Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại nhà máy ô tô 3-2

Hơn bất kỳ lúc nào thời điểm này chính la lúc các doanh nghiệp phải chủ động sáng tạo hơn nữa trong kinh doanh, cần thay đổi chính bản thân mình cho phù hợp với xu thế mới: Quốc tế hoá và hiện đại hoá. Muốn cạnh tranh thành công, bên cạnh việc không ngừng nâng cao chất lượng, đổi mới sản phẩm, mà cạnh tranh về giá cũng luôn được xem là một biện pháp hữu hiệu. Để có thể hạ được giá thành thì vấn đề mà các doanh nghiệp quan tâm nhất đó là giảm thiểu chi phí. Chính vì lý do đó mà việc tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm trong mỗi doanh nghiệp là hết sức quan trọng. Việc tính tập hợp và tính toán đúng đắn chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, sẽ cung cấp cho nhà quản lý thông tin chính xác về tình hình sản xuất kinh doanh, giúp đưa ra các quyết định đúng đắn nhằm hạ gía thành sản phẩm. Xuất phát từ tầm quan trọng đó, được sự quan tâm giúp đỡ của tập thể phòng kế toán Nhà máy ô tô 3-2, đặc biệt là sự quan tâm chỉ dẫn nhiệt tình của Th.S Đinh Thế Hùng, em đã mạnh dạn chọn đề tài: "Hoàn thiện kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2". Nội dung đề cương chi tiết gồm 3 phần: Phần I: Lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2. Phần II: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2. Phần III: Một số kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2. Mặc dù bản thân đã cố gắng để hoàn thành đề cương chi tiết một cách khoa học, hợp lý, nhưng do khả năng và thời gian có hạn nên bài viết của em không thể tránh những thiếu sót nhất định. Em rất mong nhận được những đánh giá nhận xét của thầy, ban lãnh đạo, các cô chú trong phòng kế toán của Nhà máy để bài viết của em hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn Th.S Đinh Thế Hùng, ban lãnh đạo, các cô chú trong phòng kế toán của Nhà máy ô tô 3-2 đã hết sức giúp đỡ, hướng dẫn, tạo điều kiện cho em hoàn thành đề cương chi tiết này. Hà Nội, ngày tháng 6 năm 2006 Sinh viên Đặng Hồng Quân Phần I Lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2. 1.1. Lý luận chung về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Đặc điểm hoạt động xây dựng cơ bản ảnh hưởng tới hạch toán kế toán: 1.1.2. Chi phí sản xuất 1.1.2.1. Khái niệm chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất kinh doanh là toàn bộ các chi phí về lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí khác được biểu hiện bằng tiền phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh, trong một thời kỳ nhất định. Chi phí sản xuất không những bao gồm yếu tố lao động liên quan đến sử dụng lao động (tiền lương, tiền công), lao động vật hoá ( khấu hao TSCĐ, chi phí về nguyên nhiên vật liệu…) mà còn gồm một số khoản mà thực chất là một phần giá trị mới sang tạo ra (như các khoản trích theo lương: BHXH, BHYT, KPCĐ, các loại thuế không được hoàn trả: thuế GTGT không được khấu trừ, thuế tài nguyên, lãi vay ngân hàng…) Các chi phí của doanh nghiệp luôn được tính toán đo lường bằng tiền và gắn với một thời gian xác định là: quý, tháng, năm…. Xét ở bình diện các doanh nghiệp và loại trừ các quy định của luật thuế thu nhập, chi phí sản xuất luôn có tính cá biệt, nó phải bao gồm tất cả các chi phí mà doanh nghiệp phải chi ra để tồn tại và tiến hành các hoạt động sản xuất bất kể đó là các chi phí cần thiết hay không cần thiết, khách quan hay chủ quan. Độ lớn của chi phí là một đại lượng xác địnhvà phụ thuộc vào hai nhân tố chủ yếu. Khối lượng lao động và tư liệu sản xuất đã tiêu hao vào sản xuất trong một thời kỳ nhất định. Giá cả các tư liệu sản xuất đã tiêu dùng và tiền công của một đơn vị lao động đã hao phí 1.1.2.2. Phân loại chi phí sản xuất: Việc phân loại chi phí sản xuất hợp lý là cơ sở để các nhà quản lý có thể nhận thức và đánh giá được sự biến động của từng loại chi phí, từ đó mà có thể đề ra các biện pháp phù hợp nhằm giảm chi phí và lựa chọn thương án có chi phí sản xuất thấp cũng chính là tiền đề, mục tiêu hạ giá thành tăng doanh lợi. Có rất nhiều tiêu thức phân loại chi phí, để phục vụ cho công tác quản lý nói chung và công tác kế toán nói riêng cần phải lựa chọn tiêu thức phân loại thích hợp. 1.1.2.2.1 Phân loại chi phí theo nội dung, tính chất kinh tế của chi phí: Theo cách phân loại này, các chi phí có cùng một nội dung, một tính chất kinh tế thì xếp vào một yếu tố mà không phân biệt rằng các chi phí đó phát sinh trong lĩnh vực nào, ở đâu. Toàn bộ chi phí của doanh nghiệp phát sinh trong kỳ được chia thành các yếu tố sau: + Chi phí nguyên vật liệu + Chi phí nhân công + Chi phí khấu hao tài sản cố định + Chi phí dịch vụ mua ngoài + Chi phí khác bằng tiền Tác dụng của cách phân loại này, đó là chúng cho ta biết kết cấu, tỷ trọng của từng loại chi phí mà doanh nghiệp đã chi ra trong kì sản xuất kinh doanh để lập thuyết minh báo cáo tài chính, phù hợp cho yêu cầu cung cấp thông tin và quản trị doanh nghiệp để từ đó phân tích tình hình thực hiện dự toán chi phí đồng thời lập dự toán cho kì sau. 1.1.2.2.2 Phân loại chi phí theo mục đích công dụng của chi phí: Theo cách phân loại này, các chi phí sản xuất phát sinh mà có cùng mục đích công dụng sẽ được tập hợp vào cùng một khoản mục chi phí. Theo tiêu thức này, toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kì được chia ra thành các khoản mục sau: + Khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. + Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp. + Khoản mục chi phí sản xuất chung (trong đó chi phí sản xuất chung bao gồm các khoan sau: chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu dùng trong quản lý, chi phí công cụ dụng cụ sản xuất, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch vụ mua ngoài ,chi phí bằng tiền khác). Cách phân loại này có tác dụng phục vụ cho việc quản lý chi phí sản xuất theo định mức, là cơ sở cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành theo khoản mục chi phí, nó cũng là căn cứ để phân tích tình hình thực hiện kế hoạch đã đề ra và lập định mức chi phí sản xuất cho kỳ sau. Ngoài ra để phục vụ cho yêu cầu quản lý chi phí sản xuất trong doanh nghiệp, có thể phân loại cho chi phí sản xuất theo các tiêu thức sau: Phân loại theo phương pháp tập hợp chi phí vào đối tượng tập hợp chi phí, gồm hai loại: chi phí trực tiếp và chi phí phân bổ gián tiếp. Phân loại theo mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và quy trình sản xuất sản phẩm, chi phí gồm hai loại sau: chi phí cơ bản và chi phí chung. Phân loại chi phí sản xuất theo khối lượng, mối quan hệ hoạt động phân thành: chi phí cố định, chi phí biến đổi, chi phí hỗn hợp. 1.1.3. Giá thành sản phẩm 1.1.3.1. Khái niệm giá thành sản phẩm: Giá thành sản phẩm hoặc lao vụ dịch vụ là biểu hiện bằng tiền của chi phí sản xuất tính cho một khối lượng sản phẩm hoặc công việc lao vụ dịch vụ đã hoàn thành. Giá thành sản phẩm là chỉ tiêu chất lượng quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp cũng như đối với toàn bộ nền kinh tế quốc dân. Giá thành là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả sử dụng tài sản, vật tư tiền vốn trong quá trình sản xuất, cũng như phản ánh tính đúng đắn về tổ chức kinh tế, kỹ thuật- công nghệ mà doanh nghiệp đã sử dụng nhằm nâng cao năng suất lao động, nâng cao chất lượng sản phẩm, hạ chi phí sản xuất và nâng cao lợi nhuận của doanh nghiệp. Giá thành còn là căn cứ để xác định giá bán và xác định hiệu quả kinh tế của sản xuất kinh doanh. 