Hiệp định thương mại Việt Nam – Hoa Kỳ và ảnh hưởng của Hiệp định tới xuất nhập khẩu của Việt Nam

Lêi nãi ®Çu Trong bèi c¶nh thÕ giíi cã nhiÒu sù thay ®æi theo xu h­íng toµn cÇu ho¸ hiÖn nay, ViÖt Nam chóng ta còng ®· vµ ®ang cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh m¹nh mÏ, ®Æc biÖt lµ trªn ph­¬ng diÖn kinh tÕ víi nh÷ng thµnh tùu to lín ®¹t ®­îc trong nh÷ng n¨m võa qua. Nh÷ng thµnh tùu ®ã kh«ng chØ ®em l¹i sù ph¸t triÓn phån vinh cho nÒn kinh tÕ, cuéc sèng Êm no cho nh©n d©n mµ cßn gãp phÇn quan träng mang l¹i sù æn ®Þnh vÒ c¸c mÆt chÝnh trÞ vµ x· héi. Víi ph­¬ng ch©m "®a d¹ng ho¸ thÞ tr­êng, ®a ph­¬ng ho¸ mèi quan hÖ kinh tÕ" ViÖt Nam ®ang b»ng con ®­êng xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, t×m kiÕm, më réng thÞ tr­êng, n©ng cao tÝnh c¹nh tranh vµ hiÖu qu¶ cña nÒn kinh tÕ, trong tiÕn tr×nh tiÕp cËn, héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. B»ng nh÷ng nç lùc kh«ng ngõng cña §¶ng, ChÝnh phñ, Nhµ n­íc vµ nh©n d©n, chóng ta ®· v­ît qua rÊt nhiÒu khã kh¨n vµ rµo c¶n ®Ó ®¹t ®­îc nh÷ng tho¶ thuËn, ký kÕt ®­îc nh÷ng v¨n b¶n th­¬ng m¹i quan träng, cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ, thËm chÝ cã vai trß më cöa lµm h×nh thµnh nh÷ng giai ®o¹n míi trong tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña lÞch sö. Mét trong nh÷ng v¨n b¶n ®ã chÝnh lµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú ®­îc ký kÕt vµo ngµy 13/1/2000 vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc tõ ngµy 10/12/2001. §©y lµ mét v¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ quan träng, bëi Hoa Kú lµ mét trong nh÷ng thÞ tr­êng lín nhÊt cã sù ¶nh h­ëng m¹nh mÏ nhÊt tíi kinh tÕ toµn cÇu. Do ®ã, viÖc xóc tiÕn ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ cã mèi quan hÖ th­¬ng m¹i th­êng xuyªn, l©u dµi víi thÞ tr­êng nµy, kh«ng nh÷ng sÏ t¹o thuËn lîi cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam, ®Èy nhanh tiÕn tr×nh héi nhËp mµ cßn lµm gia t¨ng c¸n c©n th­¬ng m¹i vµ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn th­¬ng tr­êng quèc tÕ. Sau tuyªn bè b×nh th­êng ho¸ quan hÖ víi ViÖt Nam, viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng lµ mét b­íc tiÕn h¬n n÷a trong quan hÖ gi÷a hai n­íc, mét mèi quan hÖ b×nh ®¼ng, cïng cã lîi trong mét thêi kú míi. Víi viÖc dì bá hµng lo¹t c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kinh doanh hai chiÒu, HiÖp ®Þnh ®· t¹o ra sù l­u th«ng hµng ho¸ tù do, t¨ng c¶ vÒ sè l­îng vµ chÊt l­îng h¬n gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú, tõ ®ã, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn héi nhËp s©u réng h¬n n÷a vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. VÞ thÕ cña ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh vµ cñng cè trªn tr­êng quèc tÕ. Th«ng qua c¬ chÕ kh«ng ph©n biÖt ®èi xö: Quy t¾c Tèi huÖ quèc vµ §·i ngé quèc gia, HiÖp ®Þnh kh«ng nh÷ng më cöa thÞ tr­êng gi÷a n­íc ta vµ Hoa Kú mµ cßn më ra c¶nh cöa trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a nÒn kinh tÕ ViÖt Nam v¬Ý nÒn kinh tÕ c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Theo ý kiÕn ®¸nh gi¸ cña mét sè chuyªn gia, b»ng viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Hoa Kú, chóng ta ®· b­íc ®­îc 60% trªn con ®­êng tiÕn ®Õn gia nhËp Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Vµ th«ng qua viÖc thùc hiÖn HiÖp ®Þnh, chóng ta ®· thùc sù tham gia vµo "s©n ch¬i chung" víi nh÷ng "luËt ch¬i" ®a d¹ng, phong phó, ®Çy thö th¸ch cña nh÷ng th«ng lÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ. Cho ®Õn nay ®· cã mét sè c«ng tr×nh nghiªn cøu vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú theo nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau víi nh÷ng ý kiÕn rÊt cã gi¸ trÞ c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. Lµ mét sinh viªn häc tËp, nghiªn cøu trong lÜnh vùc kinh tÕ ngo¹i th­¬ng, nªn nh÷ng t×nh h×nh, th«ng tin vÒ th­¬ng m¹i ViÖt Nam lu«n lµ mét trong nh÷ng mèi quan t©m cña em. Do ®ã, trong Kho¸ luËn nµy em ®· m¹nh d¹n t×m hiÓu viÕt vÒ ®Ò tµi "HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú vµ ¶nh h­ëng cña HiÖp ®Þnh tíi xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam". Th«ng qua viÖc tËp trung ph©n tÝch c¸c néi dung c¬ b¶n gåm c¸c nguyªn t¾c, quy ®Þnh cèt yÕu trong HiÖp ®Þnh, ®ång thêi t×m hiÓu thùc tiÔn ¸p dông, thùc hiÖn HiÖp ®Þnh trong hai n¨m qua, ®Ó tõ ®ã ®¸nh gi¸ ¶nh h­ëng cña nã ®èi víi xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam víi Hoa Kú nãi riªng vµ víi c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi nãi chung vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam. Kho¸ luËn bao gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Kh¸i qu¸t vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú Ch­¬ng II: ¶nh h­ëng cña HiÖp ®Þnh tíi xuÊt nhËp khÈu ViÖt Nam Ch­¬ng III: Gi¶i ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ ViÖt Nam sang Hoa Kú tr­íc nh÷ng yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh. Do ®©y lµ mét v¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ phøc t¹p, chøa ®ùng nhiÒu néi dung rÊt phong phó, cã sù t¸c ®éng ®a chiÒu nªn møc ®é nghiªn cøu cña Kho¸ luËn dõng ë viÖc xem xÐt mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n cã liªn quan. Bµi kho¸ luËn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt cÇn ph¶i söa ch÷a, bæ sung, mong nhËn ®­îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña thÇy c« vµ c¸c b¹n. Trong qu¸ tr×nh thu thËp tµi liÖu, viÕt ®Ò c­¬ng vµ hoµn thµnh ®Ò tµi em ®· nhËn ®­îc rÊt nhiÒu sù gióp ®ì tõ c¸c c¬ quan vµ c¸ nh©n. Em xin ®­îc göi lêi c¶m ¬n ch©n thµnh, s©u s¾c tíi: - Khoa KTNT - Th­ viÖn tr­êng §¹i Häc Ngo¹i Th­¬ng, Hµ Néi. - ViÖn nghiªn cøu kinh tÕ thÕ giíi - Th­ viÖn quèc gia - Bé Th­¬ng m¹i Vµ ®Æc biÖt em xin c¶m ¬n c« Vò ThÞ Kim Oanh, tiÕn sÜ, gi¶ng viÕn chÝnh khoa KTNT tr­êng §HNT, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn em lµm Kho¸ luËn. Sù gióp ®â, chØ b¶o tËn t×nh cña c« lµ yÕu tè hÕt søc quan träng gióp em ho¹n thµnh Kho¸ luËn nµy. Hµ néi, th¸ng 12 n¨m 2003 Sinh viªn thùc hiÖn Vò Hµ Ph­¬ng Ch­¬ng I Kh¸i qu¸t vÒ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú Bèi c¶nh ra ®êi vµ ý nghÜa cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú. Bèi c¶nh ra ®êi. Cïng víi tiÕn tr×nh ®æi míi nÒn kinh tÕ, §¹i héi §¶ng VII ®­a ra chñ tr­¬ng ®a ph­¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ nÒn kinh tÕ, ®¸nh dÊu b­íc khëi ®Çu cho tiÕn tr×nh héi nhËp cña ViÖt Nam vµo qu¸ tr×nh quèc tÕ ho¸ c¸c lÜnh vùc ®êi sèng quèc tÕ, ®Æc biÖt lµ qu¸ tr×nh héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Chñ tr­¬ng nµy tiÕp tuc ®­îc kh¼ng ®Þnh t¹i §¹i héi VIII vµ §¹i héi IX. Qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ®­îc chóng ta tiÕn hµnh mét c¸ch chñ ®éng vµ ®· ®¹t ®­îc nhiÒu kÕt qu¶ tèt, tõ ®ã vÞ thÕ vµ uy tÝn cña ViÖt Nam ngµy cµng ®­îc n©ng cao trªn tr­êng quèc tÕ. Cho ®Õn nay, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ ngo¹i giao víi 167 n­íc, ®· ký kÕt h¬n 83 hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng, trªn 40 HiÖp ®Þnh vÒ khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­, khai th«ng quan hÖ víi c¸c tæ chøc tµi chÝnh tiÒn tÖ quèc tÕ: IMF, WB, ADB vµ còng ®· gia nhËp mét sè liªn minh kinh tÕ lín trong khu vùc vµ thÕ giíi nh­: ASEAN, ASEM, APEC, tiÕp ®Õn lµ WTO. Thùc hiÖn chñ tr­¬ng cña §¶ng, ChÝnh phñ ®· “chñ ®éng vµ tÝch cùc ®Èy m¹nh c¸c ho¹t ®éng ngo¹i giao, kinh tÕ ®èi ngo¹i…, xóc tiÕn vµ héi nhËp kinh tÕ theo lé tr×nh ®· cam kÕt vµ chóng ta ®· ®¹t ®­îc tiÕn bé trong ®µm ph¸n ®Ó gia nhËp WTO, ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú” [1]. Nh­ vËy, viÖc ®µm ph¸n ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Hoa Kú lµ mét trong nh÷ng chñ tr­¬ng lín ®· ®­îc §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®Ò ra trong tiÕn tr×nh héi nhËp khu vùc vµ thÕ giíi. Sau gÇn 5 n¨m kiªn tr× ®µm ph¸n víi kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n, ngµy 13-7-2000 t¹i Oasinht¬n, Bé tr­ëng th­¬ng m¹i ViÖt Nam Vò Khoan vµ §¹i diÖn th­¬ng m¹i Hoa Kú, bµ Charlene Barrshesky ®· ®¹i diÖn cho hai n­íc ký HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng gi÷a n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vµ Hîp chñng quèc Hoa Kú (sau ®©y gäi t¾t lµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú hoÆc HiÖp ®Þnh, H§TM). Qua c¸c vßng ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh tõ vßng 1 b¾t ®Çu vµo ngµy 2/9/1996 t¹i Hµ Néi ®Õn vßng thø 11 ngµy 3/7/2000 t¹i Washington, hai Bªn ®Òu thÓ hiÖn sù mong muèn thóc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®µm ph¸n ký kÕt HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i, ®ã kh«ng chØ v× lîi Ých tr­íc m¾t mµ cßn v× lîi Ých l©u dµi cña c¶ hai bªn. Vµo th¸ng 9/2001 HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú ®· ®­îc H¹ viÖn vµ Th­îng viÖn Mü th«ng qua vµ chÝnh thøc cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 10-12-2001. ViÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh nµy lµ mét b­íc ®i cã tÝnh lÞch sö trong qu¸ tr×nh b×nh th­êng ho¸, hoµ hîp vµ hµn g¾n quan hÖ gi÷a hai n­íc [2]. Víi 72 §iÒu trong 7 Ch­¬ng vµ 9 Phô lôc HiÖp ®Þnh ®· quy ®Þnh mét c¸ch chi tiÕt vÒ c¸c cam kÕt nh»m më cöa th­¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t­ vµ th­¬ng m¹i liªn