Hoạt động của đội tàu vận tải container Việt Nam - Thực trạng và giải pháp

Lêi nãi ®Çu VËn t¶i biÓn ®¶m nhËn vËn chuyÓn tíi 80% khèi l­îng hµng hãa th­¬ng m¹i trªn thÕ giíi vµ 90% l­îng hµng container. §èi víi n­íc ta, vËn t¶i biÓn cã mét vai trß to lín kh«ng thÓ phñ nhËn. Nh÷ng n¨m qua, ®Æc biÖt tõ khi ViÖt Nam thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, ngµnh vËn t¶i biÓn ViÖt Nam ®· vµ ®ang ph¸t triÓn nhanh chãng, thÞ tr­êng hµng h¶i ViÖt Nam ®ang dÇn dÇn më réng theo nhÞp ®é chung cña xu thÕ th­¬ng m¹i khu vùc vµ toµn cÇu. Sù nghiÖp ®æi míi, chÝnh s¸ch më cöa, hßa nhËp cña ViÖt Nam víi quèc tÕ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho khèi l­îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam t¨ng víi tèc ®é nhanh. NÕu nh­ n¨m 1986, tæng khèi l­îng hµng hãa th«ng qua trong toµn quèc míi ®¹t 13,9 triÖu tÊn th× n¨m 1997 ®· ®¹t 45,7 triÖu tÊn, t¨ng b×nh qu©n 10%/n¨m. Riªng hµng container th«ng qua c¶ng giai ®o¹n 1991-1996 t¨ng víi nhÞp ®é 30-35%/n¨m. Tuy nhiªn, do nhiÒu nguyªn nh©n, l­îng hµng hãa xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam do ®éi tµu trong n­íc ®¶m nhËn cßn nhá bÐ so víi n¨ng lùc thùc tÕ. Khi ®Êt n­íc më cöa héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, xuÊt nhËp khÈu t¨ng ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng lo¹t nh÷ng h·ng tµu lín quèc tÕ cã mÆt t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam c¹nh tranh víi nhau, víi ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ víi ®éi tµu container ViÖt Nam cßn nhá yÕu vÒ sè l­îng vµ träng t¶i. Trong khi ®ã, container ho¸ trong vËn t¶i biÓn l¹i ®­îc coi lµ cuéc c¸ch m¹ng lín nhÊt thÕ giíi chØ sau cuéc c¸ch m¹ng th«ng tin. Ngay sau khi xuÊt hiÖn n¨m 1956, container ®· cã sù ph¸t triÓn thÇn kú. Giai ®o¹n 1975 - 1994, sè l­îng container ®­îc xÕp dì t¨ng 7 lÇn tõ 17,4 triÖu lªn 126,6 triÖu TEU. Xu thÕ t¨ng tr­ëng nµy vÉn ®­îc duy tr× cho tíi ®Çu thÕ kû 21. T¹i ViÖt Nam , tiÕp theo tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nhu cÇu vËn chuyÓn hµng hãa b»ng container ®· t¨ng m¹nh , tuy vËy ViÖt Nam ch­a cã chñ tµu kinh doanh ®Ých thùc vËn t¶i container trong khi phÇn lín trong sè 20 h·ng tµu container lín nhÊt thÕ giíi ®· cã mÆt t¹i ViÖt Nam d­íi c¸c h×nh thøc liªn doanh hay v¨n phßng ®¹i diÖn. Nh×n chung, thÞ tr­êng vËn t¶i container t¹i ViÖt Nam cßn phô thuéc nhiÒu vµo c¸c h·ng tµu n­íc ngoµi. Chóng ta ch­a thùc sù cã nh÷ng tµu container ch¹y tuyÕn xa còng nh­ trang thiÕt bÞ cho dÞch vô vËn t¶i container cßn l¹c hËu vµ thiÕu ®ång bé. §éi tµu container ViÖt Nam ®ang ®ßi hái ph¶i cã ®­îc sù quan t©m ®óng ®¾n h¬n tõ phÝa chÝnh phñ ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn nhanh vµ m¹nh, tËn dông ®­îc nh÷ng lîi thÕ s½n cã cña m×nh. Trong ph¹m vi nhá hÑp cña mét khãa luËn tèt nghiÖp, ng­êi viÕt sau ®©y xin ®­îc tr×nh bµy ®«i nÐt s¬ l­îc vÒ thùc tr¹ng cña ®éi tµu container ViÖt Nam vµ ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña ®éi tµu container trong bèi c¶nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. Khãa luËn ®­îc chia lµm 3 ch­¬ng víi néi dung nh­ sau: Ch­¬ng 1: Kh¸i qu¸t vÒ ®éi tµu container vµ dÞch vô vËn t¶i container thÕ giíi. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng kinh doanh cña ®éi tµu vËn t¶i container ViÖt Nam Ch­¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña ®éi tµu container ViÖt Nam. Trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn khãa luËn nµy, ng­êi viÕt ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù h­íng dÉn vµ gióp ®ì tËn t×nh, ®Æc biÖt tõ TS. Vò SÜ TuÊn, chñ nhiÖm khoa Kinh tÕ Ngo¹i Th­¬ng, tr­êng §¹i häc Ngo¹i Th­¬ng Hµ Néi, lµ ng­êi trùc tiÕp h­íng dÉn cho khãa luËn. Xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n ch©n thµnh ®Õn thÇy v× nh÷ng ®éng viªn vµ ý kiÕn quý b¸u. §ång thêi, còng xin ®­îc c¶m ¬n Côc hµng h¶i ViÖt Nam, Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam v× nh÷ng tµi liÖu vµ th«ng tin thiÕt thùc cho ®Ò tµi nghiªn cøu. Hµ Néi, th¸ng 12/2003. Ch­¬ng i Kh¸i qu¸t vÒ ®éi tµu Container vµ dÞch vô vËn t¶i Container thÕ giíi Qu¸ tr×nh h×nh thµnh dÞch vô vËn t¶i container Kh¸i niÖm vÒ vËn t¶i container 1.1.§Þnh nghÜa Th¸ng 6 n¨m 1964, Uû ban kÜ thuËt cña Tæ chøc tiªu chuÈn ho¸ quèc tÕ(ISO) ®· ®­a ra ®Þnh nghÜa tæng qu¸t vÒ container. Tõ ®ã ®Õn nay, c¸c n­íc trªn thÕ giíi ®Òu ¸p dông ®Þnh nghÜa nµy cña ISO. Theo ®Þnh nghÜa nµy, container lµ mét c«ng cô vËn t¶i cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: Cã h×nh d¸ng cè ®Þnh, bÒn ch¾c ®Ó cã thÓ sö dông ®­îc nhiÒu lÇn. Cã cÊu t¹o ®Æc biÖt ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc chuyªn chë b»ng mét hoÆc nhiÒu ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, hµng ho¸ kh«ng ph¶i xÕp dì ë c¶ng däc ®­êng. Cã thiÕt bÞ riªng ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc bèc, dì vµ chuyÓn t¶i. Cã dung tÝch bªn trong kh«ng Ýt h¬n 1 m Tõ ®Þnh nghÜa trªn cã thÓ thÊy, container kh«ng ph¶i lµ mét lo¹i bao b× hµng ho¸ th«ng th­êng mÆc dï nã cã thÓ thùc hiÖn chøc n¨ng nh­ mét bao b× vËn t¶i. Container còng kh«ng ph¶i lµ mét c«ng cô vËn t¶i hay mét bé phËn cña c«ng cô vËn t¶i v× nã kh«ng g¾n liÒn víi c«ng cô vËn t¶i. Nh­ vËy, mét c¸ch chung nhÊt, cã thÓ hiÓu container lµ mét c«ng cô chøa hµng, cã d¹ng h×nh hép, ®­îc lµm b»ng gç hoÆc kim lo¹i, cã kÝch th­íc tiªu chuÈn ho¸, dïng ®­îc nhiÒu lÇn vµ cã søc chøa lín, cã thÓ t¸ch biÖt khái ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, bèc xÕp nh­ mét ®¬n vÞ träng t¶i vµ chuyÓn t¶i mµ kh«ng ph¶i bèc xÕp l¹i hµng bªn trong. 1.2.Ph©n lo¹i Trong thùc tÕ, container ®­îc ph©n thµnh nhiÒu lo¹i dùa trªn c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau, cô thÓ: 1.2.1.Ph©n lo¹i theo kÝch th­íc Container lo¹i nhá: lµ c¸c container cã träng l­îng d­íi 5 tÊn vµ dung tÝch d­íi 3m Container lo¹i trung b×nh: lµ container cã träng l­îng 5-8 tÊn vµ dung tÝch nhá h¬n 10m Container lo¹i lín: lµ c¸c container cã träng l­îng lín h¬n 10 tÊn vµ dung tÝch h¬n 10m HiÖn t¹i, nhiÒu tæ chøc thÕ giíi nghiªn cøu tiªu chuÈn hãa container, song ISO vÉn lµ tæ chøc ®ãng vai trß quan träng nhÊt. N¨m 1967, tiªu chuÈn hãa container cña ñy ban kü thuËt thuéc ISO ®· ®­a ra nh­ sau(xem b¶ng 1) Trong c¸c lo¹i container nµy, lo¹i cã chiÒu dµi 20 feet, chiÒu réng vµ chiÒu cao 8 feet(20x8x8) ®­îc coi lµ ®¬n vÞ chuÈn, gäi lµ ®¬n vÞ t­¬ng ®­¬ng víi container 20 feet, hay cßn ®­îc gäi lµ TEU ( twenty foot equivalent unit) ®Ó ®o l­êng trong vËn t¶i container. B¶ng 1:Tham sè kü thuËt cña 7 lo¹i container thuéc seri 1 theo tiªu chuÈn cña ISO Ký hiÖu ChiÒu cao ChiÒu réng ChiÒu dµi Träng l­îngtèi ®a (tµu) Träng l­îng tÞnh (tµu) Dung tÝch(m3) foot mm foot mm foot mm 1.A 8 2.435 8 2.435 40,0 12.190 30 27,0 61,0 1A.A 8 2.435 8 2.435 40,0 12.190 30 27,0 61,0 1.B 8 2.435 8 2.435 29,1 9.125 25 23,0 45,5 1.C 8 2.435 8 2.435 19,1 6.055 20 18,0 30,5 1.D 8 2.435 8 2.435 9,9 2.990 10 8,7 14,3 1.E 8 2.435 8 2.435 6,5 1.965 7 6,1 9,1 1.F 8 2.435 8 2.435 4,9 1.460 5 4,0 7,0 Nguån:Tiªu chuÈn hãa container cña ñy ban kü thuËt thuéc ISO(n¨m 1967) 1.2.2.Ph©n lo¹i theo c«ng dông Theo CODE R688-21968 cña ISO, nÕu ph©n lo¹i theo môc ®Ých sö dông , container ®­îc chia thµnh 5 nhãm chñ yÕu nh­ sau: Nhãm 1: container chë hµng b¸ch ho¸(general cargo container) Cã thÓ nãi, ®©y lµ lo¹i container kh¸ phæ biÕn, nã chiÕm mét tØ träng cao trong c¸c lo¹i container. Nhãm nµy bao gåm mét sè lo¹i nh­ sau: Container hë trªn (open top container) Container kÝn (closed container) Container kÝn cã cöa ë mét ®Çu vµ c¸c bªn( side-open container) Container cã hai nöa(half-heigh container) Container cã lç th«ng h¬i(vented container) Nhãm 2: container chë hµng rêi (Dry bulk/Bulker freight container ) §©y lµ lo¹i container dïng ®Ó chë hµng rêi nh­ thãc h¹t, xµ phßng bét, c¸c lo¹i h¹t nhá, ph©n bãn, ho¸ chÊt. Lo¹i container nµy cã miÖng chøa ë trªn m¸i ®Ó ®æ hµng vµ cã cöa container ®Ó dì hµng ra. ¦u ®iÓm cña lo¹i container nµy lµ gióp tiÕt kiÖm søc lao ®éng khi xÕp hµng vµo vµ dì hµng ra, tuy nhiªn, nã còng cã ®iÓm bÊt lîi lµ träng l­îng cña vá container t­¬ng ®èi nÆng, sè n¾p vµ cöa nhiÒu cã thÓ g©y khã kh¨n trong viÖc gi÷ an toµn vµ kÝn n­íc cho container. Nhãm 3: container b¶o «n/ nãng/ l¹nh ( thermal insulated/ heated/ refrigerated/ reefer container) §©y lµ nhãm gåm c¸c lo¹i container dïng ®Ó chøa hµng mau háng ( hµng rau qu¶), vµ c¸c lo¹i hµng ho¸ bÞ ¶nh h­ëng do sù thay ®æi nhiÖt ®é. Lo¹i container nµy cã s­ên, sµn, m¸i vµ cöa ®­îc èp b»ng vËt liÖu truyÒn nhiÖt thÊp ®Ó h¹n chÕ sù di chuyÓn nhiÖt ®é gi÷a bªn trong vµ bªn ngoµi container , nhiÒu container lo¹i nµy cã thiÕt bÞ lµm nãng hoÆc lµm l¹nh ®­îc ®Æt ë mét ®Çu hay bªn thµnh container . Mét sè container l¹i dùa vµo sù lµm l¹nh hçn hîp. Nhãm nµy gåm mét sè lo¹i nh­ sau: Container l¹nh (reefer container ): dïng ®Ó chuyªn chë mét sè thùc phÈm ®«ng l¹nh nh­ thÞt, c¸ hoÆc thùc phÈm cÇn gi÷ m¸t nh­ rau qu¶. Container gi÷ nhiÖt(insulated container): còng ®­îc dïng cho hµng ho¸ lµ rau qu¶. Container tho¸ng h¬i(ventilated container): lo¹i nµy cã c¸c lç tho¸ng ë hai bªn s­ên hoÆc hai ®Çu, cho phÐp sù th«ng h¬i h÷u hiÖu Nhãm 4: container thïng chøa(Tank container) Container thïng chøa lµ nh÷ng thïng chøa b»ng thÐp ®­îc chÕ t¹o phï hîp víi kÝch th­íc cña ISO cã dung tÝch lµ 20ft, h×nh d¸ng nh­ mét khung s¾t h×nh ch÷ nhËt, chøa ®­îc kho¶ng 400 galon (15.410 lit ) C¸c lo¹i container nµy ®­îc dïng ®Ó chë hµng ho¸ nguy hiÓm vµ hµng d¹ng láng nh­ dÇu ¨n, ho¸ chÊt. Nã cã ­u ®iÓm lµ tiÕt kiÖm ®­îc kh¸ nhiÒu søc lao ®éng khi ®æ ®Çy hay hót rçng, ®ång thêi l¹i cã thÓ ®­îc sö dông nh­ mét kho chøa t¹m thêi. Tuy nhiªn, container thïng chøa còng cã mét sè h¹n chÕ nh­: Träng l­îng vá cao. Gi¸ thµnh cao. Chi phÝ b¶o d­ìng cao. §ßi hái mçi lÇn rãt hµng vµo lµ ph¶i lµm s¹ch thïng chøa. Nhãm 5: container ®Æc biÖt (special container) Mét vÝ dô vÒ container ®Æc biÖt ®ã lµ c¸c container dïng ®Ó chë sóc vËt sèng. §©y lµ lo¹i container ®­îc l¾p ®Æt cè ®Þnh nh÷ng ng¨n chuång cho sóc vËt sèng. Lo¹i nµy ®«i khi còng cã thÓ chuyÓn ®æi thµnh container phï hîp cho môc ®Ých chuyªn chë hµng b¸ch ho¸. 1.2.3.Ph©n lo¹i theo vËt liÖu ®ãng container Bèn lo¹i vËt liÖu c¬ b¶n ®Ó chÕ t¹o container ®ã lµ hîp kim nh«m, thÐp, gç v¸n Ðp vµ FRP. Tuy nhiªn, ng­êi ta th­êng sö dông gép hai hay nhiÒu lo¹i vËt liÖu nãi trªn ®Ó chÕ t¹o container. Container thÐp: lµ lo¹i container ®­îc lµm b»ng thÐp c¶ khung lÉn v¸ch ng¨n. Lo¹i container nµy chÞu ®­îc n­íc m­a, khã bÞ rØ, ®ång thêi cã lîi Ých kinh tÕ do gi¸ thµnh ban ®Çu rÎ vµ dÔ söa ch÷a. Tuy nhiªn, lo¹i container nµy l¹i cã träng l­îng b× t­¬ng ®èi nÆng vµ dÔ bÞ ¨n mßn. Container nh«m: lo¹i container nµy nhÑ h¬n container thÐp, h¬n n÷a l¹i Ýt bÞ ¨n mßn. Tuy nhiªn, container nh«m kh«ng cã tÝnh chÞu lùc cao nh­ container thÐp, gi¸ thµnh còng ®¾t h¬n nhiÒu. Container FRP: ®©y lµ lo¹i container ®­îc lµm b»ng khung s¾t vµ v¸ch b»ng v¸n Ðp, hai mÆt ®­îc phñ b»ng nhùa ®­îc gia cè b»ng sîi thuû tinh. Lo¹i nµy cã gi¸ thµnh s¶n xuÊt t­¬ng ®èi cao, viÖc söa ch÷a l¹i ®ßi hái kh¸ nhiÒu c«ng søc. Container gç v¸n Ðp 1.2.4.Ph©n lo¹i theo cÊu tróc container: gåm mét sè lo¹i c¬ b¶n: Container kÝn: gåm hai lo¹i: container kÝn cã cöa ë hai ®Çu vµ container kÝn cã cöa ë hai bªn. Container më trªn (open top container): cã cöa ë mét ®Çu vµ hë phÝa trªn Container khung (flat rack container) : ®©y lµ lo¹i container kh«ng cã m¸i, kh«ng cã thµnh, kh«ng cã cöa, dïng ®Ó chë c¸c hµng hãa qu¸ nÆng, hµng qu¸ dµi hoÆc hµng cång kÒnh, hµng kh«ng cã h×nh thï nhÊt ®Þnh. Container gÊp (tilt container). Container ph¼ng (flatbed container): dïng ®Ó chë « t« hoÆc hµng qu¸ khæ qu¸ t¶i. Container cã b¸nh l¨n (rolling container). 1.3.C¬ së vËt chÊt cña vËn t¶i container 1.3.1.C«ng cô vËn chuyÓn container. C«ng cô vËn chuyÓn container b»ng ®­êng biÓn. C«ng cô vËn chuyÓn container b»ng ®­êng biÓn chñ yÕu lµ c¸c lo¹i tµu container. Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã rÊt nhiÒu lo¹i tµu container kh¸c nhau do nhu cÇu ®a d¹ng vÒ vËn t¶i. Cã thÓ kÓ tíi mét sè lo¹i tµu container sau: Tµu chë hµng b¸ch hãa th«ng th­êng (general cargo ship): lµ lo¹i tµu chë hµng b¸ch hãa, tuy nhiªn mçi chuyÕn l¹i cã thÓ nhËn kho¶ng 10-15 container ®Ó chë. Container chñ yÕu ®­îc xÕp ngay trªn boong. Lo¹i tµu nµy còng cã mét sè thiÕt bÞ xÕp dì, ch»ng buéc container. Tµu b¸n container (semicontainer ship) : lµ nh÷ng tµu ®­îc thiÕt kÕ ®Ó võa chë container võa chë c¸c hµng hãa kh¸c, kÓ c¶ hµng b¸ch hãa. Lo¹i tµu nµy cã träng t¶i kh«ng lín vµ th­êng cã cÇn cÈu riªng ®Ó xÕp dì container. Tµu chë sµ lan ( lash-lighter aboard ship) : ®©y lµ mét lo¹i tµu cã cÊu tróc ®Æc biÖt. Lo¹i tµu nµy chuyªn dïng ®Ó chë sµ lan ®· ®­îc xÕp ®Çy hµng hoÆc container. Mçi tµu lo¹i nµy cã thÓ chë ®­îc tõ 15 ®Õn 17 sµ lan. Mçi sµ lan cã thÓ chë kho¶ng 350 ®Õn 1.000 tÊn. Ng­êi ta cã thÓ xÕp dì sµ lan lªn xuèng tµu b»ng cÇn cÈu chuyªn dông cã s½n trªn tµu hoÆc theo ph­¬ng thøc ch×m-næi cña tµu mÑ. Ngoµi ra, c¸c sµ lan khi ®­îc dì khái tµu mÑ cã thÓ tù vËn hµnh hoÆc còng cã thÓ ®­îc ®Èy hay kÐo vµo bê ®Ó xÕp dì hµng theo ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng. Sö dông lo¹i tµu nµy cho phÐp gi¶m ®­îc thêi gian xÕp dì so víi c¸c ph­¬ng ph¸p th«ng th­êng. Tµu chuyªn dông chë container (full container ship) : lµ lo¹i tµu ®­îc dïng chØ ®Ó chë container. Còng v× lÝ do nµy mµ tµu chuyªn dông chë container cã cÊu tróc hoµn toµn kh¸c víi tµu chë hµng th«ng th­êng. §©y lµ nh÷ng tµu cã träng t¶i rÊt lín ( 1.000 ®Õn 5.000 TEU ), cã tèc ®é cao ( trªn 26 h¶i lý/giê). §Æc biÖt, lo¹i tµu nµy kh«ng cã cÇn cÈu trªn tµu mµ sö dông cÈu giµn trªn bê cña c¸c c¶ng. Mét ®Æc ®iÓm ®¸ng l­u ý cña lo¹i tµu nµy lµ chóng cã diÖn tÝch ®¸y hÇm hµng b»ng hoÆc lín h¬n so víi diÖn tÝch miÖng hÇm hµng, ®ång thêi cã c¸c kÐt n­íc d»n ë hai bªn m¹n tµu t¹o c©n b»ng khi xÕp container thµnh nhiÒu hµng, nhiÒu tÇng. Tïy thuéc vµo ph­¬ng thøc xÕp dì mµ tµu chuyªn dông chë container l¹i ®­îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: Tµu RO-RO: lo¹i tµu nµy cã cöa hÇm ®­îc ®Æt ë mòi hoÆc ngay bªn c¹nh s­ên tµu. Tµu cã nhiÒu boong, gi÷a c¸c boong cã c¸c ®­êng dèc nghiªng. Container ®­îc ®­a tõ c¶ng xÕp th¼ng vµo hÇm tµu b»ng c¸c xe n©ng cì lín. NÕu ë c¸c tuyÕn ®­êng ng¾n, container sÏ ®­îc cè ®Þnh s½n trªn mét lo¹i khung xe cã b¸nh (chassis). Khi tµu ®Õn, chassis ®­îc xe mooc ®­a xuèng tµu vµ khi tíi c¶ng ®Ých l¹i cho xe mooc kÐo nguyªn chassis lªn. Ph­¬ng ph¸p nµy cã ­u ®iÓm lµ tiÕt kiÖm ®­îc rÊt nhiÒu thêi gian xÕp dì vµ thêi gian tµu ®ç ë c¶ng. Tµu LO-LO: lo¹i tµu nµy ®­îc gäi nh­ vËy do thùc hiÖn ph­¬ng ph¸p xÕp dì theo ph­¬ng th¼ng ®øng qua thµnh tµu b»ng cÇn cÈu cña c¶ng. Lo¹i tµu nµy cã cÊu tróc mét boong, ®­îc chia thµnh nhiÒu hÇm cã v¸ch ng¨n c¸ch. Trong hÇm tµu cã nh÷ng kÕt cÊu ®Æc biÖt gäi lµ nh÷ng ng¨n tr­ît cã thÓ ®­îc n©ng h¹ trùc tiÕp b»ng cÈu dµn. Tµu container ®· tr¶i qua nhiÒu thÕ hÖ ph¸t triÓn kh¸c nhau. Thêi kú ®Çu, ng­êi ta th­êng c¶i tiÕn c¸c tµu th­êng thµnh tµu container. Container cã thÓ ®­îc xÕp trong hÇm tµu, hoÆc 1-2 líp cao trªn boong tµu. ChiÕc tµu container chuyªn dông ®Çu tiªn trªn thÕ giíi ra ®êi n¨m 1968. Tµu nµy cã cÊu tróc gièng kiÓu tæ ong, container ®­îc xÕp lÇn l­ît tõng chiÕc vµo c¸c lç tæ ong chång lªn nhau. Nh÷ng chiÕc tµu container chuyªn dông thÕ hÖ ®Çu tiªn nµy lµ Seawish cña Mü, Elbe Express cña §øc hay Haconnemaru cña NhËt. Lo¹i nµy cã søc chë kh«ng qu¸ 800 TEU, tèc ®é 20 h¶i lý/giê, träng t¶i 14.000-16.000 DWT. §Õn n¨m 1970, nh÷ng chiÕc tµu container chuyªn dông lo¹i míi ®· lÇn l­ît xuÊt hiÖn. §©y lµ c¸c tµu thuéc thÕ hÖ 2, cã søc chë 2.500 TEU, tèc ®é ®¹t 22 h¶i lý/giê vµ träng t¶i 27.000-31000 DWT. Trªn nh÷ng chiÕc tµu nµy, container ®­îc xÕp tíi 7-8 hµng, cao 6 líp, trong hÇm vµ trªn boong xÕp hai líp tíi 8-10 hµng. ChØ 2 n¨m sau, nh÷ng tµu container chuyªn dông ®Çu tiªn thuéc thÕ hÖ thø 3 ®· ®­îc ra ®êi. Nh÷ng tµu nµy ®­îc gäi lµ tµu thÕ hÖ Panamax. Chóng cã søc chë 3.000 TEU, träng t¶i 41.000-45.000 DWT, tèc ®é 33-35 h¶i lý/giê. §Õn giai ®o¹n sau n¨m 1984, tµu chuyªn chë container ngµy cµng ®­îc ®ãng to h¬n, cã søc chë lªn tíi 6.000 TEU. Trong hÇm tµu, container ®­îc xÕp 10-12 hµng, cao tíi 8-9 líp, trªn boong tµu xÕp cao 4 líp, víi 13-16 hµng vµ ®­îc gäi lµ "qu¸ cì Panamax". C¸c tµu nµy ®ßi hái c¶ng n­íc s©u vµ chiÒu dµi cÇu lªn ®Õn 300m, víi diÖn tÝch b·i ®ñ réng ®Ó xÕp container. Chóng còng ®ßi hái ph¶i cã hÖ thèng mét lo¹t tµu nhá(feeder) ®Ó chë container tõ nh÷ng c¶ng nhá tíi c¶ng tËp trung ®Ó lªn tµu lín. B¶ng sau ®©y cho thÊy sù thay ®æi trong kÝch th­íc tµu container kÓ tõ nh÷ng thÕ hÖ ®Çu tiªn cho tíi ngµy nay: B¶ng 2 : KÝch th­íc tµu container N¨m ThÕ hÖ TEU (1000) ChiÒu dµi (m) ChiÒu réng (m) Mín n­íc (m) 1968 Thø 1 1,1 180 25 9 1970 - 80 Thø 2 2 - 3 213,00 27,4 10,8 1980 - 90 Panamax 3 - 4,5 294,00 32,0 12,2 1988 - 95 Post-Panamax 4 - 5 280 - 305 31,1 12,7 1996 - 2005 ThÕ hÖ míi 6,4 - 7,5 300 - 347 42,9 14-14,5 ThÕ hÖ tiÕp theo 8 - 8,5 330 - 380 46-47 14,5 Sau 2005 Siªu lín 12,5 380 - 400 50-60 14,7 Nguån: UK. Ocean Shipping Consultants Ltd. - London - n¨m 2002 C«ng cô vËn chuyÓn container b»ng ®­êng « t«: khi vËn chuyÓn container b»ng ®­êng bé, ng­êi ta th­êng dïng c¸c lo¹i « t« chuyªn dông hoÆc c¸c xe mooc mÆt ph¼ng hoÆc dïng c¸c ®Çu kÐo kÕt hîp víi c¸c shassis ( lµ mét bé khung cã cÊu t¹o ®Æc biÖt ®Ó cã thÓ xÕp vµ vËn chuyÓn an toµn container b»ng « t«). Ngoµi ra, khi vËn chuyÓn container ë c¶ng hay bÕn b·i, ng­êi ta th­êng dïng xe n©ng, cÇn cÈu di déng.. C«ng cô vËn chuyÓn container b»ng ®­êng s¾t: khi vËn chuyÓn container b»ng ®­êng s¾t, ng­êi ta dïng c¸c toa xe chuyªn dông hoÆc c¸c toa xe mÆt ph¼ng cã chèt h·m hay c¸c r¬ moãc cã b¸nh xe. §Ó vËn chuyÓn container b»ng ®­êng s¾t, th­êng cã hai ph­¬ng ph¸p nh­ sau: Ph­¬ng ph¸p TOFC, hay cßn ®­îc gäi lµ piggyback: lµ ph­¬ng ph¸p xÕp container lªn xe mooc, sau ®ã xÕp c¶ xe mooc lªn toa xe mÆt ph¼ng. Ph­¬ng ph¸p COFC: lµ ph­¬ng ph¸p xÕp trùc tiÕp c¸c container lªn toa xe mÆt ph¼ng. §©y lµ mét ph­¬ng ph¸p vËn chuyÓn mang l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. 1.3.2.C«ng cô xÕp dì container. Mét trong nh÷ng thµnh c«ng cña container hãa lµ viÖc tiªu chuÈn hãa vÒ kÝch th­íc, träng l­îng vµ ®iÓm mãc cÈu cña container. Nhê ®ã, c¸c thiÕt bÞ xÕp dì, còng ®­îc s¶n xuÊt theo c¸c kÝch th­íc phï hîp víi kÝch th­íc cña container. C¨n cø vµo c«ng dông, cã thÓ chia c«ng cô xÕp dì container thµnh 4 nhãm sau: C«ng cô xÕp dì container tõ tµu lªn bê vµ ng­îc l¹i. C«ng cô xÕp dì phôc vô viÖc s¾p xÕp container t¹i c¸c kho b·i. C«ng cô phôc vô cho xÕp dì container lªn xuèng c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i kh¸c nh­ tµu háa, « t« t¹i c¸c ®iÓm tËp kÕt hoÆc n¬i nhËn hµng. C«ng cô phôc vô viÖc xÕp hµng vµo container vµ göi ®i hoÆc t¹i n¬i kh¸ch hµng nhËn container vµ dì hµng ra. C¨n cø vµo c¬ cÊu vËn hµnh cña c«ng cô xÕp dì container, cã thÓ chia thµnh mét sè lo¹i nh­ sau: C«ng cô xÕp dì di chuyÓn trªn b¸nh lèp. C«ng cô xÕp dì di chuyÓn trªn ®­êng ray. Cã thÓ lÊy vÝ dô mét sè lo¹i c«ng cô xÕp dì tiªu biÓu: CÇn cÈu giµn (gantry crane) : ra ®êi vµo nh÷ng n¨m 70 cña thÕ kØ 20 vµ cã thÓ coi lµ thiÕt bÞ xÕp dì lµm hµng gi÷a tµu vµ bê hiÖn ®¹i nhÊt hiÖn nay. Th©n cÇn cÈu lµ bèn cét thÐp kÕt cÊu(th­êng lµ kÕt cÊu hép) nèi víi nhau bëi c¸c thanh gi»ng vµ ®­îc ®Æt lªn bÖ b¸nh thÐp trªn ray däc th©n tµu. PhÇn trªn cét, ë phÝa trong lµ giµn thÐp dµi cã xe têi di chuyÓn vu«ng gãc víi cÇu tµu. §Ó t¹o thuËn lîi cho tµu cËp vµ rêi bÕn, phÇn dµn phÝa sau cã thÓ ®­îc kÐo lªn, kh«ng gian gi÷a bèn cét cña cÇn cÈu giµn lµ chç ®Ó c¸c xe ®Õn nhËn hoÆc chuyÓn container cho cÇn cÈu. Tèc ®é n©ng cña cÇn cÈu nµy th­êng trong kho¶ng 30-60m/phót, còng cã lo¹i cã thÓ ®¹t tèc ®é 50-120m/phót víi thêi gian lµm hµng cho mét container kho¶ng 90 gi©y. Tèc ®é di chuyÓn cña lo¹i cÇn cÈu giµn th­êng tõ 20-45m/phót vµ tèc ®é kÐo ngang lµ 120-150m/phót, n¨ng suÊt xÕp dì cña cÇn cÇu giµn rÊt cao, cã thÓ lªn tíi 40 TEU/giê, søc n©ng ®¹t 80 tÊn vµ cã thÓ xÕp dì container cao ®Õn tÇng thø 16 trªn tµu. CÇn cÈu giµn cßn cã ­u ®iÓm lµ cã thÓ ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn giã b·o. CÇn cÈu di ®éng(cÇn cÈu tù hµnh-transfer crane): ®©y lµ lo¹i thiÕt bÞ xÕp dì container dïng t¹i c¸c b·i container. CÇn cÈu tù hµnh di ®éng trªn b¸nh h¬i hay ®­êng ray vµ nhá h¬n, cã c«ng suÊt ®¹t 30 TEU/giê, søc n©ng ®¹t 80 tÊn, tÇm víi 41m. Lo¹i cÇn cÈu nµy cã t¸c dông ®­a container tõ tµu tíi b·i chøa hoÆc di chuyÓn container trong b·i lªn « t« hay c¸c chassis. Xe khung n©ng hµng (straddle carrier): lµ ph­¬ng tiÖn xÕp dì container tõ cÇu tµu vµo b·i container. Xe khung n©ng hµng ®­îc coi lµ ph­¬ng tiÖn xÕp dì tiªn tiÕn nhÊt do nã võa cã thÓ vËn chuyÓn, võa cã thÓ n©ng cao, h¹ thÊp container. Lo¹i xe nµy cã cÊu tróc gåm mét cµng n©ng g¾n ë ®Çu hay cuèi xe vµ ®­îc truyÒn ®éng b»ng hÖ thèng thuû lùc. Ngµy nay, t¶i träng cña xe n©ng th­êng tõ 15-40 tÊn, dïng ®Ó chuyªn chë c¶ container rçng hoÆc container cã hµng. Xe ®Çu kÐo (terminal trailers): th­êng ®­îc dïng lµm ph­¬ng tiÖn ®Ó chë container tõ tµu vµo b·i, tõ c¶ng ®Õn n¬i ng­êi nhËn vµ ng­îc l¹i, hoÆc dïng ®Ó xÕp dì cho tµu container theo kiÓu RO-RO. Ngoµi ra, xe ®Çu kÐo cßn dïng ®Ó phôc vô cho viÖc xÕp dì hµng hãa ë c¶ng theo kiÓu dùa trªn c¬ së mçi r¬-mooc cho mét container ë c¶ng kÓ c¶ container rçng. Container dì tõ tµu ®­îc ®Æt trªn c¸c r¬-mooc ®ç däc thµnh tµu, ®Çu kÐo sÏ kÐo c¸c r¬-mooc vµo b·i vµ xÕp thµnh hµng. Xe n©ng tr­íc (front loaders): xe cã cÊu tróc d¹ng « t« b¸nh lèp, ®­îc trang bÞ ®éng c¬ diesel phôc vô cho hÖ thèng chuyÓn ®éng cña xe vµ ®Ó phôc vô cho mét hÖ thèng thñy lùc ®Ó n©ng, h¹, nghiªng vµ dÞch chuyÓn container. 1.3.3.Ga, c¶ng, bÕn b·i container. C¶ng container. Thùc tÕ ®· cho thÊy, qu¸ tr×nh container hãa trªn thÕ giíi ®· diÔn ra hÕt søc m¹nh mÏ trong mÊy thËp kû võa qua. C¸c lo¹i tµu b¸ch hãa víi nhiÒu hÇm , nhiÒu tÇng chÊt xÕp nhiÒu lo¹i hµng hãa kh¸c nhau kh«ng cßn xuÊt hiÖn nhiÒu t¹i c¸c c¶ng. Hµng b¸ch hãa dÇn ®­îc container hãa. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nh÷ng c¶ng phôc vô hµng b¸ch hãa ®· ®­îc c¶i t¹o dÇn thµnh c¸c bÕn container. Cïng víi m« h×nh më réng l­u l­îng vËn chuyÓn container, c¸c trang thiÕt bÞ xÕp dì vµ c¬ së h¹ tÇng cña c¸c c¶ng container ®· t¨ng lªn t­¬ng øng. Cho ®Õn nay ®· cã hµng ngh×n bÕn container chuyªn dông víi thiÕt bÞ xÕp dì hiÖn ®¹i, cã n¨ng suÊt gi¶i phãng tµu rÊt cao. Trong lÞch sö ph¸t triÓn cña m×nh, ®Õn nay c¸c c¶ng biÓn ®· tr¶i qua n¨m thÕ hÖ, nh­ng chØ ®Ón thÕ hÖ thø t­(1950-1970) míi ®¸nh dÊu sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn nhanh chãng cña c¸c bÕn container còng nh­ sù chuyªn m«n hãa ngµy cµng cao cña c¸c c¶ng. C¸c ph­¬ng tiÖn , c«ng cô xÕp dì, kho chøa container ®­îc thiÕt kÕ vµ chÕ t¹o ®Æc biÖt phï hîp víi c¸c d©y chuyÒn chÝnh ®Ó ®¹t n¨ng suÊt cao, chÊt l­îng lµm hµng tèt, dÔ tù ®éng hãa trong qu¶n lý vµ khai th¸c. HiÖn nay trªn thÕ giíi cã hµng tr¨m c¶ng biÓn cã thÓ phôc vô nhiÒu lo¹i tµu chuyªn dông kh¸c nhau. Tuy nhiªn, sè c¶ng container ®­îc x©y dùng míi cã tÝnh chuyªn dông so víi sè l­îng c¶ng ®­îc c¶i t¹o vµ phôc vô tµu container Ýt h¬n. Th­êng th× c¸c c¶ng truyÒn thèng ®­îc c¶i t¹o vµ x©y dùng thµnh khu vùc riªng biÖt ®Ó phôc vô chuyªn chë container. Khu vùc nµy ®­îc gäi lµ container terminal. Trong ph¹m vi container terminal cã hai khu quan träng lµ container yard(CY) vµ container freight station (CFS): CY lµ n¬i tiÕn hµnh giao nhËn vµ b¶o qu¶n container cã hµng còng nh­ container rçng. CY th­êng ®­îc bè trÝ gi¸p víi bÕn container. DiÖn tÝch c¸c CY th­êng kh¸ lín, nã cßn phô thuéc sè l­îng container vµ chiÒu dµi bÕn container. CFS lµ n¬i giao nhËn vµ phôc vô hµng lÎ b»ng container. T¹i ®©y, hµng lÎ ®­îc tiÕn hµnh thu gom, ®ãng vµo container C¸c ®iÓm vËn t¶i phôc vô chuyªn chë container : lµ c¸c ga ®­êng s¾t, tr¹m ®­êng bé, c¶ng ®­êng s«ng. C¸c ga ®­êng s¾t th­êng ®­îc bè trÝ ë trung t©m c«ng nghiÖp hay th­¬ng m¹i. Ga ®­êng s¾t ®ßi hái ph¶i cã diÖn tÝch réng vµ ®Çy ®ñ trang thiÕt bÞ chuyªn dïng ®Ó xÕp dì, s¾p ®Æt container. C¸c tr¹m container ®­êng bé( container deport) lµ n¬i giao nhËn vµ b¶o qu¶n hµng hãa b»ng container. Tr¹m container cßn lµ n¬i tiÕn hµnh c¸c thñ tôc h¶i quan, kiÓm tra vµ gi¸m s¸t hµng hãa xuÊt nhËp khÈu.c¸c tr¹m container nµy th­êng ®­îc bè trÝ ë c¸c ®iÓm n»m s©u trong néi ®Þa, cßn ®­îc gäi lµ c¶ng kh« hay c¶ng th«ng quan néi ®Þa. