Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông

NÓI ÐẦU Sự chuyển đổi của nền kinh tế nước ta trong những năm gần đây đã tác động mạnh mẽ đến quá trình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Cùng với điều kiện đổi mới cơ chế quản lý kinh tế, nền kinh tế nước ta hiện nay là nền kinh tế hàng hoá nhiều thành phần, với chủ trương mở rộng quan hệ hàng hoá trên thị trường. Kinh tế nước ta không ngừng tăng trưởng và phát triển trong gần hai thập kỷ đổi mới vừa qua. Hiện nay, hàng may mặc là một trong những mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam ra thị trường khu vực và thế giới và cũng là một trong các mặt hàng thế mạnh chủ lực của Việt Nam trong quá trình hội nhập và phát triển.Việt Nam có thêm nhiều cơ hội để phát triển ngành dệt may của mình nhưng cũng gặp phải không ít thách thức, điều này đòi hỏi các doanh nghiệp dệt may của Việt Nam phải không ngừng nỗ lực và phấn đấu để tìm ra hướng đi riêng cho mình, khẳng định được thương hiệu dệt may Việt Nam trên trường quốc tế. Tuy nhiên, với sự cạnh tranh gay gắt trên thị trường, không phải doanh nghiệp nào cũng đứng vững.Có những doanh nghiệp rất thành công, nhưng cũng có không ít những doanh nghiệp sau một thời gian hoạt động cầm chừng thua lỗ nhiều dẫn đến phá sản, giải thể. Ðể quản lý và kinh doanh có hiệu quả, kế toán đã trở thành một công cụ rất đắc lực không thể thiếu trong các doanh nghiệp cũng như trong việc quản lý kinh tế của Nhà nước. Ðối với Nhà nước, kế toán là công cụ quan trọng để tính toán, xây dựng và kiểm tra việc chấp hành thực hiện ngân sách của Nhà nước để quản lý nền kinh tế quốc dân. Ðối với các doanh nghiệp, kế toán là công cụ để điều hành, quản lý các hoạt động kinh tế, tính toán, kiểm tra, bảo vệ, sử dụng tài sản, tiền vốn nhằm đảm bảo quyền chủ động trong sản xuất kinh doanh và chủ động về tài chính. Sau một thời gian ngắn tìm hiểu thực tập tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông, em đã chọn đề tài “Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông” cho chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình.. Ngoài lời nói đầu và kết luận, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của em bao gồm có 2 phần như sau: PHẦN I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI DOANH NGHIỆP PHẦN II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY Cổ PHầN ĐầU TƯ DịCH Vụ VÀ TM PHƯƠNG ĐÔNG PHẦN III: MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY Cổ PHầN ĐầU TƯ DịCH Vụ VÀ TM PHƯƠNG ĐÔNG Do thời gian thực tập có hạn, Chuyên đề thực tập tốt nghiệp của em không thể tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong có được sự nhận xét góp ‎của các thầy, cô giáo cũng như tập thể cán bộ công nhân viên Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông để chuyên đề của em được hoàn thiện hơn nữa. PhÇn I: C¬ së lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt 1. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó cã thÓ tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè c¬ b¶n: lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng, muèn vËy doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ nh­: chi phÝ NVL, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ vÒ sö dông nhµ x­ëng, m¸y mãc ... Trªn c¬ së ®ã ta cã thÓ ®­a ra kh¸i niÖm vÒ CPSX nh­ sau: Chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng SXKD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.2. Ph©n lo¹i CPSX kinh doanh: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cã thÓ ®­îc ph©n chia theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau nh»m ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp 1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm nh÷ng yÕu tè sau: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu; Chi phÝ nh©n c«ng; Chi phÝ khÊu hao TSC§; Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp lËp ®­îc B¸o c¸o CPSX theo yÕu tè chi phÝ, lËp ®­îc c¸c dù to¸n, kÕ ho¹ch cung øng vËt t­ nh»m ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng SXKD t¹i tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp . 1.2.2. Ph©n lo¹i CPSX theo c«ng dông, môc ®Ých cña chi phÝ: Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm 5 kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung; Chi phÝ b¸n hµng; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy ®­îc sö dông réng r·i t¹i c¸c doanh nghiÖp nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng hÖ thèng c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xu©t kinh doanh trong kú. 1.2.3.Ph©n lo¹i CPSX theo quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, CPSX ®­îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ); Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ). C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc lËp dù to¸n chi phÝ, phôc vô cho viÖc ph©n tÝch chi phÝ vµ c«ng t¸c qu¶n trÞ kÕ to¸n. 1.2.4.Ph©n lo¹i CPSX theo mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, CPSX ®­îc ph©n chia thµnh: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. 1.2.5.Ph©n lo¹i CPSX theo chøc n¨ng SXKD: Theo tiªu chuÈn ph©n lo¹i nµy, chi phÝ ®­îc chia thµnh: Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm; Chi phÝ tiªu thô s¶n phÈm; Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng vµ gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ cã hiÖu qu¶. 1.2.6.Ph©n lo¹i chi phÝ theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh: Chi phÝ ®­îc chia thµnh ba lo¹i theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gåm: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh; Chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh; Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc c¸c träng ®iÓm qu¶n lý, hiÖu qu¶ trªn c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. 1.2.7.Ph©n lo¹i CPSX theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp CP ®Ó tÝnh gi¸ thµnh SP: Theo tiªu thøc ph©n lo¹i nµy, CPSX bao gåm ba kho¶n môc: Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy nh»m môc ®Ých x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng cña s¶n phÈm s¶n xuÊt. 1.2.8.Ph©n lo¹i CPSX theo quan hÖ víi quy tr×nh kü thuËt c«ng nghÖ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy CPSX ®­îc chia thµnh: Chi phÝ c¬ b¶n vµ chi phÝ chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc tõng lo¹i chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. 1.2.9.Ph©n lo¹i CPSX theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ: C¸ch ph©n lo¹i nµy chia CPSX thµnh hai lo¹i: Chi phÝ s¶n phÈm; Chi phÝ thêi kú. Trªn thùc tÕ, tïy theo ®Æc ®iÓm SXKD vµ yªu cÇu qu¶n lý cña mçi doanh nghiÖp mµ chi phÝ ®­îc ph©n lo¹i theo tiªu thøc thÝch hîp. 1.3.§èi t­îng kÕ to¸n CPSX: §èi t­îng tËp hîp CPSX lµ ph¹m vi giíi h¹n ®Ó kÕ to¸n cã thÓ tËp hîp ®­îc CPSX thùc tÕ ph¸t sinh trong kú. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp CPSX ë tõng doanh nghiÖp tuú thuéc vµo quy m« ho¹t ®éng, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý còng nh­ quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña tõng ngµnh, tõng doanh nghiÖp. Song, môc ®Ých cuèi cïng cña c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ lµ tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm. Do ®ã, ®èi t­îng tËp hîp CPSX cã thÓ lµ: TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo tõng lo¹i s¶n phÈm. TËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng. TËp hîp CPSX theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ (theo tõng ph©n x­ëng, tõng tæ, ®éi s¶n xuÊt ...) 1.4.Néi dung, ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp CPSX: Tuú theo ®Æc ®iÓm cña tõng lo¹i CPSX vµ ®Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña doanh nghiÖp mµ kÕ to¸n vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ cho phï hîp. 1.4.1.KÕ to¸n CPSX trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp: §èi víi nh÷ng chi phÝ NVL trùc tiÕp cã liªn quan trùc tiÕp tíi mét®èi t­îng tËp hîp chi phÝ th­êng ®­îc tæ chøc tËp hîp theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Trong tr­êng hîp NVL sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau th× kÕ to¸n ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp theo c¸c tiªu thøc hîp lý nh­: chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt, chi phÝ nguyªn liÖu chÝnh ... C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Tæng chi phÝ NVL cÇn ph©n bæ Tæng ®¹i l­îng cña tiªu thøc ph©n bæ = HÖ sè ph©n bæ x §¹i l­îng tiªu chuÈn ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng = Chi phÝ NVL ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng HÖ sè ph©n bæ ViÖc tÝnh to¸n tËp hîp chÝnh x¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú ®­îc thùc hiÖn theo c«ng thøc: Chi phÝ thùc tÕ NVL trùc tiÕp trong kú TrÞ gi¸ NVL xuÊt ®­a vµo sö dông TrÞ gi¸ NVL cßn l¹i cuèi kú ch­a sö dông - - = TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã) §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n TK 621: Chi phÝ NVL trùc tiÕp. Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh toµn bé hao phÝ vÒ NVL chÝnh, vËt liÖu phô, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, c«ng cô dông cô ... sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. TK_621 ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp ®­îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp : TK 152 TK 621 TK 152 TrÞ gi¸ NVL xuÊt kho TrÞ gi¸ NVL ch­a sö dông dïng trùc tiÕp SX s¶n phÈm vµ phÕ liÖu thu håi nhËp kho TK 111, 331 TK 154 TrÞ gi¸ NVL mua dïng vµo TrÞ gi¸ NVL thùc tÕ s¶n xuÊt kh«ng qua kho sö dông trùc tiÕp vµo SX KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th­êng ®­îc tÝnh trùc tiÕp vµo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. Tr­êng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp th× cã thÓ tËp hîp sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n vµ ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng liªn quan. C¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®­îc tÝnh to¸n c¨n cø vµo tû lÖ theo quy ®Þnh chung cña chÕ ®é tµi chÝnh trªn sè tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 622 ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp CPSX, theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å 2: S¬ ®å 2: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : TK 334 TK 622 TK 154 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 335 TrÝch tr­íc l­¬ng nghØ phÐp KÕt chuyÓn ( ph©n bæ ) cña CN trùc tiÕp s¶n xuÊt chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 338 C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng gåm: BHXH,BHYT,KPC§ KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ CPSX chung: CPSX chung ®­îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, nÕu trong doanh nghiÖp cã nhiÒu ph©n x­ëng s¶n xuÊt, nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt th× ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp CPSX chung cho tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. CPSX chung ph¸t sinh t¹i ph©n x­ëng nµo th× kÕt chuyÓn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm cña ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ®ã. Trong tr­êng hîp CPSX chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× ph¶i ph©n bæ cho tõng s¶n phÈm cã liªn quan theo c¸c tiªu chuÈn sau: Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Ph©n bæ theo chi phÝ NVL trùc tiÕp. Ph©n bæ theo ®Þnh møc, kÕ ho¹ch CPSX chung. Ph©n bæ theo chi phÝ nh©n c«ng vµ NVL trùc tiÕp. C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung Tæng tiªu thøc ph©n bæ x = Tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627: Chi phÝ SXC. Vµ ®­îc më chi tiÕt theo quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh vµ theo yªu cÇu qu¶n lý cña c¸c DN. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 3: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: TK 334,338 TK 627 TK 154 Chi phÝ nh©n viªn ë c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt TK152,153 K/c chi phÝ SXC vµ ph©n bæ Chi phÝ vËt liÖu CCDC cho c¸c ®èi t­îng liªn quan ë c¸c ph©n x­ëng SX TK 142,335 Chi phÝ tr¶ tr­íc, trÝch tr­íc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 214,111… Chi phÝ KH TSC§ vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ c¸c kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ CPSX chung mµ CPSX cßn ph¸t sinh rÊt phøc t¹p, do ®ã doanh nghiÖp cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó tËp hîp ®­îc ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi c¸c kho¶n môc trªn ®Ó ®¶m b¶o gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ kÕt qu¶ SXKD cña doanh nghiÖp kh«ng bÞ biÕn ®éng ®ét ngét qua c¸c kú kÕ to¸n. KÕ to¸n c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc: ViÖc tÝnh to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc ph¶i c¨n cø vµo tÝnh chÊt, møc ®é cña tõng lo¹i chi phÝ, lùa chän c¸c tiªu thøc phï hîp ... KÕ to¸n ph¶i theo dâi chi tiÕt tõng kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc ®· ph¸t sinh, ph©n bæ vµ sè cßn l¹i ch­a ph©n bæ theo tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cña tõng kú h¹ch to¸n. C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc ®­îc theo dâi ë TK 142: Chi phÝ tr¶ tr­íc. Ph­¬ng ph¸p vµ tr×nh tù kÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc ®­îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 4: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc : TK 153,342 TK 142 TK 627,641,642,241 Bao b× lu©n chuyÓn vµ Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tr­íc chi phÝ ph¶i tr¶ vµo c¸c kú h¹ch to¸n TK 111,112,331... TK 911 C¸c chi phÝ mua ngoµi KÕt chuyÓn dÇn CPBH, CPQL TK 641, 642 vµo TK x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶: ViÖc tÝnh to¸n vµ h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú ph¶i ®­îc lËp dù to¸n chi phÝ vµ dù to¸n trÝch tr­íc trªn c¬ së nh÷ng b»ng chøng hîp lý, x¸c ®¸ng ®Ó ®¶m b¶o phï hîp víi sè chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh. KÕ to¸n h¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ trªn TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶. H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng: S¶n phÈm háng lµ s¶n phÈm kh«ng ®¹t tiªu chuÈn vÒ chÊt l­îng, yªu cÇu kü thuËt... S¶n phÈm háng chia thµnh hai lo¹i: s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc vµ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc. H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt: trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt v× nh÷ng nguyªn nh©n nh­: thiÕu NVL, nhiªn liÖu, thiªn tai ... c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i bá ra mét sè kho¶n chi phÝ ®Ó duy tr× ho¹t ®éng nh­: tiÒn c«ng lao ®éng, khÊu hao TSC§, chi phÝ b¶o d­ìng thiÕt bÞ m¸y mãc ... Nh÷ng chi phÝ n»m trong kÕ ho¹ch ®­îc ph¶n ¸nh ë TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶. Cßn nh÷ng chi phÝ do ngõng s¶n xuÊt bÊt th­êng ph¶i ®­îc theo dâi riªng ë TK 821: Chi phÝ ho¹t ®éng bÊt th­êng. KÕ to¸n ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô: ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt phô cã thÓ chia thµnh hai lo¹i: S¶n xuÊt phô vµ s¶n xuÊt phô trî. KÕ to¸n còng sö dông c¸c tµi kho¶n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh nh­ ®èi víi c¸c ho¹t ®éng kh¸c vµ ®­îc chi tiÕt theo tõng ho¹t ®éng. Cuèi kú kÕ to¸n tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm phô víi ph­¬ng ph¸p ¸p dông tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm c«ng nghÖ vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c bé phËn s¶n xuÊt: Theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp. Theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ ®¹i sè. Theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Theo ph­¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo chi phÝ ban ®Çu. KÕ to¸n tËp hîp CPSX ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong toµn doanh nghiÖp CPSX sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc ë c¸c tµi kho¶n t­¬ng øng: TK 621, TK 622, TK 627, sÏ ®­îc kÕt chuyÓn sang TK 154: CPSX kinh doanh dë dang, ®Ó tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp trong kú kÕ to¸n.Tµi kho¶n 154 sö dông ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ: tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, chi tiÕt theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm vµ theo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. S¬ ®å 6: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp CPSX theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn TK 621 TK 154 TK 152 KÕt chuyÓn chi phÝ PhÕ liÖu thu håi NVL trùc tiÕp do s¶n phÈm háng TK 138 TK 622 Kho¶n båi th­êng ph¶i thu KÕt chuyÓn chi phÝ do s¶n phÈm háng nh©n c«ng trùc tiÕp TK 155 Gi¸ thµnh thùc tÕ TK 627 cña thµnh phÈm nhËp kho KÕt chuyÓn chi phÝ TK 632 s¶n xuÊt chung TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm xuÊt b¸n kh«ng qua kho TK 331 TK 157 Chi phÝ gia c«ng TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm thuª ngoµi göi b¸n kh«ng qua kho 1.4.2. KÕ to¸n CPSX trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, vÒ c¬ b¶n kÕ to¸n còng tiÕn hµnh tËp hîp CPSX trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Tuy nhiªn, kÕ to¸n tæng hîp CPSX ph¸t sinh trong kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt ë TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt.TK 632 trong ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm lu©n chuyÓn trong th¸ng.Tµi kho¶n 611: "Mua hµng" dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu, c«ng cô dông cô, hµng ho¸ mua vµo trong kú. C¸c tµi kho¶n hµng tån kho: 152, 153, 154, 155, 156 chØ ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng tån kho t¹i thêi ®iÓm cuèi kú nµy vµ ®Çu kú sau. Sau khi kiÓm kª x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ NVL tån kho cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè l­îng vµ gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trong kú theo c«ng thøc: - = TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ xuÊt dïng trong kú TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ mÊt, hao hôt (nÕu x¸c ®Þnh ®­îc) TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ tån kho cuèi kú - TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ nhËp kho trong kú + TrÞ gi¸ NVL hµng ho¸ tån kho ®Çu kú 1.5. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh tÝnh trung thùc, hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm cña tõng doanh nghiÖp, kÕ to¸n cã thÓ vËn dông c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp theo mét trong sè c¸c ph­¬ng ph¸p sau: 1.5.1.§¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ NVL trùc tiÕp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang chØ tÝnh gi¸ trÞ vèn cña NVL ®· bá vµo c¸c s¶n phÈm dë dang ®ã mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ kh¸c. C¸c CPSX chung vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®­îc tÝnh c¶ cho thµnh phÈm. Chi phÝ cña SPDD ®Çu kú Chi phÝ NVLTT ph¸t sinh trong kú + C«ng thøc: Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú x = S¶n l­îng SPDD cuèi kú S¶n l­îng thµnh phÈm vµ SPDD cuèi kú 1.5.2.Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ SPDD theo s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng: Khi ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy cÇn quy ®æi SPDD ra khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng vµ cÇn ph©n biÖt hai tr­êng hîp: ViÖc tÝnh to¸n ®­îc thùc hiÖn theo c«ng thøc: Tû lÖ hoµn thµnh theo x¸c ®Þnh (%) Khèi l­îng SPDD cuèi kú SPDD cuèi kú quy ®æi theo s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng x = l §èi víi kho¶n môc chi phÝ bá vµo s¶n xuÊt mét lÇn: Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú x Chi phÝ cña SPDD ®Çu kú + = Khèi l­îng SPDD cuèi kú Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú Khèi l­îng SPDD cuèi kú Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú + l §èi víi kho¶n môc chi phÝ bá dÇn ra theo tiÕn ®é s¶n xuÊt: + Chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Sè l­îng SPDD cuèi kú quy ®æi theo s¶n phÈm hoµn thµnh Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú x = Chi phÝ SPDD ®Çu kú Sè SPDD cuèi kú quy ®æi theo s¶n phÈm hoµn thµnh + Sè s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú 1.5.3. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo CPSX ®Þnh møc: KÕ to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª khèi l­îng s¶n phÈm dë dang, x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm vµo cuèi kú vµ c¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ cña tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô cô thÓ ®Ó tÝnh chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo c«ng thøc: Chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Khèi l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú §Þnh møc chi phÝ x = 1.5.3. §¸nh gi¸ SPDD theo khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô ®· hoµn thµnh : §Ó x¸c ®Þnh chi phÝ cña s¶n phÈm, dÞch vô dë dang cuèi kú, tr­íc hÕt cÇn kiÓm kª khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô ®· thùc hiÖn trong kú sau ®ã tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho tõng bé phËn: Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh nh­ng ch­a tiªu thô Chi phÝ s¶n phÈm, dÞch vô ch­a thùc hiÖn (tiªu thô) vµo cuèi kú Tæng chi phÝ s¶n xuÊt trong kú Tæng khèi l­îng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh x = V× ë c¸c doanh nghiÖp nµy, viÖc x¸c ®Þnh CPSX, dÞch vô dë dang cuèi kú lµ x¸c ®Þnh ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm ch­a x¸c ®Þnh tiªu thô, do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô ë c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô g¾n liÒn víi nhau. 2. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt: 2.1. Kh¸i niÖm vÒ gi¸ thµnh: C¸c doanh nghiÖp ®Òu cã môc ®Ých chung lµ t¹o ra ®­îc nh÷ng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®Ó ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô, doanh nghiÖp sÏ ph¶i bá ra mét l­îng chi phÝ nhÊt ®Þnh cho c¸c s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. Nh÷ng chi phÝ ®ã t¹o nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm hay vÒ ph­¬ng diÖn kinh tÕ th× ®ã chÝnh lµ nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm lµ CPSX tÝnh cho mét khèi l­îng hoÆc mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. 2.2.C¸c lo¹i gi¸ thµnh: §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ x©y dùng kÕ ho¹ch gi¸ thµnh còng nh­ c¸c yªu cÇu vÒ gi¸ c¶ hµng ho¸ th× gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc xem xÐt trªn nhiÒu khÝa c¹nh kh¸c nhau: 2.2.1.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo néi dung chi phÝ cÊu thµnh gi¸: Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh hai lo¹i: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng x­ëng). - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô. 2.2.2.Ph©n lo¹i theo c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh, qu¶n lý gi¸ thµnh : Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: - Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm. - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc. 2.3.§èi t­îng vµ kú tÝnh gi¸ thµnh: 2.3.1.§èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i do doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng SXKD, ®Æc ®iÓm s¶n phÈm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm cã tÝnh chÊt ®¬n chiÕc nh­: ®ãng tµu, söa ch÷a « t« ... th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh. NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ph­¬ng thøc hµng lo¹t nh­: s¶n xuÊt hµng may mÆc, « t«, xe m¸y ... th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ tõng lo¹i s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. 