quan ®Õn quyÒn së h÷u trÝ tuÖ ®èi víi c¸c s¶n phÈm cña c«ng d©n vµ ph¸p nh©n cña hai n­íc. HiÖp ®Þnh ®· ®¸nh dÊu b­íc tiÕn quan träng trong tiÕn tr×nh b×nh th­êng ho¸ vµ ph¸t triÓn mèi quan hÖ th­¬ng m¹i toµn diÖn gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. HiÖp ®Þnh ®­îc x©y dùng trªn nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, hai bªn cïng cã lîi, t«n träng ®éc lËp, chñ quyÒn cña nhau. §ång thêi, c¸c Bªn chÊp nhËn vµ tu©n thñ c¸c quy t¾c, tiªu chuÈn th­¬ng m¹i quèc tÕ cã tÝnh ®Õn viÖc ViÖt Nam lµ mét n­íc ®ang ph¸t triÓn cã tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp, ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ vµ ®ang tiÕn hµnh c¸c b­íc héi nhËp vµo kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi [3]. Nh×n chung, tinh thÇn vµ néi dung cña HiÖp ®Þnh ®· thÓ hiÖn sù b×nh ®¼ng gi÷a hai Bªn trªn c¬ së nh÷ng quy ®Þnh vµ chuÈn mùc cña luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ mµ nÒn t¶ng lµ GATT/WTO. Theo nhËn ®Þnh cña c¸c chuyªn gia, viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh nµy lµ mét biÓu hiÖn râ rµng cña xu h­íng héi nhËp cña ViÖt Nam vµo hÖ thèng kinh tÕ thÕ giíi vµ còng lµ mét vÝ dô vÒ sù thµnh c«ng cña viÖc ViÖt Nam vµ Hoa kú cã thÓ sö dông c¸c ho¹t ®éng ngo¹i giao kinh tÕ ®Çy tÝnh s¸ng t¹o ®Ó thóc ®Èy lîi Ých cña c¶ hai bªn. Ch¾c ch¾n r»ng, H§TM sÏ gãp phÇn lµm chuyÓn biÕn nÒn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Vai trß vµ ý nghÜa cña HiÖp ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n vµ ký kÕt H§TM c¶ hai n­íc cïng nhËn thøc râ ®­îc r»ng viÖc chÊp nhËn vµ tu©n thñ c¸c quy t¾c, tiªu chuÈn th­¬ng m¹i quèc tÕ sÏ lµ nÒn t¶ng ®Ó hai bªn thiÕt lËp vµ ph¸t triÓn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ, th­¬ng m¹i b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi trªn c¬ së t«n träng ®éc lËp vµ chñ quyÒn cña nhau. V× vËy, HiÖp ®Þnh cã ý nghÜa v« cïng quan träng kh«ng chØ ®èi víi ViÖt Nam mµ cßn ®èi víi c¶ Hoa Kú. §èi víi ViÖt Nam. Thø nhÊt, ®©y lµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®å sé, phøc t¹p vµ cã ph¹m vi ®iÒu chØnh réng lín nhÊt trong sè c¸c HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i mµ ViÖt Nam ®· tõng ký kÕt víi n­íc ngoµi. HiÖp ®Þnh sÏ cã t¸c ®éng s©u s¾c vµ l©u dµi ®Õn ®êi sèng kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi… cña ViÖt Nam, vµ v× vËy sÏ gãp phÇn thóc ®Èy sù ph¸t triÓn thÞnh v­îng cña ViÖt Nam, t¹o c¬ héi ®Èy nhanh xuÊt khÈu vµ më réng mét thÞ tr­êng khæng lå cã dung l­îng nhËp khÈu lín nhÊt thÕ giíi víi thuÕ suÊt thÊp. KÓ tõ khi Hoa Kú dì bá lÖnh cÊm vËn vµo n¨m 1994, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú lµ b­íc tiÕn quan träng cña ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh giµnh Quy chÕ quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng (NTR) cho hµng ho¸ ViÖt Nam t­¬ng ®­¬ng víi ®iÒu kiÖn mµ Hoa Kú dµnh cho hÇu hÕt c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. Thø hai, HiÖp ®Þnh thóc ®Èy qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam theo h­íng th«ng tho¸ng, më réng c¸c c¬ héi tù do kinh doanh cho doanh nghiÖp vµ c«ng d©n ViÖt Nam trong nhiÒu lÜnh vùc ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. Bªn c¹nh ®ã, c¸c yªu cÇu vÒ tÝnh minh b¹ch vµ quyÒn khiÕu n¹i c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh cña HiÖp ®Þnh sÏ khuyÕn khÝch vµ n©ng cao viÖc ¸p dông nguyªn t¾c ph¸p quyÒn trong c¬ chÕ th­¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô, ®Çu t­ vµ së h÷u trÝ tuÖ cña ViÖt Nam. Thø ba, th«ng qua c¬ chÕ c¹nh tranh lµnh m¹nh trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c cña HiÖp ®Þnh, ViÖt Nam ®· t×m ®­îc nhu cÇu ®Ých thùc cña thÞ tr­êng, do ®ã, thóc ®Èy doanh nghiÖp chó träng ®æi míi c«ng nghÖ, ®æi míi qu¶n lý, n©ng cao n¨ng suÊt, chÊt l­îng, uy tÝn trªn th­¬ng tr­êng, gãp phÇn thóc ®Èy vµ chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cho phï hîp víi nhu cÇu thÞ tr­êng, qua ®ã, n©ng cao søc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn tr­êng quèc tÕ. Thø t­, viÖc thùc thi HiÖp ®Þnh sÏ gióp ViÖt Nam cã ®iÒu kiÖn tiÕp thu khoa häc c«ng nghÖ míi (tiÕp nhËn c«ng nghÖ nguån hiÖn ®¹i), ®ång thêi còng t¹o thêi c¬ lín cho ho¹t ®éng sö dông lao ®éng vµ ®µo t¹o nh©n lùc cña ViÖt Nam. Trong qu¸ tr×nh sö dông nguån nh©n lùc dåi dµo cña m×nh, chóng ta sÏ häc hái ®­îc nh÷ng kinh nghiÖm vµ kü thuËt qu¶n lý, ®µo t¹o nguån nh©n lùc cã tr×nh ®é cao. Thø n¨m, HiÖp ®Þnh kh«ng chØ thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ trong n­íc, mµ cßn t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam víi c¸c n­íc kh¸c, c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc vµ trªn toµn thÕ giíi. ViÖc chñ ®éng tiÕp cËn víi c¸c luËt lÖ, tËp qu¸n th­¬ng m¹i quèc tÕ th«ng qua tiÕn tr×nh ký kÕt vµ thùc thi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi Hoa Kú lµ c¬ së ®Ó ViÖt Nam më réng quan hÖ hîp t¸c víi c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c. §èi víi Hoa Kú. Theo ®¸nh gi¸ cña mét sè quan chøc vµ mét sè nhµ nghiªn cøu cña Hoa Kú, HiÖp ®Þnh còng cã nh÷ng ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi phÝa Hoa Kú. Thø nhÊt, HiÖp ®Þnh thóc ®Èy c¸c môc tiªu kinh tÕ chiÕn l­îc cña Hoa Kú ®èi víi ViÖt Nam – mét n­íc ®ang ph¸t triÓn n»m ë vÞ trÝ chiÕn l­îc trªn thÕ giíi vµ §«ng Nam ¸. Thø hai, môc tiªu tù do ho¸ kinh tÕ vµ t¨ng c­êng ph¸p quyÒn ë ViÖt Nam mµ HiÖp ®Þnh ®Æt ra còng lµ môc tiªu chung trong chÝnh s¸ch kinh tÕ cña Hoa Kú. Theo ý kiÕn cña Trî lý ngo¹i tr­ëng Hoa Kú E.Anthony Wayne vµ Chñ tÞch Héi ®ång th­¬ng m¹i Hoa Kú – ViÖt Nam Virgina B.Foote: “HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i Hoa Kú – ViÖt Nam lµ mét b­íc tiÕn ®Ó hai n­íc më réng sù tiÕp cËn thÞ tr­êng cña nhau vµ chØ tÝnh riªng trong n¨m ®Çu th­¬ng m¹i song ph­¬ng cña hai n­íc sÏ t¨ng gÊp ®«i”, b»ng tiÒm lùc lín m¹nh vÒ vèn vµ c«ng nghÖ cña mét nÒn kinh tÕ chiÕm tíi 30% GDP cña thÕ giíi vµ “víi sù ¸p dông ®Çy ®ñ quan hÖ b×nh th­êng”, Hoa Kú sÏ trë thµnh mét nhµ ®Çu t­ hµng ®Çu t¹i ViÖt Nam”. Thø ba, HiÖp ®Þnh më réng quyÒn xuÊt nhËp khÈu tõ mét sè l­îng h¹n chÕ c¸c doanh nghiÖp sang tÊt c¶ c¸c c¸ nh©n ViÖt Nam vµ dÇn dÇn sang hÇu hÕt c¸c c«ng ty Hoa Kú t¹i ViÖt Nam. Nh÷ng kinh nghiÖm vÒ thÞ tr­êng ViÖt Nam mµ c¸c doanh nghiÖp Hoa Kú thu ®­îc trong qu¸ tr×nh triÓn khai HiÖp ®Þnh sÏ rÊt cã Ých cho hä trong viÖc t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ më réng thÞ tr­êng t¹i ViÖt Nam. Thø t­, HiÖp ®Þnh sÏ t¹o ra nhiÒu c¬ héi th­¬ng m¹i to lín cho c¸c c«ng ty vµ c«ng d©n Hoa Kú tiÕn hµnh xuÊt khÈu vµ kinh doanh t¹i ViÖt Nam, v× hä cã thÓ t×m thÊy lîi Ých tr­íc m¾t vµ l©u dµi t¹i ViÖt Nam. Víi viÖc xo¸ bá c¸c hµng rµo thuÕ quan vµ phi thuÕ quan ®èi víi viÖc nhËp khÈu hµng ho¸, më cöa thÞ tr­êng trong mét sè lÜnh vùc chñ yÕu nh­ viÔn th«ng, b¶o hiÓm, ng©n hµng, b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ xo¸ bá chÝnh s¸ch c¶n trë ®Çu t­, HiÖp ®Þnh sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô, chÕ t¹o s¶n xuÊt phÇn mÒm, phim ¶nh, ©m nh¹c Hoa Kú lÇn ®Çu tiªn tiÕp cËn thÞ tr­êng h¬n 80 triÖu d©n vµ ®ang trong ®µ ph¸t triÓn ë nhiÒu lÜnh vùc cña ViÖt Nam. Lµ n­íc lín thø hai ë §«ng Nam ¸, víi kho¶ng mét nöa d©n sè cã ®é tuæi d­íi 25, tuy lµ mét thÞ tr­êng nhá song ViÖt Nam cã tiÒm n¨ng lín ®Ó trë thµnh mét ®èi t¸c th­¬ng m¹i liªn tôc ph¸t triÓn trong nh÷ng n¨m tíi, t¹o ra nhiÒu c¬ héi vµ viÖc lµm míi cho c¸c nhµ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô Hoa Kú. C¸c nguyªn t¾c c¬ b¶n cña HiÖp ®Þnh. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi vµ sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ®· lµm cho c¸c quèc gia xÝch l¹i gÇn nhau, phô thuéc vµo nhau nhiÒu h¬n trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ. §iÒu ®ã ®­îc thÓ hiÖn bëi sù ph¸t triÓn nhanh chãng cña qu¸ tr×nh toµn cÇu ho¸ víi sù h×nh thµnh cña hµng lo¹t c¸c liªn minh kinh tÕ nh­ Liªn minh Ch©u ¢u, Khu vùc mËu dÞch tù do B¾c Mü (NAFTA), HiÖp héi c¸c quèc gia §«ng Nam ¸ (ASEAN), DiÔn ®µn hîp t¸c kinh tÕ Th¸i B×nh D­¬ng (APEC) vµ tiÕn tíi trë thµnh thµnh viªn cña Tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO). Môc ®Ých cña qu¸ tr×nh nµy lµ nh»m tõng b­íc xo¸ bá c¸c rµo c¶n th­¬ng m¹i, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho sù dÞch chuyÓn tù do cña c¸c dßng vèn ®Çu t­, dßng hµng ho¸, dÞch vô vµ lao ®éng gi÷a c¸c quèc gia. Nãi c¸ch kh¸c, ®ã còng chÝnh lµ viÖc xo¸ bá sù ph©n biÖt ®èi xö trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ. §iÒu nµy ®­îc thÓ hiÖn râ ë nguyªn t¾c tèi huÖ quèc, nguyªn t¾c ®·i ngé quèc gia, nguyªn t¾c tiÕp cËn thÞ tr­êng vµ nguyªn t¾c minh b¹ch ho¸. §©y lµ nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n, quan träng, xuyªn suèt, bao trïm toµn bé HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú. Nguyªn t¾c tèi huÖ quèc (MFN –Most Favoured Nation) Nguyªn t¾c tèi huÖ quèc trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú ®­îc gäi lµ “Nguyªn t¾c quan hÖ th­¬ng m¹i b×nh th­êng” (Normal Trade Relation), lµ nguyªn t¾c quan träng nhÊt trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn nay. Néi dung cña nguyªn t¾c nµy lµ viÖc yªu cÇu mçi quèc gia ph¶i dµnh cho mét quèc gia kh¸c sù ®·i ngé kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®·i ngé mµ n­íc ®ã dµnh cho mét n­íc thø ba kh¸c. Nguyªn t¾c nµy ®Çu tiªn ®­îc ghi nhËn trong HiÖp ­íc Cobden – Chevalier n¨m 1860 gi÷a Anh vµ Ph¸p. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ, nguyªn t¾c MFN ®· trë thµnh mét nguyªn t¾c c¬ b¶n vµ th«ng dông trong c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ vÒ th­¬ng m¹i vµ ®Õn nay nã ®· lµ nguyªn t¾c quan träng cña GATT, xuÊt hiÖn trong tõng HiÖp ®Þnh cña WTO. So víi c¸c hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i tr­íc ®©y mµ ViÖt Nam ®· ký kÕt th× ph¹m vi ¸p dông MFN trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú ®­îc më réng kh«ng chØ ®èi víi th­¬ng m¹i hµng ho¸ mµ cßn ®èi víi c¶ ®Çu t­, dÞch vô vµ së h÷u trÝ tuÖ. Kh¸i niÖm ®èi xö tèi huÖ quèc ®­îc ®Þnh nghÜa cô thÓ cho tõng lÜnh vùc nh­ sau: §èi xö tèi huÖ quèc trong th­¬ng m¹i hµng ho¸ lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ ViÖt Nam dµnh cho hµng ho¸ nhËp khÈu cã xuÊt xø tõ mét n­íc so víi hµng ho¸ t­¬ng tù nhËp khÈu cã xuÊt xø tõ n­íc thø ba hoÆc hµng ho¸ xuÊt khÈu ®Õn mét n­íc so víi hµng ho¸ t­¬ng tù xuÊt khÈu ®Õn n­íc thø ba. Hay nãi c¸ch kh¸c, ViÖt Nam vµ Hoa Kú sÏ dµnh cho hµng ho¸ cña nhau sù ®èi xö t­¬ng tù nh­ ®èi xö mµ hä dµnh cho hµng ho¸ t­¬ng tù do n­íc kh¸c s¶n xuÊt. Quy chÕ nµy ®­îc ¸p dông trong tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò liªn quan tíi tÊt c¶ c¸c lo¹i thuÕ quan vµ lÖ phÝ xuÊt nhËp khÈu; ph­¬ng thøc thanh to¸n ®èi víi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, c¸c thñ tôc xuÊt nhËp khÈu; luËt lÖ vµ c¸c yªu cÇu kh¸c cã ¶nh h­ëng ®Õn viÖc mua b¸n, vËn t¶i, ph©n phèi, l­u kho vµ sö dông hµng ho¸ trong thÞ tr­êng néi ®Þa; viÖc ¸p dông c¸c ®Þnh l­îng vµ cÊp giÊy phÐp. Tuy nhiªn, trong HiÖp ®Þnh còng quy ®Þnh c¸c ngo¹i lÖ ®èi víi Quy chÕ tèi huÖ quèc, bao gåm sù ®èi xö ®Æc biÖt mµ mét trong hai Bªn dµnh cho liªn minh thuÕ quan hoÆc khu vùc mËu dÞch tù do mµ bªn ®ã lµ thµnh viªn ®Çy ®ñ vµ thñ tôc ®Æc biÖt ®èi víi mËu dÞch biªn giíi. §èi xö tèi huÖ quèc trong th­¬ng m¹i dÞch vô lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ ViÖt Nam dµnh cho dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô cña mét n­íc so víi dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô t­¬ng tù cña n­íc thø ba. Tèi huÖ quèc còng ®­îc ¸p dông ®èi víi c¸c ­u ®·i cña c¸c Bªn dµnh cho c¸c n­íc l¸ng giÒng nh»m thóc ®Èy sù l­u th«ng th­¬ng m¹i dÞch vô ®­îc cung cÊp vµ tiªu thô t¹i chç trong c¸c vïng tiÕp gi¸p biªn giíi. §èi xö tèi huÖ quèc trong ®Çu t­ lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ ViÖt Nam dµnh cho c¸c kho¶n ®Çu t­ cña c«ng d©n hoÆc ph¸p nh©n cña mét n­íc so c¸c kho¶n ®Çu t­ cña c«ng d©n hoÆc ph¸p nh©n cña n­íc thø ba trong nh÷ng ®iÒu kiÖn t­¬ng tù. Nguyªn t¾c nµy ®­îc ¸p dông ®èi víi viÖc thµnh lËp, mua l¹i, më réng, qu¶n lý, ®iÒu hµnh, vËn hµnh, b¸n hoÆc ®Þnh ®o¹t b»ng c¸ch kh¸c c¸c kho¶n ®Çu t­ theo quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh. §èi xö tèi huÖ quèc ®èi víi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ ViÖt Nam dµnh cho viÖc x¸c lËp, b¶o hé vµ thùc thi c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ mäi lîi Ých cã ®­îc tõ c¸c quyÒn ®ã cña tæ chøc, c¸ nh©n cña mét n­íc so víi tæ chøc, c¸ nh©n cña n­íc thø ba. Nguyªn t¾c MFN cã thÓ ®­îc ¸p dông cã ®iÒu kiÖn, hoÆc ¸p dông kh«ng cã ®iÒu kiÖn kÌm theo mµ chØ trªn c¬ së cã ®i cã l¹i. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông nguyªn t¾c MFN sÏ kh«ng ®­îc thùc hiÖn ®èi víi nh÷ng ­u ®·i, thuËn lîi ¸p dông cho c¸c liªn minh thuÕ quan, khu vùc mËu dÞch tù do vµ mËu dÞch biªn giíi. Nguyªn t¾c ®èi xö quèc gia (NT – National Treatment) Theo nguyªn t¾c nµy, quèc gia ký kÕt sÏ ph¶i dµnh cho c¸c s¶n phÈm vµ nhµ cung cÊp cña quèc gia ký kÕt kh¸c sù ®èi xö trong thÞ tr­êng néi ®Þa cña m×nh kh«ng kÐm h¬n c¸c s¶n phÈm, nhµ cung cÊp néi ®Þa. NÕu MFN ®­îc ¸p dông ®Ó chèng ph©n biÖt ®èi xö trªn thÞ tr­êng quèc tÕ, th× NT ®­îc ¸p dông ®Ó chèng ph©n biÖt ®èi xö trªn thÞ tr­êng quèc néi. Cïng víi nguyªn t¾c MFN, nguyªn t¾c NT ®· trë thµnh nh÷ng nguyªn t¾c nÒn t¶ng trong quan hÖ th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn ®¹i. Còng t­¬ng tù nh­ kh¸i niÖm tèi huÖ quèc, kh¸i niÖm ®èi xö quèc gia còng ®­îc gi¶i thÝch trong 4 lÜnh vùc nh­ sau: §èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i hµng ho¸: HiÖp ®Þnh yªu cÇu c¸c Bªn dµnh ®èi xö quèc gia cho hµng nhËp khÈu, theo ®ã ViÖt Nam vµ Hoa Kú tho¶ thuËn dµnh cho hµng ho¸ nhËp khÈu cña nhau sù ®èi xö t­¬ng tù hoÆc kh«ng kÐm phÇn thuËn lîi h¬n ®èi víi hµng ho¸ t­¬ng tù do c«ng d©n n­íc m×nh s¶n xuÊt. NghÜa vô ®èi xö quèc gia bao gåm c¸c vÊn ®Ò nh­ thuÕ, luËt trong n­íc, c¸c quy ®Þnh vÒ tiªu chuÈn kü thuËt vµ quyÒn kinh doanh ®­îc quy ®Þnh cô thÓ t¹i §iÒu 2 Ch­¬ng I HiÖp ®Þnh) §èi xö quèc gia trong th­¬ng m¹i dÞch vô lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ Viªt Nam dµnh cho dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô n­íc ngoµi so víi dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô t­¬ng tù trong n­íc. §èi xö quèc gia trong ®Çu t­ lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ ViÖt Nam dµnh cho c¸c kho¶n ®Çu t­ cña c«ng d©n, ph¸p nh©n n­íc ngoµi so víi c¸c kho¶n ®Çu t­ cña c«ng d©n hoÆc c«ng ty cña m×nh trªn l·nh thæ n­íc m×nh trong nh÷ng ®iÒu kiÖn t­¬ng tù. Theo quy ®Þnh t¹i §iÒu 2 Ch­¬ng IV HiÖp ®Þnh th× c¸c Bªn cam kÕt dµnh NT hay MFN cho c«ng d©n hoÆc c«ng ty cña Bªn kia, trong lÜnh vùc ®Çu t­, sÏ tuú thuéc vµo sù ®èi xö nµo thuËn lîi nhÊt. §èi xö quèc gia ®èi víi quyÒn së h÷u trÝ tuÖ lµ ®èi xö kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n ®èi xö mµ Viªt Nam dµnh cho viÖc x¸c lËp, b¶o hé vµ thùc thi c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ mäi lîi Ých cã ®­îc tõ c¸c quyÒn ®ã cña tæ chøc, c¸ nh©n n­íc ngoµi so víi tæ chøc, c¸ nh©n trong n­íc. C¸ch ¸p dông nguyªn t¾c NT: ®èi víi th­¬ng m¹i hµng ho¸ th× ngoµi nh÷ng ngo¹i lÖ ®­îc nªu cô thÓ trong phô lôc G HiÖp ®Þnh th× ViÖt Nam vµ Hoµ Kú ph¶i tõ bá c¸c chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p b¶o hé hµng ho¸ trong n­íc hay ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi hµng ho¸ cña Bªn kia. Tuy nhiªn, kh¸c víi quy ®Þnh vÒ NT trong th­¬ng m¹i hµng ho¸, së h÷u trÝ tuÖ vµ ®Çu t­, nguyªn t¾c NT trong th­¬ng m¹i dÞch kh«ng ®­îc ¸p dông chung cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc dÞch vô mµ chØ ¸p dông cho nh÷ng dÞch vô ®­îc nªu cô thÓ t¹i phô lôc G, tøc lµ ViÖt Nam vµ Hoa Kú chØ ph¶i dµnh NT cho dÞch vô vµ nhµ cung cÊp dÞch vô cña Bªn kia trong nh÷ng lÜnh vùc dÞch vô mµ m×nh cã ®­a ra cam kÕt t¹i phô lôc G HiÖp ®Þnh. Nguyªn t¾c më cöa thÞ tr­êng. Nguyªn t¾c më cöa thÞ tr­êng hay cßn gäi lµ nguyªn t¾c tiÕp cËn thÞ tr­êng thÓ hiÖn nguyªn t¾c tù do ho¸ th­¬ng m¹i cña WTO, lµ nguyªn t¾c xuyªn suèt toµn bé néi dung HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú. Dùa trªn bèn nguyªn t¾c trô cét: tù do ho¸ th­¬ng m¹i, ®èi xö quèc gia, ®èi xö tèi huÖ quèc vµ c¹nh tranh b×nh ®¼ng, nguyªn t¾c më cöa thÞ tr­êng ®­îc ¸p dông cho tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc thuéc sù ®iÒu chØnh cña HiÖp ®Þnh: Trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i hµng ho¸, trªn c¬ së nguyªn t¾c chung vÒ ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia, hai Bªn ViÖt Nam vµ Hoa Kú cïng mong muèn vµ nç lùc trong viÖc x¸c lËp sù c©n b»ng tho¶ ®¸ng vÒ më cöa thÞ tr­êng, chñ yÕu th«ng qua biÖn ph¸p c¾t gi¶m thuÕ vµ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan. Ngoµi ra, ®Ó më cöa thÞ tr­êng hai Bªn cßn tiÕn hµnh nh÷ng ho¹t ®éng sau: ¸p dông hÖ thèng ®Þnh gi¸ h¶i quan dùa trªn gi¸ trÞ giao dÞch cña hµng nhËp khÈu ®Ó tÝnh thuÕ chø kh«ng dùa vµo gi¸ trÞ cña hµng ho¸ theo n­íc xuÊt xø; khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng xóc tiÕn th­¬ng m¹i, trong tr­êng hîp nµy hµng ho¸ ®­îc nhËp khÈu vµ t¸i xuÊt khÈu mµ kh«ng ph¶i nép thuÕ xuÊt nhËp khÈu; Hoa Kú sÏ xem xÐt kh¶ n¨ng dµnh cho ViÖt Nam chÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan phæ cËp (GSP) – lµ chÕ ®é ­u ®·i thuÕ quan cña c¸c n­íc c«ng nghiÖp ph¸t triÓn dµnh cho c¸c n­íc chËm vµ ®ang ph¸t triÓn (møc thuÕ nhËp khÈu theo GSP chØ b»ng 50% so víi møc thuÕ theo MFN); v.v… Nguyªn t¾c më cöa trong c¸c lÜnh vùc th­¬ng m¹i dÞch vô, quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t­ còng lµ sù triÓn khai vµ më réng cña hai nguyªn t¾c tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia, theo ®ã hai Bªn cã nh÷ng cam kÕt cô thÓ nh»m x¸c lËp sù c©n b»ng tho¶ ®¸ng vÒ c¸c c¬ héi tiÕp cËn thÞ tr­êng, ®­îc quy ®Þnh chi tiÕt trong phÇn tiÕp cËn thÞ tr­êng cña Ch­¬ng I, II, III, IV HiÖp ®Þnh. Nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh vµ trªn c¬ së quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸, dÞch vô vµ ph¸t triÓn ®Çu t­, HiÖp ®Þnh cßn cã nh÷ng quy ®Þnh riªng vÒ t¹o thuËn lîi cho kinh doanh [4], trong ®ã cã nªu mét sè nguyªn t¾c vÒ më cöa thÞ tr­êng nh­ mçi Bªn cho phÐp c«ng d©n vµ c«ng ty cña Bªn kia ®­îc: nhËp khÈu vµ sö dông thiÕt bÞ v¨n phßng liªn quan ®Õn viÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng cña hä trªn l·nh thæ cña m×nh; tiÕp cËn vµ sö dông n¬i lµm viÖc vµ n¬i ë trªn c¬ së kh«ng ph©n biÖt ®èi xö theo gi¸ thÞ tr­êng; thuª c¸c ®¹i lý, nhµ t­ vÊn vµ ph©n phèi cña mét trong hai Bªn cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ ®Çu t­; tiÕn hµnh nghiªn cøu thÞ tr­êng