HOẠCH TOÁN NGHIỆP VỤ THANH TOÁN TRONG HOẠT ĐỘNG KINH DOANH XUẤT NHẬP KHẨU

LÅÌI MÅÍ ÂÁÖU Trong nhæîng nàm gáön âáy, cuìng våïi caïc næåïc trong khu væûc, Viãût Nam ngaìy caìng cäú gàõng hoaì nháûp vaìo thë træåìng. Thãú giåïi vaì hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu âaî âoïng goïp mäüt vai troì khäng thãø thiãúu âæåüc, goïp pháön vaìo sæû phaït triãøn naìy. Xuáút nháûp kháøu laì hoaût âäüng mua baïn våïi chæïc nàng täø chæïc læu thäng haìng hoaï giæîa caïc næåïc vaì quäúc tãú, xuáút nháûp kháøu khäng phaíi laì haình trçnh mua baïn hoaï âån leí maì caí hãû thäúng caïc quan hãû thæång maûi quäúc tãú coï täø chæïc. Do âoï phaït sinh ra nhiãöu mäúi quan hãû phæïc taûp giæîa bãn nháûp kháøu vaì bãn xuáút kháøu, âoìi hoíi giæîa bãn nháûp kháøu vaì bãn xuáút kháøu phaíi coï nhæîng htoaí thuáûn nháút âënh veì caïc phæång tiãûn nhæ: phæång thæïc giao haìng, thåìi haûn giao haìng, phæång thæïc thanh toaïn, thåìi haûn thanh toaïn . Mäüt trong nhæîng váún âãö näøi báût nháút trong quan hãû giæîa ngæåìi nháûp kháøu vaì ngæåìi xuáút kháøu laì haûch toaïn caïc nghiãûp vuû thanh toaïn trong hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu. Âãø giaíi quyãút täút váún âãö naìy vaì âãø nhàòm ngaìy caìng hoaìn thiãûn hån cäng taïc xuáút nháûp kháøu, tæì âoï coï thãø khuyãún khêch hoàûc haûn chãú xuáút nháûp kháøu laì mäüt váún âãö khaï quan troüng trong nãön kinh tãú mäùi næåïc. Nhaûn thæïc âæåüc táöm quan troüng cuía haûch toaïn caïc nghiãûp vuû thanh toaïn trong hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu vaì mong muäún náng cao hån næîa hiãûu quaí kihn doanh cuía caïc doanh nghiãûp, nãn em âaî choün âãö taìi “Haûch toaïn nghiãûp vuû thanh toaïn trong hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu ”. Em xin chán thaình caím ån cä giaïo Lã Thë Kim Hoa âaî giuïp em hoaìn thaình baìi viãút naìy. PHÁÖN I KHAÏI QUAÏT CHUNG VÃÖ NGHIÃÛP VUÛ THANH TOAÏN TRONG HOAÛT ÂÄÜNG KINH DOANH XUÁÚT NHÁÛP KHÁØU VAÌ CAÏC PHÆÅNG THÆÏC THANH TOAÏN I. HOAÛT ÂÄÜNG KINH DOANH XUÁÚT NHÁÛP KHÁØU VAÌ VAI TROÌ CUÍA HOAÛT ÂÄÜNG KINH DOANH XUÁÚT NHÁÛP KHÁØU ÂÄÚI VÅÏI SÆÛ PHAÏT TRIÃØN KINH TÃÚ . 1. Âàûc âiãøm cuía hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu Hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu âæåüc thæìa nháûn laì hoaût âäüng ráút cå baín cuía hoaût âäüng kinh tãú âäúi ngoaûi, laì phæång tiãûn thuïc âáøy kinh tãú phaït triãøn . Hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu laì bäü pháûn cuía lénh væûc læu thäng haìng hoaï laì cáöu näúi giæîa saín xuáút vaì tiãu duìng trãn phaûm vi toaìn quäúc. Trong âiãöu kiãûn kinh tãú haìng hoaï nhiãöu thaình pháön ngaìy caìng phaït triãøn, vaì caïc quan hãû håüp taïc quäúc tãú ngaìy caìng måí räüng laìm cho hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu ngaìy caìng phaït triãøn. Hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu taûo âiãöu kiãûn måí räüngt hë træåìng cho nãön saín xuáút trong næåïc, âäöng thåìi bäø sung cho nhu cáöu trong næåïc chæa saín xuáút âæåüc hoàûc âaî saín xuáút âæåüc nhæng chæa âaïp æïng âáöy âuí chu cáöu xaî häüi, âæa tiãún bäü khoa hoüc kyî thuáût måïi âæåüc thæåìng xuyãn vaì nghãö vaì moüi âëa phæång trong xaî häüi. Hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu coìn goïp pháön âæa tåïi sæû xoaï boí nhanh choïng caïc chuí thãø kinh doanh caïc saín pháøm laûc háûu khäng thãø cháúp nháûn âæåüc, goïp pháön hoaìn thiãûn cå chãú xuáút nháûp kháøu cuía Nhaì næåïc vaì âëa phæång thäng qua caïc âoìi hoíi håüp lyï caïc chuí thãø tham gia. Âäúi tæåüng cuía hoaût âäüng xuáút nháûp kháøu laì nhæîng màût haìng thuäüc thãú maûnh cuía nãön saín xuáút trong næåïc nhæ nguyãn liãûu, lám saín, haíi saín, khoaïng saín, haìng cå chãú, haìng gia cäng xuáút kháøu... Âäúi tæåüng cuía hoaût âäüng nháûp kháøu chuí yãúu laì váût tæ, maïy moïc, trang thiãút bë phuûc vuû saín xuáút. Ngoaìi ra coìn coï haìng tiãu duìng thiãút yãúu phuûc vuû cho nhu cáöu trong næåïc. Hoaût âäüng kinh doanh xuáút nháûp kháøu haình hoaï coï nhæîng âàûc âiãøm sau: + Quaï trçnh læu chuyãøn haìng hoaï xuáút nháûp kháøu traíi qua hai giai âoaûn mua vaì hai giai âoaûn baïn haìng: giai âoaûn mua vaì baïn haìng xuáút kháøu, giai âoaûn mua vaì baïn haìng nháûp kháøu. Vç váûy, thåìi gian giao læu chuyãøn haìng hoaï daìi hån thåìi gian læu chuyãøn haìng hoaï näüi thæång. + Haìng hoaï xuáút nháûp kháøu coï thãø tiãún haình theo phæång træûc tiãúp hoàûc uyí thaïc. Xuáút nháûp kháøu thæûc tiãúp laì phæång thæïc maì trong âoï caïc âån vë xuáút kháøu træûc tiãúp giao dëch âaìm phaïn, kyï kãút håüp âäöng xuáút nháûp kháøu haìng hoaï. (hoàûc giáúy pheïp nháûp kháøu ) haìng hoaï tiãún haình uyí thaïc cho caïc âån vë khaïc coï chæïc nàng xuáút, nháûp kháøu tiãún haình xuáút, nháûp kháøu häü haìng hoaï cuía mçnh vaì phaíi traí cho caïc âån vë naìy mäüt khoaín tiãön thuì lao goüi laì hoa häöng uyí thaïc. + Viãûc giao, nháûn haìng vaì thanh toaïn tiãön haìng xuáút nháûp kháøu phuû thuäüc vaìo nhæîng âiãöu khoaín kyï kãút trong håüp âäöng vaì phuì håüp våïi caïc âiãöu kiãûn thanh toaïn quäúc tãú trong ngoaûi thæång (nhæ âiãöu kiãûn vãö tiãön tãû, âiãöu kiãûn vãö âëa âiãøm, âiãöu kiãûn vãö thåìi gian vaì âiãöu kiãûn vãö phæång thæïc thanh toaïn). + Viãûc giao nháûn haìng hoaï giæîa ngæåìi nháûp kháøu vaì ngæåìi xuáút kháøu coï thãø tiãún haình træûc tiãúp hoàûc thäng qua mäüt âån vë trung gian (âån vë váûn taíi) vaì theo âëa âiãøm quy âënh trong håüp âäöng. Træåìng håüp xuáút, nháûp kháøu theo âiãöu kiãûn FOB, CIF thç quaï trçnh giao nháûn haìng âæåüc coi laì hoaìn táút khi bãn mua nháûn âæåüc bàòng chæïng cuía viãûc giao haìng, âoï laì chæïng tæì váûn taíi. 2. Vai troì cuía hoaût âäüng kinh doanh xuáút kháøu âäúi våïi sæû phaït triãøn kinh tãú : a. Hoaût âäüng kinh doanh xuáút kháøu taûo nguäön väún âãø phuch vuû cäng nghiãûp hoaï âáút næåïc : - Cäng nghiãûp hoaï âáút næåïc trong mäüt thåìi gian ngàõn âoìi hoíi phaíi coï säú väún låïn âãø nháûp kháøu maïy moïc thiãút bë, kyî thuáût, cäng nghãû tiãn tiãún. - Nguäön väún âãø nháûp kháøu coï thãø âæåüc hçnh thaình tæì caïc nguäön thu huït nhæ: + Âáöu tæ næåïc ngoaìi . + Vay nåü, viãûn tråü. + Thu tæì hoaût âäüng du lëch, dëch vuû thu ngoaûi tãû . - Caïc nguäön âáöu tæ næåïc ngoaìi, vay nåü, viãûn tråü, tuy ráút quan troüng nhæng räöi cuîng phaíi traí bàòng caïch naìy hay caïch khaïc. Nguäön väún ráút quan troüng âãø nháûp kháøu, cäng nghiãûp hoaï âáút næåïc laì xuáút kháøu, xuáút kháøu quyãút âënh quy mä vaì täúc âäü tàng cuía nháûp kháøu. b. Xuáút, nháûp kháøu goïp pháön vaìo viãûc chuyãøn âäøi cå cáúu kinh tãú, thuïc âáøy saín xuáút phaït triãøn . - Xuáút, nháûp kháøu taûo âiãöu kiãûn cho caïc ngaình khaïc coï cå häüi phaït triãøn thuán låüi. Chàóng haûn nhæ khi phaït triãøn ngaình dãût xuáút kháøu seî taûo cå häüi âáöy âuí cho viãûc phaït triãøn ngaình saín xuáút nguyãn liãûu nhæ bäng hay nhuäüm,... - Xuáút, nháûp kháøu taûo khaí nàng måí räüng thë træåìng tiãu thuû, goïp pháön cho saín xuáút phaït triãøn äøn âënh. - Xuáút, nháûp kháøu taûo âiãöu kiãûn måí räüng khaí nàng cung cáúp âáöu vaìo cho saín xuáút, náng cao nàng læûc saín xuáút trong næåïc. - Xuáút, nháûp kháøu taûo ra nhæîng tiãön âãö kinh tãú, kyî thuáût nhàòm caíi taûo vaì náng cao nàng læûc saín xuáút trong næåïc. Âiãöu naìy cho tháúy xuáút nháûp kháøu laì phæång tiãûn quan troüng taûo ra väún vaì kyî thuáût, cäng nghãû tæì bãn ngoaìi vaìo Viãût Nam, nhàòm hiãûn âaûi hoaï nãön kinh tãú âáút næåïc, taûo ra mäüt nàng læûc saín xuáút måïi. - Thäng qua xuáút, nháûp kháøu næåïc ta coìn tham gia vaìo caûnh tranh trãn thë træåìng Thãú giåïi vãö giaï