Hoàn thiện công tác hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Công ty cổ phần công nghệ thực phẩm Việt Nam

Lêi nãi ®Çu L­¬ng lµ vÊn ®Ò mu«n thuë cña nh©n lo¹i vµ lµ vÊn ®Ò “ nhøc nhèi” cña hÇu hÕt c¸c c«ng ty t¹i ViÖt Nam. §©y lµ ®Ò tµi tõng g©y tranh luËn s«i næi trªn diÔn ®µn quèc héi ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m qua vµ hiÖn nay nã vÉn cßn lµ ®Ò tµi nãng báng ®èi víi ViÖt Nam. Hµng ngµy chóng ta vÉn th­êng cè g¾ng häc tËp, nghiªn cøu ®Ó lµm g×? H¼n mét phÇn lín ®Ó sau ®ã ®­îc tr¶ l­¬ng mét c¸ch tho¶ ®¸ng hay sao? TÊt c¶ chóng ta cã thÓ nãi r»ng l­¬ng lµ mét nhu cÇu cña x· héi. V× vËy trong ®ît thùc tËp kho¸ luËn tèt nghiÖp em ®· chän ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i C«ng ty Cæ PhÇn C«ng NghÖ Thùc PhÈm ViÖt Nam Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña nhµ n­íc ta hiÖn nay, c¸c tæ chøc kinh tÕ, doanh nghiÖp cã quyÒn tæ chøc vµ thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh mét c¸ch ®éc lËp tù chñ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. Hä ph¶i tù h¹ch to¸n vµ ®¶m b¶o doanh nghiÖp m×nh ho¹t ®éng cã lîi nhuËn, vµ ph¸t triÓn lîi nhuËn ®ã, tõ ®ã n©ng cao lîi Ých cña doanh nghiÖp, cña ng­êi lao ®éng. §èi víi nh©n viªn, tiÒn l­¬ng lµ kho¶n thï lao cña m×nh sÏ nhËn ®­îc sau thêi gian lµm viÖc t¹i c«ng ty. Cßn ®èi víi c«ng ty ®©y lµ mét phÇn chi phÝ bá ra ®Ó cã thÓ tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc. Mét c«ng ty sÏ ho¹t ®éng vµ cã kÕt qu¶ tèt khi kÕt hîp hµi hoµ hai vÊn ®Ò nµy. Do vËy, viÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng lµ mét trong nh÷ng c«ng cô qu¶n lý quan träng cña doanh nghiÖp. H¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ vÒ lao ®éng cã ý nghÜa c¬ së, c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh nhu cÇu vÒ sè l­îng, thêi gian lao ®éng vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ lao ®éng. Qua ®ã nhµ qu¶n trÞ qu¶n lý ®­îc chi phÝ tiÒn l­¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. MÆt kh¸c c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vÒ lao ®éng còng gióp viÖc x¸c ®Þnh nghÜa vô cña doanh nghiÖp ®èi víi nhµ n­íc. §ång thêi nhµ n­íc còng ra nhiÒu quyÕt ®Þnh liªn quan ®Õn viÖc tr¶ l­¬ng vµ c¸c chÕ ®é tÝnh l­¬ng cho ng­êi lao ®éng. Trong thùc tÕ, mçi doanh nghiÖp cã ®Æc thï s¶n xuÊt vµ lao ®éng riªng, cho nªn c¸ch thøc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ë mçi doanh nghiÖp còng sÏ cã sù kh¸c nhau. Tõ sù kh¸c nhau nµy mµ cã sù kh¸c biÖt trong kÕt qu¶ s¶n xu©t kinh doanh cña m×nh. Em hy väng r»ng qua viÖc t×m hiÓu, nghiªn cøu vÒ viÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ë c«ng ty cã thÓ cho em phÇn nµo kinh nghiÖm vµ hµnh trang ®Ó héi nhËp víi thÕ giíi c«ng viÖc sau khi ra tr­êng. Chuyªn ®Ò thùc tËp cña em ngoµi phÇn më ®Çu vµ phÇn kÕt thóc bao gåm 3 ch­¬ng : Ch­¬ng I :Lý luËn chung vÒ tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ë c¸c doanh nghiÖp. Ch­¬ng II : Thùc tr¹ng vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng t¹i C«ng ty Cæ PhÇn C«ng NghÖ Thùc PhÈm ViÖt Nam Ch­¬ng III : Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng ë C«ng ty Cæ PhÇn C«ng NghÖ Thùc PhÈm ViÖt Nam CH­¬ng I lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n lao ®éng tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng trong doanh nghiÖp . 1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng 1. 1. 1. Vai trß vµ yªu cÇu qu¶n lý lao ®éng Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng vµ sù ho¹t ®éng cña thÞ tr­êng søc lao ®éng (hay cßn gäi lµ thÞ tr­êng lao ®éng), søc lao ®éng lµ hµng ho¸, do vËy tiÒn l­¬ng lµ gi¸ c¶ cña søc lao ®éng. Khi ph©n tÝch nÒn kinh tÕ t­ b¶n chñ nghÜa, n¬i mµ c¸c quan hÖ thÞ truêng thèng trÞ mäi quan hÖ kinh tÕ, x· héi kh¸c. C¸c M¸c viÕt “ tiÒn c«ng kh«ng ph¶i lµ gi¸ trÞ hay gi¸ c¶ cña søc lao ®éng mµ chØ lµ h×nh th¸i c¶i trang cña gi¶ trÞ hay gi¸ c¶ søc lao ®éng” TiÒn l­¬ng ph¶n ¸nh nhiÒu quan hÖ kinh tÕ, x· héi kh¸c nhau. TiÒn l­¬ng tr­íc hÕt lµ sè tiÒn mµ nguêi sö dông lao ®éng (ng­êi mua søc lao ®éng) tr¶ cho nguêi lao ®éng ( ng­êi b¸n søc lao ®éng). §ã lµ quan hÖ kinh tÕ cña tiÒn l­¬ng. MÆt kh¸c, do tÝnh chÊt ®Æc biÖt cña hµng ho¸ søc lao ®éng mµ tiÒn l­¬ng kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn ®Ò x· héi rÊt quan träng, liªn quan ®Õn ®êi sèng vµ trËt tù x· héi. §ã lµ quan hÖ x· héi Trong qu¸ ttr×nh ho¹t ®éng, nhÊt lµ trong ho¹t ®éng kinh doanh, ®èi víi c¸c chñ doanh nghiÖp tiÒn l­¬ng lµ mét phÇn chi phÝ cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, tiÒn l­¬ng lu«n lu«n ®­îc tÝnh to¸n qu¶n lý chÆt chÏ. §èi víi ng­êi lao ®éng, tiÒn l­¬ng lµ thu nhËp tõ qu¸ tr×nh lao ®éng cña hä phÇn thu nhËp chñ yÕu víi ®¹i ®a sè lao ®éng trong x· héi cã ¶nh h­ëng ®Õn møc sèng cña hä. PhÊn ®Êu n©ng cao tiÒn l­¬ng lµ môc ®Ých hÕt th¶y cña ng­êi lao ®éng. Môc ®Ých nµy t¹o ®éng lùc ®Ó ng­êi lao ®éng ph¸t triÓn tr×nh ®é vµ kh¼ n¨ng lao ®éng cña m×nh. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn nh­ ë n­íc ta hiÖn nay, ph¹m trï tiÒn l­¬ng ®­îc thÓ hiÖn cô thÓ trong tõng thµnh phÇn kinh tÕ + Trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n­íc vµ khu vùc hµnh chÝnh sù nghiÖp (khu vùc lao ®éng ®­îc nhµ n­íc tr¶ l­¬ng), tiÒn l­¬ng lµ sè tiÒn mµ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh, c¸c c¬ quan, tæ chøc cña nhµ n­íc tr¶ cho ng­êi lao ®éng theo c¬ chÕ chÝnh s¸ch cña nhµ n­íc vµ ®­îc thÓ hiÖn trong hÖ thèng thang l­¬ng, b¶ng l­¬ng do nhµ n­íc qui ®Þnh. + Trong thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh, tiÒn l­¬ng chôi sù t¸c ®éng chi phèi rÊt lín cña thÞ tr­êng vµ thÞ tr­êng søc lao ®éng. TiÒn l­¬ng khu vùc nµy dï vÉn n»m trong khu«n khæ ph¸p luËt vµ theo nh÷ng chÝnh s¸ch cña chÝnh phñ vµ lµ nh÷ng giao dÞch trùc tiÕp gi÷a chñ vµ thî, nh÷ng “mÆc c¶” cô thÓ gi÷a mét bªn lµm thuª vµ mét bªn ®i thuª. Nh÷ng hîp ®ång lao ®éng nµy t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ph­¬ng thøc tr¶ c«ng. §øng trªn ph¹m vi toµn x· héi, tiÒn l­¬ng ®­îc xem xÐt vµ ®Æt trong quan hÖ vÒ ph©n phèi thu nhËp, quan hÖ s¶n xuÊt tiªu dïng, quan hÖ trao ®æi. Do vËy chÝnh s¸h tiÒn l­¬ng thu nhËp lu«n lu«n lµ vÊn ®Ò quan t©m cña mäi quèc gia. Chóng ta cÇn ph©n biÖt gi÷a hai kh¸i niÖm cña tiÒn l­¬ng: +TiÒn l­¬ng danh nghÜa: lµ sè tiÒn mµ ng­êi sö dông lao ®éng tr¶ cho ng­êi lao ®éng. Sè tiÒn nµy nhiÒu hay Ýt phô thuéc trùc tiÕp vµo n¨ng xuÊt lao ®éng, phô thuéc vµo tr×nh ®é, kinh nghiÖm lµm viÖc . . .ngay trong qu¸ tr×nh lao ®éng. + TiÒn l­¬ng thùc tÕ: §­îc hiÓu lµ sè l­îng c¸c lo¹i hµng ho¸ tiªu dïng vµ c¸c lo¹i dÞch vô cÇn thiÕt mµ ng­êi lao ®éng ®­îc h­ëng l­¬ng vµ cã thÓ mua ®­îc b»ng tiÒn l­¬ng thùc tÕ ®ã. 1.1.2 Vai trß chøc n¨ng cña tiÒn l­¬ng + Chøc n¨ng t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng: Qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng ®­îc thùc hiÖn bëi viÖc tr¶ c«ng cho ng­êi lao ®éng th«ng qua l­¬ng. B¶n chÊt cña søc lao ®éng lµ s¶n phÈm lÞch sö lu«n ®­îc hoµn thiÖn vµ n©ng cao nhê th­êng xuyªn ®­îc kh«i phôc vµ ph¸t triÓn, cßn b¶n chÊt cña t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng lµ cã ®­îc mét tiÒn l­¬ng sinh ho¹t nhÊt ®Þnh ®Ó hä cã thÓ duy tr× vµ ph¸t triÓn søc lao ®éng míi (nu«i d­ìng, gi¸o dôc thÕ hÖ sau), tÝch luü kinh nghiÖm vµ n©ng cao tr×nh ®é, hoµn thiÖn kü n¨ng lao ®éng. + Chøc n¨ng lµ c«ng cô qu¶n lý cña doanh nghiÖp: Môc ®Ých cuèi cïng cña c¸c nhµ qu¶n trÞ lµ lîi nhuËn cao nhÊt. §Ó ®¹t ®­îc môc tiªu ®ã hä ph¶i biÕt kÕt hîp nhÞp nhµng vµ qu¶n lý mét c¸ch cã nghÖ thuËt c¸c yÕu tè trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Ng­êi sö dông lao ®éng cã thÓ tiÕn hµnh kiÓm tra gi¸m s¸t, theo dâi ng­êi lao ®éng lµm viÖc theo kÕ ho¹ch, tæ chøc cña m×nh th«ng qua viÖc chi tr¶ l­¬ng cho hä, ph¶i ®¶m b¶o chi phÝ mµ m×nh bá ra ph¶i ®em l¹i kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ cao nhÊt. Qua ®ã nguêi sö dông lao ®éng sÏ qu¶n lý chÆt chÏ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng lao ®éng cña m×nh ®Ó tr¶ c«ng xøng ®¸ng cho ng­êi lao ®éng. + Chøc n¨ng kÝch thÝch lao ®éng ( ®ßn bÈy kinh tÕ): Víi mét møc l­¬ng tho¶ ®¸ng sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng. Khi ®­îc tr¶ c«ng xøng ®¸ng ng­êi lao ®éng sÏ say mª, tÝch cùc lµm viÖc, ph¸t huy tinh thÇn lµm viÖc s¸ng t¹o, hä sÏ g¾n bã chÆt chÏ tr¸ch nhiÖm cña m×nh víi lîi Ých cña doanh nghiÖp. Do vËy, tiÒn lu¬ng lµ mét c«ng cô khuyÕn khÝch vËt chÊt, kÝch thÝch ng­êi lao ®éng lµm viÖc thùc sù cã hiÖu qu¶ cao. 1.2.H×nh thøc tiÒn l­¬ng, quü l­¬ng vµ c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ 1.2.1- C¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng. ChÝnh