2.3.2.Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ thêi kú kÕ to¸n cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ®· x¸c ®Þnh. §Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm dµi hay ng¾n mµ kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ lµ hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m hay cho ®Õn khi s¶n phÈm hoµn thµnh. 2.4.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: C¨n cø vµo c¸c chi phÝ ®· tËp hîp ®­îc theo c¸c ®èi t­îng tËp hîp CPSX, kÕ to¸n ph¶i vËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc SXKD, tÝnh chÊt ®Æc ®iÓm s¶n phÈm, yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh ph¶i tÝnh theo c¸c kho¶n môc sau: Chi phÝ NVL trùc tiÕp; Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp; Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Sè liÖu tÝnh to¸n ph¶i ®­îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¶i thÕ hiÖn ®­îc néi dung, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh mµ doanh nghiÖp ¸p dông. Mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th­êng ®­îc ¸p dông: 2.4.1.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo nh÷ng CPSX ®· tËp hîp ®­îc theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ trong kú vµ gi¸ trÞ SPDD ®Çu kú, cuèi kú ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã ph­¬ng ph¸p nµy cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ SPDD cuèi kú TrÞ gi¸ SPDD ®Çu kú Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ®­îc trong kú - Chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú + = Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt = Khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh Trong tr­êng hîp ë doanh nghiÖp kh«ng cã SPDD hoÆc kh«ng tÝnh ®Õn SPDD gi÷a c¸c kú th× ph­¬ng ph¸p nµy cßn ®­îc gäi lµ ph­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ v× gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh lµ CPSX ph¸t sinh trong kú. 2.4.2.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: §Ó ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng gi¸ thµnh ®Þnh møc ®¬n vÞ cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Khi tËp hîp CPSX ph¶i theo tõng ®Þnh møc vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm theo c«ng thøc sau: Tho¸t ly ®Þnh møc = Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm s¶n xuÊt Gi¸ thµnh s¶n xuÊt theo ®Þnh møc Thay ®æi ®Þnh møc + (-) + (-) 2.4.3. Ph­¬ng ph¸p gi¶m trõ s¶n phÈm phô: ¸p dông trong tr­êng hîp doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ång thêi víi viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm chÝnh cßn thu ®­îc thªm s¶n phÈm phô. Do ®ã khi tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn lo¹i trõ c¸c chi phÝ ®ã ra khái CPSX ®· tËp hîp ®­îc. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm chÝnh vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc sau: TrÞ gi¸ SPDD cuèi kú Chi phÝ cho s¶n phÈm phô Chi phÝ ph¸t sinh trong kú TrÞ gi¸ SPDD ®Çu kú Tæng gi¸ thµnh cña ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh = + - - 2.4.4.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè: Theo ph­¬ng ph¸p nµy ph¶i lÊy mét lo¹i s¶n phÈm trong nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i lµm s¶n phÈm chuÈn cã hÖ sè lµ 1 ®Ó lµm c¨n cø quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm kh¸c theo s¶n phÈm chuÈn b»ng c¸ch x¸c ®Þnh hÖ sè cña tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm. C¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh hÖ sè cã thÓ lµ: gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, chi phÝ ®Þnh møc... HÖ sè quy ®æi x S¶n l­îng thùc tÕ cña s¶n phÈm lo¹i i = S¶n l­îng s¶n phÈm quy ®æi lo¹i i S¶n l­îng quy ®æi cña s¶n phÈm i Tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm i Tæng s¶n l­îng s¶n phÈm quy ®æi Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña nhãm s¶n phÈm x = 2.4.5.Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ: Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ ®­îc ¸p dông ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña tõng lo¹i s¶n phÈm vµ tõng ®¬n vÞ s¶n phÈm theo c«ng thøc: Tû lÖ gi¸ thµnh = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña toµn bé s¶n phÈm Gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Tû lÖ gi¸ thµnh = x Tû lÖ gi¸ thµnh Gi¸ thµnh thùc tÕ cña 1 ®¬n vÞ s¶n phÈm Gi¸ thµnh thùc tÕ cña lo¹i s¶n phÈm x = 3. NhiÖm vô cña kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 3.1.Mèi quan hÖ gi÷a CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. CPSX trong kú lµ c¨n cø, tiÒn ®Ò ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Tuy nhiªn, gi÷a CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i cã sù kh¸c nhau vÒ l­îng: CPSX lu«n g¾n víi kú kÕ to¸n cßn gi¸ thµnh g¾n liÒn víi s¶n phÈm, dÞch vô nhÊt ®Þnh; gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm mét phÇn CPSX ph¸t sinh trong kú vµ cã thÓ cã chi phÝ cña kú sau hay cña kú kh¸c chuyÓn sang. 3.2.NhiÖm vô cña kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: §Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô: X¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh . ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. X¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang vµ kú tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. KÞp thêi cung cÊp th«ng tin cho c¸c bé phËn liªn quan. Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch CPSX vµ gi¸ thµnh ... 4.KÕ to¸n qu¶n trÞ víi c«ng t¸c h¹ch to¸n CPSX: 4.1.Kh¸i niÖm vÒ kÕ to¸n qu¶n trÞ: KÕ to¸n qu¶n trÞ lµ mét c«ng cô ®­îc sö dông trong c«ng t¸c qu¶n trÞ doanh nghiÖp nh»m gi¸m s¸t, h¹ch to¸n c¸c th«ng tin vÒ lËp dù to¸n x©y dùng chiÕn l­îc th«ng tin, ph©n tÝch thùc tr¹ng kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp gióp c¸c nhµ qu¶n lý ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ tµi chÝnh. 4.2.Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña kÕ to¸n qu¶n trÞ trong viÖc h¹ch to¸n c¸c th«ng tin dù to¸n vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: H¹ch to¸n th«ng tin dù to¸n lµ qu¸ tr×nh lËp c¸c dù to¸n môc tiªu vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cho mét kú kinh doanh cña doanh nghiÖp tr­íc khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD. 4.2.1.LËp dù to¸n, kÕ ho¹ch CPSX: C«ng t¸c lËp c¸c dù to¸n vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: Dù to¸n khèi l­îng s¶n phÈm tiªu thô S¬ ®å 7: Dù to¸n khèi l­îng s¶n phÈm cÇn s¶n xuÊt Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm Dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Dù to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Dù to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp B¸o c¸o dù to¸n CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 4.2.2. Tæ chøc thùc hiÖn: Dùa trªn c¸c dù to¸n, kÕ ho¹ch vÒ CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n qu¶n trÞ cung cÊp th«ng tin cho c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó cã thÓ cã ®­îc nh÷ng quyÕt ®Þnh kinh doanh ®óng ®¾n, x¸c thùc. Nhµ qu¶n trÞ dùa vµo nh÷ng th«ng tin ®ã ®Ó tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kÕt hîp gi÷a tæ chøc, lao ®éng víi c¸c nguån lùc ®Ó cã thÓ thùc hhiÖn kÕ ho¹ch ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. 4.2.3.KiÓm tra vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ thùc hiÖn: Sau khi lËp kÕ ho¹ch vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch, nhµ qu¶n trÞ ph¶i kiÓm tra ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn b»ng c¸ch so s¸nh sè liÖu thùc hiÖn víi sè liÖu kÕ ho¹ch, dù to¸n. §Ó thùc hiÖn ®­îc c«ng viÖc nµy, kÕ to¸n qu¶n trÞ ph¶i h¹ch to¸n c¸c th«ng tin thùc hiÖn, c«ng viÖc nµy vÒ c¬ b¶n còng ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p nh­ kÕ to¸n tµi chÝnh. KÕ to¸n qu¶n trÞ ë c¸c bé phËn sÏ thùc hiÖn kiÓm tra ®¸nh gi¸ phÇn hµnh c«ng viÖc cã liªn quan, sau ®ã sÏ cã bé phËn kiÓm tra ®¸nh gi¸ l¹i c¸c th«ng tin. 4.2.4.Ra quyÕt ®Þnh: Dùa vµo kÕt qu¶ kiÓm tra, ®¸nh gi¸, kÕ to¸n qu¶n trÞ sÏ ®­a ra c¸c quy ®Þnh vÒ CPSX trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh­: c¾t gi¶m hay bæ sung nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt, quyÕt ®Þnh nªn s¶n xuÊt s¶n phÈm hay thuª gia c«ng, mua ngoµi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thÞ tr­êng...Chøc n¨ng ®ã sÏ ®­îc vËn dông th­êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh SXKD cña doanh nghiÖp. Nh÷ng lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt trªn ®©y ®· cho ta mét c¬ së ®Ó ®i vµo nghiªn cøu, ph©n tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i C«ng ty cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng ë ch­¬ng tiÕp theo. PHẦN II THỰC TRẠNG KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY NÔNG NGHIỆP 1.1. Khái quát chung về Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông 1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Công ty - Tªn giao dÞch ViÖt Nam: C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng. - §Þa chØ: Sè 4 - Lª §øc Thä - Phó Mü - Mü §×nh - Tõ Liªm - Hµ Néi. 1. ._.Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng ®­îc thµnh lËp theo giÊy phÐp sè 2005/ GP- UB do uû ban nh©n d©n thµnh phè Hµ Néi cÊp ngµy 04/06/1998, ®¨ng ký kinh doanh sè 056891 do së kÕ ho¹ch vµ ®Çu t­ cÊp ngµy 15/09/1998. Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ho¹t ®éng, C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng cµng ngµy cµng ph¸t triÓn lín m¹nh vÒ c¬ së vËt chÊt, vÒ chuyªn m«n còng nh­ vÒ kü thuËt vµ nhiÖm vô ®­îc giao. §Ó phï hîp víi ph­¬ng h­íng, nhiÖm vô vÒ ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, së th­¬ng nghiÖp Hµ Néi ®· ra quyÕt ®Þnh sè 31/TC-TN ngµy 14/07/1987 hîp nhÊt c¸c xÝ nghiÖp nhá thµnh C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng. Trong suèt qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ho¹t ®éng,c«ng ty tõng b­íc ph¸t triÓn vµ lín m¹nh, lu«n lu«n hoµn thµnh nhiÖm vô, kÕ ho¹ch ®­îc giao. C«ng Ty ®­îc vinh dù nhiÒu lÇn ®ãn c¸c ®ång chÝ c¸n bé l·nh ®¹o cÊp cao cña §¶ng vµ Nhµ n­íc tíi th¨m. Tõ nh÷ng ngµy ®Çu thµnh lËp víi c¬ së m¸y ®¹p ch©n, nhµ x­ëng t¹m thêi, ®­êng x¸ thiÕt bÞ m¸y mãc. §éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cã chuyªn m«n, kü thuËt ®ñ ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh÷ng mÆt hµng cao cÊp, ®¸p øng ®ñ thÞ hiÕu vµ nhu cÇu cña kh¸ch hµng trong vµ ngoµi n­ớc . Ngµy 01/01/2001 C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng xuÊt khÈu thùc hiÖn cæ phÇn ho¸ theo chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. Tõ khi cæ phÇn ho¸ ®Õn nay c«ng ty ph¸t triÓn m¹nh mÏ vÒ c¬ së chuyªn m«n kü thuËt còng nh­ c¬ së vËt chÊt cïng víi khèi l­îng c«ng nh©n ngµy cµng ®«ng ®¶o vµ lµnh nghÒ. 1.1 Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng 1.1.1 Chøc n¨ng cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng lµ doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc thuéc Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp cña Nhµ n­íc, thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt, ®iÒu lÖ tæ chøc cña Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam. Chøc n¨ng kinh doanh chñ yÕu cña C«ng ty lµ s¶n xuÊt vµ gia c«ng hµng mò xuÊt khÈu vµ s¶n xuÊt hµng tiªu dïng trªn thÞ tr­êng trong n­íc. S¶n phÈm chÝnh cña C«ng ty lµ mò luìi trai. Ngoµi ra C«ng ty cßn s¶n xuÊt mét sè mÆt hµng kh¸c theo ®¬n ®Æt hµng nh­ quÇn ¸o, mò ®ång phôc vµ c¸c s¶n phÈm phô nh­ khÈu trang nh»m sử dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ h¬n sè nguyªn vËt liÖu cßn thõa. Qua nhiÒu thÕ hÖ c¸n bé c«ng nh©n viªn, víi sù phÊn ®Êu kh«ng mÖt mái trong 50 n¨m qua ngµy nay C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng ®· trë thµnh mét trong nh÷ng doanh nghiÖp hµng ®Çu cña Ngµnh DÖt - May ViÖt Nam cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng Quèc tÕ vµ trong n­íc. Trong t­¬ng lai C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng kh«ng dõng l¹i ë mét sè mÆt hµng truyÒn thèng mµ dÇn dÇn ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm vµ më réng thªm thÞ tr­êng míi trªn thÕ giíi. HiÖn nay, C«ng ty ®ang th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Mü víi nhiÒu lo¹i s¶n phÈm nh­: mò l­êi , mò l­íi, quÇn ¸o thêi trang ... 