Hoàn thiện công tác Kế toán tập hơp chi phí sản xuất & tính giá thành sản phẩm tại Công ty May 10

h nghiệp có được vị trí vững chắc trên thị trường tiêu dùng đòi hỏi doanh nghiệp phải luôn nghiên cứu và thực hiện các biện pháp tiết kiệm chi phí, hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm với giá bán phù hợp với yêu cầu của người tiêu dùng. Một trong những biện pháp nhằm quản lý chi phí, quản lý giá thành sản phẩm đó là kế toán mà trong đó, kế toán tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm luôn được xác định là khâu trọng tâm của toàn bộ công tác kế toán trong các doanh nghiệp sản xuất. Vì vậy, hoàn thiện công tác kế toán CPSX và tính giá thành sản phẩm là việc làm có ý nghĩa quan trọng trong quá trình hoàn thiện công tác kế toán trong doanh nghiệp. Trong quá trình thực tập tại Công ty , em đã lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác kế toán tập hơp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty May 10” làm đề tài nghiên cứu cho luận văn tốt nghiệp. 2. Mục đích nghiên cứu của luận văn Mục đích của luận văn là khái quát những cơ sở lý luận chung và dựa vào đó để nghiên cứu thực tế, phản ánh những mặt thuận lợi, khó khăn tại một doanh nghiệp, đề xuất những phương hướng, giải pháp nhằm hoàn thiện công tác hạch toán CPSX và tính giá thành sản phẩm cho các sản phẩm sản xuất. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài Đối tượng nghiên cứu của đề tài là cơ sở lý luận về hạch toán CPSX và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất, đồng thời qua nghiên cứu thực trạng công tác kế toán để xác định phương pháp tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm đúng đắn, phù hợp với Công ty May 10. Đề tài tập trung nghiên cứu ở nội dung: tập hợp CPSX và tính giá thành của sản phẩm sơ mi sản xuất tại Xí nghiệp May 1 của Công ty May 10. 4. Phương pháp nghiên cứu Đề tài được nghiên cứu dựa trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và duy vật lịch sử Mác-Lê nin, cùng với các phương pháp tổng hợp, phân tích, phương pháp thống kê, hệ thống hoá để khái quát tình hình thực tế công tác kế toán tại Công ty May 10 và đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác hạch toán CPSX và tính giá thành sản phẩm trong Công ty. 5. Bố cục của luận văn Để làm rõ những vấn đề trên, luận văn được trình bày theo ba phần chính như sau: Phần I: Lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất. Phần II: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty May 10. Phần III: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty May 10 - Gia Lâm - Hà Nội. Phần I lý luận chung về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất I. chi phí sản xuất 1. Khái niệm chi phí sản xuất Để có thể tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, các doanh nghiệp cần phải có đầy đủ ba yếu tố cơ bản: Tư liệu lao động (như máy móc, thiết bị...), đối tượng lao động (như nguyên, nhiên, vật liệu....) và lao động của con người. Quá trình sử dụng các yếu tố cơ bản vào sản xuất đồng thời cũng là quá trình hao phí vật chất và sức lao động cho SXKD. Tương ứng với việc sử dụng TSCĐ là chi phí khấu hao TSCĐ; tương ứng với việc sử dụng nguyên vật liệu là chi phí về nguyên, nhiên, vật liệu; tương ứng với việc sử dụng lao động là tiền lương, tiền công phải trả và các khoản chi phí liên quan đến người lao động. Trong điều kiện tồn tại quan hệ hàng hoá, tiền tệ thì mọi chi phí mà doanh nghiệp bỏ ra đều được thể hiện bằng tiền. Trong đó, chi phí về tiền công là biểu hiện bằng tiền của hao phí về lao động sống; còn chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí nguyên, nhiên, vật liệu là biểu hiện bằng tiền của hao phí về lao động vật hoá. Như vậy, chi phí sản xuất là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống và lao động vật hoá và các chi phí khác mà doanh nghiệp phải chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. 2. Phân loại chi phí sản xuất 2.1. Phân loại chi phí theo yếu tố chi phí Theo cách phân loại này, toàn bộ CPSX của doang nghiệp được chia ra thành 7 yếu tố sau: -yếu tố nguyên liệu, vật liệu: Bao gồm toàn bộ chi phí về các loại đối tượng lao động là nguyên vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, phụ tùng thay thế, vật liệu thiết bị xây dựng cơ bản... mà doanh nghiệp đã sử dụng cho các hoạt động sản xuất trong kỳ. (loại trừ giá trị dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi cùng với nhiên liệu động lực). - yếu tố nhiên liệu, động lực sử dụng vào quá trình sản xuất kinh doanh trong kỳ (trừ số dùng không hết nhập lại kho và phế liệu thu hồi) - yếu tố tiền lương và các khoản phụ cấp lương: Phản ánh tổng số tiền lương và phụ cấp mang tính chất lương phải trả cho người lao động trong doanh nghiệp. - yếu tố BHXH, BHYT, KPCĐ trích theo tỷ lệ quy định trên tổng số tiền lương và phụ cấp lương phải trả công nhân viên chức. - yếu tố khấu hao TSCĐ: Phản ánh toàn bộ số phải trích khấu hao trong kỳ đối với tất cả các loại tài sản cố định tham gia vào hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. - yếu tố chi phí dịch vụ mua ngoài: Phản ánh toàn bộ số tiền phải trả về các loại dịch vụ mua ngoài như tiền điện nước, điện thoại... phục vụ cho các hoạt động sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp. - yếu tố chi phí khác bằng tiền : Phản ánh toàn bộ chi phí khác bằng tiền chưa phản ánh vào các yếu tố nói trên dùng vào hoạt động sản xuất kinh doanh trong kỳ. Cách phân loại này giúp doanh nghiệp lập được Báo cáo CPSX theo yếu tố chi phí, lập được các dự toán, kế hoạch cung ứng vật tư nhằm đảm bảo cho hoạt động SXKD tại tất cả các khâu trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp được thực hiện đúng tiến độ. 2.2. Phân loại CPSX theo quan hệ với khối lượng sản phẩm Theo tiêu chuẩn phân loại này, CPSX được chia thành hai loại: -Chi phí biến đổi (Biến phí): Là những chi phí mà khi khối lượng sản phẩm sản xuất tăng hay giảm thì số tiền chi phí cũng tăng hay giảm theo, còn chi phí chi một sản phẩm thì hầu như không đổi. -Chi phí cố định (Định phí): là những chi phí mà khi khối lượng sản phẩm sản xuất tăng hay giảm thì số tiền chi phí hầu như không đổi nhưng chi phí cho một sản phẩm thì thay đổi theo chiều ngược lại. Cách phân loại này có ý nghĩa rất quan trọng trong việc lập dự toán chi phí, phục vụ cho việc phân tích chi phí và công tác quản trị kế toán. 2.3. Phân loại CPSX theo mối quan hệ với đối tượng chịu chi phí Theo tiêu thức phân loại này, CPSX được chia ra làm hai loại: -Chi phí trực tiếp: Là những chi phí có liên quan trực tiếp đến đối tượng chịu chi phí như sản phẩm, địa điểm phát sinh chi phí. Những chi phí này được hạch toán trực tiếp cho từng đối tượng chịu chi phí. -Chi phí gián tiếp: Là những chi phí liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí như nhiều sản phẩm, nhiều địa điểm phát sinh chi phí. Các chi phí này được tập hợp riêng để cuối kì phân bổ cho từng đối tượng chịu chi phí theo tiêu chuẩn phân bổ hợp lý. Cách phân loại này có ý nghĩa quan trọng đối với việc xác định phương pháp tập hợp và phân bổ chi phí cho các đối tượng chịu chi phí một cách đúng đắn và hợp lý. 2.4. Phân loại CPSX theo lĩnh vực hoạt động sản xuất kinh doanh Theo cách phân loại này, chi phí được chia thành ba loại: -Chi phí sản xuất kinh doanh -Chi phí hoạt động tài chính -Chi phí hoạt động bất thường Tiêu chuẩn phân loại này có tác dụng trong việc xác định được các trọng điểm quản lý hiệu quả trên các lĩnh vực hoạt động của doanh nghiệp. 