Hoàn thiện cơ chế tài chính đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong điều kiện cạnh tranh & hội nhập

Tài liệu Hoàn thiện cơ chế tài chính đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong điều kiện cạnh tranh & hội nhập: ... Ebook Hoàn thiện cơ chế tài chính đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong điều kiện cạnh tranh & hội nhập

doc110 trang | Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1170 | Lượt tải: 0download
Tóm tắt tài liệu Hoàn thiện cơ chế tài chính đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài trong điều kiện cạnh tranh & hội nhập, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc lôc Tµi liÖu tham kh¶o Phô lôc Danh môc c¸c b¶ng biÓu Sè hiÖu Tªn b¶ng Trang 2.1 Sè l­îng doanh nghiÖp vµ lao ®éng n¨m 1995-2002 35 2.2 §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo h×nh thøc ®Çu t­. 36 2.3 Tèc ®é t¨ng vèn cña c¸c doanh nghiÖp 36 2.4 So s¸nh mét sè chi phÝ s¶n xuÊt t¹i mét sè thµnh phè trong khu vùc vµ ViÖt Nam. 42 2.5 So s¸nh chi phÝ b­u chÝnh viÔn th«ng gi÷a ViÖt Nam vµ mét sè n­íc trong khu vùc. 42 Më ®Çu TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®· kh¼ng ®Þnh kinh tÕ cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa ë n­íc ta, ®­îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn l©u dµi, b×nh ®¼ng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Qua h¬n 15 n¨m kÓ tõ khi cã LuËt ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam n¨m 1987, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®· h×nh thµnh vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, cã mÆt trªn kh¾p c¸c tØnh thµnh trong c¶ n­íc, ho¹t ®éng trong hÇu hÕt c¸c ngµnh kinh tÕ quèc d©n. Doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc coi lµ nh©n tè quan träng gãp phÇn t¨ng tr­ëng kinh tÕ, n©ng cao tÝnh c¹nh tranh cho thÞ tr­êng trong n­íc, lµm nªn søc m¹nh tæng hîp phôc vô sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn ®Êt n­íc, t¹o ®iÒu kiÖn cho ViÖt nam hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Cïng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn ®ã, c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI ®· h×nh thµnh vµ tõng b­íc ®­îc c¶i thiÖn, cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. Tuy nhiªn, thùc tÕ cßn ph¸t sinh nhiÒu bÊt cËp trong c«ng t¸c qu¶n lý nãi chung, qu¶n lý tµi chÝnh nãi riªng lµm h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. HiÖn t¹i m«i tr­êng ®Çu t­ ë n­íc ta cßn ch­a thùc sù hÊp dÉn, m«i tr­êng kinh tÕ vµ ph¸p lý ®ang trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn, ch­a ®ång bé. C¬ cÊu vÒ ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cßn cã mÆt bÊt hîp lý vµ hiÖu qu¶ tæng thÓ vÒ kinh tÕ - x· héi mµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI mang l¹i ch­a cao, ViÖt nam ®ang cam kÕt më cöa héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi ngµy cµng s©u réng. Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI sÏ t¹o ®éng lùc tèt thóc ®Èy ph¸t triÓn doanh nghiÖp ë c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c, nh»m ®æi míi c«ng nghÖ míi, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, t¨ng n¨ng lùc qu¶n lý ®iÒu hµnh, t¹o thÕ c¹nh tranh, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt nam héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. §©y lµ mét vÊn ®Ò thùc tÕ ®Æt ra hiÖn nay, ®ßi hái chóng ta ph¶i cã mét c¬ chÕ qu¶n lý nhµ n­íc vÒ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, nhê c¬ chÕ tµi chÝnh ®Ó tõ ®ã tæ chøc qu¶n lý, ®Þnh h­íng, thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nµy. Víi ý nghÜa ®ã, t¸c gi¶ tËp trung nghiªn cøu ®Ò tµi: "Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp", gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn nªu trªn. Môc ®Ých nghiªn cøu - Gãp phÇn lµm râ lý luËn vÒ vÞ trÝ vai trß cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng tÝnh c¹nh tranh cao vµ trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi; - Ph©n tÝch, lµm râ lý luËn vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp cã vèn FDI riªng; - §¸nh gi¸ thùc tr¹ng t×nh h×nh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, c¬ chÕ tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI t¹i ViÖt nam trong thêi gian qua vµ kh¸i qu¸t nh÷ng bµi häc kinh nghiÖm vÒ qu¶n lý tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI cña mét sè n­íc, tõ ®ã gãp phÇn cho viÖc ®Ò xuÊt c¸c ®Þnh h­íng, c¸c quan ®iÓm ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®Ó ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. §èi t­îng, ph¹m vi vµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu §èi t­îng chÝnh cña luËn v¨n lµ nghiªn cøu nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vµ thùc tiÔn cña c¬ chÕ tµi chÝnh vµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë ViÖt nam trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. C¬ chÕ tµi chÝnh lµ mét vÊn ®Ò réng lín, bao qu¸t nhiÒu lÜnh vùc, nhiÒu kh©u trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n chñ yÕu ®i s©u vµo nghiªn cøu c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam, ®ã lµ: c¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn, c¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn, c¬ chÕ ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh, c¬ chÕ gi¸m s¸t tµi chÝnh, c¬ chÕ cho viÖc s¸p nhËp, gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi së h÷u doanh nghiÖp. TËp trung nghiªn cøu t×nh h×nh cña ViÖt Nam, cã nghiªn cøu kinh nghiÖm mét sè n­íc ë ch©u ¸ vµ c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë ViÖt nam trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. Ph­¬ng ph¸p c¬ b¶n vµ chñ yÕu ®­îc vËn dông ®Ó nghiªn cøu ®Ò tµi nµy lµ ph­¬ng ph¸p cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng, chñ nghÜa duy vËt lÞch sö. §ång thêi kÕt hîp víi c¸c ph­¬ng ph¸p cô thÓ kh¸c nh­: thèng kª so s¸nh, tæng hîp ph©n tÝch c¸c d÷ liÖu thùc tÕ. Ngoµi ra cßn vËn dông c¸c quan ®iÓm lý luËn cña §¶ng vµ Nhµ n­íc vÒ x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ trong sù nghiÖp ®æi míi. ý nghÜa khoa häc vµ thùc tiÔn cña ®Ò tµi. - HÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò vÒ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vµ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. - Kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong môc tiªu ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta vµ kh¼ng ®Þnh vai trß quan träng cña c¬ chÕ tµi chÝnh nh»m ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. - Ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong thêi gian qua, t¹o tiÒn ®Ò cho c¸c gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë ViÖt nam. - §Ò xuÊt mét sè quan ®iÓm ®Þnh h­íng ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë ViÖt nam khi héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. - §Ò xuÊt mét sè quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë ViÖt nam trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. KÕt cÊu cña luËn v¨n Ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, danh môc tµi liÖu tham kh¶o vµ phô lôc, luËn v¨n ®­îc tr×nh bµy thµnh 3 ch­¬ng: Ch­¬ng 1: Doanh nghiÖp cã vèn FDI vµ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. Ch­¬ng 2: Thùc tr¹ng c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë ViÖt nam vµ kinh nghiÖm mét sè n­íc trªn thÕ giíi. Ch­¬ng 3: Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. Ch­¬ng 1 Doanh nghiÖp cã vèn FDI vµ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp 1.1. vai trß §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi vµ nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp cã vèn §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi 1.1.1. §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi (FDI) ra ®êi vµ ph¸t triÓn lµ mét tÊt yÕu cña qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ kinh tÕ - x· héi vµ ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. FDI lµ lo¹i ®Çu t­ mµ c¸c nhµ t­ b¶n n­íc ngoµi bá vèn ®Çu t­ vµ trùc tiÕp tham gia qu¶n lý ®iÒu hµnh, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó thu lîi nhuËn vµ hoµn toµn tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ vèn vµ kÕt qu¶ kinh doanh. Lo¹i h×nh ®Çu t­ nµy ®· xuÊt hiÖn vµo thêi kú ®Çu cña chñ nghÜa t­ b¶n– thêi kú mµ c¸c n­íc t­ b¶n cã thuéc ®Þa ngoµi ph¹m vi l·nh thæ cña m×nh. Tõ nh÷ng n¨m cuèi thËp niªn 80 thÕ kû 20 ®Õn nay, sù vËn ®éng vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña thÕ giíi cã nh÷ng chuyÓn biÕn c¬ b¶n, s©u s¾c (sù c¸ch biÖt gi÷a hai hÖ thèng x· héi ®· gi¶m, kinh tÕ cña hÇu hÕt c¸c n­íc ®Òu theo thÓ chÕ thÞ tr­êng, xu h­íng khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®ang trë thµnh phæ biÕn vµ diÔn ra víi tèc ®é nhanh, khoa häc, kü thuËt, c«ng nghÖ ®¹t tíi tr×nh ®é ph¸t triÓn cao, …), FDI kh«ng nh÷ng ®­îc sö dông nh­ mét trong nh÷ng h×nh thøc hîp t¸c kinh tÕ, nh­ ph­¬ng tiÖn thùc hiÖn ph©n c«ng lao ®éng Quèc tÕ, mµ cßn ®­îc xem lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi. Theo HiÖp héi luËt Quèc tÕ (1996): FDI lµ sù di chuyÓn vèn tõ n­íc cña ng­êi ®Çu t­ sang n­íc cña ng­êi sö dông nh»m x©y dùng ë ®ã xÝ nghiÖp kinh doanh hoÆc dÞch vô. Theo LuËt §TNN t¹i ViÖt nam: §TNN lµ viÖc c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n trùc tiÕp n­íc ngoµi ®­a vµo ViÖt nam vèn b»ng tiÒn n­íc ngoµi hoÆc bÊt kú tµi s¶n nµo ®­îc chÝnh phñ ViÖt nam chÊp thuËn ®Ó hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång hoÆc thµnh lËp xÝ nghiÖp liªn doanh hay xÝ nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Tõ c¸c gãc ®é nh×n nhËn kh¸c nhau vÒ FDI, ta cã thÓ rót ra c¸c ®Æc tr­ng chung vÒ FDI nh­ sau: §ã lµ sù di chuyÓn vèn tõ n­íc nµy sang n­íc kh¸c; vèn ®­îc huy ®éng vµo c¸c môc ®Ých thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vµ kinh doanh. Quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®· h×nh thµnh nªn c¸c dßng l­u chuyÓn vèn: dßng tõ c¸c n­íc ph¸t triÓn ®æ vµo c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, dßng vèn l­u chuyÓn trong néi bé c¸c n­íc ph¸t triÓn… Sù l­u chuyÓn cña c¸c dßng vèn diÔn ra d­íi nhiÒu h×nh thøc nh­: tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (gåm viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc – ODA vµ c¸c h×nh thøc kh¸c), nguån vay t­ nh©n (tÝn dông tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i) vµ FDI. Mçi nguån vèn cã ®Æc ®iÓm riªng cña nã: - Nguån tµi trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lµ nguån vèn do c¸c tæ chøc quèc tÕ, chÝnh phñ (hoÆc ®¹i diÖn chÝnh phñ) cung cÊp. Lo¹i vèn nµy cã ®Æc ®iÓm lµ cã sù ­u ®·i nhÊt ®Þnh vÒ l·i suÊt, khèi l­îng cho vay lín, thêi h¹n vay t­¬ng ®èi dµi. - Nguån vay t­ nh©n: §©y lµ nguån vèn th­êng kh«ng cã nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc nh­ ODA, tuy nhiªn thñ tôc vay lo¹i vèn nµy rÊt kh¾t khe, l·i suÊt cao, thêi h¹n tr¶ nî nghiªm ngÆt. Nh×n chung sö dông hai lo¹i nguån vèn nµy ®Òu ®Ó l¹i cho nÒn kinh tÕ cña n­íc ®i vay g¸nh nÆng nî nÇn – mét trong nh÷ng yÕu tè chøa ®ùng tiÒm Èn nguy c¬ dÉn ®Õn khñng ho¶ng, nhÊt lµ khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ. - Nguån vèn FDI: Trong ®iÒu kiÖn cña nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, FDI lµ lo¹i vèn cã nhiÒu ­u ®iÓm h¬n so víi c¸c lo¹i vèn kÓ trªn, nhÊt lµ ®èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, khi kh¶ n¨ng tæ chøc s¶n xuÊt ®¹t hiÖu qu¶ thÊp th× ­u ®iÓm ®ã cµng râ rÖt. VÒ b¶n chÊt, FDI lµ sù gÆp nhau vÒ nhu cÇu cña mét bªn lµ nhµ ®Çu t­ vµ mét bªn kh¸c lµ n­íc nhËn ®Çu t­. §èi víi nhµ ®Çu t­, th«ng qua FDI ®Ó duy tr× vµ n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña chñ ®Çu t­ (vèn, kü thuËt, s¶n phÈm,…), khai th¸c c¸c nguån nh©n lùc vµ x©m nhËp thÞ tr­êng cña n­íc nhËn ®Çu t­, tranh thñ tËn dông chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch cña n­íc nhËn ®Çu t­, th«ng qua ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp ®Ó thùc hiÖn c¸c ý ®å kinh tÕ (hoÆc phi kinh tÕ) mµ c¸c ho¹t ®éng kh¸c kh«ng thùc hiÖn ®­îc. §èi víi n­íc nhËn ®Çu t­, tr­íc hÕt ®ã lµ nh÷ng n­íc ®ang cã mét sè lîi thÕ mµ hä ch­a cã ®iÒu kiÖn khai th¸c hoÆc c¸c nhµ ®Çu t­ kh«ng cã, ®ã lµ c¸c n­íc cã nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn phong phó, nguån lao ®éng dåi dµo, gi¸ nh©n c«ng rÎ, thiÕu vèn, thiÕu kü thuËt, thiÕu c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ Ýt cã kh¶ n¨ng tæ chøc … sè nµy phÇn lín lµ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. FDI ®­îc ®¸nh gi¸ nh­ lµ lèi tho¸t cho c¸c n­íc nghÌo, víi lý thuyÕt “c¸i vßng luÈn quÈn” vµ “có hÝch” tõ bªn ngoµi, P.A.Samuelson nhÊn m¹nh r»ng: ®a sè c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ®Òu thiÕu vèn, møc thu nhËp thÊp, chØ ®ñ sèng ë møc tèi