1.1.2. NhiÖm vô kinh doanh cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng: NhiÖm vô kinh doanh cña C«ng ty lµ s¶n xuÊt kinh doanh hµng Mò vµ quÇn ¸o theo kÕ ho¹ch vµ quy ®Þnh cña Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam, ®¸p øng nhu cÇu cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc vµ theo nhu cÇu thÞ tr­êng trªn thÕ giíi. V× vËy, C«ng ty lu«n khai th¸c hÕt kh¶ n¨ng cña m×nh ®Ó më réng s¶n xuÊt, më réng thÞ tr­êng tiªu thô trong n­íc còng nh­ thÞ tr­êng xuÊt khÈu: Tõ ®Çu t­ s¶n xuÊt, cung øng ®Õn tiªu thô s¶n phÈm, liªn doanh liªn kÕt víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong vµ ngoµi n­íc, nghiªn cøu ¸p dông c«ng nghÖ kü thuËt hiÖn ®¹i tiªn tiÕn, ®µo t¹o, båi d­ìng c¸n bé qu¶n lý, c«ng nh©n kü thuËt cã tay nghÒ cao...Víi nh÷ng s¶n phÈm chñ lùc mòi nhän, cã nh÷ng ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n hµnh nghÒ cïng víi c¬ së s¶n xuÊt khang trang, C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng ®· chiÕm mét vÞ thÕ kh¸ quan träng trong Tæng C«ng ty DÖt - May ViÖt Nam, ®¶m b¶o cuéc sèng cho h¬n 4.500 c¸n bé c«ng nh©n viªn lµm viÖc trong C«ng ty vµ c¸c XÝ nghiÖp thµnh viªn còng nh­ c¸c XÝ nghiÖp ®Þa ph­¬ng. Mét sè chØ tiªu chñ yÕu ®­îc thÓ hiÖn d­íi b¶ng sau ®©y: ThÞ tr­êng ChØ tiªu chñ yÕu §VT 1998 1999 2000 2001 So s¸nh 01/98 So s¸nh 01/00 1 Doanh thu Tû ®ång 110,12 146 180 200 2,087 1,111 2 Lîi nhuËn - 6,512 4,500 4,600 4,900 0,884 1,065 3 Lao ®éng Ng­êi 3.185 3.107 3.171 3.423 1,248 1,079 4 Thu nhËp b×nh qu©n 1000® 1.250 1.306 1.383 1.396 1,203 1,009 5 Nép ng©n s¸ch Tû ®ång 3,471 3,236 2,574 2,650 1,124 1,030 1.1.3. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n phÈm. Quy tr×nh c«ng nghÖ cña Ngµnh may bao gåm rÊt nhiÒu c«ng ®o¹n trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Mçi c«ng ®o¹n bao gåm nhiÒu kh©u ®Ó sö dông m¸y chuyªn nh­: Ðp, thªu, dÖt, may... nh­ng cã nh÷ng kh©u mµ m¸y mãc kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nh­ c¾t, nhÆt chØ, ®ãng gãi s¶n phÈm. Mçi s¶n phÈm l¹i cã nh÷ng b­íc c«ng viÖc kh¸c nhau vµ cã mçi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau. Víi tÝnh chÊt cïng d©y chuyÒn nh­ n­íc ch¶y. Nh­ vËy, yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i phèi hîp nhiÒu bé phËn mét c¸ch chÝnh x¸c, ®ång bé vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm diÔn ra nhÞp nhµng, ¨n khíp víi nhau, ®¹t ®­îc tiÕn bé nhanh chãng ®¸p øng nhu cÇu giao hµng cho kh¸ch hµng còng nh­ ®­a ®­îc s¶n phÈm ra thÞ tr­êng ®óng mïa vô theo ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm may. ë C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng c«ng t¸c chØ ®¹o h­íng dÉn kü thuËt cho tíi viÖc thùc hµnh xuèng ®Õn c¸c XÝ nghiÖp, XÝ nghiÖp triÓn khai ®Õn c¸c tæ s¶n xuÊt vµ tõng c«ng nh©n. Mçi bé phËn, mçi c«ng nh©n ®Òu ph¶i ®­îc h­íng dÉn vµ quy ®Þnh cô thÓ vÒ h×nh d¸ng, quy c¸ch vµ th«ng sè cña tõng s¶n phÈm. ViÖc gi¸m s¸t vµ chØ ®¹o, kiÓm tra chÊt l­îng b¸n thµnh phÈm ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn vµ liªn tôc, qua ®ã kÞp thêi cung cÊp nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh l¹i cho biÕt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ang diÔn ra nh­ thÕ nµo ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh ®¶m b¶o cho tíi khi s¶n phÈm ®­îc hoµn thiÖn víi chÊt l­îng cao. §èi víi C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng, trong cïng mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt cã sö dông nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, nh×n chung cã thÓ kh¸i qu¸t quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña C«ng ty nh­ sau: S¬ ®å : Chu tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm Nguyªn liÖu ThiÕt kÕ gi¸c s¬ ®å mÉu Thªu, giÆt C«ng ®o¹n c¾t, may, lµ, gÊp QA (chÊt l­îng) Bao b× ®ãng gãi Thµnh phÈm nhËp kho Trªn ®©y lµ toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nãi chung cña C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng. §èi víi s¶n phÈm mò viÖc kiÓm tra chÊt l­îng ®­îc tiÕn hµnh ë tÊt c¶ c¸c c«ng ®o¹n s¶n xuÊt, ph©n lo¹i chÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc tiÕn hµnh ë giai ®o¹n cuèi lµ c«ng ®o¹n lµ, gÊp, bao gãi, ®ãng hép. 2. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý của Doanh nghiệp: 2.1. S¬ ®å tæ chøc bé m¸y qu¶n lý Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt Nam nãi chung vµ C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng nãi riªng ®Òu ph¶i tù chñ vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh tù chñ vÒ tµi chÝnh, ho¹ch to¸n ®éc lËp. Do ®ã bé m¸y tæ chøc cña C«ng ty ®· ®­îc thu gän l¹i kh«ng cång kÒnh. C«ng ty ph¶i tõng b­íc gi¶m bít lùc l­îng lao ®éng gi¸n tiÕp, nh÷ng c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc ®µo t¹o n©ng cao nghiÖp vô ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu s¶n xuÊt trong t×nh h×nh hiÖn nay, ®ång thêi c¸c phßng ban nghiÖp vô ®ang ®i vµo ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Bé m¸y qu¶n lý cña C«ng ty ®­îc tæ chøc theo kiÓu trùc tuyÕn chøc n¨ng, kiÓu tæ chøc nµy rÊt phï hîp víi C«ng ty trong t×nh h×nh hiÖn nay, nã g¾n liÒn c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña hä còng nh­ cã tr¸ch nhiÖm ®èi víi C«ng ty. §ång thêi c¸c mÖnh lÖnh, nhiÖm vô vµ th«ng b¸o tæng hîp còng ®­îc chuyÓn tõ l·nh ®¹o C«ng ty ®Õn cÊp cuèi cïng. Tuy nhiªn nã ®ßi hái sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c phßng ban trong C«ng ty. 2.2. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña tõng bé phËn: C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng cã bé m¸y qu¶n lý ®­îc tæ chøc theo m« h×nh quan hÖ trùc tuyÕn chøc n¨ng. * Tæng gi¸m ®èc: ChÞu tr¸ch nhiÖm chung vÒ toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc tæng C«ng ty vµ ph¸p luËt, mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty. * Phã tæng gi¸m ®èc: Phô tr¸ch c«ng t¸c kü thuËt chÊt l­îng, ®µo t¹o, ®¹i diÖn l·nh ®¹o vÒ chÊt l­îng, m«i tr­êng, tr¸ch nhiÖm x· héi, an toµn vµ søc khoÎ. §ång thêi trùc tiÕp chØ ®¹o s¶n xuÊt 5 XÝ nghiÖp t¹i Hµ Néi. Thay mÆt Tæng gi¸m ®èc ®iÒu hµnh, gi¶i quyÕt mäi c«ng viÖc khi Tæng Gi¸m §èc ®i v¾ng. ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Tæng Gi¸m §èc vµ ph¸p luËt vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. * Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh: Phô tr¸ch c«ng t¸c b¶o hé vµ an toµn lao ®éng, phßng chèng ch¸y næ, an ninh trËt tù t¹i c¸c XÝ nghiÖp ®Þa ph­¬ng. Trùc tiÕp chØ ®¹o s¶n xuÊt 5 XÝ nghiÖp thµnh viªn t¹i ®Þa ph­¬ng. Thay mÆt Tæng Gi¸m §èc gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc ®­îc uû quyÒn khi Tæng Gi¸m §èc ®i v¾ng. ChÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc Tæng Gi¸m §èc vµ ph¸p luËt vÒ c¸c quyÕt ®Þnh cña m×nh. * C¸c phßng ban: - V¨n phßng C«ng ty: Phô tr¸ch c«ng t¸c qu¶n lý lao ®éng, tuyÓn dông, bè trÝ, sö dông, sa th¶i lao ®éng, lùa chän h×nh thøc l­¬ng, thùc hiÖn c«ng t¸c v¨n th­, l­u tr÷, b¶o vÖ, nhµ trÎ, y tÕ, b¶o hiÓm x· héi cho C«ng ty. - Phßng kÕ ho¹ch: ChÞu tr¸ch nhiÖm vÒ c«ng t¸c ký kÕt hîp ®ång, ph©n bæ kÕ ho¹ch cho c¸c ®¬n vÞ, ®«n ®èc kiÓm tra viÖc thùc hiÖn tiÕn ®é giao hµng cña c¸c ®¬n vÞ, gi¶i quyÕt c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu. - Phßng kinh doanh: Cã chøc n¨ng tæ chøc kinh doanh hµng trong n­íc, chµo hµng, qu¶ng c¸o s¶n phÈm. - Phßng tµi chÝnh kÕ to¸n: Qu¶n lý tµi chÝnh trong C«ng ty vµ tæ chøc theo dâi t×nh h×nh sö dông vèn vµ quü trong C«ng ty. §Þnh kú lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ tµi chÝnh cña C«ng ty. - Phßng kü thuËt: Qu¶n lý c«ng t¸c kü thuËt s¶n xuÊt, tæ chøc s¶n xuÊt, nghiªn cøu øng dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ®æi míi thiÕt bÞ m¸y mãc theo yªu cÇu s¶n xuÊt. - Phßng kho vËn: Qu¶n lý, chÕ biÕn, cÊp ph¸t nguyªn phô liÖu cho s¶n xuÊt, vËn t¶i hµng ho¸, nguyªn phô liÖu phôc vô kÞp thêi cho s¶n xuÊt. - Phßng QA: Cã chøc n¨ng x©y dùng vµ söa ®æi hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng, theo dâi viÖc thùc hiÖn hÖ thèng qu¶n lý chÊt l­îng t¹i c¸c ®¬n vÞ trong C«ng ty, gi¸m s¸t qu¸ tr×nh thùc hiÖn kü thuËt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. * C¸c XÝ nghiÖp thµnh viªn: - C«ng ty cã 5 XÝ nghiÖp may thµnh viªn t¹i C«ng ty vµ 3 ph©n x­ëng phô trî. Mçi XÝ nghiÖp may cã 2 tæ c¾t, 8 tæ m¸y, 1 tæ kiÓm ho¸, 2 tæ lµ, 1 tæ hép con, 1 tæ qu¶n lý phôc vô. - Gi¸m ®èc XÝ nghiÖp thµnh viªn chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc c¬ quan Tæng gi¸m ®èc vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ®¬n vÞ m×nh: VÒ n¨ng suÊt, chÊt l­îng, tiÕn bé vµ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn trong XÝ nghiÖp. * XÝ nghiÖp cã c¬ cÊu tæ chøc qu¶n lý nh­ sau: - Gi¸m ®èc XÝ nghiÖp: 1 ng­êi - Tr­ëng ca: 2 ng­êi - Nh©n viªn thèng kª: 1 ng­êi - Nh©n viªn kÕ ho¹ch : 1 ng­êi - C«ng nh©n söa m¸y : 3 ng­êi - C«ng nh©n c«ng vô: 3 ng­êi - C«ng nh©n qu¶n lý phô liÖu: 2 ng­êi * C¸c tæ s¶n xuÊt cã: 494 ng­êi. Trong ®ã: + 8 tæ may: 350 ng­êi + 2 tæ c¾t: 50 ng­êi + 2 tæ lµ: 70 ng­êi + 1 tæ kiÓm ho¸: 8 ng­êi + 1 tæ hép con: 6 ng­êi Ngoµi ra C«ng ty cßn cã c¸c XÝ nghiÖp thµnh viªn ë c¸c ®Þa ph­¬ng nh­: H¶i Phßng, Nam §Þnh vµ Th¸i B×nh víi sè c«ng nh©n trªn 1.000 ng­êi. * NhËn xÐt: - ¦u ®iÓm: C«ng ty ®iÒu hµnh theo chÕ ®é mét thñ tr­ëng, gi¶i quyÕt xuyªn suèt mäi vÊn ®Ò trong C«ng ty. C¸c phßng ban chøc n¨ng ®­îc ph©n c«ng nhiÖm vô cô thÓ do ®ã ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng chuyªn m«n cu¶ tõng phßng, tõng c¸ nh©n vµ g¾n chÆt tr¸ch nhiÖm râ rµng. M« h×nh qu¶n lý dÔ kiÓm so¸t. T¹o nªn sù æn ®Þnh trong ®iÒu hµnh vµ dÔ dµng cho viÖc ®µo t¹o, båi d­ìng n©ng cao nghiÖp vô, tay nghÒ. - Nh­îc ®iÓm: C¬ cÊu qu¶n lý cña C«ng ty cßn cã sù r­êm rµ, chång chÐo. KÕt cÊu nh­ vËy t¹o nªn sù dËp khu«n nªn rÊt h¹n chÕ ph¸t huy s¸ng kiÕn c¶i tiÕn. Khi b¾t ®Çu chuyÓn ®æi C«ng ty Cæ phÇn ®Çu t­ dÞch vô vµ th­¬ng m¹i Ph­¬ng §«ng ®· nhanh chãng kh¾c phôc t×nh tr¹ng qu¶n lý ph©n t¸n, kÐm hiÖu qu¶ cña bé m¸y qu¶n lý. C«ng ty ®· dÇn dÇn t×m ra m« h×nh tæ chøc bé m¸y hîp lý ®Ó ®¸p øng qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c môc tiªu vµ chiÕn l­îc chung ®· ®Ò ra. §iÒu lÖ cña C«ng ty quy ®Þnh râ rµng chøc n¨ng vµ quyÒn h¹n tõng phßng ban trong C«ng ty vµ mèi quan hÖ gi÷a c¸c phßng ban ®ã. Víi bé m¸y vµ phong c¸ch qu¶n lý míi C«ng ty ®· dÇn dÇn xo¸ ®­îc sù ng¨n c¸ch gi÷a c¸c phßng nghiÖp vô víi c¸c XÝ nghiÖp thµnh viªn t¹o ra sù g¾n bã h÷u c¬, sù céng ®ång tr¸ch nhiÖm gi÷a hai khèi trong bé m¸y qu¶n lý. ChÝnh v× vËy mäi c«ng viÖc trong C«ng ty ®­îc diÔn ra kh¸ tr«i ch¶y vµ nhÞp nhµng ¨n khíp víi nhau. Mçi phßng ban mçi bé phËn, c¸ nh©n trong C«ng ty ®­îc ph©n c«ng c«ng viÖc thÝch hîp víi kh¶ n¨ng vµ thÝch hîp víi ®iÒu kiÖn cña ®¬n vÞ ®ã. Tuy nhiªn ho¹t ®éng cña tõng bé phËn ®ã l¹i ®­îc phèi hîp rÊt hµi hoµ ®Ó cïng ®¹t ®­îc nh÷ng môc tiªu chung cña C«ng ty. 1.1.3. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông 1.1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán của Công ty Ðể nâng cao hiệu quả sản xuất phục vụ cho việc chỉ đạo tập trung của Ban giám đốc, bộ máy kế toán của Công ty được tổ chức theo hình thức tập trung. Toàn bộ công tác kế toán được thực hiện tập trung tại phòng Tài chính - Kế toán từ khâu ghi chép ban đầu đến khâu tổng hợp lập báo cáo kiểm tra. Bộ máy kế toán của Công ty được tổ chức gọn nhẹ, phù hợp với tình hình thực tế của công ty bao gồm: 1 kế toán trưởng kiêm trưởng phòng Tài chính - Kế toán và 5 nhân viên chuyên trách theo mô hình kế toán tập trung. Các nhân viên kế toán chịu sự lãnh đạo trực tiếp của kế toán trưởng và chịu trách nhiệm về phần hành kế toán mà mình đảm nhiệm. Sơ đồ 1.4. TỔ CHỨC BỘ MÁY KẾ TOÁN CỦA CÔNG TY. KẾ TOÁN TRƯỞNG Kế toán Tổng hợp Kế toán Vốn bằng tiền - Thanh toán Kế toán Vật tư - Thành phẩm Thủ quỹ kiêm Thủ kho - Kế toán trưởng: là người đứng đầu bộ máy kế toán kiêm trưởng phòng Tài chính - Kế toán. Kế toán trưởng do Hội đồng quản trị bổ nhiệm, có nhiệm vụ tham mưu chính về công tác kế toán tài chính của công ty. Kế toán trưởng là người có năng lực trình độ chuyên môn cao về kế toán - tài chính, nắm chắc các chế độ kế toán hiện hành của Nhà nước để chỉ đạo hướng dẫn các nhân viên kế toán trong phòng. Đồng thời kế toán trưởng phải luôn tổng hợp thông tin kịp thời, chính xác, cùng Ban Giám đốc phát hiện những điểm mạnh, điểm yếu trong công tác tài chính kế toán của Công ty để kịp thời đưa ra các quyết định về hoạt động của Công ty. Kế toán trưởng phải chịu trách nhiệm trước Giám đốc Công ty và pháp luật về tất cả các số liệu báo cáo kế toán tài chính của Công ty. - Kế toán tổng hợp: chịu trách nhiệm tổng hợp phần hành kế toán của từng kế toán viên. Kế toán tổng hợp có các nhiệm vụ sau: + Thực hiện phân tích hoạt động kinh doanh. + Tổ chức lưu trữ tài liệu kế toán. + Vào sổ tổng hợp, lập báo cáo quyết toán và báo cáo thuế của công ty. - Kế toán vốn bằng tiền, thanh toán: có nhiệm vụ theo dõi và phản ánh về tình hình công nợ phải thu, phải trả của khách hàng, nhà cung cấp, thời hạn vay và lãi vay phải trả các tổ chức tín dụng, ngân hàng; làm các thủ tục vay vốn kinh doanh theo các chỉ tiêu đã được phê duyệt. Ðồng thời kế toán vốn bằng tiền có nhiệm vụ tiến hành tính lương, lập bảng thanh toán tiền lương, các khoản phụ cấp chế độ, thưởng cho cán bộ công nhân viên trong toàn công ty - Kế toán vật tư, thành phẩm có nhiệm vụ: + Theo dõi tình hình xuất, nhập, tồn kho nguyên vật liệu, công cụ - dụng cụ, thành phẩm; tình hình tiêu thụ thành phẩm, hàng hoá. Căn cứ vào các hoá đơn bán hàng, phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, kế toán định khoản và ghi vào các sổ sách có liên quan. + Tiến hành xác định rõ đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, đối tượng tính giá thành sản phẩm, để tính giá thành sản xuất của sản phẩm một cách chính xác và đầy đủ.. 1.1.3.2. Chính sách kế toán áp dụng tại công ty 1.1.3.2.1. Quy định chung về chế độ kế toán áp dụng tại Công ty - Niên độ kế toán bắt đầu từ ngày 1/1 đến ngày 31/12 năm dương lịch. - Kỳ kế toán: tháng. - Ðơn vị tiền tệ sử dụng trong ghi chép kế toán: Ðồng Việt Nam. - Nguyên tắc và phương pháp chuyển đổi các đồng tiền khác sang VNÐ: áp dụng theo tỷ giá quy đổi ngoại tệ của Ngân hàng Ngoại thương tại thời điểm thanh toán. - Phương pháp tính thuế GTGT: theo phương pháp khấu trừ thuế. - Phương pháp trích khấu hao TSCÐ: theo phương pháp khấu hao đường thẳng. - Phương pháp hạch toán hàng tồn kho: theo phương pháp kê khai thường xuyên. - Phương pháp tính giá vốn hàng xuất kho: theo phương pháp giá thực tế đích danh. 1.1.3.2.2 Tổ chức chứng từ kế toán Tổ chức quá trình lập chứng từ kế toán tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông đã sử dụng các chứng từ ban đầu phù hợp với nội dung kinh tế phát sinh. Các chứng từ ban đầu đều đúng biểu mẫu của Bộ Tài chính ban hành, đảm bảo các yếu tố cơ bản cần thiết của một chứng từ. Một số chứng từ mà Công ty sử dụng: * Chứng từ về tiền mặt bao gồm: - Phiếu thu: MS 01 - TT (QÐ số 1141/QÐ-TC-CÐKT). - Phiếu chi: MS 01 - TT (QÐ số 1141/ QÐ -TC-CÐKT). - Giấy thanh toán tiền tạm ứng MS 04 - TT. * Chứng từ về bán hàng: - Hoá đơn GTGT: MS 01-GTKT-3LL. - Hợp đồng bán hàng. * Chứng từ về hàng tồn kho: - Phiếu nhập kho: MS 01 - VT. - Biên bản kiểm kê vật tư, hàng hoá. * Tờ khai thuế GTGT: MS 01 - GTGT. ... * Một số chứng từ khác có liên quan như: bảng thanh toán tiền lương, bảng tính và phân bổ khấu hao TSCÐ, đơn xin tạm ứng, hoá đơn thanh toán tiền điện, nước, điện thoại... Hàng ngày, căn cứ vào các chứng từ ban đầu phát sinh, kế toán tiến hành kiểm tra tính chính xác, hợp lý, hợp lệ rồi ghi nhận vào các sổ chi tiết và sổ tổng hợp có liên quan. Chứng từ liên quan đến phần hành kế toán nào thì do kế toán phần hành đó có trách nhiệm lưu giữ và bảo quản. Các chứng từ do Công ty lập cũng được tuân thủ đúng với quy định của Bộ Tài chính, có đầy đủ chữ ký, xác nhận của các bên liên quan. Do bộ máy kế toán nhỏ gọn nên mọi chứng từ trước khi được phát hành hoặc ghi nhận vào sổ sách đều được kế toán trưởng kiểm tra, thông qua. Quy trình luân chuyển chứng từ tại Công ty là khá hợp lý, như căn cứ vào hợp đồng kinh tế đã ký kết hoặc đơn đặt hàng, phòng kinh doanh sẽ lập hóa đơn GTGT thành 3 liên. Thủ kho sau khi kiểm tra hóa đơn GTGT, tiến hành viết phiếu xuất kho, đồng thời ghi thẻ kho theo đúng số lượng đã xuất. Định kỳ 2 đến 4 ngày, kế toán vật tư thành phẩm xuống kho kiểm tra, thủ kho nộp phiếu xuất kho, hóa đơn GTGT (liên 3) giao cho phòng kế toán để tiến hành kiểm tra, xác định trị giá hàng xuất bán theo phương pháp giá thực tế đích danh và ghi vào các sổ có liên quan, đối chiếu số lượng trên sổ chi tiết với thẻ kho do thủ kho lập. Khi khách hàng thanh toán tiền hàng, kế toán vốn bằng tiền, thanh toán sẽ kiểm tra liên 2 của hóa đơn GTGT và viết phiếu thu, chuyển cho kế toán trưởng duyệt. Thủ quỹ căn cứ vào phiếu thu sẽ tiến hành thu tiền và ghi sổ quỹ. Các chứng từ tại Công ty được lưu giữ theo trình tự thời gian phát sinh, bảo quản trong tủ hồ sơ riêng tạo điều kiện thuận lợi, khoa học cho quá trình quản lý, kiểm tra, đối chiếu và bảo quản chứng từ. 1.1.3.2.3. Tổ chức hệ thống tài khoản kế toán Hiện nay Công ty đang áp dụng hệ thống tài khoản do Bộ Tài chính ban hành theo Quyết định số 1141/QÐ/CÐKT ngày 01/11/1995 và có bổ sung sửa đổi các tài khoản mới theo các chuẩn mực kế toán mới ban hành là Thông tư 89/2002/TC-BTC ban hành theo Quyết định số 149/2001/QÐ-BTC ngày 31/12/2001 của Bộ Tài chính. Căn cứ vào đặc điểm sản xuất kinh doanh và phân cấp quản lý của công ty, Công ty là một doanh nghiệp sản xuất đặc thù, sản phẩm bao gồm nhiều mặt hàng, nhiều chi tiết nên Công ty không những đã áp dụng đúng Hệ thống TKKT do Bộ Tài chính ban hành mà còn vận dụng rất linh hoạt mở chi tiết thêm nhiều tiểu khoản để phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh của Công ty, tạo điệu kiện thuận lợi cho bộ phận kế toán trong quá trình quản lý, kiểm tra, giám sát cũng như giúp cho việc thông tin do kế toán cung cấp được chính xác và kịp thời. Hiện Công ty đang sử dụng những tài khoản chính như sau: - Các tài khoản về tiền: TK 111, 112 - Các tài khoản về các khoản phải thu: TK 131, 138 mở chi tiết theo từng đối tượng, khách hàng. - Các tài khoản hàng tồn kho: TK 152,153,154,155,.. mở chi tiết đến các tiểu khoản theo từng loại vật tư, sản phẩm nhằm tiện cho việc quản lý, theo dõi như: TK 152- “Nguyên vật liệu” được chi tiết thành các tiểu khoản như sau: TK 1521-“Nguyên vật liệu chính” TK 1521-01- Vải chính TK 1521-01-001- Vải Tapeta TK 1521-01-002- Vải # Green ... TK 1521-02- Vải lót TK 1521-02-001- Vải lót Tapeta TK 1521-02-002- Vải lót # Green ... TK 1521-03- Mex TK 1521-04- Bông ... TK 1522- “Phụ liệu” TK 1522-01- Chỉ TK 1522-01-001- Chỉ 40/2 (5.000m/c) TK 1522-01-002- Chỉ 60/2 (2.500m/c) .... TK 1522-02- Khóa TK 1522-02-001- Khóa dài TK 1522-02-002- Khóa ngắn ... TK 1522-03- Cúc TK 1522-03-001- Cúc dập đồng 4 chi tiết TK 1522-03-002- Cúc nhựa khâu 18 TK 1523- “Nhiên liệu” TK 1524- “Phụ tinh thay thế” TK 1524-01- Kim máy TK 1524-02- Chân vịt máy khâu ... TK 155- “Thành phẩm tồn kho” được chi tiết thành các tiểu khoản theo tên sản phẩm như sau: TK 155-01- Áo Jacket 3 lớp TK 155-02- Áo Jacket 2 lớp TK 155-03- Áo Jile người lớn TK 155-04- Quần Âu TK 155-05- Áo sơmi nữ ... - Các tài khoản TSCĐ: TK 211, 213, 214 - Các tài khoản Nợ phải trả: TK 331, 333, 334, 338 mở chi tiết theo từng đối tượng. - Các tài khoản nguồn vốn chủ sở hữu: TK 411, 421, 431,... - Các tài khoản phản ánh CPSX và KQKD: TK 511, 515, 621, 622, 627, 635, 642, 911 cũng được mở chi tiết theo từng khoản mục chi phí và doanh thu chi tiết theo từng sản phẩm của Công ty. 1.1.3.2.4. Tổ chức sổ sách kế toán Hình thức kế toán áp dụng: Chứng từ ghi sổ. Đây là hình thức đơn giản, dễ vận dụng, phù hợp với trình độ của nhân viên kế toán tại Công ty. Tổ chức sổ kế toán tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông được khái quát theo sơ đồ sau: Sơ đồ 1.5. Hình thức sổ sách kế toán tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Chứng từ kế toán Sổ quỹ CHỨNG TỪ GHI SỔ Bảng tổng hợp chứng từ kế toán cùng loại Sổ, thẻ kế toán chi tiết Bảng tổng hợp chi tiết Sổ Cái Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ Bảng cân đối số phát sinh số phát sinh BÁO CÁO TÀI CHÍNH Ghi chú: Ghi hàng ngày. Ghi cuối tháng. Kiểm tra, đối chiếu số liệu. Hệ thống sổ sách kế toán tại công ty được vận dụng phù hợp với hình thức kế toán mà công ty áp dụng, bao gồm các sổ chi tiết và sổ tổng hợp như sau: Sổ kế toán chi tiết: Hàng ngày, kế toán căn cứ vào các chứng từ gốc, Bảng tổng hợp chứng từ gốc cùng loại trong kỳ (kỳ có thể là 1 ngày, 3 ngày, 5 ngày, 1 tháng) và Chứng từ ghi sổ để mở các sổ (thẻ) kế toán chi tiết như: Sổ theo dõi quỹ tiền mặt, tiền gửi ngân hàng Sổ chi tiết công nợ cho từng đơn vị, cá nhân Sổ chi tiết TSCĐ Sổ chi tiết vật tư, thành phẩm Bảng chấm công Thẻ kho, Thẻ tính giá thành, ... Sổ kế toán tổng hợp: Từ chứng từ gốc, Chứng từ ghi sổ, định kỳ, kế toán ghi vào các sổ kế toán tổng hợp: Sổ Đăng ký Chứng từ ghi sổ Bảng phân bổ, thanh toán tiền lương Bảng phân bổ khấu hao TSCĐ Sổ Cái các tài khoản Cuối kỳ để kiểm tra tính chính xác của việc ghi sổ, kế toán lập Bảng cân đối tài khoản và các bảng tổng hợp chi tiết làm căn cứ đối chiếu với số liệu trên Sổ Cái, từ đó lập Bảng tổng kết tài sản và các báo cáo kế toán. 1.1.3.2.5. Tổ chức hệ thống báo cáo tài chính Ðịnh kỳ (6 tháng, 1 năm) Công ty lập các báo cáo kế toán sau: - Bảng cân đối kế toán: mẫu số B01/DN (ban hành theo Quyết định số 1141/QÐ-TC-CÐKT ngày 1/11/1995 của Bộ Tài chính). - Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh: mẫu số B02/DN (ban hành theo Quyết định số 1141/QÐ-TC-CÐKT ngày 1/11/1995 của Bộ Tài chính). - Thuyết minh báo cáo tài chính: mẫu số B09/DN. Tuy nhiên do quy mô Công ty còn nhỏ, yêu cầu hạch toán của ngành nghề không đòi hỏi quá đặc biệt nên hiện Công ty không sử dụng thêm các chứng từ, tài khoản, sổ sách ngoài quy định. 1.2. Thực trạng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông 1.2.1. Đặc điểm chi phí sản xuất tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Chi phí sản xuất là một bộ phận quan trọng trong chi phí kinh doanh ở các doanh nghiệp có hoạt động sản xuất và hoạt động dịch vụ. Hiện nay tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông, chi phí sản xuất là những chi phí cấu thành giá thành sản phẩm, được biểu hiện bằng tiền về nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ, tiền lương và các khoản trích theo lương phải trả cho công nhân viên phân xưởng, khấu hao TSCĐ và các chi phí khác mà Công ty phải bỏ ra trong kỳ hạch toán để phục vụ cho sản xuất Chí phí sản xuất bao gồm 3 loại chi phí chính như sau: - Chí phí nguyên vật liệu trực tiếp - Chi phí nhân công trực tiếp - Chi phí sản xuất chung 1.2.2. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Xuất phát từ đặc điểm tổ chức sản xuất và quy trình công nghệ chế tạo sản phẩm của công ty thì đối tượng tập hợp chi phí sản xuất của công ty là từng tổ, phân xưởng sản xuất. Cụ thể bao gồm: - Phân xưởng cắt. - Phân xưởng may (trong đó bao gồm tổ may 1, 2, 3, 4). - Phân xưởng thêu. - Phân xưởng hoàn thiện. Tuy nhiên hiện nay, kế toán tại Công ty lại tiến hành tập hợp chi phí chung cho toàn bộ Công ty mà không xác định đối tượng cụ thể 1.2.3. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất Công ty phân loại chi phí sản xuất thành các khoản mục: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung để tập hợp chi phí sản xuất. 1.2.3.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm các khoản chi phí về vật liệu chính, vật liệu phụ sử dụng trực tiếp vào việc sản xuất để tạo ra sản phẩm. Trong doanh nghiệp sản xuất, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp thường chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm. Chính vì vậy, quản lý việc sử dụng nguyên vật liệu ở công ty được tiến hành khá chặt chẽ. Các loại nguyên vật liệu được mã hoá, lập thành danh mục và được mở sổ chi tiết vật tư để theo dõi. Nguyên vật liệu xuất dùng phải căn cứ vào định mức tiêu hao nguyên vật liệu đã được xây dựng và lên kế hoạch sản xuất hàng thàng cho từng loại mặt hàng, từng tổ sản xuất cụ thể. Ví dụ: theo đơn đặt hàng số 216, nhận làm 5500 áo jacket 3 lớp với giá ký hợp đồng là 150.000 đồng/áo ta có định mức tiêu hao nguyên vật liệu cho một áo như sau: Biểu 1.1 (ĐVT: VNĐ) Tên nguyên vật liệu Đơn vị tính Số lượng Đơn giá Thành tiền Nguyên vật liệu chính Vải Microphai m 2,80 13.000 36.400 Vải lót m 2,27 8.000 18.160 Bông lót m 2,50 7.500 18.750 Nguyên vật liệu phụ Khóa dài chiếc 1,00 2.000 2.000 Khóa ngắn chiếc 2,00 1.000 2.000 Cúc dập bộ 10,00 200 2.000 Mác áo chiếc 1,00 600 600 Chỉ m 100,00 2 200 Tổng cộng 80.110 Căn cứ vào định mức tiêu hao nguyên vật liệu đối với từng loại sản phẩm do phòng kế hoạch tính toán, phòng kế toán tiến hành lập kế hoạch sản phẩm, kế hoạch giá thành, giá bán trình lên giám đốc. - Ðối với mặt hàng xuất khẩu, hàng kinh tế nội địa mà nguyên vật liệu do khách hàng mang đến, công ty chỉ tiến hành gia công theo đơn đặt hàng thì kế toán chỉ tiến hành tập hợp và hạch toán chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung. Ðiều này lý giải cho việc nhiều tháng liền tại công ty không phát sinh khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. - Ðối với những mặt hàng do khách hàng đặt hàng (kể cả hàng đặt gia công) nhưng nguyên vật liệu là của công ty thì chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được hạch toán như sau: + Xuất kho nguyên vật liệu sử dụng trực tiếp để sản xuất trong kỳ. Nợ TK 621: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Có TK 152: giá trị nguyên vật liệu xuất dùng cho sản xuất. Theo tiến độ sản xuất, phòng kế hoạch lập Phiếu xuất kho thành 3 liên: Biểu 1.2 PHIẾU XUẤT KHO Số: 70 Ngày 1 tháng 6 năm 2006 Đơn vị: Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Nợ TK 621 Địa chỉ: 120/1 Đường Trường Chinh - Hà Nội Có TK 152 Tên người nhận: Tô Ngọc Hòa - tổ cắt Lý do xuất: Nhận vật tư cắt áo jacket 3 lớp theo ĐĐH 216 Tại kho: Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông STT Tên, nhãn hiệu, quy cách phẩm chất vật tư (SPHH) Mã số Đơn vị tính Số lượng Đơn giá Thành tiền Yêu cầu Thực xuất 1 Vải Microphai m 15.400 13.000 200.200.000 2 Vải lót m 12.000 8.000 96.000 3 Bông lót m 13.750 7.500 103.125.000 4 Phấn màu hộp 5 15.000 75.000 5 Giấy giác mẫu kg 34 10.000 340.000 Cộng 399.740.000 Thủ trưởng Kế toán trưởng Phụ trách Người lập Thủ kho đơn vị cung tiêu (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Biểu 1.3 PHIẾU XUẤT KHO Số: 71 Ngày 3 tháng 6 năm 2006 Đơn vị: Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Nợ TK 621 Địa chỉ: 120/1 Đường Trường Chinh - Hà Nội Có TK 152 Tên người nhận: Trần Thanh Lan - tổ may Lý do xuất: Nhận vật tư cắt áo jacket 3 lớp theo ĐĐH 216 Tại kho: Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông STT Tên, nhãn hiệu, quy cách phẩm chất vật tư (SPHH) Mã số Đơn vị tính Số lượng Đơn giá Thành tiền Yêu cầu Thực xuất 1 Khóa dài chiếc 5.500 2.000 11.000.000 2 Khóa ngắn chiếc 11.000 1.000 11.000.000 3 Cúc dập Bộ 55.000 200 11.000.000 4 Mác áo chiếc 5.500 600 3.300.000 5 Chỉ m 550.000 200 1.100.000 Cộng 37.400.000 Thủ trưởng Kế toán trưởng Phụ trách Người lập Thủ kho đơn vị cung tiêu (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) (Ký, họ tên) Tại phòng kế toán căn cứ vào phiếu xuất kho, kế toán lập Chứng từ ghi sổ đồng thời lên bảng kê phiếu xuất kho. Biểu 1.4 Đơn vị: Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Số: 113 CHỨNG TỪ GHI SỔ Ngày 4 tháng 6 năm 2006 Chứng từ Nội dung Tài khoản Số tiền SH NT Nợ Có Nợ Có 70 1/6 Xuất vật tư sản xuất theo ĐĐH 216 621 152 437.140.000 437.140.000 71 3/6 Cộng 437.140.000 437.140.000 Kèm theo 2 chứng từ gốc Người lập Kế toán trưởng Biểu 1.5 BẢNG CHI TIẾT VẬT TƯ XUẤT KHO STT Tên, nhãn hiệu, quy cách phẩm chất vật tư (SPHH) Đơn vị tính Đơn giá Ghi Có cho TK 152, 153 ghi Nợ các TK TK 621 TK 627 Số lượng Thành tiền Số lượng Thành tiền A TK 152 437.140.000 1 Vải Microphai m 13.000 15.400 200.200.000 2 Vải lót m 8.000 12.000 96.000 3 Bông lót m 7.500 13.750._.a sản xuất mặt hàng áo PILOT với giá đặt hàng là: 9,5 USD/sản phẩm. Kế toán lập phương án giá cho đơn đặt hàng đó như sau: Biểu 1.37 PHƯƠNG ÁN ÁO PILOT XUẤT KHẨU SANG NGA Giá bán 15,25 USD/sản phẩm. Số lượng 11.000 sản phẩm. ĐVT: USD STT Khoản mục Số lượng Đơn giá Số tiền I Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 13,27 1 Vải ngoài 7,22 2 Vải lót 2,32 3 Bo ACYLIC 0,93 4 Bông 240 g 1,2 5 Khóa 1,25 6 Cúc 15mm 3 bộ 0,03 0,09 7 Mác tay 1 chiếc 0,06 0,06 8 Mác trong túi 1 chiếc 0,04 0,04 9 Mác cỡ 1 chiếc 0,02 0,02 10 Chỉ may 340 m 0,004 0,13 11 Mex 0,01 II Chi phí nhân công trực tiếp 1,1 III Chi phí sản xuất khác 0,525 1 Hao hụt 0,2% x 7,55 0,15 2 Lãi ngân hàng 1% x 7,55 x 2 tháng 0,15 3 Bao bì 0,13 4 Vận chuyển 0,02 5 Chi phí sản xuất chung khác 0,75 IV Tổng chi phí sản xuất (I+II+III) 9,025 V Lãi dự kiến 15,25 – 14,895 0,355 PHẦN II MỘT SỐ KIẾN NGHỊ NHẰM HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN MAY NÔNG NGHIỆP 2.1. Nhận xét, đánh giá công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Qua quá trình tìm hiểu công tác kế toán nói chung và công tác quản lý, tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông nói riêng, em nhận thấy: Trong suốt những năm thành lập, hoạt động và phát triển, Công ty đã khẳng định vai trò vị thế của mình trong ngành dệt may Việt Nam. Ðể đạt tới quy mô và trình độ quản lý như hiện nay, đó là cả một quá trình phấn đấu liên tục của cán bộ công nhân viên của Công ty. Từ việc chỉ sản xuất theo kế hoạch tới việc hạch toán kinh doanh độc lập, Công ty đã không ngừng nỗ lực phấn đấu hết mình để thực hiện các biện pháp nhằm có thể hoà cùng nhịp điệu phát triển của nền kinh tế nước nhà nói riêng và khu vực nói chung. Ðặc biệt trong cơ chế thị trường, khi mà cạnh tranh diễn ra gay gắt nên sự nhạy bén linh hoạt trong công tác quản lý kinh tế, quản lý sản xuất đã thực sự trở thành đòn bẩy tích cực và quan trọng cho quá trình phát triển của Công ty. Cùng với sự vận dụng linh hoạt sáng tạo các quy luật kinh tế, không ngừng cải tổ bộ máy quản lý, đổi mới dây chuyền công nghệ Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông đã đạt được những thành tích đáng kể trong sản xuất cũng như không ngừng nâng cao hiệu quả kinh doanh, nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên của Công ty. Về công tác kế toán tại công ty đã nhanh chóng nắm bắt được tình hình đổi mới của chế độ kế toán, áp dụng ngay hình thức kế toán mới theo quy định của Bộ Tài chính, do đó làm công tác kế toán được thuận tiện, phù hợp với điều kiện hiện nay. Công ty đang áp dụng hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ. Ðây là hình thức tiên tiến, phù hợp với quy mô hoạt động của công ty và phù hợp với tình hình quản lý tập trung ở công ty. Là một doanh nghiệp sản xuất (đặc biệt là ngành may), các nghiệp vụ kinh tế phát sinh tương đối nhiều. Ðể thuận tiện và giảm bớt công tác ghi sổ, kế toán lập chứng từ gốc và bảng kê chứng từ gốc cùng loại. Từ bảng kê chứng từ gốc, kế toán tiến hành lập Chứng từ ghi sổ. Sau khi vào Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ, kế toán tiến hành vào Sổ chi tiết và Sổ cái. Xét về tổng quan thì hệ thống chứng từ ở công ty tương đối hoàn chỉnh. Cụ thể trong các phần hành kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, em có một số nhận xét như sau: 2.1.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được kế toán mở sổ chi tiết theo dõi vật tư, sổ cái TK 621. Mọi loại vật tư đều được theo dõi cu thể, có mở tài khoản chi tiết riêng để tiện cho việc quản lý. Việc mở tài khoản theo dõi chi tiết như vậy là rất cần thiết đối với doanh nghiệp sản xuất có nhiều loại vật tư như ngành dệt may. Tuy nhiên, việc lập tài khoản chi tiết tại công ty lại chưa phù hợp với công tác hạch toán của phòng kế toán. Tất cả các chi phí phát sinh trong kỳ có liên quan đến chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được tập hợp vàp bảng kê chứng từ phát sinh, sau đó được lập riêng chứng từ ghi sổ và được ghi trực tiếp vào sổ cái TK 621 nhưng không chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí do đó không có tác dụng phản ánh chi tiết chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cho từng phân xưởng/ tổ sản xuất hay từng đơn đặt hàng. Như vậy kế toán đã làm sai nguyên tắc kế toán và chưa đúng với chế độ. Ðiều này có ảnh hưởng rất lớn tới việc đánh giá sản phẩm dở dang tính và giá thành sản phẩm. Vì chi phí nguyên vật liệu trực tiếp không được chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí nên công tác tính giá thành không được tiến hành hàng kỳ hoặc sau khi kết thúc mỗi đơn hàng, kế toán cũng không thể xác định được chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng cho đơn hàng đó nên việc tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm của từng đơn hàng không thực hiện được, đồng thời ảnh hưởng lớn đến sự chính xác trong việc xác định kết quả sản xuất của Công ty. 2.1.