Hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng cường quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam

: 62.34.30.01 Luận án tiến sĩ kinh tế Ng−ời h−ớng dẫn khoa học: 1. PGS. TS. Nguyễn Thị Đông 2. PGS. TS. Nghiêm Văn Lợi Hà Nội - 2008 Lời cam đoan Tôi xin cam đoan Luận án này là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu nêu trong Luận án là hoàn toàn trung thực. Các đánh giá, kết luận khoa học của Luận án ch−a từng đ−ợc ai công bố trong bất cứ công trình nào khác. Tác giả luận án Trần Văn Thuận Lời cảm ơn Tác giả Luận án xin bày tỏ lòng cảm ơn chân thành và biết ơn sâu sắc tới PGS.TS. Nguyễn Thị Đông và PGS.TS. Nghiêm Văn Lợi - cán bộ h−ớng dẫn khoa học cho tác giả - đ' h−ớng dẫn, chỉ bảo nhiệt tình và định h−ớng khoa học cho tác giả trong suốt quá trình nghiên cứu, thu thập số liệu, khảo sát thực tế và thực hiện Luận án. Tác giả Luận án xin bày tỏ lòng cảm ơn sâu sắc tới TS. Ngô Đức Long - Kế toán tr−ởng Công ty cổ phần LICIGI 12, Th−ợng tá, Cử nhân Phạm Thị Hiền - Kế toán tr−ởng Công ty Xây dựng 789 Bộ Quốc phòng, Cử nhân Lê Thị Quỳnh - Phó phòng Kế toán - Công ty cổ phần Xây lắp cơ giới Constrexim và Cử nhân Đặng Thị Bích Hằng - Phó phòng Hành chính tổng hợp Công ty cổ phần Cầu 5 Thăng Long đ' tạo điều kiện thuận lợi cho tác giả trong quá trình điều tra, khảo sát thực tế, thu thập số liệu phục vụ cho việc phân tích, tổng hợp số liệu và viết Luận án. Tác giả Luận án xin chân thành cảm ơn các thầy giáo, cô giáo, cán bộ Viện Đào tạo Sau đại học - Đại học Kinh tế Quốc dân; các thầy giáo, cô giáo đồng nghiệp trong Khoa Kế toán và Bộ môn Kế toán - Đại học Kinh tế Quốc dân, các nhà khoa học, bạn bè và ng−ời thân đ' động viên, khích lệ và chia sẻ với tác giả trong suốt quá trình học tập, công tác và thực hiện Luận án. Tác giả Luận án danh mục các chữ viết tắt trong luận án ACRS Hệ thống hoàn vốn nhanh Accelerated cost recovery system ARR Tỷ suất sinh lời kế toán Accounting rate of return PB Kỳ hoàn vốn Payback period CSH Chủ sở hữu Owner DN Doanh nghiệp Enterprise DNXD Doanh nghiệp xây dựng Construction enterprise ĐTDH Đầu t− dài hạn Long-term investment GDP Tổng giá trị sản phẩm quốc nội Gross domestic products GTGT Giá trị gia tăng Value added GTCL Giá trị còn lại Carrying values IAS Hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế cho khu vực t− nhân International accounting standards IASB Hội đồng chuẩn mực kế toán quốc tế International accounting standards board IASC Uỷ ban chuẩn mực kế toán quốc tế International accounting standard committee IFRS Hệ thống chuẩn mực kế toán quốc tế về trình bày báo cáo tài chính International financial report standards IPSAS Hệ thống chuẩn mực kế toán công quốc tế International public sector accounting standard IRR Tỷ suất sinh lời nội bộ Internal rate of return MACRS Hệ thống hoàn vốn nhanh đ' điều chỉnh Modified accelerated cost recovery system Mkh Mức khấu hao tài sản cố định Depreciation MMTB Máy móc thiết bị Plant and equipment NPV Giá trị hiện tại thuần Net present value NVL Nguyên vật liệu Materials SXKD Sản xuất kinh doanh Business TC Tài chính Finance TK Tài khoản Account TP Thành phẩm Finished products TSBĐ Tài sản bất động Immovable assets TSCĐ Tài sản cố định Fixed assets TSCĐHH Tài sản cố định hữu hình Tangible fixed assets TSCĐVH Tài sản cố định vô hình Intangible fixed assets XDCB Xây dựng cơ bản Construction VAS Chuẩn mực kế toán Việt Nam Vietnamese aacounting standards WTO Tổ chức Th−ơng mại thế giới World trade organization Danh mục các bảng Ký hiệu Tên Bảng Trang 2.1 Số l−ợng DNXD từ năm 2000 - 2005 2.2 Các chỉ tiêu TSCĐ & ĐTDH, vốn SXKD bình quân và doanh thu thuần của DNXD từ năm 2000 - 2005 2.3 Số l−ợng lao động trong DNXD từ năm 2000 - 2005 2.4 Cơ cấu TSCĐ trong tổng tài sản của một số DNXD tại 31/12/2006 2.5 Cơ cấu từng loại TSCĐ của một số DNXD năm 2006 2.6 Hệ số vay dài hạn so với vốn CSH của một số DNXD tại 31/12/2006 2.7 Hệ số hao mòn TSCĐ của một số DNXD từ 2003 - 2006 2.8 Tỷ suất đầu t− TSCĐ của một số DNXD từ 2003 - 2006 2.9 Tỷ suất tự tài trợ TSCĐ của một số DNXD từ 2003 - 2006 2.10 Suất sinh lời của vốn CSH của một số DNXD từ 2003 - 2006 2.11 Sức sản xuất của TSCĐ của một số DNXD từ 2003 - 2006 2.12 Sức sinh lời của TSCĐ của một số DNXD từ 2003 - 2006 2.13 Suất hao phí TSCĐ của một số DNXD từ 2003 - 2006 3.1 Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ 3.2 Thẻ TSCĐ 3.3 Hệ thống chỉ tiêu đánh giá tình hình trang bị và hiệu quả sử dụng TSCĐ trong các DNXD Danh mục các sơ đồ Ký hiệu Tên Sơ đồ Trang 1.1 Các nghiệp vụ liên quan đến TSCĐ 1.2 Hạch toán TSCĐ tăng do mua 1.3 Hạch toán lợi thế kinh doanh khi mua lại DN 1.4 Hạch toán bất lợi kinh doanh khi mua lại DN theo ph−ơng pháp thay thế đ−ợc chấp nhận 1.5 Hạch toán TSCĐ tăng do XDCB 1.6 Hạch toán TSCĐ tăng do nhận vốn góp 1.7 Hạch toán TSCĐ tăng do thuê tài chính 1.8 Hạch toán TSCĐ giảm do thanh lý, nh−ợng bán 1.9 Hạch toán TSCĐ giảm do góp vốn vào đơn vị khác 1.10 Hạch toán TSCĐ thiếu, mất phát hiện khi kiểm kê 1.11 Hạch toán TSCĐ giảm do trả lại cho bên cho thuê 1.12 Hạch toán khấu hao TSCĐ 1.13 Hạch toán sửa chữa th−ờng xuyên và sửa chữa lớn TSCĐ 1.14 Hạch toán nâng cấp TSCĐ 3.1 Tổ chức bộ máy kế toán quản trị theo hình thức kết hợp 3.2 Tổ chức bộ máy kế toán quản trị theo hình thức tách biệt 3.3 Vai trò của kế toán quản trị TSCĐ trong quá trình ra quyết định 3.4 Các b−ớc công việc trong quá trình ra quyết định về TSCĐ Mục lục Trang Phụ Bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục Lục Danh mục các chữ viết tắt trong luận án Danh mục các Bảng Danh mục các sơ đồ mở đầu.................................................................................................................... 1 Ch−ơng 1: Lý luận chung về hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong doanh nghiệp....... 8 1.1. Bản chất và vai trò của tài sản cố định trong doanh nghiệp ................................ 8 1.2. Nội dung hạch toán tài sản cố định trong doanh nghiệp ................................... 17 1.3. Thông tin kế toán với việc đánh giá trình độ quản lý, sử dụng tài sản cố định trong doanh nghiệp ................................................................................................... 43 1.4. Chuẩn mực kế toán quốc tế và kinh nghiệm của một số n−ớc trong hạch toán tài sản cố định ................................................................................................................ 48 Ch−ơng 2: Thực trạng hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng việt nam.......................................................... 62 2.1. Tổng quan về các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam........................................ 62 2.2. Chế độ kế toán Việt Nam về hạch toán tài sản cố định trong doanh nghiệp xây dựng .......................................................................................................................... 68 2.3. Thực trạng hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam .......................................................................................................................... 75 2.4. Thực trạng quản lý và sử dụng tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam .................................................................................................................. 89 2.5. Đánh giá thực trạng hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam .................................................................................................................. 95 Ch−ơng 3: Ph−ơng h−ớng và giải pháp hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng việt nam ............................... 104 3.1. Định h−ớng phát triển hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam ....................................................................................................... 104 3.2. Sự cần thiết phải hoàn thiện hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam................................................................................................. 106 3.3. Ph−ơng h−ớng hoàn thiện hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam ....................................................................................................... 108 3.4. Giải pháp hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam ............................................. 115 3.5. Điều kiện thực hiện các giải pháp hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam .. 156 Kết luận............................................................................................................. 165 Danh mục các công trình đC công bố của tác giả Danh mục tài liệu tham khảo Phụ lục 1 mở đầu 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Tài sản cố định (TSCĐ) là cơ sở vật chất không thể thiếu trong nền kinh tế quốc dân cũng nh− trong hoạt động sản xuất kinh doanh (SXKD) của bất kể doanh nghiệp (DN) nào. Đối với DN, TSCĐ là cơ sở đánh giá trình độ công nghệ và năng lực sản xuất, cạnh tranh của DN. Việc sử dụng và quản lý TSCĐ trong DN ảnh h−ởng trực tiếp đến chất l−ợng sản phẩm, dịch vụ, giá thành, đến khả năng cạnh tranh, đứng vững trên thị tr−ờng và phát triển của DN. Tr−ớc môi tr−ờng kinh doanh mà cạnh tranh ngày càng gay gắt và những tiến bộ của khoa học kỹ thuật, việc hạch toán và quản lý TSCĐ trong DN đòi hỏi phải ngày càng đ−ợc tổ chức khoa học và hợp lý hơn. Trong nền kinh tế quốc dân, sự tồn tại và hoạt động của các doanh nghiệp xây dựng (DNXD) đóng vai trò hết sức quan trọng. Các DNXD là những đơn vị kinh tế hoạt động trong lĩnh vực xây dựng cơ bản nhằm kiến tạo cơ sở vật chất cho nền kinh tế. Sản phẩm của các DNXD là yếu tố tiền đề phục vụ cho quá trình phát triển kinh tế - x' hội, thực hiện công cuộc công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất n−ớc. Do hoạt động trong lĩnh vực sản xuất vật chất đặc biệt nên TSCĐ chiếm tỷ trọng lớn trong tổng tài sản và là bộ phận không thể thiếu đ−ợc đối với quá trình hoạt động và phát triển của các DNXD. Mặt khác, đặc điểm cơ bản trong hoạt động của DNXD là sản phẩm cố định tại nơi sản xuất, còn các điều kiện sản xuất phải di chuyển theo địa điểm sản xuất nên tài sản nói chung và TSCĐ nói riêng dễ bị mất mát, h− hỏng. Chính vì vậy, một yêu cầu tất yếu đặt ra là phải quản lý tốt TSCĐ trong DNXD, muốn vậy công tác hạch toán TSCĐ trong DNXD phải đ−ợc tổ chức một cách chặt chẽ và khoa học, phù hợp với thông lệ quốc tế, với chuẩn mực và chế độ kế toán của Nhà n−ớc, phù hợp với khả năng, điều kiện của DNXD và đáp ứng đ−ợc yêu cầu của quản lý. Thực hiện chủ tr−ơng đổi mới do Đảng Cộng sản Việt Nam khởi x−ớng và l'nh đạo, hội nhập nền kinh tế n−ớc ta vào nền kinh tế khu vực và thế giới, Nhà n−ớc 2 đ' ban hành nhiều chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh của các DN. Trong lĩnh vực kế toán, Nhà n−ớc đ' xây dựng và dần hoàn thiện hệ thống văn bản, quy định, điều chỉnh hoạt động kế toán của DN, trong đó có hạch toán TSCĐ. Cụ thể, Bộ Tài chính đ' ban hành Chuẩn mực kế toán về tài sản cố định hữu hình (TSCĐHH) (VAS 03), Chuẩn mực kế toán về tài sản cố định vô hình (TSCĐVH) (VAS 04), Chuẩn mực kế toán về Thuê tài sản (VAS 06), Quyết định về Quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ (Quyết định số 206/2003/QĐ-BTC ngày 12/12/2003 của Bộ tr−ởng Bộ Tài chính) và Chế độ kế toán DN (Quyết định số 15/2006/QĐ-BTC ngày 20/3/2006 của Bộ tr−ởng Bộ Tài chính). Những văn bản pháp quy này ảnh h−ởng đến tổ chức hạch toán TSCĐ trong các DN Việt Nam nói chung, các DNXD nói riêng. Nhận thức đ−ợc vị trí quan trọng của DNXD trong nền kinh tế, vai trò của TSCĐ trong hoạt động SXKD của DNXD cũng nh− tầm quan trọng của hạch toán TSCĐ và tăng c−ờng quản lý TSCĐ trong DNXD nên tôi đ' lựa chọn đề tài: "Hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam" làm đề tài nghiên cứu cho Luận án tiến sĩ của mình. 2. Tổng quan về các nghiên cứu Các nghiên cứu tr−ớc đây về hạch toán và quản lý TSCĐ trong DN tập trung vào giải quyết 3 vấn đề chính là: hạch toán TSCĐ, tính khấu hao TSCĐ và xây dựng các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ trong DN. Thứ nhất, về hạch toán TSCĐ. Nguyễn Tuấn Duy (1999) đ' phân tích thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DN th−ơng mại Việt Nam, trong đó trình bày và phân tích các loại hình kế toán cơ bản cũng nh− ảnh h−ởng của chúng đến kế toán TSCĐ trong DN. Trên cơ sở phân tích thực trạng kế toán TSCĐ trong DN th−ơng mại, Nguyễn Tuấn Duy đề xuất các giải pháp hoàn thiện kế toán TSCĐ trong DN th−ơng mại, đó là: Hoàn thiện kế toán TSCĐ theo hợp đồng thuê tài chính; Hoàn thiện kế toán trao đổi TSCĐ; Hoàn thiện kế toán khấu hao TSCĐ; Hoàn thiện kế toán TSCĐ thế chấp, cầm cố; Hoàn thiện kế toán TSCĐ tham gia liên doanh; Hoàn thiện kế toán sửa chữa TSCĐ. Arikan, Asli Musaoglu (2004) đ' tiếp cận ph−ơng pháp hạch toán TSCĐVH trong DN. Lockridge, Theopholis Maurice (2004) tập 3 trung phân tích hạch toán TSCĐ trong DN vận tải. Cowe Falls, Lynne Gradon (2004) trình bày ph−ơng pháp đánh giá TSCĐ trong DN. Trong đánh giá TSCĐ, Cowe Falls, Lynne Gradon (2004) đ' đề cập đến 2 ph−ơng pháp: Ph−ơng pháp đánh giá TSCĐ trên cơ sở quá khứ (past-based method) sử dụng chi phí lịch sử (historical cost) và Ph−ơng pháp đánh giá TSCĐ trên cơ sở hiện hành (current-based method) sử dụng chi phí thay thế hiện hành (current replacement cost). Thứ hai, về tính khấu hao TSCĐ. Đặc điểm của TSCĐ là trong quá trình sử dụng vào hoạt động SXKD cho đến khi bị h− hỏng, nó giữ nguyên đ−ợc hình thái vật chất ban đầu nh−ng bị giảm dần về mặt giá trị và giá trị sử dụng. Phần giá trị TSCĐ bị hao mòn sẽ đ−ợc chuyển dịch dần vào giá trị sản phẩm dịch vụ d−ới hình thức khấu hao. Khấu hao TSCĐ là biện pháp chủ quan nhằm thu hồi phần giá trị TSCĐ đ' bị hao mòn phục vụ cho việc tái đầu t− TSCĐ. Việc lựa chọn ph−ơng pháp khấu hao TSCĐ sẽ ảnh h−ởng đến giá thành sản phẩm, dịch vụ, đến khả năng thu hồi vốn cũng nh− tình hình tài chính và kinh doanh của DN. Horngren (1997), Walgenbach (1990) đ' trình bày và phân tích các ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ trong DN. Theo Horngren và Walgenbach, TSCĐ có thể đ−ợc tính khấu hao theo 4 ph−ơng pháp, đó là: Ph−ơng pháp đ−ờng thẳng, Ph−ơng pháp sản l−ợng sản xuất, Ph−ơng pháp số d− giảm dần và Ph−ơng pháp tổng các số năm sử dụng. Thứ ba, về các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ. TSCĐ là cơ sở vật chất kỹ thuật quan trọng và quyết định đến năng lực sản xuất của DN. Việc sử dụng TSCĐ ảnh h−ởng lớn đến chất l−ợng sản phẩm, khả năng cạnh tranh và hiệu quả kinh doanh của DN. Do đó, việc xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ đóng vai trò quan trọng nhằm đánh giá khả năng khai thác và quản lý TSCĐ để từ đó có những biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ trong DN. Charles H.Gibson (1998) đ' phân tích các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ nh−: Sức sản xuất của TSCĐ, Sức sinh lợi của TSCĐ, Suất hao phí TSCĐ, Sức sinh lợi của tổng tài sản... Trên cơ sở kết quả của các nghiên cứu trong và ngoài n−ớc đ' thực hiện liên quan đến hạch toán và quản lý TSCĐ trong DN, xuất phát từ phạm vi, giới hạn và 4 mục đích nghiên cứu của đề tài, Luận án tập trung giải quyết các vấn đề nghiên cứu chủ yếu sau: - Xây dựng các mô hình hạch toán TSCĐ trong DN về mặt nguyên lý kế toán; - Vai trò của TSCĐ trong hoạt động SXKD và những yêu cầu đặt ra đối với quản lý TSCĐ trong DN; - Hệ thống chỉ tiêu đánh giá tình hình trang bị và sử dụng TSCĐ trong DN; - Những bài học đối với Việt Nam từ việc xem xét, phân tích chuẩn mực kế toán quốc tế và kinh nghiệm của Mỹ, Pháp trong hạch toán TSCĐ; - Đặc điểm hoạt động SXKD của DNXD và ảnh h−ởng của nó đến quản lý và hạch toán TSCĐ; - Sự phát triển của chế độ kế toán Việt Nam về hạch toán TSCĐ trong DN nói chung, DNXD nói riêng qua các thời kỳ; - Những −u điểm và tồn tại trong hạch toán, quản lý và sử dụng TSCĐ của các DNXD Việt Nam; - Quan điểm về ph−ơng h−ớng hoàn thiện hạch toán TSCĐ trong các DNXD Việt Nam; - Hệ thống giải pháp hoàn thiện hạch toán TSCĐ nhằm tăng c−ờng quản lý và nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ trong các DNXD Việt Nam. 3. Mục đích nghiên cứu của đề tài luận án - Hệ thống hoá, khái quát và làm rõ bản chất của TSCĐ trong DN trên các khía cạnh khái niệm, đặc điểm, vai trò và phân loại TSCĐ trong DN. - Trình bày khái quát nội dung hạch toán TSCĐ trong DN, bao gồm đánh giá TSCĐ, hạch toán TSCĐ trên ph−ơng diện kế toán tài chính (hạch toán biến động TSCĐ, hạch toán TSCĐ thuê ngoài, hạch toán khấu hao và sửa chữa TSCĐ) và hạch toán TSCĐ trên ph−ơng diện kế toán quản trị. Luận án cũng trình bày thông tin kế toán với việc quản lý TSCĐ trong DN. - Học tập, tiếp thu chuẩn mực kế toán quốc tế về TSCĐ và kinh nghiệm của các n−ớc có nền kinh tế thị tr−ờng phát triển trong việc hạch toán TSCĐ nhằm rút ra những bài học kinh nghiệm đối với Việt Nam. 5 - Phân tích vai trò của DNXD trong nền kinh tế quốc dân cũng nh− đặc điểm hoạt động SXKD của DNXD. - Làm rõ thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DNXD Việt Nam hiện nay. - Đ−a ra ph−ơng h−ớng và giải pháp hoàn thiện hạch toán nhằm tăng c−ờng quản lý TSCĐ trong các DNXD Việt Nam trong điều kiện hiện nay. 4. phạm vi và đối t−ợng nghiên cứu của luận án 4.1. Phạm vi nghiên cứu của Luận án Phạm vi nghiên cứu của Luận án đ−ợc giới hạn trên các khía cạnh sau: - Luận án tập trung nghiên cứu thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DNXD Việt Nam. - Hạch toán TSCĐ gồm ba loại là hạch toán nghiệp vụ, hạch toán thống kê và hạch toán kế toán. Luận án nghiên cứu hạch toán kế toán TSCĐ. - DNXD đ−ợc đề cập trong Luận án là DN Việt Nam thuộc các loại hình: công ty nhà n−ớc, công ty cổ phần và công ty trách nhiệm hữu hạn. - TSCĐ đ−ợc đề cập trong Luận án bao gồm các loại TSCĐ phục vụ hoạt động SXKD trong DNXD. Luận án không nghiên cứu TSCĐ hình thành từ các nguồn kinh phí, quỹ phúc lợi và sử dụng cho các mục đích ngoài hoạt động SXKD của DNXD. 4.2. Đối t−ợng nghiên cứu của Luận án - TSCĐ trong DN trên các khía cạnh: khái niệm, đặc điểm, phân loại và đánh giá TSCĐ. - Nội dung hạch toán và quản lý TSCĐ trong DN. - Chuẩn mực kế toán quốc tế và kinh nghiệm của một số n−ớc trong hạch toán TSCĐ. - Thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DNXD Việt Nam. 5. Ph−ơng pháp nghiên cứu sử dụng trong luận án 6 - Trong quá trình nghiên cứu để thực hiện đề tài Luận án, tác giả vận dụng ph−ơng pháp luận duy vật biện chứng, duy vật lịch sử, trừu t−ợng hóa khoa học, các ph−ơng pháp thống kê, phân tích kinh tế, tổng hợp và so sánh để phân tích về vai trò của TSCĐ đối với hoạt động SXKD của DN, vai trò của DNXD trong nền kinh tế quốc dân cũng nh− thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DNXD Việt Nam. - Do đối t−ợng nghiên cứu của đề tài Luận án là thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DNXD nên Luận án sử dụng cả phân tích định l−ợng và đánh giá định tính để giải quyết nhiệm vụ nghiên cứu. 6. ý nghĩa khoa học và thực tiễn của Đề tài luận án - Luận án đ' trình bày một cách có hệ thống hạch toán TSCĐ trong DN trên ph−ơng diện kế toán tài chính, khái quát các mô hình hạch toán TSCĐ. - Luận án đ' hệ thống hạch toán TSCĐ trong DN trên ph−ơng diện kế toán quản trị gắn với các giai đoạn: tr−ớc đầu t−, trong quá trình sử dụng và sau sử dụng TSCĐ. - Luận án đ' phân tích Chuẩn mực kế toán quốc tế và kinh nghiệm của một số n−ớc có nền kinh tế thị tr−ờng phát triển trong hạch toán TSCĐ, từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. - Luận án đ' phân tích đặc điểm hoạt động SXKD của DNXD có ảnh h−ởng đến hạch toán TSCĐ. - Luận án đ' tổng kết sự phát triển của Chế độ kế toán Việt Nam về hạch toán TSCĐ trong các DNXD. - Luận án đ' phân tích thực trạng hạch toán TSCĐ trong các DNXD Việt Nam trên ph−ơng diện kế toán tài chính và kế toán quản trị. - Luận án đ' đề xuất những ph−ơng h−ớng và giải pháp hoàn thiện hạch toán TSCĐ trên ph−ơng diện kế toán tài chính và kế toán quản trị nhằm tăng c−ờng quản lý TSCĐ trong các DNXD Việt Nam cũng nh− những điều kiện để thực hiện các giải pháp. 7 7. Bố cục CủA LUậN áN Tên Luận án “Hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng việt nam”. Ngoài mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, Luận án gồm ba ch−ơng, 14 mục: Ch−ơng 1: Lý luận chung về hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong doanh nghiệp; Ch−ơng 2: Thực trạng hạch toán tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam; Ch−ơng 3: Ph−ơng h−ớng và giải pháp hoàn thiện hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong các doanh nghiệp xây dựng Việt Nam. 8 Ch−ơng 1: Lý luận chung về hạch toán tài sản cố định nhằm tăng c−ờng quản lý tài sản cố định trong doanh nghiệp 1.1. Bản chất và vai trò của tài sản cố định trong doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm của tài sản cố định trong doanh nghiệp 1.1.1.1. Khái niệm tài sản cố định Bất kể một DN nào muốn tiến hành hoạt động SXKD đều phải có một số nguồn lực nhất định. Nguồn lực của DN có thể đ−ợc hình thành từ chủ sở hữu DN hoặc từ các nguồn tài trợ bên ngoài và đ−ợc sử dụng để đầu t− cơ sở vật chất đáp ứng nhu cầu SXKD của DN. Trong số tài sản đầu t− sử dụng cho hoạt động SXKD của DN không thể không có TSCĐ. Theo thông lệ quốc tế, TSCĐ là những tài sản phải thỏa m'n đồng thời hai tiêu chuẩn: Chắc chắn DN sẽ thu đ−ợc lợi ích kinh tế trong t−ơng lai do sử dụng tài sản đó và Giá trị của tài sản đối với DN có thể đ−ợc xác định một cách đáng tin cậy [16, tr.306]. TSCĐ là một bộ phận chính trong tổng tài sản của DN, có vai trò quan trọng trong việc thể hiện tình hình tài chính của DN. Việc xác định một khoản chi phí là tài sản hay chi phí có ảnh h−ởng đáng kể đến thông tin đ−ợc trình bày trên báo cáo tài chính của DN. Với tiêu chuẩn thứ nhất, để xác định một yếu tố có đ−ợc ghi nhận là tài sản hay không DN phải đánh giá mức độ chắc chắn của việc thu đ−ợc lợi ích kinh tế trong t−ơng lai trên cơ sở các bằng chứng hiện có tại thời điểm hạch toán ban đầu. Lợi ích kinh tế thu đ−ợc từ việc sử dụng tài sản chính là các