¨m, víi c¸c chØ tiªu cô thÓ: - N¨m 2005: kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam du lÞch tõ 3 - 3,5 triÖu l­ît ng­êi, kh¸ch néi ®Þa tõ 15 - 16 triÖu l­ît ng­êi, thu nhËp du lÞch ®¹t trªn 2 tû USD. - N¨m 2010: kh¸ch quèc tÕ vµo ViÖt Nam du lÞch tõ 5,5 - 6 triÖu l­ît ng­êi, kh¸ch néi ®Þa tõ 25 - 26 triÖu l­ît ng­êi, thu nhËp du lÞch ®¹t 4 - 4,5 tû USD. VÒ ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc: ThÞ tr­êng: khai th¸c kh¸ch tõ c¸c thÞ tr­êng quèc tÕ ë khu vùc §«ng ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng, T©y ©u, B¾c Mü, chó träng c¸c thÞ tr­êng ASEAN, Trung Quèc, NhËt B¶n, Hµn Quèc, Mü, Ph¸p, §øc, Anh, kÕt hîp khai th¸c c¸c thÞ tr­êng ë B¾c ¸, B¾c ¢u, Australia, New Zealand, c¸c n­íc SNG vµ §«ng ¢u. Chó träng ph¸t triÓn vµ khai th¸c thÞ tr­êng du lÞch néi ®Þa, ph¸t huy tèt nhÊt lîi thÕ ph¸t triÓn du lÞch tõng ®Þa ph­¬ng, ®¸p øng nhu cÇu giao l­u, héi nhËp vµ phï hîp víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc. T¹o ®iÒu kiÖn cho nh©n d©n ®i du lÞch trong vµ ngoµi n­íc, gãp phÇn n©ng cao d©n trÝ, c¶i thiÖn ®êi sèng vËt chÊt, tinh thÇn cña nh©n d©n. §Çu t­ ph¸t triÓn du lÞch: ®Çu t­ ph¸t triÓn du lÞch ph¶i kÕt hîp tèt viÖc sö dông nguån vèn ®Çu t­ tõ ng©n s¸ch Nhµ n­íc víi viÖc khai th¸c, sö dông nguån vèn n­íc ngoµi vµ huy ®éng nguån lùc trong d©n theo ph­¬ng ch©m x· héi ho¸ ph¸t triÓn du lÞch. ¦u tiªn ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c khu du lÞch tæng hîp quèc gia vµ c¸c khu du lÞch chuyªn ®Ò. KÕt hîp ®Çu t­ n©ng cÊp, ph¸t triÓn c¸c ®iÓm tham quan du lÞch, c¬ së vËt chÊt kü thuËt du lÞch, vµ ®Çu t­ cho tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸, ®µo t¹o, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm du lÞch hÊp dÉn, mang tÝnh dÆc thï cho tõng vïng du lÞch vµ c¶ n­íc. Cã kÕ ho¹ch ®Èy m¹nh ph¸t triÓn du lÞch ®èi víi c¸c ®Þa bµn du lÞch träng ®iÓm: Hµ Néi, H¶i Phßng, Qu¶ng Ninh, NghÖ An, HuÕ, §µ N½ng, Qu¶ng Nam, Kh¸nh Hoµ, §µ L¹t, Ninh ThuËn, Vòng Tµu, TP. HCM, Hµ Tiªn, Phó Quèc vµ c¸c tuyÕn du lÞch quèc gia cã ý nghÜa liªn kÕt c¸c vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng vµ tiÒm n¨ng du lÞch trªn toµn quèc, c¸c ®iÓm du lÞch thuéc c¸c tuyÕn du lÞch quèc gia phï hîp trong kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña tõng ®Þa ph­¬ng vµ c¶ n­íc. §èi víi c¸c thµnh phè du lÞch nh­: H¹ Long, Hóª, Nha Trang, Vòng Tµu, §µ L¹t; C¸c ®« thÞ du lÞch nh­: Sapa, §å S¬n, SÇm S¬n, Héi An, Phan thiÕt, Hµ Tiªn cÇn ph¶i ®Çu t­ cho ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng, nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cña ho¹t ®éng du lÞch. Thùc hiÖn x· héi ho¸ trong viÖc ®Çu t­, b¶o vÖ, t«n t¹o c¸c di tÝch, c¶nh quan m«i tr­êng, c¸c lÔ héi, ho¹t ®éng v¨n ho¸ d©n gian, c¸c lµng nghÒ phôc vô ph¸t triÓn du lÞch. Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch vµ nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ: X©y dùng hÖ thèng c¬ së ®µo t¹o nguån nh©n lùc du lÞch gåm: d¹y nghÒ, ®µo t¹o trung cÊp, cao ®¼ng, ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc vÒ du lÞch. §æi míi c¬ b¶n c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc ®µo t¹o nguån nh©n lùc du lÞch: ®æi míi ch­¬ng tr×nh, néi dung vµ ph­¬ng ph¸p ®µo t¹o theo chuÈn ho¸ quèc gia cho ngµnh du lÞch... §Èy m¹nh c«ng t¸c nghiªn cøu c¬ b¶n vµ nghiªn cøu øng dông khoa häc c«ng nghÖ du lÞch tiªn tiÕn phôc vô ph¸t triÓn du lÞch bÒn v÷ng... Xóc tiÕn, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch: §Èy m¹nh xóc tiÕn, tuyªn truyÒn, qu¶ng b¸ du lÞch víi c¸c h×nh thøc linh ho¹t: phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c cÊp, c¸c ngµnh, tranh thñ hîp t¸c quèc tÕ trong ho¹t ®éng xóc tiÕn du lÞch ë trong vµ ngoµi n­íc... Héi nhËp, hîp t¸c quèc tÕ vÒ du lÞch: T¨ng c­êng cñng cè vµ më réng hîp t¸c s¶n phÈm vµ ®a ph­¬ng víi c¸c tæ chøc quèc tÕ, c¸c