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp Kế toán đã mở hệ thống sổ, chứng từ theo dõi tiền lương đúng quy định của Bộ Tài chính. Ngoài các chứng từ là Bảng chấm công, Bảng kết quả lao động, Bảng thanh toán lương thì kế toán còn mở sổ cái TK 622. Tất cả tiền công phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất được kế toán tập hợp và ghi vào sổ cái TK 622 vào ngày cuối mỗi tháng. Song song với việc vào sổ cái kế toán còn mở sổ chi tiết để theo dõi các khoản phải trích theo lương (19%) gồm BHXH, BHYT, KFCÐ. Tuy nhiên, các khoản này không được tập hợp vào TK 622 mà được tập hợp vào TK 627- Chi phí sản xuất chung. Việc hạch toán như thế này đã được kế toán thực hiện nhiều năm, kế toán không lập bảng phân bổ tiền lương cho từng đối tượng chịu chi phí nguyên nhân là do Công ty không chi tiết TK 622 theo từng đối tượng chịu chi phí. Việc hạch toán như vậy là sai cả về nguyên tắc lẫn chế độ kế toán. Cũng giống như với kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, việc xác định chi phí nhân công trực tiếp nhưng không chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí sẽ ảnh hưởng lớn đến việc tập hợp chi phí và tính giá thành cụ thể cho từng đơn hàng. 2.1.3. Kế toán chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung của doanh nghiệp phát sinh tương đối nhiều và được theo dõi phản ảnh khá đầy đủ nhưng không ghi chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí. Cuối kỳ kế toán, chi phí sản xuất chung không được phân bổ theo bất kỳ một tiêu thức nào. Như vậy là sai cả về nguyên tắc và chế độ kế toán. TK 627 được dùng để kế toán tập hợp các chi phí liên quan đến sản xuất sản phẩm ngoài chi phí nguyên vật liệu trực tiếp và chi phí nhân công trực tiếp. Hàng tháng căn cứ vào các Chứng từ ghi sổ, kế toán tiến hành ghi vào sổ Cái mẫu tờ rời cho TK 627. Sổ cái này cũng không được chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí. Có thể thấy việc tập hợp chi phí sản xuất tại Công ty còn bộc lộ rất nhiều hạn chế và đáng nói nhất là việc kế toán tại Công ty đã không tập hợp chi phí sản xuất cho từng đối tượng chịu chi phí (thông thường là theo các đơn đặt hàng). Hàng tháng kế toán chỉ tập hợp chi phí chung cho toàn doanh nghiệp và dồn lại cuối năm mới tập hợp để đánh giá chi phí sản xuất sản phẩm dở dang và tính giá thành sản phẩm là không khoa học và không hợp lý. Các khoản mục chi phí không được xác định chi tiết theo từng đơn đặt hàng dẫn đến khi hoàn thành 1 đơn đặt hàng, kế toán cũng không thể xác định được tổng chi phí sản xuất thực tế mà Công ty bỏ ra, do đó sẽ không biết được sai lệch giữa tính toán ban đầu và thực tế phát sinh. Chính vì vậy việc xác định lãi, lỗ thực tế cho từng đơn đặt hàng là không có. Tính chính xác của việc xác định kết quả sản xuất kinh doanh tại Công ty cũng chưa cao. 2.1.4. Ðánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ Tại công ty chỉ đánh giá sản phẩm dở dang vào ngày cuối năm, tức là một năm đánh giá một lần. Công ty làm như vậy là không sai nguyên tắc nhưng làm như vậy là ảnh hưởng tới việc tính giá thành sản phẩm. Đồng thời, việc Công ty chỉ đánh giá sản phẩm dở dang vào cuối năm sẽ gây hạn chế lớn trong khả năng nắm bắt thông tin về tình hình sản xuất thường xuyên hàng tháng. Việc xác định thiếu tính cập nhật như vậy sẽ khiến Công ty không biết được những phát sinh thực tế có nguy cơ ảnh hưởng đến tình hình thực hiện đơn đặt hàng như thế nào, và cũng sẽ không thể kịp thời đưa ra các biện pháp xử lý nhanh chóng khi cần thiết. Việc công ty áp dụng phương pháp sản phẩm hoàn thành tương đương để đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ là hoàn toàn hợp lý do chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung còn chiếm tỷ lệ lớn. Hàng tháng kế toán tiến hành kết chuyển chi phí sản xuất sang TK 154- Chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cũng phần nào giúp cho kế toán thấy được các chi phí phát sinh như thế nào và giúp cho công tác kế toán quản trị tốt hơn. TK 154 kế toán không chi tiết cho từng đối tượng chịu chi phí, làm như vậy đã ảnh hưởng trực tiếp đến công tác tính giá thành, kế toán không thể tính được giá thành cho từng loại sản phẩm, từng đơn đặt hàng nên không thể theo dõi chính xác giá thành của từng loại sản phẩm. Như vậy khi xuất hàng trong kỳ, kế toán không có căn cứ để tính giá vốn dẫn đến tình trạng doanh thu phát sinh bao nhiêu thì sẽ ghi giá vốn bấy nhiêu. Kế toán làm như vậy là sai cả về nguyên tắc kế toán lẫn chế độ hiện hành. Nếu như trong năm kế toán ghi giá vốn bằng doanh thu vì không có cơ sở để ghi giá vốn thì cuối năm kế toán phải ghi bút toán điều chỉnh giá vốn sau khi tính xong giá thành sản phẩm. Nhưng đến cuối năm, sau khi tính giá thành sản phẩm xong, kế toán lại không làm bất kỳ một bút toán điều chỉnh nào với giá vốn hàng bán. Chính vì vậy làm cho các chỉ tiêu bị sai lệch nhiều. 2.1.5. Tính giá thành sản phẩm Kế toán tính giá thành sản phẩm một năm một lần vào ngày cuối năm sau khi đánh giá sản phẩm dở dang xong. Việc tính giá thành sản phẩm như vậy đã không đáp ứng được yêu cầu quản trị, do không cập nhật được các thông tin kịp thời và cũng ảnh hưởng của công tác giá vốn hàng bán nên đã dẫn tới kế toán làm sai chế độ quy định. Đồng thời việc tập hợp, xác định chi phí dở dang và tính giá thành sản phẩm cùng dồn hết vào thời điểm ngày cuối năm với khối lượng lớn sẽ gây khó khăn cho phòng kế toán trong khi toàn bộ thời gian trong năm công việc lại tương đối ít. Ðối với phương pháp tính giá thành mà công ty áp dụng là phương pháp giản đơn rất phù hợp với công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty. Kế toán lập thẻ tính giá thành rất đơn giản và dễ hiểu, trên đó đã thể hiện được tất cả các thông tin cần thiết. Các khoản chi phí sản xuất được tập hợp theo khoản mục sau đó được thể hiện rất rõ ràng trên thẻ tính giá thành nhưng vẫn chỉ là tập hợp chung cho toàn bộ Công ty, không thể hiện được giá thành cho từng đơn đặt hàng. Ngoài việc lập thẻ tính giá thành sản phẩm vào cuối năm, kế toán đã vận dụng linh hoạt kế toán quản trị vào công tác kế toán. Ðiều đó được thể hiện rất rõ ràng là từng đơn đặt hàng kế toán lập một phương án giá riêng. Trên mỗi phương án giá đó các chỉ tiêu được thể hiện rất rõ, đáp ứng được nhu cầu thông tin và yêu cầu quản trị, với cách tính toán theo kinh nghiệm lâu năm nên hầu hết phương án giá đều khá chuẩn xác. Và trên thực tế, kế toán cũng dựa luôn vào phương án giá để ghi nhận giá vốn cho từng đơn hàng. Tuy nhiên, cách làm này sẽ không thể tránh khỏi gây sai lệch với thực tế chi phí phát sinh làm ảnh hưởng đến kết quả sản xuất kinh doanh. Qua tìm hiểu thực tế tại công ty, nhận thấy bên cạnh những mặt mạnh, vẫn còn tồn tại những hạn chế trong hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Chính vì vậy cần thiết phải có những biện pháp nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông. 2.2. Sự cần thiết phải hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Trong những năm qua, cùng với quá trình phát triển nền kinh tế, cùng với sự đổi mới sau sắc của cơ chế quản lý kinh tế, tài chính, hệ thống kế toán Việt Nam đã không ngừng được hoàn thiện và phát triển, góp phần tích cực vào việc tăng cường và nâng cao chất lượng quản lý tài chính doanh nghiệp. Nhưng trong cơ chế kinh tế mới, khi mà nền kinh tế nước ta đang đứng trước rất nhiều điều kiện thuận lợi cũng như khó khăn thì hệ thống ke Việt Nam vẫn đang còn trong giai đoạn dần hoàn thiện, vẫn còn rất nhiều vấn đề bất hợp lý giữa cơ chế và thực tế phát sinh trong khi đó, kế toán lại có vai trò rất quan trọng trong công tác quản lý tài chính doanh nghiệp, kế toán chính là công cụ đắc lực giúp cho doanh nghiệp quản lý và tiến hành quá trình hoạt động kinh doanh của mình. Vì vậy yêu cầu đổi mới và hoàn thiện công tác kế toán là một yêu cầu rất cần thiết đối với mỗi doanh nghiệp cũng như trong toàn bộ nền kinh tế. Đối với các doanh nghiệp sản xuất mục tiêu quan trọng luôn là giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm đồng thời không ngừng duy trì và nâng cao chất lượng sản phẩm. Giá thành sản phẩm là 1 chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh toàn hoạt động sản xuất kinh doanh và quản lý tài chính của Công ty. Việc hạ giá thành có hệ thống là một nguyên tắc quan trọng trong công tác nâng cao hiệu quả kinh doanh. Vì vậy, yêu cầu kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cũng cần được hoàn thiện hơn nữa. Việc hoàn thiện công tác kế toán trong doanh nghiệp cần phải dựa trên tình hình thực tế của Công ty, kết hợp với các qui định của cơ chế tài chính, chế độ, chuẩn mực kế toán hiện hành và phải được tổ chức 1 cách khoa học, hợp lý thì mới đạt được hiệu quả cao trong hoạt động sản xuất kinh doanh Quá trình hoàn thiện công tác kế toán phải được thực hiện trên tất cả các mặt sau: - Chứng từ sử dụng và trình tự luân chuyển chứng từ - Tài khoản sử dụng và trình tự hạch toán - Sổ kế toán phản ánh nghiệp vụ kế toán. Xuất phát từ những vấn đề lý luận và tình hình thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông cho thấy yêu cầu của việc hoàn thiện là cần thiết và để cho việc hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đạt hiệu quả thì cần chú ý những nội dung sau: - Tính chính xác và đầy đủ các khoản mục chi phí sản xuất - Tính đúng, tính đủ, tính kịp thời - Sử dụng thông tin kế toán trung thực, khách quan - Tính toán rõ ràng, minh bạch - Tiết kiệm, hiệu quả. 2.3. Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông Mặc dù sự hiểu biết còn hạn hẹp nhưng em cũng mạnh dạn đề xuất một số ý kiến. Mong rằng những ý kiến đóng góp đó sẽ phần nào giúp ích cho việc hoàn thiện công tác kế toán của công ty. 2.3.1. Về quản lý và hạch toán chi phí sản xuất 2.3.1.1. Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Việc hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp ở công ty vẫn chưa được tốt, cụ thể đối với sản phẩm mang đi gia công cả quy trình công nghệ thì kế toán phải tập hợp theo bút toán: Nợ TK 154 (Chi tiết cho từng đối tượng) Có TK liên quan. Kế toán không thể tập hợp theo bút toán: Nợ TK 621 Có TK 154 Ðến cuối kỳ khi kết chuyển sang TK 154 thì toàn bộ chi phí gia công đó coi như không phát sinh mà trên thực tế nó đã phát sinh. Khi đó sẽ không phản ánh đúng giá thành sản phẩm. Kế toán phải xác định chi phí nguyên vật liệu trực tiếp chi tiết cho từng đối tượng, trong đó kế toán phải xác định được đối tượng chịu chi phí là gì. Vì công ty thường sản xuất theo đơn đặt hàng, theo em kế toán nên lấy từng đơn đặt hàng là đối tượng chịu chi phí. Việc tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp nên chi tiết theo từng đơn đặt hàng và trong đó lại được chi tiết cho từng loại sản phẩm. Tuy công việc hơi phức tạp một chút nhưng kế toán lại có thể cung cấp thông tin chi tiết bất kỳ lúc nào. Có chi tiết như vậy thì công tác tính giá thành sản phẩm mới được khoa học, đầy đủ và có tính chính xác cao, giúp cho công tác đánh giá hiệu quả kinh doanh được chặt chẽ hơn. 2.3.1.2. Chi phí nhân công trực tiếp Với khối lượng công việc nhiều như hiện nay, công nhân thường xuyên phải làm thêm giờ cho kịp đơn đặt hàng nên quỹ tiền lương mà công ty phải trả là tương đối lớn. Cũng giống như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, kế toán nên hạch toán cho từng đơn đặt hàng và từng loại sản phẩm. Có như vậy thì kế toán mới có thể dễ dàng tính được giá thành của từng đơn đặt hàng, từng loại sản phẩm để từ đó có cơ sở đánh giá hiệu quả kinh doanh trong mỗi đơn đặt hàng, so sánh giá thành từng loại sản phẩm trong từng giai đoạn. Kế toán cũng cần phải hạch toán cả phần trích theo lương theo tỷ lệ quy định (19%) vào TK 622 nhằm đảm bảo thực hiện đúng chế độ kế toán quy định qua bút toán: Nợ TK 622: Các khoản trích theo lương Có TK 338: BHXH, BHYT, KPCĐ Nếu trong tháng mà một công nhân sản xuất nhiều mặt hàng, theo nhiều đơn hàng thì các khoản trích theo lương, kế toán phải có một tiêu thức phân bổ hợp lý để tính giá thành phù hợp và chính xác nhất. Khi đó, kế toán nên xác định chi tiết từng phần lương sản phẩm mà công nhân đó làm theo từng loại sản phẩm, từng đơn hàng cụ thể, từ đó xác định các khoản trích theo lương tương ứng. Vì tại Công ty hiện nay, lương của công nhân sản xuất là lương sản phẩm và trong quá trình tính lương, Công ty đã quy định cụ thể tiền lương cho mỗi công đoạn sản xuất (như bổ túi hậu, ép mex...). Căn cứ vào Bảng kết quả lao động, kế toán có thể xác định 1 công nhân trong tháng đã tham gia làm mấy sản phẩm, thuộc những đơn đặt hàng nào, do đó cũng có thể xác định số tiền lương phải trả theo sản phẩm và đơn đặt hàng bằng cách lấy số lượng hoàn thành tại mỗi công đoạn trong tháng nhân với đơn giá của công đoạn đó. Tổng cộng các công đoạn lại, ta sẽ có số tiền công phải trả cho việc sản xuất một đơn đặt hàng hay sản phẩm riêng biệt, từ đó xác định tiếp các khoản phải trích theo lương tương ứng để tính ra chi phí nhân công trực tiếp phát sinh theo từng đơn hàng hay sản phẩm trong tháng. Việc làm này là cần thiết để giúp Công ty xác định chi phí nhân công trực tiếp thực tế phát sinh hàng tháng theo từng đơn đặt hàng hay sản phẩm, tạo điều kiện thuận lợi trong việc theo dõi, tập hợp chi phí và tính giá thành theo đơn đặt hàng và sản phẩm tại Công ty. 2.3.1.3. Chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung là nơi tập trung nhiều khoản chi phí mà kế toán đã hạch toán chưa đúng chế độ kế toán, vì vậy kế toán nên xem xét lại khoản chi phí này. Chi phí sản xuất chung là một khoản mục tạo thành giá thành sản phẩm, do vậy nó cũng đóng một vai trò quan trọng