1.1.3.2. Phân loại giá thành sản phẩm. 1.1.3.2.1. Căn cứ vào cơ sở số liệu và thời điểm tính giá thành: Theo cách phân loại này thì giá thành chia làm ba loại. Giá thành kế hoạch: là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Việc tính giá thành kế hoạch do bộ phận kế hoạch thực hiện và được tính trước khi sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp. Giá thành định mức: là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở định mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Việc tính giá thành định mức cũng được xác định trước khi tiến hành sản xuất, chế tạo sản phẩm. Giá thành định mức là cơ sở để doanh nghiệp quản lý theo định mức, là thước đo chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật tư lao động trong sản xuất, giúp cho việc đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Giá thành thực tế là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh và đã tập hợp được trong kỳ sản xuất kinh doanh, cũng như sản lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất trong kỳ. Giá thành thực tế chỉ có thể tính toán được sau khi kết thúc qua trình sản xuất chế tạo sản phảm và được tính toán cho cả chỉ tiêu giá thành và giá thành đơn vị sản phẩm. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp, là cơ sở để xác định kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và nghĩa vụ của doanh nghiệp đối với nhà nước. 1.1.3.2.2. Căn cứ vào phạm vi chi phí cấu thành : Theo cách phân loại này thì giá thành được chia thành hai loại: Giá thành sản xuất: là các chi phí sản xuất chế tạo sản phẩm tính cho sản phẩm lao vụ hoặc công việc đã hoàn thành. Giá thành sản xuất được sử dụng để ghi sổ cho sản phẩm nhập kho, công việc, lao vụ đã hoàn thành hoặc chuyển thẳng cho khách hàng là căn cứ để tính trị giá vốn hàng bán và lãi gộp của doanh nghiệp. Giá thành toàn bộ sản phẩm tiêu thụ: bao gồm giá thành sản xuất và chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm tiêu thụ trong kỳ. Giá thành toàn bộ sản phẩm chỉ được tính toán và xác định khi sản phẩm, công việc, lao vụ dịch vụ đã được xác nhận là tiêu thụ. Giá thành toàn bộ sản phẩm là cơ sở để xác định lợi nhuận trước thuế của doanh nghiệp. Giá thành sản phẩm,công việc lao vụ dịch vụ có ý nghĩa quan trọng không chỉ đối với doanh nghiệp trong việc xác định giá bán, xác định hiệu quả sản xuất kinh doanh… Mà còn có ý nghĩa với cả xã hội vì hạ giá thành sản phẩm sễ mang lại không những lợi nhuận cho doanh nghiệp, mà còn tạo ra nguồn thu cho ngân sách nhà nước thông qua các khoản thuế. Tích kiệm chi phí sản xuất sản phẩm, hạ giá thành sản xuất sẽ tạo ra sự tiết kiệm lao động xã hội, tăng tích lũy cho nền kinh tế quốc dân. 1.1.4. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm: Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt biểu hiện của quá trình sản xuát chúng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, giống nhau về mặt chất, đều là những hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra trong quá trình sản xuất và chế tạo sản phẩm. Tuy nhiên chúng cũng có những điểm khác nhau: Chi phí sản xuất luôn gắn với từng thời kỳ đã phát sinh chi phí, còn giá thành luôn gắn với một loại sản phẩm, công việc lao vụ dịch vụ đã hoàn thành. Trong giá thành sản phẩm bao gồm cả phần chi phí đã phát sinh thực tế của kỳ trước và một phần chi phí sẽ phát sinh của kỳ sau nhưng đã được ghi nhận là chi phí của kỳ này ( chi phí phải trả). Giá thành sản phẩm chứa đựng cả một phần chi phí của kỳ trước chuyển sang và loại trừ phần chi phí cho những sản phẩm chưa hoàn thành. Như vậy chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm khác nhau về mặt lượng. Z = D đk + C - D ck Trong đó: Z tổng giá thành sản phẩm Dđk chi phí sản xuất kinh doanh dở dang đầu kỳ C chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ Dkc chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cuối kỳ. 1.1.5. Sự cần thiết và nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm: Để tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tincho các nhà quản lý về chi phí và giá thành ở doanh nghiệp, kế toán cần phải thực hiện tốt các nhiện vụ sau: Căn cứ vào đặc điển của quy trình công nghệ, đặc điểm của chi phí, đặc điểm sản phẩm và yêu cầu tổ chức sản xuất, yêu cầu công tác quản lý của doanh nghiệp… mà xác định đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành phù hợp. Tổ chức vận dụng các tài khoản kế toán để hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phù hợp với phương pháp kế toán hàng tồn kho (KKTX hoặc KKĐK) mà doanh nghiệp áp dụng. Tổ chức tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất kinh doanh theo đúng đối tượngtập hợp chi phí đã xác định, bằng các phương pháp thích hợp với từng loại chi phí, tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh theo các khoản mục chi phí và theo yếu tố chi phí đã quy định. Lập các báo cáo chi phí sản xuất theo yếu tố (trên thuyết minh báo cáo tài chính), định kỳ tổ chức phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở doanh nghiệp. Tổ chức kiểm kê đánh giá khối lượng sản phẩm dở dang một cách khoa học hợp lý, xác định giá thành và hạch toán giá thành sản xuất sản phẩm trong kỳ một cách đầy đủ và chính xác. Hạch toán chi phí sản xuất. 1.2.1 Đối tượng và phương pháp hạch toán chi phí sản xuất 1.2.1.1. Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất của doanh nghiệp phát sinh ở nhiều địa điểm khác nhau, dùng vào các quá trình sản xuất với những mục đích công dụng khác nhau, vì vậy khâu quan trọng đầu tiên trong việc kế toán chi phí sản xuất là xác định xem các chi phí sản xuất đó liên quan đến phân xưởng, bộ phận sản xuất nào, đến sản phẩm dịch vụ nào, đến quy trình công nghệ nào… việc xác định đó chính là nội dung xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn mà các chi phí sản xuất cần được tổ chức tập hợp theo phạm vi giới hạn đó nhằm phục vụ cho việc kiểm tra giám sát tổng hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm. Căn cứ để xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí: - Căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp: + Trường hợp doanh nghiệp tổ chức thành phân xưởng, mỗi phân xưởng đảm nhận một giai đoạn công nghệ hoặc toàn bộ quy trình công nghệ thì dối tượng kế toán tập hợp chio phí sản xuất thích hợp là từng phân xưởng. + Trường hợp doanh nghiệp tổ chức thành phân xưởng nhưng trong phân xưởng đó lại tổ chức nhiều loại sản phẩm khác nhau, có quy trình riêng biệt thì đối tượng thích hợp là từng phân xưởng, trong đoa lại chi tiết cho từng loại sản phẩm khác nhau. + Trường hợp những doanh nghiệp không tổ chức thành phân xưởng mà có quy trình công nghệ khép kín thì đối tượng thích hợp là toàn bộ quy trình công nghệ. - Căn cứ vào quy trình công nghệ sản xuất, chế tạo sản phẩm. +Nếu doanh nghiệp có quy trình sản xuát đơn giản, sản phẩm không qua giai đoạn chế biến thì toàn bộ quy trình công nghệ là một đối tượng. +Nếu doanh nghiệp có quy trình công nghệ phức tạp kiểu liên tục hay kiểu song song thì đối tượng thích hợp là từng giai đoạn của quy trình công nghệ (từng phân xưởng) Ngoài ra còn căn cứ vào loại hình sản xuất của doanh nghiệp như sản xuất đơn chiếc hoặc sản xuất hàng loạt, căn cứ vào mục dích, công dụng của chi phí đối với quá trình sản xuất, căn cứ vào trình độ quản lý của doanh nghiệp. Tuỳ thuộc vào đặc điểm sản xuất kinh doanh của mình mà các doanh nghiệp luôn phải linh hoạt trong viẹc lựa chọn đối tượng tạp hợp chi phí sao cho hợp lý, phù hợp nhất đảm bảo tập hợp chi phí được đầy đủ giúp việc tính giá thành chính xác và đánh giá đúng được hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mình. 1.2.1.2. Phương pháp hạch toán chi phí sản xuất 