Hoàn thiện hoạt động Nhập khẩu máy móc thiết bị tại Tổng Công ty đầu tư xây dựng cấp thoát nước & môi trường Việt Nam (VIWASEEN)

Lêi më ®Çu §Êt n­íc ta ®· chÝnh thøc trë thµnh viªn thø 150 cña tæ chøc th­¬ng m¹i ThÕ giíi WTO.§iÒu ®ã cho thÊy râ ph­¬ng h­íng vµ môc tiªu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta lµ rÊt ®óng ®¾n vµ phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan. Tuy nhiªn, tr­íc nh÷ng biÕn ®æi to lín cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi theo xu h­íng khu vùc ho¸ vµ toµn cÇu ho¸, ®· ®­a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®øng tr­íc nh÷ng th¸ch thøc lín lao còng nh­ më ra nh÷ng c¬ héi míi cho sù ph¸t triÓn. NÕu biÕt n¾m b¾t lÊy nh÷ng c¬ héi Êy th× cã thÓ coi ®©y lµ ®éng lùc ®Ó thóc ®Èy néi lùc cña ®Êt n­íc ph¸t triÓn. §ång thêi nã còng cã thÓ trë thµnh t¸c ®éng ng­îc l¹i nÕu nh­ n¾m b¾t c¸c c¬ héi Êy kh«ng kÞp thêi hoÆc kh«ng ®óng c¸ch. V× vËy, trong nÒn kinh tÕ më ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cã thÓ héi tô c¶ hai t¸c ®éng trªn. NÕu nh­ xuÊt khÈu gãp phÇn t¨ng thu ngo¹i tÖ cho ®Êt n­íc th× nhËp khÈu gióp cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®­îc më réng vµ hiÖu qu¶, ®ång thêi nhËp khÈu cho phÐp bæ xung nh÷ng s¶n phÈm hµng ho¸ trong n­íc ch­a s¶n xuÊt ®­îc hoÆc s¶n xuÊt kh«ng cã hiÖu qu¶, ®em l¹i lîi Ých cho c¸c bªn tham gia. §Æc biÖt ®èi víi ViÖt Nam lµ mét quèc gia ®ang ph¸t triÓn, ®ang tiÕn trªn con ®­êng c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc trong khi s¶n xuÊt c«ng nghiÖp ch­a ph¸t triÓn th× nhu cÇu vÒ hµng nhËp kh©ñ vÉn cßn cao. Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc trùc thuéc Bé x©y dùng, Tæng c«ng ty ®Çu t­ x©y dông cÊp tho¸t n­íc vµ m«I tr­êng ViÖt Nam VIWASEEN ®· sím kh¼ng ®Þnh ®­îc vai trß cña m×nh trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc. Ho¹t ®éng nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty kh«ng nh÷ng mang l¹i lîi nhuËn cho doanh nghiÖp mµ cßn mang l¹i lîi Ých cho nÒn kinh tÕ c¶ n­íc. §Ó khai th¸c triÖt ®Ó lîi thÕ cña viÖc nhËp khÈu hµng ho¸ trong lÜnh vùc x©y dùng cÊp tho¸t n­íc, nh»m tõng b­íc n©ng cao c¬ së h¹ tÇng trong n­íc, viÖc ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng nhËp khÈu nguyªn v©t m¸y mãc thiÕt bÞ vµ ®Ò ra gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng nµy cã tÇm quan träng ®Æc biÖt vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc. Do ®ã em xin chän ®Ò tµi “Hoµn thiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i Tæng c«ng ty ®Çu t­ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng ViÖt Nam”. §Ò tµi tËp trung nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ cña Tæng c«ng ty VIWASEEN trong nÒn kinh tÕ më cña ViÖt Nam. Trªn c¬ së ph©n tÝch thùc tr¹ng, c¸c mÆt ­u nh­îc ®iÓm cña ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu nguyªn vËt liÖu cña Tæng c«ng ty trong nh÷ng n¨m võa qua ®Ó ®Ò xuÊt c¸c quan ®iÓm, nh÷ng gi¶i ph¸p míi nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i Tæng c«ng ty theo yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ më hiÖn nay. Néi dung cña ®Ò tµi ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt luËn bao gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I : Kh¸i qu¸t chung vÒ nhËp khÈu. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i Tæng c«ng ty VIWASEEN. Ch­¬ng III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i Tæng c«ng ty VIWASEEN trong thêi gian tíi. Ch­¬ng I KH¸I QU¸T CHUNG VÒ NHËP KHÈU I. NHËP KHÈU Vµ VAI TRß CñA NHËP KHÈU 1. Kh¸i niÖm nhËp khÈu: NhËp khÈu lµ ho¹t ®éng kinh doanh bu«n b¸n trªn ph¹m vi quèc tÕ.Nã kh«ng ph¶i lµ hµnh vi mua b¸n ®¬n lÎ mµ lµ mét hÖ thèng c¸c quan hÖ mua b¸n trong mét nÒn kinh tÕ cã tæ chøc c¶ bªn trong lÉn bªn ngoµi mét quèc gia. VËy thùc chÊt ë ®©y, nhËp khÈu hµng ho¸ lµ viÖc mua b¸n hµng ho¸ tõ c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸c c«ng ty n­íc ngoµi vµ tiÕn hµnh tiªu thô hµng ho¸ nhËp khÈu t¹i thÞ tr­êng néi ®Þa hoÆc t¸i xuÊt khÈu víi môc ®Ých thu lîi nhuËn vµ nèi liÒn s¶n xuÊt vµ tiªu dïng cïng víi nhau. Môc tiªu cña ho¹t ®éng nhËp khÈu lµ viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ ngo¹i tÖ tiÕt kiÖm ®Ó nhËp khÈu vËt t­ hµng ho¸ phôc vô cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng vµ ®êi sèng nh©n d©n trong n­íc, ®ång thêi b¶o ®¶m cho viÖc ph¸t triÓn nhÞp nhµng vµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, b¶o vÖ c¸c ngµnh s¶n xuÊt trong n­íc,gi¶i quyÕt sù khan hiÕm cña thÞ tr­êng néi ®Þa. Ho¹t ®éng nhËp khÈu ®­îc tæ chøc thùc hiÖn víi nhiÒu kh©u nghiÖp vô kh¸c nhau, tõ kh©u nghiªn cøu ®iÒu tra, tiÕp cËn thÞ tr­êng n­íc ngoµi, lùa chän b¹n hµng, hµng ho¸ nhËp khÈu, tiÕn hµnh giao dÞch ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång cho tíi khi hoµn thµnh thñ tôc thanh to¸n. Mçi kh©u nghiÖp vô ph¶i ®­îc nghiªn cøu thùc hiÖn ®Çy ®ñ, kü cµng vµ ®Æt trong mèi quan hÖ lÉn nhau, tranh thñ n¾m b¾t ®­îc lîi thÕ... 2. Mét sè h×nh thøc nhËp khÈu chñ yÕu: Trong ho¹t ®éng nhËp khÈu,cã nhiÒu h×nh thøc nhËp khÈu kh¸c nhau ®Ó doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän. Mçi h×nh thøc nhËp khÈu cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ nh­îc ®iÓm riªng, bëi vËy doanh nghiÖp cÇn ph¶i tuú tõng tr­êng hîp mµ ¸p dông h×nh thøc nµo cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Sau ®©y lµ mét sè h×nh thøc nhËp khÈu c¬ b¶n vµ phæ biÕn nhÊt: 2.1. NhËp khÈu tù doanh: NhËp khÈu tù doanh lµ h×nh thøc nhËp khÈu mµ trong ®ã doanh nghiÖp thùc hiÖn toµn bé qu¸ tr×nh nhËp khÈu tõ nghiªn cøu thÞ tr­êng ®Ó mua hµng ho¸ ®Õn b¸n ®­îc hµng ho¸ vµ cã doanh thu tõ vèn cña m×nh. H×nh thøc nhËp khÈu nµy cã ­u ®iÓm lµ nã ®¶m b¶o tÝnh tù chñ trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp chñ ®éng trong viÖc nhËp hµng vµ tiªu thô hµng ho¸, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. Bªn c¹nh ®ã, h×nh thøc nµy còng cßn béc lé mét sè nh­îc ®iÓm nh­: DÔ x¶y ra rñi ro, sai lÇm trong kinh doanh do mét sè c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu kh«ng ®­îc chuÈn bÞ tèt nh­: Nghiªn cøu thÞ tr­êng hµng ho¸ trong n­íc, vÒ thÞ tr­êng n­íc ngoµi, vÒ b¹n hµng, vÒ mÆt hµng kinh doanh.... 2.2. NhËp khÈu uû th¸c: NhËp khÈu uû th¸c lµ h×nh thøc nhËp khÈu mµ trong ®ã c«ng ty ®ãng vai trß lµ ng­êi trung gian vµ tiÕn hµnh c¸c nghiÖp vô nhËp khÈu hµng ho¸ theo yªu cÇu cña ng­êi trong n­íc uû th¸c. Trong ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy c«ng ty kh«ng ph¶i sö dông vèn cña m×nh vµ sau khi hoµn thµnh c«ng viÖc theo tho¶ thuËn th× ®­îc h­ëng phÝ uû th¸c. H×nh thøc nhËp khÈu nµy tr­íc ®©y ®ãng vai trß quan träng trong ho¹t ®éng nhËp khÈu cña ®a sè c«ng ty xuÊt nhËp khÈu do nhu cÇu nhËp khÈu cña c¸c ®¬n vÞ trong n­íc rÊt lín, trong khi ®ã kh«ng ph¶i ®¬n vÞ nµo còng cã thÓ thùc hiÖn nhËp khÈu do hä kh«ng cã chøc n¨ng hay do sù h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é c¸n bé, tæ chøc...Bëi vËy mét sè c«ng ty xuÊt nhËp khÈu ®· thùc hiÖn nhËp khÈu uû th¸c cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c, gãp phÇn vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng v­íng m¾c ®ã cho c¸c doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong qu¸ tr×nh nhËp khÈu. Tuy nhiªn hiÖn nay t×nh tr¹ng chung ë c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu lµ kim ng¹ch nhËp khÈu uû th¸c ®ang gi¶m xuèng do mét sè nguyªn nh©n sau ®©y: sau khi nghÞ ®Þnh 57/CP ra ®êi n¨m 1998 vµ cã hiÖu lùc th× nhiÒu doanh nghiÖp ®· cã quyÒn nhËp khÈu trùc tiÕp ®a sè c¸c lo¹i mÆt hµng, trong khi ®ã nghiÖp vô trong ho¹t ®éng nhËp khÈu trùc tiÕp ë c¸c c«ng ty ngµy cµng ®­îc hoµn thiÖn. MÆt kh¸c, do phÝ uû th¸c cao còng nh­ mét sè nguyªn nh©n kh¸c còng lµm cho h×nh thøc nhËp khÈu nµy kh«nh cßn lµ h×nh thøc nhËp khÈu quan träng trong c¸c doanh nghiÖp xuÊt nhËp khÈu. 2.3. NhËp khÈu ®æi hµng: NhËp khÈu ®æi hµng lµ h×nh thøc nhËp khÈu mµ trong ®ã nhËp khÈu kÕt hîp chÆt chÏ víi xuÊt khÈu, ng­êi b¸n ®ång thêi lµ ng­êi mua, l­îng hµng trao ®æi cã gi¸ trÞ t­¬ng ®­¬ng, ë ®©y môc ®Ých kh«ng chØ lµ nhËp khÈu ®­îc hµng ho¸ cÇn thiÕt mµ cßn lµ ®Ó tiªu thô hµng xuÊt khÈu vµ ®ì ph¶i vay vèn ngo¹i tÖ. Khi dïng h×nh thøc nhËp khÈu nµy, doanh nghiÖp ®­îc tÝnh c¶ kim ng¹ch nhËp khÈu vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu. Tuy nhiªn, ®Ó ®¶m b¶o hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn, ng­êi ta ®Ò ra mét sè biÖn ph¸p sau ®Ó ®¶m b¶o thùc hiÖn hîp ®ång nh­ sau: + Dïng th­ tÝn dông th­¬ng m¹i ®èi øng. + Dïng ng­êi thø ba ®Ó khèng chÕ chøng tõ së h÷u hµng ho¸. + Dïng mét tµi kho¶n ®Æc biÖt ë ng©n hµng ®Ó theo dâi viÖc giao hµng cña hai bªn vµ ®­îc kiÓm tra, ®¸nh gi¸ l¹i ë cuèi mét kú nhÊt ®Þnh. + Ph¹t vÒ viÖc giao hµng thiÕu hoÆc giao hµng chËm. 2.4. NhËp khÈu t¸i xuÊt: NhËp khÈu t¸i xuÊt lµ h×nh thøc xuÊt khÈu trë ra n­íc ngoµi nh÷ng hµng ho¸ tr­íc ®©y ®· nhËp khÈu, ch­a qua chÕ biÕn ë n­íc t¸i xuÊt. H×nh thøc nhËp khÈu nµy bao gåm c¶ hai ho¹t ®éng nhËp khÈu vµ xuÊt khÈu, víi môc ®Ých thu vÒ mét sè ngo¹i tÖ lín h¬n vèn bá ra ban ®Çu. H×nh thøc nhËp khÈu nµy cã ­u ®iÓm lµ n­íc nhËp khÈu sÏ ®­îc phÇn lêi do chªnh lÖch gi÷a gi¸ b¸n víi n­íc nhËp khÈu vµ n­íc xuÊt khÈu, ®ång thêi nhËn ®­îc l·i suÊt tiÒn göi trong thêi gian hµng ho¸ l­u chuyÓn gi÷a hai n­íc xuÊt kh©ñ vµ nhËp khÈu. Nh­ng h×nh thøc nµy còng cã h¹n chÕ, ®©y lµ h×nh thøc nhËp khÈu rÊt khã kh¨n vµ phøc t¹p, ®ßi hái sù nh¹y bÐn t×nh h×nh thÞ tr­êng vµ gi¸ c¶, sù chÝnh x¸c vµ chÆt chÏ trong hîp ®ång mua b¸n, ngoµi ra cã nh÷ng quy ®Þnh rÊt chÆt chÏ cña Nhµ n­íc vÒ ho¹t ®éng nµy. Ngoµi c¸c h×nh thøc nhËp khÈu trªn ®©y, ho¹t ®éng nhËp khÈu cßn cã mét sè h×nh thøc kh¸c nh­ gia c«ng quèc tÕ, nhËp khÈu liªn doanh.... 