Hỗ trợ phát triển chính thức (oda) của Australia cho Việt Nam – thực trạng và giải pháp
Tài liệu Hỗ trợ phát triển chính thức (oda) của Australia cho Việt Nam – thực trạng và giải pháp: ... Ebook Hỗ trợ phát triển chính thức (oda) của Australia cho Việt Nam – thực trạng và giải pháp
Tóm tắt tài liệu Hỗ trợ phát triển chính thức (oda) của Australia cho Việt Nam – thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Môc lôc
Lêi më ®Çu……………………………………………………… ….3
Ch¬ng 1: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña Australia cho ViÖt Nam……………………………….6
1. Vµi nÐt vÒ Australia……………………………………………..6
1.1. ThÓ chÕ chÝnh trÞ vµ kinh tÕ…………………………….6
1.2. VÞ thÕ cña Australia trong Th¬ng m¹i Quèc tÕ……….7
1.3. VÞ thÕ cña Australia ®èi víi ViÖt Nam………………....8
2. ODA cña Australia cho ViÖt Nam…………………………….11
2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ ODA……………………………..11
2.2. §Æc ®iÓm ODA cña Australia cho ViÖt Nam…………17
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ODA cña Australia vµo ViÖt Nam thêi gian qua…………………………………………………………….33
1. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh ODA cña Australia cho ViÖt Nam……………………………………………………………33
2. §¸nh gi¸ cô thÓ vÒ t¸c ®éng cña ODA Australia cho ViÖt Nam…...……………………………………………………….42
2.1. ODA trong Qu¶n lý nhµ níc………………………...44
2.2. ODA trong ph¸t triÓn n«ng th«n vµ c¬ së h¹ tÇng…….48
2.3. ODA trong gi¸o dôc vµ y tÕ…………………………...53
2.4. ODA trong b¶o vÖ m«i trêng………………………...63
2.5. ODA trong b¶o vÖ quyÒn phô n÷……………………...66
3. T¸c ®éng ODA cña Australia tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam………68
3.1. T¸c ®éng tÝch cùc……………………………………..68
3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i……………………………...71
3.3. Nguyªn nh©n tån t¹i…………………………………..73
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA cña Australia cho ViÖt Nam ……………………...76
1. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ Australia…………………76
1.1. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng cêng ®Çu t hiÖu qu¶ vµo ViÖt Nam…………………………………………………..76
1.2. Nhãm gi¶i ph¸p sö dông, qu¶n lý hiÖu qu¶ ODA ë ViÖt Nam…..……………………………………………….78
2. Nh÷ng gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ ViÖt Nam………………...81
2.1. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng cêng thu hót ODA cña Australia………………………………………………81
2.2. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng cêng sö dông hiÖu qu¶ ODA cña Australia………………………………………………85
3. Nhãm gi¶i ph¸p kh¸c………………………………………….88
KÕt luËn…………………………………………………………….90
Tµi liÖu tham kh¶o………………………………………………...91
Lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi:
Trªn ®µ ph¸t triÓn kinh tÕ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, víi sù biÕn ®æi m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi,ViÖt Nam còng ®· vµ ®ang ®æi míi ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ cña m×nh. Cïng víi qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch kinh tÕ toµn diÖn víi sù phèi hîp c¸c c«ng cô chÝnh s¸ch vÜ m«, chÝnh s¸ch ngo¹i giao cëi më vµ viÖc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· ®a ViÖt Nam tíi bíc ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i.
MÆc dï ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ, bé mÆt kinh tÕ, x· héi ®· cã nh÷ng biÕn ®æi râ rÖt nhng xÐt mét c¸ch toµn diÖn, ViÖt Nam cßn ph¶i ®¬ng ®Çu víi rÊt nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc ®Ó cã thÓ ®æi míi vµ thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu kinh tÕ - x· héi ®· ®Æt ra. §Ó vît qua nh÷ng khã kh¨n th¸ch thøc ®ã ViÖt Nam kh«ng chØ ph¶i huy ®éng m¹nh mÏ néi lùc cña toµn ®Êt níc mµ cßn cÇn cã sù hîp t¸c vµ trî gióp tõ c¸c nguån lùc bªn ngoµi. Mét trong nh÷ng nguån trî gióp ®ã lµ Nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA). Nguån viÖn trî nµy ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh x©y dùng ®Êt níc hiÖn nay. §ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong sè ODA t¬ng ®èi lín vµo ViÖt Nam hiÖn nay lµ nguån ODA cña Australia.
ODA cña Australia dµnh cho ViÖt Nam ®· cã nhiÒu ®ãng gãp tÝch cùc ®èi víi nÒn kinh tÕ níc ta theo ®µ ph¸t triÓn quan hÖ song ph¬ng gi÷a hai níc. §Æc biÖt, thêi gian gÇn ®©y Australia cã nhiÒu ch¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cho ViÖt Nam víi sè vèn trung b×nh mçi n¨m kho¶ng 70 triÖu ®« la Australia (AUD). Sè lîng ODA nµy ®ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong c¸c lÜnh vùc ®êi sèng vµ kinh tÕ quan träng cña ViÖt Nam, ®em l¹i nhiÒu kÕt qu¶ kh¶ quan. Tuy nhiªn, trong qu¸ tr×nh viÖn trî còng kh«ng tr¸nh khái nh÷ng khã kh¨n vµ trë ng¹i do chóng ta cha cã kinh nghiÖm trong lÜnh vùc nµy.
XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ trªn, em ®· quyÕt ®Þnh nghiªn cøu ®Ò tµi “Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña Australia cho ViÖt Nam – Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p”. §©y thùc sù lµ mét vÊn ®Ò cÇn thiÕt vµ cÊp b¸ch ®èi víi níc ta hiÖn nay khi mµ quan hÖ ViÖt Nam - Australia ®· vµ ®ang cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu:
- T×m hiÓu ch¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña Australia cho ViÖt Nam
- §¸nh gi¸ thùc tr¹ng ODA cña Australia vµo ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m võa qua
- §Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p nh»m t¨ng cêng thu hót ODA cña Australia vµo ViÖt Nam
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu:
§èi tîng nghiªn cøu cña kho¸ luËn lµ nh÷ng th«ng tin chung nhÊt vÒ ODA cña Australia víi ViÖt Nam vµ ODA trong mét sè lÜnh vùc viÖn trî næi bËt vµ c¸c ®Æc thï trong ho¹t ®éng ODA cña Australia dµnh cho ViÖt Nam trong c¸c lÜnh vùc ®ã, cô thÓ lµ ho¹t ®éng hç trî ph¸t triÓn ODA trong qu¶n lý nhµ níc; ODA trong ph¸t triÓn n«ng th«n vµ c¬ së h¹ tÇng, ODA trong y tÕ vµ gi¸o dôc; ODA trong b¶o vÖ m«i trêng; vµ ODA trong b¶o vÖ quyÒn phô n÷.
Ph¹m vi nghiªn cøu cña kho¸ luËn giíi h¹n ë c¸c nghiªn cøu tæng quan vÒ ODA cña Australia víi ViÖt Nam trong vßng 10 n¨m trë l¹i ®©y.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu:
Kho¸ luËn ®· sö dông tæng hîp c¸c ph¬ng ph¸p cña duy vËt biÖn chøng, c¸c ph¬ng ph¸p thèng kª to¸n, ph¬ng ph¸p ph©n tÝch kinh tÕ, ph¬ng ph¸p c©n ®èi ®Ó nghiªn cøu...
5. Bè côc cña kho¸ luËn:
Néi dung cña kho¸ luËn gåm 3 ch¬ng:
Ch¬ng I: Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña Australia víi ViÖt Nam
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ODA cña Australia vµo ViÖt Nam thêi gian qua
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA cña Australia ë ViÖt Nam.
Ch¬ng 1: mét sè vÊn ®Ò Chung vÒ hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña Australia cho ViÖt Nam
1. Vµi nÐt vÒ Australia:
1.1. ThÓ chÕ chÝnh trÞ vµ Kinh tÕ:
Lµ mét quèc gia n»m ë phÝa T©y Nam B¸n cÇu, Australia lµ quèc gia duy nhÊt chiÕm trän mét lôc ®Þa vµ cã diÖn tÝch ®Êt liÒn lín thø 6 trªn thÕ giíi víi h¬n 7,6 triÖu km2.
Víi sè d©n h¬n 19,6 triÖu ngêi (thèng kª tÝnh ®Õn th¸ng 6/2002), Australia lµ mét x· héi ®a v¨n hãa gåm nh÷ng ngêi b¶n xø vµ c¸c c d©n di c ®Õn tõ h¬n 160 níc trªn thÕ giíi.
Gièng nh c¸c níc kh¸c thuéc khèi liªn hiÖp Anh, vÒ chÝnh trÞ, Australia theo thÓ chÕ Qu©n chñ, ngêi ®øng ®Çu víi quyÒn lùc cao nhÊt lµ N÷ hoµng. Tuy nhiªn, do ®Æc thï lÞch sö ph¸t triÓn lµ 1 x· héi ®a v¨n ho¸, thùc chÊt Australia lµ mét níc Céng hoµ Liªn Bang. Ngêi ®øng ®Çu lµ Toµn quyÒn Australia do N÷ hoµng bæ nhiÖm. C¬ cÊu bé m¸y chÝnh trÞ cña quèc gia víi ngêi l·nh ®¹o lµ Thñ tíng. Quèc héi ®îc chia lµm 2 nh¸nh: T ph¸p vµ Toµ ¸n tèi cao.
VÒ kinh tÕ, trong th¬ng m¹i quèc tÕ, nÒn Australia tËp trung vµo c¸c dÞch vô vµ c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o cã gi¸ trÞ cao. ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i cña Australia tËp trung chÝnh vµo khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng. Australia rÊt chó träng ho¹t ®éng Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (ODA) cña m×nh. Australia sÏ cung cÊp 1 tû 815 triÖu ®« la Mü cho ODA trong n¨m 2002-2003. §©y lµ mét møc t¨ng 90 triÖu ®« la so víi con sè ng©n s¸ch 2001-2002 lµ 1,725 tû ®« la, thÓ hiÖn mét møc t¨ng 3%. Hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc theo dù to¸n cña Australia so víi tû lÖ tæng thu nhËp quèc d©n trong n¨m 2002-2003 sÏ lµ 0,25%. Nh vËy viÖc nµy ®· ®a Australia thêng xuyªn ë vÞ trÝ trªn møc trung b×nh cña c¸c níc tµi trî (2001) lµ 0,22%.
1.2. VÞ thÕ cña Australia trong Th¬ng m¹i Quèc tÕ:
Australia lµ mét trong sè nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao. Tæng GDP cña Australia trong n¨m 2002 ®¹t 726 tû USD. Cïng víi viÖc kh¼ng ®Þnh vÞ thÕ kinh tÕ cña m×nh trªn trêng quèc tÕ b»ng chÝnh c¸c thµnh tùu kinh tÕ ®¹t ®îc, Australia vÉn kh«ng ngõng chó träng ph¸t triÓn c¸c chiÕn lîc kinh tÕ ®èi ngo¹i, c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî nh»m n©ng cao vÞ trÝ vµ ¶nh hëng cña m×nh ®èi víi c¸c níc kh¸c. Ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia víi viÖc hç trî c¸c níc ®ang ph¸t triÓn gi¶m ®ãi nghÌo ®· ®¹t ®îc nh÷ng møc ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Träng t©m cña ch¬ng tr×nh t¹i vïng Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng thÓ hiÖn sù tham gia m¹nh mÏ cña Australia víi khu vùc vµ cam kÕt lµm viÖc trong mèi quan hÖ ®èi t¸c ®Ó ®¸p øng nh÷ng th¸ch thøc ph¸t triÓn quan träng trong khu vùc nµy. Australia lµ mét trong nh÷ng nhµ tµi trî hµng ®Çu cho khu vùc Th¸i B×nh D¬ng. Australia còng ®¸p øng hµo phãng nh÷ng yªu cÇu vÒ kh¾c phôc khñng ho¶ng vµ cøu trî nh©n ®¹o vµ ®ãng gãp cã lùa chän cho nh÷ng nhu cÇu ph¸t triÓn ë Nam ¸, ch©u Phi vµ Trung §«ng. Trªn b×nh diÖn kinh tÕ, Australia ®· vµ ®ang trë thµnh mét ®èi t¸c kinh tÕ quan träng cña nhiÒu quèc gia trong khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi.
1.3. VÞ thÕ cña Australia ®èi víi ViÖt Nam
Australia vµ ViÖt Nam tuy lµ hai ®Êt níc thuéc hai ch©u lôc víi hai hÖ thèng chÝnh trÞ kh¸c nhau nhng l¹i cã mèi quan hÖ th©n thiÕt, g¾n bã. T×nh h÷u nghÞ vµ hîp t¸c ViÖt Nam-Australia kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn qua chÆng ®êng h¬n hai t¸m n¨m kÓ tõ khi hai níc thiÕt lËp quan hÖ ngo¹i giao (26/12/1973). §Æc biÖt 10 n¨m gÇn ®©y ®· chøng kiÕn sù khëi s¾c trong quan hÖ hai níc víi nh÷ng chuyÕn viÕng th¨m cña l·nh ®¹o cÊp cao hai níc, cô thÓ lµ chuyÕn th¨m chÝnh thøc ViÖt Nam cña Thñ tíng John Haward vµ chuyÕn th¨m Australia cña Thñ tíng Phan V¨n Kh¶i th¸ng 4/1999; nhiÒu hiÖp ®Þnh vÒ kinh tÕ, th¬ng m¹i... ®îc ký kÕt; ®Çu t cña Australia vµo ViÖt Nam vµ kim ng¹ch th¬ng m¹i song ph¬ng kh«ng ngõng gia t¨ng. Hai níc ®· ñng hé vµ chia sÎ quan ®iÓm trªn mét sè diÔn ®µn quèc tÕ: Australia ñng hé ViÖt Nam gia nhËp ASEAN, gióp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh tham gia APEC, ñng hé ViÖt Nam gia nhËp WTO; ViÖt Nam ñng hé Australia gia nhËp ASEM.
ChÝnh phñ Australia lu«n coi träng quan hÖ vµ mong muèn thóc ®Èy hîp t¸c nhiÒu mÆt víi ViÖt Nam, thÓ hiÖn râ vµ sinh ®éng qua viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc dµnh cho ViÖt Nam. Tõ n¨m 1991 ®Õn nay Australia dµnh cho ViÖt Nam 772 triÖu ®«la Australia (AUD) viÖn trî ODA.
VÒ th¬ng m¹i, trong nhiÒu n¨m qua, kim ng¹ch th¬ng m¹i gi÷a hai níc t¨ng trung b×nh 40%/ n¨m. N¨m 1993, kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc ®¹t 336,8 triÖu AUD, trong ®ã ViÖt Nam xuÊt 251,3 triÖu AUD, nhËp 115,5 triÖu AUD, so víi n¨m 1990 t¨ng gÊp 9 lÇn. Sang n¨m 1994, tæng kim ng¹ch t¨ng lªn 23,5% ®¹t 452,9 triÖu AUD (t¨ng 15%), nhËp 163,5 triÖu AUD (t¨ng 41,5%). N¨m 1995, kim ng¹ch chung ®¹t 500 triÖu AUD, tøc lµ vÉn gi÷ nhÞp ®é nh n¨m tríc, trong ®ã hµng ViÖt Nam xuÊt sang Australia lµ 340 triÖu AUD, hµng nhËp lµ 210 triÖu AUD. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai níc t¨ng tõ 32,3 triÖu USD n¨m 1990 lªn møc kû lôc 1 tû AUD (trªn 600 triÖu USD) n¨m 1998 víi nh÷ng mÆt hµng trao ®æi ngµy cµng phong phó. Tæng kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu n¨m 2001 lµ 1.310,5 triÖu ®« la Mü, trong ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®¹t 1.041,8 triÖu ®« la Mü. C¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam sang Australia lµ nh÷ng mÆt hµng cã chøa hµm lîng nguyªn liÖu vµ lao ®éng cao: dÇu th«, h¶i s¶n, giµy dÐp, quÇn ¸o, qu¶ vµ h¹t t¬i hoÆc kh«, nhùa. C¸c mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam: s÷a vµ c¸c s¶n phÈm tõ s÷a, ngò cèc vµ c¸c s¶n phÈm kÓ c¶ lóa mú, nh«m, thiÕt bÞ vµ m¸y ®iÖn tö, dÇu thùc vËt, c¸c lo¹i thuèc, ®éng c¬ m« t«, m¸y ph¸t ®iÖn.
VÒ ®Çu t, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cuèi th¸ng 9/2001, Australia lµ níc ®øng thø 14 trong sè c¸c níc vµ vïng l·nh thæ ®Çu t vµo ViÖt Nam víi 110 dù ¸n ®îc cÊp giÊy phÐp ®Çu t víi tæng sè vèn ®Çu t ®¨ng kÝ lµ 1.044 triÖu ®« la Mü. Sè dù ¸n cßn hiÖu lùc lµ 73 dù ¸n víi tæng vèn ®Çu t ®¨ng kÝ lµ 752 triÖu USD, vèn ph¸p ®Þnh 523,6 triÖu USD, vèn ®Çu t thùc hiÖn ®¹t 539 triÖu USD. (Nguån: AusAID Information)
Đầu tư của Australia tập trung chủ yếu vào các lĩnh vực bưu chính viễn thông, công nghiệp nặng, công nghiệp thực phẩm, giáo dục-tài chính-y tế .v.v.