1.2.1.2.1. Phương pháp trực tiếp: Phương pháp này áp dụng với các chi phí có liên quan trực tiếp đến đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất đã xác định và công tác hạch toán ghi chép ban đầu cho phép quy nạp trực tiếp các chi phí vào từng đối tưưọng kế toán tập hợp chi phí có liên quan. 1.2.1.2.2. Phương pháp tập hợp gián tiếp : phưong pháp này áp dụng khi một loại chi phí phát sinh có liên quan đến nhiều đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất mà không thể trực tiếp tập hợp cho một đối tượng được. Trong trường hợp này các doanh nghiệp phải lựa chọn tiêu chuẩn ( tiêu thức) hợp lý để phân bổ chi phí cho các đối tượng có liên quan theo công thức C Ci = ------- * ti Ti Trong đó Ci : Chi phí sản xuất phân bổ cho đối tượng thứ i C : Tổng chi phí sản xuất phát sinh đã tập hợp được cần phân bổ Ti : Tổng đại lượng tiêu chuẩn dùng để phân bổ ti : Đại lượng của tiêu chuẩn cần phân bổ Tuỳ vào từng trường hợp cụ thể mà các doanh nghiệp tiến hành lựa chọn đại lượng của tiêu chẩn dùng để phân bổ sao cho hợp lý. Tính hợp lý của tiêu chuẩn phân bổ là cơ sở đảm bảo độ tin cậy của thông tin được cung cấp. 1.2.2. Hạch toán các khoản mục chi phí sản xuất theo phương pháp kê khai thường xuyên: 1.2.2.1. Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Chi phí NVLTT là những chi phí về NVL chính, vật liệu phụ, nửa thành phẩm mua ngoài, nhiên liệu sử dung trực tiếp cho việc sản xuất chế tạo sản phẩm hay thực hiện cung cấp lao vụ dịch vụ. Tài khoản sử dụng: Để tập hợp và phân bổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp(CPNVLTT) kế toán sử dụng TK 621"Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp". Nội dung TK: TK621 phản ánh các chi phí NVL được sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất sản phẩm, lao vụ, dịch vụ của các ngành sản xuất: Kết cấu: Nợ TK621 Có X Trị giá thực tế NVL xuất + trị giá NVL sử dụng dùng trực tiếp cho SX, chế không hết nhập kho tạo sản phẩm- dịch vụ trong + Kết chuyển phân bổ trị kỳ giá NVL thực tế sử dụng cho SXKD trong kỳ cho các đối tượng chịu chi phí X Trình tự kế toán theo sơ đồ sau: Sơ đồ 1.2.2.1. Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK 152 TK162 TK154 Vật liệu dùng trực tiếp Kết chuyển chi phí Chế tạo sản phẩm NVL trực tiếp TK 152 Giá trị VL dùng TK 151, 331, 111, 112 không hết nhập kho Mua NVL sử dụng ngay cho sản xuất TK 133 Thuế GTVT đầu vào 1.2.2.2. Hạch toán chi phí nhân công trực tiếp: Chi phí NCTT là toàn bộ chi phí về tiền lương và các khoản khác phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất chế tạo sản phẩm, bao gồm: lương chính, lương phụ, phụ cấp và tiền trích BHXH, BHYT, KPCĐ. Tài khoản sử dụng: TK622 "Chi phí nhân công trực tiếp" Nội dung của TK622: Tài khoản này sử dụng để phản ánh số chi phí về lao động trực tiếp tham gia vào quá trình SXKD . Kết cấu: Nợ TK622 Có X Chi phí NCTT trong kỳ Kết chuyển chi phí NCTT để tính giá thành sản phẩm X Trình tự kế toán chi phí NCTT thể hiện ở sơ đồ sau: Sơ đồ 1.2.2.2. Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp ( ppkktx ) TK 334 TK 622 TK154 Tiền lương và phụ cấp lương phảI trả cho công nhân trực tiếp TK 338 Kết chuyển chi phí Trích BHXH, BHYT, KPCĐ nhân công trực tiếp Theo tỷ lệ quy định TK 335 Trích trước tiền lương (nếu có) 1.2.2.3. Hạch toán chi phí sản xuất chung: Chi phí sản xuất chung là nhưng chi phí liên quan đến việc tổ chức sản xuất quản lý sản xuất và phục vụ sản xuất trong phạm vi một phân xưởng (hoặc đội, trại, xưởng, công trường ) - Theo chế độ hiện thành chi phí sản xuất gồm các nội dung sau đây: + Chi phí nhân viên (6271) + Chi phí vật liệu (6272) + Chi phí dụng cụ đồ dùng (6273) + Chi phí khấu hao (6274) + Chi phí dịch vụ mua ngoài (6277) + Chi phí khác bằng tiền (6278) Chi phí sản xuất chung khi thực tế phát sinh được tập hợp theo địa diểm và theo nội dung của chi phí SXC. Cuối kỳ kết chuyển hoặc phân bổ cho các đối tượng thuộc phân xưởng hoặc bộ phận đó. Kết cấu: Nợ TK627 Có X Tập hợp CPSXC phát + Các khoản làm giảm chi phí sinh trong kỳ cho các + Kết chuyển hoặc phân bổ đối tượng chịu chi phí CPSXC X Trình tự kế toán chi phí SXC được thể hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ 1.2.2.4. Sơ đồ chi phí sản xuất chung TK 334, 338 TK 627 TK 111, 112, 152 Chi phí nhân viên Các khoản chi giảm TK 152, 15 chi phí sản xuất chung Chi phí VL, dụng cụ TK 154, 632 TK 142, 335 Phân bố (hoặc kết chuyển) Chi phí theo dự đoán chi phí sản xuất chung cho các đối tượng TK 111, 112 Các chi phí sản xuất chung khác TK 133 1.2.2.4. Tổng hợp chi phí sản xuất: Chi phí sản xuất của doanh nghiệp khi phát sinh thực tế đã được tập hợp trên các TK 621,TK622, TK 627. Cuối kỳ kế toán kết chuyển vào TK154 "chi phí sản xuất kinh doanh dở dang" để tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm hoàn thành. Trình tự kế toán tập hợp chi phí sản xuất cho toàn doanh nghiệp được thể hiện ở sơ đồ sau: Sơ đồ 1.2.2.5. Sơ đồ hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp ( ppkktx ) TK 154 xxx TK 152, 111 TK 612 Các khoản ghi giảm chi phí Chi phí NVL trực tiếp TK 155, 152 Nhập kho TK 622 Chi phí nhân công trực tiếp TK 157 Giá thành Gửi bán thực tế TK 627 TK 632 Chi phí sản xuất chung Tiêu thụ 1.2.3. Kiểm kê và đánh giá sản phẩm dở dang. 1.2.3.1. Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí NVL chính: Nội dung: theo phương pháp này trị giá sản phẩm làm dở chỉ bao gồm chi phí NVLTT hoặc chi phí NVLCTT, và khoản mục này được tính cho một sản phẩm hoàn thành và sản phẩm làm dở là như nhau. Các khoản chi phí khác như chi phí NCTT, chi phí SXC được tính hết cho sản phẩm hoàn thành chịu. Khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ không phải quy đổi thành khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương. Công thức: D đk + Cvl Dck = ------------------ x Sd Sht + Sd Trong đó: Dck : chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ D đk: chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ Cvl: Chi phí NVLTT hoặc chi phí NVLCTT phát sinh trong kỳ Sht : khối lượng sản phẩm hoàn thành Sd : khối lượng sản phẩm dở cuối kỳ Ưu điểm: đơn giản, khối lượng tính toán ít, không phải xác định mức độ chế biến hoàn thành của sản phẩm làm dở. Nhược điểm: Số liệu tính toán được có độ chính xác không cao vì trong sản phẩm làm dở chỉ tính toán một khoản mục. Điều kiện áp dụng: áp dụng thích hợp cho những doanh nghiệp: - Chi phí NVLTT hoặc CPNVLCTT bỏ vào một lần ngay từ đầu quy trình công nghệ - Chi phí NVLTT hoặc CPNVLCTT chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí. - Sản phẩm dở dang cuối kỳ và đầu kỳ ít, không biến độnh nhiều giữa cuối kỳ và đầu kỳ. 1.2.3.2. Xác định giá trị sản phẩm dở dang theo sản lượng ước tính tương đương. Nội dung: Căn cứ vào khối lượng dở dang cuối kỳ và mức độ chế biến hoàn thành để quy đổi khối lượng sản phẩm dở dang thành khối lượng hoàn thành tương đương. Sau đó lần lượt tính toán từng khoản mục chi phí trong sản phẩm dở dang theo nguyên tắc: Với những chi phí bỏ vào một lần ngay từ đầu quy trình công nghệ tính cho một sản phẩm hoàn thành và một sản phẩm làm dở là như nhau. Với những chi phíbỏ vào theo nức độ gia công chế biến tính cho sản phẩm làm dở theo khối lượng hoàn thành tương đương. Công thức tính: + Với chi phí bỏ vào ngay từ đầu quy trình công nghệ D đk + C Dck = -------------- x Sd Sht + Sd +Với chi phí bỏ vào theo mức độ gia công chế biến: D dk + C Dck = -------------- x Sd' Sht + Sd' Trong đó: Sd' = Sd x mức độ chế biến hoàn thành. Ưu điểm: Số liệu có được chính xác hơn so với phương pháp trước, vì trong trị giá sản phẩm làm dở có đầy đủ các khoản mục. Nhược điểm: Khối lượng tính toán nhiều hơn và đặc biệt việc xác định mức độ chế biến hoàn thành rất phức tạp. Điều kiện áp dụng: áp dụng đối với chi phí VLTT, VLCTT chiếm tỷ trọng không lớn lắm ttrong tổng chi phí, khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ nhiều và biến động lớn so với đầu kỳ, xác định được mức độ chế biến hoàn thành. 