Hoàn thiện phương pháp Kế toán tập hợp chi phí sản xuất tại Công ty Cơ khí - Điện thuỷ Lợi theo hướng vận dụng các chuẩn mực Kế toán Việt Nam

LỜI NÓI ĐẦU Hòa vào xu thế mở cửa, hội nhập của nền kinh tế quốc tế của thế giới trong thế kỷ 21, các doanh nghiệp Việt Nam đã không ngừng cố gắng nâng cao trình độ quản lý, hiện đại hóa dây chuyền sản xuất, cải tiến mẫu mã, giảm giá thành sản phẩm để nâng cao tính cạnh tranh và tạo cho mình một chỗ đứng vững chắc trên thị trường. Hạch toán kế toán là một công cụ quan trọng trong hệ thống quản lý kinh tế tài chính, giữ vai trò tích cực trong việc điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh doanh. Là một khâu của hạch toán kế toán, công tác kế toán chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp giữ vai trò hết sức quan trọng. Chi phí sản xuất là các chỉ tiêu chất lượng tổng hợp phản ánh trình độ quản lý, sử dụng tài sản, vật tư, lao động, cũng như trình độ tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của các doanh nghiệp, là thước đo kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Việc kế toán chi phí sản xuất không chỉ dừng lại ở chỗ tính đúng, tính đủ mà còn phải tính đến việc cung cấp thông tin cho công tác quản trị doanh nghiệp. Mặt khác, việc quản lý chi phí một cách hợp lý còn có tác dụng tiết kiệm các nguồn lực cho doanh nghiệp tích lũy, góp phần cải thiện đời sống công nhân viên. Chính vì vậy, để phát huy tốt chức năng của mình, việc tổ chức công tác kế toán chi phí sản xuất cần phải được cải tiến và hoàn thiện nhằm đáp ứng yêu cầu quản lý ngày càng cao của doanh nghiệp. Với những kiến thức đã tiếp thu được ở nhà trường và qua quá trình thực tập tại Công ty Cơ khí - Điện Thủy Lợi, em đã nhận thức được tầm quan trọng của công tác kế toán, đặc biệt là công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Được sự hướng dẫn của cô giáo Lê Thị Thanh Hải em đã chọn đề tài: "Hoàn thiện phương pháp kế toán tập hợp chi phí sản xuất tại Công ty Cơ khí - Điện Thủy Lợi theo hướng vận dụng các chuẩn mực kế toán Việt Nam" làm đề tài cho chuyên đề tốt nghiệp của mình. Ngoài phần lời mở đầu, kết luận, mục lục và danh mục tài liệu tham khảo, bố cục chuyên đề gồm các nội dung sau: Chương 1: Lý luận chung về tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất Chương 2: Thực trạng tổ chức kế toán tập hợp chi phí sản xuất tại Công ty Cơ khí - Điện Thủy Lợi. Chương 3: Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất ở Công ty Cơ khí - Điện Thủy Lợi. Do trình độ còn hạn chế, thời gian tiếp cận thực tế chưa nhiều nên chuyên đề này không tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự đóng góp ý kiến của các thầy cô giáo, của cán bộ phòng kế toán Công ty để em có thêm kiến thức cho mình, phục vụ tốt cho quá trình công tác sau này. Em xin chân thành cảm ơn! CHƯƠNG I LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT TRONG DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1. Chi phí sản xuất trong doanh nghiệp sản xuất 1.1.1./ Khái niệm chi phí sản xuất Trong cơ chế thị trường, doanh nghiệp là một đơn vị sản xuất độc lập, tự chủ trong hoạt động kinh tế. Điều này buộc các doanh nghiệp phải hạch toán kinh doanh thực sự và chịu trách nhiệm về hoạt động sản xuất kinh doanh của mình, đồng thời thúc đẩy các doanh nghiệp khác hạ giá thành sản phẩm, tăng sức cạnh tranh trên thị trường và tăng lợi nhuận. Để việc hạch toán chi phí sản xuất đạt được hiệu quả, các doanh nghiệp cần nắm bắt rõ và sâu sắc bản chất kinh tế của chi phí sản xuất cũng như phân loại nó theo những cách thức và mục đích nhất định. Chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp bỏ ra liên quan đến một hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm). Nói cách khác, chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí mà doanh nghiệp phải tiêu dùng trong một thời kỳ để thực hiện quá trình sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Thực chất chi phí là sự dịch chuyển vốn -dịch chuyển giá trị của các yếu tố sản xuất vào các đối tượng tính giá thành (sản phẩm, lao vụ, dịch vụ). 