lợi ích nhận đ−ợc hoặc rủi ro mà DN phải gánh chịu liên quan đến tài sản. Tiêu chuẩn thứ hai đề cập đến bằng chứng chứng minh cho việc xác định nguyên giá của TSCĐ. Các nhà nghiên cứu, xây dựng chế độ kế toán cho rằng: TSCĐ là biểu hiện của một nguồn lực do DN kiểm soát, đ−ợc phát sinh từ các sự kiện trong quá khứ và 9 DN chắc chắn sẽ thu đ−ợc lợi ích kinh tế trong t−ơng lai từ việc sử dụng tài sản trong DN [17]. Theo quan điểm này, TSCĐ bao gồm những nguồn lực hữu hình và vô hình mà DN đ' đầu t− nhằm tạo ra lợi ích kinh tế trong t−ơng lai cho DN. Theo các nhà nghiên cứu kế toán ở Mỹ thì: TSCĐ là những tài sản có thời gian sử dụng lâu dài, đ−ợc đầu t− sử dụng cho hoạt động SXKD của DN, không phải đầu t− để bán cho khách hàng [49, tr.509]. Khái niệm về TSCĐ này nhấn mạnh đến thời gian phát huy tác dụng của TSCĐ đối với hoạt động SXKD của DN, đồng thời TSCĐ đ' đầu t− sẽ hình thành nên cơ sở vật chất kỹ thuật cho DN và TSCĐ hoàn toàn khác biệt với hàng hóa. Các nhà nghiên cứu kế toán tại Anh cho rằng: Một tài sản đ−ợc ghi nhận là TSCĐ khi thỏa m'n đồng thời các điều kiện: Có thời gian sử dụng lâu dài; Đ−ợc sử dụng cho hoạt động kinh doanh của DN và Không phục vụ mục đích kinh doanh th−ơng mại [33, tr.224]. Khái niệm này t−ơng đồng với quan điểm của các nhà nghiên cứu kế toán Mỹ. ở Việt Nam, khái niệm về kế toán nói chung, TSCĐ nói riêng khác nhau tùy vào mục đích nghiên cứu, trình độ phát triển kinh tế - x' hội ở các thời kỳ khác nhau và sự thay đổi t−ơng ứng phù hợp của chế độ tài chính và kế toán. Theo Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam: “TSCĐ là bộ phận tài sản của DN, phục vụ sản xuất trong một thời kỳ dài, tham gia nhiều lần vào sản xuất sản phẩm theo mức độ hao mòn. TSCĐ bao gồm: nhà cửa, công trình kiến trúc, máy móc, thiết bị, ph−ơng tiện vận tải, công cụ, dụng cụ, đ−ờng ống...” [34]. Quan điểm này nhấn mạnh đến thời gian sử dụng lâu dài và tính dịch chuyển dần giá trị vào sản phẩm, dịch vụ của TSCĐ. Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS 03, VAS 04): “Các tài sản đ−ợc ghi nhận là TSCĐ phải thỏa m'n đồng thời tất cả bốn tiêu chuẩn ghi nhận sau: - Chắc chắn thu đ−ợc lợi ích kinh tế trong t−ơng lai từ việc sử dụng tài sản đó; - Nguyên giá tài sản phải đ−ợc xác định một cách đáng tin cậy; - Thời gian sử dụng −ớc tính trên một năm; 10 - Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành [4, tr.11]. Tiêu chuẩn thứ nhất đề cập đến việc phát huy tác dụng của TSCĐ đối với hoạt động SXKD của DN, đó là lợi ích kinh tế thu đ−ợc hoặc rủi ro mà DN phải gánh chịu gắn liền với việc sử dụng tài sản. Tiêu chuẩn thứ hai nhấn mạnh việc xác định giá trị ban đầu của TSCĐ phải trên cơ sở các bằng chứng pháp lý gắn với các giao dịch kinh tế cụ thể nh− mua sắm, trao đổi hoặc tự xây dựng. Thời gian sử dụng TSCĐ có thể là thời gian mà DN dự tính sử dụng TSCĐ hoặc là số l−ợng sản phẩm, dịch vụ mà DN dự tính thu đ−ợc từ việc sử dụng tài sản, thời gian sử dụng TSCĐ là một trong những căn cứ cho việc tính khấu hao TSCĐ. Giá trị tối thiểu của TSCĐ đ−ợc quy định cụ thể trong chế độ tài chính gắn với từng thời kỳ phát triển kinh tế - x' hội nhất định nhằm đơn giản hóa trong quản lý và hạch toán. Khái niệm về TSCĐ theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam đề cập toàn diện đến tính lợi ích thu đ−ợc từ tài sản đầu t−, tính tin cậy của việc xác định nguyên giá tài sản, độ dài thời gian sử dụng và giá trị của tài sản. Nh− vậy, các khái niệm về TSCĐ phần lớn cho rằng TSCĐ là những tài sản có giá trị đủ lớn, có thời gian sử dụng lâu dài và đ−ợc đầu t−, sử dụng để mang lại lợi ích kinh tế trong t−ơng lai cho DN. Mỗi một quốc gia, tùy vào trình độ phát triển kinh tế, trình độ quản lý và sức mua của đồng tiền ở những thời điểm khác nhau có thể quy định giá trị tối thiểu để ghi nhận TSCĐ. Giá trị tối thiểu để ghi nhận là TSCĐ còn phụ thuộc vào quy mô hoạt động, đặc điểm về lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh và năng lực tài chính của mỗi DN. Thời gian sử dụng của TSCĐ phụ thuộc vào mức độ hao mòn, trình độ khai thác, quản lý của DN và những tiến bộ khoa hoc kỹ thuật chi phối. Thông th−ờng, thời gian sử dụng của TSCĐ là một năm trở lên. Từ những phân tích trên đây, có thể kết luận rằng: TSCĐ là những tài sản có hình thái vật chất hoặc không có hình thái vật chất, có giá trị lớn và thời gian sử dụng lâu dài, đ−ợc đầu t− sử dụng cho hoạt động SXKD của DN, không phải để bán. 1.1.1.2. Đặc điểm của tài sản cố định Bất kể DN hoạt động trong lĩnh vực nào thì TSCĐ cũng là bộ phận tài sản đầu t− dài hạn quan trọng, phản ánh năng lực SXKD và ảnh h−ởng đáng kể đến hiệu quả 11 kinh doanh của DN. Nghiên cứu đặc điểm của TSCĐ chi phối tổ chức công tác kế toán TSCĐ trong DN, lựa chọn mô hình quản lý TSCĐ cũng nh− ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ. TSCĐ trong DN có những đặc điểm sau: Thứ nhất, TSCĐ là những tài sản có giá trị lớn, thuộc quyền quản lý, sử dụng của DN. Xuất phát từ đặc điểm này, DN cần theo dõi, quản lý chặt chẽ TSCĐ về hiện vật và chất l−ợng, tránh hiện t−ợng mất mát hay không sử dụng đ−ợc, làm ảnh h−ởng đến hoạt động SXKD của DN. Đồng thời, DN cần lựa chọn hình thức đầu t− TSCĐ cho phù hợp với nhu cầu, đặc điểm hoạt động SXKD cũng nh− khả năng tài chính của DN. Thứ hai, TSCĐ đ−ợc đầu t− sử dụng cho nhiều chu kỳ SXKD hoặc nhiều năm hoạt động của DN. Không phải TSCĐ đầu t− sử dụng cho sản xuất sản phẩm một lần là h− hỏng và giá trị đ−ợc chuyển toàn bộ vào giá thành sản phẩm. Chính vì vậy, DN phải quan tâm đến việc bảo vệ, sửa chữa TSCĐ và lựa chọn ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ thích hợp nhằm đánh giá sát nhất mức độ hao mòn để thu hồi giá trị đ' đầu t− của TSCĐ. Thứ ba, trong quá trình tham gia vào hoạt động SXKD cho đến khi bị h− hỏng, TSCĐ giữ nguyên đ−ợc hình thái vật chất ban đầu, đồng thời bị giảm dần về mặt giá trị và giá trị sử dụng (hiện t−ợng hao mòn TSCĐ). DN thực hiện thu hồi giá trị TSCĐ đ' đầu t− để tái sản xuất thông qua việc tính trích khấu hao TSCĐ. Thứ t−, TSCĐ là bộ phận quan trọng và chiếm tỷ trọng lớn trong tổng giá trị tài sản của DN. TSCĐ có vai trò quan trọng trong việc phản ánh tình hình tài chính của DN và ảnh h−ởng đáng kể đến thông tin đ−ợc trình bày trên Bảng cân đối kế toán và Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh. Chính vì vậy, DN cần quan tâm quản lý tốt và tổ chức hạch toán TSCĐ phù hợp nhằm nâng cao hiệu năng công tác quản lý và hiệu quả hoạt động kinh doanh. 1.1.2. Vai trò của tài sản cố định trong doanh nghiệp TSCĐ là t− liệu lao động không thể thiếu đối với hoạt động của bất kỳ tổ chức nào. Trên bình diện quốc gia, TSCĐ cấu thành nên cơ sở hạ tầng của nền kinh tế, nó đánh giá mức độ văn minh, trình độ phát triển của x' hội và sức mạnh kinh tế, 12 quốc phòng của một n−ớc. Trong phạm vi DN, TSCĐ phản ánh trình độ trang bị kỹ thuật, khả năng SXKD cũng nh− năng lực cạnh tranh của DN trên thị tr−ờng. Vai trò của TSCĐ chỉ thể hiện khi nó đ−ợc đầu t− đúng, sử dụng hợp lý và quản lý tốt để phát huy nguồn lực tài sản và mang lại giá trị sử dụng. Vai trò của TSCĐ trong DN đ−ợc thể hiện trên những khía cạnh chủ yếu sau: Một là, TSCĐ thể hiện trình độ trang bị kỹ thuật của DN, trực tiếp ảnh h−ởng đến số l−ợng và chất l−ợng sản phẩm. Số l−ợng, chủng loại TSCĐ cũng nh− mức độ hiện đại hay lạc hậu của TSCĐ quyết định tính ổn đị._.nh của sản xuất và hình thức, chất l−ợng của sản phẩm. Hai là, TSCĐ góp phần giải phóng lao động chân tay của con ng−ời, tăng tính chuyên môn hóa của quá trình sản xuất, tăng năng suất lao động. Đồng thời, với tính đồng bộ và hiện đại của TSCĐ, DN có thể giảm chi phí đầu vào, hạ giá thành sản phẩm, dịch vụ, từ đó nâng cao khả năng cạnh tranh và vị thế của mình trên thị tr−ờng. Ba là, TSCĐ góp phần thúc đẩy DN nâng cao trình độ quản lý, tạo động lực khuyến khích ng−ời lao động học tập, nâng cao trình độ chuyên môn và tay nghề làm chủ khoa học kỹ thuật hiện đại. Cơ cấu, số l−ợng, chủng loại và trình độ TSCĐ chi phối tổ chức hoạt động SXKD và tổ chức bộ máy quản lý của DN. Đồng thời, để thích ứng với TSCĐ đ' đ−ợc đầu t− và trang bị cho hoạt động SXKD, đòi hỏi ng−ời lao động phải học tập, nâng cao tay nghề chuyên môn, tăng năng suất lao động, cải thiện thu nhập và triển vọng phát triển nghề nghiệp. 1.1.3. Phân loại tài sản cố định trong doanh nghiệp TSCĐ trong DN bao gồm nhiều loại, khác nhau về quy cách, chủng loại, đặc tính kỹ thuật, công dụng và yêu cầu quản lý, sử dụng. Chính vì vậy, để thuận lợi cho quản lý và hạch toán, cần thiết phải tiến hành phân loại TSCĐ theo những tiêu thức nhất định. 13 1.1.3.1. Phân loại tài sản cố định theo hình thái biểu hiện Theo hình thái biểu hiện, TSCĐ trong DN đ−ợc chia thành hai loại là TSCĐHH và TSCĐVH. TSCĐHH là những loại TSCĐ có hình thái vật chất cụ thể, thỏa m'n đồng thời các tiêu chuẩn ghi nhận đối với TSCĐHH [4, tr.10]. Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam về TSCĐHH (VAS 03), tài sản đ−ợc ghi nhận là TSCĐHH phải thỏa m'n đồng thời bốn tiêu chuẩn ghi nhận: - Chắc chắn thu đ−ợc lợi ích kinh tế trong t−ơng lai từ việc sử dụng tài sản đó; - Nguyên giá tài sản phải đ−ợc xác định một cách đáng tin cậy; - Thời gian sử dụng −ớc tính trên một năm; - Có đủ tiêu chuẩn giá trị theo quy định hiện hành. Theo quy định của Chế độ tài chính Việt Nam hiện hành, giá trị tối thiểu của TSCĐ phải từ 10.000.000 đồng trở lên. Đồng thời, TSCĐHH có thể là những tài sản có kết cấu độc lập hoặc là một hệ thống gồm nhiều tài sản riêng lẻ liên kết với nhau để cùng thực hiện một hoặc một số chức năng nhất định mà nếu thiếu một tài sản nào đó thì hệ thống không hoạt động đ−ợc. Tuy nhiên, trong tr−ờng hợp một hệ thống gồm nhiều tài sản riêng lẻ liên kết với nhau nh−ng mỗi bộ phận có thời gian sử dụng khác nhau và nếu thiếu một tài sản nào đó mà hệ thống vẫn thực hiện đ−ợc chức năng chính thì mỗi bộ phận riêng lẻ nếu thỏa m'n các tiêu chuẩn ghi nhận cũng đ−ợc coi là một TSCĐHH độc lập. Theo tính chất của tài sản, TSCĐHH trong DN bao gồm: Nhà cửa, vật kiến trúc; Máy móc, thiết bị; Ph−ơng tiện vận tải, thiết bị truyền dẫn; Thiết bị, dụng cụ quản lý; V−ờn cây lâu năm, súc vật làm việc hoặc cho sản phẩm và TSCĐHH khác. TSCĐVH là những TSCĐ không có hình thái vật chất cụ thể, thể hiện một số tiền nhất định mà DN đ' đầu t− nhằm thu đ−ợc các lợi ích kinh tế trong t−ơng lai. Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam về TSCĐVH (VAS 04) thì: “TSCĐVH là tài sản không có hình thái vật chất nh−ng xác định đ−ợc giá trị và do DN nắm giữ, sử dụng trong SXKD, cung cấp dịch vụ hoặc cho các đối t−ợng khác thuê phù hợp với tiêu 14 chuẩn ghi nhận TSCĐ vô hình” [4, tr.21]. VAS 04 quy định, một tài sản vô hình đ−ợc ghi nhận là TSCĐVH khi thỏa m'n đồng thời định nghĩa về TSCĐVH và bốn tiêu chuẩn ghi nhận nh− đối với TSCĐHH. Nh− vậy, mặc dù TSCĐ vô hình không có hình thái vật chất nh−ng phải xác định đ−ợc giá trị và đ−ợc sử dụng cho hoạt động SXKD của DN. Các yếu tố cần xem xét khi xác định nguồn lực vô hình có thỏa m'n định nghĩa TSCĐVH hay không bao gồm: Tính có thể xác định đ−ợc; Khả năng kiểm soát nguồn lực và Tính chắc chắn của lợi ích kinh tế trong t−ơng lai [4, tr.22]. TSCĐVH có thể xác định riêng biệt khi DN có thể bán, cho thuê, trao đổi TSCĐVH. Khả năng kiểm soát nguồn lực đ−ợc hiểu là quyền thu lợi ích kinh tế trong t−ơng lai từ việc sử dụng tài sản đó và khả năng hạn chế sự tiếp cận của các đối t−ợng khác đối với lợi ích đó. Lợi ích kinh tế trong t−ơng lai do TSCĐVH mang lại cho DN có thể là: Tăng doanh thu, tiết kiệm chi phí... Chế độ tài chính Việt Nam hiện hành quy định tất cả các khoản chi phí mà DN đ' đầu t− thỏa m'n đồng thời các tiêu chuẩn ghi nhận đối với TSCĐHH, kết thúc giai đoạn đầu t− mà không hình thành TSCĐHH thì đ−ợc ghi nhận là TSCĐVH [6, tr.6]. Theo tính chất của tài sản, TSCĐVH trong DN bao gồm: Quyền sử dụng đất có thời hạn; Nh'n hiệu hàng hóa; Quyền phát hành; Phần mềm máy vi tính; Giấy phép và giấy phép nh−ợng quyền; Bản quyền, bằng sáng chế; Công thức và cách thức pha chế, kiểu mẫu, thiết kế và vật mẫu và TSCĐVH đang triển khai. Việc phân loại TSCĐ theo hình thái biểu hiện giúp quản lý có thể đánh giá cơ cấu đầu t− TSCĐ của DN, xây dựng mô hình quản lý t−ơng ứng với từng loại TSCĐ, xác định đ−ợc thời gian sử dụng cho mỗi loại TSCĐ và tổng hợp thông tin phục vụ lập báo cáo tài chính của DN. 1.1.3.2. Phân loại tài sản cố định theo mục đích sử dụng Theo mục đích sử dụng, TSCĐ trong DN bao gồm: TSCĐ sử dụng cho hoạt động SXKD; TSCĐ ngoài hoạt động SXKD và TSCĐ chờ thanh lý, điều chuyển. TSCĐ sử dụng cho hoạt động SXKD đ−ợc chi tiết theo hoạt động, có thể có TSCĐ sử dụng cho hoạt động sản xuất sản phẩm, thực hiện dịch vụ; TSCĐ phục vụ hoạt 15 động bán hàng và TSCĐ dùng cho hoạt động quản lý hành chính, quản trị kinh doanh. TSCĐ ngoài hoạt động SXKD gồm TSCĐ phúc lợi và TSCĐ giữ hộ các đối t−ợng khác. TSCĐ chờ thanh lý, điều chuyển gồm những TSCĐ hiện không đ−ợc sử dụng cho hoạt động SXKD của DN, đang trong quá trình làm thủ tục thanh lý, điều chuyển. Việc phân loại TSCĐ theo mục đích sử dụng giúp kế toán có thể phân bổ chi phí khấu hao theo đối t−ợng sử dụng, đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ của từng hoạt động trong DN và gắn trách nhiệm vật chất của các cá nhân, bộ phận liên quan đối với việc quản lý, sử dụng TSCĐ trong DN. 1.1.3.3. Phân loại tài sản cố định theo quyền sở hữu Quyền sở hữu tài sản bao gồm đầy đủ các quyền quản lý, sử dụng, chiếm hữu và định đoạt tài sản. Căn cứ vào quyền sở hữu, TSCĐ trong DN bao gồm hai loại là TSCĐ thuộc quyền sở hữu và TSCĐ thuê ngoài. TSCĐ thuộc quyền sở hữu là những TSCĐ do DN đầu t− bằng vốn góp, vốn bổ sung từ lợi nhuận, vốn liên doanh, liên kết và vốn vay, nợ. Đối với TSCĐ thuộc loại này, DN có toàn quyền quyết định trong các tr−ờng hợp: nh−ợng bán, thanh lý, cho, tặng, góp vốn, thế chấp (trừ tr−ờng hợp TSCĐ đầu t− bằng vốn vay). TSCĐ thuê ngoài gồm những TSCĐ DN đi thuê của các tổ chức, cá nhân, DN khác theo hợp đồng thuê. Tùy theo bản chất của các điều khoản thỏa thuận trên hợp đồng kinh tế, thuê tài sản đ−ợc chia thành hai loại là thuê hoạt động và thuê tài chính. Tài sản thuê hoạt động là những tài sản DN đi thuê của tổ chức, cá nhân khác để sử dụng trong một thời gian nhất định mà khi kết thúc hợp đồng thuê không có sự chuyển giao quyền sở hữu. Trong thời gian hợp đồng thuê có hiệu lực, DN đi thuê có quyền quản lý, sử dụng nh−ng không có quyền sở hữu, không ghi tăng tài sản và không tính khấu hao cũng nh− không đ−ợc thay đổi kết cấu của tài sản thuê. DN cho thuê tài sản không ghi giảm tài sản trên báo cáo tài chính, khấu hao tài sản trong thời gian cho thuê là một khoản chi phí kinh doanh cho thuê tài sản. 16 Tài sản thuê tài chính là những tài sản thuê mà trong đó bên cho thuê có sự chuyển giao phần lớn lợi ích và rủi ro gắn liền với quyền sở hữu tài sản cho bên đi thuê. Theo Chuẩn mực kế toán Việt Nam về Thuê tài sản (VAS 06), các tr−ờng hợp sau th−ờng dẫn đến hợp đồng thuê tài chính [5, tr.14]: - Bên cho thuê chuyển giao quyền sở hữu tài sản cho bên thuê khi hết thời hạn thuê; - Tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản, bên thuê có quyền lựa chọn mua lại tài sản thuê với mức giá −ớc tính thấp hơn giá trị hợp lý vào cuối thời hạn thuê; - Thời hạn thuê tài sản chiếm phần lớn thời gian sử dụng kinh tế của tài sản cho dù không có sự chuyển giao quyền sở hữu; - Tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản, giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu chiếm phần lớn giá trị hợp lý của tài sản thuê; - Tài sản thuê thuộc loại chuyên dùng mà chỉ có bên thuê có khả năng sử dụng không cần có sự thay đổi, sửa chữa lớn nào. Trên ph−ơng diện cơ chế quản lý tài chính, một giao dịch cho thuê tài chính phải thoả m'n một trong những điều kiện: - Khi kết thúc thời hạn cho thuê theo hợp đồng, bên thuê đ−ợc chuyển quyền sở hữu tài sản thuê hoặc đ−ợc tiếp tục thuê theo sự thoả thuận của hai bên; - Khi kết thúc thời hạn cho thuê theo hợp đồng, bên thuê đ−ợc quyền −u tiên mua tài sản thuê theo giá danh nghĩa thấp hơn giá trị thực tế của tài sản thuê tại thời điểm mua lại; - Thời hạn cho thuê một loại tài sản ít nhất phải bằng 60% thời gian cần thiết để khấu hao tài sản thuê; - Tổng số tiền thuê một loại tài sản quy định tại hợp đồng cho thuê tài chính, ít nhất phải t−ơng đ−ơng với giá trị của tài sản đó tại thời điểm ký hợp đồng. Nh− vậy, về nguyên tắc quyền sở hữu tài sản thuê có thể đ−ợc chuyển giao cho bên đi thuê khi kết thúc hợp đồng thuê. Trong thời gian hợp đồng thuê tài chính có hiệu lực, quyền sở hữu tài sản vẫn thuộc về bên cho thuê. Bên đi thuê tuy ch−a có 17 quyền sở hữu nh−ng do có sự nhận chuyển giao phần lớn lợi ích và rủi ro gắn liền với quyền sở hữu tài sản từ bên cho thuê nên vẫn ghi tăng giá trị tài sản thuê tài chính trên báo cáo tài chính và thực hiện tính khấu hao tài sản thuê. Việc tính khấu hao tài sản thuê tùy thuộc vào quy định của chế độ tài chính, thời hạn thuê theo hợp đồng và việc có chuyển giao quyền sở hữu hay không khi kết thúc thời hạn thuê. Phân loại TSCĐ theo quyền sở hữu giúp quản lý có thể đánh giá hiệu quả của các cách thức đầu t− TSCĐ cũng nh− đánh giá thực trạng tài chính của DN. Trên cơ sở xem xét bản chất, vai trò của TSCĐ và phân loại TSCĐ trong DN, d−ới đây Luận án sẽ tập trung trình bày nội dung hạch toán TSCĐ trong DN nhằm thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế - tài chính phục vụ quản lý. 1.2. Nội dung hạch toán tài sản cố định trong doanh nghiệp 1.2.1. Quản lý tài sản cố định và ý nghĩa của hạch toán tài sản cố định trong doanh nghiệp 1.2.1.1. Quản lý tài sản cố định trong doanh nghiệp Các giao dịch về TSCĐ tr−ớc, trong và sau quá trình sử dụng TSCĐ là đối t−ợng quản lý, thẩm quyền và chức năng thuộc hệ thống quản lý DN cũng nh− các chủ thể quản lý khác ngoài thực thể kinh doanh, từ những giao dịch này thiết lập nội dung quản lý của hệ thống tổ chức SXKD của mọi tổ chức, DN và đơn vị. Các nghiệp vụ giao dịch về TSCĐ đ−ợc xác định nh− là căn cứ, tiền đề, đồng thời là mục tiêu cung cấp thông tin của kế toán TSCĐ. Quản lý TSCĐ bao gồm ba giai đoạn: Đầu t−; sử dụng và thanh lý, thải loại TSCĐ. Trong giai đoạn đầu t−, đòi hỏi quản lý phải hiểu rõ đặc điểm hoạt động của DN cũng nh− hiện trạng sử dụng TSCĐ để xác định danh mục TSCĐ cần đầu t− (cả đầu t− mới và đầu t− thay thế) về số l−ợng, chủng loại và chất l−ợng TSCĐ. Trên cơ sở danh mục TSCĐ cần đầu t−, DN cân nhắc ph−ơng thức đầu t− sao cho phù hợp với khả năng tài chính, nhu cầu của DN và đạt đ−ợc tính hiệu quả kinh tế. Tùy từng 18 ph−ơng thức đầu t− mà DN xem xét, thu thập thông tin, lựa chọn nhà cung cấp, cho thuê hay nhập khẩu trên các ph−ơng diện giá cả, thủ tục, trình độ kỹ thuật... nhằm đầu t− đ−ợc TSCĐ thích hợp. Tổ chức kiểm nhận, bàn giao, đ−a TSCĐ vào sử dụng và xác định nguyên giá TSCĐ. (Nguồn: Walgenback, Hanson, Hamre. Principles of Accounting. Harcourt Brace Jovanovich, Publishers. 1990) Sơ đồ 1.1: Các nghiệp vụ liên quan đến TSCĐ Trong giai đoạn sử dụng, đòi hỏi DN phải quản lý về mặt hiện vật và giá trị của TSCĐ. Đối với chỉ tiêu hiện vật đòi hỏi phải nắm đ−ợc số l−ợng và chất l−ợng của TSCĐ. Còn đối với chỉ tiêu giá trị cần xác định chính xác giá trị hao mòn và GTCL của TSCĐ. DN phải th−ờng xuyên theo dõi, nắm bắt tình hình sử dụng TSCĐ tại các đơn vị, bộ phận trong DN. Đối với những TSCĐ bị h− hỏng thì tùy vào mức độ và thời điểm h− hỏng cũng nh− yêu cầu của quản lý để lựa chọn hình thức sửa chữa thích hợp. DN cần xây dựng quy định nội bộ về quản lý tài sản nói chung, TSCĐ nói riêng, quy định rõ trách nhiệm của từng bộ phận đối với việc đầu t−, sử dụng, bảo quản và thanh lý, nh−ợng bán TSCĐ, đồng thời xây dựng các chỉ tiêu Thời gian nắm giữ và sử dụng TSCĐ Đầu t− Thanh lý TSCĐ bị giảm giá trị - Chi phí khấu hao TSCĐ - Chi phí sửa chữa, nâng cấp TSCĐ Ghi nhận l'i hoặc lỗ về thanh lý TSCĐ Ghi nhận chi phí hình thành TSCĐ 19 đánh giá hiệu quả sử dụng TSCĐ để đề xuất các ph−ơng án, biện pháp nâng cao hiệu quả quản lý, sử dụng TSCĐ. Trong giai đoạn thanh lý, thải loại TSCĐ DN cần xác định đ−ợc danh mục TSCĐ đ' khấu hao hết giá trị, bị lạc hậu kỹ thuật hay không sử dụng đ−ợc và xây dựng, lựa chọn ph−ơng án thanh lý, thải loại TSCĐ. Đối với những TSCĐ đ' khấu hao hết nh−ng vẫn có thể sử dụng đ−ợc DN cần cân nhắc giữa lợi ích thu đ−ợc từ việc sử dụng tài sản với chi phí hoạt động của những tài sản này. Đối với những TSCĐ không sử dụng đ−ợc hoặc sử dụng không có hiệu quả về mặt kinh tế DN cần xây dựng ph−ơng án thanh lý TSCĐ sao cho phù hợp với hiện trạng của TSCĐ, đặc điểm hoạt động của DN và yêu cầu của quản lý. Quản lý tài sản nói chung, quản lý TSCĐ nói riêng trong DN đóng vai trò hết sức quan trọng, giúp DN theo dõi và quản lý chặt chẽ số vốn đ' đầu t−, có biện pháp và kế hoạch sử dụng hợp lý tài sản, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn của DN. Quản lý TSCĐ cần đ−ợc thực hiện trên tất cả các mặt hiện vật, giá trị và chất l−ợng của tài sản. Để tạo ra sự thống nhất trong quản lý và tạo điều kiện thuận lợi cho tất cả các cá nhân, bộ phận trong việc sử dụng TSCĐ, DN cần xây dựng quy chế nội bộ về quản lý, sử dụng tài sản nói chung, TSCĐ nói riêng. Công tác quản lý TSCĐ trong DN cần tập trung vào các nội dung sau: - Quy định cụ thể tiêu chuẩn và điều kiện ghi nhận TSCĐ trong DN. Trên cơ sở quy định của Nhà n−ớc và thông lệ chung, căn cứ vào đặc điểm hoạt động và đặc thù tài sản, DN xây dựng tiêu chuẩn ghi nhận TSCĐ, trong đó cần thiết phải đề cập đến tiêu chuẩn giá trị và thời gian sử dụng. - Xây dựng chức năng, nhiệm vụ và mối quan hệ chặt chẽ giữa bộ phận quản lý về mặt hiện vật và chất l−ợng của TSCĐ (bộ phận cơ giới hoặc xe, máy) với bộ phận quản lý về chỉ tiêu giá trị của TSCĐ (bộ phận kế toán). - Xây dựng và áp dụng các quy trình, thủ tục trong sử dụng TSCĐ nh−: Thủ tục đầu t−, mua sắm; Thủ tục điều chuyển; Thủ tục thanh lý, nh−ợng bán; Thủ tục sửa chữa TSCĐ... Đối với từng khâu phải quy định rõ ràng trình tự thực hiện và các thủ tục chứng từ cần có. 20 - Quy định rõ ràng trong nội bộ DN thẩm quyền phê duyệt các tr−ờng hợp đầu t−; thế chấp vay vốn bằng TSCĐ; góp