trªn l·nh thæ cña m×nh; tiÕp cËn dù liÖu vÒ nÒn kinh tÕ quèc d©n, v.v... Nguyªn t¾c minh b¹ch. §©y lµ mét trong nh÷ng nguyªn t¾c cã ý nghÜa vµ tÇm quan träng ®Æc biÖt trong quan hÖ ph¸p luËt th­¬ng m¹i quèc tÕ hiÖn ®¹i nãi chung vµ trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng nãi riªng. Minh b¹ch ®­îc hiÓu theo nghÜa th«ng th­êng lµ sù râ rµng, rµnh m¹ch, c«ng khai, tøc lµ ai còng cã thÓ biÕt. Tuy nhiªn, ph¹m trï tÝnh minh b¹ch cña ph¸p luËt l¹i míi chØ xuÊt hiÖn trong mét vµi n¨m gÇn ®©y, trªn thùc tÕ th× vÊn ®Ò nµy ®­îc ®Æt ra mét c¸ch nghiªm ngÆt vµ chÝnh thøc cïng víi qu¸ tr×nh ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú. Yªu cÇu ®èi víi tÝnh minh b¹ch ph¸p luËt lµ: ph¸p luËt ph¶i ®­îc x©y dùng vµ phæ biÕn c«ng khai, ph¶i ®­îc biÕt tr­íc; ph¸p luËt ph¶i râ rµng, nhÊt qu¸n vµ ph¸p luËt ph¶i cã tÝnh æn ®Þnh t­¬ng ®èi. B¶o ®¶m ®­îc nh÷ng yªu cÇu nµy lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh m«i tr­êng ph¸p lý bÒn v÷ng cña c¸c quan hÖ kinh tÕ nãi chung vµ quan hÖ th­¬ng m¹i nãi riªng. ChÝnh v× vËy, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú ®· dµnh gÇn mét ch­¬ng riªng ®Ó quy ®Þnh vÒ tÝnh minh b¹ch, râ rµng cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt, quy ®Þnh vµ thñ tôc liªn quan ®Õn c¸c lÜnh vùc thuéc sù ®iÒu chØnh cña HiÖp ®Þnh. G¾n liÒn víi tÝnh c«ng khai vµ quyÒn khiÕu kiÖn, nguyªn t¾c minh b¹ch ho¸ yªu cÇu mét tr×nh tù râ rµng trong viÖc ban hµnh c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt cho c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i. §iÒu nµy sÏ cho phÐp mäi chñ thÓ trong x· héi cã thÓ tiÕp cËn, n¾m b¾t ®­îc néi dung v¨n b¶n ph¸p luËt tr­íc khi v¨n b¶n ®ã cã hiÖu lùc. Sau ®©y lµ mét sè néi dung chÝnh cña vÊn ®Ò tÝnh minh b¹ch, c«ng khai vµ quyÒn khiÕu kiÖn, theo tho¶ thuËn vµ cam kÕt gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú, liªn quan ®Õn c¸c vÊn ®Ò thuéc ph¹m vi ®iÒu chØnh cña HiÖp ®Þnh: Mçi Bªn ph¶i c«ng bè mét c¸ch ®Þnh kú vµ kÞp thêi tÊt c¶ c¸c luËt, quy ®Þnh vµ thñ tôc hµnh chÝnh cã tÝnh ¸p dông chung liªn quan ®Õn bÊt kú vÊn ®Ò nµo ®­îc quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú sao cho c¸c c¬ quan chÝnh phñ, xÝ nghiÖp vµ c¸c c¸ nh©n tham gia ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cã thÓ lµm quen víi c¸c th«ng tin vµ c¸c biÖn ph¸p tr­íc khi chóng cã hiÖu lùc vµ ¸p dông theo ®óng quy ®Þnh. Mçi Bªn cho phÐp c¸c c«ng d©n vµ c«ng ty cña Bªn kia ®­îc tiÕp cËn d÷ liÖu vÒ nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ tõng khu vùc kinh tÕ, kÓ c¶ nh÷ng th«ng tin vÒ ngo¹i th­¬ng; ®­îc cã c¬ héi ®ãng gãp ý kiÕn ®èi víi viÖc x©y dùng luËt, quy ®Þnh vµ thñ tôc hµnh chÝnh cã tÝnh ¸p dông chung mµ cã thÓ ¶nh h­ëng ®Õn viÖc tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quy ®Þnh trong HiÖp ®Þnh. ChØ nh÷ng luËt, quy ®Þnh vµ thñ tôc hµnh chÝnh cã tÝnh ¸p dông chung ®· ®­îc c«ng bè vµ cã s½n cho c¸c c¬ quan chÝnh phñ vµ c¸c c¸ nh©n tham gia vµo ho¹t ®éng th­¬ng m¹i míi ®­îc thi hµnh vµ cã kh¶ n¨ng thùc thi. C¸c Bªn ph¶i cã ph­¬ng tiÖn ®¨ng t¶i th«ng tin vÒ c¸c v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt, xuÊt b¶n ®Þnh kú c¸c t¹p chÝ vÒ c¸c v¨n b¶n nµy vµ cã s½n c¸c b¶n cho c«ng chóng. C¸c quy ®Þnh cña v¨n b¶n quy ph¹m ph¸p luËt ph¶i ®­îc ¸p dông mét c¸ch thèng nhÊt, v« t­, hîp lý vµ kh«ng cã bÊt kú sù ph©n biÖt ®èi xö nµo. C¸c Bªn ph¶i cã c¸c c¬ quan tµi ph¸n, thñ tôc hµnh chÝnh, t­ ph¸p nh»m môc ®Ých xem xÐt vµ söa ®æi nhanh chãng c¸c yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña ng­êi bÞ ¶nh h­ëng bëi c¸c quyÕt ®Þnh hµnh chÝnh liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña hä, g¾n liÒn víi c¸c vÊn ®Ò ®­îc quy ®Þnh t¹i HiÖp ®Þnh. Ngoµi ra, ®Ó gãp phÇn b¶o ®¶m tÝnh minh b¹ch trong qu¸ tr×nh thùc thi HiÖp ®Þnh, c¸c Bªn cßn ®­a vµo HiÖp ®Þnh quy ®Þnh vÒ c¬ chÕ tham vÊn, theo ®ã c¸c Bªn ®ång ý tiÕn hµnh tham vÊn ®Þnh kú khi cã yªu cÇu cña mét trong hai Bªn ®Ó th¶o luËn vµ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò cßn v­íng m¾c liªn quan ®Õn HiÖp ®Þnh (cô thÓ trong §iÒu 5 Ch­¬ng VII HiÖp ®Þnh). Néi dung chÝnh cña HiÖp ®Þnh. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú lµ hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng toµn diÖn nhÊt mµ ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®· tõng ®µm ph¸n, quy ®Þnh c¸c nghÜa vô toµn diÖn cho c¶ hai Bªn. HiÖp ®Þnh dµi gÇn 120 trang, gåm 7 ch­¬ng, 72 ®iÒu vµ 9 phô lôc, ®Ò cËp ®Õn 4 néi dung chñ yÕu: Th­¬ng m¹i hµng hãa, Th­¬ng m¹i dÞch vô, Së h÷u trÝ tuÖ, Quan hÖ ®Çu t­. §ång thêi quan hÖ Th­¬ng m¹i ë ®©y ®­îc hiÓu theo nghÜa réng theo tiªu chuÈn cña WTO vµ cã tÝnh ®Õn ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña mçi n­íc ®Ó quy ®Þnh kh¸c nhau vÒ khung thêi gian thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cña HiÖp ®Þnh. Do ViÖt Nam lµ n­íc ®ang ph¸t triÓn ë tr×nh ®é thÊp vµ ®ang chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng nªn kÌm theo b¶n HiÖp ®Þnh lµ 9 b¶n phô lôc cã quy ®Þnh lé tr×nh thùc hiÖn thÝch hîp cho ViÖt nam . HiÖp ®Þnh ®­îc x©y dùng trªn hai kh¸i niÖm quan träng: kh¸i niÖm Tèi huÖ quèc vµ §èi xö quèc gia (®· ®­îc tr×nh bµy ë phÇn c¸c nguyªn t¾c). Hai kh¸i niÖm nµy rÊt quan träng vµ ®­îc ®Ò cËp ®Õn ë hÇu hÕt c¸c ch­¬ng cña b¶n hiÖp ®Þnh. Ngoµi ra, cßn cã c¸c phô lôc ®­îc dïng ®Ó liÖt kª c¸c tr­êng hîp lo¹i trõ, ch­a hoÆc vÜnh viÔn kh«ng ¸p dông c¸c kh¸i niÖm trªn . Ch­¬ng I : Th­¬ng m¹i hµng ho¸ gåm 9 ®iÒu . Ch­¬ng II : QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ gåm 18 ®iÒu . Ch­¬ng III : Th­¬ng m¹i dÞch vô gåm 11 ®iÒu . Ch­¬ng IV : Ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t­ gåm 15 ®iÒu . Ch­¬ng V : Nh÷ng ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ho¹t ®éng b×nh th­êng. Ch­¬ng VI : Nh÷ng ®iÒu kho¶n minh b¹ch vµ quyÒn ®­îc kh¸ng c¸o. Ch­¬ngVII. Nh÷ng ®iÒu kho¶n chung. Tuy nhiªn, do khu«n khæ h¹n hÑp cña LuËn v¨n kh«ng cho phÐp ®Ò cËp mét c¸ch ®Çy ®ñ tÊt c¶ néi dung cña c¸c ch­¬ng trong HiÖp ®Þnh, d­íi ®©y t¸c gi¶ xin ®­îc tr×nh bµy mét sè néi dung cïng víi nh÷ng cam kÕt quan träng nhÊt cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. Th­¬ng m¹i hµng ho¸. Ngoµi sù ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia vÒ th­¬ng m¹i hµng ho¸ ®· ®­îc tr×nh bµy ë môc c¸c nguyªn t¾c phÇn trªn, HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú cßn quy ®Þnh vÒ c¸c vÊn ®Ò sau: Nh÷ng nghÜa vô chung vÒ th­¬ng m¹i: C¸c Bªn nç lùc ®Ó t¹o ra sù c©n b»ng vÒ tiÕp cËn thÞ tr­êng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho th­¬ng m¹i hµng ho¸ ph¸t triÓn. ThuÕ: Ngay sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, hµng ViÖt Nam xuÊt sang Hoa Kú sÏ ®­îc h­ëng møc thuÕ MFN trung b×nh kho¶ng 3% so víi møc thuÕ hiÖn t¹i (rÊt cao, kho¶ng trªn 4._.0%). Vµ nÕu Hoa Kú c¾t gi¶m thuÕ cho c¸c n­íc thµnh viªn WTO theo c¸c cam kÕt trong khu«n khæ cña tæ chøc nµy th× còng ph¶i c¾t gi¶m thuÕ nh­ vËy cho ViÖt Nam. Ngoµi ra, Hoa Kú sÏ xem xÐt kh¶ n¨ng dµnh cho ViÖt Nam h­ëng thuÕ ­u ®·i phæ cËp ®èi víi mét sè nhãm mÆt hµng. T­¬ng øng, ViÖt Nam còng ph¶i thùc hiÖn c¸c cam kÕt c¾t gi¶m thuÕ ®èi víi 224 mÆt hµng vµ gi÷ nguyªn møc thuÕ ®èi víi 20 mÆt hµng trªn tæng sè h¬n 6000 dßng thuÕ. Nh­ vËy, ViÖt Nam chØ cam kÕt kho¶ng 3,8% biÓu thuÕ vµ qu¸ tr×nh c¾t gi¶m thuÕ sÏ ®­îc thùc hiÖn theo mét lé tr×nh tõ 3 ®Õn 6 n¨m. Së dÜ cã sù chªnh lÖch vÒ cam kÕt nh­ vËy lµ do Hoa Kú kh«ng cã chÝnh s¸ch mang nÆng tÝnh ®èi phã víi tõng n­íc. §¹t ®­îc møc cam kÕt thÊp vµ lé tr×nh dµi cho thÊy tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nç lùc rÊt lín cña ®oµn ®µm ph¸n ViÖt Nam. QuyÒn kinh doanh: Hai Bªn cam kÕt sÏ dµnh cho c¸c doanh nghiÖp cña nhau quyÒn kinh doanh ngay sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Theo lé tr×nh tèi ®a lµ 3 n¨m tÊt c¶ c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong còng nh­ ngoµi n­íc sÏ ®­îc quyÒn kinh doanh xuÊt nhËp khÈu t¹i thÞ tr­êng ViÖt Nam. Tuy nhiªn, ®Ó ®­îc kinh doanh hoµn toµn, c¸c nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi ph¶i v­ît qua c¸c h¹n chÕ vÒ chñ thÓ ®Ó thµnh lËp liªn doanh hay c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi theo lé tr×nh tõ 3 ®Õn 7 n¨m. TiÕp ®ã, ViÖt Nam cßn duy tr× h¹n chÕ vÒ c¸c nhãm hµng quan träng b¾t buéc ph¶i qua ®Çu mèi do nhµ n­íc chØ ®Þnh hay h¹n chÕ vÒ léi tr×nh tiÕp cËn theo mét lé tr×nh tõ 5 ®Õn 10 n¨m. Hµng rµo phi thuÕ quan: HiÖp ®Þnh yªu cÇu c¸c Bªn lo¹i bá tÊt c¶ c¸c hµng rµo phi thuÕ quan, bao gåm nh÷ng h¹n chÕ vÒ xuÊt nhËp khÈu, h¹n ng¹ch, yªu cÇu cÊp phÐp vµ kiÓm so¸t ®èi víi tÊt c¶ c¸c chñng lo¹i. Tuy nhiªn, Hoa Kú sÏ vÉn duy tr× mét sè quy ®Þnh qu¶n lý ®Þnh l­îng mét vµi mÆt hµng cña ViÖt Nam. Riªng h¹n ng¹ch hµng dÖt may sÏ do mét HiÖp ®Þnh dÖt may song ph­¬ng gi÷a hai n­íc ®iÒu chØnh. Ngoµi ra, hµng xuÊt tõ ViÖt Nam khi nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú sÏ ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn vÒ vÖ sinh, an toµn, kü thuËt theo luËt ph¸p cña Hoa Kú ¸p dông víi hµng ho¸ víi tÊt c¶ c¸c n­íc kh¸c trªn thÕ giíi. T­¬ng øng, ViÖt Nam sÏ lo¹i bá c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ ®Þnh l­îng theo mét lé tr×nh tõ 2 ®Õn 10 n¨m. §©y sÏ lµ kho¶ng thêi gian ®Ó doanh nghiÖp ViÖt Nam c¶i thiÖn søc c¹nh tranh hµng ho¸ vµ dÞch vô cña m×nh. §Þnh gi¸ vµ phÝ h¶i quan: trong vßng 2 