1.1.2./ Phân loại chi phí sản xuất Chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp bao gồm nhiều loại khác nhau cả về nội dung, công dụng và vai trò của nó trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp, từ đó nhất thiết phải tiến hành phân loại chi phí sản xuất theo những tiêu thức khác nhau để tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý và hạch toán chi phí sản xuất. Ta có thể tiến hành phân loại chi phí sản xuất theo một số tiêu thức phân loại sau: ² Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí. Theo cách phân loại này thì toàn bộ chi phí sản xuất trong kỳ được chia thành các yếu tố chi phí sau: * Chi phí nguyên vật liệu: bao gồm giá mua, chi phí của nguyên vật liệu dung vào hoạt động SXKD trong kỳ như: chi phí nguyên vật liệu chính, chi phí nguyên vật liệu phụ, chi phí nhiên liệu, chi phí phụ tùng thay thế và chi phí nguyên vật liệu khác * Chi phí nhân công: bao gồm chi phí về tiền lương phải trả cho người lao động, các khoản trích BXH, BHYT, KPCĐ theo tiền lương của người LĐ. * Chi phí khấu hao TSCĐ: bao gồm khấu hao của tất cả TSCĐ dung vào hoạt động SXKD trong kỳ * Chi phí dịch vụ mua ngoài: là số tiền phải trả cho các dịch vụ mua ngoài phục vụ cho hoạt động SXKD trong kỳ của DN. * Chi phí khác bằng tiền: là khoản chi phí bằng tiền phát sinh trong quá trình SXKD ngoài các yếu tố chi phí nói trên. ² Phân loại chi phí theo mối quan hệ giữa chi phí với khối lượng sản phẩm, công việc, lao vụ Căn cứ vào mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với khối lượng hoạt động (tính theo sản lượng hàng hoá hoặc doanh thu), người ta chia chi phí làm 3loại: * Chi phí khả biến (biến phí): là những chi phí thay đổi tỉ lệ với mức hoạt động của đơn vị. Mức độ hoạt động có thể là số lượng sản phẩm sản xuất ra, số lượng sản phẩm sản xuất, tiêu thụ, số giờ máy hoạt động, doanh thu bán hang thực hiện…Nếu xét về tổng số, biến phí thay đổi tỷ lệ. Ngược lại, nếu xét trên một đơn vị mức độ hoạt động biến phí là một đơn vị có thể hằng số. * Chi phí bất biến (định phí): là những chi phí mà về tổng số không thay đổi khi có sự thay đổi về mức độ hoạt động của đơn vị. Ngược lại, nếu xét trên một đơn vị khối lượng hoạt động thì nó tỷ lệ nghịch với mức độ hoạt động. DN có hoạt động hay không thì vẫn tồn tại định phí. * Chi phí hỗn hợp: là loại chi phí mà bản thân nó bao gồm cả yếu tố định phí và biến phí: chi phí điện thoại, điện năng… ²Phân loại chi phí sản xuất theo phương pháp tập hợp chi phí Theo tiêu thức này chi phí sản xuất được chia thành chi phí trực tiếp và chi phí gián tiếp. * Chi phí trực tiếp: là chi phí liên quan trực tiếp đến từng đối tượng kế toán tập hợp chi phí( như từng loại sản phẩm, công việc, hoạt động…); chúng ta có thể quy nạp trực tiếp cho đối tượng chịu chi phí * Chi phí gián tiếp: là loại chi phí có liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí khác nhau nên không thể tập hợp trực tiếp được mà phải tập hợp, quy nạp cho từng doanh thu theo phương pháp phân bổ gián tiếp. ² Phân loại chi phí theo mục đích, công dụng Để thuận lợi cho việc nghiên cứu phương pháp tập hợp chi phí sản xuất tại công ty công ty Cơ khí - Điện Thuỷ Lợi, nơi em xin thực tập, em xin trình bày chi tiết hơn về phương pháp phân loại chi phí sản xuất theo mục đích, công dụng. Cơ sở của cách phân loại này là dựa vào công dụng kinh tế của chi phí, địa điểm phát sinh cũng như mức phân bổ chi phí cho từng đối tượng.Theo quy định, toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ được chia ra làm các khoản mục chi phí sau: * Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Bao gồm chi phí về nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu … sử dụng trực tiếp sản xuất sản phẩm, chế tạo sản phẩm hay thực hiện các công việc lao vụ, dịch vụ (không