Hiệu quả kinh doanh và một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chấ

chủ doanh nghiệp bao giờ cũng mong muốn được lợi nhuận tối đa với một chi phí thấp nhất có thể. Sở dĩ nói như vậy thì lợi ích (lợi nhuận) mà nói rộng ra là hiệu quả kinh doanh vừa là động lực, vừa là tiền đề để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển được trong điều kiện cạnh tranh vô cùng khắc nghiệt, mọi rủi ro, bất trắc luôn có thể xảy ra, nguy cơ phá sản luôn rình rập... Trong điều kiện kinh tế thị trường hiện nay hiệu quả kinh doanh đối với các doanh nghiệp được quan tâm hàng đầu. Đối với các doanh nghiệp đây là vấn đề khó khăn chưa được giải quyết triệt để. Để giải quyết nó không những phải có kiến thức năng lực mà cần có năng lực thực tế, đó là kinh nghiệm sự nhạy bén với thị trường... Với nhận thức đó và quá trình thực tập tại Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất em đã đi sâu vào tìm hiểu vấn đề này và chọn đề tài "Hiệu quả kinh doanh và một số kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất" Nội dung đề tài được trình bày theo kết cấu sau: -Phần một : Lý luận chung về hiệu quả kinh doanh -Phần hai : Phân tích thực trạng hiệu quả kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất -Phần ba : Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất Trong quá trình thực tập và hoàn thành bài viết này, do thời gian có hạn nên không tránh khỏi sai sót rất mong được sự góp ý của các thầy các cô và bạn đọc để bài viết này của em được hoàn thiện hơn. Một lần nữa em xin chân thành cảm ơn tập thể cán bộ công nhân viên Phòng Tổ chức lao động, Phòng Kế hoạch-kinh doanh và ban lãnh đạo Công ty và đặc biệt là thầy giáo Phan Kim Chiến đã tận tình hướng dẫn em thực hiện hoàn thành bài viết này. Sv: Nguyễn Đức Giang Lớp: QLKT- 39A Phần một Lý luận chung về hiệu quả kinh doanh I- Quan niệm về hiệu quả kinh doanh và vai trò của nó đối với các doanh nghiệp. 1- Các quan điểm về hiệu quả kinh doanh bản chất của hiệu quả kinh doanh trong doanh nghiệp. 1.1. Các quan điểm về hiệu quả kinh doanh. Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất kinh doanh trong doanh nghiệp nhằm thu được kết quả cao nhất với một chi phí thấp nhất. Hiệu quả kinh doanh không chỉ là thước đo trình độ tổ chức quản lý kinh doanh mà hiệu quả kinh doanh là vấn đề sống còn đối với mỗi doanh nghiệp. Hiện nay có rất nhiều quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh doanh. Tuỳ theo từng lĩnh vực nghiên cứu mà người ta đưa ra các quan điểm khác nhau về hiệu quả kinh doanh. Dưới đây là một số quan điểm về hiệu quả kinh doanh: Nhà kinh tế học người Anh, Adam Smith, cho rằng: "Hiệu quả là kết quả đạt được trong hoạt động kinh tế, doanh thu tiêu thụ hàng hoá" (Kinh tế thương mại dịch vụ- Nhà xuất bản Thống kê 1998). Theo quan điểm này của Adam Smith đã đồng nhất hiệu quả với chỉ tiêu phản ánh kết quả sản xuất kinh doanh. Hạn chế của quan điểm này là kết quả sản xuất kinh doanh có thể tăng lên do chi phí sản xuất tăng hay do mở rộng sử dụng các nguồn lực sản xuất. Nếu với cùng một kết quả sản xuất kinh doanh có hai mức chi phí khác nhau thì theo quan điểm này cũng có hiệu quả. Quan điểm này chỉ đúng khi kết quả sản xuất kinh doanh tăng với tốc độ nhanh hơn tốc độ tăng của chi phí đầu vào của sản xuất. Quan điểm thứ hai cho rằng: "Hiệu quả kinh doanh là quan hệ tỉ lệ giữa phần tăng thêm của phần kết quả và phần tăng thêm của chi phí", (Kinh tế thương mại dịch vụ - Nhà xuất bản Thống kê 1998). Quan điểm này đã xác định hiệu quả trên cơ sở so sánh tương đối giữa kết quả đạt được với phần chi phí bỏ ra để có được kết quả đó. Nhưng xét trên quan niệm của triết học Mác-Lênin thì sự vật hiện tượng đều có quan hệ ràng buộc có tác động qua lại lẫn nhau chứ không tồn tại một các riêng lẻ. Hơn nữa sản xuất kinh doanh là một quá trình tăng thêm có sự liên hệ mật thiết với các yếu tố có sẵn. Chúng trực tiếp hoặc gián tiếp tác động làm kết quả sản xuất kinh doanh thay đổi. Hạn chế của quan điểm này là nó chỉ xem xét hiệu quả trên cơ sở so sánh phần tăng thêm của kết quả và phần tăng thêm của chi phí, và nó không xem xét đến phần chi phí và phần kết quả ban đầu. Do đó theo quan điểm này chỉ đánh giá được hiệu quả của phần kết quả sản xuất kinh doanh mà không đánh giá được toàn bộ hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Quan điểm thứ ba cho rằng: "Hiệu quả kinh doanh được đo bằng hiệu số giữa kết quả và chi phí bỏ ra để đạt được kết quả đó", (Kinh tế thương mại dịch vụ- Nhà xuất bản Thống kê 1998). Quan niệm này có ưu điểm là phản ánh được mối quan hệ bản chất của hiệu quả kinh tế. Nó gắn được kết quả với toàn bộ chi phí, coi hiệu quả là sự phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố sản xuất kin doanh. Tuy nhiên quan điểm này chưa phản ánh được tương quan về lượng và chất giữa kết quả và chi phí. Để phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực chúng ta phải cố định một trong hai yếu tố hoặc kết quả đầu ra hoặc chi phí bỏ ra, nhưng trên thực tế thì các yếu tố này không ở trạnh thái tĩnh mà luôn biến đổi và vận động. Quan điểm thứ tư cho rằng: "Hiệu quả kinh doanh là mức độ thoả mãn yêu cầu quy luật cơ bản của chủ nghĩa xã hội, cho rằng quỹ tiêu dùng với tư cách là chỉ tiêu đại diện cho mức sống của mọi người trong doanh nghiệp", (Kinh tế thương mại dịch vụ-Nhà xuất bản Thống kê 1998). Quan điểm này có ưu điểm là bám sát mục tiêu tinh thần của nhân dân. Nhưng khó khăn ở đây là phương tiện đó nói chung và mức sống nói riêng là rất đa dạng và phong phú, nhiều hình nhiều vẻ phản ánh trong các chỉ tiêu mức độ thoả mãn nhu cầu hay mức độ nâng cao đời sống nhân dân. Quan điểm thứ năm cho rằng: "Hiệu quả kinh doanh là chỉ tiêu kinh tế-xã hội tổng hợp để lựa chọn các phương án hoặc các quyết định trong quá trình hoạt động thực tiễn ở mọi lĩnh vực kinh doanh và tại mọi thời điểm. Bất kỳ các quyết định cần đạt được phương án tốt nhất trong điều kiện cho phép, giải pháp thực hiện có tính cân nhắc, tính toán chính xác phù hợp với sự tất yếu của quy luật khách quan trong từng điều kiện cụ thể", (GS Đỗ Hoàng Toàn-Những vấn đề cơ bản của quản trị doanh nghiệp-Nhà Xuất Bản Thống kê,1994). Theo quan điểm này hiệu quả ở đây hiểu trên một số nội dung sau: + Hiệu quả là kết quả hoạt động thực tiễn của con người + Biểu hiện của kết quả hoạt động này là các phương án quyết định. + Kết quả tốt nhất trong điều kiện cụ thể Để làm sáng tỏ bản chất và đi đến một khái niệm hiệu quả kinh doanh hoàn chỉnh chúng ta phải xuất phát tư luận điểm của triết học Mác - Lênin và những luận điểm của lý thuyết hệ thống. Hiệu quả kinh doanh, chủ yếu được thẩm định bởi thị trường, là tiêu chuẩn xác định phương hướng hoạt động của doanh nghiệp. Như vậy hiệu quả kinh doanh phản ánh trình độ sử dụng các nguồn lực (bao gồm nhân lực, tài lực và vật lực) vào hoạt động sản xuất kinh doanh để có được kết quả cao nhất với chi phí thấp nhất. Từ khái niệm nàycó thể đưa ra công thức chung để đánh giá hiệu quả kinh doanh là: E = K (1) C hay E = C (2) K * E : Hiệu quả kinh doanh * C : Chi phí yếu tố đầu vào * K : Kết quả nhận được Kết quả đầu ra có thể đo bằng các chỉ tiêu như: giá trị tổng sản lượng, doanh thu thuần, lợi nhuận thuần, lợi tức gộp... Còn yếu tố đầu vào bao gồm: lao động đối tượng lao động, vốn chủ sở hữu và vốn vay. Công thức (1) phản ánh sức sản xuất (mức sinh lời) của các yếu tố đầu vào được tính cho tổng số và riêng cho giá trị gia tăng. Công thức này cho biết cứ một đơn vị đầu vào được sử dụng thì cho ra bao nhiêu kết quả đầu ra. Công thức (2) được tính nghịch đảo của công thức (1) phản ánh suất hao phí các chỉ tiêu đầu vào, nghĩa là để có một đơn vị kết quả đầu ra thì cần có bao nhiêu đơn vị yếu tố đầu vào. 1.2. Bản chất đặc điểm và và cách phân loại hiệu quả kinh doanh. 1.2.1. Bản chất của hiệu quả kinh doanh. Từ khái niệm về hiệu quả nêu ở trên đã khẳng định bản chất của hiệu quả kinh tế của hoạt động kinh doanh phản ánh được tình hình sử dụng các nguần lực của doanh nghiệp để đạt mục tiêu cuối cùng của mọi hoạt động sản xuất kinh doanh của mọi doanh nghiệp là tối đa hoá lợi nhuận. 1.2.2. Đặc điểm của phạm trù hiệu quả kinh doanh. Hiệu quả kinh doanh là phạm trù phức tạp và khó đánh giá. Sở dĩ như vậy vì ở khái niệm này cho ta thấy hiệu quả sản suất kinh doanh được xác định bởi mối tương quan giữa hai đại lượng là kết quả đầu ra và chi phí bỏ ra để có được kết quả đó mà hai đại lượng này đều khó xác định. Về kết quả, chúng ta ít xác định được chính xác kết quả mà doanh nghiệp thu được. Ví dụ như kết quả thu được của hoạt động kinh doanh chịu ảnh hưởng của thước đo giá trị đồng tiền- với những thay đổi trên thị trường của nó. Về chi phí cũng vậy việc xác định đại lượng này không dễ dàng. Vì chi phí cũng chịu ảnh hưởng của đồng tiền hơn thế nữa có thể một chi phí bỏ ra nhưng nó liên quan đến nhiều quá trình trong hoạt động kinh doanh thì việc bổ xung chi phí cho từng đối tượng chỉ là tương đối, và có khi không phải chỉ là chi phí trực tiếp mang lại kết quả cho doanh nghiệp mà còn rất nhiều chi phí gián tiếp như: giáo dục, cải tạo môi trường, sức khoẻ... có tác động không nhỏ đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp, các chi phí đó rất khó tính toán trong quá trình xem xét hiệu quả kinh tế. 1.2.3. Phân loại của hiệu quả kinh doanh. Trong công tác quản lý, phạm trù hiệu quả kinh doanh được biểu hiện dước các dạng khác nhau. Mỗi dạng có những đặc trưng và ý nghĩa cụ thể hiệu quả theo hướng nào đó. Việc phân chia hiệu quả kinh doanh theo các tiêu thức khác nhau có tác dụng thiết thực cho công tác quản lý kinh doanh. Nó là cơ sở để xác định các chỉ tiêu và định mức hiệu quả kinh doanh để từ đó có biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. a) Hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế quốc dân. Hiệu quả tài chính còn gọi là hiệu quả sản xuất kinh doanh hay hiệu quả doanh nghiệp là hiệu quả xem xét trong phạm vi doanh nghiệp. Hiệu quả tài chính phản ánh mối quan hệ lợi ích kinh tế mà doanh nghiệp nhận được và chi phí mà doanh nghiệp phải bỏ ra để có được lợi ích kinh tế đó. Hiệu quả tài chính là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp, các nhà đầu tư. Biểu hiện chung của hiệu quả doanh nghiệp là lợi nhuận mà mỗi doanh nghiệp đạt được. Tiêu chuẩn cơ bản của hiệu quả này là lợi nhuận cao nhất và ổn định. Hiệu quả kinh tế quốc dân hay còn gọi là hiệu kinh tế xã hội tổng hợp xét trong phạm vi toàn bộ nền kinh tế. Hiệu quả kinh tế quốc dân mà doanh nghiệp mang lại cho nền kinh tế quốc dân là sự đóng góp của doanh nghiệp vào phát triển xã hội, tích luỹ ngoại tệ, tăng thu ngân sách, giải quyết việc làm, tăng thu nhập, cải thiện đời sống cho người lao động... Hiệu quả tài chính là mối quan tâm của các doanh nghiệp hoặc các nhà đầu tư. Hiệu quả kinh tế quốc dân mối quan tâm của toàn xã hội mà đại diện là nhà nước Hiệu quả tài chính được xem xét theo quan điểm doanh nghiệp, hiệu quả kinh tế quốc dân xem xét theo quan điểm toàn xã hội. Quan hệ giữa hiệu quả tài chính và hiệu quả kinh tế quốc dân là mối quan hệ giữa lợi ích bộ phận với lợi ích tổng thể, giữa lợi ích cá nhân với lợi ích tập thể và toàn xã hội. Đó là quan hệ thống nhất có mâu thuẫn. Trong quản lý kinh doanh không những cần tính hiệu quả tài chính doanh nghiệp mà còn phải tính đến hiệu quả kinh tế xã hội của doanh nghiệp đem lại cho nền kinh tế quốc dân. Hiệu quả kinh