2.5. Phân loại CPSX theo phương pháp tập hợp chi phí để tính giá thành SP Theo cách phân loại này, CPSX bao gồm ba khoản mục sau: -Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp -Chi phí nhân công trực tiếp -Chi phí sản xuất chung Cách phân loại này có tác dụng quản lý CPSX theo định mức, làm cơ sở cho việc tính toán, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm, dịch vụ, là cơ sở lập định mức CPSX và giá thành sản phẩm cho kỳ sau. 2.6. Phân loại CPSX theo công dụng, mục đích của chi phí Theo cách phân loại này, toàn bộ chi phí sản xuất được chia thành các khoản mục giá thành sau: -Chi phí nguyên liệu, vật liệu trực tiếp -Chi phí nhân công trực tiếp -Chi phí sản xuất chung -Chi phí bán hàng -Chi phí quản lý doanh nghiệp Cách phân loại này được sử dụng rộng rãi tại các doanh nghiệp nhằm phục vụ cho việc xây dựng hệ thống các tài khoản kế toán để tính giá thành sản xuất của sản phẩm, dịch vụ và tập hợp chi phí sản xuất kinh doanh trong kỳ. Trên thực tế, tuỳ theo đặc điểm sản xuất kinh doanh và yêu cầu quản lý của mỗi doanh nghiệp mà chi phí sản xuất được phân loại theo các tiêu thức thích hợp. 3. Đối tượng tập hợp CPSX Đối tượng tập hợp CPSX là phạm vi giới hạn để kế toán có thể tập hợp được CPSX thực tế phát sinh trong kỳ. Việc xác định đối tượng tập hợp CPSX ở từng doanh nghiệp tuỳ thuộc vào quy mô hoạt động, yêu cầu và trình độ quản lý cũng như quy trình công nghệ sản xuất của từng ngành, từng doanh nghiệp. Song, mục đích cuối cùng của công tác tập hợp chi phí là tính được giá thành sản xuất của sản phẩm. Do đó, đối tượng tập hợp CPSX có thể là: Tập hợp CPSX để tính giá thành của từng nhóm sản phẩm cùng loại. Tập hợp CPSX để tính giá thành theo từng loại sản phẩm. Tập hợp CPSX để tính giá thành theo đơn đặt hàng. Tập hợp CPSX theo từng địa điểm phát sinh chi phí (theo từng phân xưởng, từng tổ, đội sản xuất ...) 4. Phương pháp kế toán các khoản mục CPSX 4.1. Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí NVL trực tiếp Đối với những chi phí NVL trực tiếp có liên quan trực tiếp tới một đối tượng tập hợp chi phí thường được tổ chức tập hợp theo phương pháp trực tiếp. Trong trường hợp NVL sử dụng để sản xuất sản phẩm có liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí khác nhau thì kế toán phải áp dụng phương pháp phân bổ gián tiếp theo các tiêu thức hợp lý. Đối với chi phí nguyên liệu chính có thể lựa chọn tiêu chuẩn phân bổ là: chi phí định mức, chi phí kế hoạch, khối lượng sản phẩm sản xuất ... Với chi phí vật liệu phụ, tiêu chuẩn phân bổ có thể là: chi phí định mức, chi phí kế hoạch, chi phí nguyên liệu chính ... Công thức phân bổ như sau: Tổng chi phí NVL cần phân bổ Tổng đại lượng của tiêu thức phân bổ = Hệ số phân bổ Đại lượng tiêu chuẩn phân bổ của từng đối tượng = Chi phí NVL phân bổ cho từng đối tượng Hệ số phân bổ x Việc tính toán tập hợp chính xác chi phí NVL trực tiếp trong kỳ được thực hiện theo công thức: Trị giá NVL xuất đưa vào sử dụng Chi phí thực tế NVL trực tiếp trong kỳ Trị giá NVL còn lại cuối kỳ chưa sử dụng - - = Trị giá phế liệu thu hồi (nếu có) Để theo dõi các khoản chi phí NVL trực tiếp, kế toán sử dụng TK 621: Chi phí NVL trực tiếp. Tài khoản này phản ánh toàn bộ hao phí về NVL chính, vật liệu phụ, công cụ dụng cụ ... sử dụng trực tiếp cho việc sản xuất chế tạo sản phẩm. Tài khoản 621 được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp chi phí và theo đặc điểm sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Kết cấu của TK 621 như sau: Bên Nợ: -Trị giá thực tế của NVLTT cho sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực hiện lao vụ, dịch vụ trong kì hạch toán. Bên Có: -Trị giá NVL dùng không hết nhập lại kho. -Trị giá phế liệu thu hồi. -Kết chuyển hoặc phân bổ chi phí NVL thực sử dụng cho sản xuất trong kỳ vào các tài khoản liên quan. Phương pháp hạch toán chi phí NVL trực tiếp được khái quát qua sơ đồ sau: * Theo phương pháp kê khai thường xuyên: (Sơ đồ 01) TK 152 TK 621 TK 154 Xuất kho NVLTT Kết chuyển chi phí đưa vào sản xuất NVLTT trong kỳ TK331,111,112 TK 152 Mua NVLTT đưa vào sản NVLTT không sử dụng sản xuất (*) hết nhập lại kho TK 133 Thuế GTGT đầu vào được khấu trừ(**) TK411,331,336 Nhận cấp phát, vay mượn NVLTT đưa vào sản xuất *Theo phương pháp kiểm kê định kỳ: (Sơ đồ 02) Kết chuyển vật tư, hàng hoá tồn cuối kỳ TK151,152,153 TK611 Kết chuyển vật tư, hàng hoá tồn đầu kỳ TK621 TK631 TK111,112,141 Giá trị NVL dùng Cuối kì k\c Nhập kho hàng hoá cho chế tạo sản CPNVLTT mua ngoài (*) phẩm, thực hiện lao TK133 vụ, dịch vụ VAT (**) TK 411 Nhập kho vật tư, hàng hoá được cấp phát, biếu tặng... Chú thích: (**): ở đơn vị áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ (*): ở đơn vị áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp 4.2. Kế toán tập hợp và phân bổ chi phí nhân công trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp thường được tính trực tiếp vào từng đối tượng tập hợp chi phí có liên quan. Trường hợp chi phí nhân công trực tiếp sản xuất có liên quan đến nhiều đối tượng không hạch toán trực tiếp được tiền lương và các khoản phụ cấp thì có thể tập hợp sau đó lựa chọn tiêu chuẩn phân bổ thích hợp để tính toán và phân bổ cho các đối tượng liên quan theo các tiêu thức sau: chi phí tiền công định mức, kế hoạch, giờ công định mức, khối lượng sản phẩm hoàn thành ...Các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ được tính toán căn cứ vào tỷ lệ theo quy định chung của chế độ tài chính trên số tiền lương của công nhân trực tiếp sản xuất. Việc tính toán, phân bổ chi phí nhân công trực tiếp có thể được phản ánh ở Bảng phân bổ tiền lương và BHXH. Để theo dõi chi phí nhân công trực tiếp kế toán sử dụng TK 622: Chi phí nhân công trực tiếp. Tài khoản 622 được mở chi tiết theo từng đối tượng tập hợp CPSX. Kết cấu TK 622 như sau: Bên Nợ: -Chi phí NCTT thực tế phát sinh (tiền lương, tiền công lao động, các khoản trích theo lương quy định). Bên Có: -Kết chuyển chi phí NCTT cho các đối tượng chịu chi phí có liên quan. Trình tự hạch toán chi phí nhân công trực tiếp được phản ánh qua sơ đồ 03: Sơ đồ 03: Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp TK 334 TK 622 TK 154 Tiền lương phải trả Kết chuyển chi phí NCTT công nhân sản xuất trong kỳ (PPKKTX) TK 335 TK 631 Trích trước lương nghỉ phép Kết chuyển chi phí NCTT của CN trực tiếp sản xuất trong kỳ (PPKKĐK) TK 338 Các khoản trích theo lương gồm: BHXH,BHYT,KPCĐ 4.3. Kế toán tập hợp và phân bổ CPSX chung CPSX chung được tập hợp theo từng địa điểm phát sinh chi phí, nếu trong doanh nghiệp có nhiều phân xưởng sản xuất, nhiều bộ phận sản xuất thì phải mở sổ chi tiết để tập hợp CPSX chung cho từng phân xưởng, bộ phận sản xuất. CPSX chung phát sinh tại phân xưởng nào thì kết chuyển vào giá thành sản phẩm của phân xưởng, bộ phận sản xuất đó. Trong trường hợp CPSX chung có liên quan đến nhiều loại sản phẩm thì phải phân bổ cho từng sản phẩm có liên quan theo các tiêu chuẩn sau: Phân bổ theo chi phí nhân công trực tiếp. Phân bổ theo chi phí NVL trực tiếp. Phân bổ theo định mức, kế hoạch CPSX chung. Phân bổ theo chi phí trực tiếp. Tổng chi phí sản xuất chung cần phân bổ Tổng tiêu thức phân bổ Công thức phân bổ: Mức chi phí sản xuất chung phân bổ cho từng đối tượng x = Tiêu thức phân bổ của từng đối tượng Để tập hợp chi phí sản xuất chung, kế toán sử dụng TK 627: Chi phí SXC. Và được mở chi tiết theo quy định của Bộ tài chính và theo yêu cầu quản lý của các doanh nghiệp. Kết cấu của TK 627 như sau: Bên Nợ: -Chi phí sản xuất chung thực tế phát sinh trong kỳ. Bên Có: -Các khoản ghi giảm chi phí sản xuất chung. -Kết chuyển hay phân bổ CPSXC vào các tài khoản có liên quan. Trình tự hạch toán chi phí sản xuất chung có thể khái quát