Hoàn thiện công tác tập trung quản lý thu ngân sách nhà nước qua kho bạc nhà nước huyện Phong Thổ

g tác quản lý thu qua KBNN huyện. 34 Chương 3: Biện pháp đề xuất và một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác tổ chức quản lý thu NSNN ở KBNN huyện Phong thổ. 51 3.1 Định hướng của ngành KBNN. 51 3.2. Một số ý kiến đề xuất 54 3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp 55 Kết luận 57 Tài liệu tham khảo 58 LỜI MỞ ĐẦU Trong xu thế hội nhập toàn cầu hóa đất nước ta đã và đang trên đà phát triển xây dựng một nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, nhiệm vụ quản lý Ngân sách Nhà nước nói chung và công tác thu ngân sách Nhà nước nói riêng được chú trọng, quan tâm và không ngừng đổi mới. Hiện nay, quản lý quỹ Ngân sách Nhà nước là một khâu quan trọng, gắn bó chặt chẽ với công tác quản lý tài chính, Ngân sách Nhà nước, là nhiệm vụ chính trị, trọng tâm, chức năng của Kho bạc Nhà nước là quản lý và điều hành quỹ ngân sách nhà nước nhằm tập trung nhanh, đầy đủ các khoản thu vào Ngân sách Nhà nước trên cơ sở đảm bảo cho nhu cầu chi tiêu của quốc gia nhằm đáp ứng quản lý trong tầm vĩ mô nền kinh tế quốc dân. Với việc chọn đề tài : “Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác tập trung quản lý thu NSNN qua KBNN huyện Phong thổ” nhằm mục đích thấy được tầm quan trọng, ý nghĩa vị trí, vai trò của Kho bạc Nhà nước trong nhiệm vụ quản lý và điều hành quỹ ngân sách Nhà nước . Đề tài tập trung làm rõ những nội dung cơ bản và ý nghĩa quản lý thu ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước huyện Phong thổ trong những năm qua .Từ đó đề xuất phương hướng, giải pháp hoàn thiện trong công tác tập trung quản lý thu ngân sách Nhà nước qua Kho bạc Nhà nước . Để giải quyết nội dung của chuyên đề, kết cấu được chia thành 03 chương Chương1: Lý luận chung về thu NSNN và vai trò của KBNN trong việc quản lý thu NSNN. 1.1. Lý luận chung về thu NSNN. 1.1.1. Khái niệm và đặc điểm về thu NSNN. 1.1.2. Phân loại nguồn thu NSNN. 1.2. Vai trò của KBNN trong công tác thu NSNN. 1.2.1. Sự ra đời và phát triển của hệ thống KBNN Việt Nam . 1.2.2. Chức năng nhiệm vụ của KBNN. 1.2.3. Mô hình, quy trình thu NSNN qua KBNN . 1.2.4. Vai trò của KBNN trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý thu NSNN. Chương 2: Thực trạng công tác quản lý thu NSNN ở KBNN Huyện Phong thổ. 2.1. Đặc điểm kinh tế xã hội của huyện Phong thổ và các nhân tố ảnh hưởng tới thu NSNN qua KBNN Phong thổ. 2.1.1. Đặc điểm kinh tế xã hội của huyện Phong thổ 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới thu NSNN ở huyện Phong thổ. 2.1.3.Trách nhiệm của các cơ quan liên quan. 2.2. Cơ cấu tổ chức của KBNN Phong thổ và các nhân tố chủ quan ảnh hưởng trực tiếp đến thu NSNN . 2.2.1. Cơ cấu tổ chức của KBNN Phong thổ. 2.2.2. Các nhân tố chủ quan ảnh hưởng trực tiếp đến thu NSNN. 2.3. Thực trạng công tác quản lý thu qua KBNN huyện. 2.3.1. KBNN tham gia xây dựng kế hoạch Nhà nước và cụ thể hóa thu NSNN trên địa bàn huyện. 2.3.2. KBNN tổ chức quản lý, tập trung các nguồn thu NSNN. - Thu NSNN bằng tiền mặt. + Nguồn thu từ kinh tế quốc doanh. + nguồn thu từ kinh tế tập thể. + Các khoản thu khác. + Vai trò của thu NSNN bằng tiền mặt. - Thu NSNN bằng chuyển khoản. - Những tồn tại trong công tác tổ chức quản lý và tập trung các khoản thu NSNN ở KBNN huyện Phong thổ. 2.3.3. Tổng hợp đánh giá thu NSNN qua KBNN. 2.3.4. Thu bổ sung từ ngân sách cấp trên. 2.3.5. Thu bù đắp thiếu hụt ngân sách. Chương 3: Biện pháp đề xuất và một số kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác tổ chức quản lý thu NSNN ở KBNN huyện Phong thổ. 3.1. Định hướng của ngành KBNN. 3.2. Một số ý kiến đề xuất. 3.3. Điều kiện thực hiện các giải pháp Do còn những hạn chế về kiến thức, lý luận và thời gian nghiên cứu nên chắc chắn sẽ còn nhiều vấn đề chưa luận giải và đề xuất được. Song hy vọng đề tài ít nhiều sẽ góp phần vào quá trình nâng cao hiệu lực quản lý thu ngân sách nhà nước qua Kho bạc Nhà nước nói chung và Kho bạc Nhà nước Huyện Phong thổ nói riêng để đề tài có tính hiện thực cao. Phong thổ, ngày 05 tháng 01 năm 2007 Người thực hiện Phạm Đức Long Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ THU NSNN VÀ VAI TRÒ CỦA KBNN TRONG VIỆC QUẢN LÝ THU NSNN 1.1. Lý luận chung về thu NSNN. 1.1.1. Khái niệm, đặc điểm thu NSNN: Ngân sách Nhà nước là hệ thống các mối quan hệ kinh tế phát sinh trong quá trình phân phối các nguồn tài chính của xã hội để tạo lập và sử dụng các quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước nhằm thực hiện các chức năng của Nhà nước. Thu NSNN là quá trình dùng các quyền lực có được của mình để phân phối một bộ phận của cải xã hội dưới hình thức tiền tệ về tay mình, hình thành lên quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước. Hay có thể nói thu NSNN nó bao gồm các khoản thu từ Thuế, phí, lệ phí, các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước, các khoản thu đóng góp của các tổ chức, cá nhân, các khoản viện trợ các khoản khác theo quy định của pháp luật và các khoản do Nhà nước vay để bù đắp bội chi ngân sách đều được dựa vào thu ngân sách. Nguồn thu chủ yếu của Ngân sách Nhà nước là thuế. Theo quy định của luật thuế có các loại thuế sau: Thuế lợi tức, thuế tài nguyên, thuế Nhà đất, thuế môn bài, thuế sử đất, thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế xuất nhập khẩu.. Để thuế là nguồn thu chủ yếu chiếm tỷ lệ khoảng 85% tổng thu ngân sách Nhà nước thì Nhà nước, chính phủ ta phải có một chính sách về thuế một cách toàn diện. Về tỷ trọng, các khoản thu ngoài thuế hiện nay chiếm tỷ lệ khiêm tốn trong thu ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên, đây là nguồn thu quan trọng, nếu biết phát huy, quản lý tốt và có các biện pháp để nuôi dưỡng, khai thác triệt các nguồn thu thì nguồn thu đó là rất lớn chiếm một tỷ lệ không nhỏ cho ngân sách Nhà nước. Xét về nội dung ta thấy rằng thu NSNN một mặt chứa đựng các quan hệ phân phối các hình thức giá trị nảy sinh trong quá trình Nhà nước sử dụng quyền lực chính trị, tập trung một phần nguồn tài chính quốc gia thành quỹ tiền tệ tập trung của Nhà nước. Mặt khác thu ngân sách Nhà nước lại gắn chặt với thực trạng kinh tế đó là tổng sản phẩm quốc nội - GDP. Thu NSNN là chia nguồn tài chính quốc gia giữa Nhà nước và các chủ thể trong xã hội dựa trên quyền lực của Nhà nước. Nhằm giải quyết hài hòa về lợi ích kinh tế. Sự phân chia đó là yếu tố khách quan nó xuất phát từ yêu cầu thực hiện các chức năng kinh tế xã hội của Nhà nước. Sau đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI nền kinh tế nước ta bắt đầu chuyển từ cơ chế hành chính quan liêu bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước thì công cuộc đổi mới lúc này ngày càng được diễn ra toàn diện và sâu sắc nhất là những năm gần đây. Vai trò của NSNN trong thời kỳ này cũng có những chuyển biến tích cực rõ rệt và đóng vai trò quan trọng của NSNN trong nền kinh tế thị trường, nó có những đặc điểm sau: + Nhà nước công nhận sự bình đẳng giữa các thành phần kinh tế phải coi việc tồn tại của nhiều thành phần kinh tế là hoàn toàn mang tính chất khách quan. Do đó quyền sở hữu hợp pháp về vốn và tài sản của các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế phải được đảm bảo bằng pháp luật của Nhà nước. Điều này sẽ khuyến khích các doanh nghiệp phát huy tính năng động sáng tạo của mình trong việc cạnh tranh giành thắng lợi về mình. Không có doanh nghiệp độc lập, tự chủ thì không có kinh tế thị trường thực sự. Nhà nước cho phép và khuyến khích các doanh nghiệp được tự do sản xuất và phân phối sản phẩm, tự do