1.2.3.3. Xác định giá trị dở dang theo định mức. Nội dung: Căn cứ vào khối lượng dở dang đã kiểm kê xác định ở từng công đoạn và định mức từng khoản mục chi phí đã tính được ở công đoạn đó cho một đơn vị sản phẩm để tính ra chi phí định mức của khối lượng sản phẩm dở dang ở từng công đoạn sau đó tông hợp lại cho từng loại sản phẩm. Công thức: n khối lượng sản chi phí định mức Dck = ồ phẩm dở dang ở x cho sản phẩm ở i=1 công đoạn i công đoạn i Ưu điểm: Tính toán đơn giản thuận tiện hơn nếu doanh nghiệp đã lập được bảng tính sẵn Nhược điểm: kết quả tính toán không chính xác như hai phương pháp trên, tính chính xác phụ thuộc vào mức độ hợp lý của việc xác định chi phí định mức. 1.3. Tính giá thành sản xuất sản phẩm 1.3.1. Đối tượng tính giá thành sản xuất sản phẩm Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, lao vụ cần phảI tính giá thành và giá thành đơn vị. Căn cứ để xác định tính giá thành là: + Đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm; + Đặc điểm tổ chức sản xuất của doanh nghiệp; + Đặc điểm loại hình sản xuất: Đơn chiếc hay hàng loạt; + Yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp. Thông thường đối tượng tính giá thành có thể là: Chi tiết sảnphẩm, bộ phận sản phẩm, bán thành phẩm, sản phẩm hoànchỉnh, đơn đặt hàng, hàng mục công trình. 1.3.2. Phương pháp tính giá thành sản phẩm. 1.3.2.1. Phương pháp trực tiếp Trong những doanh nghiệp áp dụng phương pháp này đối tượng hạch toán chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm là phù hợp với nhau. Giá thành đơn vị sản phẩm theo phương pháp này được tính bằng cách trực tiếp lấy tổng giá thành chia cho số lượng sản phẩm hoàn thành. Tổng giá thành Chi phí Tổng chi phí Chi phi sản phẩm = SXKD dở + sản xuất phát - SXKD dở hoàn thành dang dầu kì sinh trong kì dang cuối kì Giá thành đơn vị Tổng giá thành sản phẩm hoàn thành = Sản phẩm hoàn thành Số lượng sản phẩm hoàn thành 1.3.2.2. Phương pháp tổng cộng chi phí. Được áp dụng với những doanh nghiệp mà quá trình sản xuất được thực hiện ở nhiều bộ phận sản xuất, nhiều giai đoạn công nghệ, đối tượng tập hợp chi phí sản xuất là các bộ phận chi tiết sản phẩm hoặc giai đoạn công nghệ hay bộ phận sản xuất. Vì vậy khi tính giá thành của thành phẩm, kế toán phảI tiến hành cộng chi phí liên quan đến việc sản xuất tưng bộ phận chi tiết. Tính giá thành theo phương pháp này áp dụng công thức: Giá thánh sản phẩm = Z1 + Z2 + … + Zn Trong đó: Z1…Zn: Giá thành các bộ phận chi tiết hợp thành phẩm. 1.3.2.3. Phương pháp hệ số Phương pháp này được áp dụng trong những doanh nghiệp mà trong cùng một quá trình sản xuất, cùng sử dụng một thứ nguyên vật liệu và một lượng lao động nhưng thu được đồng thời nhiều sản phẩm khác nhau và chi phí không tập hợp riêng cho từng loại sản phẩmđược mà phảI tập hợp chung cho cả quá trình sản xuất. Theo phương pháp này giá thành tính theo công thức: Tổng số sản Số lượng từng loại Hệ số quy phẩm gốc hoàn = ồ sản phẩm hoàn x đổi từng loại thành trong kì thành trong kỳ Tổng giá thành sản Chi phí Tổng chi phí Chi phí xuất của các loại sản = SXKD dở + sản xuất phát - SXKD dở phẩm hoàn thành dang đầu kỳ sinh trong kỳ dang cuối kỳ Giá thành đơn vị Tổng giá thành sản xuất của các loại sản phẩm = sản phẩm gốc Tổng số số sản phẩm gốc Giá thành đơn vị Giá thành đơn vị Hệ số quy đổi = x sản phẩm từng loại sản phẩm gốc sản phẩm từng loại 1.3.2.4. Phương pháp tỷ lệ. Phương pháp này áp dụng trong những doanh nghiệp có tổ chức sản xuất, sản phẩm có quy cách, phẩm chất khác nhau theo từng nhóm như may mặc, dệt kim, cơ khí chế tạo ( dụng cụ, phụ tùng…) và hạch toán chi phí sản xuất được tập hợp theo nhóm sản phẩm. Căn cứ vào tỷ lệ chi phí giữa chi phí sản xuất thực tế với chi phí sản xuất kế hoạch (hoặc định mức ), kế toán sẽ tính giá thành đơn vị và tổng giá thành sản phẩm từng loại. Theo phương pháp này giá thành được tính theo công thức: Tổng giá thành thực Chi phí Tổng chi phí Chi phí tế của các loại sản = SXKD dở + sản xuất phát - SXKD dở phẩm hoàn thành dang đầu kỳ phát sinh trong kỳ dang cuối kỳ Tổng giá thành Số lượng Giá thành kế hoạch (hoặc định = ồ từng loại sản x kế hoạch định mức) của các loại phẩm hoàn mức đơn vị sản sản phẩm hoàn thành thành trong kỳ phẩm từng loại Tỷ lệ Tổng giá thành thực tế của các loại sản phẩm = x 100 giá thành Tổng giá thành kế hoạch (hoặc định mức) của các loại sản phẩm Giá thành thực tế đơn Giá thành kế hoạch Tỷ lệ = (hoặc định mức) đơn vị x vị sản phẩm từng loại sản phẩm từng loại giá thành 1.3.2.5. Phương pháp loại trừ giá trị sản phẩm phụ. Phương pháp này được áp dụng đối với những doanh nghiệp mà trong cùng một quá trình sản xuất, vờa thu được sản phẩm chính và vừa thu được sản phẩm phụ (sản phẩm phụ không phảI là đối tượng tính giá thành). Để tính giá thành sản phẩm chính phảI loại trừ giá thành sản phẩm phụ. Trong những doanh nghiệp này, đối tượng hạch toán chi phí sản xuất lá toàn bộ quy trình sản xuất hoặc phân xưởng, đối tương tính giá thành sản phẩm là sản phẩm chính. Tổng giá Giá trị sản Chi phí Giá trị Giá trị sản thành sản = phẩm chính + sản xuất - sản phẩm - phẩm chính phẩm chính dở dang phát sinh phụ thu dở dang hoàn thành đầu kỳ trong kỳ hồi cuối kỳ Giá trị sản phẩm phụ thu hồi tùy theo doanh nghiệp có thể sử dụng các phương pháp xác định khác nhau như: Giá kế hoạch, giá ước tính, giá bán trên thị trường của sản phẩm phụ. Giá thành thực tế Tổng giá thành sản phẩm chính = đơn vị sản phẩm chinh Số lượng sản phẩm chính hoàn thành 1.3.2.6. Phương pháp liên hợp. Phương pháp này áp dụng trong những doanh nghiệp có quy trình công nghệ và tính chất sản phẩm phức tạp đòi hỏi tính giá thành phải kết hợp nhiều phương pháp tính giá thành khác nhau. Ví dụ, phương pháp đơn đặt hàng kết hợp phương pháp hệ số hay tỷ lệ, phương pháp loại trừ kết hợp với các phương pháp trên v.v… 1.4. Hình thức sổ kế toán. Sổ kế toán là sự biểu hiện vật chất cụ thể của phương pháp tài khoản và ghi chép trên sổ kế toán à tự thể hiện nguyên lí của phương pháp ghi sổ kép. Chu trình sổ kế toán gồm 4 công đoạn: Mở sổ, ghi sổ, sửa chữa sai xót và khóa sổ. Gồm các hình thức sau: + Hình thức Nhật ký – sổ cáI + Hình thức chứng từ ghi sổ + Hìn thức Nhật ký chung + Hình thức Nhật ký – chứng từ. phần II Thực trạng kế toán, chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ô tô 3-2 2.1. Khái quát chung về Nhà máy ô tô 3-2 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Nhà máy ô tô 3-2 2.1.