3. Vai trß cña nhËp khÈu: 3.1. §èi víi doanh nghiÖp: Vai trß cña nhËp khÈu ®­îc kh¼ng ®Þnh cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ còng nh­ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®ã lµ: + Một là: NhËp khÈu gióp doanh nghiÖp cã ®­îc c«ng nghÖ s¶n xuÊt hiÖn ®¹i ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ t¨ng n¨ng lùc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng. + Hai là: Th«ng qua nhËp khÈu, doanh nghiÖp cã c¬ héi më réng quan hÖ bu«n b¸n kinh doanh víi nhiÒu ®èi t¸c n­íc ngoµi, dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh c¸c liªn doanh, liªn kÕt gi÷a c¸c chñ thÓ trong vµ ngoµi n­íc, tõ ®ã gióp doanh nghiÖp cã kinh nghiÖm trong c«ng t¸c qu¶n lý còng nh­ trong viÖc ho¹ch ®Þnh c¸c chiÕn l­îc kinh doanh. +Ba là: NhËp khÈu gióp doanh nghiÖp t¨ng doanh thu vµ lîi nhuËn th«ng qua viÖc ®¸p øng c¸c nhu cÇu cña x· héi tõ ®ã t¨ng vèn kinh doanh cho doanh nghiÖp còng nh­ t¨ng thu nhËp vµ n©ng cao møc sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. 3.2. §èi víi nÒn kinh tÕ quèc gia: NhËp khÈu lµ mét trong hai ho¹t ®éng quan träng cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng nªn nã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi s¶n xuÊt vµ ®êi sèng cña mçi quèc gia. Mçi quèc gia muèn t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ cÇn ph¶i cã 4 ®iÒu kiÖn lµ: + Nguån nh©n lùc, + Tµi nguyªn, + Vèn, +Kü thuËt c«ng nghÖ. Nh­ng kh«ng ph¶i quèc gia nµo còng cã ®ñ 4 ®iÒu kiÖn trªn. Bëi vËy, nhËp khÈu lµ con ®­êng ng¾n nhÊt gióp c¸c n­íc cã ®­îc c¸c ®iÒu kiÖn cßn thiÕu cña nÒn kinh tÕ vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh tÕ. NhËp khÈu cho phÐp khai th¸c tiÒm n¨ng thÕ m¹nh cña c¸c n­íc trªn thÕ giíi, bæ xung nh÷ng hµng ho¸ mµ trong n­íc kh«ng s¶n xuÊt ®­îc, s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu hoÆc thay thÕ nh÷ng hµng ho¸ mµ trong n­íc cã thÓ s¶n xuÊt ®­îc nh­ng kh«ng hiÖu qu¶, lµm cho thÞ tr­êng hµng ho¸ trong n­íc phong phó vÒ chñng lo¹i, quy c¸ch vµ ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. NhËp khÈu còng t¹o ®iÒu kiÖn cho ph©n c«ng lao ®éng vµ hîp t¸c quèc tÕ, ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh cña mçi quèc gia trªn c¬ së chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. §èi víi ViÖt Nam, mét n­íc mµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cßn thÊp th× vai trß cña nhËp khÈu ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c khÝa c¹nh sau: +Thứ nhất: NhËp khÈu vèn, thiÕt bÞ kü thuËt c«ng nghÖ tiªn tiÕn thóc ®Èy qu¸ tr×nh x©y dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt, chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸-hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. Nguån vèn ®­îc nhËp khÈu cã thÓ ®­îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån: ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI), vay nî, c¸c nguån viÖn trî, thu tõ ho¹t ®éng du lÞch, dÞch vô thu ngo¹i tÖ trong n­íc. +Thứ hai: NhËp khÈu võa ®¶m b¶o ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, võa ®¸p øng cho c¸c nhu cÇu ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng cña nh©n d©n, gióp gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng, c¶i thiÖn vµ n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu dïng, møc sèng cña nh©n d©n. +Thứ ba: NhËp khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ ®èi ngo¹i. NhËp khÈu thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu, t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho xuÊt khÈu hµng ViÖt Nam ra n­íc ngoµi, còng nh­ gãp phÇn hoµn thiÖn c¸c c¬ chÕ qu¶n lý, chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Nhµ n­íc vµ cña mçi ®Þa ph­¬ng th«ng qua c¸c ®ßi hái hîp lý cña c¸c chñ thÓ tham gia nhËp khÈu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. * Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, viÖc xuÊt nhËp khÈu mang l¹i nhiÒu lîi Ých còng nh­ nh÷ng bÊt lîi cho mçi quèc gia do nã ph¶i ®«Ý ®Çu víi mét hÖ thèng kinh tÕ kh¸c tõ bªn ngoµi mµ c¸c chñ thÓ trong n­íc tham gia kh«ng dÔ dµng khèng chÕ ®­îc. V× vËy, ®Ó ph¸t huy ®­îc vai trß cña m×nh, ho¹t ®éng nhËp khÈu ph¶i ®¶m b¶o mét sè yªu cÇu nhÊt ®Þnh, tøc lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®óng c¸c nguyªn t¾c trong ho¹t ®éng nhËp khÈu sao cho phï hîp víi lîi Ých cña doanh nghiÖp còng nh­ lîi Ých cu¶ toµn x· héi: + Thø nhÊt: nhËp khÈu ph¶i ®¶m b¶o tiÕt kiÖm vµ hiÖu qu¶ trong sö dông vèn. Lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn, vèn lµ mét trong nh÷ng nh©n tè mµ ViÖt Nam ®ang cßn thiÕu, bëi vËy yªu cÇu tiÕt kiÖm lµ mét vÊn ®Ò c¬ b¶n cña quèc gia còng nh­ cña doanh nghiÖp. + Thø hai: chØ nhËp khÈu nh÷ng thiÕt bÞ kü thuËt tiªn tiÕn hiÖn ®¹i, tr¸nh nhËp khÈu nh÷ng c«ng nghÖ l¹c hËu mµ c¸c n­íc ®ang t×m c¸ch th¶i ra hay kh«ng phï hîi víi ®iÒu kiÖn n­íc ta. + Thø ba: nhËp khÈu nh»m b¶o vÖ vµ thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn, t¨ng xuÊt khÈu. NhËp khÈu cÇn ®i ®«i víi tranh thñ lîi thÕ cña ®Êt n­íc trong tõng thêi kú ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu trong n­íc, võa b¶o hé vµ më réng s¶n xuÊt trong n­íc ®ång thêi t¹o ra nguån hµng xuÊt khÈu, më réng thÞ tr­êng ngoµi n­íc vµ thóc ®Èy xuÊt khÈu ph¸t triÓn. II. NH÷NG NéI DUNG CHÝNH CñA HO¹T ®éng nhËp khÈu XuÊt nhËp khÈu lµ viÖc mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô víi n­íc ngoµi nh»m ph¸t triÓn s¶n xuÊt, kinh doanh vµ ®êi sèng. Bëi vËy, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu, yªu cÇu doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c kh©u nghiÖp vô trong qu¸ tr×nh kinh doanh. 1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng: 1.1. Nghiªn cøu thÞ tr­êng Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ ho¹t ®éng ®Çu tiªn cÇn thiÕt ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo muèn tham gia vµo thÞ tr­êng. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i nhËp khÈu ®Ó b¸n l¹i kiÕm lêi th× thÞ tr­êng nghiªn cøu bao gåm c¶ thÞ tr­êng trong n­íc vµ thÞ tr­êng quèc tÕ. * Nghiªn cøu thÞ tr­êng trong n­íc x¸c ®Þnh mÆt hµng nhËp khÈu: Nghiªn cøu thÞ tr­êng lµ qu¸ tr×nh thu thËp th«ng tin sè liÖu vÒ thÞ tr­êng, so s¸nh vµ ph©n tÝch nh÷ng sè liÖu ®ã vµ rót ra kÕt luËn. Tõ ®ã gióp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®­îc nhu cÇu cô thÓ vÒ: + MÆt hµng mµ thÞ tr­êng trong n­íc cÇn. + Quy c¸ch, chñng lo¹i. + Sè l­îng. + Thêi h¹n tiªu dïng. + Gi¸ c¶. + §­êng biÓu diÔn chu kú sèng cña mÆt hµng. ViÖc thu thËp ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng trong n­íc cã ý nghÜa rÊt quan träng cho viÖc ra quyÕt ®Þnh trong kinh doanh v× ®©y lµ thÞ tr­êng ®Çu ra cña doanh nghiÖp. * Nghiªn cøu thÞ tr­êng quèc tÕ; Nghiªn cøu thÞ tr­êng hµng ho¸ quèc tÕ cã rÊt nhiÒu ý nghÜa trong viÖc ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c quan hÖ kinh tÕ, ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c nhËp khÈu hµng ho¸ cña mçi doanh nghiÖp. Môc ®Ých cña c«ng viÖc nµy lµ lùa chän ®­îc nguån hµng nhËp khÈu vµ ®èi t¸c giao dÞch mét c¸ch tèt nhÊt. V× ®©y lµ thÞ tr­êng n­íc ngoµi nªn viÖc nghiªn cøu gÆp ph¶i mét sè khã kh¨n vµ kh«ng ®­îc kü l­ìng nh­ thÞ tr­êng trong n­íc. Doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt c¸c th«ng tin vÒ: - M«i tr­êng kinh doanh cña n­íc mµ doanh nghiÖp ®Þnh nhËp khÈu bao gåm : + §iÒu kiÖn vÒ chÝnh trÞ vµ ph¸p luËt. + §iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ: sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, sù ph¸t triÓn cña ngo¹i th­¬ng. + §iÒu kiÖn vÒ vÞ trÝ ®Þa lý: yÕu tè nµy cho phÐp doanh nghiÖp gi¶m c¸c chi phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm. + §iÒu kiÖn vÒ con ng­êi vµ t©m lý, tËp qu¸n th­¬ng m¹i. + §iÒu kiÖn vÒ kü thuËt vµ c«ng nghÖ. C¸c ®iÒu kiÖn trªn lµ nh÷ng nh©n tè “kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®­îc” ®èi víi doanh nghiÖp nh­ng nã cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. Bëi vËy, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®iÒu khiÓn vµ ®¸p øng c¸c nh©n tè ®ã. - §èi t¸c kinh doanh: trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, b¹n hµng hay kh¸ch hµng nãi chung lµ nh÷ng ng­êi cã quan hÖ giao dÞch víi doanh nghiÖp nh»m thùc hiÖn c¸c quan hÖ hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô, c¸c ho¹t ®éng hîp t¸c kinh tÕ, khoa häc kü thuËt liªn quan ®Õn cung cÊp hµng ho¸. ViÖc lùa chän ®èi t¸c ®Ó giao dÞch dùa trªn c¬ së nghiªn cøu: + T×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña h·ng, lÜnh vùc vµ ph¹m vi kinh doanh ®Ó thÊy ®­îc kh¶ n¨ng cung cÊp l©u dµi, th­êng xuyªn, kh¶ n¨ng ®Æt hµng vµ liªn doanh liªn kÕt. + Søc m¹nh vÒ tµi chÝnh, c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña ®èi t¸c cho phÐp thÊy ®­îc nh÷ng ­u thÕ trong tho¶ thuËn gi¸ c¶, ®iÒu kiÖn thanh to¸n. + Th¸i ®é vµ quan ®iÓm kinh doanh, uy tÝn trong quan hÖ kinh doanh cña ®èi t¸c. Ngoµi ra viÖc lùa chän ®èi t¸c cßn dùa vµo kinh nghiÖm cña ng­êi nghiªn cøu vµ truyÒn thèng mua b¸n cña doanh nghiÖp. - X¸c ®Þnh vµ dù b¸o c¸c biÕn ®éng cña quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi: §©y thùc chÊt lµ viÖc nghiªn cøu dung l­îng thÞ tr­êng hµng ho¸. Nghiªn cøu dung l­îng thÞ tr­êng hµng ho¸ cÇn x¸c ®Þnh nhu cÇu vµ nguån hµng mét c¸ch thùc tÕ, x¸c ®Þnh toµn bé l­îng hµng ho¸ b¸n ra trªn thÞ tr­êng ®«i víi s¶n phÈm kÓ c¶ dù tr÷, xu h­íng biÕn ®éng trong tõng thêi ®iÓm, tõng vïng vµ tõng lÜnh vùc s¶n xuÊt tiªu dïng. Cïng víi viÖc n¾m b¾t nhu cÇu lµ viÖc n¾m b¾t kh¶ n¨ng cung cÊp cña thÞ tr­êng (bao gåm viÖc xem xÐt ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, kh¶ n¨ng cña s¶n xuÊt hµng thay thÕ, kh¶ n¨ng lùa chän mua b¸n) vµ tÝnh chÊt thêi vô cña s¶n xuÊt, tiªu dïng hµng ho¸ ®ã trªn thÞ tr­êng thÕ giíi ®Ó cã biÖn ph¸p thÝch hîp cho tõng giai ®o¹n, ®¶m b¶o cho viÖc nhËp khÈu cã hiÖu qu¶. Dung l­îng thÞ tr­êng kh«ng æn ®Þnh, nã chÞu t¸c ®éng cña nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau trong nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh ®ã lµ: c¸c nh©n tè lµm dung l­îng thÞ tr­êng biÕn ®éng cã tÝnh chÊt chu kú nh­ sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ, tÝnh thêi vô cña s¶n xuÊt, l­u th«ng vµ ph©n phèi hµng ho¸. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng l©u dµi nh­ tiÕn bé khoa häc kü thuËt, c¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc, thÞ hiÕu, tËp qu¸n cña ng­êi tiªu dïng, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt hµng thay thÕ.C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng t¹m thêi ®èi víi dung l­îng thÞ tr­êng nh­ hiÖn t­îng ®Çu c¬, c¸c yÕu tè tù nhiªn: thiªn tai, lò lôt, h¹n h¸n,..., c¸c yÕu tè vÒ chÝnh trÞ-x· héi. - Nghiªn cøu gi¸ c¶ hµng ho¸ nhËp khÈu: xu h­íng biÕn ®éng gi¸ c¶ cña hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi rÊt phøc t¹p. Trong cïng mét thêi gian, gi¸ c¶ hµng ho¸ cã thÓ biÕn ®éng theo nh÷ng h­íng tr¸i ng­îc nhau víi nh÷ng møc ®é nhiÒu Ýt kh¸c nhau. Thªm vµo ®ã lµ viÖc n¾m b¾t t×nh h×nh vµ xu h­íng biÕn ®éng cña gi¸ c¶ thÞ tr­êng thÕ giíi lµ hÕt søc khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Gi¸ c¶ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Bëi vËy, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lu«n lu«n theo dâi sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶, ®ång thêi ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c, khoa häc møc gi¸ ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó cã thÓ dù ®o¸n ®­îc xu h­íng biÕn ®éng gi¸ c¶ cña mçi lo¹i hµng ho¸ trªn thÞ tr­êng thÕ giíi cÇn ph¶i dùa vµo kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ dù ®o¸n t×nh h×nh thÞ tr­êng hµng ho¸ còng nh­ c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn gi¸. Ngoµi viÖc x¸c ®Þnh tÝnh to¸n gi¸ nhËp khÈu hîp lý, doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m ®Õn tû suÊt ngo¹i tÖ hµng nhËp khÈu. NÕu tû suÊt ngo¹i tÖ hµng nhËp khÈu lín h¬n tû gi¸ hèi ®o¸i th× viÖc lùa chän mÆt hµng nhËp khÈu lµ cã hiÖu qu¶. Nghiªn cøu thÞ tr­êng hµng ho¸ thÕ giíi trong th­¬ng m¹i quèc tÕ nãi chung vµ nhËp khÈu nãi riªng lµ hÕt søc cÇn thiÕt vµ quan träng trong ho¹t ®éng kinh doanh. §ã lµ b­íc chuÈn bÞ, b­íc tiÒn ®Ò ®Ó xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ ®­îc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ do nã gióp doanh nghiÖp lùa chän ®­îc thÞ tr­êng, mÆt hµng kinh doanh, ®èi t¸c, gi¸ c¶, ph­¬ng phøc thanh to¸n vµ tÝn dông, luËt ¸p dông. 1.2. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu §Ó nghiªn cøu thÞ tr­êng , doanh nghiÖp cã thÓ thu thËp th«ng tin trong vµ ngoµi n­íc vµ cã thÓ ¸p dông mét trong hai ph­¬ng ph¸p sau ®Ó nghiªn cøu: a-Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i v¨n phßng: Thùc chÊt ®©y lµ viÖc thu thËp th«ng tin tõ c¸c nguån t­ liÖu, c¶ xuÊt b¶n vµ kh«ng xuÊt b¶n. §©y lµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu phæ th«ng, bÊt kú doanh nghiÖp nµo khi tham gia vµo thÞ tr­êng ®Òu ph¶i sö dông ph­¬ng ph¸p nµy v× nã Ýt tèn kÐm vÒ thêi gian, chi phÝ vµ cho phÐp doanh nghiÖp cã thÓ nh×n ®­îc kh¸i qu¸t thÞ tr­êng mÆt hµng cÇn nghiªn cøu. Tuy nhiªn nã còng cã nh­îc ®iÓm ®ã lµ th«ng tin kh«ng cËp nhËt, møc ®é tin cËy cã h¹n vµ ph­¬ng ph¸p mang tÝnh lý thuyÕt. b-Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i hiÖn tr­êng: §©y lµ ph­¬ng ph¸p thu thËp th«ng tin th«ng qua viÖc quan s¸t tiÕp xóc víi mäi ng­êi trªn th­¬ng tr­êng. Ph­¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®­îc c¸c nh­îc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p trªn nh­ng ®©y lµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu phøc t¹p vµ rÊt tèn kÐm, kh«ng ph¶i doanh nghiÖp nµo còng cã thÓ thùc hiÖn ®­îc do nã phô thuéc vµo kh¶ n¨ng tµi chÝnh còng nh­ tr×nh ®é c¸n bé nghiªn cøu cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng, cÇn ph¶i kÕt hîp c¶ hai ph­¬ng ph¸p trªn ®Ó h¹n chÕ thiÕu sãt vµ ph¸t huy ®­îc ®iÓm m¹nh cña mçi ph­¬ng ph¸p, tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c nghiªn cøu thÞ tr­êng. 2. LËp ph­¬ng ¸n kinh doanh: C¨n cø vµo nh÷ng th«ng tin thu ®­îc trong viÖc nghiªn cøu thÞ tr­êng, lùa chän ®èi t¸c vµ c¸c quyÕt ®Þnh, môc tiªu mµ doanh nghiÖp ®· ®Ò ra ®Ó lËp ph­¬ng ¸n kinh doanh. Néi dung cña nã bao gåm nhiÒu c«ng viÖc bao gåm: + X¸c ®Þnh mÆt hµng nhËp khÈu + X¸c ®Þnh sè l­îng hµng nhËp khÈu. + Lùa chän thÞ tr­êng, b¹n hµng, ph­¬ng thøc giao dÞch,... + §Ò ra c¸c ph­¬ng ph¸p ®Ó ®¹t ®­îc môc tiªu kinh doanh. + S¬ bé ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ cña ho¹t ®éng nhËp khÈu. 3. Giao dÞch vµ ký kÕt hîp ®ång. §Ó cã thÓ so¹n th¶o vµ ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång, tr­íc hÕt hai bªn ph¶i ®¹t ®­îc nh÷ng tho¶ thuËn chung trong bu«n b¸n. Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, hai bªn sÏ ®­a ra nh÷ng yªu cÇu, ý muèn cña m×nh ®Ó cïng xem xÐt, th¶o luËn ®Ó cïng thèng nhÊt lµm c¨n cø ®Ó so¹n th¶o mét hîp ®ång. Th«ng th­êng cã ba h×nh thøc ®µm ph¸n lµ: - §µm ph¸n qua th­ tÝn: hai bªn tiÕn hµnh giao dÞch trao ®æi th«ng qua th­ tõ, ®iÖn tÝn. - §µm ph¸n qua ®iÖn tho¹i. - §µm ph¸n b»ng gÆp gì trùc tiÕp: hai bªn tiÕn hµnh trùc tiÕp gÆp gì, trao ®æi, bµn b¹c, thèng nhÊt vµ ký kÕt hîp ®ång. H×nh thøc ®µm ph¸n qua th­ tÝn, ®iÖn tho¹i chØ ®­îc sö dông trong tr­êng hîp ®èi t¸c lµ b¹n hµng l©u n¨m, quan hÖ tèt. GÆp gì trùc tiÕp ®Ó ®µm ph¸n th­êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng hîp ®ång cã gi¸ trÞ lín, néi dung phøc t¹p, cã nhiÒu kho¶n ph¶i gi¶i thÝch cÆn kÏ. Mçi h×nh thøc giao dÞch ®Òu cã nh÷ng ­u ®iÓm vµ h¹n chÕ kh¸c nhau, tuú theo tõng tr­êng hîp mµ doanh nghiÖp sö dông c¸c h×nh thøc trªn sao cho cã ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. * Trong bu«n b¸n quèc tÕ, nh÷ng b­íc giao dÞch chñ yÕu th­êng diÔn ra nh­ sau: 1- Hái gi¸: ®©y lµ viÖc ng­êi mua ®Ò nghÞ ng­êi b¸n b¸o cho m×nh gi¸ c¶ vµ c¸c ®iÒu kiÖn ®Ó mua hµng. Néi dung cña hái gi¸ cã thÓ gåm: tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l­îng, thêi gian giao hµng mong muèn. Gi¸ c¶ mµ ng­êi mua cã thÓ tr¶ cho mÆt hµng ®ã th­êng ®­îc gi÷ kÝn, nh­ng ®Ó tr¸nh mÊt thêi gian hái ®i hái l¹i, ng­êi mua nªn nªu râ ®iÒu kiÖn mµ m×nh mong muèn ®Ó lµm c¬ së cho viÖc ®Þnh gi¸ nh­: lo¹i tiÒn thanh to¸n, ph­¬ng thøc thanh to¸n, ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng.... Hái gi¸ kh«ng rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi hái gi¸ song kh«ng nªn hái qu¸ nhiÒu n¬i v× nh­ vËy sÏ t¹o ra c¬n sèt ¶o vÒ mÆt hµng ®ã mµ diÒu nµy kh«ng cã lîi cho ng­êi mua. 2- Ph¸t gi¸ hay cßn gäi lµ chµo hµng: lµ viÖc ng­êi b¸n thÓ hiÖn râ ý ®Þnh b¸n hµng cña m×nh. Trong chµo hµng ng­êi b¸n nªu râ: tªn hµng, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l­îng, gi¸ c¶, ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng, thêi h¹n giao hµng, thÓ thøc giao nhËn hµng, ®iÒu kiÖn thanh to¸n... Cã hai lo¹i chµo hµng lµ: + Chµo hµng cè ®Þnh: lµ viÖc chµo b¸n mét lo¹i hµng nhÊt ®Þnh cho mét ng­êi mua nhÊt ®Þnh. NÕu ng­êi mua chÊp nhËn chµo hµng ®ã th× hîp ®ång coi nh­ ®­îc giao kÕt. Ng­êi chµo hµng bÞ rµng buéc tr¸ch nhiÖm vµo lêi ®Ò nghÞ cña m×nh. + Chµo hµng tù do: lµ viÖc chµo b¸n mét l« hµng cho nhiÒu kh¸ch hµng. ViÖc kh¸ch hµng chÊp nhËn hoµn toµn ®iÒu kiÖn cña chµo hµng tù do kh«ng cã nghÜa lµ hîp ®ång ®­îc ký kÕt. Ng­êi mua còng kh«ng thÓ tr¸ch ng­êi b¸n nÕu sau ®ã ng­êi b¸n kh«ng ký kÕt hîp ®ång víi m×nh v× chµo hµng tù do kh«ng rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña ng­êi ph¸t ra nã. 3 - §Æt hµng: lêi ®Ò nghÞ ký kÕt hîp ®ång tõ phÝa ng­êi mua ®­îc ®­a ra d­íi h×nh thøc ®Æt hµng. Trong ®Æt hµng ng­êi mua nªu cô thÓ vÒ hµng ho¸ ®Þnh mua vµ tÊt c¶ nh÷ng néi dung cÇn thiÕt liªn quan ®Õn viÖc ký kÕt hîp ®ång. Trªn thùc tÕ, ng­êi ta chØ ®Æt hµng víi nh÷ng kh¸ch hµng cã quan hÖ th­êng xuyªn. 4- Hoµn gi¸: lµ mÆc c¶ vÒ gi¸ c¶ hoÆc c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng. Khi ng­êi nhËn ®­îc chµo hµng kh«ng chÊp nhËn hoµn toµn chµo hµng ®ã sÏ ®­a ra mét ®Ò nghÞ míi th× ®Ò nghÞ míi nµy gäi lµ tr¶ gi¸. Trong bu«n b¸n quèc tÕ, mçi lÇn giao dÞch th­êng tr¶i qua nhiÒu lÇn tr¶ gi¸ míi ®i ®Õn kÕt thóc. Nh­ vËy hoµn gi¸ bao gåm nhiÒu sù tr¶ gi¸. 5 - ChÊp nhËn: lµ sù ®ång ý hoµn toµn tÊt c¶ mäi ®iÒu kiÖn cña chµo hµng (hoÆc ®Æt hµng) mµ phÝa bªn kia ®­a ra. Khi ®ã hîp ®ång ®­îc x¸c lËp. 6- X¸c nhËn: sau khi hai bªn ®· thèng nhÊt tho¶ thuËn víi nhau vÒ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, cã ghi l¹i mäi ®iÒu ®· tho¶ thuËn råi göi cho bªn kia th× ®ã lµ v¨n b¶n x¸c nhËn. X¸c nhËn th­êng ®­îc lËp thµnh hai b¶n, bªn lËp x¸c nhËn ký tr­íc råi göi cho bªn kia. Bªn kia ký xong gi÷ l¹i mét b¶n vµ göi tr¶ l¹i mét b¶n. Sau khi giao dÞch ®µm ph¸n, nÕu hai bªn cã thiÖn chÝ vµ cã ®­îc tiÕng nãi chung th× sÏ ®i ®Õn ký kÕt hîp ®ång mua b¸n. 4. Hîp ®ång nhËp khÈu Hîp ®ång mua b¸n quèc tÕ lµ sù tho¶ thuËn cña nh÷ng ®­¬ng sù cã quèc tÞch kh¸c nhau, theo ®ã bªn b¸n cã nghÜa vô chuyÓn quyÒn së h÷u mét khèi l­îng hµng ho¸ nhÊt ®Þnh cho bªn mua vµ bªn mua cã mghÜa vô tr¶ tiÒn vµ nhËn hµng. Trong th­¬ng m¹i quèc tÕ, hîp ®ång ®­îc thµnh lËp b»ng v¨n b¶n, ®ã lµ chøng tõ cô thÓ vµ cÇn thiÕt vÒ sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn mua vµ b¸n. Mäi quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn ®­îc thÓ hiÖn râ rµng trong hîp ®ång sau khi hai bªn ®· ký kÕt trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ cïng cã lîi. V× vËy, hîp ®ång chÝnh lµ b»ng chøng ®Ó quy tr¸ch nhiÖm cho c¸c bªn khi cã tranh chÊp, vi ph¹m hîp ®ång. §ång thêi nã còng lµ c¬ së ®Ó thèng kª, theo dâi, kiÓm tra, ®«n ®èc viÖc thùc hiÖn hîp ®ång cña c¸c bªn. Cã thÓ ký kÕt hîp ®ång theo c¸c c¸ch sau: + Hai bªn ký kÕt vµo mét hîp ®ång mua b¸n. + Bªn mua x¸c nhËn th­ chµo hµng cña bªn b¸n. + Bªn b¸n x¸c nhËn ®¬n ®Æt hµng cña bªn mua. Th«ng th­êng mét hîp ®ång kinh doanh xuÊt nhËp khÈu bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n chÝnh sau: - Tªn hµng: lµ mét ®iÒu kho¶n quan träng cña hîp ®ång. Nã nãi lªn chÝnh x¸c ®èi t­îng mua b¸n trao ®æi. - PhÈm chÊt vµ c¸ch x¸c ®Þnh phÈm chÊt: lµ ®iÒu kho¶n quy ®Þnh mÆt chÊt cña hµng ho¸ mua b¸n. - Sè l­îng, träng l­îng vµ c¸ch x¸c ®Þnh. - §iÒu kiÖn giao hµng: quy ®Þnh thêi h¹n giao hµng, ®Þa ®iÓm giao hµng, ph­¬ng thøc giao hµng vµ ®iÒu kiÖn c¬ së giao hµng. - Gi¸ c¶ vµ c¸ch x¸c ®Þnh: quy ®Þnh ®ång tiÒn tÝnh gi¸, møc gi¸, ph­¬ng ph¸p x¸c ®Þnh gi¸ c¶, c¬ së cña gi¸ c¶ vµ viÖc gi¶m gi¸. - §iÒu kiÖn thanh to¸n: quy ®Þnh ®ång tiÒn thanh to¸n, ®Þa ®iÓm thanh to¸n, thêi h¹n thanh to¸n vµ ph­¬ng thøc thanh to¸n. - Bao b× vµ ký m· hµng ho¸: ®iÒu kho¶n nµy th­êng quy ®Þnh chÊt l­îng cña bao b×, ph­¬ng thøc cung cÊp bao b×, gi¸ c¶ cña bao b× vµ nh÷ng yªu cÇu ký m· hiÖu trªn bao b×. - KiÓm tra vµ gi¸m ®Þnh hµng ho¸: quy ®Þnh c¬ quan gi¸m ®Þnh hµng ho¸ vµ bªn thùc hiÖn viÖc gi¸m ®Þnh hµng ho¸. - Quy ®Þnh vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp, ph¹t vµ båi th­êng thiÖt h¹i. - Ngoµi ra cßn cã mét sè c¸c ®iÒu kho¶n kh¸c nh­ l¾p r¸p, b¶o hµnh.... §i kÌm víi hîp ®ång cã thÓ cã c¸c b¶n phô lôc, tµi liÖu kü thuËt. c¸c b¶n kª chi tiÕt,... tuú thuéc vµo tõng mÆt hµng vµ yªu cÇu cña c¸c bªn. 5. Thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu: Sau khi hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng ®­îc ký kÕt, ®¬n vÞ kinh doanh nhËp khÈu – víi t­ c¸ch lµ mét bªn ký kÕt- ph¶i tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång ®ã. §©y lµ mét c«ng viÖc phøc t¹p, nã ®ßi hái ph¶i tu©n thñ luËt quèc gia vµ quèc tÕ ®ång thêi ®¶m b¶o quyÒn lîi quèc gia vµ ®¶m b¶o uy tÝn kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn mét hîp ®ång nhËp khÈu, doanh nghiÖp ph¶i tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc sau: S¬ ®å 1: C¸c b­íc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu ChuÈn bÞ thñ tôc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu Më L/C §«n ®èc bªn b¸n hµng Thuª tÇu (NÕu cã quyÒn) Mua b¶o hiÓm (NÕu cã quyÒn ) Lµm thñ tôc h¶i quan Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i nÕu cã Lµm thñ tôc h¶i quan KiÓm tra hµng NhËn hµng Më L/C * ChuÈn bÞ thñ tôc kinh doanh xuÊt nhËp khÈu: Theo nghÞ ®Þnh 57/CP ra ngµy 31/7/98 cña ChÝnh phñ quy ®Þnh, c¸c doanh nghiÖp tham gia kinh doanh xuÊt nhËp khÈu kh«ng cÇn ph¶i xin giÊy phÐp (trõ c¸c hµng ho¸ cÊm xuÊt khÈu, nhËp khÈu hoÆc kinh doanh cã ®iÒu kiÖn) mµ thùc hiÖn ®¨ng ký m· sè kinh doanh xuÊt nhËp khÈu víi haØ quan tØnh, thµnh phè. Trong ®ã ®¨ng ký m· sè h¶i quan cho hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu trong ph¹m vi ®¨ng ký kinh doanh. NghÞ ®Þnh nµy còng quy ®Þnh chi tiÕt danh môc c¸c mÆt hµng cÊm xuÊt khÈu, nhËp khÈu hoÆc kinh doanh cã ®iÒu kiÖn. Nh­ vËy, ®èi víi nh÷ng hµng ho¸ th«ng th­êng khi tiÕn hµnh nhËp khÈu, doanh nghiÖp kh«ng cÇn ph¶i xin giÊy phÐp. §èi víi nh÷ng hµng ho¸ qu¶n lý b»ng h¹n ng¹ch, ®Ó nhËp khÈu doanh nghiÖp ph¶i cã ®­îc giÊy ph©n bæ h¹n ng¹ch vµ th­êng ph¶i ®¨ng ký tr­íc khi ký hîp ®ång. §Ó cã ®­îc h¹n ng¹ch nhËp khÈu, doanh nghiÖp ph¶i x©y dùng luËn chøng kinh tÕ kü thuËt xin cÊp h¹n ng¹ch ®­îc bé chñ qu¶n phª duyÖt vµ tr×nh ChÝnh phñ th«ng qua bé Th­¬ng m¹i. * Më th­ tÝn dông (L/C): Khi hîp ®ång nhËp khÈu quy ®Þnh tiÒn hµng thanh to¸n b»ng ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ th× bªn nhËp khÈu ph¶i më L/C theo yªu cÇu cña bªn xuÊt khÈu. L/C lµ mét v¨n b¶n ph¸p lý trong ®ã ng©n hµng theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng cña m×nh cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng­êi xuÊt khÈu nÕu hä xuÊt tr×nh bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi yªu cÇu ®Ò ra trong L/C. C¬ së ph¸p lý vµ néi dung ®Ó lµm ®¬n xin më L/C lµ hîp ®ång mua b¸n ký kÕt gi÷a ng­êi nhËp khÈu vµ ng­êi xuÊt khÈu. C¨n cø vµo yªu cÇu vµ néi dung cña ®¬n xin më L/C, ng©n hµng më L/C sÏ lËp ra mét bøc th­ tÝn dông vµ qua ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ®Ó th«ng b¸o vµ chuyÓn th­ tÝn dông ®Õn cho ng­êi xuÊt khÈu. * §«n ®èc phÝa b¸n giao hµng: §Ó qu¸ tr×nh nhËp khÈu ®óng tiÕn ®é nh­ ®· quy ®Þnh trong hîp ®ång th× ph¶i ®«n ®èc phÝa b¸n giao hµng theo ®óng sè l­îng, chÊt l­îng, quy c¸ch, bao b× vµ ®óng thêi h¹n. ViÖc giao hµng nh­ vËy míi ®¸p øng ®­îc ph­¬ng ¸n kinh doanh ®· ®Ò ra, kh«ng bá