tế quốc dân chỉ đạt được trên cơ sở hoạt động có hiệu quả của các doanh nghiệp trong nền kinh tế. Các doanh nghiệp phải quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội đó chính là tiền đề cho doanh nghiệp kinh doanh có hiệu quả. Để doanh nghiệp quan tâm đến hiệu quả kinh tế xã hội nhà nước phải có chính sách đảm bảo kết hợp hài hoà lợi ích xã hội với lợi ích doanh nghiệp và lợi ích cá nhân. b) Hiệu quả chi phí bộ phận và chi phí tổng thể. Hoạt động của bất kỳ doanh nghiệp nào cũng gắn với môi trường và thị trường kinh doanh của nó. Doanh nghiệp nào cũng căn cứ vào thị trường để giải quyết các vấn đề then chốt: Sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai? Mỗi doanh nghiệp đều tiến hành sản xuất kinh doanh của mình trong điều kiện cụ thể về tài nguyên trình độ trang thiết bị kỹ thuật, trình độ tổ chức quản lý lao động quản lý kinh doanh. Họ đưa ra thị trường sản phẩm với chi phí cá biệt nhất định và người nào cũng muốn tiêu thụ hàng hoá của mình với giá cao nhất. Tuy vậy khi đưa hàng hoá của mình ra thị trường, họ chỉ có thể bán sản phẩm của mình theo giá thị trường nếu chất lượng sản phẩm của họ là tương đương. Bởi vì thị trường chỉ chấp nhận mức hao phí xã hội cần thiết trung bình để sản xuất ra một đơn vị hàng hoá. Quy luật giá trị đặt tất cả các doanh nghiệp với một mức chi phí khác nhau trên cùng một mặt bằng trao đổi, thông qua mức giá cả thị trường. Suy cho cùng chi phí bỏ ra là chi phí xã hội, nhưng tại mỗi doanh nghiệp chúng ta cần đánh giá hiệu quả kinh doanh, thì hao phí lao động xã hội thể hiện dưới dạng cụ thể: - Giá thành sản xuất. - Chi phí sản xuất. Bản thân mỗi loại chi phí lại được phân chia chi tiết hơn. Đánh giá hiệu quả kinh doanh không thể không đánh giá tổng hợp các chi phí trên đây, và cần thiết đánh giá hiệu quả của từng loại chi phí. c) Hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả tương đối. Hiệu quả tuyệt đối và hiệu quả tương đối là hai hình thức biểu hiện mối quan hệ giữa kết quả và chi phí. Trong đó hiệu quả tuyệt đối được đo bằng hiệu số giữa kết quả và chi phí. Hiệu quả tương đối được đo bằng tỷ số giữa kết quả và chi phí. Trong công tác quản lý kinh doanh việc xác định hiệu quả nhằm mục tiêu cơ bản: + Để thể hiện và đánh giá trình độ sử dụng các nguồn lực trong hoạt động kinh doanh + Phân tích luận chứng kinh tế của các phương án khác nhau trong việc thực hiện một nhiệm vụ cụ thể đó để lựa chọn phương án tối ưu nhất. Người ta xác định hiệu quả tuyệt đối khi phải bỏ chi phí ra để thực hiện một phương án quyết định nào đó. Để biết rõ chi phí bỏ ra sẽ thu được bao nhiêu lợi ích cụ thể và mục tiêu cụ thể là gì, từ đó quyết định bỏ tiền ra thực hiện phương án hay quyết định kinh doanh phương án đó không. Vì vậy, trong công tác quản lý kinh doanh, bất cứ việc gì đòi hỏi chi phí, dù một phương án lớn hay một phương án nhỏ đều cần phải tính hiệu quả tuyệt đối. d) Hiệu quả trước mắt và lâu dài. Căn cứ vào lợi ích nhận được trong các khoảng thời gian dài hay ngắn mà người ta đưa ra xem xét đánh giá hiệu quả trước mắt và hiệu quả lâu dài. Lợi ích trong hiệu quả trước mắt là hiệu quả xem xét trong thời gian ngắn. Hiệu quả lâu dài là hiệu quả dược xem xét đánh giá trong một khoảng thời gian dài. doanh nghiệp cần phải xem xét thực hiện các hoạt động kinh doanh sao cho nó mang lại lợi ích trước mắt cũng như lâu dài cho doanh nghiệp. Phải kết hợp hài hoà lợi ích trước mắt và lợi ích lâu dài, không được chỉ vì lợi ích trước mắt mà làm thiệt hại đến lợi ích lâu dài của doanh nghiệp. 2. Vai trò của nâng cao hiệu quả kinh doanh đối với các doanh nghiệp. 2.1. Hiệu quả kinh doanh là mục đích của quản trị kinh doanh. Mục tiêu bao trùm và lâu dài của mọi doanh nghiệp là tạo ra lợi nhuận , tối ưu hoá lợi nhuận trên cơ sở nguồn lực sẵn có. Để đạt được mục tiêu này doanh nghiệp sử dụng nhiều phương pháp khác nhau. Trong đó hiệu quả kinh doanh là một trong những mục đích mà nhà quản lý kinh tế kinh doanh muốn vươn tới và đạt tới. Việc xem xét, đánh giá tính toán hiệu quả kinh doanh không chỉ cho biết sử dụng các nguồn lực vào các hoạt động kinh doanh ở mức độ nào mà còn cho phép nhà quản trị phân tích tìm ra các nhân tố để đưa ra các biện pháp quản trị kinh doanh thích hợp trên cả hai phương diện: tăng kết quả và giảm chi phí sản xuất kinh doanh, nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh. Bản chất của hiệu quả kinh doanh chỉ rõ trình độ sử dụng nguồn lực vào kinh doanh: trình độ sử dụng nguồn lực kinh doanh càng cao, các doanh nghiệp càng có khả năng tạo ra kết quả cao trong cùng một nguồn lực đầu vào hoặc tốc độ tăng của kết quả lớn hơn so với tốc độ tăng của việc sử dụng nguồn lực đầu vào. Do đó, trên phương diện lý luận và thực tiễn phạm trù hiệu quả kinh doanh đóng vai trò rất quan trọng trong việc so sánh đánh giá phân tích kinh tế nhằm tìm ra một giải pháp tối ưu nhất đưa ra phương pháp đúng đắn nhất để đạt được mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận. Như vậy, hiệu quả kinh doanh không những là mục tiêu mục đích của các nà kinh tế, kinh doanh mà còn là một phạm trù để phân tích đánh giá trình độ dụng các yếu tố đầu vào nói trên. 2.2. Sự cần thiết phải nâng cao hiệu kinh doanh. Kinh doanh cái gì? Kinh doanh như thế nào? Kinh doanh cho ai? chi phí bao nhiêu? Câu hỏi này sẽ không thành vấn đề nếu nguồn lực đầu vào của sản xuất kinh doanh là không hạn chế; người ta sẽ không cần nghĩ tới vấn đề sử dụng tiết kiệm và hiệu quả các nguồn đầu vào... nếu nguồn lực là vô tận. Nhưng nguồn lực kinh doanh là hữu hạn. Trong khi đó phạm trù nhu cầu con người là phạm trù vô hạn: không có giới hạn của sự phát triển các nhu cầu - hàng hoá dịch vụ cung cấp cho con người càng nhiều, càng phong phú, càng có chất lượng càng cao càng tốt. Do vậy, của cải càng khan hiếm lại càng khan hiếm hơn theo cả nghĩa tuyệt đối và nghĩa tương đối của nó. Khan hiếm nguồn lực đòi hỏi bắt buộc con người phải nghĩ đến việc lựa chọn kinh tế, khan hiếm càng tăng nên dẫn tới vấn đề lựa chọn tối ưu ngày càng đặt ra nghiêm túc và ngay gắt. Thực ra khan hiếm mới chỉ là điều kiện cần để lựa chọn kinh tế, nó bắt buộc lựa chọn con người phải lựa chọn kinh tế. Chúng ta biết rằng lúc đầu dân cư còn ít mà của cải trên trái đất còn phong phú, chưa bị cạn kiệt vì khai thác và sử dụng: lúc đó con người chỉ chú ý phát triển theo chiều rộng. Điều kiện đủ cho việc lựa chọn kinh tế là cùng với sự phát triển nhân loại thì càng ngày người ta càng tìm ra nhiều phương pháp sản xuất kinh doanh. Vì vậy, cho phép cùng một nguồn lực đầu vào nhất định người ta làm nhiều công việc khác nhau. Điều này cho phép các doanh nghiệp có khả năng lựa chọn kinh tế: lựa chọn kinh tế tối ưu. Sự lựa chọn này sẽ mang lại cho doanh nghiệp hiệu quả kinh doanh cao nhất, thu được nhiều lợi ích nhất. Giai đoạn phát triển theo chiều rộng nhường chỗ cho phát triển theo chiều sâu: sự phát triển theo chiều sâu nhờ vào nâng cao của hiệu quả kinh doanh. Như vậy, nâng cao hiệu quả kinh doanh là nâng cao khả năng sử dụng các nguồn lực có sẵn của doanh nghiệp để đạt được sự lựa chọn tối ưu. Trong điều kiện khan hiếm nguồn lực thì việc nâng cao hiệu quả kinh doanh là điều kiện sống còn đặt ra đối với doanh nghiệp trong quá trình tiến hành các hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, sự lựa chọn kinh tế của các doanh nghiệp trong cơ chế kinh tế khác nhau là không giống nhau: Trong cơ chế kinh tế kế hoạch hoá tập trung, việc lựa chọn kinh tế thường không đặt ra cho mọi cấp xí nghiệp mọi quyết định kinh tế sản xuất cái gì?sản xuất như thế nào? sản xuất cho ai? đều được giải quyết ở trung tâm duy nhất. Các đơn vị kinh doanh cơ sở tiến hành các hoạt động của mình theo sự chỉ đạo từ một trung tâm vì vậy mục tiêu cao nhất của các đơn vị này là hoàn thành kế hoạch nhà nước giao. Do hạn chế nhất định của cơ chế kế hoạch hoá tập trung cho nên không những các đơn vị kinh tế cơ sở ít quan tâm đến hiệu quả kinh tế của mình mà trong nhiều trường hợp các đơn vị kinh tế hoàn thành kế hoạch bằng mọi giá. Hoạt động kinh doanh trong cơ chế thị trường, môi trường cạnh tranh gay gắt, nâng cao hiệu quả kinh doanh là điều kiện tồn tại của doanh nghiệp. Trong cơ chế thị trường việc giải quyết vấn đề: sản xuất cái gì? sản xuất như thế nào? sản xuất cho ai? được dựa trên cơ sở quan hệ - cung cầu, giá cả thị trường, cạnh tranh và hợp tác... Các doanh nghiệp phải tự đặt ra các quyết định kinh doanh của mình, tự hạch toán lỗ lãi, lãi nhiều hưởng nhiều lãi ít hưởng ít, không có lãi sẽ đi đến phá sản doanh nghiệp. Do đó mục tiêu lợi nhuận trở thành một trong những mục tiêu quan trọng nhất, mang tính sống còn của doanh nghiệp. Mặt khác trong nền kinh tế thị trường các doanh nghiệp phải cạnh tranh để tồn tại và phát triển. Môi trường cạnh tranh càng gay gắt, trong cuộc cạnh tranh đó có những doanh nghiệp vẫn đứng vững và phát triển, bên cạnh đó không ít doanh nghiệp bị thua lỗ, giải thể, phá sản. Để đứng vững trên thị trường các doanh nghiệp luôn phải chú ý tìm mọi cách giảm chi phí sản xuất kinh doanh, nâng cao uy tín... của doanh nghiệp trên thị trường nhằm tối đa hoá lợi nhuận. Các doanh nghiệp thu được lợi nhuận càng cao càng tốt. Như vậy, để đạt được hiệu quả kinh doanh và nâng cao hiệu quả kinh doanh luôn là vấn đề quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp và trở thành vấn đề sống còn để doanh nghiệp có thể tồn tại và phát triển. II. Các nhân tố ảnh hưởng việc nâng cao hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp . 1. Nhóm nhân tố chủ quan. 1.1. Lực lượng lao động. Trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, lực lượng lao động tác động trực tiếp lên hiệu quả kinh doanh theo các hướng sau: - Trình độ lao động: Nếu lực lượng lao động của doanh nghiệp có trình độ tương ứng sẽ góp phần quan trọng vận hành có hiệu quả yếu tố vật chất trong quá trình kinh doanh của doanh nghiệp. - Cơ cấu lao động: nếu doanh nghiệp có cơ cấu lao động hợp lý phù hợp trước hết nó góp phần vào sử dụng có hiệu quả bản thân các yếu tố lao động trong quá trình sản xuất kinh doanh, mặt khác nó góp phần tạo lập và thường xuyên điều chỉnh mối quan hệ tỷ lệ hợp lý, thích hợp giữa các yếu tố trong quá trình kinh doanh. - ý thức, tinh thần, trách nhiệm, kỷ luật của người lao động. Đây là yếu tố cơ bản quan trọng để phát huy nguồn lao động trong kinh doanh. Vì vậy chúng ta chỉ có thể đạt được hiệu quả kinh doanh trong doanh nghiệp chừng nào chúng ta tạo được đội ngũ lao động có kỷ luật, có kỹ thuật, có năng suất cao. 1.2. Trình độ phát triển của cơ sở vật chất kỹ thuật và ứng dụng của tiến bộ khoa học kỹ thuật. Nhân tố này tác động vào hiệu quả kinh doanh theo các hướng sau: - Sự phát triển của cơ sở vật chất kỹ thuật tạo ra cơ hội để nắm bắt thông tin trong quá trình hoạch định kinh doanh cũng như trong quá trình điều chỉnh, định hướng lại hoặc chuyển hướng kinh doanh. - Kỹ thuật và công nghệ sẽ tác động đến việc tiết kiệm chi phí vật chất trong quá trình kinh doanh làm cho chúng ta sử dụng một cách hợp lý, tiết kiệm chi phí vật chất trong quá trình kinh doanh. - Cơ sở vật chất và ứng dụng của tiến bộ khoa học kỹ thuật: Cơ sở vật chất và ứng dụng của tiến bộ khoa học kỹ thuật sẽ tạo ra đa ngành nghề kinh doanh. 