Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế
Tài liệu Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế: ... Ebook Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế
Tóm tắt tài liệu Hiệp định về chống bán phá giá của WTO và một số giải pháp chống bán phá giá của Việt Nam trong tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Ngµy nay cïng víi qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸, tù do ho¸ th¬ng m¹i lµ yªu cÇu bøc thiÕt ®ßi hái c¸c quèc gia ph¶i t¨ng cêng më cöa, bang giao kinh tÕ th«ng qua ®µm ph¸n c¾t gi¶m thuÕ quan, lo¹i bá c¸c hµng rµo phi thuÕ quan c¶n trë th¬ng m¹i,... Theo ®ã c¹nh tranh sÏ khèc liÖt h¬n vµ c¸c c«ng ty kinh doanh c¸c hµng ho¸ nµy sÏ ch¼ng ng¹i ngÇn sö dông c¶ c¸c biÖn ph¸p c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, trong ®ã cã viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ cña m×nh ra thÞ trêng níc ngoµi nh»m tiªu thô ®îc nhiÒu s¶n phÈm. §iÒu nµy thùc sù ®· g©y ra nhiÒu thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt cña nh÷ng níc nhËp khÈu. Tuy nhiªn, trong khi nhiÒu níc trªn thÕ giíi tiÕn hµnh chèng b¸n ph¸ gi¸ m¹nh mÏ ®Ó ®èi phã víi t×nh tr¹ng nµy th× tõ l©u chóng ta l¹i bá mÆc cho hiÖn tîng b¸n ph¸ gi¸ tiÕp diÔn t¹i ViÖt Nam mµ kh«ng chÞu bÊt cø sù kiÓm so¸t nµo. §©y thùc sù lµ vÊn ®Ò bÊt cËp g©y nhøc nhèi cÇn nhanh chãng ®îc kh¾c phôc. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò bÊt cËp nµy ®ßi hái ph¶i nghiªn cøu vµ ®a vµo ¸p dông biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó cã thÓ sö dông c«ng cô mµ WTO cho phÐp (®îc tæ chøc nµy c«ng khai ho¸ trong b¶n HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña nã n¨m 1995) ®Ó b¶o hé s¶n xuÊt trong níc vµ còng lµ ®Ó t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh h¬n trong th¬ng m¹i. ChÝnh v× vËy mµ em chän ®Ò tµi "HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO vµ mét sè gi¶i ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ" víi mong muèn cã thÓ gãp phÇn lµm khëi ®éng mét ch¬ng tr×nh chèng b¸n ph¸ gi¸ hiÖu qu¶ ë ViÖt Nam trong mét t¬ng lai gÇn.
2. Môc ®Ých cña ®Ò tµi
Giíi thiÖu nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO), kinh nghiÖm chèng b¸n ph¸ gi¸ cña mét sè níc, céng ®ång kinh tÕ tiªu biÓu ®· vµ míi lµ thµnh viªn cña WTO. Tõ ®ã, trªn c¬ së ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c nµy ë ViÖt Nam ®Ò xuÊt mét sè gi¶i ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu vµo níc ta trong thêi gian tíi.
3. §èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, t×nh h×nh chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu ë mét sè níc thµnh viªn WTO vµ ë ViÖt Nam trong giai ®o¹n tõ khi WTO ra ®êi vµo 1/1/1995 ®Õn nay.
4. Ph¬ng ph¸p nghiªn cøu
§Ó thùc hiÖn nh÷ng néi dung trªn, ngêi viÕt ®· sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p nghiªn cøu sau :
Ph¬ng ph¸p thu thËp, tæng hîp tµi liÖu.
Ph¬ng ph¸p thèng kª häc ®¬n gi¶n.
Ph¬ng ph¸p diÔn gi¶i, quy n¹p.
Ph¬ng ph¸p ph©n tÝch - tæng hîp.
5. Bè côc ®Ò tµi
Víi môc ®Ých nghiªn cøu nh trªn, ®Ò tµi sÏ bao gåm c¸c phÇn :
Ch¬ng 1 : Kh¸i qu¸t chung vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi.
Ch¬ng 2 : HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO.
Ch¬ng 3 : Mét sè gi¶i ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ.
Do thêi gian vµ tr×nh ®é h¹n chÕ, ®Ò tµi nµy ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt, em mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy c«.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PGS.TS. Hoµng Ngäc ThiÕt, Phã hiÖu trëng trêng §¹i häc Ngo¹i Th¬ng - Gi¶ng viªn khoa Qu¶n trÞ Kinh doanh ®· híng dÉn em trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Ò tµi nµy.
Ch¬ng 1
Kh¸i qu¸t chung vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ thùc tr¹ng
b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi
Tõ xa cho ®Õn m·i gÇn ®©y, ngêi ta vÉn cho r»ng trong bu«n b¸n ®Ó cã lîi nhuËn th× dÜ nhiªn doanh thu ph¶i cao h¬n chi phÝ bá ra. Muèn vËy, gi¸ b¸n hµng ph¶i lín h¬n chi phÝ gi¸ thµnh. Tuy nhiªn, trªn thÕ giíi hiÖn nay cã hiÖn tîng mét níc xuÊt khÈu s¶n phÈm thÊp h¬n gi¸ b¸n trªn thÞ trêng néi ®Þa, thËm chÝ thÊp h¬n gi¸ thµnh. VËy, ®ã lµ hiÖn tîng g×? V× sao l¹i tån t¹i hiÖn tîng nµy?... TÊt c¶ sÏ ®îc lµm s¸ng tá ë môc 1.1 ch¬ng nµy.
1.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ b¸n ph¸ gi¸
Kh¸i niÖm vÒ b¸n ph¸ gi¸
Cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ b¸n ph¸ gi¸ ch¼ng h¹n nh: b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ lµ xuÊt khÈu hµng ho¸ theo gi¸ c¶ thÊp h¬n hoÆc theo gi¸ rÎ m¹t. §Þnh nghÜa nµy cã thÓ g©y hiÓu nhÇm v× b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ kh«ng ®ång nghÜa víi hµng ho¸ b¸n rÎ- mét níc cã thÓ xuÊt khÈu hµng ho¸ tíi níc kh¸c, b¸n víi gi¸ rÎ h¬n hµng ho¸ cïng lo¹i ®ang b¸n trªn thÞ trêng níc nhËp khÈu, nÕu gi¸ b¸n kh«ng thÊp h¬n gi¸ b¸n cña hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng níc xuÊt khÈu th× hµnh ®éng ®ã kh«ng ph¶i lµ b¸n ph¸ gi¸. Hay còng cã kh¸i niÖm cho r»ng: b¸n ph¸ gi¸ lµ b¸n hµng ra níc ngoµi víi gi¸ thÊp h¬n gi¸ b¸n t¹i thÞ trêng néi ®Þa. Theo c¸c c¸ch hiÓu nµy th× muèn x¸c ®Þnh ®îc hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ ngêi ta cÇn ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ néi ®Þa. Tuy nhiªn, viÖc x¸c ®Þnh gi¸ néi ®Þa ®«i khi kh«ng chÝnh x¸c v× trong mét sè trêng hîp, gi¸ b¸n t¹i thÞ trêng néi ®Þa cña c«ng ty cßn nhá h¬n chi phÝ s¶n xuÊt.
Ngµy nay, kh¸i niÖm vÒ b¸n ph¸ gi¸ ngµy cµng ®îc ph¸t triÓn hoµn chØnh h¬n. Ngêi ta cho r»ng b¸n ph¸ gi¸ lµ b¸n hµng ra níc ngoµi víi gi¸ thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt. Quan ®iÓm nµy ngµy cµng ®îc nhiÒu ngêi thõa nhËn.
Môc tiªu vµ ®iÒu kiÖn thùc hiÖn viÖc b¸n ph¸ gi¸
1.1.2.1. Môc tiªu vµ nguyªn nh©n
Hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ x¶y ra lµ nh»m ®¹t ®îc mét sè môc tiªu cô thÓ vµ do mét sè nguyªn nh©n dÉn ®Õn hµnh ®éng ®ã. Díi ®©y lµ mét sè nhãm môc tiªu vµ nguyªn nh©n.
B¸n ph¸ gi¸ nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn
B»ng viÖc b¸n ph¸ gi¸ mét sè c«ng ty cã thÓ dÔ dµng lo¹i bá ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng b¶n ®Þa tõ ®ã thùc hiÖn ®îc môc tiªu chiÕm lÜnh thÞ trêng níc nhËp khÈu. §ã lµ ®iÒu vÉn thêng thÊy. Nhng vÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i sao b»ng viÖc b¸n ph¸ gi¸ nµy th× c¸c c«ng ty ®ã vÉn ®¶m b¶o ®îc môc tiªu chiÕm lÜnh thÞ trêng vµ môc tiªu gia t¨ng lîi nhuËn ®ång thêi. VÊn ®Ò nµy sÏ ®îc lµm s¸ng tá qua vÝ dô minh ho¹ tõ níc NhËt.
Tõ nh÷ng n¨m 60, s¸u c«ng ty ®iÖn tö hµng ®Çu cña NhËt B¶n lµ Hitachi, Mitsubishi, Masushita, Sanyo, Sharp vµ Toshiba ®· c¹nh tranh gay g¾t víi nhau. Nhng ngµy 10/9/1964, hä ®· tho¶ thuËn thèng nhÊt n©ng gi¸ b¸n, qui ®Þnh s¶n lîng cña mçi c«ng ty. KÕt qu¶ cña viÖc tho¶ thuËn nµy lµ trong nhiÒu n¨m, ngêi tiªu dïng ë NhËt ph¶i tr¶ 700 USD cho mét tivi mµu, trong khi c¸c c«ng ty ®ã b¸n ë Mü chØ víi gi¸ 400 USD mét tivi mµu cïng lo¹i. ViÖc b¸n ph¸ gi¸ tivi NhËt ë Mü lµm cho c¸c c«ng ty Mü kh«ng chÞu næi qu¸ tr×nh c¹nh tranh. Cho ®Õn n¨m 1989, s¸u h·ng tivi lín vµ nhiÒu h·ng nhá cña Mü ®· bÞ ph¸ s¶n, c«ng nghiÖp s¶n xuÊt tivi cña Mü bÞ suy yÕu m¹nh.
Së dÜ c¸c c«ng ty NhËt b¸n ph¸ gi¸ mµ vÉn thu n©ng cao ®îc lîi nhuËn lµ do hä cã thÓ tËn dông ®îc tèi ®a n¨ng lùc s¶n xuÊt cña m×nh. ThËt vËy, víi viÖc c¸c c«ng ty NhËt B¶n tho¶ thuËn b¸n ë trong níc nh nªu trªn, c¸c doanh nghiÖp ®Òu cã lîi nhuËn cao, song hä l¹i bÞ d thõa n¨ng lùc s¶n xuÊt. V× vËy nÕu hä s¶n xuÊt hÕt n¨ng lùc, song kh«ng b¸n thªm vµo thÞ trêng trong níc mµ xuÊt khÈu, th× sÏ kh«ng lµm gi¶m gi¸ thÞ trêng trong níc. Vµ nÕu b¸n ra níc ngoµi víi gi¸ thÊp, th× cã thÓ chiÕm ®îc thÞ trêng míi. Thùc hiÖn chiÕn lîc nµy ë thÞ trêng Mü, sau 30 n¨m NhËt ®· ®¸nh b¹i ngµnh c«ng nghiÖp tivi cña Mü, mÆc dï chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c c«ng ty NhËt cã thÓ vÉn cao h¬n c¸c c«ng ty Mü.
Nãi tãm l¹i, trong trêng hîp nµy b¸n ph¸ gi¸ ®îc sö dông nh lµ c«ng cô c¹nh tranh. Sau khi ®· chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng néi ®Þa cña níc nhËp khÈu, triÖt tiªu ®îc sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ néi ®Þa, th× c¸c h·ng níc ngoµi sÏ t×m c¸ch thao tóng thÞ trêng ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a.
B¸n ph¸ gi¸ nh»m ®¹t môc tiªu chÝnh trÞ, thao tóng c¸c níc kh¸c
ChÝnh phñ Mü ®Æc biÖt quan t©m ®Õn xuÊt khÈu g¹o, bëi v× c¹nh tranh gi¸ g¹o g©y ¶nh hëng lín ®Õn viÖc ®¹t c¸c môc tiªu quan träng kh¸c. Mü s½n sµng bá ng©n s¸ch mua phÇn lín sè g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi råi b¸n ph¸ gi¸. §iÒu nµy lµm cho nhiÒu níc xuÊt khÈu g¹o ph¶i lao ®ao vµ sÏ ph¶i chÞu vßng phong to¶ cña Mü. Ch¼ng h¹n, n¨m 1998 gi¸ xuÊt khÈu g¹o cña Mü vµo kho¶ng 400 USD/tÊn, thËm chÝ 800 USD/tÊn, vµ níc nµy còng s½n sµng b¸n ra thÞ trêng thÕ giíi chØ b»ng 60-70%, thËm chÝ 40% møc gi¸ mua. Møc nµy thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ thµnh cña chÝnh n«ng d©n Mü s¶n xuÊt ra. Nh vËy, Mü cã thÓ s½n sµng bá ra 700-800 triÖu USD/n¨m ®Ó trî gi¸ xuÊt khÈu g¹o, nh»m thùc hiÖn môc tiªu cña m×nh. ChÝnh v× ®iÒu nµy mµ mÆc dï s¶n lîng g¹o xuÊt khÈu cña Mü hµng n¨m thÊp, nhng Mü l¹i thao tóng gi¸ g¹o trªn thÞ trêng thÕ giíi.
Do cã c¸c kho¶n tµi trî cña ChÝnh phñ níc ngoµi
ChÝnh phñ c¸c níc ph¬ng T©y coi tµi trî lµ con ®êng ng¾n nhÊt ®Ó ®¹t ®îc sù c©n b»ng kinh tÕ vµ ®¶m b¶o cho thÞ trêng ho¹t ®éng mét c¸ch tèi u. ChÝnh s¸ch tµi trî nh»m ®¹t ®îc hai môc ®Ých sau: (i) duy tr× vµ t¨ng cêng møc s¶n xuÊt xuÊt khÈu; (ii) duy tr× møc sö dông nhÊt ®Þnh ®èi víi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh lao ®éng vµ tiÒn vèn trong nÒn kinh tÕ. C¸c kho¶n tµi trî cã thÓ ®îc cÊp cho ngêi s¶n xuÊt còng nh cho ngêi tiªu dïng, nhng vÒ mÆt t¸c ®éng kinh tÕ th× chóng ®Òu nh nhau v× ®Òu ®a ®Õn nh÷ng hÖ qu¶ kinh tÕ t¬ng tù.
C¸c kho¶n tµi trî cho c«ng nghiÖp
Nh÷ng h×nh thøc tµi trî chñ yÕu lµ: Trî cÊp, u ®·i vÒ thuÕ, tÝn dông u ®·i, sù tham gia cña chÝnh phñ vµo c¸c chi phÝ kinh doanh còng nh hç trî xuÊt khÈu.
Trî cÊp:
§Æc ®iÓm c¬ b¶n cña trî cÊp lµ híng vµo sù gióp ®ì ph¸t triÓn s¶n xuÊt. ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn, c¸c kho¶n trî cÊp chiÕm mét nöa khèi lîng tµi trî. Tû träng cña c¸c kho¶n trî cÊp cho tõng ngµnh trong tæng sè gióp ®ì cña chÝnh phñ cã sù dao ®éng ®¸ng kÓ ë c¸c níc kh¸c nhau. Nh ë Anh, ý, Hµ Lan trî cÊp chiÕm phÇn lín.
u ®·i vÒ thuÕ:
Nh÷ng u ®·i vÒ thuÕ lµ nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho mét sè ngµnh trong mét sè lo¹i ho¹t ®éng riªng biÖt. Chóng ®îc ¸p dông réng r·i ë nhiÒu níc, mÆc dï Ýt khi ®îc ph¶n ¸nh trong c¸c chØ tiªu cña chÝnh phñ, v× chóng lµ ngo¹i lÖ khi ¸p dông c¸c thuÕ suÊt chuÈn. ë Anh, BØ, Hµ Lan, §an M¹ch gi¸ trÞ cña chóng kh«ng lín, cßn ë Mü th× tæng sè u ®·i vÒ thuÕ cho c«ng nghiÖp lín gÊp 3 lÇn khèi lîng trî cÊp.
¦u ®·i vÒ tÝn dông:
Nh÷ng u ®·i vÒ tÝn dông lµ sù cho vay cña chÝnh phñ víi ®iÒu kiÖn hÊp dÉn h¬n lµ t×m kiÕm trªn thÞ trêng vèn. ë c¸c níc thuéc céng ®ång kinh tÕ Ch©u ¢u, kho¶ng 14% tæng khèi lîng gióp ®ì cho c«ng nghiÖp ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc tÝn dông u ®·i. N¨m 1988, khèi lîng cam kÕt trùc tiÕp vÒ tÝn dông cña chÝnh phñ Mü lµ 222 tû USD, chiÕm 0,6% tæng s¶n phÈm quèc gia, t¬ng øng khèi lîng b¶o l·nh tÝn dông lµ 550 tû USD, chiÕm 2,1%. PhÇn lín khèi lîng tÝn dông cña chÝnh phñ NhËt ®îc cÊp cho c¸c h·ng võa vµ nhá víi l·i suÊt thÊp h¬n l·i suÊt ë thÞ trêng vèn 0,5%.
C¸c chÝnh phñ còng thêng xuyªn b¶o ®¶m c¸c kho¶n tÝn dông, tøc lµ b¶o l·nh cho c¸c c«ng ty vay mµ kh«ng tr¶ ®îc nî. Ph¬ng ph¸p tµi trî nµy thêng dïng cho c¸c hîp ®ång xuÊt khÈu ®Ó ®¶m b¶o cho c¸c c«ng ty xuÊt khÈu cña níc m×nh. Theo ®¸nh gi¸, quy m« cña c«ng cô tµi trî nµy ë vµo kho¶ng 2% ®Õn 8% tæng tµi trî c«ng nghiÖp ë c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn.
Tham gia cña chÝnh phñ vµo chi phÝ kinh doanh
Sù tham gia cña chÝnh phñ vµo chi phÝ kinh doanh thêng lµ 15% tæng tµi trî trë xuèng. Tõ thËp kû 80 ®Õn nay, phÇn së h÷u nhµ níc trong ho¹t ®éng kinh doanh cã xu híng gi¶m. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông ®Ó bï ®¾p nh÷ng tæn thÊt trong nh÷ng lÜnh vùc kinh tÕ riªng ®ang suy tho¸i.
