Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật

Lêi më ®Çu * * * Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã tÝnh c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay, buéc c¸c Doanh NghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ tr­êng, kh«ng nh÷ng s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt mµ cßn ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y chÝnh lµ tiÒn ®Ò tÝch cùc gióp Doanh NghiÖp ®Èy m¹nh tiªu thô, t¨ng nhanh quay vßng vèn vµ ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn, tõ ®ã t¨ng nhanh tÝch lòy cho Doanh NghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cho c«ng nh©n viªn. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã th× tr­íc tiªn c¸c Doanh NghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ Chi phÝ s¶n xuÊt (CPSX), tÝnh to¸n chÝnh x¸c Gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng qua bé phËn KÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Th«ng qua c«ng t¸c kÕ to¸n CPSX vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c vµ cÇn thiÕt gióp nhµ qu¶n lý Doanh NghiÖp ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ ®­îc t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc chi phÝ, t×nh h×nh sö dông vËt t­, lao ®éng, m¸y mãc, thiÕt bÞ, tiÒn vèn...tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, cã hiÖu qu¶ hay kh«ng. Tõ ®ã t×m ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nhÊt nh»m qu¶n lý tèt chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm; vµ ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ Doanh NghiÖp. §Æc biÖt lµ, CPSX vµ Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai chØ tiªu kinh tÕ quan träng ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý Doanh NghiÖp v× chóng ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh NghiÖp. ChÝnh v× vËy, viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp CPSX vµ tÝnh Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu vµ lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®­îc c¸c Doanh NghiÖp quan t©m. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt, ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o NguyÔn ThÞ Nô vµ ®­îc sù gióp ®ì cña c¸c c« chó, c¸c anh chÞ ë Phßng tµi vô C«ng ty, em ®· m¹nh d¹n nghiªn cøu ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt". Bè côc cña Kho¸ luËn gåm 3 phÇn chÝnh: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng hiÖn nay. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt. Ch­¬ng III: Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt. Víi thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty cßn Ýt, cïng víi nh÷ng kiÕn thøc cßn cã nhiÒu h¹n chÕ, ch¾c ch¾n Kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, em kÝnh mong nhËn ®­îc sù gãp ý chØ b¶o cña quý thÇy c« vµ c¸c b¹n quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy ®Ó Kho¸ luËn ®­îc hoµn chØnh vµ ®Çy ®ñ h¬n n÷a. Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i Doanh NghiÖp x©y dùng hiÖn nay I. NhËn thøc chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ho¹t ®éng x©y l¾p 1. §Æc ®iÓm chung vÒ ho¹t ®«ng x©y l¾p ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n trong c¸c Doanh NghiÖp x©y l¾p Kinh doanh x©y l¾p lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp nh»m t¹o c¬ së vËt chÊt h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Th«ng th­êng c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n do c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p nhËn thÇu tiÕn hµnh. H¬n n÷a ngµnh x©y l¾p cã ®Æc thï, cã vai trß quan träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Kh¸c víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c,x©y dùng c¬ b¶n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt ®Æc tr­ng ®­îc thÓ hiÖn rÊt râ ë s¶n phÈm x©y dùng vµ qu¸ tr×nh s¸ng t¹o ra s¶n phÈm cña ngµnh. ChÝnh sù kh¸c biÖt ®ã ®· ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n. Nh÷ng ®Æc thï riªng ®ã ®­îc thÓ hiÖn trªn c¸c gãc ®é sau: - Thø nhÊt, ho¹t ®éng x©y l¾p chñ yÕu thùc hiÖn theo ph­¬ng ph¸p nhËn thÇu. C¸c tæ chøc x©y l¾p nh­ Tæng C«ng ty x©y dùng; C«ng ty x©y dùng, c¸c xÝ nghiÖp, tæ, ®éi x©y dùng lµm nhiÖm vô nhËn thÇu thi c«ng x©y dùng vµ l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh. C¸c ®¬n vÞ x©y l¾p trùc thuéc cã thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng hoÆc thùc hiÖn trªn cïng mét hÖ thèng sæ kÕ to¸n víi ®¬n vÞ chÝnh. - Thø hai, s¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã qui m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian sö dông l©u dµi vµ cã gi¸ trÞ lín. Nã mang tÝnh chÊt æn ®Þnh, n¬i s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ®ång thêi lµ n¬i sau nµy s¶n phÈm hoµn thµnh ®­a vµo sö dông vµ ph¸t huy t¸c dông. Do vËy, viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã dù to¸n thiÕt kÕ thi c«ng. - Thø ba, s¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt cßn c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c nh­ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc thiÕt bÞ, ng­êi lao ®éng ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm ®Æt s¶n phÈm. §Æc ®iÓm nµy lµm c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vµ h¹ch to¸n tµi s¶n vËt t­ rÊt phøc t¹p. - Thø t­, qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p tõ khi khëi c«ng x©y dùng ®Õn khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao ®­a vµo sö dông dµi phô thuéc vµo quy m«, tÝnh chÊt phøc t¹p cña tõng c«ng tr×nh. Qu¸ tr×nh thi c«ng l¹i tr¶i qua nhiÒu gian ®o¹n, mçi gian ®o¹n l¹i bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. Nªn s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt tæng hîp vÒ mäi ph­¬ng diÖn: kinh tÕ, chÝnh trÞ, kü thuËt, nghÖ thuËt...Nã rÊt ®a d¹ng vµ phong phó nh­ng l¹i mang tÝnh ®éc lËp, mçi c«ng tr×nh ®­îc x©y dùng theo mét thiÕt kÕ, cã gi¸ trÞ dù to¸n riªng vµ khi tiªu thô cã thÓ tÝnh theo gi¸ dù to¸n hoÆc theo gi¸ tháa thuËn víi chñ ®Çu t­ tõ tr­íc. Nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn ®©y cña ho¹t ®éng x©y l¾p cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kÕ to¸n trong ®ã cã kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. KÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm phï hîp víi nh÷ng ®Æc thï cña ho¹t ®éng x©y l¾p nh­ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh; ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸; kú tÝnh gi¸ thµnh vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ. 2. Vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. TËp hîp chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng chØ tiªu lu«n ®­îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m, kh«ng chØ v× chóng g¾n liªn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh NghiÖp mµ chóng cßn cã ý nghÜa v« cïng quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý vµ tæ chøc trong Doanh NghiÖp. Th«ng qua sè liÖu mµ bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cung cÊp, c¸c nhµ l·nh ®¹o, c¸c nhµ qu¶n lý Doanh NghiÖp biÕt ®­îc chi phÝ vµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh còng nh­ toµn bé kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña toµn Doanh NghiÖp. Tõ ®ã ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ vÒ t×nh h×nh sö dông vËt t­, lao ®éng...cã hiÖu qu¶ hay bÞ l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh s¶n phÈm. §ã lµ c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu, kÞp thêi nh»m tiÐt kiÖm chi phÝ x©y l¾p, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ò ra c¸c quy ®Þnh phï hîp cho sù ph¸p triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i ®¶m b¶o x¸c ®Þnh ®óng néi dung, ph¹m vi cÊu thµnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi mét Doanh NghiÖp muèn cã vÞ trÝ ®øng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay. 3. Yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong Doanh NghiÖp x©y dùng Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nh­ hiÖn nay, ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ vµ sö dông cã hiÖu qu¶ c¸c nguån vèn ®Çu t­, Nhµ n­íc ®· ban hµnh c¸c quy chÕ qu¶n lý phï hîp trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý ®Çu t­ x©y dùng. ChÝnh phñ ®· quy ®Þnh râ: - C«ng t¸c ®Çu t­ vµ x©y dùng ph¶i ®¶m b¶o t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm vµ dÞch vô ®­îc x· héi chÊp nhËn, ®¸p øng ®­îc môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi trong tõng thêi kú. - X©y dùng ph¶i theo quy ho¹ch ®­îc duyÖt, x©y dùng ®óng tiÕn ®é, chÊt l­îng cao víi chi phÝ hîp lý vµ thùc hiÖn b¶o hµnh c«ng tr×nh. C«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét kh©u quan träng trong qu¸ tr×nh qu¶n lý vÒ ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n cña mçi Doanh NghiÖp x©y dùng nãi riªng vµ cña ngµnh x©y dùng nãi chung. V× vËy, nh÷ng yªu cÇu cña viÖc qu¶n lý vèn ®Çu t­ vµ x©y dùng trªn ®©y còng chÝnh lµ nh÷ng yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. II. Chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 1. Chi phÝ x©y l¾p 1.1. Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p 1.1.1. Kh¸i niÖm Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong c¸c Doanh NghiÖp x©y dùng c¬ b¶n còng x¶y ra theo ®óng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c Doanh NghiÖp s¶n xuÊt nãi chung. §ã lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp c¶u bao yÕu tè: T­ liÖu s¶n xuÊt, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Doanh NghiÖp lµ qu¸ tr×nh ng­êi lao ®éng sö dông t­ liÖu lao ®éng t¸c ®éng lªn ®èi t­îng lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi, tõ ®ã dÉn tíi sù h×nh thµnh chi phÝ vÒ hao phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn c«ng tr¶ cho ng­êi lao ®éng vµ mét bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c. §©y chÝnh lµ c¸c bé phËn c¬ b¶n cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Víi Doanh NghiÖp x©y l¾p th× chØ cã nh÷ng kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh x©y l¾p, t¹o ra s¶n phÈm x©y l¾p míi ®­îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p. VËy, chi phÝ x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chi phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. 1.1.2. §Æc ®iÓm cña chi phÝ x©y l¾p Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p lµ sù kÕt hîp cña nhiÒu yÕu tè, nªn chi phÝ x©y l¾p bao gåm nhiÒu kho¶n chi phÝ. MÆt kh¸c, qu¸ tr×nh thi c«ng t¹o ra s¶n phÈm dµi vµ ®­îc chia ra lµm nhiÒu giai ®o¹n bao gåm nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. Do ®ã, chi phÝ x©y l¾p ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, khèi luîng x©y l¾p kh¸c nhau 1.1.3. Ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p Trong Doanh NghiÖp x©y l¾p c¸c chi phÝ x©y l¾p bao gåm nhiÒu lo¹i, cã néi dung kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau, yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i chi phÝ còng kh¸c nhau. Do ®ã, ®ßi hái ph¶i cã sù ph©n lo¹i chi phÝ x©y l¾p v× nã lµ mét yÕu tè kh¸ch quan ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, ®èi t­îng cung cÊp th«ng tin, gãc ®é xem xÐt chi phÝ mµ chi phÝ x©y l¾p ®­îc ph©n theo c¸c c¸ch kh¸c nhau: * Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh NghiÖp x©y dùng ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau: - Chi phÝ vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ c¸c lo¹i ®èi t­îng lao ®éng lµ nguyªn vËt liÖu chÝnh (s¾t, thÐp, xi m¨ng, g¹ch, ®¸, sái, c¸t...), vËt liÖu phô, nhiªn liÖu (x¨ng, dÇu), phô tïng thay thÕ, c«ng cô lao ®éng thuéc tµi s¶n l­u ®éng, thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n mµ Doanh NghiÖp sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng: lµ toµn bé sè tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña ng­êi lao ®éng trong Doanh NghiÖp. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: lµ toµn bé chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh ®· trÝch trong kú cña Doanh NghiÖp dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt x©y l¾p. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ sè tiÒn tr¶ vÒ c¸c kho¶n dÞch vô mua ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña Doanh NghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: bao gåm toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p ë Doanh NghiÖp, ngoµi bèn yÕu tè chi phÝ nãi trªn. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ mµ Doanh NghiÖp bá ra trong kú phôc vô ho¹t ®éng x©y l¾p ®Ó lËp b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, gióp cho viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, lËp dù to¸n chi phÝ cho kú sau. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ s¶n xuÊt. C¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong thi c«ng ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých mµ kh«ng ph©n biÖt chi phÝ cã néi dung kinh tÕ nh­ thÕ nµo. Chi phÝ ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ nh­ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: lµ chi phÝ cña c¸c vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, vËt liÖu kÕt cÊu, vËt liÖu lu©n chuyÓn (v¸n, khu«n, giµn gi¸o...), b¸n thµnh phÈm... cÇn thiÕt ®Ó t¹o dùng lªn s¶n phÈm x©y l¾p. Chi phÝ vËt liÖu x©y dùng kh«ng bao gåm chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Chi phÝ nh©n c«ng: bao gåm tiÒn l­¬ng c¬ b¶n, c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng, phô cÊp cã tÝch chÊt tiªn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p bao gåm c¶ c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y thi c«ng. - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: lµ c¸c chi phÝ liªn quan tíi viÖc sö dông m¸y thi c«ng ®Ó hoµn thµnh khèi l­îng c«ng t¸c x©y l¾p cña c«ng tr×nh , bao gåm: chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n, khÊu hao söa ch÷a lín, chi phÝ söa ch÷a nhá, chi phÝ nhiªn liÖu ®éng lùc vµ c¸c chi phÝ kh¸c phôc vô m¸y thi c«ng. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ nh»m tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt phôc vô thi c«ng kh«ng cÊu thµnh thùc thÓ c«ng tr×nh, kh«ng tham gia trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c khèi l­îng c«ng tr×nh nh­ chi phÝ qu¶n lý, l­¬ng vµ c¸c kho¶n mang tÝnh chÊt l­¬ng ph¶i tr¶ cho bé m¸y qu¶n lý chØ ®¹o c«ng t¸c thi c«ng c«ng tr­êng, chi phÝ khÊu hao thiÕt bÞ m¸y mãc vµ c¸c chi phÝ kh¸c phôc vô cho bé m¸y qu¶n lý thi c«ng. Ngoai ra, chi phÝ s¶n xuÊt chung cßn bao gåm c¸c chi phÝ thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt mµ ta kh«ng l­êng tr­íc ®­îc nh­ chi phÝ thiÖt h¹i ph¸ ®i, chi phÝ ngõng s¶n xuÊt... Ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy chØ râ chi phÝ Doanh NghiÖp bá ra cho tõng lÜnh vùc ho¹t ®éng, tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, lµm c¬ së cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo kho¶n môc, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh... * Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy th× chi phÝ s¶n xuÊt cña Doanh NghiÖp ®­îc chia nh­ sau: - Chi phÝ bÊt biÕn (®Þnh phÝ): lµ c¸c chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi vÒ khèi l­îng ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi vÒ tæng sè tû lÖ víi sù thay ®æi cña møc ®é ho¹t ®éng, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - Chi phÝ hçn hîp: lµ chi phÝ mang ®Æc ®iÓm cña hai lo¹i chi phÝ nãi trªn, trong mét kho¶ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh nh÷ng chi phÝ nµy lµ chi phÝ cè ®Þnh, khi v­ît qu¸ giíi h¹n ®ã nã trë thµnh chi phÝ biÕn ®æi. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý cña Doanh NghiÖp, ph©n tÝch ®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ x©y l¾p ®­îc chia thµnh: chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n xuÊt s¶n phÈm, chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc cÊu thµnh thùc thÓ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. NÕu kÕt hîp c¸ch ph©n lo¹i nµy víi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ, th× chi phÝ trùc tiÕp bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng chÞu chi phÝ. Chi phÝ nµy ph¶i tËp hîp riªng, sau ®ã ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng mét c¸ch thÝch hîp. KÕt hîp víi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ thø hai, th× chi phÝ nµy chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng mét c¸ch hîp lý. 1.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ x©y l¾p 1.2.1. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ x©y l¾p Trong c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, cã thÓ nãi r»ng viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn quan träng, ®ång thêi lµ c«ng viÖc cã tÝnh chÊt ®Þnh l­îng cho toµn bé kh©u kÕ to¸n nµy. §èi t­îng tËp hîp chi phÝ lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cÇn ®­îc tæ chøc tËp hîp theo ph¹m vi giíi h¹n ®ã. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p ë trong c¸c Doanh NghiÖp x©y dùng c¬ b¶n cÇn c¨n cø vµo c¸c yÕu tè sau: - Thø nhÊt: TÝnh chÊt s¶n xuÊt, lo¹i h×nh s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt. + NÕu lo¹i h×nh lµ ®¬n chiÕc, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. + NÕu lo¹i h×nh tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. - Thø hai: C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ. - Thø ba: C¨n cø vµo yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh, yªu cÇu qu¶n lý, kh¶ n¨ng, tr×nh ®é qu¶n lý Doanh NghiÖp, tr×nh ®é cµng n©ng cao th× ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ cµng cô thÓ vµ cµng chi tiÕt. ViÖc x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p hîp lý phï hîp, gióp cho Doanh NghiÖp tæ chøc tèt nhÊt c«ng viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, vËn dông tµi kho¶n vµ sæ chi tiÕt. 1.2.2. Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ x©y l¾p Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ x©y l¾p ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ trong giíi h¹n tËp hîp chi phÝ ®· ®Þnh. Trong x©y dùng c¬ b¶n, kÕ to¸n th­êng sö dông hai ph­¬ng ph¸p chñ yÕu ®Ó tËp hîp chi phÝ cho ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan. §ã lµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ ph­¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. - Ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp: ph­¬ng ph¸p nµy ®ßi hái ngay tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu, c¸c chøng tõ kÕ to¸n ®· ph¶n ¸nh ghi chÐp riªng rÏ chi phÝ x©y l¾p cho tõng ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã liªn quan. Ph­¬ng ph¸p tr­c tiÕp ¸p dông cho nh÷ng chi phÝ c¬ b¶n hoÆc nh÷ng Doanh NghiÖp chØ cã mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp chi phÝ x©y l¾p cã liªn quan ®Ðn nhiÒu ®èi t­îng chi phÝ kh¸c nhau. §Ó ph©n bæ chi phÝ cho nhiÒu ®èi t­îng cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc tiªu thøc ph©n bæ cho hîp lý. Tiªu thøc ph©n bæ ph¶i ®¶m b¶o ®­îc mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ cña c¸c ®èi t­îng. Tr×nh tù ph©n bæ nh­ sau: + B­íc 1: X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ (H): H = C/T Trong ®ã: C: Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ. T: Lµ tæng c¸c ®¹i l­îng cña tiªu thøc cÇn ph©n bæ cña c¸c ®èi t­îng. + B­íc 2: TÝnh sè ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng: Ci = Ti * H Trong ®ã: Ci lµ chi phÝ ph©n bæ cho ®èi t­îng i. Ti lµ tæng c¸c ®¹i l­îng cña tiªu thøc cÇn ph©n bæ cña ®èi t­îng i. 1.2.3. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh NghiÖp x©y l¾p Theo hÖ thèng kÕ to¸n Doanh NghiÖp x©y l¾p ban hµnh theo quyÕt ®Þnh 1864/1998/Q§-BTC ngµy 16/02/1998 cña Bé tr­ëng bé tµi chÝnh, th× trong Doanh NghiÖp x©y l¾p chØ ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Do ®ã, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ x©y l¾p còng tiÕn hµnh h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. 1.2.3.1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp cÊu thµnh nªn c«ng tr×nh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ, vËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n. - Nguyªn vËt liÖu chÝnh: lµ nh÷ng lo¹i nguyªn liÖu, vËt liÖu tham giavµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. - VËt liÖu phô: lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng cÊu thµnh nªn chÝnh thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm, mµ nã cã thÓ kÕt hîp víi nguyªn vËt liÖu chÝnh lµm thay ®æi mµu s¾c, mïi vÞ, h×nh d¸ng bÒ ngoµi cña s¶n phÈm. - Nhiªn liÖu: lµ mét lo¹i vËt liÖu phô dïng ®Ó cung cÊp nhiÖt l­îng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh chÕ t¹o ra s¶n phÈm cã thÓ diÔn ra b×nh th­êng. Nhiªn liÖu cã thÓ ë thÓ r¾n, láng, khÝ. - Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng lo¹i vËt t­ dïng ®Ó söa ch÷a, thay thÕ m¸y mãc thiÕt bÞ, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, c«ng cô dông cô s¶n xuÊt. - VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n: lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu, thiÕt bÞ ®­îc sö dông cho c«ng viÖc x©y dùng c¬ b¶n bao gåm c¶ thiÕt bÞ cÇn l¾p vµ kh«ng cÇn l¾p, c«ng cô, khÝ cô, vµ vËt kÕt cÊu dïng ®Ó l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n. §Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nh­: PhiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt vËt t­ theo h¹n møc, b¶ng ph©n bæ ®µ gi¸o cèp pha. §Ó tÝnh ®­îc Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú, tr­íc hÕt ta x¸c ®Þnh hÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n, ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: HÖ sè gi¸ = TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp kho trong kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu Tån kho ®Çu kú + TrÞ gi¸ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu nhËp kho trong kú Sau khi tÝnh ®­îc hÖ sè gi¸ (cßn gäi lµ hÖ sè chªnh lÖch gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n), ta sÏ tÝnh ®­îc gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú theo c«ng thøc: Gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt kho trong kú = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu xuÊt kho x HÖ sè gi¸ KÕ to¸n ph¶n ¸nh chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p cña DN x©y l¾p vµo tµi kho¶n 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. KÕt cÊu TK 621: Bªn Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu ®­a vµo sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú. Bªn Cã: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt ®­a l¹i nhËp kho. KÕt chuyÓn hoÆc tÝnh ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p trong kú vµo TK 154 “ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” vµ chi tiÕt cho tõng ®èi t­îng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p, gi¸ thµnh s¶n phÈm lao vô… TK 621 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Tr×nh tù h¹ch to¸n: * Khi mua hoÆc xuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ho¹t ®éng dÞch vô trong kú: - Khi xuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p , s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ho¹t ®éng dÞch vô trong kú, ghi: Nî TK 621- Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp (Gi¸ ch­a cã VAT) Cã TK 152, 153 - Tr­êng hîp mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay (kh«ng qua kho) cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trong kú chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ, ghi: Nî TK 621- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 133- ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331 - Tr­êng hîp mua nguyªn liÖu, vËt liÖu kh«ng qua nhËp kho sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm, hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trong kú kh«ng chÞu thuÕ GTGT hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp, ghi: Nî TK 621 – Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Cã