qua sơ đồ 04: Sơ đồ 04: Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung TK 334,338 TK 627 TK111,138... Chi phí nhân viên ở các phân xưởng sản xuất TK152,153 Các khoản ghi giảm Chi phí vật liệu, CCDC chi phí sản xuất chung ở các phân xưởng SX TK 142,335 TK 154 Chi phí trả trước, trích trước Kết chuyển hoặc phân tính vào chi phí sản xuất chung bổ chi phí SXC(PPKKTX) TK 111,112,331 TK 631 Các chi phí bằng tiền khác, Kết chuyển hoặc phân chi phí dịch vụ mua ngoài (*) bổ chi phí SXC(PPKKĐK) TK133 VAT (**) TK 214 Chi phí khấu hao TSCĐ Chú thích: (**): ở đơn vị áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ (*): ở đơn vị áp dụng tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp Trong các doanh nghiệp sản xuất, chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất không chỉ đơn thuần là các khoản mục chi phí NVL trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và CPSX chung mà CPSX còn phát sinh rất phức tạp. Do đó, doanh nghiệp cần có các biện pháp để tập hợp được đầy đủ chính xác các chi phí khác ngoài các khoản mục trên để đảm bảo giá thành sản phẩm và kết quả SXKD của doanh nghiệp qua các kỳ kế toán. 4.4. Kế toán các khoản chi phí trả trước Việc tính toán và phân bổ chi phí trả trước phải căn cứ vào tính chất, mức độ của từng loại chi phí, lựa chọn các tiêu thức phù hợp ... Kế toán phải theo dõi chi tiết từng khoản chi phí trả trước đã phát sinh, phân bổ và số còn lại chưa phân bổ theo từng đối tượng chịu chi phí của từng kỳ hạch toán. Các khoản chi phí trả trước được theo dõi ở TK 142: Chi phí trả trước. Phương pháp và trình tự kế toán chi phí trả trước được khái quát qua sơ đồ 05: Sơ đồ 05: Sơ đồ hạch toán chi phí trả trước TK 153,342 TK 142 TK 627,641,642,241 Bao bì luân chuyển và Phân bổ dần chi phí trả trước chi phí phải trả vào các kỳ hạch toán TK 111,112,331... TK911 Các chi phí mua ngoài Kết chuyển dần CPBH, CPQL TK 641, 642 vào TK xác định kết quả kinh doanh Kết chuyển chi phí bán hàng, chi phí quản lý 4.5. Kế toán chi phí phải trả Việc tính toán và hạch toán chi phí phải trả trong kỳ phải được lập dự toán chi phí và dự toán trích trước trên cơ sở những bằng chứng hợp lý, xác đáng để đảm bảo phù hợp với số chi phí thực tế phát sinh. Kế toán hạch toán các khoản chi phí phải trả trên TK 335: Chi phí phải trả. Phương pháp và trình tự kế toán chi phí phải trả được khái quát qua sơ đồ 6: Sơ đồ 06: Sơ đồ hạch toán chi phí phải trả TK 334,241 (2413) TK 335 TK 622 Tiền lương nghỉ phép của CNSX Trích trước tiền lương nghỉ phép &CP SCL TSCĐ thực tế phát sinh của công nhân sản xuất TK 111,112,331... TK 627,641,642 Các chi phí phải trả thực tế Tính trước chi phí phải trả vào chi phí sản xuất kinh doanh 5. Tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp và đánh giá sản phẩm dở dang cuối kỳ 5.1. Tổng hợp chi phí sản xuất toàn doanh nghiệp 5.1.1. Tổng hợp CPSX theo phương pháp kê khai thường xuyên CPSX sau khi tập hợp riêng từng khoản mục ở các tài khoản tương ứng: TK 621, TK 622, TK 627, sẽ được kết chuyển sang TK 154: CPSX kinh doanh dở dang, để tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm sản xuất của doanh nghiệp trong kỳ kế toán.Tài khoản 154 sử dụng ở các doanh nghiệp sản xuất được hạch toán chi tiết theo địa điểm phát sinh chi phí: từng phân xưởng, bộ phận sản xuất, chi tiết theo loại, nhóm sản phẩm và theo yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. Kết cấu TK154 như sau: Bên Nợ: -Các chi phí NVLTT, chi phí NCTT, chi phí SXC kết chuyển cuối kỳ. -Kết chuyển chi phí SXKD dở dang cuối kỳ (trường hợp đơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ). Bên Có:-Trị giá phế liệu thu hồi, giá trị sản phẩm hỏng không sửa chữa được. -Trị giá NVL, hàng hoá gia công xong nhập lại kho. -Tổng giá thành thực tế của sản phẩm, lao vụ, dịch vụ đã hoàn thành. -Kết chuyển chi phí SXKD dở dang đầu kỳ (trường hợp đơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ). Trình tự kế toán tập hợp CPSX được khái quát qua sơ đồ 07: Sơ đồ 07: Sơ đồ hạch toán tổng hợp CPSX theo phương pháp KKTX TK 621 TK 154 TK 152 Kết chuyển chi phí NVL chưa sử dụng, NVL trực tiếp giá trị phế liệu thu hồi TK 138 TK 622 Khoản bồi thường phải thu Kết chuyển chi phí do sản phẩm hỏng nhân công trực tiếp TK 155 Giá thành thực tế TK 627 của sản phẩm nhập kho Kết chuyển chi phí TK 157 sản xuất chung Giá thành thực tế của sản phẩm gửi bán TK 331 TK 632 Chi phí gia công Giá thành thực tế của thuê ngoài (nếu có) sản phẩm tiêu thụ thẳng 5.1.2. Tổng hợp CPSX theo phương pháp kiểm kê định kì Theo phương pháp kiểm kê định kỳ, kế toán tiến hành tập hợp CPSX trực tiếp phát sinh trong kỳ ở các TK 621, TK 622 và chi phí phục vụ quản lý điều hành sản xuất ở TK 627 vào cuối kỳ kế toán. Kế toán tổng hợp CPSX phát sinh trong kỳ để tính giá thành sản phẩm sản xuất ở TK 631: Giá thành sản xuất.TK 632 trong phương pháp kiểm kê định kỳ phản ánh trị giá vốn của thành phẩm luân chuyển trong tháng. Tài khoản 611: "Mua hàng" dùng để phản ánh trị giá nguyên liệu, vật liệu, công cụ dụng cụ, hàng hoá mua vào trong kỳ. Các tài khoản hàng tồn kho: 152, 153, 154, 155, 156 chỉ phản ánh trị giá vốn của hàng tồn kho tại thời điểm cuối kỳ này và đầu kỳ sau. Sau khi kiểm kê xác định được giá trị NVL, hàng hoá tồn kho cuối kỳ, kế toán căn cứ vào các số liệu đầu kỳ và nhập trong kỳ để xác định số lượng và giá trị NVL xuất dùng trong kỳ theo công thức: Trị giá NVL hàng hoá xuất dùng trong kỳ = Trị giá NVL hàng hoá tồn kho đầu kỳ + Trị giá NVL hàng hoá nhập kho trong kỳ - Trị giá NVL hàng hoá tồn kho cuối kỳ Các nghiệp vụ kế toán tập hợp CPSX toàn doanh nghiệp theo phương pháp kiểm kê định kỳ được phản ánh khái quát qua sơ đồ 08: Sơ đồ 08: Sơ đồ hạch toán tổng hợp CPSX theo phương pháp KKĐK TK611 TK154 TK631 TK154 TK152 K\c giá trị SPDD K\c giá trị SPDD TK152 K/c NVL đầu kỳ cuối kỳ K/c NVL tồn cuối kỳ TK621 TK138 tồn đầu kỳ Xuất NVL Kết chuyển Khoản bồi thường về vào sản xuất CPNVLTT sản phẩm hỏng TK 611 TK334,335,338 TK622 NVL chưa sử dụng, Tiền lương & các khoản trích Kết chuyển giá trị phế liệu thu hồi theo lương của CNTTSX CPNCTT TK627 TK 632 Tiền lương & các khoản trích Giá thành sản xuất của theo lương của NVPX thành phẩm nhập kho TK214 Phân bổ KHTSCĐ cho Kết chuyển sản xuất chung CPSX chung TK 331,111 Tập hợp các CP khác phát sinh 5.2. Đánh giá sản phẩm dở dang Việc đánh giá sản phẩm dở dang có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác hạch toán CPSX và tính giá thành sản phẩm, là một trong những nhân tố quyết định tính trung thực, hợp lý của giá thành sản phẩm sản xuất trong kỳ. Tuỳ thuộc vào đặc điểm của từng doanh nghiệp, kế toán có thể vận dụng các phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang thích hợp theo một trong số các phương pháp sau: 5.2.1. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí NVL trực tiếp Chi phí NVLTT phát sinh trong kỳ Chi phí của SPDD đầu kỳ Theo phương pháp này, việc đánh giá sản phẩm dở dang chỉ tính giá trị vốn của NVL đã bỏ vào các sản phẩm dở dang đó mà không tính đến các chi phí khác. Các CPSX chung và chi phí nhân công trực tiếp được tính cả cho thành phẩm. + Công thức: x = Sản lượng SPDD cuối kỳ Chi phí của sản phẩm dở dang cuối kỳ Sản lượng thành phẩm và SPDD cuối kỳ Phương pháp này có ưu điểm là dễ tính nhưng độ chính xác không cao. Do vậy, phương pháp này chỉ thích hợp áp dụng đối với doanh nghiệp có chi phí NVLTT chiếm tỷ trọng lớn trong giá thành sản phẩm. 5.2.2. Đánh giá SPDD theo khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương Phương pháp này thường được áp dụng ở những doanh nghiệp có đặc điểm là chi phí NVL chiếm tỷ trọng nhỏ trong giá thành sản phẩm, các chi phí khác chiếm tỷ trọng tương đối đồng đều, khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ lớn và không ổn định giữa các kỳ. Khi áp dụng phương pháp này cần căn cứ vào khối lượng sản phẩm dở dang và mức độ hoàn thành của chúng để quy đổi ra khối lượng sản phẩm hoàn thành tương đương và cần phân biệt hai trường hợp: - Nếu chi phí NVL trực tiếp bỏ ra một lần: Trị giá của NVL tính cho một đơn vị thành phẩm và một đơn vị sản phẩm dở dang là như nhau; còn các chi phí chế biến khác thì tính cho sản phẩm dở dang theo mức độ hoàn thành tương đương đã xác định được. - Nếu chi phí NVL trực tiếp được phân bổ dần vào sản xuất theo tiến độ hoàn thành sản phẩm thì chỉ cần ước lượng mức độ hoàn thành tương đương của sản phẩm dở dang để tính. Việc tính toán được thực hiện theo công thức: Tỷ lệ hoàn thành theo xác định (%) Khối lượng SPDD cuối kỳ SPDD cuối kỳ quy đổi theo sản phẩm hoàn thành tương đương x = Chi phí của SPDD đầu kỳ Chi phí thực tế phát sinh trong kỳ * Đối với khoản mục chi phí bỏ vào sản xuất một lần: x + = Khối lượng SPDD cuối kỳ Chi phí của sản phẩm dở dang cuối kỳ Khối lượng sản phẩm hoàn thành trong kỳ Khối lượng SPDD cuối kỳ + Số lượng SPDD cuối kỳ quy đổi theo sản phẩm hoàn thành tương đương Chi phí thực tế phát sinh trong kỳ Chi phí SPDD đầu kỳ * Đối với khoản mục chi phí bỏ dần ra theo tiến độ sản xuất: + Chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ x = Số SPDD cuối kỳ quy đổi theo sản phẩm hoàn thành tương đương + Số sản phẩm hoàn thành trong kỳ 5.2.3. Đánh giá sản phẩm dở dang theo chi phí định mức Phương pháp này chỉ áp dụng đối với những sản phẩm đã xây dựng được định mức CPSX hợp lý hoặc đã thực hiện phương pháp tính giá thành theo định mức. Theo phương pháp này kế toán căn cứ vào kết quả kiểm kê khối lượng sản phẩm dở dang, xác định mức độ hoàn thành của sản phẩm vào cuối kỳ và căn cứ vào định mức chi phí của từng đơn vị sản phẩm, dịch vụ cụ thể để tính chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ theo công thức: Định mức chi phí Chi phí sản phẩm dở dang cuối kỳ Khối lượng sản phẩm dở dang cuối kỳ x = 5.2.4. Đánh giá SPDD theo khối lượng sản phẩm dịch vụ đã hoàn thành Phương pháp này chủ yếu được áp dụng đối với các doanh nghiệp hoạt động dịch vụ như: may mặc, giặt là, sửa chữa máy móc thiết bị... Đối với những hoạt động này sản phẩm hoàn thành đã tiêu thụ hay nói cách khác là trao trả sản phẩm cho khách, còn những sản phẩm chưa gia công chế biến xong thì được coi là sản phẩm dở dang (chưa thực hiện trao trả cho khách hàng dù đã gia công thực hiện hoàn thành). Chi phí sản phẩm, dịch vụ chưa thực hiện (tiêu thụ) vào cuối kỳ Tổng chi phí sản xuất trong kỳ Khối lượng sản phẩm hoàn thành nhưng chưa tiêu thụ Để xác định chi phí của sản phẩm, dịch vụ dở dang cuối kỳ, trước hết cần kiểm kê khối lượng sản phẩm dịch vụ đã thực hiện trong kỳ sau đó tiến hành phân bổ chi phí cho từng bộ phận: = Tổng khối lượng sản phẩm dịch vụ hoàn thành x Vì ở các doanh nghiệp này, việc xác định CPSX, dịch vụ dở dang cuối kỳ là xác định đối với những sản phẩm chưa xác định tiêu thụ, do quá trình sản xuất và tiêu thụ ở các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ gắn liền với nhau. II. giá thành sản phẩm 1. Khái niệm về giá thành Các doanh nghiệp đều có mục đích chung là tạo ra được những sản phẩm, lao vụ, dịch vụ để đáp ứng nhu cầu tiêu dùng của xã hội. Trong quá trình sản xuất sản phẩm và thực hiện các lao vụ, dịch vụ, doanh nghiệp sẽ phải bỏ ra một lượng chi phí nhất định cho các sản phẩm, dịch vụ hoàn thành. Những chi phí đó tạo nên giá trị của sản phẩm hay về phương diện kinh tế thì đó chính là những yếu tố cấu thành nên giá thành sản phẩm. Như vậy, giá thành sản xuất của sản phẩm là CPSX tính cho một khối lượng hoặc một đơn vị sản phẩm, dịch vụ do doanh nghiệp tiến hành sản xuất đã hoàn thành. 2. Phân loại giá thành Để đáp ứng yêu cầu quản lý, hạch toán và xây dựng kế hoạch giá thành cũng như các yêu cầu về giá cả hàng hoá thì giá thành sản phẩm được xem xét trên nhiều khía cạnh khác nhau. 2.1. Phân loại giá thành theo phạm vi phát sinh chi phí Theo tiêu chuẩn phân loại này, giá thành sản phẩm được chia thành hai loại: - Giá thành sản xuất (giá thành công xưởng): Là chỉ tiêu phản ánh tất cả những chi phí liên quan đến việc sản xuất, chế tạo sản phẩm. Bao gồm chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp và chi phí sản xuất chung tính cho sản phẩm, dịch vụ hoàn thành. - Giá thành toàn bộ: Là chỉ tiêu phản ánh toàn bộ các khoản chi phí phát sinh liên quan đến việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Bao gồm giá thành sản xuất của sản phẩm cộng thêm chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp tính cho sản phẩm đó. Cách phân loại này giúp cho các nhà quản lý biết được kết quả kinh doanh (lãi, lỗ) của từng mặt hàng, từng loại dịch vụ mà doanh nghiệp kinh doanh. 2.2. Phân loại theo thời điểm tính và nguồn số liệu để tính giá thành Theo cách phân loại này, giá thành được chia thành ba loại sau: - Giá thành thực tế: Là giá thành sản phẩm được tính trên số liệu chi phí sản xuất thực tế đã phát sinh tập hợp được trong kỳ và sản lượng sản phẩm thực tế đã sản xuất ra trong kỳ. Giá thành thực tế là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh kết quả phấn đấu của doanh nghiệp trong việc tổ chức và sử dụng các giải pháp kinh tế-tổ chức-kỹ thuật để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm, là cơ sở để xác định kết quản sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Giá thành kế hoạch: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí sản xuất kế hoạch và sản lượng kế hoạch. Giá thành kế hoạch là mục tiêu phấn đấu của doanh nghiệp, là căn cứ để so sánh, phân tích, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp. - Giá thành định mức: Là giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành và chỉ tính cho đơn vị sản phẩm. Giá thành định mức là công cụ quản lý định mức của doanh nghiệp, là thước đo chính xác để xác định kết quả sử dụng tài sản, vật tư, lao động sản xuất giúp cho đánh giá đúng đắn các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã thực hiện trong quá trình hoạt động sản xuất nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Tiêu chuẩn phân loại này có tác dụng trong việc quản lý và giám sát chi phí, xác định được các nguyên nhân vượt (hụt) định mức chi phí trong kỳ hạch toán, từ đó điều chỉnh kế hoạch định mức chi phí cho phù hợp. 3. Đối tượng và kỳ tính giá thành 3.1. Đối tượng tính giá thành Đối tượng tính giá thành là từng loại sản phẩm, nhóm sản phẩm cùng loại do doanh nghiệp sản xuất cần phải tính giá thành và giá thành đơn vị sản phẩm. Để xác định được đối tượng tính giá thành phải căn cứ vào đặc điểm hoạt động SXKD, đặc điểm sản phẩm sản xuất của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp sản xuất sản phẩm có tính chất đơn chiếc như: đóng tàu, sửa chữa ô tô ... thì đối tượng tính giá thành là từng sản phẩm, dịch vụ hoàn thành. Nếu doanh nghiệp sản xuất theo phương thức hàng loạt như: sản xuất hàng may mặc, ô tô, xe máy ... thì đối tượng tính giá thành là từng loại sản phẩm đã hoàn thành. Việc xác định đối tượng tính giá thành đúng và phù hợp với đặc điểm của doanh nghiệp giúp kế toán tổ chức sổ kế toán, các bảng tính giá thành sản phẩm theo từng đối tượng cần quản lý và kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch giá thành sản phẩm có hiệu quả đáp ứng được yêu cầu quản lý của doanh nghiệp. 