thiÓu, do kh¶ n¨ng tÝch luü rÊt h¹n chÕ. §Ó tù th©n vËn ®éng th× c¸c n­íc nghÌo rÊt khã kh¨n ®Ó tho¸t ra khái vßng luÈn quÈn cña sù nghÌo khæ. 1.1.2. Vai trß cña FDI MÆc dï cßn nhiÒu tranh luËn, cßn nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ vai trß, vÒ mÆt tÝch cùc, tiªu cùc… cña FDI ®èi víi n­íc nhËn ®Çu t­, nh­ng chØ ®iÓm qua nhu cÇu, qua trµo l­u c¹nh tranh thu hót còng ®ñ cho ta kh¼ng ®Þnh r»ng FDI hiÖn nay ®èi víi c¸c n­íc nhËn ®Çu t­, cã t¸c dông tÝch cùc lµ chñ yÕu, ®a phÇn c¸c dù ¸n FDI khi thùc hiÖn ®Òu ®­a l¹i lîi Ých cho n­íc nhËn ®Çu t­. §èi víi nhiÒu n­íc, FDI thùc sù ®ãng vai trß lµ ®iÒu kiÖn, lµ c¬ héi, lµ cöa ngâ gióp tho¸t khái t×nh tr¹ng cña mét n­íc nghÌo, b­íc vµo quÜ ®¹o cña sù ph¸t triÓn chung trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Vai trß cña FDI ®­îc thÓ hiÖn qua c¸c ®iÓm sau: - FDI cã kh¶ n¨ng gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn cho nÒn kinh tÕ. §èi víi n­íc nghÌo, vèn ®­îc xem lµ yÕu tè c¬ b¶n, lµ ®iÒu kiÖn khëi ®Çu quan träng ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, trong khi ®ã c¸c nguån vèn kh¸c tõ bªn ngoµi (ODA, vay th­¬ng m¹i ) bÞ rµng bëi nhiÒu ®iÒu kiÖn khã kh¨n (nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn). - Th«ng qua c¸c dù ¸n FDI, n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­ cã thÓ tiÕp nhËn nh÷ng kü thuËt míi, nh÷ng c«ng nghÖ tiªn tiÕn, gãp phÇn c¶i thiÖn ®¸ng kÓ c¬ së h¹ tÇng, ph¸t triÓn c«ng nghiÖp nãi riªng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ nãi chung, tõ ®ã cñng cè n¨ng suÊt chung cña toµn nÒn kinh tÕ, ®ång thêi t¹o ra c¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ – kü thuËt cho viÖc thùc hiÖn viÖc c¶i biÕn c¬ cÊu kinh tÕ theo h­íng gi¶m tû träng n«ng nghiÖp, t¨ng tû träng c«ng nghiÖp vµ dÞch vô… - C¸c dù ¸n FDI cã thÓ thu hót mét l­îng lín lao ®éng trùc tiÕp vµ t¹o ra nhiÒu viÖc lµm cho c¸c dÞch vô t­¬ng øng. Th«ng qua thùc hiÖn c¸c dù ¸n FDI cã thÓ lµm cho ®éi ngò c¸n bé cña n­íc nhËn ®Çu tr­ëng thµnh h¬n vÒ n¨ng lùc qu¶n lý phï hîp víi nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, h×nh thµnh mét lùc l­îng c«ng nh©n lµnh nghÒ… - FDI cã c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho viÖc t¹o lËp mét hÖ thèng thÞ tr­êng phï hîp víi mét nÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i, tiÕp cËn thÞ tr­êng míi, t¨ng c­êng quan hÖ hîp t¸c kinh tÕ quèc tÕ…H×nh thµnh ®­îc nh÷ng khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt… FDI cã vai trß rÊt lín trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. Cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh h­ëng ®Õn møc ®é thµnh c«ng khi thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hiÖn nay, trong ®ã cã 4 yÕu tè c¬ b¶n nhÊt ®­îc xem lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thùc hiÖn c«ng nghiÖp ho¸ lµ c«ng nghÖ, kü thuËt, nguån nh©n lùc, c¶i c¸ch thÓ chÕ (thÞ tr­êng, héi nhËp,…). FDI lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng kinh tÕ héi tô t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ tiÒm n¨ng cña 4 yÕu tè trªn. 1.1.3. Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ doanh nghiÖp cã vèn FDI 1.1.3.1. Kh¸i niÖm doanh nghiÖp cã vèn FDI Doanh nghiÖp lµ mét tæ chøc kinh tÕ cã tªn riªng, cã tµi s¶n, trô së giao dÞch æn ®Þnh, ®­îc ®¨ng ký kinh doanh theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt nh»m thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng kinh doanh víi môc ®Ých sinh lêi (hoÆc c«ng Ých). Doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm lµ mét tæ chøc kinh tÕ, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, môc ®Ých ho¹t ®éng kinh doanh lµ thu lîi nhuËn (hoÆc c«ng Ých). C¸c doanh nghiÖp ë ViÖt nam ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp Nhµ n­íc, LuËt doanh nghiÖp, LuËt §TNN t¹i ViÖt nam, LuËt hîp t¸c x·. Trong nÒn KTTT c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp rÊt ®a d¹ng vµ bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i, trong ®ã cã doanh nghiÖp cã vèn FDI. Cã nhiÒu ý kiÕn kh¸c nhau vÒ kh¸i niÖm doanh nghiÖp cã vèn FDI: - Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ nh÷ng lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã vèn cña bªn n­íc ngoµi vµ cã sù qu¶n lý trùc tiÕp cña bªn n­íc ngoµi. Doanh nghiÖp nµy ho¹t ®éng theo luËt ph¸p cña n­íc së t¹i ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh»m thu ®­îc lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c bªn. - Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ nh÷ng tæ chøc quèc tÕ cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, cã vèn cña bªn n­íc ngoµi vµ cã sù qu¶n lý trùc tiÕp cña bªn n­íc ngoµi ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh»m thu ®­îc lîi Ých. - Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ nh÷ng ph¸p nh©n míi ®­îc thµnh lËp t¹i n­íc nhËn ®Çu t­. Trong ®ã, c¸c ®èi t¸c cã quèc tÞch kh¸c nhau vµ bªn n­íc ngoµi cã tû lÖ gãp vèn tèi thiÓu ®Ó trùc tiÕp tham gia qu¶n lý doanh nghiÖp. Tãm l¹i: Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ mét thuËt ng÷ chØ tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n t¹i n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­, bªn n­íc ngoµi cã tû lÖ gãp vèn tèi thiÓu ®ñ ®Ó tham gia qu¶n lý trùc tiÕp ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m thu ®­îc lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c bªn ®Çu t­. 1.1.3.2. C¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña doanh nghiÖp cã vèn FDI Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ mét ph¹m trï chØ tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp cã vèn bªn n­íc ngoµi ë n­íc tiÕp nhËn ®Çu t­. Tuy doanh nghiÖp cã vèn FDI bao gåm nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau nh­ng chóng ®Òu cã c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y: - Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ nh÷ng tæ chøc kinh doanh quèc tÕ vµ lµ nh÷ng ph¸p nh©n cña n­íc nhËn ®Çu t­, ho¹t ®éng theo luËt ph¸p n­íc nhËn ®Çu t­, c¸c hiÖp ®Þnh vµ c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ. - C¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI kh«ng chØ g¾n liÒn víi viÖc di chuyÓn vèn mµ cßn g¾n liÒn víi chuyÓn giao c«ng nghÖ, chuyÓn giao kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm qu¶n lý, t¹o thÞ tr­êng míi cho c¶ hai bªn ®Çu t­ vµ nhËn ®Çu t­. - Qu¸ tr×nh thµnh lËp vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn. Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã vèn FDI th­êng g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh doanh quèc tÕ cña c¸c c«ng ty ®a quèc gia. Trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI cã sù qu¶n lý trùc tiÕp cña n­íc ngoµi. QuyÒn qu¶n lý cña c¸c bªn phô thuéc vµo tû lÖ gãp vèn. C¸c nhµ ®Çu t­ ph¶i ®ãng gãp mét l­îng vèn tèi thiÓu theo qui ®Þnh cña tõng quèc gia. LuËt §TNN t¹i ViÖt nam qui ®Þnh nhµ §TNN ph¶i gãp vèn tèi thiÓu b»ng 30% vèn ph¸p ®Þnh cña dù ¸n. - Lîi nhuËn cña c¸c nhµ ®Çu t­ phô thuéc vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ ®­îc ph©n chia cho c¸c nhµ ®Çu t­ theo tû lÖ gãp vèn sau khi nép thuÕ vµ tr¶ cæ tøc cæ phÇn. Trªn ®©y lµ nh÷ng ®Æc ®iÓm c¬ b¶n cña doanh nghiÖp cã vèn FDI mµ c¸c doanh nghiÖp trong n­íc kh«ng cã. Nhê c¸c ®Æc ®iÓm nµy mµ chóng ta cã thÓ nhËn diÖn ®­îc doanh nghiÖp cã vèn FDI dï chóng ho¹t ®éng ë bÊt cø quèc gia nµo trªn thÕ giíi. 1.1.3.3. Ph©n lo¹i doanh nghiÖp cã vèn FDI. Doanh nghiÖp cã vèn FDI bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i doanh nghiÖp, ho¹t ®éng trong c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau, cã c¸c ®èi t¸c kh¸c nhau, quy m« kh¸c nhau, h×nh thøc kh¸c nhau... §Ó tiÖn cho viÖc nghiªn cøu vµ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp nµy, cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chóng. Thø nhÊt, c¨n cø vµo lo¹i h×nh ph¸p lý cña doanh nghiÖp cã vèn FDI: cã thÓ chia c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI lµm 3 lo¹i: C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã vèn FDI: lµ mét lo¹i h×nh c«ng ty ®èi vèn, gåm c¸c thµnh viªn liªn kÕt víi nhau ®Ó kinh doanh trªn c¬ së b¶n ®iÒu lÖ c«ng ty, trong ®ã c¸c thµnh viªn tho¶ thuËn h×nh thøc gãp vèn, ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh vµ quyÒn qu¶n lý gi÷a c¸c thµnh viªn. C«ng ty ®èi vèn lµ c«ng ty trong ®ã c¸c thµnh viªn cïng gãp vèn ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh vµ mçi thµnh viªn chØ chÞu tr¸ch nhiÖm trong phÇn vèn cña m×nh ®èi c¸c kho¶n nî cña c«ng ty, tøc lµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. C«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã vèn FDI cã ®Æc ®iÓm gièng víi c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n nãi chung nh­: nguån vèn cña c«ng ty lµ do c¸c thµnh viªn ®ãng gãp mét c¸ch tù nguyÖn vµ phÇn cña mçi thµnh viªn kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i b»ng nhau. C¸c thµnh viªn trong c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n cã vèn FDI ph¶i cã quèc tÞch kh¸c nhau. C¸c thµnh viªn cã thÓ gãp vèn b»ng tiÒn, bÊt ®éng s¶n hoÆc c«ng nghÖ... PhÇn gãp vèn cña tÊt c¶ c¸c thµnh viªn ph¶i ®­îc gãp ®ñ ngay khi thµnh lËp c«ng ty vµ ®­îc ghi râ trong ®iÒu lÖ c«ng ty. C«ng ty chØ chÞu tr¸ch nhiÖm trªn phÇn vèn mµ c¸c thµnh viªn ®· ®ãng gãp vµ kh«ng cho phÐp ph¸t hµnh bÊt kú mét lo¹i chøng kho¸n nµo. ViÖc chuyÓn nh­îng vèn gi÷a c¸c thµnh viªn diÔn ra tù do, nh­ng nÕu mét thµnh viªn muèn chuyÓn nh­îng vèn cho mét ng­êi bªn ngoµi c«ng ty th× Ýt nhÊt ph¶i cã sè thµnh viªn ®¹i diÖn cho 3/4 vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty chÊp nhËn. C«ng ty cã thÓ t¨ng vèn ®iÒu lÖ b»ng c¸ch gäi thªm vèn gãp trong c¸c thµnh viªn, kÕt n¹p thªm thµnh viªn míi hay t¸i ®Çu t­ tõ lîi nhuËn gi÷ l¹i theo quyÕt ®Þnh cña H§QT. H×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n chØ thÝch hîp víi giai ®o¹n ®Çu trong ho¹t ®éng doanh nghiÖp vµ th­êng ®­îc ¸p dông ë nh÷ng n­íc thiÕu vèn vµ Ýt kinh nghiÖm trong qu¶n lý kinh doanh. C«ng ty cæ phÇn cã vèn FDI: Lµ mét lo¹i c«ng ty ®èi vèn, trong ®ã c¸c thµnh viªn (cæ ®«ng) cã cæ phiÕu vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm ®Õn hÕt gi¸ trÞ nh÷ng cæ phÇn mµ m×nh n¾m gi÷. Theo NghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ sè 38/2003/N§-CP, ngµy 15/4/2003, C«ng ty cæ phÇn cã vèn FDI lµ doanh nghiÖp cã vèn ®iÒu lÖ ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ “cæ phÇn”; trong ®ã c¸c cæ ®«ng s¸ng lËp n­íc ngoµi n¾m gi÷ Ýt nhÊt 30% vèn ®iÒu lÖ. C«ng ty cæ phÇn cã vèn FDI cã c¸c ®Æc ®iÓm c¬ b¶n gièng víi c«ng ty cæ phÇn nãi chung: vèn cña c«ng ty ®­îc chia thµnh nhiÒu phÇn b»ng nhau gäi lµ cæ phÇn. C¸c cæ phÇn ®­îc trao ®æi trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n gäi lµ cæ phiÕu. C«ng ty cæ phÇn ®­îc ph¸t hµnh c¸c lo¹i cæ phiÕu, tr¸i phiÕu. Sè cæ phiÕu tèi thiÓu mµ c¸c thµnh viªn H§QT ph¶i cã kh«ng ®­îc chuyÓn nh­îng trong suèt thêi gian t¹i chøc vµ trong thêi h¹n 2 n¨m kÓ tõ ngµy th«i gi÷ chøc thµnh viªn H§QT. §¹i héi ®ång lµ c¬ quan quyÕt ®Þnh cao nhÊt cña c«ng ty. C«ng ty së h÷u hoµn toµn vµ c«ng ty së h÷u chung: C«ng ty së h÷u hoµn toµn lµ c«ng ty cã trªn 95% vèn thuéc quyÒn së h÷u cña mét thµnh viªn nµo ®ã. Cßn ng­îc l¹i th× ®­îc coi lµ c«ng ty së h÷u chung. Thø hai, c¨n cø vµo tû träng vèn gãp cña bªn n­íc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh, doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc chia ra lµm hai lo¹i c¬ b¶n: Doanh nghiÖp liªn doanh (DNLD): Mét sè quan ®iÓm vÒ c¸ch tiÕp cËn DNLD: - Quan ®iÓm 1: LuËt kinh doanh cña Hoa Kú ®Þnh nghÜa nh­ sau: “Liªn doanh lµ mét quan hÖ b¹n hµng trong ®ã hai hoÆc nhiÒu chñ thÓ cïng ®ãng gãp lao ®éng vµ tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn mét môc tiªu ®Æt ra vµ cïng chia sÎ c¸c kho¶n lîi nhuËn vµ rñi ro ngang nhau hoÆc do c¸c bªn tho¶ thuËn”. Quan ®iÓm nµy ch­a chØ ra tÝnh chÊt ph¸p lý vµ tÝnh chÊt quèc tÕ cña DNLD. - Quan ®iÓm 2: “Liªn doanh lµ mét tæ chøc kinh doanh hîp nhÊt hoÆc liªn kÕt, ®­îc thµnh lËp ë n­íc së t¹i vµ ho¹t ®éng theo luËt ph¸p n­íc së t¹i, trong ®ã c¸c bªn tham gia cã quèc tÞch kh¸c nhau (OECD). Quan ®iÓm nµy ch­a chØ ra ®­îc b¶n chÊt kinh doanh cña DNLD. - Quan ®iÓm 3: Theo LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam, DNLD lµ doanh nghiÖp do hai bªn hoÆc nhiÒu bªn hîp t¸c thµnh lËp t¹i ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh, hoÆc hiÖp ®Þnh ký gi÷a n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ ChÝnh phñ n­íc ngoµi, hoÆc lµ doanh nghiÖp do doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi hîp t¸c víi doanh nghiÖp ViÖt Nam hoÆc do doanh nghiÖp liªn doanh hîp t¸c víi nhµ §TNN trªn c¬ së hîp ®ång liªn doanh. Kh¸i niÖm nµy nhÊn m¹nh khÝa c¹nh ph¸p lý cña liªn doanh vµ c¸c tr­êng hîp thµnh lËp liªn doanh n­íc ngoµi mµ ch­a chØ râ b¶n