Hoàn thiện công tác thẩm định tài chính trong cho vay Doanh nghiệp vừa và nhỏ tại Ngân hàng Quân Đội – Chi nhánh Minh Khai

gân hàng. Trong quá trình đổi mới vừa qua, các DNV&N đã được tạo điều kiện thuận lợi và có sự phát triển đáng kể cả về số lượng và chất, có đóng góp tích cực trên nhiều mặt cho sự phát triển của nền kinh tế. Hiện nay việc mở rộng cho vay đối tượng DNV&N cho phép phân tán rủi ro cho các ngân hàng thương mại. Để nâng cao hơn nữa chất lượng, hiệu quả và tăng quy mô đầu tư, hạn chế rủi ro tín dụng DNV&N, các ngân hàng thương mại phải không ngày nâng cao chất lượng thẩm định tài chính đối với loại hình doanh nghiệp này xuất phát từ thực tiễn quan sát, tìm hiểu nghiên cứu hoạt động tín dụng nói chung và công tác thẩm định tín dụng DNV&N nói riêng, em đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện công tác thẩm định tài chính trong cho vay DNV&N tại Ngân hàng Quân Đội – Chi nhánh Minh Khai”. Kết cấu: 3 phần Phần 1: Thẩm định tài chính trong cho vay DNV&N của các NHTM Phần 2: Thực trạng công tác thẩm định tài chính trong cho vay DNV&N tại Ngân hàng Quân Đội – Chi nhánh Minh Khai. Phần 3: Ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác thẩm định tài chính trong cho vay DNV&N tại Ngân hàng Quân Đội – Chi nhánh Minh Khai. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn, chỉ bảo của Th.S Hoàng Lan Hương, cùng sự giúp đỡ của các anh chị phòng tín dụng doanh nghệp – Chi nhánh Minh Khai để em có thể xây dựng và hoàn thiện đề tài này. DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT CBTD Cán bộ tín dụng NHTM Ngân hàng thương mại DNV&N Doanh nghiệp vừa và nhỏ BCTC Báo cáo tài chính BCĐKT Bảng cân đối kế toán BCKQKD Báo cáo kết quả kinh doanh BCLCTT Báo cáo lưu chuyển tiền tệ CHƯƠNG I: PHƯƠNG PHÁP THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ CỦA CÁC NHTM. 1.1. Tín dụng ngân hàng 1.1.1.Khái niện tín dụng ngân hàng Khái niệm tín dụng Tín dụng là một phạm trù của nền kinh tế hàng hóa, nó phán ánh quan hệ giữa người sở hữu với người sử dụng các nguồn vốn tạm thời nhàn rỗi trong nền kinh tế theo nguyên tắc hoàn trả vốn và lợi tức khi đến hạn thanh toán. Khái niệm tín dụng ngân hàng Là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng, các tổ chức tín dụng khác với các nhà doanh nghiệp và cá nhân. Trong nền kinh tế, ngân hàng đóng vai trò là một định chế tài chính trung gian, vì vậy trong quan hệ tín dụng với các nhà doanh nghiệp và cá nhân, ngân hàng vừa là người đi vay đồng thời là người cho vay. Với tư cách là người đi vay ngân hàng nhận tiền gửi của các nhà doanh nghiệp và cá nhân hoặc phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu để hoạt động vốn trong xã hội. Trái lại với tư cách là người cho vay, ngân hàng cung cấp tín dụng cho các doanh nghiệp và cá nhân. Tuy nhiên, khi nói đến tín dụng ngân hàng thì chỉ bao hàm nghĩa là ngân hàng cho vay. Việc xác định như thế này là rất cần thiết để định lượng tín dụng trong các hoạt động kinh tế. 1.1.2. Phân loại tín dụng ngân hàng Trong nền kinh tế thị trường, hoạt động tín dụng rất đa dạng và phong phú với nhiều hình thức khác nhau. Để sử dụng và quản lý tín dụng có hiệu quả thì phải tiến hành phân loại tín dụng. Có nhiều cách phân loại tín dụng khác nhau tùy theo yêu cầu của khách hàng và mục tiêu quản lý của ngân hàng. Sau đây là một số cách phân loại: Căn cứ vào thời hạn tín dụng: phân loại theo thời gian có ý nghĩa quan trọng đối với ngân hàng vì thời gian liên quan mật thiết đến tính an toàn và sinh lợi của tín dụng cũng như khả năng hoàn trả của khách hàng. Theo thời gian, tín dụng được phân thành: Tín dụng ngắn hạn: là loại tín dụng có thời hạn dưới 1 năm và thường được sử dụng để cho vay bổ sung thiếu hụt vốn lưu động tạm thời của các doanh nghiệp và cho vay phục vụ sinh hoạt của cá nhân. Tín dụng trung hạn: là loại tín dụng có thời hạn trên 1 năm đến 5 năm. Loại tín dụng này nhằm tài trợ cho hoạt động mua sắm tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng và xây dựng các công trình nhỏ có thời gian thu hồi vốn nhanh. Tín dụng dài hạn: là loại tín dụng có thời hạn trên 5 năm, tín dụng dài hạn được sử dụng để cung cấp cho các doanh nghiệp vào các vấn đề như: xây dựng cơ bản, đầu tư xây dựng các xí nghiệp mới, các công trình thuộc cơ sở hạ tầng, cải tiến và mở rộng sản xuất có quy mô lớn. Căn cứ vào tài sản đảm bảo Trong nhiều trường hợp, ngân hàng yêu cầu khách hàng phải có tài sản đảm bảo bởi vì đó là tài sản đảm bảo các khoản tín dụng cho phép ngân hàng có được nguồn thu nợ thứ hai bằng cách bán các tài sản đó khi nguốn thu nợ thứ nhất (từ quá trình sản xuất kinh doanh) không có hoặc không đủ. Theo cách phân loại này tín dụng được chia thành tín dụng đảm bảo bằng tài sản hữu hình và tín dụng đảm bảo bằng tài sản vô hình Tín dụng đảm bảo bằng tài sản hữu hình: là hình thức tín dụng trong đó khách hàng nếu muốn được ngân hàng cho vay thì phải có tài sản hữu hình để cầm cố, thế chấp hoặc sự bảo lãnh bằng tài sản hữu hình của bên thứ ba được ngân hàng đồng ý. Tín dụng đảm bảo bằng tài sản vô hình: là hình thức tín dụng trong đó ngân hàng cho khách hàng vay dựa trên uy tín của khách hàng mà không cần cầm cố, thế chấp tài sản hoặc bảo lãnh bằng tài sản của bên thứ ba. Tín dụng đảm bảo bằng tài sản vô hình thường được cấp cho những khách hàng lớn có uy tín cao, làm ăn thường xuyên có lãi, tình hình tài chính vững mạnh, ít xảy ra tình trạng nợ nần dây dưa. Căn cứ vào rủi ro: cách phân loại này giúp ngân hàng thường xuyên đánh giá lại tính an toàn của các khoản tín dụng, trích lập dự phòng tổn thất kịp thời. Theo cách phân loại này, tín dụng gồm: Tín dụng lành mạnh: Các khoản tín dụng có khả năng thu hồi đầy đủ cả nợ gốc và lãi đúng hạn. Tín dụng có vấn đề: Các khoản tín dụng có dấu hiệu không lành mạnh như khách hàng gặp khó khăn trong tiêu thụ, khách hàng gặp thiên tai, khách hàng trì hoãn nộp báo cáo tài chính… Nợ quá hạn có khả năng thu hồi: Các khoản nợ đã quá hạn với thời hạn ngắn và khách hàng có kế hoạch khắc phục tốt, tài sản đảm bảo hữu hình có giá trị lớn… Nợ quá hạn khó đòi: Nợ quá hạn đã lâu, khả năng trả nợ thấp, khách hàng dây dưa, chầy ỳ không trả nợ… Căn cứ vào đối tượng tín dụng: Tín dụng vốn lưu động: Là loại tín dụng được dùng hình thành vốn lưu động của tổ chức kinh tế như cho dự trữ hàng hóa đối với các doanh nghiệp thương nghiệp, cho vay để mua phân bón, giống, thuốc trừ sâu đối với các hộ sản xuất nông nghiệp. Tín dụng vốn lưu động thường được sử dụng để cho vay bù đắp mức vốn lưu động thiếu tạm thời, loại tín dụng này thường được chia ra làm các loại sau: cho vay dự trữ hàng hóa, cho vay để thanh toán các khoản nợ dưới hình thức chiết khấu thương phiếu. Tín dụng vốn cố định: Là loại tín dụng được dụng hình thành tài sản cố định. Loại tín dụng này thường được đầu tư để mua tài sản cố định, cải tiến và đổi mới kỹ thuật, mở rộng sản xuất, xây dựng các xí nghiệp và công trình mới, thời hạn cho vay đối với các loại tín dụng này là trung hạn và dài hạn. Căn cứ vào mục đích sử dụng vốn: Tín dụng sản xuất và lưu thông hàng hóa: Là loại tín dụng dành riêng cho các doanh nghiệp và các chủ thể kinh doanh khác để tiến hành sản xuất hàng hóa và lưu thông hàng hóa. Tín dụng tiêu dùng: Là hình thức tín dụng dành riêng cho cá nhân để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng: mua sắm nhà cửa, xe cộ,… Ngoài các cách phân loại trên còn nhiều cách phân loại khác như theo ngành kinh tế ( công, nông nghiêp…). Tùy thuộc vào mục đích của nhà quản lý ngân hàng. Như vậy, rõ ràng việc phân loại tín dụng là rất cần thiết, nó giúp cho các nhà quản lý ngân hàng cân đối giữa huy động vốn và sử dụng vốn, đảm bảo an toàn và tăng khả năng