3.2. Kỳ tính giá thành sản phẩm Kỳ tính giá thành sản phẩm là thời kỳ kế toán cần phải tiến hà._.nh công việc tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành đã xác định. Để xác định kỳ tính giá thành phù hợp với đặc điểm, yêu cầu quản lý của doanh nghiệp, kế toán phải căn cứ vào đặc điểm sản xuất sản phẩm và chu kỳ sản xuất sản phẩm dài hay ngắn mà kỳ tính giá thành thích hợp sẽ là hàng tháng, hàng quý, hàng năm hay cho đến khi sản phẩm hoàn thành. 4. Phương pháp tính giá thành sản phẩm Phương pháp tính giá thành là phương pháp, kỹ thuật xử lý các số liệu CPSX đã tập hợp được để làm cơ sở cho việc tính toán xác định giá thành của sản phẩm. Căn cứ vào các chi phí đã tập hợp được theo các đối tượng tập hợp CPSX, kế toán phải vận dụng phương pháp tính giá thành hợp lý, phù hợp với đặc điểm tổ chức SXKD, tính chất đặc điểm sản phẩm, yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp. Theo chế độ kế toán hiện hành, giá thành sản phẩm, lao vụ, dịch vụ hoàn thành phải tính theo các khoản mục sau: Chi phí NVL trực tiếp Chi phí nhân công trực tiếp Chi phí sản xuất chung. Số liệu tính toán phải được phản ánh trên bảng tính giá thành và phải thể hiện được nội dung, phương pháp tính giá thành mà doanh nghiệp áp dụng. Có nhiều phương pháp được sử dụng để tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp, sau đây là một số phương pháp tính giá thành sản phẩm thường được áp dụng: 4.1. Phương pháp tính giá thành giản đơn (phương pháp trực tiếp) Theo phương pháp này, kế toán căn cứ vào những CPSX đã tập hợp được theo đối tượng tập hợp chi phí trong kỳ và giá trị sản phẩm dở dang đầu kỳ, cuối kỳ để tính giá thành sản phẩm. Do đó phương pháp này còn gọi là phương pháp tính giá thành trực tiếp. Tổng giá thành thực tế của sản phẩm sản xuất được trong kỳ Chi phí sản xuất thực tế phát sinh trong kỳ Giá thành sản phẩm được tính theo công thức: Trị giá SPDD đầu kỳ Trị giá SPDD cuối kỳ - + = Tổng giá thành thực tế của sản phẩm sản xuất trong kỳ Giá thành đơn vị sản phẩm được xác định như sau: Giá thành đơn vị của đối tượng tính giá thành = Khối lượng sản phẩm hoàn thành trong kỳ 4.2. Phương pháp tính giá thành theo định mức Để áp dụng phương pháp này, doanh nghiệp phải xây dựng giá thành định mức đơn vị cho từng loại sản phẩm. Khi tập hợp CPSX phải theo từng định mức và tính giá thành sản xuất sản phẩm theo công thức sau: + (-) Thoát ly định mức = Giá thành thực tế của sản phẩm sản xuất Giá thành sản xuất theo định mức Thay đổi định mức + (-) 4.3. Phương pháp loại trừ giá trị sản phẩm phụ áp dụng trong trường hợp doanh nghiệp trong quá trình sản xuất đồng thời với việc chế tạo sản phẩm chính còn thu được thêm sản phẩm phụ. Do đó, khi tính giá thành sản phẩm cần loại trừ các chi phí đó ra khỏi CPSX đã tập hợp được. Đối tượng tính giá thành là sản phẩm chính và được tính theo công thức sau: Trị giá SPDD cuối kỳ Giá trị sản phẩm phụ thu hồi Tổng CPSX phát sinh trong kỳ Trị giá SPDD đầu kỳ Tổng giá thành SP chính hoàn thành - = + - 4.4. Phương pháp tính giá thành theo hệ số áp dụng trong từng trường hợp tính giá thành của sản phẩm trong nhóm sản phẩm cùng loại. Theo phương pháp này người ta phải lấy một loại sản phẩm trong nhóm làm sản phẩm chuẩn có hệ số là 1 để làm căn cứ quy đổi các loại sản phẩm theo sản phẩm tiêu chuẩn bằng cách xác định hệ số của từng loại sản phẩm trong nhóm. Căn cứ để xác định hệ số có thể là: giá thành kế hoạch, chi phí định mức... Sau khi quy đổi ra sản phẩm chuẩn thì có thể tính giá thành sản xuất thực tế của từng loại và giá thành đơn vị sản phẩm: Sản lượng sản phẩm quy đổi loại i Hệ số quy đổi x Sản lượng thực tế của sản phẩm loại i = Tổng giá thành thực tế của nhóm sản phẩm Sản lượng quy đổi của sản phẩm i Tổng giá thành của sản phẩm i Tổng sản lượng sản phẩm quy đổi x = 4.5. Phương pháp tính giá thành theo tỷ lệ Phương pháp tính giá thành theo tỷ lệ được áp dụng để tính giá thành của từng loại sản phẩm và từng đơn vị sản phẩm theo tỷ lệ giữa giá thành sản xuất thực tế với giá thành kế hoạch của toàn bộ sản phẩm sản xuất được. Tổng giá thành sản xuất thực tế Tỷ lệ giá thành = Tổng giá thành kế hoạch Giá thành kế hoạch của toàn bộ sản phẩm Giá thành thực tế của từng loại sản phẩm Tỷ lệ giá thành = x Giá thành thực tế của 1 đơn vị sản phẩm Giá thành thực tế của loại sản phẩm Tỷ lệ giá thành = x III. Mối quan hệ giữa CPXS và giá thành sản phẩm Vai trò của kế toán tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm Kế toán với tư cách là một công cụ quản lý của Nhà nước, đảm bảo phục vụ thông tin cho công tác quản lý kinh tế nói chung và quản lý Công ty nói riêng Do vậy, thông tin kế toán phải đảm bảo phản ánh kịp thời, toàn diện, trung thực về tình hình hoạt động của Công ty. Kế toán phải đảm bảo cung cấp thông tin về các yếu tố chi phí cho quá trình sản xuất nhằm cung cấp thông tin cho Nhà nước, giúp Nhà nước biết được tỷ trọng của từng loại chi phí. Các thông tin đó không chỉ giúp cho Nhà nước quản lý Công ty mà còn là cơ sở để ban hành các chính sách, chế độ tạo điều kiện cho Công ty hoạt động, điều chỉnh hệ thống kế toán cho phù hợp thực tế từng Công ty, hạ thấp hao phí lao động cá biệt từ đó góp phần hạ thấp hao phí lao động toàn xã hội. Đối với hoạt động của Công ty thì việc hạ thấp hao phí lao động cá biệt là điều kiện tiên quyết đảm bảo cho việc tồn tại và phát triển của Công ty. Vấn đề quan trọng của Công ty là quản lý chi phí một cách chi tiết chặt chẽ, thông tin kế toán trở thành yếu tố quan trọng giúp cho công tác quản lý chi phí đầu vào cũng như toàn bộ quá trình sản xuất. Để đáp ứng được yêu cầu đó đòi hỏi phải tập hợp được chi phí mỗi loại là bao nhiêu để so sánh với kế hoạch xác định mức tiết kiệm hay lãng phí trong toàn bộ chi phí chi ra cũng như trong từng khâu, trong từng khoản mục. Tuy nhiên, để hạn chế được các chi phí lãng phí và xác dịnh được giá thành sản phẩm Công ty cần phải thu thập được thông tin chi phí theo địa điểm cũng như nơi gánh chịu chi phí, đối tượng tập hợp chi phí bởi lẽ thông tin chi phí theo khoản mục chỉ xác định được chi phí chi ra lãng phí song không biết cần phải tiết kiệm ở bộ phận nào, địa điểm phát sinh cụ thể nào. Hơn nữa, thông tin kế toán về chi phí theo địa điểm phát sinh còn là cơ sở để khuyến khích vật chất để từ đó khuyến khích phát triển sản xuất. Đồng thời, thông qua số liệu do bộ phận kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cung cấp các nhà quản lý biết được chi phí và giá thành thực tế của từng loại hoạt động, từng loại sản phẩm, lao vụ cũng như toàn bộ kết quả sản xuất kinh doanh của Công ty để phân tích đánh giá tình hình thực hiện các định mức chi phí, dự toán chi phí, tình hình sử dụng lao động vật tư, tiền vốn có tiết kiệm, hiệu quả hay lãng phí (tình hình thực hiện giá thành). Trên cơ sở đó, đề ra các biện pháp hữu hiệu, kịp thời hạ thấp chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, đề ra các quyết định phù hợp cho sự phát triển sản xuất kinh doanh và yêu cầu quản trị của Công ty. 2. Nhiệm vụ của kế toán tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm Để tổ chức tốt công tác kế toán tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm đáp ứng được các yêu cầu quản lý của doanh nghiệp, kế toán cần thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau: -Xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm dựa vào đặc điểm SXKD của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó áp dụng các phương pháp tập hợp chi phí và tính giá thành phù hợp. -Tổ chức tập hợp, phân bổ CPSX theo từng đối tượng tập hợp chi phí; xác định phương pháp đánh giá sản phẩm dở dang và kỳ tính giá thành cho phù hợp với đặc điểm sản xuất sản phẩm. -Kịp thời cung cấp thông tin cho các bộ phận liên quan và định kỳ cung cấp các báo cáo về CPSX, giá thành sản phẩm cho lãnh đạo, phân tích tình hình thực hiện kế hoạch CPSX và giá thành sản phẩm ... 