Hoàn thiện chính sách tỷ giá thực hiện nền kinh tế mở hướng tới hội nhập

lêi nãi ®Çu Thùc hiÖn thµnh c«ng c«ng cuéc ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, chón ta b­íc sang giai ®o¹n CNH- H§H ®Êt n­íc : h­íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu, thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më, tõng b­íc héi nhËp nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Héi nhËp ®· ®Æt ViÖt nam tr­íc nh÷ng c¬ héi vµ th¸ch thøc míi ®ßi hái ph¶i cã nh÷ng b­íc ®i vµ chÝnh s¸ch thÝch hîp cho tiÕn tr×nh héi nhËp mµ cèt lâi lµ: n©ng cao néi lùc nÒn kinh tÕ vµ tõng b­íc x©y dùng nÒn kinh tÕ theo c¸c tiªu chuÈn phï hîp vãi khu vùc (nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng). C¶i c¸ch khu vùc tµi chÝnh ng©n hµng ®­îc coi lµ ®ét ph¸ ®iÓm cho qu¸ tr×nh thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më vµ héi nhËp thµnh c«ng. Khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ næ ra ®ßi hái qu¸ tr×nh c¶i c¸ch ph¶i m¹nh mÏ, toµn diÖn h¬n theo kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn ®¹i. ChÝnh s¸ch tû gi¸ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua ®· ®¹t ®­îc nh÷ng thµnh c«ng nhÊt ®Þnh, ®Æc biÖt trong viÖc æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«. Tuy nhiªn, víi cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ khu vùc, tr­íc tiÕn tr×nh gia nhËp AFTA, APEC, WTO, chÝnh s¸ch tû gi¸ cña n­íc ta ®ang béc lé nh÷ng h¹n chÕ kh¸ c¬ b¶n: ch­a cã mét chÝnh s¸ch tû gi¸ nhÊt qu¸n vµ cã tÝnh chiÕn l­îc ( ch­a ®­a ra ®­îc c¸i ®Ých cho tû gi¸ ); ch­a cã c¸c ph­¬ng ph¸p ®iÒu hµnh, can thiÖp tû gi¸ thÝch hîp, mang tÝnh thÞ tr­êng. §iÒu nµy ®· vµ ®ang g©y ra nh÷ng c¶n trë nhÊt ®Þnh cho sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ tiÕn tr×nh héi nhËp. Tr­íc nh÷ng suy nghÜ, nhËn ®Þnh ®ã, em chän ®Ò tµi: Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më h­íng tíi héi nhËp Bµi viÕt nh»m tr¶ lêi 2 vÊn ®Ò: 1. Môc tiªu cña chÝnh s¸ch tû gi¸ ViÖt nam thêi gian tíi lµ g×? 2. C¬ chÕ qu¶n lý, ®iÒu hµnh cña NHNN nªn theo h­íng nµo? Bµi viÕt nµy gåm 3 phÇn nh­ sau: PhÇn 1: C¸c vÊn ®Ò lý luËn vÒ tû gi¸ vµ sù can thiÖp cña NHTW vµo tû gi¸ PhÇn 2: Sù can thiÖp vµo tû gi¸ cña NHNN ViÖt Nam thêi gian qua PhÇn 3: Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tû gi¸ ViÖt nam thùc hiÖn nÒn kinh tÕ më h­íng tíi héi nhËp V× ®©y lµ mét vÊn ®Ò khã, phøc t¹p, trong khi tr×nh ®é kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn kÕt qu¶ nghiªn cøu cßn nhiÒu h¹n chÕ . RÊt mong ®­îc sù chØ b¶o, h­íng dÉn cña thÇy gi¸o Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! PhÇn I c¸c vÊn ®Ò lý luËn vÒ tû gi¸ vµ sù can thiÖp cña NHTW I-/ c¸c lý luËn vÒ tû gi¸ Tû gi¸ tõ tr­íc tíi nay lµ mét vÊn ®Ò khã, khã trong c¶ c¸ch x¸c ®Þnh vµ trong c¶ c¸ch can thiÖp, ®iÒu chØnh. Ch¼ng thÕ mµ nhµ kinh tÕ tiÒn tÖ næi tiÕng Milton Fridman ph¶i nãi r»ng: chóng ta ®ang dong buåm trªn h¶i tr×nh ch­a ®­îc lËp h¶i ®å vµ cÇn ph¶i cã thêi gian ®Ó nhËn biÕt tuyÕn ®­êng an toµn. Tõ tr­íc tíi nay, ®· cã nhiÒu nhµ nghiªn cøu ®· t×m hiÓu vÊn ®Ì nµy trªn nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau vµ ®­a ra c¸clý thuyÕt vÒ tû gi¸ víi c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau. Mçi ng­êi ®Òu g¾ng t×m cho ®­îc mét m« h×nh, kÕt luËn "®øng ngoµi thêi gian" nh­ng ch­a ai thµnh c«ng c¶. ChÝnh v× vËy, c¸c kÕt luËn cña c¸c nhµ kinh tÕ nµy vÉn cßn ®­îc tiÕp tôc hoµn thiÖn ph¸t triÓn cho ®Õn ngµy nay t¹o lªn sù duyªn d¸ng vµ hÊp dÉn cho " tû gi¸". 1-/ C¸c lý thuyÕt vÒ tû gi¸: Tû gi¸ ®­îc ®Ò cËp ®Õn sím nhÊt bëi David Ricardo vµo ®Çu thÕ kû 19 víi lý thuyÕt th«ng sè søc mua d­¹ vµo ®ång tiÒn ®­îc ®­îc ®¶m b¶o b»ng vµng. Sau ®ã ®­îc Karl Marx chuyÓn sang mét h­íng tiÕp cËn kh¸c tõ gãc ®é gi¸ trÞ lao ®éng. Sang thÕ kû 20, tû gi¸ ®­îc c¸c nhµ kinh tÕ hiÖn ®¹i tiÕp xóc ë c¸c gãc ®é rÊt kh¸c nhau ®­a ra nh÷ng kÕt luËn cã khi ®èi lËp. §Ó cã thÓ tiÕp nhËn ®­îc nh÷ng néi dung c¬ b¶n c¸c c¸c lý thuyÕt vÒ tû gi¸, xin ®­îc chia thµnh hai quan ®iÓm lín nh­ sau: 1.1-/ Quan ®iÓm cña Karl Marx vµ c¸c nhµ Marxist Dùa trªn häc thuyÕt vÒ gi¸ trÞ lao ®éng vµ lý thuyÕt tiÒn tÖ thÕ giíi- tiÒn tÖ cã chøc n¨ng th­íc ®o gi¸ trÞ, Marx cho r»ng tû gi¸ lµ t­¬ng quan søc mua gi÷a hai ®ång tiÒn cña hai quèc gia, do ®ã ph¶n ¸nh tû lÖ th­íc ®o gi¸ trÞ lao ®éng gi÷a hai quèc gia. K.Marx ®­a ra mét kÕt luËn hÕt søc biÖn chøng lµ chØ c¸i quan träng kh«ng ph¶i lµ cung- cÇu tiÒn tÖ mµ lµ c¸c nh©n tè ®øng ®»ng sau t¸c ®éng lªn cung cÇu nghÜa lµ tû gi¸ quyÕt ®Þnh bëi t­¬ng quan søc mua gi÷a ®ång néi tÖ, ngo¹i tÖ vµ hµng lo¹t c¸c nh©n tè kh¸c, vÒ b¶n chÊt. §©y lµ mét kÕt luËn quan träng më ra mét h­íng nghiªn cøu më vÒ sau, phï hîp víi tõng thêikú. Do vËy, trong qu¸ tr×nh ngiªn cøu c¸c nhµ Marxist ®· kÕt luËn r»ng" Tû gi¸ lµ mét pham trï kinh tÕ lÞch sö g¾n víi c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn s¶n xuÊt cña x· héi, tÝnh chÊp, c­êng ®é t¸c ®éng cña c¸c yÕu tè phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng, c¸c giai ®o¹n cô thÓ trong l­u th«ng tiÒn tÖ cña thÕ giíi”. Quan ®iÓm cña c¸c nhµ Marxist lµ mét h­íng ph¸t triÓn tÊt yÕu dùa trªn häc thuyÕt gi¸ trÞ vµ t­ t­ëng biÖn chøng. MÆc dï quan ®iÓm nµy kh«ng ®­a ra nhiÒu c¸i t¸c ®éng cô thÓ cña c¸c nh©n tè lªn tû gi¸ nh­ng nã ®· chØ ra b¶n chÊt cña tû gi¸ vµ mét h­íng tiÕp cËn hÕt søc biÖn chøng vµ réng më. 1.2-/ C¸c quan ®iÓm cña c¸c nhµ kinh tÕ thÞ tr­êng: C¸c nhµ kinh tÕ thÞ tr­êng nghiªn cøu tû gi¸ dùa trªn nh÷ng c¬ së kh¸c nhau h­íng tíi viÖc ®­a ra c¸c c¸ch gi¶i thÝch kh¸c nhau cho diÔn biÕn tû gi¸ tõng thêi kú. * Lý thuyÕt th«ng sè søc mua: §­îc David Ricardo ®Ò cËp ®Õn ®Çu thÕ kû 19, ®­îc ph¸t triÓn bëi J. Keynes, Paul Sammulson vµ nhiÒu nhµ kinh tÕ tiÒn tÖ kh¸c. Lý thuyÕt nµy cã c¸ch tiÕp cËn gÇn gièng c¸c nhµ Marxist, nã chØ ra r»ng tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh b»ng t­¬ng quan søc mua gi÷a hai ®ång tiÒn vµ t­¬ng quan søc mua ®­îc x¸c ®Þnh bëi sè l­îng tiÒn tÖ trong l­u th«ng cña c¸c n­íc t­¬ng øng (Ricardo), yÕu tè t©m lý, lu©n chuyÓn vèn (J. Keynes), can thiÖp cña chÝnh phñ...Lý thuyÕt nµy cho r»ng tû gi¸ linh ho¹t vµ tù ®iÒu chØnh th«ng qua mua ®i b¸n l¹i ®Ó ®¹t tíi tr¹ng th¸i c©n b»ng søc mua. Nã lµ c¬ së cho rÊt nhiÒu lý thuyÕt kh¸c vÒ tû gi¸. * Lý thuyÕt ngo¹i tÖ ®­îc ®iÒu chØnh: §­îc ®Ò xuÊt bëi J. Keynes, S.Fisher vµ mét sè nhµ kinh tÕ tiÒn tÖ kh¸c sau thêi kú khñng ho¶ng 1929-1933. Lý thuyÕt nµy dùa trªn nh÷ng luËn thuyÕt cña J.Keynes vÒ vai trß ®iÒu chØnh cña nhµ n­íc ®Ó ®­a ra nh÷ng ph­¬ng ph¸p tiÕp cËn vµ ®iÒu chØnh tû gi¸ ®¹t tr¹ng th¸i "c©n b»ng". Lóc ®Çu S. Fisher tiÕp cËn dùa trªn chÕ ®é b¶n vÞ vµng vµ cho r»ng cã thÓ ®iÒu chØnh tû gi¸ th«ng qua ®iÒu chØnh hµm l­îng vµng cña tiÒn tÖ. Sau ®ã, cïng víi sù ph¸t triÓn cña tiÒn giÊy, tiÒn tÝn dông chuyÓn ®æi råi kh«ng cã kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi (vµng kh«ng cßn lµ ph­¬ng tiÖn l­u th«ng chñ yÕu), J.Keynes cho r»ng cã thÓ gi¶m gi¸ trÞ ®ång néi tÖ ®Ó t¸c ®éng lªn gi¸ c¶, xuÊt khÈu, c¹nh tranh víi bªn ngoµi. ë lý thuyÕt nµy, J.Keynes ®· ®­a ra hµnglo¹t c¸c quan hÖ gi÷a tû gi¸- viÖc lµm, gi¸ c¶, xuÊt nhËp khÈu vµ c¹nh tranh mét c¸ch x¸c thùc. * Lý thuyÕt tû gi¸ c©n b»ng: Lý thuyÕt nµy kh«ng ®Ò cËp ®Õn tû gi¸ nh­ lµ t­¬ng quan gi÷a søc mua cña hai ®ång tiÒn mµ hä cho r»ng nã lµ mét c¸i g× ®ã kh¸c ngoµi t­¬ng quan søc mua mµ nã ®em l¹i sù c©n b»ng cña nÒn kinh tÕ (cña c¸c yÕu tè kinh tÕ vÜ m« c¬ b¶n). §©y lµ mét lý thuyÕt hÕt søc cã ý nghÜa cho viÖc can thiÖp cña c¸c chÝnh phñ nh»m ®em l¹i mét tr¹ng th¸i kinh tÕ lý t­ëng, nh­ng nã rÊt khã x¸c ®Þnh thÕ nµo lµ c©n b»ng, cã thÓ ®ång thêi c©n b»ng tÊt c¶ c¸c c©n b»ng c¬ b¶n m©u thuÉn nhau hay kh«ng? * Lý thuyÕt c¸c ngo¹i tÖ chñ chèt: Sau chiÕn tranh thÕ giíi thø hai, víi sù ph¸t triÓn cña kü thuËt qu©n sù, Mü tiÕn hµnh thao tóng nÒn kinh tÕ t­ b¶n. Th«ng qua kÕ häach Marshall, Mü ra s­c bµnh tr­íng vµ cñng cè søc m¹nh ®ång USD lý thuyÕt c¸c ngo¹i tÖ m¹nh ra ®êi chØ ra sù cÇnthiÕt ph¶i cã mét/ mét sè ngo¹i tÖ m¹nh lµm c¬ së dù tr÷ vµ thanh to¸n quèc tÕ, USD trë thµnh ®ång tiÒn cã søc m¹nh ®éc t«n cïng víi mét sè ®ång tiÒn cña mét sè n­íc t­ b¶n m¹nh kh¸c (vÒ sau nµy) nh­: GBP, JPY, FRF, DEM. Lý thuyÕt nµy ®­îc ¸p dông cho sau nµy khi víi sù ra ®êi cña ®ång SDR (Special Drawing Right). Trong lý thuyÕt nµy, tû gi¸ bÞ can thiÖp bëi yªó tè chÝnh trÞ, qu©n sù vµ ph¶n ¸nh sù t­¬ng quan søc m¹nh kinh tÕ chø kh«ng ph¶n ¸nh mét mèi quan hÖ cung cÇu cô thÓ. * Lý thuyÕt tû gi¸ linh ho¹t: ChÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh cña Bretton Wood sôp ®æ ®ßi hái cÇn ph¶i cã chÕ ®é tû gi¸ phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi. Milton Friedman cïng mét sè nhµ kinh tÕ ®¹i häc Chicago ®­a ra häc thuyÕt tiÒn tÖ (thuyÕt träng tiÒn) trong ®ã ®Ò xuÊt mét chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t (th¶ næi) chÕ ®é nµy dùa trªn viÖc tû gi¸ ph¶n ¸nh quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr­êng vµ kh«ng cã sù can thiÖp cña chÝnh phñ. Häc thuyÕt nµy cho r»ng, tû gi¸ cã mèi liªn hÖ trùc tiÕp bëi møc cung tiÒn, gi¸ c¶, viÖc lµm. ChÝnh phñ thùc hti c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ th­êng kh«ng hiÖu qu¶ vµ bãp mÐo gi¸ c¶ (th«ng tin cña thÞ tr­êng). Do vËy, ChÝnh phñ kh«ng nªn can thiÖp nhiÒu vµo tiÒn tÖ, tû gi¸. Lý thuyÕt nµy ®­îc Reggan ¸p dông cho Mü vµ ®· kh¸ thµnh c«ng. Tuy nhiªn, c¸c kiÓm ®Þnh thùc tÕ ®· cho thÊy tÝnh "giíi h¹n" cña lý thuyÕt nµy. Tãm l¹i, qua c¸c lý thuyÕt ta thÊy c¸c quan ®iÓm vÒ tû gi¸ rÊt kh¸c nhau vµ cã tÝnh lÞch sö cña nã. Tõ b¶n chÊt khëi thuû lµ t­¬ng quan søc mua hai ®ång tiÒn, ®Õn nay tû gi¸ ®· ph¸t triÓn qua nhiÒu h×nh thøc khiÕn cho tû gi¸ trë nªn " duyªn d¸ng" vµ " bÝ Èn". Tuy nhiªn, vÒ h×nh thøc ta cã thÓ thÊy tû gi¸ lµ gi¸ cña mét ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña quèc gia nµy ®­îc ®o b»ng c¸c ®¬n vÞ tiÒn tÖ cña quèc gia kh¸c. Nã lµ mét con sè tû lÖ ®Ó trao ®æi ®ång tiÒn nµy lÊy ®ång tiÒn kh¸c. VÒ b¶n chÊt, tû gi¸ ph¶n ¸nh tr¹ng th¸i c©n b»ng cña cung-cÇu c¸c ®ång tiÒn xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu lu©n chuyÓn trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô quèc tÕ, sù lu©n chuyÓn tµi chÝnh quèc tÕ vµ c¸c môc tiªu kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi cña c¸c chñ thÓ ( kinh tÕ , chÝnh trÞ, x· héi.) quèc tÕ. 2-/ C¸c m« h×nh x¸c ®Þnh tû gi¸: Cïng víi c¸c lý thuyÕt vÒ tû gi¸, hµng lo¹t c¸c m« h×nh x¸c ®Þnh tû gi¸ ®­îc nªu ra. NÕu c¸c lý thuyÕt tû gi¸ ®­a ra c¸c ph©n tÝch ®Þnh tÝnh cho ta x¸c ®Þnh / thÊy ®­îc b¶n chÊt cña tû gi¸ th× c¸c m« h×nh thiªn vÒ viÖc ph©n tÝch ®Þnh l­îng, qua ®ã cho ta mét c¬ chÕ t¸c ®éng cô thÓ cña c¸c nh©n tè lªn tû gi¸. HiÖn t¹i cã thÓ ph©n lo¹i thµnh c¸c m« h×nh tiÕp cËn tû gi¸ c¬ b¶n lµ: C¸c h­íng tiÕp cËn truyÒn thèng, tiÕp cËn thÞ tr­êng hµng ho¸ tíi viÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ thùc, gåm c¸c m« h×nh: m« h×nh ngang gi¸ søc mua/ quy luËt mét gi¸ (David Ricardo),m« h×nh lý thuyÕt ®µn håi (Robison-1947, Alexander-1952, Johnson- 1958, Krugman-1989,1991) C¸c h­íng tiÕp cËn hiÖn ®¹i, h­íng tíi x¸c ®Þnh tû gi¸ danh nghÜa th«ng qua viÖc tiÕp cËn tõ c¸c thÞ tr­êng tiÒn tÖ vµ thÞ tr­êng tµi s¶n. Qua thÞ tr­êng tiÒn tÖ, ta cã c¸c m« h×nh: m« h×nh gi¸ c¶ linh ho¹t (Flexible Price Monetary Model)( Frenkel-1976, Bilson-1979), m« h×nh gi¸ cè ®Þnh (Sticky Price Model)(Dornbush-1976), m« h×nh chªnh lÖch l·i suÊt (Interest Rate Differentical Model) ( Frenkel-1979). Qua c¸ch tiÕp cËn tõ thÞ tr­êng tµi s¶n cã m« hinh trong ®ã ®¸ng l­u ý lµ m« h×nh ¸p dông cho c¸c quèc gia nhá cña Kouri& Macedo (1978), Dooley&Isard (1979) Sau ®©y chóng ta lÇn l­ît xem c¸c néi dung c¬ b¶n cña mét sè m« h×nh chñ yÕu: 2.1-/ M« h×nh ngang gi¸ søc mua: (Purchasing Power Parity- PPP) Lý thuyÕt nµy do David Ricardo ®Ò x­íng, nã tiÕp cËn tû gi¸ th«ng qua thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ ®Þnh nghÜa tû gi¸ lµ t­¬ng quan søc mua ( t­¬ng quan gi¸ c¶ cña hµng ho¸) gi÷a hai ®ång tiÒn cña hai quèc gia. M« h×nh nµy dùa trªn ®iÒu kiÖn th­¬ng m¹i quèc tÕ c¹nh tranh hoµn h¶o ( thÞ tr­íng tù do mua ®i b¸n l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn b»ng kh«ng, kh«ng cã b¶o hé mËu dÞch).Khi ®­a vµo ®iÒu kiÖn nµy, m« h×nh ®­a ra mét quy luËt dã lµ quy luËt mét gi¸ (Law of one price): víi ®iÒu kiÖn c¹nh tranh th­¬ng m¹i quèc tÕ hoµn h¶o, gi¸ cña cïng mét lo¹i hµng ho¸ b¸n ®­îc b¸n ë c¸c thÞ tr­êng kh¸c nhau lµ nh­ nhau nÕu tÝnh b»ng mét lo¹i tiÒn tÖ Quy luËt nµy ®­îc thÓ hiÖn ë hai h×nh thøc: t­¬ng ®èi vµtuyÖt ®èi nh­ sau: 2.1.1-/ H×nh thøc PPP tuyÖt ®èi H×nh thøc nµy ®­îc thÓ hiÖn qua c«ng thøcthÝnh tû gi¸ lµ S = P/ P* (1) Trong ®ã: S: Tû gi¸ sè ®ång néi tÖ cÇn thiÕt ®Ó ®æi mét ®ång ngo¹i tÖ P: Møc gi¸ trong n­íc P*: Møc gi¸ n­íc ngoµi. M« h×nh nµy cho ta thÊy sù t¨ng møc gi¸ chung trong n­íc sÏ ngay lËp tøc t¹o ra sù gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ vµ ng­îc l¹i. Tû gi¸ ë ®©y lµ linh ho¹t hoµn toµn ®Ó ph¶n ¸nh søc mua cña c¸c ®ång tiÒn( t×nh tr¹ng gi¸ c¶ hµng ho¸ cña hai quèc gia). 