sinh lời cho ngân hàng. 1.1.3.Vai trò tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế - Tín dụng là công cụ tài trợ vốn hiệu quả cho nền kinh tế: Do ngân hàng có thể huy động được một lượng vốn lớn từ các tổ chức cá nhân khác nhau rồi thực hiện phân phối nguồn vốn hiệu quả và đáp ứng được các nhu cầu đa dạng về vốn trong nền kinh tế. - Có tác dụng thúc đẩy phát triển kinh tế - ngân hàng là trung gian tài chính kinh doanh trong lĩnh vực tiền tệ. Vì vậy ngân hàng luôn có đội ngũ chuyên gia kinh tế để xem xét các khoản tài trợ tín dụng nhằm đảm bảo rằng nguồn vốn của họ sẽ được chuyển đến nơi mà chúng được sử dụng hiệu quả với tỷ lệ rủi ro thấp, đem lại tỷ suất sinh lời cao từ nguồn vốn đó. Đồng thời, với sự tư vấn của các chuyên gia ngân hàng, với những người đi vay sẽ có phương án sử dụng vốn rõ ràng, hiệu quả, chính vì thế đã giảm thiểu rủi ro của việc mất vốn. Do đó, nền kinh tế sẽ phát triển nhanh hơn và lành mạnh hơn. - Tín dụng ngân hàng là hoạt động đem lại lợi nhuận lớn cho ngân hàng. Tỷ lệ lợi nhuận từ tín dụng thường chiếm trên 60% trong tổng lợi nhuận của ngân hàng. - Tín dụng ngân hàng còn là công cụ quan trọng của nhà nước để điều tiết lượng tiền trong lưu thông. Nhà nước thông qua công cụ tín dụng ngân hàng sẽ điều chỉnh thu hẹp hay mở rộng tổng cung tiền trong lưu thông, kiềm chế lạm phát, thúc đẩy kinh tế, đảm bảo phát triển của nền kinh tế. 1.1.4. Rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra những tổn thất mà ngân hàng phải chịu do khách hàng không trả đúng hạn, không trả, hoặc không trả đầy đủ vốn và lãi. Rủi ro tín dụng gắn liền với hoạt dộng quan trọng nhất, có quy mô lớn nhất của NHTM – hoạt động tín dụng. Khi thực hiện một hoạt động tài trợ cụ thể, ngân hàng cố gắng phân tích các yếu tố của người vay sao cho độ an toàn là cao nhất. Và nhìn chung, ngân hàng chỉ quyết định cho vay khi thấy rằng rủi ro tín dụng sẽ không xảy ra. Tuy nhiên, không một nhà kinh doanh tài ba nào có thể dự đoán chính xác các vấn đề sẽ xảy ra. Khả năng hoàn trả tiền vay của khách hàng có thể bị thay đổi do nhiều nguyên nhân. Hơn nữa, nhiều cán bộ ngân hàng không có khả năng thực hiện phân tích tín dụng thích đáng. Do vậy, trên quan điểm quản lý toàn bộ ngân hàng, rủi ro tín dụng là không thể tránh khỏi, là khách quan. Nhiều quan điểm nhất trí rằng, rủi ro tín dụng là bạn đường kinh doanh, có thể đề phòng, hạn chế, chứ không thể loại trừ. Có rất nhiều nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng, cụ thể: Nguyên nhân bất khả kháng tác động tới người vay, làm họ mất khả năng thanh toán cho ngân hàng như: thiên tai, chiến tranh, những thay đổi tầm vĩ mô vượt quá tầm kiểm soát của người vay lẫn người cho vay. Nguyên nhân thuộc về chủ quan của người vay: do trình độ yếu kém của người vay trong dự đoán các vấn đề kinh doanh, yếu kém trong quản lý, chủ định lừa đảo cán bộ ngân hàng, chầy ì… là nguyên nhân gây rủi ro tín dụng. Rất nhiều người vay sẵn sàng mạo hiểm với kỳ vọng thu được lợi nhuận cao. Để đạt được mục đich của mình, họ sẵn sàng tìm mọi thủ đoạn ứng phó với ngân hàng như cung cấp thông tin sai, mua chuộc… Nhiều người vay đã không tính toán kỹ lưỡng hoặc không đủ khả năng tính toán kỹ lưỡng những bất trắc có thể xảy ra, không có khả năng thích ứng và khắc phục khó khăn trong kinh doanh. Trong trường hợp còn lại, người vay kinh doanh có lãi song vẫn không trả nợ cho ngân hàng đúng hạn. Họ chầy ì với hy vọng có thể quỵt nợ, hoặc sử dụng vốn vay càng lâu càng tốt. Nguyên nhân thuộc về ngân hàng: do chất lượng cán bộ kém, không đủ trình độ đánh giá khách hàng hoặc đánh giá không tốt, cố tình làm sai… là một trong những nguyên nhân của rủi ro tín dụng. Nhân viên ngân hàng phải tiếp cận với nhiều ngành nghề, nhiều vùng, thậm chí nhiều quốc gia. Để cho vay tốt, họ phải am hiểu khách hàng, lĩnh vực mà khách hàng kinh doanh, môi trường mà khách hàng sống. Họ phải có khả năng dự báo các vấn đề liên quan đến người vay… Như vậy họ cần phải được đào tạo và tự đào tạo kỹ lưỡng, liên tục và toàn diện. Khi nhân viên tín dụng cho vay đối với khách hàng mà họ chưa đủ trình độ để hiểu kỹ lưỡng, rủi ro tín dụng luôn rình rập họ. Sống trong môi trường “tiền bạc”, nhiều nhân viên ngân hàng đã không tránh khỏi cám dỗ của đồng tiền. Họ tiếp tay cho khách hàng rút ruột ngân hàng. Để hạn chế rủi ro tín dụng thì một trong những nội dung quan trọng ngân hàng cần phải làm là nâng cao chất lượng thẩm định tín dụng trước khi cấp tín dụng cho khách hàng. 1.2.Thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM 1.2.1.Khái niệm, mục đích và ý nghĩa của thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM Khái niệm thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM Thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM là rà soát, kiểm tra lại, đánh giá một cách khách quan, khoa học và toàn diện mọi khía cạch tình hình tài chính của khách hàng trên giác độ của ngân hàng nhằm đưa ra quyết định cho vay đối với khách hàng đó hay không, để đảm bảo an toàn và sinh lợi cho ngân hàng. Trong quá trình thẩm định tài chính, nhiều khi phải tính toán, phân tích lại các chỉ tiêu phản ánh tình hình tài chính của khách hàng đó. Mục đích và ý nghĩa thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM Việc thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM là công việc hết sức quan trọng và cần thiết, bởi hoạt động tín dụng là một hoạt động sinh lời lớn nhất cho NHTM song cũng chứa đựng nhiều rủi ro nhất. Vì vậy, việc thẩm định giúp NHTM đưa ra quyết định đầu tư có hiệu quả, phù hợp với điều kiện nguồn vốn và chính sách tín dụng cũng như chiến lược hoạt động của ngân hàng. Kết quả thẩm định phải giúp ngân hàng đưa ra quyết định xem có cho vay hay không, khối lượng, hình thức cho vay như thế nào, lãi suất cho vay là bao nhiêu, đảm bảo tiền vay như thế nào… Công tác thẩm định cũng giúp ngân hàng từ chối đúng các khoản vay không có hiệu quả sau thời gian ngắn nhất, dự báo được những nguyên nhân có thể xảy ra rủi ro đối với các khoản vay và biện pháp phòng ngừa rủi ro để hạn chế tới mức thấp nhất các thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Thông qua thẩm định tài chính của khách hàng xin vay vốn, ngân hàng sẽ đánh giá được khả năng trả nợ và ý chí trả nợ của khách hàng một cách sát thực hơn, xác định xem khách hàng có thật sự có nhu cầu vốn không và mức ngân hàng có thể cấp cho doanh nghiệp là bao nhiêu, đồng thời xác định thời hạn khoản tín dụng cho phù hợp. Vì vậy nếu thẩm định không chính xác sẽ dẫn đến sự lựa chọn đối nghịch và xảy ra rủi ro cho ngân hàng, làm giảm thu nhập của ngân hàng, thậm chí có thể đẩy ngân hàng đến bờ vực phá sản. 1.2.2. Nội dung thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM Thẩm định tài chính của khách hàng bao gồm khách hàng là doanh nghiệp và cá nhân. Nhưng ở đây chúng ta sẽ chỉ đề cập tới việc thẩm định tài chính của doanh nghiệp. Bao gồm: 1.2.2.1. Thẩm định mức độ tin cậy của các báo cáo tài chính Trước khi tiến hành thẩm định tài chính doanh nghiệp, CBTD phải tiến hành thẩm định mức độ tin cậy của các báo cáo tài chính do doanh nghiệp cung cấp. Đây là yếu tố quyết định tới chất lượng thẩm định. Một báo cáo tài chính sẽ trở nên vô nghĩa đối với ngân hàng khi nớ được “ đánh bóng” và phán ánh không chính xác tình hình tài chính thực tế của doanh nghiệp. Vì vậy, trong trường hợp này, các công việc tiếp theo hầu như không có giá trị. Để tiến hành thẩm định mức độ tin cậy của báo cáo tài chính, CBTD sẽ tiến hành kiểm tra tính hợp lệ, hợp pháp của báo cáo tài chính: báo cáo tài chính đó có giá trị pháp lý không, các số liệu trong các báo cáo tài chính có đảm bảo phù hợp không, chế độ kế toán và phương