vốn bằng TSCĐ; điều chuyển; thanh lý, nh−ợng bán và sửa chữa TSCĐ. Thẩm quyền phê duyệt có thể gắn với chức danh quản lý hoặc gắn với quy mô của tài sản hoặc giao dịch. - Quy định cụ thể trách nhiệm vật chất của các đơn vị, bộ phận trong DN đối với việc bảo quản, sử dụng TSCĐ nhằm tăng c−ờng tính kỷ luật, nâng cao ý thức của các cá nhân, bộ phận liên quan, tránh mất mát và sử dụng l'ng phí tài sản của DN. - Xây dựng hệ thống chỉ tiêu đánh giá tình hình trang bị và hiệu quả sử dụng TSCĐ thích hợp với đặc điểm hoạt động SXKD của DN và đáp ứng đ−ợc yêu cầu thông tin ra quyết định của quản lý. - Định kỳ tiến hành kiểm kê TSCĐ với sự tham gia của đại diện các bộ phận kế toán; kỹ thuật; đơn vị sử dụng; bộ phận cơ giới hoặc xe, máy. Mọi tr−ờng hợp chênh lệch, sai sót phải lập biên bản xác định nguyên nhân và kiến nghị h−ớng xử lý cụ thể. 1.2.1.2. ý nghĩa và nhiệm vụ của hạch toán tài sản cố định TSCĐ là cơ sở vật chất chủ yếu và quan trọng của bất kể DN nào. Việc quản lý và hạch toán TSCĐ ảnh h−ởng đến tính đồng bộ và liên tục trong hoạt động SXKD của DN, hiệu năng của bộ máy quản lý và hiệu quả kinh doanh của DN. ý nghĩa của hạch toán TSCĐ đ−ợc thể hiện trên các khía cạnh chủ yếu sau: Thứ nhất, hạch toán TSCĐ khoa học, hợp lý, đáp ứng đ−ợc yêu cầu thông tin của quản lý là một trong những biện pháp quan trọng để quản lý và kiểm soát TSCĐ, tránh xảy ra tình trạng thiếu mất, sử dụng l'ng phí, sai mục đích. Thứ hai, thông tin thu đ−ợc từ hạch toán TSCĐ giúp kế toán lập đ−ợc hệ thống báo cáo tài chính chính xác, cung cấp thông tin cho quản lý và các đối t−ợng khác, đồng thời tính đ−ợc các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả sử dụng tài sản nói chung và TSCĐ nói riêng. Thứ ba, hạch toán TSCĐ giúp quản lý nắm bắt đ−ợc tình hình hiện có của TSCĐ về mặt giá trị, số l−ợng, chất l−ợng cũng nh− hiện trạng sử dụng TSCĐ từ đó 21 quyết định các biện pháp quản lý, sử dụng, đầu t−, sửa chữa, thay thế hoặc thanh lý TSCĐ nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ. Để thực hiện chức năng của mình là cung cấp thông tin tài chính, kế toán cho quản lý và các đối t−ợng có lợi ích trực tiếp và gián tiếp với hoạt động kinh doanh của DN, hạch toán TSCĐ cần làm tốt các nhiệm vụ sau: - Tham m−u cho quản lý lựa chọn ph−ơng thức đầu t− TSCĐ phù hợp với điều kiện, khả năng tài chính và đặc điểm, yêu cầu hoạt động của DN. - Theo dõi, phản ánh kịp thời, th−ờng xuyên và có hệ thống giá trị hiện có và tình hình tăng, giảm TSCĐ, từ đó giúp quản lý nắm bắt đ−ợc số l−ợng, chất l−ợng của TSCĐ, phục vụ cho việc ra các quyết định liên quan đến đầu t−, điều chuyển, sửa chữa, thanh lý và nh−ợng bán TSCĐ. - Lựa chọn ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ phù hợp với khả năng, trình độ khai thác, sử dụng TSCĐ, đặc điểm của TSCĐ, khả năng tài chính cũng nh− chiến l−ợc của DN và quy định của Nhà n−ớc, từ đó xác định và phân bổ chính xác chi phí khấu hao TSCĐ. - Lựa chọn ph−ơng thức sửa chữa TSCĐ thích hợp với mức độ h− hỏng của TSCĐ, đặc điểm hoạt động SXKD và khả năng tài chính của DN, từ đó ghi nhận và quyết toán chính xác, kịp thời chi phí sửa chữa. - Tham m−u cho quản lý thời điểm và số l−ợng, chủng loại TSCĐ thanh lý, nh−ợng bán, góp phần hình thành cơ cấu TSCĐ hợp lý. Ghi nhận đầy đủ, chính xác chi phí và thu nhập phát sinh trong quá trình thanh lý, nh−ợng bán TSCĐ. - Tổng hợp số liệu, lập hệ thống báo cáo tài chính về TSCĐ nhằm cung cấp thông tin cho quản lý và các đối t−ợng khác. - Tham gia kiểm kê TSCĐ, tham m−u cho quản lý xử lý các tr−ờng hợp thiếu, mất TSCĐ. 1.2.2. Đánh giá tài sản cố định trong doanh nghiệp Đánh giá TSCĐ là việc sử dụng giả định th−ớc đo tiền tệ trong kế toán nhằm xác định giá trị ghi sổ của TSCĐ phục vụ hạch toán và quản lý. Việc đánh giá TSCĐ 22 trong DN phải tuân thủ các nguyên tắc và giả định kế toán nh− nguyên tắc giá phí lịch sử, giả định hoạt động liên tục và nguyên tắc phù hợp. Một TSCĐ cụ thể đ−ợc đánh giá theo ba chỉ tiêu là nguyên giá, giá trị hao mòn và giá trị còn lại. 1.2.2.1. Nguyên giá tài sản cố định Nguyên giá TSCĐ là toàn bộ các chi phí cần thiết và hợp lý mà DN đ' chi ra có liên quan đến việc hình thành và đ−a TSCĐ vào trạng thái hoạt động ổn định. Nguyên giá TSCĐ cho biết tổng số tiền đ' đầu t− để hình thành và sử dụng TSCĐ. Việc xác định chính xác nguyên giá TSCĐ ảnh h−ởng đến quy mô tài sản của DN cũng nh− ảnh h−ởng đến tính khấu hao TSCĐ và thông tin kế toán đ−ợc trình bày trên các báo cáo tài chính của DN. Vấn đề quan trọng đối với kế toán là phải xác định đ−ợc các tr−ờng hợp hình thành TSCĐ trong DN và các yếu tố cấu thành nguyên giá t−ơng ứng với mỗi tr−ờng hợp hình thành TSCĐ. Trong DN có ba tr−ờng hợp chủ yếu hình thành TSCĐ là mua, XDCB và nhận vốn góp, đ−ợc cấp. Đối với tr−ờng hợp TSCĐ hình thành qua mua sắm thì nguyên giá đ−ợc xác định gồm giá mua hợp lý, các khoản thuế không đ−ợc khấu trừ, hoàn lại, các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đ−a TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng sau khi trừ (-) các khoản chiết khấu th−ơng mại và giảm giá đ−ợc h−ởng. Các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đ−a TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng có thể bao gồm: Chi phí chuẩn bị mặt bằng; chi phí vận chuyển, bốc dỡ ban đầu; Chi phí lắp đặt, chạy thử và chi phí chuyên gia... Nếu TSCĐ mua theo ph−ơng thức trả chậm thì giá mua hợp lý không bao gồm tiền l'i trả chậm mà DN phải trả cho bên bán, khoản tiền này đ−ợc phân bổ vào chi phí SXKD theo ph−ơng pháp đ−ờng thẳng trong suốt thời gian trả chậm. Trong tr−ờng hợp TSCĐ mua theo hình thức trao đổi thì giá mua cấu thành nguyên giá là giá trị hợp lý của TSCĐ nhận về hoặc giá trị hợp lý của TSCĐ mang đi trao đổi sau khi điều chỉnh các khoản tiền trả thêm hoặc nhận về. Đối với tr−ờng hợp TSCĐ hình thành qua hoạt động XDCB thì nguyên giá là giá quyết toán của công trình theo quy chế quản lý đầu t− xây dựng cộng (+) các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đ−a TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. 23 Đối với tr−ờng hợp TSCĐ nhận vốn góp của thành viên, DN khác hay TSCĐ đ−ợc cấp, nguyên giá là giá trị hợp lý của TSCĐ theo thỏa thuận (hoặc giá thẩm định) hay theo biên bản giao nhận cộng (+) các chi phí liên quan trực tiếp đến việc đ−a TSCĐ vào trạng thái sẵn sàng sử dụng. Trong tr−ờng hợp thuê tài chính TSCĐ thì nguyên giá ở DN thuê đ−ợc xác định theo giá thấp hơn giữa giá trị hợp lý của tài sản thuê tại thời điểm khởi đầu thuê tài sản và giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tài sản tối thiểu. Khi giá trị hợp lý của tài sản thuê lớn hơn giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tài sản tối thiểu thì nguyên giá TSCĐ thuê tài chính đ−ợc ghi nhận theo giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu. Giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tài sản tối thiểu đ−ợc xác định theo công thức: Trong công thức trên, Aj là tổng số tiền DN đi thuê phải thanh toán theo hợp đồng thuê năm thứ j, n là thời gian thuê tài sản theo hợp đồng, r là tỷ lệ l'i suất ngầm định hoặc tỷ lệ l'i suất đ−ợc ghi trong hợp đồng thuê hoặc tỷ lệ l'i suất biên đi vay của DN thuê. Trong quá trình tồn tại và hoạt động của mình, quán triệt nguyên tắc giá phí và giả định hoạt động liên tục trong kế toán, nguyên giá TSCĐ của DN không thay đổi. Các chi phí phát sinh sau ghi nhận ban đầu TSCĐ chỉ đ−ợc ghi tăng nguyên giá TSCĐ nếu các chi phí này chắc chắn làm tăng lợi ích kinh tế trong t−ơng lai do sử dụng tài sản. Nguyên giá TSCĐ chỉ thay đổi trong các tr−ờng hợp sau: Thực hiện đánh giá lại TSCĐ theo quyết định của cơ quan nhà n−ớc có thẩm quyền. Việc đánh giá lại TSCĐ làm ảnh h−ởng đến nguyên giá và giá trị hao mòn và tất yếu ảnh h−ởng đến chi phí, lợi nhuận của DN do đó đánh giá lại TSCĐ phải đ−ợc sự phê duyệt của cấp có thẩm quyền. Giá trị hiện tại của khoản thanh toán tiền thuê tối thiểu = ∑ j = 1 n Aj (1 + r)j (1.1) 24 Trang bị thêm hoặc tháo dỡ bớt chi tiết, bộ phận của TSCĐ. Tr−ờng hợp này DN phải cân nhắc đến tính hệ thống trong việc thực hiện chức năng của TSCĐ và các điều kiện ghi nhận TSCĐ để xác định sự thay đổi nguyên giá. Thực hiện đầu t− nâng cấp TSCĐ. Chi phí nâng cấp chỉ ghi tăng nguyên giá khi các chi phí này chắc chắn làm tăng lợi ích kinh tế trong t−ơng lai từ việc sử dụng tài sản đ−ợc nâng cấp. Kết quả của việc đầu t− nâng cấp nếu làm tăng thời gian sử dụng hữu ích, hoặc làm tăng công suất sử dụng, hoặc làm tăng đáng kể chất l−ợng sản phẩm sản xuất ra, hoặc làm giảm chi phí hoạt động của tài sản so với tr−ớc khi nâng cấp thì đ−ợc quyết toán ghi tăng nguyên giá TSCĐ. 1.2.2.2. Giá trị hao mòn và khấu hao của tài sản cố định Trong quá trình TSCĐ tham gia vào hoạt động SXKD, d−ới tác động của các quá trình cơ, lý, điều kiện làm việc và môi tr−ờng tự nhiên cũng nh− ảnh h−ởng của tiến bộ khoa học kỹ thuật mà TSCĐ bị giảm dần về mặt giá trị và giá trị sử dụng hoặc bị giảm khả năng mang lại lợi ích kinh tế cho DN, đây chính là hiện t−ợng hao mòn TSCĐ. Theo Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam thì: “Hao mòn TSCĐ là sự giảm dần giá trị trong quá trình sử dụng hoặc do đ' sản xuất đ−ợc những TSCĐ cùng loại hiện đại hơn và có giá rẻ hơn” [34]. Chế độ tài chính Việt Nam hiện hành cho rằng: “Hao mòn TSCĐ là sự giảm dần giá trị sử dụng và giá trị của TSCĐ do tham gia vào hoạt động SXKD, do bào mòn của tự nhiên, do tiến bộ kỹ thuật... trong quá trình hoạt động của TSCĐ” [6, tr.4]. Các khái niệm hao mòn TSCĐ này đều đề cập đến nguyên nhân làm giảm giá trị và giá trị sử dụng của TSCĐ, đó là do quá trình sử dụng và do tiến bộ khoa học kỹ thuật. Tùy vào nguyên nhân của hao mòn TSCĐ mà ng−ời ta chia hao mòn thành hai loại là hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình. Hao mòn hữu hình là sự giảm giá trị và giá trị sử dụng của TSCĐ do tác động cơ, lý của con ng−ời trong quá trình sử dụng hay ảnh h−ởng của điều kiện tự nhiên. Hao mòn hữu hình là căn cứ quan trọng của việc tính khấu hao, thời gian hao mòn hữu hình quyết định độ dài kỳ khấu hao và mức trích khấu hao. Hao mòn vô hình là sự giảm giá trị và giá trị sử dụng của 25 TSCĐ do ảnh h−ởng của những tiến bộ khoa học kỹ thuật hoặc do tăng năng suất lao động x' hội. Để đầu t− TSCĐ nh− tr−ớc đây chỉ phải bỏ ra ít tiền hơn hoặc với số tiền nh− tr−ớc đây nh−ng hiện tại đ' đầu t− đ−ợc TSCĐ hiện đại hơn. Đối với một TSCĐHH cụ thể, hao mòn hữu hình và hao mòn vô hình có thể xảy ra riêng biệt hoặc đồng thời. Đối với TSCĐVH, do tính không có hình thái vật chất cụ thể nên TSCĐVH chỉ có thể bị hao mòn do tác động của hao mòn vô hình. DN đầu t− một số tiền nhất định để hình thành TSCĐ phục vụ hoạt động SXKD nh−ng trong quá trình sử dụng TSCĐ bị giảm dần về mặt giá trị và giá trị sử dụng. Tuy nhiên, hao mòn TSCĐ là hiện t−ợng khách quan, mang tính trừu t−ợng, làm cho TSCĐ bị giảm dần giá trị và giá trị sử dụng đến thời điểm thanh lý, thải loại do không thể tiếp tục sử dụng hoặc sử dụng tiếp sẽ không đạt hiệu quả kinh tế mong muốn. Chính vì vậy, về mặt quản lý việc xác định đ−ợc giá