caí, cháút læåüng. Cuäüc caûnh tranh naìy âoìi hoíi chuïng ta phaíi täø chæïc laûi saín xuáút, hçnh thaình cå cáud täø chæïc luän thêch nghi våïi thë træåìng. - Xuáút, kháøu coìn âoìi hoíi caïc Doanh nghiãûp phaíi luän âäøi måïi vaì hoaìn thiãûn cäng viãûc quaín trë saín xuáút vaì kinh doanh. c. Xuáút, nháûp kháøu laì cå såí âãø måí räüng vaì thuïc âáøy caïc quan hãû kinh tãú âäúi ngoaûi cuía næåïc ta: Chuïng ta tháúy roî xuáút, nháûp kháøu vaì caïc quan hãû kinh tãú âäúi ngoaûi coï taïc âäüng qua laûi phuû thuäüc láùn nhau. Xuáút, nháûp kháøu laì mäüt trong nhæîng hoaût âäüng cuía kinh tãú âäúi ngoaûi. Coï thãø noïi hoaût âäüng xuáút, nháûp kháøu coï såïm hån caïc hoaût âäüng caïc hoaût âäüng kinh tãú âäúi ngoaûi khaïc, taûo âiãöu kiãûn thuïc âáøy caïc quan hãû naìy phaït triãøn. Chàóng haûn nhæ: Xuáút nháûp kháøu thuïc âáøy quan hãû tên duûng, âáöu tæ, måí räüng váûn taíi quäúc tãú... Màût khaïc chênh caïc quan hãû kinh tãú âäúi ngoaûi trãn laûi taûo âiãöu kiãûn , tiãön âãö cho viãûc måí räüng xuáút nháûp kháøu. d. Xuáút, nháûp kháøu coï taïc âäüng têch cæûc âãún giaíi quyãút cäng àn viãûc laìm vaì caíi thiãûn âåìi säúng nhán dán: - Taïc âäüng cuía xuáút, nháûp kháøu âãún âåìi säúng bao gäöm ráút nhiãöu màût. Træåïc hãút hoaût âäüng xuáút nháûp kháøu laì nåi thu huït haìng triãûu lao âäüng vaìo laìm viãûc vaì coï thu nháûp khäng tháúp. - Xuáút nháûp kháøu phuûc vuû vaì âaïp æïng ngaìy mäüt phong phuï nhu cáöu tiãu duìng cuía nhán dán. II. HÅÜP ÂÄÖNG MUA BAÏN NGOAÛI THÆÅNG: 1. Khaïi niãûm vaì âàûc âiãøm cuía håüp âäöng mua baïn ngoaûi thæång (håüp âäöng nháûp kháøu): a. Khaïi niãûm: Håüp âäöng xuáút nháûp kháøu vãö baín cháút laì håüp âäöng mua baïn quäúc tãú, laì sæû thoaí thuáûn giæîa caïc bãn mua baïn åí caïc næåïc khaïc nhau. Trong âoï quy âënh bãn baïn phaíi cung cáúp haìng hoaï, chuyãøn giao nhæîng chæïng tæì liãn quan âãún haìng hoaï, bãn mua phaíi coï nghéa vuû thanh toaïn tioãön haìng vaì nháûn haìng. b. Âàûc âiãøm: So våïi håüp âäöng mua baïn trong næåïc, håüp âäöng xuáút nháûp kháøu coï ba âàûc âiãøm sau: - Âàûc âiãøm thæï nháút: Chuí thãø cuía håüp âäöng - ngæåìi mua, ngæåìi baïn - coï cå såí kinh doanh âàng kyï taûi hai quäúc gia khaïc nhau. - Âàûc âiãøm thæï hai: Âäöng tiãön thanh toaïn coï thãø laì mäüt ngoaûi tãû naìo âoï maì caí hai bãn cuìng âäöng yï. - Âàûc âiãøm thæï ba: Haình hoaï - âäúi tæåüng mua baïn cuía håüp âäöng chuyãøn ra khoíi âáút næåïc cuía ngæåìi baïn trong quaï trçnh thæûc hiãûn håüp âäöng. 2. Hçnh thæïc vaì bäú cuûc cuía håüp âäöng xuáút nháûp kháøu: a. Hçnh thæïc : Theo cäng æåïc Vienne 1980 cho pheïp táút caí caïc næåïc thaình viãn sæí duûng táút caí caïc hçnh thæïc sau: + Hçnh thæïc vàn baín + Hçnh thæïc miãûng - Caïc næåïc XHCN quy âënh: Håüp âäöng phaíi dæåüc kyï kãút dæåïi hçnh thæïc vàn baín. - ÅÍ næåïc ta, hçnh thæïc vàn baín cuía håüp âäöng laì hçnh thæïc bàõt buäüc âäúi våïi táút caí caïc âån vë xuáút nháûp kháøu cuía ta trong quan hãû våïi næåïc ngoaìi (Âiãöu 81 - 4 Luáût thæång maûi Viãût Nam) b. Bäú cuûc chung cuía mäüt vàn baín håüp âäöng: * Pháön måí âáöu gäöm: - Quäúc hiãûu - Tãn håüp âäöng, säú hiãûu håüp âäöng - Thåìi gian - âëa âiãøm kyï kãút håüp âäöng * Nhæîng thäng tin vãö chuí thãø håüp âäöng - Tãn - Âëa chè - Caïc säú maïy Fax, Talex, âiãûn thoaûi... - Ngæåìi âaûi diãûn kyï kãút. * Pháön noïi chung cuía vàn baín håüp âäöng kinh tãú, thæåìng gäöm ba cuûm âiãöu khoaín : - Nhæîng âiãöu khoaín chuí yãúu - Nhæîng âiãöu khoaín thæåìng lãû - Nhæîng âiãöu khoaín tuyì nghi * Pháön kyï kãút håüp âäöng 3. Näüi dung caïc âiãöu khoaín cuía mäüt håüp âäöng mua baïn ngoaûi thæång: 3.1. Nhoïm âiãöu khoaín vãö haìng hoaï: a. Âiãöu kiãûn tãn haìng: (Commodiffy) Âiãöu khoaín naìy phaíi xaïc âënh âæåüc tãn goüi cuía haìng hoaï cáön mua baïn mäüt caïch chênh xaïc vaì ngàõn