chÊt kinh doanh cña c¸c liªn doanh. Tõ c¸c ph©n tÝch trªn ®©y, trªn gi¸c ®é chung, cã thÓ ®Þnh nghÜa nh­ sau: DNLD lµ mét tæ chøc kinh doanh quèc tÕ cña c¸c bªn tham gia cã quèc tÞch kh¸c nhau trªn c¬ së cïng gãp vèn, cïng kinh doanh, nh»m thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong hîp ®ång liªn doanh vµ ®iÒu lÖ DNLD phï hîp víi khu«n khæ luËt ph¸p n­íc së t¹i. Nãi c¸ch kh¸c, DNLD lµ mét ph¸p nh©n cña n­íc së t¹i, mét tæ chøc kinh doanh trong ®ã c¸c bªn ®èi t¸c cã quèc tÞch kh¸c nhau, cïng gãp vèn, cïng kinh doanh, cïng qu¶n lý vµ cïng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp t­¬ng øng víi phÇn gãp vèn cña bªn m×nh vµo doanh nghiÖp, nh»m thùc hiÖn c¸c cam kÕt trong hîp ®ång liªn doanh vµ ®iÒu lÖ DNLD phï hîp víi khu«n khæ ph¸p luËt cña n­íc së t¹i. DNLD cã mét sè ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nh­ sau: - VÒ ph¸p lý: DNLD lµ mét ph¸p nh©n cña n­íc nhËn ®Çu t­. Do ®ã, doanh nghiÖp nµy ph¶i ho¹t ®éng theo luËt ph¸p n­íc nhËn ®Çu t­. H×nh thøc cña DNLD lµ do c¸c bªn tho¶ thuËn phï hîp víi c¸c qui ®Þnh cña ph¸p luËt n­íc nhËn ®Çu t­, nh­ c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm v« h¹n, c¸c hiÖp héi gãp vèn... QuyÒn qu¶n lý doanh nghiÖp phô thuéc vµo tû lÖ vèn gãp, quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña c¸c bªn ®­îc ghi trong hîp ®ång liªn doanh vµ ®iÒu lÖ cña DNLD. - VÒ tæ chøc: H§QT doanh nghiÖp lµ m« h×nh tæ chøc chung cho mäi DNLD kh«ng kÓ quy m« nµo, lÜnh vùc nµo, ngµnh nghÒ nµo. §©y lµ c¬ quan l·nh ®¹o cao nhÊt cña DNLD. - VÒ kinh tÕ: lu«n cã sù gÆp gì vµ ph©n chia lîi Ých gi÷a c¸c bªn trong liªn doanh. DNLD lu«n ph¶i gi¶i quyÕt viÖc ph©n phèi lîi Ých gi÷a c¸c bªn trong liªn doanh vµ c¶ c¸c bªn ®øng ë phÝa sau c¸c liªn doanh. §©y lµ vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p. - VÒ ®iÒu hµnh SXKD: quyÕt ®Þnh SXKD dùa vµo c¸c qui ®Þnh ph¸p lý cña n­íc nhËn ®Çu t­ vÒ viÖc vËn dông nguyªn t¾c nhÊt trÝ hay qu¸ b¸n. Trªn ®©y lµ mét sè ®Æc ®iÓm cña DNLD, tuy nhiªn tuú vµo tõng lo¹i DNLD mµ sù thÓ hiÖn cô thÓ cña c¸c ®Æc ®iÓm nµy còng kh¸c nhau. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi: Cã nhiÒu quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi: - Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ doanh nghiÖp thuéc së h÷u hoµn toµn cña nhµ §TNN ®­îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ë n­íc së t¹i, do nhµ §TNN trùc tiÕp bá vèn vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. - Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ mét thùc thÓ kinh doanh quèc tÕ, cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, trong ®ã c¸c nhµ §TNN gãp 100% vèn ph¸p ®Þnh, tù qu¶n lý doanh nghiÖp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm hoµn toµn vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. - LuËt §TNN t¹i ViÖt Nam ®Þnh nghÜa: “Doanh nghiÖp 100% vèn §TNN” lµ doanh nghiÖp do nhµ §TNN ®Çu t­ 100% vèn t¹i ViÖt Nam”. Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - Doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ ph¸p nh©n cña n­íc nhËn ®Çu t­ nh­ng toµn bé doanh nghiÖp l¹i thuéc së h÷u cña ng­êi n­íc ngoµi. Ho¹t ®éng SXKD theo hÖ thèng ph¸p luËt cña n­íc nhËn ®Çu t­ vµ ®iÒu lÖ doanh nghiÖp. H×nh thøc ph¸p lý cña doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ do nhµ §TNN lùa chän trong khu«n khæ ph¸p luËt. QuyÒn qu¶n lý doanh nghiÖp do nhµ §TNN hoµn toµn chÞu tr¸ch nhiÖm. - M« h×nh tæ chøc cña doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi lµ do nhµ §TNN tù lùa chän. Nhµ §TNN tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. PhÇn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp sau khi hoµn thµnh nghÜa vô tµi chÝnh víi n­íc së t¹i lµ thuéc së h÷u hîp ph¸p cña nhµ §TNN. - Nhµ §TNN tù quyÕt ®Þnh c¸c vÊn ®Ò trong doanh nghiÖp vµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Ó kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt trong khu«n khæ ph¸p luËt cho phÐp. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña DNLD vµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi bÞ t¸c ®éng rÊt lín bëi c¸c yÕu tè cña m«i tr­êng kinh doanh ë n­íc nhËn ®Çu t­, nh­ tr×nh ®é nÒn kinh tÕ n¬i doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng, møc ®é c¹nh tranh trong ngµnh hµng (lÜnh vùc) mµ doanh nghiÖp ®ang tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh, thÞ tr­êng lao ®éng, c¸c yÕu tè v¨n ho¸ trong kinh doanh. Trªn ®©y lµ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chÝnh, lµm c¬ së ®Ó ph©n tÝch c¸c néi dung vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI, ngoµi ra cßn cã nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau ®Ó ph©n lo¹i c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI nh­: C¨n cø lÜnh vùc ®Çu t­, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI chia thµnh c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ho¹t ®éng trong lÜnh vùc c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, dÞch vô. C¨n cø vµo tÝnh chÊt cña SXKD, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI chia thµnh doanh nghiÖp cã vèn FDI chuyªn khai th¸c; doanh nghiÖp cã vèn FDI chuyªn ho¹t ®éng chÕ biÕn vµ doanh nghiÖp cã vèn FDI ho¹t ®éng phôc vô. C¨n cø vµo ®Þa giíi hµnh chÝnh: c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ho¹t ®éng t¹i c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc trung ­¬ng nh­ Hµ néi, TP. Hå ChÝnh Minh…, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ë tØnh B×nh d­¬ng, Thanh ho¸,... 1.1.3.4. Ph©n biÖt doanh nghiÖp cã vèn FDI víi nhau vµ víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc Ph©n biÖt DNLD vµ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi Tuy c¶ hai lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI nh­ng gi÷a chóng cã nhiÒu ®iÓm kh¸c biÖt. Sau ®©y lµ c¸c ®iÓm kh¸c biÖt chñ yÕu: - VÒ c¬ së ph¸p lý: Hîp ®ång liªn doanh vµ ®iÒu lÖ DNLD lµ hai v¨n b¶n ph¸p lý quan träng nhÊt cña DNLD, trong khi doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi ho¹t ®éng theo ®iÒu lÖ doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. - VÒ møc ®é së h÷u doanh nghiÖp: c¸c bªn chØ së h÷u mét phÇn, t­¬ng øng víi tû lÖ gãp vèn vµo vèn ®iÒu lÖ DNLD, trong khi nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi së h÷u toµn bé doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi v× hä ®Çu t­ toµn bé vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp. - VÒ møc ®é tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng: trong DNLD møc ®é céng ®ång cña c¸c bªn cao h¬n v× kÕt qu¶ kinh doanh cña DNLD ®­îc chia cho c¸c bªn t­¬ng øng víi tû lÖ gãp vèn cña c¸c bªn vµo vèn ph¸p ®Þnh cña DNLD. Cßn ®èi víi doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, nhµ §TNN tù chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. - VÊn ®Ò ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý: Trong DNLD ph¶i cã sù bµn b¹c th¶o luËn cña c¸c bªn ®Ó ra quyÕt ®Þnh qu¶n lý. Ng­îc l¹i, trong doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi th× nhµ §TNN tù quyÕt ®Þnh toµn bé. Trong qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh, DNLD cã møc ®é phøc t¹p cao h¬n rÊt nhiÒu s¬ víi doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi. Ph©n biÖt doanh nghiÖp cã vèn FDI víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc. Gi÷a hai lo¹i doanh nghiÖp nµy cã sù kh¸c nhau ë mét sè khÝa c¹nh chÝnh sau ®©y: - VÒ nguån vèn: Mét lo¹i doanh nghiÖp chØ cã vèn trong n­íc, kh«ng cã vèn cña n­íc ngoµi cßn lo¹i doanh nghiÖp kia l¹i cã vèn cña bªn n­íc ngoµi vµ do bªn n­íc ngoµi trùc tiÕp qu¶n lý doanh nghiÖp. - VÒ c¬ së ph¸p lý: Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc ho¹t ®éng theo khu«n khæ ph¸p luËt trong n­íc. Cßn doanh nghiÖp cã vèn FDI võa ph¶i tu©n thñ luËt ph¸p trong n­íc võa ph¶i tu©n thñ luËt ph¸p n­íc chñ nhµ vµ luËt ph¸p quèc tÕ. - VÒ quan hÖ lîi Ých trong doanh nghiÖp: Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ trong n­íc ®¹i diÖn cho lîi Ých cña mét quèc gia. Cßn doanh nghiÖp cã vèn FDI ®¹i diÖn cho lîi Ých cña ®a quèc gia. - VÒ møc ®é phøc t¹p trong quan hÖ cña doanh nghiÖp: Do sù kh¸c biÖt vÒ tr×nh ®é qu¶n lý, nÒn v¨n ho¸ xuÊt th©n cña c¸c ®èi t¸c trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI nªn møc ®é phøc t¹p trong quan hÖ cña c¸c doanh nghiÖp nµy cao h¬n rÊt nhiÒu so víi trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn trong n­íc. Ngoµi nh÷ng sù kh¸c biÖt trªn ®©y, gi÷a doanh nghiÖp cã vèn FDI víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc cßn cã sù kh¸c biÖt vÒ c¸c mÆt thuËn lîi vµ bÊt lîi trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh. C¸c nhµ qu¶n lý dï ë c­¬ng vÞ nµo còng cÇn nhËn thøc râ sù kh¸c biÖt nµy ®Ó cã c¸c gi¶i ph¸p phï hîp trong qu¸ tr×nh qu¶n lý c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau trong cïng mét quèc gia. 1.1.4. Qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ ®èi t­îng qu¶n lý cña Nhµ n­íc. Mèi quan hÖ qua l¹i gi÷a Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp nãi chung, doanh nghiÖp cã vèn FDI nãi riªng lµ chÆt chÏ vµ hÕt søc quan träng. Nhµ n­íc cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh tíi c¸ch thøc ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong mét quèc gia vµ ng­îc l¹i, t×nh tr¹ng vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp l¹i quyÕt ®Þnh tíi søc m¹nh cña Nhµ n­íc vµ ¶nh h­ëng lín ®Õn c¸c vÊn ®Ò x· héi. Do ®ã, thùc hiÖn qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ tÊt yÕu ®èi víi mäi quèc gia. Vai trß cña Nhµ n­íc trong qu¶n lý kinh tÕ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI thÓ hiÖn: ChÝnh phñ ph¶i duy tr× sù æn ®Þnh cña kinh tÕ vÜ m«, t¹o dùng mét m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi vµ b×nh ®¼ng, khuyÕn khÝch tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia ®Çu t­ kinh doanh. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong nÒn KTTT ph¶i t«n träng c¸c qui luËt kinh doanh kh¸ch quan trong nÒn KTTT. Vµ ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ ChÝnh phñ còng ph¶i t«n träng kû c­¬ng thÞ tr­êng song song víi kû c­¬ng cña Nhµ n­íc. C¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p mµ ChÝnh phñ ¸p dông nhÊt ®Þnh ph¶i t«n träng c¸c qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan trong nÒn KTTT. §Ó thùc hiÖn ®­îc vai trß cña Nhµ n­íc nh­ tr×nh bµy ë trªn, cÇn ph¶i thùc ._.hiÖn chøc n¨ng c¬ b¶n cña qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI: ®Þnh h­íng vµ h­íng dÉn ho¹t ®éng c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI; quy ®Þnh c¬ quan ®Çu mèi qu¶n lý ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp cã vèn FDI; kiÓm tra, thanh tra ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI… Néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, bao gåm: X©y dùng chiÕn l­îc, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch vµ chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. CÊp, thu håi, ®iÒu chØnh GP§T. Quy ®Þnh viÖc phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan Nhµ n­íc trong viÖc qu¶n lý ho¹t ®éng vµ thùc hiÖn viÖc kiÓm tra, thanh tra vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI… Nh÷ng vÊn ®Ò qu¶n lý Nhµ n­íc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI gåm rÊt nhiÒu lÜnh vùc: vèn ®Çu t­, thuÕ, xuÊt nhËp khÈu, tiÒn thuª ®Êt, khÊu hao, kÕ to¸n, kiÓm to¸n, ngo¹i tÖ, vay vèn vµ tr¶ nî n­íc ngoµi, xuÊt nhËp c¶nh, tranh chÊp, thanh lý tµi s¶n, ph¸ s¶n, xö lý quyÒn sö dông ®Êt, thanh tra, kiÓm tra doanh nghiÖp, c«ng nghÖ kü thuËt, m«i tr­êng... Doanh nghiÖp cã vèn FDI bao gåm nhiÒu lo¹i h×nh cã ®Æc ®iÓm kh¸c nhau, trong c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ph¶i nghiªn cøu vµ vËn dông c¸c chÝnh s¸ch phï hîp th× ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI míi cã thÓ ph¸t triÓn mang l¹i hiÖu qu¶ mong muèn. 1.2. C¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. 1.2.1. NhËn thøc chung vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp Tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ mét kh©u cña hÖ thèng tµi chÝnh vµ lµ kh©u c¬ së, g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã c¸c quan hÖ tµi chÝnh doanh nghiÖp ®a d¹ng (quan hÖ gi÷a doanh nghiÖp víi Nhµ n­íc, quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c chñ thÓ kinh doanh kh¸c, víi ng­êi lao ®éng. . .). Ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp nÕu xÐt vÒ mÆt gi¸ trÞ lµ qu¸ tr×nh tuÇn hoµn chu chuyÓn vèn kinh doanh: tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ ban ®Çu, vèn kinh doanh lÇn l­ît chuyÓn qua c¸c giai ®o¹n dù tr÷ s¶n xuÊt, s¶n xuÊt, l­u th«ng vµ sau cïng trë l¹i h×nh th¸i ban ®Çu lµ vèn tiÒn tÖ víi qui m« lín h¬n tr­íc, hay nãi c¸ch kh¸c sù vËn ®éng cña vèn kinh doanh lu«n g¾n liÒn víi c¸c yÕu tè vËt t­ vµ lao ®éng, ngoµi phÇn t¹o lËp ban ®Çu chóng cßn ®­îc bæ sung tõ kÕt qu¶ kinh doanh; sù vËn ®éng cña vèn kinh doanh v× môc tiªu doanh lîi. Tõ ®ã ta cã thÓ kh¸i qu¸t tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ c¸c quan hÖ kinh tÕ ph¸t sinh g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh t¹o lËp, ph©n phèi vµ sö dông c¸c quÜ tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp nh»m ®¹t tíi môc tiªu cña doanh nghiÖp. T×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ph¶n ¸nh trung thùc nhÊt mäi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp, do vËy vai trß cña tµi chÝnh doanh nghiÖp trë nªn hÕt søc quan träng, ®Æc biÖt trong nÒn KTTT c¹nh tranh cao. Trong qu¶n lý kinh tÕ nãi chung viÖc t¹o lËp mét c¬ chÕ qu¶n lý ®­îc xem lµ c«ng viÖc quan träng hµng ®Çu nh»m ®¸p øng c¸c yªu cÇu ph¸t triÓn cña c¸c bé phËn cÊu thµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n qua c¸c giai ®o¹n kh¸c nhau. ChÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ tµi chÝnh lµ bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi cña c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ, nã cã quan hÖ mËt thiÕt vµ t¸c ®éng t­¬ng hç ®èi víi c¸c yÕu tè cÊu thµnh còng nh­ ®èi víi toµn bé c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ. Víi ý nghÜa lµ nh÷ng vÊn ®Ò tæ chøc bªn trong cña tµi chÝnh, c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh cã mèi quan hÖ h÷u c¬ víi viÖc thùc hiÖn cã kÕt qu¶ chÝnh s¸ch tµi chÝnh. Qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn th«ng qua sù t¸c ®éng cña c¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh tíi c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c nhµ qu¶n lý tµi chÝnh ph¶i t¹o lËp vµ duy tr× mét c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp. VËy, C¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp lµ hÖ thèng c¸c nguyªn t¾c, ph­¬ng ph¸p vµ ®Þnh chÕ qu¶n lý chi phèi vµ ®Þnh h­íng c¸c quan hÖ tµi chÝnh trong doanh nghiÖp trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ nh»m ®¹t c¸c môc tiªu nhÊt ®Þnh. C¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung, cña doanh nghiÖp cã vèn FDI nãi riªng - hiÓu theo nghÜa réng, bao hµm c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, c¸c quan hÖ kinh tÕ trong ®ã cã sù vËn ®éng hoÆc sù biÓu hiÖn cña tiÒn tÖ th«ng qua c¸c quan hÖ tiÒn tÖ. Cèt lâi cña c¸c quan hÖ ®ã lµ quan hÖ vÒ gi¸ trÞ ®­îc biÓu hiÖn d­íi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau. Do ®ã c¬ chÕ tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp lµ hÕt søc ®a d¹ng, linh ®éng, phô thuéc vµo nhiÒu nh©n tè. C¸c nh©n tè chñ yÕu ¶nh h­ëng ®Õn c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp: c¨n cø ph¸p lý tæ chøc doanh nghiÖp; m«i tr­êng kinh doanh cña doanh nghiÖp; ®Æc ®iÓm ngµnh nghÒ, lÜnh vùc kinh doanh. C¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã c¸c ®Æc ®iÓm sau: - TÝnh ®ång bé, hÖ thèng: C¬ chÕ tµi chÝnh lµ sù kÕt hîp h÷u c¬ gi÷a c¸c c«ng cô trong mét chØnh thÓ mang tÝnh hÖ thèng. Trong hÖ thèng c¸c c«ng cô, cã c«ng cô võa ph¸t huy t¸c dông ®iÒu tiÕt, cã c«ng cô ®ãng vai trß lµ ®ßn bÈy khuyÕn khÝch doanh nghiÖp ®i theo ®Þnh h­íng cña Nhµ n­íc, cña nÒn kinh tÕ. - TÝnh n¨ng ®éng: C¬ chÕ tµi chÝnh lµ mét s¶n phÈm chñ quan cña chñ thÓ qu¶n lý - Nhµ n­íc, mÆt kh¸c c¬ chÕ qu¶n lý ph¶i tu©n thñ c¸c qui luËt kinh tÕ kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ c¸c qui luËt kinh tÕ ®ã cã t¸c ®éng trë l¹i ®èi víi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ. Do vËy tuú theo ®­êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tõng thêi kú mµ c¬ chÕ tµi chÝnh còng thay ®æi cho phï hîp. - TÝnh môc ®Ých: C¬ chÕ qu¶n lý lµ mét hÖ thèng vµ nã nh»m mét môc ®Ých nhÊt ®Þnh. Trong nÒn kinh tÕ tËp trung bao cÊp, c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp chØ ®¬n thuÇn lµ quan hÖ cÊp ph¸t vµ giao nép, Nhµ n­íc can thiÖp trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ sö dông c¸c quÜ tiÒn tÖ còng nh­ sù vËn ®éng cña c¸c luång tµi chÝnh doanh nghiÖp, doanh nghiÖp kh«ng cã quyÒn tù chñ. Ng­îc l¹i trong nÒn KTTT cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc, c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh chuyÓn tõ trùc tiÕp sang gi¸n tiÕp, doanh nghiÖp hoµn toµn cã quyÒn tù chñ trong mäi ho¹t ®éng SXKD cña m×nh. Ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp hÕt søc ®a d¹ng. C¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu nhãm kh¸c nhau, nh­: huy ®éng vèn, qu¶n lý tµi s¶n, sö dông vèn, ph©n phèi lîi nhuËn, kiÓm so¸t tµi chÝnh…Nh­ vËy c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh vµ cã liªn quan mËt thiÕt víi nhau. §èi víi c¸c doanh nghiÖp, c¬ chÕ tµi chÝnh bao gåm nh÷ng néi dung chñ yÕu sau: C¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn kinh doanh C¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn kinh doanh C¬ chÕ ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh C¬ chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t tµi chÝnh doanh nghiÖp C¬ chÕ tµi chÝnh cho viÖc gi¶i thÓ, ph¸ s¶n hoÆc chuyÓn ®æi së h÷u doanh nghiÖp. C¬ chÕ tµi chÝnh trong mét doanh nghiÖp kh«ng thÓ t¸ch rêi ®Æc ®iÓm, ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cô thÓ cña doanh nghiÖp ®ã. §©y lµ mèi quan hÖ kh¸ch quan, mang tÝnh tÊt nhiªn, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI kh«ng n»m ngoµi qui luËt ®ã. Nh­ vËy néi dung c¬ b¶n cña c¬ chÕ tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp c¬ b¶n gièng nhau, trong nh÷ng lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c nhau th× c¬ chÕ tµi chÝnh cã sù kh¸c nhau ë møc ®é nµo ®ã, ®iÒu ®ã phô thuéc vµo c¸c yÕu tè nh­: quan hÖ së h÷u, ngµnh nghÒ kü thuËt, qui m« kinh doanh… Trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, víi c¸c ®Æc ®iÓm kh¸c biÖt víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong n­íc (nh­ ®· ph©n tÝch ë môc 1.1.3.4.), do ®ã c¬ chÕ tµi chÝnh cã néi dung ®Æc ®iÓm ®¸ng chó ý lµ c¬ chÕ huy ®éng t¹o lËp vèn, c¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn kinh doanh, c¬ chÕ ph©n chia kÕt qu¶ kinh doanh. 1.2.2. Néi dung c¬ b¶n cña c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI 1.2.2.1. C¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn kinh doanh ViÖc huy ®éng t¹o lËp vèn kinh doanh gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng v× kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp tr­íc hÕt phô thuéc vµo c¸c nguån vèn huy ®éng ®­îc. C¬ chÕ huy ®éng vèn kh«ng chØ ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh doanh nghiÖp trong ng¾n h¹n mµ cßn ®èi víi c¶ sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp trong dµi h¹n. Víi t­ c¸ch lµ mét bé phËn cña c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh, c¬ chÕ huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp cã vèn FDI chÞu ¶nh h­ëng cña c¸c nh©n tè kinh tÕ x· héi vµ ph¶n ¸nh c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ qua tõng thêi kú kh¸c nhau. ChÕ ®é së h÷u lµ mét yÕu tè nÒn t¶ng, cã ¶nh h­ëng quyÕt ®Þnh ®èi víi c¬ chÕ tµi chÝnh còng nh­ ®èi víi c¬ chÕ huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp, c¸c ph­¬ng thøc vµ c«ng cô tµi chÝnh ®Ó huy ®éng vèn cña doanh nghiÖp phô thuéc vµo h×nh thøc së h÷u. Trong chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ huy ®éng vèn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, Nhµ n­íc chñ yÕu t¹o lËp m«i tr­êng ph¸p lý, m«i tr­êng ®Çu t­, kªu gäi vµ khuyÕn khÝch c¸c nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc, c¸c vïng hoÆc nh÷ng ngµnh nghÒ mµ trong n­íc ch­a ®¸p øng ®­îc… LuËt §TNN t¹i ViÖt nam qui ®Þnh c¸c h×nh thøc gãp vèn, tû lÖ gãp vèn, quyÒn chuyÓn nh­îng vèn gãp, quyÒn qu¶n lý sö dông tµi s¶n, qui ®Þnh lÜnh vùc ngµnh nghÒ khuyÕn khÝch ®Çu t­, ­u ®·i ®Çu t­, cho phÐp c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®ang ho¹t ®éng ®­îc phÐp t¸i ®Çu t­ vµ ®­îc hoµn thuÕ chuyÓn lîi nhuËn ra n­íc ngoµi, hoÆc liªn doanh thµnh lËp c¸c c«ng ty liªn doanh míi, quy ®Þnh h­íng dÉn vÒ b¶o ®¶m vay vèn, cÇm cè, thÕ chÊp, b¶o l·nh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI nh»m t¹o thuËn lîi ®Ó doanh nghiÖp cã vèn FDI vay tÝn dông t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam vµ c¸c tæ chøc tµi chÝnh, tÝn dông n­íc ngoµi. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp, viÖc huy ®éng vèn hoµn toµn dùa vµo c¸c ®éng lùc kinh tÕ vµ cung cÇu vÒ vèn trªn thÞ tr­êng, kh«ng nh÷ng thÞ tr­êng trong ph¹m vi mét quèc gia mµ diÔn ra trªn toµn cÇu víi môc tiªu tèi ®a ho¸ lîi nhuËn cña c¸c nhµ ®Çu t­, tõ ®ã c¸c doanh nghiÖp hoµn toµn chñ ®éng trong viÖc huy ®éng vèn kinh doanh. Vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ møc vèn ph¶i cã ®Ó thµnh lËp doanh nghiÖp ®­îc ghi trong ®iÒu lÖ doanh nghiÖp. PhÇn vèn gãp lµ phÇn vèn cña mçi bªn gãp vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp. PhÇn vèn gãp cña c¸c bªn liªn doanh, ph­¬ng thøc vµ tiÕn ®é gãp vèn ®­îc qui ®Þnh trong hîp ®ång liªn doanh. Vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp cã vèn FDI Ýt nhÊt ph¶i b»ng 30% vèn ®Çu t­ cña doanh nghiÖp. Trong tr­êng hîp ®Æc biÖt, tû lÖ nµy cã thÓ thÊp h¬n 30%, nh­ng ph¶i ®­îc c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §TNN chÊp thuËn. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, doanh nghiÖp cã vèn FDI kh«ng ®­îc gi¶m vèn ph¸p ®Þnh. ViÖc t¨ng vèn ph¸p ®Þnh, vèn ®Çu t­ hay thay ®æi tû lÖ vèn gãp cña c¸c bªn liªn doanh do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh vµ ph¶i ®­îc c¬ quan cÊp GP§T chÊp thuËn. Bªn n­íc ngoµi tham gia DNLD gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng: TiÒn n­íc ngoµi, tiÒn ViÖt Nam cã nguån gèc tõ ®Çu t­ t¹i ViÖt Nam; ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ x­ëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c; Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü thuËt. Bªn ViÖt Nam tham gia DNLD gãp vèn ph¸p ®Þnh b»ng: TiÒn ViÖt Nam, tiÒn n­íc ngoµi; Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ®Êt ®ai; C¸c nguån tµi nguyªn, gi¸ trÞ quyÒn sö dông mÆt n­íc, mÆt biÓn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt; ThiÕt bÞ, m¸y mãc, nhµ x­ëng, c«ng tr×nh x©y dùng kh¸c; Gi¸ trÞ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, bÝ quyÕt kü thuËt, quy tr×nh c«ng nghÖ, dÞch vô kü thuËt. ViÖc c¸c bªn gãp vèn b»ng c¸c h×nh thøc kh¸c ph¶i ®­îc ChÝnh phñ chÊp thuËn. PhÇn vèn gãp cña bªn n­íc ngoµi hoÆc c¸c bªn n­íc ngoµi vµo vèn ph¸p ®Þnh cña DNLD kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ møc cao nhÊt theo sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn, nh­ng kh«ng d­íi 30% vèn ph¸p ®Þnh, trõ nh÷ng tr­êng hîp do ChÝnh phñ quy ®Þnh. §èi víi DNLD nhiÒu bªn, tû lÖ gãp vèn tèi thiÓu cña mçi bªn ViÖt Nam do ChÝnh phñ quy ®Þnh. §èi víi c¬ së kinh tÕ quan träng do ChÝnh phñ quyÕt ®Þnh, c¸c bªn tho¶ thuËn t¨ng dÇn tû träng gãp vèn cña bªn ViÖt Nam trong vèn ph¸p ®Þnh cña DNLD. Gi¸ trÞ phÇn vèn cña mçi bªn trong DNLD ®­îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thÞ tr­êng t¹i thêi ®iÓm gãp vèn. C¸c bªn gãp vèn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh trung thùc, chÝnh x¸c ®èi víi phÇn gi¸ trÞ vèn gãp cña m×nh. Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §TNN cã thÓ chØ ®Þnh tæ chøc gi¸m ®Þnh ®Ó gi¸m ®Þnh l¹i gi¸ trÞ c¸c kho¶n vèn gãp cña c¸c bªn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi, møc vèn ph¸p ®Þnh còng ®­îc qui ®Þnh gièng nh­ ®èi víi DNLD. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, Doanh nghiÖp cã vèn FDI cã thÓ c¬ cÊu l¹i vèn ®Çu t­, vèn ph¸p ®Þnh khi cã nh÷ng thay ®æi vÒ môc tiªu, quy m« dù ¸n, ®èi t¸c, ph­¬ng thøc gãp vèn vµ c¸c tr­êng hîp kh¸c. ViÖc c¬ cÊu l¹i vèn kh«ng ®­îc lµm gi¶m tû lÖ vèn ph¸p ®Þnh xuèng d­íi møc qui ®Þnh cña LuËt §TNN t¹i ViÖt nam. ViÖc c¬ cÊu l¹i vèn, thay ®æi tû lÖ gãp vèn cña c¸c bªn liªn doanh do H§QT doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh vµ ®­îc c¬ quan cÊp GP§T chuÈn y. Doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc chÝnh phñ ViÖt nam cho thuª ®Êt. Khung gi¸ thuª ®Êt thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. UBND tØnh ®­îc quyÒn ban hµnh gi¸ thuª ®Êt trªn ®Þa bµn trong khung qui ®Þnh cña Nhµ n­íc. Ngoµi mét sè quyÒn kh¸c, doanh nghiÖp cã vèn FDI thuª ®Êt t¹i ViÖt Nam ®­îc quyÒn: thÕ chÊp gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®ai g¾n liÒn víi tµi s¶n thuéc së h÷u cña m×nh ®· ®Çu t­ vµ x©y dùng trªn ®Êt ®ã t¹i Ng©n hµng ViÖt Nam trong thêi gian thuª ®Êt theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam. Cho thuª l¹i ®Êt nÕu ®Çu t­ trong lÜnh vùc x©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng t¹i c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp. Tæ chøc vµ c¸ nh©n ViÖt Nam ®­îc phÐp dïng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt ®Ó gãp vèn liªn doanh víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. Ngoµi nguån vèn gãp cña c¸c bªn tham gia ®Çu t­, doanh nghiÖp cã vèn FDI cã thÓ ®­îc tµi trî b»ng nguån vèn néi bé, vay vèn tÝn dông hoÆc huy ®éng trªn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Tµi trî b»ng nguån vèn néi bé lµ mét ph­¬ng thøc t¹o lËp nguån vèn phæ biÕn cña c¸c tËp ®oµn kinh doanh trªn thÕ giíi, nhê ®ã c¸c doanh nghiÖp ph¸t huy ®­îc nguån lùc tõ chÝnh m×nh, gi¶m bít sù phô thuéc vµo bªn ngoµi, nhÊt lµ khi cã sù bÊt æn vÒ thÞ tr­êng tµi chÝnh. NhiÒu doanh nghiÖp coi träng biÖn ph¸p t¸i ®Çu t­ tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i. Th«ng th­êng hµng n¨m H§QT c«ng ty quyÕt ®Þnh møc lîi nhuËn t¸i ®Çu t­ c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ®Çu t­ s¶n xuÊt kinh doanh n¨m tíi vµ lîi nhuËn luü kÕ… Tuy nhiªn ®èi víi DNLD viÖc ®Ó l¹i lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­ cã liªn quan ®Õn mét sè yÕu tè rÊt nh¹y c¶m. ViÖc dïng lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­ tøc lµ kh«ng dïng sè lîi nhuËn ®ã ®Ó chia cho c¸c bªn liªn doanh, trong ®ã cã phÝa ViÖt nam. C¸c bªn kh«ng ®­îc nhËn lîi nhuËn nhiÒu h¬n nh­ng bï l¹i c¸c bªn ®Òu cã quyÒn së h÷u sè vèn t¨ng lªn cña doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp m¹nh mÏ, viÖc sö dông nguån vèn néi bé cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ hÕt søc cÇn thiÕt, duy tr× sù æn ®Þnh vµ t¨ng tr­ëng cña doanh nghiÖp. Nguån vèn tÝn dông lµ mét nguån vèn rÊt quan träng trong SXKD cña doanh nghiÖp cã vèn FDI. Trong nÒn KTTT, víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña thÞ tr­êng tµi chÝnh, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI cã thÓ khai th¸c ®­îc nh÷ng nguån vèn tÝn dông ®a d¹ng nh­: Vèn vay tõ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, nî th­¬ng m¹i (nî gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong SXKD), vèn vay cña c¸c tæ chøc phi ng©n hµng (c«ng ty tµi chÝnh, tÝn dông thuª mua,…)… Vèn tÝn dông gi÷ vÞ trÝ rÊt quan träng, ®¸p øng ®­îc nh­ cÇu vèn réng r·i, giao dÞch thuËn lîi, chi phÝ thÊp h¬n so víi vay vèn cña c¸c tæ chøc kh¸c, mÆt kh¸c tÝnh an toµn, hiÖu qu¶ còng cao h¬n. §èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, c¬ chÕ qu¶n lý tÝn dông bao gåm mét sè néi dung chñ yÕu nh­: c¬ chÕ kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp cã vèn FDI ®èi víi qu¸ tr×nh huy ®éng vèn tÝn dông; c¸c qui tr×nh thñ tôc cô thÓ ®èi víi viÖc vay vèn (x©y dùng luËn chøng, vay vèn vµ sö dông vèn,…); ph­¬ng thøc kiÓm so¸t ®èi víi c¸c quan hÖ tÝn dông cña Nhµ n­íc… ThÞ tr­êng chøng kho¸n lµ mét kªnh huy ®éng vèn quan träng cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn KTTT. ThÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c«ng ty cæ phÇn, trong ®ã cã c«ng ty cæ phÇn cã vèn FDI ph¸t hµnh chøng kho¸n réng r·i ®Ó huy ®éng vèn ®Çu t­ dµi h¹n, më réng ®Çu t­ kinh doanh. Ngoµi ra, th«ng qua thÞ tr­êng chøng kho¸n, c¸c doanh nghiÖp ®¶m b¶o ho¹t ®éng hiÖu qu¶, t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. HÇu hÕt c¸c quèc gia trªn thÕ giíi theo c¬ chÕ thÞ tr­êng ®Òu cã thÞ tr­êng chøng kho¸n, kÓ c¶ quèc gia ®ang ph¸t triÓn, ®ang chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ nh­ ViÖt Nam. 1.2.2.2. C¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn kinh doanh Do tÝnh chÊt vÒ së h÷u vèn vµ tµi s¶n quyÕt ®Þnh ®Õn quyÒn qu¶n lý vµ sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Trong doanh nghiÖp cã vèn FDI, viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn kinh doanh hoµn toµn do doanh nghiÖp quyÕt ®Þnh. ChÝnh phñ ®­a ra c¸c qui ®Þnh h­íng dÉn doanh nghiÖp thùc hiÖn phï hîp luËt ph¸p hiÖn hµnh vµ c¸c th«ng lÖ quèc tÕ. Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ tæ chøc kinh tÕ cã ®ñ t­ c¸ch ph¸p nh©n, v× thÕ cã quyÒn tù chñ qu¶n lý, sö dông vèn kinh doanh cña m×nh sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt, phï hîp víi môc tiªu, ph¹m vi ®­îc qui ®Þnh trong GP§T. H§QT lµ c¬ quan l·nh ®¹o cña DNLD gåm Chñ tÞch, Phã Chñ tÞch vµ c¸c thµnh viªn kh¸c. C¸c thµnh viªn trong H§QT lµ ®¹i diÖn cña c¸c bªn tham gia liªn doanh. C¸c bªn liªn doanh cö ng­êi cña m×nh tham gia vµo H§QT t­¬ng øng víi tû lÖ vèn gãp vµo vèn ph¸p ®Þnh cña doanh nghiÖp. NhiÖm kú Héi ®ång qu¶n trÞ do c¸c bªn liªn doanh tho¶ thuËn, nh­ng kh«ng qu¸ 5 n¨m. Chñ tÞch H§QT do c¸c bªn liªn doanh cö ra vµ gi÷ vai trß chñ chèt trong viÖc gi¸m s¸t ®«n ®èc thùc hiÖn c¸c nghÞ quyÕt cña H§QT. H§QT th«ng qua c¸c quyÕt ®Þnh thuéc thÈm quyÒn theo h×nh thøc biÓu quyÕt t¹i cuéc häp hoÆc lÊy ý kiÕn b»ng v¨n b¶n. Tæng Gi¸m ®èc, phã Tæng gi¸m ®èc do H§QT bæ nhiÖm, miÔn nhiÖm, chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc H§QT vµ ph¸p luËt ViÖt nam vÒ viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã vèn FDI cã thÓ sö dông vèn kinh doanh cho c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ dµi h¹n hoÆc cho c¸c ho¹t ®éng th­êng xuyªn cña doanh nghiÖp. Trong ®Çu t­ dµi h¹n, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ sö dông vèn kinh doanh ®Ó nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ, vËt t­ cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n ®Çu t­, nh­ng c¸c thiÕt bÞ m¸y mãc ®ã ph¶i ®­îc gi¸m ®Þnh gi¸ trÞ, chÊt l­îng bëi c¸c c¬ quan chøc n¨ng tr­íc khi nhËp khÈu hoÆc l¾p ®Æt. Doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¶i thùc hiÖn qui chÕ ®Êu thÇu, sau khi c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n hoµn thµnh, doanh nghiÖp ph¶i nghiÖm thu quyÕt to¸n c«ng tr×nh, cã x¸c nhËn cña tæ chøc gi¸m ®Þnh. Nhµ n­íc ViÖt nam khuyÕn khÝch vµ ­u ®·i ®èi víi c¸c ho¹t ®éng ®Çu t­ chuyÓn giao c«ng nghÖ, ®Æc biÖt lµ c«ng nghÖ tiªn tiÕn vµ nghiªm cÊm chuyÓn giao c«ng nghÖ cã ¶nh h­ëng xÊu ®Õn m«i tr­êng sinh th¸i, an toµn lao ®éng. Trong tr­êng hîp sö dông vèn cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh th­êng xuyªn, doanh nghiÖp cã vèn FDI hoµn toµn cã quyÒn tù chñ qu¶n lý vµ sö dông vèn theo kÕ ho¹ch SXKD cña doanh nghiÖp sao cho cã hiÖu qu¶ nhÊt. Nhµ n­íc t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI sö dông hiÖu qu¶ vèn cña m×nh nh­: ngoµi nhiÖm vô SXKD chÝnh, ®­îc thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng gia c«ng hoÆc gia c«ng l¹i s¶n phÈm ®­îc qui ®Þnh trong GP§T; ®­îc tù do tuyÓn dông lao ®éng ViÖt nam; doanh nghiÖp chñ yÕu s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ®­îc phÐp më kho b¶o thuÕ; doanh nghiÖp cã vèn FDI tù ®¶m b¶o nhu cÇu ngo¹i tÖ, ChÝnh phñ ViÖt nam ®¶m b¶o hç trî c©n ®èi ngo¹i tÖ cho nh÷ng dù ¸n x©y dùng c«ng tr×nh kÕt cÊu h¹ tÇng, s¶n xuÊt hµng thay thÕ hµng nhËp khÈu hay c¸c dù ¸n ®Æc biÖt ®­îc ChÝnh phñ phª duyÖt; ®­îc më tµi kho¶n tiÒn ViÖt nam, ngo¹i tÖ t¹i c¸c ng©n hµng, chi nh¸nh ng©n hµng ®­îc phÐp ho¹t ®éng t¹i ViÖt nam; mét sè tr­êng hîp cã thÓ ®­îc vay vèn ë c¸c ng©n hµng ë n­íc ngoµi nh­ng ph¶i ®­îc Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt nam chÊp thuËn… 1.2.2.3. C¬ chÕ ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh C¬ chÕ ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc thùc hiÖn chñ yÕu th«ng qua c«ng cô thuÕ vµ ph©n phèi lîi nhuËn trÝch lËp c¸c quÜ cña doanh nghiÖp. Sau khi nép thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp vµ thùc hiÖn c¸c nghÜa vô tµi chÝnh kh¸c, doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc trÝch lîi nhuËn cßn l¹i ®Ó lËp c¸c quü dù phßng, quü phóc lîi, quü më réng s¶n xuÊt, c¸c quü kh¸c vµ chia lîi nhuËn cho c¸c bªn liªn doanh theo quyÕt ®Þnh cña doanh nghiÖp. Trong viÖc ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh, Nhµ n­íc víi chøc n¨ng qu¶n lý kinh tÕ cã thÓ khuyÕn khÝch hoÆc h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ kinh doanh b»ng c¸c c¬ chÕ, chÝnh s¸ch tµi chÝnh phï hîp mµ chÝnh s¸ch thuÕ lµ mét c«ng cô tµi chÝnh vÜ m« cã t¸c dông ®iÒu tiÕt vµ t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn kh¶ n¨ng ®Çu t­ më réng cña doanh nghiÖp. §éng c¬ ®Ó c¸c nhµ ®Çu t­ bá vèn vµo kinh doanh lµ lîi nhuËn, c¸c quyÕt ®Þnh ®Çu t­ ®Òu dùa trªn c¬ së dù tÝnh c¸c kho¶n thu nhËp trong t­¬ng lai do ®Çu t­ mang l¹i. ThuÕ - ®Æc biÖt lµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp – lµ mét yÕu tè ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp. NÕu chÝnh s¸ch thuÕ phï hîp sÏ cã t¸c dông khuyÕn khÝch ®­îc c¸c nhµ ®Çu t­, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Ng­îc l¹i, mét chÝnh chÝnh s¸ch thuÕ kh«ng phï hîp sÏ k×m h·m hoÆc thu hÑp ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. Nhµ n­íc cã thÓ t¹o ra ®éng lùc hÊp dÉn nhµ ®Çu t­, t¹o m«i tr­êng ®Çu t­ thuËn lîi, gi¶m rñi ro cho nhµ ®Çu t­, n©ng cao kh¶ n¨ng mang l¹i lîi nhuËn cho nhµ ®Çu t­, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI kh«ng ngõng më réng ®Çu t­, nh­: viÖc miÔn thuÕ, gi¶m thuÕ, chuyÓn lç cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI míi thµnh lËp hoÆc dïng lîi nhuËn ®Ó t¸i ®Çu t­… 1.2.2.4. C¬ chÕ kiÓm tra gi¸m s¸t tµi chÝnh doanh nghiÖp Vai trß cña c«ng t¸c thanh tra, kiÓm tra tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ nh»m hç trî th¸o gì khã kh¨n v­íng m¾c, gi¶i quyÕt kÞp thêi nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh trong ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. §©y lµ mét c«ng viÖc nh»m kh«ng ngõng hoµn thiÖn m«i tr­êng ®Çu t­, ®¶m b¶o tu©n thñ luËt ph¸p ViÖt nam vµ c¸c th«ng lÖ quèc tÕ. Nhµ n­íc thùc hiÖn viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI theo c¸c néi dung chñ yÕu nh­ gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn gãp vèn, thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh cña GP§T; gi¸m s¸t viÖc thùc hiÖn c¸c qui ®Þnh vÒ nghÜa vô tµi chÝnh, quan hÖ lao ®éng tiÒn l­¬ng, b¶o vÖ m«i tr­êng sinh th¸i... ViÖc thanh tra, kiÓm tra tµi chÝnh cña Doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¶i b¶o ®¶m thùc hiÖn ®óng chøc n¨ng, ®óng thÈm quyÒn vµ tu©n thñ qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ §TNN vµ ph¸p luËt vÒ thanh tra, kiÓm tra. C¸c c¬ quan cã chøc n¨ng vÒ thanh tra, kiÓm tra cã tr¸ch nhiÖm lËp kÕ ho¹ch thanh tra, kiÓm tra ®Þnh kú göi Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­, uû ban nh©n d©n cÊp tØnh, Ban qu¶n lý khu c«ng nghiÖp, khu chÕ xuÊt cã liªn quan ®Ó phèi hîp thùc hiÖn viÖc thanh tra, kiÓm tra. ViÖc kiÓm tra ®Þnh kú, kiÓm tra chuyªn ngµnh ®­îc thùc hiÖn kh«ng qu¸ mét lÇn trong mét n¨m ®èi víi mét doanh nghiÖp. C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc kh«ng can thiÖp qu¸ s©u vµo ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. Nhµ §TNN, Doanh nghiÖp cã vèn FDI cã quyÒn khiÕu n¹i, khëi kiÖn ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh vµ hµnh vi tr¸i ph¸p luËt, g©y khã kh¨n, phiÒn hµ cña viªn chøc, c¬ quan Nhµ n­íc. ViÖc khiÕu n¹i, khëi kiÖn vµ viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i, khëi kiÖn ®­îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ khiÕu n¹i, tè c¸o. 1.2.2.5. C¬ chÕ tµi chÝnh cho viÖc gi¶i thÓ, ph¸ s¶n hoÆc chuyÓn ®æi së h÷u doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh cña nÒn KTTT, tÊt yÕu sÏ dÉn ®Õn sù t¨ng tr­ëng, ph¸t triÓn cña mét sè doanh nghiÖp nµy vµ sù suy tho¸i, ph¸ s¶n cña mét sè doanh nghiÖp kh¸c. Gi¶i thÓ doanh nghiÖp lµ viÖc xo¸ tªn doanh nghiÖp vµ chÊm døt ho¹t ®éng SXKD do nhiÒu nguyªn nh©n. Doanh nghiÖp cã vèn FDI chÊm døt ho¹t ®éng trong nh÷ng tr­êng hîp sau ®©y: hÕt thêi h¹n ho¹t ®éng ghi trong GP§T; theo c¸c ®iÒu kiÖn chÊm døt ho¹t ®éng ®­îc quy ®Þnh trong hîp ®ång, ®iÒu lÖ doanh nghiÖp hoÆc tho¶ thuËn cña c¸c bªn; theo quyÕt ®Þnh cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ §TNN do vi ph¹m nghiªm träng ph¸p luËt hoÆc qui ®Þnh cña GP§T; do bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n. Khi chÊm døt ho¹t ®éng trong tr­êng hîp nh­ trªn (trõ lý do bÞ tuyªn bè ph¸ s¶n), doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¶i tiÕn hµnh thanh lý tµi s¶n doanh nghiÖp, thanh lý hîp ®ång. Trong qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n doanh nghiÖp, nÕu ph¸t hiÖn doanh nghiÖp l©m vµo t×nh tr¹ng ph¸ s¶n th× viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n cña doanh nghiÖp ®­îc thùc hiÖn theo thñ tôc quy ®Þnh trong ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp. ViÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc thùc hiÖn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ ph¸ s¶n doanh nghiÖp. Trong tr­êng hîp bªn ViÖt Nam tham gia DNLD, gãp vèn b»ng gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt mµ doanh nghiÖp bÞ gi¶i thÓ hoÆc ph¸ s¶n th× gi¸ trÞ cßn l¹i cña quyÒn sö dông ®Êt ®· gãp vèn thuéc tµi s¶n thanh lý cña doanh nghiÖp. ViÖc chÊm døt ho¹t ®éng, thanh lý, gi¶i thÓ doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc thùc hiÖn theo tr×nh tù: c¬ quan