1.3. Hệ thống trao đổi và sử lý thông tin của doanh nghiệp . Thông tin ngày nay được coi là đối tượng lao động của các nhà kinh doanh, và nền kinh tế thị trường là kinh tế thông tin hàng hoá. Để kinh doanh thành công trong điều kiện cạnh tranh trong nước và quốc tế ngày càng phát triển, các doanh nghiệp cần có thông tin chính xác về thị trường, người mua , người bán, đối thủ cạnh tranh, tình hình cung-cầu hàng hoá, giá cả... Không những thế, doanh nghiệp rất cần hiểu biết thành công và thất bại của các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, các chính sách kinh tế của nhà nước và các nước khác có liên quan đến thị trường của doanh nghiệp. Thông tin chính xác kịp thời là cơ sở vững chắc cho doanh nghiệp xác định phương hướng kinh doanh, xây dựng chiến luợc kinh doanh dài hạn cũng như hoạch định các chương trình kinh doanh ngắn hạn. Nếu doanh nghiệp không quan tâm đến thông tin, không thường xuyên lắm bắt thông tin kịp thời thì doanh nghiệp dễ đi đến thất bại. Trong kinh doanh nếu biết mình biết người, lắm được thông tin về đối thủ cạnh tranh... thì doanh nghiệp mới có những biện pháp thích hợp để dành thắng lợi trong kinh doanh và thu lợi nhuận cao bảo đảm cho doanh nghiệp tồn tại và phát triển. Một nhiệm vụ quan trọng của các nhà quản trị doanh nghiệp hiện nay là làm sao tổ chức được hệ thống thông tin của doanh nghiệp một cách hợp lý đáp ứng kịp thời nhu cầu thông tin. 1.4. Nhân tố tổ chức quản lý doanh nghiệp. Trong kinh doanh nhân tố quản trị kinh doanh có vai trò vô cùng quan trọng: Quản trị doanh nghiệp có vai trò định hướng cho doanh nghiệp một hướng đi đúng trong hoạt động kinh doanh, xác định chiến lược kinh doanh, phát triển doanh nghiệp. Chiến lược kinh doanh và phát triển doanh nghiệp là cơ sở để đạt hiệu quả hoặc thất bại phi hiệu quả của doanh nghiệp trong kinh tế thị trường. Mọi nhân tố phân tích ở trên đều có tác động tích cực hoặc tiêu cực đến hiệu quả kinh doanh thông qua hoạt động của bộ máy quản trị doanh nghiệp và đội ngũ các cán bộ quản trị. Nhà quản trị doanh nghiệp đặc biệt các lãnh đạo doanh nghiệp bằng phẩm chất và tài năng của mình có vai trò quan trọng bậc nhất và có ý nghĩa duy trì thành đạt cho một tổ chức kinh doanh. Trong các nhiệm vụ phải hoàn thành người cán bộ doanh nghiệp phải chú ý hai nhiệm vụ chủ yếu là: - Xây dựng tập thể thành một hệ thống đoàn kết, năng động với chất lượng cao. - Dìu dắt tập thể dưới quyền hoàn thành mục đích và mục tiêu một cách vững chắc ổn định. ở bất kì doanh nghiệp nào hiệu quả kinh doanh đều phụ thuộc lớn vào cơ cấu tổ chức bộ máy quản trị, nhận thức hiểu biết, trình độ đội ngũ các nhà quản trị, khả năng xác định mục tiêu và phương hướng kinh doanh của những nhà lãnh đạo doanh nghiệp. 1.5. Nhân tố toán kinh tế. Hiệu quả kinh doanh được xác định bởi tương quan giữa hai đại lượng kết quả thu được và chi phí bỏ ra. Cả hai đại lượng này phức tạp, khó tính toán và đánh giá một cách chính xác. Cùng với sự phát triển của khoa học quản trị kinh doanh càng ngày người ta càng tìm ra các phương pháp đánh giá và xác định hai đại lượng này gần với giá trị thực của nó hơn. Trong cả hai đại lượng này xem xét trên phương diện giá trị và giá trị sử dụng tiêu thức lợi nhuận làm kết quả thì kết quả và chi phí đều có mối quan hệ biện chứng với nhau. Có thể biểu diễn mối quan hệ đó như sau: Lợi nhuận = Doanh thu - Chi phí Sự khó khăn trước hết biểu hiện ở hai quan niệm về hai yếu tố này, và cần chú ý rằng cái gì là lợi nhuận sẽ không là chi phí và ngược lại, cái gì coi là chi phí sẽ không là lợi nhuận. Có rất nhiều dẫn chứng chứng tỏ sự không thống nhất trong quan điểm này. Ví dụ như trước đây chúng ta quan niệm rằng thuế nằm trong phạm trù lợi nhuận là một phần lợi nhuận. Ngày nay quan niệm này đã dần thay đổi: nhiều loại thuế coi là yếu tố cấu thành chi phí chứ không là lợi nhuận. Vậy ảnh hưởng tính toán kinh tế đến hiệu quả hiệu quả kinh doanh chính là nằm ở sự phức tạp trong quan niệm về hai yếu tố này. Mặt khác việc áp dụng toán kinh tế trong doanh nghiệp đối với việc xây dựng mô hình hoá các quá trình kinh doanh là cần thiết, nó là phần quan trọng giúp cho doanh nghiệp giảm được chi phí và không lãng phí nguồn lực làm tăng hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. 2. Nhóm nhân tố khách quan. Bất cứ doanh nghiệp nào trong lĩnh vực nào to hay nhỏ, suy cho cùng nó chỉ là một trong các phần tử cấu thành nền kinh tế quốc dân hay trên phương diện rộng hơn trong hoàn cảnh quốc tế hoá đang diễn ra mạnh mẽ thì doanh nghiệp có thể coi là bộ phận cấu thành nền kinh tế thế giới. Do đó, hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp chịu ảnh hưởng rất lớn từ môi trường bên ngoài. Đó là tổng hợp các nhân tố khách quan tác động đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp, và cụ thể là tác động đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. ở đây chúng ta đi xem xét một số nhân tố chủ yếu sau: 2.1. Môi trường pháp lý. Môi trường pháp lý có ảnh hưởng lớn tới hiệu quả của hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Môi trường pháp lý lành mạnh sẽ giúp cho doanh nghiệp tiến hành hoạt động kinh doanh thuận lợi và ngược lại nếu môi trường pháp lý không ổn định sẽ gây cho doanh nghiệp nhiều khó khăn, trở ngại và những rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình. Môi trường pháp lý gồm hệ thống các văn bản pháp luật do nhà nước đặt ra - thể hiện vai trò quản lý của nhà nước đối với nền kinh tế và các thông lệ và luật lệ quốc tế - đối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Môi trường pháp lý tạo ra hành lang pháp lý cho doanh nghiệp hoạt động, mọi doanh nghiệp đều nằm trong hành lang đó nếu lệch ra ngoài là phạm luật và bị sử lý. Vì vậy, trong hoạt động kinh doanh của mình doanh nghiệp phải chấp hành mọi quy định của Nhà nước và nếu doanh nghiệp hoạt động liên quan đến thị trường nước ngoài thì doanh nghiệp không thể không nắm chắc và tuân thủ pháp luật nước đó và thông lệ quốc tế. 2.2. Môi trường kinh tế. Môi trường kinh tế là nhân tố tác động mạnh mẽ đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Môi trường kinh tế bao gồm các yếu tố như tốc độ tăng trưởng kinh tế, tốc độ tăng thu nhập quốc dân, lạm phát... Các yếu tố này luôn là các nhân tố tác động trực tiếp đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Môi trường kinh tế trước hết phản ánh qua tốc độ tăng trưởng kinh tế về cơ cấu ngành cơ cấu vùng. Tình hình đó có thể tạo nên sự hấp dẫn của thị trường. Nếu tốc độ tăng trưởng kinh tế của đất nước cao và ổn định thì nó sẽ tạo ra một môi trường kinh doanh ổn định cho doanh nghiệp hoạt động và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của mình. Còn ngược lại tăng trưởng kinh tế của đất nước không ổn định và trì trệ kéo dài sẽ ảnh hưởng xấu đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp như thị trường của doanh nghiệp bị thu hẹp, nguồn lực sử dụng bị lãng phí do không hiệu quả... Mức tăng thu nhập quốc dân cũng ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Mức tăng trưởng kinh tế của đất nước cao và ổn định tức là khả năng tiêu dùng thực tế của khách hàng doanh nghiệp ngày càng tăng làm cho thị trường của doanh nghiệp được mở rộng và vấn đề mở rộng sản xuất của doanh nghiệp được đặt ra. Ngược lại thu nhập quốc dân thấp sẽ làm cho khả năng tiêu dùng giảm thị trường của doanh nghiệp bị thu hẹp sản xuất trì trệ, hàng sản xuất ra không tiêu thụ được. Lạm phát cũng là nhân tố ảnh hưởng trực tiếp và sâu sắc đến đời sống kinh tế của đất nước nói chung và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp nói riêng. Tốc độ lạm phát của đất nước được kìm chế thấp và ổn định sẽ làm cho giá trị đồng tiền trong nước ổn định các doanh nghiệp sẽ yên tâm sản suất kinh doanh và đầu tư mở rộng sản xuất. Mặt khác giá trị của đồng tiền trong nước ổn định cũng là cơ sở quan trọng để đánh giá chính xác hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Ngược lại nếu tốc độ lạm phát cao sẽ làm cho người ta mấ._.t lòng tin vào đồng nội tệ và người ta không dám đầu tư vào sản xuất và tìm các thoát li khỏi đồng nội tệ bằng cách mua ngoại tệ mạnh và mua những tài sản có giá trị khác. Các chính sách kinh tế xã hội của nhà nước cũng tác động lớn đến hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. Trước hết các chính sách kinh tế của nhà nước thể hiện vai trò của Nhà Nước trong quản lý nền kinh tế quốc dân. Nếu chính sách kinh tế của nhà nước đưa ra là phù hợp với các điều kiện thực tế thì sẽ góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. III. Phương pháp đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. 1. Các quan điểm cơ bản. Hiệu quả kinh doanh là một chỉ tiêu chất lượng tổng hợp nó liên quan đến nhiều yếu tố khác nhau, và nó phản ánh trình độ sử dụng các yếu tố đầu vào của doanh nghiệp. Do đó, khi xem xét hiệu quả kinh doanh cần quán triệt một số quan điểm sau: - Đảm bảo thống nhất giữa nhiệm vụ chính trị và kinh doanh trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh. Quan điểm này đòi hỏi việc nâng cao hiệu quả kinh doanh phải xuất phát từ mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội của Đảng và Nhà nước, trước hết thể hiện ở việc thực hiện các chỉ tiêu pháp lệnh hay đơn đặt hàng của nhà nước giao cho doanh nghiệp hay là các hợp đồng kinh tế nhà nước đã ký kết với doanh nghiệp, vì đó là nhu cầu và là điều kiện đảm bảo cho sự phát triển cân đối nền kinh tế quốc dân, của nền kinh tế hàng hoá. Những nhiệm vụ kinh tế chính trị mà nhà nước giao cho doanh nghiệp trong điều kiện phát triển nền kinh tế hàng hoá, đòi hỏi doanh nghiệp phải quyết định việc sản xuất và bán những hàng hoá thị trường cần, nền kinh tế cần, chứ không phải hàng hoá bản thân doanh nghiệp có. - Bảo đảm tính toàn diện và hệ thống trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh. Quan điểm này đòi hỏi nâng cao hiệu quả kinh doanh phải xuất phát và đảm bảo yêu cầu nâng cao hiệu quả nền kinh tế xã hội, của ngành, của địa phương và cơ sở. Hơn nữa trong từng đơn vị cơ sở khi xem xét đánh giá hiệu quả kinh doanh phải coi trong tất cả các hoạt động, các lĩnh vực, các khâu của quá trình kinh doanh và phải xem xét đầy đủ các mối quan hệ, các tác động qua lại của các tổ chức, các lĩnh vực trong một hệ thống theo mục tiêu đã xác định. - Đảm bảo tính thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả kinh doanh . Quan điểm này đòi hỏi khi đánh giá và xác định mục tiêu biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh phải xuất phát từ đặc điểm, điều kiện kinh tế xã hội của ngành, của địa phương của doanh nghiệp trong từng thời kì. Chỉ có như vậy, chỉ tiêu hiệu quả kinh doanh, phương án kinh doanh của doanh nghiệp mới có đủ cơ sở khoa học thực hiện, đảm bảo lòng tin của người lao động, hạn chế rủi ro, tổn thất. - Phải căn cứ vào kết quả cuối cùng cả về hiện vật và giá trị để đánh giá hiệu quả kinh doanh. Quan điểm này đòi hỏi khi tính toán đánh giá hiệu quả một mặt phải căn cứ vào số lượng hàng hoá đã tiêu thụ và giá trị thu nhập của những hàng hoá đó theo giá cả thị trường, mặt khác phải tính toán đủ chi phí đã chi ra để sản xuất và tiêu thụ hàng hoá đó. Căn cứ vào kết quả cuối cùng cả về hiện vật và giá trị đó là đòi hỏi tất yếu của nền kinh tế thị trường. Ngoài ra còn đòi hỏi các nhà kinh doanh phải tính toán đúng đắn hợp lý lượng hàng hoá mua vào cho quá trình kinh doanh tiếp theo. Điều đó còn cho phép đánh giá đúng đắn khả năng thoả mãn nhu cầu của thị trường về hàng hoá và dịch vụ theo cả giá trị và hiện vật tức là cả giá trị sử dụng và giá trị hàng hoá mà