trị hao mòn của TSCĐ giúp DN có đ−ợc chính sách thu hồi vốn đầu t− cho TSCĐ một cách thận trọng, phù hợp trên ph−ơng diện ghi nhận chi phí sử dụng TSCĐ. Hội đồng Quốc gia chỉ đạo biên soạn Từ điển Bách khoa Việt Nam cho rằng: “Khấu hao TSCĐ là việc giảm trừ theo thời gian sử dụng một phần giá trị đ' đầu t− ban đầu để xây dựng hay mua cho công trình, nhà cửa, máy móc, thiết bị đ−ợc xếp loại thành TSCĐ. Phần khấu hao này đ−ợc tính vào giá thành (hay giá mua ban đầu) của sản phẩm hay công trình có sử dụng TSCĐ đ' đầu t− vào sản xuất nh− trả chi phí cho một dạng t− liệu sản xuất bị hao mòn dần từng phần trong thời gian sử dụng” [34]. Theo quan điểm này thì khấu hao chính là việc ghi nhận chi phí sử dụng TSCĐ để đ−ợc bù đắp sau chu kỳ sử dụng TSCĐ từ thu nhập tạo ra do khai thác TSCĐ. Chuẩn mực kế toán Việt Nam VAS 03 cho rằng: “Khấu hao TSCĐ là sự phân bổ một cách có hệ thống giá trị phải khấu hao của TSCĐ trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của tài sản đó” [4, tr.21]. Giá trị phải khấu hao của TSCĐ là nguyên giá của TSCĐ ghi trên báo cáo tài chính trừ (-) giá trị thanh lý −ớc tính của tài sản đó, trong đó giá trị thanh lý là giá trị −ớc tính thu đ−ợc khi hết thời gian sử dụng hữu 26 ích của tài sản sau khi trừ (-) chi phí thanh lý −ớc tính. Quan điểm này nhấn mạnh đến việc thu hồi giá trị phải khấu hao của TSCĐ trong suốt thời gian sử dụng hữu ích của TSCĐ. Theo Chế độ tài chính Việt Nam hiện hành: “Khấu hao TSCĐ là việc tính toán và phân bổ một cách có hệ thống nguyên giá của TSCĐ vào chi phí SXKD trong thời gian sử dụng của TSCĐ” [6, tr.4]. Quan điểm này nhấn mạnh đến việc thu hồi nguyên giá trong suốt quá trình sử dụng của TSCĐ. Sự khác nhau cơ bản giữa chuẩn mực kế toán và chế độ tài chính về tính khấu hao đó là có hay không loại trừ giá trị thanh lý −ớc tính khỏi nguyên giá TSCĐ. Tính khấu hao trên cơ sở giá trị phải khấu hao của TSCĐ xuất phát từ việc TSCĐ, đặc biệt là TSCĐHH, khi thanh lý vẫn có thể thu hồi một số tiền nhất định. Tuy nhiên, giá trị thanh lý −ớc tính mang tính chủ quan nên việc tính khấu hao trên nguyên giá TSCĐ theo quy định của chế độ tài chính là tuân thủ nguyên tắc phù hợp và khách quan trong kế toán. Qua phân tích trên có thể kết luận rằng: Khấu hao TSCĐ là biện pháp chủ quan của DN nhằm xác định giá trị đ[ hao mòn của TSCĐ để ghi nhận vào chi phí SXKD với mục đích thu hồi vốn đầu t− TSCĐ. Để tính khấu hao TSCĐ cần phải xác định đ−ợc các yếu tố: Giá trị TSCĐ cần khấu hao, Thời gian sử dụng TSCĐ và Ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ. Giá trị TSCĐ cần khấu hao chính là số tiền cần thu hồi mà DN đ' đầu t− vào TSCĐ và đ−ợc xác định bằng hiệu số giữa nguyên giá TSCĐ và giá trị thanh lý thu hồi −ớc tính. Giá trị thanh lý thu hồi −ớc tính là số tiền −ớc tính thu đ−ợc khi hết thời gian sử dụng hữu ích của tài sản sau khi trừ chi phí thanh lý −ớc tính. Trong tr−ờng hợp không tính đến giá trị thanh lý −ớc tính thì giá trị cần khấu hao chính là nguyên giá TSCĐ. Thời gian sử dụng TSCĐ là thời gian DN dự kiến sử dụng TSCĐ trong hoạt động SXKD hoặc có thể là khối l−ợng, số l−ợng sản phẩm, dịch vụ DN dự kiến sản xuất đ−ợc trong điều kiện tổ chức sản xuất bình th−ờng, phù hợp với các thông số kinh tế - kỹ thuật của tài sản. Việc xác định thời gian sử dụng quyết định mức trích khấu hao TSCĐ. Các căc cứ làm cơ sở cho việc lựa chọn thời gian sử dụng của 27 TSCĐ bao gồm: tuổi thọ của TSCĐ theo thiết kế, tuổi thọ kinh tế của TSCĐ, quy định tài chính của Nhà n−ớc, trình độ quản lý và sử dụng TSCĐ của DN, khả năng cạnh tranh, sức mạnh tài chính và chiến l−ợc phát triển của DN... Ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ là cách thức xác định giá trị hao mòn trên cơ sở giá trị TSCĐ cần khấu hao và thời gian sử dụng của TSCĐ. Về cơ bản có ba ph−ơng pháp tính khấu hao TSCĐ là: Ph−ơng pháp khấu hao đều theo thời gian (khấu hao đ−ờng thẳng), Ph−ơng pháp khấu hao._.hấu hao và thời gian sử dụng dự kiến của TSCĐ với cơ quan thuế trực tiếp quản lý tr−ớc khi đ−a TSCĐ vào sử dụng: a.  Có b.  Không 33. Khi tính khấu hao TSCĐ theo ph−ơng pháp đ−ờng thẳng, DN lựa chọn thời gian sử dụng dự kiến theo: a.  Giới hạn sử dụng d−ới b.  Giới hạn sử dụng giữa c.  Giới hạn sử dụng trên d.  Tr−ờng hợp lựa chọn khác (Xin ghi cụ thể) 34. Chi phí vận chuyển TSCĐ từ DN đến công trình hoặc từ công trình này đến công trình khác hoặc từ công trình về DN đ−ợc hạch toán vào: a.  Chi phí sử dụng máy thi công b.  Chi phí sản xuất chung c.  Chi phí quản lý DN d.  Chi phí khác 35. Trách nhiệm quản lý TSCĐ tại công tr−ờng đ−ợc giao cho: a.  Ban quản lý dự án b.  Chỉ huy công tr−ờng c.  Phòng kế toán của DN d.  Phòng kinh tế - kế hoạch e.  Phòng kỹ thuật - xe máy 36. TSCĐ của DN có thể đ−ợc đầu t− bằng: a.  Nguồn vốn đầu t− xây dựng cơ bản b.  Quỹ đầu t− phát triển c.  Nguồn vốn kinh doanh d.  Quỹ phúc lợi e.  Nguồn vốn khấu hao cơ bản 207 f.  Nguồn vốn vay dài hạn 37. Nếu TSCĐ đ−ợc hình thành bằng vốn vay thì l'i tiền vay phải trả đ−ợc hạch toán vào: a.  Chi phí sử dụng máy thi công b.  Chi phí tài chính c.  Chi phí quản lý DN d.  Giá trị TSCĐ đầu t− 38. Tại DN, nếu có TSCĐ thiếu mất qua kiểm kê thì về mặt tài chính giá trị của TSCĐ thiếu mất đ−ợc xử lý: a.  Tính vào giá vốn hàng bán b.  Yêu cầu các cá nhân, bộ phận có liên quan bồi th−ờng c.  Bù đắp bằng quỹ dự phòng tài chính d.  Tính vào chi phí khác e.  Ghi giảm vốn kinh doanh 39. Các loại sửa chữa TSCĐ tại DN bao gồm: a.  Sửa chữa th−ờng xuyên TSCĐ b.  Sửa chữa lớn TSCĐ c.  Sửa chữa nâng cấp TSCĐ 40. Trong sửa chữa lớn TSCĐ, DN thực hiện theo ph−ơng thức: a.  Sửa chữa lớn TSCĐ theo kế hoạch b.  Sửa chữa lớn TSCĐ ngoài kế hoạch 41. Đối với sửa chữa lớn TSCĐ theo kế hoạch, chi phí sửa chữa lớn trích tr−ớc đ−ợc dựa trên: a.  Dự toán chi phí sửa chữa lớn b.  Kinh nghiệm của kế toán c.  Căn cứ khác (Xin ghi cụ thể) 42. Đối với sửa chữa lớn TSCĐ ngoài kế hoạch, chi phí sửa chữa lớn đ−ợc phân bổ: a.  1 kỳ b.  Nhiều kỳ c.  Tr−ờng hợp phân bổ khác (Xin ghi cụ thể) 43. Việc quyết định số kỳ trích tr−ớc hay phân bổ chi phí sửa chữa lớn TSCĐ tại DN thuộc về: a.  Hội đồng quản trị b.  Ban giám đốc c.  Kế toán tr−ởng 208 d.  Cán bộ kế toán 43. Tại DN có cấp vốn bằng TSCĐ và điều chuyển TSCĐ cho đơn vị trực thuộc: a.  Có b.  Không 44. Nếu cấp vốn cho đơn vị cấp d−ới hạch toán độc lập bằng TSCĐ thì số vốn đ' cấp đ−ợc ghi nhận theo: a.  Giá trị còn lại b.  Giá đánh giá lại c.  Nguyên giá 45. Chênh lệch giữa giá đánh giá lại và giá trị còn lại của TSCĐ khi cấp vốn đ−ợc ghi nhận vào: a.  Chi phí hoặc thu nhập khác b.  Chênh lệch đánh giá lại tài sản c.  Ghi tăng hoặc giảm vốn kinh doanh 46. Nếu DN nhận vốn từ cấp trên bằng TSCĐ thì khấu hao đ−ợc tính: a.  Thống nhất với chính sách khấu hao của đơn vị cấp (hoàn toàn trùng với đơn vị cấp) b.  Tính nh− đối với TSCĐ mới (DN phải xác định nguyên giá và thời gian sử dụng đối với TSCĐ đ−ợc cấp) 47. Nếu DN cấp vốn cho cấp d−ới bằng TSCĐ thì việc thu hồi giá trị vốn cấp đ−ợc thực hiện bằng hình thức: a.  Thu hồi vốn khấu hao b.  Lợi nhuận sau thuế c.  Hình thức khác (Xin ghi cụ thể) 48. Tại DN, công tác kế toán chi tiết TSCĐ đ−ợc thực hiện gồm: a.  Đánh số hiệu cho từng TSCĐ b.  Mở thẻ TSCĐ tại Phòng Kế toán c.  Mở Sổ TSCĐ tại Phòng Kế toán c.  Mở sổ theo dõi TSCĐ tại nơi sử dụng 49. Tại DN có tổ chức kế toán quản trị TSCĐ: a.  Có b.  Không 50. Nếu tổ chức kế toán quản trị nói chung, kế toán quản trị TSCĐ nói riêng thì DN sẽ giao cho bộ phận nào thực hiện: a.  Kế toán phần hành thuộc Phòng Kế toán 209 b.  Bộ máy kế toán quản trị độc lập với Phòng Kế toán c.  Ph−ơng án tổ chức khác (Xin ghi cụ thể) 51. Hiện nay, DN có thực hiện phân tích hiệu quả sử dụng TSCĐ: a.  Có b.  Không 52. Nếu có phân tích hiệu quả sử dụng TSCĐ (hiện tại hoặc thời gian tới) thì DN sử dụng chỉ tiêu: a.  Tỷ suất đầu t− TSCĐ (Tỷ trọng TSCĐ trong tổng tài sản) b.  Sức sinh lời của TSCĐ c.  Suất hao phí của TSCĐ d.  Sức sản xuất của TSCĐ e.  Chỉ tiêu khác (Xin ghi cụ thể) 53. Nếu TSCĐ đ−ợc đầu t− bằng nguồn vốn vay thì chính sách khấu hao áp dụng có: a.  Thời gian sử dụng ngắn hơn so với TSCĐ cùng loại đ−ợc đầu t− bằng vốn chủ sở hữu b.  Thời gian sử dụng nh− đối với TSCĐ cùng loại thuộc sở hữu c.  Tính khấu hao theo chính sách khác (Xin ghi cụ thể) 54. Máy thi công tại DN đ−ợc quản lý và sử dụng theo hình thức: a.  Thuê ngoài b.  Từng tổ, đội, xí nghiệp xây dựng có máy thi công riêng c.  DN tổ chức đội máy thi công riêng d.  Hình thức khác (Xin ghi cụ thể) 55. Nếu DN có đội máy thi công riêng thì giá thành máy thi công đ−ợc phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình theo: a.  Theo số giờ sử dụng máy thi công b.  Theo chi phí nguyên vật liệu trực tiếp c.  Theo tiền l−ơng của công nhân xây lắp d.  Ph−ơng án phân bổ khác 56. Trong tr−ờng hợp máy thi công phục vụ cho nhiều công trình, hạng mục công trình thì chi phí khấu hao đ−ợc phân bổ cho từng công trình theo: a.  Số giờ máy thi công phục vụ từng công trình b.  Giá dự toán của công trình c.  Giá đấu thầu công trình d.  Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của từng công trình e.  Chi phí tiền l−ơng công nhân xây lắp công trình 210 57. Trong tổ chức và quản lý sản xuất kinh doanh, các xí nghiệp trực thuộc DN: a.  Hạch toán phụ thuộc, không xác định kết quả kinh doanh riêng b.  Hạch toán phụ thuộc, có xác định kết quả kinh doanh riêng c.  Nhận khoán từ công ty và thực hiện việc hạch toán ban đầu d.  Hạch toán độc lập 58. Hội đồng thanh lý, nh−ợng bán TSCĐ tại DN bao gồm: a.  Giám đốc DN b.  Kế toán tr−ởng DN c.  Kế toán phần hành TSCĐ d.  Đại diện bộ phận sử dụng TSCĐ đ−ợc thanh lý, nh−ợng bán e.  Đại diện phòng kinh tế - kế hoạch f.  Đại diện phòng vật t− 59. DN thực hiện kiểm kê TSCĐ: a.  Mỗi tháng một lần b.  Ba tháng một lần c.  Sáu tháng một lần d.  Một năm một lần e.  Ph−ơng án kiểm kê khác (Chẳng hạn tùy loại TSCĐ dùng cho từng mục đích sử dụng) 60. Trong tr−ờng hợp DN đóng vai trò vừa là chủ đầu t−, vừa đồng thời là nhà thầu (DN thực hiện các dự án BO, BOT) thì DN: a.  Có thành lập Ban quản lý dự án b.  Không thành lập Ban quản lý dự án 61. Nếu thành lập Ban quản lý dự án, DN quy định: a.  Ban quản lý dự án không tổ chức bộ máy và công tác kế toán b.  Ban quản lý dự án có tổ chức bộ máy và công tác kế toán 62. Nếu tổ chức công tác kế toán thì Ban quản lý dự án áp dụng: a.  Chế độ kế toán đơn vị chủ đầu t− b.  Chế độ kế toán DN c.  Chế độ kế toán DN xây lắp d.  