pháp kế toán áp dụng có tuân thủ đúng quy định của pháp luật không… Đó là quá trình kiểm tra, đánh giá sơ bộ. Sau khi kiểm tra sơ bộ, CBTD sẽ tiến hành kiểm tra một cách cụ thể hơn các báo cáo tài chính. Bằng kinh nghiệm, sự hiểu biết thực tế, độ nhạy của mình, CBTD tìm xem trong báo cáo tài chính đó có chỗ nào mẫu thuẫn, bất hợp lý và những chi tiết khả nghi. Vì các báo cáo tài chính có mối quan hệ mật thiết với nhau, bổ sung và hỗ trợ cho nhau nên CBTD sẽ tiến hành đối chiếu so sánh để xem liệu chúng có phù hợp không. Sự phù hợp của một báo cáo tài chính không những trong mối quan hệ với các báo cáo tài chính khác mà còn phải phù hợp trong nội dung mỗi báo cáo đó. Trong trường hợp này, CBTD thường kiểm tra tính chính xác của số liệu trong báo cáo đó. Trong quá trình này, để đánh giá mức độ tin cậy của báo cáo tài chính, CBTD không chỉ dừng lại ở việc kiểm tra về mặt sổ sách của các báo cáo đó mà cần phải liên hệ thực tế hoạt động của doanh nghiệp đang diễn ra. CBTD tiến hành thu thập thêm các thông tin về doanh nghiệp thông qua tiếp xúc với lãnh đạo doanh nghiệp, xuống cơ sở sản xuất của doanh nghiệp để quan sát, tiếp xúc với công nhân trong doanh nghiệp và thu thập thêm các thông tin từ bạn hàng, đối thủ cạnh tranh ,cơ quan thuế… để có thể đối chiếu và xác minh tính chính xác các thông tin mà doanh nghiệp cung cấp cho ngân hàng. Ngoài ra, CBTD cần phải kiểm tra xem số liệu đã được kiểm toán độc lập chưa và có phải do một công ty kiểm toán có uy tín thực hiện không, mặt khác cần tìm hiểu các số liệu được cơ quan thuế chấp nhận…có như vậy mới cso thể đánh giá được mức độ tin tưởng của các báo cáo tài chính do doanh nghiệp cung cấp. Như vậy, qua việc kiểm tra các báo cáo tài chính và kết hợp các thông tin mà ngân hàng thu thập được, CBTD có thể đánh giá được mức độ tin cậy của các báo cáo tài chính. Tuy nhiên, CBTD không phải là chuyên gia trong việc đánh giá mức độ tin cậy cảu các báo cáo tài chính nên ngân hàng thường yêu cầu doanh nghiệp cam kết các báo cáo tài chính mà cung cấp là đúng sự thật và doanh nghiệp sẽ chịu trách nhiệm về tính chính xác của các báo cáo này. Sau khi xác minh, đánh giá mức độ tin cậy của các báo cáo tài chính, CBTD sẽ tiến hành thẩm định nội dung trong các báo cáo tài chính đó. 1.2.2.2. Thẩm định các báo cáo tài chính Thẩm định các khoản mục trong bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính tổng hợp mô tả tình trạng tài chính của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đó. Thông thường, bảng cân đối kế toán được trình bày dưới dạng bảng cân đối số dư các tài khoản kế toán: một bên phản ánh tài sản và một bên phản ánh nguồn vốn của doanh nghiệp. Nhìn vào bảng cân đối kế toán, nhà phân tích có thể nhận biết được loại hình doanh nghiệp, quy mô, mức độ tự chủ tài chính của doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán là một tư liệu quan trọng bậc nhất giúp cho các nhà phân tích đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán và khả năng cân đối vốn của doanh nghiệp. Khi thẩm định bảng cân đối kế toán việc đầu tiên CBTD sẽ phải làm là đánh giá khái quát các chỉ tiêu về cơ cấu tài sản, cơ cấu vốn và sự biến động của chúng, đồng thời xem mối quan hệ giữa tài sản và nguồn vốn. Vì vậy, CBTD cần phải xem xét sự biến động của từng loại tài sản trên tổng tài sản cũng như từng loại tài sản giữa cuối kỳ so với đầu kỳ để đánh giá xem việc phân bổ như vậy có hợp lý hay không và xu hướng biến động tài sản. Còn khi phân tích khoản nợ phải trả và vốn chủ sở hữu, CBTD quan tâm đến việc doanh nghiệp dùng nguồn nào để tài trợ cho các loại tài sản, việc phân bổ nguồn vốn có hợp lý không và mức độ tự chủ về mặt tài chính của doanh nghiệp như thế nào. Sau khi đã đánh giá tổng quát về tình hình tài sản và nguồn vốn của doanh nghiệp, CBTD sẽ thẩm định chi tiết từng khoản mục trong bảng cân đối kế toán. Thẩm định chi tiết các khoản mục tài sản. Ngân quỹ: Bao gồm tiền mặt (tiền mặt trong két, tiền gửi tại ngân hàng), các khoản phải thu. Tiền mặt có thể dùng để chi trả ngay và thường được sử dụng để chi trả lương, mua nguyên vật liệu, trả nợ… Tiền mặt là tài sản không sinh lãi hoặc có thể sinh lời song rất thấp nhưng giúp doanh nghiệp chủ động trong kinh doanh và đảm bảo khả năng thanh toán trong các trường hợp cần thết. Việc nắm giữ tiền mặt có hai mặt của nó, khi CBTD đánh đánh giá khoản mục này cần đánh giá lượng nắm tiềm mặt hợp lý của doanh nghiệp. Vì nếu doanh nghiệp nắm giữ quá nhiều tiền mặt sẽ giảm khả năng sinh lời, còn nắm giữ quá ít có thể dẫn đến rủi ro thanh toán, việc nắm giữ tiền mặt bao nhiêu phụ thuộc vào nhu cầu chi tiêu của mỗi thời kỳ. Các khoản phải (chủ yếu là tiền bán hàng hóa và dịch vụ chưa thu được tiền) luôn có khả năng chuyển thành tiền mặt. Ngân hàng cần xem xét kỹ các khoản này vì đây là nguồn chủ yếu để doanh nghiệp chi trả các khoản vay đến hạn. Khi xem xét CBTD cân tìm hiểu về phương thức tiêu thụ, chính sách thanh toán tiền hàng, khả năng quản lý và thu hồi nợ của doanh nghiệp, đồng thời cần xác định vòng quay các khoản phải thu. Các chứng khoán có giá: Là các tài sản tài chính của doanh nghiệp. Các tài sản này tăng nguồn thu và có thể mang bán khi cần tiền để chi trả. Dự trữ: Rất nhiều món vay ngắn hạn với mục tiêu tăng dự trữ hàng hóa, có nghĩa là một phần hàng hóa trong kho được hình thành từ vốn vay của ngân hàng. Do đó, CBTD quan tâm tới số lượng, chất lượng, giá cả, mẫu mã, bảo hiểm, rủi ro đối với hàng hóa trong kho. Ngoài xem xét trên sổ sách, ngân hàng còn yêu cầu người vay mở kho hàng kiểm tra để loại trừ hàng hóa kém, mất phẩm chất, chậm tiêu thụ, phát hiện hàng giả, hàng người khác gửi… Tài sản cố định: Gồm nhà cửa, sân bãi, trang thiết bị, phương tiện vận chuyển… thường là đối tượng trung và dài hạn. Thông thường, đối với các khoản cho vay ngắn hạn, ngân hàng thường không quan tâm đến việc bán các tài sản cố định như một nguồn dùng để trả nợ. Tuy nhiên, với các khoản tài trợ dài hạn thì tài sản cố định lại có vai trò quan trọng. Trước hết, tài sản cố định có thể dùng để thế chấp tại ngân hàng. Lý do thứ hai mà CBTD quan tâm đến tài sản cố định là nó được trích khấu hao hàng năm và quỹ khâu hao này dùng để tái đầu tư hoặc dùng để trả các khoản mà doanh nghiệp vay để tài trợ cho các tài sản cố định đó. Việc thẩm định các khoản mục tài sản không thể tách rời thẩm định các khoản mục nguồn vốn bởi lẽ nguồn vốn là nguồn hình thành nên tài sản của doanh nghiệp. Thẩm định chi tiết các khoản mục nguồn vốn Nợ phải trả: là nguồn vốn mà doanh nghiệp chiếm dụng của đối tác. Xét về mặt lợi ích thì chi phí sử dụng nó là rất thấp nhưng nếu các khoản phải trả quá lớn thì có thể dẫn đến mất khả năng thanh toán. Đặc biệt, doanh nghiệp có các khoản nợ dây dưa kéo dài thì cần xem xét lại uy tín của doanh nghiệp. Nợ phải trả bao gồm nợ ngắn hạn và nợ dài hạn. Các khoản nợ ngắn hạn dùng để tài trợ cho các tài sản lưu động, nó nói lên nhu cầu tiền mặt doanh nghiệ cần có để trả nợ. Nợ dài hạn dùng để tài trợ cho tài sản cố định. Mặc dù, nợ dài hạn không ảnh hưởng mạnh đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp hiện tại nhưng chúng nói lên các khoản mà doanh nghiệp phải trả trong dài hạn, điều này đòi hỏi doanh nghiệp phải có kế hoạch để trả nợ. Ngoài ra, CBTD cũng quan tâm tới tất cả các chủ nợ của khách hàng: Có thể là các khoản nợ cũ, các khoản nợ của ngân hàng khác, nợ người cung cấp, nợ người lao động. Vị trí của ngân hàng trong danh sách chủ nợ luôn được nghiên cứu kỹ lưỡng. Nếu ngân hàng giành vị trí quan trọng nhất, nó dễ dàng thu được nợ hơn là vị trí khác. Vốn chủ sở hữu: bao gồm vốn góp ban đầu, lợi nhuận không chia và phần vốn từ phát hành cổ phiếu mới. Vốn chủ sở