thị trường cần. 2. Hệ thống các chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Dựa trên nguyên tắc xây dựng hệ thống chỉ tiêu bằng cách so sánh giữa kết quả kinh tế và chi phí kinh tế, chúng ta có thể lập được một bảng hệ thống chỉ tiêu để đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Có thể phân các chỉ tiêu thành hai nhóm chỉ tiêu đó là: nhóm các chỉ tiêu tổng hợp và nhóm các chỉ tiêu bộ phận. 2.1. Chuẩn hoá một số khái niệm dùng để phân tích. - Doanh nghiệp: là đơn vị kinh doanh cơ bản của nền kinh tế quốc dân, có nhiệm vụ sản xuất và kinh doanh hàng hoá và dịch vụ theo nhu cầu thị trường để thu lợi nhuận tối đa. - Một doanh nghiệp tiến hành kinh doanh có hiệu quả là một doanh nghiệp thoả mãn tối đa nhu cầu của thị trường về hàng hoá và dịch vụ trong giới hạn cho phép nguồn lực hiện có của công ty và thu được lợi nhuận cao nhất. Theo tính chất luân chuyển vốn người ta chia ra làm vốn cố định và vốn lưu động: - Vốn cố định: Là tổng giá trị tài sản bình quân trong kì, nó được tính bằng nguyên giá tài sản cố định sau khi đã trừ đi phần hao mòn tài sản cố định tích luỹ đến thời điểm lập báo cáo, vốn cố định có thể xác định bằng công thức sau: Vốn cố định bình quân trong kỳ = Giá trị còn lại TSCĐ Đ n + Giá trị còn lại TSCĐ Cn 2 - Vốn lưu động: là biểu hiện giá trị bằng tiền của toàn bộ tài sản lưu động, cũng như vốn cố định vốn lưu động được hiểu là vốn lưu động bình quân và được tính bằng công thức sau: Vốn lưu động bình quân trong kỳ = VLĐĐn + VLĐCn 2 - Vốn sản xuất bao gồm đất đai nhà xưởng, bí quyết nghề nghiệp, thiết bị vật tư hàng hoá v.v... bao gồm giá trị tài sản hữu hình và tài sản vô hình; tài sản lưu động và tiền mặt dùng cho sản xuất. - Chi phí biến đổi: là chi phí tăng giảm cùng với tình hình tăng giảm sản lượng. - Chi phí cố định là chi phí không thay đổi so với khối lượng công việc hoàn thành, không thay đổi khi sản lượng thay đổi. - Tổng chi phí sản xuất bao gồm tổng chi phí cố định cộng với tổng chi phí biến đổi. Chia tổng chi phí, chi phí biến đổi, chi phí cố định cho tổng sản lượng hiện vật hoặc dịch vụ ta được tổng chi phí bình quân, chi phí biến đổi bình quân, chi phí cố định bình quân. Tổng chi phí bình quân thường được gọi là giá thành sản xuất. - Lãi gộp: phần còn lại của tổng doanh thu trừ đi chi phí biến đổi. - Lợi nhuận trước thuế bằng lãi gộp trừ đi chi phí cố định. - Lợi nhuận sau thuế bằng lợi nhuận trước thuế trừ đi thuế thu nhập doanh nghiệp. Đây còn gọi là lợi nhuận thuần tuý hay lãi dòng. Mối quan hệ giữa doanh thu với các chỉ tiêu chi phí, lãi gộp và lợi nhuận được thể hiện ở bảng sau: Doanh thu Chi phí biến đổi Lãi gộp Chi phí biến đổi Chi phí cố định Lợi nhuận trước thuế Tổng chi phí Thuế Lãi dòng 2.2. Khái niệm về chỉ tiêu hiệu quả tổng hợp, chỉ tiêu hiệu quả bộ phận và mối quan hệ giữa hai nhóm chỉ tiêu này. Hiệu quả kinh doanh là một phạm trù kinh tế phản ánh trình độ sử dụng các nguồn nhân tài, vật lực của doanh nghiệp để đạt được hiệu quả cao nhất trong quá trình kinh doanh với chi phí bỏ ra là thấp nhất. Hiệu quả kinh doanh là vấn đề phức tạp có liên hệ với tất cả các yếu tố trong quá trình kinh doanh (lao động, tư liệu lao động, đối tượng lao động...) nên doanh nghiệp chỉ có thể đạt được hiệu quả kinh doanh cao khi nó sử dụng có hiệu quả các yếu tố cơ bản của quá trình kinh doanh. Để đánh giá chính xác, có cơ sở khoa học hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, cần phải xây dựng hệ thống chỉ tiêu phù hợp bao gồm các chỉ tiêu tổng hợp (khái quát) các chỉ tiêu bộ phận (cụ thể). Các chỉ tiêu đó phải phản ánh được sức sản xuất, suất hao phí cũng như sức sinh lợi của từng nhân tố sản xuất kinh doanh (kể cả tổng số và phân giá trị gia tăng) và phải thống nhất với công thức đánh giá hiệu quả chung: Hiệu quả kinh doanh = Kết quả đầu ra ( *) Yếu tố đầu vào Hay nghịch đảo của công thức (*) là: Hiệu quả kinh doanh = Yếu tố đầu vào Kết quả đầu ra Nhóm chỉ tiêu tổng hợp là nhóm chỉ tiêu phản ánh khái quát và cho phép kết luận về hiệu quả kinh doanh của toàn bộ quá trình kinh doanh, phản ánh trình độ sử dụng của tất cả các yếu tố tham gia vào quá trình kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. Nhóm chỉ tiêu bộ phận là nhóm chỉ tiêu dùng để phân tích hiệu quả kinh doanh của từng yếu tố, từng hoạt động cụ thể. Các chỉ tiêu bộ phận có hai chức năng sau: - Phân tích có tính chất bổ sung cho chỉ tiêu tổng hợp để kiểm tra và khẳng định rõ hơn kết luận rút ra từ chỉ tiêu tổng hợp. - Phân tích hiệu quả của từng mặt, từng yếu tố đầu vào nhằm tìm biện pháp tối đa hiệu quả kinh doanh tổng hợp. Mối quan hệ giữa hai nhóm chỉ tiêu này không phải chỉ là mối quan hệ cùng chiều, mà có khi còn là ngược chiều, trong lúc chỉ tiêu tổng hợp tăng lên thì có thể có các chỉ tiêu bộ phận tăng lên hoặc giảm đi hoặc không đổi. Như vậy cần chú ý là: + Chỉ tiêu tổng hợp đánh giá hiệu quả kinh doanh toàn diện còn chỉ tiêu bộ phận thì không đảm nhiệm chức năng đó. + Chỉ tiêu bộ phận phản ánh hiệu quả kinh doanh của từng mặt hoạt động nên thường sử dụng trong phân tích thống kê, phân tích cụ thể chính xác mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, từng hoạt động từng bộ phận công tác tác động đến hiệu quả kinh doanh. 2.3. Hệ thống chỉ tiêu đánh giá hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. a) Hệ thống chỉ tiêu: Loại chỉ tiêu Lợi nhuận Doanh thu Nhóm chỉ tiêu hiệu quả tổng hợp Hệ số Lợi nhuận Doanh lợi = --------------------- Vốn kinh doanh Vốn kinh doanh Hệ số Lợi nhuận Doanh lợi = --------------------- Của doanh thu Doanh thu Hiệu quả Doanh thu Sử dụng = ----------------------------- Chi phí Chi phí kinh doanh Kinh doanh Nhóm chỉ tiêu hiệu quả bộ phận Hiệu quả Lợi nhuận Sử dụng = ---------------------------- tài sản Vốn cố định cố định Hiệu quả Lợi nhuận Sử dụng = --------------------------- tài sản Vốn cố định lưu động Mức sinh Doanh thu lời của = --------------------------- 1 lao động Chi phí kinh doanh Số vòng Doanh thu luân chuyển = ------------------- của vốn Vốn lưu động lưu động Số vòng quay Doanh thu của toàn bộ = ------------------- vốn Vốn kinh doanh Doanh thu Doanh thu một = --------------------- lao động Số lao động b) Nội dung ý nghĩa của các chỉ tiêu: * Chỉ tiêu doanh lợi. Xét trên phương diện lý thuyết và thực tiễn của các hoạt động kinh doanh, các nhà kinh tế cũng như các nhà quản trị kinh doanh thực tế ở các doanh nghiệp thì họ xem xét hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp thì họ đều quan tâm đến việc tính toán và đánh giá các chỉ tiêu chung phản ánh doanh lợi của toàn doanh nghiệp. + Chỉ tiêu doanh lợi vốn kinh doanh . Hệ số doanh lợi Vốn kinh doanh = Lợi nhuận Vốn kinh doanh ý nghĩa: chỉ tiêu này cho biết một đồng vốn kinh doanh mang lại bao nhiêu đồng lợi nhuận. + Chỉ tiêu doanh lợi doanh thu: Hệ số doanh lợi của doanh thu = Lợi nhuận Doanh thu ý nghĩa: chỉ tiêu này cho biết trong một đồng doanh thu có bao nhiêu đồng lợi nhuận: + Chỉ tiêu sử dụng hiệu quả chi phí. Hiệu quả sử dụng chi phí = Doanh thu Chi phí thường xuyên ý nghĩa: chỉ tiêu này cho biết một đồng chi phí bỏ ra sẽ mang về bao nhiêu đồng doanh thu. * Nhóm chỉ tiêu phản ánh hiệu quả kinh doanh bộ phận. + Hiệu quả sử dụng vốn kinh doanh. Số vòng quay của toàn bộ vốn = Doanh thu Vốn kinh doanh ý nghĩa: Chỉ tiêu này cho biết mỗi đơn vị vốn kinh doanh bỏ ra sẽ mang lại bao nhiêu đồng doanh thu, hay phản ánh tốc độ quay của toàn bộ vốn kinh doanh. + Hiệu quả sử dụng vốn cố định. Hiệu quả sử dụng tài sản cố định = Lợi nhuận (1) Vốn cố định Hay: Suất hao phí tài sản cố định = Vốn cố định (2) Lợi nhuận Công thức (1) cho biết số tiền lãi trên một đồng vốn cố định. Công thức (2) cho biết để tạo ra một đồng lãi thì cần có bao nhiêu đồng tài sản cố định. + Hiệu quả sử dụng vốn lưu động. - Hiệu quả sử dụng vốn lưu động: Hiệu quả sử dụng tài sản lưu động = Lợi nhuận Vốn lưu động Chỉ tiêu này cho biết một đồng vốn lưu động bỏ vào kinh doanh trong một năm thì sẽ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. - Số vòng luân chuyển của vốn lưu động. Số vòng luân chuyển của vốn lưu động = Doanh thu Vốn lưu động Chỉ tiêu này cho biết vốn lưu động sẽ quay được bao nhiêu vòng trong một năm. + Hiệu quả sử dụng lao động. - Mức sinh lời của một lao động. Mức sinh lời của một lao động = Lợi nhuận Tổng số lao động Chỉ tiêu này cho biết một lao động sử dụng trong doanh nghiệp sẽ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận trong thời kì phân tích. - Chỉ tiêu doanh thu bình quân một lao động. Doanh thu bình quân một lao động = Doanh thu Tổng số lao động Chỉ tiêu này phản ánh một lao động có thể tạo ra bao nhiêu đồng doanh thu trong một thời kì phân tích. 3. Phương pháp sử dụng trong quá trình phân tích. Để phân tích xu hướng và mức ảnh hưởng của từng nhân tố đến từng chỉ tiêu hiệu quả cần phân tích. Trong cuốn luận văn này em sử dụng phương pháp so sánh và loại trừ. 3.1. Phương pháp so sánh. Phương pháp này được sử dụng trong phân tích để xác định xu hướng, mức độ biến động của từng chỉ tiêu. Để sử dụng phương pháp này cần xác định các vấn đề cơ bản sau: - Khi nghiên cứu nhịp độ biến động của tốc độ tăng trưởng của các chỉ tiêu, số gốc để so sánh là chỉ tiêu thời kì trước. - Khi nghiên cứu nhịp điệu thực hiện nhiệm vụ kinh doanh trong từng thời gian một năm thường so sánh với cùng kì năm trước. - Khi đánh giá mức độ biến động so với các chỉ tiêu đã dự kiến, trị số thực tế sẽ so sánh với mục tiêu. 3.2. Phương pháp loại trừ. Phương pháp loại trừ là phương pháp xác định mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố đến kết quả kinh doanh bằng cách loại trừ ảnh hưởng của nhân tố khác. Để nghiên cứu ảnh hưởng của một nhân tố phải loại trừ ảnh hưởng của nhân tố khác. Muốn vậy có thể dựa trực tiếp vào mức biến động của từng nhân tố hoặc dựa vào phép thay thế lần lượt từng nhân tố. Cách thứ nhất là "số chênh lệch" cách thứ hai là thay thế liên hoàn. Phương pháp thay thế liên hoàn để xác định ảnh hưởng của các nhân tố qua thay thế lần lượt và liên tiếp các nhân tố để xác định chỉ số của các chỉ tiêu khi nhân tố đó thay đổi. Đặc điểm và điều kiện của phương pháp thay thế liên hoàn: - Sắp xếp các nhân tố ảnh hưởng và xác định ảnh hưởng của chúng đến chỉ tiêu phân tích phải theo thứ tự từ nhân tố số lượng đến nhân tố chất lượng. - Thay thế giá trị của từng nhân tố ảnh hưởng.Có bao nhiêu nhân tố thì thay thế bấy nhiêu lần. Giá trị của nhân tố đã thay thế giữ nguyên giá trị thời kì phân tích cho đến lần thay thế cuối cùng. - Tổng hợp ảnh hưởng của các nhân tố và so sánh với biến động tuyệt đối của chỉ tiêu (kì nghiên cứu so với kì gốc). Chúng ta có thể khái quát mô hình chung của phép thay thế liên hoàn như sau: Nếu có: f(x,y,z...) = xyz... thì f(x0,y0,z0...) = x0 y0 z0 ... Và: f(x) = f(x1,y0,z0) - f(x0,y0,z0) = x1y0z0 - x0y0z0 f(y) = f(x1,y1,z0) - f(x1,y0,z0) = x1y1z0 - x1y0z0 f(z) = f(x1,y1,z1) - f(x1,y1,z0) = x1y0z0 - x1y1z0 Như vậy điều kiện để áp dụng phương pháp này là: - Các nhân tố quan hệ với nhau dưới dạng tích. - Việc xắp xếp và xác định ảnh hưởng của các nhân tố cần tuân theo quy luật "lượng biến dẫn đến chất biến". Phần hai Thực trạng tình hình thực hiện hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất I- những nét khái quát về Công Ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất. 1. Lịch sử hình thành, phát triển và chức năng nhiệm vụ của Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất qua các thời kỳ. Tiền thân của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất ngày nay là viện Thiết Kế Công nghiệp hoá chất. Viện Thiết kế Công nghiệp Hoá chất được thành lập năm 1967 trực thuộc Bộ Công nghiệp nặng. Từ năm 1969, khi Tổng cục Hoá chất Việt nam được thành lập Viện Thiết kế Công nghiệp Hoá chất trực thuộc Tổng cục hoá chất quản lý. Ngày 2-6-1973 Tổng cục Hoá chất Việt nam quyết định đổi tên Viện Thiết kế Công nghiệp Hoá chất thành Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất hoạt động theo phương thức hạch toán kinh tế độc lập. Ngày 22-5-78 Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất đổi lại thành tên Viện Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. Viện Thiết kế Công nghiệp Hoá chất có hai chức năng chính là: nghiên cứu và thiết kế các công trình thuộc ngành hoá chất. Viện Thiết kế Công nghiệp Hoá chất trực thuộc Tổng cục Hoá chất Việt nam. Để phù hợp với nền kinh tế thị trường trong thời kì đổi mới, ngày 17/6/1993 Viện thiết kế Công nghiệp hoá chất chuyển thành doanh nghiệp nhà nước với tên gọi là Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất được Hội Đồng Chính phủ chuẩn y và Bộ trưởng Bộ công nghiệp nặng ký Quyết định thành lập. Từ năm 1995 Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất thuộc Tổng Công ty Hoá chất Việt nam. Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất là doanh nghiệp hoạt động tư vấn- thiết kế đầu ngành của ngành hoá chất. Công ty có: -Tên giao dịch quốc tế là Chemical Engineering Corporation viết tắt là CECO. -Trụ sở chính đặt tại 21A Cát linh- Đống đa- Hà nội -Tổng vốn pháp định là : 3.379.000.000đ Trong đó: Vốn cố định : 3.071.000.000đ Vốn lưu động : 308.000.000đ 2. Chức năng nhiệm vụ của Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất. 2.1. Chức năng. Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất là một đơn vị hạch toán độc lập trực thuộc Tổng công ty hoá chất Việt nam, là tổ chức kinh tế do nhà nước đầu tư, thành lập và tổ chức quản lý, hoạt động kinh doanh, nhằm thực hiện các mục tiêu kinh tế xã hội do nhà nước giao thể hiện qua nhiệm vụ kế hoạch hàng năm và năm do Tổng công ty hoá chất giao. 2.2. Nhiệm vụ. Hoạch định tổ chức thực hiện, kiểm soát các hoạt động kinh doanh trên các lĩnh vực tư vấn và phát triển công nghiệp hoá chất, tư vấn xây dựng: khảo sát thiết kế các công trình nghành hoá chất và liên quan, các công trình công nghiệp và dân dụng: nghiên cứu quá trình thiết bị công nghệ hoá chất và bảo vệ môi trường; sản xuất thực nghiệm và dịch vụ khoa học kĩ thuật , sản xuất một số sản phẩm hoá chất; tổng thầu các công trình xây dựng có vốn đầu tư nước ngoài nhằm mục đích tìm kiếm lợi nhuận để: - Hoàn thành kế hoạch do Tổng công ty và nhà nước giao. - Bù đắp được chi phí trong quá trình sản xuất kinh doanh. - Hoàn thành nghĩa vụ nộp ngân sách cho Nhà nước. - Có lợi nhuận và tích luỹ để mở rộng sản xuất kinh doanh. - Sử dụng có hiệu quả và bảo quản tốt và phát triển đồng vốn và hệ thống cơ sở vật chất do Tổng công ty giao cho. - Chăm lo tốt và từng bước nâng cao đời sống vật chất tinh thần cho toàn bộ cán bộ công nhân viên trong Công ty. - Bồi dưỡng nâng cao trình độ của cán bộ công nhân viên. 3. Các lĩnh vực hoạt động của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất. Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất đã được Bộ kế hoạch và đầu tư, Bộ xây dựng, Bộ khoa học công nghệ và môi trường cấp chứng chỉ hành nghề trên các lĩnh vực tư vấn đầu tư; tư vấn xây dựng, môi trường, hoạt động trong phạm vi cả nước: * Chứng chỉ hành nghề tư vấn xây dựng: Số DK 0144-08-00-01-075 ngày 25/4/1996. * Chứng chỉ hành nghề tư vấn đầu tư nước ngoài: Số 36/BKD-CCHN ngày 22/12/1997. * Chứng chỉ đăng kí hoạt động khoa học công nghệ và biện pháp bảo vệ môi trường (Đánh giá tác động môi trường) kiểm định môi trường. Số 60 ĐK-KH-CNMT ngày 2/9/1995. Ngoài ra ngày 26/12/2000 Công ty đã được nhận chứng chỉ ISO 9001 số 77392 trong lĩnh vực tư vấn thiết kế công tình công nghệ và dân dụng do BvQI (Bureau Veritas Quality) cấp. 4. Bộ máy tổ chức và quản lý kinh doanh của công ty thiết kế công nghiệp hoá chất. Bộ máy tổ chức và quản lý kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất được thể hiện ở sơ đồ sau: p. công nghệ lắp đặt tt tư vấn đầu tư tt kỹ thuật và môi trường tt chống ăn mòn và kiểm định côngtrình p. kỹ thuật và quản lý đề án p. kế toán tài chính p.tổ chức lao động p. kế hoạch kinh doanh q.a văn phòng sơ đồ 1:bộ máy quản lý tổ chức kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất p. xuất bản p. cấp thải nước phòng tkxd p. tk thiết bị p. tk điện đolường-tđh khối ql nghiệp vụ khỗi nghiên cứu sx và thi công chi nhánh Ct tại tp. hcm Giám đốc hội đồng quản lý khoa học Hội đồng Hội đồng qlc l phó giám đốc phó giám đốc khối thực hiện dự án 4.1. Giám đốc. Giám đốc Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất do Hội đồng quản trị quyết định bổ nhiệm, miễn nhiệm, khen thưởng, kỷ luật theo đề nghị của của Tổng Công ty Hoá chất Việt nam. Giám đốc chịu trách nhiệm trước Hội Đồng Quản trị, Tổng Công Ty Hoá Chất Việt nam và trước pháp luật về mọi hoạt động của Công ty. Giám đốc là người có quyền lực cao nhất trong Công ty và có nhiệm vụ điều hành tổ chức hoạt động sản xuất kinh doanh trong Công ty và đại diện cho công ty trong các quan hệ đối ngoại 4.2. Phó giám đốc. Phó giám đốc Công ty được Giám đốc đề nghị và được Tổng giám đốc Tổng Công ty bổ nhiệm. Phó giám đốc là người giúp việc cho giám đốc Công ty và chịu trách nhiêm về các công việc được phân công hoặc uỷ quyền và báo cáo các công việc được giao cho lãnh đạo. 4.3. Kế toán trưởng. Kế toán trưởng giúp Giám đốc chỉ đạo thực hiện công việc kế toán, thống kê của Công ty. Kế toán trưởng của Công ty được Giám đốc Công ty đề nghị và Tổng Giám đốc Công ty bổ nhiệm. 4.4. Các phòng ban chức năng. Các phòng ban chuyên môn nghiệp vụ có chức năng tham mưu, giúp việc cho giám đốc trong quản lý Công ty trên các lĩnh vực do Giám đốc Công ty phân công - Phòng kỹ thuật quản lý đề án: có chức năng quản lý chất lượng các đề án trước khi giao cho khách hàng. * Khối quản lý nghiệp vụ: Bao gồm: - Phòng Kế hoạch - Kinh doanh. - Phòng Tổ chức lao động. - Phòng Kế toán Tài chính. - Phòng Q.A. - Văn phòng. a) Phòng Kế hoạch- kinh doanh: Phòng kế hoạch kinh doanh có chức năng nhiệm vụ là: + Tham mưu cho Giám đốc Công ty về công tác kế hoạch, tổ chức việc hướng dẫn và giao kế hoạch cho các đơn vị trực thuộc. Lập báo cáo định kỳ và đột xuất cho lãnh đạo. + Lập kế hoạch kinh doanh bố chí xắp xếp điều động công việc trong Công ty. + Đề xuất các phương án kinh doanh, trực tiếp tổ chức hoạt động kinh doanh, thực hiện các kế hoạch Công ty giao. + Khai thác công việc chuẩn bị các hợp đồng kinh tế, thực hiện các hợp đồng kinh tế, bố chí sắp xếp tiến độ sản xuất, phân bổ công việc và tiền lương cho các đơn vị thực hiện hợp đồng trên cơ sở quy định của Công ty + Thực hiện kiểm tra giám sát các hoạt động kinh doanh của công ty, đảm bảo cho mọi hoạt động của cán bộ công nhân viên trong công ty đúng chế độ, đúng nguyên tắc trong các khâu nghiệp vụ đồng thời góp ý kiến hoàn thiện cơ chế quản lý của Công ty. b) Phòng tổ chức lao động và tiền lương: Chức năng nhiệm vụ của Phòng tổ chức lao động- tiền lương là: + Tham mưu cho Giám đốc Công ty về các công tác: Tổ chức cán bộ, nhân sự, lao động, tiền lương, các chính sách chế độ với người lao động, công tác quản trị hành chính, bảo vệ nội bộ. + Căn cứ vào chế độ chính sách của nhà nước Phòng tổ chức lao động – tiền lương có trách nhiệm tham mưu, dự thảo quy chế quản lý công ty. Khi quy chế Công ty được ban hành thì có biện pháp phổ biến, đôn đốc, theo dõi việc thực hiện quy chế đó đồng thời tập hợp đánh giá tình hình thực hiện để bổ xung kịp thời các quy định cần thiết. + Tổ chức và phân công cán bộ quản lý và hồ sơ cán bộ, hồ sơ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, một cách khoa học, đầy đủ không để hư hỏng không để thất lạc. + Căn cứ vào tình hình sản xuất kinh doanh và yêu cầu của công việc của Công ty Phòng tổ chức lao động - tiền lương thực hiện tổ chức tuyển dụng nhân sự, cử cán bộ đi đào tạo, bồi dưỡng tập huấn nâng cao trình độ cho phù hợp với yêu cầu của công việc. c) Phòng kế toán tài chính: Chức năng nhiệm vụ: + Thực hiện ghi chép, tính toán, phản ánh các số liệu hiện có, tình hình luân chuyển và sử dụng tài sản, vật tư, tiền vốn quá trình và kết quả của hoạt động sản suất kinh doanh. + Kiểm tra tình hình thực hiện kế hoạch sản xuất kinh doanh, thu chi tài chính thu nộp, thanh toán, giữ gìn và sử dụng tài sản vật tư, tiền vốn, kinh phí ngăn ngừa các vi phạm chế độ chính sách kinh tế tài chính của nhà nước đối với doanh nghiệp. + Cung cấp số liệu cho việc điều hành sản xuất kinh doanh, kiểm tra phân tích các hoạt động tài chính. + Tham mưu cho Giám đốc Công ty về công tác quả lý tài chính trong công ty. +Tổ chức phân công trách nhiệm việc bảo quản lưu trữ hồ sơ đặc biệt là các hoá đơn chứng từ quan trọng. d) Văn phòng: Tham mưu cho Giám đốc về công tác tổ chức sắp xếp, bố chí lịch họp, lịch công tác trong Công ty, lịch tiếp khách và chuẩn bị đón tiếp khách của Công ty. đ) Phòng Q.A Tham mưu cho giám đốc về công tác quản lý chất lượng trong toàn Công ty. * Khối thực hiện dự án: Bao gồm các phòng ban chuyên môn kỹ thuật để thực hiện các dự án công trình của Công ty. Khối quản lý dự án bao gồm các phòng sau: Trung tâm tư vấn đầu tư: Có chức năng thực hiện các công việc tư vấn đầu tư, tư vấn xây dựng như lập các báo cáo tiền khả thi, báo cáo khả thi, tổng dự toán. cho các công trình, dự án đầu tư. Phòng thiết kế công nghệ lắp đặt: Có chức năng thực hiện thiết kế về công nghệ và lắp đặt cho các công trình Phòng thiết kế điện do lường tự động hoá thực hiện thiết kế điện, đo lường cho các công trình và hạng mục công trình xây dựng. Phòng thiết kế thiết bị thực hiện thiết kế các thiết bị phục vụ các công trình như các băng tải, băng truyền các thiết bị khuấy trộn... Phòng thiết kế xây dựng thực hiện thiết kế các công trình hoặc các hạng mục công trình. Tổ cấp thải nước thực hiện nghiên cứu thiết kế hệ thông cấp nước và thải nước cho các công trình. Tổ xuất bản. * Khối nghiên cứu thi công: - Trung tâm kỹ thuật công nghiệp hoá chất và môi trường. - Trung tâm chống ăn mòn và kiểm định công trình. - Xưởng sản xuất thực nghiệm Cầu Diễn. II- Đặc điểm hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty thiết kế công nghiệp hoá chất. 1. Đặc điểm về sản phẩm của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất * Công ty Thiết kế công nghiệp hoá chất là Công ty chuyên cung cấp các dịch vụ về kỹ thuật, tư vấn, thiết kế các công trình đầu tư mới, chế tạo mở rộng các công trình hiện có thuộc các nghành: + Hoá chất cơ bản. + Tuyển quặng. + Phân bón. + Dầu – khí và hoá dầu. + Đường và công nghiệp thực phẩm. + Chất dẻo, cao su sơn, chất tẩy rửa tổng hợp … * Các dịch vụ về tư vấn như: tư vấn về đầu tư phát triển ngành công nghiệp hoá chất, Tư vấn đầu tư nước ngoài, tư vấn xây dựng. * Quản lý và thực hiện các đề án. Thiết kế kỹ thuật, thiết kế thi công về các công trình và hạng mục công trình thuộc các quy mô khác nhau. * Quản lý thi công, giám sát thi công, giám sát tác giả. * Mua sắm cung ứng thiết bị. * Nghiên cứu đánh giá tác động môi trường, xử lý nước thải cho các công trình. * Chống ăn mòn hoá chất và kiểm định công trình. 