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của Nhà máy Tên giao dịch: Nhà máy ôtô 3-2 Đơn vị quản lý: Tổng công ty công nghiệp ô tô Việt Nam Giám đốc công ty: Trần Nguyên Hồng. Tổng số công nhân viên: 320 người. Trụ sở chính: 18- đường Giải Phóng- Đống Đa- Hà Nội. TEL: 048525601- 048528038. FAX: 0485256. Mã số thuế: 0100104556-1 Ngành nghề sản xuất kinh doanh: sửa chữa, đóng mới xe ôtô các loại, sản xuất phụ tùng ôtô, xe máy. Loại hình doanh nghiệp: Doanh nghiệp Nhà nước TW Ngày thành lập: 09/03/1964, là đơn vị thành viên hạch t._.oán độc lập của tổng công ty cơ khí GTVT- Bộ GTVT Quá trình phát triển. Ban đầu, Nhà máy ôtô 3-2 được thành lập để đáp ứng nhu cầu sửa chữa và sản xuất phụ tùng xe ôtô cho thị trường trong nước ( chủ yếu là miền Bắc ). đây là một trong những nhà mấy cơ khí ôtô đầu tiên ở miền Bắc, thời gian đất nước còn đang trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ, và nó đã đáp ứng nhu cầu của nhà nước trong thời kỳ đó. Giai đoạn kháng chiến chống Mỹ: Nhà máy đã đạt được nhiều thành tích và đã được phong tặng nhiều huân huy chương: tặng một huân chương lao động hạng hai, một huân chương lao động hạng ba về thành tích sản xuất và chiến đấu. Giai đoạn xây dựng Nhà máy trong cơ chế hành chính bao cấp ( 1976-1986 ) Nhà máy tích cực tham ra vào công cuộc xây dựng đất nước và ngày càng phát triển lớn mạnh, toàn diện và đỉnh cao là nhưng năm cuối thập kỷ 80. Trong thời gian này số cán bộ công nhân viên của nhà máy lên tới 700 người, trong đó số cán bộ khoa học kỹ thuật có trình độ đại học và trung cấp chiếm 10%, số công nhân viên bậc cao đủ các ngành nghề tính từ bậc 4 đến bậc 7/7 chiếm 18%. Nhiều loại trang thiết bị mới tương đối hiện đại được nhà máy trang bị đã tạo điều kiện để sản xuất các mặt hàng cơ khí chính xác như: bộ đôi bơm cao áp, các loại xe IFA, W50L, máy 3Đ12, Đ12,Đ20… Diện tích nhà xưởng được mở rộng, có hệ thống kho tàng và đường vận chuyển nội bộ hoàn chỉnh. Diện tích nhà sản xuất: trên 800 m Diện tích khu làm việc : 1000 m Diện tích kho tàng: trên 1500 m Tổng thiết bị làm việc trên 200 chiếc Giai đoạn 1990 đến nay. Do cơ chế kinh tế thay đổi, ban đầu doanh nghiệp gặp nhiều khó khăn. Nhiều trung tâm sửa chữa của Nhà nước và tư nhân hình thành với nhiều chính sách, thủ tục mềm dẻo, nhanh gọn hơn nên đứng trước sự thay đổi đó nhà máy ban đầu không thích nghi, không tạo ra nhiều việc làm. Mặt khác thiết bị, nhà xưởng, máy móc, lực lượng sản xuất trở nên cũ kỹ, lạc hậu, bộ phận quản lý cồng kềnh. Để đảm bảo yêu cầu tồn tại, nhà máy giải quyết cho công nhân nghỉ hưu mất sức, thôi việc sớm theo quyết đinh 197, nên từ 700 người vào cuối những năm 80 thì đến cuối năm 1999 chỉ có hơn 200 người. Nhà máy đã sắp xếp lại bộ máy quản lý,các phòng ban phân xưởng vì vậy từng bước tháo gỡ được khó khăn, làm ăn có hiệu quả, thu nhập và đời sống của công nhân viên tăng lên rõ rệt. Những thành tựu trong công cuộc đổi mới, đã nâng cao được vị thế của Nhà máy, Nhà máy ô tô 3-2 đã dần dần lấy lại được vị thế của mình, trong thời gian gần đây doanh nghiệp liên tục nhận được bằng được khen tặng của bộ GTVT về thành tích đổi mới sản xuất, kết quả đó được thể hiện thông qua bảng sau: Một số kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Chỉ tiêu 2003 2004 2005 - Giá trị SX công nghiệp (nđ) - Tổng doanh thu (nđ) - Lợi nhuận trước thuế (nđ) - Thu nhập bình quân người/tháng (nđ) - Nguồn vốn chủ sở hữu (nđ) - Hệ số doanh lợi của VCSH (%) - Tỷ suất LN/DT (%) 35.588.917 34.787.403 410.000 1.200 5.612.884 7,30 1,18 74.044.000 67.180.000 2.006.000 1.400 8.175.141 24,54 2,99 120.099.000 101.161.000 1.400.000 1.850 10.310.225 13,58 1,38 Trong thời gian này Nhà máy đã mạnh dạn nghiên cứu, thiết kế và đưa vào sản xuất hàng loạt các sản phẩm mới như: đóng các loại thùng xe cho các liên doanh lắp ráp ôtô, cải tạo satxi, ôtô tải lắp cẩu tự hành, ôtô đóng thùng kín chuyên chở tiền, chở hàng… Đối với phân xưởng cơ khí Nhà máy đã tổ chức lại để sản xuất các loại khấu kiện, sản xuất phụ tùng xe máy để thực hiện chương trình lắp ráp IKD xe máy của Nhà máy. Tóm lại, qua gần 7 năm rơi và khủng hoảng, Nhà máy cơ khí ôtô 3-2 đến nay đã lấy lại vị thế của mình và đang có thành công trong công cuộc sản xuất kinh doanh. Với sự đoàn kết nhất trí và lòng quyết tâm cao của cán bộ công nhân viên, trong những năm tới, Nhà máy ôtô 3-2 nhất định sẽ có được những bước phát triển mới. 2.1.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Nhà máy ô tô 3-2 + Sửa chữa các cấp, tân trang đóng mới các loại xe du lịch, xe công tác, xa ca. Mua bán các loại xe. + Sản xuất kinh doanh, mua bán phụ tùng ô tô, xe máy. + Sản xuất và phục hồi một số mặt hàng phục vụ cho các ngành kinh tế khác. + Sản xuất sản phẩm cho trương trình dự trữ động viên quốc phòng. Đó là 4 nhiệm vụ của Nhà máy, nhưng theo cơ chế thị trường hiện nay thì Nhà máy cồn sản xuất các loại phụ tùng xe máy là chính và đóng mới các loại ô tô và còn duy trì được những xưởng sửa chữa. 2.1.2. Đặc đIểm tổ chức sản xuất kinh doanh của Nhà máy. 2.1.2.1. Đặc đIểm tổ chức sản xuất kinh doanh của Nhà máy. Kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2005 của Nhà máy đã kêt thúc nhìn nhận đánh giá chung năm 2005 thực sự là năm khởi sắc của Nhà máy ôtô 3-2 sau hơn 13 năm hình thành và phát triển, Nhà máy đã từng bước theo kịp sự chuyển biến của cơ chế để đI vào một thời kỳ mới, thời kỳ phát triển toàn diện. Doanh thu của năm 2005 Nhà máy đã đạt trên 98 tỷ đồng, tăng so vơI năm 2004 và đạt doanh thu cao nhất so với các năm khác. Nguồn công việc đã dồi dào hơn, đặc biệt là khu vực sản xuất cơ khí, thu nhập, đời sống của ngừô lao động cũng được nâng lên rõ rệt, vượt qua chỉ tiêu mà đại hội CNVC đầu năm đã đề ra các chỉ tiêu về nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà nước đều hoàn thành vượt mức. Đó là kết quả đoàn kết nhất trí, cùng sự năng động sáng tạo và quyết tâm phấn đấu của toàn thể cán bộ CNV Nhà máy trong những năm vừa qua. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ sản xuất kinh doanh năm 2005 có Nhà máy đã có những thuận lợi và khó khăn: Thuận lợi: Đảng uỷ lãnh đạo Nhà máy đoàn kết nhất trí đồng thời đề xuấ những phương hướng đúng cho sự phát triển sản xuất kinh doanh của Nhà máy. + Ban lãnh đạo hoạt động tích cực, năng động sáng tạo. + Bộ máy quản lý được sắp xếp lại và bổ sung tăng cường thêm đã phát huy được tốt trong công tác quản lý đIều hành sản xuất kinh doanh. + Cán bộ CNV trong Nhà máy đều đông tâm hiệp lực quyết tâm phấn đấu đưa Nhà máy đI lên, khắc phục khó khăn. Khó khăn: cũng nằm trong khó khăn chung của ngành cơ khí đó là công việc ít, sản lượng thấp, không ổn định, về năng lực còn hạn chế, về con người kể cả cán bộ quản lý, cán bộ kỹ thuật, công nhân kỹ thuật qua nhiều năm chưa được bổ xung kiến thức hay đào tạo lại, về trang thiết bị phục vụ sane xuất hầu hết thuộc chế độ cũ, đã lạc hậu và công nghệ kém chính xác. 2.1.2.2. Đặc điểm quy trình công nghệ: Vì sản phẩm của Nhà máy có nhiều loại khác nhau do đó quy trình sản xuất các loại sản phẩm đó là khác nhau. Mỗi phân xưởng sẽ chuyên sản xuất một hoặc một vài sản phẩm, ở đây em chỉ đưa ra quy trình sản xuất một loại sản phẩm tiêu biểu nhất của Nhà máy là quy trình đóng mới xe ca 32 chỗ ngồi của phân xưởng ôtô II. Sơ đồ 2.1.2.2. Sơ đồ quy trình công nghệ Loại sản phẩm : transico ba hai hc k32-1c Hoàn thiện máy gầm Đóng vỏ: dóng khung xương, bọc vỏ, sơn Tổng thành Satxi nhập ngoại phòng kinh doanh bán hàng kiểm tra, nghiệm thu lắp đặt các thiết bị nội thất, ghế điều hoà, boc trần… 2.1.2.3. Bộ máy tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh. Tổ chức bộ máy quản lý trong bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần thiết và không thể thiếu được. Nó đảm bảo sự giám sát, quản lý chặt chẽ tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Để phát huy và nâng cao vai trò của bộ máy quản lý, Nhà máy đã tổ chức lại cơ cấu lao động, tổ chức lại các phòng ban, xí nghiệp, phân xưởng cho phù hợp với yêu cầu quản lý của Nhà máy. Cơ cấu bộ máy của Nhà máy ôtô 3-2 gọn nhẹ, linh hoạt, có phân cấp rõ ràng trách nhiệm và quyền hạn, đã tạo điều kiện cho ban Giám đốc Nhà máyđiều hành hiệu quả và khai thác tối đa tiềm năng của cả hệ thống. Bộ máy quản lý của Nhà máy gồm một Giám đốc, hai phó Giám đốc và các phòng ban chức năng, được