Hoàn thiện công tác Kế toán tập hợp chi phí sản Xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần sản Xuất vật liệu xây dựng và xây dựng”

động sản xuất kinh doanh trong từng Doanh nghiệp, là nguồn thông tin, số liệu tin cậy để Nhà nước điều hành nền kinh tế vĩ mô, kiểm tra, kiểm soát hoạt động của các Doanh nghiệp, các khu vực. Vì vậy, đổi mới, hoàn thiện công tác kế toán để phù hợp và đáp ứng yêu cầu nhận định của quá trình đổi mới cơ chế quản lý là một vấn đề thực sự bức xúc và cần thiết. Cùng với sự đổi mới, phát triển chung của nền kinh tế, với chính sách mở cửa, sự đầu tư của nước ngoài và để thực hiện sự nghiệp công nghiệp hoá - hiện đại hoá các Doanh nghiệp xây lắp đã có sự chuyển biến, đổi mới phương thức sản xuất kinh doanh, phương thức quản lý, không ngừng phát triển và khẳng định vị trí, vai trò quan trọng trong nền KTQD. Tuy nhiên trong các Doanh nghiệp xây lắp hiện nay, công tác kế toán nói chung, kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp nói riêng còn bộc lộ những tồn tại chưa đáp ứng yêu cầu quản lý và quy trình hội nhập. Do đó việc hoàn thiện công tác kế toán nói chung, kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp nhằm phản ánh đúng chi phí, làm cơ sở cho việc tính toán chính xác giá thành sản phẩm xây lắp, cung cấp thông tin phục vụ cho việc điều hành, kiểm tra chi phí và hoạch định chiến lược của Doanh nghiệp là nhu cầu cần thiết. Nhận thức được vấn đề nêu trên, sau thời gian thực tập tại Công ty Cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng, được sự giúp đỡ nhiệt tình của thầy giáo Nguyễn Minh Phương cùng các anh chi Phòng kế toán của Công ty, kết hợp với kiến thức đã học ở nhà trường, tôi đã chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng” làm luận văn tốt nghiệp. Ngoài lời mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm ba chương: Chương 1: Những vấn đề về lý luận cơ bản về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp . Chương 2: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng. Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng. Chương 1 Những vấn đề lý luận cơ bản về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây Lắp 1.1. Sự cần thiết tổ chức công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các Doanh nghiệp xây lắp 1.1.1. Yêu cầu quản lý chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các Doanh nghiệp xây lắp. Do đặc điểm của xây dựng và sản phẩm xây dựng rất riêng nên việc quản lý đầu tư xây dựng cơ bản khó khăn phức tạp hơn một số ngành khác. Vì vậy trong quá trình quản lý đầu tư xây dựng phải đáp ứng được những yêu cầu sau: - Phải tạo ra những sản phẩm xây lắp được thị trường chấp nhận cả về giá cả, chất lượng, đáp ứng được mục tiêu kinh tế xã hội trong từng thời kỳ. - Huy động và sử dụng có hiệu quả cao nhất từ các nguồn đầu tư trong và ngoài nước. - Xây dựng phải đúng theo qui hoạch được duyệt, thiết kế hợp lý thẩm mỹ, xây dựng đúng tiến độ, đạt chất lượng cao. Thực tế trong nhiều năm qua xây dựng cơ bản là một ngành làm thất thoát một phần không nhỏ nguồn vốn đầu tư của Nhà nước. Nguyên nhân cơ bản là do quản lý vốn đầu tư chưa được chặt chẽ. Hiện nay, trong lĩnh vực xây dựng cơ bản chủ yếu áp dụng phương pháp đấu thầu, giao nhận thầu xây dựng. Doanh nghiệp muốn trúng thầu một công trình phải xây dựng một giá thầu hợp lý cho công trình đó dựa trên cơ sở xác định mức đơn giá xây dựng cơ bản do Nhà nước ban hành trên cơ sở giá thị trường và bản thân Doanh nghiệp. Giá trúng thầu không vượt quá giá thành dự toán được duyệt. Mặt khác phải đảm bảo sản xuất kinh doanh có lãi. Để thực hiện tất cả các yêu cầu trên đòi hỏi Doanh nghiệp phải tăng cường công tác quản lý kinh tế đặc biệt là quản lý về tập hợp chi phí sản xuất. Trong đó trọng tâm là công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. 1.1.2. Vai trò và nhiệm vụ kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp 1.1.2.1.Vai trò kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong Doanh nghiệp xây lắp Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là những chỉ tiêu luôn được các nhà quản lí quan tâm không chỉ vì chúng gắn liền với kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp mà chúng còn có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với công tác quản lí và tổ chức trong doanh nghiệp. Thông qua số liệu do bộ phận kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành cung cấp các nhà lãnh đạo và quản lí doanh nghiệp biết được chi phí và tính giá thành thực tế của từng công trình, hạng mục công trình cũng như toàn bộ kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của toàn doanh nghiệp từ đó phân tích đánh giá tình hình thực hiện các định mức dự toán chi phí tình hình sử dụng lao động, vật tư, tiền vốn có hiệu qủa hay lãng phí, tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm và đó là căn cứ để đề ra biện pháp hữu hiệu kịp thời nhằm hạ thấp chi phí sản xuất đề ra các quy định phù hợp cho sự phát triển sản xuất kinh doanh và yêu cầu quản trị doanh nghiệp. Việc phân tích đánh giá đúng đắn kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh chỉ có thể dựa trên giá thành sản phẩm chính xác. Về phần mình tính chính xác giá thành của sản phẩm lại chịu ảnh hưởng từ kết quả tập hợp chi phí sản xuất. Do vậy để tổ chức tốt công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành trong giá thành sản phẩm, lượng giá trị các yếu tố chi phí đã được chuyển dịch vào giá trị sản phẩm đã hoàn thành có ý nghiã rất quan trọng đối với một doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trường hiện nay. 1.1.2.2 Nhiệm vụ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp: Việc giảm chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi Doanh nghiệp xây dựng. Vì vậy, việc xác định đúng đắn đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành phù hợp với điều kiện hiện tại của Doanh nghiệp và thoả mãn mọi yêu cầu quản lý đặt ra hết sức cần thiết. Cụ thể: - Xác định đúng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với tổ chức sản xuất ở Doanh nghiệp, đồng thời xác định đúng đối tượng tính giá thành. - Kiểm tra đối chiếu thường xuyên việc thực hiện các chi phí vật tư, nhân công, máy thi công và các dự toán chi phí khác. Từ đó đưa ra các biện pháp ngăn chặn kịp thời. - Tính giá thành xây lắp chính xác kịp thời theo đúng khoản mục giá thành. - Việc kiểm tra thực hiện hạ giá thành theo từng khoản mục chi phí của các hạng mục công trình. Từ đó đề ra các biện pháp hạ giá thành sản phẩm một các liên tục. - Xác định đúng đắn, bàn giao thanh toán kịp thời khối lượng công tác xây lắp hoàn thành. - Kiểm tra định kỳ và đánh giá khối lượng thi công dở dang theo nguyên tắc qui định. Đánh giá đúng kết quả hoạt động sản xuất của Doanh nghiệp ở từng công trình, bộ phận thi công ... và lập báo cáo về chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm sản phẩm xây lắp một các kịp thời. 1.2.Chi phí sản xuất và mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong Doanh nghiệp xây lắp 1.2.1.Chi phí sản xuất trong Doanh nghiệp xây lắp 1.2.1.1.Khái niệm chi phí sản xuất: Hoạt động sản xuất của doanh nghiệp là quá trình người lao động sử dụng tư liệu lao động tác động lên đối tượng lao động để sản xuất ra sản phẩm để thoả mãn nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Từ đó để hình thành nên chi phí về hao phí NVL tiền công phải trả cho người lao động và một bộ phận chi phí sản xuất khác. Đây chính là ba bộ phận cấu thành nên giá thành sản phẩm. Mác đã khái quát giá trị sản phẩm mới tạo ra thành công thức : C+V+m C: Là toàn bộ giá trị tư liệu sản xuất đã tiêu hao trong quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm được coi là hao phí lao động vật hoá. V: Chi phí tiền lương, tiền công phải trả người lao động tham gia vào quá trình sản xuất tạo ra sản phẩm dịch vụ được gọi là lao động sống cần thiết . m: Giá trị mới do lao động sống tạo ra trong quá trình sản xuất để tạo nên giá trị sản phẩm. Trong điều kiện tồn tại nền kinh tế Tiền – Hàng thì mọi chi phí được biểu hiện dưới một thước đo giá trị chung là tiền tệ. Theo chuẩn mực số 01: Chi phí bao gồm các chi phí sản xuất, kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác . Chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động sản xuất kinh doanh thông thường của doanh nghiệp như: giá vốn hàng bán, chi phí bán hàng, chi phí quản lí doanh nghiệp, chi phí lãi tiền vay và các chi phí liên quan đến hoạt động cho các bên khác sử dụng tài sản sinh ra lợi tức, tiền bản quyền,... những chi phí này phát sinh dưới dạng tiền và các khoản tương đương tiền, hàng tồn kho, khấu hao máy móc thiết bị. Chi phí khác bao gồm: các chi phí ngoài chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp như chi phí về thanh lí, nhượng bán TSCĐ các khoản tiền bị khách hàng phạt do vi phạm hợp đồng. Như vậy chi phí sản xuất kinh doanh là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về LĐ sống và LĐ vật hoá và các chi phí khác mà DN đă chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất, thi công trong một thời kỳ. 1.2.1.2. Bản chất và nội dung của chi phí sản xuất Cũng như các ngành sản xuất vật chất khác, quá trình sản xuất của ngành xây lắp là quá trình tiêu hao các lao động sống và lao động vật hoá để tạo nên giá trị sử dụng của các sản phẩm để phục vụ cho nhu cầu của con người. Trong điều kiện sản xuất hàng hoá, các chi phí này được biểu hiện dưới dạng giá trị, gọi là chi phí sản xuất. Tương tự như vậy, chi phí sản xuất trong quá trình xây lắp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá cấu thành nên sản phẩm xây lắp trong một thời kỳ nhất định. Tuy nhiên, để hiểu đúng khái niệm trên cần phân biệt giữa chi phí và chi tiêu. Đây là hai khái niệm khác nhau nhưng có quan hệ mật thiết với nhau. Chi tiêu của Doanh nghiệp là sự chi ra sự giảm đi thuần tuý của các tài sản của Doanh nghiệp. Về số lượng, giữa chi tiêu và chi phí có sự khác nhau, chi phí không bao gồm: + Các khoản chi tiêu làm giảm tài sản này nhưng lại làm tăng tài sản khác của Doanh nghiệp, do đó không làm giảm nguồn vốn chủ sở hữu (Ví dụ: Dùng tiền để lấy ký được ký quĩ, mua bảo hiểm rủi ro chờ phân bổ ...). + Các khoản chi tiêu làm giảm tài sản của Doanh nghiệp nhưng đồng thời cũng làm giảm khoản nợ phải trả. Trường hợp này NVCSH cũng bị tác động. Như vậy, thực chất chi phí là sự giảm đi của tài sản hoặc là sự tăng lên của khoản nợ phải trả trong kỳ mà không làm tăng tài sản khác hoặc không làm giảm nợ phải trả khác của Doanh nghiệp. Ngoài sự khác nhau về lượng giữa chi phí và chi tiêu còn có sự khác nhau về thời gian. Sự khác nhau là do có sự không phù hợp thời gian phát sinh các khoản chi tiêu và thời gian phát huy tác dụng (mang lại tính lợi ích kinh tế của chúng), tức thời gian tạo ra thu nhập của Doanh nghiệp. Chính điều này đã phát sinh khái nhiệm “chi phí trả trước” và “chi phí phải trả” trong các nguyên tắc của kế toán dồn tích. Việc ghi nhận doanh thu và chi phí là căn cứ vào thời điểm phát sinh các nghiệp vụ chứ không căn cứ vào thời điểm phát sinh