Kh¶ n¨ng tµi trî cña chÝnh phñ
HiÖn nay, tµi trî cho c«ng nghiÖp vÉn ®îc chÝnh phñ c¸c níc ph¬ng T©y duy tr× ë møc kh¸ cao. VÝ dô, ë c¸c níc thuéc EU, trung b×nh møc tµi trî lµ gÇn 9% tæng chi tiªu cña chÝnh phñ, mÆc dï møc chªnh lÖch gi÷a c¸c níc lµ kh¸ lín, tõ 1,2% ë Mü ®Õn 14% ë ý.
Trªn thùc tÕ, c¸c kho¶n tµi trî gióp c¸c ngµnh thùc hiÖn c«ng nghÖ míi, trang bÞ m¸y vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i, nghÜa lµ gióp cho c¸c ngµnh míi gia nhËp thÞ trêng vµ ®Èy m¹nh ph¸t triÓn nh÷ng ngµnh c«ng nghiÖp mòi nhän.
B¶ng 1: Ph¬ng híng sö dông c¸c kho¶n tµi trî cho c«ng nghiÖp (%)
Níc
Nghiªn cøu khoa häc kü thuËt vµ ph¸t triÓn
Kinh doanh nhá vµ võa
Ph¸t triÓn c¬ së h¹ tÇng
Gióp ®ì cho nh÷ng ngµnh riªng biÖt
Ph¸t triÓn khu vùc
§øc
Ph¸p
ý
Anh
BØ
§an M¹ch
Hy L¹p
PhÇn Lan
7,5
1,2
3,2
6,8
3,1
12,2
6,0
12,8
2,2
0,5
3,2
1,1
3,1
0,4
3,0
1,1
4,3
22,6
28,0
11,4
8,3
14,9
46,6
22,4
66,7
73,3
43,0
63,7
80,3
71,1
27,3
19,0
19,3
2,4
22,6
17,0
5,2
1,4
17,1
44,7
Nguån: ñy ban kinh tÕ ch©u ©u, n¨m 1998
Mét níc cã thÓ do nhËp siªu lín, cÇn ph¶i cã ngo¹i tÖ ®Ó bï ®¾p cho thiÕu hôt nµy. Khi ®ã cã thÓ ¸p dông c«ng cô b¸n ph¸ gi¸ ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thiÕu hôt ngo¹i tÖ.
B¸n ph¸ gi¸ còng cã thÓ x¶y ra trong trêng hîp mét níc cã qu¸ nhiÒu hµng tån kho kh«ng thÓ gi¶i quyÕt theo c¬ chÕ gi¸ b×nh thêng
Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tríc ®©y, khi gÆp khñng ho¶ng thõa, c¸c chñ doanh nghiÖp thêng chÊt ®èng hµng ho¸ cña m×nh, ch©m löa ®èt, hoÆc ®æ xuèng biÓn ®Ó gi÷ gi¸, nhÊt ®Þnh kh«ng b¸n ph¸ gi¸. Cßn hiÖn nay, ë c¸c níc kinh tÕ ph¸t triÓn, gÆp trêng hîp nµy, nhµ bu«n cã thÓ chän mét trong vµi gi¶i ph¸p thêng dïng. Tríc hÕt lµ lu kho chê ngµy tèt ®Ñp h¬n. Nhng lu kho ®ßi hái ph¶i cã chç chøa, vµ chØ ¸p dông ®îc víi nh÷ng mÆt hµng kh«ng bÞ h. Gi¶i ph¸p thø hai lµ b¸n x«n. NhiÒu khi ®©y lµ gi¶i ph¸p duy nhÊt ®èi víi mét sè mÆt hµng: thùc phÈm s¾p hÕt thêi h¹n sö dông, m¸y vi tÝnh ®êi cò, mét sè kiÓu giµy, quÇn ¸o hÕt mèt... NhiÒu cöa hµng lín ë Ph¸p (Paris) ngay tõ khi vµo mïa ®· cã sè hµng tån ®äng lªn tíi 50% sè dù tr÷ b¸n ra. Hµng tån kho nµy sÏ nhanh chãng ®îc mang b¸n víi gi¸ khuyÕn m¹i thÊp h¬n 30% gi¸ b¸n th«ng thêng. §Õn cuèi mïa sè hµng tån ®äng tôt xuèng cßn vµi phÇn tr¨m, ®îc nhîng l¹i cho d©n b¸n x«n chuyªn nghiÖp víi gi¸ chØ b»ng 1/10 gi¸ cò. D©n chuyªn nghiÖp sÏ ®Èy hÕt hµng ra níc ngoµi, chñ yÕu lµ sang Ch©u Phi, Ch©u ¸ vµ §«ng ¢u.
1.1.2.1.6. Mét sè níc lµm ra ®îc mét sè s¶n phÈm víi gi¸ thµnh rÊt thÊp lµ nhê sö dông lao ®éng trÎ em tiÒn l¬ng thÊp, vµ sö dông lao ®éng cña tï nh©n lµm hµng xuÊt khÈu
Theo sè liÖu n¨m 1998 cña V¨n phßng quèc tÕ vÒ lao ®éng trÎ em (BIT) th× trªn toµn thÕ giíi hiÖn cã tíi 250 triÖu trÎ em tõ 5-14 tuæi ®ang tham gia ho¹t ®éng kinh tÕ. Cßn theo QuÜ nhi ®ång Liªn hiÖp quèc (UNICEF) ®¸nh gi¸ th× t¹i c¸c níc nghÌo, cø 4 trÎ em th× cã mét trÎ em ph¶i lµm viÖc nh ngêi lín. Theo ñy ban quyÒn con ngêi ë Pakistan, con sè trÎ em lµm viÖc ë níc nµy lªn ®Õn 15 triÖu, trong ®ã cã mét nöa cha ®Õn 10 tuæi. Lao ®éng trÎ em kh«ng chØ diÔn ra t¹i c¸c níc ®ang ph¸t triÓn mµ cßn ë c¸c níc ph¸t triÓn ¢u-Mü. Ch¼ng h¹n, ë ý vµ Bå §µo Nha, Anh cho phÐp mét vµi ngµnh s¶n xuÊt ®îc phÐp tuyÓn dông trÎ em tõ 12 ®Õn 15 tuæi.
ViÖc sö dông lao ®éng trÎ em ngoµi viÖc mang l¹i siªu lîi nhuËn, cßn lµ c¸ch ®Ó c¹nh tranh víi c¸c ®èi thñ lµm ¨n. Nhê gi¸ nh©n c«ng rÎ m¹t, ngêi ta cã thÓ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, xuÊt khÈu hµng ho¸ b¸n ph¸ gi¸ ë níc ngoµi. Cã níc cßn sö dông lao ®éng tï nh©n kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn c«ng, lµm hµng xuÊt khÈu ®Ó b¸n ph¸ gi¸ ra níc ngoµi. Trung Quèc ®· bÞ nhiÒu níc lªn ¸n vÒ viÖc nµy.
1.1.2.1.7. ë níc ta cßn cã hiÖn tîng mét sè c«ng ty kinh doanh hµng nhËp khÈu tr¶ chËm, ®· dïng nguån vèn níc ngoµi ®Ó kinh doanh mÆt hµng kh¸c. Do ®ã, hä t×m c¸ch b¸n ph¸ gi¸ trªn thÞ trêng, cã lóc b¸n å ¹t chÞu lç 10-20% so víi gi¸ vèn nhËp khÈu ®Ó nhanh chãng thu håi vèn, ®i bu«n mÆt hµng kh¸c cã lîi nhuËn cao h¬n, kh«ng nh÷ng ®ñ bï sè lç hµng nhËp tr¶ chËm mµ cßn “l·i ®Ëm”. N¨m 1995, ba mÆt hµng quan träng ®· bÞ b¸n ph¸ gi¸: x¨ng dÇu, thÐp x©y dùng vµ ph©n bãn. Cuèi n¨m 1995, gi¸ ph©n ure In®«nªxia nhËp vµo ViÖt nam ®ang ë møc rÊt cao (260-265 USD/tÊn CIF c¶ng Sµi Gßn), nhng gi¸ b¸n bu«n c¶ tµu t¹i T©n Quy, Nhµ BÌ, Thµnh phè Hå ChÝ Minh liªn tôc gi¶m xuèng chØ cßn 2.425 ®ång/kg.
1.1.2.1.8. Hµng ngo¹i nhËp lËu
Víi lîi nhuËn siªu ng¹ch cã ®îc tõ trèn thuÕ nhËp khÈu, hµng ngo¹i sÏ ®iÒu tiÕt vµ chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng víi gi¸ c¹nh tranh so víi hµng s¶n xuÊt trong níc. Ch¼ng h¹n, mÆt hµng mü phÈm, c¸c chÕ phÈm ®Ó trang ®iÓm, c¸c chÕ phÈm dìng da chÞu thuÕ nhËp khÈu lµ 20-50%, nÕu ai trèn ®îc kho¶n thuÕ nµy, ngêi ®ã cã quyÒn quyÕt ®Þnh gi¸ c¹nh tranh ¸p ®¶o vµ giµnh ®îc lîi nhuËn siªu ng¹ch ®Ó råi lo¹i khái thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ch©n chÝnh.
1.1.2.2. §iÒu kiÖn thùc hiÖn
§iÒu kiÖn ®Ó b¸n ph¸ gi¸ mét lo¹i hµng ho¸ nµo ®ã lµ ph¶i lòng ®o¹n ®îc mÆt hµng ®ã ë thÞ trêng trong níc ®Ó tr¸nh nguån hµng nhËp khÈu trë l¹i. B¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ thêng g©y nªn nh÷ng tæn thÊt cho nhµ xuÊt khÈu do viÖc b¸n gi¸ thÊp h¬n t¹i thÞ trêng néi ®Þa. Nh÷ng thua thiÖt do b¸n ph¸ gi¸
thêng ®îc bï ®¾p b»ng c¸c nguån sau ®©y:
Cã sù hç trî h÷u hiÖu cña chÝnh phñ ®èi víi s¶n phÈm b¸n ph¸ gi¸ th«ng qua khuyÕn khÝch sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c doanh nghiÖp trong níc vÒ gi¸, b¶o hé mËu dÞch vµ trî cÊp xuÊt khÈu. Th«ng qua nh÷ng biÖn ph¸p nµy, mét mÆt c¸c doanh nghiÖp ®Èy ®îc gi¸ trong níc lªn cao lµm t¨ng lîi nhuËn mÆt kh¸c b»ng viÖc xuÊt khÈu ®Ó sö dông tèi ®a c«ng suÊt, c¸c doanh nghiÖp gi¶m ®îc chi phÝ, do ®ã t¨ng thªm ®îc lîi nhuËn cña phÇn b¸n s¶n phÈm trong níc. ChÝnh kho¶n lîi nhuËn t¨ng thªm nµy trªn thÞ trêng néi ®Þa lµ nguån tµi chÝnh ®Ó bï lç do viÖc b¸n ë ngoµi níc.
Nhê lîi nhuËn cao thu ®îc sau khi ®· chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng níc nhËp khÈu. NhiÒu doanh nghiÖp t¹i c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn sau khi bãp chÕt ngµnh c«ng nghiÖp t¹i níc nhËp khÈu b»ng biÖn ph¸p b¸n ph¸ gi¸, hä ®· n©ng gi¸ b¸n lªn nh»m thu lîi nhuËn tèi ®a.
Cã c¸c kho¶n tµi trî cña chÝnh phñ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, nhiÒu níc xem tµi trî lµ mét gi¶i ph¸p tèt ®Ó ®¹t ®îc sù æn ®Þnh kinh tÕ vÜ m« vµ hç trî cho thÞ trêng ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. C¸c h×nh thøc hç trî cña chÝnh phñ rÊt ®a d¹ng nh trî cÊp ph¸t triÓn s¶n xuÊt, u ®·i vÒ thuÕ, u ®·i vÒ tÝn dông, tham gia cña chÝnh phñ vµo chi phÝ kinh doanh, trî gi¸...
Tuy nhiªn, cÇn lu ý r»ng theo HiÖp ®Þnh vÒ trî cÊp vµ c¸c biÖn ph¸p ®èi kh¸ng cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi (WTO) th× cã rÊt nhiÒu kho¶n trî cÊp bÞ cÊm. V× vËy, c¸c chÝnh phñ cÇn ¸p dông c¸c biÖn ph¸p tµi trî cho xuÊt khÈu phï hîp víi quy ®Þnh cña WTO ®Ó tr¸nh c¸c cuéc tranh chÊp ®èi ®Çu trong th¬ng m¹i.
X¸c ®Þnh mét sè lo¹i h×nh b¸n ph¸ gi¸
1.1.3.1. B¸n ph¸ gi¸ ®éc quyÒn
B¸n ph¸ gi¸ cã thÓ g©y thiÖt h¹i lín cho nÒn kinh tÕ cña níc nhËp khÈu s¶n phÈm ph¸ gi¸ khi nã nh»m ®éc chiÕm thÞ trêng hay b¶o vÖ vÞ trÝ thèng trÞ. ë ®©y, doanh nghiÖp sö dông biÖn ph¸p c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh nµy ®Ó dÔ dµng lo¹i bá c¸c ®èi thñ c¹nh tranh ra khái thÞ trêng hßng ®éc chiÕm nã.
Lo¹i hµnh ®éng nµy gäi lµ ph¸ gi¸ ®éc quyÒn.
Ph¸ gi¸ ®éc quyÒn ®îc xÕp vµo d¹ng ph¸ gi¸ chiÕn lîc vµ ph¸ gi¸ cã tÝnh chÊt cíp bãc, cã h¹i cho nÒn kinh tÕ. §øng vÒ quan ®iÓm kinh tÕ th× cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa hîp ph¸p ®èi víi hai lo¹i ph¸ gi¸ ®éc quyÒn nµy.
Ph¸ gi¸ cã tÝnh chÊt cíp bãc: Môc ®Ých cña lo¹i ph¸ gi¸ nµy lµ lo¹i bá nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh trªn thÞ trêng xuÊt khÈu ®Ó n¾m lÊy ®éc quyÒn vµ ¸p ®Æt nh÷ng gi¸ lo¹i cao. §iÒu nµy g©y thiÖt h¹i cho c¶ c¸c ngµnh cña khu vùc lÉn nh÷ng ngµnh ngo¹i vi, vµ ngêi tiªu dïng cuèi cïng.
Ph¸ gi¸ chiÕn lîc: Lo¹i ph¸ gi¸ nµy cã thÓ x¶y ra khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét s¶n phÈm lµ ®èi tîng cña nÒn kinh tÕ cã quy m« lín, ngêi ta lµm nh thÕ nµo ®Ó cã mét thÞ trêng néi ®Þa ®îc b¶o hé vµ cã khèi lîng lín s¶n phÈm cã lîi thÕ vÒ gi¸ xuÊt khÈu. Dùa vµo thÞ trêng gèc cña m×nh, mét sè c«ng ty cã thÓ b¸n víi gi¸ h¹ gi¶ t¹o trªn thÞ trêng níc ngoµi. §Ó bï l¹i, viÖc t¨ng khèi lîng s¶n xuÊt gióp cho hä gi¶m ®îc chi phÝ s¶n xuÊt. Còng nh ph¸ gi¸ cã tÝnh chÊt cíp bãc, ph¸ gi¸ chiÕn lîc cã thÓ trong thêi han ng¾n lo¹i bá ®îc nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh trong níc cña thÞ trêng xuÊt khÈu.
1.1.3.2. Ph¸ gi¸ phi ®éc quyÒn
Ph¸ gi¸ phi ®éc quyÒn bao gåm mét tæng thÓ nh÷ng lo¹i h×nh ph¸ gi¸ kh«ng g©y nguy hiÓm nµo cho c¹nh tranh vµ phóc lîi x· héi. Trong trêng hîp nµy ph¸ gi¸ võa cã lîi cho ngêi tiªu dïng vµ nh÷ng nhµ s¶n xuÊt sö dông s¶n phÈm b¸n ph¸ gi¸, võa gãp phÇn t¨ng cêng cuéc ch¬i b×nh thêng cña c¹nh tranh. Kh«ng cã hµng rµo c¶n trë ®i vµo thÞ trêng cã liªn quan khiÕn cho nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh kh«ng thÓ hëng ®îc ®éc quyÒn, phi ®éc quyÒn ho¸. Ph¸ gi¸ phi ®éc quyÒn gåm:
Ph¸ gi¸ t×nh thÕ: Lo¹i ph¸ gi¸ nµy ®a ra gi¸ ®Æc biÖt thÊp khi cã nhu cÇu thÊp trªn thÞ trêng gèc cña nh÷ng ngêi xuÊt khÈu hay trªn thÞ trêng nhËp khÈu. Theo mét quan ®iÓm kinh tÕ, th«ng lÖ nµy ®îc coi lµ thêng xuyªn vµ hîp lý, ®Æc biÖt trong nh÷ng khu vùc nhu cÇu biÕn ®éng theo chu kú. Th«ng lÖ nµy kh«ng nh»m lo¹i bá c¸c ®èi thñ c¹nh tranh vµ phï hîp víi viÖc ®Þnh ra gi¸ trong thêi gian ng¾n theo t×nh h×nh thÞ trêng. Nh÷ng th«ng lÖ nµy kh«ng lµm cho ngêi ta ph¶i lo l¾ng, ®Æc biÖt lµ ®øng trªn quan ®iÓm c¹nh tranh, bëi v× nã kh«ng cÊm ®o¸n c¸c ®èi thñ c¹nh tranh trong níc lµm theo c¸ch nµy.
Ph¸ gi¸ ®Ó më réng thÞ trêng: C¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi thùc hiÖn lo¹i ph¸ gi¸ nµy nh»m më réng khu vùc ®Þa lý xuÊt khÈu. Th«ng lÖ nµy ®îc ngêi ta chó ý, ®Æc biÖt lµ khi tÝnh nh¹y c¶m cña gi¸ ®èi víi cÇu trªn thÞ trêng níc nhËp khÈu cao h¬n nhiÒu trªn thÞ trêng gèc cña ngêi xuÊt khÈu. HiÖn tîng nµy lµ trß ch¬i b×nh thêng cña c¹nh tranh khi ngêi ta tÝnh tíi nh÷ng së thÝch cña nh÷ng ngêi tiªu dïng, hoÆc cêng ®é kh¸c nhau cña c¹nh tranh cña vïng nµy so víi vïng kh¸c.
Ph¸ gi¸ cã tÝnh chÊt th¬ng m¹i cña nhµ níc: Lo¹i ph¸ gi¸ nµy diÔn ra ë c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c níc cã nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ mµ ®ång tiÒn kh«ng thÓ chuyÓn ®æi ®îc. V× kh«ng cã mét thÞ trêng thùc sù ë níc xuÊt xø, nh÷ng doanh nghiÖp nµy kh«ng tho¶ m·n víi nh÷ng tiªu chÝ sinh lîi th«ng thêng. Do vËy gi¸ xuÊt khÈu Ýt khi ph¶n ¸nh ®óng gi¸ s¶n xuÊt. CÇn ph¶i nãi r»ng khi cã ®éc quyÒn, lo¹i ph¸ gi¸ nµy ®îc xÕp vµo lo¹i ph¸ gi¸ chiÕn lîc.
