Hoàn thiện kế toán bán hàng và xác định kết quả bán hàng tại Nhà máy thiết bị bưu điện

Lêi Më ®Çu Trong lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× tiªu thô hµng ho¸ chÝnh lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña mäi doanh nghiÖp. NhÊt lµ trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta hiÖn nay còng nh­ trªn toµn cÇu, nã lµ ®iÒu bøc xóc khiÕn nh÷ng ng­êi lµm kinh tÕ ph¶i quan t©m. Nh÷ng n¨m gÇn ®©y, sù h×nh thµnh nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng XHCN, sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña cung cÇu trªn thÞ tr­êng lµm cho khèi l­îng hµng ho¸ cung øng ®· v­ît qu¸ nhu cÇu cña thÞ th­êng, ®ång thêi sù ph¸t triÓn phong phó ®a d¹ng cña nhu cÇu lµm cho cung trë nªn l¹c hËu. Cho nªn tiªu thô s¶n phÈm cã ý nghÜa quan träng kh«ng chØ ®èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n phÈm mµ c¶ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Òu b×nh ®¼ng, c¹nh tranh hîp ph¸p, liªn doanh tù nguyÖn, ph¶i tù m×nh lùa chän h­íng s¶n xuÊt kinh doanh vµ lµm sao ®Ò ra ph­¬ng ¸n tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. §¬n vÞ kinh tÕ nµo tæ chøc tèt nghiÖp vô tiªu thô hµng ho¸, tiÕt kiÖm chi phÝ b¸n hµng, ®¶m b¶o s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, ®­îc ng­êi tiªu dïng chÊp nhËn lµ c¬ së quan träng nhÊt ®Ó t¹o uy tÝn cho nh·n hiÖu hµng ho¸ sÏ cã ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Ng­îc l¹i ®¬n vÞ nµo kh«ng b¸n ®­îc hµng ho¸ cña m×nh vµ x¸c ®Þnh kh«ng chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh sÏ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng "lç thËt, l·i gi¶". dÇn dÇn sÏ ®­a doanh nghiÖp tíi t×nh tr¹ng ho¹t ®éng kinh doanh kÐm hiÖu qu¶ vµ ®i tíi ph¸ s¶n. Thùc tÕ nÒn kinh tÕ quèc d©n ®· vµ ®ang cho thÊy ®iÒu ®ã. Lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp, thuéc Tæng c«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng ViÖt Nam, Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn, trong guång quay s«i ®éng cña thÞ th­êng, còng coi vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm lµ vÊn ®Ò quan träng hµng ®Çu. Mét trong nh÷ng c«ng cô gióp cho c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh mang l¹i hiÖu qu¶ cao lµ kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh nãi riªng. XuÊt ph¸t tõ vai trß vÞ trÝ tÇm quan träng cña b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, trong thêi gian thùc tËp t¹i Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u §iÖn, em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ b­u ®iÖn” LuËn v¨n gåm 3 phÇn: - PhÇn I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh - PhÇn II: Thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ b­u ®iÖn - PhÇn III: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i Nhµ m¸y ThiÕt bÞ b­u ®iÖn. PhÇn I Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh 1.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 1.1.1 Qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh t¹o ra s¶n phÈm vµ cung cÊp dÞch vô nh»m tho¶ m·n nhu cÇu thÞ tr­êng víi môc tiªu thu lîi nhuËn tèi ®a. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu nµy, sau khi s¶n xuÊt hoµn thµnh t¹o ra s¶n phÈm c¸c doanh nghiÖp ph¶i th«ng qua qu¸ tr×nh b¸n hµng ®­a s¶n phÈm ®Õn víi kh¸ch hµng. VËy: B¸n hµng lµ viÖc chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng ho¸ g¾n víi lîi Ých hoÆc rñi ro cho kh¸ch hµng, ®ång thêi ®­îc kh¸ch hµng thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n XÐt vÒ mÆt chu chuyÓn vèn th× b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh chuyÓn tõ vèn thµnh phÈm hµng ho¸ sang vèn b»ng tiÒn vèn. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh b¸n hµng lµ qu¸ tr×nh vËn ®éng ng­îc chiÒu cña hµng vµ tiÒn. KÕt thóc qu¸ tr×nh nµy kh¸ch hµng cã ®­îc hµng ho¸ ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu cña m×nh, cßn doanh nghiÖp thu ®­îc tiÒn ®Ó t¸i s¶n xuÊt më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Hay nãi c¸ch kh¸c, b¸n hµng lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, gióp c¸c doanh nghiÖp thu håi vèn tiÕp tôc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. §Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh b¸n hµng doanh nghiÖp ph¶i chi ra c¸c kho¶n chi phÝ : chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó cã s¶n phÈm, hµng ho¸, chi phÝ cho ho¹t ®éng tiªu thô, ho¹t ®éng qu¶n lý vµ sau qu¸ tr×nh b¸n hµng doanh nghiÖp sÏ thu ®­îc mét kho¶n tiÒn vÒ b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ gäi lµ doanh thu b¸n hµng. Doanh thu b¸n hµng. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ th× doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn b¸n s¶n phÈm, hµng hãa cung øng lao vô dÞch vô ch­a cã thuÕ GTGT vµ c¸c kho¶n phô thu, phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n mµ doanh nghiÖp ®­îc h­ëng. §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ GTGT theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp th× doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn b¸n s¶n phÈm, hµng hãa hoÆc cung øng lao vô dÞch vô ( tæng gi¸ thanh to¸n ) vµ c¸c kho¶n phô thu, phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n mµ doanh nghiÖp ®­îc h­ëng. KÕt qu¶ b¸n hµng : Lµ chªnh lÖch gi÷a doanh thu tiªu thô cña sè hµng ®· b¸n sau khi trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu víi chi phÝ bá ra (gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp) cña sè hµng ®ã, biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn l·i hay lç. KÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy kÕt qu¶ b¸n hµng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi qu¸ tr×nh b¸n hµng. Tæ chøc tèt qu¸ tr×nh b¸n hµng sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp thu ®­îc kÕt qu¶ b¸n hµng cao h¬n vµ ng­îc l¹i. NÕu qu¸ tr×nh b¸n hµng kh«ng ®­îc thùc hiÖn th× kÕt qu¶ b¸n hµng sÏ kh«ng cao thËm chÝ cßn bÞ gi¶m ®i. 1.1.2. ý nghÜa qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng Ngay tõ khi nÒn kinh tÕ hµng ho¸ xuÊt hiÖn th× b¸n hµng còng ra ®êi. Nã tån t¹i cïng sù ph¸t triÓn cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nh­ mét c¸ch thøc ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu s¶n xuÊt vµ duy tr× nã. KÕt qu¶ kinh doanh lµ hiÖu qña trùc tiÕp cña qu¸ tr×nh b¸n hµng . Nã cho biÕt qu¸ tr×nh b¸n hµng ®­îc tæ chøc tèt hay kh«ng tèt, cã hiÖu qu¶ hay kÐm hiÖu qu¶. Môc tiªu cao nhÊt cña mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt th«ng th­êng lµ tæ chøc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn. Muèn tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh tèt doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n: s¶n xuÊt c¸i g×? s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo ? vµ s¶n xuÊt cho ai? §iÒu ®ã cã nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu cña thÞ tr­êng, xu h­íng nhu cÇu cña thÞ tr­êng ph­¬ng thøc s¶n xuÊt vµ nhãm kh¸ch hµng m×nh phôc vô. Nhu cÇu lµ môc tiªu s¶n xuÊt, nÕu s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thÞ tr­êng, tiªu thô tèt h¬n th× sÏ ®em l¹i lîi nhuËn cao . Khi ®ã doanh nghiÖp sÏ cã ®iÒu kiÖn më réng s¶n xuÊt, t¨ng quy m« liªn doanh. Vµ tÊt nhiªn ®Ó s¶n phÈm hµng ho¸ ®Õn tay kh¸ch hµng ®ßi hái ph¶i tæ chøc tèt qu¸ tr×nh b¸n hµng. Nh­ vËy, qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng cã ý nghÜa rÊt quan träng trong toµn bé qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, lµ mét m¾t xÝch quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®Ó doanh nghiÖp ®¹t ®­îc môc ®Ých cña m×nh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng vÉn thÓ hiÖn nh÷ng ý nghÜa c¬ b¶n ®èi víi doanh nghiÖp còng nh­ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. - Th«ng qua qu¸ tr×nh b¸n hµng sÏ thu håi vèn ®Ó bï ®¾p cho nh÷ng chi phÝ ®· bá ta trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §ång thêi, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. Nãi c¸ch kh¸c,b¸n hµng sÏ ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc diÔn ra liªn tôc, lµ ®iÒu kiÖn tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña x· héi. - Trªn gi¸c ®é chu chuyÓn vèn, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh b¸n hµng lµ mét nh©n tè gãp phÇn thóc ®Èy tèc ®é lu©n chuyÓn vèn, tiÕt kiÖm c¸c kho¶n chi phÝ trong kh©u tiªu thô, gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh, t¨ng lîi nhuËn. Cuèi cïng hiÖu suÊt sö dông vèn kh«ng ngõng ®­îc n©ng cao. - Trªn gãc ®é kinh tÕ vÜ m«, qu¸ tr×nh b¸n hµng ë mäi doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn tèt gãp phÇn ®iÒu hoµ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng tiÒn vµ hµng ®¶m b¶o cho sù c©n ®èi trong ngµnh còng nh­ trong toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n. - §Èy nhanh ®­îc qu¸ tr×nh b¸n hµng còng nghÜa lµ doanh nghiÖp ®· cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng, s¶n phÈm doanh nghiÖp ®· ®­îc x· héi chÊp nhËn, thÓ hiÖn cho sù ®ãng gãp cho x· héi cña doanh nghiÖp, gãp phÇn t¨ng doanh thu GDP cho nÒn kinh tÕ. - KÕt qña b¸n hµng ®­îc t¹o ra tõ qu¸ tr×nh b¸n hµng biÓu hiÖn b»ng sè l·i hoÆc lç, lµ nguån ®Ó doanh nghiÖp t¸i s¶n xuÊt më réng, lµ nguån ®Ó ph©n phèi cho c¸c chñ së h÷u, thùc hiÖn víi nghÜa vô nhµ n­íc, ng­êi cung cÊp, c¶i thiÖn ®êi sèng ng­êi lao ®éng… kÕt qña b¸n hµng lµ nguån ®¶m b¶o lîi Ých cho c¸c bªn liªn quan. - KÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét chØ tiªu tµi chÝnh quan träng vµ c¬ b¶n ph¶n ¸nh tæng qu¸t hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù lµnh m¹nh cña t×nh h×nh tµi chÝnh, hai ®iÒu kÞªn quýªt ®Þnh më ra kh¶ n¨ng tham gia cña thÞ tr­êng vèn cña doanh nghiÖp . Th«ng qua thÞ tr­êng nµy doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng ®­îc mét l­îng vèn lín tõ x· héi d­íi h×nh thøc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu ®Ó ®Çu t­ më réng quy m«, t¨ng lùc s¶n xuÊt - Ngoµi ra, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay, tiªu thô tèt s¶n phÈm cña tõng doanh nghiÖp cã thÓ lµm t¨ng uy tÝn vµ søc c¹nh tranh cña ®Êt n­íc trªn tr­êng quèc tÕ, c©n b»ng c¸n c©n th­¬ng m¹i. 1.1.3 Yªu cÇu qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng: ViÖc b¸n hµng liªn quan ®Õn tõng kh¸ch hµng, tõng ph­¬ng thøc tiªu thô, tõng thÓ thøc thanh to¸n, tõng lo¹i thµnh phÈm nhÊt ®Þnh, do ®ã c«ng t¸c qu¶n lý tiªu thô thµnh phÈm cÇn b¸m s¸t c¸c yªu cÇu c¬ b¶n sau: - Qu¶n lý vËn ®éng vµ sè hiÖn cã cña tõng lo¹i s¶n phÈm hµng hãa theo chØ tiªu sè l­în, chÊt l­îng vµ chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ cña chóng. - Qu¶n lý chÊt l­îng, c¶i tiÕn mÉu m· vµ x©y dùng th­¬ng hiÖu lµ môc tiªu cho ph¸t triÓn bÓn v÷ng doanh nghiÖp - T×m hiÓu khai th¸c vµ më réng thÞ tr­êng, ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng phï hîp, c¸c chÝnh s¸ch b¸n hµng hËu m·i nh»m kh«ng ngõng t¨ng doanh thu gi¶m chi phÝ c¸c ho¹t ®éng - Gi¸m s¸t chÆt chÏ chi phÝ b¸n hµng vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi doanh thu b¸n hµng, x¸c ®Þnh ®øng ®¾n gi¸ vèn b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý kinh doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng tiªu thô trong kú, tõ ®ã x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ b¸n hµng tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng cã ý nghÜa hÕt søc quan träng ®èi víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp, còng nh­ liªn quan ®Õn lîi Ých cña nhiÒu bªn, v× vËy qu¶n lý chÆt chÏ qu¸ tr×nh b¸n hµng b»ng mét c«ng cô thÝch hîp, ®ñ s¾c bÐn, ®¶m b¶o tÝnh hiÖu qña lµ tÊt yÕu kh¸ch quan 1.1.4 NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu qu¶n lý vÒ hµng ho¸, thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i thùc hiÖn tèt nh÷ng nhiÖm vô sau: - Ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ, kÞp thêi chÝnh x¸c t×nh h×nh hiÖn cã vµ sù biÕn ®éng cña tõng lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸ theo chØ tiªu sè l­îng, chñng lo¹i vµ gi¸ trÞ. - Ph¶n ¸nh vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ kÞp thêi vµ chÝnh x¸c c¸c kho¶n doanh thu, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu vµ chi phÝ cña tõng ho¹t ®éng trong doanh nghiÖp, ®ång thêi theo dâi vµ ®«n ®èc c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng. - Ph¶n ¸nh vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c kÕt qu¶ cña tõng ho¹t ®éng, gi¸m s¸t t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc vµ t×nh h×nh ph©n bè kÕt qña c¸c ho¹t ®éng. - Cung cÊp c¸c th«ng tin kÕ to¸n phôc vô cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ®Þnh kú ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶. XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña qu¸ tr×nh b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng, tõ yªu cÇu vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng x¸c ®Þnh kÕt qu¶ th× viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng x¸c ®Þnh kÕt qu¶ lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan hÕt søc cÇn thiÕt. Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng, ngoµi viÖc tæ chøc hÖ thèng chøng tõ vµ lu©n chuyÓn chøng tõ, vËn dông hÖ thèng tµi kho¶n, h×nh thøc thanh to¸n, kiÓm tra kÕ to¸n khoa häc, hîp lý yªu cÇu, chÝnh s¸ch chÕ ®é nhµ n­íc cßn ph¶i phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp theo nguyªn t¾c tiÕt kiÖm, hiÖu qña ph¶i ®¶m b¶o ph¸t huy vai trß cña kÕ to¸n trong viÖc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh. 1.2 Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 1.2.1 Ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n 1.2.1.1 Ph­¬ng thøc b¸n hµng Ph­¬ng thøc b¸n hµng lµ c¸ch thøc doanh nghiÖp chuyÓn quúªn së h÷u thµnh phÈm, hµng ho¸ cho kh¸ch hµng vµ thu ®­îc tiÒn hoÆc uû quúªn thu tiÒn vÒ sè hµng tiªu thô. §Ó t¨ng ®­îc sè l­îng s¶n phÈm, hµng hãa b¸n ra nh»m thu ®­îc lîi nhuËntèi ®a, c¸c doanh nghiÖp kh«ng thÓ chØ sö dông mét ph­¬ng thøc b¸n hµng cè ®Þnh mµ trong tõng tr­êng hîp cô thÓ sÏ ¸p dông c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng kh¸c nhau mét c¸ch linh ho¹t. HiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp th­êng sö dông c¸c ph­¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu sau: - Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp: theo ph­¬ng thøc nµy sau khi hoµn tÊt thñ tôc b¸n hµng: viÕt ho¸ ®¬n GTGT, phiÕu xuÊt kho hoÆc c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký, kh¸ch hµng sÏ ®­îc nhËn hµng ngay tõ kho hoÆc t¹i ph©n x­ëng nÕu s¶n xuÊt xong ch­a nhËp kho. Khi ®ã hµng ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®· b¸n vµ thuéc së h÷u cña kh¸ch hµng cßn doanh nghiÖp thu ®­îc tiÒn ngay hoÆc ®­îc quyÒn thu tiÒn vÒ sè hµng ®· b¸n. - Ph­¬ng thøc göi hµng: theo ph­¬ng thøc nµy ®Þnh kú doanh nghiÖp göi hµng cho kh¸ch hµng trªn c¬ së hîp ®ång mua b¸n gi÷a hai bªn vµ giao hµng t¹i ®Þa ®iÓm quy ­íc trong hîp ®ång. Tõ khi xuÊt kho göi ®i cho ®Õn lóc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× hµng vÉn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp. ChØ sau ®ã hµng míi ®­îc x¸c nhËn lµ b¸n vµ chuyÓn quyÒn së h÷u cho kh¸ch hµng. - Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý: theo ph­¬ng thøc nµy doanh nghiÖp xuÊt giao cho ®¹i lý ®Ó ®¹i lý tiªu thô. Tõ khi giao hµng cho ®Õn thêi ®iÓm ®­îc x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô th× sè hµng nµy vÉn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp. §¹i lý sÏ h­ëng thï lao d­íi h×nh thøc hoa hång hoÆc chªnh lÖch gi¸. 1.2.1.2. Ph­¬ng thøc thanh to¸n Ph­¬ng thøc thanh to¸n lµ c¸ch thøc kh¸ch hµng tr¶ tiÒn vÒ sè hµng ®· mua cho doanh nghiÖp. Tuú vµo ®Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh cña m×nh mµ c¸c doanh nghiÖp lùa chän c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n phï hîp nh÷ng ph­¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu c¸c doanh nghiÖp th­êng ¸p dông lµ: - B¸n hµng thu tiÒn ngay: theo ph­¬ng thøc nµy thêi ®iÓm doanh nghiÖp chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm, hµng ho¸ cho kh¸ch hµng còng lµ thêi ®iÓm doanh nghiÖp thu ®­îc tiÒn. - Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ chËm: theo ph­¬ng thøc nµy sau khi doanh nghiÖp chuyÓn quyÒn së h÷u s¶n phÈm hµng ho¸ cho kh¸ch hµng th× ch­a nhËn ®­îc ngay tiÒn hµng mµ kh¸ch hµng míi chØ chÊp nhËn thanh to¸n. - Ph­¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: lµ ph­¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn vµ ng­êi mua ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh trªn sè tiÒn ch­a tr¶ cßn l¹i chØ khi nµo thanh to¸n hÕt tiÒn hµng ng­êi mua míi ®­îc quyÒn së h÷u l­îng hµng nµy. - Kh¸ch hµng øng tr­íc tiÒn hµng: theo ph­¬ng thøc nµy kh¸ch hµng ®· tr¶ tiÒn tr­íc cho hµng mua vµ chØ khi doanh nghiÖp xuÊt giao hµng cho kh¸ch hµng trong ph¹m vi sè tiÒn øng tr­íc míi thuéc së h÷u doanh nghiÖp. - Thanh to¸n bï trõ: trong tr­êng hî nµy kh¸ch hµng mua hµng cña doanh nghiÖp ®ång thêi lµ ng­êi cung cÊp hµng ho¸ dÞch vô cho doanh nghiÖp. Khi ®ã doanh nghiÖp vµ kh¸ch hµng sÏ tiÕn hµnh to¸n to¸n bï trõ. - Ph­¬ng thøc hµng ®æi hµng: trong tr­êng hîp nµy, doanh nghiÖp chuyÓn quyÒn së h÷u thµnh phÈm hµng ho¸ cña m×nh cho kh¸ch hµng ®Ó ®æi lÊy quyÒn së h÷u thµnh phÈm hµng ho¸ cña hä chø kh«ng lÊy tiÒn. Ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi kÕ to¸n doanh thu b¸n hµng bëi nã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm tiªu thô, h×nh thµnh vµ ghi nhËn doanh thu b¸n hµng. V× vËy cÇn ®a d¹ng ho¸ ph­¬ng thøc b¸n hµng vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng doanh thu b¸n hµng, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. 1.2.2. Doanh thu b¸n hµng, c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu 1.2.2.1. Doanh thu b¸n hµng vµ ®iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu b¸n hµng - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ toµn bé sè tiÒn thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc tõ c¸c giao dÞch vµ nghiÖp vô ph¸t sinh doanh thu nh­ b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸, cung cÊp dÞch vô cho kh¸ch hµng bao gåm c¶ c¸c kho¶n phô thu vµ phÝ thu thªm. Ngoµi ra gi¸ trÞ cña c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ ®em biÕu tÆng trao ®æi hoÆc tiªu dïng cho s¶n xuÊt trong néi bé doanh nghiÖp còng ®­îc ghi nhËn lµ doanh thu. - §iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu b¸n hµng: doanh thu b¸n hµng ®­îc ghi nhËn khi ®ång thêi tho¶ m·n n¨m ®iÒu kiÖn sau: + Doanh nghiÖp chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ng­êi mua. + Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh­ ng­êi së h÷u hµng ho¸ hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng ho¸. + Doanh thu ®­îc x¸c ®Þnh t­¬ng ®èi ch¾c ch¾n. + Doanh nghiÖp ®· thu ®­îc hoÆc sÏ thu ®­îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng. + X¸c ®Þnh ®­îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng. Trªn thùc tÕ, kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn trªn míi ®­îc ghi nhËn doanh thu b¸n hµng mµ doanh thu b¸n hµng còng cã thÓ ®­îc ghi nhËn khi cã ®ñ ®iÒu kiÖn sau: + Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao quyÒn së h÷u hµng ho¸ cho kh¸ch hµng. + Kh¸ch hµng ®· thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng ®· mua. Tuú theo tõng ph­¬ng thøc thanh to¸n ®Ó x¸c ®Þnh thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu. Víi mçi ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau, thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu còng kh¸c nhau: Doanh thu tr¶ ngay, doanh thu tr¶ chËm, doanh thu tr¶ gãp… 1.2.2.2. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng Qu¸ tr×nh b¸n hµng kh«ng ph¶i lóc nµo còng thuËn lîi vµ doanh thu b¸n hµng trong kú cña doanh nghiÖp còng lu«n lu«n biÕn ®éng. Sè tiÒn thu ®­îc tõ viÖc b¸n hµng ho¸ cña doanh nghiÖp cã thÓ bÞ gi¶m ®i do c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu t¸c ®éng ®Õn. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng trong doanh nghiÖp th­êng bao gåm: - ChiÕt khÊu th­¬ng m¹i: lµ sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· thanh to¸n hoÆc ®· gi¶m trõ cho ng­êi mua do viÖc ng­êi mua hµng ®· mua hµng víi khèi l­îng lín theo tho¶ thuËn vÒ chiÕt khÊu th­¬ng m¹i ghi trªn hîp ®ång kinh tÕ mua b¸n. - Gi¶m gi¸ hµng b¸n lµ kho¶n gi¶m trõ ®­îc doanh nghiÖp (bªn b¸n) chÊp thuËn mét c¸ch ®Æc biÖt trªn gi¸ ®· tho¶ thuËn trªn ho¸ ®¬n v× lý do hµng b¸n bÞ kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch hoÆc kh«ng ®óng thêi h¹n ghi trong hîp ®ång. - Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô nh­ng bÞ kh¸ch hµng bÞ tr¶ l¹i do vi ph¹m c¸c ®iÒu kiÖn cam kÕt trong hîp ®ång kinh tÕ nh­: hµng kÐm phÈm chÊt, sai quy c¸ch, chñng lo¹i. - ThuÕ GTGT, thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt khÈu lµ kho¶n thuÕ gi¶m thu tÝnh trªn doanh thu b¸n hµng. Kho¶n thuÕ nµy tÝnh cho c¸c ®èi t­îng tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ph¶i chÞu, c¸c c¬ së kinh doanh chØ lµ ®¬n vÞ thu nép thuÕ thay cho ng­êi tiªu dïng hµng ho¸, dÞch vô ®ã, nh­ng xÐt vÒ mÆt h¹ch to¸n th× ®©y còng ®­îc coi lµ kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng. Trong c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng, ta thÊy kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i trong mäi tr­êng hîp ®Òu t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn kh«ng chØ kÕt qu¶ b¸n hµng mµ cßn ph¶n ¸nh t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp trong kú. C¸c kho¶n nµy t¨ng lªn sÏ lµm doanh thu b¸n hµng gi¶m ®i vµ kÐo theo kÕt qu¶ b¸n hµng còng gi¶m, nh­ng ®iÒu ®¸ng lo h¬n c¶ lµ chÊt l­îng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®ang cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i xem xÐt. NÕu t×nh tr¹ng nµy kÐo dµi sÏ lµm doanh nghiÖp mÊt dÇn kh¸ch hµng, uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng gi¶m sót vµ ®iÒu xÊu nhÊt cã thÓ x¶y ra lµ doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n. V× vËy viÖc qu¶n lý tèt cac kho¶n gi¶m trõ doanh thu b¸n hµng lµ nhiÖm vô vµ yªu cÇu bøc thiÕt ®èi víi kh«ng riªng g× kÕ to¸n b¸n hµng mµ cßn cña c¸c bé phËn kh¸c nh­ bé phËn s¶n xuÊt, bé phËn kinh doanh… trong doanh nghiÖp. Doanh thu b¸n hµng sau khi trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu sÏ cßn l¹i doanh thu thuÇn. 1.2.3. Gi¸ vèn hµng b¸n TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n lµ toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng, gåm cã trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®i b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng b¸n ra trong kú. ViÖc x¸c ®Þnh chÝnh x¸c trÞ gi¸ vèn hµng b¸n lµ c¬ së ®Ó tÝnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: TrÞ gi¸ vèn hµng ®· b¸n (GVHB) = TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n (TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n) + CPBH vµ CPQLDN ph©n bæ cho sè hµng ®· b¸n Trong ®ã, trÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt kho ®Ó b¸n hoÆc thµnh phÈm hoµn thµnh kh«ng nhËp kho ®­a b¸n ngay (trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt) chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho hoÆc gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh ®­îc tÝnh theo 1 trong 4 ph­¬ng ph¸p sau: - Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh - Ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn - Ph­¬ng ph¸p nhËp tr­íc xuÊt tr­íc. - Ph­¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr­íc Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh ®­îc ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp cã Ýt lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸ hoÆc s¶n phÈm, hµng ho¸ æn ®Þnh, nhËn diÖn ®­îc. Theo ph­¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn, gi¸ trÞ cña tõng lo¹i thµnh phÈm, hµng ho¸ ®­îc tÝnh theo gi¸ trÞ trung b×nh cña tõng lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ t­¬ng tù ®Çu kú vµ gi¸ trÞ tõng lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸ ®­îc mua hoÆc s¶n xuÊt trong kú. Gi¸ trÞ trung b×nh cã thÓ ®­îc tÝnh theo thêi kú hoÆc vµo mçi buæi khi s¶n xuÊt mét l« s¶n phÈm, hµng ho¸ hoµn thµnh phô thuéc vµo t×nh h×nh cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p NTXT ¸p dông dùa trªn gi¸ ®Þnh lµ hµng ho¸, s¶n phÈm s¶n xuÊt tr­íc th× ®­îc xuÊt tr­íc vµ hµng tån kho cßn l¹i cuèi kú s¶n phÈm, hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt gÇn thêi ®iÓm cuèi kú. Theo ph­¬ng ph¸p nµy th× gi¸ trÞ hµng xuÊt khi ®­îc tÝnh theo gi¸ cña l« s¶n phÈm, hµng ho¸ nhËp kho ë thêi ®iÓm ®Çu kú hoÆc gÇn ®Çu kú, gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®­îc tÝnh theo gi¸ cña hµng nhËp kho ë thêi ®iÓm cuèi kú hoÆc gÇn cuèi kú cßn tån kho. Ph­¬ng ph¸p NSXT ¸p dông dùa trªn gi¸ ®Þnh lµ s¶n phÈm, hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt sau th× xuÊt tr­íc vµ hµng tån kho cuèi kú lµ s¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt tr­íc ®ã. Trong thùc tÕ ngoµi c¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ vèn thùc tÕ cña s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt kho kÓ trªn th× c¸c doanh nghiÖp cßn ¸p dông mét sè ph­¬ng ph¸p kh¸c: - Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo ®¬n gi¸ tån ®Çu kú: ph­¬ng ph¸p nµy tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt kho ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè l­îng s¶n phÈm, hµng ho¸ xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ s¶n phÈm, hµng ho¸ tån ®Çu kú. - Ph­¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ h¹ch to¸n: gi¸ h¹ch to¸n cña s¶n phÈm, hµng ho¸ lµ gi¸ do doanh nghiÖp tù quy ®Þnh (cã thÓ lÊy gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ mua t¹i thêi ®iÓm nµo ®ã) vµ ®­îc sö dông thèng nhÊt ë doanh nghiÖp trong mét thêi gian dµi. Hµng ngµy sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ chi tiÕt gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸ nhËp, xuÊt. Cuèi kú tÝnh ra gi¸ trÞ vèn thùc tÕ cña vËt t­ xuÊt khi theo hÖ sè gi¸. Nh­ vËy, ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho cã rÊt nhiÒu ph­¬ng ph¸p, c¸c doanh nghiÖp dùa vµo ­u, nh­îc ®iÓm cña tõng ph­¬ng ph¸p vµ ®Æc ®iÓm kÕ to¸n thµnh phÈm, hµng ho¸ cña m×nh ®Ó lùa chän ¸p dông ph­¬ng ph¸p tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho cho phï hîp, ®¶m b¶o võa ®¸p øng ®­îc yªu cÇu qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, võa tu©n theo ®óng quy ®Þnh cña nhµ n­íc. 1.2.4. Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp Chi phÝ b¸n hµng lµ toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ vµ cung cÊp dÞch vô bao gåm: chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ vËt liÖu bao b×, chi phÝ dông cô ®å dïng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ qu¶n lý ®iÒu hµnh chung toµn doanh nghiÖp. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bao gåm c¸c kho¶n chi phÝ sau: chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý, chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý, chi phÝ ®å dïng v¨n phßng, chi phÝ khÊu hao TSC§, thuÕ, phÝ, lÖ phÝ, chi phÝ dù phßng, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ lo¹i chi phÝ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cÇn ®­îc lËp dù to¸n vµ qu¶n lý, chØ tiªu tiÕt kiÖm, hîp lý, cuèi kú cÇn ®­îc tÝnh to¸n ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. KÕt qu¶ b¸n hµng Nh­ ®· nãi ë trªn, kÕt qña b¸n hµng lµ chªnh lÖch gi÷a doanh thu b¸n hµng cña sè hµng ®· b¸n sau khi trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m trõ (doanh thu thuÇn) víi chi phÝ bá ra (gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho hµng ®· b¸n) biÓu hiÖn b»ng sè tiÒn l·i hay lç. KÕt qu¶ b¸n hµng lµ mét chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ qu¸ tr×nh b¸n hµng trong kú cña doanh nghÞªp. KQBH = DTT - GVHB - CFQLDN vµ CPBH ph©n bæ cho hµng ®· b¸n Trong ®ã: Doanh thu thuÇn = DTBH - c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu KÕt qu¶ b¸n hµng cã thÓ x¸c ®Þnh cho toµn bé sè hµng tiªu thô hoÆc cho tõng mÆt hµng, nhãm hµng, tõng bé phËn tiªu thô trong kú. KÕt qu¶ b¸n hµng lµ bé phËn chñ yÕu, quan träng nhÊt trong kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.3 Tæ chøc kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng 1.3.1 Nguyªn t¾c kÕ to¸n KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i tu©n theo c¸c nguyªn t¾c chñ yÕu sau: - ChØ ®­îc ghi nhËn doanh thu b¸n hµng cña khèi l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô lao vô ®· ®­îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. Gi¸ b¸n lµm c¨n cø doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ b¸n ghi trªn ho¸ ®¬n GTGT hoÆc ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ c¸c chøng tõ liªn quan ®Õn viÖc b¸n hµng. - Chi phÝ ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng ph¶i t­¬ng øng víi doanh thu thùc hiÖn cña sè hµng ®· tiªu thô gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ cÊu thµnh trong sè hµng ®· b¸n, ®ã lµ gi¸ thµnh toµn bé cña sè hµng ®· b¸n . 1.3.2 Chøng tõ, tµi kháan kÕ to¸n · Chøng tõ kÕ to¸n: lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ghi sæ kÕ to¸n. KÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng sö dông c¸c sæ chøng tõ kÕ to¸n sau: ho¸ ®¬n GTGT, ho¸ ®¬n b¸n hµng, phiÕu xuÊt kho , phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé, chøng tõ tÝnh thuÕ, chøng tõ tr¶ tiÒn, giÊy b¸o cã., giÊy b¸o nî, phiÕu thu, phiÕu chi… · Tµi kho¶n kÕ to¸n: kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng sö dông c¸c tµi kho¶n chñ yÕu sau: - TK 511: doanh thu b¸n hµng: ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng cña doanh nghiÖp thùc hiÖn trong mét kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. - TK 512 doanh thu néi bé: ph¶n ¸nh t×nh h×nh b¸n hµng néi bé doanh nghiÖp h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. - TK 521 chiÕt khÊu th­¬ng m¹i: ph¶n ¸nh kho¶n triÕt khÊu th­¬ng m¹i mµ doanh nghiÖp ®· gi¶m trõ hoÆc ®· thanh to¸n cho ng­êi mua hµng. - TK 531 hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: ph¶n ¸nh doanh thu cña sè thµnh phÈm, hµng ho¸ ®· tiªu thô bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do lçi cña doanh nghiÖp. - TK 532 gi¶m gi¸ hµng b¸n: ph¶n ¸nh sè tiÒn gi¶m gÝa cho kh¸ch hµng do doanh nghiÖp kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång, giao hµng kh«ng ®¶m b¶o chÊt l­îng hoÆc sai quy c¸ch. - TK 632 gi¸ vèn b¸n hµng: ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm hµng ho¸, dÞch vô ®· b¸n ra trong kú. - TK 642 chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: ph¶n ¸nh tËp hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ qu¶n lý kinh doanh qu¶n lý hµnh chÝnh vµ c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung cña doanh nghiÖp. - TK 641 chi phÝ b¸n hµng: ph¶n ¸nh tËp hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô. - TK 131 ph¶i thu cña kh¸ch hµng : sè tiÒn ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ sè s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®· cung cÊp hoÆc sè tiÒn kh¸ch øng tr­íc tiÒn hµng . - TK 3331 thuÕ GTGT ®©ï ra: ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ®Çu ra cña s¶n phÈm hµng ho¸ tiªu thô vµ t×nh h×nh nép thuÕ GTGT . - TK 911 x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh: x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña doanh nghiÖp trong mét kú kÕ to¸n. Ngoµi ra, kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan nh­: TK 154, TK155, TK 111, TK157, TK156, TK142, TK141, TK631,.. vµ c¸c tµi kho¶n cÊp 2,3 ®Ó ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña qu¶n trÞ doanh thu b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng. 1.3.3 Tr×nh tù kÕ to¸n Tr×nh tù kÕ to¸n c¸c nghiÖp vô vÒ doanh thu b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng tuú theo viÖc ¸p dông ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ( kª khai th­êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú ) sÏ cã nh÷ng ®iÓm nhÊt ®Þnh thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: 155,156 632 911 511,512 111 XuÊt kho hµng kcgi¸ Kc DTBH b¸n vèn hµng b¸n DTBH 157 531,532,521 3331 Hµng göi b¸n Kc GVHB Kc kho¶n thuÕ VAT gi¶m trõ 641,642 Kc CPBH,CPQLDN 421 Kc l·i Kc lç 821 Kc chi phÝ thuÕ TNDN 1.3.3.2 Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Khi h¹ch to¸n tiªu thô hµng ho¸ theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú vÒ c¬ b¶n gièng nh­ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn ë phÇn kÕ to¸n doanh thu, chØ kh¸c ë phÇn kÕ to¸n hµng tån kho. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú kh«ng theo dâi t×nh h×nh xuÊt kho hµng ho¸ th­êng xuyªn mµ ®Ó ®Õn cuèi th¸ng c¨n cø vµo kiÓm kª hµng ho¸ ®Ó x¸c ®Þnh l­îng hµng xuÊt kho. Theo ph­¬ng ph¸p nµy lµ ®« chªnh lÖch gi÷a trÞ gi¸ hµng tån kho ®Çu kú vµ gi¸ trÞ hµng ho¸ mua vµo trong kú víi gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho cuèi kú. 1.3.4 H×nh thøc kÕ to¸n Trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña khoa häc kÕ to¸n, c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c ®¬n vÞ ®· sö dông sæ kÕ to¸n kh¸c nhau, h×nh thµnh nh÷ng h×nh thøc kÕ to¸n kh¸c nhau. H×nh thøc kÕ to¸n lµ hÖ thèng tæ chøc sæ kÕ to¸n bao gåm sè l­îng sæ, kÕt cÊu mÉu sæ, mèi quan hÖ gi÷a c¸c lo¹i sæ ®­îc sö dông ®Ó ghi chÐp sæ tæng hîp, hÖ thèng ho¸ sè liÖu tõ chøng tõ gèc theo mét tr×nh tù vµ ph­¬ng ph¸p nhÊt ®Þnh nh»m cung cÊp tµi liÖu cã liªn quan ®Õn c¸c chØ tiªu kinh tÕ, tµi chÝnh phôc vô viÖc lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n . HiÖn nay ë n­íc ta c¸c doanh nghiÖp ®ang sö dông mét trong c¸c h×nh thøc kÕ to¸n sau: - H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký sæ c¸i - H×nh thøc kÕ to¸n chøng tõ ghi sæ - H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung - H×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ Lùa chän h×nh thøc kÕ to¸n phï hîp sö dông trong c«ng t¸c kÕ to¸n sÏ ph¸t huy ®Çy ®ñ vai trß kÕ to¸n trong qu¶n lý cã hiÖu qña c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh, thóc ®Èy ®¬n vÞ ph¸t triÓn. Bëi vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña ®¬n vÞ m×nh vÒ quy m«, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, yªu cÇu qu¶n lý, ®iÒu kiÖn trang bin vµ øng dông ph­¬ng tiÖn kü thuËt tÝnh to¸n, tr×nh ®é cña c¸n bé kÕ to¸n, c¸n bé qu¶n lý mµ lùa chän h×nh thøc qu¶n lý thÝch hîp vµ ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n cña h×nh thøc kÕ to¸n ®· lùa chän. · B¸o c¸o kÕ to¸n Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp, b¸o c¸o tµi chÝnh quy ®Þnh cho c¸c doanh nghiÖp gåm: - B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n MÉu B01- D N - B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh MÉu B03- DN - B¸o c¸o l­u chuyÓn tiÒn tÖ MÉu B03- DN - ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh mÉu B04-DN 1.3.5 Tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh thu b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghÞªp c¹nh tranh víi nhau vÒ s¶n phÈm, vÒ thÞ tr­êng ngµy cµng gay g¾t. §Ó ®øng v÷ng trªn thÞ tr­êng ®ßi hái s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ph¶i ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng. Muèn vËy, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ph¶i lu«n n¾m b¾t ®­îc th«ng tin cô thÓ chi tiÕt vÒ chi._. phÝ. Doanh thu vµ kÕt qu¶ cña tõng lo¹i s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô ®Ó cã ®­îc quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh nªn më réng hay thu hÑp quy m« s¶n xuÊt cña mét lo¹i s¶n phÈm, quyÕt ®Þnh tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh hay chuyÓn h­íng ho¹t ®éng. 1.3.5.1 Tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ kinh doanh b¸n hµng ViÖc tæ chøc chi tiÕt doanh thu b¸n hµng ph¶i ®­îc tiÕn hµnh riªng ra thµnh doanh thu b¸n hµng ra bªn ngoµi vµ doanh thu b¸n hµng néi bé vµ thµnh c¸c kho¶n doanh thu t­¬ng øng sau: - Doanh thu b¸n hµng - Doanh thu b¸n hµng bÞ chiÕt khÊu - Doanh thu cña hµng ho¸ ®· b¸n bÞ tr¶ l¹i hoÆc kh«ng ®­îc chÊp nhËn thanh to¸n - Doanh thu bÞ gi¶m gi¸ do gi¶m gi¸ hµng ho¸ Ngoµi ra, doanh thu b¸n hµng ra bªn ngoµi vµ doanh thu b¸n hµng néi bé ®Òu ph¶i ®­îc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt theo tõng lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô… nh»m phôc vô cho viÖc x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ , chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh theo yªu cÇu qu¶n lý tµi chÝnh vµ lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c kho¶n gi¶m doanh thu: doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kho¶n gi¶m gÝa hµng b¸n ph¸t sinh thùc tÕ trong kú (thuÕ TT§B, thuÕ xuÊt khÈu cña hµng b¸n) ph¶i ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt riªng trªn c¸c tµi kho¶n sæ kÕ to¸n liªn quan. Tuú thuéc vµo ph­¬ng thøc b¸n hµng mµ doanh thu b¸n hµng cßn ®­îc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt thµnh: - DTBH thu tiÒn ngay - DTBH tr¶ chËm - DTBH tr¶ gãp - DTBH ®¹i lý (ký göi) - DTBH nhËn tr­íc - DTBH xuÊt khÈu Tr­êng hîp b¸n hµng mµ hµng b¸n ph¶i chÞu c¸c thuÕ suÊt kh¸c nhau, doanh nghÞªp cßn ph¶i theo dâi chi tiÕt doanh thu theo tõng lo¹i thuÕ suÊt C¨n cø vµo yªu c©u qu¶n trÞ kinh doanh mµ viÖc kÕ to¸n qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ®­îc thùc hiÖn trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi lo¹i h×nh, ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. ThÝ dô, ®Ó theo dâi chi tiÕt doanh thu cña tõng lo¹i ho¹t ®éng TK511 ®­îc më thµnh 5TK cÊp 2: - TK5111: doanh thu b¸n hµng ho¸ - TK 5112: doanh thu b¸n thµnh phÈm - TK 5113: doanh thu cung cÊp dÞch vô - TK 5114: doanh thu trî cÊp trî gi¸ - Tk 5117: doanh thu kinh doanh bÊt ®éng s¶n ®Çu t­ Tõng TK cÊp 2 nªu trªn l¹i ®­îc më chi tiÕt h¬n cho tõng lo¹i hµng hãa s¶n phÈm dÞch vô Môc ®Ých cña viÖc tiªu thô hµng ho¸ lµ thu ®­îc tiÒn ®Ó bï ®¾p trang tr¶i c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay cung cÊp thùc hiÖn lao vô vµ c¸c chi phÝ liªn quan trong qu¸ tr×nh b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Do vËy cïng víi viÖc thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô lµ qu¸ tr×nh thu håi kÞp thêi sè tiÒn mµ kh¸ch hµng ph¶i tr¶ vÒ nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô doanh nghiÖp ®· cung cÊp. ViÖc theo dâi kiÓm tra, ®«n ®èc kh¸ch hµng thanh to¸n kÞp thêi cã ¶nh h­ëng lín ®Õn qu¸ tr×nh thu håi vèn ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, còng cÇn ph¶i cã tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt riªng theo tõng kh¸ch hµng trªn c¸c tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n liªn quan. 1.3.5.2 Tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ kÕt qu¶ b¸n hµng ViÖc tæ chøc kÕ to¸n qu¶n trÞ kÕt qu¶ b¸n hµng cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i lao vô dÞch vô … cÇn ph¶i ®­îc tiÕn hµnh mét c¸ch nhanh gän ®ång bé vµ b¾t ®Çu tõ kh©u tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gÝa vèn hµng ho¸, tíi viÖc kÕ to¸n chi tiÕt doanh thu, thu nhËp vµ viÖc ph©n bæ c¸c chi phÝ thêi kú: chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Trong tõng kh©u cÇn ph¶i tæ chøc hÖ thèng chøng tõ , tµi kho¶n vµo sæ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó cã thÓ tËp hîp nh÷ng sè liÖu, th«ng tin liªn quan mµ x¸c ®Þnh ®­îc chi tiÕt kÕt qu¶ kinh doanh tõng mÆt hµng s¶n phÈm, tõng lo¹i lao vô dÞch vô . TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n cã thÓ ®­îc tÝnh theo c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau, tuú thuéc vµo dÆc ®iÓm h×nh thµnh vµ sù vËn ®éng cña hµng ho¸ trong tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ viÖc ®¨ng ký ph­¬ng ph¸p tÝnh trÞ gÝa thùc tÕ hµng xuÊt kho cña doanh nghÞªp. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh cña chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tËp hîp trong kú ®­îc kÕt chuyÓn toµn bé trõ vµo lîi nhuËn gép ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ lîi nhuËn thuÇn cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th«ng th­êng. Tuy nhiªn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña qu¶n trÞ doanh nghiÖp còng nh­ viÖc tÝnh to¸n chi tiÕt kÕt qu¶ b¸n hµng cña tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô mµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp trong nhiÒu tr­êng hîp ph¶i ph©n bæ cho c¶ sè s¶n phÈm, hµng ho¸ ®· tiªu thô vµ sè s¶n phÈm hµng ho¸ s¶n xuÊt ra hoÆc tiªu thô ( cßn tån kho ) §èi víi c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu : gi¶m gi¸ hµng b¸n doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i vµ thuÕ suÊt khÈu (nÕu cã) còng ph¶i ®­îc tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc hîp lý ®Ó ghi sæ chi tiÕt theo tõng mÆt hµng, s¶n phÈm lao dÞch dÞch vô. Trªn ®©y lµ nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng . Tuy nhتn trong thùc tÕ mçi ngµnh, mçi doanh nghiÖp cã nh÷ng ®Æc tr­ng riªng nªn vÞªc vËn dông lý luËn vµo thùc tiÔn còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm nhÊt ®Þnh. Trªn c¬ së chÝnh s¸ch, chÕ ®é hiÖn hµnh c¸c doanh nghiÖp cÇn dùa vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Ó lùa chän h×nh thøc, ph­¬ng ph¸p, hÖ thèng sæ kÕ to¸n cho phï hîp ®¶m b¶o ph¶n ¸nh tµi s¶n vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n trong kh©u b¸n hµng mét c¸ch chÝnh x¸c, trung thùc vµ hiÖu qu¶ nhÊt. PhÇn II Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng t¹i nhµ m¸y thiÕt bÞ b­u ®iÖn 2.1 §Æc ®iÓm chung cña nhµ m¸y TBB§ 2.1.1 S¬ l­îc lÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn Là công ty cổ phần với 51% vốn nhà nước, công ty cổ phần thiết bị bưu điện là đơn vị hạch toán độc lập thuộc tổng Công ty Bưu chính viễn thông Việt Nam. -Trụ sở chính đặt tại 61 Trần Phú- Ba Đình- Hà Nội - Tiến hành sản xuất tại 4 cơ sở: + Cơ sở 1: 61 Trần Phú- Ba Đình- Hà Nội + Cơ sở 2: 63 Nguyễn Huy Tưởng- Thanh Xuân- Hà Nội + Cơ sở 3: Kho A02- Lim- Tiên Du- Bắc Ninh + Cơ sở 4: KCN Lê Minh Xuân- Thành phố Hồ Chí Minh Hoạt động tiếp thị và tiêu thụ sản phẩm tại 3 chi nhánh: + Chi nhánh 1: Số 1 Lê Trực, Ba Đình, Hà Nội + Chi nhánh 2: Số 598 Điện Biên Phủ, TP Đà Nẵng + Chi nhánh 3: Số 25A Nguyễn Đình Chiểu, Quận 1, TP Hồ Chí Minh Tiền thân của công ty cổ phần thiết bị bưu điện là nhà máy thiết bị bưu điện là kho trung ương và cơ xưởng bưu điện- điện báo- điện thoại do thực dân Pháp xây dựng năm 1927 nhằm bóc lột nhân lực lao động thuộc địa rẻ mạt trong toàn bộ kế hoạch khai thác thuộc địa của chúng. Sau cách mạng tháng 8 năm 1945 công ty được đổi