hữu nó cho thấy mức độ độc lập về mặt tài chính của doanh nghiệp và là nhân tố giúp doanh nghiệp chống đỡ rủi ro. Vốn chủ sở hữu nói lên vị thế của doanh nghiệp, đồng thời đây cũng là yếu tố đảm bảo doanh nghiệp không quá mạo hiểm trong kinh doanh khi sử dụng tiền vay. Nên nó là một nhân tố quan trọng ảnh hưởng tới quyết định cho vay của ngân hàng. Thẩm định các khoản mục trong báo cáo kết quả kinh doanh Để kiểm soát các hoạt động kinh doanh và hiệu quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, cần xem xét tình hình biến dộng cảu các khoản mục trong báo cáo kết quả kinh doanh (BCKQKD). BCKQKD cho biết sự dịch chuyển của tiền trong quá trình sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp và cho phép dự tính khả năng hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. Qua BCKQKD, CBTD có thể đánh giá được là doanh nghiệp đang làm ăn có lãi hay thua lỗ, nếu là thua lỗ sẽ không thể trả nợ được ngân hàng và nếu có trả được ngân hàng thì có lẽ chỉ lấy từ vốn chủ sở hữu hoặc vay của đối tượng khác để trả nợ ngân hàng. Đây sẽ là rủi ro rất lớn cho ngân hàng. Khi thẩm định để đánh giá chính xác tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, CBTD yêu cầu khách hàng cung cấp các BCKQKD ít nhất của 2 năm gần nhất. Thẩm định doanh thu CBTD cần phân tích tổng doanh thu về mức tăng và tốc độ tăng doanh thu của doanh nghiệp qua các năm. Qua phân tích doanh thu kết hợp với những phân tích trong phần thẩm định về tình hình sản xuât kinh doanh của doanh nghiệp để rút ra kết luận về kết quả, hạn chế của doanh nghiệp trong việc tiếp cận thị trường và mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. Mặt khác, cần phân tích tổng doanh thu của từng quý, từng tháng để xác định được những thời điểm hoạt động mạnh của công ty và so sánh với hoạt động của cùng kỳ năm trước, điều này rất quan trọng đặc biệt là đối với những doanh nghiệp hoạt động sản xuất theo mùa vụ. với những thay đổi bất thường trong tổng doanh thu của doanh nghiệp đòi hỏi CBTD phải xem xét một cách kỹ lưỡng và giải thích nguyên nhân của sự thay đổi bất thường đó. Thẩm định chi phí Khi đánh giá chỉ tiêu chi phí, CBTD cần đánh giá những chi phí hợp lý của doanh nghiệp, những chi phí đóng góp vào việc tạo ra doanh thu. Ngoài ra, CBTD cần xem xét các chi phí không được tính vào chi phí hợp lý và các khoản chi phí “chìm” mà doanh nghiệp không thể hiện trên BCKQKD để có được những đánh giá chính xác nhất. Trong BCKQKD thì chỉ tiêu lợi nhuận là quan trọng nhất của doanh nghiệp đó. Trong nền kinh tế thị trường, doanh nghiệp có tồn tại và phát triển được hay không phụ thuộc rất lớn vào việc doanh nghiệp có tạo ra được lợi nhuận hay không. Lợi nhuận là một chỉ tiêu phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp, là nguồn quan trọng để doanh nghiệp tái đầu tư và mở rộng hoạt động sản xuất – kinh doanh của mình. Đồng thời, nó là nguồn để trả nợ của doanh nghiệp. vì vậy, CBTD cần thẩm định xem liệu doanh nghiệp thực sự kinh doanh có lợi nhuận không hay là lợi nhuận đó là do nhân viên doanh nghiệp vẽ ra. Trên thực tế, rất nhiều doanh nghiệp có lãi song vẫn rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán. Đó là do sự lệch pha giữa doanh thu và thu, giữa chi phí và chi. Doanh thu được hạch toán khi mà người bán chấp nhận thanh toán, tức là người bán đã mua hàng, song chưa biết là đã trả tiền hay chưa, trong khi đó thu là khoản tiền thực tế doanh nghiệp đã nhận được. chi phí và chi cũng tương tự, một khoản chi phí chưa chắc doanh nghiệp đã xuất tiền ngay. Qua trường hợp này ta thấy, BCĐKT và BCKQKD chưa phản ánh đầy đủ tình hình tài chính doanh nghiệp, CBTD còn phải tiến hành thẩm định báo cáo lưu chuyển tiền tệ và phân tích dòng tiền để thấy đầy đủ hơn tình hình tài chính của doanh nghiệp. Thẩm định báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Báo cáo Ngân quỹ) Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là báo cáo tài chính phản ánh các dòng tiền của doanh nghiệp, được xác định trọng một thời kỳ ngắn (thường là từng tháng). Nó giải thích sự thay đổi dòng tiền của doanh nghiệp, nó cho biết khả năng chi trả của doanh nghiệp. Để lập báo cáo lưu chuyển tiền tệ, cần phải xác định hoặc dự báo dòng tiền thực nhập quỹ và xuất quỹ. Dòng tiền thực xuất quỹ bao gồm: dòng tiền xuất quỹ thực hiện sản xuất kinh doanh; dòng tiền xuất quỹ thực hiện hoạt động đầu tư, tài chính; dòng tiền xuất quỹ thực hiện hoạt động bất thường. dòng tiền thực nhập quỹ bao gồm: dòng tiền nhập quỹ từ hoạt động kinh doanh (từ bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ); dòng tiền nhập từ hoạt động đầu tư, tài chính; dòng tiền nhập từ hoạt động bất thường. Trên cơ sở dòng tiền nhập quỹ và xuất quỹ, cac nhà phân tích thực hiện cân đối ngân quỹ với số dư ngân quỹ đầu kỳ để xác định số dư ngân quỹ cuối kỳ. Từ đó, có thể thiết lập mức ngân quỹ dự phòng tối thiểu cho doanh nghiệp nhằm mục tiêu đảm bảo chi trả. Bởi suy cho cùng không phải lượng tiền doanh nghiệp hiện tại hay lợi nhuận của doanh nghiệp sẽ đảm bảo khả năng chi trả của doanh nghiệp, mà nhân tố quyết định khả năng chi trả của doanh nghiệp chính là dòng tiền của doanh nghiệp trong tương lai. Thẩm định thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh báo cáo tài chính được lập nhằm cung cấp các thông tin về tình hình sản xuất kinh doanh chưa cso trong báo cáo tài chính. Đồng thời, giải thích thêm một số chỉ tiêu mà trong báo cáo tài chính chưa được trình bày. Đây là một báo cáo quan trọng giúp CBTD đánh giá chính xác hơn tình hình tài chính của doanh nghiệp. Để có cái nhìn toàn diện về tình hình tài chính của doanh nghiệp thì ngoài việc đánh giá các khoản mục trong các báo cáo tài chính, CBTD còn phải đánh giá các tỷ số tài chính. Thẩm định các tỷ số tài chính Khi thẩm định các tỷ số tài chính, CBTD sẽ tính toán các tỷ số này theo thời gian rồi so sánh với nhau để thấy xu hướng biến động, và so sánh với trung bình của ngành để thấy vị thế của doanh nghiệp. Có 4 nhóm tỷ số mà CBTD quan tâm: Nhóm tỷ số thanh toán: Đây là nhóm tỷ số cho biết khả năng trả nợ của doanh nghiệp đối với các khoản nợ ngắn hạn. Đây là nhóm chỉ tiêu được rất nhiều người quan tâm như các nhà đầu tư, người cho vay, người cung cấp nguyên vật liệu…Họ luôn đặt câu hỏi: hiện doanh nghiệp có đủ khả năng trả các món nợ tới hạn không? Khả năng thanh toán hiện hành Khả năng thanh toán hiện hành = Tài sản lưu động Nợ ngắn hạn Nó cho biết mức độ đảm bảo các khoản nợ của các chủ nợ ngắn hạn được trang trải bằng các tài sản có thể chuyển thành tiền trong một giai đoạn tương đương với thời gian của các khoản nợ đó. Tỷ số của chỉ tiêu này càng lớn, khả năng thanh toán các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp càng cao và ngược lại. thông thường, tỷ số này lớn hơn 1 thì doanh nghiệp được coi là có khả năng đáp ứng nghĩa vụ các khoản nợ hiện hành. Tuy nhiên không phải hệ số này càng lớn càng tốt, vì khi đó có một lượng tài sản lưu động tồn trữ lớn, phản ánh việc sử dụng tài sản khôn ghiệu quả vì bộ phận này không vận động, không sinh lời. Tính hợp lý của hệ số phản ánh khả năng thanh toán hiện hành phụ thuộc vào ngành nghề kinh doanh. Tỷ số thanh toán nhanh Khả năng thanh toán nhanh = Tài sản lưu động – Dự trữ Nợ ngắn hạn Các tài sản lưu động trước khi mang đi thanh tón cho chủ nợ đều phải chuyển đổi thành tiền. Trong tài sản lưu động hiện có thì vật tư hàng hóa tồn kho (các loại vật tư, công cụ, dụng cụ, thành phẩm tồn kho) chưa thể chuyển đổi ngay thành tiền, do đó nó có khả năng thanh toán kém nhất. Vì vậy, hệ số khả năng thanh toán nhanh là thước đo khả năng trả nợ ngay các khoản nợ ngắn hạn của doanh nghiệp trong kỳ không dựa vào việc phải