Nh trªn ®· ph©n tÝch kh«ng ph¶i bÊt cø lo¹i b¸n ph¸ gi¸ nµo còng g©y thiÖt h¹i cho níc bÞ b¸n ph¸ gi¸. VËy lµm thÕ nµo ®Ó ph©n biÖt ®îc chóng. Sau ®©y lµ mét sè tiªu chÝ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c lo¹i ph¸ gi¸ nµy.
§iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh c¸c lo¹i h×nh ph¸ gi¸ ®éc quyÒn:
CÇn cã ba ®iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ ®¸nh gi¸ mét lo¹i h×nh ph¸ gi¸ lµ ®éc quyÒn (ph¸ gi¸ chiÕn lîc hay cíp bãc). §ã lµ:
Sè lîng nhËp khÈu bÞ lªn ¸n ph¶i chiÕm mét thÞ phÇn lín vµ cã tû lÖ t¨ng nhanh.
C¸c níc xuÊt xø cña nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu bÞ lªn ¸n ph¶i lµ kh«ng nhiÒu, vµ sè c¸c níc nµy ph¶i Ýt h¬n c¸c níc so s¸nh vÒ kinh tÕ.
Nh÷ng hµng rµo thuÕ quan m¹nh ®Ó t¸c ®éng ®Õn thÞ trêng xuÊt khÈu s¶n phÈm ph¸ gi¸. Ngoµi nh÷ng t¸c ®éng kh¸c, hµng rµo thuÕ quan cã thÓ t¹o ra thªm nh÷ng chi phÝ vÒ h¹ tÇng c¬ së, vÒ nghiªn cøu ph¸t triÓn vµ marketing.
NÕu Ýt nhÊt mét trong ba ®iÒu kiÖn nµy cha ®îc x¸c ®Þnh th× trong trêng hîp cã ph¸ gi¸ phi ®éc quyÒn sÏ kh«ng cã h¹i g× ®Õn kinh tÕ cña níc nhËp khÈu. Lóc ®ã nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh b»ng chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ kh«ng biÖn minh ®îc vÒ kinh tÕ mµ ngîc l¹i cã thÓ g©y thiÖt h¹i cho c¹nh tranh, cho phóc lîi cña ngêi tiªu dïng vµ cho c¹nh tranh cña ngµnh ®ang sö dông s¶n phÈm nµy.
X¸c ®Þnh c¸c lo¹i ph¸ gi¸ b»ng nh÷ng chØ sè kinh tÕ:
Trªn c¬ së ®iÒu kiÖn nªu trªn, ngêi ta ®a ra mét sè chØ tiªu kinh tÕ ®Ó x¸c ®Þnh c¸c lo¹i ph¸ gi¸, vµ tïy theo hËu qu¶ g©y ra ®èi víi nh÷ng lîi Ých kinh tÕ ®Ó cã nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa ®øng trªn quan ®iÓm v× phóc lîi x· héi. Cã bèn tiªu chÝ ®Æc biÖt cÇn thiÕt ®· nªu lªn tÝnh chÊt ®éc quyÒn cña nh÷ng lo¹i h×nh ph¸ gi¸:
Tiªu chÝ ®Çu tiªn lµ sè lîng s¶n phÈm nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ ph¶i chiÕm mét thÞ phÇn lín. Tham kh¶o nh÷ng thñ tôc chèng tËp trung ho¸ trong khu«n khæ cña luËt c¹nh tranh, nh×n chung ngêi ta cho r»ng mét c«ng ty kh«ng thÓ tiÕn hµnh mét chiÕn lîc ®éc quyÒn vît qu¸ 20% thÞ phÇn. Do ®ã tiªu chÝ ®Çu tiªn nµy ®îc lîng ho¸ b»ng c«ng thøc sau:
trong ®ã, X lµ thÞ phÇn khi míi b¾t ®Çu nhËp hµng ph¸ gi¸ ¶nh hëng ®Õn tæng tiªu dïng s¶n phÈm trong níc ®a ®¬n khiÕu kiÖn.
r lµ møc t¨ng trung b×nh hµng n¨m ®èi víi thÞ phÇn c¸c hµng nhËp khÈu lµ ®èi tîng cña ph¸ gi¸.
Tiªu chÝ thø hai lµ c¸c níc tham gia ph¸ gi¸ ph¶i díi 3 níc nÕu nh c¸c níc nµy vÒ kinh tÕ vµ ®Þa lý ë xa, vµ díi 5 níc nÕu cã kinh tÕ vµ ®Þa lý gÇn. Tiªu chÝ nµy nh»m ®¶m b¶o cã hµng rµo ®èi víi hµng nhËp. Trªn thùc tÕ nÕu ®Ó hµng nhËp ®i vµo t¬ng ®èi tù do th× c¸c c«ng ty hiÖn cã kh«ng thÓ t¸c ®éng ®Õn thÞ trêng vµ t¸c ®éng ®Õn gi¸ h¹.
Tiªu chÝ thø ba lµ HHI >1000 víi HHI lµ chØ sè tÝnh thÞ phÇn cña nh÷ng ®èi thñ c¹nh tranh th¬ng m¹i. Tiªu chÝ nµy tÝnh møc tËp trung ho¸ cña thÞ trêng. Khi møc tËp trung ho¸ yÕu (HHI 1000) th× sù tån t¹i cña hµng rµo lµ cã kh¶ n¨ng, nhng kh«ng ch¾c ch¾n. Trong trêng hîp nµy ph¶i cã thªm mét tiªu chÝ. (ë ®©y chØ sè HHI lµ viÕt t¾t cña Herfindahl Hirschman HHI lµ chØ sè Herfindahl-Hirschman. ChØ sè nµy ®îc sö dông réng r·i ®Ó ®o møc ®é tËp trung cña thÞ trêng- ®ã lµ møc ®é mµ mét sè lîng nhá c¸c h·ng nhng l¹i chiÕm thÞ phÇn lín. ChØ sè nµy ®îc tÝnh b»ng tæng cña c¸c b×nh ph¬ng thÞ phÇn cña c¸c h·ng tham gia trªn thÞ trêng. Ch¼ng h¹n, trong mét thÞ trêng cã 4 h·ng víi thÞ phÇn lÇn lît lµ 30%, 30%, 20%, 20%, khi ®ã chØ sè HHI sÏ lµ 2600 (tøc lµ 302 + 302 + 202 +202 = 2600). ChØ sè HHI quan t©m ®Õn quy m« vµ sù ph©n bè t¬ng xøng cña c¸c h·ng trong mét thÞ trêng. ChØ sè nµy tiÕn tíi 0 khi mét thÞ trêng bao gåm mét lîng lín c¸c h·ng víi quy m« t¬ng ®èi t¬ng xøng víi nhau. ChØ sè HHI t¨ng c¶ khi sè h·ng trong thÞ trêng gi¶m vµ khi sù chªnh lÖch vÒ quy m« gi÷a c¸c h·ng t¨ng lªn. ChØ sè HHI cµng cao th× møc ®é tËp trung cña thÞ trêng trong mét sè lîng nhá c¸c h·ng cµng cao. Nh÷ng thÞ trêng mµ trong ®ã 1000 1800 th× ®îc coi lµ thÞ trêng cã møc ®é tËp trung cao, HHI < 1000 th× møc ®é tËp trung thÊp. C¸c giao dÞch lµm cho chØ sè HHI t¨ng trªn100 ®iÓm trªn thÞ trêng tËp trung th× cã c¬ së ®Ó cho r»ng cã kh¶ n¨ng lµm t¨ng mèi ®e do¹ vÒ ®éc quyÒn.
).
Tiªu chÝ thø t lµ sù hiÖn diÖn cña chi phÝ cè ®Þnh qu¸ cao, thËm chÝ kh«ng thÓ thu håi ®îc mét phÇn vèn. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ ë d¹ng chi phÝ lín cho nghiªn cøu ph¸t triÓn bè trÝ m¹ng líi ph©n phèi, chi phÝ cho qu¶ng c¸o qu¸ cao. §¬ng nhiªn cã nh÷ng kh¶ n¨ng nhÊt ®Þnh trong viÖc nhËn ®îc nh÷ng th«ng tin nµy.
Kh«ng ph¶i lo ng¹i g× vÒ c¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi chiÕm qu¸ nhiÒu thÞ phÇn kh«ng mang tÝnh chÊt ®éc quyÒn. Trong trêng hîp nµy ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ cã h¹i v× cã x©m ph¹m ®Õn c¹nh tranh vµ c¸c tËp thÓ ph¶i tr¶ gi¸ v× nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa. Ngîc l¹i, khi nh÷ng chØ sè kinh tÕ cho thÊy r»ng ph¸ gi¸ cã thÓ dÉn tíi viÖc c¸c nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi n¾m ®éc quyÒn thÞ trêng, th× nh÷ng biÖn ph¸p ®Êu tranh nh»m ng¨n chÆn thiÖt h¹i ®îc coi lµ cã thÓ biÖn minh vÒ kinh tÕ. Tuy nhiªn, cÇn ph¶i tiÕn hµnh nghiªn cøu s©u h¬n trong c¸c giai ®o¹n sau ®Ó x¸c ®Þnh ®îc thùc tÕ cña ph¸ gi¸.
Nh÷ng ®iÒu kiÖn hay c¸c chØ sè kinh tÕ trªn ®©y chØ lµ c¬ së ban ®Çu ®Ó pháng ®o¸n xem liÖu viÖc ph¸ gi¸ cã ®em l¹i thiÖt h¹i cho nÒn kinh tÕ cña nh÷ng níc nhËp khÈu kh«ng. §©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó trong giai ®o¹n thø hai sÏ tÝnh møc ph¸ gi¸ vµ tÝnh thuÕ chèng ph¸ gi¸ ®îc ¸p dông cïng víi hËu qu¶ cña nã. Lµm nh thÕ nh»m ®¶m b¶o biÕt tríc ph¸ gi¸ cã ®éc quyÒn hay kh«ng.
Trªn ®©y míi chØ lµ nh÷ng c¬ së lÝ luËn vÒ b¸n ph¸ gi¸. Cßn thùc tiÔn cña vÊn ®Ò nµy hiÖn diÔn ra nh thÕ nµo sÏ ®îc tr×nh bµy cô thÓ ë môc díi ®©y.
1.2. Thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi thêi gian qua
1.2.1. Tæng quan
HiÖn nay cha cã mét níc hay mét tæ chøc nµo thèng kª ®îc c¸c vô b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ trªn thÕ giíi bëi v× ®©y lµ ®iÒu khã x¸c ®Þnh vµ kh«ng mét níc hay mét c«ng ty nµo l¹i tù thõa nhËn hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ cña m×nh c¶. Cho nªn ®Ó cã thÓ hiÓu râ vÒ t×nh h×nh b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ trªn thÕ giíi chóng ta chØ cã thÓ xem xÐt th«ng qua c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ (mµ cô thÓ lµ c¸c cuéc ®iÒu tra cã kÕt luËn cuèi cïng lµ hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸) vµ sè lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi.
Tríc khi WTO ra ®êi ®· cã nhiÒu cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ c¸c biÖn ph¸p chèng l¹i c¸c hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ ®ã. Nhng c¸c cuéc ®iÒu tra ®ã kh«ng thèng nhÊt vÒ c¸ch thøc, thñ tôc còng nh vÒ c¸c biÖn ph¸p chèng l¹i c¸c hµnh vi b¸n ph¸ gi¸.
N¨m 1994, vßng ®µm ph¸n Uruguay kÕt thóc víi sù ra ®êi cña WTO vµ mét sè c¸c hiÖp ®Þnh liªn quan ®Õn th¬ng m¹i quèc tÕ, trong ®ã cã HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO. §©y chÝnh lµ c¬ së ph¸p luËt quèc tÕ mµ c¸c níc thµnh viªn WTO ph¶i tu©n theo khi thùc thi vµ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c níc cha lµ thµnh viªn WTO còng ®îc khuyÕn nghÞ nªn thùc hiÖn theo c¸c quy ®Þnh cña WTO, trong ®ã cã quy ®Þnh liªn quan ®Õn chèng b¸n ph¸ gi¸... KÓ tõ khi WTO ra ®êi, tÝnh ®Õn thêi ®iÓm cuèi n¨m 2002, trªn thÕ giíi ®· cã tÊt c¶ 2.160 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã tÊt c¶ 1.258 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ (chiÕm 58,24% tæng sè c¸c cuéc ®iÒu tra). §iÒu nµy còng thÓ hiÖn kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Òu cã kÕt luËn dÉn ®Õn viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Sè lîng lín c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn còng phÇn nµo cho thÊy biÖn ph¸p ph¸ gi¸ ®Ó chiÕm lÜnh thÞ trêng, tèi ®a ho¸ lîi nhuËn ®· ®îc sö dông kh¸ nhiÒu trong chiÕn lîc kinh doanh cña c¸c c«ng ty, tËp ®oµn, hay
cña mét sè níc riªng biÖt nµo ®ã.
Trªn thùc tÕ, c¸c níc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ thêng bÞ níc xuÊt khÈu hµng ho¸ lµ ®èi tîng chÞu thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ khëi kiÖn ®Õn WTO, cô thÓ lµ C¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp. C¸c vô viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ viÖc b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸ lu«n lµ vÊn ®Ò phøc t¹p vµ g©y nhiÒu tranh c·i. §«i khi, kÕt qu¶ thêng dÉn ®Õn c¸c hµnh vi tr¶ ®òa trong th¬ng m¹i, g©y ra rÊt nhiÒu m©u thuÉn, ¶nh hëng xÊu ®Õn t×nh h×nh th¬ng m¹i chung trªn thÕ giíi. V× vËy, c¸c quèc gia thêng rÊt thËn träng khi quyÕt ®Þnh viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ vµo níc m×nh.
Trong phÇn nµy sÏ tËp trung tr×nh bµy thùc tr¹ng c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ë c¸c khu vùc, c¸c níc kh¸c nhau trªn thÕ giíi ®Ó cã c¸i nh×n bao qu¸t vÒ vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ hiÖn nay.
C¨n cø vµo sè liÖu thèng kª cña WTO tõ 01/01/1995 ®Õn 31/12/2002, xu híng ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi cã thÓ ®îc biÓu diÔn díi biÓu ®å sau:
Nguån: B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Nh×n vµo biÓu ®å cã thÓ thÊy, trong giai ®o¹n tõ n¨m 1995 ®Õn n¨m 1999, sè cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ t¨ng ®Òu ®Æn vµ t¨ng ®ét biÕn vµo n¨m 1999. Tuy nhiªn tõ n¨m 1999 trë l¹i ®©y (2002) th× sè cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ biÕn ®éng kh¸ m¹nh, kh«ng æn ®Þnh. Sè cuéc ®iÒu tra cã kÕt luËn cuèi cïng lµ b¸n ph¸ gi¸ vµ dÉn ®Õn viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng biÕn ®éng, nã kh«ng tû lÖ thuËn víi sè cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ nh mäi ngêi thêng nghÜ. Ch¼ng h¹n, trong n¨m 2002 trong khi sè cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ nãi chung gi¶m m¹nh nhng sè lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ l¹i ®¹t ®Õn møc cao nhÊt trong giai ®o¹n 1995-2002; hay trong n¨m 2001 trong khi sè cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ lªn ®Õn møc cao nhÊt giai ®o¹n 1995-2002 th× sè lÇn ¸._.p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ hay nãi c¸ch kh¸c lµ sè cuéc ®iÒu tra cã kÕt luËn cuèi cïng r»ng hµng ho¸ bÞ b¸n ph¸ gi¸ l¹i gi¶m m¹nh.
§ã lµ thùc tr¹ng chung b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ trªn thÕ giíi. Sau ®©y ta sÏ ®i s©u ph©n tÝch tõng nhãm níc cô thÓ. Theo c¸c tiªu chÝ ph©n lo¹i c¸c níc ph¸t triÓn vµ ®ang ph¸t triÓn cña Liªn hîp quèc, ta cã biÓu ®å so s¸nh sau vÒ sè lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña hai nhãm níc nµy (BiÓu ®å 2).
Nguån: B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Thùc tÕ nµy cho thÊy kh«ng chØ cã c¸c níc ph¸t triÓn tiÕn hµnh ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn vµ ngîc l¹i mµ c¸c níc ph¸t triÓn cßn ®iÒu tra vµ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c níc ph¸t triÓn kh¸c. §iÒu nµy còng x¶y ra t¬ng tù ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn.
C¸c mÆt hµng bÞ ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ thêng lµ c¸c s¶n phÈm dÖt may, giµy dÐp, s¾t thÐp, kim lo¹i, ho¸ chÊt, nhùa vµ c¸c s¶n phÈm tõ nhùa, cao su vµ c¸c s¶n phÈm tõ cao su, m¸y mãc, thiÕt bÞ c¬ khÝ, thiÕt bÞ ®iÖn...®Æc biÖt lµ kim lo¹i c¬ b¶n. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c cuéc ®iÒu tra vÒ c¸c mÆt hµng ®Òu dÉn tíi viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Nhng c¨n cø trªn c¸c sè liÖu thèng kª ®îc tõ WTO cËp nhËt cho ®Õn ngµy 31/12/2002 th× nãi chung c¸c mÆt hµng bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ tû lÖ thuËn víi sè lîng c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c mÆt hµng ®ã. §iÒu ®ã cã nghÜa lµ mét khi mét mÆt hµng nµo ®ã lµ ®èi tîng cña ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ th× x¸c suÊt mÆt hµng ®ã bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ rÊt cao. Cho nªn, ®Ó x¸c ®Þnh mÆt hµng nµo cã nhiÒu nguy c¬ bÞ ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt còng nh mÆt hµng nµo Ýt chÞu nguy c¬ bÞ ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ nhÊt, chóng ta sÏ cïng xem xÐt trong b¶ng 2 díi ®©y.