liên doanh liên kết, thuê mướn công nhân. Tuy nhiên tất cả các hoạt động này của doanh nghiệp phải tuân thủ khuôn khổ pháp luật và phải được pháp luật thừa nhận. + Nhà nước từ bỏ can thiệp trực tiếp và kiểm soát vào các hoạt động kinh tế, xã hội, Nhà nước giảm bớt vai trò làm kinh tế để thực hiện vai trò người quản lý trên cơ sở tuân thủ nguyên tắc không can thiệp sâu vào cơ chế thị trường, có các chính sách đảm bảo cạnh tranh công bằng và giải quyết những vấn đề còn tồn tại trong nền kinh tế mà cơ chế thị trường không giải quyết nổi. Trong cơ chế mới “cơ chế thị trường” Nhà nước phải dùng các công cụ chính sách để điều chỉnh vĩ mô nền kinh tế đây là đặc trưng cơ bản nhất của nền kinh tế thị trường. + Sự phát triển đa dạng của thị trường và các yếu tố tích cực của nó được Nhà nước tôn trọng và khuyến khích. Cùng với thị trường hàng hóa, cơ chế thị trường khi phát triển đến một giai đoạn nhất định còn là tiền đề cho sự ra đời của thị trường tài chính, thị trường sức lao động. Những đặc trưng cơ bản của cơ chế thị trường cho thấy những bước phát triển mới, tiến bộ so với cơ chế bao cấp. Bên cạnh đó, cơ chế thị trường còn bộc lộ nhiều mặt trái tác động tiêu cực đến sự phát triển của nền kinh tế - xã hội. - Về mặt xã hội: Trong cơ chế thị trường Nhà nước đảm bảo được sự công bằng xã hội như các hình thức thuế, phí và lệ phí đảm bảo nhu cầu chính đáng cho người lao động kích thích họ đầu tư vốn, đầu tư chất xám để tăng năng suất hạ giá thành sản phẩm nâng cao tinh thần trách nhiệm với người lao động. - Về kinh tế: Sự phát triển của nhiều hình thức sở hữu, mở rộng quyền tự chủ trong sản xuất kinh doanh sẽ dẫn đến cạnh tranh, tạo ra hàng hóa phong phú đa dạng, đồng thời vì mục đích lợi nhuận mà nhiều nhà sản xuất cho ra những sản phẩm không đảm bảo chất lượng trên thị trường hoặc tạo ra môi trường cạnh tranh không bình đẳng. Vì vậy muốn đạt được những mục đích về thị trường kinh tế và xã hội thì cũng cần phải có sự can thiệp của Nhà nước. Nhà nước phải biết vận dụng các công cụ tài chính, tiền tệ để tác động đến mọi mặt hoạt động của nền kinh tế xã hội. Trong các công cụ đó thu NSNN được coi là công cụ quan trọng, chiếm một vị trí không nhỏ góp phần làm ổn định nền tài chính, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Vì vậy, thu NSNN có vai trò rất quan trọng đó là: Huy động các nguồn tài chính thông qua thu NSNN đảm bảo việc chi tiêu của Nhà nước, như phục vụ cho bộ máy quản lý của Nhà nước và đảm bảo cho việc thực hiện các nhiệm vụ kinh tế - xã hội do Nhà nước đề ra. Xã hội muốn phát triển đòi hỏi chi ngân sách mở cả về chiều rộng và chiều sâu do vậy thu NSNN có hiệu quả sẽ góp phần cân đối thu chi đảm bảo cho xã hội phát triển. Đây là vai trò không thể thiếu được của thu NSNN ở bất cứ một quốc gia nào. Trong cơ chế thị trường thu NSNN không chỉ nhằm mục tiêu tạo nguồn tài chính cho Nhà nước như trong cơ chế cũ mà nó có nhiệm vụ quan trọng trong việc điều chỉnh các hoạt động kinh tế - xã hội. Thu NSNN góp phần làm lành mạnh nền kinh tế - xã hội, thể hiện trên các mặt kinh tế thị trường xã hội. Ngoài ra thu NSNN còn góp phần điều chỉnh cơ cấu kinh tế xã hội. Trong đó thuế là công cụ quan trọng nhất, đồng thời Nhà nước sử dụng các khoản thu NSNN để điều hòa lưu thông tiền tệ, bình ổn giá cả giảm lạm phát. Thực hiện phân phối thu nhập đảm bảo công bằng xã hội, Nhà nước hoạt động thu NSNN dưới hình thức thuế gián thu, thuế trực thu để điều tiết thu nhập điều tiết tiêu dùng đảm bảo thu nhập chính đáng của người lao động đồng thời thực hiện công bằng xã hội. Mặt khác thu NSNN nhanh, đầy đủ, kịp thời vào NSNN cũng là nhằm để thực hiện nhu cầu chi tiêu của xã hội với hiệu quả cao. Tóm lại thu có vai trò quan trọng trong nền kinh tế thị trường. Để quản lý các nguồn thu được tốt và hiệu quả cao thì cần thiết phải phân loại các khoản thu NSNN. 1.1.2. Phân loại theo nội dung kinh tế: Từ cuối những năm 80 của thế kỷ trước nước ta bắt đầu chuyển từ cơ chế kế hoạch hóa tập trung sang cơ chế thị trường do đó sự phát triển tất yếu của quy luật kinh tế khách quan, đó là kinh tế nhiều thành phần bởi thế việc phân loại các nguồn thu NSNN có ý nghĩa cực kỳ quan trọng trong quá trình quản lý, phân tích và đánh giá thực trạng thu NSNN, việc phân loại thu NSNN được thực hiện theo các nguồn thu và theo luật NSNN ban hành năm 2002 như sau: Bảng phân loại các nguồn thu theo nội dung kinh tế Nội dung Nội dung Ghi chú A Thu cân đối NSNN (I-VIII) VIII Thu huy động ĐT theo khoản 3 I Thu nội địa không bao gồm thu dầu thô điều 8 luật NSNN 1 Thuế GTGT từ SXKD trong nước B Thu vay cân đối ngân sách TW 2 Thuế thu nhập doanh nghiệp 1 Vay trong nước - Thuế thu nhập doanh nghiệp - Vay tín phiếu, trái phiếu 3 Thuế tài nguyên - Vay công trái xây dựng tố quốc 4 Thuế sử dụng đất nông nghiệp - Vay khác 5 Thuế môn bài 2 Vay nước ngoài khác 6 Thuế trước bạ C Thu để lại ĐV chi QL qua NSNN 7 Phí và lệ phí khác D Thu chuyển giao giữa các cấp NS 8 Tiền thuê mặt nước, mặt đất 1 Thu bổ sung từ NS cấp trên 9 Các khoản thu về nhà đất - Thu bổ sung cân đối - Thuế nhà đất - Bổ sung có mục tiêu - Thuế chuyển quyền sử dụng đất BS có MT bằng nguồn vốn trong nước - Tiền bán nhà và thuê nhà thuộc sở hữu NN 2 Thu NS cấp dưới nộp lên 10 Thu khác E Các khoản tạm thu và vay khác - Thu khác từ các cá nhân SXKD, HH, D vụ 1 Vay nước ngoài về cho vay lại - Thu khác của NS 2 Thu nợ gốc , lãi cho vay NVNN về cho vay lại II Thu dầu thô 3 Các khoản khác III Thu hoạt động xuất nhập khẩu Trong đó: Vay Ngân hàng Nhà nước IV Thu huy động quỹ dự trữ Tài chính Vay quỹ dự trữ tài chính V Thu kế dư ngân sách năm trước Vay các quỹ khác VI Thu chuyển nguồn năm trước Vay KBNN VII Thu viện trợ không hoàn lại Vay ngân hàng cấp trên - Qua việc phân loại từ bảng trên ta thấy đã có sự thay đổi về quan niệm sở hữu trong cơ chế thu NSNN, phân loại theo quan niệm đối tượng và lĩnh vực thu nộp từ đó phân theo nội dung kinh tế. Trong luật NSNN năm 2002 với chính sách khuyến khích sự phát triển của tất cả các thành phần kinh tế, sẽ không có sự phân biệt đối xử giữa kinh tế quốc doanh và ngoài quốc doanh. Hệ thống chính sách được áp dụng cho tất cả các ngành nghề. Các hình thức kinh doanh thuộc mọi thành phần kinh tế trong xã hội không có sự phân biệt quốc doanh tập thể hay cá thể. Việc phân loại như vậy sẽ đáp ứng được yêu cầu quản lý vĩ mô của Nhà nước trong hoạt động điều chỉnh nền kinh tế quốc dân. Thông qua phân loại như vậy Nhà nước mới có thể đánh giá được tính hiệu quả của nến kinh tế cũng như xu hướng phát triển để có thể điều chỉnh chế độ chính sách cho phù hợp . Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ thu NSNN trên địa bàn Kho bạc Nhà nước Phong thổ đã phối hợp tốt với cơ quan thuế, hải quan và các cơ quan thu khác tăng cường việc thu NSNN qua KBNN, tập trung đầy đủ kịp thời, điều tiết chính xác các khoản thu cho các cấp ngân sách theo luật định. Tham gia thu thuế trực tiếp tại cửa khẩu quốc tế, và các trung tâm tập trung dân cư tạo điều kiện thuận lợi cho các đối tượng nộp thuế trực tiếp qua KBNN đạt khoảng 20% tổng số thu ngân sách trên địa bàn, chiếm 80% số thu ngân sách bằng tiền mặt. Phối hợp với cơ quan tài chính đôn đốc các đơn vị có thu phí, lệ phí nộp kịp thời vào KBNN , hạn chế hiện tượng tọa chi từ số thu tại các đơn vị thực hiện theo dự toán được duyệt, phối hợp thu thuế với các đơn vị thi công xây lắp qua thanh toán vốn đầu tư tại KBNN, phối hợp với cơ quan tài chính xác định ghi thu, ghi chi vào ngân sách các khoản thu huy động từ các xã , thị trấn. Tuy nhiên trong công tác quản lý thu ngân sách nhà nước hiện tại vẫn còn có những khó khăn , một số đơn vị có thu phí, lệ phí được phép để lại một phần để chi tiêu sử dụng nên việc phản ánh số thu vào NSNN còn chưa được kịp thời, việc hoàn tất thủ tục ghi thu, ghi chi ngân sách từ số thu huy động ở các xã còn chậm, do khó khăn về biên chế nên các điểm thu trực tiếp qua KBNN còn hạn chế, số điểm thu thuế trực tiếp qua KBNN tỷ lệ còn thấp. 1.2. Vai trò của Kho bạc Nhà nước trong công tác thu NSNN: 1.2.1. Sự ra đời và phát triển của hệ thống KBNN Việt Nam: Sự ra đời và phát triển hệ thống KBNN gắn liền với quá trình xây dựng và phát triển đất nước. Dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng - Nhà nước, chức năng, nhiệm vụ và tổ chức bộ máy của Kho bạc Nhà nước cũng dần dần được thay đổi cho phù hợp với nhiệm vụ chính trị của từng thời kỳ. Trong thời kỳ chống pháp Kho bạc Nhà nước đã được hình thành với tên gọi là ngân khố Đông Dương trực thuộc phủ toàn quyền Đông Dương. Sau cách mạng tháng tám thành công năm 1945, tổng nha ngân khố quốc gia trực thuộc Bộ Tài chính với nhiệm vụ quản lý quỹ ngân sách NSNN là in tiền, quản lý tiền và các loại tài sản quý hiếm của Nhà nước như vàng, bạc, kim khí quý, đá quý... Từ năm 1951 nhiệm vụ của ngân khố quốc gia được chuyển sang hệ thống Ngân hàng quốc gia Việt Nam (nay là Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) được thành lập với nhiệm vụ chủ yếu quản lý quỹ NSNN, in tiền, quản lý vàng bạc kim khí quý, đá quý... lúc này Ngân hàng Nhà nước thực hiện quản lý quỹ ngân sách và kinh doanh tiền tệ, đồng thời thực hiện thêm nhiệm vụ là tập trung các nguồn thu của NSNN, tổ chức cấp phát chi trả các khoản chi theo Luật phân phối của cơ quan Tài chính Nhà nước.Việc phân phối cấp phát mang nặng tính bao cấp chủ yếu là để thanh toán cho các chỉ tiêu hiện vật đã được cân đối. Do cơ quan Tài chính không trực tiếp quản lý quỹ NSNN, không nắm được thường xuyên chính xác tình hình thu chi và tồn quỹ NSNN nên không thể chủ động trong khâu cấp phát chi trả, thường xuyên xảy ra các khoản chi cần thiết của NSNN đã được bố trí trong kế hoạch như chi lương, trợ cấp xã hội, chi quốc phòng, an ninh...phải dừng lại, lúc này Chính phủ lại phải phát hành thêm tiền cho nhu cầu chi tiêu của NSNN. Do yêu cầu đổi mới cơ chế quản lý tài chính, tiền tệ, tín dụng đòi hỏi phải tách bạch phân định rõ vốn của NSNN và vốn kinh doanh của Ngân hàng. Mặt khác, các chính sách tài chính, đặc biệt là sự ra đời các luật thuế mới vừa chế độ quản lý tài chính của các đơn vị, đòi hỏi phải thành lập hệ thống thu Nhà nước và phải có một hệ thống quản lý thống nhất quỹ NSNN cho phù hợp nhằm nâng cao chất lượng quản lý điều hành NSNN, nâng cao hiệu lực, trách nhiệm quyền hạn của hệ thống tài chính quốc gia. Trong số các phương tiện tài chính Kho bạc Nhà nước có một vị trí đặc biệt quan trọng, vai trò của Kho bạc Nhà nước trong việc thực hiện chính sách tài chính quốc gia . Do đó để đáp ứng tình hình và yêu cầu mới của công tác tài chính, tiền tệ, tín dụng hệ thống Kho bạc Nhà nước Việt Nam được thành lập theo Quyết định số 07/HĐBT ngày 01/04/1990 của Hội đồng Bộ trưởng nay là Chính Phủ về việc chuyển giao công tác quản lý quỹ NSNN từ Ngân hàng Nhà nước sang Bộ tài Chính và thành lập Kho bạc Nhà nước trực thuộc bộ Tài Chính để thực hiện nhiệm vụ quản lý quỹ ngân sách Nhà nước. Hệ thống Kho bạc Nhà nước được thành lập và chính thức đi vào hoạt động trong phạm vi cả nước. Hoạt động Kho bạc Nhà nước trong thời gian qua đã khẳng định việc chuyển giao nhiệm vụ quản lý và việc thành lập hệ thống Kho bạc Nhà nước là hoàn toàn đúng đắn phù hợp với công cuộc cải tổ nền kinh tế đất nước. Nó khẳng định được vai trò vị trí của Kho bạc Nhà nước, phù hợp với đặc điểm tình hình và hướng đổi mới cơ chế quản lý tài chính tiền tệ nói chung và nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước nói riêng.Tuy nhiên, vị trí của tài chính càng được nâng cao thì việc sử dụng công cụ này càng trở nên phức tạp. Chính vì vậy, để đảm bảo tăng cường hiệu quả sử dụng các công cụ tài chính, cần thiết phải sử dụng triệt để thế mạnh của các phương tiện tài chính nhằm triển khai thực hiện các chính sách tài chính đồng bộ và nhất quán. Trong số các phương tiện tài chính Kho bạc Nhà nước có một vị trí đặc biệt quan trọng. Do vậy để gắn quyền hạn và phân cấp quản lý, ngày 05/4/1995 Chính phủ đã ban hành Nghị định số 25/CP về nhiệm vụ, quyền hạn và tổ chức bộ máy của Kho bạc Nhà nước thay cho quyết định số 07/HĐBT ngày 01/4/1990 . 1.2.2.Chức năng, nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước : Căn cứ Nghị định 25/CP ngày 05/04/1995 của Thủ tướng Chính phủ thì Kho bạc Nhà nước là một tổ chức trực thuộc Bộ tài chính có nhiệm vụ giúp Bộ trưởng Bộ tài chính thực hiện chức năng quản lý Nhà nước, Về quỹ NSNN (Bao gồm quỹ ngoại tệ tập trung của Nhà nước, quỹ dự trữ Tài Chính Nhà nước, tiền, tài sản, tạm thu, tạm giữ, huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển, với nhiệm vụ chủ yếu sau: - Soạn thảo các dự án, văn bản pháp qui về quản lý quỹ NSNN, quỹ dự trữ tài chính Nhà nước, tiền và tài sản tạm thu, tạm giữ để Bộ trưởng bộ tài chính ban hành theo thẩm quyền hoặc trình thủ tướng chính phủ quyết định. - Tập trung và phản ánh các khoản thu NSNN, thực hiện điều tiết các khoản thu NSNN cho các cấp quản lý NSNN theo quy định của các cấp có thẩm quyền, thực hiện chi trả và kiểm soát chi NSNN theo dự toán NSNN được duyệt. - Ban hành các văn bản hướng dẫn về nghiệp vụ hoạt động Kho bạc Nhà nước. - Mở tài khoản kiểm soát tài sản tiền gửi và thực hiện thanh toán giao dịch bằng tiền mặt và bằng chuyển khoản với các đơn vị, các nhân có quan hệ giao dịch với Kho bạc Nhà nước. - Mở tài khoản tiền gửi (có kỳ hạn, không kỳ hạn) tại Ngân hàng Nhà nước hoặc Ngân hàng thương mại để giao dịch, thanh toán giữa Kho bạc Nhà nước với Ngân hàng thực hiện một số nghiệp vụ Ngân hàng theo sự ủy nhiệm của thống đốc Ngân hàng Nhà nước. - Kiểm soát và thực hiện nhập xuất các quỹ dự trữ tài chính, tiền, tài sản tạm thu, tạm giữ theo quyết định của cấp có thẩm quyền. - Tổ chức huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển. - Tổ chức kế toán thống kê và báo cáo quyết toán quỹ NSNN, quỹ dự trữ tài chính Nhà nước, tiền và tài sản tạm thu, tạm giữ. - Tổ chức thanh toán điều hòa vốn và tiền mặt trong hệ thống KBNN trong trường hợp cần thiết khi nguồn thu chưa tập trung kịp thời theo kế hoạch, Kho bạc Nhà nước được sử dụng vốn nhàn dỗi vay ngắn hạn của Ngân hàng Nhà nước để giải quyết kịp thời nhu cầu chi của NSNN. Việc vay vốn ngắn hạn do Ngân hàng Nhà nước quy định. - Lưu giữ bảo quản tiền, tài sản và các chứng chỉ có giá của Nhà nước, của các cơ quan đơn vị cá nhân gửi tại Kho bạc Nhà nước. Khi phát hiện các đơn vị, tổ chức được thụ hưởng NSNN vi phạm chế độ quản lý tài chính. Kho bạc Nhà nước tạm thời đình chỉ việc chi trả thanh toán và báo cáo kịp thời với cấp có thẩm quyền để xử lý. Tổ chức công tác, kiểm tra kiểm soát trong nội bộ hệ thống Kho bạc Nhà nước, quản lý công chức, viên chức, vốn và tài sản thuộc hệ thống Kho bạc Nhà nước quản lý. 1.2.3. Mô hình và quy trình thu NSNN qua Kho bạc Nhà nước. a. Mô hình thu NSNN qua Kho bạc Nhà nước. Sơ đồ số 1.1 (1) Cơ quan Tài chính (6) (2) KBNN Cơ quan Thuế (5) (3) Ngân hàng (4) Đơn vị nộp Ghi chú (1.) Cơ quan Tài chính thông báo kế hoạch thu NSNN gửi cho cơ quan Thuế và cơ quan Kho bạc Nhà nước. (2.) Cơ quan Thuế gửi Kho bạc Nhà nước bộ sổ thuế và kế hoạch thu theo tháng. (3.) Cơ quan Thuế ra thông báo thu (người hoặc cơ quan nộp thuế). (4.) Đơn vị nộp tiền cho KBNN bằng tiền mặt, séc hoặc ủy nhiệm chi qua hệ thống Ngân hàng