cÊp GP§T ra quyÕt ®Þnh chÊm døt ho¹t ®éng cña Doanh nghiÖp cã vèn FDI; doanh nghiÖp cã vèn FDI cã tr¸ch nhiÖm thµnh lËp ban thanh lý ®Ó thanh lý tµi s¶n doanh nghiÖp; sau khi kÕt thóc thanh lý, doanh nghiÖp cã vèn FDI lËp b¸o c¸o vµ göi hå s¬ thanh lý tr×nh c¬ quan cÊp GP§T xem xÐt, ra quyÕt ®Þnh gi¶i thÓ doanh nghiÖp. Ph¸ s¶n lµ t×nh tr¹ng doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n hoÆc bÞ thua lç kÐo dµi trong kinh doanh sau khi ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cÇn thiÕt mµ vÉn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. VÒ mÆt tµi chÝnh, néi dung chñ yÕu trong quyÕt ®Þnh ph¸ s¶n doanh nghiÖp lµ ph­¬ng ¸n ph©n chia tµi s¶n doanh nghiÖp. Th«ng th­êng gi¸ trÞ cßn l¹i cña doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n ­u tiªn dïng ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ cho viÖc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp (qu¶n lý, tæ chøc b¸n tµi s¶n, thu håi c«ng nî…), sau ®ã dµnh ®Ó hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî cña doanh nghiÖp nh­: thuÕ ph¶i nép Nhµ n­íc, tiÒn l­¬ng, b¶o hiÓm nî ng­êi lao ®éng, c¸c kho¶n nî ®èi víi c¸c ph¸p nh©n vµ thÓ nh©n kh¸c… cuèi cïng míi ®Õn hoµn tr¶ vèn gãp cho c¸c bªn liªn doanh trong doanh nghiÖp. Tæ chøc l¹i doanh nghiÖp lµ viÖc chia, t¸ch, s¸p nhËp, hîp nhÊt doanh nghiÖp, chuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­. Chia doanh nghiÖp lµ viÖc chia toµn bé vèn b»ng tiÒn vµ tµi s¶n cña mét doanh nghiÖp cã vèn FDI ®Ó thµnh lËp hai hoÆc mét sè doanh nghiÖp míi. T¸ch doanh nghiÖp lµ viÖc chuyÓn mét phÇn vèn b»ng tiÒn vµ tµi s¶n cña doanh nghiÖp cã vèn FDI ®Ó thµnh lËp thªm mét hoÆc mét sè doanh nghiÖp míi. S¸p nhËp doanh nghiÖp lµ viÖc mét hay mét sè doanh nghiÖp cã vèn FDI chuyÓn toµn bé vèn b»ng tiÒn vµ tµi s¶n cña m×nh ®Ó s¸p nhËp vµo mét doanh nghiÖp cã vèn FDI kh¸c. Hîp nhÊt doanh nghiÖp lµ viÖc hai hay mét sè doanh nghiÖp cã vèn FDI mang toµn bé vèn b»ng tiÒn vµ tµi s¶n cña m×nh ®Ó hîp nhÊt víi nhau chuyÓn thµnh mét doanh nghiÖp cã vèn FDI míi. ChuyÓn ®æi h×nh thøc ®Çu t­ lµ viÖc dù ¸n ®· ®­îc cÊp GP§T theo mét h×nh thøc cña LuËt §TNN chuyÓn ®æi sang mét h×nh thøc ®Çu t­ kh¸c cña LuËt §TNN. ViÖc tæ chøc l¹i doanh nghiÖp ph¶i ®­îc sù ®ång ý cña H§QT (®èi víi DNLD), hoÆc chñ §TNN (®èi víi doanh nghiÖp 100% vèn n­íc ngoµi) vµ ®­îc c¬ quan Nhµ n­íc qu¶n lý vÒ §TNN chuÈn y. 1.2.3. Vai trß cña c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi viÖc ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. C¬ chÕ tµi chÝnh lu«n gi÷ mét vÞ trÝ träng yÕu trong ho¹t ®éng qu¶n lý cña doanh nghiÖp, nã quyÕt ®Þnh sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi vµ c¹nh tranh ®ang diÔn ra gay g¾t trªn toµn cÇu th× c¬ chÕ tµi chÝnh cµng trë nªn cùc kú quan träng. BÊt kú nhµ §TNN nµo muèn ®Çu t­ vµo doanh nghiÖp d­íi mäi h×nh thøc ®Òu cã c¬ héi thu ®­îc lîi nhuËn nÕu nh­ qu¶n lý tµi chÝnh doanh nghiÖp cã hiÖu qu¶, ng­îc l¹i hä sÏ bÞ lç, thËm chÝ mÊt vèn ®Çu t­ khi qu¶n lý tµi chÝnh kÐm hiÖu qu¶ hoÆc kh«ng cã hiÖu qu¶. Vai trß cña c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc thÓ hiÖn: - C¬ chÕ tµi chÝnh gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp cã vèn FDI: c¬ chÕ huy ®éng vèn, c¬ chÕ sö dông vèn… phï hîp sÏ t¹o m«i tr­êng thuËn lîi cho mäi ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. Gièng nh­ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c, ®Ó t¹o lËp vµ më réng c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, tr­íc hÕt cÇn vèn. Nh­ng xuÊt ph¸t tõ ®Æc tÝnh ®a së h÷u cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy nªn c¬ chÕ huy ®éng vèn còng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng ®Ó khai th¸c c¸c tiÒm n¨ng trong x· héi nh»m ph¸t triÓn chóng. MÆt kh¸c c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI kh«ng thÓ ho¹t ®éng chØ b»ng nguån vèn chñ së h÷u, nã cÇn tíi sù ®a d¹ng cña nguån vèn ®Çu t­ th«ng qua ho¹t ®éng ®i vay hay tham gia thÞ tr­êng chøng kho¸n… ®Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh SXKD nÕu cã mét c¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp th× sÏ gi¶i quyÕt tèt vÊn ®Ò nµy. - C¬ chÕ tµi chÝnh gãp phÇn t¹o lËp m«i tr­êng kinh doanh æn ®Þnh, b×nh ®¼ng, th«ng tho¸ng vµ minh b¹ch. §iÒu nµy kh«ng nh÷ng mang l¹i niÒm tin cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong SXKD, mµ cßn gi¶i phãng ®­îc tiÒm lùc tõ chÝnh hä. C¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI víi lîi thÕ kinh nghiÖm vÒ tiÕp thÞ thÞ tr­êng quèc tÕ, sö dông c¸c ph­¬ng ph¸p qu¶n lý, marketing hiÖn ®¹i… chØ cã thÓ thu ®­îc hiÖu qu¶ khi c¬ chÕ tµi chÝnh t¹o mét s©n ch¬i b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp tham gia kh«ng nh÷ng chØ trong n­íc mµ c¶ ë ph¹m vi khu vùc vµ thÕ giíi. - C¬ chÕ tµi chÝnh phï hîp t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI t¨ng quyÒn tù chñ s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch thùc sù vµ qua ®ã doanh nghiÖp míi cã nh÷ng ho¹ch ®Þnh cô thÓ trong më réng ®Çu t­, tËn dông lîi thÕ c¹nh tranh vµ viÖc héi nhËp kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ trë nªn chñ ®éng h¬n. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, trong ®ã cã thµnh phÇn kinh tÕ §TNN lµ mét chñ tr­¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ta. §TNN t¹i ViÖt nam ®­îc khuyÕn khÝch thu hót m¹nh mÏ, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc h×nh thµnh, ngµy cµng ph¸t triÓn vµ gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ. Nhµ n­íc sö dông c¸c c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ kh¸c nhau, trong ®ã c¬ chÕ tµi chÝnh cã vai trß rÊt quan träng ®Ó thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy. C¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung, doanh nghiÖp cã vèn FDI nãi riªng cã tÝnh ®ång bé, hÖ thèng, tÝnh môc ®Ých vµ tÝnh n¨ng ®éng rÊt cao. Néi dung chñ yÕu c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI bao gåm c¬ chÕ huy ®éng vµ t¹o lËp vèn, c¬ chÕ qu¶n lý sö dông vèn, c¬ chÕ ph©n phèi kÕt qu¶ kinh doanh, c¬ chÕ gi¸m s¸t tµi chÝnh, c¬ chÕ cho viÖc s¸p nhËp, gi¶i thÓ, chuyÓn ®æi së h÷u doanh nghiÖp. §Ó thóc ®Èy doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¸t triÓn, c¬ chÕ tµi chÝnh ph¶i lu«n ®­îc bæ sung, hoµn thiÖn. Sau khi ph©n tÝch lý luËn vÒ doanh nghiÖp cã vèn FDI vµ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, viÖc nghiªn cøu thùc tr¹ng c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI t¹i ViÖt nam lµ rÊt cÇn thiÕt, ®Ó ph¸t huy nh÷ng mÆt tÝch cùc, kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p nh»m tiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh d._.vµ ch­a ®Çy ®ñ phï hîp víi c¸c yªu cÇu ho¹t ®éng chuyÓn giao kü thuËt, c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Hai gi¶i ph¸p kh¶ thi ®ang ®­îc tiÕn hµnh cã hiÖu qu¶ lµ: - Gi¶i quyÕt tèt c¸c mèi quan hÖ gi÷a kinh tÕ quèc gia víi c¸c tæ chøc phi chÝnh phñ vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ quèc tÕ ®Ó cã ®­îc nh÷ng kho¶n tµi trî ODA ®Çu t­ vµo c¸c ®Ò ¸n x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vËt chÊt. Ngoµi ra ph¶i cã kÕ ho¹ch dµi h¹n, trung h¹n, ng¾n h¹n ®Ó huy ®éng c¸c tiÒm n¨ng trong nh©n d©n ®­a vµo gi¶i quyÕt nh÷ng c«ng tr×nh träng ®iÓm. - T×m ra nh÷ng vÞ trÝ thuËn lîi ®Ó x©y dùng c¸c ®Æc khu kinh tÕ víi quy m« thÝch hîp ®Ó tiÕp nhËn c¸c nguån vèn vµ kü thuËt cao cña n­íc ngoµi. V× trªn mét mÆt b»ng kh«ng lín viÖc huy ®éng tµi lùc tËp trung vµo x©y dùng mét kÕt cÊu h¹ tÇng vËt chÊt hoµn chØnh vµ hiÖn ®¹i lµ kh¶ n¨ng phï hîp vµ hiÖn thùc trong giai ®o¹n tr­íc m¾t. §Æc khu kinh tÕ thÝch hîp ®èi víi chóng ta hiÖn nay th­êng mang ba h×nh thøc: khu chÕ xuÊt, khu th­¬ng m¹i tù do vµ khu c«ng nghiÖp kü thuËt cao. §Æc khu kinh tÕ cã vai trß rÊt quan träng trong viÖc thu hót vèn FDI vµ trong viÖc duy tr× ho¹t ®éng SXKD cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. Ngoµi ra, mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cã tÝnh quyÕt ®Þnh kh¶ n¨ng thu hót c¸c c«ng ty ®a quèc gia lín ®Õn ®Çu t­ t¹i ViÖt nam lµ c¸c doanh nghiÖp ®èi t¸c trong n­íc ®ñ m¹nh vÒ nhiÒu mÆt. §Ó cã ®­îc c¸c doanh nghiÖp lo¹i nµy, Nhµ n­íc cÇn cã sù lùa chän, hç trî, ®Çu t­, x©y dùng t¹o nh÷ng ®iÒu kiÖn, c¬ héi thö th¸ch vµ ph¸t triÓn. Nhµ n­íc cÇn cã sù ®Çu t­ tho¶ ®¸ng ®Ó sím h×nh thµnh c¸c tËp ®oµn kinh tÕ lín, hïng m¹nh lµm trô cét cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, ®ñ søc v­¬n ra ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, s½n sµng tiÕp nhËn c¸c luång vèn tõ bªn ngoµi. 3.4. Mét sè ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p C¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh nãi trªn sÏ ph¸t huy t¸c dông thùc sù trong viÖc ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI nÕu nã ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së cã ®­îc mét sè ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt sau: 3.4.1. Sù æn ®Þnh chÝnh trÞ, æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi vµ n¨ng lùc tæ chøc qu¶n lý cña ChÝnh phñ. Sù æn ®Þnh lµ mét trong nh÷ng tiÒn ®Ò quan träng nhÊt ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®¶m b¶o cho mét x· héi an toµn, an ninh quèc phßng ®­îc gi÷ v÷ng. Nã còng lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh møc ®é bÒn v÷ng cña ChÝnh phñ, lµ c¬ së quan träng cho bé m¸y ChÝnh phñ tËp trung cho c«ng t¸c qu¶n lý, ®iÒu hµnh ®Êt n­íc. Mét ChÝnh phñ m¹nh lµ ChÝnh phñ ®ñ n¨ng lùc ®Ó thùc thi c¸c chÝnh s¸ch ®óng ®¾n, phï hîp víi qui luËt ph¸t triÓn, c¸c chÝnh s¸ch ®ã ph¶i ®¶m b¶o nhÊt qu¸n vµ bÒn v÷ng. C¸c chÝnh s¸ch ®ã ph¶i ®¹t ®é chuÈn x¸c tíi møc kh«ng g©y biÕn ®éng lín kÓ c¶ khi cã sù thay ®æi ChÝnh phñ. Duy tr× sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, trong ®ã æn ®Þnh vÒ tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ rÊt quan träng: tr¸nh ®­îc rñi ro trong ®Çu t­, kiÓm so¸t ®­îc l¹m ph¸t vµ c¸c t¸c ®éng còng nh­ ®¶m b¶o cho mét chÝnh s¸ch kinh tÕ liªn tôc vµ ®o¸n tr­íc ®­îc. NÕu l¹m ph¸t ë møc ®é cao vµ kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®­îc sÏ lµm t¨ng rñi ro trong ®Çu t­ vµ do ®ã kh«ng cã nhµ ®Çu t­ nµo d¸m bá tiÒn ra ®Çu t­ trùc tiÕp. NÕu duy tr× ®­îc sù æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi sÏ t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc vµo chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, tin t­ëng vµo t­¬ng lai lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt cho quyÕt ®Þnh cña nhµ ®Çu t­. C¸c nhµ §TNN th­êng lÊy møc ®é æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, kinh tÕ – x· héi, tÝnh nhÊt qu¸n vµ bÒn v÷ng trong c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn ®Ó ®¸nh gi¸ hÖ sè an toµn vµ kh¶ n¨ng sinh lêi cña vèn ®Çu t­. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi t¹o cho m«i tr­êng kinh doanh thùc sù thuËn lîi, b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Khi ®ã viÖc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI th«ng qua c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh nãi trªn míi ®¹t ®­îc kÕt qu¶ cao. 3.4.2. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, kÕt hîp ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh víi c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m«. §Ó c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh ®­îc thùc hiÖn gióp c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¸t triÓn, cÇn kÕt hîp ®ång bé víi viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m« kh¸c nh­ hoµn chØnh hÖ thèng ph¸p luËt, ®Èy m¹nh viÖc thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh tÕ më, hoµn thiÖn vµ cô thÓ ho¸ chiÕn l­îc thu hót FDI, t¨ng c­êng kiÓm tra gi¸m s¸t c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt t¹o m«i tr­êng ph¸p lý ®Çy ®ñ ®Ó khuyÕn khÝch vµ b¶o vÖ c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. CÇn ban hµnh ®Çy ®ñ vµ ®ång bé hÖ thèng ph¸p luËt liªn quan ®Õn ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nãi chung vµ doanh nghiÖp cã vèn FDI nãi riªng. Sím thèng nhÊt LuËt khuyÕn khÝch ®Çu t­ trong n­íc vµ LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi thµnh “LuËt khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­” ®Ó thùc hiÖn "chÕ ®é ®·i ngé quèc gia". Tr­íc m¾t lo¹i trõ c¸c h¹n chÕ chØ dµnh cho c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi hay c¸c ®èi xö ph©n biÖt vÒ gi¸ dÞch vô, tiÒn l­¬ng tèi thiÓu… TiÕp tôc nghiªn cøu mét sè chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p b¶o hé cÇn thiÕt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong n­íc, trong ®ã cã c¸c doanh nghiÖp FDI. CÇn xem c¸c doanh nghiÖp FDI nh­ mét bé phËn hîp thµnh cña nÒn kinh tÕ, hç trî gióp ®ì th¸o gì nh÷ng khã kh¨n trong bèi c¶nh toµn cÇu ho¸. CÇn ph¶i ban hµnh thªm LuËt c¹nh tranh vµ chèng ®éc quyÒn, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ cÇn ban hµnh mét sè lo¹i thuÕ nh­ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, thuÕ ®èi kh¸ng. Môc tiªu thu hót FDI lµ nh»m tranh thñ nguån vèn, c«ng nghÖ vµ kinh nghiÖm qu¶n lý ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ, do vËy cÇn ®Æc biÖt chó ý x©y dùng chiÕn l­îc thu hót FDI. FDI lµ bé phËn cña mét tæng thÓ nÒn kinh tÕ nãi chung vµ chiÕn l­îc kinh tÕ ®èi ngo¹i nãi riªng. V× vËy, chiÕn l­îc thu hót FDI ph¶i thèng nhÊt chiÕn l­îc kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ phôc vô ®¾c lùc cho chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. X©y dùng chiÕn l­îc ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI lµm c¬ së x©y dùng chÝnh s¸ch, phèi hîp ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã vèn FDI. Nhµ n­íc cÇn cã qui ®Þnh vÒ nh÷ng ®iÒu kiÖn ph¶i cã ®èi víi c¸n bé ViÖt nam tham gia H§QT vµ qu¶n lý ®èi víi DNLD, qui ®Þnh cô thÓ vÒ tiªu chuÈn chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ chÝnh trÞ, tr¸ch nhiÖm, nghÜa vô, quyÒn lîi cña nh÷ng ng­êi lµm viÖc trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. ThÓ chÕ ho¸ c¸c lîi Ých tinh thÇn cña ng­êi lao ®éng ViÖt nam, còng nh­ ph­¬ng thøc ho¹t ®éng cña c¸c tæ chøc ®oµn thÓ trong c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI theo h­íng t¨ng c­êng hiÖu lùc cña tæ chøc, gãp phÇn thóc ®Èy SXKD ph¸t triÓn, t¹o quan hÖ lµnh m¹nh gi÷a c¸c bªn ®èi t¸c, b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña c¸c bªn. 3.4.3. §æi míi c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI. C«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ph¶i nh»m thùc hiÖn c¸c môc tiªu cña Nhµ n­íc trong hîp t¸c ®Çu t­ quèc tÕ lµ thu hót vèn, c«ng nghÖ, kinh nghiÖp qu¶n lý, lao ®éng, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI tu©n thñ ph¸p luËt ViÖt Nam, gi÷ v÷ng ®éc lËp, chñ quyÒn cña ViÖt Nam, gi÷ v÷ng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®ång thêi t«n träng quyÒn lîi cña nhµ §TNN, thùc hiÖn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi. Trong mét thêi gian dµi, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc qu¸ tËp trung vµo kh©u cÊp GP§T, bu«ng láng kh©u qu¶n lý sau GP§T. C¬ chÕ kiÓm tra sau cÊp GP§T võa thiÕu thèng nhÊt trong tæ chøc, võa thiÕu hiÖu qu¶ trong thùc hiÖn. T×nh tr¹ng nµy lµm cho mét sè doanh nghiÖp cã vèn FDI lîi dông ®Ó thùc hiÖn c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt vÒ §TNN g©y ph­¬ng h¹i cho c¸c c¬ së kinh doanh hîp ph¸p. §Ó ®¶m b¶o vµ ®æi míi qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI nh»m ph¸t huy hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI, cÇn thùc hiÖn tèt c¸c yªu cÇu sau: - H­íng dÉn, theo dâi, ®«n ®èc vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc triÓn khai nhanh, ®óng tiÕn ®é, nhÊt lµ c¸c thñ tôc ban ®Çu sau khi ®­îc cÊp GP§T: xin cÊp giÊy phÐp sö dông ®Êt; duyÖt thÈm ®Þnh thiÕt kÕ x©y dùng, ®¨ng ký chÊt l­îng nh·n hiÖu hµng ho¸, ®¨ng ký chÕ ®é kÕ to¸n,... - Cã bé phËn tæng hîp th­êng xuyªn theo dâi qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn dù ¸n còng nh­ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI; ph¶i x©y dùng mèi liªn hÖ th­êng xuyªn víi doanh nghiÖp ®Ó h­íng dÉn, hç trî doanh nghiÖp gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng nh­ tæ chøc héi th¶o, héi nghÞ theo c¸c chuyªn ®Ò, më c¸c líp häc ng¾n h¹n ®Ó trao ®æi nghiÖp vô, trao ®æi th«ng tin. - T¨ng c­êng c«ng t¸c ®µo t¹o, ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp, c«ng chøc Nhµ n­íc vÒ mäi mÆt ®¸p øng yªu cÇu t¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng doanh nghiÖp cã vèn FDI ®Çu t­ n­íc ngoµi. C¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ngµy cµng trë thµnh nh©n tè quan träng gãp phÇn ®¶m b¶o ®ñ nguån vèn ®Çu t­ ph¸t triÓn, cã ý nghÜa to lín trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc. ViÖc ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI nh»m ph¸t huy tèi ®a néi lùc cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vµo sù ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ còng nh­ b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. C¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®­îc x¸c ®Þnh lµ mét bé phËn h÷u c¬ trong tæng thÓ nÒn kinh tÕ ViÖt nam, nªn nã chØ cã thÓ ph¸t triÓn theo ®Þnh h­íng qui ho¹ch ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ. C¸c gi¶i ph¸p nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI cã quan hÖ mËt thiÕt víi c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nãi chung. Doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ lùc l­îng gãp phÇn t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn bæ sung, t¸c ®éng tÝch cùc vµ kÝch thÝch c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ph¸t triÓn vµ héi nhËp, ng­îc l¹i, doanh nghiÖp trong n­íc ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn quyÕt ®Þnh cho sù ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶n cña doanh nghiÖp cã vèn FDI. KÕt luËn Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ë n­íc ta, c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI ®· kh¼ng ®Þnh ®­îc sù tån t¹i vµ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ, gãp phÇn quan träng trong viÖc thùc hiÖn thµnh c«ng c¸c môc tiªu kinh tÕ x· héi. Víi ®Ò tµi nghiªn cøu "Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp", trªn c¬ së nh÷ng ph©n tÝch trong luËn v¨n, t¸c gi¶ rót ra nh÷ng kÕt luËn chñ yÕu sau: LuËn v¨n cã nh÷ng ®ãng gãp vµ ph¸t triÓn míi lµ: - HÖ thèng ho¸ mét sè vÊn ®Ò lý luËn vÒ doanh nghiÖp cã vèn FDI vµ ph©n tÝch lµm râ vÞ trÝ, vai trß cña doanh nghiÖp cã vèn FDI ®èi víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ n­íc ta, vai trß qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. - LuËn v¨n ®· kh¸i qu¸t lý luËn vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI; ph©n tÝch vai trß cña c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi viÖc ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. LuËn v¨n chØ ra r»ng ®Ó ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI cÇn ph¶i sö dông nhiÒu c«ng cô qu¶n lý kh¸c nhau, trong ®ã c¬ chÕ tµi chÝnh cã vai trß rÊt quan träng, më ®­êng thóc ®Èy doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¸t triÓn. §ång thêi nªu lªn mèi quan hÖ gi÷a c¬ chÕ tµi chÝnh vµ chñ tr­¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt nam. - Ph©n tÝch vµ kÕt luËn nh÷ng xu h­íng vËn ®éng ph¸t triÓn míi cña doanh nghiÖp cã vèn FDI trªn thÕ giíi, tõ ®ã cã thÓ øng dông vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña n­íc ta. LuËn v¨n ph©n tÝch t¸c ®éng cña tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ ë ViÖt nam ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. - Ph©n tÝch thùc tr¹ng c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI t¹i ViÖt nam. C¬ chÕ tµi chÝnh ®· thÓ hiÖn ®­îc nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc nh­ng ®ång thêi còng ®· thÓ hiÖn nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp cã vèn FDI thêi gian qua. Nh÷ng kinh nghiÖm trong viÖc ho¹ch ®Þnh vµ vËn dông c¬ chÕ tµi chÝnh ë mét sè n­íc c«ng nghiÖp míi ch©u ¸, c¸c n­íc ASEAN vµ Trung quèc ®Ó ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI còng ®· ®­îc ®¸nh gi¸ trªn nh÷ng nÐt c¬ b¶n trong luËn v¨n. Trªn c¬ së ph©n tÝch lý luËn vµ thùc tiÔn, luËn v¨n ®Ò xuÊt vµ kiÕn nghÞ mét hÖ thèng c¸c quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp. - LuËn v¨n nghiªn cøu ®Ò xuÊt 4 quan ®iÓm hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp cã vèn FDI t¹i ViÖt nam. Trong ®ã ®Æc biÖt chó träng quan ®iÓm thø nhÊt: Hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¶i qu¸n triÖt môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, ®ång thêi ®¶m b¶o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, trong ®ã cã kinh tÕ §TNN. - LuËn v¨n ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p chñ yÕu nh»m hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp, ®ã lµ: C¶i thiÖn tæng thÓ m«i tr­êng ®Çu t­ kinh doanh thóc ®Èy doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¸t triÓn; Gi¶i ph¸p t¨ng c­êng n¨ng lùc tµi chÝnh, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp cã vèn FDI trong xu thÕ héi nhËp; Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thuÕ phï hîp tiÕn tr×nh héi nhËp thóc ®Èy doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¸t triÓn; Hoµn thiÖn thÞ tr­êng ngo¹i hèi theo h­íng toµn diÖn, hiÖn ®¹i phôc vô ®¾c lùc cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI; Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tÝn dông ®Ó ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã vèn FDI; Gi¶i ph¸p hç trî cña Nhµ n­íc. - LuËn v¨n ®· ph©n tÝch nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó c¸c gi¶i ph¸p nªu trªn ph¸t huy t¸c dông thóc ®Èy doanh nghiÖp cã vèn FDI ph¸t triÓn. §ã lµ: duy tr× sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, æn ®Þnh kinh tÕ - x· héi vµ n¨ng lùc ®iÒu hµnh qu¶n lý cña ChÝnh phñ; hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt, kÕt hîp ®ång bé c¸c gi¶i ph¸p tµi chÝnh víi c¸c c«ng cô qu¶n lý vÜ m«; ®æi míi c«ng t¸c qu¶n lý Nhµ n­íc ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI. Nh÷ng néi dung nghiªn cøu trong luËn v¨n võa cã tÝnh lý luËn, võa mang tÝnh tæng kÕt ®¸nh gi¸ thùc tiÔn nªn cã tÝnh kh¶ thi vµ hoµn toµn cã kh¶ n¨ng vËn dông vµo thùc tiÔn ®Êt n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay vµ nh÷ng n¨m tiÕp theo. Qu¸ tr×nh vËn ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã vèn FDI vµ nh÷ng yªu cÇu ®Æt ra cña qu¸ tr×nh vËn ®éng ®ã cho thÊy tÝnh cÊp thiÕt cña viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ tµi chÝnh doanh nghiÖp cã vèn FDI, ®Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh vµ héi nhËp kinh tÕ thÕ giíi. ViÖc nghiªn cøu vµ t×m kiÕm c¸c gi¶i ph¸p ®æi míi c¬ chÕ tµi chÝnh nh»m thóc ®Èy sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp cã vèn FDI lµ vÊn ®Ò cßn míi vµ kh¸ phøc t¹p. V× vËy nã cÇn ®­îc tiÕp tôc nghiªn cøu, bæ sung, hoµn thiÖn ®Ó doanh nghiÖp cã vèn FDI ngµy cµng cã nh÷ng ®ãng gãp quan träng cho sù nghiÖp ®æi míi ph¸t triÓn ®Êt n­íc. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 01. Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t­ (2003), B¸o c¸o t×nh h×nh thùc hiÖn NghÞ quyÕt cña Quèc héi vÒ nhiÖm vô kÕ ho¹ch 2003 vµ KÕ ho¹ch ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi n¨m 2004, Hµ néi. 02. Bé Tµi ChÝnh (2000), ChiÕn l­îc ®æi míi chÝnh s¸ch huy ®éng c¸c nguån vèn n­íc ngoµi phôc vô sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi giai ®o¹n 2001 – 2010, Hµ néi. 03. KÕ B«n (2004), “Toµn cÇu ho¸ víi nh÷ng thay ®æi vµ th¸ch thøc ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi”, T¹p chÝ ThuÕ Nhµ n­íc, (1/2004), tr. 46-49. 04. “ChiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ – x· héi thêi kú 2001-2010”, B¸o c¸o cña Ban chÊp hµnh Trung ­¬ng §¶ng kho¸ VIII t¹i §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø IX cña §¶ng. 05. NguyÔn ThÞ HiÒn (2002), Héi nhËp kinh tÕ khu vùc cña mét sè n­íc ASEAN, Nxb ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ néi. 06. Phan V¨n HiÓn (2003), “Thùc tr¹ng vµ ®Þnh h­íng huy ®éng vµ sö dông nguån vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë ViÖt nam”, Tµi liÖu båi d­ìng kü n¨ng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, Bé Tµi chÝnh, Hµ néi. 07. HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng (2004), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi. 08. HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt vÒ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp (2004), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ néi. 09. K.Bubl, R.Kruege, H.Marienburg (2002), Toµn cÇu ho¸ víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, Nxb §¹i häc Quèc gia, Hµ néi. 10. LuËt ®Çu t­ n­íc ngoµi t¹i ViÖt nam vµ v¨n b¶n h­íng dÉn thi hµnh (2003), Nxb Tµi chÝnh, Hµ néi. 11. NguyÔn M¹i (2003), “FDI vµ t¨ng tr­ëng kinh tÕ ViÖt nam”, B¸o §Çu t­, (22/12/2003), tr. 12. 12. NguyÔn C«ng Nhù (2003), VÊn ®Ò ph©n phèi thu nhËp trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ë ViÖt nam: thùc tr¹ng, quan ®iÓm vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn, Nxb Thèng kª, Hµ néi. 13. P.A.Samuelson (2002), Kinh tÕ häc, tËp 1, 2, Nxb Thèng kª, Hµ néi. 14. Tµo H÷u Phïng (2003), “Hoµn thiÖn m«i tr­êng vµ khuyÕn khÝch ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi cña ViÖt nam”, Tµi chÝnh, 5( 463), tr. 8-10. 15. NguyÔn Phó Träng (2003), “Kinh tÕ thÞ tr­êng ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa”, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt nam, (203), tr. 11. 