s¸ch l­¬ng lµ mét chÝnh s¸ch linh ®éng, uyÓn chuyÓn phï hîp víi hoµn c¶nh x· héi, víi kh¼ n¨ng cña tõng c«ng ty- xÝ nghiÖp, ®èi chiÕu víi c¸c c«ng ty – xÝ nghiÖp kh¸c trong cïng ngµnh. Chóng ta kh«ng thÓ vµ kh«ng nªn ¸p dông c«ng thøc l­¬ng mét c¸ch m¸y mãc cã tÝnh chÊt ®ång nhÊt cho mäi c«ng ty, xÝ nghiÖp. Cã c«ng ty ¸p dông chÕ ®é kho¸n s¶n phÈm th× n¨ng xuÊt lao ®éng cao, gi¸ thµnh h¹. Nh­ng c«ng ty kh¸c l¹i thÊt b¹i nÕu ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy, mµ ph¶i ¸p dông chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo giê céng víi th­ëng . . . Do vËy viÖc tr¶ l­¬ng rÊt ®a d¹ng, nhiªï c«ng ty phèi hîp nhiÒu ph­¬ng ph¸p tr¶ l­¬ng cho phï hîp víi khung c¶nh kinh doanh cña m×nh. Th­êng th× mét c«ng ty, xÝ nghiÖp ¸p dông c¸c h×nh thøc tr¶ l­¬ng sau : 1.2.1.1- H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng dùa trùc tiÕp vµo sè l­îng vµ chÊt l­îng s¶n phÈm ( hay dÞch vô ) mµ hä hoµn thµnh. ®©y lµ h×nh thøc ®­îc ¸p dông réng r·i trong c¸c doanh nghiÖp nhÊt lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ taä s¶n phÈm. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã nh÷ng ý nghÜa sau: + Qu¸n triÖt tèt nguyªn t¾c tr¶ l­¬ng theo lao ®éng v× tiÒn l­¬ng mµ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc phô thuéc vµo sè l­îng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh. §iÒu nµy sÏ cã t¸c dông lµm t¨ng n¨ng xuÊt cña ng­êi lao ®éng. + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã t¸c dông trùc tiÕp khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng ra søc häc tËp n©ng cao tr×nh ®é lµnh nghÒ, tÝch luü kinh nghiÖm, rÌn luyÖn kü n¨ng, ph¸t huy s¸ng t¹o, . . . ®Ó n©ng cao kh¼ n¨ng lµm viÖc vµ n¨ng xuÊt lao ®éng. + Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cßn cã ý nghÜa to lín trong viÖc n©ng cao vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n lý, n©ng cao tÝnh tù chñ, chñ ®éng lµm viÖc cña ng­êi lao ®éng. Cã c¸c chÕ ®é tr¶ l­¬ng s¶n phÈm nh­ sau: 1.2.1.1.1 Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm trùc tiÕp ®­îc ¸p dông réng r·i ®èi víi ng­êi trùc tiÕp s¶n xuÊt trong ®iÒu kiÖn lao ®éng cña hä mang tÝnh ®éc lËp t­¬ng ®èi, cã thÓ ®Þnh møc vµ nghiÖm thu s¶n phÈm mét c¸ch riªng biÖt,dÔ dµng. 1.2.1.1.2. Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm cã th­ëng cã ph¹t. TiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm cã th­ëng cã ph¹t lµ tiÒn l­¬ng tr¶ theo s¶n phÈm g¾n víi chÕ ®é tiÒn l­¬ng trong s¶n xuÊt nh­ : Th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, th­ëng gi¶m tû lÖ hµng háng, . . . vµ cã thÓ ph¹t trong tr­êng hîp ng­êi lao ®éng lµm ra s¶n phÈm háng, hao phÝ vËt t­, kh«ng ®¶m b¶o ngµy c«ng qui ®Þnh, kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®­îc giao. = + C¸ch tÝnh nh­ sau: TiÒn l­¬ng TiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm TiÒn th­ëng - TiÒn ph¹t trùc tiÕp(gi¸n tiÕp) 1.2.1.1.3.Tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm luü tiÕn Theo h×nh thøc nµy tiÒn l­¬ng bao gåm hai phÇn: PhÇn thø nhÊt: C¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh ®Þnh møc lao ®éng, tÝnh ra ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng trong ®Þnh møc. PhÇn thø hai: C¨n cø vµo møc ®é v­ît ®Þnh møc ®Ó tÝnh tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ theo tû lÖ luü tiÕn. Tû lÖ hoµn thµnh v­ît møc cµng cao th× tû lÖ luü tiÕn cµng nhiÒu. H×nh thøc nµy khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng vµ c­êng ®é lao ®éng ®Õn møc t«Ý ®a do vËy th­êng ¸p dông ®Ó tr¶ cho ng­êi lµm viÖc trong kh©u träng yÕu nhÊt hoÆc khi doanh nghiÖp ph¶i hoµn thµnh gÊp mét ®¬n ®Æt hµng 1.2.1.1.4.H×nh thøc tr¶ l­¬ng kho¸n. TiÒn l­¬ng kho¸n lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng cho ng­êi lao ®éng theo khèi l­îng vµ chÊt l­îng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh. H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh­ng c«ng viÖc nÕu giao cho tõng chi tiÕt, tõng bé phËn sÏ kh«ng cã lîi ph¶i bµn giao toµn bé khèi l­îng c«ng viÖc cho c¶ nhãm hoµn thµnh trong thêi gian nhÊt ®Þnh.H×nh thøc nµy bao gåm c¸c c¸ch tr¶ l­¬ng sau: + Tr¶ l­¬ng kho¸n gän theo s¶n phÈm cuèi cïng: Lµ h×nh thøc tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm nh­ng tiÒn l­¬ng ®­îc tÝnh theo ®¬n gi¸ tËp hîp cho s¶n phÈm