tên thành cơ xưởng Bưu điện. Dưới sự lãnh đạo của thành uỷ Hà Nội và bưu điện trung ương, cán bộ công nhân cơ xưởng bưu điện đã góp phần quan trọng vào việc xây dựng, phát triển ngành bưu điện non trẻ của đất nước và tham gia tích cực vào công cuộc kháng chiến kiến quốc. Ngày 10/10/1954, ngay sau khi tiếp quản thủ đô, Hà Nội được giải phóng, mở ra một trang sử mới đối với cơ xưởng bưu điện và 10/10 đã trở thành ngày truyền thống của công ty cổ phần thiết bị bưu điện. Sau khi tiếp nhận cơ xưởng bưu điện tháng 11/1954, tổng cục bưu điện đã quyết định đổi tên thành nhà máy bưu điện trung ương. Sau đó đến năm 1962 cơ xưởng lại được đổi tên thành nhà máy bưu điện truyền thanh. Nhà máy Bưu điện truyền thanh ra đời đóng góp một phần không nhỏ vào công cuộc tái thiết đất nước giai đoạn sau 1954. Đến năm 1967, do Mỹ thực hiện chiến tranh phá hoại ở miền Bắc, nhằm đảm bảo an toàn cho người và thiết bị máy móc, đảm bảo thực hiện nhiệm vụ vừa sản xuất vừa chiến đấu nhà máy đã thành 4 nhà máy với các chức năng nhiệm vụ sản xuất khác nhau. Năm 1970, nhằm tạo ra sức mạnh mới trong sản xuất công nghiệp, đáp ứng yêu cầu phát triển của ngành, tổng cục trưởng tổng cục Bưu điện ra quyết định sát nhập 3 nhà máy 1,2,4 thành nhà máy thiết bị bưu điện. Sau khi đất nước thống nhất cùng với quân, dân cả nước nhà máy đã phấn đấu thực hiện thắng lợi kế hoạch 5 năm 76-80,81-85 góp phần quan trọng vào sự nghiệp phát triển của ngành bưu điện Việt Nam. Tháng 12 năm 1986, mở đầu thời kỳ đổi mới tổng cục bưu điện một lần nữa tách nhà máy thành 2 nhà máy là nhà máy thiết bị bưu điện đặt tại 61 Trần Phú Hà Nội và nhà máy vật liệu điện từ loa âm thanh đặt tại 63 Nguyễn Huy Tưởng Hà Nội. Bước vào thập kỷ 90, trước yêu cầu của tình hình mới, để tăng cường năng lực sản xuất cũng như nâng cao khả năng cạnh tranh của sản phẩm trên thị trường trong nước và quốc tế tháng 3 năm 1993 tổng cục bưu điện tiến hành sáp nhập 2 nhà máy thành 1 nhà máy duy nhất. Ngày 9/9/1996 Nhà máy đựơc thành lập lại theo quyết định số 427/TCCB trực thuộc tổng công ty bưu chính viễn thông Việt Nam. Đến năm 1997 nhà máy tiếp nhận thêm khu kho đồi Lim A02, Bắc Ninh đưa vào hoạt động và trở thành cơ sở sản xuất thứ 3 của nhà máy. Hiện nay nhà máy đã có thêm 1 cơ sở sản xuất thứ 4 tại KCN Lê Minh Xuân TP Hồ Chí Minh. Ngày 01 tháng 07 năm 2005 với sự chỉ đạo của tổng công ty bưu chính viễn thông để thích nghi và hội nhập với thị trường nhà máy thiết bị bưu điện đã thực hiện cổ phần hoá và được đổi tên thành công ty cổ phần thiết bị bưu điện. Trải qua 50 năm xây dựng, phấn đấu và trưởng thành, công ty cổ phần thiết bị bưu điện đã tự khẳng định mình bằng những bước đi vững vàng tự tin và luôn giữ vững được uy tín trên thị trường. Công ty đã phát triển về cơ sở vật chất, trình độ kỹ thuật sản xuất và quản lý với đội ngũ công nhân lành nghề đáp ứng được nhu cầu sản xuất trong toàn nhà máy. Sản phẩm của nhà máy càng đa dạng hoá và phong phú, có chất lượng cao phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng, cạnh tranh được với hàng ngoại nhập. 2.1.2 Ngµnh nghÒ s¶n xuÊt cña C«ng ty Cæ phÇn thiÕt bÞ b­u ®iÖn - Sản xuất kinh doanh các thiết bị bưu chính viễn thông, tin học - Cung cấp các dịch vụ thi công và lắp đặt, bảo dưỡng, sửa chữa, ứng cứu đột xuất các trang thiết bị, nguồn điện và những dịch vụ tư vấn thiết kế các công trình bưu chính viễn thông. - Kinh doanh dịch vụ bưu chính- viễn thông- tin học và các dịch vụ giá trị gia tăng khác. - Đầu tư trong các lĩnh vực tài chính, sản xuất hạ tầng kỹ thuật ngành bưu chính, viễn thông, công nghệ tin học. - Liên doanh, liên kết với các tổ chức kinh tế trong và ngoài nước. Do đã có nhiều năm kinh nghiêm trong sản xuất kinh doanh các sản phẩm với tư cách là một nhà máy đầu năm trong khối công nghiệp bưu điện, loại sản phẩm phong phú đa dạng có uy tín trên thị trường nên tiềm năng về thị trường của công ty cổ phần thiết bị bưu điện rất lớn, khả năng thâm nhập và mở rộng thị trường rất thuận lợi. 2.1.3 §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt: Nhµ m¸y TBB§ lµ nhµ m¸y s¶n xuÊt vµ l¾p r¸p c¬ khÝ ®iÖn tö, s¶n phÈm cña nhµ m¸y rÊt ®a d¹ng vµ phong phó chi thµnh 2 lo¹i chÝnh lµ s¶n phÈm chÕ t¹o vµ s¶n phÈm l¾p r¸p. Víi doanh môc hµng tr¨m lo¹i s¶n phÈm th× quy tr×nh c«ng nghÖ còng rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Mçi mÆt hµng cã mét quy tr×nh riªng víi nhiÒu b­íc c«ng viÖc ®­îc tiÕn hµnh t¹i c¸c ph©n x­ëng kh¸c nhau. Tõ khi ®­a nguyªn vËt liÖu vµo chÕ biÕn ®Õn khi nhËp kho thµnh phÈm lµ mét quy tr×nh liªn tôc khÐp kÝn. S¶n phÈm ®­îc s¶n xuÊt hµng lo¹t theo ®¬n ®Æt hµng vµ nhu cÇu tiªu thô th­êng xuyªn cña nhµ m¸y. Chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm kh¸c nhau tuú thuéc vµo lo¹i s¶n phÈm s¶n xuÊt nh­ng nãi chung ®Òu tu©n thñ theo mét quy tr×nh sau: H×nh 1: M« h×nh chung quy tr×nh c«ng nghÖ: VËt t­ s¶n xuÊt B¸n thµnh phÈm mua ngoµi B¸n thµnh phÈm l¾p r¸p Thµnh phÈm - VËt t­ mua ngoµi sau khi ®· ®­îc kiÓm tra ®¹t tiªu chuÈn sÏ ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt t¹i c¸c ph©n x­ëng kh¸c nhau. KÕt thóc giai ®o¹n nµy sÏ t¹o ra thµnh phÈm, cã thÓ nhËp kho hoÆc tiªu thô ngay hoÆc cã thÓ t¹o ra thµnh phÈm ®Ó tiÕp tôc chÕ biÕn ë giai ®o¹n sau -B¸n thµnh phÈm qua kiÓm tr chÊt l­îng sÏ ®­îc l¾p r¸p ®Ó trë thµnh thµnh phÈm hoµn chØnh - D­íi ®©y lµ s¬ ®å quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm chÝnh cña nhµ m¸y. S¬ ®å : S¬ då quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt tñ ®Êu d©y nèi b»ng kim lo¹i T«n tÊm M¸y c¾t ¸y c¾t M¸y ®ét dËp M¸y uèn M¸y Taoro Xö lý bÒ mÆt s¬n tÜnh ®iÖn L« sÊy s¬n l¾p r¸p KiÓm tra §ãng gãi NhËp kho Do quy tr×nh c«ng nghÖ khÐp kÝn nªn nhµ m¸y cã thÓ tiÕt kiÖm thêi gian nguyªn vËt liÖu, nhanh chãng chuyÓn b¸n thµnh phÈm ë c¸c tæ s¶n xuÊt ra thµnh phÈm phôc vô c«ng t¸c tiªu thô. 2.1.4 §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña nhµ m¸y: Là một doanh nghiệp công nghiệp thuộc vào loại có quy mô lớn, lĩnh vực hoạt động tương đối rộng, có nhiều cơ sở, chi nhánh, trung tâm đóng tại các địa bàn khác nhau, để đảm bảo mối liên kết giữa các bộ phận, phát huy tối đa khả năng của các bộ phận và sự lãnh đạo thống nhất của cấp cao nhất, bộ máy quản lý của công ty cổ phần thiết bị bưu điện được thiết lập dựa trên sự kết hợp giữa mô hình trực tuyến, chức năng. Kể cả một vài đặc điểm của mô hình ma trận. Cơ cấu tổ chức, bộ máy quản lý và sản xuất của mỗi nhà máy như sau: - Ban giám đốc: gồm có 1 giám đốc và 2 phó giám đốc + Giám đốc là người đại diện cho nhà máy chịu trách nhiệm trứơc nhà nước và pháp luật về toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà máy, có nhiệm vụ điều hành quản lý toàn bộ nhà máy. + Phó giám đốc: một phó giám đốc phụ trách công tác sản xuất kinh doanh, một phó giám đốc chỉ đạo về mặt kỹ thuật. Là trợ lý của giám đốc, giúp giám đốc trong công tác tổ chức, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh của nhà máy trong phạm vi chuyên môn và quyền hạn nhất định do giám đốc giao. Thực hiện các quyết định của giám đốc và cung cấp cơ sở cho quyết định của giám đốc. Các phòng ban chức năng: có trách nhiệm quản lý và thực hiện nhiệm vụ của mình được ban giám đốc giao gồm có 10 phòng ban chức năng và nghiệp vụ. + Phòng tổ chức: tổ chức lao động sản xuất nhân sự, điều hoà, bố trí tuyển dụng lao động, lập các kế hoạch về bảo hộ lao động + Phòng lao động tiền lương: Xây dựng định mức tiền lương và kế hoạch đơn giá tiền lương, duyệt đơn giá tiền lương cho các đơn vị sản xuất + Phòng đầu tư phát triển: xây dựng các chiến lược, kế hoạch ngắn hạn, dài hạn, nghiên cứu bổ sung dây chuyền công nghệ. + Phòng kế toán thống kê: ghi chép theo dõi mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, tổ chức hạch toán các nghiệp vụ kinh tế phát sinh hàng ngày, quản lý toàn bộ tài sản của nhà máy, quan hệ với các cơ quan tài chính, cơ quan thuế để cung cấp vốn cho mọi hoạt động kinh doanh của đơn vị, theo dõi cơ cấu nguồn vốn và nguồn hình thành nên tài sản này. + Phòng vật tư: Tổ chức quản lý vật tư, tìm nguồn vật tư và cung cấp vật tư cho bộ phận sản xuất theo định mức đã lập. + Phòng điều độ sản xuất: phối hợp sản xuất giữa các phân xưởng, phòng ban, điều độ sản xuất kịp tiến độ kế hoạch đề ra. + Phòng công nghệ: theo dõi thực hiện các quy trình công nghệ nghiên cứu chế tạo sản phẩm mới, tính toán các thông số kỹ thụât đưa vào sản xuất chế tạo sản phẩm. + Phòng kế hoạch kinh doanh: theo dõi đôn đốc việc thực hiện kế hoạch cho các phân xưởng, giám sát tiến độ cung cấp vật tư, nguyên