n­íc cã kh¶ n¨ng vµ kinh nghiÖm ph¸t triÓn du lÞch... ChuÈn bÞ ®iÒu kiÖn ®Ó héi nhËp ë møc cao víi du lÞch thÕ giíi khi ViÖt Nam gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). KhuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó thu hót vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµo c¸c khu du lÞch, c¸c dù ¸n t¹o s¶n phÈm du lÞch ®Æc thï, chÊt l­îng cao. Thu hót vµ sö dông cã hiÖu qu¶ nguån vèn ODA cho ph¸t triÓn nguån nh©n lùc, c«ng nghÖ vµ b¶o vÖ m«i tr­êng du lÞch. VÒ ph¸t triÓn c¸c vïng du lÞch : (1). Vïng du lÞch B¾c Bé: gåm c¸c tØnh tõ Hµ Giang ®Õn Hµ TÜnh. Hµ Néi lµ trung t©m cña vïng vµ cña ®Þa bµn t¨ng tr­ëng du lÞch Hµ Néi - H¶i Phßng - H¹ Long. (2). Vïng du lÞch B¾c Trung Bé: gåm c¸c tØnh, thµnh phè tõ Qu¶ng B×nh ®Õn Qu¶ng Ng·i. HuÕ vµ §µ N½ng lµ trung t©m cña vïng vµ ®Þa bµn ®éng lùc t¨ng tr­ëng du lÞch - Qu¶ng TrÞ - HuÕ - §µ N½ng - Qu¶ng Nam. (3). Vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé : gåm c¸c tØnh tõ Kon Tum ®Õn Cµ Mau víi hai vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé . Trung t©m cña vïng lµ TP. Hå ChÝ Minh vµ c¸c ®Þa bµn t¨ng tr­ëng du lÞch lµ : TP. Hå ChÝ Minh- Nha Trang- §µ L¹t , TP. Hå ChÝ Minh - CÇn Th¬ - Hµ Tiªn- Phó Quèc , TP. Hå ChÝ Minh - Vòng Tµu - Phan ThiÕt. Ph¸t triÓn du lÞch ë c¸c vïng , c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm du lÞch , cÇn ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®iÒu kiÖn, ®Æc ®iÓm ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña mçi ®Þa ph­¬ng vµ lîi thÕ vÒ du lÞch cña tõng vïng nh»m khai th¸c tèt nhÊt tiÒm n¨ng cña ®Êt n­íc ®Ó ph¸t triÓn du lÞch . II. C¸c gi¶i ph¸p vµ mét sè kiÕn nghÞ ®Ó ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam 1. Nh÷ng gi¶i ph¸p chñ yÕu 1.1. Gi¶i ph¸p ®Þnh h­íng Trªn c¬ së chiÕn l­îc ®· ®Ò ra, ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn hiÖu qu¶ vµ trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän, ngµnh du lÞch cÇn phÊn ®Êu theo nh÷ng h­íng sau: Tr­íc hÕt, cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung, hoµn thiÖn Ph¸p lÖnh Du lÞch vÒ c¸c mÆt quy chÕ nh­ qu¶n lý l÷ hµnh, vÒ c¬ së l­u tró du lÞch, vÒ h­íng dÉn viªn du lÞch; tiÕp tôc triÓn khai thùc hiÖn c¸c quy chÕ, quy ®Þnh trong viÖc b¶o vÖ, t«n t¹o c¸c di tÝch lÞch sö - v¨n hãa, c¸c chÝnh s¸ch b¶o vÖ m«i tr­êng, c¶nh quan du lÞch... cho phï hîp víi nh÷ng thùc tÕ n¶y sinh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ngµnh. §ång thêi tiÕn tíi x©y dùng bé luËt du lÞch ®Ó ngang tÇm vai trß, vÞ trÝ vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña du lÞch trong nÒn kinh tÕ quèc d©n ë ViÖt Nam. CÇn sím th¸o gì mét sè kh©u liªn quan tíi viÖc ra, vµo, ®i l¹i, tham quan cña kh¸ch du lÞch nh­ thñ tôc cÊp visa du lÞch, lÖ phÝ lµm thñ tôc... Thùc hiÖn vµ t¨ng c­êng nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi ViÖt kiÒu vÒ th¨m ®Êt n­íc, bëi bªn c¹nh viÖc t¹o ra sù gia t¨ng doanh thu du lÞch ®¬n thuÇn cßn nh»m thu hót nguån vèn còng nh­ chÊt x¸m trë vÒ phôc vô cho viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. Thø hai, hoµn thiÖn ph©n cÊp qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch ë Trung ­¬ng vµ tõng vïng l·nh thæ. §èi víi qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch ë Trung ­¬ng, cÇn tËp trung vµo c¸c vÊn ®Ò ph¸t triÓn du lÞch cña c¶ n­íc, thùc hiÖn tèt vai trß ®iÒu tiÕt vµ qu¶n lý chung cho toµn ngµnh trªn c¸c mÆt: lËp quy ho¹ch tæng thÓ, c«ng bè trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng c¸c h¹ng môc ®Çu t­ cho du lÞch theo c¸c nhãm A, B, C ë cÊp quèc gia sau khi ®­îc Nhµ n­íc phª duyÖt vµ ®­îc ­u tiªn vÒ vèn nh­ c¸c c«ng tr×nh cña c¸c ngµnh kinh tÕ träng ®iÓm cña ®Êt n­íc; ban hµnh c¸c chÝnh s¸ch chung, kÕt hîp c¸c bé, ngµnh trong viÖc qu¶n lý vµ ph¸t triÓn du lÞch; kiÖn toµn tæ chøc, x©y dùng vµ bæ sung quy chÕ lµm viÖc cña Ban chØ ®¹o