bán các loại vật tư hàng hóa. Nếu tỷ số này lớn t._.hì khả năng thanh toán tương đối khả quan. Nếu tỷ số này nhỏ cho thấy doanh nghiệp có thể gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản nợ ngắn hạn. Tuy nhiên nếu quá lớn, lại phản ánh tình hình không tốt vì vòng quay vốn chậm làm giảm hiệu quả sử dụng vốn. Hoặc: Khả năng thanh toán tức thời = Tiền và các khoản tương đương tiền Nợ ngắn hạn Thông thường, hệ số này bằng 1 là lý tưởng nhất. Nhóm tỷ số về khả năng cân đối vốn: Các doanh nghiệp luôn thay đổi tỷ trọng các loại vốn theo xu hướng hợp lý (kết cấu tối ưu). Nhưng kết cấu này luôn bị phá vỡ do tình hình đầu tư. Vì vậy nghiên cứu cơ cấu nguồn vốn, cơ cấu tài sản, tỷ suất tự tài trợ sẽ cung cấp cho ngân hàng một cái nhìn tổng quát về sự phát triển lâu dài của doanh nghiệp. Hệ số nợ Hệ số nợ = Nợ phải trả = 1 – Hệ số vốn chủ sở hữu Tổng tài sản Hệ vốn chủ sở hữu = Nợ phải trả = 1 – Hệ số nợ Tổng tài sản Hệ số nợ cho biết trong 1 đồng vốn kinh doanh có mấy đồng hình thành từ vay nợ bên ngoài, còn hệ số vốn chủ sở hữu lại đo lường sự đóng góp vốn của chủ sở hữu trong tổng nguồn vốn hiện nay của doanh nghiệp. Hệ số nợ cao: Nếu doanh nghiệp đang trong môi trường kinh doanh thuận lợi, sản phẩm tiêu thụ tốt, ít cạnh tranh thì cơ cấu tài chính sữ mang lại tỷ suất lợi nhuận cao cho doanh nghiệp. Ngược lại, khi doanh nghiệp lâm vào tình trạng kinh doanh khó khăn, thua lỗ thì cơ cấu tài chính sẽ đưa doanh nghiệp đến chỗ thua lỗ nhanh hơn. Thông thường, các chủ nợ thích hệ số nợ vừa phải vì tỷ số vày càng thấp thì khoản nợ càng được đảm bảo trong trường hợp doanh nghiệp bị phá sản. Trong khi đó, các chủ sở hữu doanh nghiệp ưa thích tỷ số này cao vì họ muốn lợi nhuận gia tăng nhanh và muốn toàn quyền kiểm soát doanh nghiệp. Song, nếu tỷ số nợ quá cao doanh nghiệp dễ bị rơi vào tình trạng mất khả năng thanh toán. Khả năng trả lãi Khả năng trả lãi = Lợi nhuận kinh doanh Chi phí lãi vay Chỉ tiêu này cho biết mức độ lợi nhuận đảm bảo khả năng trả lãi hàng năm như thế nào. Việc không trả được các khoản nợ này thể hiện khả năng doanh nghiệp có nguy cơ phá sản. Chỉ tiêu này lớn hơn 1 là tốt. Khả năng trả nợ gốc Khả năng trả nợ gốc = Lợi nhuận sau thuế + Khấu hao Nợ gốc Tỷ số này đo lường khả năng trả gốc dài hạn của doanh nghiệp. khi ngân hàng cho vay các khoản vay trung, dài hạn thì họ quan tâm đặc biệt tới các tỷ số này, bởi đây là nguồn trả nợ của doanh nghiệp. Nhóm chỉ số về hoạt động: Các chỉ số này dùng để đo lường hiệu quả sử dụng vốn, tài sản của một doanh nghiệp bằng cách so sánh doanh thu với việc bỏ vốn vào kinh doanh dưới các tài sản khác nhau. Vòng quay hàng tồn kho: là số lần mà hàng hóa tồn kho bình quân luân chuyển trong kỳ. Được xác định theo công thức: Vòng quay hàng tồn kho = Giá vốn hàng bán Hàng tồn kho bình quân Vòng quay hàng tồn kho càng cao thì việc kinh doanh được đánh giá càng tốt, bởi lẽ doanh nghiệp chỉ đầu tư cho hàng tồn kho thấp nhưng vẫn đạt được doanh số cao. Hệ số vòng quay tổng tài sản Hệ số vòng quay tổng tài sản = Doanh thu thuần Tài sản bình quân Hệ số vòng quay tổng tài sản cho biết tổng tài sản được chuyển đổi bao nhiêu lần doanh thu. Nếu tỷ số này thấp, vốn đang được sử dụng không hiệu quả, doanh nghiệp thừa hàng tồn kho hoặc tài sản nhàn rỗi hoặc vay quá nhiều tiền so với nhu cầu thực tế. Nếu tỷ số này cao, hiệu quả sử dụng tài sản cao. Kỳ thu tiền bình quân Kỳ thu tiền bình quân = Các khoản phải thu bình quân Doanh thu thuần Kỳ thu tiền bình quân phản ánh số ngày cần thiết để thu được các khoản phải thu. Vòng quay các khoản phải thu càng lớn thì kỳ thu tiền bình quân càng nhỏ, chứng tỏ doanh nghiệp không bị đọng vốn trong khâu thanh toán, và ngược lại, nếu tỷ số này quá cao chứng tỏ doanh nghiệp bị đọng vốn, có thể gặp phải các khoản nợ khó đòi và chính sách bán hàng chưa phù hợp. Tuy nhiên kỳ thu tiền bình quân cao hay thấp trong nhiều trường hợp chưa thể có kết luận chắc chắn, mà còn phải xem xét lại các mục tiêu và chính sách của doanh nghiệp như: mục tiêu mở rộng thị trường, chính sách tín dụng của doanh nghiệp. Nhóm tỷ số về khả năng sinh lãi: Các chỉ tiêu sinh lời luôn được các CBTD quan tâm. Chúng là cơ sở quan trọng để đánh giá kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh trong một kỳ nhất định, là đáp số sau cùng của hiệu quả kinh doanh và còn là một luận cứ quan trọng để CBTD đưa ra các quyết định cung cấp tín dụng. Tỷ suất sinh lời trên doanh thu Tỷ suất sinh lời trên doanh thu = Lợi nhuận sau thuế Doanh thu (thuần) Nó phản ánh một đồng doanh thu có thể tạo ra được bao nhiêu lợi nhuận sau thuế trong một kỳ kinh doanh. Tỷ số này càng cao càng tốt. Tỷ suất sinh lời của tài sản (ROA) Tỷ suất sinh lời của tài sản = Lợi nhuận sau thuế Tài sản Tỷ số này dùng để đo lường kết quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp để tạo ra lợi nhuận, không phân biệt tài sản này được hình thành bởi vốn chủ sở hữu hay vốn vay. Tỷ số này càng cao thể hiện việc sử dụng và quản lý tài sản càng hợp lý, hiệu quả. Khi thẩm định CBTD nên sử dụng mô hình Dupont để có thể biết được các yếu tố cơ bản tác động lên ROA. ROA = LNST/DTT * DTT/TS = PM * AU ROA đầu tiên phụ thuộc vào PM (doanh lợi tiêu thụ sản phẩm), thể hiện khả năng quản lý chi phí của doanh nghiệp vì trong 1 đồng doanh thu thuần của doanh nghiệp thì có bao nhiêu đồng là lợi nhuận sau thuế. Khi PM tăng, điều đó thể hiện doanh nghiệp quản lý doanh thu và quản lý chi phí có hiệu quả. AU (hiệu suất sử dụng tổng tài sản) thể hiện 1 đồng tài sản của doanh nghiệp có khả năng tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu thuần, thể hiện khả năng hoạt động của doanh nghiệp thông qua khả năng tạo ra sản lượng cao và tiêu thụ sản phẩm Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu (ROE) Tỷ suất lợi nhuận vốn chủ sở hữu = Lợi nhuận sau thuế Vốn chủ sở hữu ROE phản ánh khả năng sinh lời của vốn chủ sở hữu trong doanh nghiệp. ROE ngoài việc chịu ảnh hưởng bởi các nhân tố PM và AU như ROA thì nó còn bị ảnh hưởng bởi EM (số nhân vốn chủ sở hữu), nó phản ánh mức độ huy động vốn từ bên ngoài của doanh nghiệp. nếu EM tăng, điều đó chứng tỏ doanh nghiệp tăng vốn từ bên ngoài. Như vậy, các yếu tố cơ bản tác động tới ROE của một doanh nghiệp gồm khả năng tăng doanh thu, công tác quản lý chi phí, quản lý tài sản và đòn bẩy tài chính. Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn Phân tích diễn biến nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn là việc xem xét sự thay đổi của các nguồn vốn và cách thức sử dụng vốn của một doanh nghiệp trong một thời kỳ theo số liệu giữa hai thời điểm lập BCĐKT. Một trong những công cụ hữu hiệu được CBTD sử dụng đó là bảng kê nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn (Bảng tài trợ). Nó giúp cho CBTD xác định rõ các nguồn cung ứng vốn của doanh nghiệp và doanh nghiệp phân bổ các nguồn vốn đó như thế nào. Thông tin mà bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng vốn cho biết doanh nghiệp dang tiến triển hay gặp khó khăn. Thông tin này còn rất hữu ích đối với người cho vay, các nhà đầu tư... họ muốn biết doanh nghiệp đã làm gì với số vốn của họ. Để lập được bảng kê diễn biến nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn, người ta thường tổng hợp tự thay đổi của các khoản mục trong bảng CĐKT giữa hai thời điểm là đầu kỳ và cuối kỳ. Mỗi một sự thay đổi của từng khoản mục trong bảng cân đối kế toán đều được xếp vào một cột diễn biến nguồn vốn hoặc sử dụng vốn theo cách thức sau: Nếu các khoản mục bên tài sản tăng hay các khoản mục bên nguồn vốn giảm thì điều đó thể hiện việc sử dụng vốn. Nếu các khoản mục bên tài sản giảm hay các khoản mục bên nguồn vốn tăng thì điều đó thể