TK 331, 141, 111, 112 * T¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé (tr­êng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n riªng). Khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao ®­îc duyÖt, ghi: Nî TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 141 (1413) - T¹m øng * Tr­êng hîp sè nguyªn vËt liÖu, c«ng cô xuÊt ra kh«ng sö dông hÕt vµo ho¹t ®éng x©y l¾p, cuèi kú nhËp l¹i kho, ghi: Nî TK 152, 153 Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp * Cuèi kú h¹ch to¸n, c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ nguyªn liÖu, vËt liÖu tÝnh cho tõng ®èi t­îng sö dông nguyªn vËt liÖu theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 (1541 - x©y l¾p) - CP s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621 - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp * S¬ ®å h¹ch to¸n Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: 152, 153, 141 621 154 XuÊt NVL Chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 111, 112, 331 KÕt chuyÓn chi phÝ Mua NVL xuÊt sö dông ngay 133 ThuÕ VAT (nÕu cã 152 NVL,CCDC sö dông kh«ng kÕt cuèi kuú nhËp l¹i kho 1.2.3.2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng thuéc qu¶n lý cña DN vµ cho ng­êi lao ®éng thuª ngoµi cho tõng lo¹i c«ng viÖc: - TiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia x©y dùng c«ng tr×nh vµ l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ. - TiÒn l­¬ng chÝnh cña c«ng nh©n vËn chuyÓn nguyªn vËt liÖu trong thi c«ng, cña c«ng nh©n lµm nhiÖm vô b¶o d­ìng, c«ng nh©n dän dÑp vËt liÖu, c«ng tr­êng, c«ng nh©n khu«n v¸c m¸y tõ kho ®Õn chç l¾p. - TiÒn l­¬ng phô vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng nh©n s¶n xuÊt. - TiÒn th­ëng ngoµi quü l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p. §Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, phiÕu b¸o lµm thªm giê, kÕ to¸n ph¶n ¸nh trªn TK 622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp “. TK nµy dïng ®Õ ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK nµy nh÷ng kho¶n sau: - Ph¶i tr¶ vÒ tiÒn l­¬ng c¸c kho¶n phô cÊp…cho nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn v¨n phßng cña bé m¸y qu¶n lý DN hoÆc cña ho¹t ®éng b¸n hµng. - Kho¶n tÝnh b¶o hiÓm x· héi (BHXH), b¶o hiÓm y tÕ (BHYT), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) tÝnh trªn quü tiÒn l­¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p. KÕt cÊu cña TK 622: Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm (x©y l¾p, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô) bao gåm: tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sang TK 154. TK 622 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. Tr×nh tù h¹ch to¸n: * C¨n cø vµo b¶ng tÝnh l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp tham gia ho¹t ®éng x©y l¾p, s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, ho¹t ®éng dÞch vô ( l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, phô cÊp l­¬ng) ( kÓ c¶ kho¶n tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n thuª ngoµi), kÕ to¸n ghi: Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn (nh©n viªn cña DN x©y l¾p vµ thuª ngoµi) Cã TK 111, 112 * T¹m øng chi phÝ nh©n c«ng ®Ó thùc hiÖn kho¸n x©y l¾p néi bé ( tr­êng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n riªng). Khi b¶n quyÕt to¸n ®­îc duyÖt t¹m øng vÒ gi¸ trÞ khèi l­îng x©y l¾p, hoµn thµnh ®· bµn giao ®­îc duyÖt, ghi: Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 141 – T¹m øng (1413) * TÝnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt (chØ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp hoÆc ho¹t ®éng cung cÊp dÞch vô), ghi: Nî TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Cã TK 338 – Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384) * Cuèi kú kÕ to¸n, tÝnh ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, ghi: Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp * S¬ ®å h¹ch to¸n Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: 622 111,112,334,338 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng nh©n trùc tiÕp thi c«ng 154 1.2.3.3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Chi phÝ m¸y thi c«ng lµ toµn bé chi phÝ vËt t­, lao ®éng vµ chi phÝ b»ng tiÒn trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng cña ®¬n vÞ, gåm: Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng. Chi phÝ söa ch÷a lín vµ söa ch÷a th­êng xuyªn m¸y thi c«ng. Chi phÝ tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n phôc vô vµ ®iÒu khiÓn m¸y. Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn phôc vô cho ho¹t ®éng cña xe, m¸y thi c«ng §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh, kÕ to¸n sö dông TK 623 “ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng “. TK nµy chØ ¸p dông ®èi víi DN x©y l¾p thùc hiÖn x©y, l¾p c¸c c«ng tr×nh theo ph­¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng võa kÕt hîp b»ng m¸y. Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 623 c¸c kho¶n trÝch vÒ BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng. KÕt cÊu TK 623: Bªn Nî: C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng ( chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho m¸y ho¹t ®éng, chi phÝ tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o d­ìng, söa ch÷a m¸y thi c«ng…) Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng sang TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 623 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. TK 623 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: + TK 6231 – Chi phÝ nh©n c«ng: dïng ®Ó ph¶n ¸nh l­¬ng chÝnh, phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp ®iÒu khiÓn xe, m¸y thi c«ng, phôc vô m¸y thi c«ng nh­: vËn chuyÓn, cung cÊp nguyªn liÖu, vËt liÖu… cho xe, m¸y thi c«ng. TK nµy kh«ng ph¶n ¸nh c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo qui ®Þnh hiÖn hµnh ®­îc tÝnh trªn l­¬ng cña c«ng nh©n sö dông xe, m¸y thi c«ng. Kho¶n tÝnh trÝch nµy ®­îc ph¶n ¸nh vµo TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung. + TK 6232 – Chi phÝ vËt liÖu: dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ nhiªn liÖu (x¨ng, dÇu, mì…), vËt liÖu kh¸c phôc vô xe, m¸y thi c«ng. + TK 6233 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: dïng ®Ó ph¶n ¸nh c«ng cô, dông cô lao ®éng liªn quan tíi ho¹t ®éng cña xe, m¸y thi c«ng. +TK 6234 – Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng: dïng ®Ó ph¶n ¸nh khÊu hao m¸y mãc thi c«ng sö dông vµo ho¹t ®éng x©y, l¾p c«ng tr×nh. + TK 6237 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh­ thuª ngoµi söa ch÷a xe, m¸y thi c«ng; b¶o hiÓm xe, m¸y thi c«ng; chi phÝ ®iÖn, n­íc, thuª TSC§, chi phÝ tr¶ cho nhµ thÇu phô… + TK 6238 – Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ b»ng tiÒn phôc vô cho ho¹t ®éng cña xe, m¸y thi c«ng, c¸c kho¶n chi phÝ cho lao ®éng n÷… Tr×nh tù h¹ch to¸n: H¹ch to¸n sö dông m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi c«ng: tæ chøc m¸y thi c«ng riªng biÖt thùc hiÖn c¸c khèi l­îng x©y l¾p b»ng m¸y hoÆc giao m¸y thi c«ng cho c¸c ®éi, xÝ nghiÖp x©y l¾p. * NÕu tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi m¸y cã h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng, th× viÖc h¹ch to¸n ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: - H¹ch to¸n c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan tíi ho¹t ®éng cña ®éi m¸y thi c«ng, ghi: Nî TK 621, 622, 627 Cã c¸c TK liªn quan - H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y vµ tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y thùc hiÖn trªn TK 154, c¨n cø vµo gi¸ thµnh ca m¸y (theo gi¸ thµnh thùc tÕ hoÆc gi¸ kho¸n néi bé) cung cÊp cho c¸c ®èi t­îng x©y, l¾p (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh): + NÕu DN thùc hiÖn theo ph­¬ng thøc cung cÊp lao vô m¸y lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn, ghi: Nî TK 623 (6238) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang + NÕu DN thùc hiÖn theo h×nh thøc b¸n lao vô m¸y lÉn nhau gi÷a c¸c bé phËn trong néi bé, ghi: Nî TK 623 (6238) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133 (1331) – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ ( nÕu cã) Cã TK 511, 512 Cã TK 333 – ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép Nhµ N­íc (33311 x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ph¶i nép tÝnh trªn gi¸ b¸n néi bé vÒ ca m¸y cung cÊp lÉn nhau) * NÕu kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt hoÆc cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt nh­ng kh«ng._. tæ chøc kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y thi c«ng th× toµn bé chi phÝ sö dông m¸y ( kÓ c¶ th­êng xuyªn vµ t¹m thêi nh­: phô cÊp l­¬ng, phô cÊp l­u ®éng cña xe, m¸y thi c«ng) sÏ h¹ch to¸n nh­ sau: - C¨n cø vµo sè tiÒn l­¬ng (chÝnh, phô…kh«ng bao gåm c¸c kho¶n trÝch vÒ BHXH, BHYT, KPC§), tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, phôc vô m¸y, ghi: Nî TK 623 (6231) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn Cã TK 111 - Tr­êng hîp t¹m øng chi phÝ m¸y thi c«ng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y, l¾p néi bé (tr­êng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng). Khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi l­îng gi¸ trÞ x©y l¾p hoµn thµnh ®· bµn giao ®­îc duyÖt, ghi: Nî TK 623 – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 141 (1413) – T¹m øng - Khi xuÊt kho hoÆc mua nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu phô sö dông cho xe, m¸y thi c«ng, ghi: Nî TK 623 (6232) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111, 112, 152 ,153, 331… - KhÊu hao xe, m¸y thi c«ng sö dông ë ®éi m¸y thi c«ng, ghi: Nî TK 623 (6234) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Cã TK 214 – Hao mßn TSC§ - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ph¸t sinh (söa ch÷a m¸y thi c«ng mua ngoµi, ®iÖn n­íc, tiÒn thuª TSC§, chi phÝ tr¶ cho nhµ thÇu phô…), ghi: Nî TK 623 (6237) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã Tk 111, 112, 331 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c ph¸t sinh, ghi: Nî TK 623 (6238) – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng Nî TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112 - C¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (chi phÝ thùc tÕ ca m¸y) tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ghi: Nî TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 623 – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng S¬ ®å h¹ch to¸n Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: 623 (chi tiÕt m¸y thi c«ng) 152 154 111,112,331 334 214 111,112 111,112,331 TËp hîp chi phÝ NVL (Nhiªn liÖu dïng cho m¸y thi c«ng) Mua nhiªn liÖu, VL phô Dïng cho m¸y thi c«ng 133 TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng ph¶i tr¶ Cho c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y phôc vô m¸y Chi phÝ khÊu hao Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 133 ThuÕ VAT ( nÕu cã) 133 ThuÕ VAT ( nÕu cã) Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ThuÕ VAT ( nÕu cã) 1.2.3.4. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô, qu¶n lý c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trong ph¹m vi c¸c tæ s¶n xuÊt, chi phÝ vÒ tiªn c«ng vµ c¸c kho¶n chi phÝ vÒ khÊu hao TSC§ vµ trÝch tr­íc söa ch÷a lín TSC§ (trõ chi phÝ khÊu hao, söa ch÷a lín m¸y thi c«ng) vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt chung th­êng ®­îc h¹ch to¸n theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ nh­ tæ, ®éi c«ng tr×nh, c«ng tr­êng...sau ®ã kÕ to¸n tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng nh÷ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý tæ, ®éi thi c«ng; phiÕu xuÊt kho vËt liÖu, phiÕu chi, giÊy b¸o nî... kÕ to¸n ph¶n ¸nh trªn TK 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung”. KÕt cÊu TK 627: Bªn Nî: C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn nî TK 154. TK 627 kh«ng cã sè d­ cuèi kú. §Ó tËp hîp chi phÝ theo tõng yÕu tè, TK 627 chia thµnh 6 TK cÊp 2: + TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng, l­¬ng phô, phô cÊp l­¬ng, phô cÊp l­u ®éng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi vµ cña c«ng nh©n x©y l¾p; c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®­îc tÝnh theo tû lÖ % qui ®Þnh hiÖn hµnh trªn tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi (thuéc biªn chÕ cña DN). + TK 6272- Chi phÝ vËt liÖu: ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu dïng cho ®éi x©y dùng nh­ vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a, b¶o d­ìng TSC§, c«ng cô, dông cô thuéc ®éi x©y dùng qu¶n lý vµ sö dông… + TK 6273 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt: ph¶n ¸nh vÒ c«ng cô, dông cô xuÊt dïng cho qu¶n lý cña ®éi (chi phÝ kh«ng cã thuÕ GTGT ®Çu vµo nÕu ®­îc khÊu trõ thuÕ). + TK 6274 – Chi phÝ khÊu hao TSC§: ph¶n ¸nh chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng. + TK 6277 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng nh­: chi phÝ söa ch÷a thuª ngoµi, chi phÝ ®iÖn n­íc, ®iÖn tho¹i… + TK 6278 – Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c kho¶n chi phÝ ®· kÓ trªn phôc vô cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng; kho¶n chi cho lao ®éng n÷… Tr×nh tù h¹ch to¸n: - Khi tÝnh tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, c¸c kho¶n phô cÊp ph¶i tr¶ cho nh©n viªn cña ®éi x©y dùng; tiÒn ¨n gi÷a ca cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi, cña c«ng nh©n x©y l¾p, ghi: Nî TK 627 (6271) – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 334 – Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn - T¹m øng chi phÝ ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ kho¸n x©y l¾p néi bé (tr­êng hîp ®¬n vÞ nh©n kho¸n kh«ng tæ chøc h¹ch to¸n riªng), khi b¶n quyÕt to¸n t¹m øng vÒ khèi l­îng gi¸ trÞ x©y l¾p hoµn thµnh ®· bµn giao ®­îc duyÖt, ghi: Nî TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 141 (1413) – T¹m øng - Khi trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ qui ®Þnh trªn tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi (thuéc biªn chÕ cña DN), ghi: Nî TK 627 (6271)– Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 338 (3382, 3383, 3384) – Ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c - H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng cho ®éi x©y dùng, ghi: Nî TK 627 (6272) – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 152 – Nguyªn liÖu, vËt liÖu - C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho, khi c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt: + NÕu gi¸ trÞ nhá, kÕ to¸n ghi: Nî TK 627 (6273) – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 153 – C«ng cô, dông cô + NÕu gi¸ trÞ lín ph¶i ph©n bæ dÇn, ghi: Nî TK 142 (1421) – Chi phÝ tr¶ tr­íc Nî TK 242 – Chi phÝ tr¶ tr­íc dµi h¹n Cã TK 153 – C«ng cô, dông cô Khi ph©n bæ gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung, ghi: Nî TK 627 (6273) – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 142 (1421) Cã TK 242 - TrÝch khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt…thuéc ®éi x©y dùng, ghi: Nî TK 627 (6274) – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Cã TK 214 – Hao mßn TSC§ - Khi ph¸t sinh chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô trùc tiÕp cho tæ, ®éi x©y dùng, ghi: Nî TK 627 (6277, 6278) – Chi phÝ s¶n xuÊt chung Nî TK 133 – ThuÕ GTGT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) Cã TK 111, 112, 335… - NÕu ph¸t sinh c¸c kho¶n gi¶m trõ chi phÝ s¶n xuÊt chung, ghi: Nî TK 111, 112, 138… Cã TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung C¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung tËp hîp, cuèi kú kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ, kÕt chuyÓn cho tõng ®èi t­îng (s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô.. .) cã liªn quan theo tõng tiªu thøc phï hîp. Trong thùc tÕ, th­êng sö dông c¸c tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nh­ ph©n bæ theo ®Þnh møc, theo giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, theo tiÒn l­¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt...ta cã c«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Møc Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng x Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng KÕ to¸n ghi: Nî TK 154 (1541 – x©y l¾p ) – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung. * S¬ ®å h¹ch to¸n Chi phÝ s¶n xuÊt chung: 334, 338 627 154 TiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n x­ëng 111, 141, 152, 153 XuÊt vËt liÖu, c«ng cô dông cô dïng cho ph©n x­ëng 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ 111, 112, 331 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 133 111, 112 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn KÕt chuyÓn chi phÝ SXC C¸c kho¶n ghi gi¶m CP SXC 111, 112 142, 242 Ph©n bæ gi¸ trÞ CCDC vµo CPSXC 1.2.3.5. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ x©y l¾p toµn Doanh NghiÖp Chi phÝ x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh ®­îc tËp hîp theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Cuèi kú kÕ to¸n ph¶i tæng hîp toµn bé chi phÝ x©y l¾p phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc tæng hîp chi phÝ x©y l¾p ®­îc thùc hiÖn trªn TK 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang “. TK 154 ph¶i ®­îc më chi tiÕt theo ®Þa ®iÕm ph¸t sinh chi phÝ , theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, s¶n phÈm (c«ng tr×nh) hoÆc chi tiÕt bé phËn s¶n phÈm (h¹ng môc c«ng tr×nh), theo tõng lo¹i dÞch vô hoÆc tõng c«ng ®o¹n cña lao vô, dÞch vô. KÕt cÊu TK 154: Bªn Nî: C¸c Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p c«ng tr×nh. Gi¸ thµnh x©y l¾p cña nhµ thÇu phô hoµn thµnh bµn giao cho nhµ thÇu chÝnh ch­a x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú. Bªn Cã: Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao. D­ Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Gi¸ thµnh x©y l¾p cña nhµ thÇu phô hoµn thµnh bµn giao cho nhµ thÇu chÝnh ch­a x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú kÕ to¸n. TK 154 cã 4 TK cÊp 2: + TK 1541 – x©y l¾p: dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ x©y l¾p dë dang cuèi kú (kÓ c¶ cña nhµ thÇu phô ch­a x¸c ®Þnh tiªu thô trong kú kÕ to¸n). +TK 1542 – s¶n phÈm kh¸c: dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm kh¸c vµ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú (c¸c thµnh phÈm, cÊu kiÖn x©y l¾p…) + TK 1543 – dÞch vô: dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô vµ ph¶n ¸nh chi phÝ dÞch vô dë dang cuèi kú. + TK 1544 – chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p: dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ b¶o hµnh c«ng tr×nh x©y dùng, l¾p ®Æt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú vµ gi¸ trÞ c«ng tr×nh b¶o hµnh x©y l¾p cßn dë dang cuèi kú. Tr×nh tù h¹ch to¸n: - Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ b¶ng ph©n bæ vËt liÖu cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ghi: Nî TK 154 (1541) – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 621 – Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp - Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ b¶ng ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng (kÓ c¶ nh©n c«ng thuª ngoµi) cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ghi: Nî TK 154 (1541) – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 622 – Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp - Cuèi kú c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng (chi phÝ thùc tÕ ca m¸y) tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, ghi: Nî TK 154 (1541) – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 623 – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng - Cuèi kú c¨n cø vµo b¶ng ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®Ó kÕt chuyÓn hoÆc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã liªn quan, ghi: Nî TK 154 (1541) – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang Cã TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung - Cuèi kú h¹ch to¸n c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thùc tÕ hoµn thµnh ®­a ®i tiªu thô (bµn giao tõng phÇn hoÆc toµn bé cho bªn A), hoÆc bµn giao cho nhµ thÇu chÝnh néi bé, ghi: Nî TK 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n Cã TK 154 (1541) – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang * S¬ ®å kÕ to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: TK liªn quan 154 (chi tiÕt CT, HMCT) 152 154 (chi tiÕt CT, HMCT) 621 K/c CP NVLTT K/c CP NCTT K/c CP SDMTC K/c CP SXC 622 623 627 PhÕ liÖu thu håi 632 Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh bµn giao XXX XXX 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 2.1. Kh¸i niÖm, ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 2.1.1. Kh¸i niÖm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c tÝnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l­îng x©y dùng hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n qui ­íc ®· hoµn thµnh, nghiÖm thu vµ ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n. Kh¸c víi DN s¶n xuÊt kh¸c, trong DN x©y dùng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p mang tÝnh chÊt c¸ biÖt, mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l­îng x©y dùng khi ®· hoµn thµnh ®Òu cã mét gi¸ thµnh riªng. Gi¸ thµnh x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt v× nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn l·i, lç, thu nhËp cña DN do thi c«ng c«ng tr×nh ®ã. MÆt kh¸c nã ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn…trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh­ c¸c gi¶I ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ DN ®· sö dông nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.1.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh x©y l¾p Trong DN x©y l¾p, ®Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh. 2.1.2.1. Gi¸ dù to¸n Lµ gi¸ c«ng t¸c x©y dùng ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së khèi l­îng c«ng t¸c x©y dùng theo thiÕt kÕ ®­îc duyÖt, c¸c ®Þnh møc dù to¸n vµ ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh vµ dùa theo mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng. C¨n cø vµo gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh: Gi¸ dù to¸n cña tõng c«ng tr×nh = Gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng CT, HMCT - L·i ®Þnh møc L·i ®Þnh møc lµ sè % trªn gi¸ thµnh x©y dùng do Nhµ n­íc qui ®Þnh ®èi víi tõng lo¹i h×nh x©y dùng kh¸c nhau, tõng lo¹i h×nh cô thÓ. Gi¸ dù to¸n lµ h¹n møc chi phÝ cao nhÊt mµ ®¬n vÞ cã thÓ chi ra ®Ó vÉn ®¶m b¶o cã l·i, nã lµ tiªu chuÈn ®Ó ®¬n vÞ x©y dùng phÊn ®Êu h¹ møc thùc tÕ vµ ®©y lµ c¨n cø ®Ó chñ ®Çu t­ thanh to¸n cho DN khi khèi l­îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh, ®· ®­îc nghiÖm thu. MÆt kh¸c, gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc x¸c ®Þnh theo c¸c ®Þnh møc (vÒ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng), ®¬n gi¸ do c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn ban hµnh vµ dùa trªn mÆt b»ng gi¸ c¶ thÞ tr­êng. ChÝnh v× vËy, mµ gi¸ dù to¸n kh«ng theo s¸t ®­îc sù biÕn ®éng thùc tÕ, kh«ng ph¶n ¸nh ®­îc gi¸ trÞ thùc chÊt cña c«ng tr×nh. Do ®ã, DN ph¶i lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Ó dù kiÕn chØ tiªu h¹ gi¸ thµnh. 2.1.2.2. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®­îc lËp dùa trªn c¸c ®Þnh møc tiªn tiÕn cña néi bé DN, ®¬n gi¸, biÖn ph¸p thi c«ng x©y dùng s¶n phÈm phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ. Nã lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh trong c«ng t¸c x©y dùng trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch, nã ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña DN Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch = Gi¸ dù to¸n – Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch 2.1.2.3. Gi¸ ®Êu thÇu trong c«ng t¸c x©y dùng §©y lµ mét lo¹i gi¸ dù to¸n c«ng t¸c x©y dùng do chñ ®Çu t­ ®­a ra ®Ó c¸c tæ chøc, ®¬n vÞ x©y dùng c¨n cø vµo tÝnh to¸n gi¸ dù thÇu c«ng t¸c x©y dùng cña m×nh. Gi¸ ®Êu thÇu do chñ ®Çu t­ ®­a ra vÒ nguyªn t¾c tèi ®a chØ b»ng gi¸ dù to¸n c«ng t¸c x©y dùng. 2.1.2.4. Gi¸ hîp ®ång c«ng t¸c x©y dùng Lµ mét lo¹i gi¸ ®Êu thÇu c«ng t¸c x©y dùng ®­îc ghi trong hîp ®ång, ®­îc ký kÕt gi÷a chñ ®Çu t­ vµ tæ chøc x©y dùng sau khi ®· tho¶ thuËn. §ã còng lµ gi¸ cña tæ chøc x©y dùng th¾ng thÇu trong khi ®Êu thÇu vµ ®­îc chñ ®Çu t­ ký kÕt hîp ®ång giao thÇu. VÒ nguyªn t¾c, gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y dùng th­êng nhá h¬n gi¸ ®Êu thÇu c«ng t¸c x©y dùng. 2.1.2.5. Gi¸ thµnh thùc tÕ Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn tÊt c¶ c¸c chi phÝ x©y l¾p thùc tÕ mµ DN bá ra ®Ó hoµn thµnh mét khèi l­îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p kh«ng chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cã thÓ bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh nh­ mÊt m¸t, hao hôt vËt t­, thiÖt h¹i do ph¸ ®i lµm l¹i.. . C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ c«ng t¸c x©y l¾p nh­ sau: Gi¸ thµnh thùc tÕ Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm = dë dang + ph¸t sinh - dë dang x©y l¾p ®Çu kú trong kú cuèi kú Muèn ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt thi c«ng cña tæ chøc c«ng t¸c x©y dùng, ®ßi hái ph¶i so s¸nh c¸c lo¹i gi¸ thµnh trªn víi nhau nh­ng víi ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt vÒ thêi ®iÓm vµ c¸ch tÝnh to¸n trong qu¸ tr×nh so s¸nh nµy ph¶i ®­îc thùc hiÖn trªn cïng mét ®èi t­îng x©y dùng. Gi¸ dù to¸n ³ Gi¸ ®Êu thÇu ³ Gi¸ hîp ®ång ³ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ³ Gi¸ thµnh thùc tÕ 2.1.2.6. Gi¸ thµnh cña khèi l­îng hoµn chØnh vµ gi¸ thµnh cña khèi l­îng hoµn thµnh qui ­íc Gi¸ thµnh khèi l­îng x©y l¾p hoµn chØnh lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®· bµn giao, ®¶m b¶o chÊt l­îng, kü thuËt, mü thuËt, ®óng thiÕt kÕ, ®óng hîp ®ång ký kÕt bµn giao, ®­îc chñ ®Çu t­ nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. Gi¸ thµnh khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh qui ­íc lµ khèi l­îng x©y dùng hoµn thµnh ®Õn mét giai ®o¹n nhÊt ®Þnh ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i n»m trong thiÕt kÕ vµ ®¶m b¶o chÊt l­îng kü thuËt. - Khèi l­îng nµy ph¶i ®­îc x¸c ®Þnh mét c¸ch cô thÓ vµ ®­îc bªn chñ ®Çu t­ nghiÖm thu, chÊp nhËn thanh to¸n. - Ph¶i ®¹t ®Õn ®iÓm dõng kü thuËt hîp lý. Gi¸ thµnh khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh qui ­íc ph¶n ¸nh kÞp thêi chi phÝ x©y l¾p cho ®èi t­îng x©y l¾p trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng. Nh­ng chØ tiªu nµy kh«ng ph¶n ¸nh toµn diÖn, chÝnh x¸c gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. 2.2. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p 2.2.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú S¶n phÈm dë dang trong DN x©y l¾p cã thÓ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ch­a hoµn thµnh hoÆc khèi l­îng c«ng t¸c x©y dùng dë dang trong kú ch­a ®­îc chñ ®Çu t­ nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ viÖc tÝnh to¸n x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cho khèi l­îng s¶n phÈm lµm dë cuèi kú theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Víi nh÷ng DN x©y dùng c¬ b¶n th­êng ¸p dông mét trong nh÷ng ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau ®©y: 2.2.1.1. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ dù to¸n Theo ph­¬ng ph¸p nµy, chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú = Chi phÝ thùc tÕ KLXL dë dang ®Çu kú + Chi phÝ thùc tÕ thùc hiÖn trong kú Chi phÝ dù to¸n cña KLXL hoµn thµnh bµn giao + Chi phÝ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú ´ Chi phÝ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong tr­êng hîp ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p trïng víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. 2.2.1.2. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo tû lÖ hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng Ph­¬ng ph¸p nµy chñ yÕu ¸p dông ®èi víi viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cña c«ng t¸c l¾p ®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng dë dang cuèi kú ®­îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng l¾p ®Æt dë dang cuèi kú = Chi phÝ thùc tÕ KL l¾p ®Æt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ thùc tÕ KL l¾p ®Æt thùc hiÖn trong kú Chi phÝ theo dù to¸n cña Kl l¾p ®Æt bµn giao trong kú + Chi phÝ theo dù to¸n cña KL l¾p ®Æt dë dang theo KL hoµn thµnh ´ Chi phÝ theo dù to¸n cña KL l¾p ®Æt dë dang theo KL hoµn thµnh 2.2.1.3. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo gi¸ trÞ dù to¸n Theo ph­¬ng ph¸p nµy, chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú ®­îc x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc: Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú = Chi phÝ thùc tÕ KLXL dë dang ®Çu kú + Chi phÝ thùc tÕ KLXL thùc hiÖn trong kú Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL hoµn thµnh bµn giao + Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú ´ Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú 2.2.2. §èi t­îng vµ kú tÝnh gi¸ thµnh 2.2.2.1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do DN s¶n xuÊt ra cÇn ph¶i tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Trong DN x©y l¾p, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th­êng trïng víi ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p ®ã lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hay khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao. Nh­ vËy, viÖc x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn ®¨c ®iÓm cña tõng DN cã ý nghÜa rÊt quan träng, nã lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n më sæ kÕ to¸n, c¸c b¶ng chi tiÕt gi¸ thµnh s¶n phÈm cã hiÖu qu¶, ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý néi bé DN. 2.2.2.2. Kú tÝnh gi¸ thµnh §ång thêi víi viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ thêi kú bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh. C¸c DN x©y l¾p kú tÝnh gi¸ thµnh ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: - NÕu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh theo ®¬n ®Æt hµng, th× thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh lµ khi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh. - NÕu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc qui ®Þnh thanh to¸n theo giai ®o¹n x©y dùng, th× kú tÝnh gi¸ thµnh lµ theo giai ®o¹n x©y dùng hoµn thµnh. - NÕu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®­îc qui ®Þnh thanh to¸n ®Þnh kú theo khèi l­îng tõng lo¹i c«ng viÖc trªn c¬ së gi¸ dù to¸n, th× kú tÝnh gi¸ thµnh theo tõng th¸ng (quý). 2.2.3. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ ph­¬ng ph¸p sö dông sè liÖu vÒ chi phÝ x©y l¾p ®Ó tÝnh to¸n ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh theo c¸c yÕu tè chi phÝ hay kho¶n môc gi¸ thµnh trong kú tÝnh gi¸ thµnh ®· ®­îc x¸c ®Þnh. DN x©y l¾p th­êng ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh sau ®©y: 2.2.3.1. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp (ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) §©y lµ ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông phæ biÕn trong c¸c DN x©y dùng hiÖn nay, v× s¶n xuÊt thi c«ng mang tÝnh ®¬n chiÕc, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p trïng víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao trªn c¬ së tæng céng chi phÝ x©y l¾p ph¸t sinh tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh bµn giao. NÕu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ch­a hoµn thµnh toµn bé mµ cã khèi l­îng x©y dùng hoµn thµnh bµn giao, th×: Gi¸ thµnh thùc tÕ Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt cña KLXD = dë dang + ph¸t sinh - dë dang hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú bµn giao Trong tr­êng hîp, chi phÝ x©y l¾p ®­îc tËp hîp theo c«ng tr­êng hoÆc toµn bé c«ng tr×nh nh­ng gi¸ thµnh thùc tÕ ph¶i tÝnh riªng cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh th× tæng chi phÝ x©y l¾p ®· ®­îc tËp hîp ph¶i tÝnh to¸n ph©n bæ cho tõng c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh theo tiªu chuÈn thÝch hîp. Trong ®ã: H lµ hÖ sè ph©n bæ. SC lµ tæng chi phÝ thùc tÕ cña c¸c c«ng tr×nh. SCdti lµ tæng chi phÝ dù to¸n cña c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh i. Khi ®ã gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh lµ: Cdti * H (Cdti lµ chi phÝ dù to¸n cña c«ng tr×nh thø i) Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc tiÕn hµnh ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn, cho phÐp cung cÊp kÞp thêi sè liÖu gi¸ thµnh trong mçi kú b¸o c¸o. 2.2.3.2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong c¸c DN x©y l¾p thùc hiÖn nhËn thÇu x©y l¾p theo ®¬n ®Æt hµng, khi ®ã ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. Kú tÝnh gi¸ thµnh kh«ng phï hîp víi kú b¸o c¸o mµ kú tÝnh gi¸ thµnh lµ khi hoµn thµnh khèi l­îng c«ng viÖc x©y l¾p qui ®Þnh trong ®¬n ®Æt hµng míi tÝnh gi¸ thµnh. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chi phÝ x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh ®­îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ khi nµo hoµn thµnh th× chi phÝ tËp hîp ®­îc chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã. Tr­êng hîp ®¬n ®Æt hµng ch­a hoµn thµnh th× chi phÝ x©y l¾p tËp hîp lµ gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang. Tr­êng hîp ®¬n ®Æt hµng gåm mét sè h¹ng môc c«ng tr×nh th× sau khi tÝnh gi¸ thµnh cho ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh, kÕ to¸n thùc hiÖn tÝnh hÝa thµnh cho tõng h¹ng môc c«ng tr×nh b»ng c¸ch c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh vµ gi¸ thµnh dù to¸n cña c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã, c«ng thøc tÝnh nh­ sau: Trong ®ã: Zi: gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh i. Zddh: gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng Zdt: gi¸ thµnh dù to¸n cña c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh thuéc ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh Zidt: gi¸ thµnh dù to¸n cña h¹ng môc c«ng tr×nh i. 2.2.3.3. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c DN x©y l¾p tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: - Ph¶i tÝnh ®­îc gi¸ thµnh ®Þnh møc trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc vµ ®¬n gi¸ ®Æt hµng t¹i thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh. Tuú tõng tr­êng hîp cô thÓ mµ gi¸ thµnh ®Þnh møc bao gåm c¶ gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng h¹ng môc c«ng tr×nh cÊu thµnh nªn c«ng tr×nh. -V¹ch ra ®­îc mét c¸ch chÝnh x¸c nh÷ng thay ®æi vÒ ®Þnh möc trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn thi c«ng c«ng tr×nh. ViÖc thay ®æi ®Þnh møc ®­îc tiÕn hµnh vµo ®Çu th¸ng nªn viÖc tÝnh to¸n sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh chØ cÇn thùc hiÖn ®èi víi mét sè s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú, vÒ chi phÝ tÝnh cho s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú lµ theo ®Þnh møc. Sè chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc = §Þnh møc cò - §Þnh møc míi - Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc lµ sè chªnh lÖch do tiÕt kiÖm hay v­ît chi. ViÖc x¸c ®Þnh sè chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc ®­îc tiÕn hµnh theo nh÷ng kho¶n môc chi phÝ: Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc = Chi phÝ thùc tÕ (theo kho¶n môc CP) - Chi phÝ ®Þnh møc (theo kho¶n môc CP) Sau khi tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh ®Þnh møc, chªnh lÖch do thay ®æi ®Þnh møc vµ do tho¸t ly ®Þnh møc, gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm x©y l¾p ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh thùc tÕ Gi¸ thµnh ®Þnh møc Chªnh lÖch Chªnh lÖch cña s¶n phÈm = cña s¶n phÈm ± do thay ®æi ± do tho¸t ly x©y l¾p x©y l¾p ®Þnh møc ®Þnh møc Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi DN x©y dùng cã qui tr×nh c«ng nghÖ æn ®Þnh, cã hÖ thèng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh møc chi phÝ, dù to¸n hîp lý. Nã cã t¸c dông quan träng trong viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ x©y l¾p, t×nh h×nh sö dông (tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ) chi phÝ x©y l¾p, gi¶m bít ®­îc khèi l­îng ghi chÐp, tÝnh to¸n cña kÕ to¸n. 