Các dự án đầu tư của Australia tạo công ăn việc làm cho trên 4.700 lao động. Doanh thu năm 2000 của các dự án Australia đạt 427,4 triệu USD. Australia cã nhiÒu dù ¸n quy m« lín ë nh÷ng ngµnh kinh tÕ quan träng nh t×m kiÕm, th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ, than, s¶n xuÊt thÐp, viễn th«ng, s¶n xuÊt t©n dîc, ng©n hµng vµ giao th«ng vËn t¶i. Trong bèi c¶nh khñng ho¶ng khu vùc mÊy n¨m võa qua, Australia vÉn tiÕp tôc ®Çu t vµo ViÖt Nam mµ ®iÓn h×nh lµ tËp ®oµn Telstra ®· t¨ng ®Çu t vµo ViÖt Nam 40 triÖu USD vµ chän Hµ Néi lµm trô së chÝnh cña Ch©u ¸.
VÒ hîp t¸c ph¸t triÓn, năm tài chính 2001/2002 là năm thực hiện cuối cùng của kỳ cam kết 236 triệu đô la Australia giai đoạn 1998/1999-2001/2002. Tình hình giải ngân thực tế vượt mức cam kết ban đầu khoảng 66 triệu đô la Australia (Nguồn: AusAID Information). Về mức cam kết của Chính phủ Australia dành cho Việt Nam giai đoạn tới: Theo thông báo của AusAID, do khó khăn về tài chính nhất là không dự báo được tình hình nên từ nay Australia sẽ không cam kết theo tài khoá 4 năm mà việc phân bổ ngân sách hàng năm tuỳ thuộc vào tình hình thực hiện của từng dự án, chương trình cụ thể và phụ thuộc vào ngân sách hàng năm của Chính phủ Australia dành cho viện trợ. Đối với Việt Nam, mức viện trợ hàng năm sẽ vào khoảng 66 triệu đô la Australia, không kể các chương trình hợp tác khu vực. Ngoài ra, do tình hình ngân sách bị hạn chế nên trong một vài năm tới sẽ tạm thời chưa xem xét các đề xuất mới, trừ một số dự án nhỏ nếu phù hợp và có thể lồng ghép thực hiện trong khuôn khổ Quỹ CEG. Các dự án đã ký kết sẽ tiếp tục triển khai theo cam kết nhưng có thể sẽ kéo dài thời gian thực hiện hơn so với dự kiến.
Về lĩnh vực hợp tác: Phát triển nông nghiệp, nông thôn và quản lý nhà nước, giáo dục và đào tạo vẫn là những lĩnh vực trọng tâm trong chương trình hợp tác phát triển Việt Nam - Australia. Hợp tác trong lĩnh vực y tế được thực hiện thông qua việc triển khai dự án Phòng chống HIV/AIDS khu vực Châu Á. Giai đoạn 2 dự án Tăng cường năng lực theo dõi và đánh giá dự án (VAMES) được thực hiện có ý nghĩa quan trọng trong tiến trình hài hoà thủ tục giữa Chính phủ Việt Nam với các nhà tài trợ.
Quan hÖ hîp t¸c gi÷a hai níc ®ang ®îc më réng sang c¶ an ninh, quèc phßng. Hai bªn ®· tiÕn hµnh hµng n¨m §èi tho¹i chÝnh thøc vÒ an ninh khu vùc; Trao ®æi tïy viªn qu©n sù vµ hîp t¸c chèng téi ph¹m, ma tóy. Hîp t¸c hai níc trong lÜnh vùc v¨n hãa, nghÖ thuËt, thanh niªn, du lÞch, thÓ thao... còng ngµy cµng ®îc më réng, gãp phÇn t¨ng cêng hiÓu biÕt vµ h÷u nghÞ gi÷a nh©n d©n hai níc.
Bíc vµo thÕ kû 21, hai níc ViÖt Nam vµ Australia cã mét hµnh trang ®¸ng kÓ ®Ó t¨ng cêng h¬n n÷a t×nh h÷u nghÞ vµ hîp t¸c nhiÒu mÆt. §ã lµ sù ch©n thµnh, hiÓu biÕt vµ t«n träng lÉn nhau. §ã lµ ý nguyÖn cïng x©y dùng hßa b×nh, hîp t¸c v× thÞnh vîng vµ ph¸t triÓn cña mçi níc còng nh cña khu vùc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D¬ng vµ toµn thÕ giíi.
2. ODA cña Australia cho ViÖt Nam:
2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ ODA:
HiÖn nay, mét trong nh÷ng vÊn ®Ò ®ang ®îc quan t©m hµng ®Çu trong chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc ®ang ph¸t triÓn lµ viÖc huy ®éng vèn cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. C¸c nguån vèn ®îc huy ®éng ë ®©y gåm cã vèn trong níc vµ vèn ®Çu t níc ngoµi.
Trong phÇn vèn cña níc ngoµi, bªn c¹nh nguån vèn ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (Foreign Direct Investment - FDI) víi vai trß to lín cña nã, cßn ph¶i kÓ ®Õn nguån ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc (Official Development Assistance - ODA) đã và đang gãp phÇn kh«ng nhá vµo c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt níc.
Kh¸i niÖm vÒ ODA:
ViÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc ODA lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i vµ c¸c kho¶n tÝn dông u ®·i (cho vay víi thêi gian dµi vµ l·i suÊt thÊp) cña ChÝnh phñ, c¸c tæ chøc thuéc hÖ thèng Liªn Hîp Quèc, c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ (NGO), c¸c tæ chøc tµi chÝnh quèc tÕ (Ng©n hµng thÕ giíi - WB, Quü tiÒn tÖ quèc tÕ - IMF, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ - ADB...) gäi chung lµ c¸c ®èi t¸c viÖn trî níc ngoµi dµnh cho ChÝnh phñ vµ nh©n d©n níc nhËn viÖn trî nh»m hç trî cho sù ph¸t triÓn cña c¸c níc nµy.
ViÖn trî lµ viÖc nguån lùc ®îc chuyÓn tõ níc nµy sang níc kh¸c dùa trªn c¸c ®iÒu kho¶n ®îc tháa thuËn. Níc cÊp viÖn trî gäi lµ níc viÖn trî (Donor). Níc tiếp nhËn gäi lµ níc nhËn viÖn trî (Recipient). Nguån viÖn trî ®îc cung cÊp cho nhiÒu môc ®Ých kh¸c nhau th«ng qua nhiÒu kªnh kh¸c nhau. Nguån ODA cung cÊp cho c¸c níc nhËn viÖn trî ®îc hiÓu lµ sù trî gióp b»ng tiÒn, vËt t, thiÕt bÞ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, chuyÓn giao tri thøc (cung cÊp chuyªn gia, ®µo t¹o c¸n bé...) díi c¸c h×nh thøc viÖn trî kh«ng hoµn l¹i hoÆc viÖn trî có hoµn l¹i ®îc thùc hiÖn theo nh÷ng tháa thuËn ký kÕt b»ng v¨n b¶n. VÒ c¬ b¶n, ODA cã ba h×nh thøc: ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i, viÖn trî cã hoµn l¹i vµ viÖn trî kh«ng hoµn l¹i kÕt hîp cho vay.
ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i: lµ nguån viÖn trî cÊp kh«ng, kh«ng ph¶i tr¶ l¹i. §èi víi lo¹i viÖn trî nµy thêng lµ hç trî kü thuËt, chuyÓn giao c«ng nghÖ, tri thøc, kinh nghiÖm th«ng qua c¸c ho¹t ®éng cña c¸c chuyªn gia quèc tÕ. §«i khi viÖn trî nµy còng cã thÓ lµ viÖn trî nh©n ®¹o (l¬ng thùc, thùc phÈm, quÇn ¸o, thuèc men...) th× chóng khã cã thÓ huy ®éng vµo môc ®Ých ®Çu t ph¸t triÓn v× ngay c¶ n¬i vËt t cho kh«ng còng cã ®¬n gi¸ rÊt cao. Thªm vµo ®ã cÇn nhËn thÊy r»ng c¸c kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i thêng kÌm theo mét sè ®iÒu kiÖn vÒ tiÕp nhËn, ®¬n gi¸... §Æc biÖt nhiÒu ®èi t¸c viÖn trî cung cÊp víi c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc kh¾t khe vÒ chÝnh trÞ (xu híng nµy ®· ngµy cµng gi¶m ®i trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y) mµ nhiÒu ChÝnh phñ kh«ng thÓ tháa m·n hoÆc nÕu cè t×nh chÊp nhËn sÏ g©y nªn t×nh tr¹ng lÖ thuéc vÒ chÝnh trÞ hoÆc mÊt æn ®Þnh, ¶nh hëng tíi chñ quyÒn quèc gia, mét vÊn ®Ò ®ang trë nªn kh«ng thÓ chÊp nhËn ®îc trong thêi ®¹i ngµy nay.
ViÖn trî cã hoµn l¹i: thùc chÊt lµ c¸c kho¶n vay tÝn dông u ®·i víi ®iÒu kiÖn “mÒm”. Víi c¸c kho¶n vay u ®·i vèn ODA cã thÓ sö dông cho môc ®Ých ®Çu t ph¸t triÓn. TÝnh chÊt u ®·i cña c¸c kho¶n vay nµy thÓ hiÖn ë chç:
L·i suÊt cña c¸c kho¶n vay trong khu«n khæ ODA lµ l·i thÊp, thêng díi 3%/ n¨m.
Thêi gian cho vay cña c¸c kho¶n vay nµy dµi. HÇu hÕt c¸c kho¶n vèn vay ODA cña ChÝnh phñ ®Òu cã thêi h¹n kÐo dµi trªn 20 n¨m. Thêi h¹n thanh to¸n lµ thêi h¹n tõ khi ký kÕt hiÖp ®Þnh vay ®Õn khi bªn vay tr¶ hÕt tiÒn vay gèc.
Thêi gian ©n h¹n: lµ thêi h¹n tõ khi vay ®Õn khi tr¶ vèn gèc ®Çu tiªn. §©y chÝnh lµ thêi gian hoµn tr¶ nî mµ níc tµi trî dµnh cho níc nhËn viÖn trî ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ph¸t huy hiÖu qu¶ cña vèn vay, t¹o ®iÒu kiÖn tr¶ nî. Thêi gian ©n h¹n cña c¸c kho¶n vay u ®·i tïy thuéc vµo c¸c nhµ tµi trî vµ tïy vµo ®èi tîng nhËn viÖn trî, NhËt B¶n thêng cã thêi gian ©n h¹n lµ 10 n¨m, Quü tiÒn tÖ quèc tÕ (IMF) lµ 3 ®Õn 4 n¨m (cha tr¶ gèc, chØ ph¶i tr¶ l·i), Ng©n hµng thÕ giíi (WB) lµ 10 n¨m, Ng©n hµng ph¸t triÓn Ch©u ¸ (ADB) lµ 5 ®Õn 7 n¨m.
ViÖn trî kh«ng hoµn l¹i kÕt hîp cho vay: Bao gåm mét phÇn cÊp kh«ng, mét phÇn thùc hiÖn theo h×nh thøc vay tÝn dông.
Nh vËy, cã thÓ ph©n biÖt ®îc ODA víi c¸c nguån vèn níc ngoµi kh¸c nh ®Çu t trùc tiÕp níc ngoµi (FDI) hay vay nî níc ngoµi. §Çu t trùc tiÕp níc ngoµi lµ qu¸ tr×nh kinh tÕ trong ®ã mét hay nhiÒu tæ chøc kinh tÕ cña níc nµy ®Çu t sang níc kh¸c nh»m môc ®Ých x©y dùng nh÷ng c«ng tr×nh míi hoÆc hiÖn ®¹i hãa më réng c¸c xÝ nghiÖp hiÖn cã. VÒ nguyªn t¾c, doanh nghiÖp ®ã ®îc trùc tiÕp tham gia qu¶n lý tµi s¶n cña m×nh, ho¹t ®éng nµy cã nhiÒu h×nh thøc nh Hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh, thµnh lËp c¸c xÝ nghiÖp liªn doanh, c¸c xÝ nghiÖp 100% vèn níc ngoµi. ODA vµ FDI kh¸c nhau ë chç cïng lµ nguån ®Çu t tõ níc ngoµi nhng qua ®Çu t trùc tiÕp c¸c níc ph¸t triÓn tiÕp nhËn ®îc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i sau ®ã c¶i tiÕn, ph¸t triÓn thµnh c«ng nghÖ cña m×nh, mÆt kh¸c phÝa nhËn ®Çu t cßn häc hái ®îc kinh nghiÖm tæ chøc qu¶n lý cña níc ®Çu t. H¬n n÷a c¸c c«ng ty níc ngoµi cßn gióp doanh nghiÖp ®Þa ph¬ng tiÕp cËn ®îc vµo thÞ trêng thÕ giíi th«ng qua liªn doanh vµ m¹ng líi thÞ trêng réng lín cña hä...
So víi nguån vay nî níc ngoµi, ODA kh¸c ë chç vay nî níc ngoµi kh«ng cã c¸c ®iÒu kiÖn u ®·i vÒ l·i suÊt hay thêi gian ©n h¹n mµ ®ã chØ ®¬n thuÇn lµ kho¶n vay ph¶i tr¶ víi l·i suÊt b×nh thêng.
§Æc ®iÓm cña ODA:
XÐt vÒ b¶n chÊt, ODA lµ sù chuyÓn giao cã hoµn l¹i hoÆc kh«ng hoµn l¹i theo nh÷ng ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh mét phÇn tæng s¶n phÈm quèc d©n tõ mét quèc gia giµu sang quèc gia nghÌo. Môc tiªu c¬ b¶n cña ODA lµ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi vµ ®ãng gãp vµo viÖc c¶i thiÖn møc sèng ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
Thùc tÕ còng chøng minh ®îc r»ng ODA ®ãng mét vai trß quan träng, cã ý nghÜa to lín ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña níc nhËn viÖn trî nÕu nh÷ng quèc gia nµy sö dông ODA mét c¸ch hîp lý. Tuy nhiªn, thùc chÊt cña viÖc viÖn trî cßn bao hµm c¶ nh÷ng yÕu tè tiªu cùc. C¸c níc ph¸t triÓn-níc viÖn trî kh«ng cung cÊp mét c¸ch v« t c¸c kho¶n viÖn trî, ®ã kh«ng ®¬n thuÇn lµ mét sù viÖn trî ®Ó gióp níc nghÌo tho¸t khái l¹c hËu ®Ó cïng nhau ph¸t triÓn. Nh×n mét c¸ch phiÕn diÖn th× viÖc c¸c níc giµu cung cÊp ODA cho c¸c níc nghÌo lµ mét viÖc lµm mang ý nghÜa tèt ®Ñp nhng bªn trong nã lµ c¶ mét vÊn ®Ò vµ ®ã còng chÝnh lµ c¸c ®Æc ®iÓm ®Ó ph©n biÖt ODA víi c¸c nguån vèn kh¸c tõ níc ngoµi.
ODA g¾n víi chÝnh trÞ vµ lµ mét trong nh÷ng ph¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn ý ®Þnh chÝnh trÞ, ®ång thêi nh¹y c¶m vÒ mÆt x· héi vµ chÞu sù kiÓm so¸t cña d luËn x· héi ë c¶ níc tµi trî lÉn níc nhËn viÖn trî. Trong thêi kú chiÕn tranh l¹nh, ODA ®îc sö dông ®Ó l«i kÐo thªm ®ång minh v× cã sù ®èi ®Çu §«ng - T©y nh»m c©n b»ng lùc lîng. KÓ tõ khi hÖ thèng X· héi chñ nghÜa ë §«ng ¢u - Liªn X« cò tan r·, chiÕn tranh l¹nh chÊm døt, c¸c nhµ tµi trî vÉn vËn dông ODA vµo môc ®Ých chÝnh trÞ, tuy nhiªn b¶n chÊt cña hiÖn tîng ®· thay ®æi nhiÒu. §ã lµ lîi Ých chÝnh trÞ ph¶i ®i ®«i víi lîi Ých kinh tÕ, th¬ng m¹i, ph¶i v× môc tiªu cuèi cïng lµ t¨ng cêng ph¸t triÓn kinh tÕ song song víi quan hÖ chÝnh trÞ trªn c¬ së hîp t¸c ®èi tho¹i, ph¸t triÓn vµ phån vinh.
Ngµy nay, th«ng thêng c¸c níc tµi trî sö dông viÖn trî nh lµ c«ng cô ®Ó buéc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn thay ®æi chÝnh s¸ch kinh tÕ - x· héi, ®èi ngo¹i ®Ó phôc vô lîi Ých cña bªn viÖn trî. Trong ®ã, ®¸ng kÓ nhÊt lµ tù do ho¸ kinh tÕ, th¬ng m¹i, më cöa ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho T b¶n t nh©n níc viÖn trî th©m nhËp vµo thÞ trêng níc nhËn viÖn trî. C¸c quèc gia hoÆc khíc tõ c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc hoÆc cã thÓ cã chÕ ®é chÝnh trÞ ®îc coi lµ thï ®Þch th× sÏ n»m ngoµi diÖn ®îc cÊp ODA. Sù ph©n biÖt ®èi xö cã chñ ®Þnh trong viÖc cÊp ODA lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n g©y ra t×nh tr¹ng ph©n bæ kh«ng ®ång ®Òu nguån ODA gi÷a c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ gi÷a c¸c khu vùc trªn thÕ giíi.