luồng tiền. Trong các Doanh nghiệp xây lắp ngoài hoạt động sản xuất chung ra còn có hoạt động sản xuất phụ trợ khác. Do đó, chi phí sản xuất trong Doanh nghiệp gồm: Chi phí trong xây lắp và chi phí ngoài xây lắp. Chi phí trong xây lắp là những chi phí phát sinh trong quá trình xây lắp của Doanh nghiệp. Chi phí ngoài xây lắp là những chi phí phát sinh ngoài lĩnh vực xây dựng như sản xuất phụ, công tác vận chuyển và các dịch vụ khác. Trong đó chi phí trong xây lắp là chủ yếu. 1.2.1.3. Phân loại chi phí 1.2.1.3.Phân loại chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp Do chi phí sản xuất kinh doanh có rất nhiều loại chi phí nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho công tác quản lý và hạch toán chi phí. Có rất nhiều cách phân loại khác nhau, tuy nhiên lựa chọn tiêu thức phân loại là phải dưạ vào yêu cầu của công tác quản lý và hạch toán. Theo mục đích và công dụng của chi phí và theo quy định 1864 ngày 16/12/1998 cuả bộ trưởng Bộ tài chính thì chi phí sản xuất kinh doanh của DNXL được chia thành 4 loại sau: +Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp: là giá thực tế của toàn bộ vật liệu chính, phụ, các cấu kiện, bộ phận rời lẻ (trừ vật liệu dùng cho máy thi công) dùng cho việc xây dựng, lắp đặt công trình, hạng mục công trình nào thì tính trực tiếp cho công trình đó. Trường hợp không tính riêng được thì phải phân bổ cho từng CT, HMCT theo định mức tiêu hao, theo khối lượng thực hiện. + Chi phí nhân công trực tiếp: Phản ánh tiền lương, tiền công trả cho người LĐ thuộc danh sách do DN quản lý và LĐ thời vụ thuê ngoài theo từng loại công việc cụ thể, chi tiết theo từng đối tượng sản xuất. + Chi phí sử dụng máy thi công: Bao gồm toàn bộ các khoản liên quan đến sử dụng máy thi công để thực hiện hoạt động xây lắp: chi phí khấu hao cơ bản, chi phí khấu hao sửa chữa lớn, chi phí nhiên liệu động cơ, vật liệu phụ dùng cho máy, tiền lương của công nhân điều khiển và phục vụ máy, chi phí sửa chữa thường xuyên, chi phí quản lý máyvà các chi phí khác của máy. + Chi phí sản xuất chung: Gồm lương công nhân quản lý đội, trích BHXH, BHYT, KPCĐ theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương công nhân viên của đội, khấu hao tài sản dùng chung cho đội, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí bằng tiền khác. Kế toán theo dõi chi tiết cho từng đội xây lắp. 1.2.2.Giá thành sản phẩm xây lắp 1.2.2.1. Khái niệm và bản chất của giá thành sản phẩm xây lắp Để xây dựng một công trình hoàn thành, một khối lượng công việc nhất định thì doanh nghiệp xây dựng phải bỏ vào quá trình sản xuất thi công một khối lượng chi phí nhất định gọi là chi phí sản xuất. Chính những chi phí này cấu thành nên giá thành công tác xây dựng hoàn thành của công trình đó. Vậy giá thành sản phẩm xây lắp là toàn bộ các chi phí tính bằng tiền như chi phí vật tư, chi phí nhân công, chi phí máy thi công và những chi phí khác tính cho từng hạng mục công trình,từng công trình hoặc khối lượng xây lắp hoàn thành theo quy định.Sản phẩm xây lắp có thể là khối lượng công việc hoặc giai đoạn công việc có thiết kế và giá trị dự toán riêng hoặc là công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành toàn bộ. Giá thành toàn bộ là giá thành sản phẩm cuối cùng của sản xuất xây lắp . 1.2.2.2. Phân loại giá thành sản phẩm xây lắp *Theo thời gian và cơ sở số liệu tính: Trong sản xuất xây lắp cần phân biệt các loại giá thành: giá thành dự toán, thành kế hoạch và giá thành thực tế. + Giá thành dự toán: Là giá thành được xây dựng trên cơ sở khối lượng công tác xây lắp theo thiết kế được duyệt, các định mức dự toán và đơn giá xây lắp cơ bản do cấp có thẩm quyền ban hành và dựa theo mặt bằng giá cả thị trường. Căn cứ vào giá trị dự toán của công trình, hạng mục công trình chúng ta có thể xác định được giá thành dự toán của chúng . Giá thành dự toán =Giá trị dự toán - Lợi nhuận định mức Lãi định mức là số % trên giá thành xây lắp do Nhà nước quy định đối với từng loại hình xây lắp khác nhau, từng sản phẩm xây lắp cụ thể : Thông qua tổng dự toán công tác xây lắp người ta có thể đánh giá được thành tích của đơn vị. Giá thành dự toán là hạn mức chi phí cao nhất mà đơn vị có thể chi ra để đảm bảo có lãi, nó là tiêu chuẩn đơn vị xây dựng phấn đấu hạ thấp mức thực tế và đây là căn cứ để chủ đầu tư thanh toán cho doanh nghiệp khối lượng hoàn thành đã được nghiệm thu. Mặt khác, giá trị dự toán của công trình, hạng mục công trình được xác định theo các định mức(về nguyên vật liệu,nhân công , máy,... )Đơn giá do các cơ quan có thẩm quyền ban hành và dựa trên mặt bằng giá cả thị trường ,chính vì vậy mà giá trị dự toán không theo sát được sự biến động thực tế, không phản ánh được thực chất giá trị của công trình. Do vậy doanh nghiệp phải lập giá thành kế hoạch để dự kiến chỉ tiêu hạ giá thành . + Giá thành kế hoạch:Là một loại giá thành dự toán của công tác xây dựng được xác định từ những điều kiện cụ thể xuất hiện ở tổ chức xây dựng hoặc của công trình nhất định. Giá thành kế hoạch được lập dựa trên các định mức tiên tiến của nội bộ doanh nghiệp phù hợp với tình hình thực tế. Nó là cơ sở để phấn đấu hạ giá thành công tác xây dựng trong giai đoạn kế hoạch, nó phản ánh trình độ quản lí giá thành của doanh nghiệp. Giá thành kế hoạch được xác định theo công thức: Giá thành kế hoạch =Giá thành dự toán - mức hạ giá thành dự toán + Giá thành thực tế : Là biểu hiện bằng tiền của tất cả các chi phí sản xuất thực tế mà các DNXL đã bỏ ra để hoàn thành một KLXL nhất định, được xác định theo số liệu kế toán cung cấp. Giá thành thực tế không chỉ bao gồm những chi phí trong định mức mà có thể bao gồm những chi phí thực tế phát sinh như mất mát, hao hụt vật tư, thiệt hại phá đi, làm lại.... *Theo phạm vi tính: Giá thành sản xuất toàn bộ. Giá thành sản xuất theo biến phí . Giá thành sản xuất theo biến phí có phân bổ chi phí cố định hợp lí. 1.2.3. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm: Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là hai mặt của quá trình sản xuất có mối quan hệ mật thiết với nhau, giống nhau về chất vì đều là hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra trong quá trình sản xuất. Chi phí sản xuất trong kì là căn cứ, là cơ sở để tính giá thành sản phẩm , công việc, lao vụ, dịch vụ hoàn thành. Sự lãng phí hoặc tiết kiệm của doanh nghiệp về chi phí sản xuất có ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản phẩm cao hay thấp, quản lí giá thành phải gắn liền với chi phí sản xuất. 1.3. Công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp 1.3.1.Nguyên tắc hạch toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp Doanh nghiệp xây lắp bao gồm nhiều loại hình khác nhau, có đặc điểm riêng về tổ chức sản xuất quản lý cũng như quy trình công nghệ sản xuất. Tuy nhiên nếu xét một cách tổng quát thì quy trình kế toán chi phí sản xuất của DNXL cũng có những đặc điểm chung, có tính chất căn bản bao gồm: + Bước 1: Tập hợp chi phí phát sinh theo 4 khoản mục : CPNVLTT, CPNCTT, CPSDMTC, CPSXC. + Bước 2: Tổng hợp các khoản chi phí sản xuất đã phát sinh, phân bổ chi phí sản xuất chung cho các đối tượng có liên quan và tiến hành kết chuyển các khoản chi phí này về tài khoản tính giá thành. + Bước 3: Tổng hợp toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh trong kỳ và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ. 1.3.2. Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm xây lắp Đối tượng tập hợp chi phí sản xuất xây lắp là phạm vi giới hạn mà các chi phí sản xuất xây lắp phát sinh được tập hợp nhằm đáp ứng yêu cầu kiểm tra giám sát chi phí và yêu cầu kiểm tra giám sát chi phí và yêu cầu tính giá thành sản phẩm xây lắp . Các căn cứ xác định đối tượng tập hợp chi phí : Đặc điểm, công dụng của chi phí trong sản xuất. Tính chất sản xuất và quy trình công nghệ sản xuất giản đơn hay phức tạp, liên tục hay sông sông. Loại hình sản xuất đơn chiếc hay hàng loạt. Đặc điểm tổ choc sản xuất: Chuyên môn hoá theo sản phẩm, dây chuyền công nghệ hay đơn đặt hàng. Yêu cầu quản lý chi phí và trình độ tổ chức hạch toán chi phí. Đơn vị tính giá thành trong doanh nghiệp. Đối tượng tập hợp chi phí trong XDCB là công trình cụ thể, nhóm hạng mục công trình cụ thể hoặc có thể là đơn đặt hàng hay đơn vị thi công. 1.3.3. Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất trong Doanh nghiệp xây lắp + Phương pháp trực tiếp : phương pháp tập hợp trực tiếp để tập hợp chi phí phát sinh liên quan trực tiếp đến một đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và một đối tượng tính giá thành sản phẩm. + Phương pháp gián tiếp: được áp dụng để tập hợp chi phí phát sinh liên quan đến nhiều đối tượng kế toán tập hợp chí phi sản xuất và nhiều đối tượng tính giá thành. Khi đó kế toán phải tập hợp chung các chi phí phát sinh cuối kỳ tiến hành phân bổ cho từng đối tượng theo tiêu thức phù hợp. Phương pháp phân bổ: H = Ti: Tiêu thức phân bổ cho công trình i C: Tổng chi phí cần phân bổ Ci: Chi phí phân bổ cho công trình i n : Số công trình cần phân bổ Chi phí phân bổ cho công trình i : Ci= H x Ti Phương pháp tính giá thành thường dùng phương pháp trực tiếp, hệ số hoặc tỉ lệ phương pháp tổng cộng chi phí và phương pháp kết hợp. Đối với những hạng mục công trình được quy định thanh toán: Sau khi hoàn thành toàn bộ thì giá trị sản phẩm dở dang là tổng số các chi phí sản xuất xây lắp chưa hoàn thành hoặc đã hoàn thành nhưng chưa bàn giao lúc cuối kỳ .Trên cơ sở các biên bản kiểm kê khối lượng công tác xây lắp dở dang lúc cuối kỳ và các tài liệu khác kế toán sẽ xác định giá trị sản phẩm dở dang theo chi phí sản xuất thực tế hoặc theo định mức . Trong đó giá thành sản xuất thực tế của từng công trình, hạng mục công trình đã hoàn thành bàn giao được tính theo số liệu trên thẻ kế toán chi tiết chi phí sản xuất kinh doanh của công trình, hạng mục công trình đó . Các nội dung khác của việc tổ chức công tác kế toán trong công ty xây lắp như: Tổ chức ghi chép ban đầu, tổ chức hệ thống sổ kế toán, kiểm kê tài sản, kiểm tra công tác kế toán phân tích hoạt động kinh tế tổ chức bộ máy kế toán...Nói chung giống với các nghành khác. 1.3.4.Chứng từ và tài khoản sử dụng Kế toán sử dụng các tài khoản sau: * TK621 “Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp “dùng để phản ánh toàn bộ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp dùng cho thi công công trình phát sinh trong kỳ , cuối kỳ. Cuối kỳ kết chuyển sang tài khoản tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành. Chứng từ sử dụng TK 621: Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp kế toán sử dụng các chứng từ phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu thu, phiếu chi, giấy báo nợ của NH, Giấy báo có, biên bản ngiệm thu khối lượng nguyên vật liệu,... *TK 622 :"Chi phí nhân công trực tiếp” dùng để tập hợp và kết chuyển số chi phí tiền công của công nhân trực tiếp tham gia xây dựng công trình, hạng mục công trình vào tài khoản tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành. Chứng từ sử dụng TK 622: Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp kế