để trích tài khoản của mình nộp NS. (5.) Ngân hàng trích tài khoản của đơn vị chuyển vào tài khoản của Kho bạc Nhà nước và báo lại cho Kho bạc Nhà nước và đơn vị được biết. (6.) Kho bạc Nhà nước hạch toán thu NSNN, đồng thời thông báo cơ quan Tài chính và cơ quan Thuế Qua mô hình trên ta thấy quy trình thu NSNN, Kho bạc Nhà nước là người đứng ra thực hiện NSNN, Kho bạc Nhà nước thu NSNN theo lệnh thu chứng từ của cơ quan Thuế trên cơ sở kế hoạch thu NSNN. Như vậy Kho bạc Nhà nước là người thực hiện khâu cuối cùng trong quy trình thu NSNN. b. Quy trình thu các khoản thu của NSNN: - Thông báo thu: Căn cứ vào tờ khai thuế và các khoản phải nộp cơ quan thu kiểm tra xác định thu thuế và các khoản phải nộp NSNN và ra thông báo thu gửi đối tượng nộp, trong thông báo thu phải ghi rõ chương, loại, khoản, mục, tiểu mục, theo mục lục ngân sách quy định đối với mỗi khoản thu - Thông báo thu NSNN do Bộ Tài chính (Tổng cục thuế, Tổng cục Hải quan) in và thống nhất phát hành trong cả nước. - Giấy nộp tiền vào NSNN (có thể bằng tiền mặt, bằng chuyển khoản do Bộ tài chính (Tổng cục thuế) in, quản lý thống nhất trong cả nước trên đó có ghi tên, địa chỉ theo mẫu sau: + Tổ chức cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN. + Lĩnh vực ngành nghề kinh doanh. + Nội dung nộp, ngày nộp tiền, nơi nộp tiền. + Chi tiết các khoản thu theo mục lục NSNN. + Số tiền nộp bằng số, bằng chữ. Trường hợp thu NSNN bằng tiền mặt, (bằng đồng Việt Nam ) - Thu trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước: Căn cứ vào thông báo thu, cán bộ của cơ quan Thu (thuế, Hải quan,...) hướng dẫn đối tượng nộp viết 04 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng tiền mặt theo đúng mục lục NSNN, kiểm tra các liên giấy nộp tiền còn lại, giữ lại liên 1 liên lưu tại gốc, 3 liên còn lại giao cho đối tượng mang đến Kho bạc Nhà nước. Đối tượng nộp mang tiền mặt, cùng 3 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng tiền mặt đến điểm thu của Kho bạc Nhà nước để làm thủ tục nộp tiền. Tại điểm thu của Kho bạc Nhà nước: Kế toán KBNN nhận 3 liên giấy nộp tiền từ người nộp , kiểm tra các yếu tố ghi trên giấy nộp tiền, ký tắt vào các liên giấy nộp tiền và chuyển trả lại cho kế toán KBNN theo đường dây nội bộ để thu tiền. Bộ phận thủ quỹ KBNN kiểm tra lại các liên giấy nộp tiền, nhận tiền, kiểm đếm, vào sổ quỹ, ký tên và đóng dấu “Đã thu tiền” vào các liên giấy nộp tiền, sau đó chuyển trả lại cho kế toán KBNN theo đường chuyển nội bộ Kế toán KBNN ký tên đóng dấu “Kế toán KBNN” Vào 3 liên giấy nộp tiền, sau đó: + 1 liên gửi trả lại đối tượng nộp. + 1 liên gửi cơ quan Thu (gửi vào cuối ngày cùng với bảng kê các khoản thu). + 1 liên lưu tại KBNN để làm chứng từ hạch toán thu ngân sách KBNN chỉ nhận tiền đồng Việt Nam còn đủ tiêu chuẩn lưu thông và đủ tiêu chuẩn thanh toán. Cuối ngày lập bảng kê các khoản thu (bao gồm toàn bộ các khoản thu NSNN vào KBNN: các khoản thu bằng tiền mặt, do KBNN thu trực tiếp, các khoản thu do cơ quan Thu nộp vào KBNN và các khoản thu bằng chuyển khoản) gửi cơ quan Thu. - Thu qua cơ quan Thu: Đối với hộ kinh doanh nhỏ và không cố định thì cơ quan Thu tổ chức thu lưu động. Cán bộ của cơ quan Thu (Thuế, Hải quan...) viết biên lai thu gốm 03 liên: + 1 liên lưu tại cuống + 1 liên gửi trả đối tượng nộp + 1 liên báo soát (Làm chứng từ lập bảng kê và giấy nộp tiền vào KBNN). Hàng ngày vào cuối cơ quan Thu căn cứ vào giấy báo soát lập bảng kê biên lai thu chi tiết theo từng sắc thuế và giấy nộp tiền cùng toàn bộ số tiền đã thu mang đến KBNN để nộp vào NSNN KBNN căn cứ vào giấy nộp tiền của cơ quan Thu kiểm tra, kiểm soát tính hợp pháp hợp lệ của chứng từ tiến hành thu tiền và hạch toán thu NSNN theo chế độ quy định . Trường hợp thu NSNN bằng chuyển khoản: Khi nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản, đối tượng nộp lập 4 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản, gửi NH hoặc KBNN nơi mở TK, NH hoặc KBNN có trách nhiệm trích TKTG của đối tượng nộp để nộp kịp thời vào NSNN. Qui trình thu như sau: c. Trường hợp đối tượng nộp mở tài khoản tại Ngân hàng: Khi nhận được 4 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản, NH làm thủ tục trích TKTG của đối tượng nộp để nộp NSNN và xử lý các liên giấy nộp tiền: + Liên 1 làm chứng từ ghi nợ TKTG của đối tượng nộp: + Liên 2 gửi cho đối tượng nộp. + Gửi 2 liên còn lại cho KBNN - Trường hợp thanh toán liên NH, thì NH phải gửi đến KBNN đủ 2 liên chứng từ phục hồi, có đầy đủ các nội dung ghi trên giấy nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản để làm căn cứ hạch toán thu NSNN: - Khi nhận được chứng từ nộp tiền do NH chuyển đến, KBNN thực hiện hạch toán thu NSNN và xử lý các liên giấy nộp tiền: + Liên 3 làm chứng từ hạch toán thu NSNN. + Liên 4: gửi cơ quan thu trực tiếp đối tượng nộp. d. Trường hợp đối tượng có tài khoản mở tại Kho bạc Nhà nước: Căn cứ vào thời hạn nộp tiền đã được ấn định trong thông báo thu, đối tượng nộp lập 05 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản, lưu 1 liên tại gốc, 04 liên còn lại chuyển đến KBNN làm thủ tục trích chuyển số tiền phải nộp từ tài khoản của mình vào tài khoản của NSNN mở tại KBNN. Khi nhận được 4 liên giấy nộp tiền từ đối tượng nộp, KBNN thực hiện trích TKTG cử đối tượng nộp để thu NSNN và xử lý các liên giấy nộp tiền: + Liên 1 làm chứng từ ghi nợ TKTG của đối tượng nộp: đồng thời, hạch toán thu NSNN + Liên 2 gửi cho đối tượng nộp. + Liên 3 hủy bỏ. + Liên 4 gửi cơ quan thu gửi trực tiếp đối tượng nộp. e. Trường hợp thu NSNN bằng hiện vật: - Đối với thu NSNN bằng hiện vật đã xác định được đối tượng sử dụng cơ quan Tài chính quy đổi ra đồng Việt Nam và lập lệnh ghi thu lệnh ghi chi NSNN gửi KBNN để hạch toán ghi thu ghi chi NSNN . - Việc quy đổi giá trị hiện vật sang đồng Việt Nam được thực hiện như sau: + Hiện vật đã có đơn giá thì áp dụng theo đơn giá hiện hành tại khu vực; hiện vật có giá gốc ngoại tệ được qui đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá hạch toán do bộ Tài Chính qui định: + Hiện vật chưa có quy định đơn giá hoặc không có gốc ngoại tệ, cơ quan Tài Chính lập hội đồng định giá để xác định giá hiện vật theo giá thị trường phổ biến tại khu vực vào thời điểm định giá. - Đối với hiện vật chưa xác định được đối tượng sử dụng: Cơ quan Tài Chính phối hợp với các cơ quan hữu quan tổ chức bán hiện vật lấy tiền Việt Nam để nộp NSNN. Trường hợp chưa bán được hiện vật cơ quan Tài Chính phối hợp với cơ quan hữu quan tiếp tục theo dõi, quản lý. Trường hợp thu NSNN bằng ngày công lao động: - Các khoản thu NSNN bằng ngày công lao động được qui đổi ra đồng Việt Nam để hạch toán ghi thu, ghi chi NSNN; - Cơ quan Tài Chính chủ trì phối hợp với các cơ quan hữu quan qui đổi số ngày công lao động theo đơn giá ngày công được qui định đối với từng loại công việc; đồng thời, lập lệnh ghi thu, lệnh ghi chi NSNN gửi KBNN để hạch toán ghi thu, ghi chi NSNN. Ngày công lao động được quy đổi ra đồng Việt Nam, để hạch toán thu chi NSNN. Cơ quan Tài chính chủ trì phối hợp với các cơ quan có liên quan quy đổi theo đơn giá ngày công lao động quy định, lập lệnh ghi thu ghi chi quỹ NSNN gửi KBNN để hạch toán thu chi NS. Các nguồn thu NSNN nếu có các khoản thu không đúng chế độ hoặc miễn giảm theo quyết định của cấp có thẩm quyền đã tập trung vào NSNN thì phải hoàn trả (Thoái thu). - Thu bằng tiền mặt trực tiếp qua Kho bạc Nhà nước: Sơ đồ số 1.2 : Người nộp (1) Cơ quan Thu (5) (2) (6) Kế toán Kho bạc (3) Thủ quỹ Kho bạc (4) Ghi chú: (1).Cơ quan Thu hướng dẫn đối tượng nộp viết 4 liên giấy nộp tiền vào NSNN ( bằng tiền mặt ), 1 liên lưu tại gốc, 3 liên