goün. Âãø laìm âæåüc âiãöu naìy ngæåìi ta thæåìng duìng caïc biãûn phaïp sau: - Ghi tãn haìng bao gäöm tãh thäng thæåìng, tãn thæång maûi, tãn khoa hoüc. - Ghi tãn keìm theo tãn âëa phæång saín xuáút ra noï - Ghi tãn haìng keìm våïi tãn cuía nhaì saín xuáút ra noï - Ghi tãn haìng keìm våïi cäng duûng cuía noï. b. Âiãöu kiãûn vãö cháút læåüng haìng hoaï: (Quality) “Pháøm cháút ” laì âiãöu khoaín noïi lãn màût “Cháút” cuía haìng hoaï mua baïn quy âënh tênh nàng, quy caïch, kêch thæåïc, taïc duûng, cäng suáút, hiãûu suáút cuía haìng hoaï âoï. Coï nhiãöu phæång phaïp âãø xaïc âënh cháút læåüng haìng hoaï, dæåïi âáy laì mäüt säú phæång phaïp chuí yãúu: - Xaïc âënh pháøm cháút dæûa vaìo máùu haìng. - Xaïc âënh pháøm cháút dæûa vaìo tiãu chuáøn - Xaïc âënh pháøm cháút dæûa vaìo nhaîn hiãûu haìng hoaï - Xaïc âënh pháøm cháút dæûa vaìo haìm læåüng cuía mäüt cháút naìo âoï trong saín pháøm - Xaïc âënh pháøm cháút dæûa vaìo chè tiãu âaûi khaïi quen duìng nhæ: + FAQ: Pháøm cháút trung bçnh khaï + GMQ: Pháøm cháút tiãu thuû täút c. Âiãöu khoaín vãö bao bç vaì kyï hiãûu maî hiãûu: Trong âiãöu khoaín naìy caïc bãn giao dëch thæåìng thoaí thuáûn våïi nhau vãö + Yãu cáöu cháút læåüng bao bç + Phæång thæïc cung cáúp bao bç + Giaï caí bao bç 3.2 Nhoïm âiãöu kiãûn vãö váûn taíi vaì giao haìng : a. Âiãöu kiãûn cå såí giao haìng: Âiãöu kiãûn cå såí giao haìng quy âënh nhæîng cå såí coï tênh nguyãn tàõc cuía viãûc giao nháûn haìng hoaï giæîa bãn mua vaì bãn baïn. Näüi dung cuía caïc âiãöu kiãûn cå såí giao haìng khaï räüng nãn mäùi næåïc, mäùi khu væûc coï caïch giaíi thêch khaïc nhau vãö cuìng mäüt âiãöu kiãûn mua baïn. Nhiãöu täø chæïc quäúc tãú âaî cäú gàõng tçm caïch thäúng nháút giaíi thêch chuïng vaì hiãûn nay caïch giaíi thêch âæåüc nhiãöu ngæåìi aïp duûng âoï laì: "Quy tàõc quäúc tãú giaíi thêch caïc âiãöu kiãûn thæång maûi" goüi laì Incoterms (xuáút baín nàm 2000), gäöm 4 nhoïm âiãöu kiãûn cå såí giao haìng sau: + Nhoïm E: Âiãöu kiãûn giao haìng taûi xæåíng. + Nhoïm F: Nhoïm âiãöu kiãûn ngæåìi mua phaíi traí cæåïc váûn taíi chênh. + Nhoïm C: Nhoïm âiãöu kiãûn ngæåìi baïn cæåïc váûn taíi chàûng chênh. + Nhoïm âiãöu khoaín: nhoïm âiãöu kiãûn "nåi âãún". b. Âiãöu kiãûn giao haìng: Thåìi haûn giao haìng: trong buän baïn quäúc tãú ngæåìi ta coï 3 kiãøu quy âënh thåìi haûn nhæ sau: + Thåìi haûn giao haìng âënh kyì. + Thåìi haûn giao haìng ngay, giao nhanh, giao ngay láûp tæïc. + Thåìi haûn giao haìng khäng âënh kyì: giao haìng cho chuyãún taìu âáöu tiãn, giao haìng sau khi nháûn L/C... - Âëa âiãøm giao haìng: læûa choün âëa âiãøm giao haìng coï liãn quan chàût cheî âãún phæång thæïc chuyãn chåí haìng hoaï vaì âiãöu kiãûn cå såí giao haìng. - Phæång thæïc giao haìng: trong buän baïn quäúc tãú coï ráút nhiãöu phæång thæïc giao haìng, thåìi âiãøm... maì âäúi taïc caïc bãn thæång læåüng aïp duûng, coï thãø quy âënh viãûc giao nháûn âæåüc tiãún haình åí mäüt nåi naìo âoï laì giao nháûn så bäü hoàûc giao nhán cuäúi cuìng. - Thäng baïo giao haìng: caïc bãn giao dëch thæåìng váùn thoaí thuáûn vãö nghéa vuû thäng baïo giao haìng vaì thæåìng thoaí thuáûn vãö säú láön thäng baïo vaì nhæîng näüi dung cáön âæåüc thäng baïo. c. Âiãöu kiãûn váûn taíi: Trong âiãöu kiãûn váûn taíi cuía håüp âäöng, ngæåìi ta thæåìng nãu lãn nhæîng váún âãö sau: - Quy âënh vãö con taìu chuyãn chåí. - Xaïc âënh caíng bäúc haìng, dåí haìng, âëa âiãøm giao haìng, âëa âiãøm chuyãøn taíi. - Phana chia caïc chi phê bäúc haìng. - Læûa choün máùu håüp âäöng thuã taìu, máùu váûn âån. d. Âiãöu kiãûn baío hiãøm: Trong buän quäúc tãú ruíi ro coï thãø xaíy ra våïi nhæîng haìng hoaï, âãø an toaìn caïc bãn thæåìng quan tám âãún váún âãö baío hiãøm vaì chuï troüng nhæîng näüi dung sau: - Mua baío hiãøm taûi cäng ty naìo? - Mua baío hiãøm bàòng âäöng tiãön naìo? - Mua baío