toán sử dụng các chứng từ phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu thu, phiếu chi, giấy báo nợ của NH, Giấy báo có, biên bản ngiệm thu khối lượng nguyên vật liệu,.. * TK623: “Chi phí sử dụng máy thi công “dùng để tập hợp chi phí và phân bổ chi phí sử dụng xe, máy thi công phục vụ trực tiếp cho hoạt động xây lắp công trình. TK623 Có 6 tài khoản cấp hai TK6321 : Chi phí công nhân điều khiển máy thi công TK6232 : Chi phí nguyên vật liệu sử dụng cho máy thi công TK6233 : Chi phí công cụ dụng cụ phân bổ cho máy thi công TK6234 : Chi phí khấu hao máy thi công TK6237 : Chi phí dịch vụ mua ngoài phục vụ cho máy thi công TK6238 : Chi phí bằng tiền khác phục vụ máy thi công Chứng từ sử dụng TK 623: Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp kế toán sử dụng các chứng từ phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu thu, phiếu chi, giấy báo nợ của NH, Giấy báo có, biên bản nghiệm thu khối lượng nguyên vật liệu,... *TK 627: “chi phí sản xuất chung” Chi phí sản xuất chung của hoạt động xây lắp là những chi phí có liên quan đến việc tổ chức phục vụ và quản lí thi công của các đội thi công xây lắp và ở các công trường xây dựng. Chi phí sản xuất chung là khoản mục chi phí tổng hợp bao gồm nhiều nội dung chi phí khác nhau và đều có mối quan hệ gián tiếp với các đối tượng xây lắp. TK627 có 6 tài khoản cấp hai: TK6271:Chi phí tiền lương của nhân viên quản lí đội, các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất, công nhân điều khiển máy thi công, nhân viên quản lí đội. TK6272 :Chi phí nguyên vật liệu sử dụng cho sản xuất chung TK6273 :Chi phí công cụ dụng cụ phân bổ sử dụng cho sản xuất chung TK6274 :Chi phí khấu hao TSCĐ TK6277 :Chi phí dịch vụ mua ngoài sử dụng cho sản xuất chung TK6278 :Chi phí bằng tiền khác Chứng từ sử dụng :TK627 Kế toán sử dụng các chứng từ như bảng tính lương cho bộ máy quản lí, bảng tính trích các khoản BHYT, BHXH, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất, công nhân điều khiển máy thi công, nhân viên quản lí, Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ, phiếu thu, phiếu chi, Giấy báo nợ , giấy báo có ,.... *TK154 “chi phí sản xuầt kinh doanh dở dang” TK này để tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh được mở chi tiết theo địa điểm phát sinh chi phí: đội sản xuất, CT, HMCT. 1.3.5.Kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong Doanh nghiệp xây lắp ( theo phương pháp kê khai thường xuyên) 1.3.5.1.Kế toán tập hợp chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí vật liệu trực tiếp là những chi phí về vật liệu chính, vật liệu phụ các cấu kiện hoặc các bộ phận rời, vật liệu luân chuyển tham gia cấu thành thực thể sản phẩm xây lắp hoặc giúp cho việc thực hiện và hoàn thành khối lượng xây lắp như : Gạch, đá, cát , nhựa đường, xi măng ,.. và các loại phụ gia khác. Chứng từ sử dụng: Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp kế toán sử dụng các chứng từ phiếu nhập kho, phiếu xuất kho, phiếu thu, phiếu chi, giấy báo nợ của NH, Giấy báo có, biên bản ngiệm thu khối lượng nguyên vật liệu,... Tài khoản sử dụng: TK621 “Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp” dùng để phản ánh toàn bộ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp dùng cho thi công công trình phát sinh trong kỳ, cuối kỳ. Cuối kỳ kết chuyển sang tài khoản tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành. Kết cấu :TK621 Bên nợ: Tập hợp chi phí NVL trực tiếp trong kỳ Bên có : Kết chuyển chi phí NVL trực tiếp sang TK154 để tính giá thành sản phẩm. sau khi trừ đi trị giá NVL sử dụng không hết . Cuối kỳ TK621 không có số dư. Phương pháp hạch toán : - Khi mua hoặc xuất NVL phục vụ cho hoạt động xây lắp sản xuất. Khi mua NVL xây dựng về nhập kho .Kế toán ghi : Nợ TK 152 Nợ TK 133 Có TK 331,111,112 Hoặc ghi: Nợ TK 152 Có TK331,111,112 - Khi xuất NVL sử dụng cho các công trình ,hạng mục công trình. Kế toán ghi : Nợ TK 621 Có TK152 - Trường hợp NVL xây dựng mua về được dùng ngay cho công trình, hạng mục công trình. Kế toán ghi : Nợ TK 621 Nợ TK 133 Có TK 111,112,331 Hoặc ghi: Nợ TK 621 Có TK111,112,331 - Trường hợp DN xây lắp giao khoán cho đơn vị trực thuộc cấp dưới không có bộ máy kế toán riêng thực hiện khối lượng xây lắp đã ký với khách hàng DN xây lắp tạm ứng cho đơn vị nhận khoán một số tiền .Kế toán ghi : Nợ TK 141(1413) Có TK 111 Khi bảng quyết toán tạm ứng chi phí để thực hiện giá trị khoán xây lắp nội bộ hoàn thành đã bàn giao được duyệt thì riêng phần chi phí NVL trực tiếp. Kế toán ghi : Nợ TK 621 Nợ TK133 Có TK141(1413): Tạm ứng chi phí giao khoán xây lắp nội bộ Hoặc ghi : Nợ TK621 Có TK141(1413) - Trường hợp số NVL xuất ra không sử dụng hết cuối kỳ nhập lại kho .Kế toán ghi : Nợ TK 152 Có TK621 Cuối kỳ hạch toán căn cứ vào kết quả bảng phân bổ vật liệu tính cho từng công trình, hạng mục công trình .Kế toán ghi: Nợ TK154(1541) Có TK 621 Trình tự hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp được tiến hành theo sơ đồ dưới đây: Sơ đồ 1: Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK111,112,331 TK152 TK621 Xuất NVL trực tiếp để xây lắp công trình TK154 Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp cuối kỳ Mua nguyên vật liệu xuất TK141 TK152 Nguyên vật liệu sử dụng không hết nhập lại kho Quyết toán tạm ứng về giá trị xây lắp được duyệt TK133 VAT được khấu trừ TK133 VAT được khấu trừ ngay cho CT 1.3.5.2. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp là tiền lương, tiền công phải trả cho số ngày công lao động của công nhân trực tiếp thực hiện khối lượng công tác xây lắp công nhân phục vụ xây lắp kể cả công nhân vận chuyển, bốc dỡ vật liệu trong phạm vi mặt bằng xây lắp và công nhân chuẩn bị kết thúc thu dọn hiện trường thi công không phân biệt công nhân trong danh sách hay thuê ngoài . Chứng từ sử dụng: Kế toán sử dụng các chứng từ như bảng thanh toán lương và phụ cấp, thẻ tính giá thành sản phẩm, phiếu chi, phiếu thu ,.... Tài khoản sử dụng: TK 622 TK 622 :”Chi phí nhân công trực tiếp” dùng để tập hợp và kết chuyển số chi phí tiền công của công nhân trực tiếp tham gia xây dựng công trình, hạng mục công trình vào tài khoản tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành. Kết cấu tài khoản 622 như sau : Bên nợ :Tập hợp chi phí nhân công trực tiếp trong kỳ Bên có: Kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp sang TK154 để tính giá thành sản phẩm. Cuối kỳ TK622 không có số dư. Phương pháp hạch toán Căn cứ vào bảng tính lương phải trả cho công nhân xây lắp công trình ,hạng mục công trình. Kế toán ghi : Nợ TK 622 Có TK334 Đối với tiền công phải trả cho công nhân xây lắp thuê ngoài. Kế toán ghi: Nợ TK 622 Có TK111,112,331 Hàng tháng căn cứ mức trích trước tiền lương nghỉ phép của công nhân trực tiếp xây lắp theo kế hoạch. Kế toán ghi : Nợ TK622 Có TK335 Trường hợp tạm ứng để thực hiện giá trị khoán xây lắp nội bộ khi bản quyết toán tạm ứng về giá trị khối lượng xây lắp đã hoàn thành bàn giao được duyệt thì riêng phần chi phí nhân công trực tiếp. Kế toán ghi: Nợ TK622 Có TK 141(1413) Cuối kỳ hạch toán căn cứ vào kết quả bảng tính chi phí nhân công cho từng công trình theo phương pháp trực tiếp hoặc phân bổ gián tiế Nợ TK 154(1541) Xây lắp Có TK 622 Trình tự hạch toán chi phí nhân công trực tiếp được hạch toán theo sơ đồ dưới đây: Sơ đồ 2: Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp TK622 TK334 TK154 TK335 Tiền lương phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất xây lắp Tiền lương phải trả cho lao động thuê ngoài Tiền lương nghỉ phép Trích trước L.phép phải trả CNTT Của CNTTSXXl Kết chuyển chi phí nhân công TT 1.3.5.3.. Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí sử dụng máy thi công Chi phí sử dụng máy thi công là chi phí có liên quan trực tiếp đến việc sử dụng máy móc, thết bị thi công nhằm thực hiện khối lượng công tác xây lắp bằng máy. Tài khoản sử dụng: TK 623. Tài khoản này có nội dung và kết cấu như sau: Bên Nợ: Các chi liên quan đến máy thi công (chi phí nguyên vật liệu sử dụng cho máy thi công, lương công nhân điều khiển máy, chi phí sửa chữa, bảo dưỡng máy ._.thi công,…) Bên Có: Kết chuyển chi phí sử dụng máy thi công vào tài khoản 154 Tài khoản 623 được chi tiết thành các tài khoản cấp hai sau: +TK6231- Chi phí nhân công : Dùng để phản ánh lương chính, lương phụ, phụ cấp lương, tiền ăn ca của công nhân trực tiếp điều khiển xe, máy thi công, công nhân phục vụ máy thi công. + TK6232 - Chi phí nguyên vật liệu: dùng để phản ánh chi phí về nguyên liệu, nhiên liệu phục vụ xe, máy thi công +TK6233 - chi phí dụng cụ sản xuất: dùng để phản ánh công cụ, dụng cụ lao động liên quan đến hoạt động của xe, máy thi công +TK6234 - chi phí khấu hao máy thi công: dùng để phản ánh khấu hao máy móc thi công sử dụng vào hoạt động xây lắp công trình +TK6237 - chi phí dịch vụ mua ngoài: dùng để phản ánh các dịch vụ mua ngoài sử dụng cho xe, máy thi công như: thuê ngoài sửa chữa xe, máy thi công, bảo hiểm xe, máy thi công,… + TK6238 - chi phí bằng tiền khác: dùng để phản ánh các chi phí bằng tiền phục vụ cho hoạt động của xe, máy thi công Trình tự hạch toán Trình tự hạch toán chi phí sử dụng máy thi công được tiến hành như sau: Việc hạch toán chi phí sử dụng máy thi công phụ thuộc vào hình thức sử dụng máy thi công: Tổ chức đội máy thi công riêng biệt chuyên thực hiệc các khối lượng thi công bằng máy hoặc giao máy thi công cho các đội, các đội, tổ sản xuất * Nếu doanh nghiệp có tổ chức các đội máy thi công riêng biệt và có phân cấp quản lý riêng cho đội máy thi công thì tất cả các chi phí liên quan đến hoạt động của đội máy thi công được tính vào chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung mà không phản ánh vào khoản mục chi phí sử dụng máy thi công. Sau đó, các khoản mục này được kết chuyển để tính giá thành cho một ca máy thực hiện và cung cấp cho các đối tượng xây lắp. Quan hệ giữa đội máy thi công với đơn vị xây lắp có thể thực hiện theo phương thức cung cấp lao vụ máy lẫn nhau giữa các bộ phận hoặc thực hiện theo phương thức bán lao vụ lẫn nhau giữa các bộ phận trong nội bộ. + Trường hợp đội máy thi công hạch toán theo phương thức cung cấp lao vụ lẫn nhau thì trình tự hạch toán được tiến hành theo sơ đồ sau: Sơ đồ3: Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy thi công TK334 TK622 TK111,112,214 TK627 Chi phí sản xuất chung phát sinh cho máy thi công Kết chuyển chi phí sản xuất chung Kết chuyển chi phí NVL sử dụng cho máy thi công Phân bổ chi phí sử dụng máy thi công cho các đối tượng xây lắp Chi phí NVL phát sinh cho máy thi công Tiền lương công nhân điều khiển máy Kết chuyển chi phí nhân công điều khiển máy TK623 TK154 TK621 TK152,111,112,.. * Nếu doanh nghiệp tổ chức tổ chức hạch toán theo phương thức bán lao vụ lẫn nhau thì: Khi phản ánh giá vốn kế toán ghi: Nợ TK 632 Có TK 154 Khi phản ánh giá bán lao vụ kế toán ghi Nợ TK 623 Nợ TK 133 Có TK 512 Có TK 3331 Có thể phản ánh bằng sơ đồ sau: Sơ đồ 4: Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy thi công Tk liên quan TK621,622,627 TK154 TK632 Chi phí phát sinh cho máy thi công Kết chuyển về tài khoản 154 Giá trị phục vụ lẫn nhau giữa các bộ phận TK512 TK 623 TK3331 TK133 tính vào chi phí sử dụng máy thi công VAT được khấu trừ Giá bán đầu ra VAT Nếu đội máy thi công có phục vụ bên ngoài thì kế toán: - Phản ánh giá vốn dịch vụ bán ra: Nợ TK 632 Có TK 154 - Phản ánh giá bán cho các đối tượng bên ngoài Nợ TK 111, 112, 131 Có TK512 Có TK 3331 *Nếu doanh nghiệp không tổ chức đội máy thi công riêng biệt hoặc có tổ chức đội máy thi công riêng nhưng không tổ chức kế toán riêng cho đội máy thi công và thực hiện phương thức thi công hỗn hợp vừa bằng tay vừa bằng máy thì những chi phí liên quan đến hoạt động của đội máy thi công được tính vào khoản mục chi phí sử dụng máy thi công và được tập hợp vào tài khoản 623 sau đó kế toán tiến hành tính và phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình. Trình tự hạch toán được thực hiện theo sơ đồ sau: Sơ đồ 5: Sơ đồ hạch toán chi phí sử dụng máy thi công TK 334 TK 335 TK 623 Tk 154 Tk 214 TK153,142,242 TK152,111,112,… 133 Chi phí NVL sử dụng cho máy thi công VAT được khấu trừ Chi phí công cụ dụng cụ cho máy thi công Trích khấu hao xe, máy thi công Lương phép CN Trích trước TL phép Kết chuyển chi phí ĐK máy thi công của CN ĐK máy TC sử dụng máy thi công cuối kỳ TL phải trả CN sử dụng máy thi công TK 133 D.vụ mua ngoài,CP khác bằng tiền phục vụ máy VAT được khấu trừ TK 142 CP tạm thời phát sinh trong kỳ Phân bổ chi phí tạm thời trong kỳ TK111,112,331 .3.5.4. Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung trong từng đội xây lắp bao gồm lương nhân viên quản lý đội, trích KPCĐ, BHXH, BHYT theo tỷ lệ qui định trên tổng số lương của công nhân trực tiếp sản xuất, công nhân điều khiển máy, công nhân quản lý đội, tổ, công trường thuộc biên chế của doanh nghiệp, tiền ăn ca của công nhân trực tiếp sản xuất và công nhân quản lý đội tổ sản xuất, khấu hao tài sản cố định dùng chung cho đội, tổ, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí khác bằng tiền phục vụ chung cho tổ, đội sản xuất. Đối với chi phí sản xuất chung liên quan trực tiếp đến công trình nào thì được tập hợp riêng cho công trình đó. Còn những chi phí sản xuất chung liên quan đến nhiều công trình thì được tập hợp theo thời điểm phát sinh chi phí, cuối tháng tiến hành phân bổ cho từng công trình, hạng mục công trình theo tiêu thức thích hợp ( chi phí trực tiếp, chi phí nguyên vật liêu trực tiếp,…) Chi phí sản xuất chung phân bổ = Giá trị tiêu thức phân bổ công trình A x Chi phí sản xuất chung cần phân bổ cho công trình A Tổng giá trị tiêu thức phân bổ Để tập hợp chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp xây lắp kế toán sử dụng tài khoản 627 - chi phí sản xuất chung với nội và kết cấu như sau: Bên nợ: Tập hợp chi phí sản xuất chung trong kỳ. Bên có : Kết chuyển chi phí sản xuất chung sang TK154 để tính giá thành sản phẩm. Cuốikỳ tài khoản 627 không có số dư cuối kỳ . TK627 có 6 tài khoản cấp hai: TK6271:Chi phí tiền lương của nhân viên quản lí đội, các khoản trích theo lương của công nhân trực tiếp sản xuất, công nhân điều khiển máy thi công, nhân viên quản lí đội. TK6272 :Chi phí nguyên vật liệu sử dụng cho sản xuất chung TK6273 :Chi phí công cụ dụng cụ phân bổ sử dụng cho sản xuất chung TK6274 :Chi phí khấu hao TSCĐ sử dụng quản lí TK6277 :Chi phí dịch vụ mua ngoài sử dụng cho sản xuất chung TK6278 :Chi phí bằng tiền khác sử dụng quản lí Chứng từ sử dụng:TK627 Kế toán sử dụng các chứng từ như bảng tính lương cho bộ máy quản lí, bảng tính trích các khoản BHYT, BHXH, KPCĐ của công nhân trực tiếp sản xuất, công nhân điều khiển máy thi công, nhân viên quản lí, Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ, phiếu thu, phiếu chi, Giấy báo nợ ,giấy báo có ,.... Phương pháp hạch toán Tính tiền lương phải trả nhân viên quản lí tổ đội thi công. Kế toán ghi : Nợ TK 627(6271) Có TK334 Tính trích các khoản theo lương phải trả (BHYT, BHXH, KPCĐ) bộ phận công nhân trực tiếp sản xuất xây lắp, công nhân điều khiển máy thi công và nhân viên quản lí tổ đội thi công. Kế toán ghi : Nợ TK627(6271) Có TK338(2,3,4) Khi xuất vật liệu sử dụng phục vụ quản lí tổ đội thi công công cụ, dụng cụ sử dụng phục vụ cho thi công(loại phân bổ một lần). Kế toán ghi: Nợ TK627(6272,6273) Có TK152,153 Xuất công cụ dụng cụ sử dụng phục vụ cho thi công(loại phân bổ nhiều lần). Kế toán ghi: Nợ TK142,242 Có TK 153 Khi phân bổ : NợTK627 Có TK142,242 Tính khấu hao TSCĐ sử dụng phục vụ cho thi công. Kế toán ghi: Nợ TK 627(6274) Có TK214 Nợ TK009: Tính trích trước chi phí sửa chữa lớn TSCĐ. Kế toán ghi: Nợ TK627(6275) Có TK335 Các khoản chi phí dịch vụ mua ngoài và chi phí khác bằng tiền phục vụ trực tiếp cho thi công. Kế toán ghi: Nợ TK627(6278) Nợ TK133 Có TK 111,112 Cuối kỳ tính phân bổ và kết chuyển chi phí sản xuất chung cho các đối tượng có liên quan. Kế toán ghi: Nợ TK154 Có TK627 Trình tự hạch toán khoản mục chi phí sản xuất chung được thực hiện theo sơ đồ sau: 152,153,142, 214 334 338 627 Chi phí NVL,CCDC dùng chung cho đội sx trích khấu hao TSCĐ, máy móc thiết bị Thuộc đội xây dựng Tiền lương, tiền công, phụ cấp phải trả cho nv đọi XD, tiền ăn ca của công nhân Xl, nv qlý đội trích KPCĐ, BHXH,BHYT theo tỷ lệ qui định trên Tiền lương của CNTTXL, CNSD máy, NV qlý đội dịch vụ mua ngoài, các cp bằng tiền ps cho qlý đội sx 133 141 335,142 T/ư giá trị XL giao Khoán nội bộ Quyết toán T/ư về khối lượng XL hoàn thành bàn giao được duyệt trích trước hoặc phân bổ Chi phí sx chung thuộc đội Chi phí sản xuất Thực tế phát sinh VAT được KT Phân bổ và Kết chuyển chi phí sản xuất chung cuối kỳ Sơ đồ 6: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung TK111,112,331 TK 154 TK 152,153,142, TK 214 TK 334 TK 338 TK627 Chi phí NVL,CCDC dùng chung cho đội sx Trích khấu hao TSCĐ, máy móc thiết bị thuộc đội xây dựng Tiền lương, tiền công, phụ cấp phải trả cho nv Đội XD, tiền ăn ca của công nhân XL, NV quản lý đội Trích KPCĐ, BHXH,BHYT theo tỷ lệ qui định trên Tiền lương của CNTTXL, CNSD máy, NV quản lý đội Dịch vụ mua ngoài, các cp bằng tiền ps cho quản lý đội sx TK 133 TK 141 335,142 T/ư giá trị XL giao Khoán nội bộ Quyết toán T/ư về khối lượng XL hoàn thành bàn giao được duyệt Trích trước hoặc phân bổ Chi phí sx theo dự toán Chi phí sản xuất Thực tế phát sinh VAT được KT Phân bổ và Kết chuyển chi phí sản xuất chung cuối kỳ 1.3.5.5 .Kế toán các khoản thiệt hại trong sản xuất : Trong quá trình thực hiện các hợp đồng thi công xây lắp cho bên giao thầu có thể xảy ra 2 trường hợp thiệt hại: Thiệt hại do sản phẩm hỏng, phá đi làm lại. Thiệt hại do ngừng sản xuất. Kế toán sản phẩm hỏng, phá đi làm lại trong định mức. Sơ đồ 7: Sơ đồ kế toán sản phẩm hỏng, phá đi làm lại trong định mức TK621,622,623,627 TK154 Tập hợp chi phí sản xuất sản phẩm xây lắp Kế toán sản phẩm hỏng, phá đi làm lại ngoài định mức Sơ đồ 8: Sơ đồ kế toán sản phẩm hỏng, phá đi làm lại ngoài định mức TK621,622,623,627 TK154 TK1388 Bắt bồi thường Tổng hợp chi phí sản xuất TK 811,415 Xử lí vào thu nhập khác Sử dụng quỹ DPTC để bù đắp + Thiệt hại do ngừng sản xuất Ngừng sản xuất trong hoạt động xây lắp thường do việc đình chỉ thi công trong một thời gian nhất định nào đó do mưa, bão, lũ lụt,...Tuỳ theo nguyên nhân mà xử lí. Các khoản chi phí phát sinh trong thời gian ngừng sản xuất ngoài kế hoạch Sơ đồ 9: Sơ đồ kế toán tổng hợp TK334,338 TK154 TK131,1388 Tính lương, các khoản Xử lí bắt bồi thường BH, KPCĐ của CNTTSX TK214 Tính khấu hao TSCĐ TK415 dùng để sản xuất Sử dụng quỹ DPTC bù đắp TK111,112,331 TK811 Các khoản chi phí Xử lí vào thu nhập khác khác Trường hợp ngừng sản xuất theo kế hoạch thì căn cứ vào dự toán và kế hoạch trích trước khoản thiệt hại hàng tháng. Kế toán ghi: Nợ TK 622,623,627 Có TK335 Chi phí thực tế phát sinh trong thời gian ngừng sản xuất ghi: Nợ TK 335 Có TK111,112... Cuối kỳ dự toán nếu số đã tính trước vào chi phí theo kế hoạch nhỏ hơn số thực tế phát sinh thì tính vào chi phí cho đủ số . Nếu số đã tính trước vào chi phí lớn hơn số thực tế phát sinh thì ghi giảm chi phí hoặc ghi tăng thu.. Kế toán sử dụng các sổ như sổ, thẻ chi tiết, sổ cái các tài khoản có liên quan như sổ cái TK154, tài khoản 621, 622, 623, 627 (chi tiết các khoản thiệt hại). 1.3.5.6. Kế toán tập hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp: Theo hệ thống kế toán áp dụng cho các doanh nghiệp xây lắp việc tổng hợp chi phí sản xuất xây lắp và tính giá thành thực tế của sản xuất xây lắp được thực hiện trên tài khoản154. - Cuối kỳ tổng hợp chi phí sản xuất xây lắp thực tế phát sinh. Kế toán ghi: Nợ TK154 Có TK 621 Có TK622 Có TK 623 Có TK627 - Tính và kết chuyển giá thành thực tế của sản phẩm xây lắp hoàn thành Đối với công trình, hạng mục công trình giai đoạn công việc có điểm dừng kỹ thuật đã hoàn thành đã bàn giao cho chủ đầu tư. Kế toán ghi: Nợ TK632 Có TK154 Đối với các công ty xây dựng có các công trình để bán nhưng chưa bán được hoặc các công trình đã hoàn thành nhưng chưa bàn giao cho bên chủ đầu tư. Kế toán ghi: Nợ TK155 Có TK154 1.3.6.Kế toán tập hợp chi phí sản xuất ( theo phương pháp kiểm kê định kỳ)  Sơ đồ 10: Kế toán tập hợp chi phí theo phương pháp KKĐK TK 151 TK 611(6111) TK151 TK631 TK 154 (1) (4) (13) TK152, 153 TK 152 (5) TK 151 (2) TK 331,111,112 (8) TK 154 (6) TK 622 (14) TK 331,111,112 (9) (3) TK 621 (7) TK 623 (10) TK 627 (11) (12) Chú giải: (1) Kết chuyển trị giá hàng mua đang đi đường đầu kỳ (2) Kết chuyển trị giá vật liệu, dụng cụ tồn đầu kỳ (3) Các nghiệp vụ làm tăng vật liệu dụng cụ (4) Kết chuyển trị giá vật liệu, công cụ đang đI đường cuối kỳ (5) Kết chuyển trị giá vật liêu, công cụ tồn kho cuối kỳ (6) Các khoản chiết khấu giảm giá (7) Kết chuyển trị giá vật liệu, dụng cụ sử dụng trong kỳ (8) Kết chuyển giá trị dở đầu kỳ (9) Kết chuyển CPNVLTT (10)Kết chuyển CPSDMTC (11) Kết chuyển CPSXC (12) Kết chuyển CPNVLTT (13) Đánh giá sản phẩm làm dở cuối kỳ (14) Giá thành công trình hoàn thành bàn giao 1.4.Công tác kế toán tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp 1.4.1.