Níc tiÕp nhËn ODA ph¶i ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña bªn cÊp viÖn trî nh lµ thùc hiÖn c¸c c¶i c¸ch kinh tÕ theo mÉu mµ bªn viÖn trî ®a ra. §iÓn h×nh lµ Ng©n hµng thÕ giíi WB, Quü tiÒn tÖ quèc tÕ IMF thêng chØ viÖn trî cho c¸c níc ®ang ph¸t triÓn khi nh÷ng níc nµy cam kÕt thùc hiÖn ®iÒu chØnh c¬ cÊu kinh tÕ theo tiÕn tr×nh vµ tiªu chuÈn mµ c¸c tæ chøc nµy yªu cÇu. Trªn thùc tÕ, nh÷ng m« h×nh cña c¸c tæ chøc nµy phÇn lín dùa theo m« h×nh níc ph¸t triÓn nªn Ýt tÝnh kh¶ thi, Ýt mang l¹i kÕt qu¶. Do vËy dÉn tíi t×nh tr¹ng níc nhËn hoÆc lµ ph¶i nhËp khÈu hµng hãa, thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu cña níc tµi trî hoÆc ph¶i nhËn tõ n¬i mµ níc tµi trî yªu cÇu.
Níc nhËn viÖn trî ph¶i chÞu rñi ro ®ång tiÒn níc viÖn trî. NÕu ®ång tiÒn viÖn trî t¨ng gi¸ so víi ®ång tiÒn níc tiÕp nhËn thu ®îc th«ng qua xuÊt khÈu (nguån thu nhËp ®Ó tr¶ nî) th× níc nhËn viÖn trî sÏ ph¶i tr¶ thªm mét kho¶n nî bæ xung ph¸t sinh do chªnh lÖch gi¸ ë thêi ®iÓm vay vµ thêi ®iÓm tr¶ nî. Níc tiÕp nhËn thêng kh«ng cã quyÒn trong viÖc lùa chän ®ång tiÒn ®Ó vay ODA, còng kh«ng cã quyÒn sö dông tiÒn ®Þa ph¬ng ®Ó lµm ®¬n vÞ viÖn trî mµ buéc ph¶i vay b»ng tiÒn níc cÊp ODA. Ch¼ng h¹n, hiÕn ph¸p NhËt B¶n quy ®Þnh râ chØ cho vay viÖn trî b»ng ®ång JPY (Yªn NhËt).
Nh vËy, thùc chÊt ODA kh«ng ph¶i lµ mãn quµ biÕu kh«ng, bªn trong môc ®Ých t¬ng trî, gióp ®ì ®Ó cïng nhau ph¸t triÓn lµ sù ®Êu tranh kh«ng ngõng nghØ v× quyÒn lîi cña chÝnh m×nh. Kh«ng thÓ ®ßi hái c¸c níc ph¸t triÓn ph¶i cung cÊp viÖn trî mét c¸ch v« t cho c¸c níc nghÌo mµ kh«ng ®îc g×. ChÝnh v× vËy, viÖc hä ®a ra c¸c ®iÒu kiÖn rµng buéc ®èi víi c¸c níc nhËn viÖn trî khi cÊp ODA lµ ®iÒu tÊt yÕu. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ c¸c níc nhËn viÖn trî ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch ngo¹i giao hîp lý, khÐo lÐo ®Ó võa thu hót ®îc ODA cho ph¸t triÓn kinh tÕ nhng l¹i kh«ng ®i lÖch híng ®êng lèi chÝnh trÞ vµ kh«ng lµm mÊt lßng c¸c nhµ tµi trî.
2.2. §Æc ®iÓm ODA cña Australia cho ViÖt Nam:
Môc tiªu chung cña Ch¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn ViÖt Nam trong khu«n khæ ODA cña Australia vµo ViÖt Nam lµ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo, ph¸t triÓn Kinh tÕ x· héi bÒn v÷ng. §Æc ®iÓm næi bËt cña ch¬ng tr×nh ODA cña Australia víi ViÖt Nam lµ c¸c kho¶n viÖn trî thêng lµ nh÷ng kho¶n viÖn trî kh«ng hoµn l¹i. C¸c kho¶n viÖn trî nµy ®îc thùc hiÖn th«ng qua c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî nh»m ®¹t ®îc môc tiªu lín nhÊt nãi trªn.
PhÇn lín c¸c dù ¸n do Australia tµi trî cho ViÖt Nam ®Òu cã c¸c chuyªn gia hay ngêi t×nh nguyÖn cña Australia sang ViÖt Nam trùc tiÕp hớng dÉn thùc hiÖn. VÝ dô, h¬n ba tr¨m c«ng nh©n, kü s, chuyªn gia cña Australia sang ViÖt Nam trong dù ¸n x©y dùng cÇu Mü ThuËn; s¸u ngêi t×nh nguyÖn trong “Ch¬ng tr×nh c¸c nhµ ®¹i sø trΔ. §iÒu nµy chøng tá Australia cã quan t©m thùc sù tíi hiÖu qu¶ trùc tiÕp cña c¸c ch¬ng tr×nh chø kh«ng chØ bá mét kho¶n tiÒn tµi trî ®Ó phÝa nhËn viÖn trî tïy ý sö dông.
Ngoµi ra, víi quan ®iÓm cña AusAID lµ cÇn ph¶i cã sù tham gia ®ãng gãp vèn cña c¶ hai phÝa th× c¸c dù ¸n míi cã thÓ mang tÝnh kh¶ thi vµ ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao, l©u dµi nªn cã thÓ nãi c¸c dù ¸n ®îc Australia viÖn trî ®Òu cã sù tham gia ®ãng gãp vèn tõ c¶ hai phÝa Australia vµ ViÖt Nam.
Mét ®Æc ®iÓm c¬ b¶n n÷a lµ tÊt c¶ c¸c dù ¸n do Australia tµi trî ph¶i phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch cña AusAID vÒ giíi tÝnh, ph¸t triÓn, d©n sè vµ m«i trêng.
Qu¶n lý Nhµ níc:
Ph¬ng ch©m cña ch¬ng tr×nh hç trî ODA cña Australia cho ViÖt Nam trong qu¶n lý nhµ níc lµ cã gióp ViÖt Nam ®¹t ®îc mét chÕ ®é qu¶n lý “Trong s¸ng, Tr¸ch nhiÖm gi¶i tr×nh vµ C«ng b»ng”.
Ngµy 20/3/2002, ChÝnh phñ Australia ký mét tho¶ thuËn víi Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t, theo ®ã 10 triÖu AUD sÏ ®îc cung cÊp cho Dù ¸n X©y dùng n¨ng lùc Qu¶n lý nhµ níc hiÖu qu¶ kÐo dµi 3 n¨m. C¸c Dù ¸n vÒ Qu¶n lý Nhµ níc ®Òu híng tíi môc tiªu chung nhÊt lµ cñng cè n¨ng lùc cña mét sè bé phËn ngµnh vµ c¬ quan Nhµ níc cã liªn quan, nh»m n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶, c«ng minh, chÝnh trùc trong chÝnh s¸ch qu¶n lý, ph¸t triÓn vµ dÞch vô ë ViÖt Nam. C¸c ho¹t ®éng dù ¸n tËp trung vµo 4 lÜnh vùc: Ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n, héi nhËp kinh tÕ, sö dông hiÖu qu¶ nh÷ng nguån lùc c«ng céng, thóc ®Èy hÖ thèng t ph¸p vµ luËt ph¸p c«ng minh, râ rµng vµ dÔ tiÕp cËn.
C¸c lÜnh vùc u tiªn
C¸c lÜnh vùc u tiªn sö dông ODA:
1. Vốn ODA không hoàn lại được ưu tiên sử dụng cho những chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực:
a) Xoá đói giảm nghèo, trước hết tại các vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa;
b) Y tế, dân số và phát triển;
c) Giáo dục, phát triển nguồn nhân lực;
d) Các vấn đề xã hội (tạo việc làm, cấp nước sinh hoạt, phòng chống dịch bệnh, phòng chống các tệ nạn xã hội);
đ) Bảo vệ môi trường, bảo vệ và phát triển các nguồn tài nguyên thiên nhiên; nghiên cứu khoa học và công nghệ, nâng cao năng lực nghiên cứu và triển khai;
e) Nghiên cứu chuẩn bị các chương trình, dự án phát triển (quy hoạch, điều tra cơ bản);
g) Cải cách hành chính, tư pháp, tăng cường năng lực của cơ quan quản lý Nhà nước ở Trung ương, địa phương và phát triển thể chế;
2. Vốn ODA vay được ưu tiên sử dụng cho những chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực:
a) Xoá đói giảm nghèo, nông nghiệp và phát triển nông thôn;
b) Giao thông vận tải, thông tin liên lạc;
c) Năng lượng;
d) Cơ sở hạ tầng xã hội (các công trình phúc lợi công cộng, y tế, giáo dục và đào tạo, cấp thoát nước, bảo vệ môi trường);
đ) Hỗ trợ một số lĩnh vực sản xuất nhằm giải quyết các vấn đề kinh tế - xã hội;
e) Hỗ trợ cán cân thanh toán;
Quy ®Þnh vÒ sö dông vµ gi¶i ng©n ODA:
Tríc yªu cÇu cÊp thiÕt cña viÖc ph¶i cã mét khung ph¸p lý ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng ODA hç trî bëi chÝnh phñ Australia nãi riªng còng nh ho¹t ®éng ODA nãi chung, ChÝnh phñ ViÖt Nam ®· ban hµnh c¸c nghÞ ®Þnh, quy chÕ còng nh c¸c th«ng t híng dÉn vÒ qu¶n lý vµ sö dông nguån hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, trong ®ó quy định chiến lược, quy hoạch, kế hoạch thu hút và sử dụng ODA cho từng thời kỳ, phê duyệt danh mục và nội dung chương trình, dự án ODA yêu cầu tài trợ và chương trình, dự án ODA thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, điều hành vĩ mô việc quản lý, thực hiện các chương trình, dự án ODA, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật về việc quản lý và sử dụng ODA. Cïng víi c¸c v¨n b¶n ph¸p quy kh¸c, nghÞ ®Þnh 17/2001/N§-CP ®· thiÕt lËp mét hÖ thèng v¨n b¶n híng dÉn kh¸ cô thÓ vÒ viÖc sö dông vµ gi¶i ng©n ODA.
Quy ®Þnh vÒ sö dông ODA:
C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n:
1. ODA là một nguồn vốn quan trọng của Ngân sách Nhà nước, được sử dụng để hỗ trợ thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội ưu tiên.
2. Chính phủ thống nhất quản lý nhà nước về ODA trên cơ sở phân cấp, tăng cường trách nhiệm và bảo đảm sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các cơ quan quản lý ngành và địa phương.
3. Quá trình thu hút, quản lý và sử dụng ODA phải tuân thủ những yêu cầu dưới đây:
a) Chính phủ nắm vai trò quản lý và chỉ đạo, phát huy cao độ tính chủ động và trách nhiệm của cơ quan chủ quản và cơ quan, đơn vị thực hiện;
b) Bảo đảm tính tổng hợp, thống nhất và đồng bộ trong công tác quản lý ODA;
c) Bảo đảm sự tham gia rộng rãi của các bên có liên quan, trong đó có các đối tượng thụ hưởng;
d) Bảo đảm tính rõ ràng, minh bạch về quyền hạn và trách nhiệm của các bên có liên quan;
đ) Bảo đảm hài hoà thủ tục giữa Việt Nam và Nhà tài trợ.
Nghị định 17/2001/NÐ-CP của Chính phủ ngày 4 tháng 5 năm 2001 về việc ban hành Quy chế Quản lý và sử dụng nguồn hỗ trợ phát triển chính thức (ODA) (có hiệu lực từ ngày 19 tháng 5 năm 2001 thay thế Nghị định 87/CP).
Với 8 chương, 46 điều, Nghị định 17/CP đã đề cập một cách tương đối chi tiết toàn bộ quá trình từ thu hút, vận động đến thực hiện và theo dõi, đánh giá các chương trình, dự án ODA. Nét mới của Nghị định so với Nghị định 87/CP trước kia thể hiện ở một số điểm sau:
1. Có sự điều chỉnh lại thứ tự ưu tiên các lĩnh vực sử dụng ODA với định hướng ưu tiên cao nhất là xoá đói giảm nghèo, nông nghiệp và phát triển nông thôn, đặc biệt tại các vùng nông thôn, miền núi, vùng sâu, vùng xa (Ðiều 3.1.a, 3.2.a)
2. Tăng cường phân cấp phê duyệt dự án trên cơ sở xác định rõ trách nhiệm của các bên liên quan nhằm đảm bảo việc quản lý nhà nước chặt chẽ nguồn vốn ODA. Cụ thể, mức phê duyệt của thủ trưởng các cơ quan chủ quản đối với các dự án hỗ trợ kỹ thuật được nâng từ dưới 500.000USD lên dưới 1.000.000USD. (Mức phê duyệt các dự án đầu tư được điều chỉnh theo Nghị định 52/CP). Quy chế cũng quy định rằng những người có thẩm quyền phê duyệt này “phải căn cứ vào các lĩnh vực ưu tiên sử dụng ODA và căn cứ vào hiệu quả kinh._. tế-xã hội của chương trình, dự án ODA, danh mục chương trình, dự án ODA đã được Chính phủ phê duyệt và chịu trách nhiệm cá nhân về quyết định của mình” (Ðiều 20.2)
Ngoài ra, Quy chế cũng quy định các mức phân cấp cụ thể cho việc phê duyệt những điều chỉnh, bổ sung nội dung chương trình, dự án ODA trong quá trình thực hiện. Cụ thể, tại Ðiều 29 có quy định đối với các chương trình, dự án thuộc thẩm quyền phê duyệt của Thủ tướng Chính phủ, Cơ quan chủ quản được phép phê duyệt mọi sửa đổi, bổ sung về mức vốn không vượt quá 10% tổng vốn đã được phê duyệt hoặc không quá 1.000.000 đôla Mỹ đối với dự án đầu tư và 100 nghìn đôla Mỹ đối với các dự án hỗ trợ kỹ thuật; Tương tự, đối với các chương trình, dự án thuộc thẩm quyền phê duyệt của Cơ quan chủ quản, Chủ dự án được phép phê duyệt mọi sửa đổi, bổ sung về mức vốn không vượt quá 10% tổng vốn đã được phê duyệt hoặc không qúa 500.000 đôla Mỹ đối với dự án đầu tư và 50 nghìn đôla Mỹ đối với các dự án hỗ trợ kỹ thuật.
3. Ban chuẩn bị chương trình, dự án ODA và Ban quản lý dự án ODA được quy định cụ thể về tổ chức, trách nhiệm và quyền hạn. Ðiều 13 Quy chế về Ban chuẩn bị chương trình, dự án ODA đã quy định một loạt các nhiệm vụ cho Ban này trong đó bao gồm việc nghiên cứu các quy định của phía Việt Nam và bên tài trợ về quá trình chuẩn bị, thực hiện chương trình, dự án và lập kế hoạch chuẩn bị chương trình, dự án ODA trình cơ quan chủ quản phê duyệt. Những nội dung trên nếu được thực hiện tốt sẽ có tác động tích cực tới tiến độ triển khai các chương trình, dự án ODA và khắc phục một trong những nguyên nhân lớn gây chậm trễ cho việc tiến hành các dự án hiện nay.
Cũng là một điểm mới khác của Nghị định, Quy chế có một điều khoản riêng quy định về Ban quản lý chương trình, dự án ODA (Ðiều 25). Ðiều khoản này cũng quy định Bộ Kế hoạch và Ðầu tư sẽ có hướng dẫn cụ thể về quy chế mẫu chức năng, nhiệm vụ của các Ban quản lý dự án.
4. Ðồng bộ hoá với các văn bản quy phạm pháp luật khác có tính đặc thù của dự án ODA. Ví dụ, tại giai đoạn thẩm định dự án, trong Quy chế có quy định rằng “trong quá trình thẩm định, cơ quan chủ trì tổ chức thẩm định phải xem xét các nội dung đã thoả thuận với Nhà tài trợ, ý kiến thẩm định của Nhà tài trợ hoặc đại diện của Nhà tài trợ, ý kiến đồng thuận hoặc ý kiến khác nhau giữa các bên phải được phản ánh trong báo cáo thẩm định” (Ðiều 18.6) hoặc trong quá trình chuẩn bị dự án, Quy chế quy định rằng ngoài các nội dung bắt buộc theo quy chế quản lý đầu tư và xây dựng hiện hành, báo cáo nghiên cứu tiền khả thi các chương trình, dự án ODA đầu tư phải có thêm nội dung mang tính chất đặc thù của chương trình, dự án có sử dụng vốn ODA như “lý do sử dụng vốn ODA, thế mạnh của Nhà tài trợ về công nghệ, kinh nghiệm quản lý, tư vấn chính sách thuộc lĩnh vực được tài trợ hoặc đánh giá các điều kiện ràng buộc theo quy định của Nhà tài trợ đối với chương trình, dự án ODA”.
