Hoàn thiện công tác Kế toán tập hợp chi phí sửa chữa & tính giá thành dịch vụ sửa chữa ở công ô tô xe máy Hà Bắc

NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc ®· ®em l¹i nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nÒn kinh tÕ nµy kh«ng nh÷ng khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn, thu hót c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n­íc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ... mµ cßn gãp phÇn ®­a nÒn kinh tÕ n­íc ta hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Tõ khi n­íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, do ®ã mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh ®ång thêi cã lîi nhuËn. Víi ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× c¸c doanh nghiÖp muèn t×m ®­îc cho m×nh chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr­êng th× ph¶i lu«n c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Lóc nµy, s¶n phÈm víi chÊt l­îng tèt lµ ch×a kho¸ cho c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, t¨ng nhanh vßng quay vèn, ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn tõ ®ã tÝch luü cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Do ®ã, ®Ó cã thÓ ®iÒu hµnh vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr­êng, c¸c doanh nghiÖp bªn c¹nh viÖc t¨ng c­êng ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm th× c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý kinh tÕ ®¶m b¶o thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch kh«ng kÐm phÇn quan träng. §iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù nghiªn cøu vµ t×m cho m×nh con ®­êng ®i ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §øng tr­íc yªu cÇu cÊp b¸ch ®ã, mçi doanh nghiÖp khi lùa chän bÊt kú mét ph­¬ng ¸n kinh doanh nµo còng ph¶i ®Æt vÊn ®Ò hiÖu qu¶ lªn hµng ®Çu, tøc lµ ®¹t ®­îc lîi nhuËn cao nhÊt. §ã lµ mét yªu cÇu bøc xóc ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo vµ ®Ó thùc hiÖn ®­îc yªu cÇu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông lao ®éng, vËt t­, tiÒn vèn tøc lµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh­ vËy, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n gi÷ vai trß quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. C«ng t¸c nµy cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, gióp c¸c nhµ l·nh ®¹o cã thÓ ph©n tÝch ®­îc vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ kÞp thêi. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng nµy vµ víi mong muèn t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, gãp phÇn nhá bÐ vµo vÊn ®Ò chi phÝ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp söa ch÷a vµ gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a - vÊn ®Ò ®ang ®­îc quan t©m hiÖn nay ë khèi c«ng nghiÖp cña c«ng ty, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o TrÇn Thanh HuyÒn cña tr­êng Trung Häc TT c«ng NghÖ Hµ Néi, cïng c¸c c«, c¸c b¸c c¸n bé cña phßng tµi vô c«ng ty còng nh­ c¸n bé XÝ nghiÖp b¶o d­ìng « t«, em ®· chän ®Ò tµi " Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng « t« xe m¸y Hµ B¾c " ®Ó viÕt b¸o c¸o tèt nghiÖp cña m×nh. Tuy nhiªn, néi dung ®Ò tµi réng lín, tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ cã h¹n nªn luËn v¨n nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Do ®ã, em rÊt mong nhËn ®­îc sù gãp ý chØ b¶o thªm cña c« gi¸o TrÇn Thanh HuyÒn còng nh­ c¸c c¸n bé kÕ to¸n cña c«ng ty ®Ó bµi lµm cña em ®­îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Bè côc cña luËn v¨n gåm ba phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë XÝ nghiÖp b¶o d­ìng « t« cña c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c PhÇn III: Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i XÝ nghiÖp b¶o d­ìng « t« cña C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c. phÇn I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt I) Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1) Chi phÝ s¶n xuÊt 1.1) Kh¸i niÖm: Mét trong nh÷ng th«ng tin quan träng ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ, v× mçi khi chi phÝ t¨ng thªm sÏ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn. §Ó qu¶n lý ®­îc chi phÝ cÇn thiÕt ph¶i lµm râ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau trong kÕ to¸n qu¶n trÞ, v× mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ ®Òu cung cÊp nh÷ng th«ng tin ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp. Trong kÕ to¸n tµi chÝnh, chi phÝ ®­îc ®Þnh nghÜa nh­ lµ mét kho¶n hao phÝ bá ra ®Ó thu ®­îc mét sè s¶n phÈm hoÆc dÞch vô nµo ®ã. B¶n chÊt cña chi phÝ ph¶i mÊt ®i ®Ó ®æi lÊy mét kho¶n thu vÒ. Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng­êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng víi t­ liÖu lao ®éng vµ ®èi t­îng lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Nh­ vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm trong mét kú nhÊt ®Þnh. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Nãi c¸ch kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét thêi kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸. Chi phÝ s¶n xuÊt gåm 3 kho¶n môc chi phÝ sau: ØChi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cña nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu cÊu thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm, cã gi¸ trÞ lín vµ cã thª x¸c ®Þnh ®­îc mét c¸ch t¸ch biÖt, râ rµng vµ cô thÓ cho tõng s¶n phÈm. ØChi phÝ lao ®éng trùc tiÕp: Lµ chi phÝ tiÒn l­¬ng cña nh÷ng lao ®éng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm. ØChi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, ngoµi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung chñ yÕu bao gåm 3 lo¹i chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt kh«ng t¹o nªn thµnh phÇn chÝnh cña s¶n phÈm. - Chi phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp: Lµ c¸c chi phÝ tiÒn l­¬ng cña tÊt c¶ c¸c lao ®éng gi¸n tiÕp. - Chi phÝ ph©n x­ëng kh¸c: Nhãm nµy gåm c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó vËn hµnh ph©n x­ëng. Mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, cßn cã c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c kh«ng cã tÝnh s¶n xuÊt nh­ ho¹t ®éng b¸n hµng, ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp, ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th­êng, ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt sù nghiÖp,... vµ chØ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®­îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh th­êng xuyªn, liªn tôc trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, nh­ng ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú (th¸ng, quý, n¨m) phï hîp víi kú b¸o c¸o. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp bá ra trong kú míi ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Khi tÝnh to¸n vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, cÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ cña kú h¹ch to¸n lµ nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng ®­îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ng­îc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®­îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp (chi mua vËt t­, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh,...), chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (chi cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô,...), chi cho qu¸ tr×nh tiªu thô vµ qu¶n lý (chi cho b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp,...). Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Tæng chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong kú ®ã. Ngoµi sù kh¸c nhau vÒ l­îng, chi phÝ vµ chi tiªu cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nh­ng ch­a ®­îc tÝnh vµo chi phÝ (chi mua nguyªn vËt liÖu vÒ nh©p kho ch­a ®­a vµo sö dông,...) hay cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nh­ng thùc tÕ ch­a chi tiªu (chi phÝ trÝch tr­íc). Së dÜ cã sù kh¸c nhau nµy lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph­¬ng thøc dÞch chuyÓn gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. 1.2) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dông kinh tÕ kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. V× vËy, ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Tuú vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu qu¶n lý mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt th­êng ®­îc ph©n theo c¸c tiªu thøc sau: a) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ: §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ ®­îc ph©n theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt nµo gièng nhau vÒ tÝnh chÊt vµ néi dung kinh tÕ th× ®­îc xÕp vµo mét yÕu tè chi phÝ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých hoÆc t¸c dông cña chi phÝ ®ã lµ g×. V× vËy, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: - YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô,... sö dông vµo s¶n xuÊt - kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu, ®éng lùc). - YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). - YÕu tè tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng ph¶i tra c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè khÊu hao TSC§: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt - kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt - kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ch­a ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh trong kú. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn l­u ®éng vµ cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ vµ lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè trªn B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Ngoµi ra, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn cung cÊp th«ng tin lµm c¬ së cho viÖc lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. b) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ: Mçi chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy. nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh­ thÕ nµo, sÏ t¹o thµnh mét kho¶n môc chi phÝ. V× lÏ ®ã, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn ®­îc gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú t¹i ®¬n vÞ ®­îc chia thµnh c¸c kho¶n môc sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô (kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt). - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, phô cÊp l­¬ng vµ tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt (kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy sè tiÒn l­¬ng, phô cÊp l­¬ng vµ tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, nh©n viªn b¸n hµng vµ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp). - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x­ëng (trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp), chi phÝ s¶n xuÊt chung gåm cã: +Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng +Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô dïng chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ph©n x­ëng. +Chi phÝ khÊu hao TSC§ sö dông t¹i ph©n x­ëng. +Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng chung cho ph©n x­ëng. +Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho yªu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n x­ëng. Ngoµi ra, ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé th× theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm n¨m kho¶n môc : - Ba kho¶n môc nªu trªn: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. -Chi phÝ b¸n hµng: Lµ nh÷ng chi phÝ mµ do¹nh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong kú nh­ chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ dông cô b¸n hµng, chi phÝ qu¶ng c¸o,... -Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan chung ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®­îc cho bÊt kú ho¹t ®éng nµo, bao gåm chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ chung kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau. c) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh: §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i ®­îc ph©n theo quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chia lµm hai lo¹i: - Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ l­îng trong quan hÖ tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi l­îng s¶n phÈm (lao vô, dÞch vô) s¶n xuÊt (thùc hiÖn) trong kú. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi kÓ c¶ khi cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hay khèi l­îng s¶n phÈm (lao vô, dÞch vô) s¶n xuÊt (thùc hiÖn) trong kú. Nh­ vËy, chi phÝ kh¶ biÕn tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô lµ kh«ng ®æi nh­ng tæng chi phÝ kh¶ biÕn th× thay ®æi tû lÖ thuËn, cßn tæng chi phÝ cè ®Þnh th× kh«ng ®æi nh­ng chi phÝ cè ®Þnh tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô th× biÕn ®æi ng­îc chiÒu víi khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong qu¶n trÞ kinh doanh, gióp x¸c ®Þnh ®­îc ®iÓm hoµ vèn vµ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh cã tÝnh chiÕn l­îc ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng khèi l­îng tiªu thô vµ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh. d) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®­îc chia thµnh hai lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn mét lao vô, dÞch vô nµo ®ã vµ cã thÓ tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu phÝ. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh­ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, thùc hiÖn nhiÒu lao vô, dÞch vô vµ kh«ng thÓ ghi trùc tiÕp mµ ph¶i ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng chÞu phÝ theo tiªu thøc phï hîp. 2) Gi¸ thµnh s¶n phÈm: 2.1) Kh¸i niÖm: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh tiªu tèn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt. KÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, doanh nghiÖp thu ®­îc c¸c s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. C¸c s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô nµy ®­îc s¶n xuÊt ra lµ ®Ó tiªu thô víi môc ®Ých thu ®­îc mét kho¶n tiÒn mµ sau khi bï ®¾p c¸c chi phÝ s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®ã doanh nghiÖp vÉn cã l·i. Nh­ vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l­îng s¶n phÈm hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. Hay gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®­îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh­ vËy, gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt l­îng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã cßn lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc bï ®¾p nh÷ng g× mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô vµ lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng, ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ kü thuËt doanh nghiÖp ¸p dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp còng ®­îc ph¶n ¸nh qua chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm : §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ to¸n ho¸ gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Nh­ng cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu sau: a) Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh ®­îc chia lµm ba lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®­îc tiÕn hµnh tr­íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ do bé phËn kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gièng nh­ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®­îc tÝnh to¸n tr­íc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th­íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t­, lao ®éng, tiÒn vèn trong s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®­îc trong kú vµ s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú. Kh¸c víi hai lo¹i gi¸ thµnh trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®­îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - tæ chøc- kü thuËt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n v­ît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. b) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ: Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Gi¸ thµnh c«ng x­ëng): Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®­îc dïng ®Ó ghi sæ cho s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm còng lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh toµn bé (Gi¸ thµnh tiªu thô): Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®· ®­îc tiªu thô. ChØ khi nµo s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®­îc tiªu thô th× míi x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh l·i tr­íc thuÕ lîi tøc cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®­îc kÕt qu¶ kinh doanh (l·i, lç) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. 3) Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ hai kh¸i niÖm ®ång nhÊt nhau, nh­ng chóng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chóng lµ hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. VÒ chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm gièng nhau, tøc lµ ®Òu tiªu hao yÕu tè lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, sù tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng tùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹ hay t¨ng. Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng mÆt kh¸c nhau: - VÒ mÆt ph¹m vi: Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n víi mét thêi kú nhÊt ®inh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i g¾n víi khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú. - VÒ mÆt l­îng: Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh, s¶n phÈm dë dang vµ s¶n phÈm háng mµ kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh ë kú tr­íc vµ chi phÝ ch­a ph¸t sinh ë kú nµy, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n phÈm hoµn thµnh, nã chøa c¶ mét phÇn chi phÝ s¶n xuÊt kú tr­íc chuyÓn sang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú) mµ kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Ngoµi ra gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn cã thÓ bao gåm mét phÇn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh ®­îc ph©n bæ vµo kú nµy (chi phÝ tr¶ tr­íc) hoÆc mét phÇn chi phÝ sÏ ph¸t sinh ë c¸c kú sau nh­ng ®· ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú nµy (chi phÝ ph¶i tr¶). II) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : 1) §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó thùc hiÖn ®­îc môc tiªu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong khi ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i, cã thÓ ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, dïng ®Ó s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau. Do ®ã, ®Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch tãan chi phÝ s¶n xuÊt th× c«ng viÖc ®Çu tiªn lµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ tho¶ m·n yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra. Khi x¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau: - TÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ ®ang ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - N¬i ph¸t sinh chi phÝ. - Tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n vµ yªu cÇu qu¶n lý cña ®¬n vÞ. Tõ nh÷ng c¨n cø trªn, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ: - S¶n phÈm hay bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm - Ph©n x­ëng, bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt hoÆc toµn doanh nghiÖp - §¬n ®Æt hµng - Giai ®o¹n, b­íc c«ng nghÖ hay toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ Trªn c¬ së ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n lùa chän ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp. C¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt th­êng ®­îc sö dông lµ: - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ hay theo ph©n x­ëng. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng - mçi ®¬n ®Æt hµng lµ mét ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo giai ®o¹n c«ng nghÖ. Mçi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chØ thÝch øng víi mét lo¹i ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nªn tªn gäi cña c¸c ph­¬ng ph¸p nµy lµ biÓu hiÖn ®èi t­îng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ. 2) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : 2.1) H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp a) Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: Ø Kh¸i niÖm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, ... ®­îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, ...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t­îng ®ã. Trong tr­êng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®­îc th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ th­êng ®­îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l­îng, theo sè l­îng s¶n phÈm,... vµ ph©n bæ theo c«ng thøc sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng = Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ x Tû lÖ (hay hÖ sè) ph©n bæ Trong ®ã: Tû lÖ (hay hÖ sè) ph©n bæ = Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t­îng Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng ØTµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621- "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp". Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. Néi dung cña TK 621 nh­ sau: - Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. - Bªn Cã: + Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt + KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp. TK621 cuèi kú kh«ng cã sè d­. TK151,152,331, 111,112,411,311,... TK621 TK154 ØPh­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: TK152 VËt liÖu dïng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm, tiÕn hµnh lao vô, dÞch vô KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho hay chuyÓn kú sau TK1331 VAT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) S¬ ®å 1.1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn b) H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ kh«ng theo dâi sù biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu mét c¸ch th­êng xuyªn liªn tôc mµ cuèi kú míi thùc hiÖn kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña hµng tån kho. Tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú = Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån ®Çu kú + Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu nhËp trong kú - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån cuèi kú §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n còng sö dông TK621 - "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp", nh­ng c¸c chi phÝ ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n nµy kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu mµ ®­îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®­îc gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho vµ ®ang ®i ®­êng. Do ®ã, kÕt cÊu cña TK621 trong tr­êng hîp nµy lµ: - Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. - Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô TK621 cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc më theo tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. ØPh­¬ng ph¸p h¹ch to¸n : TK111,112, 331,311,411,... TK611 TK621 TK631 TK151,152 Gi¸ trÞ vËt liÖu t¨ng trong kú Gi¸ trÞ vËt liÖu dïng chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn dÞchvô KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Gi¸ trÞ vËt liÖu ch­a dïng VAT ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) TK1331 KÕt chuyÓn gi¸ trÞ vËt liÖu ch­a dïng ®Çu kú S¬ ®å1. 