Đối tượng tính giá thành trong kỳ Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm công việc do doanh nghiệp sản xuất ra cần phải tính được giá thành và giá thành đơn vị. Xác định đối tượng tính giá thành là công việc đầu tiên trong toàn bộ công việc. Tính giá thành sản phẩm nó có ý nghĩa quan trọng là căn cứ để kế toán mở các bảng chi tiết tính giá thành và tổ chức công tác tính giá thành theo từng đối tượng phục vụ cho việc kiểm tra đáng giá tình hình thực hiệc kế hoạch giá thành. Việc xác định đối tượng tính giá thành phải dựa trên cơ sở, đặc điểm sản xuất của doanh nghiệp, các loại sản phẩm mà doanh nghiệp và quy trình sản xuất sản phẩm. Các doanh nghiệp xây lắp với đặc điểm xây lắp đối tượng tính giá thành là công trình, hạng mục công trình hoàn thành hoặc từng khối lượng công việc xây lắp có thiết kế riêng. Kỳ tính giá thành: là thời kỳ bộ phận kế toán giá thành yêu cầu phải tiến hành công việc tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành. Việc xác định kỳ tính giá thành phải căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất, chu kỳ sản xuất sản phẩm để xác định. Các doanh nghiệp xây lắp kỳ tính giá thành được xác định như sau: +Nếu đối tượng tính giá thành là công trình, hạng mục công trình hay đơn đặt hàng thì kỳ tính giá thành là khi công trình, hạng mục công trình, đơn đặt hàng hoàn thành. +Nếu đối tượng tính giá thành là hạng mục công trình được quy định thanh toán theo giai đoạn xây dựng thì kỳ tính giá thành là khi giai đoạn xây dựng hoàn thành. +Nếu đối tượng tính giá thành là hạng mục công trình được quy định thanh toán định kỳ theo khối lượng từng loại công việc trên cơ sở giá dự toán thì kỳ tính giá thành là tháng, quý. 1.4.2.Công tác kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang trong doanh nghiệp xây lắp Trong hoạt động xây lắp, sản phẩm làm dở trong doanh nghiệp có thể là công trình, hạng mục công trình chưa hoàn thành hay khối lượng công tác xây dựng dở dang trong kỳ chưa được nên bên chủ đầu tư nghiệm thu, chấp nhận thanh toán. Việc đánh giá sản phẩm xây lắp dở dang lúc cuối kỳ được thực hiện hàng tháng vào ngày cuối tháng trên biên bản kiểm kê đánh giá sản phẩm dở dang ,trong đó phải ghi rõ theo từng đối tượng xây lắp và mức độ hoàn thành. Kế toán có thể đánh giá sản phẩm xây lắp dở dang theo các phương pháp sau: 1.4.2.1.Phương pháp đánh giá theo chi phí thực tế phát sinh Phương pháp này được áp dụng đối với các đối tượng xây lắp là công trình hạng mục công trình được quy định thanh toán một lần sau khi hoàn thành toàn bộ .Theo phương pháp này thì giá trị sản phẩm xây lắp dở dang lúc cuối kỳ là tổng chi phí thực tế phát sinh từ lúc khởi công đến cuối kỳ báo cáo . Công thức xácđịnh: = Chi phí thực tế KLXL dở dang đầu kỳ + Chi phí thực tế KLXL thực hiện trong kỳ x Chi phí thực tế dở dang cuối kỳ theo dự toán Chi phí của KLXL hoàn thành bàn giao trong kỳ theo dự toán + Chi phí thực tế KLXL dở dang cuối kỳ theo dự toán 1.4.2.2 . Phương pháp đánh giá theo giá trị dự toán và mức độ hoàn thành của sản phẩm . Phương pháp này áp dụng đối với những công trình, hạng mục công trình được quy định thanh toán từng phần theo các giai đoạn công việc khác nhau có giá trị dự toán riêng.Theo phương pháp này thì giá trị sản phẩm xây lắp dở dang cuối kỳ được xác định trên cở sở phân bổ chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh cho các giai đoạn xây lắp đã hoàn thành và chưa hoàn thành theo giá trị dự toán và mức độ hoàn thành thực tế của các giai đoạn công việc. Công thức xác định: = Chi phí thực tế KLXL dở dang đầu kỳ + Chi phí thực tế KLXL thực hiện trong kỳ x Chi phí theo dự toán KLXL theo sản lượng hoàn thành tương đương Chi phí KLXL bàn giao trong kỳ + KLXL dở dang cuối kỳ đã tính đổi 1.4.2.3. Phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang theo giá trị dự toán Công thức xác định: = Chi phí thực tế KLXL dở dang đầu kỳ + Chi phí thực tế KLXL thực hiện trong kỳ x Giá trị dự toán KLXL dở dang cuối kỳ Giá trị dự toán KLXL hoàn thành bàn giao + Giá trị dự toán KLXL dở dang cuối kỳ 1.4.3.Các phương pháp tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp xây lắp Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp là cách thức, phương pháp sử dụng để tính toán, xác định giá thành công trình, hạng mục công trình hoặc khối lượng xây lắp hoàn thành trên cơ sở chi phí sản xuất xây lắp đã tập hợp của kế toán theo các khoản mục chi phí đã quy định. Các đội xây lắp căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất, quy trình công nghệ, yêu cầu quản lí sản xuất và giá thành để lựa chọn phương pháp tính giá thành… Các phương pháp tính giá thành được áp dụng chủ yếu trong các doanh nghiệp xây lắp là phương pháp tính giá thành trực tiếp, phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng, phương pháp tính giá thành theo định mức, phương pháp tổng cộng chi phí . 1.4.3.1. Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp theo đơn đặt hàng: Đối với các doanh nghiệp xây lắp theo đơn đặt hàng của khách hàng kế toán tiến hành tập hợp chi phí xây lắp theo từng công việc. Đối tượng tính giá thành là công trình, hạng mục công trình. Đặc điểm của việc tập hợp chi phí trong các doanh nghiệp xây lắp là toàn bộ chi phí xây lắp phát sinh đều được tập hợp trực tiếp liên quan đến công việc nào sẽ được tập hợp trực tiếp vào thẻ tính giá thành của công việc đó. Còn chi phí gián tiếp có liên quan đến nhiều công việc thì được tập hợp chung cuối mỗi kỳ hạch toán, kế toán sử dụng tiêu thức phân bổ loại chi phí này cho từng công việc và ghi vào các thẻ tính giá thành tương ứng .Việc tính giá thành chỉ tiến hành khi công việc đã hoàn thành do đó kỳ tính giá thành không khớp với kỳ báo cáo. Đối với những công việc đến kỳ báo cáo chưa hoàn thành toàn bộ chi phí tập hợp được theo đơn đặt hàng đó đều được coi là chi phí dở dang cuối kỳ chuyển kỳ sau. Những công việc đã hoàn thành thì tổng chi phí đã tập hợp được theo công việc chính là giá thành.Kế toán mở các bảng tính giá thành. Đội:.... Bảng tính giá thành Công trình: Khoản mục chi phí Chi phí xây lắp DD đầu kỳ Chi phí phát sinh trong kỳ Chi phí xây lắp DD cuối kỳ Tổng CPNVL TT CPNCTT CPSD MTC CPSXC 1.4.3.2. Phương pháp định mức Được áp dụng với các doanh nghiệp thoả mãn điều kiện sau: Phải tính được giá thành định mức trên cơ sở các định mức và đơn giá đặt hàng tại thời điểm tính giá thành.Tuỳ từng trường hợp cụ thể mà giá thành định mức bao gồm cả giá thành định mức của từng hạng mục công trình cấu thành nên công trình. Vạch ra được một cách chính xác thay đổi về định mức trong quá trình thực hiện thi công công trình. Việc thay đổi định mức được tiến hành vào đầu tháng nên việc tính toán số chênh lệch do thay đổi định mức chỉ cần thực hiện đối với một số sản phẩm làm dở đầu kỳ về chi phí tính cho sản phẩm làm dở đầu kỳ là theo định mức. Số chênh lệch do thay đổi định mức cũ trừ đi định mức mới. Xác định chênh lệch do thoát li định mức: Chênh lệch do thoát li định mức là số chênh lệch do tiết kiệm hay vượt chi. Việc xác định số chênh lệch do khoản mục chi phí. Cụ thể nó được xác định như sau: = - Sau khi tính toán xác định được giá thành định mức, chênh lệch do thay đổi và thoát li định mức giá thành thực tế sản phẩm xây lắp được tính như sau: = ± ± 1.4.3.3. Phương pháp tính giá thành trực tiếp Đây là phương pháp được sử dụng phổ biến trong doan nghiệp xây lắp hiện nay sản phẩm xây lắp mang tính đơn chiếc đối tượng tập hợp chi phí xây lắp phù hợp với đối tượng tính giá thành. Hơn nữa phương pháp này cho phép cung cấp kịp thời số liệu giá thành trong mỗi kỳ báo cáo và cách tính toán lại dễ dàng. Theo phương pháp này tập hợp tất cả chi phí xây lắp trực tiếp cho công trình, hạng mục công trình là tính giá thành công trình, hạng mục công trình đó. Trường hợp công trình, hạng mục công trình chưa hoàn thành mà có khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao thì : = + -  Trường hợp đối tượng tập hợp chi phí xây lắp và đối tượng tính giá thành đều là hạng mục công trình thì tổng chi phí xây lắp từ khi khởi công cho đến khi hoàn thành đã tập hợp được cho cả nhóm công trình để tính giá thành cho một hạng mục công trình. Nếu hạng mục công trình đã có dự toán khác nhau nhưng cùng thi công trên mọi địa điểm do một công trường đảm nhận thì kế toán có thể căn cứ vào quy định cho từng hạng mục công trình để tính giá thành thực tế cho tiêu thức thích hợp với hệ số kinh tế quy định cho từng hạng mục công trình 1.4.3.4. Phương pháp tổng cộng chi phí Phương pháp này áp dụng trong trường hợp công trình, hạng mục công trình phải trải qua nhiều giai đoạn thi công như giai đoạn thi công xây dựng giai đoạn lắp đặt máy móc, thiết bị... Theo phương pháp này giá thành thực tế của toàn bộ công trình, hạng mục công trình được tính như sau: Z = C1+C2+....+Cn+ D đk -D ck Trong đó : Z :là giá thành thực tế toàn bộ công trình, hạng mục công trình C1,C2,...Cn : Chi phí xây lắp của các giai đoạn D đk ,Dck :Chi phí thực tế xây lắp dở dang đầu kỳ, cuối kỳ 1.4.4.Kế toán giá thành sản phẩm. Đối tượng tính giá thành của DNXL được xác định dựa trên cơ sở đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. Do đó đối tượng tập hợp giá thành cuối cùng là từng công trình ,hạng mục công trình. Tại các DNXL như đã trình bày việc thanh toán sản phẩm xây dựng hoàn thành là theo điểm dừng kỹ thuật. Kỳ tính giá thành công trình, hạng mục công trình là theo quý .Các DN chủ yếu áp dụng phương pháp tính giá thành trực tiếp cho từng công trình, hạng mục công trình .Toàn bộ chi phí thực tế phát sinh cho từng công trình, hạng mục công trình từ khi khởi công cho tới khi hoàn thành bàn giao chính là giá thành thực tế của từng công trình, hạng mục công trình đó . Do các công trình xây lắp có thời gian thi công dài, nên trong quý các DNXL chỉ tính giá thành cho các công trình hoàn thành bàn giao hoặc các công trình hoàn thành đến điểm dừng kỹ thuật hợp lí. Trong trường hợp này giá thành thực tế của khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao trong kỳ của từng công trình, hạng mục công trình được xác định theo công thức : = + - Cuối quý cán bộ kỹ thuật chủ nhiệm công trình của các DNXL và bên chủ đầu tư ra công trường để xác định phần việc đã hoàn thành và dở dang cuối quý. Cán bộ kỹ thuật gửi sang phòng kế toán bảng kiểm kê khối lượng xây lắp hoàn thành trong quý và dở dang cuối quý theo dự toán từng khoản mục. Căn cứ vào đó cùng với tổng chi phí thực tế đầu kỳ, kế toán tính ra chi phí dở dang cuối kỳ theo công thức như trên. 1.5. Sổ kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm 1.5.1. Hình thức kế toán. Hình thức kế toán là hệ thống sổ kế toán sử dụng để ghi chép, hệ thống hoá và tổng hợp số liệu từ chứng từ gốc theo một trình tự và phương pháp ghi chép nhất định. Như vậy, hình thức kế toán thực chất là hình thức tổ chức hệ thống sổ kế toán bao gồm số lượng các loại sổ kế toán chi tiết, sổ kế toán tổng hợp, kết cấu sổ, mối quan hệ kiểm tra, đối chiếu giữa các sổ kế toán, trình tự và phương pháp ghi chép cũng như việc tổng hợp số liệu để lập báo cáo kế toán. Doanh nghiệp phải căn cứ vào hệ thống tài khoản kế toán, chế độ, thể lệ kế toán của Nhà nước, căn cứ vào quy mô đặc điểm sản xuất kinh doanh, yêu cầu quản lý, trình độ của các kế toán cũng như điều kiện, phương tiện kỹ thuật tính toán, xử lý thông tin mà lựa chọn vận dụng hình thức kế toán và tổ chức hình thức sổ kế toán nhằm cung cấp thông tin kế toán kịp thời, đầy đủ, chính xác và nâng cao hiệu quả công tác kế toán. Chế độ sổ kế toán ban hành theo QĐ/ 167/ 2000/ QĐ- BTC ngày 25/ 10/ 2000 của Bộ trưởng Bộ tài chính quy định rõ việc mở sổ, ghi chép quản lý, lưu trữ và bảo quản sổ kế toán việc vận dụng hình thức sổ kế toán nào là tuỳ thuộc vào đặc điểm, tình hình cụ thể của doanh nghiệp hiện nay, trong các doanh nghiệp sản xuất thường sử dụng các hình thức kế toán sau: 1.5.1.1. Hình thức kế toán nhật ký chung ( NKC). Đặc trưng cơ bản của hình thức kế toán NKC lần tất cả các nghiệp vụ kinh tế tài chính phát sinh đều phải được ghi vào sổ nhật ký mà trọng tâm là sổ nhật ký chung, theo trình tự thời gian phát sinh và định khoản kế toán của nghiệp vụ đó, sau đó lấy các số liệu trên các sổ nhật ký để ghi sổ cái theo từng nghiệp vụ phát sinh. Sơ đồ 11: Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức NKC Chứng từ gốc Sổ nhật ký chung Sổ cái Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính Sổ NK đặc biệt Số thẻ ( kế toán chi tiết ) Bảng tổng hợp chi tiết Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Quan hệ đối chiếu, kiểm tra Hàng ngày căn cứ vào chứng từ gốc, trước hết ghi các nghiệp vụ phát sinh vào sổ nhật ký chung sau đó căn cứ vào sổ NKC để ghi vào sổ cái theo các tài khoản kế toán phù hợp. Nếu đơn vị mở sổ kế toán chi tiết thì đồng thời với việc ghi vào NKC, các nghiệp vụ phát sinh được ghi vào sổ chi tiết liên quan. - Nếu đơn vị mở các sổ nhật ký đặc biệt thì hàng ngày căn cứ chứng từ gốc, ghi nghiệp vụ phát sinh vào sổ nhật ký đặc biệt liên quan đến định kỳ 3,5,10 ngày hoặc cuối tháng tuỳ khối lượng nghiệp vụ phát sinh. Từ nhật ký đặc biệt ghi vào các tài khoản phù hợp trên sổ cái. - Cuối tháng, cuối quý, cuối năm cộng số liệu trên sổ cái, lập bảng đối chiếu số phát sinh. Sau khi kiểm tra đối chiếu, khớp đúng số liệu ghi trên sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết (được lập từ các sổ kế toán chi tiết) được dùng để lập báo cáo tài chính. 