tổ chức theo mô hình trực tuyến chức năng, thực hiện quản lý doanh nghiệp theo chế độ một Giám đốc, điều đó được thể hiện qua sơ đồ sau: Sơ đồ 2.1.2.3. Sơ đồ tổ chức bộ máy của công ty Giám đốc Phó giám đốc phụ trách kinh doanh Phó giám đốc phụ trách sản xuất Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật P. kế hoạch SX Phân xưởng cơ khí III Phân xưởng cơ khí II Phân xưởng cơ khí I Phân xưởng ôtô II Phân xưởng ôtô I Ban dự án Phòng kỹ thuật_ KCS P. kinh doanh Ban bảo vệ Phòng NC Phòng kế toán Chức năng nhiệm vụ của các bộ phận, cá nhân: * Giám đốc Nhà máy do hội đồng quản trị Tổng Công ty công nghiệp ô tô Việt Nam bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật theo đề nghị của tổng giám đốc, là đại diện pháp nhân của Nhà máy và chịu trách nhiệm trước hội đồng quản trị, Tổng Giám đốc và pháp luật về điều hành hoạy động của Nhà máy. Giám đốc là người có quyền hành cao nhất trong Nhà máy. * Phó giám đốc: là người giúp việc cho Giám đốc trong quản lý và điều hành Nhà máy. Nhà máy có 3 phó giám đốc: Phó giám đốc phụ trách kỹ thật, phó giám đốc phụ trách sản xuất và phó giám đốc phụ trách kinh doanh. Phó giám đốc phụ trách kỹ thuật: phụ trách về mặt kỹ thuật chất lượng của sản phẩm do Nhà máy chế tạo ra và quản lý các phòng: ban dự án, phòng kỹ thuật_KCS. Phó giám đốc phụ trách sản xuất: phụ trách mảng sản xuất của Nhà máy và quản lý các phòng, các phân xưởng sau: Phòng kế hoạch sản xuất, phân xưởng ôtô I, ôtô II; phân xưởng cơ khí I, phân xương cơ khí II, phân xưởng cơ khí III. Phó giám đốc phụ trách kinh doanh: Phụ trách và quản lý trực tiếp phòng kinh doanh Các phòng ban chịu sự quản lý chỉ đạo trực tiếp của Giám đốc: + Phòng kế toán: Gồm 6 người Tham mưu cho giám đốc về quản lý các mặt công tác kế toán tài- chính, về sử dụng nguồn vốn và khai thác khả năng vốn của Nhà máy để đạt hiệu quả cao nhất. Tham mưu cho Giám đốc về biện pháp thực hiện đầy đủ nghĩa vụ trích nộp đối với Nhà nước. Luôn luôn chủ động chăm lo bằng mọi biện pháp để có đủ vốn phụ vụ kịp thời cho sản xuất kinh doanh của Nhà máy. Quản lý, kiểm tra toàn bộ công tác kế toán, quản lý chặt chẽ chế độ hạch toán và chế độ quản lý kinh tế tài chính trong toàn bộ Nhà máy. + Phòng nhân chính: Gồm 12 người. Quản lý và điều hành toàn bộ công tác tổ chức cán bộ, tổ chức lao động và công tác tiền lương. Xây dựng các định mức lao động. + Phòng kinh doanh: Gồm 13 người. Tạo thị trường tiêu thụ sản phẩm do Nhà máy sản xuất giới thiệu và quảng cáo sản phẩm. Lập kế hoạch lưu chuyển hàng hoá tiêu thụ, quản lý kho thành phẩm, thực hiện việc bán lẻ thành phẩm. + Phòng kế hoạch sản xuất: Lập các kế hoạch sản xuất ngắn hạn và dài hạn của Nhà máy, kế hoạch sản xuất từng loại sản phẩm trong năm, điều tiết sản xuất theo kế hoạch. Lên các kế hoạch chi tiết để cung ứng vật tư cho từng phân xưởng, từng loại sản phẩm, đồng thời khai thác thị trường để ký kết các hợp đồng thu mua vật tư nhằm kịp thời cung ứng các yếu tố đầu vào đảm bảo cho nhu cầu sản xuất của Nhà máy được diễn ra liên tục. + Phòng kỹ thuật_ KCS: Gồm 13 người. Trực tiếp xây dựng các tiêu chẩn kỹ thuật cho các sản phẩm, các chỉ tiêu kiểm tra kỹ thuật, chất lượng sản phẩm, định mức về vật tư, lao động trong sản xuất sản phẩm nằm tiết kiệm vật tư nâng cao năng suất, hạ giá thành, hợp lý hoá sản xuất, cải tiến kỹ thuật và quản lý chặt chẽ các chỉ tiêu được ban hành. Tham mưu cho Giám đốc trong công tác quản lý kỹ thuật, chất lượng sản phẩm, duy trì và từng bước nâng cao uy tín của Nhà máy đối với khách hàng, để đủ sức cạnh tranh với các thành phần kinh tế khác về cả ba mặt chất lượng, thời gian và giá thành. Chủ động chăm lo đổi mới công nghệ, đổi mới mặt hàng, đổi mới tổ chức sản xuất,chăm lo tới công tác quản lý kỹ thuật, chất lượng, quản lý máy móc thiết bị và an toàn lao động. + Ban dự án: Gồm 2 người. Xây dựng các dự án cho việc xây dựng cơ sở vật chất, mở rộng quy mô hoạt động cho Nhà máy như: Dự án về xây dựng thêm các cơ sở, di dời các bộ phận sản xuất trực tiếp của Nhà máy ra ngoại thành. + Ban bảo vệ: Gồm 14 người. Bảo vệ sản xuất, phòng chống tai nạn, phòng chống các tệ nạn xã hội, bảo vệ tài sản của Nhà máy, của khách hàng đến liên hệ công tác. Đặc điểm bộ máy sản xuất Với mục đính để nâng cao khả năng chuyên môn hoá trong sản xuất sản phẩm nhờ đó mà nâưng cao được năng suất và chất lượng của sản phẩm, Nhà máy đã tổ chức sản xuất theo 5 phân xưởng: - Phân xưởng sản xuất chính: + Phân xưởng ôtô I: sửa chữa và bảo hành ôtô các loại + Phân xưởng ôtô II: đóng mới các loại xe ca + Phân xưởng cơ khí II: hàn đóng thành phẩm khung xe máy - Phân xưởng sản xuất phụ: chủ yếu sản xuất các loại nguyên vật liệu, phụ tùng phục vụ cho các phân xưởng sản xuất chính và bán trực tiếp ra ngoài. + Phân xưởng cơ khí I: sản xuất chi tiết rời: khung cong, thanh cong tôm, bản lề, xương ghế giá để hàng. + Phân xưởng cơ khí III: sản xuất các chi tiết gập, ép định hình và các mảng rời (cửa khách, cửa hậu, cửa thùng hàng…) 2.1.3. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Nhà máy. 2.1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán: Với quy trình sản xuất như trên Nhà máy đã tổ chức bộ máy kế toán theo mô hình tập trung. Phòng kế toán thực hiện toàn bộ công việc kế toán từ thu nhận, ghi sổ, xử lý thông tin trên hệ thông báo cáo phân tích và tổnh hợp của đơn vị. Về biên chế phòng kế toán gồm 6 người, được tổ chức theo sơ đồ sau: Sơ đồ 2.1.3.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán Kế toán trưởng Kế toán hàng hoá tiêu Kế toán chi phí giá thành Kế toán tiền lương, BHXH Kế toán tổng hợp Kế toán thanh toán Kế toán TSCĐ Thủ quỹ Kế toán vốn bằng tiền Nhiệm vụ cụ thể của từng bộ phận trong bộ máy kế toán của Nhà máy được cụ thể như sau: + Kế toán trưởng: trực tiếp phụ trách phòng kế toán, chịu trách nhiệm trước Giám đốc Nhà máy, chịu trách nhiệm về nguyên tắc tài chính đối với cơ quan tài chính cấp trên, với thanh tra , kiểm tra, kiểm toán viên nhà nước. + Kế toán vốn tiền mặt: có nhiệm vụ phản ánh kịp thời, đầy đủ chính xác số liệu hiện có của Nhà máy và tình hình biến động của vốn bằng tiền, đồng thời giám sát chặt chẽ việc thu chi và quản lý tiền mặt, tiền gửi ngân hàng. + Kế toán thanh toán: chi phí sản xuất, tiêu thụ, chịu trách nhiệm trước trưởng phòng về vốn bằng tiền, các khoản phải thu, tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành, xác định giá vốn, ghi nhận doanh thu. + Kế toán tiền lương và BHXH: có nhiệm vụ phản ánh và giám sát chặt chẽ tình hình sử dụng quỹ tiền lương và lập báo cáo về lao động tiền lương. + Kế toán TSCĐ: có nhiệm vụ lập báo cáo thống kê với cấp trên, theo dõi tình hình biến động của TSCĐ. + Kế toán hàng hoá và tiêu thụ sản phẩm: theo dõi tình hình nhập xuất tồn, tính giá thực tế của hàng hoá nhập kho, mở các sổ, thẻ kế toán phản ánh hàng hoá và quá trình tiêu thụ. + Kế toán tổng hợp: là người chịu trách nhiệm giúp việc cho kế toán trưởng, có nhiệm vụ kiểm tra đối chiếu tổng hợp số liệu và lập báo cáo gửi lên cấp trên. + Thủ quỹ: có nhiệm vụ thu chi tiền mặt và lập báo cáo quỹ. + Kế toán chi phí giá thành: có nhiệm vụ tập hợp, tính toán chi phí sản xuất phát sinh và tính giá thành cho các sản phẩm, các công trình hoàn thành. 