5. So với Nghị định 87/CP, Nghị định 17/CP đã bổ sung thêm các quy định về vốn bao gồm vốn chuẩn bị chương trình, dự án ODA (Ðiều 5.12.a và 12), vốn đối ứng chuẩn bị thực hiện và thực hiện chương trình, dự án ODA (Ðiều 5.12.b và 26), vốn ứng trước để thực hiện chương trình dự án ODA (Ðiều 27) làm cơ sở cho việc lên kế hoạch và giải ngân nguồn vốn đối ứng cần thiết cho dự án. Việc thể chế hoá các quy định liên quan đến các loại vốn này vào trong Nghị định mới thực chất là tạo cơ sở pháp lý cho việc xác định nguồn, lập kế hoạch và giải ngân các loại vốn này từ các nguồn thích hợp đã được đưa vào kế hoạch, kể cả từ Ngân sách nhà nước, tránh tình trạng nhiều dự án vì thiếu hoặc gặp khó khăn về vốn đối ứng của phía Việt Nam mà bị chậm trễ so với tiến độ. Ví dụ, điều 26 Quy chế có ghi rằng “Các chương trình, dự án ODA đều phải được đảm bảo đủ vốn đối ứng để chuẩn bị thực hiện và thực hiện. Nguồn vốn và cơ chế sử dụng vốn đối ứng phải được quy định trong quyết định phê duyệt văn kiện chương trình, dự án ODA. Vốn đối ứng chuẩn bị thực hiện và thực hiện chương trình, dự án ODA thuộc diện ngân sách Nhà nước cấp phát do Cơ quan chủ quản bố trí đầy đủ, kịp thời, phù hợp với tiến độ quy định trong văn kiện chương trình, dự án ODA đã được cấp có thẩm quyền phê duyệt, phù hợp với quy định của Luật Ngân sách Nhà nước và điều ước quốc tế về ODA đã ký kết” và “Ðối với các chương trình, dự án ODA không kịp bố trí vốn đối ứng trong kế hoạch ngân sách hàng năm hoặc có nhu cầu đột xuất về vốn đối ứng, Chủ dự án và Cơ quan chủ quản phải có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Ðầu tư, Bộ Tài chính yêu cầu xem xét, quyết định tạm ứng vốn đối ứng từ nguồn dự phòng ngân sách Trung ương và sau đó sẽ khấu trừ vào kế hoạch vốn đối ứng của kỳ kế hoạch tiếp theo”.
Tương tự như vậy, quy định về vốn ứng trước trong Quy chế (Ðiều 27) xác định rằng “Trường hợp có nhu cầu cấp thiết về vốn ứng trước để thực hiện một số hạng mục của chương trình, dự án đã được cam kết tài trợ từ nguồn vốn ODA, Bộ Tài chính chủ trì phối hợp với Bộ Kế hoạch và Ðầu tư xem xét, quyết định tạm ứng vốn từ nguồn ngân sách Nhà nước trên cơ sở văn bản giải trình của Cơ quan chủ quản và văn bản thoả thuận của Nhà tài trợ. Phần vốn này sẽ được Bộ Tài chính thu hồi lại khi giải ngân vốn ODA phân bổ cho hạng mục đó”.
6. Bổ sung thêm các nhiệm vụ có tính chất quản lý vĩ mô cho các cơ quan quản lý nhà nước về vốn ODA. Ðây là các chức năng có tính hướng dẫn và hỗ trợ cơ quan các cấp trong quá trình vận động, thu hút và sử dụng nguồn vốn ODA, như chức năng biên soạn và hướng dẫn thực hiện các tài liệu nghiệp vụ cho quá trình thực hiện các chương trình, dự án ODA đối với các nội dung công việc mà ngành mình quản lý. Ví dụ, Bộ Kế hoạch và Ðầu tư có nhiệm vụ "biên soạn và phổ biến các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ về vận động, chuẩn bị, thẩm định, quản lý thực hiện các chương trình, dự án ODA có tính đến yêu cầu hài hoà thủ tục với các nhà tài trợ" (Ðiều 38.10) hay Bộ Tài chính có nhiệm vụ "Biên soạn và phổ biến các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ về giải ngân và quản lý tài chính đối với các chương trình, dự án ODA" (Ðiều 39.5)
7. Theo dõi, đánh giá chương trình, dự án ODA. Khắc phục khâu yếu trong công tác theo dõi và đánh gía chương trình, dự án ODA trước đây, Nghị định 17/2001/NÐ-CP đã có riêng một chương VI với 4 Ðiều quy định về chế độ báo cáo, quyền hạn và trách nhiệm của các cơ quan liên quan cũng như của Ban quản lý chương trình, dự án ODA trong công tác này. Ðây là bước tiến đáng kể so với các Nghị định 20/CP và 87/CP trước đây. Hoạt động theo dõi, đánh giá dự án đã được thể chế hoá trong chương này có tính chất bắt buộc với mọi chương trình dự án thông qua quy định “kế hoạch, tổ chức thực hiện và kinh phớ theo dõi, đánh giá trích từ nguồn vốn ODA hoặc nguồn vốn đối ứng phải được xác định trước trong văn kiện chương trình, dự án ODA và phải phù hợp với tính chất của từng loại chương trình, dự án” (Ðiều 33.3).
Quyết định 64/2001/QÐ-TTg ngày 26 tháng 4 năm 2001 của Thủ tướng Chính phủ về việc ban hành Quy chế quản lý và sử dụng nguồn viện trợ phi chính phủ nước ngoài (VTPCP) (thay thế Quyết định số 28/1999/QÐ-TTg ngày 23 tháng 2 năm 1999)
So với Quyết định 28, Quyết định 64 đã nâng mức phân cấp phê duyệt các khoản VTPCP, theo đó các Bộ trưởng, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ, Thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, Thủ trưởng cơ quan Trung ương của các tổ chức nhân dân (hoặc cấp có thẩm quyền quyết định thành lập đối với các tổ chức không có cơ quan Trung ương) được quyền phê duyệt các chương trình, dự án có mức vốn dưới 500.000 USD, các khoản viện trợ phi dự án có giá trị dưới 200.000 USD và mọi khoản cứu trợ khẩn cấp đã có địa chỉ cụ thể.
Quy trình thu hút, quản lý, sử dụng ODA được tiến hành theo các bước chủ yếu sau:
1. Xây dựng danh mục các chương trình, dự án ưu tiên vận động và sử dụng ODA.
2. Vận động ODA.
3. Đàm phán, ký kết điều ước quốc tế khung về ODA.
4. Thông báo điều ước quốc tế khung về ODA.
5. Chuẩn bị văn kiện chương trình, dự án ODA.
6. Thẩm định, phê duyệt nội dung chương trình, dự án ODA.
7. Đàm phán, ký kết, phê chuẩn hoặc phê duyệt điều ước quốc tế cụ thể về ODA.
8. Thực hiện chương trình, dự án ODA.
9. Theo dõi, đánh giá, nghiệm thu, quyết toán và bàn giao kết quả chương trình, dự án ODA.
Quy ®Þnh vÒ gi¶i ng©n ODA:
Gi¶i ng©n ODA lµ mét vÊn ®Ò quan träng vµ nh¹y c¶m, kh«ng chØ lµ mèi quan t©m cña níc nhËn viÖn trî mµ ngay c¶ ®èi víi c¸c nhµ tµi trî. ChÝnh v× vËy, quy tr×nh qu¶n lý kÕ ho¹ch gi¶i ng©n ODA liªn quan ®Õn nhiÒu Ban, ngµnh chøc n¨ng nh Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, Bé Tµi chÝnh, Ng©n hµng Nhµ níc, Bé Ngo¹i giao vµ ®ßi hái sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c c¬ quan nµy.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư, cơ quan đầu mối trong việc thu hút, điều phối, quản lý ODA, có nhiệm vụ:
1. Chủ trì phối hợp với Bộ Tài chính tổng hợp và lập kế hoạch giải ngân vốn ODA, bố trí đầy đủ và kịp thời vốn chuẩn bị chương trình, dự án ODA, vốn đối ứng chuẩn bị thực hiện và thực hiện đối với các chương trình, dự án ODA thuộc diện được Nhà nước cấp phát từ ngân sách trong kế hoạch vốn hàng năm; cùng với Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xác định phần dự phòng hợp lý trong ngân sách Trung ương khi xây dựng dự toán ngân sách hàng năm trình Thủ tướng Chính phủ và Quốc hội để giải quyết những nhu cầu đột xuất về vốn đối ứng cho chương trình, dự án ODA.
2. Chủ trì việc theo dõi, đánh giá, kiểm tra tình hình quản lý, thực hiện và hiệu quả hoạt động các chương trình, dự án ODA; đôn đốc, hỗ trợ việc thực hiện các chương trình, dự án ODA; làm đầu mối trong việc xử lý các vấn đề có liên quan đến nhiều Bộ, ngành; kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định biện pháp xử lý các vấn đề về ODA thuộc thẩm quyền quy định.
3. Xây dựng, vận hành và hoàn thiện hệ thống thông tin theo dõi, đánh giá hiệu quả sử dụng, tình hình giải ngân các chương trình, dự án ODA; tạo điều kiện chia xẻ thông tin và khai thác có hiệu quả hệ thống này.
4. Báo cáo tổng hợp theo định kỳ (6 tháng, một năm) và theo yêu cầu đặc biệt của Đảng và Nhà nước về tình hình quản lý, thực hiện các chương trình, dự án ODA và hiệu quả thu hút, sử dụng, giải ngân ODA.
Bộ Tài chính có nhiệm vụ:
1. Phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng chiến lược, quy hoạch thu hút, sử dụng ODA và điều phối các nguồn vốn ODA; hướng dẫn chuẩn bị nội dung chương trình, dự án ODA có liên quan đến điều kiện sử dụng vốn, quản lý tài chính, phân tích và đánh giá hiệu quả sử dụng, giải ngân vốn ODA.
2. Chuẩn bị nội dung đàm phán chương trình, dự án ODA vốn vay với Nhà tài trợ; theo uỷ quyền của Chủ tịch nước hoặc Thủ tướng Chính phủ, tiến hành đàm phán các điều ước quốc tế cụ thể về ODA vốn vay.
3. Đại diện chính thức cho “người vay” là Nhà nước hoặc Chính phủ nước Cộng hoà Xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong các điều ước quốc tế cụ thể về ODA, kể cả trong trường hợp Chủ tịch nước hoặc Thủ tướng Chính phủ uỷ quyền cho một cơ quan khác chủ trì đàm phán các điều ước quốc tế nêu trên.
4. Quản lý tài chính đối với các chương trình, dự án ODA:
a) Chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan xây dựng quy chế quản lý tài chính đối với chương trình, dự án ODA trình Thủ tướng Chính phủ quyết định;
b) Chủ trì, phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư và các cơ quan có liên quan chuẩn bị trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt cơ chế tài chính trong nước áp dụng cho các chương trình, dự án ODA;
c) Quy định cụ thể thủ tục rút vốn và quản lý rút vốn của các chương trình, dự án ODA trên cơ sở quy định của pháp luật hiện hành và quy định tại các điều ước quốc tế về ODA đã ký với Nhà tài trợ;
d) Phối hợp với Bộ Kế hoạch và Đầu tư tổng hợp và lập kế hoạch giải ngân nguồn vốn ODA, bố trí đầy đủ và kịp thời vốn chuẩn bị chương trình, dự án ODA, vốn đối ứng chuẩn bị thực hiện và thực hiện đối với các chương trình, dự án ODA thuộc diện được Nhà nước cấp phát từ ngân sách trong dự toán ngân sách hàng năm; cấp phát đầy đủ, đúng tiến độ vốn đối ứng cho các chương trình, dự án ODA thuộc diện được Nhà nước cấp phát từ ngân sách; cùng với Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các cơ quan có liên quan xác định phần dự phòng hợp lý trong ngân sách Trung ương khi xây dựng dự toán ngân sách hàng năm trình Thủ tướng Chính phủ và Quốc hội để giải quyết những nhu cầu đột xuất về vốn đối ứng cho chương trình, dự án ODA.Tổ chức cho vay lại và thu hồi phần vốn cho vay lại của các chương trình, dự án ODA thuộc diện được Nhà nước cho vay lại.
d) Bố trí vốn ngân sách Nhà nước để trả nợ các khoản ODA vốn vay khi đến hạn.
e) Theo dõi, kiểm tra công tác quản lý tài chính trong việc sử dụng vốn ODA; tổ chức hạch toán kế toán ngân sách Nhà nước đối với nguồn vốn ODA; tổng hợp số liệu rút vốn, thanh toán và trả nợ đối với chương trình, dự án ODA báo cáo Chính phủ và thông báo cho các cơ quan liên quan
5. Biên soạn và phổ biến các tài liệu hướng dẫn nghiệp vụ về giải ngân và quản lý tài chính đối với các chương trình, dự án ODA.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam có nhiệm vụ:
1. Phối hợp với các cơ quan liên quan chuẩn bị nội dung đàm phán; theo sự uỷ quyền của Chủ tịch nước hoặc Thủ tướng Chính phủ, tiến hành đàm phán các điều ước quốc tế cụ thể về ODA với tổ chức tài trợ, bàn giao vốn và toàn bộ các thông tin liên quan đến chương trình, dự án ODA cho Bộ Tài chính sau khi các điều ước quốc tế cụ thể về ODA có hiệu lực.
2. Phối hợp với Bộ Tài chính lựa chọn và chỉ định các ngân hàng thương mại để uỷ quyền thực hiện việc giao dịch thanh toán đối ngoại đối với nguồn vốn ODA, uỷ quyền cho vay lại và thu hồi vốn trả nợ ngân sách trong trường hợp cần thiết.
Tổng hợp theo định kỳ (6 tháng, một năm) và thông báo cho Bộ Tài chính và các cơ quan liên quan về tình hình rút vốn và thanh toán thông qua hệ thống tài khoản của các chương trình, dự án sử dụng vốn ODA mở tại các ngân hàng.
Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ODA cña Australia vµo ViÖt Nam thêi gian qua
1. §¸nh gi¸ chung vÒ t×nh h×nh ODA cña Australia cho ViÖt Nam:
Sau khi Liªn X« vµ §«ng ¢u sôp ®æ, nguån viÖn trî dµnh cho ViÖt Nam tõ c¸c níc nµy chÊm døt. ViÖt Nam ph¶i triÓn khai tÝch cùc h¬n chÝnh s¸ch më cöa nÒn kinh tÕ, t¨ng cêng h¬n n÷a c¸c mèi quan hÖ hîp t¸c víi thÕ giíi bªn ngoµi nh»m thu hót nguån vèn ®Çu t níc ngoµi nãi chung vµ ODA nãi riªng phôc vô cho ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi.
Australia lµ nhµ tµi trî sím nhÊt, ñng hé c¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña ViÖt Nam víi sè ch¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn tõ n¨m 1973 vµ hiÖn nay lµ mét trong nh÷ng níc viÖn trî lín nhÊt. Sau ®ã, do lÖnh cÊm vËn kinh tÕ cña Mü ®èi víi ViÖt Nam hÇu hÕt c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn c¾t viÖn trî cho ViÖt Nam nhng Australia lµ mét trong nh÷ng níc sím nèi l¹i viÖn trî ph¸t triÓn cho ViÖt Nam. Tõ n¨m 1990 ®Õn n¨m 2001 Australia cam kÕt dµnh cho ViÖt Nam 536 triÖu AUD viÖn trî kh«ng hoµn l¹i cho c¸c ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n vÒ gi¸o dôc vµ ®µo t¹o, y tÕ, n«ng nghiÖp, c¬ së h¹ tÇng.
Năm 2002 là năm kỷ niệm 10 năm quan hệ hợp tác phát triển Việt Nam - Australia . Trong 10 năm qua, viện trợ của Australia cho Việt Nam được cung cấp theo chu kỳ 4 năm và được định hướng theo các ưu tiên của Việt Nam và theo Chiến lược hợp tác phát triển Việt Nam - Australia trong từng chu kỳ này. Giai đoạn 1994-1998, Australia đã cung cấp cho Việt Nam 200 triệu đô la Australia . Trong giai đoạn 1998 - 2002, Australia cam kết viện trợ 236 triệu đô la Australia . Riêng năm 2002, viện trợ của Australia dành cho Việt Nam đạt khoảng 73,3 triệu đôla Australia (60,126 triệu viện trợ song phương và 13,074 triệu viện trợ khu vực).
Hoạt động viện trợ của Australia tập trung vào việc giúp Việt Nam giảm nghèo đói, phát triển bền vững và cụ thể nhằm vào các lĩnh vực ưu tiên sau đây:
- Giáo dục, đào tạo và phát triển nguồn nhân lực
- Phát triển nông nghiệp và nông thôn (bao gồm cả lĩnh vực cấp nước và vệ sinh môi trường),
- Quản lý nhà nước
- Y tế
Với sự hỗ trợ của Chính phủ Australia , trong những năm qua, nhiều dự án ODA đã được triển khai và mang lại hiệu quả thiết thực điển hình như dự án Cầu Mỹ Thuận và dự án cấp nước 5 thị xã (Bắc Ninh, Bắc Giang, Hà Tĩnh, Vĩnh Long và Trà Vinh). Australia là nước cung cấp cho Việt Nam nhiều học bổng du học nhất thông qua chương trình Học bổng phát triển Australia (ADS) được thực hiện liên tục hàng năm.
Trong tương lai, Australia sẽ không cam kết viện trợ theo từng giai đoạn 4 năm mà sẽ tiến hành phân bổ ngân sách hàng năm tuỳ thuộc vào tình hình thực hiện của từng dự án, chương trình cụ thể và phụ thuộc vào ngân sách hàng năm của Chính phủ Australia dành cho viện trợ. Ðối với Việt Nam, mức viện trợ hàng năm sẽ vào khoảng 66 triệu triệu đô la Australia , không kể các chương trình hợp tác khu vực.