Nhµ n­íc vÒ du lÞch ë Trung ­¬ng vµ c¸c ®Þa ph­¬ng. §èi víi qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ du lÞch ë ®Þa ph­¬ng, c¨n cø vµo tiÒm n¨ng còng nh­ nh÷ng ®Æc ®iÓm cô thÓ riªng biÖt cña tõng vïng, c¸c ®Þa ph­¬ng (tØnh, thµnh phè) cÇn x©y dùng quy ho¹ch tæng thÓ còng nh­ chi tiÕt cho tõng ®Þa bµn du lÞch trong ph¹m vi qu¶n lý cña m×nh; cÇn nghiªn cøu, bæ sung chÝnh s¸ch phï hîp víi vïng, miÒn vµ h­íng dÉn, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn; ®ång thêi ph¶i qu¶n lý mäi thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ho¹t ®éng du lÞch trªn ®Þa bµn. VÒ bé m¸y (Së Du lÞch, Së Th­¬ng m¹i vµ du lÞch) cÇn tinh gi¶n ®Çu mèi ®Ó t¹o ra mét sù qu¶n lý thèng nhÊt tõ trªn xuèng, thùc hiÖn viÖc tiªu chuÈn hãa c¸n bé qu¶n lý, t¨ng c­êng thanh tra ho¹t ®éng du lÞch nh»m n©ng cao chÊt l­îng cña s¶n phÈm du lÞch vµ ®­a ho¹t ®éng du lÞch ®i vµo nÒn nÕp. Thø ba, t¨ng c­êng ®µo t¹o, båi d­ìng nguån nh©n lùc trong ho¹t ®éng du lÞch. Nh­ ®· ph©n tÝch ë ch­¬ng II, vÊn ®Ò sè l­îng còng nh­ chÊt l­îng cña nguån nh©n lùc du lÞch ViÖt Nam hiÖn nay lµ mét h¹n chÕ hÕt søc cÊp thiÕt, nã h¹n chÕ quy m« còng nh­ chÊt l­îng t¨ng tr­ëng cña c¶ ngµnh. Do vËy, ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu ph¸t triÓn trong t×nh h×nh míi hiÖn nay, ngµnh du lÞch cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng nguån nh©n lùc. Cô thÓ, cÇn ph¶i kiÖn toµn hÖ thèng ®µo t¹o trong c¶ n­íc (bao gåm hÖ thèng c¸c tr­êng trung häc, d¹y nghÒ du lÞch vµ c¸c khoa du lÞch cña c¸c tr­êng ®¹i häc hiÖn cã), biªn so¹n gi¸o tr×nh du lÞch thèng nhÊt ë bËc ®¹i häc, trung häc vµ d¹y nghÒ vµ th­êng xuyªn ph¶i cã sù cËp nhËt nh÷ng kiÕn thøc míi nh»m ®¶m b¶o viÖc ®µo t¹o ph¶i th­êng xuyªn g¾n s¸t víi thùc tÕ. Song song víi ®iÒu ®ã cÇn båi d­ìng vµ n©ng cÊp l¹i ®éi ngò gi¶ng viªn du lÞch. TiÕn hµnh ®iÒu tra, quy ho¹ch, cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn hiÖn ®ang lµm viÖc trong ngµnh; vµ h¬n hÕt, ph¶i x©y dùng ph­¬ng h­íng chiÕn l­îc ®µo t¹o nh©n lùc cho ngµnh du lÞch nh»m ®¶m b¶o chÊt l­îng còng nh­ sè l­îng lao ®éng cung øng cho ngµnh vÒ mÆt dµi h¹n. Thø t­, tiÕn hµnh s¾p xÕp kiÖn toµn hÖ thèng c¸c doanh nghiÖp du lÞch. C¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ nh÷ng ng­êi cung øng nh÷ng s¶n phÈm du lÞch vµ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô bæ trî trùc tiÕp tíi du kh¸ch lµ ng­êi tiªu dïng nh»m thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn - môc tiªu kinh tÕ, bëi vËy tÝnh hiÖu qu¶ ph¶i ®­îc ®Æt lªn hµng ®Çu. Trong bèi c¶nh c¹nh tranh gay g¾t vÒ du lÞch theo xu h­íng më nh­ hiÖn nay, cÇn cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp du lÞch cã chuyªn m«n ho¸ cao vµ cã quy m« thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch. §ång thêi cÇn më réng sù liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp du lÞch d­íi h×nh thøc c¸c hiÖp héi nh­ hiÖp héi l÷ hµnh, hiÖp héi kh¸ch s¹n, thµnh lËp c¸c tæng c«ng ty kinh doanh du lÞch, kh¸ch s¹n; bªn c¹nh ®ã, khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c c«ng ty cæ phÇn còng nh­ thùc hiÖn viÖc s¸p nhËp, gi¶i thÓ, b¸n hoÆc kho¸n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp du lÞch Nhµ n­íc thua lç kÐo dµi hoÆc quy m« qu¸ nhá. Song song víi viÖc tæ chøc vµ kiÖn toµn m¹ng l­íi c¸c doanh nghiÖp du lÞch, cÇn ph¸t triÓn c¸c khu vui ch¬i, gi¶i trÝ vµ tæ chøc tèt c¸c kh©u l÷ hµnh, kh¸ch s¹n,vËn chuyÓn kh¸ch nh»m phôc vô kh¸ch du lÞch quèc tÕ vµ néi ®Þa. Thùc hiÖn tèt ®iÒu nµy sÏ t¹o ra ®­îc mét chuçi c¸c dÞch vô cung øng tíi du kh¸ch mang tÝnh ®ång bé vµ cã chÊt l­îng, ®em l¹i cho hä c¶m gi¸c tho¶ m·n vµ hµi lßng, tõ ®ã sÏ lµm t¨ng kh¶ n¨ng thu hót du kh¸ch bëi chÊt l­îng cña s¶n phÈm dÞch vô. ë ®©y cÇn qu¸n triÖt mét quan ®iÓm trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña ngµnh: ®ã lµ cÇn coi träng ®ång thêi c¶ kinh doanh du lÞch quèc tÕ còng nh­ du lÞch néi ®Þa. Kh¸ch quèc tÕ vµ kh¸ch néi ®Þa ®Òu lµ nh÷ng m¶ng ®èi t­îng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng, ®¶m b¶o ®ång thêi c¶ môc tiªu kinh tÕ vµ môc tiªu x· héi trong ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh du lÞch. Do vËy, hoµn thiÖn vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞchvô ®Òu ph¶i h­íng tíi nh»m tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña c¶ kh¸ch trong n­íc vµ quèc tÕ. Thø n¨m, ®¶m b¶o sù phèi hîp chÆt chÏ ho¹t ®éng cña ngµnh kinh tÕ du lÞch víi c¸c ngµnh kh¸c ë Trung ­¬ng vµ ®Þa ph­¬ng, nh­: b­u chÝnh viÔn th«ng, c«ng an, v¨n ho¸, h¶i quan, giao th«ng vËn t¶i, ngo¹i giao (kÓ c¶ c¬ quan ngo¹i giao cña ViÖt Nam t¹i n­íc ngoµi)... Ngµnh du lÞch lµ mét ngµnh kinh tÕ ®Æc thï mang tÝnh chÊt liªn ngµnh vµ tæng hîp râ nÐt nhÊt. Du kh¸ch nãi chung khi mua nh÷ng s¶n phÈm du lÞch thuÇn tuý ®ång thêi lu«n cã nhu cÇu sö dông nh÷ng s¶n phÈm, dÞch vô nh­ hµng ho¸ tiªu dïng th«ng th­êng, dÞch vô th«ng tin liªn l¹c, gi¶i trÝ, nghØ ng¬i, ®i l¹i... còng nh­ nhu cÇu vÒ an ninh. Møc ®é tho¶ m·n cña du kh¸ch phô thuéc vµo chÊt l­îng cña tæng hîp tÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn. MÆt kh¸c, nhu cÇu vÒ c¸c lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô vµ møc chi tiªu cña du kh¸ch l¹i cã t¸c dông lµm t¨ng doanh thu cho c¸c ngµnh cung øng s¶n phÈm, dÞch vô nãi trªn. Do vËy, mèi quan hÖ gi÷a ngµnh du lÞch vµ c¸c ngµnh kinh tÕ kh¸c lµ mèi quan hÖ mang tÝnh chÊt t­¬ng hç vµ g¾n bã chÆt chÏ. Du lÞch ph¸t triÓn gãp phÇn kÝch thÝch sù t¨ng tr­ëng cña c¸c ngµnh kh¸c; ng­îc l¹i, c¸c ngµnh cung øng c¸c s¶n phÈm, dÞch vô cã chÊt l­îng cao sÏ t¹o ra nh÷ng nÒn t¶ng thuËn lîi cho viÖc thu hót du kh¸ch, phôc vô cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh du lÞch nãi chung. Bªn c¹nh gãc ®é kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña du lÞch cßn liªn quan tíi khÝa c¹nh chÝnh trÞ - x· héi. Trong bèi c¶nh héi nhËp quèc tÕ m¹nh mÏ hiÖn nay, du lÞch ®ãng vai trß lµ cÇu nèi ra thÕ giíi, gãp phÇn qu¶ng b¸ h×nh ¶nh cña ®Êt n­íc trªn tr­êng quèc tÕ. Nh­ng cïng víi dßng du kh¸ch quèc tÕ vµo ®Êt n­íc kÐo theo lµ nh÷ng ¶nh h­ëng vÒ v¨n ho¸, lèi sèng vµ ®«i khi lµ nh÷ng nguy c¬ tõ nh÷ng thÕ lùc bªn ngoµi cã thÓ g©y ¶nh h­ëng tíi t×nh h×nh trËt tù, trÞ an còng nh­ an ninh cña ®Êt n­íc. Bëi vËy, ®ßi hái ph¶i cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a du lÞch víi c¸c ngµnh nh­ c«ng an, h¶i quan, ngo¹i giao... nh»m mét mÆt ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, héi nhËp cña ngµnh du lÞch, mÆt kh¸c ng¨n chÆn nh÷ng ¶nh h­ëng xÊu tõ bªn ngoµi, theo nh­ NghÞ quyÕt §¹i héi §¶ng IX ®· chØ râ: “Ph¸t triÓn du lÞch ph¶i ®i ®«i víi viÖc b¶o ®¶m an ninh quèc gia, trËt tù, an toµn x· héi, ph¸t huy vµ gi÷ g×n truyÒn thèng, b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc.” 1.2. C¸c gi¶i ph¸p kü thuËt 1.2.1. T¨ng c­êng ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt - kü thuËt §èi víi ngµnh du lÞch th× c¬ së h¹ tÇng lµ yÕu tè c¬ b¶n nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng du lÞch vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm du lÞch. MÆt kh¸c, ph¸t triÓn du lÞch còng lµ mét yÕu tè cã t¸c ®éng tÝch cùc thóc ®Èy, n©ng cao vµ më réng lÜnh vùc nµy. Trong c¬ së h¹ tÇng phôc vô du lÞch, quan träng nhÊt lµ hÖ thèng giao th«ng vËn t¶i, th«ng tin viÔn th«ng, cÊp tho¸t n­íc, cung cÊp ®iÖn. ChÊt l­îng cña c¸c yÕu tè nµy ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi chÊt l­îng cña s¶n phÈm du lÞch t¹i c¸c ®iÓm du lÞch còng nh­ møc ®é tho¶ m·n nhu cÇu cña du kh¸ch. Do vËy, mÆc dï trong nh÷ng n¨m qua chÊt l­îng c¬ së h¹ tÇng cña n­íc ta ®· ®­îc c¶i thiÖn kh¸ râ rÖt, nh­ng ®Ó phôc vô cho sù ph¸t triÓn l©u dµi cña ®Êt n­íc nãi chung vµ cña ngµnh du lÞch nãi riªng ®ßi hái ph¶i kh«ng ngõng t¨ng c­êng