3. Mối quan hệ giữa CPSX và giá thành sản phẩm CPSX và giá thành sản phẩm là hai mặt biểu hiện của quá trình sản xuất, có quan hệ chặt chẽ với nhau, giống nhau về chất vì đều là những hao phí về lao động sống, lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra trong quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm. CPSX trong kỳ là căn cứ, tiền đề để tính giá thành sản phẩm, lao vụ, dịch vụ hoàn thành. Tuy nhiên, giữa CPSX và giá thành sản phẩm lại có sự khác nhau về lượng: CPSX luôn gắn với kỳ kế toán còn giá thành gắn liền với sản phẩm, dịch vụ nhất định; giá thành sản phẩm chỉ bao gồm một phần CPSX phát sinh trong kỳ và có thể có chi phí của kỳ sau hay của kỳ khác chuyển sang. Đối tượng tập hợp chi phí là căn cứ để kế toán tổ chức ghi sổ chi tiết, ghi chép ban đầu ... giúp doanh nghiệp tăng cường công tác quản lý, hạch toán, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Còn đối tượng tính giá thành là căn cứ để kế toán tổ chức hạch toán chi tiết giá thành phục vụ công tác tính giá thành hợp lý, đảm bảo kế hoạch giá thành và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Sơ đồ 09: Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm A CPSX dở dang đầu kỳ B CPSX phát sinh trong kỳ D Tổng giá thành sản phẩm C CPSX dở dang cuối kỳ Ta có: AC = AB + BD – CD Hay: Tổng giá thành sản phẩm = Chi phí sản xuất dở dang đầu kỳ + Chi phí sản xuất phát sinh tron gkỳ - Chi phí sản xuất dở dang cuối kỳ Khi giá trị SPDD (CPSX dở dang) đầu kỳ và cuối kỳ bằng nhau hoặc các ngành sản xuất không có SPDD thì tổng giá thành sản phẩm bằng tổng CPSX phát sinh trong kỳ. Như vậy, tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là một khâu đặc biệt quan trọng trong toàn bộ công tác kế toán của một doanh nghiệp . Nó ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả hoạt động SXKD của doanh nghiệp, là mục tiêu phấn đấu hàng đầu cho việc tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm. Từ đó , giúp doanh nghiệp thu được nhiều lợi nhuận hơn và có thể đứng vững trên thị trường cạnh tranh. Những vấn đề lý luận chung về hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất trên đây là một cơ sở để nghiên cứu thực tế công tác kế toán tại một doanh nghiệp sản xuất cụ thể là Công ty May 10. Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty May 10 sẽ được phân tích ở phần II dựa trên những cơ sở lý luận này. Phần II thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty may 10 I. đặc điểm tình hình chung của công ty may 10 1. Quá trình hình thành và phát triển của Công ty May 10 Tiền thân của Công ty May 10 ngày nay là các xưởng may quân trang, được thành lập ở các chiến khu trong toàn quốc từ năm 1946 để phục vụ bộ đội trong kháng chiến chống Pháp. Từ năm 1954, sau kháng chiến thắng lợi, các xưởng may từ Việt Bắc, khu 3, khu 4, liên khu 5 và Nam Bộ tập hợp về Hà Nội thành xưởng May 10 thuộc Quân nhu Tổng cục Hậu Cần - Bộ Quốc phòng. Với nhiệm vụ chủ yếu là may quân trang cho bộ đội với chất lượng cao và nhiều loại quân trang cho các binh chủng của quân đội. Tháng 2 năm 1961 do yêu cầu phát triển kinh tế đất nước, với kế hoạch năm năm lần thứ nhất, Xí nghiệp May 10 chuyển từ Bộ Quốc phòng sang Bộ công nghiệp nhẹ quản lý. Nhiệm vụ của xí nghiệp là sản xuất theo kế hoạch của Bộ công nghiệp nhẹ giao, nhưng mặt hàng chủ yếu vẫn là may quân trang cho bộ đội ( 90 - 95% ) và sản xuất một số mặt hàng cho xuất khẩu và dân dụng ( 5 - 10% ). Tháng 1 năm 1964, May 10 lại một lần nữa chuyển đổi chịu sự quản lý của Bộ nội thương, với nhiệm vụ sản xuất gia công hàng may mặc phục vụ cho xuất khẩu theo Nghị định thư giữa Việt Nam-Liên Xô, và các nước XHCN ở Đông Âu và đồng thời sản xuất hàng may mặc phục vụ cho quân đội. Năm 1971 Xí nghiệp May 10 lại trở về dưới sự quản lý chỉ đạo của Bộ công nghiệp nhẹ với nhiệm vụ may quân trang cho quân đội và gia công xuất khẩu hàng may mặc. Sau năm 1975 Xí nghiệp May 10 chuyển sang bước ngoặt mới với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh là chuyên làm hàng may xuất khẩu. Có thể nói đây là điểm khởi đầu cho sự phát triển về sau của Xí nghiệp May 10. Tháng 8 năm 1990 Liên Xô tan rã, khối XHCN ở Đông Âu sụp đổ liên tục đã làm cho các mặt hàng xuất khẩu ở nước ta cũng sụp đổ theo. Thị trường quen thuộc của May 10 mất đi, hàng loạt các hợp đồng, các đơn đặt hàng bị huỷ bỏ hoặc không thanh toán được khiến May 10 cũng như một số xí nghiệp may khác khốn đốn và có nguy cơ bị phá sản. Trước tình hình này, Xí nghiệp May 10 phải tìm hướng giải quyết ngay những khó khăn về thị trường, mạnh dạn chuyển sang thị trường mới bằng cách giảm biên chế đầu tư, đổi mới thiết bị cũ, lạc hậu bằng các thiết bị mới, hiện đại. Các bạn hàng mới được thiết lập, khó khăn từng bước được tháo gỡ. Các sản phẩm của Xí nghiệp May 10 từng bước chiếm lĩnh được thị trường trong nước, vươn tới thị trường rất khó tính như: Đức, Pháp, Nhật Bản, Hung, Canada... Trước những đòi hỏi của thị trường may mặc trong nước cũng như trên thế giới, ngày 14/11/1992 theo quyết định số 1090/TCLĐ Bộ công nghiệp đã quyết định chuyển Xí nghiệp May 10 thành Công ty May 10. Tên giao dịch là Garment Company 10 (Garco 10). Trụ sở chính đặt tại Thị trấn Sài Đồng-Gia Lâm-Hà Nội. 2. Đặc điểm tổ chức quản lý và tổ chức sản xuất của Công ty May 10 2.1 Đặc điểm tổ chức quản lý Công ty May 10 tổ chức bộ máy quản lý theo cơ cấu trực tuyến chức năng nhằm phục vụ cho các hoạt động SXKD với mục tiêu hợp lý và gọn nhẹ. Tổng giám đốc là người chịu trách nhiệm trước Tổng Công ty và cán bộ công nhân viên trong Công ty về công tác bảo hộ lao động, nhận vốn, đất đai do Tổng Công ty bàn giao để quản lý và sử dụng theo mục tiêu được giao. Dưới Tổng giám đốc là các Phó Tổng Giám đốc, các phòng ban giúp Tổng giám đốc thực hiện nhiệm vụ quản lý theo từng chức năng được phân công phân nhiệm cụ thể. Sản xuất trực tiếp được thực hiện tại các Xí nghiệp sản xuất. Hệ thống điều hành hoạt động của Công ty được bố trí theo sơ đồ 10: Ban giám đốc Phòng kĩ thuật Phòng kế hoạch xuất nhập khẩu Phòng kinh doanh Phòngchất lượng (QA) Phòng tài chính kế toán Văn phòng công ty Trường đạo tạo Phân xưởng cơ điện Ban tổ chức hành chính Ban quản trị đời sống Ban an ninh bảo vệ Ban y tế nhà trẻ Ban kế hoạch Ban xuất nhập khẩu Các xí nghiệp May từ 1-5 XN May Vị Hoàng XN May Hoa Phượng XN May Đông Hưng XN May Hưng Hà Phân xưởng thêu in Phân xưởng bao bì Các XN liên doanh Ban tổ chức hành chính Sơ đồ 10: bộ máy quản lý công ty may 10 -Tổng giám đốc: Là người đứng đầu lãnh đạo Công ty và chịu trách nhiệm chung về toàn bộ quá trình sản xuất kinh doanh của đơn vị. Do đó có trách nhiệm thực hiện các chế độ chính sách của nhà nước cũng như tổ chức và điều hành toàn bộ hệ thống. -Phó tổng giám đốc: Là những người giúp việc cho Tổng giám đốc, được uỷ quyền thay mặt giám đốc kí kết các hợp đồng, phối hợp cộng tác với tổ chức đoàn thể trong doanh nghiệp thực hiện chỉ đạo sản xuất kinh doanh và an toàn lao động. -Phòng kĩ thuật: Trên cơ sở hoạt động sản xuất, các tài liệu liên quan do phòng kế hoạch cung cấp làm căn cứ để thiết kế, xây dựng các chỉ tiêu kĩ thuật cho từng loại sản phẩm, kiểm tra việc thực hiện kế hoạch đã trình duyệt. -Phòng kế hoạch xuất nhập khẩu: Là bộ phận tham mưu của Công ty về công tác quản lý và xuất nhập khẩu, cung ứng vật tư cho sản xuất, tổ chức kinh doanh thương mại, xây dựng và đôn đốc