hiện việc tạo nguồn. Như vậy, bằng việc xem xét Bảng kê nguồn vốn và sử dụng nguồn vốn, CBTD biết được doanh nghiệp đã tài trợ cho các tài sản của mình bằng nguồn vốn nào, và việc phân bổ các nguồn vốn đó có hợp lý hay không. Thông qua đó phần nào CBTD có thể dự đoán được tình hình tài chính của doanh nghiệp trong tương lai để có những quyết định chính xác hơn. 1.2.3.Chỉ tiêu phán ánh chất lượng công tác thẩm định tài chính trong hoạt động cho vay của NHTM Các chỉ tiêu định tính: Mức độ chính xác của kết quả thẩm định: kết quả thẩm định phải giúp ngân hàng ra quyết định xem có cho vay hay không, khối lượng và hình thức cho vay như thế nào với lãi suất là bao nhiêu… Đó là việc ngân hàng có đánh giá chính xác, toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp hay không. Công tác thẩm định cũng giúp ngân hàng từ chối đúng các khoản vay không có hiệu quả, và có thể dự báo được những nguyên nhân có thể xảy ra rủi ro đối với dự án và biện pháp phòng ngừa rủi ro để hạn chế tới mức thấp nhất các thiệt hại khi rủi ro xảy ra. Kỹ thuật thẩm định: kết quả thẩm định chỉ đạt chất lượng cao khii nó được sử dụng những kỹ thuật thẩm định hiện đại, phù hợp với từng ngành nghề kinh doanh của doanh nghiệp. mỗi ngân hàng xây dựng cho mình một quy trình thẩm định riêng với một hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả tài chính của doanh nghiệp. quy trình thẩm định được xây dựng chi tiết, khoa học thì chất lượng thẩm định càng được nâng cao. Các chỉ tiêu định lượng: Thời gian và chi phí thẩm định: Đây là chỉ tiêu quan trọng phản ánh chất lượng của công tác thẩm định. Nếu ngân hàng hoàn thành công tác thẩm định trong thời gian ngắn với chi phí thấp thì sẽ tạo điều kiện cho DNV&N tranh thủ thời cơ, nhận được nguồn vốn tín dụng một cách nhanh chóng để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, đảm bảo kế hoạch, mục tiêu đặt ra, đồng thời ngân hàng cũng tiết kiệm được chi phí làm tăng lợi nhuận. Tuy nhiên, nếu thực hiện công tác thẩm định quá nhanh với chi phí quá thấp ---> sẽ không có đủ thông tin cần thiết, bỏ qua một số bước, nội dung thẩm định từ đó đưa ra quyết định cho vay thiếu chính xác, dễ mang lại rủi ro cho ngân hàng. Nếu ngân hàng không đảm bảo thời gian thẩm định, kéo dài thời gian thẩm định và chi phí lớn thì cũng không thể coi là chất lượng thẩm định tốt, vì nó có thể làm mất cơ hội đầu tư, kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời gây tốn kém và làm giảm lợi nhuận của ngân hàng. Doanh số cho vay: là tổng số tiền ngân hàng đã thực sự giải ngân cho khách hàng trong một thời gian nhất định. Nó phản ánh uy tín và tiềm lực tài chính của ngân hàng. Nếu ngân hàng có uy tín và chất lượng thẩm định tốt sẽ thu hút được nhiều chủ đầu tư xin vay vốn. Tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xin gia hạn và điều chỉnh kỳ hạn trả nợ: Thẩm định tình hình tài chính doanh nghiệp đánh giá khả năng trả nợ của doanh nghiệp, nên trường hợp ngân hàng có tỷ lệ nợ quá hạn, giãn nợ, điều chỉnh kỳ hạn nợ thấp chứng tỏ chất lượng thẩm định của ngân hàng tương đối tốt do đó đã loại trừ được những dự án rủi ro cao, không đủ khả năng trả nợ. Như vậy, đứng trên giác độ ngân hàng, chất lượng thẩm định tình hình tài chính doanh nghiệp trong hoạt động tín dụng của ngân hàng được phản ánh qua nhiều chỉ tiêu. Khi đánh giá chất lượng thẩm định đòi hỏi CBTD sử dụng các chỉ tiêu đó. Thẩm định tài chính doanh nghiệp được coi là chất lượng tốt khi các nhận xét, đánh giá của CBTD đưa ra là chính xác, khách quan, với thời gian và chi phí hợp lý, kết quả thẩm định giúp ngân hàng sẽ đưa ra quyết định đúng đắn nhất trong hoạt động tín dụng nhằm giúp đảm bảo tính an toàn và tăng thu nhập cho mình. 1.3.Hoạt động cho vay DNV&N của NHTM 1.3.1.Khái niệm và đặc điểm của DNV&N 1.3.1.1.Khái niện DNV&N Hiện nay, rất nhiều các nước, các cơ quan, các tổ chức, các nhà nghiên cứu kinh tế đã đưa ra các tiêu chí khác nhau để xác định DNV&N nhằm mục đích phục vụ cho công tác quản lý, nghiên cứu của mình. Do đó, định nghĩa về DNV&N là tương đối khác nhau, có xu hướng thay đổi theo tính chất hoạt động, mục đích của việc xác định và mức độ phát triển của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Tuy nhiên, hiện nay hầu hết các nước trên thế giới đều xác định quy mô doanh nghiệp dựa trên hai tiêu thức chủ yếu: tổng vốn kinh doanh và tổng số lao động để phân biệt quy mô lớn với quy mô vừa và nhỏ. Theo Nhật Bản, doanh nghiệp cso dưới 300 lao động hoặc vốn đầu tư nhở hơn 1 triệu USD được coi là doanh nghiệp có quy mô vừa và nhỏ, trong đó, doanh nghiệp có dưới 20 lao động là doanh nghiệp nhỏ. Theo Anh, Pháp, Mỹ thì những doanh nghiệp có số lao động từ 500 trở xuống thì được coi là có quy mô vừa và nhỏ, trong đó, doanh nghiệp cso số lao đọng 200 trở xuống là doanh nghiệp nhỏ. Theo ngân hàng thế giới, DNV&N có thể chia thành ba loại cũng căn cứ vào quy mô đó là doanh nghiệp siêu nhỏ, doanh nghiệp nhỏ và doanh nghiệp vừa. Doanh nghiệp siêu nhỏ là doanh nghiệp có số lượng lao động dưới 10 người, doanh nghiệp nhỏ có số lượng lao động từ 10 đến dưới 50 người, còn doanh nghiệp vừa có từ 50 đến 300 lao động. Ngân hàng TMCP Quân Đội quy định: là doanh nghiệp vốn chủ sở hữu ≤ 10 tỷ, doanh thu ≤ 50 tỷ, tổng tài sản ≤ 50 tỷ. Tại Việt Nam, theo điều 3 của Nghị định 90/2001/NĐ - CP định nghĩa về DNNVV như sau: "DNNVV là cơ sở sản xuất, kinh doanh độc lập, đã đăng ký kinh doanh theo pháp luật hiện hành, có vốn đăng ký không quá 10 tỷ đồng hoặc số lao động trung bình hàng năm không quá 300 người". Định nghĩa này cũng chỉ mang tính chất tương đối, bởi một doanh nghiệp có thật sự nhỏ khi có số lao động nhỏ hơn 300 hay không thì còn tùy thuộc vào lĩnh vực hoạt động. Do vậy, chúng ta có thể hiểu DNV&N là một doanh nghiệp hoạt động độc lập trong một lĩnh vực kinh doanh nhưng không thống trị trong lĩnh vực kinh doanh của mình. Tuy nhiên, đây là định nghĩa mới nhất đang được áp dụng về DNV&N ở Việt Nam. Định nghĩa này được coi là cần thiết và phù hợp với tình hình kinh tế - xã hội của nước ta trong giai đoạn hiện nay nhằm nhận thức đúng vị trí, vai trò của DNV&N trong nền kinh tế. Cùng với sự tăng trưởng, phát triển không ngừng của nền kinh tế, cùng xu thế hội nhập kinh tế quốc tế, định nghĩa về DNV&N sẽ có thể tiếp tục thay đổi. 1.3.1.2.Đặc điểm của DNV&N Đặc điểm chung của DNV&N trong nền kinh tế: Tuy định nghĩa về DNV&N ở các nước, các khu vực là không giống nhau nhưng hầu hết các DNV&N ở các nước đều mang những đặc điểm chung sau đây: Năng động, nhạy bén và dễ thích ứng với sự thay đổi của thị trường. Với quy mô vừa và nhỏ, bộ máy quản lý gọn nhẹ, các DNV&N dễ dàng tìm kiếm và đáp ứng các yêu cầu có hạn trong những thị trường chuyên môn hóa. Mặt khác, các DNV&N thường có mối liên hệ trực tiếp với thị trường và người tiêu thụ nên có phản ứng nhanh nhạy với sự biến động của thị trường. Với cơ sở vật chất kỹ thuật không lớn, DNV&N đổi mới linh hoạt hơn, dễ dàng chuyển đổi sản xuất hoặc thu hẹp quy mô mà không gây ra những hậu quả nặng nề cho xã hội. DNV&N tạo điều kiện duy trì tự do cạnh tranh. Khác với các doanh nghiệp lớn cần thị trường lớn, đôi khi đòi hỏi có sự bảo hộ của Chính phủ và dẫn tới độc quyền, DNV&N hoạt động với số lượng đông đảo, thường không có tình trạng độc quyền, dễ dàng và sẵn sàng chập nhận tự do cạnh tranh. Các DNV&N có tính tự chủ cao hơn, không ỷ lại vào sự giúp đỡ, hỗ trợ của Nhà nước và vì mưu lợi các doanh nghiệp sẵn sàng khai thác các cơ hội để phát triển mà không ngại rủi ro. DNV&N góp phần tạo lập sự phát triển cân bằng giữa các vùng trong một quốc gia. Với sự tạo lập dễ dàng, DNV&N có thể phát triển rộng rãi ở mọi vùng lãnh thổ và tạo ra những sản phẩm phong