hoµn thµnh ®Õn c«ng viÖc cuèi cïng. H×nh thøc nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ nh»m khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm + Tr¶ l­¬ng kho¸n quü l­¬ng : Theo h×nh thøc nµy doanh nghiÖp tÝnh to¸n vµ giao kho¸n quü l­¬ng cho tõng phßng ban, bé phËn theo nguyªn t¾c hoµn thµnh c«ng t¸c hay kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch. + Tr¶ l­¬ng kho¸n thu nhËp : tuú thuéc vµo kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp mµ h×nh thµnh quü l­¬ng ®Ó ph©n chia cho ng­êi lao ®éng. Khi tiÒn l­¬ng kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng cho tõng ng­êi lao ®éng th× ph¶i tr¶ l­¬ng cho c¶ tËp thÓ lao ®éng ®ã, sau ®ã míi tiÕn hµnh chia cho tõng ng­êi. Tr¶ l­¬ng theo h×nh thøc nµy cã t¸c dông lµm cho ng­êi lao ®éng ph¸t huy s¸ng kiÕn vµ tÝch cùc c¶i tiÕn lao ®éng ®Ó tèi ­u ho¸ qu¸ tr×nh lµm viÖc, gi¶m thêi gian c«ng viÖc, hoµn thµnh c«ng viÖc giao kho¸n. 1.2.1.2-H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian. TiÒn l­¬ng tr¶ theo thêi gian chñ yÕu ¸p dông ®èi víi nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c qu¶n lý. §èi víi nh÷ng c«ng nh©n trùc tiÕn s¶n xuÊt th× h×nh thøc tr¶ l­¬ng nµy chØ ¸p dông ë nh÷ng bé phËn lao ®éng b»ng m¸y mãc lµ chñ yÕu hoÆc c«ng viÖc kh«ng thÓ tiÕn hµnh ®Þnh møc mét c¸ch chÆt chÏ vµ chÝnh x¸c, hoÆc v× tÝnh chÊt cña s¶n xuÊt nÕu thùc hiÖn tr¶ l­¬ng theo s¶n phÈm sÏ kh«ng ®¶m b¶o ®­îc chÊt l­îng s¶n phÈm. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã nhiÒu nh­îc ®iÓm h¬n h×nh thøc tiÒn l­¬ng theo s¶n phÈm v× nã ch­a g¾n thu nhËp cña ng­êi víi kÕt qu¶ lao ®éng mµ hä ®· ®¹t ®­îc trong thêi gian lµm viÖc. H×nh thøc tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã hai chÕ ®é sau: 1.2.1.2.1 Tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n lµ chÕ ®é tiÒn l­¬ng mµ tiÒn l­¬ng nhËn ®­îc cña c«ng nh©n do møc l­¬ng cÊp bËc cao hay thÊp vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ nhiÒu hay Ýt quyÕt ®Þnh ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy chØ ¸p dông ë nh÷ng n¬i khã xac ®Þnh ®Þnh møc lao ®éng, khã ®¸nh gi¸ c«ng viÖc chÝnh x¸c TiÒn l­¬ng ®ù¬c tÝnh nh­ sau: Ltt = Lcb x T Trong ®ã :Ltt - tiÒn l­¬ng thùc tÕ ng­êi lao ®éng nhËn ®­îc Lcb- TiÒn l­¬ng cÊp bËc tÝnh theo thêi gian. T -Thêi gian lµm viÖc. Cã ba lo¹i tiÒn l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n: + L­¬ng giê: TÝnh theo l­¬ng cÊp bËc vµ sè giê lµm viÖc + L­¬ng ngµy: TÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc vµ sè ngµy lµm viÖc thùc tÕ trong th¸ng + L­¬ng th¸ng: TÝnh theo møc l­¬ng cÊp bËc th¸ng 1.2.1.2.2 ChÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian cã th­ëng. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy lµ sù kÕt hîp gi÷a chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n víi tiÒn th­ëng khi ®¹t ®­îc chØ tiªu sè l­îng hoÆc chÊt l­îng qui ®Þnh. ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy ¸p dông chñ yÕu víi nh÷ng c«ng nh©n phô lµm c«ng phôc vô nh­ c«ng nh©n söa ch÷a, ®iÒu chØnh thiÕt bÞ .. .Ngoµi ra cßn ¸p dông ®èi víi nh÷ng c«ng nh©n ë nh÷ng kh©u cã tr×nh ®é c¬ khÝ ho¸ cao, tù ®éng ho¸ hoÆc nh÷ng c«ng nh©n tuyÖt ®èi ph¶i ®¶m b¶o chÊt l­îng. C«ng thøc tÝnh nh­ sau: + = TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ TiÒn l­¬ng tr¶ TiÒn th­ëng cho ng­êi lao ®éng theo thêi gian ChÕ ®é tr¶ l­¬ng nµy cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n chÕ ®é tr¶ l­¬ng theo thêi gian ®¬n gi¶n. Trong chÕ ®é nµy kh«ng ph¶n ¸nh tr×nh ®é thµnh th¹o vµ thêi gian lµm viÖc thùc tÕ g¾n chÆt víi thµnh tÝch c«ng t¸c cña tõng ng­êi th«ng qua chØ tiªu xÐt th­ëng ®· ®¹t ®­îc. V× vËy nã khuyÕn khÝch ng­êi lao ®éng quan t©m ®Õn tr¸ch nhiÖm vµ c«ng t¸c cña m×nh. 1.2.1.3.Mét sè chÕ ®é kh¸c khi tÝnh l­¬ng 1.2.1.3.1 ChÕ ®é th­ëng: TiÒn th­ëng thùc chÊt lµ kho¶n tiÒn bæ sung cho tiÒn l­¬ng nh»m qu¸n triÖt h¬n nguyªn t¾c ph©n phÝ lao ®éng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. TiÒn th­ëng lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p khuyÕn khÝch vËt chÊt ®èi víi ng­êi lao ®éng trong qu¸ tr×nh lµm viÖc. Qua ®ã n©ng cao n¨ng xuÊt lao ®éng, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, rót ng¾n thêi gian lµm viÖc. + §èi t­îng xÐt th­ëng: Lao ®éng cã thêi gian lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp tõ mét n¨m trë lªn Cã ®ãng gãp vµo kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp + Møc th­ëng : møc th­ëng mét n¨m kh«ng thÊp h¬n mét th¸ng l­¬ng theo nguyªn t¾c sau : C¨n cø vµo kÕt qu¶ ®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng ®èi víi doanh nghiÖp thÓ hiÖn qua n¨ng xuÊt lao ®éng, chÊt l­îng c«ng viÖc. C¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc t¹i doanh nghiÖp + C¸c lo¹i tiÒn th­ëng : TiÒn th­ëng bao gåm tiÒn th­ëng thi ®ua ( lÊy tõ quÜ khen th­ëng) vµ tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt kinh doanh ( th­ëng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, th­ëng tiÕt kiÖm vËt t­, th­ëng ph¸t minh s¸ng kiÕn) TiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt kinh doanh (th­êng xuyªn) : h×nh thøc nµy cã tÝnh chÊt l­¬ng, ®©y thùc chÊt lµ mét phÇn cña quü l­¬ng ®­îc t¸ch ra ®Ó tr¶ cho ng­êi lao ®éngd­íi h×nh thøc tiÒn th­ëng cho mét tiªu chÝ nhÊt ®Þnh. TiÒn th­ëng vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm : Kho¶n tiÒn nµy ®­îc tÝnh trªn c¬ së tû lÖ qui ®Þnh chung (kh«ng qu¸ 40%) vµ sù chªnh lÖch gi¸ gi÷a s¶n phÈm cÊp cao vµ s¶n phÈm cÊp thÊp. TiÒn th­ëng thi ®ua : (kh«ng th­êng xuyªn ): Lo¹i tiÒn th­ëng nµy kh«ng thuéc quü l­¬ng mµ ®­îc trÝch tõ quü khen th­ëng, kho¶n tiÒn nµy ®­îc tr¶ d­íi h×nh thøc ph©n lo¹i trong mét kú (Quý, nöa n¨m, n¨m) 1.2.1.3.2 ChÕ ®é phô cÊp. Theo ®iÒu 4 th«ng t­ liªn bé sè 20/LB –TT ngµy 2/6/93 cña liªn bé lao ®éng th­¬ng binh x· héi- tµi chÝnh cã 7 lo¹i phô cÊp sau: Phô cÊp lµm ®ªm: Nh÷ng ng­êi lao ®éng lµm giê vµo ban ®ªm (tõ 22h ®Õn 6h s¸ng ) th× ngoµi sè tiÒn tr¶ cho nh÷ng gê lµm thªm ng­êi lao ®éng cßn ®­îc h­ëng phô cÊp lµm ®ªm. = Phô cÊp TiÒn l­¬ng cÊp bËc ( chøc vô) th¸ng x 30% (40%) x Sè giê lµm ®ªm Sè giê quy ®Þnh trong th¸ng Trong ®ã : 30% ®èi víi nh÷ng c«ng viÖc kh«ng th­êng xuyªn lµm vÒ ban ®ªm 40%:§èi víi nh÷ng c«ng viÖc th­êng xuyªn lµm viÖc vÒ ban ®ªm ( Lµm ca) hoÆc chuyªn lµm viÖc ban ®ªm - Phô cÊp l­u ®éng: Nh»m bï ®¾p cho nh÷ng ng­êi lµm mét hoÆc mét sè nghÒ hoÆc c«ng viÖc ph¶i th­êng xuyªn thay ®æi n¬i ë vµ n¬i lµm viÖc, ®Òu kiÖn sinh ho¹t kh«ng æn ®Þnh vµ gÆp nhiÒu khã kh¨n. Lo¹i phô cÊp nµy chØ ¸p dông ®èi víi nghÒ vµ c«ng viÖc mµ tÝnh chÊt l­u ®éng ch­a x¸c ®Þnh trong møc l­¬ng. NghÒ hoÆc c«ng viÖc l­u ®éng nhiÒu, ph¹m vi l­u ®éng réng, ®Þa h×nh phøc t¹p vµ khã kh¨n th× ®­îc h­ëng phô cÊp cao. Lo¹i phô cÊp nµy ®­îc tr¶ theo sè ngµy lao ®éng thùc tÕ vµ ®­îc tÝnh tr¶ cïng víi tr¶ l­¬ng. Trong doanh nghiÖp phô cÊp l­u ®éng ®­îc tÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ h¹ch to¸n vµo chi phÝ gi¸ thµnh hoÆc chi phÝ l­u ®éng. -Phô cÊp tr¸ch nhiÖm: Nh»m bï ®¾p cho nh÷ng ng­êi võa trùc tiÕp s¶n xuÊt hoÆc lµm c«ng viÖc chuyªn m«n nghiÖp vô võa kiÖn nhiÖm c«ng t¸c qu¶n lý kh«ng thuéc chøc vô l·nh ®¹o bæ nhiÖm hoÆc nh÷ng ng­êi lµm viÖc ®ßi hái tr¸ch nhiÖm cao ch­a ®­îc x¸c ®Þnh trong møc l­¬ng. Phô cÊp tr¸ch nhiÖm ®­îc tÝnh vµ tr¶ cïng l­¬ng th¸ng. §èi víi doanh nghÖp, phô cÊp nµy ®­îc tÝnh vµo ®¬n gi¸ tiÒn l­¬ng vµ tÝnh vµo chi phÝ l­u th«ng. -Phô cÊp thu hót: ¸p dông ®èi víi c«ng nh©n viªn chøc ®Õn lµm viÖc t¹i nh÷ng vïng kinh tÕ míi, c¬ së kinh tÕ vµ c¸c ®¶o xa cã ®iÒu kiÖn sinh ho¹t ®Æc biÖt khã kh¨n do ch­a cã c¬ së h¹ tÇng ¶nh h­ëng ®Õn ®êi sèng vËt chÊt vµ tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng. X = Phô cÊp L­¬ng cÊp bËc c«ng viÖc % Phô cÊp thu hót (KÓ c¶ phô cÊp c«ng viÖc) ®­îc h­ëng Cã 5 møc: 10%, 20%, 30%, 50%, 70% tÝnh trªn l­¬ng cÊp bËc, chøc vô l­¬ng vµo ®iÒu kiÖn sinh ho¹t khã kh¨n dµi hay ng¾n cña tõng vïng kinh tÕ míi, c¬ së kinh tÕ vµ ®¶o xa ®Êt liÒn Phô cÊp ®¾t ®á: §­îc ¸p dông ®èi víi nh÷ng n¬i cã chØ sè gi¸ sinh ho¹t ( l­¬ng thùc, thùc phÈm, dÞch vô ) cao h¬n chØ sè sinh ho¹t b×nh qu©n chung cña c¶ n­íc tõ 19% trë lªn. Phô cÊp khu vùc: Phô cÊp khu vùc ¸p dông ®èi víi nh÷ng n¬i xa x«i, hÎo l¸nh, cã ®IÒu kiÖn khã kh¨n vµ ®iÒu kiÖn sinh ho¹t kh¾c nghiÖt. - Phô cÊp ®éc h¹i: Nã ®­îc ¸p dông cho c¸c doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®éc h¹i hoÆc nguy hiÓm ch­a x¸c ®Þnh trong møc l­¬ng. 1.2.2 Quü tiÒn l­¬ng Quü tiÒn l­¬ng cña doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l­¬ng mµ doanh nghiÖp tr¶ cho tÊt c¶ lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý. Thµnh phÇn quü tiÒn l­¬ng bao gåm nhiÒu kho¶n nh­ l­¬ng thêi gian (th¸ng, ngµy, giê), l­¬ng s¶n phÈm, phô cÊp (chøc vô, ®¾t ®á, khu vùc. . .), tiÒn th­ëng trong s¶n xuÊt.Quü tiÒn l­¬ng(hay tiÒn c«ng) bao gåm nhiÒu lo¹i, tuy nhiªn vÒ h¹ch to¸n cã thÓ chia thµnh tiÒn l­¬ng lao ®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l­¬ng lao ®éng gi¸n tiÕp, trong ®ã chi tiÕt theo tiÒn l­¬ng chÝnh vµ tiÒn l­¬ng phô. 1. 