Chế độ kế toán DN vừa và nhỏ Xin trân trọng cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của cô, chú, anh, chị! 211 câu hỏi phỏng vấn nhà quản lý (Phục vụ cho việc viết Luận án) 1. Xin Ông (Bà) vui lòng cho biết những thuận lợi và khó khăn của đơn vị trong hạch toán và quản lý TSCĐ? 2. Nếu TSCĐ đ−ợc tính khấu hao theo ph−ơng pháp đ−ờng thẳng nh−ng trong một tháng TSCĐ đ−ợc sử dụng cho nhiều đối t−ợng (công trình) thì chi phí khấu hao đ−ợc phân bổ nh− thế nào? Nếu TSCĐ đ−ợc tính khấu hao theo ngày trong tháng, một tháng đ−ợc điều chuyển phục vụ nhiều công trình, những ngày không sử dụng cho công trình nào thì khấu hao đ−ợc tính vào đâu? 3. Tại DN, TSCĐ đ' khấu hao hết mà vẫn đ−ợc sử dụng thì đ−ợc quản lý nh− thế nào? DN có tiến hành đánh giá lại không? Thủ tục và hạch toán nh− thế nào? 4. TSCĐ vô hình (chẳng hạn quyền sử dụng đất có thời hạn, phần mềm máy tính) tại DN đ−ợc tính khấu hao theo ph−ơng pháp gì? Căn cứ xác định thời gian sử dụng dự kiến để tính khấu hao TSCĐ vô hình? 5. Tại DN có tr−ờng hợp thay đổi ph−ơng pháp tính khấu hao đối với một TSCĐ cụ thể không? Nếu có thì thủ tục pháp lý và hạch toán nh− thế nào? 6. Tại DN có xảy ra tr−ờng hợp đánh giá lại TSCĐ không? áp dụng trong những tr−ờng hợp nào? Hạch toán nh− thế nào? 7. Để phân biệt sửa chữa TSCĐ là sửa chữa lớn hay sửa chữa nâng cấp tại DN thì dựa trên những căn cứ nào? 8. Đối với TSCĐ nâng cấp thì nguyên giá TSCĐ sau nâng cấp đ−ợc xác định nh− thế nào? Khấu hao TSCĐ sau nâng cấp đ−ợc tính dựa trên những căn cứ nào? 9. Việc sửa chữa lớn TSCĐ tại DN do bộ phận nào phê duyệt? Căn cứ trích tr−ớc chi phí sửa chữa lớn TSCĐ theo kế hoạch? Căn cứ phân bổ chi phí sửa chữa lớn TSCĐ ngoài kế hoạch? 10. Theo Ông (Bà) để nâng cao hiệu quả sử dụng TSCĐ trong kinh doanh xây lắp DN cần thực hiện những biện pháp nào? 11. Xin Ông (Bà) vui lòng cho biết đánh giá của DN đối với chế độ kế toán và chế độ tài chính về TSCĐ của Nhà n−ớc hiện nay áp dụng trong DN nói chung, DN xây lắp nói riêng? (Chế độ hiện nay có phù hợp với loại hình DN xây lắp không? Chế độ đ' 212 bao quát hết đ−ợc các giao dịch phát sinh tại DN ch−a? Chế độ tài chính có tạo điều kiện thuận lợi cho việc tính đúng, tính đủ khấu hao để tái đầu t− không?...) 12. Trong tr−ờng hợp điều chuyển TSCĐ của DN cho các công tr−ờng, ban quản lý dự án sử dụng phục vụ thi công thì DN thực hiện những thủ tục gì? Có ghi giảm trên thẻ TSCĐ và sổ chi tiết TSCĐ không? 13. Hiện tại, đơn vị có tổ chức kế toán quản trị TSCĐ không? Nếu không thì trong t−ơng lai gần có xây dựng kế toán quản trị TSCĐ không? Những thông tin nào cần đ−ợc cung cấp bởi kế toán quản trị TSCĐ? 14. Trong thi công xây dựng, giàn giáo, cốp pha, lán trại tạm thời đ−ợc ghi nhận là TSCĐ hay công cụ dụng cụ? Quản lý những loại này tại công tr−ờng nh− thế nào để tránh gây biển thủ, mất mát? 15. Hiện nay, đơn vị có tổ chức phân tích hoạt động kinh doanh nói chung và hiệu quả sử dụng TSCĐ nói riêng không? Nếu có thì sử dụng những chỉ tiêu nào? Nếu không thì trong thời gian tới có cần thực hiện không? 16. Hiện nay đơn vị có tổ chức hệ thống thông tin quản lý nói chung, hệ thống thông tin tài chính nói riêng phục vụ cho quản trị nội bộ không? 17. Trong tr−ờng hợp công ty giao khoán cho các xí nghiệp hoặc đội xây dựng phần vật t− và nhân công, công ty cung cấp máy thi công cho xí nghiệp hoặc đội. Tuy nhiên, máy thi công đ−ợc tính khấu hao theo ph−ơng pháp đ−ờng thẳng, công trình lại đ−ợc thi công trong thời gian dài, có những thời gian nghỉ thi công. Vậy chênh lệch giữa mức khấu hao máy theo ph−ơng pháp đ−ờng thẳng và số tiền thu về chi phí máy thi công đ−ợc xử lý nh− thế nào? 18. Từ thực tiễn quản lý TSCĐ tại đơn vị, Ông (Bà) có đề xuất, kiến nghị gì về việc bổ sung, thay đổi chế độ tài chính và chế độ kế toán về TSCĐ không? 213 Phụ lục 29 Cộng hòa xC hội chủ nghĩa Việt Nam Độc lập - Tự do - Hạnh phúc Hợp đồng cho thuê tài chính (Hợp đồng không hủy ngang) Số: 118/2002/HĐCTTC - Căn cứ Pháp lệnh hợp đồng kinh tế do HĐNN n−ớc CHXHCNVN ban hành ngày 25/9/1989. - Căn cứ Nghị định số 16/2001/NĐ-CP ngày 2/5/2001 của Chính phủ về tổ chức và hoạt động của Công ty cho thuê tài chính tại Việt Nam. - Căn cứ Thông t− số 08/2001/TT-NHNN ngày 6/9/2001 của Ngân hàng Nhà n−ớc Việt Nam về h−ớng dẫn thực hiện Nghị định số 16/2001/NĐ-CP ngày 2/5/2001. Hôm nay, ngày 21/10/2002 tại trụ sở Công ty cho thuê tài chính 194 Trần Quang Khải Hà Nội, chúng tôi gồm: 1. Bên cho thuê (Bên A) Tên: Công ty cho thuê tài chính - Ngân hàng ĐT&PTVN Địa chỉ: 194 - Trần Quang Khải - Hoàn Kiếm - Hà Nội Điện thoại: 04.8258078 Fax: 04.9347151 Tài khoản số: 4.11111.001 Mở tại Ngân hàng ĐT&PTVN M' số thuế: 0100777569 Do Ông: Nguyễn Đức Thịnh Chức vụ: Giám đốc làm đại diện 2. Bên thuê (Bên B) Tên: Công ty Cơ giới và Xây lắp số 14 Địa chỉ: 2068 - Đại Lộ Hùng V−ơng - TP Việt Trì Điện thoại: 0210.846410 Fax: 0210.845608 Tài khoản số: 7301-0054E Mở tại Ngân hàng ĐT&PT Vĩnh Phúc M' số thuế: 2600106234-1 Do Ông: Nguyễn Kim Nhung Chức vụ: Giám đốc làm đại diện Hai bên cam kết thực hiện các điều khoản quy định trong Hợp đồng này nh− sau: Điều 1: Tài sản thuê 1. Mô tả tài sản thuê: 01 xe ô tô Ford Ranger Hurricance, sản xuất năm 2002, mới 100%, lắp ráp tại Việt Nam, tay lái thuận, đ−ợc nhiệt đới hóa để sử dụng phù hợp với điều kiện Việt Nam, màu thân xe: xanh. 2. Mục đích sử dụng: Phục vụ trực tiếp hoạt động SXKD của Bên B. 3. Đại điểm sử dụng: Trên phạm vi toàn quốc. 214 Điều 2: Bên cung ứng tài sản 1. Tên: Công ty cổ phần Đại lý Ford Hà Nội 2. Địa chỉ: Số 1 - Cảm Hội - Hai Bà Tr−ng - Hà Nọi 3. Điện thoại: 04.9712439 4. Do Bà: Phạm Thị Xuân H−ơng - Phó Giám đốc làm đại diện Điều 3: Ph−ơng thức mua sắm và giao nhận tài sản thuê - Bên B lựa chọn tài sản, nhà cung ứng và ký Biên bản thỏa thuận với Bên cung ứng về các điều khoản nh− chủng loại, số l−ợng, chất l−ợng, xuất xứ, giá cả, ph−ơng thức thanh toán, bảo hành... Bên B hoàn toàn chịu trách nhiệm về các vấn đề đ' thỏa thuận với bên cung ứng. - Bên A ký hợp đồng với bên cung ứng trên cơ sở Biên bản thỏa thuận giữa Bên B và bên cung ứng. - Bên A căn cứ đề nghị thanh toán của Bên B, Biên bản bàn giao tài sản và các điều khoản khác quy định trong Hợp đồng kinh tế đ' ký để thanh toán tiền cho Bên thụ h−ởng. Điều 4: Tổng số tiền đầu t− thiết bị - Tổng số tiền đầu t− thiết bị đ' bao gồm thuế GTGT là 26.995 USD và các chi phí phát sinh theo quy định của pháp luật. - Tổng số tiền thuê: 26.995 USD và các chi phí phát sinh theo quy định của pháp luật. - Tổng số tiền thuê trên sẽ đ−ợc quy đổi ra VND theo tỷ giá bán ra Đô la Mỹ của Ngân hàng ĐT&PTVN tại thời điểm Bên cung ứng xuất hóa đơn và đ−ợc quy định cụ thể tại Phụ lục Lịch thanh toán tiền thuê kèm theo Hợp đông này. Điều 5: Lãi suất thuê 1. L'i suất thuê áp dụng l'i suất thả nổi theo nguyên tắc bằng l'i suất tiền gửi tiết kiệm dân c− 12 tháng VND của SGD Ngân hàng ĐTPTVN cộng (+) 0,2%/tháng. Tại thời điểm này l'i suất thuê là 0,87%/tháng. Tháng 6 và tháng 12 hàng năm hai bên sẽ ký phụ lục điều chỉnh cho phù hợp với mặt bằng l'i suất. 2. L'i suất quá hạn bằng 150% l'i suất thuê trong hạn. Chỉ áp dụng l'i suất nợ quá hạn với phần d− nợ gốc của kỳ hạn mà khách hàng không trả nợ đúng hạn. Đối với phần d− nợ gốc ch−a đến kỳ hạn trả nợ nh−ng phải chuyển sang nợ quá hạn thì áp dụng mức l'i suất trong hạn theo hợp đồng này. Điều 6: Tiền thuê, phí thuê, thời hạn thuê, kỳ hạn trả tiền thuê 1. Tổng số tiền thuê thiết bị bao gồm tổng số tiền đầu t− thiết bị và phí thuê. 2. Tr−ờng hợp phát sinh các khoản thanh toán dẫn đến tiền thuê bị thay đổi, hai bên phải hoàn chỉnh thủ tục và tiến hành ký phụ lục bổ sung giá trị tiền thuê của hợp đồng. 3. Phí thuê đ−ợc tính trên số d− nợ thực tế nhân (x) với l'i suất thuê tháng nhân (x) với số ngày thuê thực tế chia (:) cho 30. 215 4. Thời hạn thuê là 36 tháng kể từ ngày Bên A thanh toán món tiền đầu tiên cho bên cung ứng cho đến khi Bên B trả hết tiền thuê và phí thuê cho Bên A. 5. Kỳ hạn tra tiền thuê: 3 tháng/lần theo lịch thanh toán tiền thuê đ−ợc hai bên ký kết và là phụ lục không thể tách rời của hợp đồng này. Điều 7: Thanh toán tiền thuê 1. Các khoản thanh toán tiền thuê đ−ợc trả bằng tiền mặt hoặc chuyển khoản vào tài khoản của Bên A. 2. Đồng tiền thanh toán VNĐ. 3. Phạt do thanh toán chậm: - Khi đến kỳ hạn trả tiền thuê hoặc kết thúc thời hạn thuê, nếu Bên B không trả tiền thuê đúng hạn và không đ−ợc Bên A điều chỉnh kỳ hạn trả tiền thuê, gia hạn trả tiền thuê hoặc thời gian điều chỉnh kỳ hạn trả tiền thuê, gia hạn trả tiền thuê đ' hết thì Bên A chuyển toàn bộ d− nợ gốc, kể cả d− nợ ch−a đến hạn theo hợp đồng này sang nợ quá hạn và áp dụng l'i suất nợ quá hạn theo quy định tại điều 5 của Hợp đồng này. - Phí thuê đến hạn của bất kỳ một kỳ hạn nào theo Hợp đồng này Bên B không trả đ−ợc mà không đ−ợc gia hạn hoặc thời gian gia hạn trả phí thuê đ' hết thì Bên A chuyển toàn bộ d− nợ gốc, kể cả d− nợ ch−a đến hạn theo hợp đồng này sang nợ quá hạn và áp dụng l'i suất nợ quá hạn theo quy định tại điều 5 của Hợp đồng này. - Trong vòng 6 tháng kể từ ngày phát sinh nợ quá hạn, nếu Bên B không thanh toán đầy đủ tiền thuê theo lịch thanh toán tiền thuê đ−ợc hai bên ký kết và tiền phát do quá hạn mà không trình bày rõ bằng văn bản lý do khách quan không trả đ−ợc tiền thuê đ−ợc Bên A chấp thuận thì Bên A có quyền thu hồi tài sản và xử lý hợp đồng chấm dứt tr−ớc hạn theo mục 4.1 khoản 4 điều 12 hợp đồng này. Điều 8: Biện pháp đảm bảo nghĩa vụ trả tiền thuê 1. Bên B cam kết sử dụng toàn bộ nguồn vốn hợp pháp của mình để đảm bảo nghĩa vụ trả tiền thuê theo lịch thanh toán tiền thuê đ' đ−ợc ký kết với bên A đính kèm hợp đồng này. 2. Nếu quá thời hạn thanh toán tiền thuê mà Bên B không thanh toán đầy đủ tiền thuê thì Bên A có quyền yêu cầu đơn vị bảo l'nh trả thay hoặc sử dụng các biện pháp chế tài khác theo quy định của pháp luật và quy định tại điều 12 hợp đồng này để thu hồi đủ gốc và phí thuê theo lịch thanh toán tiền thuê đ' đ−ợc hai bên ký kết. Điều 9: Giá chọn mua 1. Giá chọn mua tài sản thuê vào thời điểm kết thúc hợp đồng là 500.000 đồng. 2. Tiền mua tài sản thuê theo giá chọn mua đ−ợc thanh toán vào kỳ hạn trả nợ cuối cùng của hợp đồng này. Điều 10: Quyền và nghĩa vụ của Bên A 216 1. Quyền sở hữu tài sản thuê luôn thuộc về bên A trong suốt thời hạn cho thuê và không bị ảnh h−ởng trong tr−ờng hợp bên B bị phá sản, giải thể, mất khả năng thanh toán. Tài sản cho thuê không đ−ợc coi là tài sản của bên B khi xử lý tài sản để trả nợ cho các chủ hợ khác. Không có điều kiện nào trong hợp đồng cho thuê đ−ợc hiểu có sự chuyển nh−ợng quyền sở hữu cho bên B tr−ớc khi thời hạn hợp đồng cho thuê chấm dứt. Bên A có quyền đính ký hiệu quyền sở hữu của mình vào tài sản thuê. 2. Có quyền yêu cầu bên B bồi th−ờng mọi thiệt hại phát sinh do bên B không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ trách nhiệm bảo quản, sửa chữa và thanh toán tiền bảo hiểm tài sản thuê trong thời hạn cho thuê. 3. Có quyền chuyển nh−ợng các quyền và nghĩa vụ của mình trong hợp đồng này cho một công ty cho thuê tài chính khác mà không cần sự đồng ý của bên B. 4. Có quyền kiểm tra, giám sát việc sử dụng tài sản thuê, việc trả tiền thuê của Bên B trong suốt thời hạn thuê, có quyền yêu cầu bên B cung cấp các báo cáo quý, quyết toán tài chính năm, tình hình hoạt động SXKD và các vấn đề khác có liên quan đến tài sản cho thuê. 5. Có quyền yêu cầu bên B bồi th−ờng thiệt hai khi Bên B vi phạm hợp đồng cho thuê tài chính. 