2. Đặc điểm về lao động của Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất. Lĩnh vực hoạt động kinh doanh của Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất đòi hỏi Công ty phải có một đội ngũ chuyên gia, chuyên viên và các kỹ sư có nhiều năng lực, kinh nghiệm chuyên môn cao thì mới có thể đáp ứng được yêu cầu của khách hàng. Hiện nay tổng số lao động của Công ty Thiết kế công nghiệp hoá chất là 260 người. Trong đó có 5 tiến sĩ, 125 kỹ sư có kinh nghiệm và chuyên môn cao trong nhiều ngành kỹ thuật khác nhau: công nghệ, thiết bị máy hoá chất, kiến trúc xây dựng, tự động hoá, cấp thải nước, môi trường. Như vậy lực lượng lao động có trình độ như vậy là phù hợp với lĩnh vực hoạt động kinh doanh của công ty. Với đội ngũ cán bộ nhân viên có trình độ và kinh nghiệm như trên đã đáp ứng yêu cầu hoạt động kinh doanh của công ty và góp phần nâng cao hiệu quả kinh doanh cả công ty trong thời gian qua. Công ty thường xuyên quan tâm đến việc đào tạo các cán bộ chủ chất từ cấp phòng ban đến cấp Công ty để đáp ứng nhu cầu trước mắt cũng như là nhu cầu lâu dài của Công ty. Được sự hỗ trợ của Tổng công ty cho chương trình tăng cường năng lực của công ty thiết kế công nghiệp hoá chất. Hàng năm công ty tích cực kết hợp tự đào tạo kèm cặp thông qua các công việc cụ thể cũng như mạnh dạn bố trí cán bộ đi đào tạo tại các khoá học về lý luận chính trị, quản lý nghiệp vụ kỹ thuật chuyên môn cho các cán bộ trong công ty. III. Phân tích tình hình thực hiện hiệu quả ở Công ty thiết kế Công nghiệp hóa chất Hiệu quả kinh doanh được xác định bằng thương số giữa kết quả đầu ra và yếu tố đầu vào qua hai quan hệ sau: Yếu tố đầu ra Yếu tố đầu vào Hoặc: Yếu tố đầu vào Yếu tố đầu ra Vì vậy muốn đánh giá được hiệu quả kinh doanh thì trước hết phải đánh giá được các kết quả cũng như yếu tố đầu vào. 1. Phân tích nhóm chỉ tiêu đầu vào. Hàng năm số hợp đồng kinh tế mà công ty ký kết không ngừng tăng lên cả về số lượng và giá trị. Năm 1998 Công ty đã ký kết và triển khai trên 50 hợp đồng kinh tế trong lĩnh vực thiết kế và tư vấn và các dịch vụ khoa học khác, trong đó số hợp đồng trong Bộ và Tổng công ty là 28, số hợp đồng các đơn vị khác là 15, số hợp đồng kinh tế với công ty nước ngoài là 8 với tổng giá trị các hợp đồng là hơn 11 tỉ đồng. Năm 1999 Công ty đã ký kết và triển khai trên 80 hợp đồng kinh tế trong lĩnh vực thiết kế và tư vấn và các dịch vụ khoa học khác trong đó số hợp đồng trong lĩnh vực thiết kế là 42, tư vấn là 20, thầu thi công và các dịch vụ khoa học khác 12. Tổng giá trị công việc theo hợp đồng đã kí là trên 15 tỉ đồng. Năm 2000 Công ty đã ký kết và triển khai trên 80 hợp đồng kinh tế trong lĩnh vực thiết kế và tư vấn và các dịch vụ khoa học khác với tổng giá trị công việc theo hợp đồng đã kí là trên 23 tỉ đồng. Sở dĩ có được điều này là từ năm 1990 Công ty đã được tổ chức phát triển công nghiệp của liên hợp quốc (UNIDO) giúp đỡ đào tạo và tài trợ trang thiết bị đồng bộ nâng cao năng lực thiết kế và tư vấn của Công ty. Hàng chục cán bộ kỹ thuật được cử đi đào tạo chuyên sâu về tư vấn thiết kế ở nước ngoài. Hiện nay tất cả các quá trình thiết kế và tính toán đều được thực hiện trên máy tính với các phần mềm chuyên dụng. Do đó, Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất khả năng tham gia dự thầu, thắng thầu và thực hiện nhiều công trình có giá trị đầu tư lớn với các điều kiện kỹ thuật phức tạp. Các hồ sơ tư vấn, thiết kế do Công ty lập được các chủ đầu tư đánh giá cao, nhiều công trình đang phát huy hiệu quả và đã được các Bộ, các địa phương, Chính phủ tặng bằng khen thưởng và huân chương. Để nâng cao chất lượng phục khác hàng hơn nữa công ty đã tiến hành công tác quản lý chất lượng trong công ty theo tiêu chuẩn ISO 9000 và ngày 26/12/2000 công ty đã nhận được chứng chỉ ISO 9001 do tổ chức quốc tế BVQI cấp. 1.1. Chỉ tiêu vốn kinh doanh. Vốn kinh doanh của doanh nghiệp là hình thái giá trị của mọi tài sản từ hàng hoá, thiết bị cơ bản dùng trong hoạt động kinh doanh, thuộc quyền quản lý và sử dụng của doanh nghiệp. Để phâ._.quân một lao động tăng là: (0,0456946 - 0,040613) = 0,0050816 tỉ đồng, điều này do ảnh hưởng của các nhân tố sau: - Số lao động thay đổi : 10,6/262-10,6/261 = 0,040458 - 0,040613 = -0,000155 tỉ đồng - Doanh thu thay đổi: 11,972/262-10,6/262 = 0,0456946 - 0,040458 = 0,0052366tỉ đồng Từ bản phân tích và tính toán ở trên ta thấy được tình hình doanh thu bình quân một lao động một năm trong Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất trong các năm qua là trong năm sau cao hơn năm trước. Nguyên nhân chủ yếu làm tăng chỉ tiêu này là do doanh thu tăng còn do sự thay đổi số lượng lao động là không đáng kể. Chúng ta có thể khái quát các nhân tố ảnh hưởng tới chỉ tiêu này qua sơ đồ sau: Sơ đồ: Các nhân tố ảnh hưởng đến doanh thu bình quân một lao động của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất Doanh thu bình quân một lao động Doanh thu Số lao động Số lao động trình độ trên đại học Số lao động trình độ đại học Số kỹ thuật viên 3.9. Phân tích chỉ tiêu mức sinh lợi của một lao động. Bên cạnh chỉ tiêu doanh thu bình quân một lao động thì chỉ tiêu mức sinh lời của một lao động cũng dùng để đánh giá và phân tích hiệu quả sử dụng lao động của Công ty. Mức sinh lời một lao động cho biết bình quân một lao động trong công ty trong một năm làm ra bao nhiêu đồng lợi nhuận. Chỉ tiêu này được tính như sau: Mức sinh lời một lao động = Lợi nhuận Số lao động bình quân trong năm Hay: Mức sinh lời một lao động = Doanh thu x Lợi nhuận Số lao động Doanh thu Để phân tích chỉ tiêu này chúng ta sử dụng bảng sau: Bảng 15: Phân tích chỉ tiêu mức sinh lời của một lao động trong Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất Đơn vị: tỉ đồng Stt Chỉ tiêu Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 1 Lợi nhuận 0,439 0,518 0,6 2 Số lao động 260 261 262 3 Mức sinh lời của một lao động 0,0016884 0,0019846 0,00229 áp dụng công thức: Mức sinh lời của 1 lao động = Doanh thu x Lợi nhuận Số lao động Doanh thu Chúng ta tính mức sinh lời của một lao động trong từng năm như sau: Mức sinh lời của một lao động: + Năm 1998: (10,3/260) x (0,439/10,3) = 0,039615 x 0,042621 + Năm 1999: (10,6/261) x (0,518/10,6) = 0,040613 x 0.0488679 + Năm 2000: (11,972/262) x (0,6/11,972) = 0,0456946 x 0,0501169 So với năm 1998 khả năng sinh lời của một lao động trong năm1999 ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất đã tăng là: (0,0018946 - 0,0016884) = 0,0002962 tỉ đồng. Điều này do ảnh hưởng của các nguyên nhân sau: + Doanh thu bình quân một lao động thay đổi: (0,040613 - 0,039615) x 0,042621 = 0,0000425 tỉ đồng + Do hệ số doanh lợi của vốn kinh doanh thay đổi: (0,0488679 - 0,042621) x 0,040613 = 0,0002537 tỉ đồng So với năm 1999 khả năng sinh lời của một lao động trong năm 2000 ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất đã tăng là: (0,0018946-0,0016884) = 0,0002962 tỉ đồng. Điều này do ảnh hưởng của các nguyên nhân sau: + Doanh thu bình quân một lao động thay đổi: (0,0456946 - 0,040613) x 0,048867 = 0,0002483 tỉ đồng + Do hệ số doanh lợi của vốn kinh doanh thay đổi: (0,0501169 - 0,048867) x 0,045694 = 0,0000571 tỉ đồng Tình hình trên cho thấy năm 1999 so với năm 1998 mức sinh lời của một lao động của Công ty tăng thêm là 266.000 đ trong đó do doanh thu bình quân một lao động làm tăng 42.500 đ và và do hệ số doanh lợi của doanh thu là 253.700 đ. Còn năm 2000 so với năm 1999 khả năng sinh lời của một lao động ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất tăng là 305.400đ, trong đó do hệ số doanh lợi của doanh thu tăng làm tăng 57.000đ và do doanh thu bình quân một lao động tăng làm tăng 248.300đ. Như vậy qua phân tích trên ta thấy Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất đã sử dụng lực lượng lao động của mình tương đối hiệu quả góp phần đáng kể vào nâng cao hiệu quả kinh doanh chung của Công ty. Phần Ba Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất I- Phương hướng nhiệm vụ của Công ty trong thời gian tới. 1- Cơ sở hoạch định phương hướng mục tiêu. Để có thể tồn tại và phát triển trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay thì nhất thiết Công ty phải lập ra kế hoạch. Lập kế hoạch là một quá trình mà sản phẩm của nó là một bản kế hoạch trong đó xác định mục tiêu và các phương thức để thực hiện mục tiêu đó của Công ty. Kế hoạch là các quyết định phương án hoạt động trong tương lai của Công ty. Nó có tính chất định hướng cho hoạt động của Công ty theo hướng đã định. Mục tiêu kinh doanh của bất kì công ty nào trong nền kinh tế thị trường là tối đa hoá lợi nhuận. Từ mục tiêu này người ta chia nó ra thành các mục tiêu cụ thể để thực hiện nó, như mở rộng thị trường, thoả mãn tối đa nhu cầu của khách hàng... Việc xách định các mục tiêu này là phải xác đáng và bảo đảm tính khả thi. Tuỳ và điều kiện cụ thể của công ty và thị trường mà Công ty đưa ra các mục tiêu và thứ tự ưu tiên thực hiện các mục tiêu để đem lại hiệu quả cao nhất trong cho Công ty. Quan điểm xác định mục tiêu của Công ty xuất phát từ cái cần (cái mà công ty muốn đạt tới ) và cái có thể có (khả năng của công ty) của Công ty. Kết hợp hai cái này thực chất là phát huy mọi tiềm lực bằng những giải pháp và công cụ nhằm tạo ra cái có thể có để thực hiện cái cần có của Công ty. Dựa vào quan điểm trên thì cơ sở xác định mục tiêu đối với công ty là năng lực của Công ty (cơ sở vật chất phục vụ sản xuất kinh doanh, trình độ chuyên môn của lao động...) và uy tín của Công ty trên thị trường. Ngoài ra việc xác định mục tiêu của công ty cũng cần tính đến các yếu tố như tốc độ tăng trưởng kinh tế của đất nước, các chính sách pháp luật của nhà nước về lĩnh vực mà công ty hoạt động. 2. Phương hướng nhiệm vụ năm 2001 và trong giai đoạn tới của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ VI đã đánh dấu một sự thay đổi lớn trong nền kinh tế nước ta. Đó là việc chuyển nền kinh tế nước ta từ nền kinh tế tự cung tự cấp sang nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa có sự quản lý của Nhà nước. Nhờ có sự chuyển đổi này tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tự chủ, chủ động trong hoạt động sản xuất kinh doanh, trong quyết định sản xuất cái gì? Sản xuất như thế nào? Sản xuất cho ai? Sau gần 20 năm đổi mới nền kinh tế nước ta đã có những bước tiến quan trọng, gặt hái được nhiều thành tựu trong đổi mới như thoát khỏi nguy cơ khủng hoảng kinh tế, tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và ổn định, đất nước đã có tích luỹ có điều kiện đầu tư vào phát triển kinh tế hơn. Vừa qua do ảnh hưởng của khủng hoảng kinh tế khu vực Đông Nam á năm 1997, đã có ảnh hưởng đến nền kinh tế nước ta, tốc độ tăng trưởng kinh tế giảm xuống nhiều, hoạt động kinh doanh trong nước gặp nhiều khó khăn, đầu tư nước ngoài và hoạt động đầu tư xây dựng giảm nhiều. Nhưng cuộc khủng hoảng khu vực đã có dấu hiệu phục hồi mạnh, tốc độ tăng trưởng kinh tế nước ta đã bắt đầu tăng trở lại. Hoạt động kinh doanh đang trở lại sôi động như trước. Chính sách lớn Công nghiệp hoá Hiện đại hoá của Đảng và Nhà nước ta đề ra đang được thực hiện nhằm sớm đưa nước ta từ một nước nông nghiệp lạc hậu sang một nước công nghiệp tiên tiến. Để thực hiện chính sách lớn này Nhà Nước ta đã có những chính sách cụ thể cho phát triển từng ngành, từng vùng kinh tế, từng địa phương. Để đáp ứng cho nhu cầu phát triển ngành hoá chất và tăng cường khả năng hoạt