thực hiện kế hoạch sản xuất của các đơn vị thành viên để đảm bảo hoàn thành kế hoạch và tổ chức tiêu thụ sản phẩm. +Ban kế hoạch: Xây dựng và phân bổ kế hoạch theo yêu cầu sản xuất để giao cho các phân xưởng, xí nghiệp sản xuất; xây dựng kế hoạch tác nghiệp từ khâu sản xuất đến khâu tiêu thụ. Cân đối nguyên liệu nhận về để triển khai sản xuất, tổ chức tiếp nhận nguyên vật liệu theo đúng chế độ. +Ban xuất nhập khẩu: Trực tiếp phiên dịch ghi nội dung các buổi đàm phán; làm thủ tục nhập xuất hàng; hoàn chỉnh chứng từ thanh toán quốc tế theo đúng qui định. -Phòng kinh doanh: Có chức năng quản lý, cung ứng vật tư trang thiết bị theo yêu cầu sản xuất kinh doanh hàng trong nước; đầu tư và phát triển, nghiên cứu thị trường tiêu thụ sản phẩm, xây dựng chiến lược marketing nhằm chiếm lĩnh thị trường trong nước. -Phòng chất lượng: (QA: Quality Assurance): Có nhiệm vụ quản lý chất lượng sản phẩm theo hệ thống tiêu chuẩn quốc tế, thực hiện kiểm tra ở tất cả các giai đoạn sản xuất từ cắt may đến đóng gói hoàn chỉnh. -Phòng Tài chính-Kế toán: Tham mưu giúp Tổng giám đốc về công tác kế toán tài chính của Công ty nhằm sử dụng vốn có hiệu qủa cao, hạch toán kết quả sản xuất kinh doanh và cung cấp thông tin, giúp giám đốc đưa ra những quyết định và biện pháp quản lý kinh tế tài chính hữu hiệu hơn. -Văn phòng Công ty: Do Chánh văn phòng phụ trách và chịu trách nhiệm trước Công ty về công tác tổ chức, lao động tiền lương, bảo hộ lao động, công tác hành chính tiếp khách hội nghị; thực hiện các giao dịch đối nội, đối ngoại. Các ban trực thuộc bao gồm: Ban tổ chức hành chính, Ban quản trị đời sống, Ban an ninh bảo vệ, Ban y tế nhà trẻ. -Trường đào tạo (Trường công nhân kỹ thuật may và thời trang): Có nhiệm vụ đào tạo công nhân sản xuất bổ sung vào đội ngũ công nhân của Công ty và theo yêu cầu của các tổ chức kinh tế khác; tổ chức các khoá học về kỹ thuật may, về quản trị doanh nghiệp; đồng thời gửi học sinh đi học các lớp đào tạo do bộ ngành tổ chức. Bồi dưỡng, nâng cao tay nghề cho cán bộ công nhân viên và chịu sự quản lý trực tiếp của Công ty may 10 và Tổng công ty dệt may Việt Nam. -Phân xưởng cơ điện: Chịu trách nhiệm về mạng lưới điện của Công ty. Thực hiện bảo dưỡng máy móc theo kế hoạch của Công ty và sửa chữa nhỏ, nghiên cứu chế tạo các loại thiết bị máy móc theo yêu cầu của sản phẩm và theo sự chỉ đạo của Tổng giám đốc, nghiên cứu và chuyển giao, ứng dụng các loại máy móc mới và các tiến bộ khoa học cho Công ty, cung cấp kịp thời nguồn điện năng riêng của Công ty cho các xí nghiệp sản xuất, các phòng ban và các đơn vị liên quan như bệnh xá, nhà trẻ, nhà ăn …. -Các Xí nghiệp May từ 1 đến 5: Là các Xí nghiệp sản xuất chính của Công ty, được bố trí tại trụ sở chính của Công ty tại thị trấn Sài Đồng-Gia Lâm-Hà Nội; có nhiệm vụ chính là sản xuất sản phẩm theo đơn đặt hàng trong và ngoài nước. -Các Xí nghiệp thành viên: Là các đơn vị trực thuộc bao gồm các xí nghiệp được đặt tại các địa phương khác nhau: Xí nghiệp Vị Hoàng (Nam Định), Xí nghiệp Hoa Phượng (Hải Phòng), Xí nghiệp Đông Hưng (Thái Bình), Xí nghiệp Hưng Hà (Thái Bình); có nhiệm vụ sản xuất sản phẩm xuất khẩu và hàng nội địa. -Các Xí nghiệp liên doanh: Thực hiện gia công sản phẩm theo yêu cầu của Công ty. -Phân xưởng thêu giặt: Thực hiện công đoạn thêu in các sản phẩm, làm sạch sản phẩm của các xí nghiệp khi hoàn chỉnh. -Phân xưởng bao bì : Cung cấp các loại bao bì, hòm hộp cho Công ty và cho khách hàng theo đúng yêu cầu kỹ thuật. 2.2 Đặc điểm tổ chức sản xuất của Công ty 2.2.1 Đặc điểm tổ chức sản xuất Sơ đồ 11: tổ chức sản xuất của Công ty Ban giám đốc Các phòng nghiệp vụ Các XN May từ 1-5 Các XN Thành Viên PX Cơ Điện PX Thêu In PX Bao Bì Tổ Cắt Tổ may Tổ Là Tổ Cắt Tổ may Tổ Là Tổ Cắt 2.2.2 Đặc điểm sản phẩm sản xuất Sản phẩm của Công ty rất đa dạng về mẫu mã, kiểu dáng với nhiều loại sản phẩm khác nhau như áo sơ mi nam, áo jacket, quần âu, quần áo bảo hộ lao động...Trong các loại sản phẩm trên Công ty đã chọn mặt hàng áo sơ mi nam làm mặt hàng chiến lược và tập trung phát triển mặt hàng mũi nhọn này. Chu kì sản phẩm rất ngắn và kế tiếp nhau. Mỗi ngày đều có một khối lượng lớn thành phẩm hoàn thành nhập kho. Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của Công ty là một quy trình công nghệ phức tạp theo kiểu liên tục. Toàn bộ quy trình được chuyên môn hoá cao. Sau mỗi công đoạn tạo ra bán thành phẩm đều có bộ phận thâu hoá kiểm tra các thông số kỹ thuật thì mới được chuyển qua công đoạn sau. Đến công đoạn cuối cùng của quy trình sản xuất , sản phẩm phải qua sự kiểm tra của các nhân viên phòng kiểm tra chất lượng (Phòng QA). Nếu sản phẩm đạt đầy đủ tiêu chuẩn của Công ty thì mới được coi là thành phẩm và được nhập kho. Toàn bộ quy trình sản xuất sản phẩm của Công ty May 10 có thể khái quát qua sơ đồ 12: Sơ đồ 12: Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm Nguyên liệu Thiết kế-Giác mẫu Công đoạn cắt Công đoạn thêu Công đoạn in Công đoạn giặt Công đoạn may Thùa - Đính; Là -Gấp ; Đóng gói - Đóng hộp KCS - QA Thành phẩm - Nhập kho 3. Đặc điểm công tác kế toán của Công ty 3.1 Đặc điểm bộ máy kế toán của Công ty Do đặc điểm về tổ chức và điều kiện sản xuất kinh doanh, bộ máy kế toán của Công ty được tổ chức theo hình thức bộ máy kế toán tập trung. Toàn bộ công tác kế toán được thực hiện tập trung tại phòng Tài chính-Kế toán của Công ty từ khâu tổng hợp thu nhận số liệu, ghi sổ kế toán, lập báo cáo tài chính đến phân tích và kiểm tra kế toán. Các xí nghiệp không tổ chức hạch toán độc lập mà chỉ bố trí các nhân viên kinh tế làm nhiệm vụ hướng dẫn, kiểm tra công tác hạch toán ban đầu, kiểm tra chứng từ, thu thập số liệu và ghi sổ. Cuối tháng, chuyển về phòng Tài chính-Kế toán của Công ty để xử lý và thực hiện công tác kế toán. Sơ đồ 13: Bộ máy kế toán doanh nghiệp Kế toán trưởng Kế toán vốn bằng tiền Các nhân viên kinh tế ở các Xí nghiệp và phân xưởng sản xuất Kế toán tài sản cố định Kế toán tiền lương và bảo hiểm xã hội Kế toán kho thành phẩm nội địa và tiêu thụ nội địa Kế toán vật tư Kế toán tổng hợp Kế toán kho thành phẩm xuất khẩu Kế toán tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm Bộ máy kế toán của Công ty hoạt động dưới sự hướng dẫn, chỉ đạo của kế toán trưởng. Kế toán trưởng chịu sự chỉ đạo của Tổng giám đốc và sự chỉ đạo kiểm tra của kế toán trưởng cấp trên. -Kế toán trưởng: Có nhiệm vụ tổ chức công tác kế toán tại Công ty; hướng dẫn thực hiện và kiểm tra việc ghi chép, tính toán các nghiệp vụ kinh tế tài chính của Công ty; phân tích các hoạt động kinh tế nhằm đánh giá đúng tình hình và kết quả hoạt động của Công ty; bảo toàn và phát triển vốn sản xuất kinh doanh. Các phần hành kế toán đều do Kế toán trưởng phân công cụ thể như sau: -Bộ phận kế toán vốn bằng tiền và thanh toán công nợ: Có nhiệm vụ giúp Kế toán trưởng xây dựng và quản lý kế hoạch tài chính doanh nghiệp. Phản ánh số hiện có và tình hình biến động của các khoản vốn bằng tiền. Ghi chép tổng hợp và chi tiết các khoản vay, công nợ. -Bộ phận kế toán TSCĐ: Theo dõi, ghi chép, phân loại, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh có liên quan đến tài sản cố định. -Bộ phận kế toán tiền lương và thanh toán BHXH: Có nhiệm vụ hạch toán tiền lương, tiền thưởng, các khoản khấu trừ vào lương và các khoản thu nhập khác. Theo dõi việc trích nộp, chi trả BHXH, BHYT, KPCĐ. -Bộ phận kế toán kho thành phẩm nội địa và tiêu thụ nội địa: Theo dõi hạch toán kho thành phẩm nội địa; quản lý các cửa hàng giới thiệu sản phẩm và các đại lí của Công ty. Xác định kết quả tiêu thụ trong nước. -Bộ phận kế toán vật tư: Quản lý, theo dõi hạch toán tổng hợp, chi tiết nguyên vật liệu; theo dõi tình hình hiện có và sự biến động của nguyên vật liệu. -Bộ phận kế toán tập hợp CPSX và tính giá thành sản phẩm: Tập hợp chi phí sản xuất, xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất và đối tượng tính giá thành sản phẩm. Phân bổ chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm chính và phụ. -Bộ phận kế toán kho thành phẩm xuất khẩu: Theo dõi và hạch toán kho thành phẩm xuất khẩu; tính doanh thu lỗ lãi phần tiêu thụ xuất khẩu. -Bộ phận kế toán tổng hợp: Có nhiệm vụ kiểm tra, xử lí các nghiệp vụ phát sinh có liên quan đến hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị. Thực hiện các bút toán kết chuyển và lập các bút toán khoá sổ cuối kỳ. Kiểm tra số liệu của các bộ phận kế toán khác chuyển sang để phục vụ cho việc khoá sổ kế toán, lập báo cáo tài chính theo quy định. -Các nhân viên kinh tế ở các xí nghiệp và phân xưởng sản xuất: Có nhiệm vụ thu thập các chứng từ, ghi sổ và chuyển về phòng Tài chính-Kế toán vào cuối tháng. 