vµ n©ng cao chÊt l­îng hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng theo c¸c h­íng sau: CÇn cã kÕ ho¹ch c¶i t¹o, n©ng cÊp c¸c c«ng tr×nh, c¸c tuyÕn giao th«ng träng ®iÓm; ®Çu t­ x©y dùng theo h­íng ®ång bé, hiÖn ®¹i ho¸ c¸c c«ng tr×nh giao th«ng quèc gia. Nhanh chãng hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c t¹i c¸c vïng, miÒn, ®¶m b¶o mét m¹ng l­íi th«ng tin liªn l¹c réng kh¾p. Gi¶i quyÕt tÝch cùc viÖc cÊp ®iÖn, n­íc ë thµnh phè ®i ®«i víi ®Èy m¹nh ch­¬ng tr×nh n­íc s¹ch n«ng th«n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c trung t©m, c¸c ®iÓm du lÞch, c¸c khu vui ch¬i, gi¶i trÝ. CÇn quan t©m x©y dùng c¸c gi¶i ph¸p cÊp n­íc vµ tho¸t n­íc mét c¸ch ®ång bé. 1.2.2. X©y dùng c¬ së vËt chÊt - kü thuËt hiÖn ®¹i cña ngµnh du lÞch trªn nhiÒu mÆt - C¶i t¹o vµ x©y dùng c¸c kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ. HiÖn nay ë ViÖt Nam cã 3.267 c¬ së l­u tró cho kh¸ch du lÞch, trong ®ã cã 850 kh¸ch s¹n ®­îc xÕp h¹ng tõ 1 ®Õn 5 sao (xem b¶ng ). MÆc dï, trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y, sè phßng kh¸ch s¹n b×nh qu©n t¨ng tõ 5.000 ®Õn 6.000 phßng nh­ng vÉn ch­a thÓ ®¸p øng ®ñ cho nhu cÇu cña du kh¸ch, ®Æc biÖt lµ c¸c du kh¸ch quèc tÕ. Bëi vËy cÇn ®Èy nhanh tiÕn ®é c¶i t¹o vµ x©y dùng míi c¸c kh¸ch s¹n ®¹t tiªu chuÈn quèc tÕ, ®­a c«ng nghÖ th«ng tin tiªn tiÕn vµo qu¶n lý vµ phôc vô kh¸ch s¹n. -X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt ë c¸c khu du lÞch vµ tuyÕn ®iÓm du lÞch. Ba vïng du lÞch träng ®iÓm cña ViÖt Nam (vïng du lÞch B¾c Bé, vïng du lÞch B¾c Trung Bé, vïng du lÞch Nam Trung Bé vµ Nam Bé) cã nhiÒu khu du lÞch, tuyÕn vµ ®iÓm du lÞch kh¸c nhau, do ®ã cÇn ®­îc x©y dùng vµ trang bÞ c¬ së vËt chÊt kü thuËt phï hîp víi c¸c h×nh th¸i du lÞch kh¸c nhau. C¸c khu du lÞch v¨n ho¸ - lÞch sö cÇn ph¶i x©y dùng c¸c nhµ b¶o tµng vµ c¸c hiÖn vËt v¨n ho¸ - lÞch sö còng nh­ cÇn ph¶i n©ng cÊp c¸c c¬ së hiÖn cã. §èi víi c¸c khu du lÞch biÓn cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ph­¬ng tiÖn tõ truyÒn thèng (thuyÒn, phao...) cho ®Õn hiÖn ®¹i (xuång m¸y, motor l­ít sãng...) còng nh­ c¸c ph­¬ng tiÖn cøu hé, cøu n¹n nh»m ®¶m b¶o an toµn cho du kh¸ch; cÇn c¶i t¹o nh»m t¨ng tÝnh hÊp dÉn cho c¸c b·i biÓn, ®ång thêi ph¶i xö lý m«i tr­êng biÓn tr¸nh bÞ « nhiÔm bëi c¸c lo¹i r¸c th¶i sinh ho¹t. T¹i c¸c khu du lÞch nghØ d­ìng, cÇn x©y dùng c¸c n¬i ®iÒu trÞ bÖnh, n¬i nghØ ng¬i víi ®Çy ®ñ thuèc men vµ c¸c thiÕt bÞ ch¨m sãc søc khoÎ cho du kh¸ch. Trong c¸c khu du lÞch, tËp trung ®Çu t­ c¸c tuyÕn, ®iÓm du lÞch næi tréi vµ hÊp dÉn ®Ó t¨ng c­êng thu hót kh¸ch. - X©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt t¹i c¸c n¬i vui ch¬i, gi¶i trÝ. Ho¹t ®éng vui ch¬i, gi¶i trÝ lµ nhu cÇu kh«ng thÓ thiÕu cña kh¸ch du lÞch. Bëi vËy, tr­íc m¾t cÇn ®Çu t­, c¶i t¹o c¸c c«ng viªn, v­ên hoa hiÖn cã víi c¬ chÕ qu¶n lý thÝch hîp nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ thiÕt thùc. §ång thêi, tiÕn hµnh quy ho¹ch, x©y dùng c¸c khu vui ch¬i gi¶i trÝ míi vµ hiÖn ®¹i ë c¸c ®« thÞ, nhÊt lµ c¸c thµnh phè lín vµ c¸c khu du lÞch träng ®iÓm nh»m t¨ng kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu vui ch¬i gi¶i trÝ cña du kh¸ch. Cã thÓ xem C«ng viªn tæ hîp §Çm Sen (TP. HCM) lµ mét trong nh÷ng h×nh mÉu thµnh c«ng víi l­îng kh¸ch h»ng n¨m ®¹t hµng triÖu l­ît ng­êi. - Thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ trang thiÕt bÞ cña c¸c c«ng ty du lÞch l÷ hµnh. Ho¹t ®éng l÷ hµnh lµ ®Æc thï cña ngµnh c«ng nghiÖp du lÞch, do ®ã x©y dùng mét hÖ thèng l÷ hµnh hïng m¹nh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan vµ lµ mét yªu cÇu bøc xóc ®èi víi h¬n 100 c«ng ty l÷ hµnh quèc tÕ vµ hµng tr¨m c«ng ty l÷ hµnh néi ®Þa hiÖn cã. Trong thêi gian tíi cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc tiÕp thu vµ ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc tiªn tiÕn trªn thÕ giíi ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c¸c trang thiÕt bÞ cña c¸c c«ng ty l÷ hµnh trong c¸c kh©u qu¶n lý ®iÒu hµnh, qu¶n lý hå s¬, sæ s¸ch, b¸o c¸o, thèng kª... Thùc hiÖn viÖc kÕt nèi nh÷ng dÞch vô du lÞch riªng lÎ thµnh s¶n phÈm du lÞch tæng hîp, hÊp dÉn ®Ó chµo b¸n trªn thÞ tr­êng du lÞch trong n­íc vµ ngoµi n­íc. HiÖn ®¹i ho¸ c¸c doanh nghiÖp l÷ hµnh chÝnh lµ nh»m thùc hiÖn viÖc kÕt hîp nèi tour c¸c miÒn, vïng trong n­íc ®ång thêi v­¬n m¹nh ra thÞ tr­êng ngoµi n­íc theo xu thÕ nèi ViÖt Nam víi c¸c trung t©m du lÞch lín trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. - Thùc hiÖn c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch. Ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn kh¸ch du lÞch chuyªn ngµnh hiÖn nay nh×n chung ®Òu ®· cò vµ trang bÞ kÐm. Do vËy, ®Ó n©ng cao chÊt l­îng cho kh©u vËn chuyÓn du lÞch, cÇn ph¶i s¾p xÕp l¹i hÖ thèng chuyªn ngµnh vËn chuyÓn du lÞch trªn c¬ së trang bÞ l¹i vµ ®æi míi c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, c¶i tiÕn qu¶n lý kh©u vËn chuyÓn kh¸ch vµ hµng hãa du lÞch ®Õn c¸c tuyÕn, ®iÓm du lÞch ë c¸c vïng, miÒn ®Ó lµm sao ®¹t ®­îc môc ®Ých trong cïng mét thêi gian, kh¸ch cã thÓ ®i ®­îc nhiÒu tuyÕn, ®iÓm du lÞch kh¸c nhau, t¨ng giê nghØ cho kh¸ch, hµng hãa ®­îc vËn chuyÓn kÞp thêi, thu hót ®«ng ®¶o kh¸ch trong n­íc vµ kh¸ch n­íc ngoµi cã nh÷ng chuyÕn ®i du lÞch nhanh chãng, thuËn lîi vµ tho¶i m¸i. 1.2.3. Quy ho¹ch vïng du lÞch träng ®iÓm Nh­ ®· tõng nªu ë trªn, hiÖn nay du lÞch ViÖt Nam ®· tiÕn hµnh quy ho¹ch, khoanh vïng 3 vïng du lÞch träng ®iÓm tr¶i däc suèt chiÒu dµi ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, trong mçi vïng ®ã l¹i chia thµnh nhiÒu ph©n vïng, nhiÒu ®Þa bµn mang nh÷ng nÐt riªng biÖt vÒ tµi nguyªn, c¶nh quan. vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ ph¶i thiÕt lËp ®­îc nh÷ng khu, nh÷ng ®iÓm du lÞch mang nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng riªng, ®ång thêi ph¶i ®em l¹i sù hµi hßa chung cho c¶ vïng du lÞch träng ®iÓm. Sù hÊp dÉn chung cña c¸c vïng du lÞch träng ®iÓm cã ý nghÜa rÊt quan träng bëi ®Êy lµ nh÷ng n¬i tËp trung thu hót kh¸ch chñ yÕu, quyÕt ®Þnh tíi quy m« ph¸t triÓn cña toµn ngµnh. §iÒu nµy thÓ hiÖn râ tÇm quan träng cña c«ng t¸c quy ho¹ch vïng du lÞch träng ®iÓm ®èi víi sù ph¸t triÓn cña toµn ngµnh. Nh­ vËy, ®Ó triÓn khai tèt c«ng t¸c quy ho¹ch vïng du lÞch träng ®iÓm, trªn c¬ së quy ho¹ch tæng thÓ ph¸t triÓn du lÞch cÇn triÓn khai c¸c néi dung cô thÓ nh­ quy ho¹ch c¸c c¬ së du lÞch, khu du lÞch trong vïng; tæ chøc thùc hiÖn quy ho¹ch c¶i t¹o, n©ng cÊp vµ x©y dùng c¬ së du lÞch míi; t¨ng c­êng huy ®éng vèn ®Çu t­ x©y dùng c¸c tuyÕn, ®iÓm, khu du lÞch trong vïng. §ång thêi cÇn ph¶i chó träng c«ng t¸c nghiªn cøu khoa häc, ph¸t triÓn nguån nh©n lùc du lÞch cho tõng vïng, tõng ®Þa ph­¬ng song song víi viÖc kiÖn toµn hÖ thèng qu¶n lý du lÞch vïng. 1.2.4. §Èy m¹nh nghiªn cøu thÞ tr­êng, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ vÒ du lÞch §Ó cã thÞ tr­êng du lÞch réng lín, tõ l©u c«ng t¸c tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ ®ãng vai trß quan träng lµ c«ng cô ®Ó khai th¸c thÞ tr­êng trong kinh doanh. Thùc tÕ thµnh c«ng cña CTH§QG vÒ du lÞch trong kho¶ng 4 n¨m võa qua ®· cã sù ®ãng gãp kh«ng nhá cña c«ng t¸c xóc tiÕn, tuyªn truyÒn qu¶ng b¸ du lÞch. §Ó ngµnh du lÞch tiÕp tôc ph¸t triÓn héi nhËp trong nh÷ng n¨m s¾p tíi, cÇn tiÕp tôc nghiªn cøu, ®iÒu tra c¸c lo¹i nhu cÇu cña du kh¸ch ®Ó cã chiÕn l­îc tuyªn truyÒn qu¶ng c¸o thÝch hîp. Sö dông thÕ m¹nh cña tæng hîp c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng (b¸o chÝ, ph¸t thanh, truyÒn h×nh, m¹ng Internet...), c¸c Ên phÈm tuyªn truyÒn nh­ s¸ch, tê gÊp hay b¨ng, ®Üa CD-ROM giíi thiÖu ®Êt n­íc, con ng­êi, c¸c ®iÓm du lÞch ViÖt Nam, ®Æt c¸c v¨n phßng ®¹i diÖn, t¨ng c­êng phèi hîp víi c¸c sø qu¸n vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ë trong vµ ngoµi n­íc. Bªn c¹nh ®ã, nªn tiÕn hµnh tæ chøc “N¨m du lÞch ViÖt Nam” mét c¸ch ®Þnh kú víi chñ ®Ò vµ néi dung cô thÓ, thiÕt thùc. 2. Mét sè kiÕn nghÞ 2.1. VÒ phÝa Nhµ N­íc Trong lÜnh vùc du lÞch còng nh­ trong c¸c lÜnh vùc kh¸c, Nhµ n­íc lu«n lµ nh©n tè quan träng gi÷ vai trß qu¶ lý vµ ®iÒu tiÕt vÜ m« ®èi víi sù ph¸t triÓn. §Ó thóc ®Èy ngµnh du lÞch ph¸t triÓn theo kÞp xu thÕ héi nhËp, Nhµ n­íc nªn cã nhiÒu hµnh déng cô thÓ nh­ sau: Thø nhÊt, nhanh chãng hoµn thiÖn hÖ thèng v¨n b¶n ph¸p quy ®èi víi ho¹t ®éng du lÞch. Cô thÓ, sím x©y dùng vµ th«ng qua LuËt du lÞch, t¹o ra khung ph¸p lý hoµn chØnh cho ho¹t ®éng du lÞch; bë v× qua thùc tÕ qua 4 n¨m thùc hiÖn Ph¸p lÖnh du lÞch 1999 ®· béc lé mét sè bÊt cËp ®ßi hái cÇn ph¶i cã sù bæ sung vµ hoµn thiÖn. Thø hai, nªn thùc hiÖn chÕ ®é b·i bá thÞ thùc ®èi víi kh¸ch du lÞch tõ tÊt c¶ c¸c n­íc trong khu vùc vµ mét sè n­íc vµ vïng l·nh thæ l©n cËn nh­ Trung Quèc, §µi Loan, HongKong. HiÖn nay ViÖt Nam míi chØ miÔn thÞ thùc du lÞch cho kh¸ch tõ hai n­íc Th¸i Lan vµ Philippines, ®ang thùc hiÖn thÝ ®iÓm víi Singapore. Trong khi nhiÒu n­íc trong khu vùc ®· miÔn thÞ thùc du lÞch cho h¬n 100 n­íc. Nh­ thÕ sÏ t¹o thuËn lîi h¬n cho du kh¸ch. Thø ba, Nhµ n­íc nªn cã sù hç trî thiÕt thùc h¬n n÷a cho c¸c doanh nghiÖp du lÞch: tr­íc m¾t cã thÓ miÔn thuÕ nhËp khÈu ®èi víi xe du lÞch theo h×nh thøc coi xe du lÞch nh­ lµ mét ph­¬ng tiÖn s¶n xuÊt, bëi hiÖn nay gi¸ thµnh mét chiÕc xe nhËp khÈu cßn qu¸ cao lµm cho kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng s½n sµng vµ ®ñ lùc nhËp nh÷ng l« xe míi, trong khi ®èi víi lo¹i h×nh du lÞch MICE ®ßi hßi cña kh¸ch lµ rÊt cao. C¸c doanh nghiÖp du lÞch, kh¸ch s¹n hiÖn nay còng ®ang kªu ca lµ chi phÝ ®iÖn n­íc qu¸ cao, hä ph¶i chÞu 3 møc gi¸ cao h¬n so víi møc gi¸ ®iÖn s¶n xuÊt c«ng nghiÖp...TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu ®ã lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm du lÞch cao h¬n, lµm gi¶m søc c¹nh tranh cña du lÞch ViÖt Nam so víi c¸c n­íc trong khu vùc. Bªn c¹nh ®ã, cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu m« h×nh vµ tõng b­íc chuÈn bÞ tõng b­íc x©y dùng tËp ®oµn kinh doanh du lÞch. Bëi thùc tÕ hiÖn nay thÞ tr­êng cña c¸c doanh nghiÖp du lÞch ViÖt Nam bÞ c¹nh tranh gay g¾t bë c¸c tËp doµn du lÞch nh­ Accor, Hilton... ViÖc h×nh thµnh mét tËp ®oµn lín sÏ t¹o ra nh÷ng lîi thÕ trong kinh doanh, gióp c¸c doanh nghiÖp bæ sung lîi thÕ cho nhau, n©ng cao søc c¹nh tranh, t¨ng uy tÝn vµ doanh thu. 2.2. VÒ phÝa Tæng côc Du lÞch CÇn nhanh chãng thµnh lËp Côc xóc tiÕn du lÞch víi ®Çy ®ñ thÈm quyÒn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò cña xóc tiÕn qu¶ng b¸ du lÞch bëi hiÖn nay c«ng viÖc nµy vÉn do mét vô chøc n¨ng cña Tæng côc du lÞch ®¶m nhiÖm , rÊt khã ®Ó n©ng cao tÝnh chuyªn nghiÖp cña c«ng t¸c nµy vµ theo kÞp tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÕ giíi. MÆt kh¸c, trong c«ng t¸c xóc tiÕn Tæng côc Du lÞch cÇn cã ®Þnh h­íng vµ kÕ ho¹ch râ rµng h¬n cho tõng n¨m sau. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc thµnh lËp tr­êng ®¹i häc du lÞch ®ång thêi x©y dùng thªm mét sè tr­êng cao ®¼ng chuyªn ngµnh ë c¶ ba miÒn, ®Ó ph¸t triÓn mét sè lÜnh vùc cßn thiÕu nh­: nÊu ¨n, marketing, nghiÖp vô kh¸ch s¹n...., n©ng cao chÊt l­îng chung cho ®éi ngò lao ®éng cña ngµnh. X©y dùng c¸c ch­¬ng tr×nh thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo lÜnh vùc kinh doanh du lÞch ®Ó t¨ng c­êng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng vµ m¹nh mÏ cña ngµnh trong t­¬ng lai. Liªn kÕt chÆt chÏ víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc ASEAN, tiÓu vïng s«ng Mªk«ng lËp nªn c¸c tuyÕn du lÞch sinh th¸i xuyªn quèc gia, t¹o thuËn lîi trong thu hót du kh¸ch trong vµ ngoµi n­íc. Ban hµnh c¸c Quy ®Þnh cô thÓ vÒ ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch cho phï hîp víi t×nh h×nh míi víi nhiÒu biÕn ®éng mau lÑ cña thÞ tr­êng còng nh­ c¸c biÕn ®éng vÒ mÆt kinh tÕ x· héi trong vµ ngoµi khu vùc ASEAN, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c cho ngµnh du lÞch n­íc nhµ v÷ng vµng trong c¹nh tranh, còng nh­ trong qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn du lÞch khu vùc vµ quèc tÕ trong t­¬ng lai kh«ng xa . 