phú, đa dạng, hiện diện ở khắp mọi miền đất nước, kể cả nông thôn và miền núi, vùng sâu vùng xa… Tuy nhiên, bên cạnh đó các DNV&N cũng có những khó khăn, hạn chế nhất định như: Các DNV&N do có quy mô không lớn lắm nên thường hoạt động thiếu vững chắc, không có hoặc ít có khả năng phản ứng trước những thay đổi về quy định pháp lý, dễ rơi vào tình trạng phá sản. Mặt khác, trong quá trình hoạt động, các DNV&N còn có thể nảy sinh một số tiêu cực ảnh hưởng không tốt đến đời sống kinh tế - xã hội như hiện tượng trốn thuế, chạy theo lợi nhuận mà không chú ý đến bảo vệ môi trường, kể cả các hành vi phạm pháp như làm hàng giả, hàng không đảm bảo chất lượng… Đặc điểm DNV&N ở Việt Nam: Ngoài những đặc điểm chung của DNV&N trong nền kinh tế thị trường, các DNV&N ở Việt Nam còn mang những đặc thù về sản xuất kinh doanh riêng: Đặc điểm của các  DNV&N ở nước ta là bộ máy quản lý gọn nhẹ, quy mô nhỏ, không cồng kềnh, phương thức quản lý năng động linh hoạt, phần lớn phát triển ở thành thị và nông thôn, nhưng thường tập trung ở các đô thị lớn, ven đô thành phố. Đây là nguyên nhân dẫn đến sự di chuyển của lao động nông thôn ra thành thị. Theo số liệu thống kê của Bộ kế hoạch và Đầu tư DNV&N ở nước ta đang chiếm khoảng 90% trong tổng số khoảng 250.000 doanh nghiệp đã thành lập trên toàn quốc. Các doanh nghiệp này đang đóng góp khoảng 26% GDP, 31% giá trị tổng sản lượng công nghiệp, tạo ra khoảng 49% việc làm phi nông nghiệp ở nông thôn và 26% lực lượng lao động trong cả nước. Chủ các DNV&N phần lớn là lớp người trẻ, năng động, nhạy bén với kinh tế thị trường, có óc sáng tạo, dám nghĩ, dám làm mạnh dạn quyết đoán trong kinh doanh và có nhiều ý tưởng vươn tới, có định hướng chiến lược lâu dài. Hiện nay đa số các DNV&N hoạt động có hiệu quả mong muốn mở rộng sản xuất kinh doanh đều nằm trong tình trạng thiếu đất để làm mặt bằng. Việc xin cấp đất, hoặc thuê đất của DNV&N bị cản trở bởi hồ sơ, thủ tục khá phức tạp. Tất nhiên có một số địa phương tạo điều kiện tương đối thuận lợi, nhưng đó chỉ là số ít. Trước sức ép của thời buổi “tấc đất tấc vàng”, có chủ doanh nghiệp đã phải thốt lên: “Nghĩ đến chuyện xin cấp đất, thuế đất tôi như nhìn thấy trên con đường có những tấm rào không thể vượt qua”. Làm con đường, chỉ cho người ta đích nhưng lại xây rào quá dày, quá cao thì còn nói chuyện gì nữa”. Thực trạng này đang diễn ra và không phải cá biệt. Một thách thức có tính nội tại nhưng không phải là nhỏ nữa là, hiện nay phần lớn công nghệ do các DNV&N đang sử dụng đã lạc hậu hàng chục năm, có khi vài chục năm. Có 76% máy móc, dây chuyền công nghệ nhập thuộc thế hệ 1960 – 1970, 75% số thiết bị đã hết khấu hao, 50% là đồ tân trang... Tỷ lệ đầu tư cho đổi mới công nghệ của các DNV&N Việt Nam chỉ chiếm khoảng 0,2% - 0,3% doanh thu. Đây là một tỷ lệ quá thấp so với các nước trong khu vực như Ấn Độ là 5%, Hàn Quốc 10%. Điều này dẫn đến tình trạng sản phẩm làm ra không thể đáp ứng được mẫu mã, chất lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cạnh tranh, đến việc nâng cao năng suất, hạ giá thành sản phẩm. Thêm vào nữa, kỹ năng, nghiệp vụ quản lý cũng như tay nghề của lực lượng lao động trong các DNV&N của chúng ta hiện nay cũng được đánh giá là thấp so với nhu cầu, chứ không phải là ưu điểm như chúng ta vẫn tưởng. Khi nói đến các DNV&N là nói đến các doanh nghiệp thuộc khu vực ngoài quốc doanh. Các DNV&N chủ yếu gồm các loại hình doanh nghiệp tư nhân, công ty TNHH, công ty cổ phần có quy mô nhỏ, phân tán, khả năng liên kết với nhau kém, hoạt động trong nhiều lĩnh vực nhưng chủ yếu tập trung trong các lĩnh vực chính là thương mại và dịch vụ đời sống, công nghiệp sản xuất hàng tiêu dùng, xây dựng và dịch vụ vận chuyển hàng hóa, hành khách. Đội ngũ quản lý, các chủ DNV&N chưa được đào tạo đầy đủ, khả năng cập nhật thông tin còn yếu. Trình độ tổ chức, quản lý, giám sát hoạt động sản xuất kinh doanh còn non kém. Gần 50% số chủ doanh nghiệp thuộc khu vực ngoài quốc doanh không có bằng cấp chuyên môn và chỉ có trên 31% chủ doanh nghiệp ngoài quốc doanh có bằng tốt nghiệp cao đẳng trở lên. Chủ doanh nghiệp hoạt động dựa trên kinh nghiệm và các mối quan hệ thân quen. Đội ngũ lao động ít được đào tạo bài bản, thiếu kỹ năng (chỉ có 5,18% có trình độ đại học nhưng có tới gần 75% chưa tốt nghiệp PTTH). Chính vì thế các DNV&N gặp rất nhiều vấn đề khi tiếp cận các nguồn vốn. Số lượng DNV&N chiếm trên 90% tổng số doanh nghiệp, song tổng số vốn cho sản xuất, kinh doanh mới chỉ bằng 30% so với tổng vốn của các doanh nghiệp trong cả nước. vấn đề “đầu tiên” có ý nghĩa quyết định, các DNV&N còn gặp khó khăn không nhỏ, nhất là các khoản vay trung hạn, dài hạn từ các ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác. Đặc biệt, các khoản vay có bảo lãnh rất hiếm khi dành cho các DNV&N. Về mối quan hệ tín dụng với ngân hàng, các DNV&N được coi là nhóm khách hàng có nhiều lợi thế của các tổ chức tín dụng là bạn hàng cùng kinh doanh giữa một bên là sản xuất hàng hoá, kinh doanh thương mại và dịch vụ, và một bên là kinh doanh tiền tệ, tín dụng và dịch vụ ngân hàng. Nhưng, việc đầu tư cho loại hình DN này thường có độ rủi ro cao và chi phí giao dịch lớn. Do các ngân hàng vẫn nhìn nhận các DNV&N là khách hàng có nhiều rủi ro nên họ rất thận trọng và rè rặt trong việc cho vay. Hiện nay, quy mô vốn bình quân của một doanh nghiệp  quá nhỏ, để đầu tư cho công nghệ và trang thiết bị hiện đại là rất khó khăn và hạn chế, trong khi phải cạnh tranh ngày càng quyết liệt với các doanh nghiệp khác nhất là các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài. Hơn nữa nhiều doanh nghiệp thường thiếu và khó khăn về mặt bằng sản xuất không được ưu tiên, họ phải sử dụng đất nhà riêng và thuê mướn của tư nhân với giá thuê đất cao để làm mặt bằng sản xuất. Các doanh nghiệp lớn thuộc khu vực kinh tế quốc doanh thường được ưu đãi về địa điểm và diện tích nhưng về hiệu quả sử dụng thì lại kém và lãng phí. Trong những năm gần đây, xu hướng mở rộng đầu tư tín dụng đối với loại hình DNV&N của các tổ chức tín dụng không ngừng được tăng lên, tập trung là các ngân hàng cổ phần ở đô thị, ngân hàng thương mại nhà nước. 1.3.1.Điều gì cần lưu ý trong cho vay DNV&N Hiện nay, các DNV&N chưa thực sự quan tâm đến việc minh bạch tài chính khiến cho các ngân hàng thiếu niềm tin vào doanh nghiệp và dè dặt trong việc cho vay. Các NHTM tại Việt Nam hiện nay cho vay chủ yếu dựa trên tài sản đảm bảo. Điều này là cần thiết nhưng đôi khi lại hạn chế khả năng phát triển kinh doanh của doanh nghiệp. Các doanh nghiệp này vừa cần nguồn vốn trung và dài hạn để mở rộng nhà xưởng, nâng cấp máy móc thiết bị vừa cần nguồn vốn ngắn hạn để sản xuất hàng xuất khẩu. Vì vậy trong nhiều trường hợp giá trị tài sản không đủ để đảm bảo cho các khoản vay, dẫn đến việc các ngân hàng không thể đáp ứng nhu cầu vốn của doanh nghiệp. Hơn nữa, các ngân hàng còn e ngại khi cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ vay, do hiệu quả không cao mà độ rủi ro lại rất lớn. Vì các DNV&N chưa biết cách xây dựng dự án, khả năng tài chính kế toán còn hạn chế, các bản báo cáo tài chính, sổ sách kế toán không rõ ràng minh bạch, nên nhìn vào không đánh giá được năng lực của doanh nghiệp… và đây là rủi ro rất lớn khi ngân hàng thực hiện cho vay. Chính vì vậy mà khi muốn cho DNV&N vay vốn, các ngân hàng thường yêu cầu có tài sản thế chấp. Nhưng tài sản của DNV&N thường không lớn nên vấn đề cho các DNV&N vay là không dễ. 1.3.2.Vai trò tín dụng của NHTM đối với DNV&N Tín dụng ngân hàng là đòn bẩy kinh tế mạnh mẽ hỗ trợ sự ra đời và phát triển của các DNV&N. Tín dụng ngân hàng không những hỗ trợ vốn cho các DNV&N trong quá trình hoạt động và phát triển mà ngay từ khi hình