động, năm 1993 Bộ Công nghiệp nặng đã ra quyết định số 370 QĐ/TCNSĐT về việc thành lập Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất với nhiệm vụ kinh doanh chủ yếu là: Tư vấn đầu tư và phát triển công nghiệp hoá chất; Tư vấn xây dựng; khảo sát thiết kế các công trình ngành hoá chất; nghiên cứu quá trình thiết bị công nghệ hoá chất và biện pháp bảo vệ môi trường; sản xuất dịch thực nghiệm và dịch vụ khoa học kỹ thuật; sản xuất một số sản phẩm hoá chất, tổng thầu công trình có vốn đầu tư nước ngoài. Trong những năm qua Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất luôn hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch do Tổng Công ty giao. Quan hệ uy tín của Công ty trong lĩnh vực tư vấn thiết kế đầu tư xây dựng đối với khách hàng ngày càng tăng. Hiện nay Công ty đã có một đội ngũ đông đảo cán bộ khoa học kỹ thuật có nhiều kinh nghiệm năng lực trong nhiều chuyên môn kỹ thuật khác nhau như: Công nghệ, thiết bị máy hoá chất, kiến trúc, xây dựng, điện, đo lường, tự động hoá v.v... Trong quá trình hoạt dộng Công ty đã được hỗ trợ về kỹ thuật của các công ty các tập đoàn lớn như TOMEM, TECHNIP, JVC... * Phương hướng nhiệm vụ chung của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. - Hàng năm phấn đấu hoàn thành vượt mức kế hoạch sản xuất kinh doanh do Tổng công ty tạm giao. - Tăng cường công tác tiếp cận thị trường khai tác công việc phát huy tinh thần năng động sáng tạo, tự chủ của mọi thành viên trong Công ty, tận dụng mọi cơ hội để khai thác công việc. Mở rộng các hoạt động dịch vụ tư vấn. - Quan tâm hơn nữa tới mở rộng thị trường phía nam. - Tiếp tục phấn đấu đưa mọi hoạt động của Công ty vào nề nếp từ công tác quản lý điều hành tới công tác quản lý kỹ thuật đạt trình độ chung trong khu vực để phục vụ nhiệm vụ chính trị đối với sự phát triển của nghành hoá chất và liên quan. * Phương hướng sản xuất kinh doanh chủ yếu năm 2001 của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất (được xem xét ở phần sau đây). 3- Phương hướng sản xuất kinh doanh chủ yếu năm 2001. a) Mục tiêu chủ yếu của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. Mục tiêu năm 2001 của Công ty là phấn đấu hoàn thành vượt mức các chỉ tiêu kế hoạch 2001 của Tổng công ty giao là 10%. b) Biện pháp chủ yếu của Công ty. - Tăng cường quan hệ với các Vụ, Ban chức năng của Bộ và Tổng công ty để nắm được các thông tin cần thiết trong lĩnh vực đầu tư và xây dựng của ngành. Đồng thời quan hệ chặt với các đơn vị thành viên trong Tổng công ty để khai thác đầu tư chiều sâu mở rộng dây truyền công nghệ. - Mở rộng hơn nữa khai thác các hợp đồng với các đơn vị trong và ngoài Bộ và các địa phương, đặc biệt giữ quan hệ với Bộ, Ngành có nhiều quan hệ như: Bộ nông nghiệp và phát triển nông thôn, Bộ Thương mại, Tổng công ty dầu khí Việt nam, Tổng công ty xăng dầu... - Quán triệt đến từng cán bộ công nhân viên về chất lượng và tiến độ là điều kiện có tính quyết định cho khai thác việc làm ở Công ty. Duy trì thực hiện tốt hệ thống quản lý chất lượng ISO 9001. - Thường xuyên quan tâm và có biện pháp tích cực trong công tác đào tạo bồi dưỡng nâng cao trình độ quản lý nghiệp vụ, chuyên môn, kỹ thuật cho cán bộ để đáp ứng kịp với yêu cầu chung của thị trường. Dự kiến kế hoạch 2001 của công ty Thiết Kế Công nghiệp Hoá chất Chỉ tiêu Đơn vị KH 2001 1. Nộp ngân sách 2. Tổng giá trị sản lượng Trong đó: - Giá trị công việc thiết kế tư vấn - Giá trị hoạt động khác - Giá trị môi trường 3- Tổng doanh thu Tong đó: - Doanh thu TK, Tư Vấn - Doanh thu hoạt động khác - Doanh thu môi trường 4- Lao động tiền lương - Tổng số lao động bình quân - Lương bình quân tháng - Tổng quỹ lương theo kế hoạch 5- Lợi nhuận phát sinh 6- Tổng mức khấu hao 7- Tổng chi phí sửa chữa lớn 8- Kế hoạch KH - CN và môi trường 9- Kế hoạch đầu tư và xây dựng Triệu đồng -nt- -nt- -nt- -nt- -nt- -nt- -nt- Người 1000đ/Người Triệu đồng -nt- -nt- -nt- -nt- -nt- 1037 13.000 8500 3900 600 8000 3460 540 260 1384 4818 660 270 220 600 50 II- Một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. 1- Nhận xét chung về hoạt động kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất . Để nhận được hoạt động kinh doanh của Công ty chúng ta lập bảng đánh giá tổng quát về hiệu quả kinh doanh trong Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. Bảng 16 : Đánh giá tổng quát về hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất Stt Chỉ tiêu Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 Năm 1999 so với năm 1998 Năm 2000 so với năm 1999 1 Hệ số doanh lợi của doanh thu 0,0246 0,04885 0,0501 +0,00625 + 0,00125 2 Hệ số doanh lợi của vốn kinh doanh 0,03034 0,04284 0,0505 +0,0125 +0,00766 3 Số vòng quay của vốn kinh doanh 0,712 0,877 1,014 +0,165 + 0,137 4 Hệ số vòng quay của vốn cố định 2,563 2,495 2,704 - 0,068 +0,209 5 Hệ số vòng quay của vốn lưu động 0,9856 1,3514 1,621 + 0,3658 + 0,2693 6 Hệ số doanh lợi của vốn lưu động 0,042 0,066 0,081 + 0,024 + 0,015 7 Hệ số doanh lợi của vốn cố định 0,1092 0,1219 0,1358 + 0,0127 + 0,0139 8 Doanh thu bình quân 1 lao động 0,039615 0,04061 0,0457 + 0,00998 + 0,0050816 9 Mức sinh lời 1 lao động 0,001688 0,001985 0.00229 + 0,0002962 +0,0003054 Nhìn vào bảng đánh tổng quát về hiệu quả kinh doanh ta thấy hầu hết các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất đều tăng năm sau so với năm trước (chỉ có hệ số vòng quay của của vốn cố định năm 1999 là giảm so với năm 1998). Nguyên nhân cụ thể của sự tăng giảm của chỉ tiêu này đã phân tích trong từng chỉ tiêu ở phần trước. ở đây em chỉ muốn khái quát một số nguyên nhân chính làm cơ sở tiền đề cho việc đề ra các giải pháp. Chúng ta biết rằng hiệu quả kinh doanh đều đều có chung một công thức là: Hiệu quả kinh doanh = Kết quả đầu ra Yếu tố đầu vào Do đó, hiệu quả kinh doanh chỉ có thể tăng do các nguyên nhân sau: - Yếu tố đầu vào không đổi nhưng yếu tố đầu ra tăng. - Tốc độ tăng của yếu tố đầu vào tăng chậm hơn yếu tố đầu ra. - Tốc độ giảm của yếu tố đầu vào nhanh hơn tốc độ giảm của yếu tố đầu ra. Vậy hiệu quả kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất tăng do các nguyên nhân nào kể trên chúng ta xem xét bảng số liệu sau phân tích về sự biến động đầu vào đầu ra: Bảng17 : Phân tích biến động của yếu tố đầu vào và kết quả đầu ra Đơn vị: tỉ đồng Stt Chỉ tiêu Năm 1998 Năm 1999 Năm 2000 Năm 1999 so với năm 1998 (%) Năm 2000 so với năm 1999 (%) A Yếu tố đầu vào Vốn kinh doanh 14,468 12,091 11,804 83,57 97,63 Vốn cố định 4,019 4,284 4,417 106,6 103,1 Vốn lưu động 10,45 7,387 7,387 75,10 94,17 B Kết quả đầu ra Lợi nhuận 0.439 0,518 0,6 117,99 115,83 Nhìn vào bảng phân tích trên cho ta thấy hầu hết các yếu tố đầu vào của công ty đều giảm, vốn kinh doanh năm 1999 so với năm 1998 giảm là: (83,57-100)=-16,43% và năm 2000 so với năm 1999 là: (97,63-100)=-2,37%. Vốn kinh doanh giảm là do trong các năm qua vốn lưu động của công ty liên tục giảm nhiều năm 1999 giảm so với năm 1998 là (75,10 -100)= -25,9% năm 2000 tiếp tục giảm so với năm 1999 là (94,7-100)= -5,3%. Tuy nhiên vốn cố định của công ty vẫn tăng đều và ổn định hàng năm, năm 1999 so với 1998 là tăng 6,6% và năm 2000 so với 1999 là 3,1%. Trong khi đó yếu tố đầu ra tăng liên tục qua các năm. Lợi nhuận của Công ty năm 1999 tăng 17,99% so với năm 1998 và năm 2000 tăng 15,83% so với năm 1999. ở đây ta thấy tốc độ tăng của các yếu tố đầu vào là giảm qua các năm còn yếu tố đầu vào vẫn tăng vì vậy chỉ tiêu hiệu quả liên quan đến mức sinh lời tăng là điều dễ hiểu. Mặc dù các năm qua Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất làm ăn tương đối có hiệu quả thể hiện thông qua các chỉ tiêu đã xem xét nhưng tốc độ tăng của các chỉ tiêu hiệu quả có xu hướng giảm. Điều này là do Công ty vẫn còn có một số hạn chế làm ảnh hưởng tới việc nâng cao hiệu quả trong hoạt động kinh doanh của mình. Các hạn chế đó là: - Việc lập kế hoạch, bố trí quản lý lao động ở các đơn vị sản xuất trực tiếp chưa cụ thể và sát yêu cầu công việc làm hạn chế năng suất lao động và tiến độ chung của công việc. - Việc trả lương một số đơn vị chưa khắc phục được tính bình quân, chưa gắn với năng suất và hiệu quả của từng người lao động cho nên chưa động viên hết khả năng của những các bộ công nhân viên lao động giỏi. - Một số quy chế quy định của Công ty đã ban hành, nhưng nhiều cán bộ công nhân vẫn chưa thực hiện nghiêm chỉnh, nhất là nội quy, quy định tiết kiệm sử dụng điện, điện thoại, nước và vệ sinh nơi làm việc. - Công tác đào tạo trong thời gian qua của công ty ngoài việc tổ chức các lớp đào tạo chuyên môn nghiệp vụ, thì việc đào tạo kèm cặp hướng dẫn qua công việc là rất hiệu quả. Thời gian qua có nhiều đơn vị làm tốt, nhưng một số đơn vị chưa quan tâm đúng mức, ý thức phấn đấu tự đào tạo nâng cao trình độ nghiệp vụ, ngoại ngữ của nhiều cán bộ công nhân viên chưa cao làm ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công việc. - Trong những năm qua công ty đã cố gắng trang bị thêm phương tiện thiết bị cần thiết cho sản xuất. Song để đáp ứng đầy đủ và ngày càng cao cho việc hiện đại hoá để nâng cao năng lực sản xuất kinh doanh của công ty cần có một khoản kinh phí lớn mới có thể thực hiện được. 2. Các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. Qua xem xét đánh giá chung về tình hình hiệu quả kinh doanh của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất ta thấy hoạt động kinh doanh của nó là tương đối có hiệu quả. Song vẫn còn một số hạn chế làm ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh của Công ty. Sau đây em xin mạnh dạn đưa ra một số giải pháp nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất. Để tồn tại và phát triển trong điều kiện cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay, Công ty cần phải thường xuyên chú ý tới việc nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của mình bằng cách không ngừng nâng cao năng lực của công ty về mọi mặt. Muốn làm được điều này Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất cần có những biện pháp sau: 2.1. Các biện pháp nhằm nâng cao lợi nhuận của Công ty. Lợi nhuận của công ty là biểu hiện bằng tiền của bộ phận sản phẩm thặng dư do kết quả của người lao động đem lại. Nó là nguồn vốn quan trọng để tái sản xuất mở rộng và nâng cao đời sống cán bộ công nhân viên trong công ty. Công ty có lợi nhuận cao sẽ là điều kiện đảm bảo cho công ty tồn tại và đứng vững trên thị trường. Để nâng cao lợi nhuận của công ty chung ta có những biện pháp cụ thể sau: 2.1.1. Biện pháp tăng doanh thu. Doanh thu của Công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất bao gồm thu về từ lĩnh vực tư vấn thiết kế đầu tư, lĩnh vực môi trường và lĩnh vực khác. Các biện pháp tăng doanh thu: - Mở rộng thị trường: Tăng cường công tác tiếp cận thị trường, khai thác công việc. Ban giám đốc và Phòng Kế hoạch- Kinh doanh cùng công nhân viên phát huy tinh thần năng động, tự chủ tận dụng mọi cơ hội thời cơ để khai thác công việc kể từ công việc nhỏ đến các công trình lớn. - Quan hệ chặt chẽ với Tổng Công ty và các Ban để khai thác công việc trong ngành hoá chất, Bộ công nghiệp. Mở rộng hơn quan hệ đối tác với Bộ khác và các địa phương, tiếp cận với các đối tác có các dự án tiềm năng. - Mở rộng các hoạt động dịch vụ tư vấn như kiểm định chất lượng công trình, cung ứng vật tư, thiết bị tập dượt nhận tổng thầu thi công các công trình vừa và nhỏ. - Quan tâm hơn nữa mở rộng thị trường phía Nam. -Tăng cường công tác