2: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 2.2) H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: a) Kh¸i niÖm: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô, bao gåm: tiÒn l­¬ng chÝnh, tiÒn l­¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th­êng ®­îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Tuy nhiªn còng cã tr­êng hîp chi phÝ nµy kh«ng thÓ h¹ch to¸n ®­îc. Trong tr­êng hîp ®ã cÇn tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ liªn quan theo mét trong nh÷ng tiªu thøc sau: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch), giê c«ng ®Þnh møc (hoÆc thùc tÕ), khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. b) Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK622 - " Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ". Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. TK622 cã kÕt cÊu nh­ sau: - Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh. - Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK334 TK335 TK338 TK622 TK154 TK631 TiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiªp s¶n xuÊt TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng phÐp vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng trÝch tr­íc kh¸c C¸c kho¶n ®ãng gãp theo tû lÖ víi tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (Theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn) KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (Theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) c) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: S¬ ®å1. 3: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 2.3) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: a) Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng (tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng nh­ qu¶n ®èc, phã qu¶n ®èc, ...), chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng cho ph©n x­ëng, chi phÝ c«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu ._.hao TSC§ dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt chung kh¸c b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm, tõng ph©n x­ëng ph¸t sinh chi phÝ. NÕu ph©n x­ëng s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm hay thùc hiÖn nhiÒu lao vô, dÞch vô th× ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®ã cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nµy cho tõng ®èi t­îng theo tiªu thøc phï hîp (theo ®Þnh møc, theo tiÒn l­¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thùc tÕ, theo sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ). C¸ch thøc ph©n bæ nh­ sau: اèi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi, kÕ to¸n sÏ ph©n bæ hÕt cho l­îng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh Ø §èi víi ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung, trong tr­êng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt cao h¬n møc c«ng suÊt b×nh th­êng (møc c«ng suÊt b×nh th­êng lµ møc s¶n phÈm ®¹t ®­îc ë trung b×nh trong ®iÒu kiÖn b×nh th­êng) th× ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc ph©n bæ hÕt cho sè s¶n phÈm s¶n xuÊt. l Tr­êng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra nhá h¬n møc c«ng suÊt b×nh th­êng th× phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ph©n bæ theo c«ng suÊt b×nh th­êng, trong ®ã, sè ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho l­îng s¶n phÈm chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ so víi møc b×nh th­êng ®­îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng tiªu thô (cßn gäi lµ ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ). b) Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông TK627 - "Chi phÝ s¶n xuÊt chung ", më chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. Bªn c¹nh ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt chung cßn ®­îc chi tiÕt theo ®Þnh phÝ (gåm nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, kh«ng thay ®æi theo sè l­îng s¶n phÈm hoµn thµnh). TK 627 cã kÕt cÊu: - Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú - Bªn Cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung + KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung . TK627 cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n. Ngoµi ra, tuú vµo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh, TK627 cã thÓ më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ. c) Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n: TK111,112,152,... TK331,111,112 TK334,338 TK154 TK632 TK331 TK214 TK242,335 TK152,153 Chi phÝ theo dù to¸n Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng Chi phÝ vËt liÖu, dông cô Chi phÝ khÊu hao TSC§ C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau mua ngoµi ph¶i tr¶ hay ®· tr¶ ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ (nÕu cã) KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh (kh«ng ph©n bæ) vµo gi¸ vèn Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ (theo ph­¬ng ph¸p KK§K) Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ (theo ph­¬ng ph¸p KKTX) C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung TK631 TK627 S¬ ®å1. 4: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung III) h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: 1) Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: C¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®­îc h¹ch to¸n riªng sÏ ®­îc kÕt chuyÓn ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tuú thuéc vµo ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ¸p dông t¹i ®¬n vÞ lµ ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú mµ kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n kh¸c nhau ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 1.1) §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kÓ trªn cuèi cïng ®­îc tæng hîp vµo bªn Nî TK154 - "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt cho tõng hîp ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ. KÕt cÊu cña TK154: - Bªn Nî: Tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. - Bªn Cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm. + Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. - D­ Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang, ch­a hoµn thµnh. Qu¸ tr×nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: TK621 TK154 TK622 TK627 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tiªu thô th¼ng Göi b¸n TK632 TK157 TK155,152 NhËp kho vËt t­, s¶n phÈm C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt TK152,111,... D§K:xxx Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh DCK:xxx S¬ ®å 1.5: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n phÈm (kª khai th­êng xuyªn) §èi víi tr­êng hîp s¶n xuÊt - kinh doanh phô phôc vô cho c¸c ®èi t­îng, kÕ to¸n ghi theo gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô phôc vô. 1.2) §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: KÕ to¸n sö dông TK631 - "Gi¸ thµnh s¶n xuÊt" ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi kho¶n nµy còng ®­îc chi tiÕt theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ t­¬ng tù nh­ TK154. T¹i c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, TK154 - "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt cña nh÷ng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. KÕt cÊu cña TK631: - Bªn Nî: Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú liªn quan tíi chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. - Bªn Cã: + KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. + Tæng gi¸ th¸nh¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. +Gi¸ trÞ thu håi b»ng tiÒn hoÆc ph¶i thu ghi gi¶m chi phÝ tõ s¶n xuÊt. TK631 cuèi kú kh«ng cã sè d­. Qu¸ tr×nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau: Gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô dë dang cuèikú C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m chi phÝ (nÕu cã) Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh nhËp kho, göi b¸n hay tiªu thô trùc tiÕp TK632 TK111,112,138,... TK154 KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô dë dang ®Çu kú KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung PhÇn gi¸ vèn s¶n phÈm tiªu thô bÞ tr¶ l¹i nhËp kho hoÆc göi t¹i kho ng­êi mua TK632 TK627 TK631 TK622 TK621 S¬ ®å 1.6: S¬ ®å h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 2) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang: S¶n phÈm dë dang lµ nh÷ng s¶n phÈm ch­a kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn, cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. Vµ ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang th× cuèi kú kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ møc ®é hoµn thµnh cña chóng råi vËn dông ph­¬ng tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang phï hîp ®Ó tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Tuú theo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt cña s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang sau: ØX¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, toµn bé chi phÝ chÕ biÕn ®­îc tÝnh hÕt cho thµnh phÈm. Do vËy, trong gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh mµ th«i. Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh n»m trong s¶n phÈm dë dang = Sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú x Toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh xuÊt dïng Sè l­îng thµnh phÈm + Sè l­îng s¶n phÈm dë dang Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp mµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh chiÕm tû träng lín trong tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ø X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo s¶n l­îng ­íc tÝnh t­¬ng ®­¬ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, c¸c s¶n phÈm dë dang ®­îc quy ®æi vÒ s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng dùa vµo møc ®é hoµn thµnh vµ sè l­îng s¶n phÈm dë dang.Tiªu chuÈn quy ®æi th­êng dùa vµo giê c«ng hoÆc tiÒn l­¬ng ®Þnh møc. Ph­¬ng ph¸p nµy chØ nªn ¸p dông ®Ó tÝnh chi phÝ chÕ biÕn, cßn c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh ph¶i x¸c ®Þnh theo sè thùc tÕ ®· dïng ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c. Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh n»m trong s¶n phÈm dë dang = Sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú (kh«ng quy ®æi) x Toµn bé gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh xuÊt dïng Sè l­îng thµnh phÈm + Sè l­îng s¶n phÈm dë dang kh«ng quy ®æi Chi phÝ chÕ biÕn n»m trong s¶n phÈm dë dang (theo tõng lo¹i) = Sè l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú quy ®æi ra thµnh phÈm x Tæng chi phÝ chÕ biÕn tõng lo¹i Sè l­îng thµnh phÈm + Sè l­îng s¶n phÈm dë dang quy ®æi ra thµnh phÈm Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ®­îc ¸p ông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm cã tû träng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng lín l¾m, khèi l­îng s¶n phÈm dë dang nhiÒu vµ biÕn ®éng so víi ®Çu kú. ØX¸c ®inh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo 50% chi phÝ chÕ biÕn: Chi hÝ chÕ biÕn bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu phô, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. vÒ c¬ b¶n, ph­¬ng ph¸p nµy gièng ph­¬ng ph¸p ­íc tÝnh theo s¶n l­îng t­¬ng ®­¬ng, chØ kh¸c ë chç møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm tÝnhh theo quy ­íc lµ 50% so víi thµnh phÈm. Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ch­a hoµn thµnh = Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh n»m trong s¶n phÈm dë dang + 50% chi phÝ chÕ biÕn Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm cã chi phÝ chÕ biÕn chiÕm tû träng thÊp trong tæng chi phÝ. ØX¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc theo chi phÝ trùc tiÕp: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, trong tæng gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc chi phÝ trùc tiÕp (nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng trùc tiÕp) mµ kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ kh¸c. Ø X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang thep chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch: C¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu hao (hoÆc chi phÝ kª ho¹ch) cho c¸c kh©u, c¸c b­íc, c¸c c«ng viÖc trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. Ph­¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm ®­îc x©y dùng ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt. Ngoµi nh÷ng ph­¬ng ph¸p trªn, trong thùc tÕ ng­êi ta cßn ¸p dông c¸c ph­¬ng ph¸p kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang nh­ ph­¬ng ph¸p thèng kª kinh nghiÖm, ph­¬ng ph¸p tÝnh theo chi phÝ vËt liÖu chÝnhh vµ vËt liÖu phô n»m trong s¶n phÈm dë dang v.v... IV) TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1) §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp m×nh, tÝnh chÊt s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm, tr×nh ®é h¹ch to¸n kÕ to¸n vµ qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cho phï hîp. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo h×nh thøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× tõng lo¹i s¶n phÈm lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Ngoµi ra, viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cßn tuú thuéc vµo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ®ang ¸p dông. NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu liªn tôc th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n s¶n xuÊt cuèi cïng, còng cã thÓ lµ b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt. NÕu quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p theo kiÓu song song th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm ®­îc l¾p r¸p hoµn chØnh hoÆc lµ tõng chi tiÕt, bé phËn s¶n phÈm hoµn thµnh. §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh ph¶i lµ ®¬n vÞ tÝnh ®­îc thõa nhËn phæ biÕn trong nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt lý ho¸ cña s¶n phÈm. Trªn c¬ së ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ®· ®­îc x¸c ®Þnh, c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chu kú s¶n xuÊt cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp nh»m cung cÊp sè liÖu vÒ gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch kÞp thêi. Th«ng th­êng, nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt víi khèi l­îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n vµ xen kÏ liªn tôc th× kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp lµ hµng th¸ng vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ ®­îc x¸c ®Þnh vµo cuèi mçi th¸ng. Víi nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hoÆc hµng lo¹t theo tõng ®¬n ®Æt hµng , chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm dµi th× kú tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ hµng quý hoÆc vµo thêi ®iÓm mµ lo¹t s¶n phÈm hay ®¬n ®Æt hµng ®ã hoµn thµnh. Kú tÝnh gi¸ thµnh cßn cã thÓ lµ hµng n¨m. 2) C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Tuú theo ®Æc ®iÓm cña m×nh mµ mçi doanh nghiÖp tù lùa chän mét ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ sao cho phï hîp vµ cã hiÖu qu¶ nhÊt. Trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc tËp hîp theo c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kÕ to¸n cã thÓ tiÕn hµnh tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: ØPh­¬ng ph¸p trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy trùc tiÕp chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng ®èi t­îng ph¸t sinh trong kú céng víi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú( chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú) cña ®èi t­îng ®ã trõ ®i gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ( chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú) cña cïng ®èi t­îng. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Chi phÝ dë dang cuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, trong quy tr×nh c«ng nghÖ chØ s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, sè l­îng s¶n phÈm dë dang kh«ng cã hoÆc kh«ng ®¸ng kÓ, khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra rÊt lín. Ch¼ng h¹n nh­ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®iÖn, n­íc, ... §óng nh­ tªn gäi cña nã, ph­¬ng ph¸p nµy gióp cho c«ng viÖc tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ lµm. Tuy nhiªn, khi ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng trïng víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th× kh«ng thÓ ¸p dông ph­¬ng ph¸p nµy. ØPh­¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm hoµn thµnh trong quy tr×nh c«ng nghÖ bao gåm nhiÒu chi tiÕt, bé phËn cÊu thµnh vµ tõng chi tiÕt, bé phËn nµy ®­îc s¶n xuÊt ra ë tõng ph©n x­ëng kh¸c nhau råi cuèi cïng chóng ®­îc l¾p r¸p thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh. §ã lµ c¸c doanh nghiÖp chÕ t¹o c¬ khÝ, doanh nghiÖp ®ãng tµu, s¶n xuÊt « t«, doanh nghiÖp may mÆc,... Trong doanh nghiÖp nµy, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng chi tiÕt, bé phËn cÊu thµnh, cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh. Nh­ vËy, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ kh«ng phï hîp nhau. Do ®ã, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th× tr­íc hÕt ph¶i tÝnh gi¸ thµnh cña tõng chi tiÕt, bé phËn; sau ®ã tËp hîp gi¸ thµnh cña tõng chi tiÕt, bé phËn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn chØnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Tæng gi¸ thµnh chi tiÕt i Ø Ph­¬ng ph¸p hÖ sè: Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong quy tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®Çu vµo nh­ nhau (nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ) nh­ng l¹i s¶n xuÊt ra nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau vÒ chÊt l­îng, vÒ cì sè, vÒ quy c¸ch mµ ngay tõ ®Çu kh«ng thÓ h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ cho tõng s¶n phÈm ®­îc. VÝ dô nh­ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ho¸ chÊt, d­îc phÈm, ®å nhùa, may mÆc, giÇy,... §èi víi doanh nghiÖp nµy, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ hay ph©n x­ëng, cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh trong tõng ph©n x­ëng. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi ®Ó quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n phÈm gèc, råi tõ ®ã dùa vµo tæng chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm: Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc = Tæng gi¸ thµnh cña tÊt c¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm Tæng sè s¶n phÈm gèc (kÓ c¶ quy ®æi) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm tõng lo¹i = Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm gèc x HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm tõng lo¹i Q0 = Trong ®ã: -Q0: Tæng sè s¶n phÈm gèc ®· quy ®æi -Qi:Sè l­îng s¶n phÈm i (i=1,n) -Hi:HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm i (i=1,n). Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm = Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú + Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ø Ph­¬ng ph¸p tû lÖ: Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông c¸c yÕu tå ®Çu vµo nh­ nhau (nguyªn vËt liÖu, lao ®éng, m¸t mãc thiÕt bÞ) nh­ng l¹i s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau nh­ng kh«ng thÓ quy ®æi vÒ s¶n phÈm tiªu chuÈn bëi v× gi¸ trÞ sö dông cña tõng s¶n phÈm nµy kh¸c nhau. §ång thêi ngay tõ ®Çu kh«ng thÓ h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng lo¹i s¶n phÈm. §èi víi doanh nghiÖp nµy, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph©n x­ëng hoÆc ®i¹ ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Trong khi ®ã, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm tõng lo¹i. Theo ph­¬ng ph¸p nµy, tr­íc khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho tõng lo¹i s¶n phÈm. Cuèi kú, c¨n cø vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt hoµn thµnh ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. Tû lÖ gi¸ thµnh = Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm x 100 Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm Dùa vµo tû lÖ gi¸ thµnh ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña tõng lo¹i s¶n phÈm. Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ tõng lo¹i s¶n phÈm = Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch tõng lo¹i s¶n phÈm x Tû lÖ gi¸ thµnh ØPh­¬ng ph¸p lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ trong cïng mét quy tr×nh c«ng nghÖ, s¶n xuÊt ra hai lo¹i s¶n phÈm: s¶n phÈm chÝnh lµ nhiÖm vô kinh doanh cña doanh nghiÖp vµ s¶n phÈm phô kh«ng ph¶i lµ nhiÖm vô kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp nµy cã ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph©n x­ëng hay ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ hoÆc toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ, cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ chØ lµ s¶n phÈm chÝnh. Do ®ã, muèn tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh th× ph¶i lo¹i trõ gi¸ trÞ s¶n phÈm phô. Gi¸ trÞ s¶n phÈm phô cã thÓ tÝnh theo gi¸ ­íc tÝnh kh«ng ®iÒu chØnh (®¬n gi¶n nh­ng kh«ng chÝnh x¸c), còng cã thÓ tÝnh theo gi¸ thùc tÕ b¸n trªn thÞ tr­êng (chÝnh x¸c nh­ng phøc t¹p). ØPh­¬ng ph¸p liªn hîp Lµ ph­¬ng ph¸p ¸p dông trong nh÷ng doanh nghiÖp cã tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ vµ tÝnh chÊt s¶n phÈm lµm ra ®ßi hái viÖc tÝnh gi¸ thµnh ph¶i kÕt hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p kh¸c nhau nh­ c¸c doanh nghiÖp ho¸ chÊt, dÖt kim, ®ãng giÇy,... Trªn thùc tÕ, kÕ to¸n cã thÓ kÕt hîp c¸c ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp víi tæng céng chi phÝ, tæng céng chi phÝ víi tû lÖ,... Ø TÝnh gi¸ theo ®¬n ®Æt hµng Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm theo c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch hµng. §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp nµy, kÕ to¸n tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh theo ®¬n ®Æt hµng ®ã. Khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan tíi ®¬n ®Æt hµng nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã, cßn chi phÝ s¶n xuÊt chung do liªn quan ®Õn nhiÒu ®¬n ®Æt hµng mµ ngay tõ ®Çu kh«ng thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®¬n ®Æt hµng th× ph¶i tËp hîp riªng trªn TK627. Cuèi kú, kÕ to¸n ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiªu thøc thÝch hîp. Cuèi kú h¹ch to¸n, nÕu ®¬n ®Æt hµng ch­a hoµn thµnh th× ch­a tÝnh gi¸ thµnh vµ do ®ã, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®­îc lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuãi kú. NÕu ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh th× ®¬n ®Æt hµng ®ã míi ®­îc tÝnh gi¸ thµnh. Tæng gi¸ thµnh ®¬n ®Æt hµng = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trongkú Ø TÝnh gi¸ thµnh theo giai ®o¹n c«ng nghÖ (ph©n b­íc) Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp mµ s¶n phÈm hoµn thµnh ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n chÕ biÕn trong quy tr×nh c«ng nghÖ, mçi giai ®o¹n chÕ biÕn cßn gäi lµ mét b­íc chÕ biÕn vµ cuèi cïng t¹o ra s¶n phÈm hoµn thµnh. ë nh÷ng doanh nghiÖp nµy, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ lµ tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ hoÆc tõng ph©n x­ëng trong quy tr×nh c«ng nghÖ, cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ b¸n thµnh phÈm trong tõng giai ®o¹n, còng cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n cuèi cïng tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Ph­¬ng ph¸p nµy ®­îc chia thµnh hai ph­¬ng ¸n: ¨ TÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc theo ph­¬ng ¸n cã tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong tr­êng hîp c¸c b¸n thµnhh phÈm trong tõng giai ®o¹n chÕ biÕn cã gi¸ trÞ sö dông ®éc lËp, cã thÓ nh¹p kho hoÆc ®em b¸n, t¨ng c­êng c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé cña tõng b¸n thµnh phÈm. C¸ch tÝnh nh­ sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh + Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 1 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang b­íc 1 = Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm b­íc 1 Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm b­íc 1 + Chi hÝ chÕ biÕn b­íc 2 - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang b­íc 2 = Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm b­íc 2 ... Gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm b­íc (n-1) + Chi phÝ chÕ biÕn b­íc n - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang b­íc n = Tæng gi¸ thµnh thµnh phÈm ¨TÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ¸n ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm Trong nh÷ng doanh nghiÖp mµ yªu cÇu h¹ch to¸n kinh tÕ néi bé kh«ng cao hoÆc b¸n thµnh phÈm chÕ biÕn ë tõng b­íc kh«ng b¸n ra ngoµi th× chi phÝ ph¸t sinh trong giai ®o¹n c«ng nghÖ ®­îc tÝnh nhËp vµo gi¸ thµnh thµnh phÈm mét c¸ch ®ång thêi song song. C¸ch tÝnh nh­ sau: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh = Chi phÝ nguyªn vËt liÖu tÝnh vµo thµh phÈm + Chi phÝ chÕ biÕn b­íc 1 tÝnh vµo thµnh phÈm + ... + Chi phÝ chÕ biÕn b­íc n tÝnh vµo thµnh phÈm Ngoµi nh÷ng ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ®· tr×nh bµy ë trªn cßn mét sè ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh kh¸c nh­: TÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc, ph­¬ng ph¸p ®¹i sè, ph­¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh ban ®Çu, ph­¬ng ph¸p ph©n bæ lÉn nhau theo gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. V) C¸c h×nh thøc sæ kÕ tãan ¸p dông trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh c¸c doanh nghiÖp ®­îc lùa chän ¸p dông mét trong bèn h×nh thøc sæ kÕ to¸n sau: - H×nh thøc NhËt ký- Sæ c¸i - H×nh thøc NhËt ký chung - H×nh thøc Chøng tõ ghi sæ - H×nh thøc NhËt ký chøng tõ ViÖc vËn dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n nµo lµ tuú thuéc nµo ®Æc ®iÓm cô thÓ cña tõng doanh nghiÖp, ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu qu¶n lý, tr×nh ®é nghiÖp vô cña nh©n viªn kÕ to¸n còng nh­ ®iÒu kiÖn trang bÞ kü thuËt tÝnhh to¸n cña doanh nghiÖp. H×nh thøc NhËt ký chøng tõ: ØKh¸i niÖm: H×nh thøc sæ kÕ to¸n NhËt ký chøng tõ lµ h×nh thøc tËp hîp vµ hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh theo bªn Cã cña tµi kho¶n, kÕt hîp víi viÖc ph©n tÝch c¸c nghiÖp vô ®ã theo bªn Nî cña tµi kho¶n ®èi øng. §«ng thêi viÖc ghi chÐp kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a ghi theo thêi gian víi hÖ thèng ho¸ c¸c nghiÖp vô theo néi dung kinh tÕ, gi÷a h¹ch to¸n tæng hîp víi h¹ch to¸n chi tiÕt trªn c¬ së c¸c mÉu sæ s¸ch in s½n, thuËn lîi cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh va rót ra c¸c chØ tiªu kinh tÕ tµi chÝnh. اiÒu kiÖn vËn dông: Sæ NhËt ký chøng tõ chØ ¸p dông trong nh÷ng ®¬n vÞ cã quy m« lín, lo¹i h×nh kinh doanh phøc t¹p, cã tr×nh ®é qu¶n lý vµ tr×nh ®é kÕ to¸n cao. Do tÝnh chÊt phong phó vÒ chñng lo¹i sæ nªn chØ thÝch hîp víi nh÷ng ®¬n vÞ cã kh¶ n¨ng chuyªn m«n ho¸ lao ®éng kÕ to¸n vµ ®iÒu kiÖn lao ®éng kÕ to¸n thñ c«ng. ØTr×nh tù ghi sæ: Chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ B¶ng kª sè 4 B¶ng kª sè 6 B¶ng kª sè 5 ThÎ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm NhËt ký chøng tõ sè 7 Sæ C¸i TK621,622,627,154(631) B¸o c¸o kÕ to¸n S¬ ®å 1.7: S¬ ®å tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc NhËt ký chøng tõ Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu phÇn II thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty « t« xe m¸y hµ b¾c I) Tæng quan vÒ c«ng ty « t« xe m¸y hµ b¾c: 1) Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c: C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 1124/1999/Q§ - TTg ngµy 20/9/1999 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ. C«ng ty cã v¨n phßng giao dÞch ®Æt t¹i T©n LËp-§×nh B¶n- thµnh phè B¾c Ninh – TØnh B¾c Ninh. C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾clµ mét c«ng ty cã t­ c¸ch ph¸p nh©n ®éc lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt Nhµ n­íc, c«ng ty lµ mét ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp cã con dÊu riªng vµ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c cã mét lÞch sö vÎ vang vµ truyÒn thèng h¬n 40 n¨m x©y dùng vµ ph¸t triÓn. Tõ XÝ nghiÖp c«ng t­ hîp doanh vËn t¶i « t« Hµ B¾c ra ®êi ngµy 20/04/1960 theo quyÕt ®Þnh cña Uû ban Hµnh chÝnh, trªn c¸c tuyÕn ®­êng tõ B¾c vµo Nam, ë ®©u còng in dÊu b¸nh xe cña c«ng ty tham gia vËn chuyÓn hµng ngµn tÊn l­¬ng thùc, thùc phÈm,. §Êt n­íc thèng nhÊt, trong hoµn c¶nh kh¾c phôc khã kh¨n do chiÕn tranh ®Ó l¹i, víi ph­¬ng tiÖn cò xong c«ng ty ®· chñ ®éng chuyÓn m« h×nh tõ s¶n xuÊt kinh doanh tõ phôc vô chiÕn ®Êu sang phôc vô s¶n xuÊt n©ng cao ®êi sèng nh©n d©n. N¨m 1976, Nhµ n­íc s¸p nhËp hai tØnh B¾c Ninh vµ B¾c Giang. Theo ®ã, ngµnh vËn t¶i « t« còng ®­îc s¸p nhËp vµ c«ng ty trë thµnh XÝ nghiÖp liªn hiÖp vËn t¶i « t« B¾c Giang XÝ nghiÖp ®­îc tæ chøc l¹i tõ ba xÝ nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp tr­íc ®©y, ®ã lµ: - XÝ nghiÖp vËn t¶i « t« B¾c Ninh - XÝ nghiÖp vËn t¶i « t« B¾c Giang - XÝ nghiÖp söa ch÷a « t« 2/9 Vµ ho¹t ®éng theo tæ chøc míi tõ ngµy 01/01/1978. Tõ n¨m 1978 ®Õn n¨m 1985, xÝ nghiÖp vÉn lu«n n¨ng ®éng s¸ng t¹o ®Ó dÇn dÇn tõng b­íc n©ng cao chÊt l­îng qu¶n lý, ®Èy m¹nh s¶n xuÊt. Do ®ã, t¸m n¨m liÒn xÝ nghiÖp lu«n lµ ®¬n vÞ thùc hiÖn suÊt s¾c c¸c nhiÖm vô chÝnh trÞ vµ hoµn thµnh toµn diÖn kÕ ho¹ch Nhµ n­íc giao. N¨m 1992, tØnh B¾c Ninh ®­îc t¸ch ra lµm hai tØnh B¾c ninh vµ B¾c Giang do ®ã xÝ nghiÖp ®­îc thµnh lËp theo quyÕt ®Þnh sè 592/Q§ - UB ngµy 02/12/1992 cña Uû ban nh©n d©n tØnh Nam Hµ víi tªn gäi lµ XÝ nghiÖp liªn hiÖp vËn t¶i « t« Hµ B¾c . N¨m 1997, tØnh B¾c Ninh ®­îc t¸ch thµnh hai tØnh: Nam §Þnh vµ Hµ Nam. Nhê vËy, tªn xÝ nghiÖp ®­îc ®æi thµnh XÝ nghiÖp liªn hiÖp vËn t¶i « t« Nam §Þnh. N¨m 1999, c¨n cø quyÕt ®Þnh sè 1124/1999/Q§ - TTg ngµy 03/12/1999 cña Thñ t­íng chÝnh phñ vÒ viÖc phª duyÖt ph­¬ng ¸n cæ phÇn ho¸ vµ quyÕt ®Þnh chuyÓn xÝ nghiÖp liªn hiÖp vËn t¶i « t« Nam §Þnh thµnh c«ng ty cæ phÇn vËn t¶i « t« Nam §Þnh, c«ng ty cæ phÇn vËn t¶i « t« Nam §Þnh ra ®êi. S¸ng lËp viªn cña c«ng ty lµ Nhµ n­íc. C«ng ty ®­îc cÊp giÊy chøng nhËn ®¨ng ký kinh doanh sè 056631 ngµy 29/12/1999 cña Së kÕ ho¹ch ®Çu t­ tØnh Nam §Þnh. Sau hai n¨m cæ phÇn ho¸, c«ng ty ®· ®øng v÷ng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, s¶n xuÊt kinh doanh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn, ®Æc biÖt c¸c chØ tiªu doanh thu, nép ng©n s¸ch, thu nhËp b×nh qu©n ng­êi lao ®éng t¨ng gÊp ®«i so víi tr­íc khi cæ phÇn ho¸, ý thøc chÊp hµnh néi quy, quy chÕ cu¶ c¸n bé c«ng nh©n viªn n©ng lªn râ rÖt. Cã thÓ nãi, qua nhiÒu n¨m chia t¸ch, s¸p nhËp, mÆc dï cã sù thay ®æi trong qu¶n lý ®iÒu hµnh còng nh­ trong s¶n xuÊt kinh doanh nh­ng kh«ng v× thÕ mµ c«ng ty lµm ¨n kh«ng cã hiÖu qu¶, mµ ng­îc l¹i c«ng ty ngµy cµng ph¸t huy cã hiÖu qu¶ viÖc sö dông vèn, ®­a c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng ph¸t triÓn æn ®Þnh, ®ãng míi vµ söa ch÷a thµnh nh÷ng xe cã chÊt l­îng cao ®¶m b¶o nhu cÇu ®i l¹i cña nh©n d©n. HiÖn nay, ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu cña c«ng ty lµ: - Kinh doanh vËn t¶i hµnh kh¸ch, hµng ho¸. - Kinh doanh ho¹t ®éng dÞch vô bÕn b·i - Kinh doanh ®ãng míi, söa ch÷a vµ b¶o d­ìng c¸c ph­¬ng tiÖn vËn t¶i ®­êng bé - Kinh doanh vËt t­, phô tïng vµ x¨ng dÇu phôc vô cho c«ng t¸c b¶o d­ìng söa ch÷a « t« vµ vËn t¶i - §µo t¹o vµ n©ng cÊp bËc c«ng nh©n c¬ khÝ vµ l¸i xe Víi ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ kinh doanh chñ yÕu nh­ trªn, c«ng ty cæ phÇn vËn t¶i « t« Nam §Þnh võa lµ ®¬n vÞ s¶n xuÊt võa lµ ®¬n vÞ kinh doanh dÞch vô vËn t¶i, cho nªn s¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty lµ: -Ng­êi vËn chuyÓn ( Ng­êi ) -TÊn hµng lu©n chuyÓn ( TÊn- Km ) -Ng­êi lu©n chuyÓn ( Ng­êi- Km ) -Sè vá xe ®ãng míi ( C¸i ) -TÊn hµng vËn chuyÓn ( TÊn ) -Sè xe söa ch÷a ( C¸i ) V× lµ ®¬n vÞ kinh doanh vËn t¶i nªn c«ng ty cã ph¹m vi ho¹t ®éng trong vµ ngoµi tØnh, trªn ph¹m vi c¶ n­íc vµ c¸c n­íc l¸ng giÒng theo hiÖp ®Þnh ký kÕt ®ang ¸p dông gi÷a hai n­íc. Víi chøc n¨ng vµ nhiÖm vô kÓ trªn, trong nh÷ng n¨m võa qua c«ng ty ®· ®¹t ®­îc nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ trong viÖc t×m kiÕm kh¸ch hµng. Tuy nhiªn do ph¶i c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c ®¬n vÞ kh¸c trong cïng lÜnh vùc nªn c«ng ty ®· gÆp nhiÒu khã kh¨n. Tuy ®· cã cè g¾ng nhiÒu nh­ng do thÝch nghi vµ hoµ nhËp ch­a tèt víi c¬ chÕ míi cña c«ng ty céng víi nh÷ng t¸c ®éng kh¸ch quan cho nªn hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c«ng ty ®¹t ®­îc vÉn cßn ch­a ®Òu nhau gi÷a khèi c«ng nghiÖp vµ khèi vËn t¶i. Tuy vËy c«ng ty b»ng nhiÒu kinh nghiÖm vµ cè g¾ng nªn còng ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc chç ®øng cña m×nh trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ ngµy cµng lµm ¨n cã l·i. 2)Tæ chøc kinh doanh vµ qu¶n lý vËn t¶i t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 2.1) Tæ chøc hÖ thèng kinh doanh ë c«ng ty « t« Hµ B¾c C«ng ty « t« Hµ B¾clµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. C«ng ty thùc hiÖn chØ ®¹o tËp trung thèng nhÊt tõ c«ng ty ®Õn c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc nh»m ®¶m b¶o ph¸t huy tÝnh n¨ng ®éng, s¸ng t¹o, phèi hîp nhÞp nhµng c¸c ho¹t ®éng chung cña c«ng ty ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao. HiÖn nay, c«ng ty cã 6 ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n kinh tÕ trong néi bé c«ng