2.1.3.2. Tổ chức bộ sổ kế toán tại Nhà máy. Nhà máy áp dụng chế độ kế toán doanh nghiệp ban hành theo quyết định số 1141-TC/QĐ/CĐKT ngày 1/11/1995 với sự sửa đổi bổ sung theo các chuẩn mực kế toán mới ban hành. Hệ thống chứng từ của Nhà máy bao gồm: hệ thống chứng từ về lao động tiền lương, hàng tồn kho, thanh toán, tài sản cố định…theo đúng quy định của Nhà nước. Danh mục tài khoản được sử dụng là hầu hết các tài khoản theo quyết định 1141 có sửa đổi trừ các tài khoản được sử dụng cho phương pháp kiểm kê định kỳ và TK151. Hình thức tổ chức kế toán: Nhà máy ôtô 3-2 áp dụng hình thức nhật ký chứng từ để ghi sổ kế toán. Do áp dụng theo hình thức nhật ký chứng từ nên Nhà máy sử dụng hầu hết các sổ sách của hình thức này bao gồm: các bảng kê, các nhật ký chứng từ , các sổ chi tiết theo đúng quy định. Tuy nhiên Nhà máy không sử dụng nhật ký chứng từ số 3, số6, sổ cái TK113, sổ cái TK151. Trình tự ghi sổ của Nhà máy ô tô 3-2. Sơ đồ 2.1.3.2. Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký chung Chứng từ gốc Sổ, (thẻ) kế toán chi tiết Sổ nhật ký chung Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tàI chính Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng hoặc định kỳ Đối chiếu, kiểm tra Có thể khái quát trình tự ghi sổ của Nhà máy như sau: Hàng ngày căn cứ vào các chứng từ gốc, các bảng phân bổ kế toán ghi vào các bảng kê, các nhật ký chứng từ, các sổ chi tiết liên quan. Cuối tháng trên cơ sở số liệu của các nhật ký chứng từ 1,2,5,7,10 đối ứng với Nợ các tài khoản 152,153,155,156 kế toán lấy các số liệu vào bảng kê số 3 và số 9 để tính ra giá thành thực tế của vật tư, hàng hoá xuất kho. Phần xuất kho trong bảng kê số 3 là căn cứ để lập nên bảng phân bổ số 2. Thông qua bảng kê số 2, và bảng kê số 9 kế toán vào các bảng kê 4,5,6,8,10,11 theo giá thực tế. Đồng thời cuối tháng sau khi hoàn tất việc ghi các sổ kế toán chi tiết, các bảng kê, kế toán sẽ ghi vào NKCT 5,7,8. Sổ cái được mở cho cả năm, mỗi tờ sổ được dùng cho một tài khoản trong đó phản ánh số phát sinh Nợ, số phát sinh Có và số dư cuối tháng. Cơ sở để vào sổ cái là từ nhật ký chứng từ liên quan. Số phát sinh Có được lấy từ chính nhật ký chứng từ đó, số phát sinh Nợ được phản ánh chi tiết theo từng tài khoản đối ứng Có lấy từ NKCT liên quan. 2.2. Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Nhà máy ôtô 3-2 2.2.1. Hạch toán chi phí sản xuất. 2.2.1.1. Đặc điểm chi phí sản xuất tại Nhà máy Xuất phát từ đặc điểm quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm, Nhà máy đã lựa chọn việc phân loại chi phí sản xuất kinh doanh theo mục đính công dụng của chi phí. Theo tiêu thức này, toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ được chia ra làm các khoản mục sau: + Khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp (TK 612). + Khoản mục chi phí nhân công trực tiếp (TK 622). + Khoản mục chi phí sản xuất chung: bao gồm chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí VL dùng cho quản lý, chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí CCDC, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác bằng tiền. Với cách phân loại này đã giúp Nhà máy xác định được phương hướng và các biện pháp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm. 2.2.1.2. Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất Cũng như mọi doanh nghiệp khác, việc xác định đối tượng tập hợp chi phí cung luôn được coi là công việc đầu tiên trong công tác kế toán chi phí sản xuất kinh doanh và tính giá thành sản phẩm. Việc xác định đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với tình hình sản xuất kinh doanh, với yêu cầu quản lý là rất cần thiết và phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau (như đặc điểm tình hình sản xuất kinh doanh, yêu cầu trình độ quản lý hay trình độ công nghệ sản xuất sản phẩm ) Xuất phát từ đặc điểm sản xuất thực tế của doanh nghiệp với nhiều loại sản phẩm, quy trình công nghệ phức tạp, được tổ chức thành các phân xưởng, mà công ty cơ khí ôtô 3-2 lựa chọn đố tượng tập hợp chi phí là từng phân xưởng và chi tiết cho từng sản phẩm. Riêng phân xưởng ôtô I đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất chỉ theo phân xưởng mà không chi tiết cho từng phiếu sản xuất. 2.2.1.3. Kế toán chi phí sản xuất. 2.2.4. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất ở công ty cơ khí ôtô 3-2 2.2.4.1. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: Đối tượng lao động là một trong những yếu tố cơ bản cấu thành trong thực thể sản phẩm. Trong quá trình sản xuất kinh doanh, các loại đối tượng lao động chuyển hoá toàn bộ giá trị vào giá trị sản phẩm mới và hình thành nên chi phí nguyên vật liệu trực tiếp. Tại Nhà máy ôtô 3-2, đối tượng lao động cấu thành trong thành phẩm chính gồm các loại sau: - Vật liệu chính: bao gồm toàn bộ các loại nguyên vật liệu trong Nhà máy có tác dụng cấu thành nên thực thể vật chất của sản phẩm: như khung xương, nội thất, điện máy gầm, thép hộp… - Vật liệu phụ: là tất cả các loại NVL có tác dụng phụ trong quá trình sản xuất sản phẩm, có tác dụng làm đẹp nâng cao hình thức, chất lượng sản phẩm hay các loại nhiên liệu có tác dụng giúp cho động cơ của sản phẩm, máy móc có thể hoạt động bình thường như các laọi sơn, giấy giáp, nước rửa kính, keo dán cửa sổ. - Phế liệu thu hồi là tất cả các loại NVL và CCDC bị hỏng, bị loại ra trong quá trình sản xuất như: tôn phế liệu, nhôm phế liệu, máy khoan hỏng… Cũng như mọi doanh nghiệp sản xuất khác, chi phí NVL chính chiếm tỷ trọng lớn trong tổng chi phí sản xuất sản phẩm ở công ty cơ khí ôtô 3-2 . Chính vì vậy mà công ty luôn phải quản lý chặt chẽ và thường xuyên khoản mục chi phí này. 2.2.4.1.1. Tài khoản sử dụng Để tập hợp chi phí NVLTT, kế toán ở công ty cơ khí ôtô 3-2 cũng sử dụng TK621: "chi phí nguyên vật liệu trực tiếp" sau đó mở chi tiết theo từng phân xưởng và theo từng sản phẩm. TK62101 : Phân xưởng ôtô I TK62102 : Phân xưởng ôtôII TK62103 : Phân xưởng cơ khí I TK62104 : Phân xưởng cơ khí II TK62105 : Phân xưởng cơ khí III Trong tháng 1 năm 2005, ngoài việc mở chi tiết cho từng phân xưởng, công ty mở chi tiết cho các phiếu sản xuất của các phân xưởng cơ khí I,III Và trong tháng này công ty chỉ sản xuất đóng mới xe K32, và khung xe máy kiểu dáng Dream. Nên TK621 chỉ mở chi tiết cho 2 loại sản phẩm chính này. 2.2.4.1.2. Sổ sách kế toán, chứng từ sử dụng: Để phục vụ cho công tác tập hợp chi phí NVLTT kế toán cần phải kết hợp sử dụng các loại sổ sách chứng từ khác nhau, cụ thể là: Sổ chi tiết NVL, bảng tổng hợp xuất NVL- CCDC, bảng nhập - xuất - tồn NVL chính, phiếu xuất kho, các nhật ký chứng từ 7, bảng kê số 3,4. Căn cứ để ghi các nhật ký chứng từ là các chứng từ gốc, các sổ chi tiết. Căn cứ để ghi sổ cái TK621 là các nhật ký chứng từ 2.2.4.1.3. Trình tự kế toán tập hợp chi phí NVLTT Khi có nhu cầu về nguyên vật liệu, nhân viên phân xưởng hoặc nhân viên các bộ phân khác viết phiếu yêu cầu cấp vật tư trong đó ghi rõ : danh mục những vật tư cần lĩnh cụ thể với những yêu cầu về kiểu cách, phẩm chất số lượng (dựa trên kế hoạch sản xuất mà phân xưởng được giao trong phiếu sản xuất) Phiếu yêu cầu cấp vật tư sẽ được chuyển cho quản đốc phân xưởng ký duyệt, sau đó chuyển cho giám đốc duyệt và cuối cùng chuyển xuống cho phòng kế hoạch sản xuất viết phiếu xuất kho. Phòng kế hoạch sản xuất căn cứ vào phiếu yêu cầu xuất vật tư đã được phê duyệt để viết phiếu xuất kho. Phiếu xuất kho được lập thành 2 liên : 1 liên lưu tại quyển, một liên giao cho thủ kho làm căn cứ xuất vật liệu và ghi vào thẻ kho, sau đó giao cho kế toán vật tư. Tại phòng kế toán, kế toán tập hợp các phiếu xuất kho xác định trị giá thực tế của vật liệu xuất kho. Công ty có nhiều loại nguyên vật liệu, nghiệp vụ xuất lại diễn ra thường xuyên cho nhiều mục đính khác nhau phục vụ sản xuất, công ty không áp dụng phần mềm kế toán nên để thuận tiện cho việc hạch toán NVL kế toán vật tư sử dụng giá hạch toán. Giá hạch toán của từng loại NVL thường là giá mua thực tế