khuyếch trương quảng cáo, giới thiệu khả năng và năng lực của công ty với khách hàng. - Tiếp tục thường xuyên duy trì mối quan hệ tốt với các công ty nước ngoài để hợp tác trong công tác tư vấn và thiết kế. Chuẩn bị các nguồn thông tin để sẵn sàng có thể tư vấn cho các nhà đầu tư nước ngoài. - Tăng cường công tác nâng cao chất lượng sản phẩm. 2.1.2. Các giải pháp giảm chi phí. Giảm chi phí là một trong những biện pháp nâng cao hiệu quả kinh doanh và tăng cường khả năng cạnh tranh của công ty trên thị trường. Giảm chi phí làm cho doanh nghiệp có thể giảm giá thành mà lợi nhuận trong trong hoạt động sản xuất kinh doanh vẫn tăng nên. Các biện pháp giảm chi phí: - Lập kế hoạch và bố trí lao động ở các đơn vị sản suất trực tiếp sao cho sát với yêu cầu công việc để tăng năng suất lao động và tiến độ chung trong các công trình. - Thực hiện nghiêm quy chế lao động nội quy lao động trong Công ty. - Tăng cường, khuyến khích áp dụng các giải pháp kỹ thuật vào sản xuất kinh doanh rút ngắn thời gian hoàn thành công công việc. - Tổ chức thu thập thông tin và phân tích thông tin nhanh chóng kịp thời, tìm kiếm được các nguồn thông tin rẻ chính xác, phục vụ hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty. - Thường xuyên tìm hiểu các doanh nghiệp hoạt động trong cùng lĩnh vực với Công ty, để nắm được tình hình và khả năng của các công ty này từ đó rút ra kinh nghiệm và có kịp thời đưa ra các giải pháp thích hợp nâng cao năng lực và khả năng cạnh của công ty trên thị trường. - Tinh giản bộ máy quản lý hành chính, cải tiến nó phù hợp vời hoạt động của công ty, cắt giảm các khoản chi tiêu không cần thiết, áp dụng tiến bộ khoa học trong quản lý hành chính bảo đảm thông tin thông suốt chính xác. 2.2. Biện pháp tổ chức quản lý. Tổ chức quản lý tốt các quá trình sản xuất kinh doanh được tiến hành đều đặn nhịp nhàng giữa các khâu ký kết hợp đồng và thực hiện hợp đồng và bàn giao hợp đồng... Bảo đảm sự ăn khớp chặt chẽ các giữa các đơn vị bộ phận trong công ty nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm thời gian hoàn thành công việc, giảm chi phí. Các biện pháp quản lý điều hành hoạt động kinh doanh làm hạn chế tối thiểu lượng hàng tồn kho, nâng cao chất lượng sản phẩm phù hợp với yêu cầu của khách hàng, tiết kiệm và tăng tốc độ luân chuyển vốn. Để làm được điều này , công ty phải tăng cường quản lý từng yếu tố của quá trình kinh doanh: * Quản lý vốn cố định. - Nâng cao hiệu suất sử dụng tài sản cố định. - Xây dựng và chấp hành tốt các nội quy, quy chế bảo dưỡng, sửa chữa tài sản cố định. Xây dựng chế độ thưởng phạt, nâng cao trách nhiệm vật chất trong sử dụng tài sản cố định. - Thường xuyên quan tâm đến việc bảo toàn và phát triển vốn cố định về mặt hiện vật không để mất mát, hư hỏng tài sản cố định trước khấu hao hàng năm. * Quản lý vốn lưu động. Vốn lưu động có vai trò quan trọng trong quá trình tổ chức sản xuất kinh doanh. Hiệu quả sử dụng vốn lưu động phụ thuộc vào việc sử dụng tiết kiệm và tăng nhanh tốc độ luân chuyển vốn lưu động. Do đó công ty cần phải có các biện pháp quản lý vốn lưu động sau: - Xách định lượng vốn lưu động cần thiết cho từng thời kỳ sản xuất kinh doanh nhằm có biện pháp huy động các nguồn vốn bổ sung. - Xây dựng tốt mối quan hệ với khách hàng nhằm củng cố uy tín của Công ty, tổ chức tốt quá trình thanh toán giảm các khoản nợ đến hạn chưa đòi được, tránh tình trạng nợ dây dưa, không có khả năng thanh toán. 2.3. Quản lý chiến lược marketing. Để nâng cao hiệu quả kinh doanh và tăng cường khả năng cạnh tranh trên thị trường các doanh nghiệp không còn cách lựa chọn nào khác là phải nâng cao nhận thức lý luận và thực hành marketing vào kinh doanh. Marketing phản ánh một chức năng cơ bản của kinh doanh giống như chức năng sản suất, chức năng tài chính, chức năng quản lý nhân lực... Những chức năng này đều là những bộ phận tất yếu về mặt tổ chức của một công ty. Nhiệm vụ của bộ phận của marketing là tạo ra khách hàng cho doanh nghiệp giống như bộ phận sản xuất tạo ra sản phẩm cho doanh nghiệp. * Thực trạng công tác quả lý marketing ở Công ty Thiết kế Công nghiệp hoá chất. Hiện nay trong công ty chưa có bộ phận marketing riêng mà chức năng này được giao cho phòng Kế hoạch - kinh doanh tổ chức thực hiện. Công việc marketing ở đây được thực hiện theo kinh nghiệm là chính. Việc lập kế hoạch kinh doanh cho sản xuất kinh doanh chưa được thực hiện một cách chính thức. Các biện pháp marketing đang được thực hiện ở công ty là: + Lập các bản báo cáo giới thiệu khả năng và năng lực của công ty cho các khách hàng. + Tăng cường khả năng và năng lực của Công ty bằng cách thường xuyên đào tạo nâng cao trình độ kinh nghiệm của cán bộ công nhân viên của Công ty để từ đó nâng cao chất lượng của sản phẩm sản phẩm của công ty thỏa mãn tối đa nhu cầu của khách hàng. + Duy trì và nâng cao uy tín của Công ty thông qua chất lượng sản phẩm của Công ty với phương châm là để cho khách hàng đánh giá chất lượng hiệu quả sản phẩm dịch vụ mà công ty cung cấp mà từ đó duy trì mối quan hệ làm ăn thường xuyên với công ty và giới thiệu các khách hàng mới cho công ty. + Để tìm kiếm khách hàng Công ty thực hiện duy trì các mối quan hệ tốt với các công ty trong ngành, với Tổng công ty hóa chất Việt nam, Tổng công ty dầu khí Việt nam... và các Bộ ngành liên quan để tìm kiếm thông tin về đầu tư xây dựng trong các khu vực này. Ngoài ra Công ty còn duy trì các mối quan hệ với các công ty và tổ chức nước ngoài để hợp tác và học hỏi kinh nghiệm. + Để tạo niềm tin với khác hàng và duy trì chất lượng sản phẩm, công ty đã thực hiện quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn ISO 9000 và đầu năm 2000 công ty đã được cấp chứng chỉ ISO 9001 do tổ chức quốc tế BVQI của Vương quốc Anh cấp. + Ngoài Ban giám đốc và phòng Kế hoạch kinh doanh thực hiện tìm kiếm khai thác công việc Công ty còn khuyến khích các phòng ban các cán bộ công nhân viên trong Công ty tích cực cùng tìm kiếm công việc cho công ty. Các biện pháp marketing mà công ty Thiết kế Công nghiệp Hoá chất thực hiện trong thời gian qua đã đạt được các kết quả nhất định mà chúng ta đã xem xét ở phần phân tích ở phần thực trạng. Sở dĩ có được các kết quả đó là do các nghuyên nhân sau: + Thứ nhất, Công ty thiết kế Công nghiệp hoá chất là đơn vị thiết kế chuyên ngành của Tổng công ty hoá chất Việt nam. Các hoạt động của công ty, trước hết hoạt động trong lĩnh vực đầu tư phát triển của ngành hoá chất, do đó công ty đang giữ độc quyền trong ngành hoá chất. + Thứ hai, hiện nay ngành hoá chất Việt nam đang trong giai đoạn phát triển đầu tư xây dựng nhiều nên công việc trong ngành còn nhiều. + Thứ ba, mức độ cạnh tranh trong lĩnh vực hoạt động của công ty vẫn còn thấp nên thị trường của công ty chưa bị chia sẻ nhiều. Bên cạnh các mặt thích hợp đã nêu ở trên thì biện pháp marketing Công ty đang còn một số hạn chế làm ảnh hưởng tới hoạt động kinh doanh của Công ty. Các hạn chế đó là: + Công ty chưa coi marketing là một chức năng cơ bản của kinh doanh giống như chức năng sản xuất, tài chính... cho nên không thấy mối quan hệ của chức năng marketing với các chức năng khác trong kinh doanh điều này làm cho công ty bị hạn chế trong quá trình tổ chức sản xuất kinh doanh theo thị trường. + Do chưa coi trọng tầm quan trọng của chức năng marketing nên công ty chưa có cán bộ chuyên trách thực hiện chức năng này. Hiện nay, phòng Kế hoạch - Kinh doanh đang kiêm cả chức năng này do đó Công ty chỉ thực hiện được một số chức năng marketing. Điều này thể hiện Công ty chưa hoàn chỉnh nội dung của quản lý doanh nghiệp theo thị trường. + Mặt khác khi thị trường của Công ty cạnh tranh gay gắt với nhiều tổ chức công ty trong nước và nước ngoài cùng bước vào hoạt động trong lĩnh vực này sẽ làm hoạt động kinh doanh của Công ty gặp nhiều khó khăn trong khai thác công việc và thị trường của Công ty có thể bị thu hẹp hiệu quả kinh doanh giảm. Một số kiến nghị về công tác marketing nhằm nâng cao hiệu quả kinh doanh ở công ty thiết kế công nghiệp hoá chất. Qua đánh giá và phân tích vai trò của marketing và thực trạng thực hiện marketing ở công ty em xin có một số kiến nghị sau: + Về việc tổ chức: sớm hình thành bộ phận chuyên trách làm công tác marketing để thống nhất quản lý mọi hoạt động marketing trong Công ty để cho marketing thực là chức năng kết nối Công ty với thị trường, là bộ phận tạo ra khách hàng cho Công ty. + Nâng cao nhận thức cho lãnh đạo và toàn thể cán bộ công nhân viên trong công ty về lý thuyết và thực hành marketing để từ đó tất cả mọi người trong công ty hiểu rằng công việc của họ hướng tới mục tiêu là thỏa mãn tối ưu nhu cầu của khách hàng. + Tuyển chọn và không ngừng tổ chức đào tạo nâng cao trình độ cho đội ngũ cán bộ nhân viên làm công tác marketing. + Lập các kế hoạch marketing trong từng thời kỳ trên cơ sở kế hoạch kinh doanh của công ty để tận dụng khai thác mọi cơ hội thị trường cho công ty. Tổ chức phổ biến kế hoạch sâu rộng xuống cho toàn bộ cán bộ công nhân viên trong Công ty để mọi người hiểu và cùng thực hiện. + Tiếp tục và tăng cường các biện pháp marketing mà công ty đã và đang thực hiện như: tiếp tục gửi các bản giới thiệu khả năng của công ty cho các khách hàng, duy trì hệ thống quản lý chất lượng theo tiêu chuẩn theo tiêu chuẩn ISO 9001, duy trì và không ngừng mở rộng các mối quan hệ của công ty với các đối tác... Kết luận Hiệu quả kinh doanh là một vấn đề đa dạng và phức tạp, trong thời gian và khả năng cho phép. Bài viết này của em đã hoàn thành các nhiệm vụ chủ yếu sau đây: - Trình bày khái quát nội dung của vấn đề hiệu quả kinh doanh như các quan niệm về hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp, phương pháp dùng để phân tích hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp... Đây là cơ sở và lý luận cho việc đánh giá và phân tích hiệu quả kinh doanh trong doanh nghiệp. - Bài viết đi sâu vào phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất, phân tích và đánh giá hiệu quả kinh doanh trong Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất. - Qua việc phân tích đó em đã tổng hợp được các nguyên nhân ảnh hưởng tới hiệu quả kinh doanh trong Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất và nêu ra các kiến nghị và giải pháp nhằm duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh của Công ty trong những năm tiếp theo. Tuy còn nhiều vấn đề phải tiếp tục nghiên cứu hoàn thiện, song các giải pháp đưa ra trong bài viết này nhằm mục đích duy trì và nâng cao hiệu quả kinh doanh ở Công ty Thiết kế Công nghiệp Hóa chất là phù hợp với điều kiện cụ thể và khả năng của Công ty. Hà nội, tháng 5 năm 2001 Tài liệu tham khảo 1.Giáo trình khoa học quản lý - Đỗ Hoàng Toàn NXB- Khoa học kỹ thuật -1999. 2.Giáo trình quản lý kinh tế - Đỗ Hoàng Toàn, Mai Văn Bưu, Đoàn Thu Hà NXB- Khoa học kỹ thuật- 1999. 3. Kinh tế thương mại và dịch vụ- Đặng Đình Đào NXB Thống kê-1998. 4. Giáo trình hiệu quả và quản lý dự án nhà nước - Mai Văn Bưu NXB- Khoa học kỹ thuật- 1998. 5. Phân tích hoạt động kinh doanh- Phạm thị Gái NXB Giáo dục -1997. 6. Xác định hiệu quả nền sản xuất xã hội, doanh nghiệp và đầu tư - Nguyễn Trần Quế NXB- Khoa học kỹ thuật- 1995. 7. Tạp chí Công nghiệp Hoá chất số 1/2000 8. Báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất năm 1998, 1999, 2000. 9. Bảng cân đối kế toán của Công ty thiết kế công nghiệp hoá chất năm 1998, 1999, 2000. 10. Bài giảng quản lý kinh tế. Mục lục Trang ._.