ty, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n theo sù uû quyÒn cña gi¸m ®èc c«ng ty. Ngoµi ra, cßn cã 4 phßng ban trùc thuéc v¨n phßng c«ng ty lµm nhiÖm vô gi¶i quyÕt c¸c c«ng viÖc ph¸t sinh hµng ngµy vµ cßn lµ tham m­u gióp viÖc cho gi¸m ®èc. 2.2) Tæ chøc qu¶n lý ë c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c T¹i c«ng ty, bé m¸y qu¶n lý ®­îc tæ chøc theo kiÓu mét cÊp, cã nghÜa lµ c¸c phßng ban gióp viÖc cho Héi ®ång qu¶n trÞ tøc ban Gi¸m ®èc theo tõng chøc n¨ng, nhiÖm vô cña m×nh ®Ó ban Gi¸m ®èc ra c¸c quyÕt ®Þnh cã lîi cho c«ng ty, ®ång thêi, ban Gi¸m ®èc trùc tiÕp ®øng ra chØ ®¹o s¶n xuÊt. Ta cã thÓ thÊy ®­îc ®iÒu nµy qua s¬ ®å sau: §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng XN b¶o d­ìng « t« §éi xe ca sè 2 Phßng kÕ to¸n tµi vô Phã chñ tÞch H§QT kiªm phã gi¸m ®èc XN bÕn xe §éi xe ca sè 1 Phßng kü thuËt vËt t­ Ban kiÓm so¸t Chñ tÞch H§QT kiªm gi¸m ®èc ®iÒu hµnh Phßng kÕ ho¹ch kinh doanh Phßng tæ chøc lao ®éng tiÒn l­¬ng, hµnh chÝnh §éi xe taxi XN söa ch÷a « t« S¬ ®å 2.1: S¬ ®å chøc bé m¸y qu¶n lý Dùa vµo s¬ ®å nµy, chóng ta cã thÓ thÊy ®­îc chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña tõng bé phËn nh­ sau: Ø §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng: §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng lµ c¬ quan cao nhÊt cña c«ng ty. §¹i héi ®¹i biÓu cæ ®«ng chØ ®­îc coi lµ hîp lÖ khi cã Ýt nhÊt 3/4 ®¹i biÓu tham dù, mçi cæ ®«ng ®¹i diÖn cho 1000 cæ phiÕu. §¹i héi cæ ®«ng cã nhiÖm vô sau: QuyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò tæ chøc n._.h dÞch vô söa ch÷a cña c«ng ty: Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu cÊp b¸ch ®Æt ra cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp nãi chung còng nh­ ®èi víi c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c nãi riªng. Tr­íc nh÷ng h¹n chÕ nªu trªn, viÖc t×m ra ph­¬ng h­íng vµ gi¶i ph¸p cô thÓ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty lµ rÊt cÇn thiÕt. Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng ë c«ng ty em thÊy r»ng nh×n chung c«ng t¸c nµy ®­îc tiÕn hµnh cã nÒn nÕp, ®¶m b¶o thùc hiÖn tu©n thñ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, phï hîp ®Æc ®iÓm tæ chøc kinh doanh cña c«ng ty. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu hoµn thiÖn thªm. Víi t­ c¸ch lµ sinh viªn thùc tËp t¹i c«ng ty, tuy tr×nh ®é vÒ thùc tÕ cßn h¹n chÕ song víi nh÷ng am hiÓu b­íc ®Çu cña m×nh, em xin m¹nh d¹n nªu ra mét vµi kiÕn nghÞ nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty. 1) Hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a: HiÖn nay, ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ söa ch÷a cña c«ng ty lµ toµn bé khèi l­îng c«ng viÖc hoµn thµnh cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ söa ch÷a nh­ hiÖn nay kh«ng cho biÕt chi tiÕt cô thÓ sè chi phÝ ph¸t sinh tong th¸ng cña mét ®èi t­îng cô thÓ nµo. ë c«ng ty ho¹t ®éng söa ch÷a chØ tiÕn hµnh khi cã kh¸ch hµng ®Õn ký hîp ®ång söa ch÷a. Sau khi phßng kÕ ho¹ch th¶o ra gi¸ ®Ó ký kÕt hîp ®ång víi kh¸ch hµng th× c¸c phßng ban chøc n¨ng cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng triÓn khai lËp kÕ ho¹ch s¶n xuÊt giao xuèng cho ph©n x­ëng thùc hiÖn víi tÝnhh chÊt quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng lµ s¶n xuÊt s¶n phÈm cã kÕt cÊu phøc t¹p, c¸c b­íc c«ng nghÖ tiÕn hµnh võa tuÇn tù, võa song song, ®ång thêi c¸c bé phËn kh¸c tiÕn hµnh gia c«ng song song. Víi lo¹i h×nh söa ch÷a ®¬n chiÕc, s¶n phÈm chñ yÕu cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng lµ trung, ®¹i tu c¸c lo¹i xe « t«. Mçi lo¹i xe cã møc ®é h­ háng kh¸c nhau, kú s¶n xuÊt ng¾n hay dµi lµ tïy thuéc vµo møc ®é h­ háng cña tõng chiÕc. Møc ®é hao phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, hao phÝ vÒ tiÒn l­¬ng ®Òu kh¸c nhau cho mçi lo¹i s¶n phÈm. Tõ ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ nh­ v©y, theo em c«ng ty nªn x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ söa ch÷a cho tõng ph©n x­ëng cña XÝ nghiÖp b¶o d­ìng vµ chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng. ViÖc lµm nµy cã thÓ thùc hiÖn ®­îc v× chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ chi phÝ chiÕm tû träng chñ yÕu trong tæng gi¸ thµnh th× trªn c¸c phiÕu xuÊt kho nªn ghi râ xuÊt cho ph©n x­ëng nµo theo hîp ®ång söa ch÷a nµo. Nh­ vËy, khi chi phÝ ph¸t sinh, kÕ to¸n chØ viÖc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ph©n x­ëng vµ chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng. Theo c¸ch x¸c ®Þnh ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®ã, c«ng ty nªn më thªm c¸c tµi kho¶n cÊp bèn t­¬ng øng víi tõng ph©n x­ëng cña tõng ®¬n vÞ trùc thuéc vµ chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng. Nh­ vËy sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc gi¸m s¸t, kiÓm tra chi phÝ ph¸t sinh dÔ dµng h¬n vµ cã thÓ tÝnh ra ®­îc gi¸ thµnh thùc tÕ dÞch vô söa ch÷a ë tõng ph©n x­ëng theo tõng ®¬n ®Æt hµng. 2)Hoµn thiÖn viÖc h¹ch to¸n mét sè kho¶n chi phÝ: a) CÇn h¹ch to¸n l¹i kho¶n trÝch BHYT: ViÖc h¹ch to¸n kho¶n trÝch BHYT nh­ hiÖn nay lµ ch­a phï hîp víi chÕ dé quy ®Þnh. ViÖc h¹ch to¸n nh­ vËy sÏ lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi chung vµ gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a nãi riªng bÊt æn ®Þnh gi÷a c¸c th¸ng. Mçi n¨m sÏ cã hai th¸ng gi¸ thµnh bÞ t¨ng vät do cã kho¶n trÝch BHYT ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng. NÕu cã thÓ, c«ng ty nªn nghiªn cøu xem xÐt ®Ó trÝch BHYT theo tõng th¸ng nh»m æn ®Þnh gi¸ thµnh gi÷a c¸c th¸ng. Cßn nÕu vÉn trÝch nh­ hiÖn nay th× c«ng ty nªn h¹ch to¸n bæ sung thªm c¸c kho¶n chi phÝ theo dù to¸n (Chi phÝ tr¶ tr­íc vµ chi phÝ ph¶i tr¶), cã nh­ vËy míi ®¶m b¶o cho c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt nãi chung, h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a nãi riªng ë c«ng ty ®­îc chÝnh x¸c h¬n. Bªn c¹nh ®ã, kho¶n trÝch BHXH, BHYT cña c«ng ty ch­a ®­îc hîp lý v× trªn thùc tÕ hai kho¶n nµy, c«ng ty trÝch theo tiÒn l­¬ng thùc tÕ cña c«ng nh©n lµm nh­ vËy lµ kh«ng ®óng víi quy ®Þnh v× hai kho¶n nµy ph¶i ®­îc trÝch theo tiÒn l­¬ng c¬ b¶n cña c«ng nh©n. §©y còng lµ vÊn ®Ò c«ng ty cÇn quan t©m ®Ó thùc hiÖn trÝch BHXH, BHYT cho phï hîp víi quy ®Þnh chung. b)§èi víi c¸c kho¶n chi phÝ tiÕp kh¸ch, héi häp ë ph©n x­ëng: Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ tiÕp kh¸ch, héi häp ë c¸c ph©n x­ëng cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng, kÕ to¸n kh«ng tËp hîp vµo TK627 "chi phÝ s¶n xuÊt chung" mµ tËp hîp th¼ng vµo TK642"chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp", kÕ to¸n ghi: Nî TK642 Cã TK111 Thùc tÕ, c¸c kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh ë t¹i c¸c ph©n x­ëng cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. Nh­ vËy ph¶i ®­îc trÝch vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong th¸ng, tøc lµ trong gi¸ thµnh sÏ cã thªm kho¶n chi phÝ nµy. MÆc dï trong th¸ng, kho¶n chi phÝ nµy kh«ng nhiÒu l¾m, song theo em, c«ng ty nªn h¹ch to¸n vµo bªn Nî TK627 nh»m ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc chÝnh x¸c vµ ®¶m b¶o nguyªn t¾c h¹ch to¸n. Khi ®ã, kÕ to¸n ghi: Nî TK627 Cã TK111 c) CÇn tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh riªng cho bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô: T¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô gåm cã: ph©n x­ëng c¬ khÝ chÝnh x¸c, ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ gia c«ng c¬ khÝ, trung t©m dÞch vô. HiÖn nay, bé phËn nµy ®­îc tËp hîp chi phÝ chung víi bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. Theo em, c«ng ty nªn tËp hîp chi phÝ vµ vµ tÝnh gi¸ thµnh riªng cho bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô nµy. Nh­ phÇn trªn ®· tr×nh bµy, trªn c¸c phiÕu xuÊt kho nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô bao giê còng ghi râ xuÊt cho ®¬n vÞ nµo, nÕu theo kiÕn nghÞ nµy th× trªn phiÕu xuÊt kho b©y giê ph¶i ghi thªm dßng dïng cho ph©n x­ëng nµo. Tõ ®ã, hµng th¸ng kÕ to¸n sÏ c¨n cø vµo c¸c phiÕu xuÊt kho tÝnh ra gi¸ thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô xuÊt dïng cho c¸c ph©n x­ëng phô, khi ®ã kÕ to¸n ghi: Nî TK621(XNBD - chi tiÕt ph©n x­ëng phô) Cã TK152, 153 TiÒn l­¬ng, BHXH, KPC§ ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt ë bé phËn nµy, kÕ to¸n ghi: Nî TK622(XNBD - chi tiÕt ph©n x­ëng phô) Cã TK 334, 338 C¸c kho¶n chi phÝ phôc vô cho qu¶n lý chung cña bé phËn nµy kÕ to¸n ghi: Nî TK627(XNBD - chi tiÕt ph©n x­ëng phô) Cã TK111, 152, 153, . . . Cuèi th¸ng, kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh vµo TK154 ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm lao vô s¶n xuÊt kinh doanh phô: Nî TK154(XNBD- chi tiÕt ph©n x­ëng phô) Cã TK621, 622, 627 §øng trªn gãc ®é qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt ®©y lµ vÊn ®Ò c«ng ty cÇn nghiªn cøu ®Ó hoµn thiÖn thªm. Theo em, ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c trong kh©u tÝnh gi¸ thµnh, vÒ l©u dµi c«ng ty nªn theo dâi vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh phô ë tõng ®¬n vÞ trùc thuéc mét c¸ch riªng biÖt. d)H¹ch to¸n l¹i kho¶n mua nguyªn vËt liÖu: T¹i c«ng ty, ngoµi nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu cã trong kho, trong qu¸ tr×nh söa ch÷a, nÕu thiÕu nguyªn vËt liÖu, c¸c ph©n x­ëng söa ch÷a cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng ph¶i tù ®i mua, kho¶n chi phÝ nµy ®­îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ kÕ to¸n ghi sæ theo gi¸ mua thùc tÕ ch­a cã VAT, kÕ to¸n ghi sæ nh­ sau: Nî TK627 Nî TK133 Cã TK111, 112 Nh­ng thùc chÊt, ®ã lµ nh÷ng vËt liÖu dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, do ®ã viÖc h¹ch to¸n nh­ vËy lµ ch­a hîp lý. MÆc dï nh÷ng nguyªn vËt liÖu ®ã mua vÒ kh«ng qua kho mµ ®­a th¼ng xuèng ph©n x­ëng ®Ó söa ch÷a song còng kh«ng thÓ h¹ch to¸n vµo TK627 ®­îc. C«ng ty nªn xem xÐt l¹i vµ ®­a kho¶n chi phÝ nµy vµo TK621 ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c kho¶n môc chi phÝ theo ®óng quy ®Þnh. 3)VÒ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh söa ch÷a t¹i c«ng ty: HiÖn nay, ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i c«ng ty lµ toµn bé dÞch vô söa ch÷a hoµn thµnh trong th¸ng. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a nh­ hiÖn nay, ch­a theo dâi ®­îc cô thÓ gi¸ thµnh cña tõng dÞch vô söa ch÷a (tõng chiÕc « t« söa ch÷a hoµn thµnh). Víi ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ söa ch÷a nh­ hiÖn nay ë xÝ nghiÖp b¶o d­ìng c«ng ty nªn x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng hoÆc hîp ®ång söa ch÷a, theo ®ã, c¸c chi phÝ trùc tiÕp ph¸t sinh cho ®¬n ®Æt hµng nµo th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã. Cßn ®èi víi nh÷ng chi phÝ gi¸n tiÕp cã liªn quan ®Õn ®¬n ®Æt hµng th× tr­íc hÕt ph¶i tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, cuèi th¸ng thùc hiÖn ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo c¸c tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. MÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc tËp hîp hµng th¸ng nh­ng c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh chØ diÔn ra khi s¶n phÈm cña tõng ®¬n ®· söa ch÷a hoµn thµnh. V× vËy, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë ®©y sÏ lµ ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp. Cuèi th¸ng, c¸c hîp ®ång söa ch÷a ch­a hoµn thµnh sÏ ®­îc tËp hîp l¹i ®Ó tÝnh ra tæng sè chi phÝ ®· chi ra cho c¸c hîp ®ång ®ã, ®ã chÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi th¸ng. Dùa vµo ®©y ta cã thÓ so s¸nh gi¸ thµnh söa ch÷a thùc tÕ víi gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®Ó cã biÖn ph¸p tÝch cùc trong c«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh söa ch÷a vµ lËp gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho dÞch vô söa ch÷a. 4)VÒ ph­¬ng thøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë: T¹i c«ng ty, viÖc ®¸nh gi¸ dÞch vô söa ch÷a lµm dë ®­îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng ë tõng ph©n x­ëng, sau ®ã tËp hîp l¹i ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ dÞch vô söa ch÷a dë dang cho toµn xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. Cuèi th¸ng, tõng ph©n x­ëng tiÕn hµnh kiÓm kª ®èi víi nh÷ng hîp ®ång trong th¸ng ch­a hoµn thµnh. ViÖc kiÓm kª tÝnh ra gi¸ trÞ dÞch vô söa ch÷a dë dang cuèi kú t¹i c«ng ty nh­ hiÖn nay lµ ch­a khoa häc, tèn nhiÒu thêi gian v× ph¶i nhÆt ra tõng phiÕu xuÊt nguyªn vËt liÖu chÝnh cho c¸c hîp ®ång ch­a hoµn thµnh, sau ®ã míi tæng hîp l¹i. V× vËy nÕu c«ng ty thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®¬n ®Æt hµng th× c¸c chi phÝ ph¸t sinh cho ®¬n ®Æt hµng nµo sÏ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã. Cuèi th¸ng nÕu ®¬n ®Æt hµng nµo ch­a hoµn thµnh th× tæng chi phÝ tËp hîp cho mçi ®¬n ®Æt hµng chÝnh lµ gi¸ trÞ dÞch vô söa ch÷a dë dang cuèi kú cña ®¬n ®Æt hµng ®ã. §ång thêi, theo em c«ng ty nªn ph©n bæ c¶ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho dÞch vô söa ch÷a dë dang cuèi kú. Tøc lµ chi phÝ dë dang cuèi kú sÏ bao gåm c¶ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung v× trªn thùc tÕ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp chØ chiÕm 50-55% gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a, trong khi ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng chiÕm mét tû lÖ ®¸ng kÓ trong gi¸ thµnh s¶n ph©m söa ch÷a. 5)Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i c«ng ty: Víi ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a lµ tõng ph©n x­ëng cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng chi tiÕt cho tõng ®¬n ®Æt hµng vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a lµ tõng ®¬n ®Æt hµng, c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a cho tõng ®¬n ®Æt hµng t¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty sÏ ®­îc tæ chøc nh­ sau: a) §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, trªn c¸c phiÕu xuÊt kho cã ghi râ xuÊt cho ph©n x­ëng nµo cña ®¬n vÞ nµo, theo hîp ®ång nµo. Do ®ã, mäi chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph¸t sinh cho hîp ®ång nµo kÕ to¸n h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo hîp ®ång ®ã kh«ng qua mét tiªu thøc ph©n bæ nµo. VÝ dô: Khi xuÊt kho nguyªn vËt liÖu dïng cho hîp ®ång söa ch÷a sè 1 vµ sè 2 cña ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng, th× phiÕu xuÊt kho: C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c phiÕu xuÊt kho Ngµy 02/02/2007 Sè: 32 Nî TK622(XNBD-PX söa ch÷a sè 1) Cã TK152 Hä tªn ng­êi nhËn hµng: Hoµng Trung HiÕu §¬n vÞ: Ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1- XN b¶o d­ìng Lý do xuÊt kho: XuÊt cho ®¹i tu xe Huyndai (Hîp ®ång söa ch÷a sè 1) XuÊt t¹i kho : VËt t­ 1 STT Tªn, quy c¸ch s¶n phÈm §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 ThÐp C©y 7 50.000 350.000 2 ThÐp Cacbon C45 m 45 21.000 945.000 3 èng æ trôc C¸i 2 150.000 300.000 4 Nh«m l¸ 4 x 50 m 7 19.800 138.600 5 KÝnh ch¾n giã hai líp C¸i 1 20.099.400 20.099.400 Céng 21.833.000 XuÊt, ngµy 02/02/2007 G§ XN b¶o d­ìng (Ký, hä tªn) Tr­ëng phßng kü thuËt (Ký, hä tªn) Ng­êi nhËn (Ký, hä tªn) Thñ kho (Ký, hä tªn) Khi ®ã, kÕ to¸n ghi: Nî TK621(XNBD-PX söa ch÷a sè 1): 37.623.000 TK621(Hîp ®ång sè 1): 21.833.000 TK621(Hîp ®ång sè 2): 15.790.000 Cã TK152:37.623.000 §èi víi hîp ®ång sè 2: C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c phiÕu xuÊt kho Ngµy 05/02/2007 Sè: 34 Nî TK621(XNBD-PX söa ch÷a sè 1) Cã TK152 Hä tªn ng­êi nhËn hµng: Lª H¶i Anh §¬n vÞ: Ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 - XN b¶o d­ìng Lý do xuÊt: Trung tu xe NISSAN (Hîp ®ång söa ch÷a sè 2) XuÊt t¹i kho: VËt t­ 1 STT Tªn quy c¸ch s¶n phÈm §¬n vÞ tÝnh Sè l­îng §¬n gi¸ Thµnh tiÒn 1 C©n vßi phun xe Nh¸nh 6 20.000 120.000 2 Tæng thµnh xe C¸i 1 13.600.000 13.600.000 3 èng æ trôc C¸i 3 150.000 450.000 4 ThÐp V25 x 25 m 80 19.500 1.560.000 5 T«n l¸ m 5 12.000 60.000 Céng 15.790.000 XuÊt, ngµy 05/02/2003 G§ Xn b¶o d­ìng (Ký, hä tªn) Tr­ëng phßng vËt t­ (Ký, hä tªn) Ng­êi nhËn (Ký, hä tªn) Thñ kho (Ký, hä tªn) b)H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Nh­ ®· tr×nh bµy ë trªn, sau mçi hîp ®ång hoµn thµnh, xÝ nghiÖp b¶o d­ìng sÏ nhËn ®­îc 80% gi¸ trÞ hîp ®ång. Do ®ã, c¸ch chia l­¬ng theo tõng hîp ®ång ®­îc thùc hiÖn nh­ hiÖn nay c«ng ty ®ang lµm. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n ®¬n vÞ sÏ göi b¶ng tæng hîp tiÒn l­¬ng tõ c¸c hîp ®ång hoµn thµnh theo tõng ph©n x­ëng cã trÝch lu«n BHXH,BHYT,KPC§ lªn phßng kÕ to¸n ®Ó h¹ch to¸n. VÝ dô: C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c b¶ng tæng hîp l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt §¬n vÞ: Ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 - XN b¶o d­ìng Th¸ng 02/2007 Tªn hîp ®ång TiÒn l­¬ng C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng (19%) Tæng céng Hîp ®ång sè 1 6.100.000 1.159.000 7.259.000 Hîp ®ång sè 2 5.215.000 990.850 6.205.850 Céng 11.315.000 2.149.850 13.464.850 Ng­êi lËp biÓu (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) Khi ®ã, kÕ to¸n ghi: Nî TK622(XNBD-PX söa ch÷a sè 1):13.464.850 TK622(Hîp ®ång sè 1): 7.259.000 TK622(Hîp ®ång sè 2): 6.205.850 Cã TK334: 11.315.000 Cã TK338: 2.149.850 c) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô, qu¶n lý s¶n xuÊt trong ph¹m vi xÝ nghiÖp b¶o d­ìng, c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi söa ch÷a cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. Ø Chi phÝ vÒ nh©n viªn qu¶n lý xÝ nghiÖp, qu¶n lý ph©n x­ëng : TiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý xÝ nghiÖp vµ qu¶n lý ph©n x­ëng còng ®­îc tÝnh theo tõng hîp ®ång. Tøc lµ mçi hîp ®ång sau khi hoµn thµnh, bé phËn qu¶n lý còng ®­îc chia l­¬ng theo thêi gian lµm viÖc cña bé phËn cho hîp ®ång ®ã. V× thÕ viÖc tËp hîp chi phÝ tiÒn l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý xÝ nghiÖp vµ qu¶n lý ph©n x­ëng theo tõng hîp ®ång rÊt dÔ dµng. VÝ dô: C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c B¶ng tæng hîp tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý §¬n vÞ: Ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 -XN b¶o d­ìng Th¸ng 02/2007 STT Tªn hîp ®ång TiÒn l­¬ng C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng Tæng céng Nh©n viªn xÝ nghiÖp Nh©n viªn ph©n x­ëng Tæng céng 1 Hîp ®ång sè 1 452.000 400.000 852.000 161.880 1.013.880 2 Hîp ®ång sè 2 350.000 300.000 750.00 142.500 892.500 Céng 802.000 700.000 1.502.000 304.380 1.906.380 Ng­êi lËp biÓu (Ký, hä tªn) KÕ to¸n tr­ëng (Ký, hä tªn) Cét "C¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng" trªn b¶ng nµy lµ c¨n cø ®Ó kÕ to¸n tæng hîp vµ lªn b¶ng ph©n bæ sè 1. Khi ®ã, kÕ to¸n ghi: Nî TK627(XNBD - PX söa ch÷a sè 1): 1.906.380 TK627(Hîp ®ång sè 1): 1.013.880 TK627(Hîp ®ång sè 2): 892.500 Cã TK334: 1.502.000 Cã TK338: 304.380 Ø Chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho qu¶n lý ®¬n vÞ: VËt liÖu xuÊt dïng chung cho qu¶n lý ®¬n vÞ sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµo bªn Nî TK627. Cuèi th¸ng sÏ tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®¬n ®Æt hµng theo tiªu thøc ph©n bæ lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Theo tiªu thøc nµy th× c«ng thøc ph©n bæ sÏ lµ: VËt liÖu dïng chung cho ph©n x­ëng ph©n bæ cho hîp ®ång i trong th¸ng j = Tæng chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho ®¬n vÞ cÇn ph©n bæ th¸ng j x Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho hîp ®ång i Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c hîp ®ång trong th¸ng j VÝ dô:T¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng chung cho ®¬n vÞ trong th¸ng 2/2007 lµ: 9.406.100. VËy: Chi phÝ vËt liÖu dïng chung cho ®¬n vÞ ph©n bæ cho hîp ®ång sè 1 = 9.406.100 x 21.833.000 = 610.492 336.390.000 TÝnh t­¬ng tù ta cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n bæ cho hîp ®ång sè 2 lµ: 441.518 KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK627(XNBD- PX söa ch÷a sè 1): 1.052.010 TK627(Hîp ®ång sè 1): 610.492 TK627(Hîp ®ång sè 2): 441.518 Cã TK152: 1.052.010 اèi víi chi phÝ c«ng cô, dông cô dïng chung cho xÝ nghiÖp: Chi phÝ c«ng cô dông cô dïng chung cho ®¬n vÞ còng ®­îc h¹ch to¸n vµo bªn Nî TK627. Khi xuÊt c«ng cô dông cô dïng chung cho ®¬n vÞ , kÕ to¸n ghi: Nî TK627(XNBD- chi tiÕt ph©n x­ëng, chi tiÕt hîp ®ång) Cã TK153 Cuèi th¸ng sÏ tiÕn hµnh ph©n bæ tæng chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho xÝ nghiÖp cho c¸c hîp ®ång hoµn thµnh trong th¸ng theo tiªu thøc ph©n bæ lµ tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C«ng thøc tÝnh t­¬ng tù nh­ c«ng thøc ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu. VÝ dô:T¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng, trong th¸ng 2/2007 c«ng ty xuÊt 3.290.600 gi¸ trÞ c«ng cô dông cô dïng cho qu¶n lý xÝ nghiÖp Khi ®ã, chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho xÝ nghiÖp b¶o d­ìng ph©n bæ cho hîp ®ång söa ch÷a sè 1 sÏ lµ: 3.290.600 x 21.833.000 = 213.573 336.390.000 TÝnh t­¬ng tù, ta cã: gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng chung cho xÝ nghiÖp b¶o d­ìng ph©n bæ cho hîp ®ång sè 2 lµ: 154.459 KÕ to¸n ghi sæ : Nî TK627(XNBD- PX söa ch÷a sè 1): 368.032 TK627(Hîp ®ång sè 1): 213.573 TK627(Hîp ®ång sè 2): 154.459 Cã TK153: 368.032 ØChi phÝ khÊu hao TSC§: HiÖn nay, TSC§ cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng ®­îc kÕ to¸n TSC§ theo dâi vµ tÝnh khÊu hao cho tõng ph©n x­ëng. Cuèi th¸ng, kÕ to¸n tæng hîp trÝch khÊu hao cho bé phËn söa ch÷a trùc tiÕp vµ bé phËn gi¸n tiÕp, sau ®ã ph¶n ¸nh lªn b¶ng ph©n bæ sè 3 më riªng cho xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. Do ®ã viÖc ph©n bæ khÊu hao TSC§ cho tõng hîp ®ång hoµn thµnh trong th¸ng cña tõng ph©n x­ëng lµ dÔ dµng v× ta ®· biÕt sè khÊu hao TSC§ cô thÓ cña tõng ph©n x­ëng. Khi ®ã, ta sÏ chän tiªu thøc ph©n bæ lµ tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C«ng thøc ph©n bæ t­¬ng tù nh­ ®èi víi ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu. VÝ dô: T¹i ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng trong th¸ng 2/2007, tæng chi phÝ khÊu hao TSC§ lµ: 2.950.600 Khi ®ã, ta cã thÓ tÝnh ra ®­îc chi phÝ khÊu hao TSC§ ph©n bæ cho hîp ®ång sè 1 lµ: 2.950.600 x 21.833.000 = 191.505 336.390.000 T­¬ng tù, tÝnh ra chi phÝ khÊu hao TSC§ ph©n bæ cho hîp ®ång sè 2 lµ: 138.500 KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK627(XNBD - PX söa ch÷a sè 1): 330.005 TK627(Hîp ®ång sè 1) : 191.505 TK627(Hîp ®ång sè 2) :138.500 Cã TK2141: 330.005 Ø Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi: Chi phÝ vÒ dÞch vô mua ngoµi thuéc chi phÝ s¶n xuÊt chung bao gåm tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc dïng vµo s¶n xuÊt ë c¸c ph©n x­ëng cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng. T¹i mçi ph©n x­ëng cã l¾p ®ång hå ®o ®iÖn, n­íc; cuèi th¸ng nh©n viªn qu¶n lý ®iÖn, n­íc sÏ ghi tæng sè ®iÖn n¨ng vµ m3 n­íc tiªu thô vµ tÝnh ra tiÒn ®iÖn, n­íc cho tõng ph©n x­ëng, cuèi th¸ng sÏ ®­îc ph©n bæ cho c¸c ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh trong th¸ng theo tiªu thøc ph©n bæ lµ tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. C«ng thøc ph©n bæ t­¬ng tù nh­ ®èi víi viÖc ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu. VÝ dô: Trong th¸ng 2/2007 t¹i ph©n x­ëng söa ch÷a sè 1 cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng , tæng chi phÝ vÒ ®iÖn, n­íc lµ: 1.800.000 Khi ®ã, chi phÝ vÒ ®iÖn, n­íc ph©n bæ cho hîp ®ång sè 1 lµ: 1.800.000 x 21.833.000 = 116.827 336.390.000 T­¬ng tù, ta cã chi phÝ vÒ ®iÖn, n­íc ph©n bæ cho hîp ®ång sè 2 lµ: 84.491 KÕ to¸n h¹ch to¸n: Nî TK627(XNBD-PX söa ch÷a sè 1): 201.318 TK627(Hîp ®ång sè 1): 116.827 TK627(Hîp ®ång sè 2): 84.491 Cã TK331: 201.318 ØChi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Lµ nh÷ng chi phÝ ngoµi nh÷ng chi phÝ kÓ trªn mµ ®¬n vÞ thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn. Khi ph¸t sinh nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy, kÕ to¸n ®¬n vÞ rÊt dÔ theo dâi xem nã ph¸t sinh ë ph©n x­ëng nµo vµ cho hîp ®ång nµo. Khi ®ã, kÕ to¸n ®¬n vÞ sÏ ghi chÐp l¹i c¸c kho¶n chi phÝ ®ã vµ göi lªn phßng kÕ to¸n cña c«ng ty. T¹i ®©y, kÕ to¸n sÏ tËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ nµy vµo bªn Nî TK627 chi tiÕt cho tõng ph©n x­ëng vµ tõng hîp ®ång. VÝ dô: T¹i ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 trong th¸ng 2/2007 ph¸t sinh kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn mÆt lµ 6.570.000, dµnh cho hîp ®ång sè 1 lµ 2.700.600 vµ hîp ®ång sè 2 lµ 3.869.400. Khi ®ã, kÕ to¸n ghi : Nî TK627(XNBD-PX söa ch÷a sè 1): 6.570.000 TK627(Hîp ®ång sè 1): 2.700.600 TK627(Hîp ®ång sè 2): 3.869.400 Cã TK111: 6.570.000 Sau khi ®· tËp hîp hÕt c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n x­ëng, tõng hîp ®ång kÕ to¸n lËp b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n x­ëng theo tõng hîp ®ång. Cô thÓ: C¤NG TY ¤ T¤ XE M¸y hµ b¾c b¶ng tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung theo hîp ®ång §¬n vÞ: Ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1- XN b¶o d­ìng Th¸ng: 02/2007 STT Kho¶n môc chi phÝ Hîp ®ång sè 1 Hîp ®ång sè 2 1 Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý 1.013.880 892.500 2 Chi phÝ vËt liÖu dïng chung ph©n bæ 610.492 441.518 3 Chi phÝ CCDC dïng chung ph©n bæ 213.573 154.459 4 Chi phÝ khÊu hao TSC§ 191.505 138.500 5 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi 116.827 84.491 6 Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn 2.700.600 3.869.400 Céng 4.846.877 5.580.927 d) TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®­îc tËp hîp theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung chi tiÕt cho tõng ph©n x­ëng vµ tõng hîp ®ång, cuèi th¸ng ®­îc tËp hîp vµo bªn Nî TK154. Tµi kho¶n 154 còng ®­îc chi tiÕt cho tõng ph©n x­ëng vµ tõng hîp ®ång söa ch÷a. VÝ dô: Tõ c¸c vÝ dô trªn, ta tËp hîp chi phÝ söa ch÷a cho hai hîp ®ång lµ hîp ®ång sè 1 vµ hîp ®ång sè 2 nh­ sau: l Nî TK154(XNBD -PX söa ch÷a sè 1- H§ sè 1): 33.938.877 Cã TK621(H§ sè 1): 21.833.000 Cã TK622(H§ sè 1): 7.259.000 Cã TK627(H§ sè 1): 4.846.877 l Nî TK154(XNBD -PX söa ch÷a sè 1-H§ sè 2):27.576.777 Cã TK621(H§ sè 2): 15.790.000 Cã TK622(H§ sè 2): 6.205.850 Cã TK627(H§ sè 2): 5.580.927 e) TÝnh gi¸ thµnh cho tõng hîp ®ång: C«ng ty thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh theo ph­¬ng ph¸p trùc tiÕp cho c¸c hîp ®ång söa ch÷a hoµn thµnh trong th¸ng trªn c¬ së c¸c kho¶n chi phÝ ®· ®­îc tËp hîp trùc tiÕp vµ chi tiÕt cho tõng ph©n x­ëng vµ tõng hîp ®ång. VÝ dô: T¹i ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1 cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng, trong th¸ng 2/2007 hoµn thµnh 2 hîp ®ång söa ch÷a sè 1 vµ sè 2, ®Çu th¸ng kh«ng cã chi phÝ dë dang cña hai hîp ®ång nµy. VËy ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña hai hîp ®ång trªn, kÕ to¸n c«ng ty sÏ lËp b¶ng tÝnh gi¸ thµnh nh­ sau: C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c b¶ng tÝnh gi¸ thµnh §¬n vÞ: Ph©n x­ëng söa ch÷a « t« sè 1- XN b¶o d­ìng Th¸ng 02/2007 STT Tªn hîp ®ång Kho¶n môc chi phÝ Hîp ®ång sè 1 Hîp ®ång sè 2 Céng 1 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 21.833.000 15.790.000 37.623.000 2 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 7.259.000 6.205.850 13.464.850 3 Chi phÝ s¶n xuÊt chung 4.846.877 5.580.927 10.427.804 Céng 33.938.877 27.576.777 61.515.654 VËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m ®Æc biÖt ®Õn viÖc tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bëi lÏ, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng yÕu tè hÕt søc quan träng trong toµn bé qu¸ tr×nh tæ chøc vµ qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. HiÓu ®­îc ý nghÜa cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, thÊy râ ®­îc sù cÇn thiÕt cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong viÖc cung cÊp th«ng tin ®Ó nhµ l·nh ®¹o cã biÖn ph¸p c¶i tiÕn tæ chøc qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng c­êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp. §©y còng lµ yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ nãi chung vµ cña c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n nãi riªng. Thùc hiÖn tèt yªu cÇu nµy chÝnh lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ s¶n xuÊt vµ còng lµ c¨n cø vµ tiÒn ®Ò ®Ó t×m ra biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c cã ngµnh nghÒ kinh doanh lµ võa s¶n xuÊt c«ng nghiÖp,võa kinh doanh dÞch vô vËn t¶i, trong ®ã khèi c«ng nghiÖp mµ ®Æc biÖt lµ lÜnh vùc söa ch÷a « t« cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng lµ n¬i ®em l¹i doanh thu còng nh­ lîi nhuËn cao cã thÓ nãi lµ chiÕm phÇn lín cña c«ng ty. ChÝnh v× nhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nªn c«ng ty ®· coi ®©y lµ kh©u träng t©m cña toµn bé c«ng viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n nhÊt lµ ®èi víi khèi c«ng nghiÖp víi s¶n phÈm chñ yÕu vµ lµ s¶n phÈm gi÷ vai trß quan träng lµ söa ch÷a « t«. Do ®ã, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c b­íc ®Çu ®¸p øng ®­îc nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra bªn trong vµ bªn ngoµi. Tuy nhiªn vÉn cßn mét sè tån t¹i nhÊt ®Þnh trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty. §Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c nµy nãi riªng vµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, c«ng ty cÇn tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc ®· ®¹t ®­îc, kh¾c phôc ngay nh÷ng mÆt h¹n chÕ, yÕu kÐm. Cã nh­ vËy, c«ng ty míi cã thÓ ngµy cµng hoµn thiÖn m×nh ®Ó thÝch øng víi c¬ chÕ míi, hoµ nhËp mét c¸ch v÷ng ch¾c vµ cñng cè uy tÝn trªn thÞ tr­êng. Mong r»ng víi bÒ dµy kinh nghiÖm, c«ng ty sÏ sím tù kh¼ng ®Þnh ®­îc m×nh trªn thÞ tr­êng trong n­íc còng nh­ trong khu vùc vµ ngµy cµng lín m¹nh vÒ mäi mÆt. Qua ®©y, em xin ®­îc bµy tá lßng biÕt ¬n cña m×nh tíi c« gi¸o TrÇn Thanh HuyÒn, ban l·nh ®¹o vµ nh©n viªn phßng kÕ to¸n tµi vô cña c«ng ty còng nh­ cña xÝ nghiÖp b¶o d­ìng « t« ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ h­íng dÉn, gióp ®ì em hoµn thµnh b¸o c¸o tèt nghiÖp cña m×nh. Tuy nhiªn, do thêi gian nghiªn cøu, t×m hiÓu thùc tÕ ch­a nhiÒu, còng nh­ tr×nh ®é hiÓu biÕt nghiÖp vô vµ kinh nghiÖm b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn luËn v¨n nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. V× vËy, em rÊt mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp. söa ch÷a cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c¸n bé kÕ to¸n cña c«ng ty ®Ó luËn v¨n ®­îc hoµn thiÖn h¬n, ®ång thêi gióp em cã ®­îc nh÷ng kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cho sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ néi, ngµy 20th¸ng 06 n¨m 2008 Sinh viªn thùc hiÖn Lª ThÞ Th¶o Trang PhÇn i: lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt ….1 I) nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1 1 1) Chi phÝ s¶n xuÊt 1 1 1.1) Kh¸i niÖm 1 1 1.2) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 3 3 2) Gi¸ thµnh s¶n phÈm 7 7 2.1) Kh¸i niÖm 7 2.2) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 7 3) Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 II) h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 10 10 1) §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 10 2) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 11 2.1) H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 11 2.2) H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 13 2.3) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung 14 III) Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang 16 1) Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt 16 1.1) §èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn 16 1.2) §èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 17 2) X¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang 18 IV) tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 20 1)§èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh 20 2) C¸c ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 21 v) C¸c h×nh thøc sæ kÕ to¸n ¸p dông trong h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 26 PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty « t« xe m¸y hµ b¾c 28 I) §Æc ®iÓm chung vÒ c«ng ty « t« HB 28 1) Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn, nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c . 28 2) Tæ chøc kinh doanh vµ qu¶n lý vËn t¶i t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 30 2.1)Tæ chøc hÖ thèng kinh doanh ë c«ng ty « t« Hµ B¾c 30 2.2)Tæ chøc qu¶n lý ë c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 30 3) §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ söa ch÷a « t« ë c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 34 4) §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 35 4.1) Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n 35 4.2) Tæ chøc vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n t¹i c«ng ty 38 II) T×nh h×nh tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ söa ch÷a t¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty « t« xe m¸y hµ b¾c 41 1) §èi t­îng tËp hîp chi phÝ 41 2) Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ söa ch÷a 41 III) KÕ to¸n tËp hîp gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a 65 1) C«ng t¸c qu¶n lý gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 65 2) §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 66 3) Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c........ 66 phÇn III: Ph­¬ng h­íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty « t« xe m¸y hµ b¾c 68 I) Mét sè nhËn xÐt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a nãi riªng t¹i xÝ nghiÖp b¶o d­ìng cña c«ng ty « t« xe m¸y hµ b¾c 68 1) NhËn xÐt chung 68 2) NhËn xÐt cô thÓ vÒ c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 71 2.1)Nh÷ng ®iÓm ®· ®¹t ®­îc trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c 71 2.2) Nh÷ng h¹n chÕ cÇn kh¾c phôc trong c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty 72 II) Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp cho c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng ty 74 1) Hoµn thiÖn viÖc x¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ söa ch÷a 74 2)Hoµn thiÖn viÖc h¹ch to¸n mét sè kho¶n chi phÝ 75 3) VÒ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i c«ng ty 77 4) VÒ ph­¬ng thøc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë 78 5) Hoµn thiÖn ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm söa ch÷a t¹i c«ng ty 78 ._.