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh cña vËn t¶i container. 2.1.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vËn t¶i container trªn thÕ giíi. Tõ thêi x­a, ng­êi La M· ®· biÕt sö dông c¸c thïng chøa hµng lín cã thÓ dïng ®­îc nhiÒu lÇn ®Ó xÕp dì lªn tµu mét c¸ch nhanh chãng. Tuy nhiªn, qu¸ tr×nh h×nh thµnh vËn t¶i container chØ b¾t ®Çu tõ tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2. HiÖn còng cã nhiÒu tµi liÖu kh¸c nhau nãi vÒ lÞch sö ph¸t triÓn cña ph­¬ng ph¸p chuyªn chë container. Do vËy, ng­êi ta khã cã thÓ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c thêi ®iÓm xuÊt hiÖn chiÕc container ®Çu tiªn. ChØ cã thÓ t¹m thêi ph©n chia sù ph¸t triÓn cña container ra lµm bèn giai ®o¹n: Giai ®o¹n 1: tõ tr­íc chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2 ®Õn n¨m 1955. Trong giai ®o¹n nµy, mét sè n­íc b¾t ®Çu thÝ nghiÖm viÖc sö dông c¸c container lo¹i nhá vµo chuyªn chë trong vËn t¶i ®­êng s¾t. Lóc bÊy giê, container cã c¬ cÊu vµ c«ng dông kh«ng gièng hiÖn nay. Kho¶ng thêi gian gi÷a hai cuéc chiÕn tranh thÕ giíi, mét sè n­íc nh­: Anh, Ph¸p, Mü, §øc, Liªn X« ®· tiÕp tôc më réng ph¹m vi sö dông container trong chuyªn chë hµng hãa. §Õn chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø 2, Mü ®· sö dông kh¸ réng r·i container ®Ó chuyªn chë vò khÝ vµ vËt liÖu chiÕn tranh. Cã thÓ nãi, mét trong nh÷ng ý ®å ®Ó tiÕn tíi container hãa lµ viÖc ph¸t triÓn vµ sö dông thïng Conex (Conex box) cña H¶i qu©n Mü trong chiÕn tranh thÕ giíi thø 2. Conex box lµ mét thïng tiªu chuÈn 6 foot, ®­îc coi lµ tiÒn th©n cho nh÷ng chiÕc container hiÖn ®¹i sau nµy. Trong nh÷ng n¨m 50, cã tíi 100.000 chiÕc thïng conex ®­îc sö dông. §ång thêi, ph¹m vi sö dông container còng ®­îc më réng sang c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c nh­ ®­êng biÓn vµ ®­êng « t«.Tuy nhiªn, ph­¬ng ph¸p chuyªn chë container còng míi chØ ¸p dông trong vËn t¶i néi ®Þa vµ sö dông container lo¹i nhá vµ trung b×nh(träng t¶i d­íi 5 tÊn, dung tÝch 1-3m). Giai ®o¹n 2: tõ n¨m 1956-1966. Cã thÓ nãi, giai ®o¹n 2 lµ thêi k× b¾t ®Çu cuéc c¸ch m¹ng container trong chuyªn chë hµng hãa. §©y lµ thêi k× b¾t ®Çu ¸p dông container trong chuyªn chë ®­êng biÓn quèc tÕ, lµ thêi k× xuÊt hiÖn tµu container. ChiÕc tµu ®Çu tiªn sö dông ®Ó chuyªn chë container lµ c¸c tµu dÇu ®­îc thay ®æi cña c«ng ty Sealand Service Inc. Thùc chÊt ®©y lµ c¸c tµu b¸n container chØ ch¹y c¸c tuyÕn néi ®Þa trong ph¹m vi n­íc Mü. Sau ®ã, Sealand cho ®ãng chiÕc tµu container chuyªn dông ®Çu tiªn vµ ®· ®­îc vËn hµnh vµo n¨m 1957. §ång thêi, chuyªn chë container t¹i c¸c n­íc Ch©u ¢u trong giai ®o¹n nµy còng ph¸t triÓn víi tèc ®é nhanh. N¨m 1955, c¸c n­íc Ch©u ¢u ®· khai th¸c trªn 152.000 chiÕc container c¸c lo¹i, ®Õn n¨m 1960, sè l­îng nµy ®· lªn tíi 282.000 chiÕc, tuy nhiªn chñ yÕu lµ container lo¹i nhá vµ trung b×nh. Ph¶i cho ®Õn nh÷ng n¨m 1960, container lo¹i lín míi ®­îc c¸c n­íc Ch©u ¢u ph¸t triÓn sö dông. Mét sè tuyÕn vËn t¶i container ®Çu tiªn nèi B¾c Mü vµ Ch©u ¢u ®· ®­îc ®­a vµo khai th¸c vµo nh÷ng n¨m cuèi thËp kØ 60. Mét sù kiÖn næi bËt trong giai ®o¹n nµy lµ tæ chøc tiªu chuÈn hãa quèc tÕ ®· lÇn ®Çu tiªn c«ng bè tiªu chuÈn container lo¹i lín vµo n¨m 1964. Mét sè tiªu chuÈn quèc tÕ quy ®Þnh cô thÓ vÒ tõ ng÷, kÝ m· hiÖu, kÝch th­íc, yªu cÇu thiÕt kÕ, ph­¬ng ph¸p thö nghiÖm cho container còng ®· ®­îc ®­a ra. Giai ®o¹n 3: tõ n¨m 1967-1980. Giai ®o¹n nµy cã vµi ®Æc ®iÓm næi bËt: Container theo tiªu chuÈn cña ISO ®· ®­îc ¸p dông kh¸ phæ biÕn. H×nh thµnh hÖ thèng vËn t¶i container bao gåm c¶ vËn t¶i ®­êng s¾t, ®­êng bé, t¹i nhiÒu n­íc kh¸c nhau. Sè l­îng container lo¹i lín, l­îng tµu container chuyªn dông còng nh­ thiÕt bÞ xÕp dì container t¨ng kh¸ nhanh. Mét sè tuyÕn bu«n b¸n quèc tÕ ®· ®­îc container hãa cao nh­ c¸c tuyÕn nèi B¾c Mü vµ Ch©u ¢u, NhËt B¶n vµ Australia. NhiÒu c¶ng biÓn, ga ®­êng s¾t, thÝch hîp cho chuyªn chë container vµ phôc vô vËn t¶i container ®· ®­îc h×nh thµnh. Mét ph­¬ng ph¸p vËn t¶i míi-vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc ®· b¾t ®Çu ®­îc nghiªn cøu ph¸t triÓn. Cho ®Õn n¨m 1977, trªn thÕ giíi ®· cã tíi 38 tuyÕn container nèi bê biÓn §«ng-T©y vµ c¸c c¶ng vïng hå lín cña Mü víi h¬n 100 c¶ng kh¸c trªn thÕ giíi. Cã thÓ nãi, giai ®o¹n 3 lµ thêi k× ph¸t triÓn kh¸ nhanh vµ réng r·i cña vËn t¶i container. Cho ®Õn gi÷a nh÷ng n¨m 1970, vËn t¶i container chuyÓn sang thêi k× ngµy cµng hßan thiÖn vÒ kü thuËt, tæ chøc vµ ®¹t kÕt qu¶ kinh tÕ cao. Giai ®o¹n 4: tõ n¨m 1981-nay. §©y ®­îc coi lµ giai ®o¹n hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn s©u cña hÖ thèng vËn t¶i container víi viÖc sö dông container ë hÇu hÕt c¸c c¶ng biÓn trªn thÕ giíi. Tµu chuyªn dông chë container ®­îc ®ãng to h¬n víi träng t¶i lªn tíi 6.000 TEU. Trong hÇm tµu, container ®­îc xÕp thµnh 10-12 tÇng, cao 8-9 líp, trªn boong tµu, container ®­îc xÕp tíi 4 líp víi 13-16 hµng. C¸c trang thiÕt bÞ ®Ó phôc vô tµu container cì lín nµy ®­îc ph¸t triÓn cã tÇm víi dµi h¬n(trªn 40m kÓ tõ mÐp cÇu tµu. Giai ®o¹n nµy còng lµ thêi kú container ®­îc vËn chuyÓn ®a ph­¬ng thøc. Còng ph¶i nh¾c tíi mét xu h­íng phæ biÕn trong nh÷ng n¨m ®Çu thËp kû 90 lµ sù liªn minh s¸t nhËp cña c¸c c«ng ty container lín trªn thÕ giíi, ®¸nh dÊu sù thiÕt lËp quan hÖ hîp t¸c l©u dµi vµ t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh. Mét sè mèc ph¸t triÓn chÝnh trong giai ®o¹n nµy cã thÓ kÓ ra nh­ sau: N¨m 1981: c¶ng Rotterdam trë thµnh c¶ng container lín nhÊt thÕ giíi thay cho c¶ng New York. N¨m 1984: c«ng ty Evergreen b¾t ®Çu kinh doanh tuyÕn toµn cÇu. N¨m 1987: c«ng ty DSR-Senator b¾t ®Çu kinh doanh tuyÕn tßan cÇu. N¨m 1988: chiÕc tµu container Panamax ®Çu tiªn ®· ®­îc ®ãng cho c«ng ty APL cña Mü. N¨m 1990: c«ng ty thuª mua container lín nhÊt thÕ giíi lµ Genstar mua l¹i mét sè c«ng ty cho thuª container nhá kh¸c. N¨m 1991: Sealand vµ Maersk hîp nhÊt tuyÕn th¸i B×nh D­¬ng. N¨m 1993: l­îng container th«ng qua toµn thÕ giíi lÇn ®Çu tiªn v­ît møc 100 triÖu TEU. N¨m 1994: l­îng container th«ng qua c¶ng Hongkong vµ Singapore v­ît qua con sè 10 triÖu TEU. Trong n¨m nµy, ®éi tµu container trªn thÕ giíi ®· ®¹t 5175 tµu víi tæng träng t¶i 4,1 triÖu TEU. §Õn n¨m 1998, sè l­îng tµu container ®· t¨ng h¬n 15%, tæng träng t¶i còng t¨ng h¬n 32%. 2.2.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vËn t¶i container t¹i ViÖt Nam. Ngay tõ trong thêi kú chiÕn tranh chèng Mü cøu n­íc, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· rÊt chó träng ph¸t triÓn ngµnh vËn t¶i biÓn víi môc tiªu chi viÖn tèi ®a cho c¸ch m¹ng miÒn nam Vµo n¨m 1970, Nhµ n­íc thµnh lËp c«ng ty vËn t¶i biÓn ViÖt Nam ®Ó ®¸p øng yªu cÇu vµ nhiÖm vô míi khi miÒn Nam ®­îc hoµn toµn gi¶i phãng. TÝnh ®Õn n¨m 1980, c¶ n­íc cã 3 c«ng ty tµu lµ Vosco, Vietcoship, Vitranschart céng thªm mét c«ng ty m«i giíi vµ thuª tµu biÓn Vietfracht. Thªm vµo ®ã, nh÷ng ­u viÖt trong quy tr×nh vËn chuyÓn hµng ho¸ b»ng Container ®· lµm cho l­îng hµng ho¸ vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn t¨ng lªn ®ét biÕn v­ît qua mäi dù ®o¸n cña ngµnh hµng h¶i còng nh­ cña mäi tæ chøc nghiªn cøu quèc tÕ. Víi nhu cÇu cÇn héi nhËp nhanh chãng vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× ViÖt Nam kh«ng thÓ tiÕp tôc ®øng ngoµi cuéc. Vµo n¨m 1988, mét liªn doanh gi÷a phÝa ViÖt Nam (Tæng c«ng ty hµng h¶i VN) vµ Ph¸p (CGM – Company general maritime ) thµnh lËp h·ng Gemartrans (General Maritime Transportation Company), ®©y lµ mét liªn do._.anh vËn chuyÓn Container ®Çu tiªn ë ViÖt Nam. Nh­ng do ®©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô míi, c¸c chñ hµng ch­a quen còng nh­ ®iÒu kiÖn kinh tÕ lóc bÊy giê nªn s¶n l­îng kh«ng ®¸ng kÓ. N¨m 1990 xuÊt hiÖn liªn doanh s¶n xuÊt vá Container cña Hµn Quèc víi UBND quËn 10 TP HCM. Tíi thêi ®iÓm nµy, ®«i tµu Container cã 9 chiÕc trùc tiÕp do Tæng c«ng ty Hµng h¶i ViÖt Nam qu¶n lý víi tæng träng t¶i 94.637 DWT (6.106 TEU) hiÖn ho¹t ®éng chñ yÕu thu gom vµ tr¶ hµng xuÊt nhËp khÈu hµng néi ®Þa däc theo c¸c c¶ng chÝnh cña ViÖt Nam (H¶i Phßng - §µ N½ng – Quy Nh¬n – TP HCM – CÇn Th¬) vµ gi÷a ViÖt nam víi Singapore, Hång K«ng, Nam TriÒu Tiªn, Philipine, Malaisia,… (Feeder Service) ®Ó tõ ®ã c¸c tµu cña c¸c h·ng n­íc ngoµi vËn chuyÓn tiÕp ®i c¸c n¬i kh¸c nh­ tuyÕn ch©u ¢u, §«ng B¾c ¸… B¶ng sè liÖu sau ®©y thÓ hiÖn møc ®é t¨ng tr­ëng vÒ s¶n l­îng container cña ViÖt Nam so víi mét sè n­íc trong khu vùc giai ®o¹n tõ n¨m 1990-2000 vµ dù b¸o cho t­¬ng lai gÇn n¨m 2005. B¶ng 3 Tèc ®é t¨ng tr­ëng s¶n l­îng Container (triÖu TEU) N­íc 1990 1991 1992 1993 1994 1995 2000 2005 ViÖt Nam 0.03 0.06 0.15 0.27 0.42 0.65 1.4 3.5 Trung Quèc 1.3 1.72 2.11 2.63 3.33 4.2 8.83 17.6 Hång K«ng 4.2 5.74 7.5 9.2 10.15 11.14 18.33 23.25 §µi Loan 3.2 4.12 5.18 6.8 7.65 8.94 14.39 25.04 Nguån: Riview of Maritime Transport 1998 (UN) Container ho¸-mét cuéc c¸ch m¹ng trong lÜnh vùc vËn t¶i. Cã thÓ nãi, container ho¸ trong lÜnh vùc vËn t¶i biÓn lµ cuéc c¸ch m¹ng lín nhÊt thÕ giíi sau cuéc c¸ch m¹ng vÒ c«ng nghÖ th«ng tin. Xu thÕ nµy b¾t ®Çu ph¸t triÓn m¹nh tõ nh÷ng n¨m 1960. Ngay sau khi xuÊt hiÖn n¨m 1956, container ®· cã sù ph¸t triÓn thÇn kú. Giai ®o¹n 1975 - 1994, sè l­îng container ®­îc xÕp dì t¨ng 7 lÇn tõ 17,4 triÖu lªn 126,6 triÖu TEU. Xu thÕ t¨ng tr­ëng nµy vÉn ®­îc duy tr× cho tíi ®Çu thÕ kû 21. Theo dù b¸o,®Õn n¨m 2005 vµ 2010, sè l­îng container ®­îc xÕp dì t¹i c¸c c¶ng sÏ lµ 342 vµ 525 triÖu TEU, t­¬ng øng víi tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m lµ 9%. Theo mét ®Ò tµi nghiªn cøu gÇn ®©y, Ch©u ¸ Th¸i B×nh D­¬ng lµ khu vùc vËn chuyÓn container nhiÒu nhÊt, chiÕm 43,7%. Theo tÝnh to¸n cña Ocean Shipping Consultant, møc t¨ng tr­ëng hµng n¨m trong c¸c tuyÕn néi vïng Ch©u ¸ lµ 30,5% trong giai ®o¹n 1983-1993, ®¹t møc 9.705.000 TEU trong n¨m 1993, lín h¬n kho¶ng 2,5 lÇn tæng sè vËn chuyÓn c¸c tuyÕn Ch©u ¸-Ch©u ¢u vµ lín h¬n kho¶ng 1,6 lÇn l­îng hµng trªn tuyÕn Ch©u ¸-B¾c Mü. Møc ®é t¨ng tr­ëng cao nµy ®­îc dù tÝnh sÏ vÉn ®­îc duy tr× vµ ®¹t kho¶ng 27.850.000 TEU trong n¨m 2001. DÞch vô vËn t¶i vµ c¸c dÞch vô kh¸c nèi Ch©u ¸ vµ B¾c Mü chiÕm tíi 26% tæng sè dÞch vô trªn thÕ giíi. Còng t­¬ng tù nh­ vËy, dÞch vô vËn t¶i trªn tuyÕn ViÔn §«ng-Ch©u ¢u chiÕm vÞ trÝ thø 2 vµ chiÕm tíi 19%. Ng­îc l¹i, nÕu nh­ tr­íc kia, dÞch vô vËn t¶i nèi §¹i T©y D­¬ng( tuyÕn Ch©u ¢u vµ B¾c Mü) ®­îc coi lµ trung t©m bu«n b¸n thÕ giíi th× nay chuyÓn sang vÞ trÝ thø ba. §èi víi vËn chuyÓn container, trong giai ®o¹n 1990-1996, møc ®é xÕp h¹ng trªn vÉn gi÷ nguyªn vÞ trÝ, tuy nhiªn, tû lÖ cã nh÷ng biÕn ®æi kh¸c nhau. Theo thèng kª cña Singapore, trong nh÷ng n¨m 90 cña thÕ kØ 20, khèi l­îng vËn t¶i biÓn cña vïng Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng chiÕm 65% tæng l­îng hµng vËn t¶i ®­êng biÓn thÕ giíi vµ kho¶ng 65% cña tæng sè hµng nhËp khÈu cña Mü n»m ë vïng nµy. Còng trong thêi gian nµy, cã kho¶ng 40% tæng sè hµng vËn chuyÓn ®­êng biÓn vµ kho¶ng 70% sè hµng b¸ch ho¸ ®­îc vËn chuyÓn b»ng container. §èi víi khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng, ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong ngµnh vËn t¶i. Nh÷ng thay ®æi nµy ®· t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng lín lªn c¸c c«ng ty vËn t¶i, vµ container ho¸ tiÕp tôc ®ãng mét vai trß thiÕt yÕu cho sù t¨ng tr­ëng vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ cña khu vùc trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Nhê vµo sù ph¸t triÓn vÒ th­¬ng m¹i còng nh­ ngµnh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña hµng ho¸, khèi l­îng hµng ®­îc vËn chuyÓn b»ng container ®· t¨ng ®¸ng kÓ. §iÒu nµy ®· gióp cho container ho¸ trë thµnh mét kÕt qu¶ tÊt nhiªn cña nh÷ng thay ®æi trong xu h­íng th­¬ng m¹i quèc tÕ. Mét sè h·ng tµu vµ liªn minh vËn t¶i container trªn thÕ giíi. Maersk-Sealand Mearsk-Sealand lµ c«ng ty vËn t¶i biÓn lín nhÊt thÕ giíi vÒ mäi ph­¬ng diÖn nh­ sè l­îng tµu, thÞ phÇn vµ chÊt l­îng dÞch vô. HiÖn c«ng ty cã ®éi tµu chuyªn chë container gåm 250 chiÕc víi n¨ng lùc chuyªn chë lªn tíi h¬n 12.000.000 DWT , ®ång thêi së h÷u 800.000 container trªn toµn thÕ giíi. C«ng ty nµy còng cã tíi h¬n 10.000 nh©n c«ng lµm viÖc trong mét m¹ng l­íi dÞch vô vËn t¶i trªn c¶ 6 lôc ®Þa. Tr­íc n¨m 2000, c«ng ty chiÕm 15% l­îng hµng th«ng qua c¶ng Singapore ( t­¬ng ®­¬ng víi 2 triÖu TEU). Sau ®ã, c«ng ty chuyÓn phÇn lín s¶n l­îng container chuyÓn t¶i sang Tanjung Pelepas ( Malaysia) n¬i mµ Mearsk-Sealand cã 30% vèn gãp vµ trùc tiÕp khai th¸c qu¶n lý. Mearsk-Sealand ®· cã v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i ViÖt Nam tõ n¨m 1991 vµ ho¹t ®éng th«ng qua ®¹i lý lµ APM-Saigon Shipping Co.,Ltd, lµ mét liªn doanh vËn t¶i biÓn container gi÷a A.P.Moller vµ c«ng ty vËn t¶i biÓn Saigon. Liªn doanh nµy cã vèn ph¸p ®Þnh lµ 1 triÖu USD vµ ®· ®­îc gia h¹n ho¹t ®éng thªm 10 n¨m n÷a tíi 2011. ThÞ phÇn cña liªn doanh nµy chiÕm kho¶ng 20% tæng l­îng hµng ho¸ th«ng qua c¶ng biÓn ViÖt Nam, riªng ho¹t ®éng cña Mearsk-Sealand th«ng qua liªn doanh nµy ®· chiÕm 8% thÞ phÇn vµ cã tèc ®é t¨ng tr­ëng hµng n¨m ®¹t 8%. Evergreen Evergreen lµ mét trong nh÷ng c«ng ty hµng ®Çu thÕ giíi vÒ dÞch vô vËn t¶i container. Evergreen hiÖn së h÷u mét ®éi tµu lªn lín víi 108 chiÕc vµ tæng träng t¶i ®¹t gÇn 230.000 TEU. Víi mét tiÒm lùc m¹nh nh­ vËy, Evergreen cung cÊp cho c¸c nhµ xuÊt nhËp khÈu mét lo¹t c¸c dÞch vô ®a d¹ng ®Ó vËn chuyÓn hµng hãa b»ng container ®Õn hÇu kh¾p mäi n¬i trªn thÕ giíi. C«ng ty lu«n ®¶m b¶o víi kh¸ch hµng vÒ viÖc vËn chuyÓn hµng hãa mét c¸ch nhanh chãng vµ kinh tÕ nhÊt nhê thêi gian trung chuyÓn t¹i c¸c c¶ng ng¾n , ®©y chÝnh lµ mét yÕu tè ®Çy tÝnh c¹nh tranh so víi c¸c c«ng ty kh¸c. Mét lîi thÕ n÷a cña Evergreen lµ cã kh¶ n¨ng cung cÊp mét sè lín nh÷ng container b¶o «n vµ container l¹nh, gióp cho viÖc vËn chuyÓn nh÷ng hµng hãa mau háng hay hµng hãa ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt vÒ nhiÖt ®é ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nhanh chãng vµ an toµn. T¹i B¾c Mü, Evergreen còng lµ mét trong nh÷ng c«ng ty sö dông phæ biÕn nhÊt c¸c dÞch vô vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc. Giê ®©y, víi viÖc tiÕp tôc ®a d¹ng hãa c¸c dÞch vô vËn t¶i cña m×nh vµ duy tr× mét møc gi¸ c­íc hÕt søc c¹nh tranh, Evergreen ®ang nu«i tham väng trë thµnh c«ng ty vËn t¶i biÓn hiÖu qu¶ nhÊt vµ cã ®­îc sù tÝn nhiÖm cao nhÊt tõ phÝa kh¸ch hµng. DÞch vô vËn t¶i container trªn thÕ giíi. Nhåi rót hµng Theo tËp qu¸n quèc tÕ, vËn chuyÓn hµng hãa b»ng container , ng­êi göi hµng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm ®ãng hµng vµo container cïng víi viÖc niªm phong, kÑp ch× container, ng­êi göi hµng ph¶i chÞu tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ®ã cïng c¸c chi phÝ liªn quan kh¸c. MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh chuyªn chë b»ng container , hµng hãa kh«ng ®­îc dì ra ®Ó s¾p ®Æt l¹i nh­ trong c¸c ph­¬ng thøc chuyªn chë kh¸c. Do vËy, ng­êi göi hµng ph¶i ®Æc biÖt chó träng ®Õn viÖc ®ãng xÕp còng nh­ dì hµng khái container nh»m ®¶m b¶o an toµn cho hµng hãa chuyªn chë, ®ång thêi l¹i tËn dông ®­îc toµn bé t¶i träng còng nh­ dung tÝch container. V× thÕ mµ nhåi rót hµng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng trong dÞch vô vËn t¶i container. Khi nhåi rót hµng vµo vµ ra khái container, kh«ng nh÷ng ph¶i n¾m v÷ng t×nh h×nh ®Æc ®iÓm hµng hãa ®­îc chuyªn chë, mµ cßn ph¶i n¾m ®­îc t×nh h×nh vµ ®Æc ®iÓm cña lo¹i container sÏ dïng ®Ó chuyªn chë. V× kh«ng ph¶i lo¹i hµng hãa nµo còng phï hîp víi ph­¬ng thøc chuyªn chë b»ng container, do ®ã viÖc x¸c ®Þnh nguån hµng phï hîp víi chuyªn chë b»ng container cã ý nghÜa quan träng trong kinh doanh. ChÊt xÕp container Trong chuyªn chë container, hµng hãa vµ b¶n th©n container ph¶i chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu lùc kh¸c nhau. V× vËy, hµng hãa trong container ph¶i ®­îc chÊt xÕp ®óng kü thuËt, chÌn, ®Öm vµ ch»ng buéc chu ®¸o. §ång thêi container còng ph¶i ®­îc chÊt xÕp tèt, ch¾c ch¾n trªn con tµu chuyªn dông vµ thÝch hîp. Khi thùc hiÖn viÖc chÊt xÕp hµng hãa vµo container cÇn quan t©m mét sè yªu cÇu kü thuËt nh­ sau: Ph©n bæ hµng hãa ®Òu trªn mÆt sµn container. ChÌn, ®Öm vµ lãt cho hµng hãa ®­îc chuyªn chë trong container. Gia cè cho hµng hãa trong container. H¹n chÕ vµ gi¶m bít ¸p lùc hay chÊn ®éng cho hµng hãa vµ container. Tr¸nh hiÖn t­îng hµng hãa bÞ nãng, hÊp h¬i. Gom hµng. Trong chuyªn chë hµng hãa b»ng container, gom hµng lµ mét dÞch vô kh«ng thÓ thiÕu.§©y lµ dÞch vô mµ ng­êi gom hµng tËp hîp nh÷ng l« hµng lÎ tõ nhiÒu ng­êi ë cïng n¬i ®i, thµnh nh÷ng l« hµng nguyªn ®Ó göi vµ giao cho nhiÒu ng­êi nhËn ë cïng n¬i ®Õn. Trong ®ã, hµng lÎ (Less than container load-LCL) ®­îc hiÓu lµ nh÷ng l« hµng nhá kh«ng ®ñ ®Ó ®ãng gãi trong mét container hoÆc lµ nh÷ng l« hµng lín nh­ng cã nhiÒu ng­êi göi vµ nhiÒu ng­êi nhËn. Cßn hµng nguyªn(Full container load-FCL) ®­îc c¸c h·ng tµu chî ®Þnh nghÜa lµ xÕp hµng nguyªn container, ng­êi göi hµng vµ ng­êi nhËn hµng chÞu tr¸ch nhiÖm ®ãng gãi hµng vµ dì hµng khái container. Chøng tõ 4.1.VËn ®¬n ®­êng biÓn. VËn ®¬n lµ mét chøng tõ rÊt quan träng trong vËn t¶i container. Còng nh­ trong c¸c ph­¬ng thøc vËn t¶i kh¸c, vËn ®¬n ®­êng biÓn trong vËn t¶i container ®­îc coi lµ chøng tõ chøng minh cho mét hîp ®ång vËn t¶i, cho viÖc nhËn vµ giao hµng cña ng­êi chuyªn chë. VËn ®¬n ®­êng biÓn trong vËn t¶i container còng cã nh÷ng néi dung c¬ b¶n nh­ c¸c lo¹i vËn ®¬n kh¸c. Ngoµi ra, vËn ®¬n ®­êng biÓn trong vËn t¶i container cßn ph¶i bao gåm nh÷ng néi dung liªn quan ®Õn container nh­ sè container, sè kÑp ch×, sè l­îng hµng hãa ®­îc chuyªn chë trong container. 4.2.GiÊy göi hµng ®­êng biÓn: lµ mét lo¹i chøng tõ cã néi dung t­¬ng tù vËn ®¬n. Ng­êi nhËn hµng cã thÓ nhËn giÊy göi hµng ®­êng biÓn qua fax vµ xuÊt tr×nh b¶n fax nµy ®Ó nhËn hµng mµ kh«ng cÇn b¶n chÝnh. GiÊy göi hµng ®­êng biÓn cã ­u ®iÓm gi¶m thêi gian còng nh­ chi phÝ giao dÞch tuy nhiªn nã l¹i kh«ng cã tÝnh chÊt khèng chÕ hµng hãa. V× vËy, th­êng giÊy göi hµng ®­êng biÓn chØ ®­îc sö dông gi÷a c¸c b¹n hµng l©u n¨m cã quan hÖ tin t­ëng lÉn nhau. MÆt kh¸c, còng kh«ng thÓ sö dông giÊy göi hµng ®­êng biÓn ®Ó mua b¸n l¹i hµng hãa do lo¹i chøng tõ nµy cã tÝnh chÊt "kh«ng giao dÞch ®­îc"(non-negotiable) 4.3.GiÊy chøng nhËn l­u khoang: cã thÓ coi giÊy chøng nhËn l­u khoang lµ b­íc më ®Çu cho mét giao dÞch vËn chuyÓn hµng hãa b»ng container v× ®©y lµ mét b¶n ®¨ng ký do ng­êi göi hµng göi cho h·ng tµu hoÆc ®¹i lý giao nhËn ®Ò nghÞ cÊp vá container ®Ó ®ãng hµng hoÆc xin göi hµng trong container. Trªn giÊy chøng nhËn l­u khoang th­êng bao gåm nh÷ng th«ng tin vÒ ng­êi göi hµng vµ h·ng tµu, th«ng tin vÒ hµng hãa vµ hµnh tr×nh cña hµng hãa. 4.4.LÖnh giao hµng: lµ chøng tõ trªn ®ã h·ng tµu x¸c nhËn giao hµng cho chñ hµng. Trªn lÖnh giao hµng lµ nh÷ng th«ng tin c¬ b¶n vÒ l« hµng vµ container. LÖnh giao hµng cïng víi vËn ®¬n ®­êng biÓn b¶n gèc lµ nh÷ng chøng tõ thiÕt yÕu nhÊt ®Ó nhËn hµng. 4.5.B¶n kª hµng hãa hoÆc c­íc phÝ: lµ lo¹i chøng tõ th­êng ®­îc l­u hµnh trong néi bé h·ng tµu hoÆc gi÷a c¸c ®¹i lý víi nhau. B¶n kª hµng hãa hoÆc c­íc phÝ sÏ liÖt kª chi tiÕt vÒ hµng hãa vµ c­íc phÝ tõng l« hµng ®Ó t¹o thuËn lîi trong viÖc tÝnh c­íc vµ chi phÝ dÞch vô. C­íc phÝ vµ chi phÝ 5.1.C­íc phÝ:lµ kho¶n tiÒn mµ chñ hµng ph¶i tr¶ cho ng­êi chuyªn chë ®Ó vËn chuyÓn container tõ ®iÓm ®i tíi ®iÓm ®Õn. Trong vËn t¶i container, c­íc phÝ ®­îc Ên ®Þnh thµnh biÓu c­íc nh­ biÓu c­íc cña tµu chî. Møc c­íc phÝ container th­êng phô thuéc mét sè yÕu tè nh­ sau: Lo¹i, cì container. Lo¹i hµng hãa chuyªn chë trong container. ChiÒu dµi vµ ®Æc ®iÓm cña tuyÕn ®­êng chuyªn chë. C­íc phÝ trong vËn t¶i container th­êng bao gåm c¸c lo¹i: 5.1.1. C­íc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lo¹i hµng (FAK-Freight all kinds rate): theo c¸ch tÝnh nµy, tÊt c¶ hµng hãa kh¸c nhau ®ãng trong mét container ®Òu ®­îc tÝnh theo mét møc c­íc gièng nhau, kh«ng ph©n biÖt gi¸ trÞ cña l« hµng, do vËy chñ hµng cã hµng hãa gi¸ trÞ cao sÏ cã lîi h¬n nh÷ng chñ hµng cã hµng hãa gi¸ trÞ thÊp. Ng­êi chuyªn chë vÒ c¬ b¶n c¨n cø vµo tæng chi phÝ dù tÝnh cña chuyÕn ®i chia cho sè container dù tÝnh vËn chuyÓn. §èi víi ng­êi chuyªn chë, ¸p dông lo¹i c­íc nµy sÏ rÊt ®¬n gi¶n trong viÖc tÝnh to¸n. 5.1.2. C­íc tÝnh cho hîp ®ång cã khèi l­îng lín (TVC-Time volume contracts rate) : lµ lo¹i c­íc ­u ®·i dµnh cho c¸c chñ hµng cã khèi l­îng lín container göi trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. 5.1.3.C­íc tÝnh theo container nh­ng chØ ¸p dông cho mét sè mÆt hµng nhÊt ®Þnh (CBR- Commodity box rate) : ®¬n vÞ tÝnh cña lo¹i c­íc nµy lµ sè container mµ kh«ng phô thuéc vµo khèi l­îng hµng hãa xÕp trong container. 5.1.4.C­íc tÝnh theo TEU: lµ gi¸ c­íc cho mét TEU trªn mét tuyÕn ®­êng vËn chuyÓn nao ®ã. Lo¹i c­íc nµy còng phô thuéc vµo viÖc ai lµ ng­êi cung cÊp container. NÕu container do ng­êi chuyªn chë cÊp th× gi¸ c­íc sÏ cao h¬n lµ container do ng­êi göi hµng cÊp. 5.1.5.C­íc hµng lÎ (LCL rate) : ®­îc tÝnh theo träng l­îng , thÓ tÝch hoÆc gi¸ trÞ cña hµng hãa ®ã céng thªm mèt sè phÝ dÞch vô lµm hµng lÎ nh­ phÝ bÕn b·i, phÝ nhåi rót hµng..do vËy, c­íc hµng lÎ lu«n cao h¬n c¸c lo¹i c­íc kh¸c. 5.2.Chi phÝ: ®©y lµ kho¶n tiÒn ngoµi tiÒn c­íc mµ chñ hµng ph¶i tr¶ thªm cho ng­êi vËn t¶i , th­êng gåm c¸c kho¶n sau: Chi phÝ bÕn b·i (THC- Terminal handling charges) : lµ kháan tiÒn ph¶i tr¶ cho c¶ng khi container xÕp dì qua c¶ng. Chi phÝ dÞch vô hµng lÎ (LCL service charge) : lµ kháan phô phÝ mµ chñ hµng ph¶i tr¶ khi göi hµng lÎ, vÝ dô nh­ phÝ ®ãng gãi, niªm phong, nhåi rót hµng, dì hµng khái container. Chi phÝ vËn chuyÓn néi ®Þa (Inland Haulage charges) : lµ kháan tiÒn tr¶ cho viÖc vËn chuyÓn container ra c¶ng hay ®­a vÒ kho cña chñ hµng. Chi phÝ di chuyÓn vµ s¾p xÕp container trong kho b·i (Up and Down removal). TiÒn ph¹t ®äng (Demurrage): lµ kho¶n tiÒn mµ chñ hµng ph¶i tr¶ cho h·ng tµu do viÖc kh«ng nhËn, rót hµng vµ tr¶ container theo ®óng thêi gian giao hµng ®­îc quy ®Þnh trong Th«ng b¸o hµng ®Õn. Phô phÝ gi¸ dÇu t¨ng (BAF-Bunker Adjustment Factor) : lµ lo¹i phô phÝ mµ h·ng tµu sÏ thu thªm khi thÞ tr­êng cã nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ gi¸ nhiªn liÖu. Phô phÝ do biÕn ®éng tiÒn tÖ (CAF-Currency Adjustment Factor) : lµ lo¹i phô phÝ h·ng tµu thu thªm khi tû gi¸ c¸c ®ång tiÒn dao ®éng m¹nh. Thuª tµu vµ thuª m­ín container rçng Khi kh¸ch hµng cã nhu cÇu chuyªn chë hµng hãa b»ng container, tr­íc hÕt hä ph¶i xin cÊp vá container rçng ®Ó ®ãng hµng. TiÕp ®ã, kh¸ch hµng sÏ mang giÊy chøng nhËn l­u khoang nhËn ®­îc tõ h·ng tµu ®Õn b·i container ®Ó nhËn vá container hoÆc trùc tiÕp thuª dÞch vô vËn t¶i ®Ó ®­îc chë vá container ®Õn tËn kho cña m×nh. Lóc nµy, tr¸ch nhiÖm ®ãng hµng , kª khai h¶i quan, niªm phong kÑp ch× vµ chë container ra b·i sÏ thuéc chñ hµng. Cßn tr¸ch nhiÖm cña h·ng tµu lµ c¨n cø vµo chØ dÉn göi hµng còng nh­ hãa ®¬n vµ phiÕu ®ãng gãi cña kh¸ch hµng ®Ó lËp vËn ®¬n vµ giao container lªn tµu. §èi