Hiện nay, hai phía Việt Nam và Australia đang tích cực chuẩn bị cho việc hoàn thiện bản Chiến lược hợp tác phát triển Việt Nam - Australia giai đoạn 2002-2006. Các lĩnh vực phát triển nông nghiệp, nông thôn, quản lý nhà nước, giáo dục và đào tạo vẫn là những lĩnh vực trọng tâm trong chương trình hợp tác phát triển Việt Nam - Australia . Hợp tác trong lĩnh vực y tế sẽ tiếp tục với các dự án đang triển khai và dự án hợp tác khu vực.
Phù hợp với xu hướng phân cấp mạnh mẽ của Chính phủ Việt Nam trong công tác quản lý các dự án đầu tư, các dự án do Chính phủ Australia tài trợ cũng sẽ được giao cho các địa phương trực tiếp quản lý. Một số dự án lớn được cam kết triển khai trong giai đoạn tới gồm dự án Cấp nước và vệ sinh môi trường cho 3 thị xã đồng bằng sông Cửu Long, Chương trình phát triển nông thôn tại tỉnh Quảng Ngãi và Quỹ Quản trị quốc gia.
Cơ quan Phát triển Quốc tế Australia (AusAID) là tổ chức quản lý và điều hành các chương trình viện trợ phát triển. Tổ chức này có nhiệm vụ đưa ra các khuyến nghị về chính sách và hỗ trợ cho hoạt động của Bộ trưởng phụ trách các vấn đề phát triển và hợp tác với các quốc gia đang phát triển, các doanh nghiệp Australia , các tổ chức phi chính phủ (NGOs) và các tổ chức quốc tế nhằm xây dựng và quản lý các chương trình xoá đói giảm nghèo một cách có hiệu quả.
AusAID là một cơ quan hành chính độc lập trực thuộc Bộ Ngoại giao và Thương mại, có trách nhiệm báo cáo trực tiếp cho Bộ trưởng Bộ này về mọi khía cạnh của các hoạt động và chính sách viện trợ.
B¶ng: Dßng ODA cña Australia vµo ViÖt Nam 1991-2002
§¬n vÞ: TriÖu AUD
N¨m
1991-1993
1993-1994
1994-1995
1995-1996
1996-1997
LîngODA
51,5
49,5
63,7
63,8
65,3
N¨m
1997-1998
1998-1999
1999-2000
2000-2001
2001-2002
LîngODA
67,2
70,2
72,4
73,2
73,3
Nguån: Australia's Overseas Aid Program 2001-2002
Nhìn Bảng 1 cho thấy, sè lîng ODA cam kÕt cña Australia vµo ViÖt Nam t¨ng dÇn lªn qua c¸c n¨m vµ kh«ng hÒ cã sù suy gi¶m nµo. NÕu ®em so s¸nh víi Indonesia, níc nhËn viÖn trî lín thø hai cña Australia sÏ thÊy mÆc dï sè lîng viÖn trî vµo níc nµy t¬ng ®èi lín nhng con sè viÖn trî nµy t¨ng gi¶m mét c¸ch thÊt thêng (N¨m 1995-1996: 129,9 triÖu AUD; n¨m 1996-1997 xuèng cßn 104,2 triÖu AUD; sang n¨m 1997-1998 chØ nhËn ®îc 99,6 triÖu AUD; 1998-1999 l¹i t¨ng lªn 126,5 triÖu AUD...). PhÐp so s¸nh nhá nµy nh»m môc ®Ých chØ ra r»ng ViÖt Nam ®· tõng bíc ®¹t ®îc nh÷ng tiÕn bé ®¸ng kÓ, t¹o ®îc niÒm tin cho ChÝnh phñ Australia. NÕu chia kho¶ng thêi gian 1999-2001 ra lµm ba giai ®o¹n viÖn trî: 1991-1994; 1994-1997; 1997-2001, ta cã thÓ thÊy lîng ODA cña Australia vµo níc ta ®· t¨ng lªn gÇn gÊp ®«i trong giai ®o¹n 1994-1997 (gÇn 200 triÖu AUD) so víi cïng mét kho¶ng thêi gian 1990-1994 (100 triÖu AUD). N¨m 1998, tuy cã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh vµ ph¶i gi¶m viÖn trî cho nhiÒu níc, Australia vÉn quyÕt ®Þnh t¨ng viÖn trî ph¸t triÓn cho ViÖt Nam lªn 236 triÖu AUD trong giai ®o¹n 1998-2001 so víi 200 triÖu AUD giai ®o¹n 1994-1997. ODA mµ Australia dµnh cho ViÖt Nam tµi khãa 2001-2002 lµ 73,3 triÖu AUD (t¬ng ®¬ng 40 triÖu USD), t¬ng ®¬ng víi møc ODA Australia dµnh cho ViÖt Nam tµi khãa 2000-2001 lµ 73,2 triÖu AUD (Bảng 1). ViÖt Nam lµ mét trong bèn níc ®îc Australia viÖn trî ODA lín nhÊt.
C¸c dù ¸n ODA cña Australia trong n¨m 2001-2002 tËp trung cho c¸c ch¬ng tr×nh vµ dù ¸n: “Ph¸t triÓn n«ng th«n míi ®Ó gióp khu vùc nµy hëng c¸c dÞch vô y tÕ (300.000 USD cho phßng chèng AIDS), n«ng nghiÖp (dù ¸n 74,45 triÖu AUD- t¬ng ®¬ng 38 triÖu USD cho ph¸t triÓn trång c¸c lo¹i qu¶ míi phï hîp víi ®iÒu kiÖn khÝ hËu vµ ®Êt ®ai ë T©y Nguyªn, S¬n La, Lµo Cai, Hµ Giang trong 3 n¨m 2001-2003 th«ng qua Th«ng tin nghiªn cøu n«ng nghiÖp quèc tÕ cña Australia) vµ c¬ së h¹ tÇng tèt h¬n”, c¶i c¸ch thÓ chÕ trong c¸c khu vùc t nh©n, héi nhËp kinh tÕ, sö dông c¸c nguån lùc vµ c¶i c¸ch hÖ thèng luËt ph¸p, c¶i c¸ch thÓ chÕ vµ chÝnh s¸ch ®èi víi c¸c c¬ quan hµnh chÝnh cña ViÖt Nam, u tiªn cho lÜnh vùc héi nhËp kinh tÕ (gióp cho ViÖt Nam rót ng¾n kho¶ng c¸ch víi c¸c níc ASEAN kh¸c) vµ hç trî m¹nh mÏ cho ngµnh gi¸o dôc (dù ¸n 700.000 USD thµnh lËp ViÖn ng«n ng÷ Australia liªn doanh víi trêng ®¹i häc Ngo¹i ng÷ Hµ Néi)...
Ngoµi sè lîng ODA cam kÕt nªu trªn, mçi n¨m ViÖt Nam cßn nhËn ®îc kho¶ng 11 triÖu AUD tõ ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia cho khu vùc, tõ c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ vµ tõ c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî khÈn cÊp. Nh vËy, trung b×nh mçi n¨m ViÖt Nam nhËn ®îc kho¶ng 70 triÖu AUD vµ trë thµnh níc nhËn viÖn trî ph¸t triÓn lín thø ba cña Australia. §©y lµ mét thµnh c«ng lín kh«ng ph¶i chØ lµ nh÷ng con sè mµ cßn lµ sù ghi nhËn cña Australia ®èi víi nh÷ng thµnh qu¶ ®æi míi cña ViÖt Nam. Trong bèi c¶nh khñng ho¶ng khu vùc, thiªn tai ë trong níc vµ nh÷ng yÕu tè bÊt lîi kh¸c nhng n¨m 1998 kinh tÕ ViÖt Nam vÉn tiÕp tôc t¨ng trëng, chÝnh trÞ x· héi æn ®Þnh, kinh tÕ vÜ m« æn ®Þnh, ®©y lµ c¸c ®iÒu kiÖn cùc kú quan träng ®Ó c¸c nhµ tµi trî trong ®ã cã Australia c«ng nhËn vµ tiÕp tôc cam kÕt hç trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cho ViÖt Nam víi sè lîng lín.
ChÝnh phñ Australia nhËn thÊy, mÆc dï lµ mét trong nh÷ng níc nghÌo nhÊt khu vùc Nam ¸ nhng ViÖt Nam cã mét tiÒm n¨ng t¬ng ®èi lín. KÓ tõ khi ChÝnh phñ ViÖt Nam ®a ra chÝnh s¸ch ®æi míi n¨m 1986, ®êi sèng nh©n d©n ®· ®îc c¶i thiÖn râ rÖt. Tuy nhiªn, nöa sè d©n ViÖt Nam ®Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi d©n ë vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa vÉn ph¶i sèng trong c¶nh khã kh¨n, nghÌo nµn, hä cÇn vµ rÊt cÇn sù gióp ®ì, quan t©m, ®Çu t ®Ó thay ®æi cuéc sèng.
Tæ chøc ph¸t triÓn quèc tÕ cña Australia (Australia Agency for International Development-gäi t¾t lµ AusAID) lµ c¬ quan thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn quèc tÕ cña Australia. AusAID phèi hîp mét c¸ch chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan tiÕp nhËn viÖn trî cña ViÖt Nam ®Ó ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng nguån viÖn trî ®Õn ®îc n¬i cã nhu cÇu lín nhÊt ®ång thêi ®¸p øng ®îc c¸c nguyªn t¾c ph¸t triÓn cña Australia. AusAID thêng xuyªn duy tr× gi¸m s¸t c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña m×nh vµ phèi hîp víi c¸c nhµ tµi trî chÝnh kh¸c ®Ó ®¶m b¶o r»ng c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia ®îc thùc hiÖn mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, mang l¹i kÕt qu¶ kh¶ quan nhÊt.
§Ó gióp ViÖt Nam xãa ®ãi gi¶m nghÌo AusAID ®Æt ra c¸c môc tiªu sau:
Thø nhÊt, tËp trung ®Çu t ph¸t triÓn nguån nh©n lùc ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng ph¸t triÓn cña ®Êt níc tõ trung h¹n lªn dµi h¹n.
Thø hai, t¨ng cêng cung cÊp c¸c dÞch vô tèt h¬n cho khu vùc n«ng th«n, ®Çu t n©ng cÊp vµ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng nh»m c¶i thiÖn ®êi sèng cho d©n nghÌo.
Thø ba, ñng hé ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch cña ChÝnh phñ ViÖt Nam, ®a ra c¸c ho¹t ®éng mang tÝnh chiÕn lîc, t¨ng cêng kh¶ n¨ng qu¶n lý, ph¸t triÓn c¸c hÖ thèng t vÊn vÒ x©y dùng chÝnh s¸ch... nh»m n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ vµ tr¸ch nhiÖm cña ChÝnh phñ.
C¸c ho¹t ®éng trî gióp rÊt ®a d¹ng cña AusAID ®· lµm thay ®æi cuéc sèng cña hµng triÖu d©n ViÖt Nam. Dï ®«i khi cã nh÷ng khã kh¨n trë ng¹i tëng chõng nh kh«ng thÓ vît qua ®îc nhng trªn thùc tÕ ®· ®¹t ®îc nh÷ng tiÕn bé thùc sù. ODA cña c¸c níc nãi chung vµ cña Australia nãi riªng ®· phÇn nµo gióp n©ng cao tuæi thä trung b×nh cña ngêi d©n ViÖt Nam lªn trªn 63 tuæi vµ gi¶m mét nöa tû lÖ tö vong cña trÎ em díi 5 tuæi trong ba thËp kû qua. §©y lµ mét b»ng chøng râ rµng r»ng c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî nµy cã t¸c dông trùc tiÕp tíi ®êi sèng ngêi d©n ViÖt Nam.
C¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî song ph¬ng cña Australia tËp trung vµo bèn lÜnh vùc: Ph¸t triÓn nguån nh©n lùc; Ph¸t triÓn khu vùc n«ng th«n vµ c¬ së h¹ tÇng; Ch¨m sãc søc kháe; Qu¶n lý Nhµ níc. AusAID lu«n kh¼ng ®Þnh mét ®iÒu r»ng c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî nµy kh«ng ph¶i lµ gi¶i ph¸p t¹m thêi mµ lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh dµi h¹n. TÊt c¶ c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia ®Òu ®Ò cËp, xem xÐt, ph©n tÝch nguyªn nh©n g©y ra sù nghÌo ®ãi ®Ó tõ ®ã ®Ò ra híng gi¶i quyÕt nh»m môc tiªu thay ®æi cuéc sèng cho ngêi d©n nghÌo ®ãi, khæ cùc. Ngoµi ra trong c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî ph¸t triÓn cña Australia cã hai vÊn ®Ò mÊu chèt lu«n ®îc quan t©m vµ Australia coi ®ã lµ nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng lµ vÊn ®Ò c¶i thiÖn quyÒn cña phô n÷ vµ vÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng.
VÊn ®Ò c¶i thiÖn quyÒn cña phô n÷, theo AusAID, mÆc dï quan niÖm vÒ phô n÷ ®· thay ®æi vµ dï ®· cã nh÷ng thµnh tùu lín lao trong viÖc thiÕt lËp c¸c ®iÒu luËt ®¶m b¶o quyÒn lîi cho phô n÷ còng nh b×nh ®¼ng vÒ ®Þa vÞ x· héi song phô n÷ vÉn lµ nh÷ng ngêi chÞu nhiÒu thiÖt thßi, ®Æc biÖt lµ phô n÷ ë nh÷ng vïng n«ng th«n vµ c¸c d©n téc thiÓu sè. Phô n÷ Ýt khi ®îc ®Ò b¹t vµo nh÷ng vÞ trÝ cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh hay l·nh ®¹o trong lùc lîng lao ®éng, tiÒn l¬ng cña hä thêng thÊp h¬n cña nam giíi, hä ®îc ®i häc Ýt h¬n vµ ph¶i lµm hÇu hÕt c¸c c«ng viÖc thÊp kÐm trong x· héi. ChÝnh v× vËy c¸c dù ¸n cña AusAID cam kÕt ñng hé phô n÷ tham gia vµo viÖc ra quyÕt ®Þnh vµ tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng cña dù ¸n còng nh gióp phô n÷ ®¹t ®îc sù b×nh ®¼ng trong x· héi.
VÊn ®Ò b¶o vÖ m«i trêng: Sù gia t¨ng d©n sè, viÖc ph¸t triÓn më réng trong n«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp, qu¸ tr×nh ®« thÞ hãa gia t¨ng kh«ng ngõng kÕt hîp víi kh¶ n¨ng qu¶n lý cßn yÕu kÐm ®ang ®Æt ra mét søc Ðp lín ®èi víi m«i trêng tù nhiªn cña ViÖt Nam. AusAID mong muèn gióp ngêi d©n ViÖt Nam t¨ng cêng h¬n n÷a sù hiÓu biÕt vÒ m«i trêng, vÒ nguy c¬ ®ang ®e däa m«i trêng sèng cña chóng ta, ngoµi ra, AusAID cßn cung cÊp cho ViÖt Nam vèn, kü thuËt cho c¸c ho¹t ®éng b¶o vÖ m«i trêng.
C¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia vµo ViÖt Nam rÊt ®a d¹ng, hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc kinh tÕ ®Òu cã mÆt ODA díi d¹ng cÊp vèn, kü thuËt, chuyªn gia hay ngêi t×nh nguyÖn...
Phía Việt Nam và Australia cũng thường xuyên tiến hành họp kiểm điểm hàng tháng giữa Bộ KH&ĐT và Văn phòng Cơ quan phát triển quốc tế Australia (AusAID). Cụ thể, tại cuộc họp gần đây ngày 21/1/2003 tại Bộ KH & ĐT, hai bên trao đổi về tình hình thực hiện các dự án ODA của Australia , đặc biệt là một số dự án mới sẽ triển khai trong năm 2003 như dự án Đào tạo tiền du học Australia , dự án Tăng cường năng lực theo dõi và đánh giá dự án - giai đoạn 2, dự án Phòng chống thiên tai tại Quảng Ngãi.