2.1.2. H×nh thøc PPP t­¬ng ®èi. H×nh thøc nµy ph¸t triÓn h×nh thøc trªn th«ng qua viÖc xem xÐt ¶nh h­ëng cña tû lÖ l¹m ph¸t lªn gi¸ c¶ ( søc mua tiÒn tÖ) vµ ®­a ra ph­¬ng tr×nh: d(D S) = d(DP) - d(D P*) (2) Trong ®ã: d(D S): Tû lÖ gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ d(DP): Tû lÖ l¹m ph¸t néi ®Þa d(D P*): Tû lÖ l¹m ph¸t n­íc ngoµi Qua ph­¬ng tr×nh (2) ta thÊy, nÕu tû lÖ l¹m ph¸t trong n­íc t¨ng lªn x% th× ®ång néi ®Þa ch¾c ch¾n sÏ gi¶m gi¸ x% vµ ng­îc l¹i. C¸c m« h×nh tuyÖt ®èi vµ t­¬ng ®èi ®­îc ph¸t triÓn bëi Cassell b»ng c¸ch xem xÐt hµng ho¸ mét c¸ch chi tiÕt h¬n. ¤ngcho r»ng hµng ho¸ cã thÓ lµ hµng ho¸ mËu dÞch hoÆc phi mËu dÞch (chØ tiªu dïng trong n­íc) chØ hµng ho¸ mËu dÞch (Traded Goods) míi bÞ ¶nh h­ëng bëi c¹nh tranh quèc tÕ mµ chØ sè m­c gi¸ chung ph¶n ¸nh gi¸ c¶ cña c¶ hµng ho¸ mËu dÞch vµ phi mËu dÞch, cho nªn cÇn thiÕt ph¶i tÝnh møc gi¸ riªng cho hµng ho¸ mËu dÞch (PT) vµ hµng ho¸ phi mËu dÞch (PN) Ta cã: PT = S x P T * ( ®iÒu kiÖn c¹nh tranh quèc tÕ) PI = a.PT + (1- a ) PN PI* = b.PT + (1-b ). PN Trong ®ã: PI: chØ sè gi¸ chung néi ®i¹ a: tû träng hµng mËu dÞch trong n­íc PI*: chØ sè gi¸ dïng n­íc ngoµi b: tû träng hµng hµng mËu dÞch n­íc ngoµi Ta cã: ( thay PT =S.PT* vµ rót gän cho PT) Hay : (4) C«ng thøc (4) lµ c«ng thøc chung cho PPP ®· ®­îc ®iÒu chØnh cho c¶ hµng ho¸ mËu dÞch vµ phi mËu dÞch. Qua ®©y ta thÊy, râ rµng r»ng PPP chØ ¸p dông cho hµng ho¸ mËu dÞch song hµng ho¸ phi mËu dÞch còng cã ¶nh h­ëng tíi tû gi¸. Sù t¨ng gi¸ hµng phi mËu dÞch trong n­íc sÏ dÉn tíi sù lªn gi¸ cña ®ång tiÒn trong n­íc. M« h×nh nµy tiÕp tôc ®­îc Samuelson bæ sung nh÷ng t­ t­ëng chñ ®¹o vÉn ®­îc gi÷ nguyªn. MÆc dï m« h×nh PPP kh«ng ®óng trong thùc tÕ bëi c¸c hµng rµo th­¬ng m¹i, chi phÝ vËn chuyÓn, tÝnh kh«ng thay thÕ cña mét sè hµng ho¸ nh­ng nã cho ta mét c¸i nh×n kh¸ b¶n chÊt cña tû gi¸ trªn thÞ tr­êng hµng ho¸, lµm c¬ së cho nhiÒu m« h×nh kh¸c. H¹n chÕ lín nhÊt cña m« h×nh nµylµ ch­a ®Ò cËp ®Õn thÞ tr­êng vèn ( c¸c chu chuyÓn vÒ tµi s¶n) 2.2-/ M« h×nh lý thuyÕt ®µn håi: M« h×nh nµy do Robinson ®Ò x­íng n¨m 1947 nh»m gi¶i quyÕt mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸-®é nh¹y cña ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu víi gi¸ c¶. Robinson cho r»ng: Sù ®iÒu hoµ trªn thÞ tr­êng s¶n phÈm quèc tÕ vÒ cung ®µn håi lµ kh«ng hoµn thiÖn. Khi cã sù thÆng d­ trong c¸n c©n th­¬ng m¹i (Balance of Trade BOT), tû gi¸ thùc sÏ ®iÒu chØnh cho ®Õn khi BOT lµ c©n b»ng. Sù biÕn ®éng cña tû gi¸ thùc cµnglín/ nhiÒu nÕu cung-cÇu hµng ho¸ cµng Ýt co gi·n theo gi¸ c¶. Alexander (1952), Johnson (1958) hoµn chØnh lý thuyÕt nµy vµ nhÊn m¹nh tÝnh ®µn håi cña xuÊt nhËp khÈu víi thu nhËp, nghÜa lµ c¸c biÕn ®æi cña thu nhËp t¸c ®éng ®Õn xuÊt nhËp khÈu vµ nh÷ng biÕn ®æi cña xuÊt nhËp khÈu m¹nh hay yÕu cßn phô thuéc vµo tr¹ng th¸i thu nhËp. N¨m 1989, 1991, Krugman bæ sung vµ chØ ra r»ng: Gi¸ xuÊt khÈu lµ kÐm nh¹y c¶m so víi gi¸ néi ®i¹; cã tÝnh kh«ng thÓ ®¶o ng­îc cña ®Çu t­ th­¬ng m¹i cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt ( vÝ dô nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ph¶i nhËp khÈu víi mäi møc gi¸ ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ). Do hai ®Æc tÝnh nµy nªn sù co gi·n gi÷a gi¸ cung vµ gi¸ cÇu sÏ gi¶m nhÑ. §iÒu ®ã gi¶i tr×nh t¹i sao l¹i cã sù biÕn ®éng lín cña tû gi¸ thùc khi hÖ thèng Bretton Wood sôp ®æ. Krugman còng chØ ra r»ng ho¹t ®éng ngo¹i th­¬ng ®µn håi cßn phô thuéc c¶ vµo tèc ®é t¨ng tr­ëng. Tãm lai, m« h×nh lý thuyÕt ®µn håi chØ tËp trung vµo thÞ tr­êng hµng ho¸ th«ng qua c©n b»ng th­¬ng m¹i vµ ®· kh¸ thµnh c«ng khi giaØ quyÕt mèi quan hÖ tû gi¸- ®é co gi·n xuÊt nhËp khÈu theo gi¸. 2.3-/ C¸c m« h×nh tõ c¸ch tiÕp cËn tiÒn tÖ: C¸c m« h×nh tõ gãc ®é tiÕp cËn tiÒn tÖ tËp trung xem xÐt mèi quan hÖ gi÷a tû gi¸ vµ møc cung tiÒn cña c¸c ®ång tiÒn. Nã ®­îc ph¸t triÓn dùa trªn ba gi¶ thiÕt c¬ b¶n nh­ sau: 1. Vèn ®­îc tù do lu©n chuyÓn ë c¶ ph¹m vi trong, ngoµi quèc gia do vËy nhµ ®Çu t­ cã thÓ dÔ dµng chuyÓn tõ tµi s¶n nµy sang tµi s¶n kh¸c ®­îc ®Þnh danh b»ng c¸c ®ång tiÒn kh¸c nhau sao cho cã lîi nhÊt 2. Sù biÕn ®éng cña viÖc ®Þnh gi¸ cña gi¸ hiÖn t¹i cña tµi s¶n chñ yÕu bÞ t¸c ®éng bëi tû suÊt lîi tøc mong ®îi v× møc ®é rñi ro gi÷a c¸c tµi s¶n lùa chän lµ nh­ nhau (bá qua yÕu tè chªnh lÖch rñi ro) VÝ dô: Cã hai tµi s¶n A vµ B cã ®é rñi ro nh­ nhau. Tû lÖ lîi tøc mong ®îi cho c¶ hai tµi s¶n lµ 20%/n¨m. Gi¸ hiÖn t¹i cña A lµ 100, gi¸ cña B lµ 200. VËy, gi¸ mong ®îi cña A, B sau mét n¨m lµ PA= 100 x (1+20%)=120 PB= 200 x (1+20%)=240 NÕu nhµ ®Çu t­ cho r»ng sau mét n¨m, gi¸ cña A lµ 132 chø kh«ng ph¶i lµ 100, khi ®ã tû lÖ lîi tøc mong ®îi cña A lµ (132-100)/100=32% th× nhu cÇu A t¨ng lªn vµ gi¸ hiÖn t¹i cña A sÏ t¨ng dÇn lªn ®Õn khi tû lÖ lîi tøc mong ®îi chØ lín 20%, møc gi¸ kho¶ng 120 ((132-110)/110 = 20%) 3. §iÒu kiÖn ngang b»ng l·i suÊt dï t×nh gi÷a c¸c ®ång tiÒn (Uncovered Interest Parity- UIP) thÓ hiÖn qua c«ng thøc sau: d( DS) = i - i* Trong ®ã: d( DS): tû lÖ gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ so víi ngo¹i tÖ. i, i*: l·i suÊt ®ång néi tÖ, ngo¹i tÖ. NghÜa lµ, tû lÖ ph¸ gi¸ dù kiÕn cña ®ång néi tÖ, ngo¹i tÖ ngang b»ng víi chªnh lÖch l·i suÊt gi÷a ®ång néi tÖ vµ ngo¹i tÖ (i- i*). Tû gi¸ sÏ biÕn ®éng sao cho tû lÖ lîi tøc mong ®îi tµi s¶n b»ng ®ång néi tÖ vµ ngo¹i tÖ lµ ngang b»ng nhau. VÝ dô: mét nhµ ®Çu t­ ®Çu t­ vµo tµi s¶n A ®Þnh gi¸ b»ng GBP trÞ gi¸ GBP 1000, l·i suÊt mong ®îi lµ 10%/n¨m. Tøc lµ sau mét n¨m gi¸ trÞ cña A lµ 1000(1+10%)= 1100GBP. Tû gi¸ hiÖn t¹i gi÷a USD vµ GBP lµ S GBP/USD = 0,5 ( cÇn 0,5 GBP ®Ó ®æi lÊy 1 USD). Nh­ vËy, nhµ ®Çu t­ cã thÓ ®Çu t­ mét tµi s¶n B b»ng USD lµ 4%/ n¨m (Ýt h¬n 6% so víi l·i suÊt GBP) th× sau mét n¨m, tµi s¶n B cã gi¸ trÞ 2000(1+4%)= 2080 USD. Theo lý thuyÕt ngang b»ng lîi tøc mong ®îi th× tû gi¸ GBP/USD sÏ ë møc sao cho trÞ gi¸ 2080 USD ngang gi¸ víi 1100 GBP, tøc lµ S GBP/USD = 1100/2080 =0,53. Nh­ vËy, ®ång GBP gi¶m gi¸: 0,53 -0,5)/0,5 =6% ngang b»ng chªnh lÖch l·i suÊt 10%-4%=6%. Dùa trªn ba gi¶ thiÕt trªn, h­íng tiÐp cËn tiÒn tÖ ®­a ra ba m« h×nh x¸c ®Þnh tû gi¸ nh­ sau: 2.3.1. M« h×nh gi¸ c¶ linh ho¹t V× gi¸ c¶ lµ linh ho¹t nªn ta thÊy quy luËt PPP ®­îc duy tr× liªn tôc tøc lµ S = P/P*Û Log S =logP - log P* Û s = p - p* (6) M« h×nh nµy sö dông hµm cÇu tiÒn néi ®Þa th«ng th­êng nh­ sau: m - p = ay- bi (7) Trong ®ã: m: log (c¬ sè tiÒn néi ®Þa) p: log(møc gi¸ chung néi ®ia) y: log(thu nhËp thùc tÕ trong n­íc) i: l·i suÊt danh nghÜa trong n­íc. T­¬ng tù, ta cã hµm cÇu tiÒn ngo¹i tÖ nh­ sau: m* - p* = ay* - bi* (8) Trong ®ã: m*: log(c¬ sè tiÒn n­íc ngoµi) p*: log(møc gi¸ chung ngo¹i tÖ) y*: log(thu nhËp thùc tÕ n­íc ngoµi) i*: l·i suÊt danh nghÜa ngo¹i tÖ. Tõ (7)-(8) ta cã: p -p* = (m-m*)- a (y -y*)+b (i- i*) (9) Theo (5) ta cã S= p- p*, nªn (9) thµnh: .s = (m-m*)-a (y -y*) + b (i-i*) (10) Nh­ vËy, theo ph­¬ng tr×nh nµy: ba nh©n tè ¶nh h­ëng tíi tû gi¸ lµ: t­¬ng quan møc tiÒn c¬ së (m-m*), t­¬ng quan thu nhËp thùc tÕ (y- y*), t­¬ng quan l·i suÊt (i-i*). Víi c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c kh«ng ®æi th×: sù t¨ng lªn cña l·i suÊt danh nghÜa ®ång néi tÖ sÏ dÉn tíi sù gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ; sù t¨ng lªn cña thu nhËp thùc tÕ néi ®Þa sÏ dÉn tíi sù lªn gi¸ cña ®ång néi tÖ; sù t¨ng l­îng tiÒn c¬ së (t¨ng cung tiÒn)sÏ dÉn tíi gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ. MÆt kh¸c ta còng cã: s = p- p* (PPP ®­îc duy tr× liªn tôc) nªn Ds = Dp -Dp*Û d(Ds) =d(Dp) -d(Dp*) (11) C«ng thøc (11) nãi r»ng, sù gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ ngang b»ng víi chªnh lÖch l¹m ph¸t gi÷a ®ång néi tª, ngo¹i tÖ (d(Dp) -d(Dp*)) Trong ®iÒu kiÖn UIP ta còng cã: d(Ds) = i- i* (12) Tõ (11) vµ (12) ta cã: (i- i*) =( d(Dp) -d(Dp*) (13) Thay vµo (10) ta cã: s= (m-m*)-a (y -y*) + b (d(Dp) -d(Dp*)) (14) C«ng thøc (14) chØ râ ¶nh h­ëng cña l¹m ph¸t ®èi víi tû gi¸. Khi tû lÖ l¹m ph¸t cña ®ång néi tÖ t¨ng, ®ång néi tÖ sÏ bÞ mÊt gi¸. 2.3.2. M« h×nh gi¸ c¶ cè ®Þnh. M« h×nh nµy cho r»ng, trong ng¾n h¹n gi¸ c¶ vµ tiÒn l­¬ng lµ t­¬ng ®èi æn ®Þnh, nh­ng tû gi¸ th× vÉn linh ho¹t. Do vËy, khi cã sù t¨ng møc cung tiÒn, tû gi¸ sÏ ®ét ngét t¨nglªn v­ît qua møc c©n b»ng PPP vµ sau ®ã gi¶m dÇn xuèng do sù ®iÒu chØnh dÇn dÇn cña gi¸ c¶, ®­a tû gi¸ vÒ tr¹ng th¸i c©n b»ng PPP míi. Nh­ vËy, Dombusa kh«ng cho r»ng PPP ®­îc ®¶m b¶o trong ng¾n h¹n nh­ng ®­îc duy tr× trong dµi h¹n. Do vËy, trong dµi h¹n ta cã: sl= p- p*, trong ®ã sl =log(tû gi¸ dµi h¹n) (15) Trong dµi h¹n, sù lªn xuèng tû gi¸ triÖt tiªu lÉn nhau, do ®ã: d(Ds) =0, tøc lµ i -i* =0. Do vËy, tû gi¸ dµi h¹n chØ phô thuéc møc cung tiÒn vµ s¶n l­îng, kh«ng phô thuéc l·i suÊt, tøc lµ: sl = (m-m*)-a (y -y*) (16) Trong ng¾n h¹n, sù thay ®æi cña tû gi¸ tuú thuéc vµo tèc ®é ®iÒu chØnh ( a, a>0) cña tû gi¸ trë vÒ tr¹ng th¸i c©n b»ng PPP. Do ®ã, ta cã: d(DS) = i -i* ( trong ng¾n h¹n) nªn: i -i* = -a (s - sl) Û s = sl -1/a (i -i*) (17) Thay (16) vµo ta cã: s = (m-m*)-a (y -y*) - 1/a (i -i*) Nh­ vËy, theo m« h×nh nµy, sù t¨ng l·i suÊt trong ng¾n h¹n, dÉn ®Õn sù t¨ng gi¸ ®ång néi tÖ, ng­îc l¹i so víi m« h×nh gi¸ c¶ linh ho¹t. M« h×nh Dornburch cßn cã thÓ ®­îc m« t¶ ®¬n gi¶n qua s¬ ®å nh­ sau: (BiÓu ®á ë trang sau) Qua biÓu ®å trªn ta cã thÓ thÊy nh­ sau: - T¹i thêi ®iÓm tr­íc t1, c¸c yÕu tè c©n b»ng nhau: S1 t­¬ng øng víi M1, i1, P1. T¹i thêi ®iÓm t1, khi cã sù t¨ng cung tiÒn ( M1® M2) th×: - Trongng¾n h¹n, do gi¸ c¶ cè ®Þnh nªn nhµ ®Çu t­ cã xu h­íng muèn gi÷ tiÒn( ®Çu c¬), lµm l·i suÊt gi¶m tõ i1®i2 dÉn ®Õn tû gi¸ t¨ng m¹nh tõ S1®S2. - Trong dµi h¹n, do l·i suÊt thÊp, nhµ ®Çu t­ ®Çu c¬, nhu cÇu hµng ho¸ t¨ng dÉn tíi gi¸ t¨ng dÇn dÇn lªn ®Õn P2. ë thÞ tr­êng tiÒn tÖ, do gi¸ ë thÞ tr­êng hµng ho¸ t¨ng dÉn tíi l·i suÊt t¨ng dÇn vµ tû gi¸ còng gi¶m dÇn ®Õn S* lµ møc cÇn b»ng dµih¹n míi: s* =( m2-m)-a (y -y*) M2 M1 0 t1 t M P2 P1 0 t1 t P' i2 i1 0 t1 t M S2 S* t1 t S S1 i Qua m« h×nh Dornbush, cho phÐp ta t×m ®Õn ®­îc mét sù c©n b»ng ë trªn c¶ thÞ tr­êng hµng ho¸, tiÒn tÖ trong dµi h¹n (xem biÓu ®å) 0 P (møc gi¸) A M M G G S (tû gi¸) PPP 45o Trong®ã: * PPP lµ ®­êng tû gi¸ c©n b»ng dµih¹n, nã nãi lªn r»ng khi gi¸ t¨ng lªn x% th× vÒ dµi h¹n, tû gi¸ còng t¨ng lªn x% * MM lµ ®­êng c©n b»ng thÞ tr­êng tiÒn tÖ. C¸c ®iÓm thuéc MM diÔn t¶ sù c©n b»ng trªn thÞ tr­êng tiÒn tÖ øng víi P vµ S nhÊt ®Þnh. Ph­¬ng tr×nh c¶u MM ®­îc thiÕt lËp nh­ sau: Ta cã: m - p =a y -b i ( Khi ®ã c©n b»ng tiÒn tÖ ta cã MS =MD), hay: i = 1/ b( p- m - ay) Mµ s = sl - 1/a.(i -i*), nªn: . s = sl - 1/a b .(-m+p- ay-bi*) . s =- 1/a b .P + sl - 1/a b .