tính vào khoản mục này những chi phí nguyên vật liệu dùng vào mục đích phục vụ nhu cầu sản xuất chung hay cho những hoạt động ngoài lĩnh vực sản xuất). * Chi phí nhân công trực tiếp: Bao gồm chi phí về tiền lương, phụ cấp phải tr ả, tiền trích BHXH, BHYT và KPCĐ, trích trước tiền lương nghỉ phép trên tiền lương của công nhân trực tiếp sản xuất.Các khoản tiền ăn ca, tiền công phải trả cho lao động thuê ngoài cũng được hạch toán vào khoản này (không tính khoản tiền lương, phụ cấp và các khoản trích trên lương của nhân viên phân xưởng, nhân viên bán hàng, nhân viên quản lý doanh nghiệp). * Chi phí sản xuất chung: Bao gồm những chi phí sản xuất liên quan đến việc phục vụ và quản lý sản xuất trong phạm vi các phân xưởng, đội sản xuất. Chi phí sản xuất chung bao gồm các yếu tố chi phí sau: +Chi phí nhân viên phân xưởng: Bao gồm chi phí về tiền lương, phụ cấp phải trả và các khoản trích theo lương của nhân viên quản lý, nhân viên quản lý, nhân viên thống kê, nhân viên bảo vệ …tại phân xưởng sản xuất theo quy định. +Chi phí vật liệu: Gồm giá trị nguyên vật liệu các loại sử dụng cho nhu cầu sản xuất chung của phân xưởng (đội, trại…), như dùng để sửa chữa TSCĐ, các chi phí CCDC … +Chi phí dụng cụ sản xuất: Chi phí về các loại công cụ dụng cụ dùng cho nhu cầu sản xuất chung của phân xưởng sản xuất như khuôn mẫu, dụng cụ, giá lắp, dụng cụ cầm tay … + Chi phí khấu hao TSCĐ: Bao gồm số khấu hao của TSCĐ, tài sản vô hình và TSCĐ thuê tài chính sử dụng ở phân xưởng sản xuất như khấu hao máy móc, thiệt bị sản xuất, khấu hao nhà xưởng … + Chi phí dịch vụ mua ngoài: Bao gồm các khoản chi về dịch vụ mua ngoài, thuê ngoài để sử dụng cho nhu cầu sản xuất như: chi phí về tiền điện, tiền nước, điện thoại, sửa chữa TSCĐ. + Chi phí bằng tiền khác: Bao gồm các khoản chi bằng tiền ngoài các khoản chi kể trên, sử dụng cho nhu cầu sản xuất chung của phân xưởng sản xuất. Phân loại chi phí theo mục đích và công dụng kinh tế có tác dụng phục vụ cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất theo định mức, cung cấp số liệu cho công tác tính giá thành sản phẩm, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành, làm cơ sở để lập định mức chi phí sản xuất và lập kế hoạch giá thành sản phẩm cho kỳ sau. Ngoài ra, để phục vụ yêu cầu quản lý chi phí của doanh nghiệp chi phí sản xuất có thể được phân loại theo một số tiêu thức khác nhau.Tuy nhiên việc lựa chọn tiêu thức phân loại nào là tuỳ thuộc vào tính chất, địa điểm, ngành nghề kinh doanh và mục tiêu quản lý. 1.2./ Yêu cầu quản lý và nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất 1.2.1. Yêu cầu quản lý chi phí sản xuất - Quản lý chi phí một cách tiết kiệm, chặt chẽ, tạo cơ sở cho việc hiamr các chi phí một cách hợp lý, tiết kiệm các khoản chi nhằm hạ thấp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp. - Tính đúng, tính đủ các khoản mục chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. - Cung cấp thông tin kịp thời, chính xác về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm giúp cho nhà quản trị doanh nghiệp đánh giá được tình hình thực hiện các định mức dự toán chi phí sử dụng vật tư lao động tiền vốn để ra các quyết định kinh tế nhằm hạ thấp chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. 1.2.2.Nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất. Xuất phát từ yêu cầu của quản lý, hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, kế toán chi phí sản xuất cần thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: - Căn cứ vào đặc điểm quy trình công nghệ, đặc điểm tổ chức sản xuất sản phẩm của doanh nghiệp để xác định đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành. - Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán phù hợp với phương pháp kế toán hàng tồn kho mà doanh nghiệp đã lựa chọn. - Tổ chức tập hợp, kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất theo đúng đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất đã xác định, theo các yếu tố chi phí và khoản mục giá thành. - Lập báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố, định kỳ tổ chức phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở doanh nghiệp. - Tổ chức kiểm kê và đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang khoa học, hợp lý, xác định giá thành sản phẩm và hạch toán giá thành sản phẩm hoàn thành trong kỳ một cách đầy đủ, chính xác. 1.3./ Kế toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp sản xuất. 1.3.1/ Kế toán chi phí sản xuất theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam. Trong hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam, có 4 chuẩn mực kế toán chi phối đến kế toán chi phí sản xuất đó là: VAS 01- Chuẩn mực kế toán chung, VAS 02- Chuẩn mực kế toán hang tồn kho, và VAS 16- Chi phí đi vay. Em xin trình bày tóm lược nội dung của 4 chuẩn mực v Theo VAS 01 có quy định: Chi phí là tổng các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm khoản góp vốn của cổ đông hoặc chủ sở hữu.Chi phí bao gồm các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình kinh doanh thông thường của Doanh nghiệp và chi phí khác.Nguyên tắc ghi nhận chi phí theo VAS 01 thì:- Chi phí sản xuất kinh doanh và chi phí khác được ghi nhận trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh khi các chi phí này làm giảm bớt các lợi ích kinh tế trong tương lai có liên quan đến việc giảm bớt tài sản hoặc tăng nợ phải trả và chi phí này phải xác định được một cách đáng tin cậy.-Các chi phí được ghi nhận trong trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phải tuân thủ nguyên tắc phù hợp giữa doanh thu và chi phí. -Khi lợi ích kinh tế dự kiến thu được trong nhiều kỳ kế toán có liên quan đến doanh thu và thu nhập khác được xác định một cách gián tiếp thì các chi phí liên quan được ghi nhận trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trên cơ sở phân bổ theo hệ thống hoặc tỷ lệ.- Một khoản chi phí được ghi nhận ngay trong báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ khi chi phí đó không đem lại lợi ích kinh tế trong các kỳ sau. v Theo chuẩn mực kế toán VAS 02- bao gồm những quy định về hàng tồn kho và những chi phí liên quan đến hàng tồn kho: Hàng tồn kho: Là những tài sản: (a) Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường; (b) Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang; (c) Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ. Hàng tồn kho bao gồm: - Hàng hóa mua về để bán: Hàng hóa tồn kho, hàng mua đang đi trên đường, hàng gửi đi bán, hàng hóa gửi đi gia công chế biến; - Thành phẩm tồn kho và thành phẩm gửi đi bán; - Sản phẩm dở dang: Sản phẩm chưa hoàn thành và sản phẩm hoàn thành chưa làm thủ tục nhập kho thành phẩm; - Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ tồn kho, gửi đi gia công chế biến và đã mua đang đi trên đường; - Chi phí dịch vụ dở dang. - Chi phí dịch vụ dở dang để hoàn thành sản phẩm và chi phí ước tính cần thiết cho việc tiêu thụ chúng. Giá gốc hàng tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại được xác định bao gồm: + Chi phí mua của hàng tồn kho bao gồm giá mua, các loại thuế không được hoàn lại, chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc mua hàng tồn kho. Các khoản chiết khấu thương mại và giảm giá hàng mua do hàng mua không đúng quy cách, phẩm chất được trừ (-) khỏi chi phí mua. + Chi phí chế biến hàng tồn kho bao gồm những chi phí có liên quan trực tiếp đến sản phẩm sản xuất, như chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung cố định và chi phí sản xuất chung biến đổi phát sinh trong quá trình chuyển hóa nguyên liệu, vật liệu thành thành phẩm, khấu hao, chi phí bảo dưỡng máy móc thiết bị, nhà xưởng… và chi phí quản lý hành chính ở các phân xưởng sản xuất như chi phí nguyên liệu, vật liệu gián tiếp, chi phí nhân công gián tiếp.   + Chi phí sản xuất chung cố định phân bổ vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm được dựa trên công suất bình thường của máy móc sản xuất. Công suất bình thường là số lượng sản phẩm đạt được ở mức trung bình trong các điều kiện sản xuất bình thường.đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh. chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo mức công suất bình thường. Khoản chi phí sản xuất chung không phân bổ được ghi nhận là chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ. Chi phí sản xuất chung biến đổi được phân bổ hết vào chi phí chế biến cho mỗi đơn vị sản phẩm theo chi phí thực tế phát sinh. +Trường hợp một quy trình sản xuất ra nhiều loại sản phẩm trong cùng một khoảng thời gian mà chi phí chế biến của mỗi loại sản phẩm không được phản ánh một cách tách biệt, thì chi phí chế biến được phân bổ cho các loại sản phẩm theo tiêu thức phù hợp và nhất quán giữa các kỳ kế toán.. chi phí chế biến đã tập hợp chung cho sản phẩm chính. Chi phí liên quan trực tiếp khác+ Chi phí liên quan trực tiếp khác tính vào giá gốc hàng tồn kho bao gồm các khoản chi phí khác ngoài chi phí mua và chi phí chế biến hàng tồn kho. Chi phí không được tính vào giá gốc hàng tồn kho, gồm: (a) Chi phí nguyên liệu, vật liệu, chi phí nhân công và các chi phí sản xuất, kinh doanh khác phát sinh trên mức bình thường; (b) Chi phí bảo quản hàng tồn kho trừ các khoản chi phí bảo quản hàng tồn kho cần thiết cho quá trình sản xuất tiếp theo và chi phí bảo quản (c) Chi phí bán hàng; (d) Chi phí quản lý doanh nghiệp. Chi phí cung cấp dịch vụ bao gồm chi phí nhân viên và các chi phí khác liên quan trực tiếp đến việc cung cấp dịch vụ, như chi phí giám sát và các chi phí chung có liên quan. Chi phí nhân viên, chi phí khác liên quan đến bán hàng và quản lý doanh nghiệp không được tính vào chi phí cung cấp dịch vụ. v Theo chuẩn mực VAS 16 quy định chi phí đi vay cụ thể như sau:   Chi phí đi vay: Là lãi tiền vay và các chi phí khác phát sinh liên quan trực tiếp đến các khoản vay của doanh nghiệp. Chi phí đi vay bao gồm:  (a) Lãi tiền vay ngắn hạn, lãi tiền vay dài hạn, kể cả lãi tiền vay trên các khoản thấu chi;  (b) Phần phân bổ các khoản chiết khấu hoặc phụ trội phát sinh liên quan đến những khoản vay do phát hành trái phiếu;  (c) Phần phân bổ các khoản chi phí phụ phát sinh liên quan tới quá trình làm thủ tục vay;  (d) Chi phí tài chính của tài sản thuê tài chính. Chi phí đi vay phải ghi nhận vào chi phí sản xuất, kinh doanh trong kỳ khi phát sinh, trừ khi được vốn hoá theo quy định Quy định chi phí đi vay được vốn hoá  - Trường hợp khoản vốn vay riêng biệt chỉ sử dụng cho mục đích đầu tư xây dựng hoặc sản xuất một tài sản dở dang thì chi phí đi vay có đủ điều kiện vốn hoá cho tài sản dở dang đó sẽ được xác định là chi phí đi vay thực tế phát sinh từ các khoản vay trừ (-) đi các khoản thu nhập phát sinh từ hoạt động đầu tư tạm thời của các khoản vay này.  - Các khoản thu nhập phát sinh từ hoạt động đầu tư tạm thời của các khoản vốn vay riêng biệt trong khi chờ được sử dụng vào mục đích có được tài sản dở dang thì phải ghi giảm trừ vào chi phí đi vay phát sinh khi vốn hoá.  -Trường hợp phát sinh các khoản vốn vay chung, trong đó có sử dụng cho mục đích đầu tư xây dựng hoặc sản xuất một tài sản dở dang thì số chi phí đi vay có đủ điều kiện vốn hoá trong mỗi kỳ kế toán đợc xác định theo tỷ lệ vốn hoá đối với chi phí luỹ kế bình quân gia quyền phát sinh cho việc đầu tư xây dựng hoặc sản xuất tài sản đó. Tỷ lệ vốn hoá được tính theo tỷ lệ lãi suất bình quân gia quyền của các khoản vay chưa trả trong kỳ của doanh nghiệp, ngoại trừ các khoản vay riêng biệt phục vụ cho mục đích có một tài sản dở dang. Chi phí đi vay được vốn hoá trong kỳ không được vượt quá tổng số chi phí đi vay phát sinh trong kỳ đó.  - Nếu có phát sinh chiết khấu hoặc phụ trội khi phát hành trái phiếu thì phải điều chỉnh lại lãi tiền vay bằng cách phân bổ giá trị khoản chiết khấu hoặc phụ trội và điều chỉnh tỷ lệ vốn hoá một cách phù hợp. Việc phân bổ khoản chiết khấu hoặc phụ trội có thể sử dụng phương pháp lãi suất thực tế hoặc phương pháp đường thẳng. Các khoản lãi tiền vay và khoản phân bổ chiết khấu hoặc phụ trội được vốn hoá trong từng kỳ không được vợt quá số lãi vay thực tế phát sinh và số phân bổ chiết khấu hoặc phụ trội trong kỳ đó. 1.3.2. Kế toán chi phí sản xuất theo quy định của chế độ kế toán Việt Nam 1.3.2.1./ Đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí sản xuất Để tổ chức đúng đắn khoa học, hợp lý công tác tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm, thì khâu đầu tiên là phải xác định đối tượng hạch toán chi phí. Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi, giới hạn để tập hợp chi phí sản xuất nhằm đáp ứng yêu cầu kiểm soát chi phí và tính giá thành sản phẩm. Đối tượng tập hợp chi phí có thể xác định là từng phân xưởng, từng đội sản xuất (theo nơi phát sinh chi phí ) hoặc sản phẩm, công việc, công trình, hạng mục công trình, từng đơn đặt hàng (theo nơi gánh chịu chi phí). 1.3.2.2/. Phương pháp kế toán chi phí sản xuất 1.3.2.2.1./ Phương pháp kế toán chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên. Tại công ty Cơ khí - Điện Thuỷ Lợi hiện đang tập hợp chi phí theo phương pháp kê khai thường xuyên, nên em xin trình bày chi tiết phương pháp này. A, Tổ chức hạch toán ban đầu B, Tài khoản sử dụng và phương pháp kế toán - Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp:Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm giá trị nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu … sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất sản phẩm. Để tập hợp và kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, kế toán sử dụng TK 621: Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Tài khoản này được mở chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí ở từng phân xưởng, bộ phận sản xuất … Kết cấu tài khoản 621: Bên nợ: - Trị giá thực tế nguyên vật liệu xuất dung trực tiếp cho hoạt dộng sản xuất sản phẩm hoặc thực hiện dịch vụ trong kỳ hạch toán Bên có: - Trị giá nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng không hết nhập lại kho. - Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp vượt trên mức bình thường vào TK 632 - Kết chuyển trị giá nguyên vật liệu thực tế sử dụng cho sản xuất, kinh doanh trong kỳ vào TK 154 hoặc 631 và chi tiết cho các đối tượng để tính giá thành sản phẩm, dịch vụ. Tài khoản 621 không có số dư cuối kỳ Sơ đồ 01: Sơ đồ kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK 621 TK 152, 153, 142 NVL dùng không hết nhập lại kho Xuất NVL, CCDC dùng vào sản xuất TK 111, 112, 141 TK 154 Kết chuyển CPNVLTT Mua NVL dùng ngay vào SX TK 133 TK 411, 154 NVL liên doanh được cấp vốn tự SX dùng ngay vào SX TK 152 TK 632 Giá vốn hàng bán(vượt trên mức bình thường) - Kế toán chi phí nhân công trực tiếp. Chi phí nhân công trực tiếp là các khoản lương chính, lương phụ, các khoản phụ cấp, các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo số lương của công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm hoặc trực tiếp thực hiện các lao vụ, dịch vụ. Để hạch toán chi phí nhân công trực tiếp, kế toán sử dụng TK 622 - Chi phí nhân công trực tiếp. Kết cấu: Bên nợ:- Chi phí nhân công trực tiếp tham gia SX trong kỳ Bên có:- Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vào bên Nợ TK 154 - Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp vượt trên mức bình thường vào TK 632 Tài khoản 622 không có số dư cuối kỳ, tuỳ theo yêu cầu quản lý mà TK 622 có thể mở các chi tiết cần thiết. Sơ đồ 02: Sơ đồ kế toán chi phí nhân công trực tiếp TK 334 TK 622 TK 154 Các khoản trích theo lương công nhân SX TK 632 Tiền lương phải trả cho công nhân sản xuất TK 338 Kết chuyển hoặc phân bổ chi phí nhân công trực tiếp TK 335 Trích trước tiền lương nghỉ phép của CNSX Giá vốn hàng bán( vượt trên mức bình thường) -Kế toán chi phí sản xuất chung: Chi