6. Có nghĩa vụ cho Bên B sử dụng tài sản thuê trong suốt thời hạn thuê đ' đ−ợc hai bên thống nhất với điều kiện bên B thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình theo hợp đồng này. 7. Có nghĩa vụ ký hợp đồng mua bán, thanh toán tiền mua thiết bị với bên cung ứng theo các điều khoản đ' đ−ợc bên B và bên cung ứng thỏa thuận, phối hợp với bên B để yêu cầu bên cung ứng thực hiện các quy định tại hợp đồng mua bán đ' ký giữa bên A và bên cung ứng. Bên A không chịu trách nhiệm về việc tài sản không đ−ợc giao hoặc giao không đúng với các đieùe kiện do Bên B đ' thỏa thuận với bên cung ứng. 8. Có nghĩa vụ bồi th−ờng mọi thiệt hại phát sinh về việc mua thiết bị không đúng chủng loại, chất l−ợng... theo Biên bản thỏa thuận giữa Bên B với bên cung ứng. 9. Có trách nhiệm đăng ký quyền sở hữu, đăng ký giao dịch bảo đảm, làm thủ tục mua bảo hiểm đối với tài sản thuê. 10. Bên A không có nghĩa vụ đối với những tổn thất do việc hỏng, mất tài sản thuê và các thiệt hại khác do việc quản lý, sử dụng không tốt tài sản thuê của bên B. 11. Kết thúc thời hạn thuê nếu bên B đ' hoàn thành các nghĩa vụ theo Hợp đồng này thì Bên A có nghĩa vụ thanh lý Hợp đồng cho thuê tài chính để chuyển quyền sở hữu tài sản thuê cho Bên B. 12. Có nghĩa vụ xuất hóa đơn dịch vụ cho thuê tài chính cho Bên B theo thỏa thuận. Điều 11: Quyền và nghĩa vụ của Bên B 1. Có quyền lựa chọn, thỏa thuận với Bên cung ứng thiết bị về đặc tính kỹ thuật, chủng loại, giá cả, cách thức, thời hạn giao nhận, lắp đặt và bảo hành... tài sản cho thuê. 217 2. Có quyền đ−ợc trực tiếp nhận tài sản thuê từ Bên cung ứng. 3. Có quyền sử dụng tài sản thuê trong suốt thời hạn thuê. Kết thúc thời hạn thuê đ−ợc mua lại tài sản thuê theo giá chọn mua tại mục 1 điều 9 hợp đồng này. 4. Có quyền yêu cầu Bên A bồi th−ờng thiệt hại khi Bên A vi phạm hợp đồng này. 5. Có nghĩa vụ đền bù mọi thiệt hại cho Bên A và bên cung ứng thiết bị nếu hợp đồng này bị hủy bỏ tr−ớc khi tài sản thuê đ−ợc bàn giao do lỗi của bên B. 6. Có nghĩa vụ sử dụng tài sản thuê đúng mục đích đ' thỏa thuận trong hợp đồng này, khong đ−ợc chuyển quyền sử dụng tài sản thuê cho tổ chức, cá nhân khác nếu không đ−ợc Bên A đồng ý bằng văn bản. 7. Trong mọi tr−ờng hợp, Bên B đều phải trả đầy đủ, đúng hạn tất cả tiền thuê (bao gồm tiền thuê gốc và phí thuê) và l'i quá hạn (nếu có) theo đúng Lịch thanh toán tiền thuê đ' đ−ợc ký kết đính kèm hợp đồng này, thanh toán các chi phí liên quan đến việc nhập khẩu, thuế, đăng ký quyền sở hữu, đăng ký giao dịch bảo đảm, bảo hiểm đối với tài sản thuê và các phí khác theo quy định của Nhà n−ớc. Thực hiện đúng các cam kết về bảo đảm nghĩa vụ trả tiền thuê theo Hợp đồng này. 8. Nếu tài sản thuê bị mất cắp, phá hủy hoặc làm hỏng Bên B phải thông báo ngay bằng văn bản cho Bên A. Bên B phải chịu mọi rủi ro về mất, hỏng đối với tài sản thuê và những rủi ro mà tài sản thuê gây ra cho bên thứ ba. Bên B có trách nhiệm bồi th−ờng toàn bộ các mất mát, h− hỏng đối với tài sản thuê cho Bên A khi tài sản thuê không đ−ợc mua bảo hiểm hoặc mua bảo hiểm không đầy đủ. 9. Không đ−ợc bán, chuyển nh−ợng, thế chấp, cầm cố tài sản thuê hoặc cho phép giữ tài sản thuê làm vật thế nợ trong suốt thời hạn thuê tài chính. 10. Có nghĩa vụ bảo d−ỡng, sửa chữa tài sản thuê trong suốt thời hạn thuê, duy trì và sử dụng tài sản thuê trong tình trạng tốt, thực hiẹn đúng các chỉ dẫn của nhà sản xuất về việc sử dụng và đào tạo ng−ời vận hành, ký kết các hợp đồng bảo d−ỡng dịch vụ thích hợp. Bên B sẽ không điều chỉnh hoặc sửa đổi thiết bị so với thiết kế ban đầu nếu không đ−ợc Bên A chấp thuận bằng văn bản. Bên B chịu mọi trách nhiệm liên quan đến việc sử dụng sai tài sản dẫn đến Bên cung ứng không thực hiện nghĩa vụ bảo hành tài sản. 11. Có nghĩa vụ tạo điều kiện thuận lợi để bên A hoặc ng−ời đ−ợc Bên A ủy quyền kiểm tra tài sản thuê vào bất cứ thời điểm nào. 12. Có nghĩa vụ cung cấp kịp thời các báo cáo tài chính quý, năm khi Bên A yêu cầu. Bên B chịu trách nhiệm truwocs pháp luật về tính đúng đắn, hợp pháp trong các báo cáo tài chính gửi đến cho Bên A. Bên B có nghĩa vụ thông báo kịp thời cho Bên A những thay đổi về vốn, tài sản ảnh h−ởng đến khả năng tài chính của Bên B và những thay đổi khác có liên quan đến việc thực hiện nghĩa vụ trả tiền thuê cho Bên A nh−: thay đổi về cơ cấu tổ chức bộ máy, đổi tên, thay đổi trụ sở chính, thay đổi hình thức sở 218 hữu, chia, tách, sáp nhập, ngừng hoạt động, giải thể hoặc thay đổi tình trạng của bên bảo l'nh (nếu có). 13. Bên B không đ−ợc xóa, thay đổi ký hiệu nhận dạng tài sản thuê. Điều 12: Chấm dứt hợp đồng tr−ớc thời hạn 1. Bên A có quyền chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính tr−ớc thời hạn khi xảy ra một trong các tr−ờng hợp sau: 1.1. Bên B vi phạm một trong các điều khoản của hợp đồng cho thuê tài chính. 1.2. Bên B bị phá sản, giải thể. 1.3. Ng−ời bảo l'nh cho Bên B bị giải thể, phá sản và Bên A không chấp thuận đề nghị chấm dứt bảo l'nh hoặc đề nghị ng−ời bảo l'nh khác thay thế của Bên B. 1.4. Sau khi thuê tài sản đ−ợc tối thiểu 12 tháng, Bên B đ−ợc Bên A chấp thuận để thanh toán toàn bộ tiền thuê còn lại trong Lịch thanh toán tiền thuê đ−ợc hai bên ký kết. 2. Bên B có quyền chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính tr−ớc thời hạn khi xảy ra một trong các tr−ờng hợp sau: 2.1. Bên A không giao tài sản cho thuê đúng hạn do lỗi của Bên A. 2.2. Bên A vi phạm một trong các điều khoản của hợp đồng cho thuê tài chính. 3. Hợp đồng cho thuê tài chính đ−ợc chấm dứt tr−ớc hạn trong tr−ờng hợp tài sản cho thuê bị mất, hỏng không thể phục hồi sửa chữa. 4. Xử lý khi chấm dứt hợp đồng cho thuê tài chính tr−ớc hạn 4.1. Khi hợp đồng chấm dứt tr−ớc thời hạn theo một trong các tr−ờng hợp quy định tại mục 1.1, 1.3 khoản 1 của điều này thì Bên B phải thanh toán ngay toàn bộ tiền thuê và tất cả các khoản tiền khác phải trả theo hợp đồng trong vòng 15 ngày kể từ ngày nhận đ−ợc thông báo bằng văn bản của Bên A. Nếu Bên B không thanh toán đ−ợc tiền thuê, Bên A có quyền thu hồi ngay lập tức tài sản thuê và Bên B phải bồi th−ờng thiệt hại vật chất cho Bên A. Sau khi thu hồi tài sản cho thuê Bên A có quyền chuyển nh−ợng hoặc cho bên khác thuê tài sản. Tiền thu đ−ợc từ việc cho bên khác thuê hoặc chuyển nh−ợng tài sản sẽ đ−ợc sử dụng để bù trừ số nợ phải thu từ hợp đồng cho thuê tài chính này. Bên B có nghĩa vụ tiếp tục hoàn trả số nợ còn phải trả theo hợp đồng cho thuê tài chính khi bên A ch−a chuyển nh−ợng cho bên khác thuê đ−ợc tài sản cho thuê hoặc có nghĩa vụ hoàn trả số tiền còn lại sau khi đ' trừ đi số tiền chuyển nh−ợng hoặc cho bên khác thuê tài sản. Trong tr−ờng hợp Bên B đ' hoàn trả một phần số tiền thuê phải trả và Bên A đ' chuyển nh−ợng hoặc cho bên khác thuê tài sản, số tiền thuê đ' trả nếu cộng vào số tiền chuyển nh−ợng hoặc tiền cho bên khác thuê tài sản mà v−ợt quá số tiền thuê phải trả theo hợp đồng thuê thì Bên A phải hoàn trả cho Bên B số tiền v−ợt. 219 Trong tr−ờng hợp Bên B hoàn trả đ−ợc toàn bộ số tiền thuê phải trả theo hợp đồng và giá mua tài sản khi kết thúc hợp đồng theo thỏa thuận tại hợp đồng thuê thì Bên B đ−ợc chuyển quyền sở hữu đối với tài sản thuê nh− tr−ờng hợp đ' hoàn thành hợp đồng thuê. 4.2. Tr−ờng hợp hợp đồng cho thuê tài chính chấm dứt tr−ớc hạn theo mục 1.2 khoản 1 của điều này thì việc xử lý hợp đồng cho thuê tài chính sẽ đ−ợc thực hiện theo quy định của pháp luật về phá sản, giải thể. 4.3. Tr−ờng hợp hợp đồng cho thuê tài chính chấm dứt tr−ớc hạn theo khoản 2 của điều này thì Bên A phải bồi th−ờng thiệt hại cho Bên B. 4.4. Tr−ờng hợp hợp đồng cho thuê tài chính chấm dứt tr−ớc hạn theo khoản 3 của điều này, sau khi Bên B đ' trả đủ số tiền thuê phải trả cho Bên A theo hợp đồng thuê và khi Bên A đ' nhận đ−ợc số tiền bảo hiểm do cơ quan bảo hiểm thanh toán thì Bên A sẽ hoàn trả cho Bên B số tiền bảo hiểm tài sản. Điều 13: Xử lý vi phạm hợp đồng - Bên A và Bên B không đ−ợc đơn ph−ơng hủy bỏ hợp đồng cho thuê tài chính, trừ những tr−ờng hợp nêu trong điều 12 hợp đồng này. - Trong thời gian hiệu lực của hợp đồng cho thuê tài chính, nếu một bên phát hiện bên kia vi phạm hợp đồng thì thông báo bằng văn bản cho bên kia biết và yêu cầu khắc phục các vi phạm đó. Hết thời hạn ghi trong thông báo mà bên vi phạm không khắc phục đ−ợc thì bên yêu cầu đ−ợc quyền áp dụng các biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền lợi của mình theo quy định tại hợp đồng này và quy định của pháp luật. Điều 14: Sửa đổi, bổ sung Việc sửa đổi, bổ sung các điều khoản của hợp đồng này phải đ−ợc cả hai bên thỏa thuận bằng văn bản do đại diện có thẩm quyền của hai bên ký. Những sửa đổi, bổ sung đó có hiệu lực thay thế, bổ sung điều khoản t−ơng ứng trong hợp đồng. Điều 15: Hiệu lực của hợp đồng 1. Hợp đồng này có hiệu lực từ ngày ký. 2. Hợp đồng hết hiệu lực khi kết thúc thời gian thuê bên B thực hiện đầy đủ nghĩa vụ quy định trong hợp đồng. 3. Hợp đồng này bao gồm các phuc lục. Các phụ lục là bộ phận không thể tách rời của hợp đồng. 4. Hợp đồng này đ−ợc lập thành 06 bản có giá trị pháp lý nh− nhau. Bên A giữ 3 bản, bên B giữ 2 bản, 1 bản đăng ký tại Cục đăng ký giao dịch bảo đảm. Đại diện bên thuê (Bên B) Nguyễn Kim Nhung Đại diện bên cho thuê (Bên A) Nguyễn Đức Thịnh 220 Phụ lục Lịch thanh toán tiền thuê 01 ô tô Ford Ranger (Phụ lục 1 kèm theo Hợp đồng CTTC 118/2002/HĐCTTC ngày 21/10/2002) (Đơn vị: Đồng) Kỳ trả Ngày trả Số ngày Tổng tiền thuê gốc Trả gốc Trả thuế GTGT Trả lãi Tổng cộng 6/11/02 93 8.610.000 L[i tính đến 7/2/03 232.212 7/11/02 92 429.584.147 L[i tính đến 7/2/03 11.461.305 Tổng 438.194.147 11.693.517 1 7/2/03 438.194.147 34.757.926 1.758.253 11.693.517 48.209.696 2 7/5/03 89 401.877.968 34.757.926 1.758.253 10.367.308 46.883.487 30/5/03 23 365.161.789 2.435.629 3 7/8/03 69 365.161.789 34.757.926 1.758.253 9.910.491 46.426.670 4 7/11/03 92 328.645.610 34.757.926 1.758.253 8.969.834 45.486.013 5 7/2/04 92 292.129.431 34.757.926 1.758.253 7.973.186 44.489.365 6 7/5/04 90 255.613.252 34.757.926 1.758.253 6.824.874 43.341.053 7 7/8/04 92 219.097.074 34.757.926 1.758.253 5.979.889 42.496.068 8 7/11/04 92 182.580.895 34.757.926 1.758.253 4.983.241 41.499.420 9 7/2/05 92 146.064.716 34.757.926 1.758.253 3.986.593 40.502.772 10 7/5/05 89 109.548.537 34.757.926 1.758.253 2.892.447 39.408.625 11 7/8/05 92 73.032.358 34.757.926 1.758.253 1.993.296 38.509.475 12 7/11/05 92 36.516.179 34.757.926 1.758.253 996.648 37.512.827 Tổng 0 417.095.110 21.099.037 99.958.358 538.152.505 Ghi chú: Giá chọn xe: 500.000đ/xe L'i suất thuê: áp dụng l'i suất thả nổi bằng l'i suất tiền gửi tiết kiệm dân c− 12 tháng VND của SGDI-NHĐT&PTVN cộng (+) 0,2%/tháng. Tháng 6 và tháng 12 hàng năm hai bên sẽ ký phụ lục điều chỉnh cho phù hợp với mặt bằng l'i suất. Tổng số tiền thuê gốc: 438.194.147đ trong đó: Giá mua xe ch−a VAT 394.846.867đ, VAT là 19.742.343đ, nộp thuế tr−ớc bạ là 8.290.000đ, phí đăng ký xe là 150.000đ, phí bảo hiểm là 13.638.243đ (VAT bảo hiểm là 1.356.694đ), phí đăng kiểm là 170.000đ. Thời gian thuê: 36 tháng kể từ khi bên A thanh toán món tiền đầu tiên cho bên cung ứng. Kỳ hạn thanh toán tiền thuê: 3 tháng/lần Từ ngày 6/11/2002 đến 30/5/2003: Lịch thanh toán đ−ợc tính với l'i suất 0,87%/tháng. Từ ngày 1/6/2003: Lịch thanh toán đ−ợc tính với l'i suất 0,89%/tháng. Đại diện bên thuê (Bên B) Nguyễn Kim Nhung Đại diện bên cho thuê (Bên A) Nguyễn Đức Thịnh ._.