B¶ng 2: C¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ theo mÆt hµng
giai ®o¹n 1995-2002
MÆt hµng
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Kim lo¹i thêng vµ c¸c s¶n phÈm tõ chóng
43
39
63
103
110
107
136
86
687
Ho¸ chÊt
31
38
21
24
75
62
61
87
399
Nhùa vµ cao su
20
25
36
32
39
21
56
29
258
M¸y mãc, thiÕt bÞ c¬ khÝ, ®å ®iÖn
24
34
34
10
28
30
25
9
194
DÖt may
1
23
8
28
34
17
26
5
142
Bét giÊy, b×a giÊy
3
14
34
4
18
4
7
7
91
S¶n phÈm tõ vËt liÖu kho¸ng s¶n
3
11
11
12
8
7
6
10
68
C¸c mÆt hµng chÕ t¹o kh¸c
6
5
4
5
13
6
5
10
54
Kho¸ng s¶n
1
4
3
4
9
4
16
8
49
§å uèng, thuèc l¸
13
5
4
9
2
3
0
1
37
§éng vËt sèng
1
2
2
6
8
3
2
11
35
Rau
0
5
2
4
1
7
8
3
30
Gç vµ c¸c s¶n phÈm tõ gç
1
4
10
3
1
5
3
1
28
M¸y mãc thiÕt bÞ quang häc, dông cô y tÕ
1
4
9
5
2
0
3
3
27
Giµy dÐp, mò, gËy, dï
6
1
0
4
2
3
2
3
21
Xe cé, m¸y bay, tµu thuyÒn
3
2
1
0
4
7
0
2
19
C¸c mÆt hµng kh¸c
0
5
1
2
1
2
1
0
12
DÇu mì ®éng thùc vËt
0
0
0
0
0
0
4
1
5
Da vµ c¸c s¶n phÈm tõ da
0
3
0
0
0
0
0
0
3
Ngäc trai, ®¸ quý
0
0
0
0
0
0
1
0
1
Tæng
157
224
243
255
355
288
362
276
2160
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
B¶ng trªn cho thÊy 4 nhãm mÆt hµng bÞ ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt lµ kim lo¹i c¬ b¶n vµ c¸c s¶n phÈm tõ chóng (chiÕm 31,81% sè vô ®iÒu tra), ho¸ chÊt (18,47%), nhùa vµ cao su (11,94%), m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ, ®å ®iÖn (8,98%). Riªng 4 nhãm mÆt hµng nµy ®· chiÕm tíi 71,20% sè vô ®iÒu tra bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. §iÒu nµy chøng tá c¸c vô ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ giai ®o¹n 1995-2002 kh«ng ph©n bè ®Òu ë c¸c mÆt hµng mµ cã sù tËp trung cao vµo mét sè Ýt mÆt hµng- ®©y lµ nh÷ng mÆt hµng rÊt nh¹y c¶m víi c¸c vô ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸. Vµ còng chÝnh 4 nhãm mÆt hµng nµy còng bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt. §iÒu ®ã phÇn nµo nãi lªn mét ®iÒu r»ng trªn thÕ giíi c¸c níc cã xu híng tËp trung b¸n ph¸ gi¸ nh÷ng mÆt hµng nµy sang c¸c níc kh¸c.
1.2.2. Thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ ë c¸c níc ph¸t triÓn
KÓ tõ thêi ®iÓm ®Çu n¨m 1995 cho ®Õn cuèi n¨m 2002, cã 10 níc ph¸t triÓn ®· tiÕn hµnh 924 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ chiÕm 42,78% sè cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ trªn thÕ giíi giai ®o¹n nµy ®îc thÓ hiÖn ë b¶ng 3.
B¶ng 3: C¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ do c¸c níc ph¸t triÓn tiÕn hµnh giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Mü
14
22
15
36
47
47
76
35
292
EU
33
25
41
22
65
32
29
20
267
Australia
5
17
42
13
24
15
23
16
155
Canada
11
5
14
8
18
21
25
5
107
Thæ NhÜ Kú
0
0
4
1
8
7
16
9
45
New Zealand
10
4
5
1
4
10
1
2
37
Ba Lan
0
0
1
0
7
0
0
3
11
Latvia
NA
NA
NA
0
0
0
1
6
7
NhËt B¶n
0
0
0
0
0
0
2
0
2
Bulgari
0
0
0
0
0
0
0
1
1
Tæng
73
73
122
81
173
132
173
97
924
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Trong sè c¸c vô ®iÒu tra nµy th× cã 518 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ (chiÕm 56,06% sè vô ®iÒu tra ®îc tiÕn hµnh).
B¶ng 4: C¸c cuéc ®iÒu tra bÞ c¸c níc ph¸t triÓn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Mü
33
11
20
16
24
32
33
23
192
EU
14
17
11
25
18
41
13
25
164
Canada
7
0
7
10
10
14
19
0
67
Australia
1
1
1
7
6
5
10
9
40
Thæ NhÜ Kú
11
0
0
0
1
8
2
11
33
New Zealand
3
4
0
1
0
1
2
0
11
Ba Lan
0
0
0
1
0
6
0
0
7
NhËt B¶n
1
0
0
0
0
0
0
2
3
Latvia
NA
NA
NA
0
0
0
0
1
1
Tæng
70
33
39
60
59
107
79
71
518
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Còng trong thêi gian nµy, hµng xuÊt khÈu cña 33 níc ph¸t triÓn (EU gåm 15 níc vµ céng ®ång EC ®îc coi nh mét quèc gia) l¹i lµ ®èi tîng cña 786 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ (xem b¶ng 5).
B¶ng 5: C¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi c¸c níc ph¸t triÓn giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
EU
30
37
59
50
46
44
52
33
351
Mü
12
21
15
15
14
13
15
10
115
NhËt B¶n
5
6
12
13
22
9
12
9
88
Ukraina
2
3
4
9
9
6
6
7
46
Thæ NhÜ Kú
2
3
1
2
6
7
5
4
30
Rumani
1
2
1
4
4
4
5
8
29
Ba Lan
2
3
3
4
3
5
1
4
25
Canada
2
1
3
3
0
1
7
5
22
Australia
1
0
1
2
3
4
1
3
15
Hungary
2
0
2
2
4
0
3
1
14
Bungari
0
3
2
1
1
1
2
0
10
Lithunia
0
0
1
0
4
1
1
3
10
New Zealand
1
1
0
0
2
0
3
1
8
Belarus
0
0
0
0
3
2
1
1
7
Estonia
0
0
1
0
0
1
1
1
4
Latvia
0
0
2
0
0
2
0
0
4
Na Uy
0
1
0
0
0
1
1
1
4
Thôy SÜ
0
2
1
0
1
0
0
0
4
Tæng
60
83
108
105
122
101
116
91
786
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Trong sè c¸c vô mµ ®èi tîng bÞ ®iÒu tra lµ c¸c níc ph¸t triÓn th× cã 453 lÇn c¸c níc nµy bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, chiÕm 57,63% tæng sè vô bÞ ®iÒu tra ph¸ gi¸.
B¶ng 6: C¸c cuéc ®iÒu tra mµ c¸c níc ph¸t triÓn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
EU
17
6
10
38
39
28
22
29
189
Mü
8
4
9
11
8
13
4
10
67
NhËt B¶n
5
6
4
7
10
19
8
5
64
Ukraine
5
0
3
5
7
8
6
4
38
Turkey
1
1
1
2
4
3
3
3
18
Rumani
2
1
1
2
2
4
1
3
16
Ba Lan
1
1
1
1
4
2
4
1
15
Bulgari
1
0
1
0
2
1
1
2
8
Canada
1
0
0
2
1
0
0
4
8
Belarus
0
1
0
0
0
3
1
2
7
Hungary
0
1
0
0
2
2
0
1
6
Australia
0
0
0
1
2
2
0
0
5
Latvia
0
0
0
1
1
0
2
0
4
Lithuania
0
0
0
0
1
1
0
1
3
Estonia
0
0
0
0
1
0
0
1
2
NewZealand
0
0
0
1
0
0
1
0
2
Na Uy
0
0
1
0
0
0
0
0
1
Tæng
41
21
31
71
84
86
53
66
453
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Trong sè c¸c níc ph¸t triÓn, Mü vµ EU lu«n ®i ®Çu trong viÖc tiÕn hµnh c¸c cuéc ®iÒu tra vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu tõ níc ngoµi, nhng còng kh«ng tr¸nh khái lµ ®èi tîng bÞ ®iÒu tra chèng ph¸ gi¸.
Mü ®· tiÕn hµnh 292 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 192 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, sè vô Mü bÞ c¸c níc kh¸c ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ chØ lµ 115 vô, trong ®ã cã chØ 67 lÇn níc nµy bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Nhãm mÆt hµng mµ Mü ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt lµ nhãm kim lo¹i c¬ b¶n (chiÕm 68,23% tæng sè lÇn bÞ ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸), ho¸ chÊt lµ ®øng thø hai nhng chØ chiÕm 10,42% tæng sè lÇn bÞ ®¸nh thuÕ nµy. Nh vËy cã thÓ thÊy Mü cã chÝnh s¸ch b¶o hé s¸t sao ngµnh s¶n xuÊt nhãm s¶n phÈm kim lo¹i c¬ b¶n, ®Æc biÖt lµ ngµnh s¶n xuÊt thÐp. Nhãm s¶n phÈm mµ Mü bÞ c¸c níc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt lµ ho¸ chÊt, giµy dÐp, m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ, ®å ®iÖn nhng sè lÇn ¸p dông kh«ng nhiÒu. Ch¼ng h¹n ho¸ chÊt lµ nhãm s¶n phÈm mµ Mü bÞ c¸c níc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt còng chØ lµ 22 lÇn trong c¶ giai ®o¹n 1995-2002. C¸c ph©n tÝch trªn phÇn nµo cho thÊy c¸c níc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ rÊt nhiÒu vµo Mü cßn Mü Ýt tiÕn hµnh b¸n ph¸ gi¸ sang c¸c níc kh¸c.
EU th× Ýt h¬n Mü mét chót, tiÕn hµnh 267 cuéc ®iÒu tra vµ cã 164 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Tuy nhiªn, sè vô EU bÞ ®iÒu tra nhiÒu h¬n rÊt nhiÒu so víi Mü ®ã lµ 351 vô vµ cã 189 lÇn níc nµy bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c nhãm s¶n phÈm mµ EU ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt bao gåm: Kim lo¹i c¬ b¶n (chiÕm 39,63 sè vô ¸p dông thuÕ nµy), ho¸ chÊt (18,9%), m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ vµ ®å ®iÖn (12,8%). C¸c nhãm s¶n phÈm cña EU bÞ c¸c níc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt bao gåm: Kim lo¹i c¬ b¶n (chiÕm 27,51% sè vô ¸p dông thuÕ nµy), ho¸ chÊt (19,58%), m¸y mãc thiÕt bÞ c¬ khÝ vµ ®å ®iÖn (11,64%).
NhËt B¶n th× t¬ng ®èi ®Æc biÖt khi chØ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ 3 lÇn (tÊt c¶ ®Òu lµ ®èi víi nhãm mÆt hµng dÖt may vµ c¸c s¶n phÈm dÖt may) nhng l¹i 34 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ (trong ®ã nhãm s¶n phÈm cña NhËt bÞ ¸p dông lo¹i thuÕ nµy nhiÒu nhÊt lµ kim lo¹i c¬ b¶n (chiÕm tíi 40,63% sè vô bÞ ¸p dông lo¹i thuÕ nµy).
1.2.3. Thùc tr¹ng b¸n ph¸ gi¸ ë c¸c níc ®ang ph¸t triÓn
Trong giai ®o¹n tõ ®Çu n¨m 1995 ®Õn cuèi n¨m 2002, 29 níc ®ang ph¸t triÓn ®· tiÕn hµnh 1.236 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 740 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
B¶ng 7: C¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ do c¸c níc ®ang ph¸t triÓn tiÕn hµnh giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Ên §é
6
21
13
27
65
41
79
79
331
Argentina
27
22
14
8
24
45
26
14
180
Nam Phi
16
33
23
41
16
21
6
4
160
Brazil
5
18
11
18
16
11
17
9
105
Mexico
4
4
6
12
11
7
5
10
59
Hµn Quèc
4
13
15
3
6
2
4
10
57
Indonesia
0
11
5
8
8
3
4
4
43
Peru
2
7
2
3
8
1
8
6
37
Ai CËp
0
0
7
12
5
1
7
3
35
Venezuela
3
2
6
10
7
1
1
1
31
Th¸i Lan
0
1
3
0
0
0
3
21
28
Trung Quèc
NA
NA
NA
NA
NA
6
9
11
26
Israel
5
6
3
7
0
1
4
0
26
Colombia
4
1
1
6
2
3
6
0
23
Malaysia
3
2
8
1
2
0
1
5
22
Philippines
1
1
2
3
6
2
0
1
16
Chile
4
3
0
2
0
5
0
0
14
Trinidad vµ Tobago
0
1
0
4
3
1
1
0
10
§µi Loan
NA
NA
NA
NA
NA
3
3
0
6
Costa Rica
0
4
1
1
0
0
0
0
6
Uruguay
0
0
1
0
0
1
4
0
6
Céng hoµ Czech
0
0
0
2
1
0
0
0
3
Jamaica
0
0
0
0
0
1
1
1
3
Panama
0
0
0
3
0
0
0
0
3
Nicaragua
0
0
0
2
0
0
0
0
2
Ecuador
0
0
0
1
0
0
0
0
1
Guatemala
0
1
0
0
0
0
0
0
1
Paraguay
0
0
0
0
1
0
0
0
1
Slovenia
0
0
0
0
1
0
0
0
1
Tæng
84
151
121
174
182
156
189
179
1236
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Còng trong thêi gian ®ã, hµng ho¸ xuÊt khÈu cña 62 níc ®ang ph¸t triÓn lµ ®èi tîng cña 1.374 cuéc ®iÒu tra vµ 805 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng ph¸ gi¸.
Ên ®é lµ níc ®ang ph¸t triÓn ®i ®Çu trong viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸. Trong giai ®o¹n 1995 - 2002 nã ®· tiÕn hµnh 331 cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ cã 219 lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ (xem b¶ng 7). Tuy nhiªn, Ên ®é chØ lµ ®èi tîng cña 44 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
B¶ng 8: 10 níc ®ang ph¸t triÓn ®i ®Çu trong ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Ên §é
7
2
8
22
22
57
38
63
219
Argentina
13
20
11
12
9
16
15
24
120
Nam Phi
0
8
18
14
34
13
5
15
107
Brazil
2
6
2
14
5
9
13
4
55
Mexico
16
4
7
7
7
7
3
4
55
Hµn Quèc
0
5
10
8
0
5
0
1
29
Ai CËp
0
0
0
5
13
0
0
7
25
Venezuela
2
0
4
0
8
9
0
1
24
Peru
2
1
2
0
3
4
1
4
17
Indonesia
0
0
4
2
7
0
1
0
14
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ WTO
Achentina vµ Nam Phi còng nhiÒu lÇn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, t¬ng øng víi 120 lÇn vµ 107 lÇn. Hai níc nµy còng lµ ®èi tîng cña t¬ng øng 8 lÇn vµ 24 lÇn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
Trung Quèc th× t¬ng ®èi ®Æc biÖt, khi míi chØ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ 5 lÇn (®Òu vµo n¨m 2002- thêi ®iÓm ngay sau khi níc nµy gia nhËp WTO) nhng l¹i bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ tíi 212 lÇn (xem b¶ng 9). Trung Quèc cã thÓ coi lµ quèc gia “®i ®Çu” trong viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ sang c¸c níc kh¸c. TÊt nhiªn, mét lý do quan träng g©y bÊt lîi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu cña Trung Quèc lµ nhiÒu níc ph¸t triÓn cha coi nÒn kinh tÕ Trung Quèc lµ kinh tÕ thÞ trêng, do ®ã dÔ dÉn tíi kÕt luËn lµ hµng xuÊt khÈu bÞ b¸n
ph¸ gi¸, mÆc dï trªn thùc tÕ cã thÓ kh«ng ph¶i nh vËy. XÐt vÒ c¬ cÊu s¶n phÈm th× c¶ 5 lÇn Trung Quèc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Òu lµ ®èi víi nhãm s¶n phÈm ho¸ chÊt. Cßn c¸c nhãm s¶n phÈm cña Trung Quèc bÞ níc ngoµi ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ nhiÒu nhÊt bao gåm: ho¸ chÊt (chiÕm 25,94% sè vô bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸), kim lo¹i c¬ b¶n vµ c¸c s¶n phÈm cña chóng (25%).
B¶ng 9: 10 níc ®ang ph¸t triÓn hµng ®Çu bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ ViÖt Nam giai ®o¹n 1995-2002
Níc
N¨m
Tæng
1995
1996
1997
1998
1999
2000
2001
2002
Trung Quèc
26
15
31
24
20
30
30
36
212
Hµn Quèc
4
5
3
12
13
21
12
13
83
§µi Loan
2
2
6
11
7
18
9
14
69
Nga
8
2
8
4
15
9
6
3
55
Brazil
9
10
6
5
5
8
2
6
51
Th¸i Lan
5
7
2
5
1
13
7
8
48
Ên ®é
4
1
5
6
9
7
6
6
44
Indonesia
0
2
3
5
4
11
5
9
39
Nam Phi
2
3
2
2
3
4
3
5
24
Malaysia
3
2
2
4
3
4
1
4
23
Mexico
0
2
3
1
3
4
1
3
17
ViÖt Nam
0
0
0
1
0
1
1
0
3
Nguån: Tæng hîp tõ B¸o c¸o cña Ban Th ký WTO vµ ñy ban chèng
b¸n ph¸ gi¸ WTO
Nh vËy, ph¸ gi¸ lµ mét th«ng lÖ mang s¶n phÈm cña mét níc nµy sang b¸n ë mét níc kh¸c víi mét møc gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ trÞ th«ng thêng cña s¶n phÈm ®ã khi b¸n t¹i thÞ trêng néi ®Þa níc xuÊt khÈu. B¸n ph¸ gi¸ cã thÓ chia thµnh b¸n ph¸ gi¸ ®éc quyÒn vµ b¸n ph¸ gi¸ phi ®éc quyÒn. B¸n ph¸ gi¸ kh«ng ph¶i lu«n g©y ra thiÖt h¹i ®èi víi c¶ níc xuÊt khÈu vµ níc nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ lo¹i b¸n ph¸ gi¸ phi ®éc quyÒn. Lo¹i ph¸ gi¸ nµy, ®èi víi níc xuÊt khÈu, nã cho phÐp gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng s¶n xuÊt d thõa trong níc, cho phÐp ®i vµo mét thÞ trêng Ýt bÞ c¹nh tranh h¬n... §èi víi níc nhËp khÈu, lo¹i h×nh ph¸ gi¸ nµy còng kh«ng hÒ g©y thiÖt h¹i kinh tÕ. Ngîc l¹i, nã gióp lo¹i bá nh÷ng doanh nghiÖp trong níc ho¹t ®éng kÐm hiÖu qu¶ nhÊt, t¨ng ®îc phóc lîi cña ngêi tiªu dïng vµ n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c ngµnh trong níc mµ sö dông s¶n phÈm víi gi¸ nhËp khÈu h¹. Tuy nhiªn, ph¸ gi¸ còng cã thÓ g©y thiÖt h¹i lín cho nÒn kinh tÕ trong níc nhÊt lµ lo¹i h×nh b¸n ph¸ gi¸ ®éc quyÒn bëi v× nã nh»m chiÕm lÜnh thÞ trêng hay b¶o vÖ vÞ trÝ thèng trÞ. Sau khi ®· chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng cña níc nhËp khÈu, triÖt tiªu ®îc søc c¹nh tranh cña hµng néi ®Þa th× nã sÏ t×m c¸ch thao tóng thÞ trêng ®Ó thu lîi nhuËn tèi ®a. Lo¹i b¸n ph¸ gi¸ nµy nÕu kh«ng bÞ ng¨n chÆn sÏ g©y t¸c h¹i, lµm tæn th¬ng ®Õn c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ cïng lo¹i trªn thÞ trêng néi ®Þa cña níc nhËp khÈu. Cho nªn víi lo¹i h×nh b¸n ph¸ gi¸ nµy th× hµnh ®éng chèng b¸n ph¸ gi¸ cña níc nhËp khÈu lµ v« cïng cÇn thiÕt ®Ó ®¶m b¶o cho m«i trêng kinh doanh c¹nh tranh c«ng b»ng cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp...