lì c¬ héi. * Thuª tµu vËn chuyÓn: HiÖn nay, do ®iÒu kiÖn n­íc ta cßn h¹n chÕ nh­ ®éi tµu ch­a ph¸t triÓn, kinh nghiÖm thuª tµu Ýt,... nªn chóng ta th­êng nhËp khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF, tøc lµ quyÒn thuª tµu thuéc vÒ ng­êi xuÊt khÈu NÕu nhËp khÈu theo ®iÒu kiÖn FOB th× chóng ta ph¶i thuª tµu dùa vµo c¸c c¨n cø sau: + Nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång. + §Æc ®iÓm cña hµng ho¸ mua b¸n. + §iÒu kiÖn vËn t¶i. Tuú thuéc vµo khèi l­îng vµ ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸ chuyªn chë mµ lùa chän thuª tµu cho phï hîp ®¶m b¶o an toµn, thuËn lîi, nhanh chãng. NÕu hµng ho¸ cã khèi l­îng lín, hµnh tr×nh kh«ng trïng víi hµnh tr×nh cña tµu chî th× cã thÓ thuª tµu chuyÕn. *._. Mua b¶o hiÓm: NÕu nhËp khÈu theo ®iÒu kiÖn CIF th× bªn nhËp khÈu còng kh«ng ph¶i mua b¶o hiÓm v× phÝ b¶o hiÓm ®· cã trong gi¸ CIF (do bªn xuÊt khÈu mua). Th«ng th­êng trong mua b¸n quèc tÕ, hµng ho¸ chñ yÕu ®­îc vËn chuyÓn b»ng ®­êng biÓn, hµnh tr×nh dµi lªnh ®ªnh trªn biÓn rÊt dÔ x¶y ra rñi ro, h­ háng, mÊt m¸t. V× vËy, viÖc mua b¶o hiÓm hµng ho¸ lµ rÊt cÇn thiÕt. Tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt cña hµng ho¸, ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn mµ mua b¶o hiÓm chuyÕn hay mua b¶o hiÓm bao. §Ó ký kÕt hîp ®ång b¶o hiÓm, cÇn n¾m v÷ng c¸c ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm. Cã ba ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm chÝnh lµ: b¶o hiÓm mäi rñi ro (®iÒu kiÖn A), b¶o hiÓm cã tæn thÊt riªng (®iÒu kiÖn B) vµ b¶o hiÓm miÔn tæn thÊt riªng (®iÒu kiÖn C). Còng cã mét sè ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm phô nh­: vì, rß rØ, kh«ng giao hµng, h­ h¹i do mãc cÈu,.... Ngoµi ra cßn cã mét sè ®iÒu kiÖn b¶o hiÓm ®Æc biÖt nh­: b¶o hiÓm chiÕn tranh, b¶o hiÓm ®×nh c«ng, b¹o ®éng.... ViÖc lùa chän b¶o hiÓm ph¶i dùa trªn 4 c¨n cø sau: + §iÒu kho¶n hîp ®ång. + TÝnh chÊt hµng ho¸. + TÝnh chÊt bao b× vµ ph­¬ng thøc xÕp hµng. + Lo¹i tµu chuyªn chë. * Lµm thñ tôc h¶i quan: Hµng ho¸ nhËp khÈu ph¶i qua biªn giíi quèc gia nªn ph¶i lµm thñ tôc h¶i quan. ViÖc lµm thñ tôc h¶i quan bao gåm c¸c b­íc chñ yÕu sau: - Khai b¸o h¶i quan: ng­êi khai b¸o h¶i quan cã tr¸ch nhiÖm tù khai vµ tù tÝnh thuÕ c¸c ®èi t­îng lµm thñ tôc h¶i quan theo mÉu tê khai do Tæng côc tr­ëng Tæng côc h¶i quan quy ®Þnh. Yªu cÇu cña viÖc khai nµy lµ ph¶i trung thùc vµ chÝnh x¸c. §èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu bé hå s¬ gåm: + Tê khai h¶i quan. + Hîp ®ång th­¬ng m¹i. + B¶n kª chi tiÕt (®èi víi hµng ho¸ kh«ng ®ång nhÊt). + Ho¸ ®¬n th­¬ng m¹i. + VËn ®¬n. + C¸c giÊy tê kh¸c (®èi víi hµng nhËp khÈu cã ®iÒu kiÖn hoÆc cã quy ®Þnh riªng) - XuÊt tr×nh hµng ho¸: ng­êi lµm thñ tôc h¶i quan ph¶i + XuÊt tr×nh ®Çy ®ñ hµng ho¸ ®Ó c¬ quan h¶i quan kiÓm tra theo thêi gian vµ t¹i ®Þa ®iÓm quy ®Þnh. + Bè trÝ ph­¬ng tiÖn vµ nh©n c«ng phôc vô viÖc kiÓm tra hµng ho¸ cña c¬ quan h¶i quan. +Cã mÆt trong thêi ®iÓm kiÓm tra hµng ho¸. - Thùc hiÖn c¸c quy ®Þnh cña h¶i quan: sau khi kiÓm tra giÊy tê vµ hµng ho¸, h¶i quan sÏ ra nh÷ng quyÕt ®Þnh nh­: cho hµng ®­îc phÐp th«ng quan, kh«ng cho th«ng quan hoÆc th«ng quan cã ®iÒu kiÖn (ph¶i söa ch÷a l¹i bao b×,...). NghÜa vô cña chñ hµng lµ ph¶i thùc hiÖn nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh ®ã. * Giao nhËn hµng ho¸ nhËp khÈu: Theo quy ®Þnh cña ChÝnh phñ, c¸c c¬ quan vËn t¶i (ga, c¶ng) cã tr¸ch nhiÖm tiÕp nhËn hµng ho¸ nhËp khÈu trªn c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i tõ n­íc ngoµi vµo, b¶o qu¶n hµng ho¸ ®ã trong qu¸ tr×nh xÕp dì, l­u kho l­u b·i vµ giao hµng cho c¸c ®¬n vÞ ®Æt hµng theo lÖnh giao hµng cña doanh nghiÖp ®· nhËn hµng ®ã. * KiÓm tra hµng ho¸: Sau khi nhËn hµng, bªn nhËp khÈu sÏ lµm thñ tôc kiÓm tra hµng ho¸. Hµng ho¸ nhËp khÈu cÇn ®­îc kiÓm tra kü cµng, mçi c¬ quan tuú theo chøc n¨ng cña m×nh ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm tra ®ã. Hµng ho¸ nhËp khÈu sÏ ®­îc c¸c c¬ quan sau kiÓm tra: + C¬ quan giao th«ng (ga, c¶ng): c¸c c¬ quan nµy ph¶i kiÓm tra niªm phong cÆp ch× tr­íc khi dì hµng ho¸ ra khái ph­¬ng tiÖn vËn t¶i. + §¬n vÞ kinh doanh nhËp khÈu: víi t­ c¸ch lµ mét bªn ®øng tªn trªn vËn ®¬n ph¶i lËp th­ dù kh¸ng nÕu nghi ngê hoÆc thùc sù th©ý hµng ho¸ cã tæn thÊt, ph¶i yªu cÇu lËp biªn b¶n gi¸m ®Þnh nÕu hµng ho¸ thùc sù cã tæn thÊt, thiÕu hôt, kh«ng ®ång bé, kh«ng phï hîp víi hîp ®ång. + C¬ quan ®Æt hµng trong n­íc (nÕu cÇn thiÕt). Ngoµi ra c¸c c¬ quan kiÓm dÞch ph¶i thùc hiÖn nhiÖm vô cña m×nh khi hµng ho¸ nhËp khÈu yªu cÇu ph¶i ®­îc kiÓm dÞch. * Lµm thñ tôc thanh to¸n: Thanh to¸n lµ nghiÖp vô quan träng trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu. Trong kinh doanh th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay cã rÊt nhiÒu ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau mµ c¸c bªn cã thÓ lùa chän ®Ó ¸p dông trong viÖc thanh to¸n hîp ®ång nh­ ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn, ph­¬ng thøc ghi sæ, ph­¬ng thøc nhê thu. NÕu hîp ®ång nhËp khÈu quy ®Þnh thanh to¸n tiÒn hµng b»ng L/C th× khi bé chøng tõ gèc tõ n­íc ngoµi vÒ ®Õn ng©n hµng më L/C, nhµ nhËp khÈu ph¶i kiÓm tra cÈn thËn bé chøng tõ, nÕu thÊy hîp lÖ th× tr¶ tiÒn vµ lÊy bé chøng tõ ®i nhËn hµng. * KhiÕu n¹i vµ gi¶i quyÕt khiÕu n¹i (nÕu cã): Khi thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu, nÕu ph¸t hiÖn thÊy hµng nhËp khÈu bÞ tæn thÊt, ®æ vì, mÊt m¸t, kh«ng ®óng víi yªu cÇu trong hîp ®ång vÒ thêi gian giao hµng, chÊt l­îng... ng­êi nhËp khÈu cÇn lËp ngay hå s¬ khiÕu n¹i ®Ó khái bá lì thêi h¹n khiÕu n¹i. Tuú tõng tr­êng hîp mµ ®èi t­îng bÞ khiÕu n¹i cã thÓ lµ ng­êi b¸n, ng­êi vËn t¶i ho¨c c«ng ty b¶o hiÓm. Hå s¬ khiÕu n¹i bao gåm cã ®¬n khiÕu n¹i vµ c¸c b»ng chøng vÒ viÖc tæn thÊt. ViÖc khiÕu n¹i nÕu kh«ng ®­îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng, hai bªn cã thÓ kiÖn nhau ë héi ®ång träng tµi (nÕu cã tho¶ thuËn trong hîp ®ång) hoÆc ë toµ ¸n. Ngoµi c¸c b­íc nãi trªn, viÖc thùc hiÖn hîp ®ång nhËp khÈu hµng ho¸ lµ thiÕt bÞ toµn bé cÇn cã thªm c¸c b­íc cung cÊp thiÕt bÞ, x©y l¾p c«ng tr×nh vµ ch¹y thö ®­a vµo s¶n xuÊt. Thùc hiÖn hîp ®ång lµ kh©u cuèi cïng cña ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng do nã ph¶n ¸nh tæng hîp toµn bé qu¸ tr×nh kinh doanh. NÕu nhµ nhËp khÈu thùc hiÖn nghiªm chØnh hîp ®ång th× sÏ ®Ò cao uy tÝn cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp më réng quan hÖ víi kh¸ch hµng, thÓ hiÖn ®­îc tÝnh doanh lîi, tÝnh hiÖu qu¶ cña nghiÖp vô kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. 6. §¸nh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu: Sau khi kÕt thóc mét hîp ®ång nhËp khÈu, ®Ó biÕt kÕt qu¶ cô thÓ cña th­¬ng vô, ng­êi nhËp khÈu ph¶i tiÕn hµnh ®¸nh gi¸, nghiÖm thu kÕt qu¶ hîp ®ång. Ngoµi viÖc h¹ch to¸n lç l·i cßn ph¶i ®¸nh gi¸ vÒ b¹n hµng, vÒ thÞ tr­êng, vÒ mèi quan hÖ tiÕp theo gi÷a doanh nghiÖp víi b¹n hµng. Qua viÖc ®¸nh gi¸ nµy ®Ó rót ra kinh nghiÖm, mÆt m¹nh ph¸t huy, mÆt yÕu kh¾c phôc nh»m ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n trong c¸c th­¬ng vô s¾p tíi. III . C¸C NH©N Tè ¶NH H¦ëNG §ÕN HO¹T §éNG NHËP KHÈU NhËp khÈu lµ mét ho¹t ®éng liªn quan ®Õn nhiÒu yÕu tè trong n­íc vµ quèc tÕ. Nã lu«n lu«n thay ®æi do t¸c ®éng tæng hîp cña c¸c nh©n tè nµy trong nh÷ng giai ®o¹n nhÊt ®Þnh. B¶n th©n ho¹t ®éng nhËp khÈu nµy kh«ng thÓ tiÕn hµnh tù ®éng ®­îc mµ ph¶i do mét chñ thÓ nhÊt ®Þnh tiÕn hµnh, nªn nã còng chÞu ¶nh h­ëng bëi c¸c nh©n tè cña chñ thÓ. 1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi doanh nghiÖp: 1.1. ChÕ ®é chÝnh s¸ch, luËt ph¸p trong n­íc vµ quèc tÕ: ChÕ ®é chÝnh s¸ch, luËt ph¸p lµ yÕu tè mµ doanh nghiÖp ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cÇn ph¶i n¾m ch¾c vµ tu©n theo mét c¸ch v« ®iÒu kiÖn. Ho¹t ®éng nhËp khÈu ®­îc tiÕn hµnh gi÷a c¸c chñ thÓ ë c¸c quèc gia kh¸c nhau, bëi vËy nã chÞu t¸c ®éng cña chÝnh s¸ch, chÕ ®é luËt ph¸p cña c¸c quèc gia ®ã. §ång thêi, ho¹t ®éng nhËp khÈu còng ph¶i tu©n theo nh÷ng quy ®Þnh cña luËt ph¸p quèc tÕ. 1.2. M«i tr­êng chÝnh trÞ trong n­íc vµ quèc tÕ: M«i tr­êng chÝnh trÞ trong n­íc vµ quèc tÕ cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp. NÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh cho phÐp doanh nghiÖp thùc hiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu nhanh chãng vµ h¹n chÕ ®­îc nhiÒu rñi ro trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. 1.3. Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ tû xuÊt ngo¹i tÖ hµng nhËp khÈu: Tû gi¸ hèi ®o¸i cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi ho¹t ®éng nhËp khÈu. Mäi viÖc tÝnh gi¸ vµ thanh to¸n trong kinh doanh nhËp khÈu ®Òu sö dông tíi ngo¹i tÖ. Tû gi¸ hèi ®o¸i quyÕt ®Þnh mÆt hµng, b¹n hµng, ph­¬ng ¸n kinh doanh còng nh­ quan hÖ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu nãi riªng. Sù biÕn ®éng cña tû gi¸ hèi ®o¸i cã thÓ g©y nªn sù biÕn ®éng lín trong tû träng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu. Khi tû gi¸ hèi ®o¸i t¨ng sÏ khuyÕn khÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu vµ ng­îc l¹i. Tû xuÊt ngo¹i tÖ hµng nhËp khÈu gi÷a c¸c mÆt hµng thay ®æi sÏ g©y nªn sù biÕn ®æi trong c¬ cÊu hµng nhËp khÈu, tõ ®ã dÉn ®Õn sù thay ®æi ph­¬ng ¸n kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu. 1.4. Sù biÕn ®éng cña thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ: Ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu cã thÓ coi nh­ chiÕc cÇu nèi th«ng suèt thÞ tr­êng trong n­íc vµ quèc tÕ, t¹o ra sù phï hîp, g¾n bã, còng nh­ ph¶n ¸nh t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c thÞ tr­êng. Khi cã sù thay ®æi vÒ gi¸ c¶, nhu cÇu ë thÞ tr­êng nµy th× ®ång thêi t¸c ®éng tíi sù øng xö cña thÞ tr­êng kia. Còng nh­ vËy, thÞ tr­êng ngoµi n­íc quyÕt ®Þnh tíi sù tho¶ m·n nhu cÇu trong n­íc, sù biÕn ®éng cña nã vÒ kh¶ n¨ng cung cÊp, vÒ s¶n phÈm míi, vÒ sù ®a d¹ng cña hµng ho¸ dÞch vô t¸c ®éng rÊt lín ®Õn thÞ tr­êng néi ®Þa. 1.5. NÒn s¶n xuÊt vµ th­¬ng m¹i trong n­íc: Sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt trong n­íc t¹o ra sù c¹nh tranh m¹nh mÏ víi hµng ho¸ nhËp khÈu, t¹o ra s¶n phÈm thay thÕ vµ lµm gi¶m nhu cÇu hµng ho¸ nhËp khÈu. Ng­îc l¹i, nÕu s¶n xuÊt trong n­íc kÐm ph¸t triÓn, kh«ng thÓ s¶n xuÊt ®­îc nh÷ng mÆt hµng ®ßi hái kü thuËt cao th× cÇu vÒ hµng ho¸ nhËp khÈu t¨ng lªn. Tuy nhiªn, kh«ng ph¶i lóc nµo s¶n xuÊt trong n­íc ph¸t triÓn th× ho¹t ®éng nhËp khÈu bÞ thu hÑp mµ nhiÒu khi ®Ó tr¸nh sù ®éc quyÒn, t¹o ra sù c¹nh tranh cho thÞ tr­êng trong n­íc, ho¹t ®éng nhËp khÈu ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn. Tr¸i l¹i, ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc, b¶o vÖ nh÷ng ngµnh s¶n xuÊt non trÎ, ho¹t ®éng nhËp khÈu cã thÓ bÞ thu hÑp vµ kiÓm so¸t chÆt chÏ. Sù ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung vµ th­¬ng m¹i nãi riªng quyÕt ®Þnh tíi sù chu chuyÓn vµ l­u th«ng hµng ho¸, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho nhËp khÈu ph¸t triÓn. 1.6. Giao th«ng vËn t¶i - th«ng tin liªn l¹c: ViÖc thùc hiÖn ho¹t ®éng nhËp khÈu kh«ng thÓ t¸ch rêi c«ng viÖc vËn chuyÓn vµ th«ng tin liªn l¹c. Sù ph¸t triÓ trong lÜnh vùc th«ng tin liªn l¹c vµ giao th«ng vËn t¶i lµ mét nh©n tè quan trängn thóc ®Èy ho¹t ®éng nhËp khÈu ph¸t triÓn. Thùc tÕ cho thÊy r»ng, sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ®· ®¬n gi¶n ho¸ c¸c kh©u c«ng viÖc cña ho¹t ®éng nhËp khÈu, gi¶m hµng lo¹t c¸c chi phÝ nhê sù nhanh gän, kÞp thêi, chÝnh x¸c. ViÖc hiÖn ®¹i ho¸ c¸c ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n... còng gãp phÇn lµm cho qu¸ tr×nh nhËp khÈu ®­îc nhanh chãng, an toµn vµ hiÖu qu¶. 1.7. HÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng: Ngµy nay, hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng ®· ph¸t triÓn hÕt søc lín m¹nh, cã vai trß quan träng trong qu¶n lý, cung cÊp vèn vµ thanh to¸n quèc tÕ. Nã can thiÖp ®Õn ho¹t ®éng cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ. Sù ph¸t triÓn cña hÖ thèng tµi chÝnh ng©n hµng võa t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp tËn dông c¸c c¬ héi trong kinh doanh, võa gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ c¸c rñi ro trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. 1.8. Khoa häc c«ng nghÖ: §èi víi nh÷ng hµng ho¸ tiªu dïng cho s¶n xuÊt, m¸y mãc thiÕt bÞ, ho¹t ®éng nhËp khÈu bÞ chi phèi m¹nh mÏ cña khoa häc kü thuËt. C¸c n­íc ph¸t triÓn th­êng xuÊt khÈu m¸y mãc sang c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, n¬i mµ tr×nh ®é khoa häc c«ng nghÖ vµ c¬ së h¹ tÇng cßn yÕu kÐm, ®ang cã nhu cÇu nhËp khÈu thiÕt bÞ m¸y mãc rÊt lín ®Ó phôc vô c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n­íc. 2. C¸c nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp: NÕu nh­ c¸c nh©n tè trªn ®Òu lµ c¸c nh©n tè mµ doanh nghiÖp ph¶i thÝch øng th× c¸c nh©n tè bªn trong doanh nghiÖp lµ nh©n tè mµ doanh nghiÖp cã thÓ kiÓm so¸t ®­îc vµ nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, ®ã chÝnh lµ tiÒm lùc cña doanh nghiÖp. TiÒm lùc cña doanh nghiÖp bao gåm tiÒm lùc vÒ tµi chÝnh, vÒ con ng­êi, vÒ uy tÝn cña c«ng ty vµ cña ban gi¸m ®èc, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, c¬ së vËt chÊt, môc tiªu kinh doanh, kh¶ n¨ng theo ®uæi môc tiªu còng nh­ mèi quan hÖ cña ban gi¸m ®èc cña c«ng ty. 2.1. Nh©n tè vÒ vèn vËt chÊt hay søc m¹nh vÒ tµi chÝnh: Trong kinh doanh nÕu kh«ng cã vèn, doanh nghiÖp sÏ kh«ng thÓ lµm ®­îc g× ngay c¶ khi cã c¬ héi kinh doanh. Cã vèn vµ tr­êng vèn gióp doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc kinh doanh cña m×nh mét c¸ch dÔ dµng h¬n, cã ®iÒu kiÖn tËn dông c¸c c¬ héi ®Ó thu lîi lín. Sù tr­êng vèn t¹o ra kh¶ n¨ng n¾m b¾t th«ng tin nhanh, chÝnh x¸c do cã ®iÒu kiÖn sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn thu thËp th«ng tin hiÖn ®¹i. Ngoµi ra cßn cho phÐp doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt c¸c c«ng viÖc Marketing trªn thÞ tr­êng vÒ gi¸ c¶, c¸ch thøc nhËp khÈu vµ b¸n hµng trªn thÞ tr­êng néi ®Þa, t¹o ®iÒu kiÖn tèt cho ho¹t ®éng kinh doanh nhËp khÈu. 2.2. Nh©n tè con ng­êi: Tr×nh ®é chuyªn m«n vµ n¨ng lùc lµm viÖc cña mçi thµnh viªn trong c«ng ty lµ yÕu tè c¬ b¶n quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng trong kinh doanh. XÐt vÒ tiÒm lùc doanh nghiÖp th× con ng­êi lµ vèn quý nhÊt. NÕu cã nh÷ng c¸n bé nhanh nh¹y, khÐo lÐo, tr×nh ®é chuyªn m«n cao th× ch¾c ch¾n tÊt c¶ c¸c kh©u cña ho¹t ®éng nhËp khÈu sÏ ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng, su«n sÎ, tr¸nh ®­îc nh÷ng rñi ro ®¸ng tiÕc cã thÓ x¶y ra. Trong kinh doanh rñi ro x¶y ra lµ chuyÖn khã thÓ tr¸nh khái chØ cã ®iÒu lµ x¶y ra Ýt hay nhiÒu mµ th«i. Do ®Æc ®iÓm riªng cña kinh doanh nhËp khÈu lµ th­êng xuyªn ph¶i giao dÞch víi ®èi t¸c n­íc ngoµi nªn c¸n bé ngoµi giái nghiÖp vô kinh doanh cßn ph¶i giái ngo¹i ng÷. Ngo¹i ng÷ kÐm sÏ g©y khã kh¨n trong viÖc giao dÞch, lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ c«ng viÖc. 2.3. Lîi thÕ bªn trong doanh nghiÖp: Mét doanh nghiÖp kinh doanh l©u n¨m, cã uy tÝn trªn thÞ tr­êng lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt thuËn lîi. Cã uy tÝn víi ng­êi xuÊt khÈu vÒ viÖc thanh to¸n ®ñ, ®óng h¹n sÏ thuËn lîi cho nh÷ng lÇn mua sau. NÕu cã chøc n¨ng nhËp khÈu uû th¸c th× doanh nghiÖp cã uy tÝn sÏ cã nhiÒu doanh nghiÖp trong n­íc uû th¸c viÖc nhËp khÈu cho doanh nghiÖp. Hµng ho¸ cña doanh nghiÖp sÏ dÔ tiªu thô h¬n c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n kh«ng ®øng ®¾n, mÊt uy tÝn víi kh¸ch hµng. Ngoµi ra, mét doanh nghiÖp cã kinh nghiÖm trong nhËp khÈu mét s¶n phÈm nµo ®ã sÏ lùa chän ®­îc nguån hµng tèt nhÊt phï hîp víi nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng trong n­íc do am hiÓu vÒ thÞ tr­êng, cã nh÷ng mèi quan hÖ réng, l©u n¨m. ChÝnh nh÷ng ®iÒu ®ã lµm cho ho¹t ®éng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶ h¬n. Ch­¬ng ii Thùc tr¹ng ho¹t ®éng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i Tæng c«ng ty VIWASEEN I. Kh¸i qu¸t chung vÒ Tæng C«ng ty VIWASEEN 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng c«ng ty TiÒn th©n cña Tæng C«ng ty §Çu t­ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng ViÖt Nam lµ C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc (WASEENCO) ®­îc thµnh lËp vµo ngµy 28/10/1975 theo QuyÕt ®Þnh sè 501/BXD-TC vµ QuyÕt ®Þnh sè 156A/BXD-TCLD ngµy 5/5/1993 cña Bé x©y dùng (BXD). C«ng ty x©y dùng cÊp tho¸t n­íc WASEENCO thùc sù lµ mét doanh nghiÖp chuyªn ngµnh vÒ lÜnh vùc x©y dùng cÊp tho¸t n­íc (CTN) ®Çu tiªn vµ hµng ®Çu cña ViÖt Nam (VN). C«ng ty ®· x©y dùng hµng tr¨m c«ng tr×nh CTN cho c¸c thµnh phè, khu c«ng nghiÖp, ®« thÞ cña c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc. Cã thÓ nãi, lÞch sö ph¸t triÓn cña C«ng ty g¾n liÒn víi c¸c c«ng tr×nh CTN träng ®iÓm cña c¸c thµnh phè vµ c¶ ®Êt n­íc. Víi truyÒn thèng, kinh nghiÖm vµ ®éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n viªn ®­îc ®µo t¹o vÒ kü thuËt, chuyªn m«n; m¸y mãc thiÕt bÞ chuyªn ngµnh hiÖn ®¹i, ph­¬ng