Ngoài ra, hai bên cũng đã trao đổi về dự thảo bản Chiến lược Quốc gia về Chương trình hợp tác phát triển Việt Nam - Australia giai đoạn 2003 - 2007. Về cơ bản, bản chiến lược mới này sẽ được xây dựng có mục tiêu phù hợp với Chiến lược phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam và Chiến lược về Tăng trưởng Toàn diện và Xoá đói Giảm nghèo (CPRGS), hoạt động theo dõi và đánh giá được tăng cường hơn nhằm đánh giá được tác động và ảnh hưởng của chương trình viện trợ của Chính phủ Australia dành cho Việt Nam. Một số chương trình sẽ được điều chỉnh để nâng cao hiệu quả và chất lượng như các hoạt động trong khuôn khổ chương trình hỗ trợ cho các tổ chức phi chính phủ Australia (NOVA) với quy mô khoảng 4 triệu đô la Australia /năm sẽ tập trung vào hai lĩnh vực chính là phòng chống thiên tai và y tế; Chương trình học bổng phát triển Australia (ADS) sẽ được thảo luận kỹ giữa AusAID với các bộ ngành liên quan theo hướng có tính ưu tiên cao hơn. Bộ KH&ĐT đang phối hợp tích cực với AusAID để hoàn thiện bản Chiến lược này để hai phía phê duyệt tại Hội nghị tư vấn cấp cao về hợp tác phát triển Việt Nam - Australia lần thứ 10 sắp tới tổ chức tại Việt Nam. Sau cuộc họp này, ngày 28/3, hai bên cũng đã tổ chức họp kiểm điểm và thảo luận về các nội dung chính sau đây: (i) Chuẩn bị cho Hội nghị tư vấn cấp cao thường niên dự kiến tổ chức vào cuối tháng 5 năm 2003; (ii) Chiến lược hợp tác phát triển Việt Nam – Australia giai đoạn 2003-2007; và (iii) Báo cáo đánh giá ảnh hưởng của Chương trình học bổng Australia (ADS) tại Việt Nam. (Nguồn: AusAID Information)
2. §¸nh gi¸ cụ thể về tác động của ODA Australia cho ViÖt Nam:
ViÖn trî ph¸t triÓn cña Australia dµnh cho ViÖt Nam nh»m xãa ®ãi gi¶m nghÌo vµ ®¹t ®îc sù ph¸t triÓn kinh tÕ, x· héi bÒn v÷ng. Australia rÊt quan t©m tíi vÊn ®Ò nh©n ®¹o vµ mèi quan t©m lín nhÊt lµ trî gióp cho sù ph¸t triÓn cña c¸c quèc gia l¸ng giÒng. Sù æn ®Þnh cña c¸c quèc gia gãp phÇn ®em l¹i sù æn ®Þnh cho khu vùc vµ t¨ng cêng th¬ng m¹i vµ ®Çu t. §Ó ViÖt Nam ®¹t ®îc sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng, ®iÒu quan träng lµ cã sù phèi hîp, céng t¸c chÆt chÏ gi÷a ChÝnh phñ hai níc Australia vµ ViÖt Nam. C¸c ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn ®îc ®a ra vµ thùc hiÖn díi sù hîp t¸c chÆt chÏ cña hai níc, nhiÒu ho¹t ®éng ®îc ChÝnh phñ hai níc tµi trî. §iÒu nµy cã nghÜa lµ c¶ hai níc cïng thùc hiÖn mét cam kÕt chung nh»m mang l¹i thµnh c«ng cho c¸c ho¹t ®éng nµy. MÆc dï lµ mét trong nh÷ng quèc gia nghÌo nhÊt thÕ giíi víi thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi lµ 450 USD/ n¨m nhng ViÖt Nam cã mét tiÒm n¨ng rÊt lín. KÓ tõ n¨m 1986, viÖc ChÝnh phñ ViÖt Nam quyÕt ®Þnh më cöa nÒn kinh tÕ ®· ®em l¹i nh÷ng c¶i thiÖn ®¸ng kÓ cho møc sèng cña ngêi d©n. Tû lÖ ngêi nghÌo ®· gi¶m tõ 70% trong nh÷ng n¨m 80 xuèng cßn 50% trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. Søc kháe cña trÎ em ®îc n©ng cao, kinh tÕ gÇn nh t¨ng trëng gÊp ba lÇn. Tuy nhiªn, vÉn cßn kho¶ng mét nöa d©n sè, tøc lµ 40 triÖu d©n, sèng trong c¶nh nghÌo ®ãi, ViÖt Nam ph¶i ®èi mÆt víi mét th¸ch thøc lín ®Ó cã thÓ gi÷ v÷ng tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ hiÖn nay vµ gi¶m sù chªnh lÖch vÒ ph¸t triÓn gi÷a c¸c vïng. C¸c d©n téc thiÓu sè vµ nh÷ng ngêi d©n sèng ë vïng s©u, vïng xa ph¶i chÞu møc sèng thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi nh÷ng ngêi d©n sèng ë c¸c thµnh phè. Th«ng qua ch¬ng tr×nh viÖn trî cña m×nh, Australia ®ang lµm viÖc víi phÝa ViÖt Nam trong mét nç lùc nh»m xãa ®ãi gi¶m nghÌo, c¶i thiÖn møc sèng cña ngêi d©n ViÖt Nam. Ch¬ng tr×nh viÖn trî gióp ViÖt Nam t¨ng cêng kh¶ n¨ng ph¸t triÓn th«ng qua viÖc hç trî cho gi¸o dôc vµ ®µo t._. thêi gian bÈy n¨m (1995-2002), Australia ®· cam kÕt vµ b¾t tay vµo thùc hiÖn 5 dù ¸n lín vÒ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng vµ ph¸t triÓn n«ng th«n cho ViÖt Nam víi tæng sè vèn kho¶ng 127,8 triÖu AUD. Cho ®Õn nay, tæng sè vèn nµy ®· gi¶i ng©n ®îc kho¶ng 90%, bíc ®Çu ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan: h¬n 67% d©n sè ë c¸c tØnh B¾c Ninh, B¾c Giang, Hµ TÜnh, Trµ Vinh, VÜnh Long, §µ N½ng ®· ®îc dïng níc s¹ch, mét sè thiÕt bÞ vÖ sinh ®· ®îc n©ng cÊp, hÖ thèng ®ª ®iÒu, kªnh r¹ch ë huyÖn ®¶o B¾c Nam Vao ®· bíc ®Çu ®îc n©ng cÊp söa ch÷a vµ x©y míi.
C¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia trong lÜnh vùc y tÕ còng cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá, c¶i thiÖn søc kháe cña ngêi d©n ë mét sè tØnh cña ViÖt Nam. Trong vµi n¨m gÇn ®©y (1995-2002) Australia ®· gióp ViÖt Nam trong viÖc n©ng cÊp söa ch÷a trang thiÕt bÞ y tÕ, cung cÊp thuèc men, ®µo t¹o thªm kiÕn thøc y tÕ cho y b¸c sÜ. NhiÒu ch¬ng tr×nh ®· ®îc thùc hiÖn trong vµi n¨m gÇn ®©y víi tæng sè vèn kho¶ng 33,1 triÖu AUD. Ngoµi ra, c¸c tæ chøc phi ChÝnh phñ cña Australia cßn gióp ®ång bµo d©n téc thiÓu sè miÒn nói phßng chèng c¸c c¨n bÖnh do thiÕu I«t g©y ra.
Trong sè nh÷ng thµnh qu¶ ®¹t ®îc tõ nguån ODA cña Australia kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn viÖc Australia ñng hé chóng ta trong c«ng cuéc c¶i c¸ch thÓ chÕ qu¶n lý hµnh chÝnh víi sè vèn viÖn trî chØ vµo kho¶ng 4 triÖu AUD song bªn c¹nh ®ã chóng ta nhËn ®îc nhiÒu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quý b¸u...
Nh×n chung, ODA cña Australia vµo ViÖt Nam ®· mang l¹i kÕt qu¶ râ rÖt vµ ®¸nh dÊu quan träng trªn chÆng ®êng ph¸t triÓn cña Viªt Nam. Australia ®· gióp ViÖt Nam khi thiªn tai b·o lôt tµn ph¸ còng nh gãp phÇn gióp ®ì chóng ta trong chiÕn lîc ph¸t triÓn bÒn v÷ng, kÕt qu¶ cña c¸c ch¬ng tr×nh viÖn trî cña Australia thÓ hiÖn t¬ng ®èi râ vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc ®èi víi ®êi sèng cña nh÷ng ngêi d©n n¬i ch¬ng tr×nh ®îc thùc hiÖn. Tuy nhiªn, mÆc dï hÇu hÕt c¸c dù ¸n cã vèn ODA cña Australia hiÖn nay lµ c¸c dù ¸n mang tÝnh l©u dµi nhng Australia chØ cam kÕt thùc hiÖn trong mét vµi n¨m, ®Õn n¨m 2002 hÇu hÕt c¸c dù ¸n ®Òu kÕt thóc. ViÖc Australia cã tiÕp tôc cam kÕt tµi trî n÷a hay kh«ng phô thuéc phÇn lín vµo phÝa ViÖt Nam, vµo kh¶ n¨ng hÊp thô ODA trªn c¬ së xem xÐt viÖc ph©n bæ vµ sö dông ODA cã hiÖu qu¶ kh«ng vµ kÕt qu¶ thùc sù cña nguån ODA cña Australia ®em l¹i ra sao. Ngoµi ra ®iÒu ®ã cßn phô thuéc vµo nh÷ng c¶i c¸ch thùc sù trong qu¸ tr×nh tiÕp nhËn vµ sö dông ODA tõ Australia nãi riªng vµ c¸c nhµ tµi trî kh¸c nãi chung.
3.2. Nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i:
Trong qu¸ tr×nh cÊp viÖn trî cho ViÖt Nam, phÝa Australia còng gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n do viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông ODA ®èi víi chóng ta cßn míi mÎ. Tríc hÕt, ®ã lµ nh÷ng khã kh¨n mµ bÊt cø nhµ tµi trî nµo còng gÆp ph¶i khi cung cÊp ODA cho ViÖt Nam nh:
Thø nhÊt, chóng ta vÉn cßn nh÷ng tån t¹i vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch. C¸c nhµ tµi trî cña Australia cho r»ng viÖc quy ho¹ch ODA cña chóng ta cßn rÊt kÐm, ®iÒu nµy lµm gi¶m tÝnh chñ ®éng trong viÖc chuÈn bÞ tríc dù ¸n. ChÝnh ®©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n lµm n¶y sinh nh÷ng ¸ch t¾c vÒ quy tr×nh vµ thñ tôc ODA trong níc, vÒ c¬ chÕ tµi chÝnh, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý. §ång thêi vÊn ®Ò nµy lµm cho viÖc h×nh thµnh c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n ODA thêi gian qua mang tÝnh tù ph¸t, xuÊt ph¸t tõ nh÷ng nhu cÇu riªng cña c¸c bé, ngµnh vµ ®Þa ph¬ng theo gîi ý cña c¸c nhµ tµi trî, do ®ã chÊt lîng dù ¸n cha cao.
Thø hai, hÇu hÕt c¸c nhµ tµi trî trong ®ã bao gåm c¶ Australia ®Òu cho r»ng viÖc gi¶i ng©n cña chóng ta cßn qu¸ chËm. Kh©u chuÈn bÞ ®Ò ¸n tiÒn kh¶ thi vµ kh¶ thi, thiÕt kÕ thËm chÝ lµ thi c«ng, c¬ chÕ chÝnh s¸ch cßn cha hoµn chØnh, thñ tôc ph¶i qua nhiÒu kh©u, nhiÒu cÊp lµm chËm tiÕn ®é phª duyÖt dù ¸n.
Thø ba, qua qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c dù ¸n sö dông ODA cßn cho thÊy, vèn ®èi øng cho c¸c dù ¸n nµy còng ®ang lµ vÊn ®Ò bøc xóc. Trong hoµn c¶nh eo hÑp vÒ nguån vèn trong níc, nhiÒu dù ¸n cßn thiÕu vèn ®èi øng vµ viÖc cÊp vèn cßn cha phï hîp víi tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n. §Æc biÖt, nguån vèn ODA cña Australia l¹i cã ®Æc ®iÓm lµ thêng kÕt hîp vèn c¶ hai phÝa nhËn viÖn trî vµ viÖn trî. VÝ dô, trong ch¬ng tr×nh “ Ch¨m sãc søc kháe cho phô n÷ vµ trÎ em” vµ ch¬ng tr×nh “ Phßng chèng bÖnh sèt rÐt” chóng ta ph¶i rÊt khã kh¨n míi huy ®éng ®îc mét triÖu rìi AUD vèn ®èi øng cho mçi ch¬ng tr×nh, trong khi ®ã vèn tµi trî cña Australia cho hai dù ¸n nµy t¬ng øng lµ 15,1 triÖu AUD vµ 12,5 triÖu AUD.
Thø t, mét sè khã kh¨n trong hîp t¸c thùc hiÖn dù ¸n ODA vÉn tån t¹i do ®éi ngò c¸n bé ViÖt Nam lµm viÖc trong lÜnh vùc nµy nhiÒu khi cßn thiÕu c¶ vÒ kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm còng nh ph¬ng tiÖn lµm viÖc vµ giao tiÕp. NhiÒu c¬ quan hµnh chÝnh ë c¸c cÊp cha hiÓu râ vÒ ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt, môc ®Ých cña ODA dÉn tíi hä hiÓu sai vµ hiÓu nhÇm.
Thø n¨m, tÖ n¹n hèi lé, tham nhòng vÉn cßn tån t¹i, nhiÒu khi tíi møc nghiªm träng. Mét sè lîng vèn ODA kh«ng nhá ®· kh«ng ®Õn ®îc tay ngêi ®¸ng ra ®îc nhËn mµ thay vµo ®ã ®· r¬i vµo tói mét sè c¸c quan chøc hµnh chÝnh cao cÊp. Mét sè chñ thÇu ViÖt Nam ®· hèi lé ®Ó nhËn ®îc quyÒn thùc hiÖn dù ¸n. MÆc dï Nhµ níc ®· cã nhiÒu c¶i c¸ch trong vÊn ®Ò nµy nhng nh÷ng chuyÓn biÕn míi ®ang cßn ë bíc ®Çu.
Ngoµi nh÷ng khã kh¨n chung ®èi víi tÊt c¶ c¸c nhµ tµi trî cho ViÖt Nam, Australia cßn cã gÆp ph¶i nh÷ng trë ng¹i riªng nh Céng ®ång ngêi ViÖt Nam tþ n¹n t¹i Australia ®· t¹o ra nhiÒu Ên tîng kh«ng tèt ®èi víi d luËn ngay trong níc. Víi nhiÒu vô ¸n bu«n lËu, ma tuý, tÖ n¹n x· héi....®· lµm cho d luËn Australia kh«ng cã c¶m t×nh víi bé phËn ngêi ViÖt Nam nµy vµ còng ¶nh hëng ®Õn t×nh c¶m tèt ®Ñp mµ hä cã ®îc tríc ®ã víi ViÖt Nam. §©y còng lµ mét khã kh¨n trong viÖc chÝnh phñ Australia ra quyÕt ®Þnh viÖn trî cho ViÖt Nam v× viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc lu«n bÞ ¶nh hëng vµ t¸c ®éng lín cña d luËn t¹i níc ®ã.
T¹i Australia võa qua còng cã nh÷ng biÕn ®éng vÒ chÝnh trÞ víi viÖc §¶ng “Ng«i nhµ chung” tÝch cùc tham gia tranh cö vµ tuyªn truyÒn m¹nh mÏ chÝnh s¸ch níc Australia mét d©n téc vµ tÈy chay ngêi ch©u ¸, chèng l¹i chÝnh s¸ch quan hÖ vµ ñng hé ch©u ¸. MÆc dï §¶ng nµy ®· thÊt b¹i nÆng nÒ trong cuéc bÇu cö võa råi nhng nã còng ¶nh hëng Ýt nhiÒu tíi suy nghÜ cña nhiÒu ngêi d©n Australia.
3.3. Nguyªn nh©n tån t¹i:
Nh÷ng bÊt cËp vµ nh÷ng tån t¹i nªu trªn b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n, trong ®ã næi bËt lªn lµ nguyªn nh©n vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch:
VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch, viÖc lËp c¸c tµi liÖu chuÈn bÞ ®Çu t (nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi, kh¶ thi) c¸c dù ¸n ODA, vÒ phÝa ta, cßn thiÕu chñ ®éng, cha cã sù phèi hîp gi÷a chñ dù ¸n vµ bªn tµi trî. Cha cã chiÕn lîc thùc sù hîp lý ®èi víi ho¹t ®éng ODA. Cô thÓ lµ thiÕu chiÕn lîc thu hót vµ sö dông ODA dÉn ®Õn viÖc chuÈn bÞ dù ¸n cßn bÞ ®éng, cha cã hiÖu qu¶ vµ cha cã tÝnh thuyÕt phôc cao nªn gÆp nhiÒu khã kh¨n khi gi¶i ng©n. Thùc tÕ còng chØ ra r»ng: c¸c quy ®Þnh ph¸p lý cña ViÖt Nam vÒ qu¶n lý, triÓn khai c¸c dù ¸n ODA cha râ rµng. Thªm vµo ®ã lµ sù thiÕu thèng nhÊt gi÷a c¸c c¬ quan liªn quan víi c¸c Bé vµ c¸c Ban qu¶n lý dù ¸n. Cã mét thùc tÕ vÉn tån t¹i lµ c¸ch ®iÒu hµnh dù ¸n cña mçi Bé cã sù kh¸c nhau, trong khi ®ã mét nhµ tµi trî thêng chØ cã mét quy chÕ duy nhÊt. QuyÒn h¹n cña c¸c Ban qu¶n lý cha ®îc x¸c ®Þnh ®Çy ®ñ dÉn ®Õn viÖc c¸c Ban thêng bÞ ®éng trong viÖc xö lý c«ng viÖc, mÊt nhiÒu thêi gian xin phô thuéc vµo ý kiÕn cÊp trªn. Ngoµi ra, thñ tôc xem xÐt vµ tr×nh duyÖt dù ¸n cßn phøc t¹p, nhiÒu cÊp nhÊt lµ ë kh©u ®Êu thÇu vµ chÊm thÇu. §©y còng lµ nguyªn nh©n gãp phÇn c¶n trë qu¸ tr×nh thùc thi dù ¸n vµ lµm chËm tiÕn ®é gi¶i ng©n. Thªm vµo ®ã, chóng ta còng cha cã chÝnh s¸ch hîp lý còng nh cha chó träng ®óng møc ®èi víi vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc tiÕp nhËn vµ qu¶n lý dÉn ®Õn t×nh tr¹ng nhiÒu c¸n bé thiÕu n¨ng lùc, thiÕu kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm cÇn thiÕt vµ lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n gi¶m hiÖu qu¶ cña c¸c dù ¸n. Cßn mét sè vÊn ®Ò kh¸c được phát hiện thực sự rất đa dạng và thuộc trách nhiệm giải quyết của nhiều cơ quan khác nhau, không chỉ của bên Việt Nam mà của cả các nhà tài trợ. Chúng có thể là sự phức tạp trong giải phóng mặt bằng, tái định cư và đấu thầu đến việc thiếu kinh phí chuẩn bị dự án và không đủ vốn đối ứng, từ những bất cập trong chính sách thuế và chậm trễ trong thực hiện các thủ tục thanh toán cho đến những yếu kém trong năng lực của các Ban quản lý dự án và việc thiếu vắng một khuôn khổ pháp lý hoàn chỉnh cho sự tồn tại và hoạt động của các đơn vị này (liên quan đến biên chế, tổ chức, ngân sách hoạt động và nhu cầu đào tạo, vv...). Ðó là sự thiếu hài hoà giữa thủ tục của bên Việt Nam và các nhà tài trợ cũng như những bất cập trong quá trình phê duyệt dự án, vv... và vv.
Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA cña Australia cho ViÖt Nam
Chóng ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, tån t¹i trong viÖc tiÕp nhËn vµ sö dông vèn ODA cña Australia ë ViÖt Nam, v× vËy cÇn ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p nh»m thay ®æi t×nh h×nh. Sau ®©y lµ mét sè ý kiÕn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA cña Australia ë ViÖt Nam:
1. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ Australia:
1.1. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng cêng ®Çu t hiÖu qu¶ vµo ViÖt Nam
Hµi hoµ thñ tôc:
“Hài hoà thủ tục” là thuật ngữ được đặt ra cho quá trình điều chỉnh các thủ tục viện trợ lẫn thủ tục nhận viện trợ với mục tiêu tìm kiếm sự ủng hộ và cam kết từ những người đứng đầu các tổ chức viện trợ đa phương và song phương trên thế giới cũng như từ lãnh đạo các quốc gia tiếp nhận viện trợ phát triển đối với các nỗ lực hài hoà thủ tục nhằm giảm bớt chi phí giao dịch, nâng cao hiệu quả viện trợ nhằm tạo sức hút mạnh mẽ hơn đối với hoạt động hỗ trợ phát triển chính thức, thu hút viện trợ từ các nhà tài trợ và từ đó đạt được các mục tiêu đề ra. Với tư cách là một nhà tài trợ, chính phủ Australia cũng cần quan tâm đến vấn đề hài hoà thủ tục một cách sát sao. Cụ thể, tiến hành tham gia các diễn đàn cấp cao về Hài hoà thủ tục, như Hội nghị do Nhóm Các Ngân hàng Phát triển Đa phương và Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) tổ chức, hay Hội nghị Nhóm Tư vấn các Nhà tài trợ (Hội nghị CG)…
Cải thiện môi trường đầu tư:
Hội nghị Nhóm Tư vấn các Nhà tài trợ cho Việt Nam lần thứ 10 được tổ chức từ 10- 11 tháng 12 năm 2002 với mức cam kết hỗ trợ 2,5 tỷ USD trong năm 2003 cho Việt Nam, tăng 4,5% so với cam kết năm 2001 từ phía cộng đồng các nhà tài trợ quốc tế. Đồng chủ toạ Hội nghị Bộ trưởng BKHĐT đã khẳng định: Chính phủ Việt Nam đánh giá cao những cam kết hỗ trợ của cộng đồng các nhà tài trợ quốc tế tại hội nghị lần này với mức tài trợ cao hơn năm trước, nhất là trong bối cảnh nền kinh tế thế giới có nhiều khó khăn, nguồn viện trợ của nhiều nước bị cắt giảm. Điều này thể hiện thiện chí của các nhà tài trợ và sự tin tưởng của cộng đồng quốc tế vào công cuộc đổi mới mà Chính phủ Việt Nam đang thực hiện. Chính phủ Việt Nam sẽ tiếp tục thực hiện đổi mới, cải thiện môi trường đầu tư, tạo sân chơi bình đẳng cho các thành phần kinh tế cùng phát triển; chú trọng phát triển nguồn nhân lực, đẩy mạnh xóa đói giảm nghèo, cải cách thủ tục để tạo nền hành chính công lành mạnh theo một lộ trình phù hợp với nền kinh tế đang chuyển đổi. Thông qua những hội nghị như hội nghị CG 10, chính phủ Australia có thể hiểu sâu sát hơn tình hình hoạt động ODA của Việt Nam cũng như những nỗ lực của chính phủ Việt Nam nhằm đẩy mạnh hoạt động viện trợ ODA thật hiệu quả, từ đó có các hướng thúc đẩy đầu tư, viện trợ cho Việt Nam.
Tăng cường các cuộc gặp gỡ giữa 2 chính phủ
Ngoài ra, cũng cần tăng cường các cuộc họp, gặp gỡ song phương giữa phía Việt Nam và phía Australia, như Cuộc thảo luận về dự thảo khung logic kết quả chiến lược quốc gia của Australiađối với Việt Nam Ngày 23 tháng 10 năm 2002 tại Hà Nội, hay cuộc họp kiểm điểm hàng tháng giữa Bộ KH&ĐT và Văn phòng Cơ quan phát triển quốc tế Australia (AusAID), tại đó hai bên đã trao đổi về tình hình thực hiện các dự án ODA của Australia vào Việt nam. Những cuộc họp song phương như vậy sẽ góp phần thúc đẩy sự hiểu biết lẫn nhau giữa phía Việt Nam và phía Australia, từ đó tăng hiệu quả của hoạt động ODA và tạo sức hút cho phía Australia đẩy mạnh hoạt động hỗ trợ phát triển chính thức cho phía Việt Nam của mình.
1.2. Nhãm gi¶i ph¸p tăng cường sö dông, qu¶n lý có hiÖu qu¶ ODA ë ViÖt Nam
Tăng cường quản lý dự án chặt chẽ
Cần tiến hành các cuộc kiểm điểm chung về tình hình thực hiện dự án. Để nắm rõ hơn về tình hình thực hiện dự án, phía Australia cần thường xuyên gặp gỡ trao đổi, kiểm điểm lại tiến trình thực hiện dự án với phía Việt Nam, trao đổi ý kiến từ đó kịp thời nhận biết những vướng mắc trong quá trình thực hiện, và có biện pháp xử lý kịp thời, sát sao.
Ngoài ra, cũng cần tiến hành kiểm điểm riêng nội bộ phía nhà tài trợ, hoặc giữa các nhà tài trợ với nhau trong các dự án có sự tham gia của các nhà tài trợ khác. Quá trình này cũng góp phần giúp các nhà tài trợ kịp thời nhận biết các tồn tại trong quá trình thực hiện dự án, về cách quản lý vốn, về tiến độ, thủ tục .v.v. từ đó có biện pháp xử lý và điều chỉnh kịp thời.
Tăng cường công tác quản lí xét thầu
Phía Australia cần đưa ra kế hoạch hành động liên quan đến việc đánh giá hệ thống đấu thầu quốc gia của Việt Nam.
Phối hợp xây dựng các tài liệu áp dụng chung cho hoạt động đấu thầu cạnh tranh trong nước.
Áp dụng chung các ngưỡng giới hạn trên để xác định cơ sở cho việc tiến hành đấu thầu cạnh tranh trong nước.
Áp dụng chung các tiêu chuẩn trong việc đánh giá (trước/sau) hoạt động đấu thầu cạnh tranh trong nước.
Áp dụng chung các nguyên tắc đối với vấn đề xác định tính hợp lệ của các doanh nghiệp nhà nước khi tham gia đấu thầu các dự án do cơ quan chủ quản tổ chức.
Tăng cường công tác quản lý tài chính:
Xây dựng hệ thống báo cáo chung về tài chính áp dụng cho các Ban quản lý dự án.
Xây dựng hệ thống đánh giá chung về năng lực quản lý tài chính.
Thiết lập các tiêu chí chung để chấp thuận dịch vụ của các công ty kiểm toán.
Xây dựng mẫu Điều khoản tham chiếu áp dụng chung cho việc kiểm toán các dự án tài trợ.
Áp dụng chung một phương pháp tiếp cận trong việc xử lý các thông tin và kiến nghị do công ty kiểm toán đưa ra.
Tăng cường các biện pháp làm giảm thiểu các tác động về môi trường và xã hội
Về vấn đề môi trường, mỗi dự án cần áp dụng các yêu cầu chung đối với việc đánh giá tác động môi trường của dự án - Environmetal Influence Assessment (EIA), như phạm vi của hoạt động EIA, quá trình tham vấn cần có khi tiến hành EIA, các tài liệu liên quan đến EIA, các biện pháp làm giảm thiểu các tác động về môi trường, kế hoạch Quản lý Môi trường, phạm vi công bố báo cáo EIA và thời gian thực hiện báo cáo đánh giá này. Việc phối hợp thực hiện tốt các EIA sẽ góp phần nâng cao tính hiệu quả của dự án nhờ giảm thiểu các tác động đối với môi trường.
Đối với các vấn đề xã hội, cần áp dụng các phương pháp tiếp cận chung đối với vấn đề đền bù giải phóng mặt bằng hay tái định cư bắt buộc, cung cấp các ý kiến tư vấn chung về vấn đề này cho Chính phủ, xây dựng một cơ sở dữ liệu chung và các cơ chế hành động chung liên quan đến việc đền bù giải phóng mặt bằng.
2. Nhãm gi¶i ph¸p ®èi víi chÝnh phñ ViÖt Nam:
2.1. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng cêng thu hót ODA cña Australia
Thø nhÊt, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót ODA chóng ta cÇn gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®µo t¹o nguån nh©n lùc. C¸c c¬ quan qu¶n lý viÖn trî cÇn ph¶i phæ biÕn râ môc ®Ých, tÝnh chÊt, c¸c ®iÒu kiÖn cña kho¶n vay... cho nh÷ng ®Þa ph¬ng, ®¬n vÞ tiÕp nhËn ODA th«ng qua c¸c líp huÊn luyÖn, c¸c v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn c¸c ®¬n vÞ tiÕp nhËn gióp hä hiÓu râ vÊn ®Ò, hä sÏ cã kh¶ n¨ng x©y dùng nh÷ng dù ¸n, ch¬ng tr×nh cã tÝnh kh¶ thi cao, t¹o niÒm tin tõ phÝa nhµ tµi trî còng nh céng ®ång quèc tÕ. Muèn vËy ban qu¶n lý viÖn trî ODA cÇn ph¶i thêng xuyªn më c¸c líp huÊn luyÖn, tËp huÊn ®Ó n©ng cao nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ ODA cña c¸c c¸n bé. §iÒu nµy cã nghÜa lµ cÇn ph¶i cã nh÷ng ngêi cã chuyªn m«n, tinh th«ng vÒ nghiÖp vô, ngo¹i ng÷, cã kinh nghiÖm. HiÖn nay, Australia còng nh c¸c nhµ tµi trî kh¸c rÊt b¨n kho¨n vÒ tr×nh ®é c¸n bé chuyªn m«n trong lÜnh vùc nµy. V× vËy trong nh÷ng n¨m tíi chóng ta cÇn ph¶i t¨ng cêng c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé c¶ vÒ chuyªn m«n vµ ®¹o ®øc ®Ó cã thÓ ®¶m ®¬ng c«ng viÖc mét c¸ch ®éc lËp, cã hiÖu qu¶, còng nh gi¶m bít tÖ hèi lé vµ tham nhòng. Chóng ta cÇn tranh thñ sù gióp ®ì cña c¸c nhµ tµi trî vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ th«ng qua viÖc göi c¸c chuyªn gia ®i ®µo t¹o ë níc ngoµi. Nh÷ng ngêi nµy ph¶i ®îc sµng läc, cã tuyÓn chän, cã t©m huyÕt, cã kh¶ n¨ng tiÕp thu tri thøc, th«ng th¹o ngo¹i ng÷. MÆt kh¸c, ngêi c¸n bé tham gia qu¶n lý ODA ph¶i cã vµ kh«ng ngõng n©ng cao nhËn thøc vÒ c¸c mÆt sau:
- C¸c lo¹i h×nh viÖn trî cã thÓ vËn dông vµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Ó hÊp thô viÖn trî.
- Lîi Ých vµ chÝnh s¸ch cña c¸c nhµ tµi trî.
- Chu kú cña dù ¸n vµ c¸c c«ng viÖc, sù phèi hîp gi÷a c¸c c¬ quan còng nh tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n cña mçi c¬ quan ë mçi kh©u vµ chu tr×nh cña dù ¸n.
- ThiÕt kÕ, thÈm ®Þnh vµ qu¶n lý dù ¸n.
Mét vÊn ®Ò hÕt søc quan träng vµ cèt yÕu, ®ã chÝnh lµ ph¶i t¹o ra cho c¸c c¸n bé tham gia qu¶n lý còng nh c¸c c¸n bé trùc tiÕp tham gia dù ¸n kh¶ n¨ng ®éc lËp, s¸ng t¹o. C¸c c¸n bé cña chóng ta ph¶i hiÓu r»ng kh«ng nªn qu¸ tr«ng chê vµ û l¹i vµo chuyªn gia. NÕu kh«ng do chóng ta lµm b»ng chÝnh con tim vµ khèi ãc cña m×nh cho ®Êt níc m×nh th× c¸c chuyªn gia dï giái ®Õn mÊy còng khã cã thÓ khiÕn dù ¸n thµnh c«ng vµ ®em l¹i hiÖu qu¶ thiÕt thùc.
Thø hai, chóng ta cÇn ph¶i t¹o niÒm tin, n©ng cao uy tÝn vµ h×nh ¶nh ®Êt níc ViÖt Nam ®èi víi nh©n d©n vµ ChÝnh phñ Australia qua c¸c ho¹t ®éng giao lu vÒ v¨n hãa, kinh tÕ, chÝnh trÞ. MÆt kh¸c, b»ng ®êng lèi, chÝnh s¸ch ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc, chóng ta tiÕp tôc ®æi míi ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ-x· héi bÒn v÷ng. Nh÷ng thµnh tùu cña chóng ta ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m qua lµ c¬ së tèt nhÊt ®Ó kh¼ng ®Þnh niÒm tin cña Australia ®èi víi ViÖt Nam lµ hoµn toµn ®óng ®¾n.
Thø ba, chóng ta cÇn cã sù æn ®Þnh vÜ m« ®Ó thu hót h¬n n÷a nguån viÖn trî ODA. Sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ lµ mét nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Ó c¸c nhµ tµi trî cung øng ODA. Thùc tÕ chØ ra r»ng, ViÖt Nam nhËn ®îc sù u ¸i cña céng ®ång quèc tÕ h¬n mét sè níc §«ng ¸ lµ do cã lîi thÕ vÒ mét nÒn chÝnh trÞ æn ®Þnh. Mét sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ-x· héi lµ yÕu tè ®Çu tiªn gióp cho c¸c nhµ tµi trî yªn t©m vµ trî gióp cho chóng ta nh÷ng dù ¸n t¬ng ®èi lín vµ ®©y còng lµ lý do khiÕn cho viÖn trî cña c¸c níc ®æ vµo ViÖt Nam kh«ng ngõng t¨ng lªn trong nh÷ng n¨m võa qua.
Chóng ta cã thÓ thÊy møc ®é æn ®Þnh chÝnh trÞ cã ¶nh hëng rÊt lín tíi c¸c níc nhËn viÖn trî. Sù mÊt æn ®Þnh cña mét sè níc §«ng Nam ¸ mµ nguyªn nh©n s©u xa lµ cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ lµm cho t×nh h×nh chÝnh trÞ t¹i c¸c níc nµy xÊu ®i. T×nh h×nh t¹i Indonesia trong thêi gian qua ®· cã t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi th¸i ®é cña mét sè nhµ tµi trî, ®Æc biÖt lµ IMF, tæ chøc cam kÕt cho Indonesia vay 40 tû USD ®Ó æn ®Þnh kinh tÕ víi nh÷ng ®iÒu kiÖn rÊt ngÆt nghÌo, ph¶i c¶i c¸ch kinh tÕ theo híng mµ IMF ®a ra.... lµ nh÷ng ®iÒu kiÖn mµ Indonesia còng ph¶i miÔn cìng chÊp nhËn... Tæ chøc nµy còng c¶nh b¸o Indonesia nÕu ChÝnh phñ kh«ng chÊm døt ®îc t×nh tr¹ng mÊt æn ®Þnh vÒ kinh tÕ vµ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn nªu trªn th× sÏ c¾t cho vay vµ viÖn trî... Qua sù viÖc nµy, ViÖt Nam cÇn nç lùc hÕt søc m×nh lµm trong s¹ch bé m¸y qu¶n lý, cïng nhau gi¶i quyÕt nh÷ng khã kh¨n lµm t¨ng møc ®é æn ®Þnh x· héi, gia t¨ng lßng tin cña céng ®ång thÕ giíi.