16. Tæng côc Thèng kª (2002), Niªn gi¸m Thèng kª 2002, Nxb Thèng kª, Hµ Néi. 17. Trung t©m khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n Quèc gia (2002), Ho¹t ®éng ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi ë Hµ néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh, Nxb Khoa häc x· héi, Hµ néi. 18. Tr­êng §¹i häc Tµi chÝnh KÕ to¸n (2000), Lý thuyÕt Tµi chÝnh, Nxb Tµi chÝnh, Hµ néi. 19. Tr­êng §¹i häc Tµi chÝnh KÕ to¸n (2001), Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp, Nxb Tµi chÝnh, Hµ néi. 20. CÊn Anh TuÊn (2002), “Thùc tr¹ng ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo c¸c khu chÕ xuÊt, khu c«ng nghiÖp ViÖt nam vµ c¸c gi¶i ph¸p”, ThÞ tr­êng tµi chÝnh tiÒn tÖ, 11 (113), tr. 9-11. 21. ViÖn nghiªn cøu Tµi chÝnh (2000), §Þnh gi¸ chuyÓn giao vµ chuyÓn gi¸ t¹i c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi ë thµnh phè Hå ChÝ Minh, Nxb Tµi chÝnh, Hµ néi. 22. ViÖn Nghiªn cøu Qu¶n lý Kinh tÕ Trung ­¬ng (2003), ChÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ Kinh nghiÖm vµ bµi häc cña Trung quèc, tËp 1, Nxb Giao th«ng vËn t¶i, Hµ néi. 23. V¨n kiÖn §¹i héi §¹i biÓu toµn quèc lÇn IX, §¶ng céng s¶n ViÖt nam (2001), Nxb ChÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi. ký hiÖu c¸c ch÷ viÕt t¾t AFTA : TiÕng Anh: ASEAN Free Trade Area (Khu vùc th­¬ng m¹i tù do ASEAN) ASEAN : TiÕng Anh: Association of South-East Asian Nations (HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng nam ¸) BOT : TiÕng Anh: Built - Operation - Transfer (X©y dùng - Kinh doanh - ChuyÓn giao) CEPT : TiÕng Anh: Common Effective Preferential Tariff (HiÖp ®Þnh vÒ ch­¬ng tr×nh ­u ®·i thuÕ quan cã hiÖu lùc chung) CNXH : Chñ nghÜa x· héi DNLD : Doanh nghiÖp liªn doanh víi n­íc ngoµi §TNN : §Çu t­ n­íc ngoµi FDI : TiÕng Anh: Foreign Direct Investment (§Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi) GP§T : GiÊy phÐp §Çu t­ H§QT : Héi ®ång qu¶n trÞ KTTT : Kinh tÕ thÞ tr­êng NICs : TiÕng Anh: New Industrialiazed Countries (C¸c n­íc c«ng nghiÖp míi) ODA : TiÕng Anh: Official Development Assistance (ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc) SXKD : S¶n xuÊt kinh doanh TNDN : Thu nhËp doanh nghiÖp WTO : TiÕng Anh: World Trade Organization (Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi) Phô lôc sè 1: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi tÝnh theo n­íc (1998 - 2003) Tính tới ngày 31/12/2003 - chỉ tính các dự án còn hiệu lực. §¬n vÞ : USD. STT N­íc, vïng l·nh thæ Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ Vèn ph¸p ®Þnh Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn 1 Singapore 288 7.370.110.027 2.484.612.826 2.977.508.563 2 Đài Loan 1.086 5.997.727.324 2.713.355.954 2.599.671.582 3 Nhật Bản 418 4.480.429.976 2.279.578.418 3.948.802.353 4 Hàn Quốc 662 4.161.325.226 1.706.138.062 2.534.249.741 5 Hồng Kông 288 2.974.582.059 1.313.405.479 1.778.409.746 6 Pháp 134 2.114.154.185 1.322.272.776 1.044.877.885 7 British VirginIslands 187 2.090.429.757 801.303.267 1.075.510.403 8 Hà Lan 51 1.768.265.810 1.139.990.366 1.929.683.849 9 Thái Lan 119 1.408.300.059 498.989.700 648.000.500 10 Vương Quốc Anh 51 1.180.327.741 422.206.280 595.609.134 11 Hoa Kỳ 174 1.134.195.031 615.593.452 696.989.516 12 Malaysia  131 1.104.668.423 539.527.562 757.985.415 13 Thụy Sỹ 24 626.113.029 300.677.999 517.831.008 14 Australia 87 561.484.088 269.084.733 279.708.967 15 British West Indies 5 504.191.396 193.200.000 126.568.173 16 Trung Quốc 243 503.553.229 284.470.869 145.758.881 17 Thụy Điển 11 455.433.005 439.683.005 358.849.980 18 Bermuda 5 260.322.867 98.936.700 156.817.885 19 CHLB Đức 49 243.868.803 102.011.134 122.030.522 20 Cayman Islands 10 233.019.387 112.093.742 351.044.971 21 Liên bang Nga  43 230.740.848 143.314.147 180.593.430 22 Philippines 20 224.623.899 114.557.446 83.470.734 23 Channel Islands 13 196.350.788 118.505.729 78.802.357 24 Indonesia   11 120.052.000 68.885.203 126.671.322 25 Đan Mạch 15 119.438.220 75.102.323 80.162.734 26 Mauritius 7 88.176.800 74.471.519 626.572.331 27 Bỉ 22 53.285.211 22.688.736 39.428.893 28 Canada 33 50.750.046 34.388.973 16.122.151 29 Thổ Nhĩ Kỳ 4 46.000.000 13.800.000 1.000.000 30 Ấn Độ 9 45.413.710 26.541.891 550.378.900 31 New Zealand 10 41.017.000 14.188.000 11.045.458 32 Na Uy 11 40.291.246 25.477.306 14.944.258 33 Italia 13 38.821.000 17.923.752 6.029.824 34 Cộng hòa Séc 6 36.078.673 14.008.673 8.322.037 35 Liechtenstein 2 35.500.000 10.828.425 31.188.345 36 Luxembourg 12 34.735.324 15.459.400 14.729.132 37 Ba Lan 6 30.000.000 15.604.000 13.903.000 38 Irắc 2 27.100.000 27.100.000 15.100.000 39 Ukraina 6 23.954.667 13.085.818 14.092.291 40 Bahamas 3 17.350.000 5.400.000 5.350.000 41 Isle of Man 1 15.000.000 5.200.000 1.000.000 42 Panama 3 13.232.400 5.185.000 2.290.870 43 Áo 7 12.845.000 6.109.497 3.965.132 44 Srilanca 3 12.814.048 6.504.175 1.174.000 45 Samoa 3 11.300.000 7.800.000 2.800.000 46 Lào 4 11.053.528 5.323.527 5.478.527 47 Ma Cao 4 10.300.000 6.800.000 2.300.000 48 Cu Ba 1 6.600.000 2.429.761 7.320.278 49 Israel 3 6.531.136 3.841.136 5.186.787 50 Brunei 4 6.000.000 4.000.000 - 51 Hungary 3 3.126.606 2.019.688 1.740.460 52 Belize 1 3.000.000 3.000.000 979.000 53 Western Samoa 1 2.300.000 690.000 1.707.493 54 Guatemala 1 1.866.185 894.000 - 55 Nam Tư 1 1.580.000 1.000.000 - 56 Syria 3 1.050.000 430.000 - 57 Turks&Caicos Islands 1 1.000.000 700.000 700.000 58 Tây Ban Nha 2 754.865 614.865 60.000 59 Campuchia 2 700.000 500.000 400.000 60 Cộng hòa Síp 1 500.000 150.000 150.000 61 Guam 1 500.000 500.000 - 62 Belarus 1 400.000 400.000 - 63 Achentina 1 120.000 506.489 120.000 64 CHDCND Triều Tiên 1 100.000 100.000 - Tổng số 4.324 40.794.854.622 18.553.161.803 24.601.188.818 Nguồn: Cục Đầu tư nước ngoài - Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Phô lôc sè 2: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ngµnh (1998 - 2003) Tính tới ngày 31/12/2003 - chỉ tính các dự án còn hiệu lực. §¬n vÞ : USD. STT Chuyªn ngµnh Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ Vèn ph¸p ®Þnh Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn I Công nghiệp 2.885 23.213.712.439 10.583.218.533 16.725.295.516 1 CN dầu khí 27 1.891.583.340 1.389.583.340 4.420.983.294 2 CN nhẹ 1.174 6.105.831.981 2.808.848.022 2.773.931.271 3 CN nặng 1.207 9.499.059.139 3.952.145.116 5.890.389.491 4 CN thực phẩm 212 2.585.075.701 1.228.029.957 1.779.423.215 5 Xây dựng 265 3.132.162.278 1.204.612.098 1.860.568.245 II Nông, lâm nghiệp 596 2.898.346.748 1.282.426.876 1.562.226.134 1 Nông-Lâm nghiệp 500 2.635.042.095 1.159.747.749 1.435.113.711 2 Thủy sản 96 263.304.653 122.679.127 127.112.423 III Dịch vụ 843 14.682.795.435 6.687.516.394 6.313.667.168 1 GTVT-Bưu điện 118 2.594.523.396 2.034.490.897 1.039.271.951 2 Khách sạn-Du lịch 143 3.302.705.635 1.120.817.930 2.036.061.210 3 Tài chính-Ngân hàng 46 596.050.000 577.030.238 598.130.077 4 Văn hóa-Y tế-Giáo dục 147 628.016.412 278.966.947 230.221.283 5 XD Khu đô thị mới 3 2.466.674.000 675.183.000 6.294.598 6 XD Văn phòng-Căn hộ 99 3.460.501.161 1.205.807.400 1.598.524.136 7 XD hạ tầng KCX-KCN 19 895.625.046 403.434.602 524.225.700 8 Dịch vụ khác 268 738.699.785 391.785.380 280.938.213 Tổng số 4.324 40.794.854.622 18.553.161.803 24.601.188.818 Nguồn: Cục Đầu tư nước ngoài - Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Phô lôc sè 3: §Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi theo ®Þa ph­¬ng (1998 - 2003) Tính tới ngày 31/12/2003 - chỉ tính các dự án còn hiệu lực. §¬n vÞ : USD. STT §Þa phu¬ng Sè dù ¸n Tæng vèn ®Çu t­ Vèn ph¸p ®Þnh Vèn ®Çu t­ thùc hiÖn 1 Tp.HCM 1.367 10.755.121.005 5.326.331.562 5.683.192.727 2 Hà Nội 482 7.563.260.698 3.323.852.164 3.338.517.693 3 Đồng Nai 510 6.504.478.324 2.634.323.822 3.029.827.514 4 Bình Dương 752 3.378.090.668 1.502.953.865 1.665.521.427 5 Bà Rịa-Vũng Tàu 96 2.064.531.631 762.816.782 1.377.805.249 6 Dầu khí 26 1.872.183.340 1.379.583.340 4.410.983.294 7 Hải Phòng 144 1.476.908.100 678.783.039 1.145.355.139 8 Lâm đồng 61 868.691s.462 123.133.908 117.338.856 9 Long An 78 541.316.165 258.920.249 278.487.656 10 Hải Dương 49 526.053.360 224.356.997 246.373.645 11 Kiên Giang 6 447.618.000 192.558.000 393.490.402 12 Thanh Hóa 11 444.210.339 138.505.061 410.562.608 13 Vĩnh Phúc 48 431.473.119 181.350.747 355.597.670 14 Hà Tây 37 419.919.309 177.346.688 217.260.566 15 Khánh Hòa 53 381.539.076 139.011.952 292.033.527 16 Quảng Ninh 58 366.003.490 162.671.128 214.845.009 17 Đà Nẵng 51 291.456.580 121.159.252 150.139.240 18 Tây Ninh 59 247.371.182 188.751.186 170.161.311 19 Nghệ An 10 238.425.823 100.734.882 109.494.123 20 Phú Thọ 28 212.345.817 109.271.618 149.576.001 21 Quảng Nam 31 181.301.571 85.518.733 33.094.555 22 Bắc Ninh 16 171.193.281 70.212.800 142.332.770 23 Thừa Thiên-Huế 20 151.885.404 77.988.718 133.489.118 24 Hưng Yên 31 129.889.699 71.493.775 85.221.864 25 Bình Thuận 32 114.517.940 43.309.224 30.820.475 26 Phú Yên 19 112.707.200 37.842.200 44.762.259 27 Cần Thơ 28 105.408.676 59.152.357 54.285.347 28 Tiên Giang 9 77.231.276 32.497.580 63.989.484 29 Ninh Bình 5 67.732.486 26.555.000 12.196.370 30 Nam Định 9 63.913.772 25.291.229 6.547.500 31 Thái Nguyên 14 56.810.472 32.688.528 18.293.185 32 Lạng Sơn 17 37.620.000 20.436.077 10.262.773 33 Bình Định 12 35.662.000 20.102.878 18.125.000 34 Quảng Bình 4 32.333.800 9.733.800 18.210.036 35 Lào Cai 17 30.711.340 17.510.895 14.501.945 36 Hà Tĩnh 6 30.445.000 11.845.000 1.550.000 37 Ninh Thuận 7 30.171.000 13.401.291 4.900.442 38 Gia Lai 4 29.050.000 19.460.000 19.099.900 39 Quảng Ngãi 7 28.323.689 13.353.425 10.796.572 40 Sơn La 4 25.070.000 8.271.000 7.207.948 41 Thái Bình 9 23.596.000 8.038.000 1.780.000 42 Bạc Liêu 5 23.578.646 13.522.687 13.664.016 43 Đắc Lắc 5 22.083.050 6.960.520 18.307.018 44 Bình Phước 9 21.218.000 14.195.009 16.236.571 45 Bắc Cạn 8 19.641.367 10.260.667 2.104.758 46 Quảng Trị 6 19.427.000 9.097.100 2.388.840 47 Hòa Bình 8 16.992.020 8.203.818 5.361.062 48 Bắc Giang 14 15.863.500 11.485.600 12.108.893 49 Vĩnh Long 7 15.711.641 9.075.000 5.918.271 50 An Giang 3 14.831.895 4.516.000 12.537.401 51 Bến Tre 4 10.494.048 4.454.175 3.550.397 52 Yên Bái 4 10.220.688 5.873.081 6.511.737 53 Cao Bằng 2 7.500.000 4.200.000 200.000 54 Đồng Tháp 7 6.328.037 4.998.037 1.284.970 55 Hà Giang 2 5.925.000 2.633.000 - 56 Cà Mau 3 5.175.000 3.619.721 6.005.355 57 Kon Tum 1 4.400.000 2.200.000 61.500 58 Lai Châu 2 3.000.000 2.000.000 180.898 59 Sóc Trăng 2 2.286.000 1.806.000 2.055.617 60 Trà Vinh 3 1.606.636 1.442.636 873.158 61 Hà Nam 1 1.000.000 1.000.000 3.807.156 62 Tuyên Quang 1 1.000.000 500.000 - Tổng số 4.324 40.794.854.622 18.553.161.803 24.601.188.818 Nguồn: Cục Đầu tư nước ngoài-Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Phô lôc sè 4 tæng hîp thùc hiÖn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi TÝnh ®Õn 24/12/2002 §¬n vÞ : triÖu USD TT ChØ tiªu Thêi kú Thêi kú Thêi kú Thêi kú 1996 - 2000 1988-2001 1988-1990 1991-1995 1996 1997 1998 1999 2000 5 n¨m 2001 2002 I Sè dù ¸n CÊp míi 3810 214 1397 365 348 275 311 377 1676 523 694 Lîng t¨ng vèn 1620 1 262 162 164 162 163 174 825 227 305 Gi¶i thÓ 776 6 237 54 85 101 86 113 439 94 93 HÕt h¹n 31 2 12 4 6 2 2 2 16 1 2 II Vèn ®¨ng ký cÊp míi vµ t¨ng vèn Vèn ®¨ng ký 41130 1582 16244 8640 4649 3897 1568 2014 20768 2536 1379 T¨ng vèn 7610 0.3 2132 788 1173 884 629 476 3950 608 919 Gi¶i thÓ 9674 26 1522 1141 544 2428 784 1794 6691 1434 690 HÕt h¹n 296 0.3 98.6 146.1 24.4 19.1 1.1 2.5 193.2 3.8 332 Cßn hiÖu lùc tÝnh tõ ®Çu n¨m 1998 (a) 1556 16453 31706 34040 35452 36146 37851 39127 III Vèn thùc hiÖn 22284 7153 2923 3137 2364 2179 2228 12831 2300 2345 Vèn tõ níc ngoµi 19754 6086 2518 2822 2214 1971 2043 11568 2100 2095 Vèn cña doanh nghiÖp ViÖt nam 2530 1067 405 315 150 208 185 1263 200 250 IV Doanh thu (**) 37073 4106 2800 3955 4380 5711 7921 24767 8200 9000 V Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu XuÊt khÈu (**) 15505 1230 920 1790 1982 2590 3320 10602 3673 4500 NhËp khÈu 22698 2382 2042 2890 2668 3382 4350 15332 4964 6500 V §ãng gãp cña khu vùc FDI Tû träng trong GDP (%) 7.4 9.1 10 11.8 12.7 13.1 Nép ng©n s¸ch 1863 263 315 317 271 324 1490 373 VI Tèc ®é t¨ng tr­ëng c«ng nghiÖp Khu vùc FDI (%) 21.7 23.2 23.3 20 18.6 12.1 C¶ níc (%) 14.2 13.8 12.1 10.5 15.8 14.2 VII Gi¶i quyÕt viÖc lµm (1000 ngêi) (b) 220 250 270 296 379 439 472 Nguån: Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, v¨n b¶n sè 8268-BKH, ngµy 27/12/2002 Chó thÝch : (a) Vèn cßn hiÖu lùc = Vèn cÊp míi + t¨ng vèn - vèn hÕt h¹n - vèn gi¶i thÓ (b) Lao ®éng: tÝnh cuèi n¨m b¸o c¸o; kh«ng kÓ lao ®éng gi¸n tiÕp (kho¶ng 1 triÖu ngêi theo c¸ch tÝnh cña Ng©n hµng ThÕ giíi) * Sè liÖu n¨m 2002 tÝnh theo b¸o c¸o nhËn ®îc tíi thêi ®iÓm b¸o c¸o. ** XuÊt khÈu vµ doanh thu kh«ng kÓ dÇu th«. ._.

Các file đính kèm theo tài liệu này:

  • docC0020.doc
Tài liệu liên quan