hiãøm cho giaï trë haìng hoaï våïi giaï trë bao nhiãu? - Mua baío hiãøm trong thåìi gian naìo? - Mua baío hiãøm tæì âëa âiãøm naìo âãún âëa âiãøm naìo? 3.3. Nhoïm âiãöu kiãûn vãö taìi chênh: a. Âiãöu kiãûn giaï caí: Âiãöu kiãûn giaï caí laì mäüt âiãöu kiãûn quan troüng trong giao dëch mua baïn quäúc tãú. + Âäöng tiãön tênh giaï: laì âäöng tiãön cuía næåïc ngoaìi xuáút kháøu hoàûc cuía næåïc ngoaìi nháûp kháøu hoàûc cuía næåïc thæï ba. Tuy nhiãn váún âeì quan troüng hån caí váùn laì thë træåìng thuäüc vãö ai vaì ngæåìi âoï muäún âäöng tiãön naìo âãø tênh giaï. + Mæïc giaï trong caïc håüp âäöng ngoaûi thæång laì giaï quäúc tãú. + Trong buän baïn quäúc tãú ngæåìi ta thæång læåüng quy âënh giaï theo caïc loaûi: giaï cäú âënh. Giaï linh hoaût vaì giaï di âäüng. Ngoaìi ra, trong viãûc xaïc âënh giaï caí, ngæåìi ta luän âënh roî âiãöu kiãûn cå såí giao haìng coï liãn quan våïi giaï âoï. b. Âiãöu kiãûn thanh toaïn: - Âiãöu kiãûn âaím baío häúi âoaïi. Âãø traïnh täøn tháút xaíy ra cho caïc âäöng tiãön trãn Thãú giåïi tàng giaï hoàûc giaím giaï, caïc bãn giao dëch coï thãø thoaí thuáûn nhæîng âiãöu kiãûn âaím baío häúi âoaïi gäöm: + Âiãöu kiãûn âaím baío vaìng. + Âiãöu kiãûn âaím baío häúi âoaïi. 4. Nhoïm âiãöu kiãûn coï tênh cháút phaïp lyï: a. Âiãöu kiãûn khiãúu naûi: Khiãúu naûi laì viãûc mäüt bãn yãu cáöu bãn kia phaíi giaíi quyãút nhæîng täøn tháút hoàûc thiãût haûi do bãn kia gáy ra, hoàûc vãö nhæîng vi phaûm âaî cam kãút giæîa hai bãn. b. Âiãöu kiãûn baío haình: Baío haình laì sæû âaím baío cuía ngæåìi baïn vãö cháút læåüng haìng hoaï trong mäüt thåìi gian nháút âënh. Thåìi gian naìy goüi laì haûn baío haình. c. Âiãöu kiãûn vãö træåìng håüp miãùn traïch: Nhæîng træåìng håüp maì nãúu xaíy ra bãn âæång sæû hoàûc hoaìn toaìn hoàûc chæìng mæûc naìo âoï miãùn hay hoaîn laûi thæûc hiãûn caïc nghéa vuû vaì håüp âäöng. Nhæîng træåìng håüp nhæ váûy thæåìng xaíy ra sau khi kyï kãút håüp âäöng, coï tênh khaïch quan vaì khäng thãø khàõc phuûc âæåüc. d. Âiãöu kiãûn troüng taìi: Trong âiãöu khoaín naìy cáön quy âënh näüi dung nhæ sau: + Ai laì ngæåìi âæïng ra phán xæí. + Luáût aïp duûng vaìo viãûc xeït xæí. + Âëa âiãøm tiãún haình troüng taìi. + Phán âënh chi phê troüng taìi. III. CAÏC PHÆÅNG THÆÏC THANH TOAÏN TRONG HOAÛT ÂÄÜNG KINH DOANH XHÁÚT, NHÁÛP KHÁØU: 1. Phæång thæïc chuyãøn tiãön: Laì phæång thæïc thanh toaïn maì ngæåìi chuyãøn tiãön thäng qua ngán haìng gæíi traí mäüt säú tiãön nháút âënh cho ngæåìi âæåüc hæåíng. - Phæång thæïc naìy êt âæåüc duìng trong thanh toaïn ngoaûi thæång vç viãûc traí tiãön cho ngæåìi xuáút kháøu phuû thuäüc vaìo ngæåìi nháûp kháøu. Vç váûy phæång thæïc naìy khäng âaím baío quyãön låüi cho ngæåìi xuáút kháøu, dãù bë ngæåìi nháûp kháøu chiãúm duûng väún, phæång thæïc naìy chè âæåüc aïp duûng trong caïc træåìng håüp sau: + Mua baïn våïi säú læåüng khäng låïn. + Duìng âãø thanh toaïn caïc chi phê ngoaûi thæång: traí tiãön váûn taíi, baío hiãøm, tiãön hoa häöng... 2. Phæång thæïc ghi säø: Phæång thæïc ghi säø âæåüc thãø hiãûn bàòng caïch ngæåìi xuáút kháøu måí mäüt taìi khoaín trãn âoï ghi caïc khoaín tiãön maì ngæåìi nháûp kháøu nåü tiãön mua haìng vaì caïc chi phê khaïc liãn quan âãún viãûc mua haìng. Ngæåìi nháûp kháøu âënh kyì thanh toaïn nåü hçnh thaình trãn taìi khoaín cho ngæåìi xuáút kháøu. Thæåìng laì ngæåìi nháûp kháøu cuîng måí taìi khoaín ghi, noï chè coï giaï trë theo doîi chæï khäng coï giaï trë thanh toaïn hai bãn. 3. Phæång thæïc nhåì thu: Laì phæång thæïc thanh toaïn trong âoï täø chæïc xuáút kháøu sau khi âaî giao haìng seî kyï häúi phiãúu âoìi tiãön ngæåìi mua, nhåì ngán haìng thu häü säú tiãön ghi trãn häúi phiãúu âoï. - Nhåì thu phiãúu trån: laì phæång thæïc thanh toaïn trong âoï ngæåìi xuáút kháøu uyí thaïc cho ngán haìng thu häü tiãön åí ngæåìi nháûp kháøu, cuìng våïi viãûc gæíi haìng cho ngæåìi nháûp kháøu, ngæåìi xuáút kháøu gæíi thàóng chæïng tæì haìng hoaï vho ngæåìi nháûp kháøu thäng qua ngán haìng âãø âi nháûn haìng. - Nhåì thu keìm chæïng tæì: laì ngæåìi baïn uyí thaïc cho ngán haìng thu häü säú tiãön åí ngæåìi mua khäng nhæîng càn cæï vaìo häúi phiãúu maì coìn càn cæï vaìo bäü chæïng tæì gæíi ngán haìng keìm theo våïi nhæîng âiãöu kiãûn: ngæåìi mua traí tiãön hoàûc cháúp nháûn traí tiãön häúi phiãúu thç ngán haìng måïi trao bäü chæïng tæì gæíi haìng cho ngæåìi mua âãø nháûn haìng. 