1.5.1.2. Hình thức kế toán nhật ký sổ cái. Đặc trưng cơ bản của hình thức nhật ký-sổ cái là các nghiệp vụ kinh tế phát sinh được kết hợp ghi chép theo trình tự thời gian và theo nội dung kinh tế ( theo tài khoản kế toán) trên cùng một quyển sổ kế toán tổng hợp duy nhất là nhật ký- sổ cái. Căn cứ để ghi vào các sổ nhật ký, sổ cái là các chứng từ gốc hoặc bảng tổng hợp chứng từ gốc. Sơ đồ 12: Sơ đồ trình tự kế toán ghi sổ, theo hình thức nhật ký, sổ cái. Chứng từ gốc Sổ , thẻ kế toán chi tiết Sổ quỹ Bảng tổng hợp chi tiết Bảng tổng hợp chứng từ gốc Báo cáo tài chính Nhật ký - sổ cái Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra 1.5.1.3. Hình thức kế toán chứng từ ghi sổ ( CTGS). Đặc trưng cơ bản của hình thức kế toán chứng từ ghi sổ là có căn cứ trực tiếp để ghi sổ kế toán tổng hợp là “ chứng từ ghi sổ” việc ghi sổ kế toán tổng hợp bao gồm. + Ghi theo trình tự thời gian trên sổ đăng ký chứng từ ghi sổ. + Ghi theo trình tự nội dung kinh tế trên sổ cái. Chứng từ ghi sổ do kế toán tổng hợp lập trên cơ sở từng chứng từ gốc hoặc bằng tổng hợp các chứng từ gốc cùng loại, có cùng nội dung kinh tế. - Chứng từ ghi sổ được đánh số liệu liên tục trong từng tháng hoặc cả năm ( theo số thứ tự trong sổ đăng ký chứng từ ghi sổ) và có chứng từ gốc đính kèm theo phải được kế toán trưởng duyệt trước khi ghi sổ kế toán. Sơ đồ 13: Sơ đồ ghi sổ kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ Chứng từ gốc Sổ (thẻ ) kế toán chi tiết Sổ quỹ Bảng tổng hợp chứng từ gốc Bảng tổng hợp chi tiết Chứng từ ghi sổ Sổ đăng ký chứng từ ghi sổ Sổ cái Bảng cân đối số phát sinh Báo cáo tài chính Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra Hàng ngày căn cứ vào chứng từ gốc hoặc bảng tổng hợp chứng từ gốc kế toán lập chứng từ ghi sổ. Căn cứ vào chứng từ ghi sổ để vào sổ đăng ký chứng từ ghi sổ, sau đó được dùng để ghi vào sổ cái. Các chứng từ gốc sau khi làm căn cứ lập chứng từ ghi sổ được dùng để ghi vào các sổ (thẻ) kế toán chi tiết. - Cuối tháng phải khoá sổ, tính số phát sinh bên nợ, bên có và số dư của các TK trên sổ cái để từ đó lập bảng cân đối số phát sinh. - Sau khi đối chiếu khớp đúng số liệu trên sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết được dùng để lập báo cáo tài chính. 1.5.1.4. Hình thức kế toán nhật ký chứng từ. - Các nguyên tắc cơ bản. + Tập hợp và hệ thống hoá các nghiệp vụ kinh tế phát sinh bên có của các TK kết hợp với việc phân tích các nghiệp vụ kinh tế đó theo các tài khoản đối ứng nợ. + Kết hợp chặt chẽ việc ghi chép các nghiệp vụ kinh tế phát sinh theo trình tự thời gian về việc hệ thống hoá các nghiệp vụ theo nội dung kinh tế. + Kết hợp rộng rãi việc hạch toán tổng hợp với hạch toán chi tiết. + Sử dụng các mẫu sổ in sẵn, các quan hệ đối ứng tài khoản, chỉ tiêu quản lý kinh tế tài chính và lập báo cáo tài chính. Sơ đồ 14: Sơ đồ trình tự ghi sổ theo hình thức kế toán nhật ký chứng từ. Chứng từ gốc và các bảng phân bổ Thẻ, sổ kế toán chi tiết Bảng kê Nhật ký chứng từ Sổ cái Bảng tổng hợp chi tiết Báo cáo tài chính Ghi chú: Ghi hàng ngày Ghi cuối tháng Đối chiếu kiểm tra Hàng ngày căn cứ vào các chứng từ gốc ghi trực tiếp vào các nhật ký chứng từ hoặc bảng kê, sổ chi tiết có liên quan. Cuối tháng đối chiếu số liệu trên các nhật ký chứng từ với các sổ kế toán chi tiết, bảng tổng hợp chi tiết có liên quan và lấy số liệu tổng cộng của các nhật ký chứng từ ghi trực tiếp vào sổ cái. Số liệu tổng cộng trong sổ cái và một số chỉ tiêu chi tiết trong nhật ký chứng từ, bảng kê và các bảng tổng hợp chi tiết được dùng để lập báo cáo tài chính. Chương 2 thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm._.ng trình sau để xây dựng dựng dự toán tốt hơn đồng thời có thể hạch toán thu nhập có đựợc từ mỗi công trình 2.2.3 phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng. Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh các doanh nghiệp phải bỏ ra nhiều loại chi phí, gọi chung là chi phí kinh doanh. Do chi phí kinh doanh có nhiều loại với tính chất, kết cấu, công dụng và mục đích sử dụng khác nhau nên để biết được sự thay đổi cũng như nguyên nhân dẫn đến sự thay đổi của từng loại thì cần thiết phải đi sâu xem xét tình hình biến động của từng yếu tố các khoản mục chi phí. Gắn liền với chi phí kinh doanh là giá thành sản phẩm. Có thể nói chi phí và giá thành là hai mặt khác nhau của quá trình sản xuất. Chi phí phản ánh mặt hao phí còn giá thành phản ánh mặt kết quă. Phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm là một cách tốt để biết nguyên nhân và những nhân tố làm cho chi phí biến động ảnh hưởng tới giá thành, từ đó sử dụng thông tin cho quản lý sẽ có kết quả tối ưu hơn. Để phân tích tình hình biến động của chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm doanh nghiệp thường so sánh giữa số thực tế với số kế hoạch về cả số tuyệt đối và số tương đối. Ta có bảng phân tích sau: Biểu 22: Bảng phân tích chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Công trình: Hoà Bình Khoản mục chi phí Kế hoạch Thực tế Chêch lệch Số tiền Tỷ trọng(%) Số tiền Tỷ trọng(%) Số tiền Tỷ trọng(%) CPNVLTT 1.591.798.000 68,25 1.592.092.377 68,26 +294.377 +0,0184 CPNCTT 393.100.502 16,85 393.045.498 16,85 -55.004 -0,014 CPSDMTC 115.364.250 4,95 115.352.132 4,95 -12.118 -0,011 CPSXC 232.180.596 9,95 232.081.741 9,94 -98.855 -0,043 Tổng cộng 2.332.443.348 100 2.332.571.748 100 +128.400 +0,0055 Từ số liệu của bảng phân tích trên ta thấy: giá thành thực tế của công trình tăng so với kế hoạch là 128.400 đ hay (tăng 0,0055%). Chi phí thực tế tăng so với kế hoạch đặt ra nhìn chung là không tốt vì nó phản ánh khả năng cố gắng hạ giá thành sản phẩm trong kỳ không đạt yêu cầu đặt ra làm lợi nhuận của công trình giảm so với kế hoạch là 128.400đ. Tuy nhiên để biết được trong công tác xây dựng công trình thì khâu nào tốt, khâu nào chưa tốt để từ đó có kế hoạch điều chỉnh những khâu còn yếu, phát huy những mặt tốt nhằm đạt được kết quả cao hơn thì ta phải tiến hành phân tích từng khoản mục chi phí. 1. Về khoản mục chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp của công trình tăng lên so với kế hoạch là 294.377đ (hay tăng 0,0182%) làm giá thành công trình cũng tăng lên 294.377đ. Chi phí này tăng lên chủ yếu là do chi phí bốc xếp, vận chuyển từ nơi thu mua đế chân công trình tăng lên do nguồn cung cấp nguyên vật liệu ở xa vì doanh nghiệp vẫn mua một số nguyên vật liệu ở những nhà cung cấp cũ. Việc tăng chi phí như vậy là không tốt mà xí nghiệp trước khi đi vào xây dựng công trình cần nghiên cứu thị trường, tìm những nhà cung cấp gần với địa điểm xây dựng công trình hơn (nhưng vẫn đảm bảo chất lượng hàng hoá như kế hoạch) nhằm tiết kiệm đến mức tối đa chi phí vận chuyển. Mặt khác, việc vận chuyển xa rất dễ dẫn đến hao hụt lớn trong quá trình vận chuyển gây lãng phí và ảnh hưởng đến kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty. Ngoài ra, chi phí nguyên vật liệu trực tiếp tăng lên so với kế hoạch cò do giá cả của một số thiết bị lắp đặt cho công trình tăng lên so với kế hoạch đặt ra. Giá cả trên thị truờng tăng là yếu tố khách quan mà không phụ thuộc vào nhân tố chủ quan của Công ty nên nó không phản ánh nỗ lực phấn đấu hạ giá thành của công ty. 2. Về chi phí nhân công trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp của công trình giảm so với kế hoạch là 55.004đ (hay giảm 0,014%) làm giá thành thực tế giảm so với kế hoạch là 55.004đ hay làm lợi nhuận tăng lên là 55.004đ. Công ty đã tiết kiệm được một khoản chi phí nhân công là do trong quá trình thi công xây lắp xí nghiệp đẫ sử dụng lao động thuê ngoài nhiều hơn với kế hoạch, giảm lao động trong biên chế. Như vậy, đội đã có phương án tốt hơn trong việc sử dụng lao động thuê ngoài vào những công việc không đòi hỏi trình độ kỹ thuật cao từ đó giảm được chi phí về nhân công trực tiếp, đây là một điểm tốt trong nỗ lực hạ giá thành của Công ty. 3.Về chi phí sử dụng máy thi công. Chi phí sử dụng máy thi công công trình giảm so với kế hoạch là 12.118.đ (hay giảm 0,011%) nhờ đó làm giá thành thực tế giảm so với kế hoạch là 12.118đ hay làm lợi nhuận của công trình tăng lên đúng bằng 12.118đ. Chi phí sử dụng máy thi công giảm chủ yếu là do máy thi công sử dụng để xây dựng công trình quá cũ đã được thay thế bằng máy mới do đó tiêu tốn ít nguyên vật liệu hơn so với máy cũ. Chi phí này giảm là tố vì với việc thay thế máy thi công cũ bằng máy mới năng suất cao hơn, ít tiêu tốn nhiên liệu hơn dảm bảo tiết kiệm được chi phí và thời gian thi công công trình. 4. Về chi phí sản xuất chung Chi phí sản xuất chung của công trình giảm so với kế hoạch là 98.855đ (hay giảm 0,043%) làm giá thành thực tế công trình giảm so với kế hoạch là 98.855đ hay nhờ đó lợi nhuận tăng lên đúng bằng 98.855đ. Chi phí sản xuất chung giảm chủ yếu do xí nghệp đã sử dụng máy móc cho bộ phận quản lý nhiều hơn từ đó tiết kiệm chi phí về nhân công sử dụng cho quản lý. Đây là yếu tố nhờ máy móc mới đã tiết kiệm được chi phí lao động từ đó có thể giảm biên chế hoặc chuyển một số người sang hoạt động trong lĩnh vực khác mà đang còn thiếu nhân lực. Tóm lại, với công trình Hòa Bình chi phí thực hiện tăng so với kế hoạch đặt ra là do tăng chi phí nguyên vật liệu trực tiếp còn các khoản mục chi phí khác đều được giảm xuống. Nếu xí nghiệp xây dựng thực hiện tốt việc tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu thì lợi nhuận của công trình tạo ra sẽ tăng lên đáng kể. Do đó, Công ty cần quán xuyến và theo dõi chặt chẽ hơn nữa trong việc thực hiện tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu đảm bảo theo kế hoạch đã đặt ra đồng thời tiếp tục phấn đấu hạ giảm chi phí tại các khoản mục chi phí khác. Chương 3 Một số giảI pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng 3.1. Sự cần thiết hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm taị công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng Như ta dă biết, thông thường DN nào cũng phải quan tâm đến vấn đề giá cả và có chính sách giá cả rõ ràng. Chính sách giá cả có mục tiêu số một là bù đắp chi phí sản xuất và tăng tối đa lợi nhuận. Nếu DN chi thoả mãn nhu cằu thị trường mà không chú ý đến vấn đề bù đắp chi phí và thu lợi nhuận cao thì DN không thể tồn tại lâu dài trong nền kinh tế thị trường có sự cạnh tranh quyết liệt được. Ngược lại, nếu chi phí trung bình của DN cao hơn chi phí trung bình của XH thì sản phẩm hàng hoá đó sẽ không được thị trường chấp nhận và như thế DN sẽ chẳng bao giờ đạt được mục tiêu bù đắp chi phí và tối đa hoá lợi nhuận. Vì vậy, việc hạch toán đúng, đủ CPSX và GTSP sẽ giúp DN biết được hiệu quả sản xuất, kinh doanh của DN, từ đó có chính sách rõ ràng trong định hướng sản xuất của DN. Chính vì vậy công tác quản lý tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là khâu quan trọng nhất trong công tác quản lý của DN. Đó là căn cứ lập giá tiêu thụ, giúp DN tránh được tình trạng lãi giả, lỗ thật và đứng vững trên thị trường. 