(m - ay-bi*) (20) * GG lµ ®­êng diÔn tr¶ sù c©n b»ng thÞ tr­êng hµng ho¸ øng víi møc gi¸ vµ tû gi¸ kh¸c nhau. §­êng nµy ®­îc lËp lªn tõ gi¶ thiÕt: Tû lÖ l¹m ph¸t = c(d - y), trong ®ã d= log(tæng cÇu), y= log( tæng cung), c lµ c¬ sè tû lÖ. §­êng GG cho r»ng: sù gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ (tû gi¸ t¨ng) dÉn tíi sù t¨ng cÇu xuÊt khÈu vµ sù t¨ng lªn nµy sÏ dÉn tíi sù t¨ng gi¸. Nh­ng sù t¨ng gi¸ hµng ho¸ l¹i dÉn tíi t¨ng l·i suÊt, trong dµi h¹n, sù t¨ng l·i suÊt l¹i lµm gi¶m cÇu vµ lµm gi¶m bít sù t¨ng gi¸ hµng ho¸. Do ®ã, gi¸ t¨ng Ýt h¬n so víi tû gi¸. ë bªn trªn ®­êng GG sÏ lµ nh÷ng ®iÓm d­ cung, d­íi GG lµ ®iÓm d­ cÇu. Trªn ®å thÞ ta thÊy, A lµ ®iÓm giao cña PPP,GG,MM, nã lµ ®iÓm c©n b»ng thÞ tr­êng hµng ho¸, tiÒn tÖ vÒ dµi h¹n. Qua biÓu ®å nµy ta cã thÓ diÔn t¶ qu¸ tr×nh t¸c ®éng cña viÖc më réng c¬ sè tiÒn tÖ nh­ sau: 0 P M2 M2 G2 G2 PPP 45o M1 A M1 G1 G1 P2 C P1 S1 S*2 S'2 S - Khi t¨ng c¬ sè tiÒn tÖ, M1M1® M2M2.Do gi¸ cè ®Þnh nªn tû gi¸ dÞch tõ S1®S2. Sau ®ã, do sù t¨ng gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ dÉn ®Õn t¨ng gi¸ hµng ho¸ G1G1®G2G2 cho ®Õn khi ®¹t ®Õn tr¹ng th¸i c©n b»ng C. (®iÓm c©n b»ng A®C) 2.3.3. M« h×nh chªnh lÖch l·i suÊt thùc M« h×nh nµy b¾t ®Çu t­ ph­¬ng tr×nh: m- m* = (p -p*) + a(y- y*) -b ( i- i*) (21) Trong ®iÒu kiÖn UIP ta cã: d( Ds) = i- i* (22) M« h×nh gi¶ r»ng, tû lÖ gi¶m gi¸ (d( Ds)) lµ mét hµm sè cña chªnh lÖch tû gi¸ hiÖn t¹i víi tû gi¸ trung b×nh dµi h¹n vµ chªnh lÖch l¹m ph¸t cña hai ®ång tiÒn. Tøc lµ: d( Ds) = -a( S- SL) +(r -r*) Trong ®ã: SL: log(tû gi¸ trung b×nh dµi h¹n) a: tèc ®é ®iÒu chØnh r, r*: tû lÖ l¹m ph¸t cña ®ång néi, ngo¹i tÖ. KÕt hîp (22), (23) ta cã: i- i*= -a( s- sl) +(r -r*) s- sl = -1/a.[ (i- r) -(i*-r*)] s= sl -1/a.[ (i- r) -(i*-r*)] (24) Trong dµi h¹n ta cã: sl = (m- m*) - a (y-y*) +b( r-r*) (25) V× i- i* =r- r* ( c¸c biÕn ®éng l·i suÊt thùc triÖt tiªu) Thay (25) vµo (24) ta cã: .s =(m- m*) - a (y-y*) +b( r-r*)-1/a.[ (i- r) -(i*-r*)] (26) C«ng thøc (26) cho thÊy tû gi¸ bÞ ¶nh h­ëng bëi chªnh lÖch l·i suÊt thùc gi÷a hai ®ång tiÒn. .[ (i- r) -(i*-r*)]; sù t¨ng lªn cña l·i suÊt thùc ®ång néi tÖ sÏ dÉn ®Õn sù lªn gi¸ cña ®ång néi tÖ trong ng¾n h¹n. Tãm l¹i, trong c¸ch tiÕp cËn tiÒn tÖ, ta cã mét sè nhËn xÐt nh­ sau: - C¸c m« h×nh tËp trung gi¶i quyÕt mèi quan hÖ cung cÇu tiÒn néi, ngo¹i tÖ- tû gi¸. Râ rµng r»ng, tû gi¸ lµ gi¸ cña tiÒn nªn nã chÞu sù t¸c ®éng cña khèi l­îng tiÌn tÖ, tû gi¸ lµ mét hiÖn t­îng tiÒn tÖ. - C¸c m« h×nh tiÒn tÖ ®Òu dùa trªn PPP vÒ dµi h¹n. - Qua c¸c m« h×nh còng cã thÓ thÊy ®­îc t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè nh­ thu nhËp quèc d©n, l¹m ph¸t, l·i suÊt thùc, danh nghÜa lªn tû gi¸ nh­ng th«ngqua viÖc nã liªn hÖ trùc tiÕp tíi khèi l­îng tiÒn tÖ: (m = p +a y -b i) - M« h×nh tiÒn tÖ ®· bá qua sù lùa chän tµi s¶n kh¸c nhau do tÝnh rñi ro cña mçi lo¹i kh¸c nhau ( ®iÒu kiÖn 2: No premium risk). Nã còng ch­a gi¶i thÝch t×nh tr¹ng tµi kho¶n v·ng lai t¸c ®éng nh­ thÕ nµo lªn tû gi¸. 2.4-/ C¸c m« h×nh tiÕp cËn tõ thÞ tr­êng tµi s¶n: M« h×nh tiÒn tÖ ®· bá qua sù kh¸c nhau gi÷a ®é rñi ro cña c¸c tµi s¶n, do ®ã ®· kh«ng cho thªm tû lÖ lîi tøc yªu cÇu phô tréi trong tûlÖ lîi tøc mong ®îi. Trong c¸cm« h×nh tµi s¶n, vÊn ®Ò nµy ®­îc ®Ò cËp ®Õn qua c«ng thøc: i -i* = d(D s) + PR (27) Trong ®ã: i, i* lµ l·i suÊt danh nghÜa ( tû lÖ lîi tøc mong ®îi) cña ®ång néi, ngo¹i tÖ. d(D s) : tû lÖ gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ PR: tû lÖ lîi tøc yªu cÇu thªm do chªnh lÖch rñi ro gi÷a tµi s¶n ®Þnh gi¸ b»ng ®ång néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Cã nghÜa lµ: - §é rñi ro cña tµi s¶n néi tÖ vµ ngo¹i tÖ ph¶ ®­îc nhËn thøc vµ ®Þnh møc ®é, cã sù kh¸c nhau gi÷a hai møc ®é rñi ro nµy. - Nhµ ®Çu t­ kh«ng thÝch rñi ro vµ lu«n ®ßi hái phÇn lîi bï ®¾p cho rñi ro ®ã. Hä lu«n muèn tèi thiÓu ho¸ rñi ro. Trong m« h×nh nµy, t¸c gi¶ quan niÖm rñi ro gåm cã rñi ro do ®ång tiÒn (l¹m ph¸t thay ®æi, tû gi¸ thay ®æi) vµ rñi ro do quèc gia ( rñi ro chÝnh trÞ, can thiÖp chÝnh phñ..) M« h×nh tiÒn tÖ còng bá qua sù biÕn ®éng cñ tµi kho¶n v·ng lai t¸c ®éng lªn tû gi¸. ë ®©y, chóng ta sÏ cÇn nh¾c ®Õn vÊn ®Ò nµy th«ng qua viÖc t×mhiÓu xem c¸c ho¹t ®éng can thiÖpcña chÝnh phñ lªn tû gi¸ cã t¸c ®éng nh­thÕ nµo. C¸c ho¹t ®éng can thiÖp chñ yÕu ®­îc ®Ò cËpë ®©y gåm: OMO (Open Market Operation): nghiÖp vô thÞ tr­êng më, SFXO( Sterilised Foreign Exchange Operation): nghiÖp vô can thiÖp æn ®Þnh vµ FXO. OMO lµ nghiÖp vô mµ ChÝnh phñ mua b¸n c¸c tr¸iphiÕu ®Þnh gi¸ b»ng néi tÖ, nã lµm biÕn ®éng l­îng tiÒn c¬ së (M). FXO lµ nghiÖp vô mµ ChÝnh phñ mua, b¸n c¸c tr¸i phiÕu ®­îc ®Þnh gi¸ b»ng ngo¹i tÖ, lµm thay ®æi l­îng tiÒn c¬ së vµ sè l­îng tµi s¶n b»ng ngo¹i tÖ trong n­íc. SFXO lµ nghiÖp vô kÕt hîp OMO vµ FXO b»ng c¸ch ®ång thêi thùc hiÖn hai nghiÖp vô OMO, FXO ®èi nghÞch, vÝ dô nh­: b¸n tr¸i phiÕu néi tÖ th× sÏ mua tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ. Do ®ã l­îng tiÒn c¬ së kh«ng thay ®æi, chØ thay ®æi cÊu tróc tµi s¶n gi÷a ®ång néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. M« h×nh tiÕp cËn tõ gãc ®é tµi s¶n ®­îc ph¸t triÓn bëi nhiÒu nhµ kinh tÕ tiÒn tÖ. C¸c m« h×nh dùa trªn c¬ chÕ t¸c ®éng nh­ sau: S¬ ®å 1: Sù biÕn ®éng tæng tµi s¶n L·i suÊt/ tû gi¸ thay ®æi Sù biÕn ®éng tæng tµi s¶n §Çu ra thay ®æi Thay ®æi vÒ tµi s¶n b»ng ngo¹i tÖ Tµi kho¶n v·ng lai thay ®æi Trong sè c¸c m« h×nh ®­a ra, cã mét m« h×nh ®¸ng ®­îc chñ ý lµ m« h×nh ¸p dông cho c¸c quèc gia nhá. M« h×nh nµy dùa trªn gi¶ thuyÕt lµ quèc gia ®ang xÐt nhá ®Õn møc mµ sù thay ®æi tiÌn tÖ cña nã kh«ng dÉn ®Õn ph¶n øng cña c¸c quèc gia kh¸c. M« h×nh nµy ®­îc tiÕn hµnh lÇn l­ît nh­ sau: ThÞ tr­êng cã thÓ chia thµnh hai bé phËn lµ chÝnh phñ vµ c¸c c¸ nh©n. Mçi bªn cã thÓ gi÷ : tiÒn mÆt (M), tr¸i phiÕu b»ng néi tÖ(B) vµ tr¸i phiÕu b»ng ngo¹i tÖ(F). ChÝnh phñ kh«ng qun t©m tíi sù lç l·i cña ho¹t ®éng can thiÖp mµ chØ thùc thi c¸c can thiÖp chøc n¨ng. Ta quan t©m h¬n tíi giíi t­ nh©n vµ táng cña tõnglo¹i tµi s¶n. ë ®©y ta cã: B =Bp +Ba B: Tæng sè tr¸i phiÕu b»ng néi tÖ hiÖn cã Bp: Sè tr¸i phiÕu néi tÖ t­ nh©n gi÷. Ba: Sè tr¸i phiÕ néi tÖ do ChÝnh phñ gi÷ F =Fp + Fa F: Tæng sè tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ hiÖn cã Fp: Sè tr¸i phiÕ ngo¹i tÖ t­ nh©n gi÷ Fa: Sè tr¸i phiÕu ngo¹ tÖ ChÝnh phñ gi÷. Ta cã: M = Ba +S. Fa, trong ®ã S lµ tûgi¸ ( sè néi tÖ cÇn ®Ó mua mét ngo¹i tÖ). Tøc lµ tæng sè tiÒn c¬ së trong n­íc ngang b»ng víi sè tr¸i phiÕu b»ng néi tÖ do ChÝnh phñ gi÷ céng víi gi¸ trÞ b»ng ®ång néi tÖ cña c¸c tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ ChÝnh phñ gi÷ (SFq) Nh­ vËy ta cã thÓ thÊy, tæng sè cña c¶i tµi chÝnh mµ d©n c­ ®ang n¾m gi÷ lµ: W = M +Bp + S.Fp Ta cã thÓ thÊy râ thªm c¸c ®Æc tÝnh cña tõng bä phËn tµi s¶n do d©n c­ n¾m gi÷ nh­ sau: M = m(i, Y,W, d(D s)) Trong ®ã: M cã quan hÖ tû lÖ nghÞch víi l·i suÊt danh nghÜa (i) (mi<0) M cã mèi quan hÖ tû lÖ nghÞch víi tû lÖ gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ d(D s), ms <0 M cã mèi quan hÖ tû lÖ thuËn víi møc thu nhËp danh nghÜa vµ t¨ng tµi d¶n c¸ nh©n (mn> 0, my>0). Bp = b( i, d(D s), Y, W) Trong ®ã: Bp tû lÖ thuËn víi i (bi>0) vµ W (bw>0) Bp tû lÖ nghÞch víi d(D s) vµ Y (bs <0, by<0) Fp = f(i, d(D s), Y, W) Trong ®ã: F tû lÖ thuËn víi d(D s) (fs >0) vµW (fw >0). F tû lÖ nghÞch víi r (fr<0) vµ Y (fy <0) §Ó cã thÓ dÔ dµng xem xÐt c¬ chÕ t¸c ®éng cña c¸c nghiÖp vô lªn tû gi¸ ta cã thÓ thÓ hiÖn c¸c hµm M, Bp, Fp trªn ®å thÞ nh­ sau: §å thÞ 4: 0 A F F M M S B B Trªn ®å thÞ trªn, ta cã: MM lµ ®­êng diÔn t¶ tr¹ng th¸i c©n b»ng cña thÞ tr­êng tiÒn tÖ øng víi c¸c møc tû gi¸ vµ l·i suÊt kh¸c nhau. MM lµ ®­êng h­íng lªn bëi v× khi cã sù gi¶m gi¸ ®ång tiÒn (tû gi¸ t¨ng) d©n tíi S.Fp t¨ng, ®ßi hái ph¶i gi÷ nhiÒu tiÒn h¬n, trongkhi l­îng tiÒn c¬ së kh«ng t¨ng, sù t¨ng cÇu tiÒn chØ cã thÓ båi hoµn bëi sù t¨ng l·i suÊt. Sù t¨ng cung tiÒn sÏ dÞch ®­êng MM sang ph¶i vµ ng­îc l¹i. BB lµ ®­êng diÔn t¶ c¸c tr¹ng th¸i c©n b»ng cña thÞ tr­êng tr¸i phiÐu néi tÖ. Nã cã ®é dèc ©m bëi v×, khi cã sù t¨ng tû gi¸ (gi¶m gi¸) do sù t¨ng lªn c¶u tµi s¶n, dÉn tíi t¨ng nhu cÇu tr¸i phiÕu néi ®Þa, víi møc cung tr¸i phiÕu sÏ lµm ®­êng BB dÞch sang ph¶i. FF lµ ®­êng diÔn t¶ c©n b»ng thÞ tr­êng tµi s¶n ngo¹i tÖ, cã ®é dèc ©m vµ dèc h¬n BB v×: khi l·i suÊt néi tÖ t¨ng lµm cho c¸c tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ kÐm hÊp dÉn h¬n, ng­êi ta sÏ b¸n chóng vµ mua tr¸i phiÕu néi tÖ, dÉn ®Õn ®ång néi tÖ t¨ng gi¸. FF dèc h¬n BB v× l·i suÊt néi tÖ t¸c ®éng tíi BB m¹nh h¬n FF vµ do sù kh¸c nhau vÒ rñi ro cña hai lo¹i tµi s¶n nµy. FF sÏ dÞch sang tr¸i nÕu cung tr¸i phiÕu ngo¹i tÖ t¨ng. Nh­ trªn ®å thÞ ta cã thÓ nhËn ra, ®iÓm A lµ giao cña c¶ ba ®­êng MM, BB._., FF. §ã lµ ®iÓm øng víi sù c©n b»ng trªn c¶ ba thÞ tr­êng. B©y giê chóng ta xem xÐt c¸c nghiÖp vô OMO, FXO, SFXO t¸c ®éng nh­ thÕ nµo lªn ®iÓm c©n b»ng nµy: *T¸c ®éng cña nghiÖp vô OMO: §å thÞ 5: 0 A F1 F1 M2 M2 S B2 B1 B1 B2 M1 M1 B i i1 i2 S1 S2 Gi¶ sö cã nghiÖp vô OMO lµ tr¸i phiÕu b»ng néi tÖ. NghiÖp vô nµy sÏ lµm gi¶m Bp, t¨ng M, do ®ã tõ B1B1® B2B2( sang tr¸i) vµ M1M1 ® M2M2( sang ph¶i), ®iÓm c©n b»ng dÞch chuyÓn tõ A ® B. Nh­ vËy viÖc mua tr¸i phiÕu néi tÖ, ChÝnh phñ lµm gi¶m l·i suÊt vµ t¨ng tû gi¸ (gi¶m gi¸ néi tÖ) *T¸c ®éng cña nghiÖp vô FXO 0 A F1 F2 M2 M2 S M1 M1 B i i1 i2 S1 S2 F2 F1 B1 B1 §å thÞ 6: Gi¶ sö ChÝnh phñ mua tµi s¶n ngo¹i tÖ, khi ®ã ta cã M t¨ng, Fp gi¶m, do ®ã M1M1 ® M2M2 (dÞch sang ph¶i) F1F1 ®F2F2, ®iÓm c©n b»ng chuyÓn t­ A®B. Tøc lµ víi viÖc ChÝnh phñ mua ngo¹i tÖ dÉn tíi viÖc gi¶m l·i suÊt vµ gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ. * T¸c ®éng cña nghiÖp vô SFXO: 0 A F1 F2 S M1 M1 B i i2 i1 S1 S2 F2 F1 B1 B1 B2 B2 §å thÞ 7: H×nh vÏ nµy minh ho¹ cho tr­êng hîp ChÝnh phñ mua ngo¹i tÖ ®ång thêi b¸n tr¸i phiÕu b»ng néi tÖ. Khi ®ã l­îng tiÒn c¬ së kh«ng ®ái vµ Bp t¨ng, Fp gi¶m. §iÒu ®ã dÉn ®Õn F1F1 dÞch sang ph¶i thµnh F2F2, B1B1 dÞch sang ph¶i thµnh B2B2, ®iÓm c© nb»ng míi lµ B. Nh­ vËy, tû gi¸ t¨ng( gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ) vµ l·i suÊt còng t¨ng. 0 S i F2 F1 M1 M2 F B1 B2 B1 B1 O S M1 M1 S- SFXO F-FXO O- OMO Qua c¸c ®å thÞ ta cã thÓ thÊy møc ®é t¸c ®éng kh¸c nhau tíi tû gi¸, l·i suÊt cña tõngnghiÖp vô. OMO Ýt t¸c ®éng tíi tû gi¸ h¬n mµ chñ yÕu t¸c ®éng lªn l·i suÊt. Ng­îc l¹i, FXO t¸c ®éng m¹nh lªn tû gi¸ vµ Ýt t¸c ®éng lªn l·i suÊt. SFXO lµ sù søc hîp cña hai t¸c ®éng OMO, FXO, khã x¸c ®Þnh. Ta cã thÓ thÊy râ h¬n qua ®å thÞ d­íi §å thÞ 8: C¸c nghiÖp vô OMO, FXO, SFXO cßn cã t¸c ®éng lªn tµi kho¶n v·ng lai vµ chóng ®­îc m« t¶ trong dµi h¹n b»ng s¬ ®å sau: S2 t1 t S S1 ThÆng d­ 0 t1 t Tµi kho¶n v·ng lai Th©m hôt 0 Sl 0 §å thÞ 9: T¹i thêi ®iÓm t1, khi cã sù can thiÖp cña OMO , SFX, FXO cã sù gi¶m jgi¸ tõ S1®S2 lµm tµi kho¶n v·ng lai tõ c©n b»ng trëthanh thÆng d­. Sau ®ã, tûgi¸ gi¶m dÇn xuèng tíi møc c©n b»ng dµi h¹n lµm c¸n c©n trë l¹i th¨ng b»ng. §èi víi vÊn ®Ò rñi ro, ta còng cã thÓ thÓ hiÖn nh÷ng t¸c ®éng cña chóng trªn ®å thÞ nh­ sau: 0 A F2 F1 S M1 M1 B i i1 i2 S2 S1 F1 F2 B2 B2 B1 B1 §å thÞ 10: Khi cã sù nhËn ®Þnh r»ng tµi s¶n ngo¹i tÖ rñi ro h¬n, cÇu vÒ tµi s¶n nµy gi¶m xuèng lµm cho F1F1®F2F2( dÞch sang tr¸i) ®ång thêi tµi s¶n néi tÖ t¨ng lµm ®­êng nµy dÞch sang tr¸i (B1B1®B2B2). KÕt qu¶ lµ ®iÓm c©n b»ng tõ A®B, tû gi¸ gi¶m vµ l·i suÊt gi¶m. Tãm l¹i, m« h×nh tµi s¶n ®· ®Ò cËp ®Çy ®ñ ®Õn c¸c nh©n tè t¸c ®éng lªn tûgi¸ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng tùdo kh¸ hoµn ho¶, trong ®ã ®éng lùc cña sù vËn ®éng lµ c¸c nhµ ®Çu t­ dùa trªn sù ph©n tÝch rñi ro vµ tãnh to¸n lîi Ých mong ®îi cña tµi s¶n ®Çu t­. Kh«ng chØ thÕ, m« h×nh cßn cho ta thÊy ®­îc c¸c t¸c ®éng cña c¸c can thiÖp cña ChÝnh phñ lªn thÞ tr­êng tµi s¶n mét c¸ch kh¸ ®Çy ®ñ. 2.5-/ Mét m« h×nh kh¸ tæng qu¸t vÒ tû gi¸: C¸c m« h×nh tr­íc míi chØ ®­a ra c¸c t¸c ®éng lªn tû gi¸ ë tõng gãc ®é kh¸c nhau vµ ch­a cho ta ®­îc c¸i nh×n tæng qu¸t vÒ tû gi¸. M« h×nh PPP cho ta thÊy ®­îc tû gi¸ ®­îc x¸c ®Þnh nh­ thÕ nµo trªn thÞ tr­êng hµng ho¸. Tuy nhiªn nã ch­a ph©n tÝch ®­a ra nh÷ng nh©n tè t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ ë ®©y mét c¸ch ®Çy ®ñ. B©y giê, chóng ta ph¶i lµm ®iÒu ®ã. PPP cã thÓ ®­a ra mét c¸ch gi¶i thÝch tèt h¬n vÒ c¸c m« h×nh tiÒn tÖ, tµi s¶n cho sù vËn ®ång thùc sù cña c¸c tû gi¸ hèi ®o¸i th«ng qua c¸c tû gi¸ thùc. Tû gi¸ hèi ®o¸i thùc cã thÓ thÊy ®­îc th«ng qua c«ng thøc sau: q = S.P*/P (28) Trong ®ã: q lµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ (sè giá hµng ho¸ néi ®Ó mua giá hµnh ho¸ ngo¹i tÖ) S: tû gi¸ hèi ®o¸i danh nghÜa ( sã ®ång néi tÖ ®Ó mua 1 ®ång ngo¹i tÖ) PP*: Møc gi¸ trong n­íc, n­íc ngoµi. Nh­ vËy, tû gi¸ hèi ®o¸i thùc lµ gi¸ cña giá hµnh ho¸ trong n­íc ®­îc ®o b»ng sè hµng ho¸ n­íc ngoµi t­¬ng tù ë møc tû gi¸ danh nghÜa hiÖn t¹i. Ta cã thÓ hiÓu h¬n th«ng qua vÝ dô nh­ sau: Gi¶ sö mét giá hµng ho¸ ë Mü lµ 50 USD, còng giá hµng hãa t­¬ng tù ®ã ë §øc lµ 100 DM, tû gi¸ danh nghÜa hiÖn t¹i lµ 0,5 USD/DM. Khi ®ã tû gi¸ thùc di÷a USD/DM lµ q USD/DM = (0,5 USD/DM x 100DM)/50 USD =1 Khi tû gi¸ danh nghÜa t¨ng lªn 0,55 USD/DM th× tû gi¸ thùc lóc nµy lµ q USD/DM = 1,1. (gi¶m gi¸ 10%). Sù gi¶m gi¸ tõ 0,5 USD/DM ®Õn 0,55 USD/DM cã thÓ do sù gi¶m 10% cña q USD/DM hoÆc biÕn ®æi tiÒn tÖ kh¸c. NÕu ®Ó nh­ c«ng thøc (28) ta ch­a thÊy ®­îc t¸c ®éng cña tû gi¸ thùc ®Õn tû gi¸ danh nghÜa, nh­ c«ng thøc (28') cho ta thÊy râ ®iÒu nµy: S USD/DM = q USD/DM . P/P* (28') Nh­ vËy, sù biÕn ®æi cña S USD/DM cã thÓ lµ do q USD/DM biÕn ®æi hoÆc P/P* biÕn ®æi. Nh­ng nh÷ng g× lµm q USD/DM biÕn ®æi. Theo nghiªn cøu cña Pichard C. Marston vµ Krugman th× tû gi¸ hèi ®o¸i thùc phô thuéc vµo c©n ®èi tæng cung, tæng cÇu cña trong n­íc vµn­íc ngoµi. Nã­ còng phô thuéc vµo n¨ng suÊt lao ®éng trong n­íc. Mét sù t¨ng lªn trong tæng cÇu néi ®Þa (kh«ng cã sù thay ®æi trong c¬ cÊu tæng cÇu) dÉn ®Õn sù t¨ng gi¸ cña tû gi¸ thùc ( q gi¶m) vµ ng­îc l¹i. Mét sù t¨ng lªn cña tæng cung/ s¶n l­îng ( kh«ng cã sù thay ®æi c¬ cÊu) sÏ dÉn tíi sù suy gi¶m gi¸ cña tû gi¸ thùc (qt¨ng) trong dµi h¹n vµ ng­îc l¹i. Mét sù gia t¨ng trong n¨ng suÊt lao ®éng néi ®Þa sÏ lµm t¨ng gi¸ tû gi¸ thùc (q gi¶m) vÒ dµi h¹n. S¬ ®å kÕt hîp ba m« h×nh ( M« h×nh tæng qu¸t) §iÒu kiÖn PPP §iÒu kiÖn tiÒn tÖ/ tµi s¶n M« h×nh (hµm sè) PPP danh nghÜa S = P/ P*, ( S=P-P*) d(D s) =d(Dp)-d(D p*) i - i* = d(D s) D = p -p*= ( m- m*) -a (y -y*) +b(i-i*) PPP danh nghÜa kh«ng duy tr× vµ d(D q)=0 S =q.P/P*, s =logq+(P-P*) i -i* = d(D s)+(r-r*) .s = logq +(m-m*) - a(y-y*)+b(r-r*) -1/a.[(1-r) -(i*-r*)] i -i* = d(D s)+(r-r*) +PR .s = logq +(m-m*) - a(y-y*)+b(r-r*) -1/a.[(1-r) -(i*-r*)]+1/a.PR PPP danh nghÜa kh«ng ®­îc duy tr× vµ PPP thùc tÕ biÕn ®éng (d(Dq) ¹ 0) i -i* = d(D s)+(r-r*) +PR .s = logq +l d(Dq)+(m-m*) - a(y-y*)+b(r-r*) -1/a.[(1-r) -(i*-r*)]+1/a.PR M« h×nh tiÒn tÖ cho ta sù thÊu hiÓu c¸c t¸c ®éng cña tiÒn tÖ tíi tû gi¸. Tuy nhiªn, chØ dõng l¹i ë ®ã, m« h×nh tµi s¶n më réng h¬n khi ®Ò cËp ®Õn sù kh¸c biÖt rñi ro vµ c¬ chÕ vËn ®éng vèn kh«ng tù do. Nh­ vËy, ta sÏ cã mét bøc tranh rÊt ®Çy ®ñ vÒ tû gi¸ nÕu ta kÕt hîp mét c¸ch khÐo lÐo ba m« h×nh nµy vµo cïng mét m« h×nh (S¬ ®å 2) VËy m« h×nh tæng qu¸t cña tû gi¸ lµ: .s = logq +l d(Dq)+(m-m*) - a(y-y*)+b(r-r*) -1/a.[(1-r) -(i*-r*)]+1/a.PR Trong ®ã: .s = logS, S tû gi¸ danh nghÜa (®ång néi tÖ/ ngo¹i tÖ) q=tû gi¸ thùc (néi tÖ/ ngo¹i tÖ) d(Dq)= tû lÖ gi¶m gi¸ tû gi¸ thùc m, m*= log(møc cung tiÒn néi tÖ, ngo¹i tÖ) y, y*= log( thu nhËp/ s¶nl­îng thùc tÕ néi ®Þa/ n­íc ngoµi) r, r*=tû lÖ l¹m ph¸t trong n­íc, n­íc ngoµi. (i- r), (i*-r*)=tû lÖ thùc tÕ trong n­íc, n­íc ngoµi. PR=tû lÖ lîi tøc yÕu cÇu thªm do ®é rñi ro cao h¬n. Cã thÓ nãi b»ng lêi nh­ sau: Tû gi¸ danh nghÜa = f1( tû gi¸ thùc). f2(biÕn ®éng tiÒn tÖ).f3(®é rñi ro) Trong ®ã: f1 = q ( tæng cung, cÇu, n¨ng suÊt lao ®éng) f2 = m( møc cung tiÒn, s¶n l­îng thùc tÕ, l¹m ph¸t, l·i suÊt) §iÒu kiÖn: UIP vµ PR = 0 f3 = w( ®é rñi ro, tr¹ng th¸i tµi kho¶n v·ng lai) §iÒu kiÖn: PR¹0, tµi s¶n víi kh«ng di chuyÓn tù do §óng nh­ tªn gäi, m« h×nh tæng qu¸t cho ta mét c¸ch tæng qu¸t x¸c ®Þnh tû gi¸ (c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi tû gi¸). Tuy nhiªn c¬ chÕ t¸c ®éng cña tõng nh©n tè lµ ch­a râ rµng v× cã tÝnh céng h­ëng gi÷a c¸c nh©n tè ®Ó t¸c ®éng lªn tû gi¸. §Ó x¸c ®Þnh ®­îc cô thÓ nh÷ng h­íng t¸c ®éng cña mét nh©n tè lªn tû gi¸ ta ph¶i g¾n víi nh÷ng ®iÒu kiÖn (m« h×nh ) nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn viÖc nh÷ng h­íng cã thÓ t¸c ®éng tíi tû gi¸ cña mét nh©n tè lµ quan träng vµ ®iÒu ®ã ®­îc thùc hiÖn ë phÇn tiÕp theo. 3-/ C¸c nh©n tè t¸c ®éng lªn tû gi¸: Nh­ c¸c nhµ Marxist vµ K.Marx ®· chØ ra r»ng: tû gi¸ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ lÞch sö chÞu sù t¸c ®éng cña nhiÒu yÕu tè g¾n víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña tõng giai ®o¹n kinh tÕ, tiÒn tÖ thÕ giíi. Nh­ vËy, sù t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè tíi tû gi¸ cã tÝnh t­¬ng ®èi tuú theo tõng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. C¸c kÕt luËn cô thÓ ®­a ra chØ cã gi¸ trÞ thêi ®iÓm g¾n liÒn víi ®iÒu kiÖn hoµn c¶nh cña c¸c nh©n tè kh¸c. 3.1-/ C¸c nh©n tè t¸c ®éng c¬ b¶n t¸c ®éng trùc tiÕp tíi tû gi¸ 3.1.1. L·i suÊt: L·i suÊt lµ mét chØ sè tiÒn tÖ trong n­íc vµ nh­ vËy nã ch¾c ch¾n cã liªn hÖ víi tû gi¸. Trong c¸c m« h×nh vÒ tiÒn tÖ, chóng ta ®· rót ra ®­îc nh÷ng t¸c ®éng cña l·i suÊt lªn tû gi¸. Trong m« h×nh gi¸ c¶ linh ho¹t, ph­¬ng tr×nh (10)®· chØ ra r»ng, mét sù t¨ng lªn cña l·i suÊt danh nghÜa sÏ dÉn tíi sù gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ c¶ trong ng¾n h¹n vµ dµi h¹n. Tuy nhiªn víi ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ kÐm linh ho¹t, hai m« h×nh gi¸ c¶ cè ®Þnh vµ chªnh lÖch l·i suÊt l¹i cho ta kÕt luËn ng­îc l¹i: sù t¨ng gi¸ ®ång néi tÖ c¶ trong ng¾n h¹n, dµi h¹n (ph­¬ng tr×nh 19, 26). C¸c kÕt luËn trªn dùa vµo mét ®iÒu kiÖn quan träng lµ cã sù lu©n chuyÓn tù do vèn gi÷a c¸c tµi s¶n vµ sù lùa chän b×nh ®¼ng gi÷a tµi s¶n néi tÖ vµ ngo¹i tÖ. Khi kh«ng cã ®iÒu kiÖn nµy, c¸c kÕt luËn rót ra lµ rÊt khã x¸c ®Þnh bëi v× khi ®ã, theo nguyªn t¾c c©n b»ng lîi tøc dù tÝnh th× i- i* = d(D s) +PR Û d(D s) =i- i*-PR. Sù t¨ng hay gi¶m cña tû gi¸ cßn tuú thuéc vµo t­¬ng quan gi÷a i vµ PR. Tãm l¹i, v× l·i suÊt t¸c ®éng tíi møc cÇu tiÒn, lîi tøc dù tÝnh vµ lµm thay ®æi th¸i ®é cña nhµ ®Çu t­ nªn nã t¸c ®éng tíi tû gi¸ vµ møc ®é t¸c ®éng lµ tuú thuéc vµo tÝnh chÊt cña thÞ tr­êng lµ tù do hay kh«ng tù do. 3.1.2. L¹m ph¸t:C¸c t¸c ®éng cña l¹m ph¸t tíi tû gi¸ xem ra râ rµng vµ thuÇn nhÊt h¬n, c¸c m« h×nh ®Òu cho ra cïng 1 c©u kÕt luËn lµ sù t¨ng lªn cña tûlÖ l¹m ph¸t ch¾c ch¾n sÏ dÉn ®Õn sù gi¶m gi¸ cña ®ång néi tÖ. L¹m ph¸t t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ bëi v× nã lµm thay ®æi søc mua cña ®ång tiÒn (P/P*), thay ®æi l·i suÊt thùc (i -r) vµ ¶nh h­ëng tíi nhËn ®Þnh vÒ rñi ro cña tµi s¶n.Mét ®ång tiÒn æn ®Þnh (møc tûlÖ l¹m ph¸t thÊp, æn ®Þnh) lµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó æn ®Þnh tû gi¸, t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ ®Çu t­ lùa chän vµ dông ®ång tiÒn. 3.1.3. Møc cung tiÒn: Møc cung tiÒn (MS) ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn tû gi¸ / ta cã thÓ thÊy râ qua c¸c m« h×nh). §iÒu nµy ®· ®­îc Friedman kh¼ng ®Þnh b»ng thùc tÕ n­íc Mü.Tuy nhiªn, kh«ng ®¬n thuÇn nh­ thÕ, møc cung tiÒn cßn t¸c ®éng tíi l·i suÊt, l¹m ph¸t vµ do ®ã tiÕp tôc t¸c ®éng tíi tû gi¸. Mét sù gia t¨ng møc cung tiÒn sÏ dÉn tíi sù gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ. Ta thÊy: møc gi¸ x s¶n l­îng = møc cung tiÒn x tèc ®é lu©n chuyÓn. Do vËy, mét sù t¨ng trong møc cung tiÒn sÏ dÉn ®Õn sù t¨ng trong møc gi¸, nh­ng sù t¨ng nhanh hay chËm cña møc gi¸ tuú thuéc vµo tèc ®é lu©n chuyÓn. NÕu tèc ®é lu©n chuyÓn nhanh sÏ lµm cho møc gi¸ t¨ng nhanh, l¹m ph¸t cao vµ t¸c ®éng ®Õn tû gi¸. MÆt kh¸c, tèc ®é thanh to¸n c¬ chÕ thanh to¸n còng cã nh÷ng t¸c ®éng riªng cña nã. Khi c¬ chÕ thanh to¸n trong n­íc hiÖn ®¹i, thãi quen thanh to¸n qua ng©nhµng ®­îc thùc hiÖn th× nã lµm cho mèi quan hÖ gi÷a møc gi¸ vµ cung tiÒn trë nªn râ rµng vµ dÔ kiÓm so¸t h¬n. Ng­îc l¹i sÏ rÊt khã x¸c ®Þnh ®­îc mét biÕn®éng t­¬ng ®èi chÝnh x¸c trong møc gi¸. 3.1.4. S¶n l­îng (tèc ®é t¨ng tr­ëng): Sù gia t¨ng trong s¶n l­îng cña nÒn kinh tÕ (GDP) dÉn ®Õn sù lªn gi¸ cña ®ång néi tÖ. §iÒu nµy cã thÓ gi¶i thÝch theo nhiÒu t¸c ®éng kh¸c nhau: sù t¨ng s¶n l­îng ®ßi hái t¨ng cung tiÒn, t¨ng l·i suÊt vµ thu hót thªm vèn ®Çu t­ bªn ngoµi(cÇu néi tÖ t¨ng). Mét sù t¨ng tr­ëng ®Òu, æn ®Þnh mÆt kh¸c t¹o sù tin t­ëng cho nhµ ®Çu t­ gi¶m dÇn tû lÖ rñi ro dù tÝnh vµ do ®ã kÝch thÝch viÖc n¾m gi÷ tµi s¶n néi tÖ. Sù gia t¨ng s¶n l­îng kh«ngchØ t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ th«ng qua c¬ chÕ tiÒn tÖ mµ cßn t¸c ®éng tíi tû gi¸ thùc( m« h×nh tæng qu¸t) lµm gia t¨ng tû gi¸ thùc (q gi¶m) 3.1.5. T×nh tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n: B¶n th©n c¸c bªn thanh tãan lu«n c©n b»ng, nh­ng sù c©n b»ng, th©m hôt hay thÆng d­ cña c¸c kho¶n môc trong c¸n c©n cã t¸c ®éng trùc tiÕp tíi c©n ®èi cung cÇu ngo¹i tÖ c¶ ng¾n h¹n vµ da× h¹n do ®ã t¸c ®éng tíi tû gi¸. NÕu cã sù thÆng d­ trong tµi kho¶n v·ng lai, chøng tá cung ngo¹i tÖ lín vµ sÏ dÉn tíi sù gi¶m tû gi¸ ( t¨ng gi¸ néi tÖ) vµ ng­îc l¹i. Mét sù thÆng d­ trong tµi kho¶n vèn sÏ dÉn tíi t¨ng gi¸ néi tÖ tuy nhiªn nã l¹i lµ dÊu hiÖu cña nguy c¬ rót vèn sau nµy dÉn tíi gi¶m gi¸ néi tÖ. Nh­ vËy, sù c©n b»ng cña tµi kho¶n v·ng lai, vèn ®­îc trùc tiÕp t¸c ®éng tíi tû gi¸. 3.2-/ C¸c nh©n tè m«i tr­êng: C¸c nh©n tè m«i tr­êng cã thÓ trùc tiÕp hoÆcgi¸n tiÕp t¸c ®éng tíi tû gi¸ vµ møc ®é t¸c ®éng tuú thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ. C¸c nh©n tè chñ yÕu cã thÓ t¸c ®éng ®Õn lµ: - C¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch: C¸c biÖn ph¸p b¶o hé mËu dÞch nh­ quota, thuÕ sÏ lµm h¹n chÕ c¸c giao dÞch hµng ho¸, dÞch vô dÉn ®Õn gi¶m cÇu ngo¹i tÖ, dÉn tíi t¨ng gi¸ ®ång néi tÖ. - N¨ng suÊt lao ®éng trong n­íc: sù t¨ng lªn cña n¨ng suÊt lao ®éng trong n­íc sÏ dÉn tíi gi¸ hµng ho¸ rÎ h¬n, t¨ng søc mua cña ®ång néi tÖ do ®ã cã xu h­íng t¨ng gi¸ so víi ngo¹i tÖ. - Sù ­a thÝch tiªu dïng: Th¸i ®é tiÒu dïng cña ng­êi d©n còng t¸c ®éng tíi tû gi¸. NÕu ng­êi d©n cã thãi quen tiªu dïng hµng ngo¹i nhËp (cÇu nhËp kh¶u cao) sÏ dÉn tíi sù t¨ng cÇu ngo¹i tÖ cho nhËp khÈu vµdo ®ã gi¶m gi¸ ®ång néi tÖ. - C¸c biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch can thiÖp cña chÝnh phñ: sù can thiÖp lµ mét nh©n tè quan träng ¶nh h­ëng tíi tû gi¸. Tuy nhiªn,møc ®é t¸c ®éng cßn tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn tõng quèc gia víi c¸c biÖn ph¸p can thiÖp kh¸c nhau. Cso nh÷gn biÖn ph¸p t¸c ®éng ngay trùc tiÕp nh­ng còng cã nh÷ng biÖn ph¸p l©u dµi. - C¸c yÕu tè t©m lý: Víi sù nh¹y c¶m kh«n ngoan cña c¸c nhµ ®Çut­, kinh doanh mäi sù biÕn®éng cña thÞ tr­êng trong n­íc, quèc tÕ, c¸c dÊu hiÖu kinh tÕ chÝnh trÞ lu«n ®­îc hä quan t©m ®Ó ®­a ra quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµ t¸c ®éng ®Õn tû gi¸ trong ng¾n h¹n. 4-/ T¸c ®éng cña tû gi¸ ®Õn c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ vÜ m« c¬ b¶n: Tõ tr­íc tíi nay, thÕ giíi ®· tèn rÊt nhiÒu c«ng søc, giÊy mùc ®Ó nghiªn cøu vÒ tû gi¸ kh«ng ph¶i v× nã lµ mét b¶n nh¹c hay mµ v× nã cã nh÷ng t¸c ®éng tíi nh÷ng yÕu tè vÜ m« c¬ b¶n. Nh÷ng nhµ kinh tÕ häc th«ng minh lu«n t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p ®iÒu chØnh c¸c t¸c ®éng nµy sao cho cã l¬Þ nhÊt cho sù ph¸t triÒn nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, thÕ giíi. 4.1-/ Tû gi¸ víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu Tû gi¸ trùc tiÕp t¸c ®éng ®Õn xuÊt nhËp khÈu. Khi tû gi¸ t¨ng ( ®ång néi tÖ mÊt gi¸), gi¸ hµng xuÊt khÈu gi¶m, gi¸ hµng nhËp khÈu t¨ng, nh­ vËy cã thÓ cÇu hµng nhËp khÈu gi¶m vµhµng xuÊt khÈu t¨ng dÉn ®Õn thÆng d­ trong c¸n c© n th­¬ng m¹i. Ng­îc l¹i khi tû gi¸ gi¶m( cã sù lªn gi¸ cña ®ång néi tÖ) th× cÇu nhËp khÈu t¨ng vµ xuÊt khÈu gi¶m do ®ã cã thÓ th©m hôt c¸n c©n th­¬ng m¹i. Duy tr× sù c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n ®Æc biÖt lµ c¸c kho¶n môc vèn vµ th­¬ng m¹i lµ rÊt quan träng ®èi víi mét quèc gia trongviÖc duy tr× c©n ®èi nÒn kinh tÐ víi thÕ giíi. Gi¶i quyÕt t­¬ng quan quan hÖ gi÷a tû gi¸ víi ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu ®­îc nhiÒu nhµ kinh tÕ quèc tÕ t×m hiÓu, trong ®ã ë phÇn tr­íc chóng ta ®· nãi ®Õn m« h×nh ®µn håi cña Robinson. 