thøc ®iÒu hµnh qu¶n lý tiªn tiÕn (®· ®­îc c¸c tæ chøc trong n­íc vµ quèc tÕ ®¸nh gi¸ lµ phï hîp tiªu chuÈn chÊt l­îng ISO 9001:9002). C«ng ty cã ®ñ kh¶ n¨ng vµ ®iÒu kiÖn thi c«ng nhiÒu lo¹i h×nh CTN, c«ng tr×nh c«ng nghiÖp d©n dông víi mäi quy m« b»ng nguån vèn trong n­íc vµ quèc tÕ. §Æc biÖt, C«ng ty cã thÓ ®¸p øng trän gãi c¸c dù ¸n CTN hoÆc ®Çu t­ theo ph­¬ng thøc BOT, BOO. cho c¸c thµnh phè, thÞ x·, khu c«ng nghiÖp, d©n c­ tËp trung víi chÊt l­îng cao vµ gi¸ thµnh hîp lý. Lµ ®¬n vÞ t­ vÊn ®­îc thµnh lËp theo QuyÕt ®Þnh sè 171/BXD-TCLD cña BXD ngµy 19/3/1997 trªn c¬ së tæ chøc, s¾p xÕp l¹i xÝ nghiÖp thiets kÕ CTN vµ Trung t©m nghiªn cøu khoa häc c«ng nghÖ CTN, C«ng ty t­ vÊn CÊp tho¸t n­íc sè 2 ®¶m tr¸ch nhiÖm vô chÝnh trong lÜnh vùc T­ vÊn x©y dùng c¸c c«ng tr×nh CTN, m«i tr­êng, c«ng tr×nh c«ng céng, côm d©n c­, kü thuËt h¹ tÇng ®« thÞ; ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty víi h¬n 100 kü s­ ®­îc ®µo t¹o ®¹i häc vµ trªn ®¹i häc t¹o thµnh mét lùc l­îng m¹nh. Còng nh­ tÊt c¶ c¸c thµnh viªn trong ngµnh x©y dùng, tõng C«ng ty trªn ®Òu lµ nh÷ng ®¬n vÞ mòi nhän trong lÜnh vùc x©y dùng CTN vµ ®· ®ãng gãp kh«ng nhá cho sù ph¸t triÓn cña ngµnh vµ nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, víi quy m« nhá, lùc l­îng ph©n t¸n, c¸c C«ng ty thiÕu ®iÒu kiÖn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, ®µo t¹o lùc l­îng ®Ó thùc hiÖn nh÷ng chiÕn l­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn c¸c dù ¸n chuyªn ngµnh. §¸p øng nhu cÇu ngµy cµng cao vµ ®a d¹ng trong lÜnh vùc x©y dùng CTN vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng vÒ mÆt m«i tr­êng nãi riªng, phï hîp víi chñ tr­¬ng ®æi míi, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp Nhµ n­íc theo tinh thÇn NghÞ ®Þnh TW II khãa IX, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña ngµnh CTN vµ m«i tr­êng VN nãi chung, ngµy 4/10/2005 Thñ t­íng ChÝnh phñ ®· thùc hiÖn quyÕt ®Þnh sè 242/2005 Q§-TTg, phª duyÖt ®Ò ¸n thµnh lËp Tæng C«ng ty ®Çu t­ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng ViÖt Nam. Ngµy 25/11/2005 Bé tr­ëng BXD NguyÔn Hång Qu©n ®· ký quyÕt ®Þnh sè 2188/Q§-BXD – thµnh lËp Tæng C«ng ty §Çu t­ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng ViÖt Nam ho¹t ®éng theo m« h×nh c«ng ty mÑ – C«ng ty con trªn c¬ së tæ chøc l¹i c¸c c«ng ty Nhµ n­íc ®éc lËp trùc thuéc BXD, bao gåm: C«ng ty §Çu t­ vµ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc (waseenco). C«ng ty ®Çu t­ vµ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc (WASECO), c«ng ty T­ vÊn cÊp tho¸t n­íc sè 2; vµ ®· tæ chøc lÔ ra m¾t chÝnh thøc t¹i BXD ngµy 9/3/2006 mét th­¬ng hiÖu míi cña ngµnh x©y dùng ®· ra ®êi. Tæng c«ng ty §Çu t­ x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng ViÖt Nam – C«ng ty mÑ trong m« h×nh C«ng ty mÑ – c«ng ty con quy ®Þnh t¹i QuyÕt ®Þnh sè 242/2005 Q§-TTg ngµy 4/10/2005 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ lµ C«ng ty Nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã con dÊu, biÓu t­îng, cã tµi s¶n, cã tµi kho¶n më t¹i Kho B¹c Nhµ n­íc vµ c¸c Ng©n hµng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt; ®­îc tù chñ kinh doanh, cã tr¸ch nhiÖm kÕ thõa c¸c quyÒn, nghÜa vô ph¸p lý cña C«ng ty X©y dùng cÊp tho¸t n­íc; ®­îc tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo LuËt Doanh nghiÖp Nhµ n­íc vµ theo ®iÒu lÖ tæ chøc, ho¹t ®éng, Quy chÕ tµi chÝnh cña Tæng c«ng ty do c¸c c¬ quan nhµ n­íc cã thÈm quyÒn phª duyÖt. Tªn gäi ®Çy ®ñ: TæNG C¤NG TY §ÇU T¦ X¢Y DùNG CÊP THO¸T N¦íC Vµ M¤I TR¦êNG VIÖT NAM Tªn giao dÞch quèc tÕ: VIETNAM WATER SUPPLY, SEWERAGE AND ENVIRONMENT CONSTRUCTION INVESTMENT CORPORATION. Tªn viÕt t¾t: VIWASEEN.CORP Tªn th­êng gäi: VIWASEEN Trô së chÝnh ®¹t t¹i 52 Quèc Tö Gi¸m – QuËn §èng §a – Hµ Néi. T¹i thêi ®iÓm thµnh lËp, vèn ®iÒu lÖ cña Tæng c«ng ty lµ 152.578.000.000 ®. Vèn ®iÒu lÖ cña TCT lµ tæng sè vèn chñ së h÷u cña c¸c C«ng ty ®é lËp trù thuéc Bé X©y dùng cã tªn trªn vµ sÏ ®­îc ®iÒu chØnh trong qu¸ tr×nh kiÖn toµn tæ chøc, s¾p xÕp ®æi míi C«ng ty mÑ vµ c¸c C«ng ty con. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh cña Tæng C«ng ty (TCT) ®­îc chia thµnh 4 giai ®o¹n sau: Tõ 1975 ®Õn 1987 Trong giai ®o¹n nµy, hµng n¨m TCT ®Òu hoµn thµnh v­ît kÕ ho¹ch Nhµ n­íc giao, ®¹t møc t¨ng tõ 40% ®Õn 50% vÒ gi¸ trÞ s¶n l­îng, hoµn thµnh tèt nhiÖm vô CTN cho nhiÒu thµnh phè, thÞ x· tren c¶ n­íc nh­: Hµ Néi, H¶i Phßng, Th¸i Nguyªn, Vinh, §«ng Hµ…. Tæng c«ng ty ®· thu c«ng nhiÒu hÖ thèng CTN cho c¸c khu c«ng nghiÖp träng ®iÓm nh­: Xi m¨ng Hoµng Th¹ch, Xi m¨ng BØm S¬n, NhiÖt ®iÖn Ph¶ L¹i…. Tõ 1988 ®Õn th¸ng 10/1996: Lóc nµy nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn sang x¬ chÕ thÞ tr­êng, TCT ®· chñ ®éng ph¸t huy thÕ m¹nh cña m×nh trong lÜnh vùc chuyªn ngµnh ®Ó cñng cè vÞ trÝ ho¹t ®éng vµ tiÕp cËn dÇn víi c¸c dù ¸n míi mµ x· héi ®· vµ ®ang ®Æt ra nh­: T­ vÊn vµ lËp c¸c dù ¸n ®Çu t­ CTN s¹ch cho c¸c vïng trung du miÒn nói phÝa B¾c, phôc håi c¶i t¹o 18 nhµ m¸y c¸c miÒn B¾c, Trung…. Tõ th¸ng 11/1996 ®Õn th¸ng 10/2005: §Æc ®iÓm qu¶n lý, s¶n xuÊt cña TCT lóc nµy mang tÝnh chuyªn ngµnh CTN võa, tham gia x©y dùng dù ¸n, t­ vÊn thiÕt kÕ, trùc tiÕp thi c«ng, võa lµm nhiÖm vô chuyÓn giao c«ng nghÖ, vËn hµnh, sö dông c¸c c«ng tr×nh CTN trªn ®Þa bµn c¶ n­íc. Tæng c«ng ty ®· thi c«ng hµng tr¨m c«ng tr×nh cã quy m« lín thuéc nguån Ng©n s¸ch Nhµ n­íc, viÖn trî cña NhËt, Ph¸p vµ nguån vèn OECF. Tõ th¸ng 11/2005 ®Õn nay: Do cã sù thay ®æi vÒ c¬ cÊu tæ chøc, quy m« nªn trong giai ®o¹n hiÖn nay TCT ®· kh«ng ngõng ph¸t huy thÕ m¹nhcuar m×nh vµ tiÕp tôc v­¬n xa ra c¸c lÜnh vùc míi ®ã lµ ®Çu t­, kinh doanh n­íc s¹ch , nhµ ë. C¸c khu c«ng tr×nh ®· thi c«ng trong lÜnh vùc nµy: cÊp nuocsw s¹ch cho khu c«ng nghÖ cao Hßa L¹c giai ®o¹n 1 lµ 3.000m3/ng.®, x©y dùng Nhµ m¸y n­íc s¹ch Nam S¸ch – H¶i D­¬ng víi c«ng xuÊt 10.000m3/ng.®. Bªn c¹nh ®ã, TCT cßn më réng quan hÖ víi n­íc ngoµi nh»m më réng thÞ tr­êng, chuyÓn giao c«ng nghÖ, tæ chøc nghiªn cøu khoa häc, thùc hiÖn ®Çu t­ vµo c¸c c«ng ty con vµ C«ng ty liªn kÕt… Víi gÇn 5000 c¸n bé, c«ng nh©n viªn chøc, trong ®ã h¬n 1000 kü s­, c¸n bé chuyªn m«n nghiÖp vô, nhiÒu ng­êi ®· ®­îc ®µo t¹o vµ lµm viÖc ë n­íc ngoµi, cã kiÕn thøc chuyªn s©u vµ giµu kinh nghiÖm, gÇn 4000 c«ng nh©n kü thuËt chuyªn ngµnh lµm viÖc trong c¸c C«ng ty thµnh viªn, trong ®ã cã 12 c«ng ty con vµ 2 c«ng ty liªn kÕt; ®Õn nay, VIWASEEN thùc sù lµ mét ®¬n vÞ së h÷u lùc l­îng hïng hËu cña ngµnh x©y dùng ®Ó ®¶m nhiÖm nh÷ng nhiÖm vô míi, gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp C«ng nghiÖp hãa – HiÖn ®¹i hãa §Êt n­íc, mang l¹i mét diÖn m¹o míi, mét s¾c th¸i míi cho ngµnh x©y dùng CTN vµ m«i tr­êng ViÖt Nam. 2. Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña Tæng C«ng ty. 2.1. Chøc n¨ng: - §Çu t­ x©y dùng vµ kinh doanh c¸c hÖ thèng CTN vµ vÖ sinh m«i tr­êng. Thi c«ng vµ tæng thÇu thi c«ng x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh CTN, vÖ sinh m«i tr­êng vµ c¸c c«ng tr×nh h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ. - T­ vÊn, tæng thÇu t­ vÊn ®Çu t­ vµ x©y dùng c¸c c«ng tr×nh CTN, vÖ sinh m«i tr­êng vµ h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ, bao gåm: LËp vµ thÈm tra c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng, t­ vÊn ®Çu thÇu vµ hîp ®ång kinh tÕ vÒ thiÕt kÕ, x©y l¾p, cung cÊp vËt t­, thÈm tra thiÕt kÕ vµ tæng dù to¸n; qu¶n lý thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t­ x©y dùng; gi¸m s¸t, kiÓm tra chÊt l­îng thiÕt bÞ, vËt t­ thi c«ng x©y l¾p. - §Çu t­ s¶n xuÊt, kinh doanh vµ kinh doanh th­¬ng m¹i xuÊt nhËp khÈu vËt t­, m¸y mãc, thiÕt bÞ, phô tïng x©y dùng chuyªn ngµnh CTN vµ m«i tr­êng. - T­ vÊn, ®Çu t­ vµ thi c«ng x©y dùng c¸c c«ng tr×nh d©n dông, c«ng tr×nh, giao th«ng, b­u chÝnh viÔn th«ng, thÓ dôc thÓ thao, vui ch¬i gi¶i trÝ, n«ng nghiÖp, thñy lîi, thñy ®iÖn, ®­êng d©y vµ tr¹m biÕn ¸p c¸c lo¹i; gia c«ng l¾p dùng kÕt cÊu thÐp vµ c¸c thiÕt bÞ c¬ ®iÖn kü thuËt c«ng tr×nh. - §Çu t­ vµ kinh doanh nhµ, bÊt ®éng s¶n, cho thue V¨n phßng; qu¶n lý, khai th¸c vµ kinh doanh c¸c dÞch vô trong khu c«ng nghiÖp, khu ®« thÞ, nhµ ë, d©n c­ tËp trung, b·i ®ç xe, kh¸ch s¹n du lÞch vµ c¸c dÞch vô kh¸c. - Tæ chøc nghiªn cøu khoa häc, øng dông vµ chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®µo t¹o nguån nh©n lùc phôc vô chuyªn ngµnh CTN vµ m«i tr­êng. - Tæ chøc ®µo t¹o gi¸o dôc, ®Þnh h­íng vµ thùc hiÖn viÖc ®­a ng­êi lao ®éng, chuyªn gia VN ®i lµm viÖc cã thêi h¹n ë n­íc