VËy lµm thÕ nµo ®Ó cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc mét hµnh vi lµ b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng vµ viÖc x¸c ®Þnh biªn ®é ph¸ gi¸, thiÖt h¹i ra sao, thñ tôc nh thÕ nµo? VÊn ®Ò nµy ®· ®îc cô thÓ ho¸ trong HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO hay cßn gäi lµ HiÖp ®Þnh thùc thi ®iÒu VI cña GATT (HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th¬ng m¹i) ®îc ®a ra vµo n¨m 1994. HiÖp ®Þnh nµy sÏ ®îc giíi thiÖu cô thÓ trong ch¬ng 2.
Ch¬ng 2
HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO
2.1. Kh¸i qu¸t chung vÒ HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO
2.1.1. Sù ra ®êi
ThuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®îc ¸p dông lÇn ®Çu tiªn ë Canada vµo n¨m 1904 vµ ngµy cµng phæ biÕn réng r·i kh«ng nh÷ng ë c¸c níc ph¸t triÓn nh Mü, Canada, EU, Australia mµ c¶ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn nh Brazil, Ên ®é, Argentina, Mexico, Malaysia. §©y lµ mét c«ng cô b¶o vÖ hiÖu qu¶ hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc khi ph¶i c¹nh tranh víi hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸.
Tuy nhiªn, chØ ®Õn n¨m 1947 HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th¬ng m¹i (GATT-1947) tiÒn th©n cña Tæ chøc th¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) míi cã qui ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ trong ®iÒu VI. Sau ®ã, vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸ l¹i ®îc ®a ra th¶o luËn t¹i Vßng ®µm ph¸n Kenedy (1964-1967) vµ Vßng ®µm ph¸n Tokyo (1973-1979) thuéc C¸c vßng ®µm ph¸n cña GATT (HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ mËu dÞch). §©y lµ giai ®o¹n mµ th¬ng m¹i quèc tÕ ®ang ph¸t triÓn rÊt m¹nh mÏ, c¸c quèc gia ph¸t triÓn t¨ng cêng xuÊt khÈu sang c¸c níc ®ang ph¸t triÓn. Hä thêng sö dông c¸c biÖn ph¸p trî cÊp, trî gi¸ ®èi víi c¸c s¶n phÈm, nhÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm n«ng nghiÖp cña m×nh ®Ó t¨ng cêng søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ khi tham dù vµo th¬ng m¹i thÕ giíi. Hµng ho¸ cña nh÷ng níc nµy å ¹t ®æ vµo níc ®ang ph¸t triÓn- n¬i giê ®©y lµ thÞ trêng lý tëng cho c¸c níc ph¸t triÓn c¹nh tranh nhau. KÕt qu¶ lµ vµo n¨m 1979, GATT ®· ban hµnh §¹o luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Ó më réng ®iÒu VI cña GATT-1947. Còng trong thêi gian nµy, c¸c níc ®ang ph¸t triÓn còng ®· b¾t ®Çu ban hµnh luËt ®iÒu chØnh viÖc b¸n ph¸ gi¸ cïng nh÷ng biÖn ph¸p chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng nµy nh»m b¶o vÖ nÒn s¶n xuÊt trong níc. C¸c níc ®ang ph¸t triÓn rÊt quan t©m tíi viÖc ®¸nh gi¸ ®óng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, r»ng s¶n phÈm ®îc b¸n ra víi gi¸ kh«ng thÊp h¬n gi¸ thµnh hay gi¸ b¸n trªn thÞ trêng néi ®Þa vµ t×m mäi c¸ch ®Ó ng¨n ngõa nh÷ng hµnh vi lÈn tr¸nh c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸. §ång thêi hä còng chó träng ®Õn viÖc ®¶m b¶o r»ng nh÷ng biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng bÞ l¹m dông nh»m b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong níc mµ chØ giíi h¹n ë møc cÇn thiÕt (thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng nhÊt thiÕt ph¶i cao b»ng møc ph¸ gi¸ mµ cã thÓ chØ ë møc ®îc x¸c ®Þnh lµ cÇn thiÕt).
§Õn vßng ®µm ph¸n Uruguay (1986-1994), vÊn ®Ò vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸ míi ®îc thèng nhÊt l¹i khi c¸c quèc gia thµnh viªn cña GATT cïng nhau ®Æt bót ký vµo “HiÖp ®Þnh thùc thi §iÒu VI cña HiÖp ®Þnh chung vÒ thuÕ quan vµ th¬ng m¹i 1994”. Trong ®ã cã nhiÒu quy ®Þnh chi tiÕt vµ chÆt chÏ tõ viÖc x¸c ®Þnh vÊn ®Ò ph¸ gi¸, tr×nh tù mét cuéc ®iÒu tra vÒ b¸n ph¸ gi¸ ®Õn c¸c biÖn ph¸p t¹m thêi vµ c¸c biÖn ph¸p cuèi cïng trong trêng hîp x¸c ®Þnh cã b¸n ph¸ gi¸. Nh÷ng quy ®Þnh nµy ®îc rót ra tõ thùc tiÔn th¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a c¸c thµnh viªn trong nh÷ng n¨m qua. Trªn c¬ së HiÖp ®Þnh nµy, nhiÒu níc ®· ban hµnh luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña riªng m×nh, trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ®Ó b¶o vÖ nÒn s¶n xuÊt trong níc khái hµng ho¸ nhËp khÈu tõ c¸c níc ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, do HiÖp ®Þnh cã nhiÒu quy ®Þnh kh«ng chÆt chÏ vÒ vÊn ®Ò tù vÖ vµ viÖc ®èi phã víi viÖc lÈn tr¸nh c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ mµ c¸c quèc gia, trong luËt cña m×nh, ®· biÕn nh÷ng quy ®Þnh ®ã thµnh nh÷ng c¬ chÕ mang tÝnh chÊt b¶o hé. LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ ®«i khi ®· bÞ lîi dông, trë thµnh biÖn ph¸p b¶o hé nÒn s¶n xuÊt trong níc. Vµ trong thùc tiÔn th¬ng m¹i hiÖn nay, c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n gi¸ kh«ng chØ ®îc c¸c níc ®ang ph¸t triÓn ¸p dông mµ nã ®· trë thµnh mét c«ng cô phæ biÕn cña c¸c níc ph¸t triÓn, ®îc c¸c níc nµy triÖt ®Ó khai th¸c. §¬n cö nh Mü, hµng n¨m c¸c doanh nghiÖp níc nµy ®· ph¸t hµng ngh×n ®¬n kiÖn b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng nhËp khÈu cña hµng chôc níc trªn thÕ giíi. C¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ giê ®©y ®· trë thµnh quen thuéc trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Do ®ã, ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña bÊt kú quèc gia nµo trªn thÕ giíi, khi muèn xuÊt khÈu hµng ho¸ ra níc ngoµi th× mét vÊn ®Ò kh«ng thÓ bá qua lµ ph¶i nghiªn cøu vÒ luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c quèc gia, c¸c thÞ trêng mµ m×nh muèn th©m nhËp ®Ó tr¸nh nguy c¬ bÞ ¸p ®Æt c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸. Trong c¸c luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ th× kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn HiÖp ®Þnh thùc thi §iÒu VI cña GATT n¨m 1994- HiÖp ®Þnh lµm c¬ së cho luËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c quèc gia.
2.1.2. ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO
ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ bao gåm ®¹i diÖn c¸c thµnh viªn WTO ®îc thµnh lËp nh»m thùc hiÖn c¸c nghÜa vô qui ®Þnh trong HiÖp ®Þnh nµy vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh viªn trao ®æi víi nhau vÒ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸. ñy ban nµy häp Ýt nhÊt 2 lÇn mçi n¨m, Ban th ký WTO sÏ thùc hiÖn chøc n¨ng th ký cho ñy ban nµy.
C¸c thµnh viªn WTO ph¶i th«ng b¸o cho ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸:
Ngay lËp tøc khi hä ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ t¹m thêi hay l©u dµi;
Nöa n¨m mét lÇn (theo mÉu qui ®Þnh) vÒ c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ mµ hä ¸p dông trong vßng 6 th¸ng tríc ®Êy. C¸c thµnh viªn cã thÓ tham kh¶o th«ng b¸o nµy t¹i Ban th ký WTO;
C¬ quan nµo ë níc m×nh cã thÈm quyÒn ®iÒu tra ph¸ gi¸, luËt qui ®Þnh thñ tôc ®iÒu tra ph¸ gi¸ cña níc m×nh.
2.1.3. X¸c ®Þnh viÖc b¸n ph¸ gi¸
Theo HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO th× mét s¶n phÈm bÞ coi lµ b¸n ph¸ gi¸ khi gi¸ xuÊt khÈu s¶n phÈm ®ã thÊp h¬n:
Gi¸ cã thÓ so s¸nh ®îc trong ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i th«ng thêng
(gi¸ trÞ th«ng thêng).
Gi¸ cña s¶n phÈm t¬ng tù khi tiªu thô ë thÞ trêng níc xuÊt khÈu.
§iÒu kiÖn th¬ng m¹i th«ng thêng: tuy kh«ng cã ®Þnh nghÜa cô thÓ vÒ ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i th«ng thêng nhng cã mét sè trêng hîp khi gi¸ b¸n t¹i thÞ trêng néi ®Þa níc xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ thµnh s¶n xuÊt th× cã thÓ coi nh lµ kh«ng n»m trong ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i th«ng thêng.
S¶n phÈm t¬ng tù (SPTT): lµ s¶n phÈm gièng hÖt hoÆc cã c¸c ®Æc tÝnh gÇn gièng víi s¶n phÈm lµ ®èi tîng ®iÒu tra.
2.1.3.1. Nguyªn t¾c x¸c ®Þnh viÖc b¸n ph¸ gi¸
Biªn ®é ph¸ gi¸ (B§PG)
=
Gi¸ trÞ th«ng thêng (GTTT)
-
Gi¸ xuÊt khÈu (GXK)
Biªn ®é ph¸ gi¸ cã thÓ tÝnh b»ng trÞ gi¸ tuyÖt ®èi hoÆc theo phÇn tr¨m theo c«ng thøc:
GTTT - GXK
B§PG =
GXK
NÕu B§PG > 0 lµ cã ph¸ gi¸.
2.1.3.2. TÝnh biªn ®é ph¸ gi¸
2.1.3.2.1. C¸ch tÝnh GTTT
Trêng hîp kh«ng cã gi¸ néi ®Þa cña SPTT ë níc xuÊt khÈu do:
SPTT kh«ng ®îc b¸n ë níc xuÊt khÈu trong ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i th«ng thêng; hoÆc
Cã b¸n ë níc xuÊt khÈu nhng trong ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt; hoÆc
Sè lîng b¸n ra kh«ng ®¸ng kÓ (<5% sè lîng SPTT b¸n ra ë níc nhËp khÈu) th×:
GTTT = gi¸ xuÊt khÈu SPTT sang níc thø ba; hoÆc
GTTT = gi¸ thµnh s¶n xuÊt + chi phÝ (hµnh chÝnh, b¸n hµng, qu¶n lý chung...) + lîi nhuËn
Trêng hîp SPTT ®îc xuÊt khÈu tõ mét níc cã nÒn kinh tÕ phi thÞ trêng (gi¸ b¸n hµng vµ gi¸ nguyªn liÖu ®Çu vµo do chÝnh phñ Ên ®Þnh) th× c¸c qui t¾c trªn kh«ng ®îc ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh GTTT.
2.1.3.2.2. C¸ch tÝnh GXK
GXK lµ gi¸ mµ nhµ s¶n xuÊt níc ngoµi b¸n SPTT cho nhµ nhËp khÈu ®Çu tiªn
Trêng hîp gi¸ b¸n SPTT kh«ng tin cËy ®îc do:
(i) Giao dÞch xuÊt khÈu ®îc thùc hiÖn trong néi bé c«ng ty; hoÆc
(ii) Theo mét tho¶ thuËn ®Òn bï nµo ®ã th×:
GXK = gi¸ mµ s¶n phÈm nhËp khÈu ®îc b¸n lÇn ®Çu tiªn cho mét ngêi mua ®éc lËp ë níc nhËp khÈu.
2.1.3.2.3. So s¸nh GTTT vµ GXK
§Ó so s¸nh mét c¸ch c«ng b»ng GTTT vµ GXK, HiÖp ®Þnh qui ®Þnh nguyªn t¾c so s¸nh nh sau:
So s¸nh hai gi¸ nµy trong cïng ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i (cïng xuÊt xëng/ b¸n bu«n/ b¸n lÎ), thêng lÊy gi¸ ë kh©u xuÊt xëng;
T¹i cïng mét thêi ®iÓm hoÆc thêi ®iÓm cµng gÇn cµng tèt.
ViÖc so s¸nh GTTT vµ GXK lµ c¶ mét qu¸ tr×nh tÝnh to¸n rÊt phøc t¹p, v× kh«ng ph¶i bao giê còng cã s½n møc gi¸ xuÊt xëng cña GTTT vµ GXK mµ chØ cã møc gi¸ b¸n bu«n hoÆc b¸n lÎ cña SPTT ë thÞ trêng níc xuÊt khÈu (t¹m gäi lµ GTTT+) vµ gi¸ tÝnh thuÕ h¶i quan, gi¸ hîp ®ång hoÆc gi¸ b¸n bu«n/ b¸n lÎ SPTT cña nhµ nhËp khÈu (t¹m gäi lµ GXK+) nªn thêng ph¶i cã mét sè ®iÒu chØnh ®Ó cã thÓ so s¸nh GTTT vµ GXK mét c¸ch c«ng b»ng.
§iÒu chØnh c¸c chªnh lÖch trong: (1) §iÒu kiÖn b¸n hµng; (2) C¸c lo¹i thuÕ; (3) Sè lîng s¶n phÈm; (4) §Æc tÝnh vËt lý cña s¶n phÈm; (5) Vµ nh÷ng yÕu tè kh¸c ¶nh hëng ®Õn viÖc so s¸nh hai gi¸.
VÝ dô: khi lÊy gi¸ b¸n SPTT cho mét ngêi mua ®éc lËp ë níc nhËp khÈu lµm GXK+ th× GXK sÏ ®îc x¸c ®Þnh b»ng c¸ch ®iÒu chØnh nh sau:
GXK = (GXK+) - (lîi nhuËn) - (c¸c lo¹i thuÕ + chi phÝ ph¸t sinh tõ kh©u nhËp khÈu ®Õn kh©u b¸n hµng)
C¸ch so s¸nh:
Trung b×nh GTTT so víi trung b×nh GXK; hoÆc
GTTT (tõng giao dÞch) so víi GXK (tõng giao dÞch); hoÆc
Trung b×nh GTTT so víi GXK (tõng giao dÞch)
(c¸ch nµy chØ ®îc ¸p dông khi GXK+ chªnh lÖch ®¸ng kÓ gi÷a nh÷ng ngêi mua, c¸c vïng hoÆc gi÷a c¸c kho¶ng thêi gian kh¸c nhau).
Trêng hîp SPTT ®îc xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu qua mét níc trung gian (níc xuÊt khÈu) th×: Gi¸ SPTT ë níc xuÊt khÈu (níc trung gian) so víi gi¸ b¸n SPTT tõ níc xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu. Tuy nhiªn, nÕu SPTT chØ ®¬n thuÇn ®îc chë tõ níc s¶n xuÊt qua níc xuÊt khÈu th×: Gi¸ ë níc xuÊt xø so víi gi¸ b¸n SPTT tõ níc xuÊt khÈu sang níc nhËp khÈu.
2.1.3.3. X¸c ®Þnh thiÖt h¹i do b¸n ph¸ gi¸
2.1.3.3.1. §Þnh nghÜa thiÖt h¹i
Theo HiÖp ®Þnh, thiÖt h¹i ®ã lµ:
ThiÖt h¹i vÒ vËt chÊt ®èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt trong níc (thiÖt h¹i hiÖn t¹i); hoÆc
Nguy c¬ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt ®èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt trong níc (thiÖt h¹i t¬ng lai); hoÆc
Lµm tr× trÖ sù ph¸t triÓn mét ngµnh s¶n xuÊt trong níc (kh«ng cã qui ®Þnh cô thÓ).
2.1.3.3.2. C¸c nh©n tè cÇn xem xÐt khi x¸c ®Þnh thiÖt h¹i
(i) Khèi lîng hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ cã ®¸ng kÓ kh«ng ?
(ii) T¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu ®ã lªn gi¸ SPTT: gi¸ cña hµng nhËp khÈu ®ã: (1) cã rÎ h¬n gi¸ SPTT s¶n xuÊt ë níc nhËp khÈu nhiÒu kh«ng; (2) cã lµm sôt gi¸ hoÆc k×m gi¸ SPTT ë thÞ trêng níc nhËp khÈu kh«ng ?
Khi s¶n phÈm thuéc diÖn ®iÒu tra ®îc nhËp khÈu tõ nhiÒu níc th× ®¸nh gi¸ gép c¸c t¸c ®éng nÕu B§PG >=2% GXK vµ khèi lîng hµng nhËp khÈu tõ mçi níc >=3% khèi lîng nhËp khÈu SPTT.
ViÖc kh¶o s¸t t¸c ®éng cña hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi mét ngµnh s¶n xuÊt trong níc ph¶i xem xÐt tÊt c¶ c¸c yÕu tè kinh tÕ cã thÓ ¶nh hëng ®Õn ngµnh s¶n xuÊt ®ã, gåm nh÷ng yÕu tè sau: n¨ng suÊt, thÞ phÇn, biªn ®é ph¸ gi¸, gi¸ néi ®Þa ë níc nhËp khÈu, suy gi¶m thùc tÕ vµ nguy c¬ suy gi¶m doanh sè b¸n hµng, sè lîng hµng tån kho, s¶n lîng, t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp, l¬ng, t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn luång tiÒn, huy ®éng n¨ng lùc, lîi nhuËn,
tû lÖ thu håi vèn ®Çu t, ®Çu t, kh¶ n¨ng huy ®éng vèn, tèc ®é t¨ng trëng.