Mét sù æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ ®ång nghÜa víi viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i ®óng ®¾n, theo nh÷ng môc tiªu lµnh m¹nh, më réng quan hÖ hîp t¸c víi níc ngoµi. HiÖn nay, chÝnh s¸ch ngo¹i giao cña ViÖt Nam lµ “lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c quèc gia trªn thÕ giíi kh«ng ph©n biÖt chÕ ®é chÝnh trÞ, kh«ng can thiÖp vµo c«ng viÖc néi bé cña nhau, cïng cã lîi” ®· mang l¹i nh÷ng hiÖu qu¶ tÝch cùc. V× vËy cÇn ph¶i cã ®êng lèi ngo¹i giao ®óng ®¾n, khÐo lÐo, tranh thñ sù gióp ®ì cña b¹n bÌ quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn.
§Ó nguån vèn ®îc sö dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vµ v« t nhÊt, chóng ta cÇn kiªn tr× kiªn quyÕt lo¹i bá c¸c rµng buéc chÝnh trÞ ra khái quan hÖ cña viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc. Bªn c¹nh ®ã còng cÇn quan t©m tíi lîi Ých cña c¸c nhµ tµi trî khi hä më réng quan hÖ hç trî còng nh ®Çu t, th¬ng m¹i víi níc ta.
Mét sù æn ®Þnh vÒ kinh tÕ còng ®îc duy tr× b»ng viÖc gi÷ cho gi¸ trÞ ®ång tiÒn æn ®Þnh (hay nãi c¸ch kh¸c lµ æn ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i víi mét sè ®ång tiÒn m¹nh kh¸c). §ång tiÒn cµng mÊt gi¸ th× kh¶ n¨ng tr¶ nî níc ngoµi cµng khã vµ nÒn kinh tÕ l¹i r¬i vµo t×nh tr¹ng nî nÇn, kÐm ph¸t triÓn, l·i mÑ ®Î l·i con lµm t¨ng thªm g¸nh nÆng nî nÇn.
Sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« còng ®îc duy tr× b»ng c¸ch c©n ®èi thu chi ng©n s¸ch, c¸n c©n th¬ng m¹i còng nh tÝch lòy, tiªu dïng. Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch vÒ thÞ trêng bao gåm thÞ trêng hµng hãa vµ dÞch vô, thÞ trêng bÊt ®éng s¶n, thÞ trêng vèn... ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ ®Çu t vµo lµm ¨n t¹i ViÖt Nam. MÆt kh¸c, ChÝnh phñ còng cÇn t¨ng chi ng©n s¸ch cho lÜnh vùc c¬ së h¹ tÇng... ®Ó n©ng cao sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, thu hót c¸c nhµ tµi trî.
§Æc biÖt ChÝnh phñ còng cÇn cã sù thèng nhÊt ®ång bé gi÷a c¸c v¨n b¶n t¹o sù æn ®Þnh v÷ng ch¾c cña hµnh lang ph¸p lý, tr¸nh nh÷ng nhiªu khª phiÕn diÖn, thiÕu ®ång bé... Nh÷ng ®iÒu nµy g©y ra sù chËm trÔ trong viÖc ®Ö tr×nh, phª duyÖt còng nh tiÕp nhËn, sö dông vµ qu¶n lý vèn ODA. T¹o hµnh lang ph¸p lý th«ng tho¸ng cho c¸c nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc lµ mét viÖc cÇn lµm bëi v× nh÷ng ngêi nµy thùc sù muèn cã quan hÖ tèt ®Ñp víi ViÖt Nam.
2.2. Nhãm gi¶i ph¸p t¨ng cêng sö dông hiÖu qu¶ ODA cña Australia
Thø nhÊt, ®èi víi nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch trong viÖc qu¶n lý sö dông ODA. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy chóng ta nªn lu ý tËp trung vµo nh÷ng ®iÓm sau:
- Nhanh chãng hoµn tÊt c«ng viÖc chuÈn bÞ ®Ó tiÕp nhËn nguån viÖn trî. CÇn quy ®Þnh râ lµ Nhµ níc chØ phª duyÖt nh÷ng dù ¸n khi ®· hoµn thµnh ®Çy ®ñ nh÷ng luËn chøng, sau ®ã míi tÝch cùc t×m kiÕm thÞ trêng vay ®Ó hëng l·i suÊt thÊp.
- Cè g¾ng ®µm ph¸n ®Ó tiÕp nhËn tµi s¶n b»ng tiÒn mÆt lµ tèt nhÊt. NÕu c¸c nhµ tµi trî kh«ng chÊp nhËn th× nhanh chãng chuyÓn hãa hµng hãa vµ vËt t thiÕt bÞ thµnh tiÒn ®a vµo c©n ®èi sö dông vèn ODA. Tr¸nh ®Ó t×nh tr¹ng hµng hãa ø ®äng t¹i c¸c c¶ng, b¶o qu¶n kÐm dÉn ®Õn chÊt lîng hµng viÖn trî bÞ gi¶m sót.
- ViÖc sö dông ODA cÇn dùa trªn c¸c lÜnh vùc u tiªn ®· x¸c ®Þnh trong tõng thêi kú nhÊt ®Þnh.
- §Ó qu¶n lý ODA hiÖu qu¶ th× c«ng t¸c híng dÉn vµ gióp ®ì lËp dù ¸n, triÓn khai dù ¸n ODA lµ rÊt cÇn thiÕt.
Thø hai, vÒ vÊn ®Ò ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i ng©n ODA. Gi¶i ng©n nguån vèn ODA ®îc coi lµ thíc ®o n¨ng lùc tiÕp nhËn vµ sö dông viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc, do vËy nã thêng xuyªn ®îc quan t©m. Trong thêi gian qua tû lÖ vèn ODA ®îc gi¶i ng©n cßn chËm so víi vèn ®îc cam kÕt. MÆc dï tèc ®é gi¶i ng©n ODA cña Australia trong nh÷ng n¨m qua ë vµo kho¶ng 70% nhng ®ã cha ph¶i lµ con sè kh¶ quan vµ cha lµm hµi lßng còng nh t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ tµi trî cña Australia ®èi víi chóng ta.
Së dÜ cã ®iÒu nµy x¶y ra lµ do phÝa ViÖt Nam cha cã nhiÒu kinh nghiÖm trong viÖc tiÕp nhËn vèn ODA, nhÊt lµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc cã liªn quan ®Õn ®Êu thÇu, thanh to¸n, chÕ ®é b¸o c¸o ®Þnh kú, bè trÝ vèn ®èi øng kÞp thêi. Vµ dï c¸c vÊn ®Ò lËp ph¸p, hµnh ph¸p, thñ tôc hµnh chÝnh cã ®Çy ®ñ, ®¬n gi¶n h¬n ë cÊp Trung ¬ng th× ë cÊp c¬ së vÉn cßn nhiÒu ¸ch t¾c, ®Æc biÖt lµ viÖc ®Òn bï gi¶i phãng mÆt b»ng. Nh÷ng nh©n tè nµy ®· ng¨n c¶n kh¸ nhiÒu ®Õn viÖc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh gi¶i ng©n vèn ODA.
§Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy vµ ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i ng©n ODA chóng ta cÇn ph¶i:
§¬n gi¶n hãa thñ tôc hµnh chÝnh, gi¶m bít c¸c kh©u, c¸c cÊp trong viÖc phª duyÖt dù ¸n ®Æc biÖt trong viÖc ®Êu thÇu vµ chÊm thÇu vµ gi¶i phãng mÆt b»ng, phèi hîp quy tr×nh thùc hiÖn dù ¸n. MÆt kh¸c, chóng ta cÇn ph¶i tiÕp tôc ®iÒu chØnh hoµn thiÖn c¬ chÕ chÝnh s¸ch, tiªu chuÈn hãa quy tr×nh thñ tôc phª duyÖt, thÈm ®Þnh... thµnh nh÷ng nguyªn t¾c, nh÷ng quy ®Þnh cô thÓ, râ rµng thèng nhÊt, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®Êu thÇu, phª duyÖt dù ¸n. Bªn c¹nh viÖc cÇn cã sù thèng nhÊt vÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch còng cÇn cã sù thèng nhÊt gi÷a c¸c c¬ quan víi c¸c bé ngµnh vµ c¸c ban qu¶n lý dù ¸n.
Bªn c¹nh ®ã chóng ta cÇn x©y dùng quy tr×nh thÈm ®Þnh c¸c dù ¸n ODA sao cho phï hîp gi÷a yªu cÇu trong níc vµ yªu cÇu cña c¸c nhµ tµi trî. Cã kÕ ho¹ch sö dông vèn trong níc, bè trÝ vèn ®èi øng mét c¸ch kÞp thêi nh»m theo kÞp tiÕn ®é thùc hiÖn dù ¸n.
Tæ chøc hÖ thèng th«ng tin hai chiÒu ®èi víi c¸c Bé, tØnh, thµnh phè vµ c¸c nhµ tµi trî víi c¸c chñ dù ¸n.
ChÝnh phñ cÇn lËp mét ch¬ng tr×nh, chiÕn lîc thu hót ODA cã hiÖu qu¶ trong ®ã tËp trung vµo nh÷ng ngµnh, lÜnh vùc cÇn thiÕt. Tõ ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó x©y dùng ®Ò ¸n cã hiÖu qu¶ cao, cã tÝnh kh¶ thi cao, rót ng¾n thêi gian phª duyÖt dù ¸n, ®¶m b¶o thuËn lîi cho ®µm ph¸n ký kÕt. §iÒu nµy lµm cho viÖc thùc hiÖn dù ¸n trë nªn cã hiÖu qu¶ nhanh h¬n, kÐo theo sù thuËn lîi cho c¸c dù ¸n sau.
Thø ba, viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò vèn ®èi øng. Nguån vèn nµy thùc sù cÇn thiÕt ®Ó c¸c dù ¸n ®Çu t ®îc thùc hiÖn theo ®óng kÕ ho¹ch. Trªn thùc tÕ, nhiÒu dù ¸n ®· ®îc gi¶i ng©n nhng cha ®¸p øng ®îc tû lÖ % vÒ vèn ®èi øng nªn kh«ng cã hiÖu qu¶. Kh¶ n¨ng cã ®îc nguån vèn nµy lµ do huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ còng nh chÝnh s¸ch cña ChÝnh phñ. ChÝnh phñ nªn kÕt hîp gi÷a viÖc trùc tiÕp trî gióp cho c¸c ch¬ng tr×nh cã vèn ODA vµ huy ®éng nguån vèn tõ trong d©n, trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c ®¬n vÞ tróng thÇu. Cã nh vËy tiÕn ®é triÓn khai dù ¸n míi nhanh vµ ®¶m b¶o ®îc thêi gian.
3. Nhãm gi¶i ph¸p kh¸c:
Ngoài c¸c gi¶i ph¸p cô thÓ trªn ®©y, nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông vèn ODA cña Australia víi ViÖt Nam, cÇn kÕt hîp thªm mét sè gi¶i ph¸p kh¸c nh:
Do công tác quản lý và sử dụng ODA ở Việt Nam còn có những mặt yếu kém và đứng trước những khó khăn, thách thức, nhất là ở các khâu chuẩn bị, tổ chức thực hiện và theo dõi đánh giá dự án, để cải thiện tình hình ở các khâu yếu nói trên, trong thời gian tới, Chính phủ cần triển khai các công tác sau:
- Ban hành Thông tư liên tịch Bộ Kế hoạch và Ðầu tư- Bộ Tài chính hướng dẫn thực hiện các Thông tư, Nghị định về những nội dung liên quan tới tài chính của các chương trình dự án ODA.
- Sớm xúc tiến xây dựng để trình ban hành Nghị định mới về Tái định cư và giải phóng mặt bằng, nhằm giải quyết cơ bản những vướng mắc về vấn đề này đối với các dự án ODA có xây dựng cơ bản.
- Tiếp tục tiến trình làm hài hoà thủ tục tiếp nhận và thực hiện các chương trình, dự án ODA giữa Việt Nam và các nhà tài trợ.
- Thông qua nhiều phương thức và quy mô đào tạo và các hình thức hỗ trợ khác nhau nhằm tăng cường năng lực quản lý và thực hiện ODA ở các cấp
- Kiện toàn hệ thống theo dõi và đánh giá dự án từ các Bộ, ngành trung ương tới địa phương nhằm thúc đẩy quá trình thực hiện và sử dụng hiệu quả nguồn vốn ODA; đưa công nghệ thông tin vào phục vụ công tác quản lý và theo dõi dự án..
Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông vèn ODA phôc vô cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc. TÊt nhiªn, khi chóng ta bì ngì víi c¸ch tiÕp cËn viÖn trî mµ tríc ®©y cha hÒ lµm th× nh÷ng tån t¹i vµ khã kh¨n lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. HiÖn nay, chóng ta ®ang võa häc, võa lµm, võa rót kinh nghiÖm cho nªn biÕt t×m ra nh÷ng mÆt tån t¹i vµ t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó h¹n chÕ còng ®· lµ mét cè g¾ng lín vµ ®iÒu nµy ch¾c ch¾n sÏ ®îc céng ®ång quèc tÕ ghi nhËn.
KÕt luËn
Trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc hiÖn nay, ODA cã mét vai trß hÕt søc to lín, nã nh mét m¾t xÝch quan träng trong chÆng ®êng ph¸t triÓn cña ViÖt Nam, nguån ODA vµo ViÖt Nam trong thêi gian qua ®· gãp phÇn lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ x· héi cña ®Êt níc.
§ãng gãp mét phÇn kh«ng nhá trong sè ODA cña c¸c tæ chøc song ph¬ng vµ ®a ph¬ng vµo ViÖt Nam lµ nguån viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc cña Australia mµ chñ yÕu lµ nguån viÖn trî kh«ng hoµn l¹i víi c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n phôc vô cho ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Qu¸ tr×nh tiÕp nhËn vµ sö dông ODA cña Austrlia ë ViÖt Nam ®· vît qua nh÷ng khã kh¨n ban ®Çu vµ ®· cã ®îc nh÷ng thµnh qu¶ nhÊt ®Þnh. Tuy nhiªn, viÖc thu hót vµ sö dông ODA ë ViÖt Nam vÉn cßn nh÷ng mÆt tån t¹i nhÊt ®Þnh ®ßi hái chóng ta ph¶i kh¾c phôc vµ ®Ò ra chÝnh s¸ch hîp lý ®Ó nh÷ng thµnh qu¶ nµy ®îc ph¸t huy vµ trë thµnh nh÷ng thµnh c«ng l©u dµi. ChÝnh v× vËy viÖc nhËn thøc ®îc vai trß to lín cña ODA ®Ó tõ ®ã sö dông mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt t¹o niÒm tin cho c¸c nhµ tµi trî còng nh ®Ò ra c¸c gi¶i ph¸p h÷u hiÖu nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ thu hót vµ sö dông ODA chÝnh lµ ®iÒu hÕt søc quan träng ®èi víi chóng ta hiÖn nay.
Em xin bµy tá lêi c¶m ¬n ch©n thµnh tíi c« gi¸o, PGS, TS, NG¦T NguyÔn ThÞ M¬ ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh khãa luËn nµy vµ c¸c thÇy c« gi¸o cña trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng Hµ Néi, nh÷ng ngêi ®· trang bÞ cho em nh÷ng kiÕn thøc quý b¸u trong thêi gian häc tËp t¹i trêng.
Danh môc Tµi liÖu tham kh¶o
Tiếng Việt:
LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt Nam n¨m 1996.
NghÞ ®Þnh 17-2001-ND-CP, Th«ng t 06-2001-TT-BKH
V¨n b¶n híng dÉn thùc hiÖn quy chÕ qu¶n lý vµ sö dông ODA - Trung t©m t vÊn vµ ®µo t¹o kinh tÕ th¬ng m¹i, Nhµ xuÊt b¶n Lao ®éng, 1998.
ChÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i - Bé KÕ ho¹ch vµ §Çu t, 1995.
Thùc tr¹ng cña viÖn trî 1996 - Mét sù ®¸nh gi¸ ®éc lËp vÒ viÖn trî quèc tÕ, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ quèc gia, 1997.
Gi¸o tr×nh ®Çu t níc ngoµi - TiÕn sÜ Vò ChÝ Léc, Nhµ xuÊt b¶n Gi¸o dôc, 1997.
Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ viÖn trî ph¸t triÓn chÝnh thøc - TrÇn §×nh TuÊn, §Æng V¨n Nhiªn.
Kinh tÕ ViÖt Nam 2001 - 2002, Thêi b¸o kinh tÕ ViÖt Nam.
Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam, n¨m 2001 - 2002 - 2003.
Thêi b¸o Tµi chÝnh, n¨m 2001 - 2002 - 2003.
Tiếng Anh:
AusAID Information - Australian Embassy in Hanoi.
Website:
Australia’s Overseas Aid Program, 1997-1998, 1998-1999, 1999-2000, 2000-2001, 2001-2002.
Better Aid for a Better Future - Australian policy document, November 1997.
Aid Budget Summary 1998-1999.
Australia’s Aid Program (Memorandum for the DAC Peer Review of Australia 2000).
Statistical Summary 2001-2002 (Australia’s Overseas Aid Program).
Vietnam and Australia - Supporting effective governance, 2000).
Australia and Vietnam - A better future through partnership 1999-2001.
Australia and Vietnam - Development Cooperation Program 1999-2001.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
ODA cua Australia cho VN - Thuc trang va giai phap.doc