2. 3. Quü b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn 1.2.3.1. Quü b¶o hiÓm x· héi ( BHXH ) Quü BHXH ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ qui ®Þnh trªn tæng quü l­¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp sinh ho¹t trong th¸ng. Theo chÕ ®é hiÖn hµnh tû lÖ trÝch BHXH lµ 20%, trong ®ã 15% do ®¬n vÞ sö dông hoÆc chñ sö dông lao ®éng nép ®­îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh; 5% cßn l¹i do ng­êi lao ®éng ®ãng gãp vµ ®­îc trõ vµo l­¬ng th¸ng. Quü nµy do c¬ quan b¶o hiÓm x· héi qu¶n lý. B¶o hiÓm x· héi(BHXH) lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña chÝnh s¸ch x· héi mµ nhµ n­íc ®¶m b¶o tr­íc ph¸p luËt cho ng­êi d©n nãi chung vµ ng­êi lao ®éng nãi riªng. BHXH lµ sù ®¶m b¶o vÒ mÆt vËt chÊt cho ng­êi lao ®éng, th«ng qua chÕ ®é BHXH nh»m æn ®Þnh ®êi sèng cña ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä. BHXH lµ mét ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt x· héi rÊt cao . Trªn c¬ së tham gia,®ãng gãp cña ng­êi lao ®éng, ng­êi sö dông lao ®éng vµ sù qu¶n lý b¶o hé cña nhµ n­íc. BHXH chØ thùc hiÖn chøc n¨ng ®¶m b¶o khi ng­êi lao ®éng vµ gia ®×nh hä gÆp rñi ro nh­ èm ®au, tuæi giµ, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, thÊt nghiÖp, chÕt. Theo c«ng ­íc102 vÒ BHXH vµ tÝnh chÊt lao ®éng quèc tÕ gåm: + ch¨m sãc y tÕ + Trî cÊp èm ®au + Trî cÊp thÊt nghiÖp + Trî cÊp tuæi giµ + Trî cÊp tai n¹n lao ®éng, bÖnh nghÒ nghiÖp +Trî cÊp gia ®×nh + Trî cÊp thai s¶n, tµn tËt HiÖn nay ë ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn c¸c lo¹i nghiÖp vô b¶o hiÓm sau: +Trî cÊp thai s¶n, trî cÊp èm ®au + Trî cÊp tai n¹n lao ®éng vµ bÖnh nghÒ nghiÖp + Trî cÊp mÊt søc lao ®éng, Trî cÊp tµn tËt 2.3 Kinh phÝ c«ng ®oµn. + KPCD lµ quü tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë c¸c cÊp. §©y lµ nguån ®¸p øng cho nhu cÇu chi tiªu c«ng ®oµn (tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng ®oµn chuyªn tr¸ch, chi tiªu héi häp ) + Hµng th¸ng doanh nghiÖp ph¶i trÝch theo tû lÖ qui ®Þnh trªn tæng sæ quÜ l­¬ng tiÒn c«ng vµ phô cÊp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng, kÓ c¶ lao ®éng hîp ®ång tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh ®Ó h×nh thµnh kinh phÝ c«ng ®oµn. Tû lÖ kinh phÝ c«ng ®oµn theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 2% do doanh nghiÖp trÝch lËp, còng qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é qui ®Þnh. Mét phÇn quÜ nµy ®­îc nép cho c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn 1%, vµ 1% cßn l¹i ®Ó l¹i chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn cña doanh nghÖp. 1.2.3.2 B¶o hiÓm Y TÕ + BHYT thùc chÊt lµ sù b¶o trî vÒ y tÕ cho ng­êi tham gia b¶o hiÓm, gióp hä phÇn nµo trang tr¶i tiÒn kh¸m ch÷a bÖnh, tiÒn viÖn phÝ, thuèc thang . . . Môc ®Ých cña BHYT lµ tËp hîp m¹ng l­íi b¶o vÖ søc khoÎ cho toµn céng ®ång bÊt kÓ ®Þa vÞ x· héi, møc thu nhËp cao hay thÊp. + B¶o hiÓm y tÕ ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn kh¸m ch÷a bÖnh, viÖn phÝ, thuèc thang, . . .cho ng­êi lao ®éng trong thêi gian sinh ®Î, èm ®au. Quü nµy ®­îc h×nh thµnh b»ng c¸ch tÝch theo tû lÖ qui ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng cña CNVC thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng. Tû lÖ trÝch BHYT hiÖn hµnh lµ 3%, trong ®ã 2% tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh vµ 1% trõ vµo thu nhËp cña ng­êi lao ®éng. 1.2.3.3 Kinh phÝ c«ng ®oµn. + KPCD lµ quü tµi trî cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn ë c¸c cÊp. §©y lµ nguån ®¸p øng cho nhu cÇu chi tiªu c«ng ®oµn (tr¶ l­¬ng cho c¸n bé c«ng ®oµn chuyªn tr¸ch, chi tiªu héi häp ) + Hµng th¸ng doanh nghiÖp ph¶i trÝch theo tû lÖ qui ®Þnh trªn tæng sæ quÜ l­¬ng tiÒn c«ng vµ phô cÊp thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ng­êi lao ®éng, kÓ c¶ lao ®éng hîp ®ång tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh ®Ó h×nh thµnh kinh phÝ c«ng ®oµn. Tû lÖ kinh phÝ c«ng ®oµn theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 2% do doanh nghiÖp trÝch lËp, còng qu¶n lý vµ chi tiªu theo chÕ ®é qui ®Þnh. Mét phÇn quÜ nµy ®­îc nép cho c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn 1%, vµ 1% cßn l¹i ®Ó l¹i chi tiªu cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn cña doanh nghÖp. 