trong công tác tính giá thành sản phẩm. Trước hết chi phí sản xuất chung phải được chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí cụ thể là từng đơn đặt hàng. Cuối kỳ phải phân bổ chi phí sản xuất chung cho từng loại sản phẩm. Trong trường hợp chi phí sản xuất chung không được tập hợp theo từng đối tượng chịu chi phí thì phải có tiêu thức thích hợp để phân bổ chi phí sản xuất chung cho từng đơn đặt hàng, từng loại sản phẩm. Việc kế toán hạch toán các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất vào TK 6271 đã làm cho chi phí sản xuất chung tăng cao, không đánh giá thực chất chi phí sản xuất chung mà phải hạch toán khoản đó vào TK 622 như đã nêu ở mục trên. Các khoản chi phí khác không đúng với nội dung của TK 627, kế toán cần phải hạch toán những khoản chi phí đó theo đúng chế độ hiện hành để làm trong sạch TK 627 theo đúng nghĩa của nó. Có như vậy mới giúp cho kế toán tính đầy đủ và chính xác giá thành sản phẩm, tạo cơ sở cho việc đánh giá hiệu quả kinh doanh một cách chính xác hơn. Cụ thể: - Những khoản chi phí giao dịch, tiếp khách mà trước đây kế toán tập hợp vào TK 6272 nên hạch toán vào TK 642 theo đúng chế độ kế toán hiện hành. - Những khoản chi phí như chi phí giao dịch, chi phí hải quan, phí quota nên hạch toán vào TK 642 theo đúng chế độ kế toán. - Những khoản chi phí vận chuyển mua hàng, thuế nhập khẩu phải được tính vào giá nguyên vật liệu mua vào, không nên hạch toán vào TK627. Còn những khoản chi phí bốc dỡ, vận chuyển có liên quan đến chi phí bán hàng, kế toán phải mở thêm TK 641 để theo dõi riêng những khoản chi phí này theo đúng chế độ. Về khấu hao TSCÐ thì hàng tháng kế toán phải tính ra số khấu hao của những TSCÐ dùng chung cho việc sản xuất và được hạch toán vào TK 627. Sau đó cũng cần thiết phải xây dựng 1 tiêu thức phân bổ số khấu hao cũng như các khoản chi phí sản xuất chung khác cho từng đơn đặt hàng sản xuất trong tháng để kế toán có thể xác định được chi phí sản xuất chung theo từng đơn hàng. Vì thời gian thực tập, tìm hiểu tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông là không nhiều nên em cũng chưa thể đưa ra nhiều giải pháp hợp lý và có tính khả thi cao nhưng theo em, Công ty có thể dựa vào tỉ lệ phát sinh chi phí nguyên vật liệu trực tiếp hoặc chi phí nhân công trực tiếp của mỗi đơn hàng hay sản phẩm trong tháng làm tiêu thức phân bổ cho chi phí sản xuất chung. Cách làm này đơn giản, không khó thực hiện nhưng vẫn đảm bảo được việc phân bổ, xác định chi phí sản xuất chung cho từng đơn hàng sản xuất trong tháng, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tập hợp chí phí và tính giá thành theo đơn hàng. 2.3.2. Việc đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ Hiện tại ở Công ty đánh giá sản phẩm dở dang mỗi năm một lần vào ngày cuối năm thì với khối lượng công việc nhiều như hiện nay kế toán không nắm được thông tin chính xác phục vụ cho công tác quản trị. Theo em, kế toán nên đánh giá sản phẩm dở dang một tháng hoặc một quý để có số liệu chính xác, giúp cho công tác tính giá thành được chính xác hơn. Mặt khác, việc đánh giá sản phẩm dở dang thường xuyên như vậy còn giúp cho kế toán theo dõi chặt chẽ hơn quá trình sản xuất nhằm cung cấp thông tin kịp thời cho giám đốc để kịp thời đưa ra các biện pháp nânh cao hiệu quả sản xuất kinh doanh. Khi đánh giá sản phẩm dở dang nên chi tiết rõ cho từng đơn đặt hàng, từng sản phẩm. Kế toán đánh giá sản phẩm dở dang theo phương pháp sản phẩm hoàn thành tương đương tuy hơi phức tạp nhưng độ chính xác cao. Bởi vì chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung ở công ty phát sinh tương đối nhiều nên việc áp dụng phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang này là hoàn toàn phù hợp với tình hình hiện tại ở Công ty. Như đã trình bày ở các mục trên, nếu kế toán thực hiện được việc xác định các khoản mục chi phí như: CP NVLTT, CP NCTT, CP SXC theo từng đơn đặt hàng thì việc tập hợp chi phí và đánh giá chi phí sản xuất sản phẩm dở dang chi tiết theo từng đơn hàng là hoàn toàn có thể làm được. Khi đó, kế toán sẽ mở sổ theo dõi chi tiết cho từng đơn hàng, tập hợp các chi phí sản xuất của đơn hàng và tiến hành đánh giá chi phí sản xuất sản phẩm dở dang vào cuối mỗi tháng. Điều này sẽ đảm bảo thông tin kịp thời về tình hình sản xuất, tiến độ thực hiện đơn hàng tại Công ty. Từ đó tạo điều kiện giúp Ban lãnh đạo có thể đưa ra những điều chỉnh trong sản xuất một cách nhanh nhất. Đồng thời cũng góp phần quan trọng trong việc tính giá thành sản phẩm theo đơn hàng. 2.3.3. Về tính giá thành sản phẩm Ðể tính giá thành đầy đủ và chính xác thì trước hết các khoản chi phí sản xuất cũng phải tập hợp đúng cho từng đối tượng. TK 154 cũng phải chi tiết cho từng đối tượng. Hiện tại công ty có rất nhiều đơn đặt hàng với nhiều loại mặt hàng khác nhau, và cũng do đặc thù kinh doanh của công ty là sản xuất theo đơn đặt hàng. Kế toán lập thẻ tính giá thành cho toàn bộ các đơn đặt hàng của công ty vào cuối năm là chưa đúng và chưa hợp lý, làm như vậy không đánh giá được hiệu quả sản xuất cũng như hiệu quả kinh doanh. Xuất pháp từ đặc điểm sản xuất của Công ty, Công ty nên sử dụng các phuơng án tính giá thành theo đơn đặt hàng. Trong từng đơn đặt hàng đó sẽ lập thẻ tính giá thành cho từng loại sản phẩm theo từng khoản mục chi phí mà công ty đã áp dụng. Việc kế toán sử dụng phương án tính giá thành theo đơn đặt hàng là rất thuận tiện vì kế toán chỉ việc tập hợp chi phí phát sinh theo từng khoản mục từ khi bắt đầu sản xuất đơn đặt hàng đó đến khi kết thúc đơn đặt hàng. Mỗi đơn đặt hàng kế toán lập thẻ tính giá thành riêng. Việc lập thẻ tính giá thành theo đơn đặt hàng giúp kế toán có thể đánh giá hiệu quả của từng đơn đặt hàng, có thể so sánh giá thành giữa các đơn đặt hàng. Tạo điều kiện cho kế toán ghi bút toán xác định giá vốn được chính xác và kịp thời. Thông thường kế toán lập thẻ tính giá thành cho từng loại sản phẩm vào lúc đơn đặt hàng kết thúc nên chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ và cuối kỳ là không có. Tuy nhiên nếu kế toán thực hiện đánh giá chi phí sản xuất sản phẩm dở dang theo từng tháng như đã nêu ở mục trên thì việc tính giá sẽ thuận lợi rất nhiều. Căn cứ vào sổ chi tiết TK 154 mở cho từng đơn hàng, kế toán có thể tiến hành lập thẻ tính giá thành của từng đơn hàng vào cuối tháng hoặc ngay sau khi đơn hàng kết thúc mà không phải chờ đến cuối năm như hiện nay. Thẻ tính giá thành cho từng loại sản phẩm này cho phép kế toán tính được giá thành đơn vị một sản phẩm, là cơ sở để kế toán so sánh với việc thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm, so sánh với phương án giá mà kế toán đã lập ban đầu cho từng loại sản phẩm của đơn đặt hàng và có thể so sánh giữa các loại sản phẩm với nhau. Việc tính giá thành chính xác, kịp thời và theo từng đơn đặt hàng là 1 yếu tố quan trọng trong việc xác định lãi, lỗ của Công ty, từ đó sẽ giúp Công ty hoàn thiện hơn trong việc tính toán, xác định phương án giá của những đơn đặt hàng tiếp theo. Đồng thời đảm bảo việc xác định kết quả sản xuất kinh doanh tại Công ty được kịp thời và chính xác. 2.4. Ðiều kiện để thực hiện những kiến nghị một cách có hiệu quả 2.4.1. Tổ chức quản lý và sản xuất nhằm giảm tối đa chi phí Chi phí nguyên vật liệu chính và nguyên vật liệu phụ chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản xuất của sản phẩm. Hiện nay, nguyên vật liệu của ngành may mặc từ cúc, chỉ hay vải đều được cải tiến, nâng cao chất lượng vì vậy công ty nên chủ động dùng nguyên vật liệu trong nước để thay thế cho hàng nhập khẩu. Ðể làm được điều đó công ty nên tìm cho mình các nhà cung cấp có uy tín trong nước. Hơn nữa công ty nên theo dõi chặt chẽ sự biến động về giá cả để quyết định chọn mua vào thời điểm nào và với mức giá là bao nhiêu là hợp lý nhất, tránh bị mua đắt, mua thừa hàng. Với các nguyên vật liệu cần phải nhập thì công ty nên có kế hoạch thu mua, dự trữ hợp lý tránh tình trạng thiếu phải đi mua vội dẫn tới bị ép giá. Ðồng thời phải luôn chú ý sửa chữa và nâng cấp kho chứa, thường xuyên kiểm tra vật liệu trong kho tránh tình trạng ẩm mốc, gây ảnh hưởng đến chất lượng nguyên vật liệu. Tiết kiệm chi phí tiền lương được hiểu là tăng năng suất lao động của công nhân. Ðiều đó phụ thuộc rất nhiều vào tay nghề của người lao động vì vậy việc tuyển dụng và đào tạo tay nghề cho công nhân luôn được đặt lên hàng đầu. Khi trình độ tay nghề nâng cao, thời gian hoàn thành sản phẩm được rút ngắn, chi phí sản phẩm hỏng cũng được giảm đi đáng kể, giảm thiểu bớt được các chi phí vô ích. Bên cạnh đó, Công ty cũng cần có thêm những chính sách đảm bảo ổn định mức lương hàng tháng của công nhân, có những hình thức khen thưởng hợp lý cho các cá nhân có thành tích xuất sắc nhằm khuyến khích động viên tinh thần làm việc của toàn Công ty, tạo niềm tin và sự gắn bó của công nhân với công việc, nhờ đó cũng sẽ góp phần làm tăng hiệu quả sản xuất tại Công ty. 2.4.2. Ứng dụng khoa học vào trong quản lý và sản xuất Ðể nâng cao năng suất của người lao động thì công ty cũng cần quan tâm đến hệ thống máy móc thiết bị. Máy móc có hiện đại, hoạt động liên tục thì công nhân mới không bị nghỉ làm giữa giờ. Vì vậy, công ty cần nghiên cứu đầu tư các phương tiện máy móc hiện đại, thay thế các máy móc thiết bị cũ để nâng cao năng suất lao động. Ngày nay đầu tư vào công nghệ mới cũng là một nhân tố quan trọng để hạ giá thành sản phẩm. Ðể đáp ứng được đòi hỏi này, hàng năm công ty nên trích ra một phần lợi nhuận để lập quỹ đầu tư phát triển dùng vào việc đầu tư mua sắm máy móc thiết bị mới. Không những chỉ đầu tư vào sản xuất mà công ty cũng nên đầu tư máy móc thiết bị cho công tác quản lý để nâng cao hiệu quả quản lý. Ðặc biệt trong công tác kế toán, công ty nên ứng dụng phần mềm kế toán để giảm bớt các khó khăn do việc hạch toán thủ công bằng tay. Ðể sử dụng phần mềm một cách có hiệu quả công ty nên trang bị thêm máy tính cho phòng kế toán và tổ chức các lớp bối dưỡng kỹ năng tin học cho các cán bộ kế toán trong phòng, góp phần nâng cao trình độ của đội ngũ nhân viên kế toán. Và đặc biệt giúp cho công tác kế toán được tiến hành nhanh chóng và thuận tiện hơn. KẾT LUẬN ba Trong điều kiện hiện nay với các điều kiện của cơ chế thị trường và sự cạnh tranh gay gắt, nhà nước chỉ quản lý nền kinh tế một cách gián tiếp bằng công cụ pháp luật và thông qua các chính sách kinh tế vĩ mô. Như vậy đòi hỏi mỗi doanh nghiệp phải tìm cho mình một hướng kinh doanh phù hợp để có thể tồn tại và phát triển trên thị trường có tính cạnh tranh cao. Chính vì vậy, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh là vấn đề sống còn của mỗi doanh nghiệp vì mục tiêu mà các doanh nghiệp luôn hướng tới là lợi nhuận. Vậy nên phần hành kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm rất được coi trọng bởi nó cho phép tính toán một cách chính xác, đầy đủ, khách quan các khoản mục chi phí đã bỏ ra, cung cấp số liệu cần thiết phục vụ cho công tác quản trị của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó giúp các doanh nghiệp nghiên cứu tìm ra biện pháp để đạt được lợi nhuận cao nhất và tốn ít chi phí nhất. Trong thời gian thực tập và tìm hiểu tình hình sản xuất kinh doanh thực tế tại Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông, được tìm hiểu về công tác kế toán tại công ty, em thấy công tác kế toán ở đây được tổ chức một cách khá khoa học và hợp lý phù hợp với tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty. Tuy thời gian thực tập chưa dài nhưng nó đã giúp em hiểu thêm phần nào về tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh thực tế của doanh nghiệp, đồng thời cũng giúp em thu nhận thêm nhiều kiến thức giúp ích cho công việc của em sau này. Em xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của tập thể nhân viên tại phòng kế toán Công ty cổ phần đầu tư dịch vụ và TM Phương Đông trong thời gian thực tập tại đây. ._.