víi tr­êng hîp hµng nhËp khÈu ®­îc chuyªn chë b»ng container, h·ng tµu cã tr¸ch nhiÖm theo dâi hµnh tr×nh cña tµu, c¨n cø vµo ®ã ®Ó göi GiÊy b¸o hµng ®Õn cho kh¸ch hµng ®Ó kh¸ch hµng ®Õn xuÊt tr×nh vËn ®¬n vµ nhËn lÖnh giao hµng. H·ng tµu còng cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña vËn ®¬n vµ th«ng b¸o göi hµng, thu c­íc phÝ vµ giao lÖnh giao hµng cho kh¸ch hµng ®Ó hä ®Õn b·i container nhËn container ®em vÒ kho. Giao nhËn container: khi vËn chuyÓn hµng b»ng container , phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña l« hµng mµ cã c¸c ph­¬ng ph¸p giao nhËn nh­ sau: 7.1.Ph­¬ng ph¸p nhËn nguyªn, giao nguyªn(FCL/FCL). Ph­¬ng ph¸p nµy cßn ®­îc gäi lµ giao hµng tõ b·i ®Õn b·i(CY/CY). Theo ph­¬ng ph¸p nµy, chi phÝ ®ãng hµng vµ dì hµng khái container ®Òu do chñ hµng ph¶i chÞu. Quy tr×nh giao nhËn theo ph­¬ng ph¸p nµy gåm 4 b­íc: Chñ hµng giao nguyªn container ®· ®ãng hµng vµ niªm phong kÑp ch× cho ng­êi chuyªn chë t¹i b·i container cña c¶ng ®i. Ng­êi chuyªn chë xÕp container lªn tµu vµ vËn chuyÓn ®Õn c¶ng ®Õn víi chi phÝ cña m×nh. Ng­êi chuyªn chë dì container khái tµu vµ ®­a vÒ b·i container. Ng­êi chuyªn chë giao container trong t×nh tr¹ng nguyªn niªm phong cho ng­êi nhËn t¹i b·i container cña c¶ng ®Õn. 7.2.Ph­¬ng ph¸p nhËn lÎ, giao lÎ (LCL/LCL) Theo ph­¬ng ph¸p nµy, ®Þa ®iÓm giao nhËn hµng hãa lµ CFS, chi phÝ ®ãng hµng vµ dì hµng khái container ®Òu do ng­êi chuyªn chë chÞu. C¸c b­íc trong quy tr×nh giao nhËn theo ph­¬ng ph¸p nµy nh­ sau: Ng­êi göi hµng giao hµng lÎ cña m×nh cho ng­êi chuyªn chë t¹i t¹i giao nhËn ®ãng gãi hµng lÎ(CFS)cña n¬i ®i. Ng­êi chuyªn chë, b»ng chi phÝ cña m×nh, ®ãng gãi hµng lÎ cña nhiÒu ng­êi göi hµng vµo container råi niªm phong, ®ãng kÑp ch×. Ng­êi chuyªn chë, b»ng chi phÝ cña m×nh, xÕp container lªn tµu vµ vËn chuyÓn ®Õn c¶ng ®Õn. Ng­êi chuyªn chë, b»ng chi phÝ cña m×nh, dì hµng hãa khái container vµ giao cho tõng ng­êi nhËn lÎ t¹i CFS c¶ng ®Õn. 7.3.Ph­¬ng ph¸p nhËn lÎ, giao nguyªn (LCL/FCL) §©y lµ ph­¬ng ph¸p th­êng ®­îc sö dông khi mét ng­êi göi hµng cÇn göi hµng cho nhiÒu ng­êi nhËn t¹i mét n¬i ®Õn. Chñ hµng giao l« hµng lÎ cho ng­êi gom hµng hoÆc ng­êi chuyªn chë t¹i c¸c CFS Ng­êi gom hµng hay ng­êi chuyªn chë ®ãng hµng vµo container sau khi ®· kiÓm tra h¶i quan. Ng­êi chuyªn chë xÕp container lªn tµu ®Ó chë. Ng­êi chuyªn chë dì container khái tµu vµ ®­a vÒ b·i container cña c¶ng ®Ón ®Ó giao cho ng­êi nhËn. 7.4.Ph­¬ng ph¸p nhËn nguyªn, giao lÎ (FCL/LCL): lµ ph­¬ng ph¸p ng­îc l¹i víi ph­¬ng ph¸p nhËn lÎ giao nguyªn. NghÜa lµ ng­êi chuyªn chë khi nhËn th× nhËn nguyªn container tõ chñ hµng vµ cã thÓ cÊp nhiÒu vËn ®¬n ®­êng biÓn t­¬ng øng víi sè l­îng ng­êi nhËn. T¹i n¬i ®Õn, ng­êi chuyªn chë sÏ giao lÎ cho tõng ng­êi nhËn t¹i CFS. Tõ thùc tiÔn giao nhËn hµng hãa vËn chuyÓn b»ng container gi÷a ng­êi vËn t¶i vµ chñ hµng, còng ®ång thêi gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ( ng­êi vËn t¶i thay mÆt ng­êi mua nhËn hµng), cã thÓ thÊy ®iÓm tíi h¹n (Critical point) trong mua b¸n hµng hãa ®ãng trong container lµ CY hoÆc CFS chø kh«ng ph¶i lµ lan can tµu. h¬n n÷a, khi mua b¸n hµng container vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn th× lan can tµu kh«ng cßn ý nghÜa lµm ranh giíi ph©n chia tr¸ch nhiÖm vµ rñi ro gi÷a ng­êi b¸n vµ ng­êi mua. Do vËy, kh«ng thÓ sö dông c¸c ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ FOB, CIF hay CFR mµ ph¶i dïng ®iÒu kiÖn t­¬ng øng nh­ FCA, CIP hay CPT. Ch­¬ng 2 thùc tr¹ng kinh doanh cña ®éi tµu vËn t¶i container viÖt nam LÞch sö ngµnh hµng h¶i vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®éi tµu container. LÞch sö ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam. ViÖt Nam ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong sè kh«ng nhiÒu quèc gia trªn thÕ giíi cã tiÒm n¨ng rÊt lín vÒ ngµnh hµng h¶i nh­ng ®ang ë thêi kú ®Çu cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Ngoµi bê biÓn dµi trªn 3.200km, cã nhiÒu vông, vÞnh vµ cöa s«ng nèi liÒn víi Th¸i B×nh D­¬ng, rÊt thuËn tiÖn ®Ó x©y dùng c¸c c¶ng biÓn, c¸c c¬ së söa ch÷a vµ ®ãng míi tµu biÓn vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹i dÞch vô hµng h¶i. ViÖt Nam cßn n»m gÇn kÒ tuyÕn hµng h¶i quèc tÕ quan träng nèi liÒn c¸c trung t©m kinh tÕ ph¸t triÓn s«i ®éng nhÊt thÕ giíi hiÖn nay. Víi lîi thÕ vÒ ®Þa lý vµ nh©n lùc, ViÖt Nam cßn cã thÓ ®ãng mét vai trß quan träng trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ h­íng ra biÓn cña mét sè quèc gia l¸ng giÒng kh«ng cã bê biÓn hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn ngµnh kinh tÕ biÓn. Ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam sau h¬n 30 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn, tuy ®Õn nay ch­a ngang tÇm nh÷ng n­íc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc còng nh­ tiÒm n¨ng s½n cã. Trong qu¸ tr×nh x©y dùng vµ ph¸t triÓn, tõ Côc vËn t¶i ®­êng biÓn ViÖt Nam ®Õn sù h×nh thµnh cña Tæng côc ®­êng biÓn råi Liªn hiÖp hµng h¶i vµ sù thµnh lËp cña Côc hµng h¶i ViÖt Nam, ngµnh hµng h¶i ®· ®ãng gãp xøng ®¸ng vµo sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ miÒn B¾c, gi¶i phãng miÒn Nam, thèng nhÊt ®Êt n­íc còng nh­ trong qu¸ tr×nh ®Êt n­íc ®ang trªn ®µ héi nhËp vµ ph¸t triÓn nh­ ngµy nay. §Æc biÖt, sù ra ®êi cña Côc hµng h¶i ViÖt Nam vµ viÖc thùc hiÖn nhiÖm vô qu¶n lý vÒ nhµ n­íc ®èi víi ngµnh hµng h¶i trªn ph¹m vi c¶ n­íc lµ mét b­íc ph¸t triÓn míi ®èi víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña toµn ngµnh hµng h¶i ViÖt nam. Ngoµi ra, kh«ng thÓ kh«ng nh¾c tíi sù thµnh lËp cña Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam (Vinalines) theo quyÕt ®Þnh sè 250/TTg ngµy 29/04/1995 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ trªn c¬ së s¾p xÕp l¹i mét sè doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn, bèc xÕp vµ dÞch vô hµng h¶i do Côc hµng h¶i ViÖt Nam vµ Bé Giao th«ng vËn t¶i qu¶n lý. Ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam do ChÝnh phñ phª chuÈn t¹i NghÞ ®Þnh sè 79CP ngµy 22/11/1995. Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®éi tµu quèc gia. Cã thÓ nãi, ®éi tµu biÓn ViÖt Nam ®· ®­îc h×nh thµnh tõ nh÷ng n¨m 1965-1970 do nhu cÇu kh¸ch quan cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x©y dùng Chñ nghÜa x· héi ë miÒn B¾c vµ nhu cÇu chi viÖn cho cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n­íc ë miÒn Nam víi sù thµnh lËp cña Côc vËn t¶i ®­êng biÓn ViÖt Nam vµo ngµy 10/7/1965. Côc vËn t¶i ®­êng biÓn cã tr¸ch nhiÖm qu¶n lý, chØ huy c¸c c¬ së, bé phËn trong ngµnh: hÖ thèng c¸c c¶ng biÓn, ®éi tµu biÓn, ®¹i lý tµu biÓn, b¶o ®¶m hµng h¶i, c«ng nghiÖp söa ch÷a c¬ khÝ, x©y dùng c«ng tr×nh thñy vµ tr­êng ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt ®­êng biÓn. Tuy nhiªn, chiÕn tranh ®· g©y ra mét hËu qu¶ kh¸ nÆng nÒ ®èi víi ngµnh ®­êng biÓn. HÇu hÕt cÇu c¶ng, bÕn b·i ®Òu bÞ h­ háng. Luång l¹ch nhiÒu chç n«ng c¹n ch­a ®­îc kh¬i th«ng. C¬ së s¶n xuÊt trong nhiÒu n¨m bÞ ph©n t¸n ë kh¾p n¬i. §êi sèng cña c¸n bé , c«ng nh©n viªn trong ngµnh gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n. tr­íc yªu cÇu phôc håi vµ tæ chøc l¹i s¶n xuÊt cña ngµnh ®­êng biÓn, Bé Giao th«ng vËn t¶i ®· ra quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ bèn ®éi tµu vµ thµnh lËp c«ng ty vËn t¶i ViÖt Nam. Nh­ vËy, cã thÓ nãi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam ®­îc chÝnh thøc tÝnh tõ ngµy 01/07/1970 víi sù thµnh lËp cña mét ®¬n vÞ vËn t¶i mang tÇm chÝnh quy ®Çu tiªn lµ C«ng ty vËn t¶i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp nhÊt c¸c ®éi tµu: "Gi¶i phãng","Tù lùc","QuyÕt th¾ng",vµ "H÷u NghÞ" víi 217 ®Çu ph­¬ng tiÖn, tæng träng t¶i kho¶ng 34.000 DWT bao gåm nhiÒu chñng lo¹i, ®a sè cã träng t¶i 50-100 tÊn vµ xµ lan chë dÇu. Mét c¸ch tãm t¾t, cã thÓ chia qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam thµnh c¸c giai ®o¹n nh­ sau: 2.1.Giai ®o¹n 1970-1975 Sau khi C«ng ty vËn t¶i biÓn ViÖt Nam ra ®êi, Côc vËn t¶i ®­êng biÓn ®· cã mét lùc l­îng vËn chuyÓn t­¬ng ®èi lín vµ tõng b­íc x¸c ®Þnh ®­îc ph­¬ng thøc vËn chuyÓn thÝch hîp. C¸c tµu lín ch¹y cung H¶i phßng-Hßn Ng­-BÕn Thñy, c¸c tµu nhá thùc hiÖn chuyÓn t¶i cung Hßn Ng­ vµo c¸c ch©n hµng bªn bê s«ng Lam, cöa Héi(NghÖ An) hay s«ng Gianh(Qu¶ng B×nh). §éi tµu biÓn cña ta ®· hoµn thµnh xuÊt s¾c nhiÖm vô vËn chuyÓn hµng qu©n sù, l­¬ng thùc, thùc phÈm vµ c¸c nhu yÕu phÈm kh¸c phôc vô cho khu IV vµ chi viÖn cho chiÕn tr­êng miÒn Nam. Trong n¨m 1971, Côc ®· ®iÒu 33 tµu, vËn chuyÓn ®­îc 134.000 tÊn hµng vµo th¼ng khu IV, tiÕt kiÖm ®­îc nhiÒu triÖu ®ång. Trong nh÷ng n¨m cuèi cña cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n­íc, ®éi tµu biÓn ®· b¾t ®Çu ®­îc bæ sung mét sè tµu cã träng t¶i lín h¬n nh­ tµu 20-07, S«ng L«, S«ng §µ, Hßa B×nh ( träng t¶i tõ 1000-4500 DWT). §©y chñ yÕu lµ nguån bæ sung do c¸c n­íc XHCN anh em gióp, riªng tµu 20-07 ®­îc ®ãng lÇn ®Çu tiªn t¹i ViÖt Nam, vµ ®­îc hoµn thiÖn t¹i Trung Quèc. §Õn n¨m 1974, ba tµu: S«ng H­¬ng, §ång Nai vµ H¶i Phßng cã träng t¶i gÇn 10.000 DWT/chiÕc ®­îc bæ sung vµo ®éi tµu biÓn ViÖt Nam. Khi cuéc kh¸ng chiÕn chèng Mü cøu n­íc kÕt thóc th¾ng lîi, nh÷ng tµu nµy ®· ®­îc huy ®éng vËn chuyÓn ngay hµng qu©n sù vµ ng­êi vµo thµnh phè Hå ChÝ Minh phôc vô cho c«ng t¸c an ninh quèc phßng thêi k× ®Çu sau gi¶i phãng. N¨m 1975, b»ng ph­¬ng thøc vay mua th«ng qua b¶o l·nh cña Ng©n hµng Ngo¹i th­¬ng ViÖt nam, ®éi tµu biÓn lÇn ®Çu tiªn ®­îc bæ sung 2 tµu chë dÇu s¶n phÈm lµ Cöu Long 1 vµ Cöu Long 2 víi träng t¶i 20.800 DWT/chiÕc dïng ®Ó vËn chuyÓn x¨ng dÇu nhËp khÈu tõ §«ng Nam ¸ vÒ ViÖt Nam. 2.2.Giai ®o¹n 1976-1985 Nh÷ng n¨m ®Çu sau chiÕn tranh, ®Êt n­íc ta gÆp mu«n vµn khã kh¨n. Víi mét nÒn kinh tÕ bÞ tµn ph¸ nÆng nÒ, nhiÖm vô chÝnh trÞ chñ yÕu cña giai ®o¹n nµy lµ kh«i phôc, ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng quèc phßng ®Ó gi÷ v÷ng hßa b×nh vµ x©y dùng ®Êt n­íc. NhiÖm vô cña ngµnh Giao th«ng vËn t¶i nãi chung vµ ngµnh ®­êng biÓn nãi riªng lµ cïng víi c¸c ngµnh kh¸c ®¶m b¶o nhu cÇu cÊp thiÕt cho ®Êt n­íc nh­ l­¬ng thùc thùc phÈm, x¨ng dÇu, ph©n bãn, xi m¨ng, m¸y mãc thiÕt bÞ. Tõ nh÷ng yªu cÇu cÊp thiÕt ®ã, th¸ng 3/1975, Côc ®­êng biÓn ®· t¸ch mét phÇn ph­¬ng tiÖn cña C«ng ty v©n t¶i biÓn VIÖt nam ®Ó thµnh lËp C«ng ty vËn t¶i ven biÓn(VIETCOSHIP), chuyªn vËn chuyÓn nh÷ng tuyÕn ng¾n trong n­íc. Sè l­îng tµu cã träng t¶i lín tõ 1.000-9.600 DWT gåm 8 chiÕc ®­îc gi÷ l¹i ®Ó chuyªn vËn chuyÓn tuyÕn n­íc ngo¹i phôc vô ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. Liªn tiÕp trong c¸c n¨m tõ 1975-1977, ngµnh hµng h¶i tiÕp tôc ph¸t triÓn ®éi tµu cña m×nh th«ng qua h×nh thøc vay mua. Lo¹i tµu chñ yÕu lµ tµu mét boong chë hµng rêi, chë gç ®­îc ®ãng t¹i NhËt B¶n. Träng t¶i cña nhãm tµu nµy lµ lo¹i 6000 DWT vµ 10.000-12.000 DWT. §Õn n¨m 1977, ®éi tµu biÓn ViÖt Nam cã thªm mét con tµu míi vµ hiÖn ®¹i nhÊt tõ tr­íc ®Õn nay lµ tµu HËu Giang cã träng t¶i 12.000 DWT. §©y lµ con tµu ®­îc ®ãng t¹i §an M¹ch, do chÝnh phñ §an M¹ch hç trî nguån vèn. Cho tíi nh÷ng n¨m 1978-1980, Côc ®­êng biÓn ViÖt Nam ®· ®Æt ®ãng thªm 4 tµu lo¹i 2 boong cã träng t¶i trªn 15.000 DWT. Sau 3 n¨m theo dâi kiÓm tra ®ãng míi, 4 tµu nµy ®· ®­îc tiÕp nhËn vµ ®­a vµo khai th¸c trªn tuyÕn vËn t¶i ViÖt Nam-Ên §é vµ B¾c ¢u ®Ó chë hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®ång thêi nhËn hµng nhËp khÈu chñ yÕu tõ c¸c n­íc XHCN §«ng ¢u. §Õn n¨m 1980, lo¹i tµu nµy ®· më thªm tuyÕn ®i Ch©u Mü, Ch©u Phi, ®¸nh dÊu mét b­íc tr­ëng thµnh cña ngµnh hµng h¶i ViÖt nam trong viÖc më réng thÞ tr­êng, më réng tuyÕn ho¹t ®éng, dÇn hßa nhËp víi thÞ tr­êng quèc tÕ. Trong giai ®o¹n nµy, h­íng ph¸t triÓn ®éi tµu b»ng ph­¬ng thøc vay mua vµ thuª mua vÉn ®­îc duy tr×. §éi tµu biÓn tõng b­íc ®­îc bæ sung c¸c lo¹i tµu cã träng t¶i võa vµ nhá tõ 5.000-10.000 DWT phï hîp víi quy m« ho¹t ®éng võa ch¹y trong n­íc ®Ó l­u th«ng hµng hãa B¾c-Nam, võa phôc vô xuÊt nhËp khÈu. Ngoµi ra, tõ cuèi nh÷ng n¨m 1970, Bé Ngo¹i th­¬ng còng lÇn l­ît mua mét sè tµu cã träng t¶i 10.000-16.000 DWT treo cê n­íc ngoµi ®Ó vËn chuyÓn hµng hãa xuÊt nhËp khÈu gi÷a ViÖt Nam vµ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ còng nh­ c¸c n­íc XHCN §«ng ¢u. Vµ cho tíi th¸ng 6-1982, toµn bé ®éi tµu nµy ®· ®­îc chuyÓn giao cho tæng c«ng ty VOSCO thuéc tæng côc §­êng biÓn-Bé Giao th«ng vËn t¶i qu¶n lý vµ khai th¸c. Còng trong thêi gian nµy, c¸c ®éi tµu ®Þa ph­¬ng cña mét sè thµnh phè vµ tØnh thµnh lín cã c¶ng biÓn ®· b¾t ®Çu ra ®êi vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, nh÷ng ®éi tµu ®Þa ph­¬ng nµy chñ yÕu lµ nh÷ng tµu cã träng t¶i nhá tõ 2.000-4.000 DWT . 