Khi x¸c ®Þnh mèi liªn hÖ gi÷a viÖc b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu vµ thiÖt h¹i cho mét ngµnh s¶n xuÊt trong níc: cÇn tÝnh ®Õn nh÷ng yÕu tè kh¸c (ngoµi viÖc b¸n ph¸ gi¸), nÕu c¸c yÕu tè nµy g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt ®ã th× kh«ng ®îc quy thiÖt h¹i cña ngµnh s¶n xuÊt ®ã do hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ g©y ra.
2.1.3.3.3. Nguy c¬ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong níc
§Ó x¸c ®Þnh nguy c¬ g©y thiÖt h¹i cho ngµnh s¶n xuÊt trong níc cÇn xem xÐt:
Tèc ®é t¨ng nhËp khÈu vµ kh¶ n¨ng t¨ng nhËp khÈu trong t¬ng lai.
Kh¶ n¨ng t¨ng n¨ng lùc xuÊt khÈu cña nhµ xuÊt khÈu dÉn ®Õn kh¶ n¨ng t¨ng nhËp khÈu.
T×nh h×nh hµng nhËp khÈu lµm sôt gi¸ SPTT ë níc nhËp khÈu
Sè lîng tån kho SPTT ë níc nhËp khÈu.
Theo HiÖp ®Þnh, ngµnh s¶n xuÊt trong níc lµ toµn bé c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc s¶n xuÊt ra SPTT hoÆc mét sè nhµ s¶n xuÊt cã s¶n lîng chiÕm ®a sè tæng s¶n lîng trong níc. Cã thÓ xuÊt hiÖn mét sè trêng hîp ®Æc thï dÉn tíi viÖc x¸c ®Þnh cô thÓ ngµnh s¶n xuÊt trong níc sau:
Nhµ s¶n xuÊt vµ nhµ xuÊt khÈu/nhËp khÈu cã liªn quan víi nhau: ngµnh s¶n xuÊt trong níc lµ c¸c nhµ s¶n xuÊt cßn l¹i.
L·nh thæ níc nhËp khÈu bÞ chia thµnh nhiÒu thÞ trêng riªng: c¸c nhµ s¶n xuÊt ë mçi thÞ trêng cã thÓ coi lµ mét ngµnh s¶n xuÊt riªng nÕu: b¸n toµn bé hoÆc phÇn lín s¶n phÈm liªn quan ra thÞ trêng ®ã; vµ nhu cÇu cña thÞ trêng ®ã ®èi víi SPTT nhËp khÈu tõ níc kh¸c lµ kh«ng ®¸ng kÓ.
2.1.4. C¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸
2.1.4.1. Tiªu chÝ ¸p dông
Theo HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ th× mét níc nhËp khÈu chØ ®îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ khi:
Thø nhÊt, s¶n phÈm cña níc xuÊt khÈu ®ang ®îc b¸n ë thÞ trêng cña
níc nhËp khÈu víi møc gi¸ thÊp h¬n gi¸ b¸n th«ng thêng cña s¶n phÈm ®ã ë thÞ trêng cña níc xuÊt khÈu.
Thø hai, cã sù tæn th¬ng vËt chÊt do hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ g©y ra hoÆc ®e do¹ g©y ra ®èi víi c«ng nghiÖp néi ®Þa s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm t¬ng tù víi s¶n phÈm b¸n ph¸ gi¸; hoÆc g©y ra sù tr× ho·n vÒ mÆt vËt chÊt ®èi víi sù thµnh lËp cña mét ngµnh c«ng nghiÖp trong níc.
Thø ba, ph¶i cã “mèi quan hÖ nh©n qu¶” gi÷a b¸n ph¸ gi¸ vµ tæn th¬ng vËt chÊt (hoÆc ®e do¹ g©y tæn th¬ng) do hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ g©y ra tøc lµ tæn th¬ng (hoÆc ®e do¹ g©y ra sù tæn th¬ng) ph¶i do chÝnh hµnh ®éng b¸n ph¸ gi¸ ®ã g©y ra.
2.1.4.2. C¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸
Theo HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, c¸c níc cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ sau:
2.1.4.2.1. BiÖn ph¸p t¹m thêi
BiÖn ph¸p t¹m thêi cã thÓ ®îc ¸p dông díi c¸c h×nh thøc: thuÕ; hoÆc ®Æt cäc kho¶n tiÒn t¬ng ®¬ng víi kho¶n thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ dù kiÕn; hoÆc cho th«ng quan nhng b¶o lu quyÒn ®¸nh thuÕ vµ nªu râ møc thuÕ nhËp khÈu th«ng thêng vµ møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ dù kiÕn sÏ ¸p dông. T._.ë thµnh m¸i nhµ chung cña c¸c nhµ s¶n xuÊt, xuÊt khÈu lín. HiÖp héi DÖt may ®· cã 451 héi viªn, con sè ®ã cña HiÖp héi Cµ phª ca cao lµ 110 vµ L¬ng thùc lµ 71, HiÖp héi Gç lµ 200. Mét sè HiÖp héi cßn më chi nh¸nh, lËp c©u l¹c bé ®Ó tr¶i réng tÇm ho¹t ®éng. C¸c HiÖp héi ®· thÓ hiÖn ®îc kh¶ n¨ng lµ cÇu nèi gi÷a doanh nghiÖp víi Nhµ níc, héi tô tiÕng nãi cña c¸c héi viªn vÒ c¬ chÕ, chuyÓn t¶i tíi c¬ quan Nhµ níc c¸c cÊp. HiÖp héi còng tham gia b¶o vÖ quyÒn lîi cho héi viªn, nh HiÖp héi ChÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thñy s¶n ViÖt Nam h¨ng h¸i trong viÖc gi¶i quyÕt vô kiÖn c¸ basa, HiÖp héi Da giµy còng cã vai trß t¬ng tù khi x¶y ra vô kiÖn giµy vµ ®Õ giµy kh«ng thÊm níc...
Bªn c¹nh ®ã, ho¹t ®éng cña HiÖp héi cßn cã nhiÒu mÆt h¹n chÕ. Mét sè HiÖp héi cha thùc sù ®ång lßng trong mäi viÖc, mäi thêi c¬ nªn cha m¹nh, c¸ biÖt gi÷a c¸c héi viªn cßn ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng tranh mua tranh b¸n trªn cïng mét thÞ trêng, víi mét kh¸ch hµng, g©y nhiÒu bÊt æn, tæn h¹i ®Õn lîi Ých chung... T×m hiÓu kü cã thÓ thÊy nguyªn nh©n s©u xa cña nh÷ng bÊt cËp trªn lµ cha cã ®ång bé v¨n b¶n ph¸p quy ®Ó ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña HiÖp héi phï hîp víi bèi c¶nh míi. C¸c v¨n b¶n tríc ®©y võa thiÕu võa chång chÐo, kh«ng nªu râ chøc phËn cña HiÖp héi cïng vai trß cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc h÷u quan ®èi víi tõng lo¹i h×nh HiÖp héi, nhÊt lµ c¸c HiÖp héi ngµnh hµng cã tham gia vµo xuÊt khÈu. H¬n n÷a, ®a phÇn c¸c HiÖp héi ho¹t ®éng theo chÕ ®é kiªm nhiÖm, kh«ng cã trô së riªng; nh©n sù thêng kh«ng chuyªn tr¸ch vµ tr×nh ®é nghiÖp vô-ngo¹i ng÷ cha chuyªn s©u; kinh phÝ tuy nhiÒu nguån tõ ng©n s¸ch, héi phÝ, cung cÊp dÞch vô vµ c¸c kho¶n tµi trî nhng cha ®ñ vµ kh«ng æn ®Þnh; bªn c¹nh nh÷ng héi viªn nßng cèt c¸ biÖt vÉn cßn cã nh÷ng héi viªn cha thËt toµn t©m toµn ý trong c«ng t¸c.
Trong t×nh h×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ nh hiÖn nay, ®Ó HiÖp héi cã thÓ ph¸t huy tÝch cùc vµ hiÖu qu¶ vai trß cña m×nh trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ th× ®ßi hái HiÖp héi ph¶i ho¹t ®éng mét c¸ch cã tæ chøc vµ chuyªn nghiÖp h¬n. Thùc tÕ trong vô HiÖp héi c¸c chñ tr¹i c¸ nheo Hoa Kú CFA kiÖn c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra c¸ basa vµo thÞ trêng Mü cho thÊy dï CFA kh«ng ph¶i lµ mét HiÖp héi ngµnh hµng lín ë Mü nhng CFA ho¹t ®éng rÊt chÆt chÏ vµ rÊt cã tæ chøc vµ cuèi cïng ®· th¾ng trong vô kiÖn nµy. Muèn c¸c HiÖp héi ho¹t ®éng cã tæ chøc, Nhµ níc cÇn sím ban hµnh c¸c quy ®Þnh ph¸p luËt míi ®èi víi ho¹t ®éng cña HiÖp héi, theo ®ã nªn quy ®Þnh nhiÖm vô cña c¸c HiÖp héi vÒ ®èi néi lµ trung t©m ®Ó ®Ò xuÊt ®Þnh híng, quy ho¹ch, chÝnh s¸ch phï hîp víi chñ tr¬ng ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia vµ ®èi víi riªng ngµnh hµng. Trªn c¬ së ®ã hç trî c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn xuÊt khÈu vµ më réng thÞ trêng vµ kh¸ch hµng tíi tõng héi viªn; cæ vò c¸c doanh nghiÖp ¸p dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt trong s¶n xuÊt kinh doanh; ®Çu mèi tæ chøc liªn kÕt gi÷a c¸c thµnh viªn trªn c¬ së tù nguyÖn. MÆt kh¸c, HiÖp héi còng cÇn tÝch cùc khuyÕn c¸o doanh nghiÖp ®Ò cao v¨n ho¸ trong kinh doanh, coi träng ch÷ tÝn mµ tríc hÕt lµ t«n träng vµ thùc hiÖn ®óng ph¸p luËt. Ra quèc tÕ, HiÖp héi cÇn tÝch cùc h¬n trong viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c héi viªn trªn th¬ng trêng, thay mÆt c¸c héi viªn tranh tông; hîp t¸c víi c¸c HiÖp héi t¬ng øng níc ngoµi.
Søc m¹nh cña HiÖp héi phô thuéc rÊt nhiÒu vµo c¸c héi viªn do ®ã HiÖp héi cÇn ph¶i thu hót nhiÒu héi viªn míi lµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng næi tréi. HiÖp héi còng cÇn ph¶i cã bé m¸y ®ñ m¹nh víi nh÷ng ngêi cÇm chÞch uy tÝn cïng ®éi ngò t¸c nghiÖp giái. §i ®«i víi chÕ tµi, HiÖp héi còng cÇn tæ chøc tuyªn truyÒn cho c¸c doanh nghiÖp thµnh viªn vµ cã nh÷ng hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ quyÒn cña hä ®èi víi viÖc tiÕn hµnh ®iÒu tra ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸, nghÜa vô tham gia cña hä trong tiÕn tr×nh ®iÒu tra. Cã nh vËy míi b¶o ®¶m c¸c héi viªn cã thÓ tù gi¸c cïng tiÕng nãi, chung hµnh ®éng tríc c¸c ®èi t¸c, ®oµn kÕt nhÊt trÝ v× lîi Ých chung kh«ng v× lîi Ých tríc m¾t cña ®¬n vÞ m×nh mµ ®i ngîc l¹i, ¶nh hëng xÊu ®Õn toµn côc vµ míi ®¶m b¶o theo kiÖn ®Õn cïng.
Qu¸ tr×nh theo kiÖn lµ mét thêi gian dµi víi kh«ng Ýt khã kh¨n cho nªn
HiÖp héi còng cÇn ph¶i chñ ®éng tÝch cùc t×m kiÕm b»ng chøng x¸c minh hµnh vi b¸n ph¸ gi¸, x¸c minh thiÖt h¹i, phèi hîp víi c¬ quan Nhµ níc chø kh«ng nªn tr«ng chê û l¹i vµo c¬ quan ®iÒu tra cña Nhµ níc, tÝch cùc tham gia vµo c¸c cuéc tham vÊn, tranh luËn víi bªn bÞ ®¬n nh vËy míi ®¶m b¶o kÕt thóc vô kiÖn ®îc nhanh chãng bëi v× chÝnh doanh nghiÖp lµ ®èi tîng trùc tiÕp bÞ thiÖt h¹i do hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ cña hµng ho¸ níc ngoµi g©y ra. Sau khi ®· ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× còng chÝnh HiÖp héi, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i kh«ng ngõng ®iÒu tra, gi¸m s¸t chÆt chÏ ®Ó xem xÐt liÖu cã cßn hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ vµo níc m×nh hay kh«ng ®Ó l¹i tiÕp tôc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
Nãi tãm l¹i, trong bèi c¶nh kinh tÕ nh ViÖt Nam hiÖn nay th× c¸c HiÖp héi ®ãng vai trß cùc kú quan träng trong c¸c cuéc ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh thµnh c«ng cña c¸c cuéc ®iÒu tra.
3.3.3. Thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch cña Nhµ níc vÒ chèng ph¸ gi¸
Theo th«ng lÖ bÊt cø mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo muèn ®i ®îc vµo thùc tiÔn ®Òu cÇn ph¶i cã mét c¬ quan thùc thi. C¬ quan nµy chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Nhµ níc vÒ viÖc ®¶m b¶o luËt ®îc thi hµnh ®óng theo qui ®Þnh. Ph¸p lÖnh chèng b¸n ph¸ gi¸ còng vËy.
Nh mäi ngêi ®Òu biÕt, ph¸p lÖnh nµy ®ang trong qu¸ tr×nh so¹n th¶o vµ dù kiÕn sÏ ®îc ban hµnh vµo ®Çu n¨m 2004, cho nªn viÖc thµnh lËp mét c¬ quan thùc thi ph¸p lÖnh lóc nµy kh«ng ph¶i lµ sím mµ cßn cã phÇn h¬i muén. H¬n n÷a, thùc tiÔn trong vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra c¸ basa cña HiÖp héi c¸c chñ tr¹i c¸ nheo Mü ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cho thÊy do chóng ta kh«ng cã c¬ quan chèng ph¸ gi¸ nªn c¸c ph¶n øng cña chóng ta trong vô kiÖn nµy cã phÇn kÐm nhÞp nhµng, linh ho¹t. Trong vô kiÖn nµy, vÒ phÝa c¸c doanh nghiÖp cã VASEP vµ vÒ phÝa Nhµ níc, Vô ph¸p chÕ tham gia vµo vô kiÖn mµ nÕu xem xÐt kü cã thÓ thÊy Vô ph¸p chÕ thuéc Bé Th¬ng m¹i phÇn lín chÞu tr¸ch nhiÖm ban hµnh, so¹n th¶o c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn th¬ng m¹i. Nh vËy, chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng ph¶i lµ lÜnh vùc chuyªn s©u cña Vô nµy. VËy sao cã thÓ “b¶o” doanh nghiÖp ph¶i lµm thÕ nµy thÕ nä. Cho nªn viÖc thµnh lËp c¬ quan chuyªn tr¸ch Nhµ níc vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ lµ mét ®ßi hái cÊp thiÕt hiÖn nay. C¬ quan nµy cã nhiÖm vô chñ yÕu lµ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ ®iÒu tra thiÖt h¹i, ®¶m b¶o liªn hÖ chÆt chÏ gi÷a c¸c bé ngµnh liªn quan vµ phèi hîp hµnh ®éng víi c¸c nhµ s¶n xuÊt, nhµ xuÊt khÈu hay nhËp khÈu, héi b¶o vÖ ngêi tiªu dïng; ®ång thêi phèi hîp chÆt chÏ víi c¸c c¬ quan chuyªn ngµnh cña níc së t¹i trong c¸c cuéc ®iÒu tra...
Ngµy 7/6/2002, ViÖt Nam ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ tù vÖ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu. Song song víi x©y dùng Ph¸p lÖnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸, ViÖt Nam còng ®ang x©y dùng ph¸p lÖnh vÒ chèng trî cÊp. §©y lµ nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ nhËp khÈu ®Ó b¶o hé c¸c nhµ s¶n xuÊt trong níc víi ®iÒu kiÖn chung lµ hµng nhËp khÈu g©y ra hoÆc cã nguy c¬ g©y ra thiÖt h¹i nghiªm träng ®èi víi c¸c nhµ s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. Do ®ã, cÇn c©n nh¾c tíi bé m¸y duy nhÊt thùc thi c¶ 3 biÖn ph¸p nµy. Trong bèi c¶nh ViÖt Nam ®ang c¶i c¸ch hµnh chÝnh, tinh gi¶n bé m¸y c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc, cã lÏ khã cã thÓ thµnh lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®éc lËp. H¬n n÷a, kim ng¹ch nhËp khÈu hµng n¨m cña ViÖt Nam còng cha qu¸ lín nªn nÕu lËp mét c¬ quan chuyªn tr¸ch ®éc lËp kiÓu nµy cã thÓ sÏ kh«ng hiÖu qu¶. Nh vËy, cã thÓ thµnh lËp mét bé phËn chuyªn tr¸ch trùc thuéc mét Bé nµo ®ã phô tr¸ch c¶ 3 biÖn ph¸p nµy (bëi thùc tÕ 3 biÖn ph¸p nµy còng cã nhiÒu ®iÓm cã liªn quan tíi nhau). C¸c thµnh viªn cña bé phËn nµy lµ c¸c c¸n bé cã chuyªn m«n s©u vÒ th¬ng m¹i, luËt quèc tÕ, kÕ to¸n...
Thùc tÕ vÒ viÖc ph©n c«ng c¸c c¬ quan chuyªn tr¸ch Nhµ níc phô tr¸ch c«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ ë c¸c níc còng rÊt kh¸c nhau. C¬ quan nµy lµ c¸c bé phËn ®éc lËp nh ñy ban chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Indonesia, C¬ quan chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Australia. HoÆc ®ã lµ mét bé phËn chøc n¨ng n»m trong c¸c bé nh Bé Th¬ng m¹i Th¸i Lan (trong c¸c trêng hîp trªn ®©y c¸c c¬ quan nµy ®¶m nhËn c¶ hai nhiÖm vô lµ ®iÒu tra vÒ hµnh vi b¸n ph¸ gi¸ vµ ®iÒu tra thiÖt h¹i); hoÆc lµ nhiÖm vô phèi hîp cña nhiÒu Bé nh trêng hîp cña Trung Quèc cã sù phèi hîp gi÷a Bé hîp t¸c kinh tÕ mËu dÞch ®èi ngo¹i víi ñy ban kinh tÕ mËu dÞch ®èi ngo¹i trong ®ã mçi bé ®¶m nhËn mét nhiÖm vô lµ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ hay ®iÒu tra thiÖt h¹i.