của NVL đầu niên độ kế toán trước nên tương đối sát với thực tế. Cuối tháng kế toán tính giá thực tế vật liệu xuất kho và tiến hành điều chỉnh từ giá hạch toán sang giá thực tế thông qua hệ số giá. Kế toán tiến hành như sau: Giá thực tế tồn đầu kỳ + giá thực tế nhập trong kỳ H = ------------------------------------------------------------ Giá hạch toán tồn đầu + giá hạch toán nhập trong kỳ Căn cứ vào hệ số giá và giá hạch toán tính giá thực tế nguyên vật liệu xuất kho: Giá thực tế NVL xuất kho = giá hạch toán của NVL x H Phiếu xuất kho số 81 Ngày 10/1/2005 Họ tên người nhận hàng : Bà Bình Phân xưởng ôtô II Lý do: phục vụ sản xuất Xuất tại kho : Vật tư STT Tên vật tư ĐVT Số lượng Đơn giá TT CT TX 1 2 3 4 5 Bulông M8x60 Ghế 3 không chân Ghế đôi không chân Ghế đôi có chân Ghế đơn có chân con cái cái cái cái 56 05 06 10 02 56 05 07 10 02 5234 1532531 1166950 1591341 542213 293104 7662655 8168650 15913410 1084486 cộng 33122305 cộng thành tiền: ba mươi ba triệu không trăm chín mươi sáu nghìn Thủ trưởng Kế toán trưởng P. trách cung tiêu N.nhận hàng Thủ kho (ký tên) (ký tên) (ký tên) (ký tên) (ký tên) Theo phương pháp này giá thực tế của nguyên vật liệu xuất kho đến cuối tháng mới tính được căn cứ vào bảng kê số 3. Tuy nhiên việc điều chỉnh giữa giá thực tế và giá hạch toán chỉ cho những sản phẩm chính của doanh nghiệp, còn những nửa thành phẩm dưới dạng nguyên vật liệu do phân xưởng cơ khí I và III sản xuất vẫn sử dụng giá hạch toán để tính giá thành, vì vậy những sản phẩm này khi nhập kho có giá hạch toán và giá thực tế là như nhau. Do doanh nghiệp có hơn 1000 loại vật tư và cũng chưa có danh điểm loại vật tư, vì vậy không mở chi tiết cho TK152. Vì vậy công ty không thể xác định chính xác hệ số giá cho từng loại vật tư mà chỉ xác định được hệ số giá chung cho tất cả các loại vật tư xuất kho, sau đó mới tính cho các phân xưởng và chi tiết cho từng loại sản phẩm Để lập được bảng kê số 3 , kế toán lập các bảng sau: Bảng kê phiếu nhập : bảng 7 Bảng kê phiếu xuất cho từng phân xưởng : bảng 8 Bảng tổng hợp phiếu xuất toàn doanh nghiệp : bảng 9 Bảng kê số 3 : bảng 10 Bảng phân bổ NVL- CCDC: bảng 11. Từ chứng từ thực tế trên bảng phân bổ sẽ được tập hợp vào bảng kê số 4, tương ứng với các khoản ghi: Nợ TK621 19.125.555.675 (chi tiết theo PX, sản phẩm) Có TK152 19.125.555.675 Từ bảng kê số 4 số liệu được chuyển ghi vào NKCT số 7 tương ứng với các tài khoản ghi: Nợ TK154 19.125.555.675 Có TK621 19.125.555.675 Cuối tháng từ NKCT số 7, kế toán ghi vào sổ cái TK 621. Căn cứ vào bảng phân bổ nguyên vật liệu công cụ dụng cụ, bảng kê số 4, NKCT số 7, kế toán ghi vào bảng tổng hợp tính giá thành của từng phân xưởng, sản phẩm. 2.2.4.2 Kế toán chi phí nhân công trực tiếp: Nếu nói đến NVL là đề cập đến yếu tố đối tượng lao động, thì nói đến nhân công là nói đến yếu tố sức lao động trong cấu thành sản phẩm của mỗi doanh nghiệp. Phải có sự kết hợp giữa hai yếu tố này mới có thể tạo ra sản phẩm hoàn chỉnh. Và trong quá trình sản xuất, yếu tố nhân công hình thành nên khoản mục chi phí nhân công trực tiếp (CPNCTT). Trong công ty cơ khí ôtô 3-2, CPNCTT gồm các khoản mục như: tiền lương chính, lương bổ sung, phụ cấp, các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ) theo đúng chế độ kế toán 2.2.4.2.1. Tài khoản sử dụng Để tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm, kế toán sử dụng TK622 "chi phí nhân công trực tiếp" và cũng chi tiết cho từng phân xưởng, sản phẩm. TK62201 : phân xưởng ôtô I TK62202 : phân xưởng ôtô I TK62203 : phân xưởng cơ khí I TK62204 : phân xưởng cơ khí II TK62205 : phân xưởng cơ khí III 2.2.4.2.2.Chứng từ sổ sách kế toán Đối với TK622 kế toán sử cụng các sổ sách như: bảng chấm công, bảng tính lương sản phẩm, bảng tính thời gian, bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương, bảng kê số 4, NKCT số 7, sổ cái TK622. 2.2.4.2.3. Trình tự ghi sổ: Việc tính lương và các khoản trích theo lương của các phân xưởng do kế toán của các phân xưởng tính Hàng ngày tổ trưởng, trưởng ca tại các tổ ca sản xuất, của các phân xưởng thực hiện chấm công theo dõi số công nhân đi làm hay vắng mặt của tổ mình. Đến cuối tháng nộp cho kế toán phân xưởng. Đồng thời để khuyến khích công nhân chuyên tâm sản xuất nâng cao năng suất chất lượng sản xuất, công ty đã kết hợp hạch toán lương công nhân sản xuất theo lương sản phẩm. Khi có phiếu sản xuất, kế toán phân xưởng giao cho các tổ thực hiện từng phần công việc, có đơn giá cụ thể. Ví dụ đơn giá tiền cho mỗi công việc: Định mức đơn giá phân xưởng cơ khí I 1) ống chính + Dream uốn : 100đ x 2 = 200đ cắt đầu : 67đ nhập kho 33đ tổng cộng: 300đ + Wave: uốn: 100đ x 3 = 300đ cắt đầu : 67đ nhập kho 33đ tổng cộng: 400đ 2) các loại thanh + A9 dài 219: cắt : 50đ vận chuyển: 20đ 70đ …… Đến cuối tháng căn cứ vào các phiếu sản xuất đã hoàn thành để xác định tiền lương cho các tổ: Tổng quỹ lương tổ = tổng số lượng sản phẩm x đơn giá sản phẩm SX Từng tổ sẽ căn cứ vào bảng chấm công, bình bầu hệ số công (hệ số này căn cứ vào công việc của từng người, do mọi người trong tổ tự bình bầu). Tổng quỹ lương đơn giá công = ------------------------------------ tổng số công tháng của tổ Tiền lương 1 người = tổng công 1 người x đơn giá công Ngoài ra người lao động của công ty còn nhận được khoản lương bổ sung. Cách tính lương bổ sung : Căn cứ vào kết quả sản xuất kinh doanh hàng tháng, công ty ấn định lương bình quân một công nhân trong tháng. Lấy tiền lương bình quân đó nhân với tổng số lao động của công ty được quỹ lương dự định chia trong tháng Quỹ lương bổ sung chính bằng tổng số lương dự định chia trong tháng sau khi đã trừ đi quỹ lương thời gian hoặc lương sản phẩm của công nhân sản xuất trong tháng. Các khoản trích theo lương: BHXH, BHYT, KPCĐ - công nhân phải trả BHXH, BHYT (trừ vào lương) = lương cơ bản x (5%BHXH + 1%BHYT) Lương cơ bản = 290.000 x HSL - công ty trả tính vào chi phí: BHXH = lương cơ bản x 15% BHYT= lương cơ bản x 2% KPCĐ = lương cơ bản x 2% Cuối tháng sau khi tính lương, kế toán phân xưởng chuyển sổ lương của phân xưởng lên phòng kế toán để kế toán tiền lương kiểm tra đối chiếu, tập hợp lương cho cả công ty. Kế toán lập bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương, theo định khoản : Nợ TK622 1.198.899.038 (Chi tiết theo phân xưởng, SP) Có TK334 1.007.478.185 Có TK338 191.402.853 Có TK3382 20.149.563 Có TK3383 20.149.563 Có TK3384 151.121.727 Căn cứ vào bảng phân bổ tiền lương và các khoản trích theo lương, kế toán tập hợp ghi vào bảng kê 4, tương ứng với các phần mục có ghi: Nợ TK622 1.198.899.038 (chi tiết theo phân xưởng, SP) Có TK334 1.007.478.185 Có TK338 191.402.853 Từ bảng phân bổ và bảng kê kế toán tiến hành ghi vào NKCT số 7, theo các phần , mục có ghi tương ứng: Nợ TK 154 1.198.899.038 Có TK 622 1.198.899.038 Vào cuối tháng, căn cứ vào NKCT số 7 kế toán tổng hợp ghi vào sổ cái TK622 2.2.4.3.Kế toán chi phí sản xuất chung Nếu nói đến đối tượng lao động, yếu tố sức lao động thì không thể không nhắc đến yếu tố tư liệu lao động như CCDC, TSCĐ (máy móc, thiết bị sản xuất) trong quá trình sản xuất sản phẩm. Quá trình sản xuất sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất không thể thiếu một trong các yếu tố trên. Tại công ty cơ khí ôtô 3-2 khoản mục chi phí sản xuất chung bao gồm các khoản sau: chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí nguyên vật liệu dùng cho quản lý phân xưởng, chi phí công cụ dụng cụ sản xuất, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch cụ mua ngoài và chi phí khác bằng tiền. Để tập hợp chi phí sản xuất phát sinh trong tháng, kế toán sử ._.