phí sản xuất chung là những chi phí có liên quan đến việc tổ chức, quản lý và phục vụ sản xuất ở các bộ phận sản xuất ngoài hai khoản chi phí trực tiếp trên, chi phí sản xuất chung bao gồm: Tiền lương, các khoản trích theo lương của nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu, CCDC, khấu hao TSCĐ dùng tại phân xưởng, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí khác bằng tiền. Tài khoản sử dụng để hạch toán: TK 627 - Chi phí sản xuất chung. Kết cấu tài khoản 627: Bên nợ: Tập hợp chi phí sản xuất chung phát sinh trong kỳ Bên có:- Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung (nếu có) - Số kết chuyển hoặc phân bổ chi phí sản xuất chung vào bên nợ TK 154 - Chi phí sản xuất chung cố định không phân bổ được ghi nhận vào giá vốn hàng bán trong kỳ do mức sản phẩm thực tế sản xuất ra thấp hơn công suất bình thường. Tài khoản 627 không có số dư cuối kỳ . Sơ đồ 03: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất chung TK 334,338 TK 627 TK 154 Chi phí nhân viên quản lý TK 152 Kết chuyển hoặc phân Chi phí vật liệu bổ chi phí SXC TK 153.142 Chi phí dụng cụ quản lý TK 214 Chi phí khấu hao TSCĐ TK 111,112,331,141 Chi phí DVMN và chi phí TK 632 Giá vốn hàng bán khác bằng tiền TK 133 ( trên mức bình thường) Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp (theo phương pháp kê khai thường xuyên) Trong doanh nghiệp, chi phí sản xuất bao gồm: -Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cho cả hoạt động chính và phụ. -Chi phí nhân công trực tiếp cho cả hoạt động chính và phụ. -Chi phí sản xuất chung cho cả hoạt động chính và phụ. Toàn bộ các khoản chi phí này sau khi đã tập hợp vào các tài khoản tương ứng sẽ được kết chuyển sang tài khoản 154-Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang. Bên nợ:- Kết chuyển các chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ liên quan đến SX sản phẩm và chi phí thực hiện dịch vụ Bên có:- Giá trị vật liệu thu hồi, sản phẩm hỏng không thể sửa chữa được. -Giá thành thực tế sản phẩm, công việc hoàn thành trong kỳ. -Giá thành thực tế vật liệu thuê ngoài gia công chế biến hoàn thành. - Phản ánh chi phí không được tính vào trị giá hàng tồn kho mà tính vào giá vốn hàng bán của kỳ kế toán Số dư nợ:- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ Tài khoản này được hạch toán chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí Sơ đồ 04: Sơ đồ kế toán chi phí sản xuất toàn DN (Phương pháp KKTX) TK 621 TK 154 TK 152,138,821 K.chuyển chi phí Các khoản giảm giá thành nguyên vật liệu trực tiếp TK 622 TK 155 K.chuyển chi phí Giá thành sản xuất nhân công trực tiếp thành phẩm nhập kho TK 157 TK 627 Giá thành sản xuất sản phẩm K.chuyển chi phí gửi bán không qua kho sản xuất chung TK 632 Giá thành sản xuất sản phẩm bán ngay không qua kho 1.3.2.2.2./ Kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong trường hợp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ Kế toán tập hợp chi phí sản xuất tại các doanh nghiệp sản xuất thực hiện kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ được áp dụng trong các doanh nghiệp sản xuất có quy mô vừa và nhỏ, chỉ tiến hành một loại hoạt động. Khác với các doanh nghiệp áp dụng phương pháp kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên, trong các doanh nghiệp áp dụng phương pháp kiểm kê định kỳ các nghiệp vụ phát sinh liên quan đến hàng tồn kho không được ghi sổ liên tục. Bởi vậy, mà doanh nghiệp phải kiểm kê lại tất cả các loại nguyên vật liệu, thành phẩm trong kho tại các phân xưởng sản xuất cùng với bộ phận đánh giá sản phẩm dở dang để xác định chi phí của sản phẩm hoàn thành. Cũng tương tự phương pháp kê khai thường xuyên, chi phí sản xuất trong kỳ được tập hợp trên các tài khoản: TK 621, 622, 627 Tuy nhiên do đặc điểm của kế toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ, tài khoản 154 chỉ sử dụng để phản ánh chi phí dở dang đầu kỳ và cuối kỳ, việc tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm hoàn thành được thực hiện trên tài khoản 631-Giá thành sản xuất. Kết cấu tài khoản 631: Bên nợ:- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ - Chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ Bên có: - Giá thành sản phẩm nhập kho, dịch vụ hoàn thành kết chuyển vào TK 632 - Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ kết chuyển vào TK 154 Tài khoản 631 không có số dư cuối kỳ. Sơ đồ 1.7: Kế toán chi phí sản xuất ( phương pháp kiểm kê định kỳ) TK 154 TK 631 TK 611, 138, 821 Kết chuyển chi phí SXKD đầu kỳ TK 611 TK 621 TK 622 TK 627 Chi phí NVL trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp Chi phí sản xuất chung Phế liệu SP hỏng thu hồi, trị giá SP hỏng bắt bồi thường TK 632 Giá thành thực tế sản phẩm hoàn thành sản xuất trong kỳ K/c chi phí SXDD cuối kỳ C, Hệ thống sổ kế toán Các hình thức sổ kế toán: -Hình thức sổ kế toán nhật ký chung -Hình thức sổ kế toán nhật ký -sổ cái -Hình thức sổ kế toán chứng từ ghi sổ -Hình thức sổ kế toán nhật ký chứng từ v Hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ gồm có các loại sổ kế toán sau: - Chứng từ ghi sổ; - Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ; - Sổ Cái; - Các Sổ, Thẻ kế toán chi tiết. TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC CHỨNG TỪ GHI SỔ Chứng từ gốc Sổ, thẻ kế toán chi tiết Sổ quỹ Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ Bảng tổng hợp chứng từ gốc Chứng từ ghi sổ Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính : Ghi hàng ngày : Ghi cuối tháng : Đối chiếu kiểm tra v Hình thức kế toán Nhật ký chung gồm các loại sổ chủ yếu sau: - Sổ Nhật ký chung, Sổ Nhật ký đặc biệt; - Sổ Cái; - Các sổ, thẻ kế toán chi tiết. TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC KẾ TOÁN NHẬT KÝ CHUNG Chứng từ kế toán SỔ NHẬT KÝ CHUNG Sổ, thẻ kế toán chi tiết Sổ Nhật ký đặc biệt Bảng tổng hợp chi tiết SỔ CÁI Bảng cân đối số phát sinh BÁO CÁO TÀI CHÍNH Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng, hoặc định kỳ Quan hệ đối chiếu, kiểm tra v Hình thức kế toán Nhật ký - Sổ Cái gồm có các loại sổ kế toán sau: - Nhật ký - Sổ Cái; - Các Sổ, Thẻ kế toán chi tiết. TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC KẾ TOÁN NHẬT KÝ - SỔ CÁI Chứng từ kế toán Sổ, thẻ kế toán chi tiết Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt Bảng tổng hợp chứng từ kế toán cùng loại Sổ quỹ Bảng tổng hợp chi tiết NHẬT KÝ – SỔ CÁI BÁO CÁO TÀI CHÍNH Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu, kiểm tra v Hình thức kế toán Nhật ký – Chứng từ gồm có các loại sổ kế toán sau: - Nhật ký chứng từ; - Bảng kê; - Sổ Cái; - Sổ hoặc thẻ kế toán chi tiết. TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN THEO HÌNH THỨC KẾ TOÁN NHẬT KÝ - CHỨNG TỪ Chứng từ kế toán và các bảng phân bổ Bảng kê NHẬT KÝ CHỨNG TỪ Sổ, thẻ kế toán chi tiết Sổ Cái Bảng tổng hợp chi tiết BÁO CÁO TÀI CHÍNH Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu, kiểm tra CHƯƠNG II THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY CƠ KHÍ ĐIỆN THỦY LỢI 2.1. Đặc điểm tổ chức hoạt động sản xuất tại Công ty Cơ khí - Điện Thuỷ lợi. Công ty Cơ khí - Điện Thuỷ Lợi là một doanh nghiệp sản xuất có quy mô vừa, chuyên thiết kế, chế tạo, lắp đặt và sửa chữa các loại máy móc thiết bị thuỷ lợi, sản xuất cấu kiện kim loại và lắp đặt trang bị điện dân dụng đáp ứng nhu cầu của nhiều ngành kinh tế quốc dân. Tính chất sản xuất của công ty là sản xuất sản phẩm đơn chiếc, chu kỳ sản xuất dài, quy mô sản xuất lớn. Quy trình sản xuất sản phẩm được thực hiện chặt chẽ, hợp lý qua các khâu đảm bảo cho sản phẩm đạt chất lượng tốt, đảm bảo uy tín của công ty trên thị trường. Đặc điểm quy trình sản xuất của công ty có thể khái quát theo sơ đồ sau: Định mức vật tư, nhân công Lập kế hoạch thực hiện sản xuất Tổ chức sản xuất Nghiệm thu Thiết kế bản vẽ Lập quy trình công nghệ Nhập kho Bán hàng 2.1.2. Đặc điểm tổ chức công tác k._.