NÕu ®i s©u vµo tõng c«ng viÖc cô thÓ cã thÓ thÊy: ®iÒu tra ph¸ gi¸ rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm nguån lùc cßn ®iÒu tra thiÖt h¹i th× võa khã vÒ mÆt kü thuËt l¹i võa phøc t¹p vÒ mÆt x· héi. Ch¾c ch¾n c¸c nhµ s¶n xuÊt sÏ t×m mäi c¸ch vËn ®éng ®Ó c¬ quan ®iÒu tra thiÖt h¹i thæi phång Ýt nhiÒu thiÖt h¹i do hµng nhËp khÈu g©y ra cho hä. H¬n n÷a, trong thùc tÕ ë ViÖt Nam n¹n tham nhòng cßn kh¸ phæ biÕn th× viÖc ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ thiÖt h¹i l¹i cµng phøc t¹p. Cho nªn nÕu t¸ch c¬ quan ®iÒu tra thiÖt h¹i ®éc lËp víi c¬ quan ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ th× sÏ ®¶m b¶o kh¸ch quan h¬n nhng tæ chøc l¹i cång kÒnh. Nh vËy, ViÖt Nam nªn tiÕp cËn theo híng chØ cã mét c¬ quan chung võa ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ võa ®iÒu tra thiÖt h¹i. §ång thêi cÇn cã nh÷ng qui ®Þnh chÆt chÏ vµ tuyÓn chän c¸n bé cã ®¹o ®øc tèt ®Ó ®¶m nhËn c«ng viÖc ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ thiÖt h¹i. VÒ c¬ quan thùc thi nµy ViÖt Nam cã thÓ häc tËp Th¸i Lan. C¬ quan nµy cã thÓ lµ mét ñy ban do Bé trëng Th¬ng m¹i ®øng ®Çu, c¸c thµnh viªn lµ c¸c thø trëng Bé Tµi chÝnh, C«ng nghiÖp, N«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n, X©y dùng, Giao th«ng vËn t¶i vµ mét sè chuyªn gia vÒ luËt th¬ng m¹i quèc tÕ, kÕ to¸n, kinh tÕ.
3.3.4. X©y dùng vµ ®µo t¹o ®éi ngò chuyªn gia giái trong c«ng t¸c chèng ph¸ gi¸ ®Ó t vÊn cho c¸c doanh nghiÖp vµ hç trî chÝnh phñ khi cÇn thiÕt
C«ng t¸c chèng ph¸ gi¸ lµ mét c«ng t¸c cùc kú khã kh¨n. Qu¸ tr×nh ®iÒu tra ph¸t hiÖn hµnh vi b¸n ph¸ gi¸, råi ®iÒu tra thiÖt h¹i ®· khã råi nhng viÖc ®a ra quyÕt ®Þnh cuèi cïng lµ cã nªn ®¸nh thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ hay kh«ng hay lùa chän biÖn ph¸p nµo kh¸c ®Ó c©n b»ng lîi Ých cña c¸c bªn liªn quan, gi÷ ®îc ®èi t¸c, b¹n hµng... l¹i cµng khã kh¨n gÊp béi. Do ®ã, c«ng t¸c nµy ®ßi hái cÇn ph¶i cã ®éi ngò chuyªn gia giái trong lÜnh vùc nµy.
Tuy nhiªn, nÕu xÐt ®Õn t×nh h×nh ë ViÖt Nam cã thÓ thÊy lµ chóng ta hÇu nh cha biÕt g× vÒ luËt th¬ng m¹i quèc tÕ liªn quan tíi b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸. HÇu hÕt tÊt c¶ c¸c c¸n bé Nhµ níc chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ vÊn ®Ò nµy cßn thiÕu kiÕn thøc vÒ c¸c khÝa c¹nh kinh tÕ cña hiÖn tîng b¸n ph¸ gi¸ vµ luËt quèc tÕ ®iÒu chØnh hµnh vi nµy. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam cha lÇn nµo ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸. Kinh nghiÖm ®èi phã víi viÖc hµng nhËp khÈu vµo níc ta bÞ b¸n ph¸ gi¸ cßn Ýt thËm chÝ lµ kh«ng cã g× bëi lÏ tõ tríc tíi nay ta thiÕu sù kiÓm so¸t ®èi víi hiÖn tîng kinh tÕ nµy. H¬n thÕ n÷a, giíi nghiªn cøu khoa häc còng cha quan t©m ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸. HÖ thèng ®µo t¹o vÒ luËt vµ th¬ng m¹i cha cã ch¬ng tr×nh vµ ®éi ngò gi¶ng d¹y vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸. Trong bèi c¶nh nh vËy nªn chóng ta còng kh«ng cã luËt s hay nhµ t vÊn nµo cã kiÕn thøc ®Çy ®ñ hay cã kinh nghiÖm phong phó vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ chèng b¸n ph¸ gi¸ c¶.
Cho nªn, chóng ta cÇn ®Èy m¹nh ®µo t¹o vµ båi dìng ®éi ngò c¸n bé chuyªn ngµnh chèng b¸n ph¸ gi¸. C¸c c¸n bé nµy cã thÓ ®îc tuyÓn chän tõ c¸c bé ngµnh, trong ®éi ngò luËt s, kÕ to¸n viªn cao cÊp ®îc tham gia c¸c kho¸ ®µo t¹o ®Æc biÖt. Néi dung cña c¸c kho¸ ®µo t¹o nµy sÏ bao gåm nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ liªn quan tíi b¸n ph¸ gi¸, nh÷ng qui ®Þnh vÒ thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO, kinh nghiÖm ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña c¸c níc vµ nh÷ng vÊn ®Ò ®ang næi lªn cña thÕ giíi cã liªn quan ch¼ng h¹n nh nh÷ng vÊn ®Ò t¹i vßng ®µm ph¸n Doha cña WTO ®ang diÔn ra cã liªn quan tíi vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸. §©y sÏ lµ nh÷ng c¸n bé chñ chèt trong c«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ cña chóng ta víi sù hiÓu biÕt toµn diÖn vÒ kinh tÕ, kÕ to¸n kÕt hîp víi kinh nghiÖm thùc tÕ vÒ ph¸p luËt vµ giái ngo¹i ng÷ cã ®ñ kh¶ n¨ng t vÊn cho chÝnh phñ vµ doanh nghiÖp.
Tuy nhiªn, c«ng t¸c chèng b¸n ph¸ gi¸ kh«ng ph¶i chØ lµ nhiÖm vô cña mét nhãm chuyªn gia mµ ®Ó ¸p dông ®îc lo¹i thuÕ nµy cÇn cã sù tham gia phèi hîp chÆt chÏ cña nhiÒu c¬ quan tõ trung ¬ng tíi ®Þa ph¬ng vµ doanh nghiÖp. Do ®ã, vÒ phÝa c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc còng cÇn tæ chøc c¸c kho¸ häc ng¾n h¹n vÒ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ cho ®«ng ®¶o c¸n bé c¸c bé ngµnh liªn quan, cho c¸c doanh nghiÖp. Cßn vÒ phÝa c¸c c¬ quan nghiªn cøu cÇn triÓn khai nghiªn cøu c¸c ®Ò tµi vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ t vÊn cho c¸c nhµ ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch vÒ nh÷ng u ®iÓm còng nh nhîc ®iÓm cña hÖ thèng chÝnh s¸ch hiÖn t¹i liªn quan tíi chèng b¸n ph¸ gi¸... T¹i c¸c c¬ quan ®µo t¹o chuyªn ngµnh th¬ng m¹i nh trêng ®¹i häc Ngo¹i th¬ng, LuËt vµ Th¬ng m¹i, Kinh tÕ Tµi chÝnh cÇn sím ®a néi dung nµy vµo ch¬ng tr×nh gi¶ng d¹y sao cho cã thÓ ®µo t¹o mét ®éi ngò c¸n bé kÕ cËn cã ®ñ n¨ng lùc ®Ó ®èi phã víi biÖn ph¸p c¶n trë th¬ng m¹i ®ang ngµy cµng ®îc ¸p dông réng r·i nµy.
3.3.5. §Çu t trang thiÕt bÞ, m¸y mãc vµ c¸c ph¬ng tiÖn kÜ thuËt kh¸c phôc vô cho c«ng t¸c ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸
Trong c«ng t¸c ®iÒu tra chèng b¸n ph¸ gi¸, c¸c trang thiÕt bÞ ®ã lµ nh÷ng ph¬ng tiÖn hç trî cho c¸c chuyªn gia, c¸n bé tiÕn hµng c«ng t¸c nµy ®îc hiÖu qu¶ h¬n. TÝnh hiÖu qu¶ thÓ hiÖn ë chç nã tiÕt kiÖm thêi gian, c«ng søc con ngêi. ë ®©y, sù tiÕt kiÖm thêi gian lµ v« cïng cã ý nghÜa v× nh ta ®· biÕt kho¶ng thêi gian cho phÐp tiÕn hµnh ®iÒu tra cã ph¶i lµ v« h¹n mµ ®îc Ên ®Þnh trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh. Vµ nãi chung søc Ðp vÒ thêi gian ë ®©y lµ rÊt lín. Ch¼ng h¹n, theo qui ®Þnh cña WTO, thêi gian ®i ®Õn quyÕt ®Þnh cuèi cïng chØ lµ 6 th¸ng kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu ®iÒu tra mµ khèi lîng c«ng viÖc trong thêi gian ng¾n ngñi ®ã l¹i rÊt lín gåm c¶ ®iÒu tra b¸n ph¸ gi¸ vµ ®iÒu tra thiÖt h¹i. Trong khi ®ã, nÕu chóng ta kh«ng tu©n thñ th× sÏ l¹i mÊt quyÒn ®iÒu tra vµ theo ®ã mÊt quyÒn ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸.
Nãi th× nghe cã vÎ rÊt dÔ nhng thùc tÕ ®Ó trang bÞ ®îc ®Çy ®ñ nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c nµy th× kh«ng dÔ chót nµo. Theo ®ã, v¨n phßng lµm viÖc cÇn ph¶i ®îc trang bÞ hÖ thèng m¸y tÝnh ®îc nèi m¹ng vµ cã ch¬ng tr×nh b¶o mËt ®Æc biÖt. M¸y tÝnh sÏ gióp cho viÖc lu tr÷ th«ng tin thu thËp ®îc rÊt hiÖu qu¶, ch¬ng tr×nh b¶o mËt ®¶m b¶o viÖc gi÷ kÝn nh÷ng th«ng tin bÝ mËt ®îc c¸c bªn cung cÊp nhng kh«ng cho phÐp “rß rØ” ra bªn ngoµi (nh luËt ®· quy ®Þnh). C¸c c¸n bé ®îc trang bÞ m¸y tÝnh x¸ch tay ®Ó tiÖn cho c«ng t¸c ®iÒu tra. ViÖc øng dông Internet cho phÐp c¸c chuyªn gia chèng b¸n ph¸ gi¸ cã thÓ thu thËp th«ng tin t¹i chç (Desk research) tõ c¸c nguån nh c¸c bé ngµnh liªn quan, ®Æc biÖt tõ c¸c c¬ quan Tham t¸n th¬ng m¹i ë níc ngoµi (cã thÓ c¸ch xa ViÖt Nam tíi nöa vßng tr¸i ®Êt). §ã lµ nh÷ng th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ë níc nhËp khÈu vµ c¸c chi phÝ kh¸c ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ xuÊt khÈu vµ gi¸ trÞ th«ng thêng. H¬n n÷a, hiÖn nay Internet cßn cã mét øng dông rÊt hay n÷a lµ ph¬ng thøc one-call connection cho phÐp gäi ®iÖn tho¹i qua m¹ng gi¸ cíc rÊt rÎ, ta còng nªn trang bÞ cho c¬ quan lµm viÖc nµy. C¸c thiÕt bÞ v¨n phßng kh¸c nh ®iÖn tho¹i, m¸y photocopy, fax, m¸y in, m¸y hñy tµi liÖu... còng n»m trong nh÷ng trang thiÕt bÞ tèi thiÓu cÇn cã. Tïy tõng vô kiÖn cô thÓ l¹i ®ßi hái nh÷ng ph¬ng tiÖn kh¸c n÷a th× còng nªn ®¶m b¶o cho tèt.
3.3.6. T¨ng cêng qu¶n lý thÞ trêng, ®Êu tranh ng¨n chÆn tÖ n¹n bu«n lËu, chèng gian lËn th¬ng m¹i
Theo ®¸nh gi¸ cña Bé Th¬ng m¹i, Tæng côc H¶i quan vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng kh¸c, t×nh h×nh bu«n lËu ë níc ta trong n¨m qua kh«ng gi¶m, mµ cã chiÒu híng gia t¨ng trªn mét sè lÜnh vùc, diÔn biÕn ngµy cµng phøc t¹p. Bu«n lËu ®ang lµm cho thuÕ xuÊt nhËp khÈu thÊt thu lín, t¹o c¬ héi cho hµng thõa Õ, hµng kÐm phÈm chÊt, hµng hÕt thêi h¹n sö dông ë níc ngoµi trµn vµo b¸n ph¸ gi¸ ë thÞ trêng ViÖt Nam, g©y tæn thÊt lín cho c¸c nhµ s¶n xuÊt ë trong níc v× cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng bÊt b×nh ®¼ng.
Hµng bu«n lËu vµo níc ta gåm hµng tr¨m chñng lo¹i, nhng thêng tËp trung nhiÒu nhÊt vµo nh÷ng mÆt hµng cã gi¸ trÞ kinh tÕ cao. Næi bËt nh: thuèc l¸ c¸c lo¹i h¬n 200 triÖu bao/n¨m, xe ®¹p Trung Quèc vµ NhËt B¶n (xe ®· qua sö dông) lµ 300.000 c¸i/n¨m, hµng ®iÖn tö vµ ®iÖn l¹nh cña Trung Quèc vµ NhËt B¶n (hµng cò) kho¶ng 100.000 c¸i/n¨m, v¶i c¸c lo¹i kho¶ng 20 triÖu mÐt, gi¸ trÞ h¬n 500 tû ®ßng, quÇn ¸o may s½n chñ yÕu ®· qua sö dông nhËp lËu vµo mçi n¨m hµng tr¨m tÊn, hµng v¹n m¸y diezen, m¸y lµm ®Êt tõ 6 ®Õn 20 søc ngùa vµ hµng ngh×n xe vËn chuyÓn cì nhá cña c¸c tØnh phÝa nam Trung Quèc s¶n xuÊt. Hµng “b·i r¸c” cña NhËt B¶n, Hµn Quèc còng ®· ®îc nhËp lËu vµo níc ta. NhiÒu mÆt hµng tiªu dïng nh qu¹t ®iÖn, nåi c¬m ®iÖn, thuèc ch÷a bÖnh, ®ång hå ®eo tay, phô tïng xe g¾n m¸y 2 b¸nh, hµng mü phÈm, ®å ch¬i trÎ em, kÑo b¸nh vµ c¸c nhu yÕu phÈm kh¸c ®· nhËp lËu vµo níc ta víi khèi lîng ®¸ng kÓ, bµy b¸n c«ng khai ë kh¾p mäi n¬i...
Hµng nhËp lËu vµo níc ta hiÖn nay chñ yÕu qua ®êng biªn giíi c¸c tØnh phÝa B¾c, biªn giíi c¸c tØnh T©y Nam, qua ®êng biÓn tõ Qu¶ng Ninh ®Õn Minh H¶i, Kiªn Giang. B»ng ®ñ c¸c lo¹i ph¬ng tiÖn: thuª cöu v¹n câng v¸c hµng qua biªn giíi, thuª thuyÒn nhá phÇn t¸n hµng tríc khi tµu vµo c¶ng; nhiÒu tµu viÔn d¬ng ngang nhiªn bu«n lËu víi sè hµng lín... GÇn ®©y gian lËn th¬ng m¹i trong xuÊt khÈu ph¸t triÓn nhanh vµ nghiªm träng nh»m môc ®Ých trèn lËu thuÕ xuÊt nhËp khÈu. B»ng c¸c thñ ®o¹n nh: khai b¸o kh«ng ®óng sè lîng chñng lo¹i hµng ho¸ nhËp khÈu; khai b¸o gi¸ hµng nhËp khÈu thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ thùc tÕ ®Ó gi¶m møc thuÕ ph¶i nép; khai b¸o kh«ng ®óng n¬i xuÊt xø hµng ho¸ nhËp khÈu...
Thµnh phÇn tham gia bu«n lËu trèn thuÕ ë níc ta thËt ®a d¹ng, phong phó vµ mu«n h×nh, mu«n vÎ kh¸c nhau. XuÊt ph¸t tõ lîi Ých côc bé, ®Þa ph¬ng, nhiÒu c«ng ty Nhµ níc cã chøc n¨ng kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, trùc tiÕp tham gia bu«n lËu, hoÆc t¹o ®iÒu kiÖn cho bän bu«n lËu sö dông lµm “b×nh phong” nÐp bãng. ThËm chÝ mét sè ngêi xÊu, tho¸i ho¸ biÕn chÊt trong c¸c lùc lîng chèng bu«n lËu bÞ bän bu«n lËu trong níc vµ níc ngoµi mãc nèi, ®· lòng ®o¹n vµ v« hiÖu ho¸ ho¹t ®éng cña c¬ quan nµy.
C¸c tæ chøc doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n kinh tÕ ngoµi quèc doanh lµ nh÷ng ®èi tîng tham gia bu«n lËu, trèn thuÕ nhiÒu nhÊt vµ víi sè lîng ngµy cµng t¨ng. Sè vô bu«n b¸n hµng ngo¹i nhËp vµ trèn thuÕ ®· bÞ ph¸t hiÖn vµ xö lý thuéc thµnh phÇn nµy chiÕm tíi 80% trong tæng sè vô do c¸c lùc lîng chèng bu«n lËu ®· ph¸t hiÖn ®îc.
Mét sè c«ng ty liªn doanh víi níc ngoµi hoÆc c«ng ty cã 100% vèn ®Çu t níc ngoµi vi ph¹m quy ®Þnh vÒ tû lÖ s¶n phÈm xuÊt khÈu vµ tiªu thô trong níc theo giÊy phÐp ®Çu t. NhËp vËt t, nguyªn liÖu, thiÕt bÞ ®Ó x©y dùng xÝ nghiÖp ®îc miÔn thuÕ nhËp khÈu, nhng ®· ®em b¸n ra thÞ trêng, hoÆc nhËp nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt nhng thùc tÕ ®· nhËp s¶n phÈm vµo b¸n t¹i thÞ trêng níc ta còng ®· lµm thÊt thu thuÕ nhËp khÈu, gãp phÇn vµo t×nh tr¹ng b¸n ph¸
gi¸, g©y rèi thÞ trêng, lµm cho doanh nghiÖp trong níc chÞu nhiÒu thua thiÖt.