3.2 Chế độ kế toán áp dụng tại Công ty May 10 Công ty áp dụng theo chế độ kế toán doanh nghiệp do Bộ tài chính ban hành theo quyết định số 1141/CĐKT ngày 01/11/1995 và các quyết định sửa đổi bổ sung tính đến thời điểm hiện nay. -Niên độ kế toán: từ 01/01 đến 31/12 (dương lịch). -Đơn vị tiền tệ: VND, chuyển đổi tiền tệ theo tỷ giá hiện hành do Nhà nước công bố. - Phương pháp kế toán TSCĐ: theo nguyên tắc đánh giá tài sản; áp dụng phương pháp khấu hao theo chế độ quản lý, sử dụng và trích khấu hao TSCĐ của Bộ Tài chính. - Phương pháp kế toán hàng tồn kho: phương pháp kê khai thường xuyên; xác định giá trị hàng tồn kho theo phương pháp bình quân gia quyền (cuối kỳ). -Thực hiện nộp thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ. 3.3 . Hình thức tổ chức sổ kế toán áp dụng tại Công ty Xuất phát từ đặc điểm sản xuất kinh doanh và yêu cầu của công tác quản lý tài chính, Công ty đã tổ chức hệ thống sổ kế toán để hệ thống hoá thông tin theo hình thức kế toán Nhật Ký Chung. Sơ đồ 14: Trình tự hạch toán theo hình thức Nhật Ký Chung Chứng từ gốc (Bảng Tổng hợp chứng từ gốc cùng loại) Nhật Ký Chung Sổ Cái Bảng cân đối số phát sinh các tài khoản Các báo cáo tài chính Sổ (thẻ) kế toán chi tiết Bảng tổng hợp số chi tiết Báo cáo quỹ hàng ngày Chú thích: : Ghi hàng ngày : Ghi cuối tháng : Đối chiếu, kiểm tra Tình hình thực tế về công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành ở Công ty May 10 Việc tổ chức hạch toán chính xác, hợp lý CPSX và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp sản xuất nói chung và Công ty May 10 nói riêng có ý nghĩa rất quan trọng trong công tác quản lý chi phí và tính giá thành, tạo cơ sở để đưa ra các biện pháp hạ giá thành, nâng cao chất lượng sản phẩm. Đó là một trong những điều kiện quan trọng để sản phẩm của doanh nghiệp có thể cạnh tranh với sản phẩm của những doanh nghiệp khác và có thể đứng vững trên thị trường. Kế toán chi phí sản xuất . Đối tượng tập hợp CPSX của Công ty Việc xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất tại Công ty May 10 được quan tâm và coi trọng đúng mức. Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm của Công ty là quy trình phức tạp kiểu liên tục, bao gồm nhiều giai đoạn công nghệ cấu thành. Kết quả sản xuất của mỗi giai đoạn đều tạo ra bán thành phẩm, chúng không được bán ra ngoài, chỉ những sản phẩm hoàn thành ở giai đoạn công nghệ cuối cùng mới được xác định là thành phẩm. Mặt khác, sản phẩm sản xuất của Công ty có khối lượng lớn và được phân chia thành một số loại nhất định được bố trí sản xuất tại các xí nghiệp thành viên với chu kỳ sản xuất rất ngắn, quy trình sản xuất ở mỗi xí nghiệp thành viên đều được bố trí giống nhau. Xuất phát từ những đặc điểm đó, đối tượng tập hợp CPSX được xác định tại Công ty là từng địa điểm phát sinh chi phí, sau đó xác định chi phí cho từng loại sản phẩm sản xuất. 1.2. Nội dung chi phí sản xuất của Công ty May 10 Công ty May 10 là một doanh nghiệp nhà nước trực thuộc Tổng công ty dệt may Việt Nam. Do vậy, các khoản mục chi phí mà Công ty sử dụng được quy định thống nhất trong ngành dệt may và phù hợp với tình hình thực tế của Công ty. Nội dung chi phí sản xuất của Công ty bao gồm: 1.2.1 Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp Bao gồm toàn bộ những chi phí về nguyên liệu chính và vật liệu phụ, nửa thành phẩm mua ngoài, nhiên liệu dùng trực tiếp cho sản xuất, chế tạo sản phẩm. Cụ thể: - Chi phí nguyên vật liệu chính: Bao gồm những nguyên liệu, vật liệu mà khi tham gia vào quá trình sản xuất nó cấu thành thực thể chính của sản phẩm. Nguyên vật liệu chính được sử dụng vào sản xuất của Công ty May 10 bao gồm các loại vải: vải màu, vải lót, vải ngoài, bông...Đặc điểm nổi bật của nguyên vật liệu chính ở Công ty là rất phong phú về thể loại do ảnh hưởng của các nhân tố cấu thành nguyên liệu đó như là chất liệu, màu sắc.. Mỗi loại vải, bông sản xuất ra một mặt hàng nhất định, ví dụ: vải Hung dùng để may áo sơ mi Hung, vải Chemo dùng để may áo sơ mi Chemo...Trong loại hình gia công xuất khẩu, giá trị nguyên vật liệu chính là của khách hàng, Công ty chỉ hạch toán vào khoản mục chi phí này phần chi phí làm thủ tục giao nhận, vận chuyển, bốc dỡ nguyên vật liệu mà Công ty thực tế chi ra. -Chi phí vật liệu phụ: Vật liệu phụ là những loại vật liệu có tác dụng phụ trong quá trình sản xuất , bao gồm những thứ vật liệu mà khi tham gia vào quá trình sản xuất nó kết hợp với vật liệu chính làm thay đổi màu sắc, hình dáng bề ngoài của sản phẩm, góp phần làm tăng thêm chất lượng sản phẩm hoặc đảm bảo cho hoạt động sản xuất tiến hành được thuận lợi. Vật liệu phụ của Công ty May 10 bao gồm nhiều loại như kim, chỉ, nhãn, mex, ghim, cúc, bìa lưng, đề can, nơ cổ, khoá, đệm, nẹp...Trong đó, phần lớn vật liệu phụ là do khách hàng đem đến, chỉ có một bộ phận nhỏ là do Công ty mua tại thị trường trong nước. Chính vì vậy, Công ty chỉ hạch toán vào phần chi phí này giá trị của những loại vật liệu phụ do Công ty bỏ tiền ra mua. Còn đối với vật liệu phụ do khách hàng đem đến Công ty chỉ theo dõi chỉ tiêu số lượng. 1.2.2. Chi phí nhân công trực tiếp Tại Công ty May 10 cũng như các doanh nghiệp may khác trong Tổng công ty dệt may Việt Nam, chi phí nhân công trực tiếp chính là toàn bộ số chi phí về tiền công và các khoản phải trả cho người lao động trực tiếp sản xuất, chế tạo sản phẩm bao gồm lương chính, lương phụ, phụ cấp và các khoản có tính chất lương như: BHXH, BHYT, KPCĐ. Hàng tháng , căn cứ vào kết quả hạch toán lao động do nhân viên tính lương của các xí nghiệp thành viên gửi lên. Căn cứ vào cơ chế tính trả lương thưởng Công ty đã xây dựng, bộ phận lao động tiền lương thuộc Phòng tổ chức hành chính tính toán và xác định số tiền lương thực tế phải trả cho từng công nhân sản xuất và lập bảng thanh toán lương cho từng tổ sản xuất, từng xí nghiệp thành viên, sau đó gửi cho Phòng tài chính kế toán. Trên cơ sở đó, kế toán tiền lương tổng hợp chi phí tiền lương công nhân sản xuất trực tiếp cho từng loại sản phẩm, từng XNTV thể hiện trên Bảng phân bổ tiền lương và trích BHXH. Đối với các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ cho công nhân sản xuất: Theo chế độ hiện hành, đây là khoản trích trên tổng số tiền lương công nhân sản xuất và phải được xác định là một khoản mục chi phí cơ bản và phải được hạch toán riêng. Do đó, tiền lương phát sinh ở đâu thì phải trích BHXH theo đó. Căn cứ vào số tiền lương của công nhân sản xuất đã tập hợp được cho từng đối tượng hạch toán và tỷ lệ trích nộp kế toán xác định được các khoản phải trích. Với đặc điểm là sản xuất gia công xuất khẩu,._.