ngoµi. - Thùc hiÖn ®Çu t­ tµi chÝnh vµo c¸c C«ng ty con, C«ng ty liªn kÕt. - C¸c ngµnh nghÒ kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 2.2. NhiÖm vô TCT ®· thùc hiÖn tèt c¸c quy ®Þnh, quy chÕ ®èi víi c¸n bé, nh©n viªn vµ ng­êi lao ®éng. Ngoµi viÖc tÝnh vµ tr¶ l­¬ng theo chÕ ®é, th­ëng theo sù ®ãng gãp thµnh tÝch ho¹t ®éng, TCT cßn cã mét sè chÝnh s¸ch ­u ®·i, khuyÕn khÝch, ch¨m lo cho cuéc sèng ng­êi lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng cuéc sèng cña hä tõ ®ã lµ ®éng lùc thóc ®Èy hä lµm viÖc tèt h¬n, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng cho toµn TCT. ViÖc ngµy cµng më réng ngµnh nghÒ kinh doanh vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng cña TCT kh«ng nh÷ng ®¸p øng nhu cÇu sö dông vµ yªu cÇu cÇn thiÕt cña x· héi mµ cßn gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho mét sè l­îng lín ng­êi lao ®éng ®· vµ ®ang cã nguy c¬ thÊt nghiÖp hiÖn nay. 2.3. Một số kết quả hoạt động kinh doanh chủ yếu của Tổng Công ty trong những năm gần đây. Năm 2006 là năm đầu của kế hoạch 5 năm 2006-2010, Đại hội Đảng tòan quốc lần thứ X đã đánh giá cao các thành tựu to lớn đã đạt được của 20 năm đổi mới và một lần nữa khẳng định tiếp tục đẩy mạnh toàn diện công cuộc đổi mới đất nước theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, sớm đưa nước ta ra khỏi tình trạng kém phát triển. Đối với Tổng công ty, năm 2006 là năm đầu tiên thực hiện nhiệm vụ kế hoạch sản xuất kinh doanh trên quy mô là một Tổng Công ty theo quyết định số 242/2005. QĐ-TTG ngày 4/10/2005 cuat Thủ tướng chính phủ về việc phê duyệt đề án thành lập Tổng Công ty đầu tư xây dựng cấp thoát nước và môi trường Việt Nam. Bộ trưởng Bộ xây dựng đã có quyết định số 2188/QĐ-BXD ngày 25/11/2005 về việc thành lập Tổng Công ty đầu tư xây dựng cấp thoát nước và mội trường Việt Nam hoạt động theo mô hình Công ty mẹ-Công ty con. Năm qua Tổng Công ty phải thực hiện hai nhiệm vụ trọng tâm đó là: Vừa ổn định kiện toàn sắp xếp tổ chức, vừa đẩy mạnh sản xuất kinh doanh và đầu tư phát triển. Với sự đoàn kết nhất trí cao từ Tổng Công ty đến các đơn vị thành viên,cùng sự nỗ lực phấn đấu với quyết tâm của tập thể CBCN viên, được sự chỉ đạo sát sao thường xuyên của lãnh đạo.Bộ xây dựng, các Bộ ban ngành TW, sự hỗ trợ giúp đỡ của các Vụ chức năng và các đơn vị liên quan, Tổng Công ty đã vượt qua những khó khăn bước đầu giành được những kết quả đáng kể trong tất cả các lĩnh vực hoạt động, đạt được các mục tiêu sản xuất kinh doanh đặt ra. Bảng 1: Bảng tổng kết kết quả sản xuất kinh doanh của Tổng công ty trong 3 năm 2004, 2005, 2006. STT Các chỉ tiêu chủ yếu Đơn vị tính Năm 2004 Năm 2005 Năm 2006 Thực hiện % Hoàn thành kế hoạch % So với năm trước Thực hiện % Hoàn thành kế hoạch % So với năm trước Thực hiện % Hoàn thành kế hoạch % So với năm trước I Tổng giá trị SXKD 1. Xây lắp 2. SX công nghiệp 3. Xuất nhập khẩu 4. Thiết kế KS tư vấn 5.Kinh doanh khác Trđ - - - - - 489 803,8 366 227,1 457,6 60 942,3 - 62 176,8 101,3 100,1 45,8 110,1 - 272,6 106,98 110,95 140,38 101,96 - 186,92 549 931 427 801,7 - 114 514,8 (4)+((5)= 7 610 104,9 105,3 - 98,6 - 112,3 116,8 - 100,5 - 1 450 456 885 783 123 604 249 128 45 867 146 074 100,12 104,87 101,17 111,25 100,49 130,00 149,42 152,02 134,89 130,88 133,99 169,56 II Tổng doanh thu - 246 648 105,6 114,82 345 883,7 122,1 140,2 1 061 993 104,7 146,56 III Lợi nhuận - 8 250 100,9 123,6 11 486,4 112,6 139,2 27 500 102,31 158,39 IV Các khoản nộp ngân sách - 16 279 129,9 108,6 23 221,2 105,1 111,2 50 500 101,6 196,54 V Tỷ suất lợi nhuận/Tổng doanh thu % 3,4 97,9 - 3,32 92,3 - 2,6 98 - VI Thu nhập bình quân Trđ 1,5 100 - 1,680 101,8 - 1,820 106,68 - VII Đầu tư phát triển - 5 790 65,2 - 14 833 48 156,2 131 640 51,42 121,24 II. Thùc tr¹ng nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ t¹i Tæng c«ng ty: 1. §Æc ®iÓm mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty: Ngay tõ khi míi thµnh lËp, Tæng c«ng ty VIWASEEN ®· cã nhiÖm vô nhËp khÈu c¸c vËt t­, m¸y mãc thiÕt bÞ theo quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn ngµnh x©y dùng cña Nhµ n­íc. HiÖn nay, mÆt hµng m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty chñ yÕu lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh x©y dùng, c¸c vËt t­, thiÕt bÞ cho ngµnh cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng. HiÖn Tæng c«ng ty cã kho¶ng 10 chñng lo¹i mÆt hµng nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu tõ nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi nh­ng chñ yÕu vÉn lµ tõ c¸c n­íc Ch©u ¸,®Æc biÖt lµ tõ Trung Quèc. Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y, ®Ó ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng ®a d¹ng cña thÞ tr­êng, ngoµi c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ .Tæng c«ng ty cßn nhËp khÈu thªm mét sè nguyªn vËt liÖu kh¸c nh­: giÊy in, nguyªn liÖu s¶n xuÊt bia.... ®­a mÆt hµng nguyªn vËt liÖu trë thµnh mÆt hµng cã kim ng¹ch nhËp khÈu lín nhÊt trong tæng kim ng¹ch nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty (kho¶ng trªn 60%). 2. T×nh h×nh nhËp khÈu maý mãc thiÕt bÞ vµi n¨m gÇn ®©y: Tæng c«ng ty míi ®­îc thµnh lËp trªn c¬ së s¾p xÕp l¹i c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, ho¹t ®éng cña Tæng c«ng ty chñ yÕu tËp trung vµo kinh doanh nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ vËt t­ ngµnh n­íc trong ®ã nhãm hµng m¸y mãc thiÕt bÞ chiÕm mét tû träng lín: 2.1. C¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh, Tæng c«ng ty VIWASEEN lu«n t×m c¸ch ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc vÒ m¸y mãc thiÕt bÞ ngµnh x©y dùngcÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng. Trong c¬ chÕ më cöa, kinh doanh ngµy cµng khã kh¨n, thÞ tr­êng c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt, ®ßi hái viÖc më réng c¸c mÆt hµng kinh doanh ngµy cµng cao. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu cña cña VIWASEEN chñ yÕu phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn võa nh»m phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh trùc tiÕp cña Tæng c«ng ty. V× nh÷ng thµnh viªn nµy kh«ng ®­îc quyÒn tham gia xuÊt nhËp khÈu trùc tiÕp mµ ph¶i thùc hiÖn th«ng qua Tæng c«ng ty. H×nh thøc nhËp khÈu ë ®©y lµ h×nh thøc nhËp khÈu uû th¸c ®èi víi c¸c ®¬n ®Æt hµng cña c¸c c«ng ty thµnh viªn. §èi víi c¸c hîp ®ång do Tæng c«ng ty trùc tiÕp ký ®Ó cung cÊp c¸c s¶n phÈm nµy hoÆc giao cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn thùc hiÖn. Trong giai ®o¹n hiÖn nay, chÝnh s¸ch cña Nhµ n­íc h­íng vµo khuyÕn khÝch nhËp khÈu m¸y mãc, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, víi môc tiªu nhËp khÈu ®Ó h­íng vÒ xuÊt khÈu ®em l¹i lîi Ých cho nÒn kinh tÕ. V× vËy, mÆt hµng nhËp khÈu cña Tæng c«ng ty chñ yÕu lµ c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô cho ngµnh x©y dùng cÊp tho¸t n­íc vµ m«i tr­êng nãi chung. Trong mét vµi n¨m trë l¹i ®©y, ngoµi nh÷ng mÆt hµng nhËp khÈu truyÒn thèng, Tæng c«ng ty ®· t×m c¸ch khai th¸c, ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng nhËp khÈu phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng cao cña c¸c ®¬n vÞ trong ngµnh còng nh­ cña thÞ tr­êng chung. §Ó xem xÐt t×nh h×nh c¬ cÊu hµng nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu cña VIWASEEN cã thÓ xem b¶ng sau: B¶ng 2: Danh môc nhãm m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu §¬n vÞ: TriÖu VN§ N¨m Danh môc 2004 2005 2006 Tæng sè 212 118,8 125 508,56 157 734,53 1.èng gang dÎo 56 598,8 52 158,3 52 495,23 2.èng thÐp 104 020 15 727,24 18 180,96 3.Van 18 250 10 815,94 9 826,6 4.ThÐp kh«ng gØ - 348,6 398,74 5.§ång hå 15 000 41 270,56 54 000 6.B¬m 18 250 5 087,92 2 833 7.Xe chuyªn dông - - 20 000 ( Nguån: B¸o c¸o tæng kÕt tµi chÝnh Tæng c«ng ty VIWASEEN) Tæng trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu trong n¨m 2006 lµ 157 734,53 TriÖu §. Trong n¨m 2006 c¸c s¶n phÈm m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu chñ yÕu cña Tæng c«ng ty lµ c¸c vËt t­ thiÕt bÞ cho ngµnh n­íc, m«i tr­êng vµ mét sè nguyªn vËt liÖu dïng cho ®Çu vµo cña s¶n xuÊt x©y l¾p. Trong ®ã nhãm vËt liÖu gang dÎo chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu nhËp khÈu.Bªn c¹nh ®ã lµ c¸c xe chuyªn dông ®­îc nhËp khÈu tõ BØ còng lµ mét mÆt hµng nhËp khÈu míi cña Tæng c«ng ty. Qua b¶ng sè liÖu ta thÊy Tæng c«ng ty cã c¬ cÊu mÆt hµng nguyªn m¸y mãc thiÕt bÞ nhËp khÈu kh¸ ®a d¹ng, phong phó, cã thÓ ®¸p øng tèt cho nhu cÇu x©y dùng trong n­íc ®ang ngµ._.