thành và đi vào hoạt động ban đầu, nếu không có nguồn hỗ trợ tích cực của tín dụng ngân hàng thì nhiều doanh nghiệp cực kỳ khó khăn, thậm chí không hình thành được. Tín dụng ngân hàng là kênh cung cấp vốn chủ yếu cho DNV&N phát triển. Các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển thường dựa vào 3 nguồn vốn chủ yếu: vốn từ ngân sách, vốn ngân hàng và vốn tự có. Tuy nhiên, đối với DNV&N nguồn vốn ngân sách cấp rất ít ỏi, vốn tự có thì hạn chế. Chính vì vậy tín dụng ngân hàng là nguồn vốn quan trọng giúp doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Tuy nhiên, trong thực tiễn không phải doanh nghiệp nào cũng có thể tiếp cận nguồn vốn tín dụng từ ngân hàng. Sự mở của của thị trường vốn tín dụng từ ngân hàng còn tùy thuộc vào môi trường đầu tư và các yếu tố liên quan khác. Các ngân hàng có khả năng huy động mọi nguồn vốn trong nền kinh tế và các tầng lớp dân cư để đáp ứng vốn cho các doanh nghiệp. Tín dụng ngân hàng giúp DNV&N nâng cao năng lực cạnh tranh vì nó cung cấp nguồn vốn cho các DNV&N có thể đổi mới thiết bị công nghệ. Nếu như trước đay, các doanh nghiệp cạnh tranh chủ yếu thông qua giá cả của sản phẩm thì ngày nay với xu thế toàn cầu hóa, cạnh tranh lại chuyển sang chất lượng và mẫu mã sản phẩm. Muốn cạnh tranh được, đòi hổi doanh nghiệp phải không ngừng đổi mới công nghệ. Tín dụng ngân hàng góp phần tích cực điều chỉnh cơ cấu ngành nghề cho các DNV&N. Vì ngân hàng chỉ cho vay những đối tường hàng hóa có chất lượng cao, có sức cạnh tranh tốt, qua đó thúc đẩy việc xác lập cơ cấu ngành nghề theo hướng tiên tiến. 1.4.Các nhân tố ảnh hưởng tới thẩm định tài chính trong cho vay DNV&N 1.4.1.Nhân tố chủ quan Đội ngũ cán bộ: CBTD là người trực tiếp thẩm định tình hình tài chính doanh nghiệp, vì vậy trình độ và tư cách đạo đức của CBTD ảnh hưởng trực tiếp tới chất lượng thẩm định. Các doanh nghiệp xin cấp tín dụng thuộc nhiều thành phần kinh tế khác nhau, quy mô khác nhau, lĩnh vực hoạt động khác nhau, do đó nếu CBTD có năng lực chuyên môn tốt, có kiến thức tổng quát về xã hội, khả năng phân tích thị trường tốt thì kết quả thẩm định mới đáng tin cậy được. Ngoài trình độ và kinh nghiệm, ý thức trách nhiệm và đạo đức của CBTD cũng ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng thẩm định, vì thực tế đã xảy ra nhiều trường hợp CBTD thông đồng với người vay lừa đảo ngân hàng, chiếm dụng vốn ngân hàng. Trang thiết bị, công nghệ: Đây là nhân tố ảnh hưởng tới thời gian và độ chính xác của kết quả thẩm định tài chính. Nếu điều kiện làm việc tốt, trang thiết bị hiện đại thì việc thu thập thông tin và xử lý thông tin sẽ được tiến hành nhanh chóng và chính xác, các cơ hội đầu tư sẽ được nắm bắt kịp thời. Thông tin và chất lượng thông tin: Thông tin là đầu vào của thẩm định. Thông tin có được từ khách hàng cung cấp, thông tin do ngân hàng lưu trữ, thông tin từ trung tâm thông tin tín dụng của Nhà nước… nếu các thông tin này không được thu thập đầy đủ thì CBTD sẽ không thể đánh giá chính xác, toàn diện tình hình tài chính của doanh nghiệp dẫn đến quyết định đầu tư sai. Quy trình thẩm định của ngân hàng: Quy trình thẩm định mà chi tiết, cụ thể sẽ giúp CBTD định hướng được là phải tập trung, nghiên cứu những thông tin gì, coi trọng đánh giá những mặt nào, chi tiết nào. Đồng thời, giúp cho CBTD không bỏ sót thông tin, đánh giá toàn diện trên các mặt và tránh lãng phí nguồn lực. 1.4.2.Nhân tố khách quan Nhân tố thuộc về doanh nghiệp: tất cả các báo cáo tài chính và thông tin liên quan khác mà doanh nghiệp cung cấp cho khách hàng là cơ sở để CBTD thẩm định trước khi quyết định cho vay. Do vậy, chất lượng của bộ hồ sơ này ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng thẩm định. Có nhiều trường hợp, doanh nghiệp che dấu tình hình tài chính của mình nên đã cung cấp những số liệu đã được “xử lý” để lừa đảo ngân hàng, nếu CBTD không đánh giá chính xác được tình hình tài chính doanh nghiệp bằng việc kết hợp kinh nghiệm bản thân và nguồn thông tin khác thì sẽ dẫn đến đánh giá sai lầm và gây thiệt hại cho ngân hàng. Môi trường kinh tế xã hội, môi trường pháp lý và các điều kiện tự nhiên khác: Bất cứ sự thay đổi nào trong môi trường kinh tế xã hội, môi trường pháp lý hay điều kiện tự nhiên đều có thể ảnh hưởng tích cực hay tiêu cực đến hiệu quả của hoạt động cho vay. Do vậy, CBTD cần phải đánh giá được sự biến động của các nhân tố trên như thế nào trong tương lai. CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DNV&N TẠI NGÂN HÀNG TMCP QUÂN ĐỘI – CHI NHÁNH MINH KHAI 2.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Quân Đội – Chi nhánh Minh Khai 2.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng TMCP Quân Đội – Chi nhánh Minh Khai 2.1.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển của Ngân hàng TMCP Quân Đội. Ngân hàng TMCP Quân Đội, có tên Tiếng Anh là Military Commercial Joint-Stock Bank (MB) được thành lập vào năm 1994, tại nước Cộng Hoà Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam, theo quyết định số 00374/GP-UB ngày 30/12/1993 của Uỷ ban nhân dân Thành phố Hà Nội và hoạt động theo giấy phép số 0054/NH-GP , ngày 14 tháng 9 năm 1994 do Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam cấp và có thời hạn 50 năm kể từ ngày cấp, tại 28A Điện Biên Phủ. Vào năm 2005, trụ sở chính của MB được chuyển về tại số 3 Liễu Giai, Ba Đình, Hà Nội. Trải qua 13 năm hoạt động, Ngân hàng TMCP Quân Đội đã liên tục kinh doanh có hiệu quả và được Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đánh giá là một trong những Ngân hàng thương mại cổ phần hàng đầu của Việt Nam. Giữ vững phương châm hoạt động “vững vàng-tin cậy”, bên cạnh việc gắn bó với khối khách hàng truyền thống, ngân hàng Quân Đội không ngừng mở rộng cung cấp các sản phẩm dịch vụ đến mọi đối tượng khách hàng thộc nhiều thành phần kinh tế và góp sức vào nhiều công trình lớn của đất nước như Nhà máy Thuỷ điện Hàm Thuận-Đa mi, cảng Hàng không Nội Bài, Tân Sơn Nhất… Hiệu quả hoạt động của MB được các cơ quan quản lý, đối tác cũng như khách hàng đánh giá cao; lên tục được Ngân hàng Nhà nước xếp hạng A và trao tặng nhiều bằng khen cho những thành tích xuất sắc. Nhiều năm liền nhận được các giải thưởng thanh toán quốc tế do các ngân hàng uy tín quốc tế trao tặng như HSBC, Standard Chatered Bank, UBOC; được người tiêu dùng bình chọn là Thương hiệu mạnh liên tục trong hai năm liền 2005 và 2006; đạt cúp vàng Top ten thương hiệu Việt… và nhiều giải thưởng có uy tín, giá trị khác. Sự tăng trưởng về vốn và quy mô hoạt động của Ngân hàng luôn ổn định và liên tục trong suốt quá trình hoạt động. Tính đến ngày cuối năm 2006, vốn điều lệ của ngân hàng Quân Đội đã đạt 1.045 tỷ đồng, tăng hơn 50 lần so với ngày đầu thành lập, trong đó có hơn 4.000 cổ đông pháp nhân và thế nhân, thể hiện sự đa dạng hoá trong sở hữu của ngân hàng Quân Đội. Tổng tài sản đạt 10.431,78 tỷ đồng, tăng 26.98% so với đầu năm. Lợi nhuận trước thuế đạt 252,889 tỷ đồng, vượt 25% kế hoạch, góp phần đưa ngân hàng Quân Đội trở thành một trong những ngân hàng có mức lợi nhuận trước thuế cao nhất trong hệ thống các Ngân hàng TMCP trên địa bàn Hà Nội. Nếu xét chỉ tiêu lợi nhuận trước thuế trên vốn chủ sở hữu thì ngân hàng Quân Đội luôn duy trì được mức ROE trên 20% trong những năm qua. Chính vì vậy, tỷ lệ chia cổ tức hàng năm đạt 15-20%, dẫn đầu trong khối các ngân hàng TMCP. Đặc biệt, tỷ lệ chia cổ tức cho cổ đông năm 2006 là 60% trong đó 42% được chia bằng cổ phiếu và 18% được chia bằng tiền mặt. Để đáp ứng nhu cầu phát triển, ngân hàng Quân Đội liên tục mở rộng mạng lưới hoạt động đặc biệt chú trọng mở rộng mạng lưới kênh phân phối tại các khu vực kinh tế trọng điểm của cả nước. Đến nay ngân hàng Quân Đội ._.