3.2. Nhận xét chung về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng 3.2.1. Những ưu điểm: Qua quá trình tìm hiểu về công tác quản lý, công tác kế toán nói chung, về công tác hạch toán CPSX và tính GTSP xây lắp nói riêng ở công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng em nhận thấy rằng: Công ty hoạt đông theo hình thức cổ phần hoá nên đã chủ động xây dựng được mô hình quản lý và hạch toán khoa học, hợp lý phù hợp với yêu cầu của kinh tế thị trường. Với một bộ máy quản lý gọn nhẹ, các bộ phận chức năng được tổ chức và hoạt động chặt chẽ, phân công phân nhiệm rõ ràng đã phát huy hiệu quả tích cực cho lãnh đạo công ty trong tổ chức LĐ, cung ứng vật tư, giám sát sản xuất thi công và quản lý kinh tế. Hình thức khoán xuống các tổ, đội công trình là phù hợp với đặc điểm và tình hình sản xuất thi côngcủa công ty: địa bàn rộng, sản xuất phân tán nên việc quản lý trực tiếp của công ty là khó và kém hiệu quả. Hình thức khoán xuống các đội, tổ công trình có kết hợp với sự kiểm tra, giám sát tập trung, có trọng điểm đã gắn liền trách nhiệm vật chất của đội thi công với tiến độ chất lượng thi công, tạo điều kiện cho việc tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm. Hiện nay, công tác kế toán của công ty được thực hiện trên máy theo hình thức chứng từ ghi sổ, cơ cấu gọn nhẹ, sổ sách kế toán ghi chép một cách khoa học, hợp lý, phù hợp với yêu cầu. Mặt khác, toàn bộ phần kế toán tài chính và một phần kế toán quản trị thông qua các sổ theo dõi chi tiết, các báo cáo của khối văn phòng có thể đưa ra bất kỳ thời điểm nào giúp cho ban lãnh đạo quản lý tốt hơn. 3.2.2. Những mặt hạn chế: 3.2.2.1.. Về quá trình luân chuyển chứng từ Chứng từ hạch toán chi phí sản xuất và tính gía thành sản phẩm được chuyển từ các phần hành kế toán khác sang. Một số chứng từ được sử dụng chủ yếu như: bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định (lấy từ phần hành kế toán tài sản cố định), bảng phân bổ tiền lương và bảo hiểm xã hội (lấy từ phần hành kế toán lao động tiền lương), hoá đơn mua vật liệu, công cụ dụng cụ, dịch vụ (lấy từ phần hành kế toán thanh toán), phiếu chi tiền mặt, giấy báo Nợ ngân hàng (lấy từ phần hành kế toán vốn bằng tiền). Các chứng từ sử dụng trong quá trình hạch toán ban đầu đều phù hợp với yêu cầu kinh tế và pháp lý của nghiệp vụ kinh tế phát sinh. Trách nhiệm, cách thức ghi chép chứng từ tại công ty phù hợp với chức năng, nhiệm vụ của từng người và phù hợp với nội dung kinh tế đã phát sinh. Qui trình luân chuyển chứng từ được thực hiện theo đúng yêu cầu của công ty.Tuy nhiên, các chứng từ từ các đội chuyển đến công ty nhiều lúc còn chậm gây ảnh hưởng đến việc hạch toán chi phí để tính giá thành còn chậm dẫn đến việc quyết toán trong kỳ cũng bị chậm lại. 3.2.2.2.Về công tác hạch hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty Kế toán công ty áp dụng hệ thống tài khoản theo Quyết định số 1864 /1998 / QĐ /BTC ngày 16/ 12/1998 của bộ tài chính theo hệ thống tài khoản áp dụng cho các doanh nghiệp xây lắp. Từ tháng 1 năm 2003 công ty đã áp dụng 4 chuẩn mực kế toán mới theo Quyết định số 149/ 2001/ QĐ - BTC ngày 31 -12 - 2001 và được hướng dẫn cụ thể tại thông tư số 89/ 2002/ TT- BTC ngày 9 tháng 10 năm 2002. Các tài khoản tại công ty đa số được mở chi tiết, đặc biệt là các tài khoản về chi phí sản xuất được mở chi tiết theo từng công trình, loại sản phẩm, các tài khoản phải thu, phải trả đều được chi tiết theo từng khách hàng. Điều này tạo điều kiện cho quá trình hạch toán, theo dõi, đối chiếu số phát sinh chi phí và tính giá thành cho từng công trình, sản phẩm hoàn thành từ đó dễ dàng trong khâu hạch toán lãi (lỗ) cho mỗi công trình, mỗi loại sản phẩm. Các khoản chi phí được hạch toán rõ ràng và riêng biệt cho từng loại chi phí, cuối tháng kế toán tiến hành kết chuyển sang tài khoản chi phí sản xuất kinh doanh dở dang cho mỗi công trình, đánh giá được mức độ hoàn thành của mỗi công trình, không để số dư trên tài khoản loại 6 theo qui định. Khi công trình hoàn thành được nghiêm thu bởi bộ phận kỹ thuật chất lượng trước khi bàn giao cho chủ đầu tư. Bộ phận kế toán tiến hành tập hợp chi phí, tính giá thành toàn bộ cho công trình hoàn thành từ đó hiệu quả của mỗi công trình. 3.2.2.3. Về hệ thống sổ sách Nhìn chung, việc hạch toán trên sổ chi tiết cũng như sổ tổng hợp của công ty là khá hoàn thiện. Hệ thông sổ chi tiết đã đáp ứng được phần nào yêu cầu đặt ra, cho phép ghi chép chi tiết các đối tượng kế toán cần phải được theo dõi chi tiết như các loại chi phí, các loại công nợ,... từ đó phục vụ tốt cho yêu cầu kiểm tra, đối chiếu và tính toán các chỉ tiêu một cách chi tiết mà các bảng, các sổ không có được. Hệ thống sổ tổng hợp tại công ty bao gồm các bảng kê, các nhật ký chứng từ và sổ Cái các tài khoản đã đáp ứng được yêu cầu hạch toán, ghi chép và tổng hợp số liệu hàng tháng từ đó làm cơ sở lên báo cáo kế toán định kỳ (quí, năm) theo yêu cầu. Tuy nhiên, đây là hình thức sổ sách khá phức tạp, qui trình hạch toán không áp dụng được phần mềm kế toán mà chủ yếu phải làm bằng kế toán thủ công là chính. Nhưng hai năm gần đây công ty đã quyết định đưa một số phần hành kế toán chủ yếu vào việc áp dụng kế toán máy nên một số sổ sách cũng được sửa đổi cho phù hợp với hình thức kinh doanh của công ty và qui trình hạch toán của phần mềm kế toán máy. Tóm lại, sau hơn 5 năm hoạt động và trưởng thành của công ty đã đạt được những thành tựu đáng kể trong tổ chức sản xuất kinh doanh cũng như trong công tác quản lý đặc biệt trong lĩnh vực kế toán. Việc hạch toán kế toán nói chung và tại phần hành kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nói riêng đã thực hiện tốt từ khâu hạch toán chứng ban đầu đến khâu vào sổ sách chi tiết, tổng hợp để lên báo cáo kế toán. Do lao động kế toán tại Công ty được phân theo chức năng của mỗi phần hành kế toán riêng biệt nên có sự chuyên sâu theo chức năng cụ thể của mình đồng thời luôn có sự đối chiếu giữa các phần hành với nhau vì vậy việc hạch toán thường thống nhất, nhanh chóng và chính xác. Mặt khác, giữa các phần hành kế toán cũng luôn có sự đối chiếu lẫn nhau để phát hiện sai sót từ đó điều chỉnh kịp thời. Tuy nhiên trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại công ty vẫn còn một số vấn đề tồn tại nên và cần được quan tâm, xem xét và không ngừng hoàn thiện nhằm góp phần năng cao hiệu quả kinh doanh của công ty, thực hiện đúng những qui định về tài chính kế toán theo quyết định đã ban hành cũng như thực hiện tốt các yêu cầu của công ty nhằm phù hợp với các lĩnh vực hoạt động kinh doanh của mình. 3.3. Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng 3.3.1. Một số biện pháp giảm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm Sản phẩm xây lắp là những công trình có qui mô lớn, kết cấu phức tạp, mang tính đơn chiếc,thời gian sản xuất kéo dài, giá bán sản phẩm được xác định bằng giá dự toán thông qua hợp đồng giữa bên giao thầu và bên nhận thầu trên cơ sở thiết kế kỹ thuật, mỹ thuật thi công. Trong các loại chi phí sản xuất tạo nên giá thành sản phẩm xây lắp thì chi phí nguyên vật liệu có tỷ trọng lớn nhất trong tổng giá thành ( chiếm khoảng 55% đến 80%), do đó việc tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu là mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản lý trong mục tiêu hạ giá thành sản phẩm. Do đó, để tránh thất thoát nguyên vật liệu Công ty nên có kế hoạch quản lý trong công tác thu mua, vận chuyển nguyên vật liệu., có chính sách thưởng phạt rõ ràng đối với những trường hợp không thực hiện tốt công tác thu mua cũng như công tác quản lý gây lãng phí cho công ty. Mặt khác công ty nên tìm những nhà cung cấp ở gần các công trình để giảm thiểu chi phí thu mua vì nguyên vật liệu chủ yếu mua về chuyển ngay đến công trình mà không qua kho. Công ty nên chú trọng hơn nữa tới việc thu hồi phế liệu vì hiện nay công tác thu hồi phế liệu tại các công trình sau khi hoàn thành chưa được chú ý nhiều . Nếu đảm bảo tốt công tác này thì chi phí của công ty sẽ giảm xuống đảm bảo đảm bảo thu nhập cao hơn trong kỳ. Tiếp theo công ty nên các chi phí sản xuất như chi phí tiếp khách, chi phí hội họp,... mà vẫn đảm bảo tốt công tác quản lý tại công ty. 3.3.2. Về công tác luân chuyển chứng từ Công ty là một đơn vị lớn với nhiều đội và một số chi nhánh trực thuộc tại các tỉnh, địa bàn hoạt động kinh doanh khá rộng. Mặt khác, các đội lại không hạch toán tất cả các khâu mà chỉ hạch toán chứng từ ban đầu rồi tổng hợp để chuyển về phòng kế toán. Do đó, việc luân chuyển chứng từ đến phòng kế toán nhiều khi còn chậm làm cho công tác hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty thường bị dồn vào cuối tháng hoặc có thể bị chuyển sáng tháng sau, không cung cấp đầy đủ, kịp thời thông tin cho yêu cầu quản lý. Để khắc phục tình trạng trên công ty nên qui định thời gian giao nộp chứng từ gốc đối với các kế toán đội, tránh tình trạng chi phí phát sinh tháng này tháng sau mới ghi sổ. Có biện pháp xử phạt rõ ràng đối với những nhân viên vi phạm các các qui định đã đặt ra. Bên cạnh đó công ty nên tổ chức các lớp tập huấn ngắn hạn nhằm cung cấp kịp thời những kiến thức cũng như nghiệp vụ tổ chức hạch toán kế toán cho các nhân viên kế toán tại các đội vì đa số cá nhân viên kế toán của đội là nhân viên mới tốt nghiệp từ các trường đại học, cao đẳng nhưng chưa có kinh nghiệm trong công việc. 3.3.3. Về công tác hạch toán Nhìn chung, công tác hạch toán kế toán tại công ty thực hiện theo đúng các chuẩn mực kế toán đã qui định. Tuy nhiên, vẫn còn một số nhược điểm mà Công ty nên sửa đổi cho phù hợp với yêu cầu hiện nay. Thứ nhất, áp dụng theo 4 chuẩn mực kế toán mới đã được hướng dẫn cụ thể trong thông tư số 89/ 2002/ TT - BTC kế toán tại công ty đã chuyển hoàn toàn từ tài khoản 142 - chi phí trả trước sang tài khoản 242 - chi phí trả trước dài hạn. Vì vậy khi xuất kho công cụ dụng cụ hoạc khi mua dụng cụ về xuất luôn đến công trình mà dụng cụ đó thuộc loại phân bổ nhiều lần kế toán ghi: Nợ TK 242 tổng giá trị công cụ, dụng cụ Có