2.3.Giai ®o¹n 1986-1995 Trong giai ®o¹n nµy, m« h×nh qu¶n lý ngµnh ®­êng biÓn liªn tôc ®­îc thay ®æi, tõ Côc ®­êng biÓn ViÖt Nam chuyÓn thµnh Tæng côc ®­êng biÓn, sau ®ã ®­îc ®æi thµnh Liªn hiÖp hµng h¶i ViÖt nam vµ cuèi cïng lµ Côc Hµng h¶i ViÖt Nam. N¨m 1986, nÒn kinh tÕ n­íc ta b¾t ®Çu chuyÓn h­íng tõ c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ tr­êng. Cïng víi sù thay ®æi tõng b­íc cña nÒn kinh tÕ, ph¸t triÓn ®éi tµu biÓn còng nh­ c¸c c¶ng biÓn vµ c¸c dÞch vô hµng h¶i kh¸c ®· trë thµnh mét nhu cÇu kh¸ch quan. Tuy vËy, ngµnh hµng h¶i thêi gian nµy l¹i vÉn ®ang trong tinh tr¹ng tr× trÖ vµ kh¸ tôt hËu do vÉn ch­a tho¸t ®­îc khái cã chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®ång thêi l¹i phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo sù viÖn trî cña khèi XHCN. Trong khi ®ã, xu h­íng chuyªn m«n hãa trong vËn t¶i biÓn thÕ giíi ngµy cµng ph¸t triÓn, ®Æc biÖt lµ xu h­íng container hãa. Cßn ®èi víi ViÖt Nam, cho tíi tr­íc n¨m 1988, lo¹i h×nh vËn chuyÓn b»ng container lµ ®iÒu kh¸ míi mÎ. Sù ra ®êi cña liªn doanh vËn t¶i biÓn ViÖt Ph¸p(GEMATRANS) n¨m 1988 lµ b­íc khëi ®Çu ®¸nh dÊu sù tham gia cña ViÖt Nam vµo ph­¬ng thøc vËn chuyÓn tiªn tiÕn trªn thÕ giíi. TiÕp theo ®ã, hµng lo¹t c¸c h·ng vËn chuyÓn container lín trªn thÕ giíi ®· lÇn l­ît ®Æt ®Õn ViÖt Nam. Gi¸ c­íc container liªn tôc gi¶m do c¸c c«ng ty c¹nh tranh m¹nh mÏ trong khi vai trß qu¶n lý cña Nhµ n­íc l¹i kh«ng ®­îc ph¸t huy ®Çy ®ñ. Cho ®Õn nh÷ng n¨m 1990-1995, sù ho¹t ®éng yÕu kÐm cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam ®· ®­îc béc lé mét c¸ch râ nÐt nhÊt. Tuæi tµu trung b×nh cña c¸c ®éi tµu ngµy cµng cao mµ hÇu nh­ kh«ng cã sù ®Çu t­ bæ sung thay thÕ. Tr×nh ®é qu¶n lý vµ tay nghÒ cña thuyÒn viªn ngµy cµng l¹c hËu so víi c¸c n­íc kh¸c trong khu vùc. §Æc biÖt, c¸c ®éi tµu ®Þa ph­¬ng liªn tôc bÞ thua lç, dÇn dÇn ph¶i tù gi¶i thÓ hoÆc thanh lý, sè l­îng Ýt ái cßn l¹i hÇu hÕt chØ ch¹y tuyÕn trong n­íc vµ chë hµng néi ®Þa. Cã thÓ nãi, trong giai ®o¹n nµy, ®éi tµu biÓn cña ta ®· kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu míi cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, nhÊt lµ tõ ®Çu nh÷ng n¨m 1990 khi nÒn kinh tÕ ®· v­ît qua ®­îc giai ®o¹n khã kh¨n nhÊt, b¾t ®Çu ®i vµo æn ®Þnh vµ tõng b­íc ph¸t triÓn. 2.4.Giai ®o¹n 1996-nay Giai ®o¹n nµy ®¸nh dÊu nhiÒu thay ®æi quan träng trong tæ chøc ngµnh hµng h¶i. Vµ tõ khi Tæng c«ng ty hµng h¶i ®­îc thµnh lËp, ho¹t ®éng cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng khÝch lÖ. Tr­íc hÕt, Tæng c«ng ty hµng h¶i tËp trung ph¸t triÓn c¸c lo¹i tµu chuyªn dông mµ ®éi tµu tr­íc ®©y ch­a ®¸p øng ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng nh­ tµu chë hµng rêi, tµu container,tµu chë dÇu th«, dÇu s¶n phÈm. Cô thÓ: Cuèi n¨m 1996, nhãm 3 chiÕc tµu cã träng t¶i tõ 21.000-25.000 DWT ®· ®­îc mua nh»m phôc vô xuÊt khÈu than vµ nhËp khÈu ph©n bãn d¹ng rêi. Tõ n¨m 1997-2000, ®éi tµu container ®­îc Tæng c«ng ty trùc tiÕp ®Çu t­ ph¸t triÓn, gåm 9 chiÕc víi tæng träng t¶i 6.106 TEU, phÇn nµo ®¸p øng ®­îc nhu cÇu l­u chuyÓn container gi÷a c¸c c¶ng néi ®Þa còng nh­ gi÷a ViÖt Nam vµ khu vùc §«ng Nam ¸. Cuèi n¨m 1998, lÇn ®Çu tiªn ®éi tµu biÓn n­íc ta cã 1 tµu chë dÇu th« träng t¶i 60.900 DWT do c«ng ty vËn t¶i dÇu khÝ ViÖt Nam(Falcon) khai th¸c. Ngoµi ra, tæng c«ng ty hµng h¶i còng rÊt chó träng ®Èy m¹nh viÖc trÎ hãa ®éi tµu hiÖn cã. Vµ tÝnh tõ n¨m 1995 ®Õn cuèi n¨m 2000, tæng sè tµu c¸c lo¹i ®­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn lµ 34 chiÕc, tæng träng t¶i 490.004 DWT, chñ yÕu lµ tµu chuyªn dông chë dÇu, chë hµng kh«, hµng rêi vµ container. C¬ cÊu ®éi tµu biÓn ViÖt Nam ®· b­íc ®Çu ®­îc thay ®æi, tæng träng t¶i ®éi tµu ®­îc t¨ng ®¸ng kÓ, ®i ®«i víi viÖc t¨ng søc c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ®éi tµu. Sù ph¸t triÓn ®éi tµu container nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Nh÷ng n¨m gÇn ®._.n qu¶n lý cÊp trªn cÇn ®­a ra nh÷ng tiªu chuÈn vÒ qu¶n lý vµ c¸n bé. C¸c doanh nghiÖp sÏ c¨n cø vµo nh÷ng tiªu chuÈn nµy ®Ó s¾p xÕp l¹i, tæ chøc sö dông vµ cã kÕ ho¹ch ®µo t¹o c¸n bé cã ®ñ tr×nh ®é thùc hiÖn nhiÖm vô. Trong qu¶n lý khai th¸c tµu nãi chung cã hai m¶ng c«ng viÖc chÝnh võa ®éc lËp võa cã liªn quan chÆt chÏ: ®ã lµ khai th¸c tµu vµ qu¶n lý kü thuËt tµu. t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ®Ó gi¶m chi phÝ ®Õn møc thÊp nhÊt, n¾m v÷ng t×nh tr¹ng kü thuËt cña tõng con tµu ®Ó ®¶m b¶o tµu ho¹t ®éng ë tr¹ng th¸i tèt nhÊt. Yªu cÇu ®ã ngµy cµng trë nªn cÊp thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong mét m«i tr­êng c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay. Tù do hãa hßan toµn c¸c dÞch vô hµng h¶i nãi chung vµ c¸c dÞch vô liªn quan ®Õn vËn t¶i container nãi riªng lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan cña héi nhËp vµ ph¸t triÓn. Song chóng ta còng cÇn thªm mét thêi gian cho c¸c doanh nghiÖp ®ñ søc hßa nhËp tr­íc khi cã ngµy cµng nhiÒu c¸c c«ng ty n­íc ngoµi ®­îc phÐp vµo ho¹t ®éng t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa. Tr­íc m¾t, chóng ta vÉn cÇn gi÷ ®éc quyÒn vÒ mét sè dÞch vô trong ®ã cã liªn quan ®Õn dÞch vô vËn t¶i container. §ång thêi, c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ®a d¹ng hãa c¸c dÞch vô vËn t¶i container hiÖn cã, dÞch vô nµy hç trî dÞch vô kia trong mét quy tr×nh c«ng nghiÖp khÐp kÝn. Vµ ®Ó thu hót ®­îc kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ c¸c kh¸ch hµng n­íc ngoµi cã ®ßi hái cao, ®Ó kh¸ch hµng cã lßng tin vµo dÞch vô cña vËn t¶i container ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp cÇn xem xÐt ho¹t ®éng ®Ó ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ISO. V× ®©y lµ mét trong nh÷ng chuÈn mùc cña ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô nãi chung vµ dÞch vô vËn t¶i container nãi riªng. Nã còng lµ c«ng cô n©ng cao uy tÝn cña ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. §èi víi ta ®©y cßn lµ mét ®iÒu t­¬ng ®èi míi mÎ, tuy nhiªn l¹i lµ ®iÒu chóng ta buéc ph¶i nghiªn cøu ¸p dông trong yªu cÇu héi nhËp vµph¸t triÓn . LÊy mét vÝ dô, ®èi víi c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i biÓn nãi chung vµ doanh nghiÖp trong lÜnh vùc vËn t¶i container nãi riªng, vÊn ®Ò thùc hiÖn Bé luËt qu¶n lý an toµn (ISM code) ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c tµu tõ ngµy 01/07/2002, c¸c chñ tµu ph¶i ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu hÕt søc kh¾t khe ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho tÝnh m¹ng con ng­êi, hµng hãa vËn chuyÓn vµ con tµu còng nh­ c¸c tµi s¶n kh¸c. c¸c chñ hµng sÏ kh«ng ký hîp ®ång víi nh÷ng chñ tµu kh«ng tu©n theo bé luËt nµy. V× thÕ, c¸c chñ tµu viÖt nam cÇn nhanh chãng ®æi míi nh»m ®¸p øng yªu cÇu cña Bé luËt qu¶n lý an toµn ®Ó ®­îc ®¨ng kiÓm cÊp giÊy chøng nhËn phï hîp. Mét vÊn ®Ò quan träng kh¸c ®ã lµ c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn ViÖt Nam cÇn chó träng vµ ®Èy nhanh ph¸t triÓn vËn t¶i chuyªn tuyÕn liner. §©y lµ mét h×nh thøc tæ chøc kinh doanh khai th¸c vËn t¶i biÓn cã hiÖu qu¶, ®­îc c¸c h·ng tµu lín trªn thÕ giíi kh«ng ngõng c¶i tiÕn vµ ¸p dông réng r·i. HiÖn nay, ®èi víi c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn ViÖt Nam, møc ®é ¸p dông m« h×nh tæ chøc khai th¸c vËn t¶i liner cßn rÊt h¹n chÕ. Trong khi ®ã, nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nhu cÇu vËn t¶i lu«n t¨ng víi tèc ®é cao, ®Æc biÖt ®èi víi hµng container. N¨m 1985, tæng khèi l­îng container th«ng qua míi ®¹t 12.800 TEU, ®Õn n¨m 2001 ®· t¨ng lªn 1,34 triÖu TEU vµ n¨m 2002 ®¹t 1,4 triÖu TEU (kho¶ng 10 triÖu tÊn hµng). Nhu cÇu vËn chuyÓn hµng container xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt nam theo dù kiÕn ®Õn n¨m 2010 sÏ t¨ng gÊp 3 lÇn so víi hiÖn nay. Nh­ng hiÖn nay, vËn t¶i hµng container ®­êng biÓn cña ta chñ yÕu vÉn do c¸c h·ng n­íc ngßai vµ c¸c c«ng ty liªn doanh thùc hiÖn nh­ APM, APL, NOL, Wanhai lines, Gematrans, Saigon Shipping.. Theo sè liÖu thèng kª, hµng container xuÊt nhËp khÈu qua c¶ng H¶i Phßng hiÖn t¹i do gÇn 30 h·ng tµu vËn chuyÓn, chñ yÕu lµ 4 h·ng lín lµ APM, APL, Wanhai lines vµ Gematrans (chiÕm 88% khèi l­îng vËn chuyÓn). Cßn t¹i thµnh phè Hå ChÝ Minh, 4 h·ng lín nµy chiÕm 70% khèi l­îng hµng container xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam trong sè trªn 40 h·ng tµu. Khèi l­îng container do ®éi tµu biÓn ViÖt Nam vËn chuyÓn cßn ch­a ®¸ng kÓ ( d­íi 10%). C¸c tµu container cña Tæng c«ng ty hµng h¶i vµ mét sè c«ng ty vËn t¶i kh¸c míi chØ ho¹t ®éng trªn tuyÕn feeder trong khu vùc, ®Õn c¸c c¶ng Singapore, Hongkong, §µi Loan, Indonesia vµ c¸c c¶ng ven biÓn n­íc ta. Cho ®Õn nay, n¨ng lùc kinh doanh khai th¸c vËn t¶i chuyªn tuyÕn liner cña c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn n­íc ta cßn kh¸ nhá bÐ. Nh­ trªn ®· ®Ò cËp, xu thÕ container hãa vÉn tiÕp tôc ph¸t triÓn trªn thÞ tr­êng vËn t¶i quèc tÕ vµ xu h­íng ph¸t triÓn tµu container thÕ hÖ míi còng gia t¨ng m¹nh mÏ. Khèi l­îng container th«ng qua 100 c¶ng hµng ®Çu thÕ giíi ®¹t tíi 192,3 triÖu TEU (n¨m 2001) trong ®ã cã 61 c¶ng cã n¨ng lùc th«ng qua ®¹t trªn 1 triÖu TEU. Dù b¸o ®Õn n¨m 2010, khèi l­îng hµng container qua c¸c c¶ng biÓn thÕ giíi sÏ t¨ng lªn kho¶ng 407-525 triÖu TEU. Vµ nÕu nh­ n¨m 1988 trªn thÕ giíi míi chØ cã 5 tµu container víi søc chë b×nh qu©n > 4.000 TEU th× ®Õn n¨m 2002 ®· cã 250 tµu container cã søc chë b×nh qu©n > 5.400 TEU. N¨m 2003, tiÕp tôc bæ sung 18 tµu container søc chë b×nh qu©n lµ 6.600 TEU vµo ®éi tµu container thÕ giíi. §ång thêi, tµu container thÕ hÖ míi cã søc chë 12.000-15.000 TEU sÏ ®­îc sö dông réng r·i trong nh÷ng thËp kû tíi. Mét ®Æc tr­ng næi bËt nhÊt trong kinh doanh khai th¸c vËn t¶i biÓn thÕ giíi hiÖn nay lµ c¸c h·ng vËn t¶i container ®ang më réng thÞ tr­êng ë c¶ chÆng trªn ®Êt liÒn. Hä ®Çu t­ vµo viÖc ph¸t triÓn m¹ng l­íi giao th«ng, mua s¾m ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé, liªn doanh víi c¸c h·ng vËn t¶i kh¸c ®Ó khai th¸c theo ph­¬ng thøc door to door, ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cho c¸c nhµ s¶n xuÊt vµ c¸c c«ng ty ®a quèc gia, t¹o nªn mét lo¹i h×nh dÞch vô cã lîi thÕ c¹nh tranh h¬n(logistic). Xu thÕ ph¸t triÓn dÞch vô vËn t¶i ®a ph­¬ng thøc vµ logistic ®ang ®­îc c¸c h·ng vËn t¶i chuyªn tuyÕn quan t©m. Tr­íc nh­ cÇu ph¸t triÓn vµ héi nhËp nh­ vËy, vÊn ®Ò quan träng víi c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn ViÖt Nam lµ lµm thÕ nµo ®Ó ®ñ n¨ng lùc, ®ñ uy tÝn, cã vÞ trÝ vµ vai trß lín h¬n trªn thÞ tr­êng vËn t¶i biÓn thÕ giíi, vµ khi ®ã, viÖc ®Èy nhanh ph¸t triÓn vËn t¶i chuyªn tuyÕn liner lµ mét ®iÒu cÊp thiÕt. VÒ phÝa c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu, h¶i quan vµ tæ chøc kh¸c. C¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu ViÖt nam nªn nhËn thøc ®­îc vÒ yªu cÇu ph¸t triÓn cña ®éi tµu biÓn ViÖt nam vµ ®éi tµu container nãi riªng ®Ó mua FOB, b¸n CIF, ­u tiªn dµnh quyÒn vËn t¶i cho ®éi tµu container trong n­íc. C¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu còng cÇn nhËn ®­îc nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vÒ tµi chÝnh nh­ ®­îc ­u tiªn b¶o l·nh cho vay vèn víi l·i suÊt ­u ®·i, gi¶m thuÕ xuÊt nhËp khÈu ®èi víi nh÷ng l« hµng mua FOB, b¸n CIF, gi¶m mét sè lo¹i phÝ vµ lÖ phÝ. B¶n th©n c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu còng nªn cã quy ®Þnh khuyÕn khÝch viÖc trùc tiÕp ®µm ph¸n vµ kÕt ®­îc nh÷ng hîp ®ång theo ®iÒu kiÖn mua FOB, b¸n CIF. VÒ phÝa h¶i quan vµ c¸c tæ chøc kh¸c, yªu cÇu cÊp thiÕt hiÖn nay lµ ph¶i ®¬n gi¶n hãa c¸c thñ tôc h¶i quan, c¶i tiÕn thñ tôc qu¶n lý hµng hãa xuÊt nhËp khÈu phï hîp víi th«ng lÖ vµ c¸c c«ng ­íc quèc tÕ mµ ta ®· tham gia. CÇn tiÕp tôc hoµn thiÖn vµ ®æi míi c¸c c«ng cô nh­ thuÕ xuÊt nhËp khÈu, thñ tôc h¶i quan, h¹n ng¹ch xuÊt nhËp khÈu, qu¶n lý ngo¹i tÖ vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i, ®ång thêi ®Èy m¹nh ho¹t ®éng chèng gian lËn th­¬ng m¹i ®Ó thùc sù t¹o cho c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i mét m«i tr­êng ho¹t ®éng vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh. KÕt luËn Ngay sau khi xuÊt hiÖn n¨m 1956, container ®· cã sù ph¸t triÓn thÇn kú. Giai ®o¹n 1975 - 1994, sè l­îng container ®­îc xÕp dì t¨ng 7 lÇn tõ 17,4 triÖu lªn 126,6 triÖu TEU. §Ó ®¸p øng ®­îc khèi l­îng vËn chuyÓn hµng container ngµy cµng gia t¨ng trªn ph¹m vi toµn cÇu, xu h­íng ph¸t triÓn container cã träng t¶i lín cã chiÒu h­íng t¨ng m¹nh. Ngoµi c¸c cì tµu container thÕ hÖ hiÖn nay ®ang sö dông nh­ Panamax(4.800 TEU), Post-Panamax(6.000-7.000 TEU), sÏ tiÕp tôc triÓn khai c¸c ®éi tµu Super Post-Panamax(9.000 TEU) vµ Mega-container Ship(15.000 TEU). §èi víi khu vùc Ch©u ¸-Th¸i B×nh D­¬ng, ®· cã nh÷ng thay ®æi ®¸ng kÓ trong ngµnh vËn t¶i. Nh÷ng thay ®æi nµy ®· t¹o ra nh÷ng t¸c ®éng lín lªn c¸c c«ng ty vËn t¶i, vµ container ho¸ tiÕp tôc ®ãng mét vai trß thiÕt yÕu cho sù t¨ng tr­ëng vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ cña khu vùc trong qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸. Nhê vµo sù ph¸t triÓn vÒ th­¬ng m¹i còng nh­ ngµnh s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cña hµng ho¸, khèi l­îng hµng ®­îc vËn chuyÓn b»ng container ®· t¨ng ®¸ng kÓ. §iÒu nµy ®· gióp cho container ho¸ trë thµnh mét kÕt qu¶ tÊt nhiªn cña nh÷ng thay ®æi trong xu h­íng th­¬ng m¹i quèc tÕ. Trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi, c¸c n­íc Asean còng kh«ng ®øng ngoµi xu thÕ ph¸t triÓn vò b·o cña vËn t¶i container. Asean ®ang tõng b­íc thùc hiÖn viÖc tù do hãa vµ th­¬ng m¹i hãa c¸c dÞch vô hµng h¶i nãi chung vµ c¸c dÞch vô vËn t¶i container nãi riªng, t×m c¸ch ®Ó t¨ng n¨ng lùc vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. §Ó c¸c doanh nghiÖp vËn t¶i container cña ViÖt Nam cã thÓ héi nhËp, tham gia ho¹t ®éng kinh doanh mét c¸ch b×nh ®¼ng víi c¸c h·ng tµu lín trong khu vùc vµ thÕ giíi, bªn c¹nh nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî cña nhµ n­íc, b¶n th©n mçi doanh nghiÖp nhµ n­íc nh­ Tæng c«ng ty hµng h¶i hay c¸c doanh nghiÖp t­ nh©n vµ liªn doanh ph¶i n¾m ®­îc thêi c¬ cña giai ®o¹n chuyÓn ®æi ®Ó nhanh chãng n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh vµ kiÖu qu¶ kinh doanh, kh«ng û l¹i vµo chÝnh s¸ch b¶o hé t¹m thêi cña Nhµ n­íc. Phô lôc 1: B¶ng thèng kª sè liÖu thùc hiÖn s¶n l­îng(QXNK) (§¬n vÞ: ngh×n tÊn) vµ thÞ phÇn vËn t¶i (%) cña ®éi tµu biÓn ViÖt Nam. N¨m QXNK ThÞ phÇn vËn t¶i 1996 34.980 10 1997 38.470 12 1998 42.796 14 1999 49.300 14 2000 52.130 15 2001 57.791 16 2002 77.370 16,5 Nguån: sè liÖu cña Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam-2003 Phô lôc 2: Møc ®é container hãa ®èi víi mét sè c¶ng lín (tû lÖ cña hµng b¸ch hãa) C¶ng 1995 1996 1997 1998 1999 2000 Singapore 91,0 91,5 91,6 92,1 89,9 93,0 Hongkong 86,7 85,6 85,5 86,1 92,1 92,1 LongBeach 96,5 96,9 96,9 95,5 96,5 92,3 Pusan 72,8 __ 75,1 75,5 73,4 74,4 Yokohama 57,2 54,3 55,4 56,6 57,5 60,1 Rotterdam 54,5 57,8 58,2 55,3 60,2 60,1 Antwerp 50,9 56,4 56,9 57,0 60,1 59,6 Hamburg 81,4 84,2 86,5 80,4 85,7 85,9 Oakland 91,5 90,2 90,2 88,7 90,0 91,4 Bremen 73,4 72,9 72,5 70,3 70,5 70,0 Nguån: C¬ së d÷ liÖu vÒ c¶ng-2001 Phô lôc 3: KÕ ho¹ch ®Çu t­ ph¸t triÓn ®éi tµu cña Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam n¨m 2003 STT Lo¹i tµu Sè l­îng I. KÕ ho¹ch ®ãng míi trong n­íc 1 Tµu hµng kh« träng t¶i ®Õn 4.000 DWT 2 2 Tµu hµng kh« träng t¶i 6.500-8.000 DWT 2 3 Tµu hµng kh« träng t¶i 12.000-15.000 DWT 3 II. KÕ ho¹ch mua tµu ®ang kinh doanh tõ n­íc ngoµi 1 Tµu hµng kh« träng t¶i 6.500-10.000 DWT 7 2 Tµu hµng kh« träng t¶i 10.000-15.000 DWT 2 3 Tµu hµng kh« träng t¶i trªn 15.000 DWT 6 4 Tµu dÇu s¶n phÈm träng t¶i 30.000-40.000 DWT 1 5 Tµu chë nhùa ®­êng träng t¶i kho¶ng 2.000 DWT 1 6 Tµu container 500-1.000 TEU 2 7 Tµu container 1000-1.500 TEU 2 Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2002-Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam Phô lôc 4 : S¶n l­îng vËn t¶i cña Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam- 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ChØ tiªu §¬n vÞtÝnh KÕ ho¹ch2003 Thùc hiÖn6 th¸ng 2002 Thùc hiÖn6 th¸ng 2003 So s¸nh víi KH 2003 Cïng kú2002 1.Hµng hãa vËn t¶i TÊn 14,850,000 6,799,780 6,957,241 47% 102% -VËn t¶i n­íc ngoµi TÊn 11,960,000 5,123,934 5,692,545 48% 111% -VËn t¶i trong n­íc TÊn 2,890,000 1,675,846 1,264,696 44% 75% -VËn t¶i container TEU 259,000 140,162 127,587 49% 91% VËn t¶i container néi ®Þa TEU 63,000 38,027 31,000 49% 82% 2.Hµng th«ng qua c¶ng TÊn 27,700,000 12,614,994 13,839,499 50% 110% -Hµng xuÊt khÈu TÊn 5,896,000 2,431,324 2,860,744 49% 118% -Hµng nhËp khÈu TÊn 13,146,000 552,831 6,376,680 49% 115% -Hµng néi ®Þa TÊn 8,658,000 4,630,839 4,602,075 53% 99% -Hµng container TEU 693,000 293,951 348,255 50% 118% Nguån: B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003-Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam-Th¸ng 7/2003 Phô lôc 5: S¶n l­îng vËn t¶i cña Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam- n¨m 2002 ChØ tiªu §¬n vÞtÝnh KÕ ho¹ch2002 Thùc hiÖn2001 Thùc hiÖn2002 So s¸nh víi KH 2002 Thùc hiÖn2001 1.Hµng hãa vËn t¶i TÊn 1,307,500 12,199,230 13,806,274 106% 113% -VËn t¶i n­íc ngoµi TÊn 10,235,000 9,104,468 10,702,592 105% 118% -VËn t¶i trong n­íc TÊn 2,840,000 3,094,762 3,103,682 109% 100% -VËn t¶i container TEU 250,000 235,881 259,000 104% 110% VËn t¶i container néi ®Þa TEU 65,000 51,881 69,000 106% 133% 2.Hµng th«ng qua c¶ng TÊn 23,900,000 21,832,926 25,872,909 108% 119% -Hµng xuÊt khÈu TÊn 5,000,000 5,035,741 5,223,364 104% 104% -Hµng nhËp khÈu TÊn 10,950,000 10,018,827 11,989,432 109% 120% -Hµng néi ®Þa TÊn 7,950,000 6,778,358 8,660,113 109% 128% -Hµng container TEU 609,000 521,266 652,700 107% 125% Nguån:B¸o c¸o kÕt qu¶ SXKD n¨m 2002-Tæng c«ng ty hµng h¶i-Th¸ng 1/2003 Phô lôc 6: Sè liÖu chi tiÕt ®éi tµu cña Tæng c«ng ty hµng h¶i Tªn tµu Lo¹i tµu GRT DWT N¨m ®ãng 1/ §éi tµu do Tæng C«ng ty trùc tiÕp qu¶n lý V¨n Lang Container 4.953 5.223 1983 Hång Bµng Container 4.953 5.223 1984 Diªn Hång RORO - Container 5.650 6.289 1986 Mª Linh Container 8.384 11.235 1983 V¹n Xu©n Container 8.384 11.235 1984 Phong Ch©u Container 17.845 16.030 1983 Tæng céng 50.196 55.235 2/ §éi tµu do VOSCO qu¶n lý Cabot Orient Hµng kh« 2.826 4.485 1984 S«ng Ng©n Hai boong 4.726 6.205 1999 S«ng H»ng Hµng Kh« 3.946 6.379 1985 H¶i ¢u 01 Hµng kh« 3.811 6.476 1982 S«ng TiÒn Hµng Kh« 3.933 6.503 1984 S«ng Trµ Hµng kh« 4.028 6.503 1983 Fortune Freighter Hµng Kh« 3.778 6.559 1978 Fortune Navigator Hµng kh« 3.778 6.559 1978 S«ng Th­¬ng Hµng kh« 6.051 10.029 1976 S«ng §¸y Hµng kh« 6.051 10.029 1976 Ch­¬ng D­¬ng Hµng kh« 7.100 11.849 1974 VÜnh Ph­íc Hµng rêi 7.166 12.300 1988 S«ng §uèng Hai boong 9.173 15.210 1979 Th¸i B×nh Hai boong 9.173 15.210 1980 T« LÞch Hai boong 9.173 15.210 1980 Lôc Nam Hai boong 9.173 15.210 1980 HËu Giang 02 Hai boong 10.476 12.665 1978 H­¬ng Giang Hai boong 11,321 13.880 1989 Morning Star Hµng rêi 12.866 21.353 1983 Golden Star Hµng rêi 14.278 23.970 1983 Polar Star Hµng rêi 15.120 24.835 1984 §¹i Hïng TÇu dÇu 18.055 29.997 1988 Tæng céng 164.681 281.416 3/ §éi tµu do Vitranschart qu¶n lý Long An Hµng kh« 5.785 9.578 1982 Long H¶i Hµng kh« 5.083 8.322 1974 Long Thµnh Hµng kh« 7.163 11.462 1978 Hawk One Hai boong 10.322 14.986 1983 Sµi Gßn 01 Hai boong 7.760 15.179 1973 Sµi Gßn 02 Hai boong 7.760 15.179 1973 Sµi Gßn 03 Hai boong 9.011 15.100 1980 Sµi Gßn 04 Hai boong 11.982 16.565 1982 Sµi Gßn 05 Hai boong 9.119 15.100 1980 Far East Hai boong 8.977 15.175 1982 Tæng céng 82.962 136.646 4/ §éi tµu do Vinaship qu¶n lý B¹ch Long VÜ Hµng kh« 1.439 2.118 1981 H­ng Yªn Hµng kh« 7.317 11.849 1974 Hµ Giang Hµng kh« 7.194 11.849 1974 Hïng V­¬ng 01 Hµng kh« 2.608 4.747 1981 Hïng V­¬ng 02 Hµng kh« 4.393 7.071 1981 Hïng V­¬ng 03 Hµng kh« 3.228 5.923 1974 T©n Trµo Hai boong 3.354 4.302 1966 Hµ T©y Hµng kh« 5.051 8.294 1976 Nam §Þnh Hµng kh« 5.051 8.294 1976 Ninh B×nh Hµng kh« 5.051 8.294 1975 Tæng céng 44.686 72.741 5/ §éi tµu do Falcon qu¶n lý Lucky Falcon Hµng kh« 4.724 6.022 (SC 97) Healthy Falcon Tµu dÇu 2.998 5.453 1985 Victory Falcon Tµu dÇu 499 1.103 1975 Pretty Falcon Tµu dÇu 4.408 5.787 1983 Silvery Falcon Hai boong 4.929 9.112 1970 Mighty Falcon Hµng kh« 4.724 6.631 (SC 97) Pacific Falcon Tµu dÇu 38.817 60.960 1986 Tæng céng 61.099 95.068 6/ §éi tµu do c«ng ty vËn t¶i thuû b¾c qu¶n lý ThiÒn Quang Hµng kh« 4.096 6.030 1986 Trµng An Hµng kh« 2.920 5.105 1981 Thuû B¾c 01 Hµng kh« 190 200 1990 LIVASO 02 Hµng kh« 398 400 1989 Tæng céng 7.604 11.736 7/ §éi tµu do XNLH vËn t¶i biÓn pha s«ng qu¶n lý Th¾ng Lîi 01 Hµng kh« 1.450 2.460 1970 Th¾ng Lîi 02 Hµng kh« 1.450 2.460 1970 ViÖt Ba 01 Hµng kh« 1.047 1.400 1980 B¹ch §»ng 22 Hµng kh« 985 1.000 1988 B¹ch §»ng 14 Hµng kh« 964 1.000 1987 B¹ch §»ng 06 Hµng kh« 967 1.230 1985 Ph­íc Long 01 Hµng kh« 967 1.000 1987 Tæng céng 7.830 10.550 8/ §éi tµu do inlaco phÝa nam qu¶n lý Inlaco (Inlaco SG) Hai boong 1.442 2.223 1980 Tam §¶o Hµng kh« 4.724 6.000 1966 B¾c S¬n Tµu dÇu 964 1.924 1986 Tæng céng 7.130 10.147 9/ c«ng ty vËn t¶i vµ cung øng x¨ng dÇu ®­êng biÓn Transco 02 Sµ Lan dÇu 1.786 2.000 Transco 04 Sµ Lan dÇu 1.786 2.000 Tæng céng 3.572 4.000 Tæng céng toµn bé ®éi tµu cña tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam 429.733 677.538 Nguån: Tæng hîp sè liÖu cña Côc hµng h¶i vµ Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam. Phô lôc 7 : Tû lÖ gi÷a Møc t¨ng GDP hµng n¨m so víi møc t¨ng vÒ nhu cÇu sè c¶ng container ë khu vùc Ch©u ¢u. GDP/Tæng nhu cÇu vÒ c¶ng GDP/Nhu cÇu c¶ng TCQT Tõ 1986 1 / 2,82 1 / 2,98 Tõ 1994 1 / 3,04 1 / 3,08 §Õn 2003 (dù b¸o) 1 / 2,09 1 / 2,98 2004 - 2010 (dù b¸o) 1 / 2,35 1 / 2,45 2011 - 2015 (dù b¸o) 1 / 2,05 1 / 2,20 Nguån: OSCs Ltd. - London - n¨m 2002 Phô lôc 8: 20 h·ng tµu container lín nhÊt thÕ giíi XÕp h¹ng Tªn h·ng tµu Sè l­îng tµu Tæng träng t¶i(TEU) 1 (3) Maersk Line 106 232,257 2 (1) Evergreen Line/Uniglogy Marine Corp 108 228,248 3 (7) P&O Nedloyd 106 221,531 4 (2) Sealand Service 95 215,114 5 (4) Cosco 139 201,596 6 (8) Hanjin Shipping Co 62 174,526 7 (9) Mediterranean Shipping 100 154,185 8 (6) Mitsui OSK lines 62 115,763 9 (5) NYK line/TSK 68 128,154 10 (11) Huyndai Merchant Marine 36 112,958 11 (12) Zim Israel Navigation 59 98,086 12 (16) Yangming Marine 42 96,145 13 (20) CAM-CGM 64 89,658 14 (18) OOCL 30 85,940 15 (16) Neptune Orient Lines 36 85,664 16 (35) Government Ships 46 85,016 17 (14) K Line 45 84,198 18 (15) APL 38 79,918 19 (14) Hapag Lloyd Containerline 23 73,372 20 (24) Cho Yang Shipping 30 55,882 Nguån : Container hãa toµn cÇu-2002 (trong ngoÆc lµ thø h¹ng cña n¨m tr­íc) Phô lôc 9: Sù ph¸t triÓn cña c¸c c¶ng container lín trªn thÕ giíi ( triÖu MT) N¨m London (Anh) New York (Mü) Hamburg (§øc) Rotterdam (Hµ Lan) Antwerp (BØ) 1840 2,0 0,5 - - 0,2 1850 3,0 1,0 0,8 0,7 0,3 1860 3.9 2,3 1,3 1,0 0,5 1870 5,0 4,5 1,8 1,7 1,3 1880 7,0 5,3 4,1 3,0 2,4 1890 10,0 7,6 7,5 4,5 4,0 1900 16,0 12,4 14,4 10,0 6,7 1910 25,0 24,5 22,1 15,0 16,0 1920 20,0 60,6 5,8 11,9 18,6 1930 36,4 109,2 25,8 35,1 21,3 1939 41,6 110,2 18,7 42,4 23,6 1950 40,7 131,4 11,0 29,7 21,5 1960 57,1 138,9 30,7 83,4 37,5 1970 59,5 157,8 47,0 225,8 80,7 1980 48,1 125,0 63,1 276,9 81,9 1990 54,0 140,0 61,4 287,8 102,0 2000 56,6 52,0 76,5 308,1 111,8 Nguån: Port Management and Operations - Patrick M. Alderton - LLP - 200 Phô lôc 10 : Ph©n lo¹i ®éi tµu thÕ giíi theo tuæi(®¬n vÞ :%) Nhãm n­íc Lo¹i tµu Tæng 0-4 tuæi 5-9tuæi 10-14 tuæi 15 tuæi Tuæitrung b×nh C¸c n­íc ph¸t triÓn Tµu dÇu 100 17.9 12.8 10.5 58.8 14.8 Tµu chë hµng rêi 100 15.4 11.2 26.4 47 15.6 Tµu b¸ch hãa 100 13.2 14.2 23.3 49.3 14.7 Tµu container 100 28.6 20 12.8 38.7 14.9 Tµu kh¸c 100 15 18.2 19.3 47.6 12.2 C¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn Tµu dÇu 100 20.8 20.9 5.8 52.4 14.5 Tµu chë hµng rêi 100 19.5 12.1 18.3 50.1 14.1 Tµu b¸ch hãa 100 7.4 10.8 19.7 62 14.5 Tµu container 100 30.5 13.9 16.7 39 16.7 Tµu kh¸c 100 17.5 14.7 14.2 53.6 12.1 ThÕ giíi Tµu dÇu 100 18.4 18.4 8.4 54.5 14.7 Tµu chë hµng rêi 100 18.4 12.2 21.5 47.9 14.4 Tµu b¸ch hãa 100 6.9 9.3 17.8 65.9 17.3 Tµu container 100 29.3 17.6 16.5 36.6 12 Tµu kh¸c 100 13.8 15.1 17 54.1 1.3 Nguån: Sè liÖu tæng hîp tõ Côc hµng h¶i ViÖt Nam vµ Tæng c«ng ty hµng h¶i. Phô lôc 11: C¬ cÊu vµ nguån hµng chuyÓn t¶i cña 4 c¶ng lín trong vùc. §¬n vÞ Singapore Hongkong Kaohsiung Laem Chabang Tû lÖ hµng chuyÓn t¶i % 72-80 80-85 55-65 8 S¶n l­îng container th«ng qua 1.000 TEU 16.135 15.658 7.270 1.724 Nguån: Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam(2001) Phô lôc 12: Luång hµng qua c¸c c¶ng ViÖt Nam.