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc kh«ng Bªn nµo ®­îc sö dông c¸c lo¹i phÝ vµ phô phÝ d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo, nh»m môc ®Ých b¶o hé gi¸n tiÕp ®èi víi s¶n xuÊt trong n­íc hoÆc thuÕ ®¸nh vµo hµng ho¸ nhËp khÈu hay xuÊt khÈu nh»m môc ®Ých thu ng©n s¸ch. ViÖt Nam cam kÕt sÏ chØ thu thuÕ vµ phÝ liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu t­¬ng øng víi chi phÝ dÞch vô thùc tÕ bá ra. C¸c lo¹i thuÕ vµ phÝ néi ®Þa sÏ ¸p dông nh­ nhau cho c¶ hµng ho¸ trong n­íc lÉn hµng ho¸ nhËp khÈu trªn nguyªn t¾c NT. Ngoµi ra, c¸c Bªn tho¶ thuËn r»ng trong vßng 2 n¨m kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, viÖc ®Þnh gi¸ h¶i quan ®èi víi hµng nhËp khÈu sÏ tu©n theo mét lo¹t c¸c ®iÒu kho¶n ®­îc quy ®Þnh t¹i HiÖp ®Þnh vÒ ®Þnh gi¸ h¶i quan cña WTO, qua ®ã x¸c ®Þnh ®­îc trÞ gi¸ hµng ho¸ nhËp khÈu ®Ó ¸p dông nh÷ng quy ®Þnh h¶i quan vµ thuÕ quan t­¬ng øng cho l« hµng nhËp khÈu. Së h÷u trÝ tuÖ. C¸c quy ®Þnh vÒ quyÒn së h÷u trÝ tuÖ trong HiÖp ®Þnh ®­îc x©y dùng trªn c¬ së c¸c quy ®Þnh t­¬ng øng cña HiÖp ®Þnh TRIPS – HiÖp ®Þnh vÒ nh÷ng KhÝa c¹nh Liªn quan ®Õn Th­¬ng m¹i cña QuyÒn Së h÷u TrÝ tuÖ cña WTO, tuy nhiªn cã mét sè quy ®Þnh kh¾t khe h¬n (tham gia c¸c ®iÒu ­íc quèc tÕ, c¸c ®iÒu kho¶n vÒ thêi h¹n chuyÓn tiÕp, trî gióp kü thuËt…) §iÓm kh¸c biÖt so víi HiÖp ®Þnh TRIPS vµ c¸c hiÖp ®Þnh song ph­¬ng kh¸c vÒ së h÷u trÝ tuÖ ViÖt Nam ®· ký kÕt lµ HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú chØ bao gåm c¸c quy ®Þnh vÒ nghÜa vô cña mçi bªn trong viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u trÝ tuÖ cña c«ng d©n bªn kia vµ hÇu nh­ kh«ng ®Ò cËp ®Õn viÖc mét bªn trî gióp bªn kia nh»m n©ng cao hÖ thèng së h÷u trÝ tuÖ, ®iÒu nµy còng cho thÊy ViÖt Nam cÇn ph¶i cã nh÷ng nç lùc rÊt lín ®Ó cã thÓ thùc thi c¸c nghÜa vô ®· cam kÕt trong HiÖp ®Þnh. Néi dung cña Ch­¬ng “QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ” xoay quanh nh÷ng cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ quyÒn t¸c gi¶ vµ quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp víi c¸c vÊn ®Ò nh­: b¶o hé quyÒn t¸c gi¶ vµ quyÒn liªn quan (quyÒn kÕ cËn), chuyÓn giao quyÒn t¸c gi¶, quyÒn ®èi víi b¶n ghi ©m, quyÒn cña ng­êi biÓu diÔn, b¶o hé tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch­¬ng tr×nh ®· m· ho¸; b¶o hé së h÷u c«ng nghiÖp ®èi víi nh·n hiÖu hµng ho¸, s¸ng chÕ, thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp, ®èi víi th«ng tin bÝ mËt vµ kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. Ngoµi ra, trong Ch­¬ng nµy cßn ®Ò cËp tíi c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam vÒ thùc thi QuyÒn së h÷u trÝ tuÖ quy ®Þnh vÒ thñ tôc nh»m chèng l¹i mét c¸ch hiÖu qu¶ viÖc x©m ph¹m quyÒn së h÷u trÝ tuÖ vµ c¸c cam kÕt vÒ thêi h¹n thùc hiÖn c¸c nghÜa vô cña m×nh theo lé tr×nh nh­ sau: - §èi víi nghÜa vô b¶o hé nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ s¸ng chÕ: 12 th¸ng kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. - §èi víi nghÜa vô b¶o hé quyÒn t¸c gi¶ vµ quyÒn liªn quan vµ nghÜa vô b¶o hé th«ng tin bÝ mËt: 18 th¸ng, kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. - §èi víi viÖc b¶o hé nh÷ng tÝn hiÖu vÖ tinh mang ch­¬ng tr×nh ®­îc m· ho¸, tu©n thñ nh÷ng ® iÒu kho¶n cña C«ng ­íc Geneva, C«ng ­íc liªn quan ®Õn viÖc Ph©n phèi nh÷ng TÝn hiÖu Mang ch­¬ng tr×nh ®­îc TruyÒn qua vÖ tinh, vµ viÖc tu©n thñ nh÷ng yªu cÇu vÒ thêi h¹n ®èi víi quyÒn t¸c gi¶ vµ nh÷ng quyÒn liªn quan: 30 th¸ng sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. - §èi víi c¸c nghÜa vô bÊt kú kh¸c: 24 th¸ng sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Cßn vÒ phÝa Hoa Kú, mÆc dï ®· cam kÕt sÏ thùc thi c¸c nghÜa vô theo HiÖp ®Þnh ngay sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, nh­ng Hoa Kú vÉn duy tr× ngo¹i lÖ ®èi víi viÖc b¶o hé thiÕt kÕ bè trÝ m¹ch tÝch hîp vµ ®èi xö quèc gia ®èi víi sù b¶o hé ®ã mµ Hoa Kú sÏ thùc thi 24 th¸ng sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. Hoa Kú cam kÕt sÏ trî gióp ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vµ thùc thi HiÖp ®Þnh. Th­¬ng m¹i dÞch vô. Ch­¬ng nµy cña HiÖp ®Þnh ®­îc x©y dùng theo c¸c quy ®Þnh cña HiÖp ®Þnh Chung vÒ Th­¬ng m¹i dÞch vô cña WTO (GATS) víi nh÷ng thay ®æi nhá vÒ kü thuËt vµ ®· ®­îc l­îc bít mét sè quy ®Þnh sao cho hîp lý h¬n, hoµn thiÖn h¬n. Cã thÓ nãi c¸c quy ®Þnh cña ch­¬ng nµy chÝnh lµ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña WTO ®ang ®­îc ¸p dông cho 141 n­íc trªn thÕ giíi. ViÖt Nam lÇn ®Çu tiªn ®ång ý tù do ho¸ mét lo¹t c¸c ngµnh dÞch vô viÔn th«ng, kÕ to¸n, ng©n hµng, b¶o hiÓm…nh»m tõng b­íc thùc hiÖn cam kÕt héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ quèc tÕ vµ ®Ých cuèi cïng lµ gia nhËp Tæ chøc Th­¬ng m¹i ThÕ giíi. VÒ phÝa m×nh, Hoa Kú cam kÕt më cöa thÞ tr­êng dÞch vô cña m×nh ®èi víi ViÖt Nam nh­ víi c¸c n­íc thµnh viªn WTO kh¸c. Nãi c¸ch kh¸c, c¸c chñ thÓ kinh doanh ViÖt Nam sÏ cã c¬ héi tiÕp cËn thÞ tr­êng dÞch vô cña Hoa Kú c©n b»ng víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô cña c¸c n­íc kh¸c do kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ sè vèn vµ c¸c h×nh thøc cung cÊp dÞch vô. Tuy nhiªn, ®Ó ®­îc kinh doanh ®Çy ®ñ, c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô ViÖt Nam sÏ ph¶i tu©n thñ mét sè tiªu chuÈn kü thuËt, giÊy phÐp chuyªn ngµnh… còng ®ang ®­îc ¸p dông chung cho c¶ c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô n­íc ngoµi. Trong khi ®ã, møc ®é më cöa thÞ tr­êng dÞch vô trong c¸c cam kÕt tõ phÝa ViÖt Nam cßn thÊp h¬n rÊt nhiÒu so víi Hoa Kú. Tuy vËy, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng sÏ vÉn gÆp kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n trong viÖc c¹nh tranh víi c¸c nhµ cung cÊp dÞch vô n­íc ngoµi do thÞ tr­êng dÞch vô cña ViÖt Nam ®· ®ãng cöa qu¸ l©u. Ngoµi nh÷ng ®iÒu kho¶n vÒ ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i dÞch vô ®· ®­îc tr×nh bµy ë phÇn tr­íc, néi dung cña Ch­¬ng Th­¬ng m¹i dÞch vô cßn ®­îc thÓ hiÖn ë c¸c cam kÕt trong mét sè c¸c lÜnh vùc dÞch vô c¬ b¶n nh­ sau: DÞch vô qu¶ng c¸o: trong vßng 5 n¨m ®Çu kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc c¸c c«ng ty qu¶ng c¸o Hoa Kú míi ®­îc thµnh lËp liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c ViÖt Nam vµ phÇn vèn tham gia cña phÝa Hoa Kú chØ ®­îc ë møc 49% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh, 51% cho c¸c n¨m thø 6 vµ thø 7, cßn sau ®ã lµ kh«ng h¹n chÕ. ViÖt Nam kh«ng cho phÐp tiÕp cËn thÞ tr­êng b»ng dÞch vô qu¶ng c¸o r­îu vµ thuèc l¸. DÞch vô viÔn th«ng: ViÖt Nam cam kÕt mét lé tr×nh tõ 2 ®Õn 6 n¨m míi cho phÐp thµnh lËp liªn doanh 49% víi dÞch vô viÔn th«ng c¬ b¶n vµ 50% víi dÞch vô viÔn th«ng gi¸ trÞ gia t¨ng. C¸c liªn doanh vµ c¸c c«ng ty Hoa Kú ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam kh«ng ®­îc phÐp x©y dùng m¹ng ®­êng trôc vµ quèc tÕ riªng, mµ ph¶i dïng ®­êng trôc vµ cæng vµo cña c¸c c«ng ty cung cÊp vµ khai th¸c dÞch vô viÔn th«ng cña ViÖt Nam. DÞch vô nghe nh×n: C¸c nhµ cung cÊp dÞch vô Hoa Kú chØ cã thÓ thµnh lËp ®¹i diÖn th­¬ng m¹i th«ng qua mét hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh hoÆc liªn doanh víi mét ®èi t¸c ViÖt Nam. Trong vßng 5 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc, phÇn gãp vèn cña Hoa Kú kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 49%. Sau 5 n¨m, phÇn vèn gãp cña phÝa Hoa Kú kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 51%. DÞch vô b¶o hiÓm: trong vßng 3 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc c¸c c«ng ty cung cÊp dÞch vô b¶o hiÓm cña Hoa Kú míi ®­îc thµnh lËp liªn doanh kh«ng v­ît qu¸ 50% vèn ph¸p ®Þnh cña liªn doanh vµ 5 n¨m sau khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc míi cho phÐp thµnh lËp c«ng ty 100% vèn Hoa Kú. ViÖt Nam kh«ng cam kÕt dµnh chÕ ®é ®èi xö quèc gia trong dÞch vô b¶o hiÓm b¾t buéc nh­ b¶o hiÓm xe c¬ giíi vµ trong x©y dùng, chØ cho phÐp c¸c liªn doanh cã vèn tham gia cña Hoa Kú cung cÊp c¸c lo¹i dÞch vu b¶o hiÓm nµy sau 3 n¨m vµ c«ng ty 100% vèn n­íc ngoµi sau 6 n¨m kÓ tõ khi HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc. ViÖt Nam kh«ng cho phÐp lµm dÞch vô ®¹i lý b¶o hiÓm. Nh÷ng cam kÕt trªn ®· c©n nh¾c kü c¸c ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i vµ ®· lµ rÊt thuËn lîi cho phÝa ViÖt Nam. DÞch vô ng©n hµng: C¸c ng©n hµng Hoa Kú cã thÓ thµnh lËp c¸c chi nh¸nh ng©n hµng, ng©n hµng liªn doanh, c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh së h÷u hoµn toµn cña Hoa Kú hoÆc c¸c c«ng ty thuª mua tµi chÝnh liªn doanh víi ®èi t¸c ViÖt Nam theo ph¸p luËt hiÖn hµnh cña ViÖt Nam. Trong vßng 9 n¨m n¨m ®Çu cña HiÖp ®Þnh, phÇn gãp vèn cña Hoa Kú trong c¸c ng©n hµng liªn doanh kh«ng ®­îc v­ît qu¸ 49%. Sau 9 n¨m míi ®­îc phÐp thµnh lËp c¸c ng©n hµng con 100% vèn Hoa Kú. C¸c chi nh¸nh ng©n hµng Hoa Kú chØ ®­îc nhËn tiÒn göi b»ng §ång ViÖt Nam tõ c¸c thÓ nh©n ViÖt Nam kh«ng cã quan hÖ tÝn dông víi nh÷ng h¹n chÕ ®Þnh l­îng ®­îc níi láng dÇn theo lé tr×nh tõ 1 ®Õn 10 n¨m, tõ c¸c ph¸p nh©n ViÖt Nam kh«ng cã quan hÖ tÝn dông víi nh÷ng h¹n chÕ ®Þnh l­îng ®­îc níi láng dÇn theo lé tr×nh tõ 1 ®Õn 8 n¨m. Sau thêi gian lé tr×nh lo¹i bá c¸c h¹n chÕ vÒ møc nhËn tiÒn göi ViÖt Nam ®ång sÏ ¸p dông nh­ nhau cho c¶ ng©n hµng ViÖt Nam lÉn chi nh¸nh ng©n hµng Hoa Kú. Ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t­. MÆc dï chØ lµ mét bé phËn trong HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú, nh­ng Ch­¬ng “Ph¸t triÓn quan hÖ ®Çu t­” l¹i cã néi dung t­¬ng tù nh­ mét HiÖp ®Þnh song ph­¬ng hoµn chØnh vÒ khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­ gi÷a hai n­íc. Tinh thÇn c¬ b¶n cña hai Bªn ®èi víi ®Çu t­ lµ ®èi xö quèc gia vµ mét sè b¶o l­u nhÊt ®Þnh, nh÷ng néi dung chñ yÕu cña Ch­¬ng nµy cã thÓ ®­îc tãm t¾t nh­ sau: Nguyªn t¾c khuyÕn khÝch vµ b¶o hé ®Çu t­: Hai Bªn cam kÕt thùc hiÖn nh÷ng nguyªn t¾c ®èi xö phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ gåm: (1)- ¸p dông ®èi xö quèc gia hoÆc ®èi xö tèi huÖ quèc víi mét sè b¶o l­u cã thêi h¹n, theo ®ã, trong nh÷ng hoµn c¶nh t­¬ng tù vµ tuú thuéc sù ®èi xö nµo tèt h¬n, mçi Bªn dµnh cho nhµ ®Çu t­ cña Bªn kia sù ®èi xö kh«ng kÐm thuËn h¬n so víi nhµ ®Çu t­ n­íc m×nh hoÆc kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n so víi nhµ ®Çu t­ cña bÊt kú n­íc thø 3 nµo trong toµn bé qu¸ tr×nh thµnh lËp, mua l¹i, më réng, qu¶n lý, ®iÒu hµnh, b¸n, gi¶i thÓ ®Çu t­; (2) - ¸p dông tiªu chuÈn chung vÒ ®èi xö (hay cßn gäi lµ ®èi xö tèi thiÓu), theo ®ã, mçi Bªn dµnh cho ®Çu t­ theo HiÖp ®Þnh nµy sù ®èi xö c«ng b»ng, tho¶ ®¸ng, kh«ng kÐm thuËn lîi h¬n sù ®èi xö theo yªu cÇu cña luËt tËp qu¸n quèc tÕ, ®ång thêi kh«ng ®­îc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p bÊt hîp lý, ph©n biÖt ®èi xö g©y ph­¬ng h¹i ®èi víi viÖc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ®Çu t­. Ngoµi ra mçi bªn cã nghÜa vô dµnh cho nhµ ®Çu t­ cña Bªn kia bÊt kú ­u ®·i nµo cao h¬n c¸c nguyªn t¾c ®èi xö nãi trªn ®­îc quy ®Þnh trong hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch hiÖn hµnh, c¸c hiÖp ®Þnh quèc tÕ hoÆc tho¶ thuËn cô thÓ víi nhµ ®Çu t­ cña Bªn kia. Nh÷ng lÜnh vùc vµ vÊn ®Ò b¶o l­u kh«ng thêi h¹n: ViÖt Nam b¶o l­u kh«ng thêi h¹n chÕ ®é ®èi xö quèc gia trong c¸c lÜnh vùc vµ vÊn ®Ò quan träng nh­: ph¸t thanh, truyÒn h×nh, v¨n ho¸, ng©n hµng, b¶o hiÓm, viÔn th«ng, kinh doanh bÊt ®éng s¶n, së h÷u ®Êt ®ai, nhµ ë, c¸c h×nh thøc hç trî cña Nhµ n­íc dµnh cho doanh nghiÖp ViÖt Nam; mua cæ phÇn trong c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc, chÕ ®é cÊp giÊy phÐp ®Çu t­ víi dù ¸n thuéc thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh cña Thñ t­íng ChÝnh phñ… Nh÷ng lÜnh vùc vµ vÊn ®Ò b¶o l­u cã thêi h¹n: Ngoµi mét sè ngo¹i lÖ ®­îc b¶o l­u kh«ng thêi h¹n nãi trªn, ViÖt Nam cam kÕt tõng b­íc dµnh ®èi xö quèc gia cho nhµ ®Çu t­ cña Hoa Kú: (1) - Thu hÑp, tiÕn tíi xo¸ bá c¸c h¹n chÕ ®èi víi ®Çu t­ n­íc ngoµi trong mét sè lÜnh vùc (trong vßng tõ 5-7 n¨m kÓ tõ ngµy HiÖp ®Þnh cã hiÖu lùc sÏ lo¹i bá mét sè quy ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh kh«ng phï hîp víi HiÖp ®Þnh cña WTO vÒ c¸c biÖn ph¸p ®Çu t­ cã liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i); (2) - Tõng b­íc thùc hiÖn chÕ ®é ®¨ng ký cÊp giÊy phÐp ®Çu t­; (3) - Më réng ph­¬ng thøc huy ®éng vèn vµ xo¸ bá mét sè h¹n chÕ liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp, tæ chøc qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (vÝ dô: ViÖt Nam sÏ cho phÐp nhµ ®Çu t­ Hoa Kú gãp vèn, t¨ng vèn, t¸i ®Çu t­ b»ng tiÒn ViÖt Nam thu ®­îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh hîp ph¸p; sÏ xo¸ bá yªu cÇu vÒ tû lÖ gãp vèn tèi thiÓu 30% cña nhµ ®Çu t­ Hoa Kú trong c¸c liªn doanh; lo¹i bá nguyªn t¾c nhÊt trÝ vµ quy ®Þnh tæng gi¸m ®èc hoÆc phã tæng gi¸m ®èc thø nhÊt cña doanh nghiÖp liªn doanh ph¶i lµ c«ng d©n ViÖt Nam); (4) - ¸p dông thèng nhÊt gi¸, phÝ mét sè hµng ho¸, dÞch vô cho doanh nghiÖp trong n­íc vµ doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t­ n­íc ngoµi (gi¸ ® iÖn n­íc, viÔn th«ng, hµng kh«ng, phÝ c¶ng biÓn, phÝ ®¨ng kiÓm ph­¬ng tiÖn c¬ giíi, phÝ tham quan du lÞch, v.v…) C¸c quy ®Þnh vÒ b¶o hé vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng ®Çu t­: Nh÷ng cam kÕt nµy ®Òu dùa trªn c¸c tiªu chuÈn chung vÒ th­¬ng m¹i quèc tÕ nh­ cam kÕt kh«ng t­íc quyÒn së h÷u hoÆc quèc h÷u ho¸ ®Çu t­ mét c¸ch trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp; cho phÐp nhµ ®Çu t­ chuyÓn vèn, lîi nhuËn vµ c¸c kho¶n thu nhËp hîp ph¸p kh¸c ra n­íc ngoµi; cam kÕt vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp; c«ng bè c«ng khai vµ nhanh chãng c¸c luËt, quy ®Þnh vµ thñ tôc hµnh chÝnh cã liªn quan ®Õn ®Çu t­; kh«ng ¸p ®Æt c¸c yªu cÇu ®èi víi viÖc chuyÓn giao c«ng nghÖ, quy tr×nh s¶n xuÊt; vµ mét sè quy ®Þnh kh¸c nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng cña nhµ ®Çu t­ n­íc ngoµi. T­¬ng øng víi c¸c cam kÕt cña ViÖt Nam, Hoa Kú còng duy tr× hoÆc cã thÓ ban hµnh mét sè ngo¹i lÖ vÒ ®èi xö tèi huÖ quèc vµ ®èi xö quèc gia trong nh÷ng lÜnh vùc nh­ thuû s¶n, ng©n hµng, vËn t¶i, chøng kho¸n v.v…, ®©y ®ång thêi còng lµ c¸c ngo¹i lÖ mµ Hoa kú vÉn duy tr× víi hÇu hÕt c¸c n­íc ®· ký kÕt hiÖp ®Þnh song ph­¬ng vÒ ®Çu t­ víi Hoa Kú. Nãi tãm l¹i, viÖc ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa kú lµ sù kiÖn quan träng ®èi víi c¶ hai bªn vµ nhÊt lµ ®èi víi n­íc ta trong giai ®o¹n hiÖn nay nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho bu«n b¸n gi÷a hai n­íc ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n. Môc tiªu cña hai n­íc trong mèi quan hÖ th­¬ng m¹i cã thÓ kh¸c nhau vÒ chiÕn l­îc nh­ng ®Òu cã nh÷ng ®iÓm t­¬ng ®ång c¬ b¶n ®ã lµ lÊy sù ph¸t triÓn vÒ th­¬ng m¹i lµ chÝnh, nh»m t¹o dùng c¸c c¬ héi tham gia thÞ tr­êng cña nhau trªn c¬ së c¸c nguyªn t¾c b×nh ®¼ng vµ cïng cã lîi. Ch­¬ng II ¶nh h­ëng cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú tíi xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam. Thùc tr¹ng xuÊt nhËp khÈu gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú. Tæng quan vÒ th­¬ng m¹i song ph­¬ng. Quan hÖ th­¬ng m¹i vµ ®Çu t­ gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú chÝnh thøc b¾t ®Çu vµo n¨m 1994, mét n¨m sau khi Tæng thèng Bill Clinton b·i bá lÖnh cÊm vËn th­¬ng m¹i ®èi víi ViÖt Nam. (Tõ n¨m 1992 ViÖt Nam vµ Hoa Kú còng ®· cã quan hÖ th­¬ng m¹i, nh­ng th­¬ng m¹i hai chiÒu gi÷a hai n­íc cßn ë møc rÊt khiªm tèn, chØ ®¹t khoang 4,5 triÖu USD). Sau ®©y lµ b¶ng sè liÖu thèng kª t×nh h×nh xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc thêi kú tr­íc khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i gi÷a ViÖt Nam víi Hoa Kú ®­îc ký kÕt B¶ng sè 1: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi Hoa Kú giai ®o¹n 1994 – 1999. §¬n vÞ: triÖu USD N¨m XuÊt KhÈu NhËp KhÈu Tæng XNK 1994 50,4 172,0 222 1995 200 252,0 450 1996 308 616,0 935 1997 372 278,0 666 1998 519,5 269,5 789 1999 601,9 277,3 879,2 Nguån: Sè liÖu ®­îc thu thËp theo niªn gi¸m thèng kª - Bé Th­¬ng m¹i Hoa Kú Nh×n vµo b¶ng sè liÖu trªn, cã thÓ nhËn thÈy, viÖc b·i bá lÖnh cÊm vËn cña Hoa Kú ®èi víi ViÖt Nam ®· hoµn toµn chÊm døt thêi kú quan hÖ th­¬ng m¹i c¨ng th¼ng gi÷a hai n­íc. N¨m 1999 so víi n¨m 1994, xuÊt khÈu t¨ng gÊp 12 lÇn, b×nh qu©n t¨ng 64,2%/n¨m, cao gÊp 2,8 lÇn tèc ®é t­¬ng øng cña c¶ n­íc. ThÞ tr­êng Hoa Kú tõ chç chØ chiÕm 1,2% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo n¨m 1994 ®· t¨ng lªn 5,3% vµo n¨m 1999. Nh×n chung ë giai ®o¹n nµy th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc t¨ng tr­ëng t­¬ng ®èi cao vµ æn ®Þnh trong hoµn c¶nh nÒn kinh tÕ thÕ giíi ®ang cã nh÷ng diÔn biÕn hÕt søc phøc t¹p. Tuy nhiªn, thÞ tr­êng Hoa Kú míi chØ chiÕm cã kho¶ng 6% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam, trong khi ®ã xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang c¸c thÞ tr­êng kh¸c nh­ Ch©u ¢u chiÕm 26%, Ch©u ¸ - 59%, Ch©u óc 6%, Ch©u Phi vµ c¸c khu vùc kh¸c lµ 3%, ®iÒu nµy rÊt kh«ng t­¬ng xøng víi tiÒm n¨ng cña c¶ hai n­íc. Bªn c¹nh ®ã, mÆc dï Hoa kú lµ mét n­íc nhËp siªu, nh­ng ViÖt Nam cßn chiÕm mét thÞ phÇn qu¸ nhá bÐ trong thÞ tr­êng Hoa Kú chØ cã 0.06% ®øng thø 76 trong tæng sè c¸c n­íc cã quan hÖ bu«n b¸n víi Hoa Kú, thÊp h¬n so víi mét sè n­íc trong khu vùc §«ng Nam ¸. (xem b¶ng sè 2) B¶ng sè 2: ThÞ phÇn hµng xuÊt khÈu cña mét sè n­íc §«ng ¸ vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. §¬n vÞ: % NhËt B¶n Trung Quèc Hång K«ng §µi Loan Malaisia Singapore Th¸i Lan Philippin 13.24 7.95 1.16 3.64 2.07 1.97 1.48 1.3 Nguån: Thêi b¸o kinh tÕ, sè 19 n¨m 2000. C¸c n­íc nµy ®Òu cã tæng kim ng¹ch th­¬ng m¹i víi Hoa Kú cao h¬n rÊt nhiÒu so víi ViÖt Nam: xuÊt khÈu cña Th¸i Lan thêi kú nµy ®¹t 16,4 tû USD, Philippin: 14 tû USD, hay ngay nh­ mét n­íc rÊt gÇn chóng ta lµ Campuchia còng cã kim ng¹ch xuÊt khÈu sang Hoa Kú cao h¬n ViÖt Nam, ®¹t 827 triÖu USD. Së dÜ cã sù chªnh lÖch gi÷a tiÒm n¨ng vµ thùc tÕ nh­ vËy lµ do thÞ tr­êng Hoa Kú trong giai ®o¹n nµy cßn lµ mét thÞ tr­êng xa l¹ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam; c«ng nghÖ cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn l¹c hËu, s¶n xuÊt manh món; chÊt l­îng thÊp, gi¸ c¶ kh«ng c¹nh tranh, mÉu m· ®¬n ®iÖu, do ®ã hµng ho¸ cña ViÖt Nam ch­a thu hót ®­îc søc mua cña ng­êi tiªu dïng ë Hoa Kú. Nh­ng t×nh h×nh ®· cã nhiÒu biÕn chuyÓn tÝch cùc ngay sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®­îc ký kÕt vµo th¸ng 7 n¨m 2000. B¶ng sè 3: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a ViÖt Nam víi Hoa Kú giai ®o¹n 2000 – 2002 (sau khi H§TM ®­îc ký kÕt) §¬n vÞ: triÖu USD N¨m XuÊt KhÈu NhËp KhÈu Tæng XNK XK/tæng KN XK cña VN (%) NK/tæng KN NK cña VN (%) 2000 821,7 367,7 1189,4 5,7 2,4 2001 1052,6 460,9 1513,5 7,0 2,9 2002 2394,7 580,2 2974,9 14,1 2,5 Nguån: Sè liÖu th­¬ng m¹i cña Uû ban th­¬ng m¹i Quèc tÕ Hoa Kú. Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu gi÷a hai n­íc ®· t¨ng vät, c¸c mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu còng ®a d¹ng h¬n vµ cã søc c¹nh tranh h¬n trªn thÞ tr­êng Hoa Kú do ®­îc h­ëng Quy chÕ tèi huÖ quèc. NÕu nh­ ë thêi kú tr­íc c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu cña n­íc ta chØ thuéc nhãm n«ng, l©m, thuû h¶i s¶n th× vµo thêi kú nµy ®· më réng sang c¶ c¸c nhãm hµng kh¸c nh­ c«ng nghiÖp nhÑ, may mÆc, giÇy dÐp, nguyªn liÖu kho¸ng s¶n, v.v… N¨m 2000, xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú t¨ng lªn tíi 827,4 triÖu USD so víi møc 601,9 triÖu USD n¨m 1999, ®¹t møc t¨ng tr­ëng 37,63% n¨m 2000 trong khi møc t¨ng tr­ëng n¨m 1999 chØ lµ 15,8%. Nh÷ng con sè nµy cho thÊy biÕn chuyÓn rÊt thuËn lîi trong quan hÖ th­¬ng m¹i gi÷a hai n­íc chØ ngay sau khi HiÖp ®Þnh song ph­¬ng ®­îc ký kÕt. N¨m 2002, n¨m ®Çu tiªn sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cã hiÖu lùc ®· cã sù t¨ng tr­ëng râ rÖt trong kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu hai chiÒu gi÷a ViÖt Nam víi Hoa Kú. NÕu nh­ vµo n¨m 2001 thÞ tr­êng Hoa Kú chØ chiÕm kho¶ng 7% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam th× sang n¨m 2002 tû lÖ nµy ®· t¨ng lªn gÊp ®«i (lªn tíi 14,1%). Râ rµng, HiÖp ®Þnh ®· cã ¶nh h­ëng m¹nh mÏ ®Õn viÖc x¸c ®Þnh thÞ tr­êng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú tõ møc 1052,6 triÖu USD n¨m 2001 ®· t¨ng lªn h¬n gÊp ®«i vµ ®¹t 2394,7 triÖu USD n¨m 2002 (t¨ng 128%), trong khi tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña c¶ n­íc chØ t¨ng lªn 10%, mµ chñ yÕu còng do sù t¨ng tr­ëng cña xuÊt khÈu sang Hoa Kú. NhËp khÈu hµng ho¸ tõ Hoa Kú n¨m 2002 còng ®· t¨ng, nh­ng vÉn ë møc thÊp h¬n nhiÒu so víi t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu. §iÒu nµy còng dÔ hiÓu, v× nh÷ng nh­îng bé vÒ thuÕ quan tõ phÝa Hoa Kú dµnh cho ViÖt Nam nhiÒu h¬n so víi nh÷ng nh­îng bé ViÖt Nam dµnh cho Hoa Kú. Tuy nhiªn nh­ vËy còng kh«ng cã nghÜa lµ Hoa Kú nh©n nh­îng nhiÒu h¬n ViÖt Nam, mµ thùc ra Hoa Kú chØ dµnh cho ViÖt Nam c¸ch ®èi xö gièng nh­ Hoa Kú ®· tho¶ thuËn dµnh cho c¸c n­íc kh¸c, mµ tr­íc nay ViÖt Nam ch­a ®­îc nhËn, trong khi ViÖt Nam l¹i cam kÕt thùc hiÖn nh÷ng thay ®æi lín trong luËt th­¬ng m¹i vµ thùc tiÔn th­¬ng m¹i cña n­íc m×nh. HiÖn nay, víi nh÷ng sè liÖu míi nhÊt vÒ t×nh h×nh th­¬ng m¹i hai chiÒu, mét lÇn n÷a cã thÓ kh¼ng ®Þnh r»ng khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i cã hiÖu lùc ®· mang l¹i kÕt qu¶ tÝch cùc trong quan hÖ bu«n b¸n mËu dÞch cña ViÖt Nam víi Hoa Kú, biÓu hiÖn râ qua tèc ®é t¨ng tr­ëng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng réng lín nµy, cô thÓ: B¶ng sè 4: Kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam víi Hoa Kú 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 so víi cïng kú n¨m 2002. §¬n vÞ: triÖu USD 1-6/2003 1-6/2002 1-6/2003 so víi 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 ViÖt Nam XK sang Hoa Kú 2.030,895 814,554 149,3 % ViÖt Nam NK tõ Hoa Kú 345,576 220,368 56,8% XK sang Hoa Kú/ tæng (%) 20,8 11,0 NK tõ Hoa Kú/ tæng (%) 2,8 2,5 Nguån: T¹p chÝ Ngo¹i Th­¬ng 11-20/8/2003 ThÞ tr­êng Hoa Kú ngµy cµng chiÕm mét thÞ phÇn lín h¬n trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam (20,8%). Trong 6 th¸ng ®Çu n¨m 2003 xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú t¨ng lªn tíi 2.030,9 triÖu USD so víi møc 814,554 triÖu USD cïng kú n¨m 2002. MÆc dï møc t¨ng tr­ëng nµy ®¹t trªn c¬ së kim ng¹ch ch­a cao nh­ng ®©y lµ mét tÝn hiÖu tèt, thÓ hiÖn nh÷ng ph¶n øng tÝch cùc tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ®èi víi c¸c diÔn biÕn trong quan hÖ th­¬ng m¹i hai n­íc. TriÓn väng kinh tÕ Hoa Kú sÏ phô thuéc nhiÒu vµo t×nh h×nh Ir¾c vµ biÕn ®éng gi¸ dÇu th«. HiÖn giê sè liÖu thèng kª chÝnh thøc vÒ kim ng¹ch xuÊt nhËp khÈu cña c¶ n¨m 2003 ch­a cã (dù kiÕn kim ng¹ch xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú n¨m nay sÏ ®¹t tõ 3,2 – 3,4 tû USD, t¨ng kho¶ng 30 – 40% so víi n¨m 2002), nh­ng nh×n vµo nh÷ng thµnh qu¶ trªn, ta hoµn toµn cã thÓ tin r»ng víi Quy chÕ tèi huÖ quèc do HiÖp ®Þnh mang l¹i, quan hÖ bu«n b¸n gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú sÏ ngµy cµng ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. T×nh h×nh xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang Hoa Kú. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu. B¶ng sè 5: Kim ng¹ch xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chÝnh cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú giai ®o¹n 1996 – 2002. §¬n vÞ: triÖu USD Nhãm hµng 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 C¸ & h¶i s¶n 34,1 56,8 94,4 139,5 242,9 478,2 616,0 Cµ phª 109,4 104,7 142,6 100,3 132,0 76,2 53,1 Rau qu¶ 10,1 18,8 26,5 28,8 52,9 50,1 76,0 Cao su 0,4 2,1 1,7 2,5 5,3 2,8 11,2 DÇu má 80,6 34,6 107,3 100,6 88,4 182,8 181,1 May mÆc 23,8 26,0 28,5 36,2 47,4 48,2 900,5 Giµy dÐp 39,2 97,7 114,9 145.8 24,9 132,2 224,8 §å gç 0,3 0,4 1,2 3,7 9,2 13,4 80,4 Kho¸ng s¶n c«ng nghiÖp 0,9 1,6 3,4 4,8 6,7 9,1 19,6 Nguån: sè liÖu ®­îc x©y dùng dùa trªn c¬ së c¸c d÷ liÖu cña Uû ban th­¬ng m¹i Quèc tÕ Hoa Kú Cho ®Õn nay, nh÷ng mÆt hµng ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú chñ yÕu thuéc nhãm hµng ch­a chÕ biÕn, ®Æc biÖt lµ c¸ vµ h¶i s¶n, thÞt vµ chÕ phÈm, cµ phª vµ dÇu (xem b¶ng sè 5). Cã thÓ nãi, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú kh¸ ®Æc biÖt, kh¸c víi nhiÒu n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c. MÆt hµng xuÊt khÈu cña c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn, nhÊt lµ c¸c n­íc Ch©u ¸ sang thÞ tr­êng Hoa Kú tËp trung chñ yÕu vµo nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ t¹o, trong khi xuÊt khÈu cña ViÖt Nam ®èi víi nhãm hµng nµy chØ chiÕm kho¶ng 1/4 tæng kim ng¹ch hµng ho¸ xuÊt khÈu sang Hoa Kú. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú chÞu ¶nh h­¬ng rÊt lín bëi mèi quan hÖ th­¬ng m¹i c¨ng th¼ng gi÷a hai n­íc tr­íc khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ®­îc ký kÕt. Møc thuÕ qu¸ cao ®èi víi nhiÒu mÆt hµng thuéc nhãm c«ng nghiÖp chÕ t¹o xuÊt sang Hoa Kú ®· khiÕn ViÖt Nam kh«ng thÓ cã lîi thÕ c¹nh tranh khi xuÊt khÈu nh÷ng mÆt hµng ®ã. So s¸nh c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu sang Hoa Kú víi c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu sang mét thÞ tr­êng cã quy m« t­¬ng ®­¬ng vµ lîi thÕ so s¸nh t­¬ng tù víi Hoa Kú nh­ EU cã thÓ thÊy viÖc kh«ng ®­îc tiÕp cËn thÞ tr­êng theo Quy chÕ MFN ®· khiÕn cho c¬ cÊu xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú thiªn vÒ hµng ho¸ ch­a chÕ biÕn. ë Ch©u ¢u, ngay tõ ®Çu nh÷ng n¨m 90 ViÖt Nam ®· ®­îc h­ëng thuÕ suÊt theo Quy chÕ Tèi huÖ quèc ®èi víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng EU, do ®ã c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng nµy tËp trung nhiÒu vµo hµng c«ng nghiÖp chÕ t¹o sö dông nhiÒu søc lao ®éng nh­ ho¸ chÊt cao su, chiÕm 20,1% trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu sang EU, s¶n phÈm da chiÕm trªn 18%, may mÆc 27,1%, trong khi nh÷ng mÆt hµng n«ng phÈm chØ chiÕm mét tû träng d­íi 10%. Cßn ë Hoa Kú, thÞ tr­êng cho nh÷ng mÆt hµng thuéc nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ t¹o cña ViÖt Nam thùc chÊt míi chØ më cöa tõ khi H§TM víi Hoa Kú ®­îc ký kÕt. Víi sù c¾t gi¶m rÊt ®¸ng kÓ c¸c hµng rµo thuÕ quan còng nh­ phi thuÕ quan trong nh÷ng n¨m tíi, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Hoa Kú ch¾c h¼n sÏ cã nh÷ng biÕn chuyÓn lín. 2.1.2. Thùc tr¹ng xuÊt khÈu mét sè mÆt hµng chñ lùc cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Hoa Kú Nhãm hµng thuû s¶n Hoa Kú lµ mét trong nh÷ng n­íc tiªu thô thuû h¶i s¶n lín nhÊt thÕ giíi. C¸c lo¹i thuû s¶n ®­îc nhËp khÈu nhiÒu vµo thÞ tr­êng nµy th­êng lµ: t«m, sß, cua, c¸, trong ®ã t«m cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu lín nhÊt (trªn 2 tû USD/n¨m ). N¨m 1998 Hoa Kú nhËp khÈu 6,7 tû USD c¸c lo¹i thuû s¶n, t¨ng 40% so víi n¨m 1992. N¨m 1999 nhËp khÈu thuû s¶n vµo Hoa Kú t¨ng lªn møc kû lôc: 9,3 tû USD . ViÖt Nam b¾t ®Çu xuÊt khÈu thuû s¶n vµo Hoa Kú tõ n¨m 1994, nh­ng chØ víi kim ng¹ch rÊt nhá bÐ lµ 6 triÖu USD. Tuy nhiªn, ®©y lµ mÆt hµng cã tèc ®é xuÊt khÈu t¨ng kh¸ nhanh vµ æn ®Þnh so víi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc kh¸c cña ViÖt Nam vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, do sù chªnh lÖch gi÷a møc thuÕ phi MFN vµ møc MFN lµ kh«ng lín (phô lôc 1). NÕu gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng thuû s¶n cña ViÖt Nam sang Hoa Kú n¨m 1996 míi chØ lµ 34 triÖu USD vµ n¨m 1997 lµ 56,8 triÖu USD, th× gi¸ trÞ xuÊt khÈu mÆt hµng nµy vµo n¨m 1999 ®· ®¹t gÇn 140 triÖu USD. N¨m 2000 nhãm hµng thuû s¶n vÉn gi÷ vÞ trÝ hµng ®Çu trong danh s¸ch hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú víi kim ng¹ch 242,9 triÖu USD, chiÕm 29,3% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú. Trong c¸c mÆt hµng thuû s¶n ViÖt Nam xuÊt khÈu vµo Hoa Kú th× t«m vµ cua vÉn lµ c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu cã tiÒm n¨ng nhÊt. N¨m 1997 ViÖt Nam xuÊt khÈu ®­îc 3074 tÊn t«m trÞ gi¸ 31,32 triÖu USD chiÕm 73,69% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n sang Hoa Kú. N¨m 1998 trÞ gi¸ nµy lªn tíi 66,89 triÖu USD t­¬ng ®­¬ng 6125,7 tÊn, n©ng