4.2-/ Tû gi¸ víi l¹m ph¸t, tiÒn l­¬ng, s¶n l­îng: Lµ mét chØ sè kinh tÕ quan träng, tû gi¸ lu«n ®­îc theo dâi chÆt chÏ vµ bÞ can thiÖp ®iÒu chØnh ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi vÜ m« nÒn kinh tÕ . Mét sù chËm trÔ trong can thiÖp cã thÓ dÉn ®Õn sù mÊt c©n b»ng mét sè yÕu tè c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ do ®ã c¶ nÒn kinh tÕ , t¹o sù kh«ng æn ®Þnh sau nµy. Mét trong nh÷ng mèi liªn hÖ rÊt c¬ b¶n ®ã lµ liªn hÖ tû gi¸ -l·i suÊt- l¹m ph¸t-tiÒn l­¬ng -s¶nl­îng- thÊt nghiÖp. Chóng ta cã thÓ ®¬n gi¶n thÊy ®­îc khi tû gi¸ t¨ng ( gi¶m gi¸ néi tÖ) dÉn ®Õn gi¸ hµng nhËp khÈu t¨ng lµm gi¸ c¶ trong n­íc t¨ng, tiÒn l­¬ng thùc tÕ gi¶m. MÆt kh¸c ta còng cã thÓ tiÕp cËn ë gãc ®é réng h¬n, khi tû gi¸ t¨ng, dÉn tíi (X-M) t¨ng vµ AD = G+C+I +(X-M) t¨ng dÉn tíi t¨ng gi¸ vµ s¶n l­îng( trong ng¾n h¹n) 0 Y B P P2 P1 Y1 Y2 F2 AD2 AD1 AS A §å thÞ 11: MS2 MS1 CÇu tiÒn A2 B2 B1 i2 i1 0 S1 S2 Cung tiÒn Tû gi¸ L·i suÊt Lîi tøc dù tÝnh b»ng ngo¹i tÖ Lîi tøc dù tÝnh b»ng néi tÖ Sù t¨ng lªn cña tû gi¸ lµm thay ®æi ( t¨ng) chi phÝ s¶n xuÊt cña mét sè ngµnh nhËp nguyªn liÖu ®Çu vµo. Sù t¨nglªn l©u dµi, cao cña tû gi¸ cã thÓ g©y khã kh¨n cho nh÷ng ngµnhnµy vµ lµm thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt trongn­íc nÕu nh÷ng ngµnh®ã chuyÓn sang khiath¸c nguyªn liÖu trong n­íc hoÆc c¸c ng·nh nguyªn liÖu thay thÕ ra ®êi. C¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu thùc tÕ ë c¸c n­íc cho thÊy cã mèi liªn hÖ kh¸ chÆt chÏ gi÷a sù thay ®æi tû gi¸ ®èi víi nh÷ng thay ®æi trong n­íc (l¹m ph¸t, s¶n l­îng, tiÒn l­¬ng, thÊt nghiÖp) ®Æc biÖt ®èi víi c¸c n­íc nhá cã nÒn kinh tÕ më vµ lµ c¸c n­íc chÊp nhËn gi¸ quèc tÕ (price taker). C¸c hÖ sè th­êng cho kÕt qu¶ cao. Mèi liªn hÖ tiÒn tÖ- l·i suÊt- tû gi¸ cÇn®­îc thÊy râ trong ®å thÞ sau: §å thÞ 12: Tû gi¸ cã mèi liªn hÖ réng kh¾p víi c¸c biÕn cè ho¹t ®éng kinh tÕ vÜ m« c¬ b¶n nh­ ®· kÓ trªn. Bªn c¹nh ®ã, tû gi¸ cßn t¸c ®éng tíi c¶ ho¹t ®éng ®Çu t­ ( thu hót ®Çu t­), kh¶ n¨ng tr¶ nî cña quèc gia. Khi tû gi¸ t¨ng sÏ thu hót vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi vµo trong n­íc nh­ng khi tû gi¸ gi¶m l¹i thóc ®Èy viÖc ®Çu t­ ra n­íc ngoµi. Sù thay ®æi cña tû gi¸ còng thay ®æi th¸i ®é ®Çu t­ vµ quyÕt ®Þnh c¬ cÊu tµi s¶n cña nhµ ®Çu t­. Sù t¨ng lªn cña tû gi¸ sÏ lµm t¨ng c¸c kho¶n nî cña c¸c quèc gia tøc lµ lµm gi¶m kh¶ n¨ng tr¶ nî cña quèc gia, doanh nghiÖp vay vèn n­íc ngoµi. Víi sù t¸c ®éng s©u réng cña tû gi¸ tíi nÒn kinh tÕ nh­ ®· kÓ trªn, sù nhËn thøc vµ ®iÒu chØnh c¸c t¸c ®éng cña tû gi¸, t×m ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh h÷u hiÖu lµ rÊt quan träng. ViÖc nµy sÏ ®­îc bµn ®Õn ë môc sau. Nh­ vËy, trong môc nµy chóng ta ®· cã nh÷ng c¸i nh×n c¬ b¶n nhÊt vÒ tû gi¸ ë nhiÒu gãc ®é. Qu¶ thùc nã rÊt phøc t¹p vµ nhiÒu khi t¹o ra c¸c vßng luÈn quÈn. §iÒu ®ã cµngkhiÕn cho c¸c nhµ chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cña c¸c quèc gia trë nªn khã kh¨n h¬n trong viÖc nhËn thøc vµ t×m ra c¸c biÖn ph¸p ®iÒu chØnh nã mét c¸ch hîp lý. ViÖc t×m ra c¸c chÝnh s¸ch tû gi¸ hîp lý còng lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p vµ nhiÒu tranh c·i. Chóng ta thö xem xem thÕ giíi ®· lµm g× víi vÊn ®Ò nµy. II-/ Sù can thiÖp cña Ng©n hµng trung ­¬ng vµo tû gi¸ Trong ch­¬ng nµy, chóng ta sÏ xem xem ChÝnh phñ ®· sö dông" bµn tay h÷u h×nh" cña m×nh ®Ó vç vµo c¸i cßn l¹i nh­ thÕ nµo vµ t¹i sao kh«ng ph¶i lóc nµo tiÕng vç còng gißn gi· vµ cã tÝnh nh¹c. Th«ng th­êng víi mét ChÝnh phñ th× viÖc qu¶nlý tû gi¸ phï hîp víi thùc tr¹ng ®Êt n­íc, khu vùc ®­a ra c¸c môc tiªu vi m«, vÜ m« cho chÝnh s¸ch tû gi¸ tõng thêi kú vµ lùa chä c¸c c«ng cô qu¶n lý can thiÖp sao cho h÷u hiÖu nhÊt ®Ó cã sù thÞnh v­îng cña quèc gia. 1-/ Lùa chän chÕ ®é tû gi¸: §©y lµ c«ng viÖc c¬ b¶n vµ khã kh¨n nhÊt cña c¸c ChÝnh phñ. ThÕ giíi ®· tr¶i qua 4 hÖ thèng tiÒn tÖ vµ ®Ól¹i mét sù phong phó phøc t¹p víi hµng lo¹t c¸c hÖ thèng tû gi¸ tr¸i ng­îc. Mét cùc lµ chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh gåm: tû gi¸ cè ®Þnh vµo mét ®ång tiÒn, vµo mét giá ®ång tiÒn vµ chÕ ®é cè ®Þnh cã ®iÒu chØnh. Cùc cßn l¹i lµ chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi bao gåm chÕ ®é tû gi¸ th¶ næi hoµn toµn vµ chÕ ®é th¶ næi cã qu¶n lý. ViÖc lùa chän c¸c chÕ ®é tû gi¸ th­êng h­íng vµo c¸c môc tiªu sao cho ®¶m b¶o mét chÕ ®é tû gi¸ tèi ­u. Mét chÕ ®é tû gi¸ ®¶m b¶o ®­îc: t¨ng tr­ëng(æn ®Þnh GDP thùc tÕ), æn ®Þnh tiÒn tÖ( l¹m ph¸t thÊp, gi¸ trÞ ®ång tiÒn ®­îc duy tr×), thÊt nghiÖp thÊp vµ ®¶m b¶o c©n ®èi víi bªn ngoµi (duy tr× c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n). Tuy nhiªn khã cã thÓ ®¹t ®­îc "tø gi¸c thÇn kú" nµy thËm chÝ c¶ "cÆp so le": t¨ng tr­ëng cao vµ l¹m ph¸t thÊp. Ngµy nay ng­êi ta th­êng h­íng vµo môc tiªu cè g¾ng gi¶m thiÓu t¸c ®éng tíi GDP thùc. ViÖc lùa chän mét c¬ chÕ tèt nhÊt cã thÓ tuú thuéc vµo c¸c ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña c¸c quèc gia. Khi lùa chän hä ph¶i c©n nh¾c tíi c¸c yÕu tè quan träng sau: * Tr­íc hÕt, cã sù liªn hÖ mét c¸ch kinh nghiÖm vµ c¶ lý luËn gi÷a sù më cöa cña nÒn kinh tÕ víi sù lùa chän chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh hµy linh ho¹t. ViÖc lùa chän chÕ ®é cè ®Þnh tøc lµ ®· dùa trªn mét nÒn kinh tÕ më: lu«n cã sù t­¬ng t¸c gi÷a c¸c quèc gia vµ c¸c biÕn ®éng cña thÕ giíi. N¬i ®©y Ýt cã ®iÒu kiÖn x©y dùng mét chÝnh s¸ch ®éi néi ®éc l¹p v× c¸c ¶nh h­ëng cña nã lan truyªn ra c¶ hÖ thèng. ViÖc lùa chän chÕ ®é tû gi¸ linh häat lµ ®· d­a trªn mét nÒn kinh tÕ t­¬ng ®èi ®éc lËp, kh«ng cã sù rµng buéc gi÷a chÝnh s¸ch ®èi néi vµ phÇn cßn l¹i cña thÕ giíi. N¬i ®©y, c¸c biÕn ®éng cña bªn ngoµi sÏ bÞ gi¶m thiÓu bëi tû gi¸ khi t¸c ®éng vµo quèc gia. MÆt kh¸c, viÖc lùa chän c¸c chÕ ®é cô thÓ cßn ph¶i c¨n cø vµo c¸c tiªu chuÈn cã tÝnh kü thuËt kh¸c nh­: ®Æc ®iÓm cña c¸c biÕn ®éng kinh tÕ néi ®Þa, ®Æc thï c¬ cÊu kinh tÕ cña quèc gia, môc tiªu theo ®uæi. NÕu nÒn kinh tÕ th­êng gÆp c¸c biÕn ®éng xuÊt ph¸t tõ thÞ tr­êng tiÒn tÖ (biÕn ®éng danh nghÜa) th× viÖc ¸p dông mét chÕ ®é tû gi¸ cè ®Þnh danh nghÜa lµ thiÕt thùc v× nã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c©n ®èi trùc tiÕp c¸c nh©n tè tiÒn tÖ. Ng­îc l¹i, nÕu c¸c biÕn ®éng xuÊt ph¸t tõ thÞ tr­êng hµng ho¸ th× cÇn ¸p dông chÕ ®é tû gi¸ linh ho¹t danh nghÜa ®Ó t¹o ®iÌu kiÖn ®¶m b¶o sù c©n ®èi c¶u tû gi¸ thùc. Tuy nhiªn thùc tÕ cho thÊy mçi quèc gia ®Òu gÆp ph¶i c¶ hai lo¹i biÕn ®éng nµy vf chØ lµ nhiÒu hay Ýt ë mçi lo¹i Víi nÒn kinh tÕ cã c¬ cÊu kinh tÕ cho phÐp tiÕp tôc më réng s¶n xuÊt mét c¸ch kh«ng khã kh¨n (cã nguån lùc s¶n xuÊt lín) th×viÖc lùa chän chÕ ®é cè ®Þnh lµ cã thÓ ®­îc. Ng­îc l¹i víi nÒn kinh tÕ mµ nguån lùc phô thuéc nhiÒu vµo bªn ngoµi th× viÖc lùa chän chÕ ®é th¶ næi lµ cã thÓ. Còng cÇn ph¶i quan t©m tíi møc ®é t­¬ng ®ång gi÷a nÒn kinh tÕ quèc gia víi nÒn kinh tÕ khu vùc trongviÖc theo ®uæi c¸c môc tiªu chung trong lùa chän chÕ ®é tû gi¸. C©u tr¶lêi sÏ lµchÕ ®é cè ®Þnh nÕu sù t­¬ng ®ång lµ ®ñ lín. Sù kÕt hîp gi÷a c¸c yÕu tè sÏ rÊtkhã kh¨n cho c¸c nhµ chÝnh s¸ch khi ®­a ra quyÕt ®Þnh lùa chän. Tuy nhiªn, c©u tr¶lêi t­¬ng®èi râ rµng trongc¸c ®iÒu kiÖn cô thÓ. Nh­ng víi sù biÕn ®éng kh«ng ngõng vf tÝnh pohô thuéc ngµy cµng cao th× sù thÝch hîp cña mçi chÕ ®é kh«ng thÓ kÐo dµi. C¸i quan träng kh«ng chØ lµ chÕ ®é nµo mµ cßn lµ vËn hµnh nã nh­ thÕ nµo. Ngµy nay, chÕ ®é th¶ næi cã qu¶n lý ®­îc nhiÒu n­íc vËn dông bëi nã ®¶m b¶o ®­îc kh¶ n¨ng ph¶n øng tr­íc nh÷ng thay ®æi cÇn thiÕt. ChÕ ®é nµy ®Æc biÖt hîp lý cho c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. 2-/ X¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cho chÝnh s¸ch tû gi¸ trong tõng thêi kú: Nh­ trªn ®· kh¼ng ®Þnh, vÊn ®Ò quan träng kh«ng ph¶i chØ lµ lùa chän c¬ chÕ mµ lµ vËn dông c¬ chÕ ®ã nh­ thÕ nµo th«ng qua viÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu cô thÓ cho chóng ë tõng giai ®o¹n sao cho phï hîp víic¸c biÕn ®éng cña quèc gia vµ khu vùc. VÒ c¬ b¶n, môc tiªu cña chÝnh s¸ch tû gi¸ h­íng tíi hai môc tiªu lµ: môc tiªu vi m« vµ môc tiªu vÜ m«. Môc tiªu vi m« lµ viÖc h­íng chÝnh s¸ch tû gi¸ vµo viÖc duy tr×, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ cñ nÒ kinh tÕ th«ng qua viÖc duy tr× sù v÷ng m¹nh, c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n. Nã th­êng g¾n víi viÖc duy tr× c©n b»ng tû gi¸ thùc. Môc tiªu vÜ m« lµ viÖc h­íng tû gi¸ tíi viÖc æn ®Þnh nÒn tµi chÝnh trong n­íc: æn ®Þnh gi¸ c¶, tiÒn l­¬ng, c«ng ¨n viÖc lµm t¨ng tr­ëng. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh c¸c môc tiªu nµy lµ ®¶m b¶o sù c©n b»ng ®èi néi vµ ®èi ngo¹i cña tû gi¸. HiÓn nhiªn kh«ng cã sù lùa chän c­c ®oan hai môc tiªu nh­ng thùc sù cã nh÷ng sù lo¹i trõ gi÷a hai môc tiªu nµy. Do ®ã, viÖc x¸c ®Þnh cho ®óng møc ®é tõng môc tiªu lµ kh«ng dÔ. ChÝnh v× thÕ mµ nhiÒu lóc tû gi¸ ®· ®­îc sö dông nh­ mét môc tiªu h¬n lµ mét c«ng cô. §èi víi c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hoÆc c¸c n­íc chuyÓn ®æi, mét vÊn ®Ò c¬ b¶n ®­îc ®Æt ra lµ viÖc thóc ®Èy kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi cña ®ång tiÒn. §èi víi c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, hä ph¶i mÊt 50 n¨m ®Ó ®ång tiÒn chuyÓn ®æi. Ngµy nay, phÇn lín c¸c n­íc ch­a cã ®ång tiÒn chuyÓn ®æi ®Òucã kÕ ho¹ch ®­a ®ång tiÒn trë thµnh ®ång tiÒn cã thÓ chuyÓn ®æi trong thêi gian ng¾n. §Ó thùc hiÖn ®­îc ®iÒunµy ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc lín víi hµng lo¹t c¸c ®iÒu kiÖn hÕt søc c¬ b¶n vµ khã kh¨n (chÝnh s¸ch c¶i tæ). ChÝnh s¸ch c¶i tæ nµy nh»m thiÕt lËp mét hÖ thèng chÝnh s¸ch vÜ m« lµnh m¹nh: c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh ®¶m b¶o ®èi néi víi sù t¨ng cÇu phï hîp víi t¨ng cung, ®¶m b¶o cho c¸n c©n thanh to¸n lµnh m¹nh vµ duy tr× sù æn ®Þnh gi¸ c¶ trong n­íc. §Ó gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò mét c¸ch dÇn dÇn, c¸c quèc gia tõng b­íc cho ®ång tiÒn cña m×nh ®­îc phÐp chuyÓn ®æi ë c¸c ph¹m vi ngµy cµng më réng h¬n. §©y lµ bµi to¸n uy tÝn vµ kinh tÕ phøc t¹p ®Çy tr¶ gi¸. 3-/ Lùa chän vµ sö dông c¸c c«ng cô can thiÖp tû gi¸ hîp lý: ChÕ ®é tû gi¸ cïng víi môc tiªu cña chÝnh s¸ch tû gi¸ lùa chän ®­îc ®­a vµo thùc tiÔn. Do sù biÕn ®éng cña t×nh h×nh tµi chÝnh- tiÒn tÖ- th­¬ng m¹i quèc tÕ, khu vùc, tû gi¸ sÏ ®i chªnh lÖch khái nh÷ng môc tiªu mong ®îi vµ cÇn cã sù can thiÖp cña c¸c ChÝnh phñ víi hµng lo¹t c¸c c«ng cô can thiÖp h÷u hiÖu. Tuy nhiªn, tÝnh hiÖu lùc cña c¸c c«ng cô tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng cña ChÝnh phñ vµ sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc, hÖ thèng tµi chÝnh- tiÒn tÖ vµ khu vùc. HiÖn nay, cã 6 c«ng cô can thiÖp mµ c¸c ChÝnh phñ cã thÓ sö dông gåm: 3.1-/ L·i suÊt chiÕt khÊu: C«ng cô l·i suÊt chiÕt khÊu ®­îc sö dông dùa trªn c¬ së sù t¸c ®éng cña l·i suÊt tíi tû gi¸ (cã thÓ thÊy râ trong c¸c m« h×nh tiÒn tÖ) vµ sù lu©n chuyÓn c¸c dßng vèn quèc tÕ ng¾n h¹n do sù thay ®æi cña lîi tøc. Víi c¬ chÕ t¸c ®éng rÊt râ rµng: khi l·i suÊt trong n­íc t¨ng, c¸c dßng vèn ng¾n h¹n ®­îc chuyÓn vµo trong n­íc lµm t¨ng cung ngo¹i tÖ dÉn tíi gi¶m tû gi¸ (t¨ng gi¸ néi tÖ) vµ ng­îc l¹i khi l·i suÊt gi¶m. ChÝnh phñ sö dông c¸c c«ng cô can thiÖp l·i suÊt ®Ó gi¸n tiÕp t¸c ®éng tíi tû gi¸. C«ng cô l·i suÊt chiÕt khÊu ®­îc c¸c n­íc ph¸t triÓn sö dông nh­ mét c«ng cô h÷u hiÖu. Khi ChÝnh phñ muèn t¨ng l·i suÊt thÞ tr­êng hä sÏ tiÕn hµnh t¨ng l·i suÊt chiÕt khÊu do ®ã, c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i vay ng©n hµngtrung­¬ng Ýt h¬n, nguån vèn gi¶m dÉn tíi l·i suÊt thÞ tr­êngt¨ng, ng­îc l¹i khi ChÝnh phñ gi¶m l·i suÊt chiÕt khÊu. ë mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn, c«ng cô l·i suÊt chiÕt khÊu ®­îc thay thÕ bëi c¸c c«ng cô mang tÝnh hµnh chÝnh kh¸c so sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng tµi chÝnh ch­a cao. C«ng cô nµy tá ra hiÖu lùc vµ th­êng ®­îc sö dông, tuy nhiªn nã cã giíi h¹n sö dông nhÊt ®Þnh. Thø nhÊt, sù t¨ng l·i suÊt bÞ giíi h¹n bëi tû suÊt lîi nhuËn. Thø hai, ®Ó cã sù thay ®æi cung cÇu ngo¹i tÖ ®ßi hái ph¶i cã sù lu©n chuyÓn tù do c¸c luång vèn trong, ngoµi n­íc mµ ®iÒu nµy kh«ng thÓ cã víi c¸c n­íc LDCs kh«ng cã thÞ tr­êng chøng kho¸n ph¸t triÓn vµ hµng lo¹t c¸c giíi h¹n vÒ lu©n chuyÓn vèn. Thø ba, c«ng cô nµy nh»m t¸c®éng vµo tû suÊt lîi nhuËn, nh»m t¹o ra sù lín h¬n (hoÆc nhá h¬n) so víi lîi nhuËn quèc tÕ. Tuy nhiªn, c¸c nhµ ®Çu t­ dù tÝnh tû lÖ lîi tøc mong ®îi bao hµm c¶ tû lÖ lîi tøc yªu cÇu vÒ rñi ro ( tÝnh an toµn cña vèn ®Çu t­). Do vËy, c«ng cô l·i suÊt