TK 153 xuất công cụ dụng cụ từ kho Có TK 331 nếu mua công cụ, dụng cụ xuất ngay đế công trình Sau đó, căn cứ vào mục đích sử dựng và kế hoạch phân bổ kế toán ghi: Nợ Tk 627 nếu dụng cụ sử dụng chung cho đội Nợ TK 642 nếu xuất dụng cụ sử dụng cho quản lý Có TK 242 giá trị một lần phân bổ Mà kế toán không tính đến thời hạn phân bổ là dưới một năm hay trên một năm như vậy là chưa đúng với chế độ. Theo chế độ qui định, kế toán công ty nên vẫn giữ lại tài khoản 142 và đổi thành 142 - chi phí trả trước ngắn hạn dùng để phản ánh các khoản chi phí trả trước đã phát sinh nhưng để phân bổ trong thời hạn từ một năm trở xuống và thêm vào tài khoản 242 - chi phí trả trước dài hạn dùng để phản ánh những khoản chi phí trả trước và phân bổ nhiều lần trong thời gian trên một năm. Do đó, khi xuất kho công cụ, dụng cụ thuộc dạng phân bổ nhiều lần nhưng trong thời gian từ một năm trở xuống kế toán ghi: Nợ TK 142 - tổng giá trị công cụ dụng cụ xuất dùng Có TK 153 - nếu công cụ dụng cụ xuất từ kho Có TK 331 - nếu công cụ dụng cụ mua về xuất trực tiếp đến công trình Sau đó, căn cứ vào kế hoạch phân bổ chi phí và bộ phận sử dụng kế toán tiến hành ghi: Nợ TK 627 - nếu sử dụng chung cho đội Nợ TK 642 - nếu sử dụng cho quản lý Có TK 142 - gía trị CCDC một lần phân bổ Các kỳ kế toán sau kế toán tiến hành phân bổ tiếp tương tự như trên. Trường hợp xuất công cụ dụng cụ thuộc loại phân bổ nhiều lần trong thời gian trên một năm thì kế toán tiến hành ghi sổ như hiện tại. Thứ hai, nếu chi phí khấu hao tài sản cố định sử dụng cho quản lý doanh nghiệp trong kỳ lớn kế toán tiến treo chi phí và ghi sổ như sau: Nợ Tk 242 khấu hao tài sản cố định cho quản lý trong tháng Có TK 214 Cuối kỳ, căn cứ vào kế hoạch và nơi sử dụng kế toán ghi Nợ TK 642 - nếu sử dụng cho quản lý Có TK 242 - giá trị khấu hao phân bổ trong tháng Kế toán tại công ty hạch toán như trên là chưa đúng với qui định mà kế toán nên ghi: Khi trích khấu hao tài sản cố định tuỳ thuộc vào tài sản cố định đó sử dụng cho bộ phận nào mà kế toán tiến hành ghi: Nợ TK 642 - nếu sử dụng cho quản lý doanh nghiệp Có TK 214 - gía trị khấu hao TSCĐ trích trong tháng Cuối tháng, nếu không có doanh thu hoặc doanh thu trong kỳ nhỏ không tương ứng với chi phí quản lý doanh nghiệp kế toán có thể chuyển một phần chi phí chờ kết chuyển và ghi sổ: Nợ TK 911 - kết chuyển chi phí quản lee doanh nghiệp Nợ Tk 142 - chi phí quản lý doanh nghiệp chờ kết chuyển Có TK 642 - tổng chi phí quản lý doanh nghiệp trong kỳ Thứ ba, khi tiền lương của bộ phận quản lý trong kỳ lớn kế toán treo chi phí bằng cách ghi vào tài khoản chi phí trả truớc: Nợ TK 242 Có TK 334 lương của bộ phận quản lý doanh nghiệp Cuối tháng căn cứ vào kế hoạch kế toán ghi: Nợ TK 642 - lương tính vào chi phí quản lý doanh nghiệp trong kỳ Có TK 242 Kế toán công ty làm như vậy là chưa đúng mà tiền lương trong tháng của nhân viên quản lý doanh nghiệp phải được ghi trực tiếp vào tài khoản 642 : Nợ TK 642 - chi phí về nhân công của nhân viên QLDN Có TK 334 - lương nhân viên QLDN Cuối tháng (kỳ) kế toán nếu công ty không có doanh thu hoặc doanh thu nhỏ không tương xứng với chi phí quản lý doanh nghiệp thì kế toán có thể chuyển một phần chi phí quản lý doanh nghiệp sang chi phí chờ kết chuyển: Nợ TK 911 - kết chuyển chi phí QLDN Nợ TK 142 - chi phí QLDN chờ kết chuyển Có TK 642 - chi phí QLDN trong kỳ 3.3.4. Về sổ sách kế toán Tại công ty, việc ghi chép sổ sách khá rõ ràng và khoa học. Tuy nhiên, vẫn còn có sổ sách chưa thực sự hợp lý. Bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định, kế toán đã chi tiết khấu hao của tài sản cố định theo nơi sử dụng ( theo đội) nhưng lại không tách ra thành chi phí khấu hao của bộ phận máy thi công hay chi phí khấu hao tài sản cố định của đội. Do đó, trên bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định không biết được chi phí khấu hao máy thi công là bao nhiêu, chi phí khấu hao tài sản cố định cho đội (chi phí sản xuất chung ) là bao nhiêu. Vì vậy muốn biết được chi tiết kế toán lại phải tiến hành mở sổ chi tiết tài sản cố định, đi ều này gây khó khăn trong quản lý và chưa phù hợp với qui định kế toán. Do đó kế toán công ty nên chi tiết khấu hao tài sản cố định trong bảng theo nơi sử dụng và theo đối tượng sử dụng. Mặt khác, trong bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố đinh, kế toán không có các chỉ tiêu: Số khấu hao tháng trước Khấu hao tăng trong tháng Khấu hao giảm trong tháng Khấu hao phải trích trong tháng mà kế toán tính ngay số khấu hao cần trích trong tháng. Điều này không làm số khấu hao phải trích trong tháng thay đổi nhưng qua bảng này ta không thấy được mức biến động tăng, giảm khấu hao giữa các tháng sau với tháng trước (hay không thấy được mức độ cũ mới của tài sản cố định). Vì vậy, kế toán Công ty nên lập bảng tính và phân bổ khấu hao tài sản cố định theo mẫu sau Tại bảng kê số 4 tài khoản ghi bên Nợ kế toán ghi cả tài khoản 641, 642 mà không dùng bảng kê số 5 để chi tiết theo từng nội dung của tài khoản 641, 642. Vì vậy nếu muốn biết chi tiết ta phải vào bảng kê chứng từ ghi Nợ cho tài khoản 641, 642. Điều này chưa phù hợp, do vậy kế toán nên dùng bảng kê số 5 để tập hợp các loại chi phí như: Chi phí đầu tư xây dựng cơ bản, chi phí quản lý doanh nghiệp và chi phí bán hàng chi tiết theo từng đối tượng. Trên đây là một số phương hướng đề xuất nhằm khắc phục các hạn chế trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng. Tuy nhiên, để nâng cao hiệu quả kinh doanh hơn nữa thì không những một phần hành kế toán cần phải được hoàn thiện mà yêu cầu tất cả các phần hành cần làm tốt công tác kế toán của mình cũng như kết hợp chặt chẽ và phối hợp đồng bộ giữa các phần hành và các phòng chức năng với nhau từ khâu lập dự toán, đấu thầu, lên kế hoạch và thu mua vật tư đến khâu nghiệm thu công trình và bàn giao cho chủ đầu tư. Kết luận Sau thời gian hoạt động và trưởng thành Công ty đã chứng tỏ được khả năng của mình trong ngành xây dựng cơ bản cũng như những ngành nghề khác mà Công ty đang thực hiện. Có được kết quả đáng ghi nhận này là nhờ công tác tổ chức quản lý và sự nỗ lực phấn đấu cao của toàn thể cán bộ công nhân viên trong Công ty. Trong nền kinh tế thị trường hiện nay, sự cạnh tranh gay gắt giữa các Công ty ngày càng cao vì vậy để tồn tại và phát triển được thì cũng đồng nghĩa với việc sản phẩm của Công ty được nhiều người tiêu dùng chấp nhận. Muốn vậy, Công ty cần phải nghiên cứu để hạ giá thành sản phẩm đồng thời hạch toán chi phí sản xuất một cách chính xác từ đó tính được giá thành sản phẩm phục vụ yêu cầu quản lý là vấn đề cần thiết đối với mọi Công ty nói chung và với Công ty nói riêng. Trong quá trình hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm Công ty có nhiều ưu điểm nhưng vẫn còn một số tồn tại nên và cần được khắc phục từ đó nâng cao hơn nữa hiệu quả công tác kế toán. Em xin chân thành cảm ơn sự hướng dẫn tận tình của thầy giáo Nguyễn Minh Phương và ban giám đốc công ty cùng các cán bộ phòng kế toán của công ty cổ phần SXVLXD&XD đã giúp em hoàn thành luận văn này. Với kiến thức của sinh viên thực tập, trình độ năng lực còn hạn chế, bài viết của em không thể tránh khỏi thiếu sót. Em rất mong nhận được ý kiến đóng góp của thầy cô giáo và các bạn để bài Luận Văn của em được hoàn chỉnh hơn . Tháng 8 năm 2005 Sinh viên thực hiện Nguyễn thị Thêu Mục lục Danh mục từ viết tắt CCDC : Công cụ dụng cụ CPSX : Chi phí sản xuất KH : Khấu hao KLSXDD : Khối lượng sản xuất dở dang KLXLTT : Khối lượng xây lắp thực tế KTQD : Kinh tế quốc dân KTTT : Kinh tế thị trường LLSX : Lực lượng sản xuất NXB : Nhà xuất bản TSCĐ : Tài sản cố định. XDCB : Xây dựng cơ bản XHCN : Xã hội chủ nghĩa Zdt : Giá thành dự toán CPNCTT : Chi phí nhân công trực tiếp CPSXC : Chi phí sản xuất chung CPNVLTT` : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp TK : Tài khoản XD : Xây dựng VLXD : Vật liệu xây dựng Nhận xét của giáo viên hướng dẫn Họ và tên giáo viên hướng dẫn: Nguyễn Minh Phương Họ và tên sinh viên thực hiện : Nguyễn Thị Thêu Tên đề tài luận văn: "Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần sản xuất vật liệu xây dựng và xây dựng." ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. ............................................................................................................................. Hà Nội,Ngày……tháng….năm 2005 Người nhận xét (Ký, ghi rõ họ tên) Điểm: Bằng số: ................................................................ Bằng chữ: ............................................................. Danh mục các sơ đồ Sơ đồ 1: Sơ đồ hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Sơ đồ 2: Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp ………………..... Sơ đồ 3: Sơ đồ hạch toán sử dụng máy thi công theo phương thức cung cấp lao vụ lẫn nhau…………………………………………………............... Sơ đồ 4: Sơ đồ hạch toán sử dụng máy thi công theo phương thức bán lao vụ lẫn nhau . Sơ đồ 5: Sơ đồ hạch toán sử dụng máy thi công (doanh nghiệp không có tổ chức đội máy thi công riêng biệt) Sơ đồ 6: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung Sơ đồ 7: Sơ đồ kế toán sản phẩm hỏng, phá đi làm lại trong định mức Sơ đồ 8: Sơ đồ kế toán sản phẩm hỏng phá đi làm lại ngoài định mức Sơ đồ 9: Sơ đồ kế toán tổng hợp Sơ đồ 10: Sơ đồ kế toán tập hợp chi phí theo phương pháp KKĐK Sơ đồ 11: Sơ đồ trình tự kế toán theo hình thức NKC Sơ đồ 12: Sơ đồ trình tự kế toán ghi sổ theo hình thức nhật ký sổ cái Sơ đồ 13:Sơ đồ ghi sổ kế toán theo hình thức chứng từ ghi sổ Sơ đồ 14: Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức nhật ký chứng từ Sơ đồ 15: Sơ đồ quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm xây lắp Sơ đồ 16: Sơ đồ bộ máy quản lý của Công ty Sơ đồ 17: Sơ đồ bộ máy kế toán của Công ty Sơ đồ 18: Sơ đồ trình tự ghi sổ tại Công ty Danh mục các bảng biểu Biểu 1: Phiếu xuất kho Biểu 2: Bảng kê chứng từ Biểu 3: Sổ cái TK 621 Biểu 4: Bảng thanh toán tiền lương Biểu 5: Bảng phân bổ tiền lương và BHXH Biểu 6: Bảng kê chứng từ Biểu 7: Sổ cái TK 622 Biểu 8: Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ Biểu 9: Bảng kê chứng từ Biểu 10: Sổ cái TK 622 Biểu 11: Bảng kê chứng từ Biểu 12: Sổ cái TK 627 Biểu 13: Bảng tổng hợp chi phí sản xuất kinh doanh Biểu 14: Bảng kê chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Biểu 15: Bảng chi phí sản xuất kinh doanh dở dang Biểu 16: Bảng kê 6 Biểu 17: Bảng kê 4 Biểu 18: Nhật ký chứng từ số 7 Biểu 19: Sổ cái TK 154 Biểu 20: Bảng tổng hợp giá thành Biểu 21: Bảng chi phí và giá thành thực tế của các công trình Tài liệu tham khảo Lý thuyết và thực hành kế toán tài chính Nhà xuất bản tài chính T/ 2001 Hệ thống kế toán doanh nghiệp Nhà xuất bản tài chính năm 1995 Giáo trình phân tích hoạt động kinh doanh Nhà xuất bản thống kê năm 2001 Kế toán quản trị và phân tích hoạt động kinh doanh Nhà xuất bản thống kê năm 1998 Kế toán, kiểm toán và phân tích hoạt động kinh doanh Thông tư số 89/ 2002/ TT – BTC ngày 9-10-2002 Tạp chí kế toán số 22/2000, số 28/2001 Tạp chí kinh tế phát triển số 49/2001 Một số tài liệu tại công ty cổ phần SXVLXD&XD ._.