4. Phæång thæïc tên duûng chæïng tæì: L/C phaíi âæåüc bãn nháûp kháøu måí taûi ngán haìng âaûi diãûn træåïc khi nhiãûm vuû kinh doanh xuáút nháûp kháøu âæåüc tiãún haình. Giaï trë tiãön måí L/C âæåüc xem nhæ laì mäüt khoaín thãú cháúp âãø cho nhiãûm vuû kinh doanh xuáút nháûp kháøu coï thãø diãùn ra. Phæång thæïc naìy âæåüc aïp duûng cho nhæîng âäúi taïc thæång maûi maì quan hãû giao dëch laì khäng thæåìng xuyãn vaì khäng coï âäü tin cáûy cao. PHÁÖN II HAÛCH TOAÏN CAÏC NGHIÃÛP VUÛ THANH TOAÏN TRONG HOAÛT ÂÄÜNG KINH DOANH XUÁÚT NHÁÛP KHÁØU I. HAÛCH TOAÏN THANH TOAÏN VÅÏI NGÆÅÌI MUA: * Taìi khoaín sæí duûng: Phaín aïnh tçnh hçnh thanh toaïn våïi ngæåìi nháûp kháøu, kãú toaïn sæí duûng taìi khoaín 131 "Phaíi thu khaïch haìng", tjr naìy âæåüc måí theo chi tiãút âäúi tæåüng våïi tæìng khaïch haìng. TK131 - Säú tiãön phaíi thu cuía khaïch haìng vãö saín pháøm, haìng hoaï âaî giao, âaî cung cáúp vaì âæåüc xaïc âënh. - Säú tiãön phaíi traí cho khaïch haìng. - Säú tiãön khaïch haìng âaî traí nåü. - Säú tiãön âaî nháûn træåïc cuía khaïch haìng. - Doanh thu cuía säú haìng âaî baïn bë ngæåìi mua traí laûi. - Säú tiãön chiãút kháúu baïn haìng daình cho ngæåìi mua. SD: Säú tiãön coìn phaíi thu cuía khaïch haìng SD: Säú tiãön nháûn træåïc hoàûc säú âaî thu nhiãöu hån säú phaíi thu 1. Haûch toaïn thanh toaïn våïi ngæåìi mua trong næåïc: Khi baïn haìng thuäüc âäúi tæåüng chëu thuãú GTGT theo phæång phaïp kháúu træì thuãú, kãú toaïn viãút hoaï âån baïn haìng ghi roî giaï baïn chæa thuãú, thuãú GTGT vaì täøng giaï thanh toaïn. Coìn âäúi våïi haìng hoaï khäng thuäüc âäúi tæåüng näüp thuãú GTGT hoàûc näüp thuãú theo phæång phaïp træûc tiãúp thç kãú toaïn cuîng láûp hoaï âån baïn haìng nhæng trãn hoaï âån ghi giaï coï thuãú âäöng thåìi láûp phiãúu xuáút kho. Nãúu haìng hoaï thuäüc âäúi tæåüng näüp thuãú GTGT theo phæång phaïp kháúu træì thuãú thç kãú toaïn ghi säø doanh thu baïn haìng laì doanh thu chæa coï thuãú GTGT: Nåü TK 111,112,131 : Täøng giaï thanh toaïn Coï TK 3331 : Thuãú GTGT phaíi näüp Coï TK 511 : Doanh thu baïn haìng (giaï chæa thuãú GTGT) Nãúu haìng hoaï khäng thuäüc âäúi tæåüng näüp thuãú GTGT hoàûc näüp thuãú GTGT theo phæång phaïp træûc tiãúp, kãú toaïn ghi: Nåü TK 111,112 : Täøng giaï thanh toaïn Coï TK 511 : Doanh thu baïn haìng 2. Haûch toaïn thanh toaïn våïi ngæåìi mua næåïc ngoaìi: Khi haìng xuáút kháøu âæåüc xaïc âënh laì tiãu thuû doanh nghiãûp láûp "Hoaï âån GTGT" våïi mæïc thuãú 10% gåíi âãún cho ngæåìi mua vaì laìm cå såí ghi säø doanh thu, kãú toaïn phaín aïnh doanh thu vaì giaï väún. + Phaín aïnh doanh thu theo giaï thæûc tãú: Nåü TK 111 (1112), 112 (1122) : Tyí giaï thæûc tãú Nåü TK 131 : phaíi thu khaïch haìng: tyí giaï thæûc tãú Coï TK 811 : Doanh thu baïn haìng vaì cung cáúp dëch vuû Nãúu thu tiãön bàòng ngoaûi tãû kãú toaïn ghi nåü TK 007: ngoaûi tãû caïc loaûi. + Phaín aïnh giaï mua cuía haìng xuáút kháøu: Nåü TK 632 : Giaï väún haìng baïn Coï TK 157 : haìng gåíi âi baïn Coï TK 156 (1561) : giaï mua haìng hoaï. * Nãúu doanh nghiãûp khäng sæí duûng tyí giaï haûch toaïn: Nåü TK 151: Tyí giaï thæûc tãú Coï TK 331: Tyí giaï thæûc tãú Coï TK 333: Tyí giaï thæûc tãú Khi duìng tiãön gæíi ngán haìng hoàûc tiãön màût bàòng ngoaûi tãû âãø thanh toaïn tiãön haìng nháûp kháøu, kãú toaïn xaïc