Theo b¸o c¸o cña Bé Tµi chÝnh, gÇn ®©y ng©n s¸ch Nhµ níc mçi n¨m thÊt thu tõ 3.000-3.200 tû ®ång do kh«ng kiÓm so¸t ®îc t×nh tr¹ng bu«n lËu. Trong c¸c lo¹i hµng nhËp lËu, rîu ngo¹i trèn thuÕ nhËp khÈu cao nhÊt 1.000-1.200 tû ®ång, sau ®ã lµ thiÕt bÞ ®iÖn d©n dông 500 tû ®ång, s¶n phÈm may mÆc 300 tû, xe ®¹p ®Þa h×nh 100 tû, mü phÈm 130 tû, bia 150 tû...
T×nh tr¹ng bu«n lËu ®· vµ ®ang g©y ra nh÷ng hËu qu¶ nguy h¹i vÒ nhiÒu mÆt kinh tÕ vµ x· héi, c¶n trë qu¸ tr×nh ph¸t triÓn lµnh m¹nh cña nÒn kinh tÕ níc ta. Do ®ã, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· chØ thÞ cho c¸c cÊp chÝnh quyÒn vµ c¸c ngµnh trong c¶ níc ph¶i t¹p trung lùc lîng ®Ó chèng l¹i c¸c ho¹t ®éng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i, nhÊt lµ c¸c ho¹t ®éng bu«n lËu cã tæ chøc, coi ®ã lµ nhiÖm vô quan träng thêng xuyªn vµ l©u dµi. Tæng côc H¶i quan, Bé Néi vô, Bé Th¬ng m¹i vµ Bé Tµi chÝnh ®ang phèi hîp triÓn khai ®ång bé nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó cïng víi c¸c ®Þa ph¬ng vµ c¸c ngµnh h÷u quan kh¸c trong c¶ níc ®ång thêi cïng thùc hiÖn c¸c ph¬ng ¸n ®Êu tranh chèng bu«n lËu cã hiÖu qu¶, xö lý nghiªm c¸c vô bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i ®Ó r¨n ®e vµ gi¸o dôc chung.
§Ó lµm tèt h¬n n÷a c«ng t¸c qu¶n lý thÞ trêng, chèng bu«n lËu vµ gian lËn th¬ng m¹i, kiÕn nghÞ mét sè biÖn ph¸p chÝnh sau:
Thø nhÊt: C¸c c¬ quan Nhµ níc cÇn cã biÖn ph¸p kiÓm so¸t chÆt chÏ hµng nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ ®èi víi hµng nhËp lËu. Nh÷ng hµng tiªu dïng s¶n xuÊt trong níc cã kh¶ n¨ng ®¸p øng vÒ chÊt lîng vµ sè lîng th× cÇn cã biÖn ph¸p thÝch hîp ®Ó h¹n chÕ sè lîng nhËp nh»m b¶o hé s¶n xuÊt trong níc.
Thø hai:Ban hµnh quy chÕ bu«n b¸n biªn giíi, x¸c ®Þnh râ ®èi tîng mÆt hµng ®îc phÐp bu«n b¸n ë biªn giíi.
Thø ba: Thùc hiÖn kiªn quyÕt quy ®Þnh vÒ chÕ ®é ho¸ ®¬n chøng tõ vµ sæ s¸ch kÕ to¸n. Tæ chøc, c¸ nh©n kinh doanh hµng ngo¹i nhËp (tríc hÕt lµ rîu, xe ®¹p, hµng ®iÖn m¸y, thuèc t©y) nÕu kh«ng cã ho¸ ®¬n chøng tõ chøng minh nguån gèc hîp ph¸p sÏ bÞ tÞch thu. TÊt c¶ c¸c lo¹i hµng ho¸ mua b¸n qua biªn giíi ph¶i theo quy ®Þnh cña H¶i quan. Nghiªm cÊm c¸c ngµnh, ®Þa ph¬ng tæ chøc thu thuÕ c¸c hµng ho¸ kh«ng lµm thñ tôc thu thuÕ t¹i H¶i quan ®Ó hîp thøc ho¸ hµng lËu.
Thø t: ViÖc thanh to¸n ®èi víi hµng ho¸ bu«n b¸n ph¶i th«ng qua c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i ®îc ng©n hµng Nhµ níc giao tr¸ch nhiÖm phô tr¸ch viÖc bu«n b¸n qua biªn giíi.
Thø n¨m: Ngµnh y tÕ vµ th¬ng m¹i phèi hîp chÆt chÏ trong viÖc kh¶o s¸t, kiÓm tra cÊp giÊy phÐp chÊt lîng vÖ sinh an toµn thùc phÈm cho c¸c lo¹i thùc phÈm nhËp khÈu. Mäi lo¹i thuèc ch÷a bÖnh nhËp khÈu ph¶i cã kiÓm nghiÖm l¹i, x¸c ®Þnh thêi h¹n sö dông tríc khi lu hµnh. Thuèc phi mËu dÞch buéc ph¶i hñy nÕu kh«ng râ nguån gèc chÊt lîng.
Cuèi cïng lµ cñng cè l¹i c¸c tæ chøc chèng bu«n lËu trªn tõng ®Þa bµn, quyÕt ®Þnh c¬ chÕ phèi hîp gi÷a c¸c lùc lîng nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c lùc lîng nµy.
3.3.7. N©ng cao vÞ thÕ cña ViÖt Nam trªn trêng quèc tÕ nh»m ¸p dông thµnh c«ng c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸
Xu thÕ toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ ngµy cµng t¸c ®éng m¹nh mÏ th«ng qua qu¸ tr×nh tù do ho¸ th¬ng m¹i vµ ®Çu t. Tuy nhiªn, nhiÒu quèc gia (trong ®ã ®a phÇn lµ c¸c níc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn) vÉn tiÕp tôc dïng c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan nh nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu ®Ó b¶o vÖ lîi Ých riªng cña hä vµ ®Ó tr¶ ®òa trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Nh÷ng hµnh ®éng nµy ®· vµ ®ang g©y nªn c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i, cã khi ph¸t triÓn thµnh cuéc chiÕn tranh th¬ng m¹i.
Thùc tÕ cho thÊy, vµi n¨m gÇn ®©y, ngêi ta chøng kiÕn ngµy cµng nhiÒu vô tranh chÊp th¬ng m¹i gi÷a c¸c níc. Khi c¸c tranh chÊp x¶y ra, tríc hÕt hai bªn ®Òu lÊy thñ tôc dµn xÕp tranh chÊp cña WTO lµm ph¬ng tiÖn gi¶i quyÕt. Sau khi kh«ng ®¹t ®îc tho¶ thuËn, hai bªn sÏ tiÕn hµnh “tr¶ ®òa” lÉn nhau. Cã thÓ kÓ ra hµng lo¹t c¸c vô tr¶ ®òa gÇn ®©y nh: vµo n¨m 1995, EU cÊm nhËp thÞt bß xö lý hãc m«n cña Mü vµ ngay sau ®ã Mü ®· kiÖn EU lªn WTO vµ vµo ngµy 17/5/1999 Mü ®· tr¶ ®òa b»ng c¸ch ®¸nh thuÕ nhËp khÈu 116,8 triÖu USD ®èi víi c¸c lo¹i thùc phÈm cña EU nh gi¨m b«ng §an M¹ch, S«c«la cña §øc, mï t¹t Dijon cña Ph¸p. Hay mét vÝ dô kh¸c nh cuéc “chiÕn tranh chuèi” gi÷a EU víi Mü vµ Ecua®o suèt nhiÒu n¨m qua. Cã thêi kú cuéc chiÕn nµy lµ ®iÓm nãng, lµ nguyªn nh©n g©y ra nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa lÉn nhau rÊt gay g¾t trong th¬ng m¹i gi÷a hai khèi kinh tÕ hïng m¹nh nhÊt thÕ giíi nµy...
ë ®©y, chóng ta kh«ng ®i s©u b×nh luËn bªn nµo ®óng bªn nµo sai mµ qua c¸c vÝ dô nªu trªn chóng ta cÇn thÊy mét ®iÒu r»ng nguy c¬ bÞ tr¶ ®òa trong th¬ng m¹i lµ rÊt lín, ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng níc nghÌo vèn “thÊp cæ bÐ häng”. Trong viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ còng vËy. NÕu tranh chÊp b¸n ph¸ gi¸ diÔn ra gi÷a hai níc: mét bªn lµ níc ph¸t triÓn vµ bªn kia lµ níc ®ang ph¸t triÓn vµ nÕu níc ®ang ph¸t triÓn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× ch¼ng cã vÊn ®Ò g× x¶y ra c¶ nhng nÕu ®ã l¹i lµ níc ph¸t triÓn bÞ ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ th× ch¾c ch¾n níc ®ang ph¸t triÓn kia sÏ kh«ng tr¸nh khái bÞ mét ®ßn “tr¶ ®òa”. Nh vËy, nÕu x¶y ra tr¶ ®òa trong trong mét vô tranh chÊp b¸n ph¸ gi¸ th× viÖc ¸p dông thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ sÏ trë thµnh v« hiÖu v× b¶n th©n mét sè hµng ho¸ nµo ®ã cña níc tiÕn hµnh ®¸nh thuÕ ph¸ gi¸ Êy còng sÏ ph¶i chÞu møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ t¬ng ®¬ng thËm chÝ cao h¬n.
Trë l¹i vÊn ®Ò chèng b¸n ph¸ gi¸ ë ViÖt Nam cã thÕ thÊy r»ng viÖc ®a ra mét møc thuÕ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®èi víi hµng ho¸ nhËp khÈu cha ph¶i lµ ®· xong xu«i mäi viÖc. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ cÇn ph¶i ®¶m b¶o r»ng viÖc ¸p dông lo¹i thuÕ Êy sÏ thµnh c«ng mét c¸ch mü m·n. Trong bèi c¶nh hiÖn nay, ViÖt Nam cßn lµ mét níc nhá, nghÌo vµ ®ang ph¸t triÓn th× ®Ó tr¸nh nh÷ng biÖn ph¸p tr¶ ®òa cña bªn kia ®èi víi ho¹t ®éng chèng b¸n ph¸ gi¸ cña ta th× kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i n©ng cao vÞ thÕ cña níc ta trªn trêng quèc tÕ. §©y lµ mét gi¶i ph¸p tæng hîp, theo ®ã chóng ta cÇn n©ng cao h¬n n÷a vÞ thÕ chÝnh trÞ, kinh tÕ, v¨n ho¸,... cña níc ta. Chóng ta cÇn ®Èy m¹nh tham gia héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ s©u réng h¬n n÷a; cã chÝnh s¸ch ngo¹i giao kh«n khÐo ®Ó cã thÓ chung sèng ®îc víi c¶ nh÷ng níc cã thÓ chÕ chÝnh trÞ ®èi ngîc víi ta, víi ph¬ng ch©m “hoµ nhËp nhng kh«ng hoµ tan” gi÷ g×n vµ ph¸t huy b¶n s¾c d©n téc; th«ng qua c¸c hiÖp héi, tæ chøc quèc tÕ tÝch cùc tham gia gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò chung nãng báng cña thÕ giíi vµ khu vùc. Cã nh vËy míi giµnh ®îc sù kÝnh träng vµ nÓ phôc cña bÌ b¹n quèc tÕ.
Nhng nh thÕ th«i cha ®ñ, ngêi ta thêng b¶o “m¹nh v× g¹o, b¹o v× tiÒn” mµ cho nªn muèn cã “tiÕng nãi” trong céng ®ång quèc tÕ th× c¸i quan träng h¬n c¶ lµ tiÒm lùc kinh tÕ. §ã chÝnh lµ søc m¹nh kinh tÕ mµ søc m¹nh Êy ®îc thÓ hiÖn râ rµng th«ng qua sù giµu cã, thÞnh vîng, søc c¹nh tranh cña quèc gia... Trong bèi c¶nh ViÖt Nam nh hiÖn nay, ®Ó n©ng cao søc c¹nh tranh quèc gia nãi chung vµ søc c¹nh tranh cña hµng ho¸, dÞch vô nãi riªng th× cÇn tiÕn hµnh ngay nh÷ng biÖn ph¸p nh c¬ cÊu l¹i vµ t¨ng cêng n¨ng lùc c¹nh tranh cña khu vùc doanh nghiÖp, trong ®ã cã vai trß quan trong cña khu vùc Nhµ níc (Doanh nghiÖp Nhµ níc); ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp, s¾p xÕp l¹i doanh nghiÖp Nhµ níc, x©y dùng mét sè Tæng c«ng ty m¹nh theo híng tËp ®oµn kinh tÕ...; t¹o lËp m«i trêng kinh doanh lµnh m¹nh; thùc hiÖn chÝnh s¸ch hç trî cã ®iÒu kiÖn trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh; ph¸t triÓn nguån nh©n lùc... Vµ bíc ®i “kh«n ngoan” tríc m¾t lµ cÇn chñ ®éng ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh gia nhËp WTO. Lµ thµnh viªn WTO th× uy tÝn cña ViÖt Nam còng t¨ng lªn bëi v× ph¶i ®¸p øng ®îc mét sè tiªu chuÈn cña tæ chøc nµy míi ®îc trë thµnh thµnh viªn cña nã. H¬n n÷a chØ khi nµo lµ thµnh viªn cña tæ chøc nµy th× ViÖt Nam míi tr¸nh ®îc sù ph©n biÖt ®èi xö trong th¬ng m¹i, bao gåm c¶ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ b¸n ph¸ gi¸ vµ khi ®ã chóng ta míi cã thÓ sö dông c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp kh¸ c«ng b»ng cña Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi WTO.
KÕt luËn
Trong th¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay, b¸n ph¸ gi¸ lµ mét hiÖn tîng kinh tÕ phæ biÕn vµ kh«ng bÞ cÊm theo c¸c quy ®Þnh cña WTO. Tuy nhiªn, ®Ó b¶o vÖ lîi Ých cña c¸c níc thµnh viªn, WTO ®· th«ng qua HiÖp ®Þnh chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO. HiÖp ®Þnh nµy ®a ra ®Þnh nghÜa cô thÓ khi nµo hµng nhËp khÈu bÞ coi lµ b¸n ph¸ gi¸ dùa trªn hai tiªu chÝ lµ gi¸ xuÊt khÈu thÊp h¬n gi¸ b¸n trong níc hoÆc thÊp h¬n chi phÝ s¶n xuÊt. HiÖp ®Þnh còng qui ®Þnh chÆt chÏ vÒ ®iÒu tra thiÖt h¹i cña ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù ë trong níc do hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ g©y ra. Mçi thµnh viªn cña WTO chØ cã thÓ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chèng b¸n ph¸ gi¸ khi hµng nhËp khÈu bÞ b¸n ph¸ gi¸ dÉn tíi thiÖt h¹i nghiªm träng cho ngµnh s¶n xuÊt hµng ho¸ t¬ng tù trong níc. Nh×n chung, qui ®Þnh cña c¸c níc vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ ®Òu dùa trªn HiÖp ®Þnh vÒ chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO.
ViÖt Nam ®ang trªn ®êng héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi, thÓ hiÖn qua viÖc tham gia ASEAN, AFTA vµ APEC vµ s¾p tíi lµ WTO. Th¸o gì mäi rµo c¶n cña th¬ng m¹i quèc tÕ lµ môc tiªu cña WTO. Chóng ta ph¶i am hiÓu nh÷ng quy t¾c c¹nh tranh trong kinh doanh ®Ó t¹o m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh theo híng thóc ®Èy héi nhËp vµ ph¸t triÓn kinh tÕ mét c¸ch n¨ng ®éng. B¶o hé mËu dÞch kh«ng ph¶i lµ mét chÝnh s¸ch tèt cho qu¸ tr×nh kinh tÕ theo xu thÕ héi nhËp. Tuy nhiªn, Nhµ níc vµ c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¸t hiÖn vµ t×m c¸ch xö lý kÞp thêi c¸c hµnh vi c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh, trong ®ã cã vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu cña c¸c h·ng níc ngoµi.
Cho nªn, viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n ph¸p quy liªn quan ®Õn chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng ho¸; sù am hiÓu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam vÒ vÊn ®Ò b¸n ph¸ gi¸; viÖc h×nh thµnh mét c¬ quan chuyªn tr¸ch theo dâi, thùc thi vÊn ®Ò nµy cïng víi viÖc t¨ng cêng ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th¬ng m¹i; ®Èy nhanh tiÕn tr×nh gia nhËp WTO... lµ nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu cho chèng b¸n ph¸ gi¸ hiÖn nay ë ViÖt Nam cÇn ®îc nhanh chãng thùc thi.
Tµi liÖu tham kh¶o
S¸ch
I. TiÕng ViÖt
PGS.TS. NguyÔn ThÞ M¬ - Hoµng Ngäc ThiÕt - Gi¸o tr×nh ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i - NXB Gi¸o dôc 1997.
Bé Th¬ng M¹i - Nh÷ng ®iÒu cÇn biÕt vÒ Tæ chøc Th¬ng m¹i ThÕ giíi.
PGS.TS. Vâ Thanh Thu - Kinh tÕ ®èi ngo¹i - NXB Thèng kª.
§oµn V¨n Trêng - B¸n ph¸ gi¸ vµ biÖn ph¸p, chÝnh s¸ch chèng b¸n ph¸ gi¸ hµng nhËp khÈu - NXB Thèng kª.
II. TiÕng Anh
Raj Krishna - Antidumping in law and practice- the Policy Research Dissemination Center - World Bank.
Yves Renouf, Legal affairs officer, Rules Division, WTO - Exporters Rights and Obligations under the WTO Anti-Dumping Agreement.
B. B¸o chÝ
T¹p chÝ Kinh tÕ §èi ngo¹i. Sè 2 - 2002, Sè 4 - 2003.
T¹p chÝ Nh÷ng vÊn ®Ò Kinh tÕ ThÕ giíi. Sè 3 - 2003.
T¹p chÝ Kinh tÕ vµ Dù b¸o. Sè 1, 7 - 2003.
T¹p chÝ Th¬ng m¹i. Sè 3, 4, 5, 10, 12, 20 - 2003.
T¹p chÝ Ngo¹i Th¬ng. Sè 21 - 2002.
T¹p chÝ Nghiªn cøu Kinh tÕ. Sè 298, 301- 2003.
C. Internet
Lo¹t bµi theo dâi vô kiÖn tranh chÊp b¸n ph¸ gi¸ c¸ tra, c¸ basa trªn Vn Express – FPT.
D. C¸c tµi liÖu kh¸c
B¸o c¸o cña ñy ban Chèng b¸n ph¸ gi¸ - Ban Th ký WTO, cËp nhËt hµng th¸ng.
§iÒu lÖ Chèng b¸n ph¸ gi¸ vµ Chèng trî cÊp cña níc Céng hoµ Nh©n d©n Trung hoa.
HiÖp ®Þnh Chèng b¸n ph¸ gi¸ cña WTO.
LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Hoa Kú.
LuËt chèng b¸n ph¸ gi¸ cña Liªn minh Ch©u ¢u.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Khoa luan tot nghiep.doc- bia khoa luan.doc
- Muc luc.doc