còn lại mang đến KBNN. (2). Đối tượng nộp mang tiền và liên 3 đến kế toán KBNN. (3). Kế toán kiểm tra các yếu tố ghi trên giấy nộp tiền và chuyển cho thủ quỹ theo đường nội bộ để thu tiền . (4).Thủ quỹ kiểm tra lại các giấy nộp tiền, thu tiền, ký tên và đóng dấu “Đã thu tiền” vào các liên giấy nộp tiền, chuyển._. trả lại kế toán theo đường dây nội bộ . (5). Kế toán Kho bạc lập bảng kê và đóng dấu “kế toán KBNN” lên các liên giấy nộp tiền. + 1 liên gửi lại người nộp tiền + 1 liên lưu Kho bạc làm chứng từ để hạch toán thu NSNN. (6). Cuối ngày, kiểm tra, đối chiếu giấy nộp tiền và bảng kê, gửi 1 liên giấy nộp tiền và bảng kê các khoản thu cho cơ quan Thu. Thu qua cơ quan Thu. - Thu tại cơ quan Thu : Sơ đồ số 1.3: Cơ quan Thu (1) Người nộp (5) (2) Kế toán Kho bạc (3) Thủ quỹ Kho bạc (4)  Ghi chú: (1) Đối tượng nộp tiền mặt, đến cơ quan Thu để nộp Cán bộ cơ quan Thu viết 4 liên giấy nộp tiền (lưu cuống 1 liên, căn cứ vào giấy nộp tiền của đối tượng nộp, thu tiền và viết biên lai thu cho đối tượng nộp. (2) Cơ quan Thu lập bảng kê các khoản thu kèm theo 3 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng tiền mặt cùng toàn bộ số tiền đã thu nộp vào KBNN. (3) Kế toán KBNN kiểm tra bảng kê, đối chiếu với giấy nộp tiền và chuyển tiền cho kho quỹ bằng đường dây nội bộ. (4) Thủ quỹ kiểm tra giấy nộp tiền, nhận tiền, vào sổ, ký tên, gửi lại kế toán bằng đường nội bộ. Kế toán đóng dấu (kế toán KBNN) lên các liên giấy nộp tiền, lưu liên 01 và bảng kê làm chứng từ hạch toán thu NSNN. (5) Gửi trả lại cơ quan Thu 1 liên để quản lý đối tượng nộp, Thu bằng chuyển khoản: - Đối tượng nộp mở tài khoản tại Ngân hàng : Sơ đồ số 1.4: Đối tượng nộp (1) Cơ quan Thu (2) (4) Ngân hàng (3) KBNN Ghi chú: (1). Cơ quan Thu hướng dẫn đối tượng nộp lập 05 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản, 1 liên lưu tại gốc. (2). Đối tượng mang 04 liên giấy nộp tiền còn lại đến Ngân hàng nơi mở tài khoản, đề nghị trích chuyển số tiền phải nộp từ tài khoản của mình vào tài khoản của NSNN mở tại KBNN. Ngân hàng có trách nhiệm thanh toán ngay trong ngày nhận được chứng từ, ký xác nhận lên 04 liên giấy nộp tiền, lưu liên 01 làm chứng từ ghi nợ tài khoản của đối tượng nộp, 1 liên gửi đối tượng nộp. (3). 2 liên gửi KBNN (Giấy báo có) cùng bảng kê thanh toán các khoản thu NSNN. Khi nhận được các chứng từ trên, KBNN hạch toán thu NSNN, 1 liên hạch toán thu NSNN. (4). 1 liên gửi cơ quan Thu trực tiếp quản lý đối tượng nộp. Đối tượng nộp mở tài khoản tại Kho bạc Nhà nước : Sơ đồ số 1.5 : Đối tượng nộp (1) Cơ quan Thu (2) (3) KBNN (4) Ghi chú: (1). Cán bộ của cơ quan Thu hướng dẫn đối tượng nộp lập 05 liên giấy nộp tiền vào NSNN bằng chuyển khoản (lưu tại gốc 01 liên) (2). Đối tượng nộp mang 04 liên giấy nộp tiền đến KBNN, để làm thủ tục trích chuyển số tiền phải nộp từ tài khoản của mình vào tài khoản của NSNN mở tại KBNN. KBNNcó trách nhiệm thanh toán ngay trong ngày làm việc, xác nhận số tiền thanh toán lên 04 liên giấy nộp tiền, 1 liên làm chứng từ ghi nợ tài khoản của đối tượng nộp, liên 02 làm chứng từ hạch toán thu NSNN . (3). 1 liên gửi đối tượng nộp làm giấy báo nợ . (4). 1 liên gửi cơ quan Thu trực tiếp quản lý đối tượng nộp. 1.2.4.Vai trò của KBNN trong nhiệm vụ tổ chức quản lý thu NSNN: Là một cơ quan thực hiện nhiệm vụ chính trị đó là quản lý quỹ NSNN, các quỹ tài chính của Nhà nước. Huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển. Quản lý tài sản, đơn vị cá nhân gửi tại KBNN tiền và chứng chỉ có giá trị như tiền của Nhà nước. Tổ chức công tác thanh toán và kế toán KBNN. KBNN Phong thổ nói riêng và hệ thống KBNN nói chung xác định rõ vai trò vị trí của mình trong việc thực hiện nhiệm vụ quản lý quỹ NSNN. Đây là nhiệm vụ trọng tâm của Kho bạc Nhà nước. Để thực hiện được nhiệm vụ này KBNN phối hợp với cơ quan Tài chính, thuế trong việc tổ chức thu thuế để tập trung các nguồn thu NSNN nhanh đủ kịp thời thông qua việc thực hiện thu NSNN, KBNN tránh được những tiêu cực trong thu nộp thuế, ngoài ra KBNN chủ động tổ chức thu thuế trực tiếp qua KBNN tạo cho người nộp thuế tin tưởng rằng số tiền đó được nộp ngay vào NSNN. KBNN giám sát hoạt động thu NSNN chặt chẽ, đồng thời cung cấp báo cáo cho cơ quan Tài chính và cơ quan Thuế nhằm hoàn thiện chế độ thu thuế và điều hành tốt NSNN. KBNN không chỉ là người thu NSNN thụ động mà thông qua những vướng mắc còn tồn tại KBNN chủ động đề xuất với cơ quan Tài chính và cơ quan Thuế để từ đó các cơ quan này chủ động nghiên cứu tính pháp lý và khả năng thực hiện chức năng nhiệm vụ của mình để tham gia thực hiện chế độ chính sách vào phần hành công việc được giao. Với các chứng từ thu thuế do cơ quan Thuế lập, KBNN tiến hành giám sát từng khoản thu, từng đối tượng nộp tiền, từng chứng từ nộp thuế đảm bảo tập trung ngay vào NSNN không để xảy ra tình trạng điều tiết sai chế độ qui định, dây dưa, trốn thuế, tồn đọng thuế hoặc đã thu được nhưng không nộp vào quỹ NSNN, KBNN cùng với ngành Thuế tổ chức các điểm và thời gian thu thuế thuận tiện cho người nộp thuế. Mặt khác Kho bạc Nhà nước Phong thổ đã cùng các cơ quan chức năng trong ngành tài chính còn thường xuyên tranh thủ sự chỉ đạo, lãnh đạo của huyện ủy, Hội đồng Nhân dân, ủy ban nhân dân huyện. tạo điều kiện thuận lợi trong việc phối kết hợp nhịp nhàng , góp phần đáng kể trong việc quản lý thu ngân sách Nhà nước trên địa bàn, tạo mọi điều kiện thuân lợi nhất chó các đơn vị liên quan hoàn thành nhiệm vụ . Chương 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN LÝ THU TẬP TRUNG NSNN Ở KHO BẠC NHÀ NƯỚC HUYỆN PHONG THỔ. 2.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Phong thổ và các nhân tố khách quan ảnh hưởng tới thu NSNN qua KBNN huyện Phong thổ: 2.1.1. Đặc điểm kinh tế - xã hội của huyện Phong thổ: Huyện Phong thổ nằm ở phía tây bắc Lai Châu, cách tỉnh lỵ 29 km, phía Bắc giáp với tỉnh Vân Nam trung quốc phía đông nam giáp với thị xã Lai châu và huyện Sìn hồ; phía tây giáp huyện Mường Tè. Phong thổ mang nét đặc thù của huyện miền núi, có địa hình phức tạp, đồi núi cắt dọc từ bắc xuống nam, từ đông sang tây có đường biên giáp với phía bạn Trung quốc. Độ cao trung bình so với mặt nước biển là 400 m, tổng diện tích tự nhiên toàn huyện là 82.229,67 ha, dân số 55.779 người (số liệu điều tra 01/01/2006) huyện có 16 xã, 01 thị trấn, trên địa bàn có 10 dân tộc sinh sống , trong đó dân tộc Dao chiếm đa số là 37,59%, dân tộc Kinh 3,75%, dân tộc H’Mông 25,23%, dân tộc Nô nô 3,72%, dân tộc Hà nhì 11% còn lại là các dân tộc khác như Lào, Dáy, Tầy, Cao Lan, hoa. Dân cư phân bố không đều ở tập trung dọc hai tuyến quốc lộ 4D chạy dài 67 Km, quốc lộ 100 dài 46 Km. Mặc dù Huyện Phong thổ có rất nhiều tiềm năng về, nông, lâm nghiệp, dịch vụ thương mại, song kinh tế - xã hội huyện hiện đang ở mức xuất phát rất thấp, kinh tế hộ gia đình thuần nông, đời sống nhân dân khó khăn, trình độ dân trí còn hạn chế... Thu ngân sách huyện trong 3 năm tính gần đây đạt bình quân 7 tỷ đồng/ 1 năm, thu ngân sách chủ yếu trông chờ vào nguồn kinh phí phân bổ từ ngân sách cấp trên. Trong thời gian tới huyện Phong thổ tranh thủ những ảnh hưởng, lợi ích từ việc xây dựng và phát triển khu kinh tế cửa khẩu Ma Lù Thàng làm ăn buôn bán với phía bạn với mục đích tôn trọng chủ quyền đôi bên cùng có lợi, bên cạnh đó với chủ trương của Đảng và nhà nước phủ xanh đất chống đồi núi trọc đến nay Phong thổ đang có 320 ha rừng cây cao su hứa hẹn trở thành địa bàn phát triển nông - lâm nghiệp, công nghiệp chế biến, công nghiệp khai khoáng và phát triển dịch vụ. Để Phong thổ thực sự là huyện phát triển kinh tế mũi nhọn của tỉnh Lai Châu và rút ngắn trình độ phát triển chung của khu vực về các mặt kinh tế, thu nhập đời sống vật chất và tinh thần trong nhân dân, từ đó tăng nhanh nguồn thu ngân sách cho địa phương. 2.1.2. Các nhân tố ảnh hưởng tới thu NSNN ở huyện Phong thổ: Phong thổ là một tỉnh miền núi nghèo số thu NSNN, hàng năm chỉ đạt 7 tỷ đồng /năm. Thu NSNN trên địa bàn huyện không đủ trang trải cho các nhu cầu chi thường xuyên và chi xây dựng cơ bản. Cho nên luôn phải chờ vào nguồn trợ cấp cân đối của ngân sách cấp tỉnh tới 89%. Mặt khác trong cơ chế thị trường sản xuất nông, lâm nghiệp tuy đã có những bước phát triển nhưng vẫn còn ở dạng nhỏ lẻ và còn gặp nhiều khó khăn nhất là vấn đề công nghệ chế biến và thị trường tiêu thụ. Về quan hệ giao dịch KBNN Phong thổ quan hệ giao dịch với (Năm 2004 có 56 đơn vị và quản lý 141 tài khoản) (Năm 2005 có 59 đơn vị và quản lý 160 tài khoản) Nhìn về bảng tổng hợp số liệu sau có thể phần nào nói lên kết quả thu NSNN của KBNN Phong thổ. Bảng số 2.1: SỐ LIỆU THU NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC NĂM 2004 - 2005 Đơn vị tính : Triệu đồng TT Tổng thu NSNN theo mục lục NS Mục TH Năm 2003 TH Năm 2004 KH Năm 2005 TH Năm 2005 Tỷ lệ (%) 2005/2004 1 2 3 4 5 6 7 8 01 Thuế thu nhập DN 002 297 570 612 521 91,4 02 Thuế CQ SD đất 008 26,7 33,1 41 36,4 110 03 Thuế tiền SD đất 009 1.793 2.397 2.500 2.612 109 04 Thuế nhà đất 011 37,1 45,3 70 73 161,1 05 Thuế tài nguyên 012 29,6 51,6 60 61,6 119,3 06 Thuế GTGT 014 870,6 1.345 1.400 1.845,6 137,2 07 Thuế môn bài 016 210,3 226 240 277,5 122,7 08 Thu sự nghiệp 021 512 792 800 816,3 103 09 Thu cho thuê đất 023 126 130 150 162,6 125 10 Thu đất công ích 029 17,3 12,7 20 13,2 104 11 Phí quản lý 450 - Thu lệ phí NLN 033 23,7 30,1 33,6 111,6 - Phí chợ 035 40,5 41,3 46,2 111,8 - Phí an ninh 038 12,3 14 11 78,5 - Học phí 040 230 317 262 82,6 - Phí y tế 041 130,6 184 178 96,7 - Phí môi trường 042 63,4 78,2 90,6 115,8 - Phí tư pháp 044 21,3 63,1 58,7 93,0 - Lệ phí QLNN L/vực # 049 69,1 52,3 43,2 82,6 12 Lệ phí quản lý NN 046 43,2 217 120 198 91,2 13 Thu tiền phạt 051 146,1 130 131 100,7 14 Thu tịch thu 052 7,3 6,1 5,7 93,4 15 Khoản huy động 053 769 937 1.300 1.130 120,5 16 Thu đóng góp 054 27,3 35,7 170 61,4 172 17 Thu BSNS cấp trên 055 48.197,6 52.167 48.610 60.769 116,4 18 Thu kết dư NS 057 31,3 48 39 81,2 19 Thu khác 062 18,7 72 20 51 70,8 20 Thu thanh lý TS 068 4,7 3,1 3,6 116 21 Vay để ĐTPT 086 3.276 4.318 4.360 110 Tổng cộng 57.013,7 64.316,9 56.563 73.891,2 ( Nguồn trích số liệu từ báo cáo thu NSNN qua KBNN năm 2004 - 2005 ) Nhìn vào bảng số liệu trên ta thấy tổng thu NSNN năm 2005 trên địa bàn là 73.891,2 triệu đồng tăng so với năm 2004 là 9.574 triệu đồng tương ứng 114,8%. - Thu ngân sách Trung Ương: 2.317 triệu đồng. - Thu ngân sách tỉnh: 242,7 triệu đồng. - Thu ngân sách huyện: 59.912 triệu đồng. - Thu ngân sách xã: 11.419,5 triệu đồng. Trong đó: Thu bổ sung từ ngân sách cấp trên: 60.769 triệu đồng. Những số liệu trên đây không chỉ phản ánh số thu NSNN ở KBNN Phong thổ trong từng thời kỳ mà nó chứa đựng và thể hiện những quan hệ về phát triển kinh tế - xã hội điều đó chứng tỏ cho thấy những bước chuyển biến tích cực. Doanh thu từ thuế phí và lệ phí, nhìn chung cao nhất là thuế sử dụng đất, thuế nhà đất, thuế môn bài, các khoản đống góp, thuế GTGT, và một số khoản thu khác. Mục đích của hoạt động thu ngân sách Nhà nước không chỉ đảm bảo tạo lập nguồn tài chính, mà nó còn có mục đích quan trọng đó là kích thích sản xuất phát triển, điều tiết vĩ mô nền kinh tế quốc dân đảm bảo bình đẳng và công bằng xã hội. Do vậy vấn đề đặt ra là phải tìm hiểu những nguyên nhân, động lực nào thúc đẩy nền kinh tế, từ đó có những biện pháp hữu hiệu nhằm chủ động có kế hoạch quản lý NSNN đạt được hiệu quả cao hơn, có nhiều nhân tố làm cho doanh số thu của NSNN trên địa bàn huyện Phong thổ tăng lên, tựu trung lại bao gồm 2 nhân tố chính đó là những nhân tố mang tính khách quan và những nhân tố mang tính chủ quan: + Nhân tố đầu tiên làm ảnh hưởng đến tổng thể nền kinh tế nói chung và ảnh hưởng khá sâu sắc đến hoạt động thu NSNN nói riêng là chính sách định hướng phát triển kinh tế xã hội của Đảng và Nhà nước. Sau những năm đổi mới kinh tế đất nước. Kinh tế nước ta đã có những chuyển biến rất rõ nét trên tất cả các mặt hoạt động của đời sống kinh tế - kinh tế phát triển sẽ làm tăng thu nhập quốc dân đó là cơ sở đảm bảo có nguồn thu tăng cho NSNN. Ngoài sự phát triển của kinh tế còn phải kể đến những chính sách thay đổi của ngành Thuế trong công tác huy động các nguồn thu, các khoản thu nộp vào NSNN trên hai giác độ cơ bản đó là hệ thống thuế ngày càng được bổ sung và hoàn thiện cho phù hợp với sự thay đổi của nền kinh tế và các biện pháp thu của ngành Thuế trước tình hình hiện nay. Thuế là nguồn thu chủ yếu chiếm tỷ trọng lớn, là nguồn thu chính của ngân sách quốc gia. Hệ thống thuế được chia làm nhiều sắc thuế như thuế sử dụng đất, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế GTGT, thuế XNK, thuế tài nguyên thuế môn bài . . . + Đối tượng nộp thuế được coi là những cá nhân hoặc các tổ chức kinh doanh có tư cách pháp nhân, nhất là các hoạt động sản xuất kinh doanh của các hộ có đăng ký được pháp luật thừa nhận. Xác định đối tượng nộp thuế chính xác hay không là điều rất cần thiết ảnh hưởng không nhỏ tới thuế nộp vào ngân sách Nhà nước. + Đối tượng tính thuế trong luật thuế được cụ thể và ngày càng rõ ràng hơn đầy đủ hơn. Thuế suất có vị trí rất quan trọng đặc biệt thể hiện chủ trương của Nhà nước chứa đựng nhiều chính sách của Nhà nước, thể hiện khuyến khích hay hạn chế sản xuất kinh doanh dịch vụ. Vì vậy người ta coi thuế xuất là linh hồn của sắc thuế. Thông thường để xác định sắc thuế biểu thuế của một đối tượng tính thuế người ta dựa vào tính chất phạm vi mức độ hình thành đối tượng nộp thuế. * Ví dụ: Để xác định thuế suất thu nhập, phải xác định thu nhập từ nguồn nào, mức độ hình thành thu nhập. So với giá cả hiện nay thì thu nhập đó thể hiện như thế nào, cao hay thấp. Mức độ hình thành thu nhập có phù hợp hay không, căn cứ vào mục đích công bằng xã hội Đảng và Nhà nước sử dụng công cụ thu hay nói cách khác là hệ thống thuế mà công cụ quan trọng là thuế suất trong các sắc thuế để điều tiết quản lý vĩ mô hướng dẫn nền kinh tế phát triển. Trong các tổ chức kinh tế, các ngành nghề căn cứ vào bảng kê khai của từng cơ sở, kết hợp điều tra sơ bộ, để từ đó cân đối điều chỉnh mức thuế cho phù hợp với thực trạng. Như vậy: Thông qua sửa đổi bổ sung Luật thuế, các sắc thuế trong hệ thống thuế ngày càng được hoàn thiện hơn, đầy đủ hơn đa dạng và phù hợp với nền kinh tế nhiều thành phần góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển tăng nguồn thu cho NSNN. 2.1.3. Trách nhiệm của các cơ quan liên quan. Cơ quan Thu (bao gồm cơ quan Thuế, và các cơ quan khác): - Kiểm tra xem xét và đề nghị cơ quan Tài Chính ra lệnh thoái thu hoàn trả đối với các khoản thu sai chế độ hoặc được hoàn trả theo chế độ qui định. - Kiểm tra và giải quyết các khiếu nại về thu nộp NSNN theo qui định của pháp luật. - Cán bộ thu phải tăng cường công tác kiểm tra, xác định chính số thuế phải nộp, phát hiện các trường hợp vi phạm, gian lận thuế để kịp thời ngăn chặn, xử lý, nâng cao tính kỷ luật nộp thuế và quản lý thuế. - Tổ chức kế toán thu NSNN theo chế độ kế toán thống kê do bộ Tài Chính qui định. - Tính toán, xác định mức thu và ra thông báo; chị trách nhiệm về tính chính xác về chương, loại, khoản mục, tiểu mục theo mục lục NSNN đối với từng khoản thu ghi trong thông báo thu, - Theo dõi quản lý đôn đốc các đối tượng nộp tiền vào NSNN. Hướng dẫn việc lập giấy