vật liệu, bán thành phẩm, xác định các mặt cân đối phát sinh trong sản xuất để có những đề xuất khắc phục kịp thời. + Phòng KCS: là khâu then chốt trong hệ thống kiểm soát chất lượng sản phẩm của nhà máy. Thực hiện việc kiểm tra chất lượng sản phẩm trước khi nhập kho đảm bảo sản phẩm đạt các tiêu chuẩn kỹ thuật công nghệ môi trường và các tiêu chuẩn khác. + Phòng hành chính bảo vệ: quản lý các con dấu, tiếp khách bảo vệ an ninh trật tự về chính trị, kinh tế, xã hội của nhà máy. Quan sát tình hình thực hiện và chấp hành nội dung kỷ luật của nhà máy đề ra. Mọi sản phẩm đi tiêu thụ đều được kiểm tra của bảo vệ về số lượng, phương tiện và người vận chuyển. Bộ phận bán hàng: + Ban nguồn: chuyên chế tạo những loại nguồn (ổn áp) một chiều có công suất lớn, hoạt động liên tục 24/24 giờ có tác dụng nuôi mạng bưu điện. + Chi nhánh 1(khu vực miền Bắc) tiêu thụ sản phẩm của nhà máy ở các tỉnh thuộc khu vự miền Bắc đến tỉnh Quảng Bình. + Chi nhánh 2(khu vực miền Trung) tiêu thụ sản phẩm của nhà máy ở các tỉnh thuộc khu vực miền trung từ Quảng Trị đến Ninh Thuận + Chi nhánh 3( khu vực miền Nam) tiêu thụ sản phẩm của nhà máy ở các tỉnh thuộc khu vực miền nam từ Bình Thuận trở vào. + Trung tâm bảo hành: bảo hành các sản phẩm của nhà máy bán ra thị trường + Phòng marketing( trung tâm tiếp thị) tổ chức tiêu thụ sản phẩm tiếp xúc khách hàng, thăm dò thị trường, theo dõi về chất lượng sản phẩm, định kỳ ra kế hoạch sản xuất, đáp ứng yêu cầu của thị trường. Bộ phận trực tiếp sản xuất Bộ phận sản xuất của từng nhà máy thiết bị bưu điện thuộc công ty cổ phần thiết bị bưu điện gồm 12 phân xưởng và một tổ chế thử. Các phân xưởng từ px1 đến px9, phân xưởng bưu chính, phân xưởng PVC cứng và phân xưởng PVC mềm. Bộ phận phân xưởng sản xuất chịu sự chỉ đạo trực tiếp từ ban giám đốc. Cụ thể: + Phân xưởng 1(phân xưởng chế tạo khuôn mẫu) là phân xưởng cơ khí có nhiệm vụ chủ yếu là chế tạo các khuôn mẫu của các sản phẩm phục vụ cho việc sản xuất của các phân xưởng khác. + Phân xưởng 2 chế tạo các sản phẩm có tính chất cơ khí như cắt kim loại, hàn, đột các chi tiết sản phẩm + Phân xưởng 3 sản xuất nam châm ngoài ra còn lắp ráp các sản phẩm khác. + Phân xưởng 4 là phân xưởng cơ khí lớn nhất ở cơ sở 2 có nhiệm vụ sản xuất các sản phẩm cơ khí, phân xưởng này tiến hành hầu hết các khâu từ đầu đến cuối quy trình sản xuất sản phẩm. + Phân xưởng 5 là phân xưởng cơ khí và lắp ráp cơ khí + Phân xưởng 6 sản xuất các bán thành phẩm nhựa dây bưu chính, vỏ tủ nhựa, vỏ máy điện thoại. + Phân xưởng 7 sản xuất, kiểm tra, lắp ráp các sản phẩm điện thoại + Phân xưởng 8 sản xuất lắp ráp loa tăng âm + Phân xưởng 9 lắp ráp các bán thành phẩm từ các khâu sản xuất khác + Phân xưởng bưu chính sản xuất các sản phẩm bưu chính như dấu bưu điện, kìm bưu chính, phôi niêm phong…. + Phân xưởng PVC cứng, mềm: Sản xuất ống nhựa luồn cáp, ống sóng ống nhựa phục vụ dân dụng Tổ chế thử là một bộ phận độc lập với các phân xưởng, trực thuộc ban giám đốc có nhiệm vụ hỗ trợ cho hoạt động sản xuất của các phân xưởng,nghiên cứu, chế thử các sản phẩm mới để đưa vào sản xuất, nghiên cứu cải tiến mẫu mã, đặc tính sản phẩm đang sản xuất, tiêu thụ trên thị trường nhằm kéo dài tuổi đời của sản phẩm, nghiên cứu, ứng dụng công nghệ mới, hiện đại và sạch. Sơ đồ: Tổ chức quản lý sản xuất kinh doanh của Công ty Cổ phần thiết bị bưu điện Gi¸m ®èc P. Gi¸m ®èc KT P. Gi¸m ®èc KD P.Tæ chøc P.vËt t­ P.KCS TTBH P.L§-TL P.§iÒu ®é SX P.HC-BV P.marketing P.§TPT P.C«ng nghÖ Ban nguån C¸c PXSX P.KTTK P.KHKD CN 1,2,3 Tæ chÕ thö 2.1.5 §Æc ®iÓm tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ b­u ®iÖn: 2.1.5.1 Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n Phßng kÕ to¸n cña nhµ m¸y cã nhiÖm vô lµ thu nhËn vµ xö lý hÖ thèng ho¸ c¸c th«ng tin vÒ toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ nh»m cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n cÇn thiÕt phôc vô cho c«ng t¸c qu¨n lý gióp l·nh ®¹o ®Ó ra nh÷ng quyÕt ®Þnh s¸ng suèt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. Nhµ m¸y tæ chøc kÕ to¸n theo h×nh thøc võa tËp trung vï¨ ph©n t¸n. Phßng kÕ to¸n thèng kª nhµ m¸y cã 7 ng­êi ®¶m nhËn c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nhau. Bé phËn kÕ to¸n thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh ph¸t sinh ë bé phËn c¸c ph©n x­ëng, khèi v¨n phßng cïng víi viÖc tæng hîp sè liÖu chung toµn nhµ m¸y, lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n ®Þnh kú h­íng dÉn kiÓm tra toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n cña nhµ m¸y. Bé m¸y kÕ to¸n cña nhµ m¸y ®­îc tæ chøc nh­ sau : - KÕ to¸n tr­ëng( kiªm tr­ëng phßng kÕ to¸n) chØ ®¹o c¸c bé phËn kÕ to¸n vÒ nghiÖp vô vµ ghi chÐp c¸c chøng tõ ban ®Çu ®Õn viÖc sö dông sæ s¸ch kÕ to¸n trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®óng khèi l­îng c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m thùc hiÖn 2 chøc n¨ng c¬ b¶n cña kÕ to¸n trªn c¬ së x¸c ®Þnh ®óng khèi l­îng c«ng t¸c kÕ to¸n nh»m thùc hiÖn 2 chøc n¨ng c¬ b¶n cña kÕ to¸n lµ th«ng tin vµ kiÓm tra ho¹t ®éng kinh doanh, ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t ho¹t ®éng cña bé m¸y kÕ to¸n, thay mÆt gi¸m ®èc tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n cña nhµ m¸y, cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnh cho gi¸m ®èc vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ sù chÝnh x¸c cña th«ng tin ®ã. KÕ to¸n tr­ëng lµ ng­êi gióp viÖc cho gi¸m ®èc trong lÜnh vùc chuyªn m«n kÕ to¸n, tµi chÝnh… - KÕ to¸n tæng hîp kiªm thanh to¸n víi ng­êi b¸n, thanh to¸n néi bé, thanh to¸n víi ng©n s¸ch,… : Më sæ theo dâi thanh to¸n víi ng­êi b¸n, thanh to¸n néi bé víi c¸c ®¬n vÞ phô thuéc, më sæ chi tiÕt thanh to¸n c¸c kho¶n víi ng©n s¸ch nh­ thuÕ, BHXH,BHYT, KFC§. Tæng hîp toµn bé sè liÖu kÕ to¸n ph¸t sinh t¹i khu vùc v¨n phßng vµ tæng hîp sè liÖu kÕ to¸n ph¸t sinh trªn toµn nhµ m¸y do kÕ to¸n c¸c phÇn hµnh kh¸c cung cÊp ®Ó ®­a ra th«ng tin cuèi cïng, ®¶m nhiÖm ®Þnh kú lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®ång thêi ®¶m nhiÖm c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - KÕ to¸n thu chu kiªm kÕ to¸n TSC§ vµ vay ng¾n h¹n cña CBCNV: Thanh to¸n thu chi c¸c kho¶n b»ng tiÒn mÆt, theo dâi t×nh h×nh t¨ng gi¶m TSC§, trÝch ph©n bæ khÊu khao TSC§. H­íng dÉn c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ phô thuéc qu¶n lý TSC§, lµm thñ tôc vay vµ tr¶ nî vay ng¾n h¹n cña CBCNV trong Nhµ m¸y, më sæ theo dâi chi tiÕt tõng mãn vay. -KÕ to¸n NLVL, CCDC, kiªm kÕ to¸n thanh to¸n t¹m øng, thanh to¸n l­¬ng : theo dâi h¹ch vµ h¹ch to¸n t×nh h×nh nhËp xuÊt tån kho vËt liÖu, c«ng cô dông cô, tham gia kiÓm kª ®Þnh kú ®ét xuÊt, cung cÊp sè liÖu cho phßng ®iÒu ®é s¶n xuÊt, h­íng dÉn thñ kho më thÎ kho ghi chÐp vµ quy ®Þnh ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn chøng tõ gi÷a kho vµ kÕ to¸n. Theo dâi vµ thanh to¸n c¸c kho¶n t¹m øng. Thanh to¸n l­¬ng s¶n phÈm vµ l­¬ng thêi gian ph¸t sinh h»ng kú, thu kho¶n l­¬ng theo l­¬ng cña CBCNV. - KÕ to¸n thµnh phÈm, tiªu thô: Theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm vµ hµng göi b¸n, tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho thµnh phÈm, ph¶n ¸nh gi¸ trÞ, sè l­îng hµng xuÊt b¸n, hµng ®· tiªu thô vµ hµng ®· bÞ tr¶ l¹i, ghi chÐp, theo dâi c¸c kho¶n ph¶i thu cña kh¸ch hµng vµ t×nh h×nh thanh to¸n, x¸c ®Þnh thuÕ GTGT ®Çu ra - KÕ to¸n ng©n hµng kiªm vay ng¾n h¹n, vay trung h¹n cña c¸c ng©n hµng: Ghi chÐp theo dâi ph¶n ¸nh th­êng xuyªn thu chu b»ng tiÒn göi ng©n hµng, c¸c kho¶n nî, vay ng¾n h¹n vµ dµi h¹n, phô tr¸ch viÖc më L/C nhËp khÈu. - Thèng kª: Thèng kª s¶n l­îng toµn nhµ m¸y ( c¶ 4 khu vùc s¶n xuÊt ). LËp b¸o c¸o göi c¸c c¬ quan cÊp trªn nh­c Côc Thèng kª Hµ Néi, Tæng c«ng ty b­u chÝnh VTVN, Bé tµi chÝnh. - Cßn ë c¸c ph©n x­ëng cã c¸c nh©n viªn kinh tÕ thùc hiÖn kÕ to¸n ban ®Èu, thu nhËn, kiÓm tra s¬ bé chøng tõ ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ gëi nh÷ng chøng tõ ®ã vÒ phßng kÕ to¸n trung t©m cña nhµ m¸y. - KÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ phô thuéc ( CN1, CN2, CN3, ….) cã c¸c tæ kÕ to¸n thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ë ®¬n vÞ, ®Þnh kú tæng hîp sè liÖu, lªn biÓu kÕt qu¶ huy ®éng SXKD, b¶ng c©n ®èi ph¸t sinh tµi kho¶n göi vÒ phßng kÕ to¸n nhµ m¸y ®Ó kÕ to¸n v¨n phßng Nhµ m¸y tæng hîp l¹i lªn b¸o c¸o quyÕt to¸n hîp nhÊt C¬ cÊu bé m¸y kÕ to¸n cña nhµ m¸y ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å: S¬ ®å : Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n cña NM THiÕt bÞ B­u ®iÖn KÕ to¸n tr­ëng (kiªm tr­ëng phßng ) KÕ to¸n c¸c ®¬n vÞ phô thuéc KÕ to¸n thµnh phÈm tiªu thô C¸c nh©n viªn kinh tÕ ph©n x­ëng KÕ to¸n thu chi, TSC§, vay CBCNV KÕ to¸n ng©n hµng, vay NH vµ TH KÕ to¸n b¸n vËt t­, t¹m øng, tiÒn l­¬ng Nh©n viªn thèng kª KÕ to¸n tæng hîp kiªm thanh to¸n víi ng­êi b¸n Quan hÖ chØ ®¹o Quan hÖ th«ng tin 2.1.5.2 Thùc tÕ vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n t¹i Nhµ m¸y thiÕt bÞ b­u ®iÖn: KÕ to¸n Nhµ m¸y thiÕt bÞ b­u ®iÖn vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n theo QuyÕt ®Þnh sè 15/2006/Q§- BTC ngµy 20 th¸ng 3 n¨m 2006 cña Bé tr­ëng Bé Tµi chÝnh. - H×nh thøc kÕ to¸n Nhµ m¸y ¸p dông lµ NhËt ký chung kÕt hîp víi h×nh thøc NhËt ký chøng tõ - C«ng t¸c kÕ to¸n ë nhµ m¸y chñ yÕu mang tÝnh chÊt thñ c«ng. ViÖc øng dông phÇn mÒm kÕ to¸n ®ang cßn nhiÒu khã kh¨n vµ ch­a mang tÝnh chÊt ®ång bé. - Kú kÕ to¸n cña Nhµ m¸y lµ quý, nhµ m¸y kª khai nép thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn, thùc hiÖn khÊu hao tµi s¶n theo ph­¬ng ph¸p tuyÕn tÝnh. 2.2 Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n b¸n hµng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh: 2.2.1. Hµng b¸n vµ ph­¬ng thøc b¸n hµng 2.2.1.1. Hµng b¸n Hµng xuÊt b¸n ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn chñ yÕu lµ thµnh phÈm, mét sè Ýt lµ hµng ho¸ vµ thØnh tho¶ng nhµ m¸y cã b¸n ra ngoµi cña nguyªn vËt liÖu. S¶n phÈm cña Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. TÊt c¶ ®­îc ph©n thµnh 10 nhãm s¶n phÈm chÝnh. - Nhãm 1: s¶n phÈm ®iÖn tö, ®iÖn tho¹i: ®iÖn tho¹i di ®éng, ®iÖn tho¹i cè ®Þnh. - Nhãm 2: s¶n phÈm b¶o an vµ nguån nh­: b¶o an, c¾t läc sÐt vá nguån. - Nhãm 3: s¶n phÈm ®Çu nèi c¸p: phiÕn, vá hép, tñ, vá tñ... - Nhãm 4: nhãm MDF khung tñ, thang c¸p, hép ch«n c¸p - Nhãm 5: M¨ng s«ng c¸p, n¾p cèng. - Nhãm 6: Nhãm phô kiÖn treo c¸p: kho¸ ®¹i, thanh luån c¸p. - Nhãm 7: nhãm s¶n phÈm èng nhùa dÉn c¸p - Nhãm 8: nhãm s¶n phÈm b­u chÝnh: c©n ®iÖn tö, k×m b­u chÝnh, thïng th­, m¸y in c­íc, m¸y xo¸ tem. - Nhãm 9: nhãm s¶n phÈm gia c«ng, c«ng nghiÖp vµ loa: loa biÕn ¸p loa, nam ch©m ®Üa... - Nhãm 10: èng nhùa PVC mÒm. Hµng xuÊt b¸n ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn ®­îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ h¹ch to¸n thèng nhÊt víi c¸c ®¸nh gi¸ vËt t­, thµnh phÈm hµng ho¸ cña nhµ m¸y. Hµng ngµy viÖc nhËp xuÊt thµnh phÈm hµng ho¸ ph¶n ¸nh theo gi¸ h¹ch to¸n, cuèi kú ®iÒu chØnh gi¸ thùc tÕ theo hÖ sè gi¸ thµnh phÈm hµng ho¸. Gi¸ h¹ch to¸n cña thµnh phÈm lµ quy ®Þnh thèng nhÊt cña nhµ m¸y ®­îc sö dông æn ®Þnh trong mét kú hoÆc l©u h¬n. ViÖc x¸c ®Þnh gi¸ h¹ch to¸n nµy do kÕ to¸n thµnh phÈm thùc hiÖn. B»ng kinh nghiÖm b¶n th©n, kÕ to¸n c¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc ®· ®­îc x©y dùng cho tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc gi¸ thùc tÕ. Kú tr­íc kÕt hîp víi ®¸nh gi¸ nhu cÇu thÞ tr­êng trong kú tíi ®Ó x¸c lËp gi¸ h¹ch to¸n cho tõng lo¹i thµnh phÈm. 2.2.1.2. Ph­¬ng thøc b¸n hµng HiÖn nay, Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn ¸p dông chñ yÕu 2 ph­¬ng thøc b¸n hµng - Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp: hµng ®­îc b¸n trùc tiÕp t¹i nhµ m¸y cã thÓ qua kho hoÆc kh«ng qua kho. - Ph­¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý (ký göi) theo ph­¬ng thøc nµy hµng ®­îc tiªu thô th«ng qua 3 chi nh¸nh b¸n hµng ®Æt t¹i 3 miÒn ®Êt n­íc. C¸c chi nh¸nh cã vai trß nh­ c¸c ®¹i lý, nhµ m¸y giao hµng cho c¸c Chi nh¸nh víi møc gi¸ quy ®Þnh th­êng lµ gi¸ sµn thÊp nhÊt. C¸c Chi nh¸nh cã thÓ b¸n víi gi¸ cao h¬n trong khu«n khæ khung gi¸ nhÊt ®Þnh, h­ëng chªnh lÖch, ®¶m b¶o hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña m×nh. Tiªu thô qua c¸c chi nh¸nh ®Æt t¹i 3 miÒn B¾c, Trung, Nam lµ ho¹t ®éng th­êng xuyªn cña nhµ m¸y lµ ph­¬ng thøc tiªu thô chñ yÕu, t¹o nªn phÇn lín doanh thu b¸n hµng trong tæng doanh thu cña nhµ m¸y. ChÝnh v× vËy, viÖc qu¶n lý c«ng t¸c b¸n hµng ®Æt träng t©m vµo kÕ to¸n tiªu thô theo ph­¬ng thøc ký göi. 2.2.2. KÕ to¸n vèn hµng b¸n. * Néi dung gi¸ vèn hµng b¸n ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn: Mét c¸ch ®Çy ®ñ th× trÞ gi¸ vèn hµng b¸n lµ toµn bé chi phÝ kinh doanh liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh b¸n hµng. NghÜa lµ gåm: - TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n. - Chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Tuy nhiªn ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn kh«ng tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cho sè hµng tån kho cuèi kú. Toµn bé chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph¸t sinh ®Òu ®­îc tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cña kú ®ã. V× vËy gi¸ trÞ vèn hµng b¸n ë ®©y chÝnh lµ trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®· b¸n. Qua t×m hiÓu kÕ to¸n b¸n hµng theo ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp vµ ph­¬ng thøc göi hµng ta t×m thÊy trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn bao gåm: - TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm, nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ xuÊt b¸n (h×nh thµnh trong tr­êng hîp b¸n hµng trùc tiÕp). - TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm, nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ xuÊt göi ®· b¸n (h×nh thµnh trong tr­êng hîp b¸n hµng qua Chi nh¸nh). TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®­îc ghi nhËn tøc lµ hµng ®­îc coi lµ ®· b¸n khi giao hµng nhËn tiÒn hoÆc nhËn ®­îc sù chÊp nhËn thanh to¸n (trong ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp) vµ khi nhËn ®­îc b¶n kª tiªu thô cña Chi nh¸nh (trong ph­¬ng thøc göi hµng). TrÞ gi¸ vèn hµng b¸n ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn ®­îc ph¶n ¸nh theo gi¸ h¹ch to¸n vµ cuèi kú ®iÒu chØnh vÒ gi¸ thùc tÕ theo ph­¬ng ph¸p hÖ sè gi¸. Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt t­, thµnh phÈm, hµng ho¸ ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn th­êng ®­îc sö dông trong mét niªn ®é kÕ to¸n. Gi¸ thùc tÕ cña gi¸ vèn hµng b¸n th­êng ®­îc x¸c ®Þnh trong c¸c b¶ng tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho vËt t­, thµnh phÈm, hµng ho¸. ThÓ hiÖn qua c¸c chØ tiªu nguyªn vËt liÖu xuÊt b¸n, thµnh phÈm xuÊt b¸n, hµng ho¸ xuÊt b¸n, hµng göi b¸n ®· tiªu thô tÝnh chung cho tõng môc ®Ých xuÊt, kh«ng tÝnh riªng cho tõng lo¹i thµnh phÈm, hµng ho¸. HÖ sè gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ sau: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt kho ®­îc tÝnh nh­ sau: * Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n: - Chøng tõ sö dông: KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n ë Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn th­êng sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n sau: + PhiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé + Ho¸ ®¬n GTGT, hîp ®ång kinh tÕ + ThÎ kho... - Sæ kÕ to¸n sö dông: + B¸o c¸o NhËp - XuÊt - Tån kho thµnh phÈm, hµng göi b¸n. + B¶ng tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ xuÊt kho thµnh phÈm, hµng göi b¸n. + Sæ c¸i TK 155, TK 157... - Tµi kho¶n sö dông: Nhµ m¸y ThiÕt bÞ B­u ®iÖn sö dông c¸c TK sau cho kÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n: + TK 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ho¸, thµnh phÈm, dÞch vô ®· b¸n (®­îc chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc ®· ®­îc thanh to¸n) vµ kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n sang TK 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. + TK 155 - Thµnh phÈm: Ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng thµnh phÈm trong kú. + TK 156 - Hµng ho¸: Ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng hµng ho¸ trong kú. + TK 152 - Nguyªn vËt liÖu: ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh biÕn ®éng nguyªn vËt liÖu trong kú. Ngoµi ra, nhµ m¸y cßn sö dông mét sè tµi kho¶n liªn quan kh¸c: TK 154, 157... - Tr×nh tù kÕ to¸n: a. Ph­¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp. Theo ph­¬ng thøc nµy, khi c¸ nh©n, ®¬n vÞ cã nhu cÇu hoÆc c¨n cø vµo hîp ®ång mua hµng ®· ký kÕt, kh¸ch hµng lªn phßng kÕ to¸n lµm thñ tôc mua hµng. KÕ to¸n c¨n cø yªu cÇu, hîp ®ång, biÓu gi¸ quy ®Þnh viÕt phiÕu xuÊt kho cho kh¸ch hµng. PhiÕu xuÊt kho nµy ®­îc viÕt thµnh 3 liªn: - Liªn 1: L­u quyÓn gèc - Liªn 2: Giao cho kh¸ch hµng - Liªn 3: dïng ®Ó thanh to¸n néi bé Kh¸ch nhËn liªn 2, liªn 3 xuèng kho nhËn hµng. Thñ kho ký x¸c nhËn giao hµng, chuyÓn l¹i cho kh¸ch hµng liªn 2 ®Ó xuÊt tr×nh b¶o vÖ khi mang hµng ra khái nhµ m¸y ®Ó tha._.