trë nªn v« hiÖu khi kh«ng ®¶m b¶o ®­îc tÝnh an toµn vèn (cã lßng tin ®èi víi nhµ ®Çu t­). §iÒu nµy ®· ®­îc thùc tÕ chøng minh ë c¸c n­íc LDCs vµ c¶ DC khi hä l©m vµo khñng ho¶ng (Thailand, England, Mexico) 3.2-/ C¸c c«ng cô thÞ tr­êng më (OMO,FXO,SFXO) C¸c c«ng cô thÞ tr­êng më (OMO,FXO,SFXO) ®iÒu chØnh tû gi¸ th«ng qua ho¹t ®éng can thiÖp trùc tiÕp lªn cung- cÇu ngo¹i néi tÖ. OMO (Open Market Operation) lµ ChÝnh phñ mua/ b¸n c¸c tµi s¶n tµi chÝnh ®Þnh gi¸ b»ng néi tÖ do ®ã lµm t¨ng/ gi¶m l­îng tiÒn cung øng trªn thi tr­êng, t¸c ®éng tíi l·i suÊt, c¬ cÊu tµi s¶n cña c¸c c¸ nh©n vµ do ®ã t¸c ®éng tíi tû gi¸. FXO ( Foreign exchange Operation) lµ viÖc ChÝnh phñ tiÕn hµnh mua/ b¸n c¸c tµi s¶n tµi chÝnh ®Þnh gi¸ b»ng ngo¹i tÖ (hoÆc chÝnh ®ång ngo¹i tÖ) do ®ã t¸c ®éng lªn cung -cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng vµ lµm thay ®æi tû gi¸. SFXO (Sterilised Foreign Exchange Operation) lµ ho¹t ®éng can thiÖp cña ChÝnh phñ dùa trªn viÖc tiÕn hµnh ®ång thêi hai nghiÖp vô OMO vµ FXO tr¸i ng­îc nhau. Khi ChÝnh phñ tiÕn hµnh FXO b»ng c¸ch mua tµi s¶n ®Þnh gi¸ ngo¹i tÖ, nã tung vµo l­u th«ng mét l­îng tiÒn néi tÖ míi lµm thay ®æi l­îng tiÌn cung øng dÉn tíi nh÷ng t¸c ®éng phô kh¸c. §Ó xo¸ bá c¸c t¸c dông phô ®ã, ChÝnh phñ tiÕn hµnh nghiÖp vô OMO b»ng c¸ch b¸n c¸c tµi s¶n ®Þnh gi¸ b»ng néi tÖ lµm gi¶m l­îng tiÒn cung øng trªn thÞ tr­êng. C¬ chÕ t¸c ®éng cña OMO,FXO,SFXO lªn tû gi¸ cã thÓ thÊy râ trongm« h×nh tµi s¶n ë môc (2.4.)víi c¸c biÓu ®å 4, 5, 6, 7, 8. C¸c c«ng cô nµy can thiÖp trùc tiÕp lªn cung- cÇu ngo¹i tÖ nªn nã cho kÕt qu¶ tøc th×. ChÝnh phñ cã thÓ can thiÖp mét c¸ch chÝnh x¸c. Tuy nhiªn nã còng bÞ giíi h¹n bëi kh¶ n¨ng cña c¸c ChÝnh phñ trong viÖc ®¸nh gi¸, nh×n nhËn ®Ó ra quyÕt ®Þnh møc ®é can thiÖp. Nã cßn tuú thuéc tiÒm lùc d÷ tr÷ mµ ChÝnh phñ hiÖn cã. 3.3-/ Quü b×nh æn tû gi¸: Quü b×nh æn tû gi¸ lµ viÖc ChÝnh phñ lËp nªn mét nguån vèn lín lµm nguån vèn cho viÖc thùc hiÖn c¸c c«ng cô can thiÖp trùc tiÕp cña ChÝnh phñ (OMO,FXO,SFXO). Quü nµy ®­îc h×nh thµnh tõ viÖc: ph¸t hµnh tr¸i phiÕu néi tÖ ®Ó mua ngo¹i tÖ, vµng, tµi s¶n tµi chÝnh kh¸c ®Ó dù tr÷. Khi cÇn thùc hiÖn OMO,FXO,SFXO, nguån sÏ ®­îc lÊy ra, bæ sung tõ c¸c quü nµy. Quü cÇn®­îc ®a d¹ng vÒ lo¹i h×nh sö dông vµ ph¶i ®ñ lín ®Ó t¹o thÕ cho ChÝnh phñ can thiÖp vµo thÞ tr­êng. 3.4-/ Qu¶n lý ngo¹i hèi (kiÓm so¸t ngo¹i hèi) §©y lµ biÖn ph¸p hµnh chÝnh ¸p ®Æt cho ChÝnh phñ ®Ò ra nh»m tËp trungtÊtc¶ c¸c nguån ngo¹i tÖ vµo tay ChÝnh phñ sau ®ã ph©n phèi cho c¸c ®¬n vÞ sö dông theo møc ®é ­u tiªn cña ChÝnh phñ. §©y lµ c«ng cô cùc m¹nh ®­îc c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn ¸p dông. Tuy nhiªn, ®©y lµ mét biÖn ph¸p Ýt mangtÝnh thÞ tr­êng vµ g©y c¶n trë cho sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng hèi ®o¸i vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, ®Çu t­. C¸c biÖn ph¸p kiÓm so¸t ChÝnh phñ th­êng sö dông lµ: - Quy ®Þnh vÒ giíi h¹n sö dông dù tr÷ ngo¹i tÖ cu¶ c¸c c«ng ty xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. - Quy ®Þnh vÒ c¸c giíi h¹n chuyÓn vµng, ngo¹i tÖ ra n­íc ngoµi - Quy ®Þnh vÒ c¸c ho¹t ®éng ®­îc phÐp sö dông ngo¹i tÖ. - Giíi h¹n vÒ vay nî n­íc ngoµi. - ThuÕ vµ giíi h¹n ký quü cña c¸c chi nh¸nh ng©n hµng n­íc ngoµi - HÖ thèng tû gi¸ ®a ph­¬ng - KiÓm so¸t c¸c nhµ ®Çu t­ n­ícngoµi, h¹n chÕ nhËp khÈu. - ... 3.5-/ N©ng gi¸ hoÆc ph¸ gi¸ tiÒn tÖ: N©ng gi¸ hay ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ mét c«ng cô kinh tÕ - chÝnh trÞ ®­îc ChÝnh phñ sö dông khi cÇn thiÕt ®Ó lËp l¹i tr¹ng th¸i c©n b»ng néi cho nÒn kinh tÕ. Nã ®­îc ¸p dông cho c¸c chÕ ®é tû gi¸ hèi ®o¸i cè ®Þnh, cè ®Þnh cã ®iÒu chØnh vµ c¶ th¶ néi cã ®iÒu chØnh. B»ng mét c«ng bè trªn thÞ tr­êng, ChÝnh phñ cã thÓ Ên ®Þnh møc tû gi¸ míi cao h¬n hoÆc thÊp h¬n møc tû gi¸ thÞ tr­êng tr­íc ®ã. Th­êng th× c¸c ChÝnh phñ th­êng sö dông biÖn ph¸p ph¸ gi¸ tiÒn tÖ. Môc tiªu cña ph¸ gi¸ tiÒn tÖ lµ kÝch thÝch xuÊt khÈu, h¹n chÕ nhËp khÈu, c¶i thiÖn t×nh tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh quèc tÕ vµgi¶m nî. Tuy nhiªn,._.Êp hoÆc cac ­u ®·i vÒ tÝn dông... MÆt kh¸c d· cã dÊu hiÖu b·o hoµ cña qu¸ tr×nh nhËp nµy (phæ biÕn ë TP. Hå ChÝ MInh, khi mµ c¸c m¸y mãc ®ã hoµn toµn cã thÓ mua, s¶n xuÊt taÞ ViÖt Nam), chóng ta nªn khuyÕn khÝch nhËp m¸y mãc thiÕt bÞ th«ng qua kªnh FDI. C¶n trë c¬ b¶n nhÊt cña môc tiªu vi m« lµ víi tû gi¸ cao, theo ®uæi môc tiªu tû gi¸ thùc th× sù biÕn ®éng cña tû gi¸ lµ th­êng xuyªn vµ nguy c¬ l¹m ph¸t cao, sÏ t¹o sù bÊt lîi cña nÒn kinh tÕ, gi¶m sót lßng tin cña d©n c­, gi¶m sót ®Çu t­. Mµ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay æn ®Þnh ®èi víi c¸c quèc gia ®ang ph¸t triÓn lµ v« cïng quan träng. Chóng ta ®ang theo ®uæi tèc ®é t¨ng tr­ëng cao vµ kiÓm so¸t l¹m ph¸t ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m«, thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi. L¹m ph¸t vÉn lµ nçi lo cña chóng ta. NÕu thùc hiÖn môc tiªu nµy nguy c¬ l¹m ph¸t cao sÏ ®ång thêi dÉn ®Õn viÖc th¾t chÆt tiÒn tÖ, tµi chÝnh, ®ång nghÜa víi gi¶m t¨ng tr­ëng. §ã lµ ®iÒu kh«ng dÔ chÊp nhËn. Do vËy, môc tiªu nµy kh«ng ®­îc mÆn mµ cho l¾m. Còng cã nghÜa lµ chóng ta sÏ h­íng tíi môc tiªu c©n b»ng néi, chóng ta ®· lµm nh­ vËy. Nh­ng trong thêi gian tíi sÏ kh«ng hoµn toµn nh­ vËy. Tõ tr­íc khñng ho¶ng ng­êi ta ®· tõng cho tû gi¸ cè ®Þnh lµ ­u thÕ cho c¸c n­íc h­íng ngo¹i, ®Ó thu hót ®Çu t­ n­íc ngoµi v× nã t¹o ra mét má neo cho nÒn kinh tÕ ®Ó æn ®Þnh vÜ m«, kiÓm so¸t l¹m ph¸t vµ t¹o m«i tr­êng æn ®Þnh, t¨ng c­êng lßng tin cña d©n chóng. Nh­ng khñng ho¶ng ®· chØ ra r»ng rÊt cã thÓ nã lµ sù æn ®Þnh gi¶ t¹o. Nh­ vËy tû gi¸ thùc cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t huy. ë n­íc ta sù sôt gi¸ 20% cña ViÖt Nam ®ång thêi gian qua còng ®· chøng tá mÆt tr¸i cña sù æn ®Þnh ®ã. VËy chóng ta ph¶i lµm nh­ thÕ nµo ? Kinh nghiÖm còng nh­ nghiªn cøu cho thÊy, chÕ ®é tû gi¸ bß tr­ên lµ thÝch hîp cho ®iÒu kiÖn nh­ thÕ. Nguyªn t¾c lµ duy tr× sù æn ®Þnh t­¬ng ®èi trong ng¾n h¹n vµ ®iÒu chØnh tõ tõ, linh ho¹t trong dµi h¹n. Tû gi¸ thùc ®ãng vai trß ph¶n ¸nh h­íng ®iÒu chØnh. Møc ®iÒu chØnh võa ph¶i ®ñ kh«ng ®Ó g©y sèc, th­êng xuyªn ®Ó cã thÓ dù ®o¸n ®­îc vµ chÝnh phñ ph¶i lµm cho thÞ tr­êng tin t­ëng r»ng møc tû gi¸ danh nghÜa hiÖn t¹i ®­îc duy tr× trong thêi gian nhÊt ®Þnh (uy tÝn ®ãng vai trß quan träng). Trong qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh theo l¹m ph¸t cÇn cÈn thËn x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n cña l¹m ph¸t ®Ó xö lý ®óng, kh«ng ch¹y theo l¹m ph¸t. VËy theo t«i chÝnh s¸ch tû gi¸ cña ta trong thêi gian tíi nªn h­íng tíi môc tiªu æn ®Þnh nh­ng trªn c¬ së ®· x¸c ®Þnh ®­îc ®iÓm c©n b»ng hîp lý cho tû gi¸. Chóng ta thùc hiÖn chÕ ®é tû gi¸ æn ®Þnh nh­ng linh ho¹t, ch¾c ch¾n, cã uy tÝn. Møc tû gi¸ c©n b»ng hîp lý lµ bao nhiªu. Chóng ta sÏ ®i t×m møc c©n b»ng hîp lý cho tû gi¸ dùa trªn bèi c¶nh mµ chóng ta ®· ®Æt ra : Khñng ho¶ng tiÒn tÖ khu vùc, tù do ho¸ th­¬ng m¹i. Nh­ ë trªn ®· ph©n tÝch, tù do ho¸ th­¬ng m¹i bao giê còng ®­îc hç trî b»ng c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ, tµi chÝnh cô thÓ mµ trong ®ã quan träng lµ lîi thÕ vÒ gi¸. Trong 11 n­íc thùc hiÖn tù do ho¸ th­¬ng m¹i thµnh c«ng th× cã tíi 9 n­íc ph¸ gi¸ ®ång tiÒn ë møc 10-15% thÊp h¬n gi¸ trÞ thùc cña nã. VËy chóng ta cã ph¸ gi¸ hay kh«ng ? C©u tr¶ lêi cña t«i lµ cã. Bëi v× sau khi cuéc khñng ho¶ng c¸c ®ång tiÒn c¸c n­íc trong khu vùc sôt gi¸ so víi USD tõ 20-40% (tÝnh ®Õn ngµy 26/03/1999). Theo tÝnh to¸n cña mét sè tæ chøc quèc tÕ th× do cuéc khñng ho¶ng, søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam kÐm c¹nh tranh h¬n so víi c¸c n­íc trong khu vùc tõ 15-20%. Mµ thÞ tr­êng ASEAN vµ APEC lµ thÞ tr­êng chñ yÕu cña ViÖt Nam. ThÞ tr­êng xuÊt khÈu cña ASEAN lµ t­¬ng tù nhau, c¬ cÊu hµng xuÊt kh¸ ®ång ®Òu. Trong khi c¸c n­íc khu vùc h¬n ta rÊt nhiÒu vÒ chÊt l­îng s¶n phÈm vµ Marketing. Nh­ vËy, chóng ta ch¾c ch¾n sÏ thÊy b¹i nÕu kh«ng thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p c¶i thiÖn t×nh h×nh. BiÖn ph¸p tr­íc m¾t lµ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¶m gi¸. Trong n¨m 1998 vµ 6 th¸ng ®Çu n¨m 1999, ®ång VN§ ®· ®­îc ph¸ gi¸ 20%, nh­ vËy so víi c¸c ®ång tiÒn kh¸c chóng ta cßn cao h¬n hä tõ 10-20% so víi USD. Nh­ vËy, ®Ó hËu thuÉn cho tù do ho¸ Th­¬ng m¹i chóng ta ph¶i ph¸ gi¸ tõ 20-35% (®Õn n¨m 2006). Chóng ta nªn lµm nh­ thÕ nµo trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay (khñng ho¶ng lßng tin cña c¸c doanh nghiÖp vµ d©n chóng vµo VN§) ? Theo t«i chóng ta nªn cã kÕ ho¹ch ph¸ gi¸ tõ tõ, tõ nay ®Õn n¨m 2006. Cã thÓ ®­îc tiÕn hµnh nh­ sau : - Trong 2 n¨m 1999 vµ 2000 (hoÆc 2001) ph¸ gi¸ 10%. - Tõ 2000 (hoÆc 2001) ®Õn 2003 ph¸ gi¸ tõ 10-15% - Tõ 2003 - 2006 ph¸ gi¸ tõ 10-15%. T¹i sao vËy ? Theo dù b¸o cña WB, l¹m ph¸t cña ViÖt Nam giai ®o¹n 2000 - 2006 lµ tõ 6-8%. Gi¶ sö nÒn kinh tÕ Mü æn ®Þnh víi møc l¹m ph¸t tõ 3-5% vµ lÊy thêi ®iÓm n¨m 2000 lµm gèc th× ta cã thÓ thÊy qu¸ tr×nh ph¸ gi¸ diÔn ra theo b¶ng sau : N¨m 2000 2003 2006 CPI VN ( 8%) 100 126 150 CPI US ( 3%) 100 109 120 % Gi¶m gi¸ thùc - 16% 33% % ph¸ gi¸ - 26,5% (1) 45% (1) §· tÝnh c¶ viÖc ph¸ gi¸ giai ®o¹n 1999 - 2000 ë ®©y, chóng ta kh«ng ph¶i ph¸ gi¸ ®ét ngét mµ sÏ ph¸ gi¸ tõ tõ tõng n¨m. Riªng n¨m 2006 cã mét sù ph¸ gi¸ ®ét biÕn (kho¶ng 10%) ®Ó t¹o b­íc thóc ®Èy thùc sù. Chóng ta cã thÓ bÞ mÊt æn ®Þnh bëi ph¸ gi¸ nµy kh«ng ? C©u tr¶ lêi lµ kh«ng qu¸ nÆng nÒ. VÒ mÆt l¹m ph¸t, møc dù tÝnh ë ®©y lµ 8% (lµ cao). Thùc tÕ chóng ta rÊt cã kh¶ n¨ng trong viÖc kiÓm so¸t l¹m ph¸t nªn viÖc duy tr× møc ®é l¹m ph¸t d­íi 8% lµ cã thÓ. Bªn c¹nh ®ã chóng ta sÏ ph¶i ®ång thêi tiÕn hµnh c¸c biÖn ph¸p th¾t chÆt tµi chÝnh (c¶i c¸ch tµi chÝnh ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh lµm ¨n kh«ng hiÖu qu¶, c¾t gi¶m chi tiªu ...) th× tiÕn tr×nh trªn cã thÓ ®¹t ®­îc. Hép 2 : Vai trß cña chÝnh s¸ch hç trî trong tù do ho¸ Th­¬ng m¹i Nh×n chung, qu¸ tr×nh tù do ho¸ ngo¹i th­¬ng ph¶i ®i kÌm víi c¸c chÝnh s¸ch tµi chÝnh vµ tiÒn tÖ ®ñ chÆt chÏ ®Ó tr¸nh ®­îc c¸c søc Ðp nghiªm träng ®Õn c¸n c©n thanh to¸n vµ ng¨n ngõa søc Ðp l¹m ph¸t kh«ng l¶m gi¶m ®i c¸c khuyÕn khÝch vÒ gi¸ vµ gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña khu vùc Th­¬ng m¹i. H¬n n÷a cßn ph¶i xÐt ®Õn ¶nh h­ëng vÒ mÆt tµi chÝnh do c¶i c¸ch Th­¬ng m¹i t¹o ra. §Ó t¹o ra chÝnh s¸ch tµi chÝnh hç trî, c¸c n­íc ®ang c¶i c¸ch ®· ®­a ra c¸c khuyÕn khÝch vÒ thuÕ bao gåm nhiÒu c¸c biÖn ph¸p kh¸c nhau. C¸c biÖn ph¸p nµy gåm cã viÖc chuyÓn tõ ®Þnh chÕ ngo¹i th­¬ng sang c¬ së ®¸nh thuÕ trong n­íc (nh­ ë Jawaica, Malawi, Manritinh, Mehico, Morocco, Philipin vµ Thæ nhÜ kú) vµ t¨ng c­êng qu¶n lý vµ thu thuÕ (nh­ ë Ghana vµ Th¸i Lan). ThuÕ tiªu dïng ®­îc hîp lý ho¸ ®èi víi hµng néi ®Þa vµ hµng nhËp khÈu, xo¸ miÔn thuÕ nhËp khÈu còng nh­ mét sè c¬ së ®¸nh thuÕ kh¸c. C¸c biÖn ph¸p gi¶m chi tiªu nh»m tr¸nh chi c¸c dù ¸n mµ kh¶ n¨ng tr¶ nî kh«ng lín l¾m; lµm gi¶m th©m hôt ng©n s¸ch, gi¶m g¸nh nÆng bao cÊp qua ng©n s¸ch; phôc håi c¬ së h¹ tÇng; chó träng t¨ng xuÊt nhËp khÈu vµ c¸c khu vùc kinh tÕ ®­îc coi lµ quan träng ®Ó phôc håi nÒn kinh tÕ. Nç lùc lín ®­îc tËp trung ®Ó c¶i tiÕn ho¹t ®éng tµi chÝnh cña c¸c xÝ nghiÖp. Nhµ n­íc vµ ¸p ®Æt nguyªn t¾c tµi chÝnh cøng r¾n cho ho¹t ®éng cña c¸c xÝ nghiÖp nµy. Víi c¸c biÖn ph¸p nµy, b­íc ®i tæng thÓ cña ph­¬ng tr×nh ®iÒu chØnh tµi chÝnh nh»m gi¶m møc cÇu qu¸ cao (®Æc biÖt trong t×nh huèng l¹m ph¸t) vµ ®iÒu chØnh ®Ó ph¶n øng l¹i c¸c biÕn ®éng ngo¹i sinh (nh­ c¸c biÕn ®éng g©y ¶nh h­ëng tíi gi¸ c¶ quèc tÕ). Ngoµi viÖc h¹n chÕ tèi ®a c¸c rñi ro mÊt c©n ®èi trong thanh to¸n vµ rñi ro l¹m ph¸t, ®iÒu chØnh tµi chÝnh cßn gióp lµm gi¶m g¸nh nÆng ®èi víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ t¹o ®iÒu kiÖn tèt ®Ó c¶i c¸ch khu vùc tµi chÝnh. ChÝnh s¸ch tiÒn tÖ ®ãng vai trß chñ ®¹o trong hç trî tù do ho¸ ngo¹i th­¬ng vµ b¶o ®¶m m«i tr­êng æn ®Þnh phi l¹m ph¸t ë c¸c n­íc c¶i c¸ch. V× tû gi¸ thùc lµ gi¸ c¶ t­¬ng quan nªn chÝnh s¸ch tiÒn tÖ cÇn ph¶i ®ñ chÆt ®Ó kh«ng soi mßn kh¶ n¨ng c¹nh tranh do l¹m ph¸t trong n­íc g©y ra. B»ng c¸ch nµy, khu vùc ®èi ngo¹i ®­îc b¶o vÖ trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch Th­¬ng m¹i kh«ng phô thuéc qu¸ nhiÒu vµo tèc ®é gi¶m gi¸ cña ®ång tiÒn. L¹m ph¸t vµ tû gi¸ kh«ng æn ®Þnh cã thÓ lµm suy yÕu ¶nh h­ëng cña c¸c thay ®æi trong tÝn hiÖu gi¸ c¶ t¹o ra bëi c¶i c¸ch c¬ cÊu kinh tÕ. Môc tiªu chuyÓn ®æi ®ång VN§: Cã mét ®ång tiÒn chuyÓn ®æi la môc tiªu ®èi ngo¹i quan träng cu¶ ®Êt n­íc c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn. §éng c¬ chñ yÕu ®Ó c¸c n­íc nµy theo ®æi môc tiªu ph¸t triÓn. §éng c¬ chñ yÕu ®Ó c¸c n­íc nµy thay ®æi môc tiªu nµy lµ bëi nh÷ng lîi Ých do ®ång tiÒn chuyÓn ®æi mang l¹i, t¨ng c­êng sù tham gia vµo thÞ tr­êng thÕ giíi, nguån vèn, nh©n lùc ®­îc sù chñ ®éng cã hiÖu qu¶ v× cã c¹nh tranh quèc tÕ vµ gi¸ c¶ hµng ho¸ trong n­íc b¸m s¸t víi gi¸ c¶ n­íc ngoµi h¬n, thóc ®Èy tiÕn tr×nh héi nhËp cña nÒn kinh tÕ. Tuy vËy, ®Ó cã mét hîp ®ång tiÒn chuyÓn ®æi cÇn theo ®uæi mét ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch kh¾t khe trªn hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ. Mét ®«ng tiÒn chuyÓn ®æi nghÜa lµ ®«ng tiÒn ®ã ®­îc ®æi tù do ra tÊt c¶ c¸c lo¹i tiÒn kh¸c hoÆc víi vµng vµo bÊt kú thêi ®iÓm nµo. Nã ®ång nghÜa víi viÖc gi¶m thiÓu c¸c can thiÖp cña ChÝnh phñ vµo c¸c giao dÞch quèc tÕ ( tù do thanh to¸n víi tù do giao dÞch tµi kho¶n vèn). Thùc chÊt g¾n liÒn víi chuyÓn ®æi tiÒn tÖ lµ tù do ho¸ tµi chÝnh (chuyÓn ®æi tiÒn tÖ lµ tù do ho¸ tµi chÝnh). ChuyÓn ®æi tiÒn tÖ ®­îc thùc hiÖn sau khi CP ®· xo¸ bá nh÷ng h¹n chÕ trong th­¬ng m¹i vµ tµi chÝnh. Chóng ta ®· ®¨t môc tiªu chuyÓn ®æi ngay tõ khi rÊt sím ®Ó cã thÓ ý thøc vµ h­íng c¸c ch­¬ng tr×nh c¶i c¸ch vµo ®ã theo ph­¬ng thøc chuyÓn ®æi ph©n ®o¹n. Môc tiªu nµy thèng nhÊt víi c¸c môc tiªu ho¹t ®éng cña ta vµ hiÖn nay chóng ta ch­a thÓ coi nã lµ hµng ®Çu. NÕu xÐt theo 4 ®iÒu kiÖn mµ IMF ®­a ra th× ta ch­a thùc sù ®¸p øng tèt. Thø nhÊt, ®¶m b¶o c©n b»ng ®èi ngo¹i th«ng qua 3 chØ tiªu: (1) møc biÕn ®éng cña tû gi¸ ph¶n ¸nh ®óng cung cÇu trªn thÞ tr­êng, (2)møc ®é gi¶m c¸c h¹n chÕ rµng buéc liªn quan ®Õn trao ®æi vµ thanh to¸n quèc tÕ, (3) Kh¶ n¨ng tr¶ nî n­íc ngoµi. ChØ tiªu thø nhÊt cã thÓ t¹m æn. Hiªn nay chóng ta ®ang tiÕn gÇn tíi tr gi¸ ph¶n ¸nh ®óng quan hÖ cung cÇu ( chØ míi lµ gÇn, ch­a thùc sù). ChØ tiªu thø hai rÊt kh«ng tho¶ m·n khi ta dang ph¶i thùc hiÖn kiÓm so¸t chÆt chÏ l­u th«ng ngo¹i tÖ ®Ó ®¶m b¶o c©n ®èi cung, cÇu vµ tr¸nh khñng ho¶ng, gi¶m thiÓu USD ho¸. ChØ tiªu thø 3 cµng khã tho¶ m·n khi c¸c kho¶n nî n­íc ngoµi cña ta ®ang vÉn cßn rÊt lín th­êng xuyªn ph¶i gi·n nî céng víi dù tr÷ ngo¹i tÖ yÕu, máng manh. Thø 2, ®¶m b¶o c©n ®èi trong n­íc mét c¸ch bÒn v÷ng th«ng qua l¹m ph¸t æn ®Þnh ë møc thÊp, t¨ng tr­ëng æn ®Þnh, ng©n s¸ch c©n b»ng. Nh­ vËy kh«ng ai d¸m kh¼ng ®Þnh chóng ta cã thÓ tho¶ m·n ®iÒu kiÖn nµy. B¶ng 3. 4 : T×nh h×nh tµi chÝnh ViÖt Nam 1994-1998 STT N¨m 1994 1995 1996 1997 1998 1 Th©m hôt ng©n s¸ch(% GDP) 2.7 1.9 1.8 3.2 2 L¹m ph¸t (%) 14.4 12.7 4.5 3.6 9.2 3 T¨ng tr­ëng(%) 9 9.5 9.3 8.8 5.83 4 C¸n c©n v·ng lai(% GDP) 7.7 9.2 -10.7 -6.7 -8.6 5 Dù tr÷ ngo¹i tÖ(trUSD) 867 1.376 1789 2260 2000 6 DÞch vô nî(% GDP) 5.4 6.3 5.3 8.1 6.0 Thø 3, dù tr÷ ngo¹i tÖ ®ñ m¹nh, kho¶ng 5 th¸ng nhËp khÈu. Trong khi ®ã dù tr÷ ngo¹i tÖ cña ta chØ vµo kho¶ng 5 ®Õn 6 tuÇn nhËp khÈu. Thø 4, c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt, h×nh thøc t­ nh©n ph¸t triÓn. Ta cã ®ang triÓn khai. Tuy nhiªn cßn chËm ch¹p vµ ch­a ®ñ m¹nh d¹n. C¸c ch­¬ng tr×nh tÝn dông, c¸c vÊn ®Ò vÒ së h÷u cßn cã nhiÒu rµng buéc. Nh­ vËy, tr­íc m¾t môc tiªu VND chuyÓn ®æi kh«ng ph¶i lµ môc tiªu cÊp b¸ch. Tuy vËy, nã ®ang ®­îc chóng ta tõng b­íc thùc hiÖn qua c¸c ho¹t ®éng c¶i c¸ch tû gi¸ cô thÓ. hép : Kinh nghiÖm chuyÓn ®æi ®ång tiÒn ë mét sè n­íc TrÝch bµi tham luËn cña «ng Claudio M. Loser vµ Jonh. R Dods t¹i héi th¶o quèc tÕ vÒ CSTG trong nÒn kinh tÕ chuyÓn ®æi vµ ®ang ph¸t triÓn 12/1992. Kinh nghiÖm c¶i c¸ch kinh tÕ th­êng ®­a vÊn ®Ò chuyÓn ®æi tiÒn tÖ vµo cuèi qu¸ tr×nh c¶i c¸ch v× nã cã thÓ kh«ng æn ®Þnh. Mét sè n­íc Ch©u ¸ nh­ NhËt vµ Hµn Quèc thùc hiÖn chuyÓn ®æi tiÒn tÖ sau khi më cuq¶ tµi kho¶n v·ng lai. Thùc tÕ c¸c n­íc nµy tiÕn ®Õn chuyÓn ®æi ®ång tiÒn v× tµi kho¶n v·ng lai cã thÆng d­ lín ®e do¹ tíi sù æn ®Þnh gi¸ c¶. ë NhËt kho¶ng c¸ch tõ më cöa tµi kho¶n v·ng lai ®Õn chuyÓn ®æi ®«ng tiÒn lµ 20 n¨m hoÆc h¬n thÕ n÷a. Hµn Quèc cho tíi cuèi thËp kû 80 míi tham gia ký kÕt tho¶ ­íc víi IMF vÒ chuyÓn ®æi tiÒn tÖ. Hµn Quèc vÉn ®ang thùc hiÖn chuyÓn ®æi tµi kho¶n vèn. §éng c¬ thiÕt lËp tÝnh kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi tiÒn tÖ ë Singapore vµ Th¸i lan h¬i kh¸c h¬n. MÆc dï tµi kho¶n v·ng lai th©m hôt nh­ng hä thùc hiÖn chuyÓn ®æi ®ång tiÒn nh­ mét phÇn cña chiÕn l­îc ph¸t triÓn chung. Nh­ng c¶ Singapore vµ Th¸i Lan ®Òu ph¶i ®îi cho tíi khi c¸n c©n thanh to¸n tæng thÓ cña hä m¹nh lªn nhiÒu råi míi thùc hiÖn ®iÒu kho¶n VIII can kÕt víi IMF vÒ chuyÓn ®æi tiÒn tÖ. Kh¸c víi c¸c n­íc Ch©u ¸, phÇn lín c¸c n­íc §«ng ¢u vµ Liªn X« cò ®· kh«ng coi träng c¸n c©n thanh to¸n mµ chØ tËp trung thùc hiÖnchuyÓn ®æi ®ång tiÒn cña m×nh. VÊn ®Ò chuyÓn ®æi tiÒn tÖ trë thµnh mét phÇn cña chÝnh s¸ch toµn diÖn nh»m ®¹t ®­îc sù t­¬ng quan gi¸ c¶ ®óng ®¾n. Tuy nhiªn, kinh nghiÖm ë Ch©u ¸ cho thÊy nÕu kh«ng cã chÝnh s¸ch m¹nh mÏvµ ®Çy ®ñ sù trî gióp tõ bªn ngoµi th× nÒn kinh tÕ tËp trung cò cã thÓ sÏ kh«ng trô ®­îc. §èi víi Srilanca lµ n­íc võa quyÕt ®Þnh b¾t ®Çu giai ®o¹n thø nhÊttiÕn tíi tµi kho¶n v·ng lai chuyÓn ®æi ®ång thêi víi thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu th× vÊn ®Ò chuyÓn ®æi tiÒn tÖ ®Æc biÖt qian träng. Sù quyÕt ®Þnh mang tÝnh rñi ro v× ®Ó chuyÓn ®æi tiÒn tÖ yªu cÇu ph¶i cã chÝnh s¸ch hç trî. Trong tr­êng hîp nµy cÇn ph¶i cã c¸c c«ng cô cÇn thiÕt ®Ó æn ®Þnh nÒn kinh tÕ hoÆc sö dông c¸c biÖn ph¸p vÒ chÝnh trÞ , nÕu kh«ng cã mét trong c¸c ®iÒu kiÖn nµy ®Êt n­íc sÏ gÆp mét sè rñi ro nµo ®ã trong qu¸ tr×nh tiÕn ®Õn mét hÖ thèng hèi ®o¸i më cöa toµn bé. 4-/ C¶i c¸ch c«ng t¸c ®iÒu hµnh tû gi¸ : 4.1-/ Nguyªn t¸c ®iÒu hµnh tû gi¸ Tû gi¸ lµ mét c«ng cô hay lµ môc tiªu cña? Râ rµng r»ng, tû gi¸ kh«ng ph¶i lµ môc tiªu cña CSTG. Tõ tr­íc ®Õn nay chóng ta sö dông tû gi¸ nh­ mét c«ng cô vÜ m« ®Ó ®iÒu tiÕt nªn kinh tÕ. Nh­ vËy ph¶i ch¨ng chóng ta cã thÓ lµm xu«i ng­îc ®Òu ®­îc? TØ gi¸ kh«ng ph¶i lµ môc tiªu nh­ng khi c¸c nhiÖm vô cña c«ng cô cÇn ®­îc x¸c ®Þnh râ rµng vµ cã c¨n cø th× lóc ®ã tØ gi¸ thµnh môc tiªu cña CSTT. Nh­ vËy, ®ßi hái sù céng t¸c vµ hç trî cña nhiÒu c«ng cô vµ chÝnh s¸ch ®Ó ®¹t ®­îc ®iÒu ®ã. æn ®Þnh trªn c¬ së hîp lý: Tû gi¸ thuÇn tuý lµ mét lo¹i gi¸ ph¶n ¸nh t­¬ng quan s­c mua cña 2 ®ång tiÒn. Vµ nh­ vËy, mét c¬ chÕ hoµn h¶o nhÊt lµ nã sÏ do thÞ tr­êng tù do quyÕt ®Þnh dùa trªn c¬ së cung - cÇu ngo¹i tÖ. Tû gi¸ ph¶i ®ãng vai trß lµ chØ sè, lµ dÊu hiÖu ®iÒu tiÕt lùc l­îng thÞ tr­êng. Dùa trªn quan ®iÓm nµy, mét sè ng­êi cho r»ng ®iÒu hµnh tØ gi¸ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lý cña nã cã nghÜa lµ ph¶i ®iÒu chØnh dùa trªn t­¬ng quan søc mua cña 2 ®ång tiÒn theo ®óng c¸ch nh×n nhËn thuÇn tuý vÒ tØ gi¸. NÕu ®¶m b¶o ®­îc ®iÒu nµy th× sÏ cã sù tån t¹i bÒn v÷ng cña c¬ chÕ tû gi¸. Khi tû gi¸ ®­îc ®Ò cËp ®Õn nh­ lµ mét c«ng cô qu¶n lý vÜ m«, nã ®ßi hái ph¶i cã sù kiÓm so¸t vµ ®iÒu tiÕt vÒ nh÷ng môc tiªu nµo ®ã (lµm tû gi¸ chªnh khái møc " hîp lý" thuÇn tuý cña nã). §iÒu nµy lµ tÊt yÕu trong bÊt kú mét nÒn kinh tÕ nµo tån t¹i Nhµ n­íc, ChÝnh phñ. Nh÷ng ng­êi coi träng tû gi¸ lµ mét c«ng cô th­êng h­íng tíi mét viÖc ®iÒu tiÕt tû gi¸ nh»m h­íng tíi mét sù c©n b»ng nµo ®ã vµ duy tr× sù c©n b»ng ®ã (æn ®Þnh). Hä cho r»ng æn ®Þnh lµ yªu cÇu quan träng nhÊt cña tû gi¸. chÝnh v× vËy hä cã xu h­íng t¸ch ra khái b¶n chÊt (®iÓm ban dÇu cña nã). Chóng ta ®· tõng ®­a vÊn ®Ò tranh c·i gi÷a 2 xu h­íng nµy ë phÇn II môc 2.3. Giê ®©y, chóng ta cã thÓ ®i ®Õn sù thèng nhÊt cho 2 quan ®iÓm nµy. Chóng ta kh«ng thÓ cã sù bÒn v÷ng nÕu sù æn ®Þnh ®ã kh«ng lµm chøa nh÷ng néi dung hîp lý cña nã. V× vËy c©u tr¶ lêi sÏ lµ: duy tr× sù æn ®Þnh trªn c¬ së hîp lý.( §iÒu tiÕt trªn c¬ së thÞ tr­êng). Do vËy, c¸c nguyªn t¾c ®iÒu hµnh tû gi¸ cÇn tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau: 1. CÇn t«n träng tû gi¸ víi t­ c¸ch lµ mét lo¹i gi¸. Nã ®­îc quyÕt ®Þnh bëi cung- cÇu vµ c¸c lùc l­îng sau cung - cÇu. Kh«ng thÓ bãp mÐo mét c¸ch qu¸ ®¸ng chØ sè quan träng nµy. Nhµ n­íc can thiÖp theo c¸ch cña thÞ tr­êng. CÇn nhËn biÕt c¸i gèc cña sù biÕn ®æi lµ g× ®Ó cã h×nh thøc can thiÖp hîp lý. Tuy vËy kh«ng ph¶i lóc nµo Nhµ n­íc còng nhËn diÖn ®Çy ®ñ ®­îc c¸c biÕn ®éng cung cÇu, do vËy sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i ë nh÷ng giai ®o¹n kh¸c nhau lµ tÊt yÕu. VÊn ®Ò lµ Nhµ n­íc cÇn rÌn luyÖn ®Ó trë nªn ®iªu luyÖn trong viÖc ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n lµ v« cïng quan träng. Nh­ng vai trß cña nhµ n­íc ë ®©y lµ g×? Nhµ n­íc kh«ng thÓ lµm thay c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng ( quyÕt ®Þnh tû gi¸) ma chØ nªn kÝch thÝch, hç trî c¸c lùc l­îng nµy ph¸t triÓn ®Î tù chóng cã thÓ quyÕt ®Þnh tû gi¸ ®óng ®¾n h¬n. Chóng ta míi chØ cã thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn Ng©n hµng, ch­a cã thÞ tr­êng ngo¹i hèi ®Çy ®ñ. Do vËy, tû gi¸ ch­a ph¶n ¸nh ®óng quan hÖ cung cÇu thùc tÕ. MÆc dï doanh sè giao dÞch trªn thÞ tr­êng nµy chiÕm tíi 90% doanh sè c¶ n­íc. Tuy nhiªn sù kÐm s«i ®éng cña nã ®· chøng tá "chØ sè " mµ nã ®­a ra tèt nh­ thÕ nµo?. Chóng ta vÉn th­êng phñ nhËn vai trß cña thÞ tr­êng tù do ë n­íc ta. Tuy nhiªn, nã l¹i lµ thÞ tr­êng ph¶n ¸nh t­¬ng ®èi chÝnh x¸c quan hÖ cung - cÇu; v× vËy, cÇn l­u ý nã nh­ mét phong vò biÓu ®Ó tham kh¶o ra ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh hîp lý. Trong dµi h¹n, khi chòng ta cã thÞ tr­êng ngoµi hèi, vÉn ®Ò nµy sÏ ®­îc ®¸p øng tèt h¬n. 2. æn ®Þnh tû gi¸ lµ sîi chØ ®á xuyªn suèt qu¸ tr×nh ®iÒu hµnh tû gi¸. Chóng ta coi träng tû gi¸ nh­ lµ mét c«ng cô vÜ m« quan träng cã hiÖu lùc vµ cã hiÖu qu¶ t¸c ®éng s©u réng tíi nÒn kinh tÕ. Trong khi nÒn kinh tÕ n­íc ta ch­a ®¹t ®­îc sù æn ®Þnh v÷ng ch¾c, ph¸t triÓn bÒn v÷ng th× viÖc duy tr× tû gi¸ æn ®Þnh nh»m kiÒm chÐ l¹m ph¸t, kÝch thÝch ®Çu t­, thóc ®Èy t¨ng tr­ëng vµ cñng cè lßng tin víi d©n chóng lµ rÊt quan träng . Trong qua tr×nh duy tr× sù æn ®Þnh cÇn th­êng xuyªn b¸m s¸t t×nh h×nh diÏn biÕn thÞ tr­êng ®Ó cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh hîp lý. Tuy nhiªn sù ®iÒu chØnh kh«ng thÓ cã biÖn ph¸p ®iÒu chØnh hîp lý.Tuy nhiªn sù ®iÒu chØnh kh«ng chØ theo ®uæi môc tiªu tû gi¸ thùc mµ ph¶i h­íng tíi nhiÌu môc tiªu ®Æt trong tæng thÓ chiÕn l­îc ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Kinh nghiÖm c¸c quèc gia thµnh c«ng cho thÊy. Hä duy tr× sù æn ®Þnh trong vßng 3 -5 n¨m sau ®ã ®iÒu chØnh. Do vËy, ph­¬ng ch©m cña ta lµ " æn ®Þnh trong ng¾n h¹n ®Ó kiÓm tra - kiÓm so¸t l¹m ph¸t, thu hót ®Çu t­, kh«ng g©y sèc lín vµ c¸ch tèt nhÊt lµ biÕn chÝnh c¸c lùc l­îng thÞ tr­êng tham gia vµo qu¸ tr×nh ®iÒu chØnh nµy th«ng qua sù dù b¸o cña thÞ tr­êng ( sù trong s¸ng cña thÞ tr­êng ) 4.2-/ Sö dông c¸c c«ng cô can thiÖp vµo mang tÝnh thÞ tr­êng : Mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c¶i c¸ch tµi chÝnh tiÒn tÖ lµ chuyÓn tõ sö dông c¸c c«ng cô can thiÖp trùc tiÐp sang c¸c c«ng cô gi¸n tiÕp cã tÝnh thÞ tr­êng. C¸c c«ng cô nµy lµ nh÷ng c«ng cô hiÖn ®¹i ®­îc c¸c n­íc C«ng nghiÖp ¸p dông. Tuy nhiªn nã cã ho¹t ®éng ®­îc t¹i c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn hay kh«ng? cÇn t¹o thÞ tr­êng cho nã ho¹t ®éng vµ ph¶i cã b­íc qu¸ ®é ( th­êng kh«ng l©u). N­íc ta cã thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng t¸c ®éng kh¸ s©u réng nh­ng ch­a ho¹t ®éng nhén nhÞp. Nh­ng ta hoµn toµn cã thÓ th«ng qua nã ®Ó can thiÖp vµo tû gi¸. Theo t«i, mÆc dï tû gi¸ chÝnh thøc cña ta hiÖn nay h×nh thµnh trªn thÞtr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng nh­ng vÉn cßn mang nÆng tÝnh hµnh chÝnh. Trong thêi gian tíi, chóng ta nªn bá chÕ ®é tû gi¸ chÝnh thøc vµ biªn ®é giao dÞch, chuyÓn sang Ên ®Þnh møc tû gi¸ trÇn(møc tû gi¸ cao nhÊt kh«ng cho phÐp v­ît qu¸). Sau ®ã xo¸ trÇn tû gi¸.