âënh khoaín chãnh lãûch tyí giaï ngoaûi tãû âãø ghi khoaín chãnh lãûch naìy vaìo bãn nåü hoàûc bãn coï TK 413 "Chãnh lãûch tyí giaï". Nãúu khoaín chãnh lãûch tyí giaï giao dëch bçnh quán liãn ngán haìng låïn hån tyí giaï ghi säø thç ghi bãn coï TK 413 vaì ngæåüc laûi thç ghi bãn Nåü TK 413. Kãú toaïn càn cæï vaìo tyí giaï thæûc tãú taûi thåìi âiãøm phaït sinh nghiãûp vuû ghi: Nåü TK 331 : Tyí giaï haûch toaïn Nåü (hoàûc coï) TK 413 : Chãnh lãûch tyí giaï Coï TK 112 (1122) : Tyí giaï haûch toaïn Coï TK 144 : Tyí giaï thæûc tãú Âäöng thåìi ghi: Coï TK 007 : ngoaûi tãû caïc loaûi Trçnh tæû haûch toaïn âæåüc thãø hiãûn trãn så âäö kãú toaïn sau: TK 111,112 TK 331 TK 151 (1) ÆÏng træåïc (2) Thanh toaïn (2) Haìng vãö âæåüc tênh laì nháûp kháøu, cháúp nháûn thanh toaïn TK 144 Âaî kyï quyî TK 413 Chãnh lãûch tyí giaï TK 3333 Thuãú XNK TK 007 III. HAÛCH TOAÏN THANH TOAÏN VÅÏI NGÁN SAÏCH NHAÌ NÆÅÏC: Trong quaï trçnh kinh doanh caïc doanh nghiãûp xuáút nháûp kháøu phaíi thæûc hiãûn nghéa vuû våïi ngán saïch Nhaì næåïc dæåïi hçnh thæïc näüp thuãú, näüp caïc khoaín phê, lãû phê... Caïc doanh nghiãûp phaíi chuí âäüng tênh toaïn xaïc âënh säú thuãúæ, phê, lãû phê... phaíi näüp cho Nhaì næåïc theo luáût âënh vaì këp thåìi phaín aïnh vaìo säø saïch kãú toaïn säú thuãú vaì caïc khoaín phaíi näüp trãn cå såí thäng baïo cuía cå quan thuãú. Thæûc hiãûn viãûc näüp âáöy âuí vaì këp thåìi caïc khoaín thuãú cho Nhaì næåïc, træåìng håüp coï nhæîng thàõc màõc, khiãúu naûi.. .vãö mæïc thuãú hoàûc säú thuãú phaíi näüp theo thäng baïo cáön âæåüc giaíi quyãút këp thåìi theo quy âënh, khäng vç báút cæï lyï do naìo âãø trç hoaîn viãûc näüp thuãú. Kãú toaïn phaíi måí säø chi tiãút theo doîi tæìng khoaín thuãú, phê, lãû phê... phaíi näüp, âaî näüp vaì säú coìn phaíi näüp. Nãúu doanh nghiãûp näüp thuãú bàòng ngoaûi tãû phaíi quy âäøi ra âäöng Viãût Nam theo tyí giaï quy âënh âãø ghi säø kãú toaïn. Âãø phaín aïnh säú hiãûn coï vaì tçnh hçnh tàng giaím caïc khoaín thuãú vaì caïc khoaín phaíi näüp, kãú toaïn sæí duûng taìi khoaín 333 "Thuãú vaì caïc khoaín phaíi näüp". Taìi khoaín naìy coï caïc taìi khoaín cáúp 2 sau: TK 33311 : Thuãú GTGT âáöu ra TK 33312 : Thuãú GTGT haìng nháûp kháøu + TK 3333: Thuãú xuáút nháûp kháøu TK 3333 phaín aïnh säú thuãú xuáút nháûp kháøu phaíi näüp, âaî näüp vaì säú coìn laûi phaíi näüp cho ngán saïch Nhaì næåïc. Ngoaìi ra, TK 333 coìn coï caïc TK cáúp 2 nhæ: TK 3334, TK 3335, TK 3336, TK 3337, TK 3338, TK 3339. Näüi dung vaì kãút cáúu cuía taìi khoaín 333 âæåüc thæûc hiãûn nhæ sau: TK 333 - Thuãú GTGT âáöu vaìo kháúu træì - Thuãú GTGT cuía haìng baïn giaím giaï vaì haìng baïn bë traí laûi. - Phê, lãû phê âaî näüp - Thuãú GTGT âáöu ra - Thuãú GTGT haìng nháûp kháøu - Phê, lãû phê âaî näüp SD: Säú thuãú, phê, lãû phê vaì caïc khoaín coìn phaíi näüp NSNN. Taìi khoaín naìy coï thãø coï säú dæ bãn nåü, phaín aïnh säú thuãú, phê, lãû phê âaî näüp låïn hån säú phaíi näüp, hoàûc laì säú thuãú thoaïi thu, soïo âæåüc tråü cáúp, tråü giaï nhæng chæa âæåüc thæûc hiãûn. 1. Haûch toaïn thuãú GTGT: Càn cæï vaìo hoaï âån GTGT vãö säú saín pháøm haìng hoaï dëch vuû (gäöm doanh thu baïn haìng vaì phuû thu) kãú toaïn phaín aïnh doanh thu baïn haìng chæa coï thuãú GTGT åí TK 511, säú tiãön thuãú GTGT âáöu ra åí TK 3331. Nåü TK 111,112,131 : Täøng giaï thanh toaïn Coï TK 511 : Doanh thu baïn haìng Coï TK 3331 : Thuãú vaì caïc khoaín phaíi näüp Trçnh tæû haûch toaïn caïc nghiãûp vuû chuí yãúu liãn quan âãún thuãú GTGT thãø hiãûn trãn så âäö: TK 111 TK 3331 TK 111,112,131 Thuãú GTGT cuía haìng giaím giaï, haìng bë traí laûi Soïo thuãú GTGT näüp khi baïn haìng TK 133 Thuãú GTGT âæåüc træì vaìo säú thuãú GTGT âáöu ra TK 711 Thuãú GTGT âáöu vaìo giaím tênh vaìo thu nháûp khaïc TK 111,112 Duìng tiãön näüp thuãú GTGT TK 133 TK 334 TK 136,138 