nộp tiền vào NSNN của đối tượng nộp. - Trực tiếp thu các khoản thu theo nhiệm vụ được giao và nộp vào KBNN đầy đủ, kịp thời theo qui định. - Quyết định các trường hợp tạm thu để KBNN làm căn cứ hạch toán kế toán, quyết định xử lý các khoản tạm thu theo chế độ qui định. - Kiểm tra, đối chiếu số liệu, lập và gửi báo cáo thu NSNN, báo cáo quyết toán thu NSNN thuộc phạm vi quản lý theo qui định của bộ Tài Chính. - Phối hợp với KBNN xác định đối tượng thu trực tiếp qua KBNN và qua cơ quan thu để tổ chức thu NSNN có hiệu quả. Kho bạc Nhà nước: - Tiếp tục cải tiến, hoàn thiện tủ tục và quy trình thu NSNN qua Kho bạc Nhà nước. - Phối hợp kiểm tra đối chiếu số liệu thu NSNN với các cơ quan bảo đảm chính xác, đầy đủ kịp thời, xác nhận số liệu thu NSNN theo yêu cầu của các cơ quan nhà nước có thẩm quyền. - Thực hiện hoàn trả các khoản thu NSNN theo lệnh của cơ quan Tài Chính. - Tập trung các khoản thu NSNN và chia các khoản thu cho NS các cấp theo đúng tỷ lệ (%) phân chia được cấp có thẩm quyền quyết định đối với từng khoản thu. - Tổng hợp, lập báo cáo thu NSNN gửi cơ quan Tài Chính và các cơ quan hữu quan theo chế độ qui định. - Thực hiện hoàn trả các khoản thu NSNN theo lệnh của cơ quan Tài Chính. - Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong công tác quản lý thu NSNN, tiến tới thực hiện việc lập giấy nộp tiền và xử lý chứng từ thu ngân sách bằng máy tính, đồng thời từng bước nối mạng trong ngành giữa 4 cơ quan (Tài chính, Thuế, hải quan, Kho bạc) từ tỉnh đến huyện, nhằm tạo điều kiện nhanh, chính xác việc cung cấp số liệu, kiểm tra đối chiếu số thu nộp ngân sách trên địa bàn. - KBNN nơi đối tượng nộp mở tài khoản có trách nhiệm trích tài khoản tiền gửi của đối tượng nộp theo yêu cầu (Bằng văn bản) của cơ quan thu nộp NSNN theo qui định tại điều 46 Nghị định số 60/2003/NĐ/CP ngày 06/6/2003 của chính phủ. * Cơ quan Tài Chính. - Phối hợp với cơ quan thu, KBNN trong việc tập trung các khoản thu ngân sách nhà nước; đôn đốc các đối tượng thuộc phạm vi quản lý nộp đầy đủ, kịp thời các khoản thu NSNN vào KBNN. - Kiểm tra, đối chiếu và ra lệnh hoàn trả hoặc đề nghị cấp có thẩm quyền hoàn trả các khoản thu NSNN theo chế độ qui định. - Phối hợp với KBNN rà soát, đối chiếu các khoản thu ngân sách, đảm bảo hạch toán đầy đủ, chính xác, đúng mục lục NSNN và tỷ lệ phân chia cho các cấp ngân sách. - Thẩm định báo cáo quyết toán thu NSNN của ngân sách cấp dưới; tổng hợp và lập báo cáo quyết toán thu NSNN thuộc phạm vi quản lý theo chế độ qui định. * Tổ chức cá nhân có nghĩa vụ nộp NSNN. Kê khai và nộp đầy đủ các khoản phải nộp NSNN theo đúng chế độ; chấp hành nghiêm thông báo nhà nước của cơ quan thu; thực hiện đúng qui trình, thủ tục nộp NSNN. - Có quyền khiếu nại các vấn đề vi phạm chế độ thu nộp NSNN của các cơ quan chức năng. * Ngân Hàng nơi đối tượng nộp mở tài khoản. - Có trách nhiệm chuyển tiền theo yêu cầu của đối tượng nộp vào KBNN để nộp KBNN; lập và gửi các chứng từ đầy đủ, kịp thời, đúng biểu mẫu do bộ Tài Chính qui định để KBNN làm căn cứ hạch toán thu NSNN. - Thực hiện trích tài khoản tiền gửi cả đối tượng nộp theo yêu cầu (Bằng văn bản) của cơ quan để thu nộp NSNN theo qui định tại Điều 46 Nghị định số 60/2003/NĐ-CP ngày 06/6/2003 của chính phủ. 2.2. Cơ cấu tổ chức của KBNN Phong thổ và các nhân tố chủ quan ảnh hưởng trực tiếp đến thu NSNN: 2.2.1. Cơ cấu tổ chức KBNN Phong thổ. KBNN Phong thổ là một trong 680 KBNN trong cả nước, chịu sự lãnh đạo trực tiếp của KBNN tỉnh Lai Châu và huyện ủy, HĐND và UBND huyện Phong thổ với chức năng cơ bản là quản lý quỹ NSNN trên địa bàn, huy động vốn cho NSNN và cho đầu tư phát triển, cơ cấu tổ chức KBNN Phong thổ theo mô hình sau: Sơ đồ 2.1: Tổ chức Kho bạc Nhà nước huyện Phong thổ KBNN tỉnh KBNN huyện Phong thổ Bộ phận Kho quỹ Bộ phận Kế toán Bộ phận KH TVĐTĐ Về tổ chức bộ máy sắp xếp cán bộ KBNN huyện đã bố trí hợp lý đúng người, đúng việc đáp ứng yêu cầu và sự phát triển của ngành. Kho bạc Nhà nước huyện đã có sự sắp xếp điều chỉnh cán bộ của đơn vị, từng bộ phận chức năng theo khả năng và phần hành nhiệm vụ của Kho bạc Nhà nước. Trong công tác đào tạo và bồi dưỡng cán bộ KBNN Phong thổ luôn quan tâm tăng cường bố trí sắp xếp cho cán bộ theo học các lớp đào tạo của KBNN Trung ương và địa phương mở tham gia các lớp đào tạo, tập huấn nghiệp vụ do Kho bạc Nhà nước và bộ tài chính tổ chức, chú trọng đào tạo toàn diện cán bộ về các mặt chính trị, chuyên môn nghiệp vụ, tin học... Để nâng cao năng lực quản lý điều hành, thực hiện tốt nhiệm vụ thu NSNN trên địa bàn. Cán bộ lãnh đạo KBNN Phong thổ rất quan tâm công tác này, nhiệm vụ nào cũng đạt hiệu quả cao, cần tổ chức khoa học linh hoạt và sắp xếp bố trí cán bộ, công việc để không ngừng nâng cao hiệu quả công tác quản lý thu NSNN trên địa bàn. 2.2.2. Nhân tố ảnh hưởng trực tiếp tới công tác thu NSNN ở KBNN huyện Phong thổ KBNN Phong thổ là cơ quan tổ chức quản lý thu NSNN trên địa bàn huyện. Qua kết quả thu NSNN ở các năm đã đánh giá cao khả năng lãnh đạo, sự cố gắng nỗ lực của ban lãnh đạo KBNN huyện cùng toàn thể cán bộ công nhân viên trong KBNN Phong thổ trong nhiệm vụ thu NSNN. Thông qua việc tổ chức tuyên truyền, đôn đốc thu nộp bằng tiền mặt, chuyển khoản, KBNN quản lý các nguồn thu, điều tiết cho NSNN các cấp không để hiện tượng để lại số thu, chậm nộp, dây dưa tiền thuế, tình trạng NSNN cấp dưới chiếm dụng vốn của NSNN cấp trên... Là một huyện tuy còn gặp nhiều khó khăn song KBNN Phong thổ vẫn cố gắng khắc phục vươn lên để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Bảng số 2.2 BÁO CÁO THU NSNN NĂM 2004 - 2005 Đơn vị tính: Triệu đồng Diễn giải Kế hoạch năm 2005 Thực hiện năm 2005 Thực hiện năm 2004 So sánh 05/04 Số tuyệt đối Số tương đối Số tuyệt đối Số tương đối Số tuyệt đối Số tương đối Tổng thu NSNN 56.563 73.891,2 100 64.316,9 100 9.574,3 114,9 1- Thu tại ĐP 7.953 13.122,2 14 12.149,9 15 972,3 115,7 + Thu NSNN=TM 12.186,2 11.337,9 848,3 107,4 + Thu NSNN=CK 936 812 124 115,2 2- Thu bổ sung 48.610 60.769 86 52.167 85 8.602 116,4 (Trích số liệu từ báo cáo thu NSNN năm 2004 - 2005 ) Qua bảng báo cáo thu NSNN trên ta thấy tổng thu NSNN năm 2005 tăng 114,9% so với năm 2004. Thu NSNN bằng tiền mặt năm 2005 so với năm 2004 tăng 107,4%. Tổng thu NSNN trên địa bàn huyện Phong thổ năm 2005 (trừ thu bổ sung của ngân sách cấp trên) 13.122,2. triệu đồng. Trong đó thu NSNN bằng tiền mặt là 12.186,2 triệu đồng chiếm 92,8% trong tổng số thu tại địa phương. Số tiền mặt thu được mới chỉ đảm bảo đến 16,4% cho nhu cầu chi trên địa bàn (vì nhu cầu chi phải trông chờ vào trợ cấp của NS cấp trên) để có đủ tiền mặt chi trên địa bàn phải có biện pháp khơi tăng nguồn thu, KBNN Phong thổ đã phối hợp với ngành Thuế bố trí các điểm thu lưu động và cố định để tập trung nhanh các nguồn thu đáp ứng cho nhu cầu chi tiêu trên địa bàn huyện. Tổng thu NSNN bằng chuyển khoản năm 2005 tăng 115,2 % so với năm 2004. Tuy tỷ lệ tăng năm 2005 so với năm 2004 vẫn còn thấp trong tình trạng nền kinh tế của huyện còn gặp nhiều khó khăn thì con số tăng đó cũng là một sự cố gắng lớn - cơ quan KBNN trực tiếp tiếp nhận các khoản thu nộp NSNN, thực hiện hạch toán thu và phân định số thu cho từng cấp ngân sách theo quy định của pháp luật. KBNN là một chủ thể quản lý, xuất hiện với tư cách độc lập từ ngày 01/04/1990 đã nhanh chóng tham gia vào quản lý vận hành NSNN trong sự phân công của ngành tài chính, cần phối hợp tốt với các cơ quan hữu quan như cơ quan kế hoạch NSNN (Sở tài chính với cơ quan Thuế , Hải quan và các ban ngành). Để giúp cho việc vận hành NSNN được thuận lợi phải làm sao cho mọi khoản thu (kể cả thu trong