( ®¬n vÞ : TEU) N¨m H¶i Phßng (miÒn B¾c) §µ N½ng (miÒn Trung) Saigon + BÕn NghÐ + T©n c¶ng (miÒn Nam) 1965 90.000 6.000 382.000 1996 100.000 9.500 461.000 1997 165.351 11.097 515.881 1998 183.805 12.129 613.576 1999 198.779 20.000 689.000 2000 218.886 22.995 734.705 2001 286.027 23.149 774.010 Nguån: HiÖn tr¹ng vµ chÝnh s¸ch c¶ng biÓn ViÖt Nam-2002 Phô lôc 13 : §éi tµu míi ®­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn.( tõ n¨m 1996-2000) stt Tªn tµu Lo¹i tµu GRT DWT N¨m ®ãng 1 Pacific Falcon Tµu dÇu 38.817 60.960 1986 2 §¹i Hïng TÇu dÇu 18.055 29.997 1988 3 Polar Star Hµng rêi 15.120 24.835 1984 4 Golden Star Hµng rêi 14.278 23.970 1983 5 Morning Star Hµng rêi 12.866 21.353 1983 6 S«ng Ng©n Hai boong 4.726 6.205 1999 7 S«ng H»ng Hµng Kh« 3.946 6.379 1985 8 S«ng TiÒn Hµng Kh« 3.933 6.503 1984 9 S«ng Trµ Hµng kh« 4.028 6.503 1983 10 H­¬ng Giang Hai boong 11,321 13.880 1989 11 Sµi Gßn 04 Hai boong 11.982 16.565 1982 12 Sµi Gßn 05 Hai boong 9.119 15.100 1980 13 Phong Ch©u Container 17.845 16.030 1983 14 Mª Linh Container 8.384 11.235 1983 15 V¹n Xu©n Container 8.384 11.235 1984 16 Diªn Hång RORO - Container 5.650 6.289 1986 17 V¨n Lang Container 4.953 5.223 1983 18 Hång Bµng Container 4.953 5.223 1984 19 ThiÒn Quang Hµng kh« 4.096 6.030 1986 20 Healthy Falcon Tµu dÇu 2.998 5.453 1985 21 Victory Falcon Tµu dÇu 499 1.103 1975 22 Pretty Falcon Tµu dÇu 4.408 5.787 1983 23 Inlaco (Inlaco SG) Hai boong 1.442 2.223 1980 24 Tam §¶o Hµng kh« 4.724 6.000 1966 25 B¾c S¬n Tµu dÇu 967 1.925 1986 Nguån: Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam-2002 Phu lôc 14: Gi¸ ®ãng míi c¸c lo¹i tµu qua c¸c n¨m Lo¹i tµu Gi¸ ®ãng míi (triÖu usd) 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1. Tµu hai boong Cì tµu 20.000 DWT 12,5 15,5 18,4 19,5 17.7 16,0 2. Tµu hµng rêi Cì Capesize 155¸170.000 DWT 32,0 36,2 45,2 42,5 42,0 37,0 Cì Panamax 50¸80.000 DWT 22,0 20,7 26,5 23,5 25,8 24,2 Cì tµu Handymax 40¸45.000 DWT 18,8 20,6 25,3 21,3 21,5 21,0 Cì tµu Handysize 25¸30.000 DWT 13,0 16,0 19,0 16,9 17,1 16,5 3. Tµu dÇu Cì VLCC 280.000 DWT 42,0 44,2 45,8 68,4 85,0 76,5 Cì Suezmax 140.000 DWT 53,5 47,5 Cì Aframax 95.000 DWT 42,3 37,5 Cì Handy 40.000 DWT 32,0 29,0 Cì Product 35.000 DWT 16,8 19,6 23,1 27,5 28,0 26,1 Nguån: Côc hµng h¶i ViÖt Nam-2003 Phô lôc 15: L­îng hµng hãa th«ng qua c¸c c¶ng ViÖt Nam STT Lo¹i §¬n vÞ 1995 1997 1999 2001 ChØ sè t¨ng tr­ëng I Hµng ®­îc vËn chuyÓn TriÖu TÊn 6,61 11,44 16,27 18,78 284 1000TEU 415 558 1 Hµng n­íc ngoµi TriÖu TÊn 4,81 9,15 10,50 13,11 273 1000TEU 303 371 426 2 Hµng trong n­íc TriÖu TÊn 1,80 2,29 4,59 5,67 315 1000TEU 44 132 Tû TKm 1,58 1,69 4,19 4,00 253 II Hµng qua c¶ng TriÖu TÊn 34 45,76 72,78 85,68 252 1. Container 1000TEU 315 760 950 1410 448 TriÖu TÊn 14,33 - XuÊt khÈu 1000TEU 152 381 440 603 397 TriÖu TÊn 1,20 3,22 5,10 6,13 511 - NhËp khÈu 1000TEU 163 372 450 630 387 TriÖu TÊn 1,46 3,42 5,80 6,40 438 - Néi ®Þa 1000TEU 7 60 177 TriÖu TÊn 0.03 0.57 1,80 2. Hµng láng TriÖu TÊn 13,18 18,13 26,81 28,64 217 - XuÊt khÈu TriÖu TÊn 9,78 15,40 15,00 - NhËp khÈu TriÖu TÊn 6,32 7,95 8,00 - Néi ®Þa TriÖu TÊn 2,02 3,43 5,64 3. Hµng kh« TriÖu TÊn 14,47 20,93 28,02 33,00 228 - XuÊt khÈu TriÖu TÊn 8,18 9,08 10,21 - NhËp khÈu TriÖu TÊn 7,54 8,60 9,33 - Néi ®Þa TriÖu TÊn 5,21 10,35 13,46 4. ChuyÓn t¶i TriÖu TÊn 3,15 6,47 9,09 5. Hµnh kh¸ch 1000 ng­êi 64 120 200 Nguån: HiÖn tr¹ng vµ chÝnh s¸ch c¶ng biÓn ViÖt Nam-2002 Tµi liÖu tham kh¶o TiÕng Anh Rotterdam Annual report 1999, 2000, 2001 - Rotterdam Municipal Port Management. Ocean Shipping Consultants Ltd. - London - 2002 Master plan study on coastal shipping rehabilitation and development project in Vietnam - Transportation Publishing House - 2000. ASEAN in International Relation -ViÖn nghiªn cøu An ninh & Quèc tÕ, 2000. Panama Canal Authority to Increase Tolls - Shipping News - Chamber of Maritime Commerce - 22/08/2002. Port Authority to consolidate channel deepening projects - PORTVIEWs - The Port Authority of NY & NJ - Port Commerce Department - 6/ 2001 Port volumes up in 1st quarter despite sluggish economy -PORTVIEWs - The Port Authority of NY & NJ - Port Commerce Department - 6/ 2001. Vietnam moving forward - Achievements and Challenges in the Transport Sector - World Bank - 1999. Ports and Harbours in Japan - Ports and Harbours Bureau - 2002 Port of Antwerp - History of container traffic - Antwerp Port Authority - 10/2002. Main Imports in 2003 - Volume and Value- Socio-economic statistical bulletin - UNDP - 9/2003 Main Exports in 2003 - Volume and Value - Socio-economic statistical bulletin - UNDP - 9/2003 TiÕng ViÖt Gi¸o tr×nh VËn t¶i - Giao nhËn hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu - PGS.TS Hoµng V¨n Ch©u - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng - 1999. Gi¸o tr×nh Giao nhËn-VËn t¶i hµng hãa quèc tÕ-PGS.TS §inh Ngäc ViÖn-NXB GTVT-2002 Gi¸o tr×nh VËn t¶i vµ B¶o hiÓm trong Ngo¹i th­¬ng - PGS.TS. NguyÔn Hång §µm - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng Hµ Néi - 1997. Gi¸o tr×nh §Çu t­ N­íc ngoµi - TS Vò ChÝ Léc - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng - 1997. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ Ngo¹i th­¬ng - GS.TS. NG¦T Bïi Xu©n L­u - Tr­êng §¹i häc Ngo¹i th­¬ng - 1997. Nghiªn cøu c¸c gi¶i ph¸p t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña ngµnh hµng h¶i ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ-PGS.TS §inh Ngäc ViÖn-NXB GTVT-2002 B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh 6 th¸ng ®Çu n¨m-ph­¬ng h­íng nhiÖm vô 6 th¸ng cuèi n¨m 2003- Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam-Th¸ng 7/2003. B¸o c¸o kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m 2002-Ph­¬ng h­íng nhiÖm vô vµ kÕ ho¹ch n¨m 2003- Tæng c«ng ty hµng h¶i ViÖt Nam-Th¸ng 1/2003. LÞch sö ngµnh ®­êng biÓn ViÖt Nam-Côc hµng h¶i ViÖt Nam-NXB chÝnh trÞ quèc gia-1995 Bé luËt Hµng H¶i ViÖt Nam - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - 1990 LuËt Doanh nghiÖp - NXB ChÝnh trÞ Quèc gia - 1993 VËn t¶i hµng container quèc tÕ vµ ViÖc ph¸t triÓn bÕn container - Héi th¶o Bé GTVT - 11/2001. §Ò ¸n "Ph¸t triÓn vµ n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô hµng h¶i"-Bé GTVT-2003 Hµng h¶i ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn héi nhËp quèc tÕ - PGS.TS §inh Ngäc ViÖn - Nhµ xuÊt b¶n GTVT - 9/2002. Qui ho¹ch chi tiÕt-b¸o c¸o tãm t¾t " - C¶ng trung chuyÓn quèc tÕ V¨n Phong-Kh¸nh Hßa"-Côc hµng h¶i ViÖt Nam-2002 B¸o c¸o tæng hîp Quy ho¹ch VËn t¶i BiÓn ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010 vµ ®Þnh h­íng ®Õn n¨m 2020 - Bé GTVT - 11/2002. Kh¶o s¸t vµ quy ho¹ch GTVT - C«ng ty t­ vÊn thiÕt kÕ GTVT cña Bé GTVT bé phËn phÝa Nam (TEDI SOUTH) - 5/1999. VËn t¶i container cña khu vùc ASEAN sÏ ®­îc ®Èy m¹nh nhê cã c¶ng V¨n Phong - tµi liÖu héi nghÞ lÇn thø 18 cña HiÖp héi c¸c tæ chøc kü thuËt ASEAN vÒ chñ ®Ò Hîp t¸c kü thuËt ASEAN v× sù ph¸t triÓn trong thiªn niªn kû míi - 11/2001. TiÒm n¨ng trung chuyÓn quèc tÕ cña V¨n Phong - Bé GTVT - 6/2002 TiÒm n¨ng c¶ng biÓn cña c¸c n­íc ASEAN - Bé GTVT - 6/2002. Quy ho¹ch hÖ thèng c¶ng biÓn quèc gia ®Õn n¨m 2020 - Côc Hµng H¶i - Bé GTVT - 2001. ChiÕn l­îc vµ quy ho¹ch ph¸t triÓn ®Êt n­íc b­íc vµo thÕ kû XXI - Bé KH§T - 9/2000. Ph¸t triÓn xuÊt khÈu thêi kú 2001 - 2010 - Bé Th­¬ng m¹i - 7/2000. C¶ng container cã chiÒu h­íng t¨ng m¹nh - Saigonnet - 30/9/2002 Vµi nÐt vÒ t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu n¨m 2001 vµ 2002 - Bé KH§T; Trung t©m Th«ng tin sè 2/2002; C«ng b¸o sè 2 ngµy 15/01/2002; Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam ngµy 04/01/2002 vµ 27/02/200. ViÖt Nam ph¸t triÓn dÞch vô trung chuyÓn container - B¸o Tuæi trÎ - 1/8/2002 C¶ng container quèc tÕ ViÖt Nam ®­îc b×nh chän lµ c¶ng n¨ng ®éng nhÊt ch©u ¸ - VOV - 30/10/2002. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ 2001 - 2010 - Vô Th«ng tin B¸o chÝ - Bé Ngo¹i Giao - 6/10/2002. ChiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu thêi kú 2001-2010 - Vô th«ng tin b¸o chÝ - Bé ngo¹i giao viÖt Nam - 9/2000. §¸nh gi¸ s¬ bé t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2000 - Vô th«ng tin b¸o chÝ - Bé ngo¹i giao viÖt Nam - 8/2001. Tãm t¾t t×nh h×nh kinh tÕ - x· héi n¨m 2001 - Vô th«ng tin b¸o chÝ - Bé ngo¹i giao viÖt Nam - 6/2002. Kinh tÕ thÕ giíi vµ quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n­íc ta n¨m 2000 - Bµi viÕt cña Bé tr­ëng Th­¬ng m¹i Vò Khoan - T¹p chÝ Céng s¶n sè 1 - 1/2001. Chuyªn ®Ò: Ngµnh c¶ng biÓn ViÖt Nam tr­íc yªu cÇu héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi - Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam sè 979 - 23/08/2002 Xu thÕ ph¸t triÓn vËn t¶i vµ c¶ng biÓn thÕ giíi - D­¬ng V¨n Ph­¬ng - T¹p chÝ Visaba Times - 10/2002. HiÖn tr¹ng vµ chÝnh s¸ch c¶ng biÓn ViÖt Nam - bµi ph¸t biÓu cña ®ång chÝ V­¬ng §×nh Lam trong buæi b¸o c¸o Nghiªn cøu c¶ng biÓn miÒn Nam ViÖt Nam - 12/2001 ViÖt Nam héi nhËp Asean-hîp t¸c ph¸t triÓn-Phßng th­¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam-NXB Hµ Néi-1997 Hßa nhËp vµ ph¸t triÓn-NXB Thèg kª-1998 §Þnh h­íng ph¸t triÓn-ChiÕn l­îc ®éi tµu ViÖt Nam ®Õn n¨m 2020-Côc hµng h¶i ViÖt Nam-2002. Dù ¸n quy ho¹ch ph¸t triÓn ®éi tµu biÓn ViÖt Nam ®Õn n¨m 2010-Côc hµng h¶i ViÖt Nam-2002. Hßa nhËp vµo thÞ tr­êng Asean-ñy ban kÕ ho¹ch nhµ n­íc-1996. X©y dùng ®éi tµu biÓn quèc gia tr­íc vËn héi lín-T¹p chÝ GTVT-2000 Giao th«ng vËn t¶i ViÖt Nam n¨m 2000-NXB GTVT-1995 T¹p chÝ hµng h¶i- c¸c sè n¨m 2002 vµ 2003 Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam-c¸c sè n¨m 2002 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003. B¸o §Çu t­-c¸c sè n¨m 2003 Khu vùc mËu dÞch tù do Asean vµ tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam- NguyÔn Xu©n Th¾ng-NXB Thèng kª-1999. Héi nhËp quèc tÕ cña ViÖt Nam vµo AFTA-GS.TS T« Xu©n D©n-1999 Trang web www.vneconomy.com.vn www.evergreen-america.com www.maersk.com www.maersksealand.com www.undp.org www.vinalines.com.vn www.apl.com/ www.ponl.com/ www.unifeeder.com www.port.rotterdam.nl www.worldbank.org/transport/ports www.amsterdamports.nl ._.