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Khi tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, DN ph¶i bá ra c¸c chi phÝ vÒ vËt t­, lao ®éng vµ c¸c chi phÝ kh¸c. TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã tËp hîp l¹i ®­îc gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh, c¸c yÕu tè ®ã t¹o thµnh mét thùc thÓ s¶n phÈm hoµn chØnh. KÕt qña cña mét qu¸ tr×nh chi phÝ c¸c yÕu tè s¶n xuÊt thÓ hiÖn ë chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. Do vËy c¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt thèng nhÊt cña mét qu¸ tr×nh, chi phÝ lµ biÓu hiÖ mÆt hao phÝ cßn gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chóng ®Òu bao gåm nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng (V), vµ lao ®éng vËt hãa (C) mµ DN ®· bá ra trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm. Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å d­íi ®©y: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Çu kú Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô Chi phÝ s¶n xuÊt hoµn thµnh dë dang cuèi kú Qua s¬ ®å ta thÊy: Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm = dë dang + ph¸t sinh - dë dang hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ Sx vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt I. Giíi thiÖu chung vÒ C«ng ty 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt lµ mét thµnh viªn cña Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng LICOGI ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 293/BXD-TCL§ cña Bé tr­ëng bé x©y dùng ngµy 09/05/1997 víi tªn ban ®Çu lµ: "C«ng ty kinh doanh thiÕt bÞ vµ vËt t­ x©y dùng". Sau ®ã C«ng ty ®æi tªn thµnh "C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt " theo quyÕt ®Þnh sè 1371/Q§-BXD ngµy 14/12/1998 cña Bé tr­ëng bé x©y dùng. C«ng ty ®¨ng ký kinh doanh lÇn ®Çu sè 308350, ngµy cÊp giÊy ®¨ng ký kinh doanh lµ 13/06/1997 víi ngµnh nghÒ kinh doanh lµ s¶n xuÊt, kinh doanh thiÕt bÞ phô tïng vËt t­, vËt liÖu x©y dùng, thi c«ng nÒn mãng, thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh d©n dông c«ng nghiÖp, giao th«ng, thuû lîi, thuû ®iÖn b­u ®iÖn. §¨ng ký thay ®æi kinh doanh vµo ngµy 19/01/1999. Ngµnh nghÒ kinh doanh bæ sung: thi c«ng c¸c c«ng tr×nh cÊp tho¸t n­íc, thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ®­êng d©y, tr¹m biÕn thÕ theo Q§ 02TCT-TCCB ngµy 04/01/1999 cña Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng. *Th«ng tin chung vÒ C«ng ty: - Tªn C«ng ty: C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt. - Tªn giao dÞch quèc tÕ: INFRASTRUCTURE AND WATER WORKS CONSTRUCTION COMPANY (COMETCO). - §Þa chØ: Toµ nhµ LICOGI 13 - §­êng KhuÊt Duy TiÕn - QuËn Thanh Xu©n - Hµ Néi. * C¸c ®¬n vÞ trùc thuéc: - §éi s¶n xuÊt bª t«ng nhùa nãng Tr¹m 382 x· Uy Nç - HuyÖn §«ng Anh - Hµ Néi. - X­ëng c¬ khÝ chÕ t¹o Tr¹m 382 x· Uy Nç - HuyÖn §«ng Anh - Hµ Néi. - Nhµ m¸y s¶n xuÊt èng nhùa HDPE Khu c«ng nghiÖp VÜnh Tuy - QuËn Hoµng Mai - HuyÖn Thanh Tr× - Hµ Néi. - C¸c ®éi trùc thuéc: + §éi thi c«ng h¹ tÇng sè 1, 2, 3, 4. + §éi l¾p m¸y ®iÖn n­íc 1, 2, 3, 4. * Sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty: - Kü s­, cö nh©n: 137 ng­êi. - Cao ®¼ng, trung cÊp: 41 ng­êi. - C«ng nh©n: 525 ng­êi. H×nh thøc së h÷u vèn lµ do ng©n s¸ch nhµ n­íc cÊp. C«ng ty h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã con dÊu vµ tµi kho¶n riªng më t¹i Ng©n hµng ®Çu t­ vµ ph¸t triÓn Hµ Néi vµ Ng©n hµng C«ng Th­¬ng Thanh Xu©n. 2. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh, vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y 2.1. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty C«ng ty lµ mét ®¬n vÞ x©y l¾p nªn ®Þa bµn ho¹t ®éng cña C«ng ty tr¶i réng ë kh¾p n¬i trªn ®Êt n­íc, ®Æc biÖt lµ ë miÒn B¾c. HiÖn nay, C«ng ty tËp trung vµo khu vùc thÞ tr­êng trong n­íc nh­ng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai sÏ më réng thÞ tr­êng sang c¸c n­íc kh¸c. Víi c¸c ngµnh nghÒ ®· ®Þnh s½n th× s¶n phÈm chÝnh lµ s¶n phÈm èng nhùa, s¶n phÈm x©y l¾p vµ s¶n phÈm bª t«ng nhùa ®­êng. Nh÷ng s¶n phÈm nµy mang ®Æc thï riªng, nh÷ng ®Æc ®iÓm mµ chØ C«ng ty míi cã thÓ s¶n xuÊt ra. Ngµnh nghÒ chÝnh cña C«ng ty bao gåm: - Thi c«ng nÒn mãng, c¸c c«ng tr×nh kü thuËt h¹ tÇng ®« thÞ. - Thi c«ng x©y l¾p c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c«ng nghiÖp. - Thi c«ng c¸c c«ng tr×nh giao th«ng. - Thi c«ng c¸c c«ng tr×nh thuû lîi, thuû ®iÖn, b­u ®iÖn. - Thi c«ng c¸c c«ng tr×nh cÊp tho¸t n­íc vµ vÖ sinh m«i tr­êng. - Thi c«ng c¸c c«ng tr×nh ®­êng d©y, tr¹m biÕn thÕ ®iÖn. - S¶._.ng tr×nh: §­êng NM CANON Tõ 01/11/2005 ®Õn 31/12/2005 Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn SH N Nî Cã … … … … … … … 13/11 25 12/11 KhÊu hao m¸y thi c«ng 214 5.012.600 19/11 37A 18/11 Thanh to¸n tiÒn thuª thiÕt bÞ 111 208.454.545 26/11 16K 25/11 Tr¶ l­¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y 334 14.560.500 30/11 30P/11 30/11 K/C CPMTC th¸ng 11 sang TK 154 154 259.517.423 Céng ph¸t sinh 348.165.351 348.165.351 4. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn qu¶n lý s¶n xuÊt vµ c¸c chi phÝ kh¸c ngoµi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng. ë C«ng ty XDCTN vµ HTKT, kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm: - Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y, nh©n viªn qu¶n lý ®éi thuéc biªn chÕ C«ng ty, tiÒn ¨n ca cña c«ng nh©n qu¶n lý ®éi x©y dùng. - Chi phÝ vËt liÖu xuÊt dïng cho môc ®Ých qu¶n lý s¶n xuÊt chung ë c«ng tr×nh nh­ x©y dùng l¸n tr¹i, kho vËt liÖu.. - Chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho ho¹t ®éng qu¶n lý ®éi. - Chi phÝ khÊu hao TSC§: bao gåm m¸y mãc, thiÕt bÞ s¶n xuÊt, kho tµng, bÕn b·i, chi phÝ söa ch÷a…dïng ë tæ, ®éi thi c«ng mµ kh«ng ph¶i lµ m¸y mãc thi c«ng. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: tiÒn ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i,tiÒn thuª TSC§…phôc vô cho ho¹t ®éng cña ®éi x©y dùng. - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Qu¸ tr×nh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung còng b¾t ®Çu tõ c¸c chøng tõ: B¶ng chÊm c«ng, B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng, PhiÕu xuÊt kho, B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§, PhiÕu chi…kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nµy ®Ó ghi chÐp vµo Sæ NhËt Ký Chung, Sæ chi tiÕt, Sæ c¸i TK liªn quan ®Ó lµm c¬ së tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.77 * Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng: Nh©n viªn ph©n x­ëng bao gåm chñ nhiÖm c«ng tr×nh, nh©n viªn kü thuËt, thñ kho, b¶o vÖ…TiÒn l­¬ng tr¶ cho bé phËn nµy c¨n cø vµo ngµy c«ng vµ c«ng viÖc ®ang ®­îc ®¶m nhËn cña tõng ng­êi. TrÝch: B¶ng sè 11 C«ng ty XDCTN vµ HTKT §éi thi c«ng sè 1 Bé phËn gi¸n tiÕp B¶ng thanh to¸n l­¬ng Th¸ng 11/2005 STT Hä vµ tªn BËc l­¬ng L­¬ng thêi gian Tæng sè KhÊu trõ Thùc lÜnh C T 5%BHXH 1%BHYT 1. Ph Ch­¬ng 2,34 27 2.500.000 2.500.000 41.000 8.000 2.451.000 2. Ng Huy 3,89 27 3.000.000 3.000.000 68.000 14.000 2.918.000 3. Ng Sö 2,65 27 2.500.000 2.500.000 46.000 10.000 2.444.000 … … … … … … Céng 38.500.250 38.500.250 4.162.650 555.020 36.000.300 Ngµy 28/11/2005, kÕ to¸n tÝnh vµ tr¶ l­¬ng cho bé phËn gi¸n tiÕp cña c«ng tr×nh CANON, kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 627 (6271) : 38.500.250 Cã TK 334: 38.500.250 §ång thêi, kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch BHXH lµ 15%, trÝch BHYT lµ 2%, trÝch KPC§lµ 2% trªn sè tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho c¸n bé gi¸n tiÕp th¸ng 11/2005 cña c«ng tr×nh nµy, kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 627 (6271) : 7.315.048 Cã TK 3382 : 770.005 Cã TK 3383 : 5.775.038 Cã TK 3384 : 770.005 * Chi phÝ vËt liÖu: trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p ngoµi c¸c vËt liÖu chÝnh dïng trùc tiÕp, C«ng ty cßn ph¶i sö dông mét sè vËt liÖu kh¸c phôc vô cho qu¸ tr×nh qu¶n lý, phôc vô cho qu¸ tr×nh chØ ®¹o thi c«ng nh­: vËt liÖu phôc vô cho l¸n tr¹i t¹m, kho vËt liÖu… Khi ph¸t sinh chi phÝ nµy, kÕ to¸n ghi theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (6272) – chi tiÕt ra tõng c«ng tr×nh Cã TK 152 C«ng tr×nh CANON kh«ng ph¸t sinh chi phÝ nµy. * Chi phÝ c«ng cô dông cô: bao gåm c¸c chi phÝ nh­ quÇn ¸o, b¶o hé lao ®énghay c¸c vËt dông nhá sö dông cho ®éi c«ng tr×nh. C¸c chi phÝ nµy cã thÓ ph©n bæ mét lÇn hay nhiÒu lÇn vµo gi¸ tri cña tõng lo¹i CCDC. Chøng tõ sö dông lµ phiÕu xuÊt kho. kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh nhËp d÷ liÖu vµo m¸y tÝnh. M¸y sÏ tù ®éng nhËp sè liÖu vµo Sæ NKC, Sæ C¸i TK 627, Sæ chi tiÕt TK 627. Cuèi th¸ng ®­îc kÕt chuyÓn toµn bé sang TK 154. Cô thÓ: Ngµy 10/11/2005, phßng kÕ to¸n nhËn ®­îc chøng tõ sè 16 – mua quÇn ¸o, mò b¶o hé lao ®éng phôc vô c«ng tr×nh CANON lµ 2.117.500 ®ång. KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 627 (6273) : 2.117.500 Cã TK 111 : 2.117.500 * Chi phÝ khÊu hao TSC§: KÕ to¸n C«ng ty chÞu tr¸ch nhiÖm më sæ kÕ to¸n vµ thÎ TSC§ ®Ó theo dâi toµn bé TS cña C«ng ty, XÝ nghiÖp, §éi. Hµng quý tiÕn hµnh trÝch khÊu hao, t¹i C«ng ty sö dông ph­¬ng ph¸p khÊu hao ®Òu ®Ó tÝnh møc khÊu hao b×nh qu©n mét th¸ng cña TSC§ dïng cho c«ng t¸c qu¶n lý trùc tiÕp cña ®éi c«ng tr×nh nh­ m¸y vi tÝnh, m¸y photo, m¸y ph¸t ®iÖn… Møc khÊu hao 1 th¸ng = Nguyªn gi¸ TSC§ / Tæng sè th¸ng khÊu hao Cô thÓ: C¨n cø vµo b¶ng tÝnh khÊu hao th¸ng 11/2005 phôc vô c«ng tr×nh CANON, kÕ to¸n ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (6274) : 2.200.000 Cã TK 214 : 2.200.000 Cuèi th¸ng TK 6274 ®­îc kÕt chuyÓn toµn bé sang TK 154 * Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: bao gåm c¸c chi phÝ ®iÖn, n­íc, ®iÖn tho¹i, thuª TSC§ phôc vô cho ®éi x©y dùng. Cô thÓ: theo chøng tõ 15 ngµy 15/11/2005 tr¶ tiÒn ®iÖn tho¹i phôc vô cho c«ng tr×nh CANON lµ 1.892.891 (cã VAT), kÕ to¸n ghi sæ: Nî TK 627 (6277) : 1.720.810 Nî TK 133 : 172.081 Cã TK 111 : 1.892.891 C¸c chøng tõ ghi sæ nµy sÏ ®­îc ghi vµo m¸y, m¸y sÏ tù ®éng ghi vµo sæ NKC, Sæ c¸i TK 627, sæ chi tiÕt TK 627. Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn toµn bé sang TK 154. * Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: bao gåm chi phÝ, tiÕp kh¸ch, chÌ n­íc, photo tµi liÖu phôc vô thi c«ng, chi phÝ l·i vay cña tõng c«ng tr×nh…®­îc tËp hîp trªn TK 627(8). C¸c chøng tõ chi ®­îc c¸c ®éi gñi lªn phßng kÕ to¸n. T¹i ®©y, kÕ to¸n sÏ tËp hîp c¸c chøng tõ ghi sæ, c¸c phiÕu chi, c¸c phiÕu thanh to¸n t¹m øng. C¸c chi phÝ nµy ®­îc ghi vµo TK 6278 – chi tiÕt cho tõng ®éi c«ng tr×nh. Cô thÓ: ngµy 31/12/2005, phßng kÕ to¸n c«ng ty nhËn ®­îc c¸c chøng tõ chi phÝ tiÕp kh¸ch…tæng sè lµ 4.100.000 ®ång cña c«ng tr×nh CANON. Sau khi kiÓm tra tÝnh hîp lÖ, hîp ph¸p cña c¸c chøng tõ nµy, kÕ to¸n lËp phiÕu thanh to¸n t¹m øng cho tõng ®éi c«ng tr×nh. KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK 627 (6278) : 4.100.000 Cã TK 141 : 4.100.000 Tõ c¸c chøng tõ gèc, kÕ to¸n tiÕn hµnh nhËp d÷ liÖu vµo m¸y, m¸y ghi tù ®éng l­u vµo sæ NKC, Sæ c¸i TK 627, Sæ chi tiÕt TK 627. Cuèi th¸ng ®­îc kÕt chuyÓn toµn bé sang TK 154 theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang (chi tiÕt CT, HMCT) Cã TK 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( chi tiÕt CT, HMCT) D­íi ®©y lµ trÝch sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung cña c«ng tr×nh CANON. TrÝch: B¶ng sè 12 C«ng ty XDCTN vµ HTKT §éi thi c«ng sè 1 Sæ chi tiÕt TK 627 C«ng tr×nh: §­êng NM CANON Tõ 01/11/2005 ®Õn 31/12/2005 Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Sè tiÒn SH N Nî Cã … … … … … … … 10/11 16 10/11 Mua b¶o hé lao ®éng 111 2.117.500 15/11 15 15/11 Tr¶ tiÒn ®iÖn tho¹i 111 1.892.891 28/11 11 27/11 Tr¶ l­¬ng bé phËn gi¸n tiÕp 334 38.500.250 30/11 30I/11 30/11 K/C CPSXC th¸ng 11 sang TK 154 154 219.444.328 31/12 31I/12 31/12 K/C CPSXC th¸ng 12 sang TK 154 154 222.076.622 Céng ph¸t sinh 441.520.950 441.520.950 5. KÕ to¸n tæng hîp chi phÝ x©y l¾p §èi t­îng tËp hîp chi phÝ x©y l¾p ë C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt lµ CT, HMCT. V× vËy, c¸c chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn CT, HMCT nµo th× ®­îc tËp hîp cho CT, HMCT ®ã kÓ tõ khi b¾t ®Çu khëi c«ng cho tíi khi hoµn thµnh. Trong h×nh thøc kÕ to¸n NhËt Ký Chung mµ C«ng ty ¸p dông th× viÖc tËp hîp chi phÝ x©y l¾p toµn c«ng ty ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: cuèi th¸ng, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn Nî TK 154 ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho tõng CT, HMCT. C«ng ty XDCTN vµ HTKT B¶ng sè 13 §éi thi c«ng sè 1 Sæ C¸i TK 154 Chi tiÕt: C«ng tr×nh §­êng NM CANON Tõ ngµy 01/11/2005 ®Õn 31/12/2005 Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ DiÔn gi¶i TK §¦ Sè tiÒn SH N Nî Cã D­ ®Çu kú 0 31/12 31/12 K/c CPNVLTT 621 3.000.175.250 31/12 K/c CPNCTT 622 200.000.000 31/12 K/c CPSDMTC 623 348.165.351 31/12 K/c CPSXC 627 441.520.950 31/12 K/c Gi¸ vèn 632 3.989.861.551 Céng ph¸t sinh 3.989.861.551 3.989.861.551 D­ cuèi kú 0 D­íi ®©y lµ trÝch b¶ng tæng hîp chi phÝ x©y l¾p Quý IV/2005 TrÝch: C«ng ty XDCTN vµ HTKT B¶ng sè 14 §éi thi c«ng sè 1 B¶ng tæng hîp chi phÝ x©y l¾p Quý IV/2005 STT Tªn C«ng tr×nh TK 621 TK 622 TK 623 TK 627 Céng 1. C«ng tr×nh CANON 3.000.175.250 200.000.000 348.165.351 441.520.950 3.989.861.551 2. §­êng CÈm B×nh 741.658.940 49.417.626 86.110.953 109.192.239 986.379.758 … … … … … … … Céng 6.720.575.887 705.842.000 520.506.200 649.943.358 8.596.867.445 6. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt * §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cña c«ng ty lµ CT, HMCT hoµn thµnh nghiÖm thu ®­îc bªn A chÊp nhËn thanh to¸n. V× vËy s¶n phÈm dë dang cña c«ng ty chÝnh lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ch­a haßn thµnh ®Õn kh©u cuèi cïng ®Ó tiÕn hµnh nghiÖm thu bµn giao. §Ó phï hîp víi yªu cÇu qu¶n lý, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®¸nh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p dë dang vµ tÝnh gi¸ thµnh hµng quý vµo thêi ®iÓm cuèi quý. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó tiÕn hµnh tÝnh ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ khèi l­îng x©y l¾p hoµn thµnh trong kú®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p cuèi kú. Cuèi mçi quý, ®¹i diÖn phßng qu¶n lý kü thuËt c«ng tr×nh cïng víi kü thuËt viªn c«ng tr×nh , chñ nhiÖm c«ng tr×nh tiÕn hµnh kiÓm kª x¸c ®Þnh khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú cho tõng c«ng viÖc cô thÓ. Sau ®ã bé phËn thèng kª cña phßng qu¶n lý kü thuËt sÏ l¾p nh÷ng ®¬n gi¸ dù to¸n phï hîp víi tõng víi tõng c«ng viÖc cña tõng c«ng tr×nh cô thÓ vµ tÝnh ra chi phÝ dù to¸n, gi¸ trÞ dù to¸n cña tõng khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú cho tõng c«ng tr×nh t­¬ng øng. Phßng kÕ to¸n sau khi nhËn ®­îc b¶ng kiÓm kª khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú cña tõng CT, HMCT tõ phßng kü thuËt chuyªn sang, sÏ tiÕn hµnh x¸c ®Þnh chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi kú theo gi¸ trÞ dù to¸n. Chi phÝ thùc tÕ Cña khèi l­îng X©y l¾p dë dang Cuèi kú = Chi phÝ thùc tÕ KLXL dë dang ®Çu kú + Chi phÝ thùc tÕ thùc hiÖn trong kú Gi¸ trÞ dù to¸n KLXL hoµn thµnh bµn giao + Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú * Gi¸ trÞ dù to¸n cña KLXL dë dang cuèi kú C«ng tr×nh CANON ®­îc thi c«ng tõ ngµy 01/11/2005 ®Õn ngµy 31/12/2005 nªn kh«ng cã s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. Chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang ®­îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong quý cña C«ng ty theo t­ng c«ng tr×nh ®Ó tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ KLXL hoµn thµnh bµn giao trong kú. Tæng hîp chi phÝ thùc tÕ KLXL dë dang cuèi kú cña tõng CT, HMCT thùc hiÖn trong kú kÕ to¸n lÊy sè liÖu ghi vµo sæ NhËt Ký Chung vµ ghi vµo Sæ C¸i TK 154. * TÝnh gi¸ thµnh: sau khi tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh sè liÖu tæng hîp vÒ chi phÝ x©y l¾p, chi phÝ thùc tÕ cña khèi l­îng x©y l¾p dë dang cuèi quý cña tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. C«ng ty ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña KLXL hoµn thµnh bµn giao trong kú. Z = C0 + C – C1 Z lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh trong kú C0 lµ chi phÝ thùc tÕ KLXL dë dang ®Çu kú C lµ chi phÝ x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh trong kú C1 lµ chi phÝ thùc tÕ cña KLXL dë dang cuèi kú Nh­ vËy theo c«ng thøc trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ cña KLXL hoµn thµnh bµn giao trong kú cña c«ng tr×nh ®­êng nhµ m¸y CANON lµ: Z = C = 3.000.175.250 + 200.000.000 + 348.165.351 + 441.520.950 = 3.989.861.551 Cuèi kú c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ cña c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao, kÕ to¸n tiÕn hµnh kÕt chuyÓn gi¸ vèn: Nî TK 632 : 3.989.861.551 Cã TK 154 : 3.989.861.551 – C«ng tr×nh CANON B¶ng sè 15 C«ng ty XDCTN vµ HTKT §éi thi c«ng sè 1 B¶ng tæng hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p Tõ ngµy 01/10/2005 ®Õn ngµy 31/12/2005 Tªn c«ng tr×nh Chi phÝ x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh Céng Zsp hoµn thµnh bµn giao Chi phÝ KLXL dë dang 621 622 623 627 §K CK 1. C«ng tr×nh CANON 3.000.175.250 200.000.000 348.165.351 441.520.950 3.989.861.551 3.989.861.551 0 0 2. §­êng CÈm B×nh … … … … … … … … … … … … … … … … Céng … … … … … … … … Ch­¬ng III Nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i c«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ h¹ tÇng kü thuËt I. Nhận xét, đánh giá tình hình tập hợp chi phí sản xuất, tính giá thành sản phẩm tại Công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật Ngành xây dựng cơ bản là một bộ phận quan trọng chủ chốt trong nền kinh tế. Do đó, Nhà nước cần quản lý chặt chẽ quá trình hoạt động của các DN xây lắp. Việc quản lý chi phí xây lắp trong các Công ty xây dựng vẫn còn gặp những khó khăn vướng mắc nên hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành phải tuân theo những nguyên tắc nhất định. 1. Nguyên tắc chung trong hạch toán chi phí xây lắp và tính giá thành sản phẩm Trước hết các DN cần xác định rõ nội dung và phạm vi của chi phí xây lắp và giá thành các công trình (hay hạng mục công trình) horn thành. Theo quy định của chế độ kế toán hiện hành, chi phí xây lắp bao gồm: chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung và chi phí máy thi công. Khác với DN công nghiệp khác, chi phí nhân công trực tiếp trong các DN xây dựng cơ bản không bao gồm các khoản trích theo lương (BHXH, BHYT, KPCĐ). Chi phí xây lắp không bao gồm các khoản chi phí quản lý DN, tuy thực chất chi phí quản lý DN cũng là để phục vụ cho quá trình thi công và hoàn thành bàn giao công trình cho chủ đầu tư. Những khoản chi phí như: chi phí đầu tư, chi phí hoạt động tài chính, chi phí bất thường cũng không được tính vào chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. §Ó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh, các DN phải tìm ra biện pháp hạ giá thành cho việc tiết kiệm chi phí tối đa. Những chi phí này phải là chi phí phát sinh trong quá trình thi công. Tiết kiệm chi phí nhưng vẫn phải đảm bảochất lượng công trình, muốn vậy các DN cần phải biết tổ chức giám sát chặt chẽ quá trình hạch toán chi phí. §Ó công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, ë DN xây dựng cơ bản nói chung và công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật nói riêng ®­îc kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, c¸c ®¬n vÞ phải đảm bảo các yêu cầu sau: - Đối tượng, phương pháp hạch toán chi phí, tính giá thành phải đảm bảo phù hợp với đặc điểm của đơn vị. - Việc hạch toán chi phí, tính giá thành đúng chế độ. - Bộ máy kế toán có trình độ chuyên môn cao. - Bộ máy quản lý DN quan tâm theo dõi sâu sát quá trình hoạt động cụ thể trong DN. Tóm lại, một vấn đề các DN cần quan tâm là tìm ra giải pháp tối ưu để đưa chế độ kế toán phù hợp với thực tiễn của đơn vị mình. 2. Những ưu điểm trong công tác hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật Qua thời gian thực tập tại Công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật, em nhận thấy trong mấy năm trở lại đây, cùng với xu hướng thay đổi chung của nền kinh tế thì hoạt động xây dựng cơ bản của Công ty cung đã có những biến đổi để thích ứng. Từ một DN nhà nước hoạt động theo cơ chế quản lý tập trung, khi chuyển sang cơ chế thị trường, Công ty cũng gặp rất nhiều khó khăn trong những năm đầu. Nhưng với sự năng động của bộ máy quản lý cùng với sự cố gắng nỗ lực của toàn bộ công nhân viên trong công ty, đÕn nay công ty đã khắc phục được những khó khăn và hoạt động xây lắp đã mang lại hiệu quả nhất định. Cùng với quá trình chuyển đổi ấy thì hệ thống công tác tài chính kế toán của công ty cũng không ngừng được đổi mới và hoàn thiện cả về cơ cấu lẫn phương pháp hạch toán, giúp DN thấy được những kết quả kinh doanh cụ thể thông qua các chỉ tiêu về chi phí, giá thành, lãi, lỗ…Để thấy rõ kết quả hoạt động của bộ máy kế toán trong việc hạch toán, đặc biệt là công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty, cô thÓ: * Ưu điểm của bộ máy và công tác kế toán ở công ty: - Bộ máy kế toán công ty được tổ chức rõ ràng và phát huy hiệu quả với bộ máy luôn làm việc nghiêm túc, phong kế toán bố trí các nhân viên có trình độ, thường xuyên cung cấp thông tin cho phòng kế hoạch kỹ thuật nên quá trình lập kế hoạch luôn sát với thực tế. - Công ty áp dụng hình thức sổ Nhật Ký Chung, một hình thức phù hợp với thực tế tổ chức sản xuất kinh doanh tại Công ty. Hệ thống chứng từ, sổ sách kế toán được lập theo đúng quy định và đảm bảo phù hợp với hoạt động kế toán tại đơn vị. Quy trình luân chuyển chứng từ đúng và hợp lý góp phần tạo điều kiện thuận lợi cho việc hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm được nhanh chóng, chính xác. Ngoài ra, công ty còn đặc biệt chú trọng tới việc lập hệ thống sổ chi tiết nham cung cấp đầy đủ thông tin cho người quản lý, tạo điều kiện cho tổng hợp kế toán cuối kỳ và lập báo cáo giá thành. - Cách hạch toán và phương pháp tính giá thành tại Công ty đúng chế độ, rõ ràng, cụ thể và phù hợp với tình hình tại công ty. Công ty sử dụng máy tính điện tử vào công tác kế toán nên đảm bảo độ chính xác của thông tin kế toán, cung cấp thông tin nhanh, biểu sổ đẹp. Công ty tổ chức hạch toán chi phí theo bốn khoản mục giá thành nên công tác tính giá thành ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. * Những ưu điểm cụ thể trong quá trình tập hợp chi phí và tính giá thành tại công ty. - Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ x©y l¾p vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc x¸c ®Þnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm cña ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh, víi yªu cÇu vµ kh¶ n¨ng cña C«ng ty gióp cho viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chÝnh x¸c, x¸c ®Þnh ®óng kÕt qu¶ kinh doanh theo tõng lo¹i ®èi t­îng. - Công tác hạch toán và quản lý chi phí vật tư: việc công ty chỉ giao cho các đội mua sắm các loại vật tư có giá trị nhỏ, không quan trọng. Công ty trực tiếp ký hợp đồng mua bán những vật tư có giá trị lớn và quan trọng giúp công ty nắm vững được thị trưòng giá cả. Đồng thời, công ty còn có thể trực tiếp đề ra các biện phápgiảm chi phí vật tư qua việc chọn nguồn hàng rẻ, có điều kiện thiết lập các quan hệ với nhà cung cấp. - Quản lý chi phí nhân công: quá trình