nước, thu từ bên ngoài, thu bằng đồng Việt Nam hay bằng ngoại tệ) đều được tập trung nhanh chóng, kịp thời đầy đủ vào KBNN, làm sao để mọi người có nghĩa vụ nộp thuế, lệ phí đều tự giác tìm đến KBNN để nộp thuế theo thông báo của cơ quan Thu (cơ quan Thuế) tức là người dân các thành phần kinh tế xã hội đều phải đi nộp thuế chứ không phải Nhà nước đi thu thuế như thời gian trước đây mà cơ quan thu vẫn làm, do đó đây cung là hình thức để đổi mới căn bản phương thức thu nộp NSNN qua Kho bạc Nhà nước. Qua phân tích ở trên ngoài các nhân tố khách quan thì nhân tố chủ quan đó là KBNN Phong thổ là cơ quan trực tiếp tổ chức thu NSNN trên địa bàn huyện Phong thổ ảnh hưởng trực tiếp doanh số thu trong tổng số thu của NSNN. 2.3. Thực trạng công tác quản lý thu NSNN ở KBNN Phong thổ: Mục đích của việc quản lý thu NSNN là việc tổ chức, đôn đốc thu nhanh, thu đủ thu kịp thời mọi nguồn thu vào NSNN, thực hiện hạch toán kế toán thu và phân định số thu cho từng cấp ngân sách theo quy định của pháp luật để đảm bảo chi tiêu NSNN. Trước đây khi hệ thống KBNN chưa được hình thành thì việc tổ chức công tác thu NSNN do ngành Thuế và Ngân hàng đảm nhận. (ngành Thuế thu trực tiếp, Ngân hàng thu chuyển khoản). Trong quá trình thực hiện còn gặp nhiều hạn chế, hiệu quả chưa cao, các khoản thu không được tập trung nhanh, đủ, kịp thời vào NSNN, công tác thu trực tiếp do ngành Thuế đảm nhận, hình thức tổ chức được tổ chức theo quy trình khép kín, cơ quan Thuế xác định mức thu, thuế suất rồi tự đôn đốc thu thuế dẫn đến tình trạng xâm chiếm lạm dụng tiền thuế diễn ra phổ biến, làm cho nguồn thu vào NSNN bị chậm trễ, gây thất thoát lớn. Cán bộ thuế còn mất nhiều thời gian đi thu thuế, công việc đôn đốc, kiểm tra thu, tuyên truyền về nghĩa vụ thuế còn nhiều hạn chế. Tình trạng khan hiếm tiền mặt trong các công sở thuộc khối hành chính sự nghiệp luôn xảy ra. Vấn đề thu NSNN bằng tiền mặt càng bức xúc nhằm chi kịp thời cho xây dựng cơ sở hạ tầng nâng cao một bước cho ngành giáo dục đào tạo, giao thông và y tế. Nhà nước giải quyết vấn đề tiền mặt và bội chi ngân sách trong điều kiện NSNN còn ít và chậm bằng cách vay nợ và phát hành giấy bạc. Tất cả những vấn đề trên đã được khắc phục dần từng bước và bước đầu đã có kết quả khả quan từ khi KBNN ra đời và tham gia vào quá trình thu NSNN. 2.3.1. KBNN tham gia vào quá trình xây dựng kế hoạch NSNN, lập và cụ thể hóa thu NSNN các cấp trên địa bàn. Là cơ quan trung ương ngành dọc đóng tại địa phương do đó KBNN phải có trách nhiệm tham gia với cơ quan tài chính, tổ chức đồng cấp thu NSNN hàng quý, năm. Căn cứ vào số liệu tổng hợp về thu NSNN quý của các kỳ trước tại KBNN đồng thời tập trung số liệu thống kê phân tích thu NSNN theo các chỉ tiêu chủ yếu, tình hình số liệu thu NSNN của các Bộ ngành chủ quản, các địa phương để phân tích khả năng tiến độ thu tìm ra nguyên nhân chủ quan và khách quan, hoàn thành hay chưa đạt chỉ tiêu kế hoạch thu NSNN. Đồng thời căn cứ vào đặc điểm tình hình, nhiệm vụ giai đoạn tới để dự kiến khả năng tiến độ thu của kỳ kế hoạch. Từ đó kiến nghị với cơ quan Tài chính sắp xếp, bố trí kế hoạch thu NSNN trên địa bàn cho phù hợp. Xác định các biện pháp khai thác nguồn thu sử dụng nguồn vốn của KBNN để tạm ứng cho ngân sách địa phương. Trên cơ sở kế hoạch ngân sách do cơ quan Tài chính xây dựng và thông báo KBNN lập và cụ thể hóa kế hoạch thu NSNN theo từng cấp trên địa bàn, mỗi một đơn vị KBNN phải xác định được số các khoản thu chủ yếu của NSNN trên mỗi địa bàn quản lý. Làm căn cứ để xây dựng kế hoạch thu ngân sách cho phù hợp. Kế hoạch thu ngân sách phải dựa trên của cơ quan Tài chính, cơ quan Thuế, số liệu về thu qua KBNN của các kỳ trước để xác định số thu. Nhưng thực tế hiện tại cơ quan Tài chính lập kế hoạch chi ngân sách Nhà nước, cơ quan Thuế xây dựng kế hoạch thu NSNN, KBNN chưa được tham gia trong lĩnh vực này vì chưa có đủ quyền hạn và trách nhiệm để quản lý từng khâu nghiệp vụ. Mỗi cơ quan có những sự độc lập tương đối về chức năng và nhất là về nhiệm vụ được chế định hóa theo quy chế của Nhà nước, xét thấy nếu có sự phối kết hợp giữa các cơ quan Kho bạc Nhà nước với cơ quan Thuế, cơ quan Tài chính đảm bảo điều kiện và khả năng của từng cơ cấu có sự chỉ đạo thống nhất của chính quyền địa phương thì sẽ phát huy tối đa được sức mạnh riêng có của từng ngành, mới đảm bảo hoàn thành tốt nhiệm vụ chỉ tiêu kế hoạch được giao. Trong xây dựng kế hoạch thu NSNN, với tâm lý của người làm kế hoạch bao giờ cũng muốn xây dựng kế hoạch thấp để có cơ sở phấn đấu đạt được hoặc điều chỉnh vượt lên chút ít thì đó lại là một thành tích lớn. Hơn nữa nếu phấn đấu thu năm nay cao hơn thì năm sau sẽ ra chỉ tiêu cao hơn nữa, như vậy khó có thể thực hiện được. Vì vậy chính quyền các cấp phải coi ba bộ phận Tài chính, Thuế, KBNN là công cụ quản lý, tham mưu của mình có biện pháp sử dụng công cụ này một cách nhạy bén và thực hiện thống nhất để phát huy sức mạnh tổng hợp nhằm khơi tăng nguồn thu trên địa bàn. 2.3.2. KBNN tổ chức quản lý tập trung các nguồn thu NSNN. Với chức năng nhiệm vụ được Đảng và Nhà nước giao. Do vậy Tất cả các khoản thu NSNN đều được nộp vào KBNN thông qua hệ thống KBNN. KBNN thực hiện tiếp nhận, tập trung các khoản thu vào KBNN theo lệnh của người chuẩn thu đó là cơ quan Thuế, cơ quan Tài chính. Nội dung của việc tổ chức thu trên địa bàn huyện Phong thổ, KBNN Phong thổ kết hợp với cơ quan Tài chính đồng cấp, cơ quan Thuế tổ chức tập trung nhanh các khoản thu cho NSNN bằng tiền mặt và bằng chuyển khoản. Kiểm tra đối chiếu với cơ quan Thuế về số tiền thực nộp. KBNN tổ chức các điểm thu cố định và thu lưu động trực tiếp thu tiền vào KBNN. Bên cạnh việc thực hiện chức năng nhiệm vụ được giao KBNN còn tham gia với cơ quan Tài chính, cơ quan Thuế, các cấp xây dựng kế hoạch ngân sách hàng năm. Về việc tổ chức thực hiện thu ngân sách, KBNN Phong thổ đã phối kết hợp với chi Cục thuế, phân loại nguồn thu, đối tượng thu, địa bàn thu. Trên cơ sở đó tổ chức bố trí mạng lưới thu thuế phù hợp với các đối tượng nộp thuế, phù hợp với đối tượng, đặc điểm, tính chất của từng nguồn thu. Cải tiến từng bước quy trình thu nộp, tổ chức và triển khai các điểm thu lưu động ở các đầu mối giao lưu kinh tế. KBNN đã cùng cơ quan Thuế thông báo thời gian làm việc, bố trí cán bộ và phương tiện tổ chức thu ngoài giờ, ngày lễ, ngày chủ nhật đảm bảo thu nhanh kịp thời ngay trong ngày, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế không phải chờ đợi, từng bước mở rộng phạm vi thu thuế trực tiếp qua KBNN để tập trung nhanh kịp thời nguồn thu vào NSNN. Qua hơn 15 năm đi vào hoạt động KBNN Phong thổ với nhiệm vụ quản lý quỹ ngân sách của mình đã góp phần thực hiện tốt chủ trương đường lối phát triển kinh tế do Đại hội Tỉnh Đảng bộ, huyện Đảng bộ đề ra, đã từng bước góp phần đưa nền kinh tế của huyện có bước phát triển theo xu hướng phát triển chung của tỉnh. Công tác quản lý thu đã không ngừng được củng cố và hoàn thiện, thực sự trở thành công cụ đắc lực thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế, góp phần khẳng định vị trí, vai trò của hệ thống Kho bạc Nhà nước trong nền kinh tế quốc dân. Tuy nhiên cùng với các bước phát triển chung của toàn ngành bên cạnh những thuận lợi Kho bạc Nhà nước Phong thổ những năm qua còn gặp không ít những khó khăn .Song bằng sự cố gắng và nỗ lực của toàn thể cán bộ công nhân viên đã đạt được một số thành tích nhất định do cải tiến quy trình thu trực tiếp qua KBNN, cải tiến chế độ kế toán thu (về thủ tục hạch toán) từng bước áp dụng tin học trong việc tổng hợp số thu triệt để khai thác thu bằng tiền mặt đồng thời kết h._.