(gi¸ ®ã kho¶ng mét n¨m). §ång thêi víi qu¸ tr×nh nµy, chóng ta chuyÓn dÇn sang ho¹t ®éng mua b¸n, ®Êu gi¸ tËp trung c¸c tµi s¶n ngo¹i tÖ th­êng kú. C¸c can thiÖp mua vµo b¸n ra trùc tiÕp trªn thÞ tr­êng t¸c ®éng tíi tû gi¸ giao ngay. Cô thÓ: - C¨n cø trªn t×nh tr¹ng c¸n c©n thanh to¸n quý tr­íc, ph©n tÝch diÔn biÕn cung cÇu quý tíi vµ c¸c môc tiªu kh¸c, x¸c ®Þnh møc ®é can thiÖp trªn thÞ tr­êng (møc tû gi¸ cÇn ®¹t tíi). Sau ®ã tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®Êu gi¸ trªn thÞ tr­êng ®Ó mua b¸n ngo¹i tÖ. - Hµng ngµy mua b¸n ngo¹i tÖ ®Ó cã thÓ duy tr× tû gi¸ giao ngay ë møc ®· ®¹t ®­îc qua ®Êu gi¸. - §Ó cã thÓ thµnh c«ng trong ho¹t ®éng nµy cÇn cã ®ñ møc dù tr÷ cho kho¶ng 3 th¸ng nhËp khÈu vµ thÞ tr­ßng ho¹t ®éng kh¸ s«i ®éng. Chóng ta cã thÓ tham kh¶o c¸c biÖn ph¸p ¸p dông cña mét sè n­íc ®ang ph¸t triÓn nh­ sau: N­íc Môc tiªu trung gian Môc tiªu ho¹t ®éng Indonesia Tæng cung tiÒn, l­îng tiÒn c¬ së L·i suèt, tû gi¸ Malaysia Tæng tiÒn réng Tû gi¸, l·i suèt liªn ng©n hµng dµi h¹n Philiphin TiÒn c¬ së L·i suèt tr¸i phiÕu kho b¹c Thailand HÖ sè nh©n tiÒn Dù tr÷ 4,3-/ Thay ®æi c¸ch Ên ®Þnh tû gi¸: Xo¸ bá sù phô thuéc vµo ®ång USD, chuyÓn sang x¸c ®Þnh theo sæ tiÒn tÖ gåm c¸c ®ång tiÒn USD, EURO, JPY,Y vµ c¸c ®ång tiÒn trong ASEAN trõ Lµo, Cambodia, Myanma.(Thailand Indonexia, Malaixia, Philippin, Singapore). Chóng ta cã thÓ thÊy râ lîi Ých cña viÖc chuyÓn ®æi nµy. VÊn ®Ò ë chç lµ c¸ch thøc x¸c ®Þnh nh­ thÕ nµo. §©y lµ mét vÊn ®Ò khã ®ßi hái ph¶i cã c¬ së sè liÖu ®Çy ®ñ dÓ ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh. ë ®©y, do t¸c gi¶ kh«ng cã ®ñ c¬ së sè liÖu nªn chØ xin nªu mét sè h­íng cô thÓ ®Ó x¸c ®Þnh.Cô thÓ nh­ sau: Tr­íc hÕt, t¹i sao ta chän c¸c ®ång tiÒn kÓ trªn v×: Chóng lµ nh÷ng ®ång ®­îc sö dông th­êng xuyªn trongc¸c giao dÞch quèc tÕ cña n­íc ta. Thø hai, ®Ó x¸c ®Þnh tû träng cña tõng ®ång tiÒn, chóng ta c¨n cø vµo: (1) tû träng giao dÞch xuÊt nhËp khÈu vµ ®Çu t­ (kÓ c¶ c¸c giao dÞch - phi mËu dÞch) ®èi víi tõng n­íc trong tæng sè giao dÞch; (2) møc ®é quan träng cña ®ång tiÒn trong khu vùc(hiÖn nay USD, CNY, JPY vÉn lµ nh÷ng ®ång cã vai trß quan träng trong khu vùc). Thø ba, tû gi¸ gi÷a ViÖt Nam ®ång vµ tõng ®ång sÏ ®­îc x¸c ®Þnh vµ ®iÒu chØnh theo tû gi¸ thùc sau ®ã qua träng sè ®Ó x¸c ®Þnh tû gi¸ chung cña VN§. 5-/ C¸c chÝnh s¸ch ho¹t ®éng hç trî c¶i c¸ch tû gi¸: Chóng ta ®· thÊy râ r»ng, mét m×nh chÝnh s¸ch tû gi¸ tù nã kh«ng lµm ®ùoc g× vµ cÇn cã sù hç trî cña c¸c chÝnh s¸ch kh¸c cïng nh»m vµo mét môc tiªu chung: C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ bÒn v÷ng héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. Cô thÓ: - Chóng ta cÊn cã mét chiÕn l­îc cô thÓ vÒ: thÞ tr­êng xuÊt nhËp khÈu, c¬ cÊu xuÊt nhËp khÈu vµ kiªn tr× thùc hiÖn chiÕn l­îc. - C¶i c¸ch hÖ thèng thuÕ theo h­íng nu«i d­ìng nguån thu dµi h¹n, tËn thu. - Thùc hiªn c¬ cÊu ®Çu t­ phï hîp cã hiÖu qu¶. - C¸c chÝnh s¸ch ®Çu t­ t­ nh©n, ph¸t triÓn khu vùc t­ nh©n. 5.1-/ Xóc tiÕn viÖc ra ®êi vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng hèi ®o¸i: ViÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ hîp lý còng nh­ can thiÖp vµo thÞ tr­êng ®Ó ®iÒu tiÕt tû gi¸ hèi ®o¸i khi cÇn thiÕt phô thuéc rÊt lín vµo ho¹t ®éng cu¶ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ, thÞ tr­êng hèi ®o¸i. Trong nh÷ng n¨m võa qua, chóng ta ®· lµm ®­îc nhiÒu viÖc nh»m chuÈn bÞ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ra ®êi cña mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh. §Çu tiªn lµ viÖc hoµn thiÖn hai trung t©m giao dÞch ngo¹i tÖ ë vHµ Néi vµ thµnh phè Hå ChÝ Minh nh»m b¸m s¸t t×nh h×nh cung cÇu ngo¹i tÖ trªn thÞ tr­êng, ®¸p øng c¸c nhu cÇu mua b¸n ngo¹i tÖ phôc vô cho XNK, tõ ®ã cã c¬ së x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i vµ can thiÖp vµo thÞ tr­êng ®Ó gi÷ v÷ng gi¸ trÞ VN§ hoÆc kÐo tû gi¸ lªn, chèng xu h­¬ng lªn gi¸ VN§. TiÕp ®ã, chóng ta ®· cho ra ®êi thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn Ng©n hµng , mét b­íc tiÕn thùc sù tiÕn tíi thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh. ThÞ tr­êng nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n cho trao ®æi ngo¹i tÖ, thu hót ®­îc l­îng ngo¹i tÖ lín vµo tay Nhµ n­íc, gióp cho ho¹t ®éng ®iÒu hµnh tû gi¸ hèi ®o¸i ®­îc ®Ô dµng vµ cã kÕt qu¶ h¬n. Tuy nhiªn, thÞ tr­êng nµy vÉn ch­a ®ãng vai trß lµ mét thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh, do ®ã ch­a thÓ tho¶ m·n tÊt c¶ c¸c nhu cÇu vÒ giao dÞch ngo¹i tÖ cña kh¸ch hµng còng ch­a cã sù hoµ nhËp víi thÞ tr­êng hèi ®o¸i khu vùc vµ thÕ giíi. C¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ qu¸ ®¬n gi¶n, chñ yÕu lµ mua b¸n giao ngay ngo¹i tÖ phôc vô cho thanh to¸n XNK. Do h×nh thøc kinh doanh s¬ sµi nh­ vËy nªn c¸c thµnh viªn cña thÞ tr­êng (c¸c Ng©n hµng th­¬ng m¹i ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ) vµ kh¸ch hµng cña c¸c Ng©n hµng ®Òu gÆp nhiÒu khã kh¨n: - Theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc, trªn l·nh thæ ViÖt Nam chØ ®­îc sö dông vµ l­u hµnh ®ång ViÖt Nam. Trong khi ®ã, nhiÒu doanh nghiÖp vµ Ng©n hµng cã c¶ giao dÞch b»ng ngo¹i tÖ vµ giao dÞch b»ng ®ång ViÖt Nam. Hä ph¶i ®èi mÆt víi rñi ro hèi ®o¸i ch¼ng h¹n, c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu, vay USD trªn thÞ tr­êng ®Ó nhËp hµng nh­ng khi b¸n ®­îc hµng mua USD ®Ó thanh to¸n th× do tû gi¸ t¨ng nªn hä bÞ lç nÆng. C¸c Ng©n hµng cho vay ngo¹i tÖ nh­ng thu nî b»ng VN§ còng gÆp ph¶i nh÷ng khã kh¨n t­¬ng tù. T×nh h×nh nµy dÉn ®Õn mét t×nh tr¹ng lµ c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n ph¶i tù b¶o vÖ m×nh khái rñi ro tû gi¸ hèi ®o¸i b»ng c¸ch cÊt tr÷ ngo¹i tÖ , ®iÒu nµy gãp phÇn lµm trÇm träng thªm n¹n USD ho¸, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý ngo¹i tÖ , ngo¹i hèi cña Nhµ nøoc vµ dÉn ®Õn t×nh tr¹ng khan hiÕm ngo¹i tÖ gi¶ t¹o. - C¸c doanh nghiÖp khi cã nhu cÇu mua b¸n USD nh­ng kh«ng ®­îc ®¸p øng mét c¸ch nhanh chãng, vµ ®óng thêi ®iÓm v× vËy buéc nhiÒu doanh nghiÖp phait tù t×m kiÕm nguån ngo¹i tÖ tr«i næi bªn ngoµi, lµm cho thÞ tr­êng ngo¹i tÖ tù do cã c¬ héi ph¸t triÓn, kÐo theo sù hçn lo¹n t×nh h×nh thÞ tr­êng ngo¹i tÖ , - ViÖc kinh doanh ngo¹i tÖ chñ yÕu chØ thu hót ®­îc c¸c Ng©n hµng lín, trong khi ®ã cã kh¸ nhiÒu tæ chøc cã nhu cÇu vµ kh¶ n¨ng mua b¸n ngo¹i tÖ, ®Æc biÖt lµ c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi. ChÝnh th«ng qua c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi chóng ta míi cã sù hoµ nhËp víi c¸c thÞ tr­êng hèi ®o¸i quèc tÕ. VÉn ch­a cã sù hoµ nhËp hoµn toµn gi­a thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng ngo¹i tÖ t­ nh©n, tån t¹i hiÖn t­îng tû gi¸ trong tû gi¸ ngoµi t¹o ®iÒu kiÖn cho nh÷ng kÎ ®Çu c¬, g¨m gi÷ ngo¹i tÖ. Do vËy, ®Ó t¨ng thªm hiÖu qu¶ cña thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn Ng©n hµng , t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i, cÊn ph¶i nhanh chãng thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn Ng©n hµng , xóc tiÕn viÖc h×nh thµnh vµ hoµn thiÖn thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh: - Cho phÐp vµ khuyÕn khÝch c¸c Ng©n hµng ®a d¹ng ho¸ c¸c nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i tÖ nh­ kú h¹n (FORARD), ho¸n ®æi (SWAP), quyÒn mua b¸n ngo¹i tÖ (CURRENCY OPTION). KhuyÕn khÝch c¸c Ng©n hµng ®a d¹ng hãa ngo¹i tÖ trong kinh doanh , hîp t¸c víi c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi v­¬n ra kinh doanh ngo¹i tÖ kh«ng chØ trong n­íc mµ c¶ quèc tÕ. - KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n tù b¶o hiÓm ngo¹i hèi th«ng qua c¸c nghiÖp vô cña Ng©n hµng thay v× g¨m gi÷ ngo¹i tÖ nh­ hiÖn nay. - Cho phÐp c¸c Ng©n hµng c¶ trong vµ ngoµi n­íc tham gia ®Çy ®ñ h¬n, dÔ dµng h¬n vµo viÖc kinh doanh ngo¹i tÖ ë ViÖt Nam. - Më réng ®èi t­îng ®­îc phÐp kinh doanh ngo¹i tÖ , kÓ c¸c Ng©n hµng cæ phÇn nhá thay v× chØ gi¬Ý h¹n trong ph¹m vi 28 Ng©n hµng th­¬ng m¹i nh­ hiÖn nay. - Hç trî vµ xóc tiÕn ra ®êi thÞ tr­êng thÞ tr­êng hèi ®o¸i hoµn chØnh víi c¸c Ng©n hµng, c¸c nhµ m«i giíi, cã sù liªn hÖ vÒ giao dÞch vµ thanh to¸n víi c¸c thÞ tr­êng hèi ®o¸i khu vùc vµ quèc tÕ. 5.2-/ §Èy nhanh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng Ng©n hµng , thiÕt lËp thÞ tr­êng chøng kho¸n, qu¸ tr×nh cæ phÇn ho¸ doanh nghiÖp. - Më réng khu vùc tµi chÝnh - tiÒn tÖ cho c¸c Ng©n hµng n­íc ngoµi. - Cho phÐp ng©n hµng ph¸t hµnh cæ phiÕu ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng cña Ng©n hµng - Cho phÐp s¸p nhËp Ng©n hµng ®Ó t¨ng kh¶ n¨ng cña Ng©n hµng . 5.3-/ C¬ cÊu l¹i c¸c kho¶n nî lín, hoµn thiÖn quy chÕ vay nî vµ cã c¸c biÖn ph¸p gi¸m s¸t nî vay t­ nh©n cã hiÖu lùc. Nî vay n­íc ngoµi ë c¶ khu vùc t­ nh©n vµ c«ng céng ®Òu lµ ®iÒu tÊt yÕu trong ®iÒu kiÖn c«ng nghiÖp ho¸. Tuy nhiªn vÊn ®Ò nµy kh«ng ®ùoc l¹m dông. Vay nî trªn nguyªn t¾c lµ cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Nî vay ®­îc sö dông vµo c¸c ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, sinh lêi. ViÖc cÊu tróc l¹i nî vay, tr¶ nî sÏ t¨ng c­êng uy tÝn cña ta, t¹o lßng tin cho c¸c nhµ ®Çu t­, thu hót thªm ®ùoc nhiÒu vèn míi trong thêi gian tíi. Nã còng lµ c¸ch tèt nhÊt ®Ó tr¸nh khñng ho¶ng. Thay cho lêi kÕt MÆc dï rÊt yªu thÝch nghiªn cøu tû gi¸ vµ tµi chÝnh quèc tÕ, nh­ng thùc sù ng­êi viÕt thÊy r»ng tû gi¸ lµ mét vÊn ®Ò v« cïng phøc t¹p, bÝ Èn vµ ®Çy bÊt tr¾c. Sù vËn ®éng c¶ chóng n»m ngoµi sù dù ®o¸n vµ chÕ ngù cña bÊt kú quèc gia hïng m¹nh nµo. Tuy vËy, víi tinh thÇn chinh phôc vµ c¶i t¹o cña con ng­êi, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng thÓ kh«ng t×m ra con ®­êng an toµn cho sù tr¾c trë cña tû gi¸. Trong thêi gian qua, cã thÓ nãi r»ng n­íc ta ®· cã nh÷ng b­íc ®i kh¸ ngo¹n môc trong ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch tû gi¸, ®iÓn h×nh lµ sù c¶i c¸ch thµnh c«ng chÕ ®é tû gi¸ n¨m 1989 vµ ®¹t ®Õn sù æn ®Þnh. Tõ n¨m 1992 ®Õn nay tû gi¸ ®· ®­îc duy tr× æn ®Þnh phôc vô ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn kinh tÕ n­íc nhµ. Thêi gian 6 n¨m kh«ng ph¶i lµ dµi nh­ng chóng ta ®· cã b­íc tiÕn lín trßn ®iÒu hµnh vµ nhËn thøc tû gi¸. Tõ chç ¸p ®Æt ®Õn viÖc x¸c ®Þnh trªn c¬ së thÞ tr­êng, tõ chç kh«ng cã kh¶ n¨ng kiÓm so¸t ®Õn kiÓm so¸t vµ ®iÒu chØnh hîp lý. Trong bèi c¶nh héi nhËp vµ sù ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña khoa häc kü thuËt, do ®ã nÒn kinh tÕ. Mét sù chËm ch¹p cã thÓ ®em l¹i nh÷ng thiÖt h¹i to lín. Víi tinh thÇn cña nh÷ng con ng­êi v­¬n lªn, chóng ta kh«ng thÓ bá lì c¬ héi vµ chÊp nhËn th¸ch thøc. MÆc dï cã nh÷ng b­íc tiÕn ®¸ng kÓ nhueng chóng ta , cã thÓ nãi, ®· kh¸ rôt rÌ vµ chËm ch¹m trong thêi gian gÇn ®©y. Kh«ng nhµy xuèng s«ng th× kh«ng thÓ biÕt b¬i ®­îc. Do vËy, ng­êi viÕt xin ®­îc kiÕn nghÞ r»ng: Ng©n hµng Nhµ n­íc nªn m¹nh d¹n h¬n n÷a vµ cÊp tiÕn h¬n n÷a. Thêi gian kh«ng hÒ chê ®îi chóng ta vµ c¹nh tranh kh«ng yªu th­¬ng chóng ta. Tµi liÖu tham kh¶o Tµi liÖu trong n­íc 1-/ T¹p chÝ : - Ng©n hµng - Th«ng tin khoa häc Ng©n hµng - Tµi chÝnh - ThÞ tr­ßng tµi chÝnh tiÒn tÖ - Nghiªn cøu kinh tÕ - Nghiªn cøu kinh tÕ thÕ giíi - Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D­¬ng 2- /B¸o: - Thêi b¸o kinh tÕ - Thêi b¸o Ng©n hµng - §Çu t­ 3-/ S¸ch : - V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn VI, VII. VIII. - TiÒn tÖ, Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh - Tû gi¸ hèi ®o¸i: NghÖ thuÊt tiÕp cËn vµ ®iÒu chØnh - C¸c quan ®iÓn vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ - Kinh tÕ häc quèc tÕ: Lý thuyÕt vµ chÝnh s¸ch - ViÖt Nam theo h­íng rång bay - MÆt tr¸i cña nh÷ng con rång - C¸c con ®­êng ph¸t triÓn cña ASEAN - Ng©n hµng Nhµ n­íc ViÖt Nam: 40 n¨m tr­ëng thµnh vµ ph¸t triÓn - Kinh tÕ vÜ m« trong nÒn kinh tÕ më Tµi liÖu n­íc ngoµi: 1. T¹p chÝ: - Asian week - Far Easten Economics Review - Viet Nam Economics Review - The Economics - Banking Time 2. S¸ch: - International Finance - Keith PilBeam - Finance for the Developing Countries - R. Kitchen - Development Finance: Principles and Experience - University of London - International monetary : issues and the development policy - Document of WB: Report No. 18375,... Môc lôc ._.