2.3. §èi víi c¸c c«ng ty kinh doanh du lÞch CÇn chñ ®éng tËn dông triÖt ®Ó lîi Ých cña c«ng cô kinh doanh hiÖn ®¹i - Internet trong liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch trong vµ ngoµi n­íc, t×m nguån kh¸ch..., ®¸p øng tèt vµ kÞp thêi c¸c nhu cÇu ph¸t sinh cña du kh¸ch, ®ång thêi kh¬i gîi c¸c nhu cÇu tiÒm n¨ng cña du kh¸ch ®èi víi viÖc di du lÞch tíi ViÖt Nam. Th«ng qua Internet, c¸c doanh nghiÖp còng cã thÓ t¹o nªn sù qu¶ng b¸ réng kh¾p vÒ h×nh ¶nh vµ kh¶ n¨ng ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña du kh¸ch cña chÝnh b¶n th©n doanh nghiÖp, gãp phÇn hiÖn thùc ho¸ nhu cÇu ®i du lÞch tíi ®Êt n­íc ViÖt Nam vµ sö dông c¸c dÞch vô cña chÝnh doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp còng nªn chó träng tËp trung kh©u chèt yÕu cña sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng ®èi víi doanh nghiÖp lµ nh©n tè con ng­êi, th«ng qua c¸c kho¸ ®µo t¹o vµ n©ng cao tr×nh ®é ngo¹i ng÷, nghiÖp vô cho nh©n viªn doanh nghiÖp phï hîp víi t×nh h×nh míi cña ®Êt n­íc còng nh­ cña b¶n th©n ngµnh du lÞch. T¨ng c­êng liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp kinh doanh du lÞch trong n­íc còng nh­ trong khu vùc ASEAN trong trao ®æi du kh¸ch, t¹o nªn sù hÊp dÉn vµ thuyÕt phôc ®èi víi nh÷ng nhu cÇu rÊt ®a d¹ng cña du kh¸ch. Nªn phèi hîp víi nhau ®Ó h×nh thµnh vµ thùc hiÖn c¸c chiÕn l­îc, s¸ch l­îc thèng nhÊt, ®¶m b¶o tÝnh ®ång bé vµ nhÊt qu¸n trong ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, hiÖp héi nãi riªng còng nh­ cña ngµnh du lÞch n­íc nhµ nãi chung. KÕt luËn Cã thÓ nãi r»ng, qua mét kho¶ng thêi gian 13 n¨m ph¸t triÓn theo xu h­íng ®æi míi vµ héi nhËp, ngµnh du lÞch non trÎ cña ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc mét b­íc chuyÓn m×nh thùc sù vµ ®ang trªn con ®­êng trë thµnh mét ngµnh kinh tÕ mòi nhän trong sù ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc. §Ó ®¹t ®­îc kÕt qu¶ nµy lµ nhê sù nç lùc cña toµn ngµnh còng nh­ dùa trªn c¬ së nguån tµi nguyªn du lÞch to lín cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, khi thõa nhËn nh÷ng thµnh tùu to lín mµ ngµnh du lÞch ViÖt Nam ®· ®¹t ®­îc, còng cÇn ph¶i nh×n nhËn mét thùc tÕ r»ng ngµnh du lÞch n­íc ta ch­a ph¸t triÓn mét c¸ch t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng to lín cña nã, còng nh­ cßn tån t¹i nhiÒu h¹n chÕ vµ bÊt cËp. Lµ ngµnh rÊt nh¹y c¶m víi nh÷ng biÕn ®éng cña m«i tr­êng kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi, du lÞch ViÖt Nam trong thêi kú nµy còng ®· chÞu nh÷ng t¸c ®éng víi nh÷ng møc ®ä thiÖt h¹i kh¸c nhau tõ ¶nh h­ëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ ch©u ¸, vô khñng bè n­íc Mü ngµy 11/9/2001 vµ míi ®©y nhÊt lµ dÞch bÖnh SARS - mÆc dï chØ diÔn ra ván vÑn trong vßng 2 th¸ng nh­ng ®· g©y ¶nh h­ëng kh¸ nghiªm träng tíi sù ph¸t triÓn cña du lÞch ViÖt Nam. Nh­ng trong thêi ®iÓm khã kh¨n l¹i chÝnh lµ nh÷ng lóc ®Ó du lÞch ViÖt Nam béc lé ®iÓm m¹nh vµ ®iÓm yÕu. Trong ph¹m vi bèi c¶nh nªu trªn, luËn v¨n ®· cè g¾ng ®­a ra mét c¸i nh×n kh¸ tæng qu¸t vÒ thùc tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh du lÞch ViÖt Nam tr­íc vµ sau khi diÔn ra dÞch bÖnh SARS , trªn c¬ së ®ã ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p vµ ®Ò suÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn vµo sù ph¸t triÓn du lÞch ViÖt Nam trong t­¬ng lai. Qua ®ã, còng hy väng r»ng du lÞch ViÖt Nam sÏ lín m¹nh t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng vèn cã cña nã. ._.