TK 511,515 Thuãú GTGT haìng xuáút nháûp kháøu, haìng sæí duûng näüi bäü Thuãú GTGT haìng duìng âãø traí læång Thuãú GTGT cuía haìng baïn näüi bäü khoaín thu khaïc Soïo thuãú GTGT åí âån vë tênh thuãú træûc tiãúp 2. Thuãú xuáút nháûp kháøu: Khi xuáút kháøu haìng hoaï, kãú toaïn phaín aïnh doanh thu baïn haìng bao gäöm caí thuãú xuáút kháøu. Thuãú xuáút kháøu coï thãø tênh vaì näüp bàòng ngoaûi tãû hoàûc bàòng âäöng Viãût Nam. Trong træåìng håüp tênh vaì näüp bàòng ngoaûi tãû cáön xaïc âënh khoaín chãnh lãûch tyí giaï ngoaûi tãû âãø ghi vaìo TK 413. Nåü TK 131,111,112 Nåü (hoàûc Coï) TK 413 : Chãnh lãûch tyí giaï Coï TK 511 : Doanh thu baïn haìng Khi xaïc âënh säú tiãön thuãú xuáút kháøu phaíi näüp, kãú toaïn ghi: Nåü TK 511 : Doanh thu baïn haìng Coï TK 3333 : Thuãú xuáút nháûp kháøu Khi duìng ngoaûi tãû âãø näüp thuãú xuáút nháûp kháøu kãú toaïn xaïc âënh khoaín chãnh lãûch tyí giaï: Nåü TK 151,156 (Ghi theo tyí giaï väún) Coï TK 331 : Phaíi traí ngæåìi baïn (theo giaï bë mua) Coï TK 3333 : Thuãú xuáút nháûp kháøu Nãúu duìng ngoaûi tãû âãø näüp thuãú, kãú toaïn tênh toaïn khoaín chãnh lãûch tyí giaï âãø ghi vaìo TK 413 - Chãnh lãûch tyí giaï. Træåìng håüp haìng nháûp kháøu âaî näüp thuãú nháûp kháøu nhæng trong thæûc tãú nháûp kháøu êt hån thfi seî âæåüc hoaìn laûi opháön chãnh lãûch âoï, kãú toaïn ghi: Nåü TK 3333 : Thuãú XNK (træì vaìo säú thuãú näüp kyì sau) Nåü TK 111,112 : Hoaìn laûi bàòng tiãön Coï TK 152,153,156: Ghi giaím giaï trë haìng hoaï Træåìng håüp haìng xuáút kháøu âaî näüp thuãú xuáút kháøu, nhæng khäng xuáút kháøu næîa hoàûc säú thæûc tãú xuáút kháøu êt hån säú kã khai näüp thuãú, nãúu säú thuãúâaî näüp âæåüc hoaìn laûi, kãú toaïn ghi: Nåü TK 111,112 : hoaìn laûi bàòng tiãön Nåü TK 3333 : Thuãú XNK (træì vaìo kyì sau) Coï TK 511 : Doanh thu baïn haìng Træåìng håüp doanh nghiãûp nháûp kháøu nguyãn váût liãûu âãø saín xuáút haìng xuáút kháøu âæåüc hoaìn thuãú tæång æïng våïi tyí lãû xuáút kháøu thaình pháøm. Khi nháûn âæåüc thäng baïo thuãú chênh thæïc cuía cå quan haíi quan vaì säú thuãú nháûp kháøu phaíi näüp, kãú toaïn ghi: Nåü TK 152,153 Coï TK 3333: Thuãú xuáút nháûp kháøu Doanh nghiãûp daî thæûc xuáút kháøu säú saín pháøm âæåüc saín xuáút tæì nguyãn váût liãûu nháûp kháøu noïi trãn thç khäng phaíi näüp thuãú nháûp kháøu cho säú nguyãn váût liãûu tæång æïng våïi säú saín pháøm âaî xuáút kháøu. Nãúu doanh nghiãûp chæa näüp säú thuãú nháûp kháøu, thç kãú toaïn ghi: Nåü TK 3333: Thuãú XNK Coï TK 632 (Chæa kãút chuyãøn giaï väún haìng xuáút kho) Coï TK 711 (nãúu âaî kãút chuyãøn giaï väún) Nãúu doanh nghiãûp chæa thæûc xuáút kháøu hoàûc chæa xuáút kháøu hãút säú saín pháøm tæång æïng thç doanh nghiãûp phaíi näüp thuãú nháûp kháøu vãö säú nguyãn liãûu tæång æïng våïi säú saín pháøm chæa xuáút kháøu. Khi coï saín pháøm thæûc xuáút kháøu thç doanh nghiãûp seî âæåüc hoaìn thuãú nháûp kháøu âaî näüp cuía säú nguyãn váût liãûu nháûp kháøu tæång æïng, kãú toaïn ghi: Nåü TK 111,112 (nãúu hoaìn laûi bàòng tiãön) Nåü TK 3333 (Nãúu âæåüc træì vaìo thuãú nháûp kháøu phaíi näüp kyì sau) Coï TK 632 : Giaï väún haìng baïn Coï TK 711 : Thu nháûp báút thæåìng Trong træåìng håüp haìng taûm nháûp kháøu âãø taïi xuáút kháøu theo phæång thæïc kinh doanh haìng taûm nháûp taïi xuáút. Khi nháûp kháøu kãú toaïn phaín aïnh säú thuãú nháûp kháøu phaíi näüp nhæ sau: Nåü TK 151, 156 Coï TK 3333: Thuãú xuáút nháûp kháøu Khi âæåüc hoaìn thuãú nháûp kháøu thç kãú toaïn ghi: Nåü TK 111,112: hoaìn laûi bàòng tiãön Nåü TK 3333: Træì vaìo thuãú phaíi näüp kyì sau Coï TK 632 : Chæa kãút chuyãøn giaï väún Coï TK 7212: âaî kãút chuyãøn giaï väún Trong træåìng håüp haìng taûm xuáút kháøu âæa ra næåïc ngoaìi gia cäng vaì taïi nháûp kháøu saín pháøm, haìng hoaï gia cäng hoaìn thaình âæåüc hoaìn thuãú nháûp kháøu. - Khi xuáút nguyã._.