lao động của công nhân được theo dõi thường xuyên qua bảng chấm công. Bảng thanh toán lương ghi rõ số công, số tiền của từng công nhân giúp cho kế toán tổng hợp lập bảng tổng hợp lương và tính giá thành rõ ràng. Bên cạnh những ưu điểm đó, công tác hạch toán chi phí tại công ty cũng có những điểm tồn tại. 3. Những tồn tại trong công tác tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm công ty - Công tác luân chuyển chứng từ còn chậm, là nguyên nhân gây ra sự thiếu chính xác, kịp thời trong quá trình hạch toán chi phí phát sinh trong kỳ. - Về công tác quản lý và hạch toán chi phí: Trên thực tế, công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng cơ bản gặp rất nhiều khó khăn do hoạt động xây dựng cơ bản có những đặc điểm riêng so với các doanh nghiệp sản xuất khác. Do vậy công tác hạch toán nói chung và công tác tính giá thành, tập hợp chi phí nói riêng tại công ty không tránh khỏi những hạn chế nhất định. + Việc hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp khi vật liệu tới chân công trình, mặc dù được xuất sử dụng ngay nhưng vẫn ghi Nợ TK 152- tức là ghi nhập kho, sau đó lại ghi Có TK 152- xuất kho. Việc này đã gây tốn nhiều thời gian và công sức, không phản ánh đúng nghiệp vụ phát sinh. ViÖc C«ng ty më sæ chi tiÕt TK 621 cho tõng C«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ( B¶ng sè 4) nh­ trªn ch­a t¹o thuËn lîi trong viÖc cung cÊp th«ng tin mét c¸ch thuËn tiÖn, vËt liÖu xuÊt dïng vµo thi c«ng ch­a ®­îc cô thÓ vµ chi tiÕt ra tõng lo¹i, do ®ã ch­a t¹o thuËn tiÖn cho viÖc xem xÐt tõng lo¹i vËt liÖu xuÊt dïng lµ bao nhiªu tiÒn. + Đối với c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng: ë c¸c ®éi cña C«ng ty hiÖn nay kh«ng tiÕn hµnh trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt mµ ®©y thùc chÊt lµ mét kho¶n chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tõ ®ã, ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh trong kú. + Đối với chi phÝ s¶n xuÊt chung: ®èi víi chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ( ®iÖn, n­íc) công ty chỉ mới tập hợp lại theo tổng số mà chưa chi tiết ra theo từng loại. Do ®ã, còng ¶nh h­ëng tíi viÖc theo dâi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p nh»m tiÕt kiÖm c¸c kho¶n chi phÝ nµy. Đối với chi phí bằng tiền khác cũng tương tự. + §èi víi chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: C«ng ty më sæ chi tiÕt TK 623 – Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh (B¶ng sè 10) ch­a chi tiÕt cô thÓ ra tõng tiÓu kho¶n cña TK 623, ch­a mang tÝnh khoa häc. Do ®ã, còng g©y khã kh¨n trong viÖc theo dâi cô thÓ tõng lo¹i chi phÝ. B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao cho xe, m¸y thi c«ng phôc vô c«ng tr×nh (B¶ng sè 9), C«ng ty sö dông mÉu b¶ng nh­ trªn còng ch­a cho biÕt ®­îc møc khÊu hao xe, m¸y thi c«ng phôc vô cho thi c«ng c«ng tr×nh cô thÓ trong tõng th¸ng t¨ng, gi¶m lµ bao nhiªu. II. Sự cần thiết phải tăng cường hoàn thiện công tác tập hợp chi phí sản xuất tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là khâu cuối nhưng cũng là khâu quan trọng nhất trong công tác kế toán ở DN. Tập hợp đúng, đầy đủ chi phí sản xuất sẽ tính được giá thành được chính xác, tạo điều kiện cung cấp thông tin cần thiết giúp cho các nhà quản lý đưa ra các quyết định quản lý một cách đúng đắn, góp phần mang lại thắng lợi cho DN trong sản xuất kinh doanh, nhất là phải chú trọng đến điều kiện kinh tế thị trường cạnh tranh ngày càng khốc liệt hiện nay. Việc tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành một cách chính xác không chỉ là việc ghi chép, phản ánh đầy đủ trung thực từng loại chi phí về mặt khối lượng đúng như thực tế đã phát sinh, tính cho từng loại chi phí đó theo đúng nguyên tắc về đánh giá và phản ánh đúng giá thực tế ở thời điểm phát sinh chi phí mà quan trọng hơn cả là đảm bảo kiểm tra được tính hợp lý, hợp ph¸p, hợp lệ của từng chi phí, tập hợp và phân bổ từng loại chi phí sản xuất theo đúng địa điểm phát sinh, đúng các đối tượng chịu chi phí, đối tượng tính giá thành thích hợp với từng đối tượng tính giá thành. III. Những phương hướng và giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật 1. Về công tác luân chuyển chứng từ Việc lập chứng từ ban đầu ở công ty đã tuân theo nguyên tắc chế độ kế toán đã đề ra. Tuy nhiên, trong một số trường hợp của khâu kế tiếp vẫn còn những tồn tại: còn tình trạng chứng từ ban đầu hạch toán ở tháng này nhưng đã phát sinh ở tháng trước, tất nhiên kế toán có thể giải quyết được song không đảm bảo tính kịp thời của kế toán. Nguyên nhân của tình trạng này là do nhân viên ở các đội thi công không kịp thời mang chứng từ gốc về phòng tài vụ, một mặt do điều kiện giao thông, đường sá xa xôi vì các đội thi công công trình phải đi theo các công trình trên khắp đất nước… Do vậy mà gây ra sự chậm trễ trong việc luân chuyển chứng từ. Theo em vấn đề này nên giải quyết như sau: - Phân loại chứng từ: Cần phổ biến, hướng dẫn tổ chức phân loại chứng từ một cách chặt chẽ ngay từ dưới các đội thi công để họ hiểu được tầm quan trọng của chúng. Như: + Đối với chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, nên phân loại chứng từ theo nguyên vật liệu chính, nguyên vật liệu phụ… + Đối với chi phí nhân công trực tiếp, phân loại chứng từ theo nhân công thuê ngoài và nhân công trong biên chế của công ty theo từng đội thi công. + Đối với chi phí máy thi công, phân loại chứng từ theo máy thuê ngoài và máy của công ty. + Đối với chi phí sản xuất chung, phân loại chứng từ chi phí theo chi phí sản xuất chung cố định (Những chi phí sản xuất gián tiếp, thường không thay đổi theo khối lượng sản phẩm sản xuất, như chi phí khấu hao, chi phí bảo dưỡng TSCĐ) và chi phí sản xuất chung biến đổi (những chi phí sản xuất gián tiếp, thường thay đổi trực tiếp hay gần như trực tiếp theo khối lượng sản phẩm sản xuất, như chi phí nguyên vật liệu gián tiếp, chi phí nhân công gián tiếp). - Định kỳ, phòng tài vụ nên chủ động cử cán bộ kế toán chuyên trách xuống các đơn vị để kết hợp với các đơn vị kiểm tra, kiểm soát, xử lý, phân loại và thu thập chứng từ nhằmgiúp công tác phản ánh, cung cấp thông tin được kịp thời, chính xác. 2. Công tác hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Khi mua vật liệu tới chân công trình được đưa vào sử dụng ngay vì thực chất là nguyên vật liệu không thông qua nhập kho nhưng kế toán vẫn hạch toán nhập kho. Theo em, khi đó phải hạch toán ngay vào TK 621 " chi phí nguyên vật liệu trực tiếp" mới đúng nghiệp vụ phát sinh. Nợ TK 621 Nợ TK 133 ( nếu có) Có TK 111,112,331… §èi víi viÖc më Sæ chi tiÕt TK 621, ®Ó t¹o thuËn lîi trong viÖc theo dâi chi tiÕt tõng lo¹i vËt liÖu xuÊt dïng cho thi c«ng c«ng tr×nh cô thÓ tõng lo¹i lµ bao nhiªu, C«ng ty nªn më sæ theo dâi theo mÉu nh­ sau: Sæ chi tiÕt chi phÝ nguyªn vËt liÖu C«ng tr×nh CANON Tõ 01/11/2005 ®Õn 31/12/2005 Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Chi phÝ NVL trùc tiÕp – TK 621 SH N Nhò t­¬ng Bª t«ng nhùa ®­êng §¸ Base ... 3. Đối với công tác hạch toán tiền lương Ở các đội của công ty hiện nay không tiến hành trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất, mà đây thực chất là 1 khoản chi phí liên quan trực tiếp đến giá thành của sản phẩm xây lắp. Từ đó, sẽ ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh trong kỳ của công ty. Vì vậy, để chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ít biến động giữa các kỳ, công ty nên trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân sản xuất trong kỳ và hạch toán theo bút toán: Nợ TK 622 - chi phí nhân công trực tiếp Nợ TK 623 (1)- Chi phí sử dụng máy thi công Có TK 335 (3352) - Chi phí phải trả Khi xác định tiền lương nghỉ phép phải trả cho công nhân sản xuất, ghi: Nợ TK 335 (3352) - Chi phí phải trả Có TK 334 (3341) - Phải trả công nhân viên 4. Đối với chi phí sản xuất chung - Hiện nay chi phí dịch vụ mua ngoài được ghi theo số tổng cộng, để chi tiết hơn kế toán nên ghi theo từng loại nghiệp vụ chi phí. Ví dụ: (a): Nợ TK 627- Điện Có TK 331 (b): Nợ TK 627- Nước Có TK 331 Như vậy cách hạch toán như trên sẽ làm tăng tính cụ thể của thông tin kế toán. Nếu xem sổ chi tiết tài khoản 627 người quan tâm có thể biết được chi phí điện là bao nhiêu, nước là bao nhiêu. - ViÖc C«ng ty lËp sæ chi tiÕt TK 627 nh­ trªn ch­a thuËn tiÖn cho viÖc tra cøu, c«ng ty nªn më sæ chi tiÕt theo mÉu qui ®Þnh cña Bé tµi chÝnh sÏ thuËn tiÖn h¬n trong viÖc theo dâi, tra cøu chi tiÕt tõng tiÓu kho¶n, mÉu sæ nh­ sau: Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung C«ng tr×nh CANON Tõ 01/11/2005 ®Õn 31/12/2005 Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Kho¶n môc chi phÝ SXC – TK 627 Tæng sè tiÒn SH N 6271 6272 6273 6274 6277 6278 Céng 5. Đối với chi phí sử dụng máy thi công Việc công ty mở sổ chi tiết TK 623 cho từng công trình, hạng mục công trình như trên chưa tạo thuận lợi trong việc tra cứu, và chưa chuÈn theo mÉu qui định của Bộ tài chính. Do vậy, để đảm bảo cho việc lập, mở sổ theo đúng qui định hiện hành và tạo điều kiện thuận lợi trong việc theo dõi cụ thể tới từng tiểu khoản của TK 623, Sổ chi tiết TK 623 được lập theo mẫu như sau: Sæ chi tiÕt chi phÝ sử dụng MTC C«ng tr×nh CANON Tõ 01/11/2005 ®Õn 31/12/2005 Ngµy th¸ng ghi sæ Chøng tõ DiÔn gi¶i TK ®èi øng Kho¶n môc chi phÝ sö dông MTC -TK 623 Tæng sè tiÒn SH N 6231 6232 6233 6234 6237 6238 Céng - VÒ viÖc lËp B¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ (Sè 25) ch­a chuÈn theo mÉu qui ®Þnh cña Bé Tµi ChÝnh, C«ng ty nªn lËp l¹i cho ®óng theo qui ®Þnh mµ Bé Tµi ChÝnh ®· ban hµnh, mÉu b¶ng nh­ sau: B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ Th¸ng 11/2005 C«ng tr×nh CANON STT ChØ tiªu Tû lÖ k/hao n¨m Nguyªn gi¸ Sè khÊu hao n¨m Møc khÊu hao th¸ng TK 623 TK 627 Céng I. Sè khÊu hao ®· trÝch tr­íc II. Sè khÊu hao TSC§ t¨ng trong th¸ng III. Sè khÊu hao gi¶m trong th¸ng IV. Sè khÊu hao ph¶i trÝch trong th¸ng 1. CÈu Kato NhËt 2. M¸y trén bª t«ng … … … … … … … … Trên đây là một số nhận xét, kiến nghị của em nhằm hoàn thiện công tác kế toán kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm xây lắp qua thời gian thực tập tại công ty. Em rất mong công ty sẽ quan tâm và nghiên cứu những vấn đề em đã nêu trong Kho¸ luËn này. KÕt luËn * * * Tóm lại, trong nền kinh tế thị trường cạnh tranh vô cùng gay gắt, quyết liệt, yêu cầu đặt ra với mỗi DN là làm thế nào với một khối lượng nguyên vật liệu và tiền vốn nhất định có thể tạo ra sản phẩm có chất lượng cao nhất, hiệu quả nhất. Để có được lợi nhuận phục vụ cho tái sản xuất mở rộng, mỗi DN phải hạ được giá thành sản phẩm thấp hơn giá thành bình quân trên thị trường. Hạ được giá thành nhưng chất lượng phải đảm bảo, mẫu mã đẹp và độ thẩm mỹ cao. Doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản cũng không nằm ngoài quy luật đó. Không những thế yêu cầu đối với chất lượng và độ thẩm mỹ của sản phẩm xây dựng còn khắt khe hơn. Để có được những thông tin cần thiết cho các quyết định đầu tư, chủ doanh nghiệp phải căn cứ vào công tác hạch toán chi phí và tính giá thành sản phẩm. Một thực trạng đặt ra là công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cần không ngừng được hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu của quá trình đổi mới đất nước hiện nay và nhất là sắp tới đây, Việt Nam sẽ gia nhập WTO, đây chính là tiền đề tích cực giúp các DN tìm mọi biện pháp để tối thiểu hoá chi phí, hạ giá thành sản phẩm nhưng vẫn đảm bảo chất lượng sản phẩm đáp ứng nhu cầu thị trường trong và ngoài nước. Xuất phát từ điều đó, em đã chọn đề tài: "Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty xây dựng cấp thoát nước và hạ tầng kỹ thuật" với mong muốn đóng góp một phần nhỏ bé vào sự phát triển của công ty. Một lần nữa, em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn nhiệt tình của cô giáo Nguyễn Thị Nụ và các cô chú, anh chị trong phòng tài vụ của công ty đã giúp đỡ tạo điều kiện cho em hoàn thành tốt Kho¸ luËn này. Em xin chân thành cảm ơn! Hà Nội, tháng 5 năm 2006 Sinh viên Đỗ Thị Hiền Lương ._.