1.3 -H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1.3. 1-H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng 1.3.1.1 Nguyªn t¾c yªu cÇu: T¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, h¹ch to¸n chi phÝ vÒ lao ®éng lµ mét bé phËn c«ng viÖc phøc t¹p trong h¹ch to¸n chi phÝ kinh doanh, bëi v× c¸ch tr¶ thï lao lao ®éng th­êng kh«ng thèng nhÊt gi÷a c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ, c¸c thêi kú . . . viÖc h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ vÒ lao ®éng lµ rÊt quan träng . Do vËy ®ßi hái h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng ph¶i qu¸n triÖt nguyªn t¾c sau: Ph¶i ph©n lo¹i lao ®éng hîp lý: Do lao ®éng trong doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau, nªn ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i. Ph©n lo¹i lµ viÖc s¾p xÕp lao ®éng vµo c¸c nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh. VÒ mÆt qu¶n lý lao ®éng th­êng ph©n theo c¸c tiªu thøc sau + Ph©n theo thêi gian lao ®éng: theo thêi gian lao ®éng cã lao ®éng th­êng xuyªn trong danh s¸ch (gåm c¶ lao ®émg ng¾n h¹n vµ dµi h¹n)vµ lao ®éng t¹m thêi. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp n¾m ®­îc tæng sè lao ®éng cña m×nh, tõ ®ã cã kÕ h¹ch sö dông, båi d­ìng, tuyÓn dông vµ huy ®éng lao ®éng lóc cÇn thiÕt. §ång thêi xac ®Þnh kho¶n nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ n­íc + Ph©n lo¹i theo quan hÖ víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt: Lao ®éng cña doanh nghiÖp bao gåm Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt: Lao ®éng trùc tiÕp s¶n xuÊt chÝnh lµ bé phËn c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt hay trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh trùc tiÕp s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô Lao ®éng gi¸n tiÕp s¶n xuÊt: §©y lµ bé phËn tham gia mét c¸ch gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt- kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thuéc bé phËn nµy bao gåm nh©n viªn kü thuËt( trùc tiÕp lµm c«ng t¸c kü thuËt hoÆc tæ chøc chØ ®¹o h­íng dÉn kü thuËt ), nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ, Phã gi¸m ®èc kinh doanh, c¸c bé c¸c phßng kÕ to¸n, thèng kª, cung tiªu ..., nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh ( Nh÷ng ng­êi lµm c«ng t¸c tæ chøc, nh©n sù, v¨n th­, . . .) + Ph©n theo chøc n¨ng cña lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh:Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy lao ®éng cña doanh nghiÖp cã thÓ chia lµm 3 lo¹i Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt, chÕ biÕn: Bao gåm nh÷ng lao ®«ng tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô , dÞch vô nh­ c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, nh©n vi©n ph©n x­ëng. Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng b¸n hµng: Lµ nh÷ng lao ®éng tham gia ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dich vô nh­ nh©n viªn b¸n hµng, tiÕp thÞ, nghiªn cøu thi tr­êng. Lao ®éng thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý: lµ nh÷ng lao ®éng tham gia ho¹t ®éng qu¶n trÞ doanh nghiÖp vµ qu¶n lý hµnh chÝnh doanh nghiÖp nh­ nh©n viªn qu¶n lý kinh tÕ, nh©n viªn qu¶n lý hµnh chÝnh . . . - Ph¶i ph©n lo¹i tiÒn l­¬ng mét c¸ch hîp lý: Thñ tôc chøng tõ h¹ch to¸n. §Ó thanh to¸n tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp cho ng­êi lao ®éng, hµng th¸ng kÕ to¸n doanh nghiÖp ph¶i lËp “ B¶ng thanh to¸n l­¬ng” cho tæ ®éi, ph©n x­ëng s¶n xuÊt vµ c¸c phßng ban c¨n cø vµo kÕt qu¶ tÝnh l­¬ng cho tõng ng­êi. Trªn b¶ng thanh to¸n l­¬ng cÇn nghi râ tõng kho¶n tiÒn l­¬ng ( L­¬ng s¶n phÈm, l­¬ng thêi gian), c¸c kho¶n phô cÊp, trî cÊp, c¸c kho¶n khÊu trõ vµ sè ng­êi lao ®éng cßn ®­îc lÜnh. Kho¶n thanh to¸n vÒ trî cÊp b¶o hiÓm x· héi còng ®­îc lËp t­¬ng tù. Sau khi kÕ to¸n tr­ëng kiÓm tra, x¸c nhËn vµ ký gi¸m ®èc duyÖt y “ B¶ng thanh to¸n tiÒn l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi” sÏ lµm c¨n cø ®Ó thanh to¸n l­¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi cho ng­êi lao ®éng. Th«ng th­êng t¹i c¸c doanh nghiÖp, viÖc thanh to¸n l­¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c th­êng ®­îc chia lµm hai kú : Kú I t¹m øng, Kú II sÏ nhËn l¹i sè cßn l¹i sau khi ®· trõ c¸c kho¶n khÊu trõ vµo thu nhËp. C¸c kho¶n thanh to¸n l­¬ng, thanh to¸n b¶o hiÓm x· héi, b¶ng kª danh s¸ch nh÷ng ng­êi ch­a lÜnh l­¬ng cïng víi c¸c chøng tõ b¸o c¸o thu, chi tiÒn mÆt ph¶i chuyÓn kÞp thêi cho phßng kÕ to¸n kiÓm tra ghi sæ. 1.3.1.3 Tµi kho¶n h¹ch to¸n. §Ó h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 334 “Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn “. Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thanh to¸n víi c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng, phô cÊp, b¶o hiÓm x· héi, tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n thuéc vÒ thu nhËp cña hä. Bªn nî: -C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng cña c«ng nh©n viªn -TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ®· tr¶ cho c«ng nh©n viªn -KÕt chuyÓn tiÒn l­¬ng c«ng nh©n viªn ch­a ®­îc lÜnh Bªn cã: TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn chøc trong th¸ng. D­ nî (nÕu cã) :Sè tr¶ thõa cho c«ng nh©n viªn chøc. D­ cã:TiÒn l­¬ng, tiÒn c«ngvµ c¸c kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. 1.3.1.4. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n. ViÖc h¹ch to¸n tiÒn l­¬ng ®­îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: TiÒn L­¬ng, TiÒn Th­ëng, BHXH Vµ c¸c Kho¶n Kh¸c Ph¶i Tr¶ CNVC Tk141,138,333 TK111,512 TK334 TK622 TK6271 TK4311 C¸c kho¶n khÊu trõ vµo Thu nhËp cña CNVC(t¹m øng, båi th­êng vËt chÊt, TTN PhÇn ®ãng gãp cho quü BHXH,BHYT Thanh to¸n l­¬ng,th­ëng Vµ c¸c kho¶n kh¸c cho CNVC CNTTSX NV ph©nx­ëng NV b¸nhµng,QL TiÒn th­ëng BHXH ph¶i Tr¶ trùc tiÕp TK641,642 TK3383,3384 TK3338 H¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch tr­íc l­¬ng phÐp c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. T¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô, ®Ó tr¸nh sù biÕn ®éng cña gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n th­êng ¸p dông ph­¬ng ph¸p trÝch tr­íc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt, ®­a vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, coi nh­ mét kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶. C¸ch tÝnh nh­ sau: Møc trÝch tr­íc tiÒn l­¬ng phÐp = TiÒn l­¬ng chÝnh thùc tÕ ph¶i tr¶ x Tû lÖ KÕ hoÆch cña CNTTSX c«ng nh©n TTSX trÝch tr­íc Trong ®ã: H¹ch to¸n tiÒn l­¬ng nghØ phÐp vµ l­¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ nh­ sau: TK334 TK335 TK 622 TiÒn l­¬ng phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ Cho CNSX TrÝch tr­íc tiÒn l­¬ng phÐp theo kÕ ho¹ch cña CNTTSX PhÇn chªnh lÖch gi÷a tiÒn l­¬ng phÐp thùc tÕ ph¶i tr¶ c«ng nh©n TTSX, lín h¬n kÕ ho¹ch ghi t¨ng chi phÝ TK338 TrÝch KPC§,BHXH,BHYT trªn tiÒn l­¬ng phÐp ph¶i tr¶ cho CNTTSX trong kú 1.3.2 - H¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng. 1.3.2.1 Tµi kho¶n h¹ch to¸n. §Ó h¹ch to¸n c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 338 “ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c” TK 338: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ ph¶i nép cho cÊp trªn vÒ kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓn x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l­¬ng theo quyÕt to¸n cña toµ ( tiÒn nu«i con khi li dÞ, nu«i con ngoµi gi¸ thó, ¸n phÝ . . .) , gi¸ trÞ ta× s¶n thõa chê xö lý, c¸c kho¶n vay m­în t¹m thêi, nhËn ký quü, ký c­îc ng¾n h¹n, c¸c kho¶n thu hé gi÷ hé . . . Bªn nî: - C¸c kho¶n ®· nép cho c¬ quan qu¶n lý c¸c quü - C¸c kho¶n ®· chi vÒ kinh phÝ c«ng ®oµn - Xö lý gi¸ trÞ tµi s¶n thõa - KÕt chuyÓn doanh thu nhËn tr­íc vµo doanh thu b¸n hµng - C¸c kho¶n ®· nép, ®· tr¶ kh¸c Bªn cã: - TrÝch KPC§, BHXH, BHYT theo tû lÖ qui ®Þnh - Tæng sè doanh thu nhËn tr­íc ph¸t sinh trong kú - C¸c kho¶n ph¶i nép, ph¶i tra hay thu hé - Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý - Sè ®· nép, ®· tr¶ lín h¬n sè ph¶i nép, ph¶i hoµn l¹i D­ nî(nÕu cã): Sè tr¶ thõa, nép thõa, v­ît chi ch­a thanh to¸n D­ cã :Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép vµ gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý TK 338 chi tiÕt lµm 6 tiÓu kho¶n: - 3381 : ._.