tû träng t«m lªn 83% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n sang Hoa Kú trong n¨m. N¨m 1999 tû träng trªn vÉn ®­îc gi÷ v÷ng víi 9100 tÊn t«m, trÞ gi¸ 96,5 triÖu USD. C¸ basa/tra vèn lµ lo¹i c¸ rÊt ®­îc ng­êi tiªu dïng Hoa Kú ­a chuéng, nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña mÆt hµng nµy ®· bÞ gi¶m ®¸ng kÓ sau vô kiÖn b¸n ph¸ gi¸ c¸ basa võa qua, nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do luËt n«ng nghiÖp míi cña Hoa Kú kh«ng cho phÐp c¸ da tr¬n (c¸ basa) cña ViÖt Nam ®­îc xuÊt khÈu sang Hoa Kú mang tªn catfish. MÆc dï ViÖt Nam kh«ng ®­îc h­ëng lîi nhiÒu tõ HiÖp ®Þnh vÒ thuÕ suÊt xuÊt khÈu thuû s¶n sang thÞ tr­êng Hoa Kú (chØ cã mét sè mÆt hµng thuû s¶n ®· ®­îc gi¶m thuÕ, cßn hÇu hÕt ®Òu ®· ë møc thÊp hoÆc b»ng 0), nh­ng HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú cã hiÖu lùc còng ®· cã nh÷ng t¸c ®éng tÝch cùc ®èi víi ngµnh xuÊt khÈu thuû s¶n, ®­îc thÓ hiÖn râ nhÊt qua khèi l­îng vµ kim ng¹ch xuÊt khÈu thuû s¶n cña toµn ngµnh n¨m 2002 ®¹t s¶n l­îng 98.664 t­¬ng øng víi 655,655 triÖu USD, t¨ng 39% vÒ l­îng vµ 34% vÒ gi¸ trÞ so víi 2001. Nguyªn nh©n chñ yÕu lµ do Hoa Kú lµ thÞ tr­êng tiªu thô lín vµ khi cã HiÖp ®Þnh th× c¸c th­¬ng nh©n Hoa Kú cã quan t©m ®Õn hµng ho¸ cña ViÖt Nam nhiÒu h¬n trong ®ã cã thuû s¶n. Ng­îc l¹i, tõ khi HiÖp ®Þnh ®­îc ký kÕt c¸c doanh nghiÖp thuû s¶n còng cã c¬ héi tiÕp cËn thÞ tr­êng Hoa Kú tèt h¬n, nhiÒu doanh nghiÖp ®· tÝch cùc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thùc hiÖn c¸c tiªu chuÈn vÒ an toµn vÖ sinh nªn ngµy cµng cã nhiÒu doanh nghiÖp ®ñ ®iÒu kiÖn xuÊt hµng vµo Hoa Kú. Nh­ vËy tuy ®Õn víi thÞ truêng Hoa Kú h¬i muén nh­ng kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng thuû s¶n kh«ng ngõng t¨ng trong mÊy n¨m qua vµ víi Quy chÕ Tèi huÖ quèc, ViÖt Nam sÏ t¨ng c­êng xuÊt khÈu thªm nhiÒu mÆt hµng thuéc nhãm hµng thuû s¶n, mµ tr­íc kia ch­a ®­îc h­ëng thuÕ suÊt MFN. Nhãm hµng n«ng s¶n ( cµ phª, chÌ, gia vÞ…) Nhãm hµng n«ng s¶n cã gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu lín thø hai sau nhãm thñy s¶n. Ngay tõ sau khi lÖnh cÊm vËn ®­îc gì bá mÆt hµng chÌ cña ViÖt Nam ®· th©m nhËp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú vµ ®¹t ®Ønh cao vµo n¨m 1998. Còng gièng nh­ nhãm hµng thuû s¶n, nhãm hµng n«ng s¶n kh«ng gÆp nh÷ng trë ng¹i vÒ thuÕ, møc thuÕ nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú hÇu hÕt b»ng 0. Vµ cµ phª lµ mÆt hµng xuÊt khÈu víi s¶n l­îng t­¬ng ®èi cao vµo Hoa Kú so víi c¸c n­íc c¹nh tranh. §©y lµ ph©n nhãm ®­îc xuÊt khÈu nhiÒu nhÊt trong nhãm hµng nµy. Hoa Kú chiÕm 25-30% sè l­îng cµ phª nhËp khÈu trªn thÕ giíi vµ ngoµi c¸c nguån chñ yÕu tõ c¸c n­íc ®øng hµng ®Çu thÕ giíi vÒ s¶n xuÊt cµ phª nh­ Braxin, Colombia th× Hoa Kú cßn nhËp khÈu mét l­îng cµ phª rÊt ®¸ng kÓ tõ Ch©u ¸, trong ®ã cã ViÖt Nam. Cµ phª n»m trong nhãm hµng mang m· sè: 09-0111 lµ nhãm ®­îc Hoa Kú khuyÕn khÝch nhËp khÈu nªn møc thuÕ nhËp khÈu vµo lµ 0% (ch­a ®­îc h­ëng MFN). Trong 2 n¨m sau khi Mü bá lÖnh cÊm vËn, cµ phª lu«n chiÕm tû träng cao trong tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang Hoa Kú: n¨m 1994 chiÕm 59,4% (30 triÖu USD), n¨m 1995 c._.ã n¨ng lùc vÒ nghiÖp vô, chuyªn m«n, ngo¹i ng÷ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn chøc tr¸ch qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt khÈu, ®Ó khÝch lÖ tinh thÇn khiÕn cho hä hoµn thµnh c«ng viÖc mét c¸ch hiÖu qu¶ h¬n. TiÕp tôc cã chÝnh s¸ch hç trî vµ xóc tiÕn th­¬ng m¹i ®èi víi c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Hoa Kú. - Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã sù hç trî vÒ tµi chÝnh cho c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam gÆp khã kh¨n khi míi b¾t ®Çu th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú. - Hç trî vµ b¶o ®¶m thu nhËp æn ®Þnh cho ng­êi lao ®éng ®Ó hä yªn t©m s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú. - §Çu t­ c«ng nghÖ cho viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn s¶n phÈm n«ng nghiÖp, h¶i s¶n, vµ c¸c s¶n phÈm kh¸c mµ ViÖt Nam cã tiÒm lùc. - §­a vµo c¸c Website kinh tÕ, th­¬ng m¹i, xuÊt nhËp khÈu nh÷ng th«ng tin cã gi¸ trÞ th­¬ng m¹i ®Ó qu¶ng c¸o cho c¸c doanh nghiÖp vµ hµng ho¸ ViÖt Nam víi c¸c th­¬ng nh©n Hoa Kú. - Tæ chøc héi chî triÓn l·m nh»m giíi thiÖu vµ qu¶ng b¸ c¸c s¶n phÈm xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Qua ®ã, c¸c doanh nghiÖp cã thÓ t×m hiÓu vÒ thÞ hiÕu cña ng­êi tiªu dïng Hoa Kú, ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng cuéc ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th­¬ng vµ chuÈn bÞ cho c¸c ph­¬ng ¸n lµm ¸n l©u dµi víi c¸c th­¬ng nh©n Hoa Kú. - Tæ chøc m¹ng l­íi du lÞch ViÖt Nam – Hoa Kú ®Ó phôc vô nhu cÇu cña giíi kinh doanh vµ cña c¸c du kh¸ch (trong ®ã cã c¸c ®oµn chuyÕn ®i kh¶o s¸t thÞ tr­êng, hç trî vÒ th«ng tin cho c¸c doanh nghiÖp), qua ®ã hai n­íc cã thÓ hiÓu râ h¬n vÒ v¨n ho¸, tËp qu¸n th­¬ng m¹i cña nhau. - Thµnh lËp quü xóc tiÕn th­¬ng m¹i do Nhµ n­íc vµ c¸c doanh nghiÖp cïng ®ãng gãp. Quü nµy sÏ cã tµi kho¶n riªng kh«ng n»m trong ng©n s¸ch Bé tµi chÝnh, chuyªn phôc vô xóc tiÕn th­¬ng m¹i. - Thµnh lËp trung t©m ®¹i diÖn th­¬ng m¹i t¹i mét sè thµnh phè lín cña Hoa Kú nh­ NewYork, Los Angeles, San Francisco, Chicago... ®Ó t¹o cÇu nèi vµ gi¶m chi phÝ giao dÞch cho c¸c c«ng ty ViÖt Nam. C¸c trung t©m nµy cã thÓ do Nhµ n­íc b¶o trî hoÆc kÕt hîp víi c¸c c«ng ty Hoa Kú vµ ViÖt kiÒu, hoÆc kÕt hîp gi÷a mét sè doanh nghiÖp m¹nh trong n­íc sang më c¸c phßng tr­ng bµy, giao dÞch giíi thiÖu s¶n phÈm vµ ký hîp ®ång víi ®èi t¸c. C¸c ®¹i diÖn th­¬ng m¹i ë n­íc ngoµi lµ ®Çu mèi quan träng t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¬ së xuÊt khÈu tiÕp cËn víi nh÷ng th«ng tin th­¬ng m¹i, do ®ã ViÖt Nam cÇn t¨ng c­êng hÖ thèng nµy. ViÖc bè trÝ ®éi ngò tuú viªn th­¬ng m¹i lµ mét h×nh thøc ®Çu t­ tèn kÐm nh­ng kh«ng thÓ thiÕu vµ chóng ta cÇn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t­ cho c¸c Ban §¹i DiÖn th­¬ng m¹i cña m×nh ë n­íc ngoµi . - Thµnh lËp c¸c Quü hç trî xuÊt khÈu (HTXK), nh­ Quü HTXK n«ng s¶n, Quü tÝn dông hµng ho¸ n«ng nghiÖp… d­íi sù kiÓm so¸t vµ ®iÒu hµnh cña Bé Tµi chÝnh. Môc tiªu chñ yÕu cña c¸c Quü HTXK lµ trî gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam ho¹t ®éng trong mét sè ngµnh hµng cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu, nh­ng l¹i kh«ng cã ®iÒu kiÖn tiÕp cËn nguån vèn cña ng©n hµng do kh«ng cã tµi s¶n thÕ chÊp. Quü HTXK sÏ ®øng ra b¶o l·nh c¸c kho¶n vay vµ cung cÊp c¸c kho¶n tÝn dông cho c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu ®Ó c¸c doanh nghiÖp ®Çu t­ c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ ®¶m b¶o vèn l­u ®éng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña m×nh. Quü HTXK ph¶i ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn nh­ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c, cïng chia sÎ thµnh c«ng vµ rñi ro gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi ng©n hµng. Gi¶i ph¸p tõ phÝa c¸c doanh nghiÖp. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam so víi c¸c n­íc ®èi thñ xuÊt khÈu hµng ho¸ vµo thÞ tr­êng Hoa Kú ThÞ hiÕu cña ng­êi d©n Hoa kú nãi chung rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Trªn thÞ tr­êng nµy cã thÓ tån t¹i c¶ lo¹i hµng ho¸ gi¸ b×nh d©n vµ hµng ho¸ rÊt cao cÊp. Hoa Kú kh«ng cã xu h­íng phô thuéc bÊt cø vµo mét thÞ tr­êng nµo, nÕu cÇn hä cã thÓ thay ®æi ®èi t­îng cung cÊp hµng ho¸ nhanh chãng. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam cÇn hÕt søc l­u ý ®Õn ®Æc ®iÓm nµy ®Ó v¹ch ra nh÷ng chiÕn l­îc s¶n xuÊt cÊc mÆt hµng xuÊt khÈu mét c¸ch thÝch hîp, tr¸nh s¶n xuÊt nh÷ng hµng ho¸ cã chÊt l­îng hay mÉu m· trïng víi c¸c ®èi thñ, ®iÒu nµy sÏ lµm gi¶m kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ tr­êng Hoa Kú. - Mçi doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i nghiªn cøu vµ n¾m v÷ng hÖ thèng luËt ph¸p cña Hoa Kú. ViÖc nghiªn cøu nh÷ng quy ®Þnh liªn quan ®Õn xuÊt khÈu trong luËt kinh doanh cña Hoa Kú, cung c¸ch lµm ¨n vµ t¸c phong cña ng­êi Hoa Kú sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam tÝnh to¸n, c©n nh¾c vµ cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n trong viÖc hîp t¸c kinh doanh víi c«ng ty Hoa Kú ®Õn møc nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt, h¹n chÕ tèi ®a rñi ro. - TÝch cùc t×m hiÓu thÞ hiÕu vÒ mÉu m·, ®Æc tÝnh, quy c¸ch cña c¸c mÆt hµng l­u th«ng trªn thÞ tr­êng Hoa Kú cña ®èi thñ c¹nh tranh th«ng qua c¸c tÝn hiÖu thÞ tr­êng, th«ng tin ®· thu thËp ®­îc, tr¸nh nh÷ng nhËn ®Þnh chñ quan ®Ó kÞp thêi thÝch øng. - CÇn ph¶i t×m hiÓu c¸ch thøc ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®èi thñ c¹nh tranh nh­: Trung Quèc, Th¸i Lan, c¸c n­íc ASEAN. §©y lµ nh÷ng n­íc cã n¨ng lùc s¶n xuÊt nhiÒu mÆt hµng xuÊt khÈu gièng ta nªn cÇn ph¶i nghiªn cøu kü ®Ó ®­a ra nh÷ng s¶n phÈm phï hîp c¶ vÒ mÉu m·, chÊt l­¬ng vµ gi¸ c¶, ®¶m b¶o n¨ng lùc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam xuÊt khÈu hµng ho¸ sang Hoa Kú. ¦u thÕ cña hä so víi chóng ta lµ c¸c n­íc ®èi thñ nµy cã thÓ ®¶m nhËn nh÷ng ®¬n ®Æt hµng lín vÒ sè l­îng tõ ®èi t¸c Hoa Kú víi gi¸ rÎ vµ ®¶m b¶o ®óng thêi h¹n giao hµng ®· tho¶ thuËn. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn hÕt søc l­u ý ®Õn nh÷ng nh©n tè nµy ®Ó tõng b­íc hoµn thiÖn ph­¬ng thøc giao dÞch víi c¸c th­¬ng nh©n Hoa Kú. - HÖ thèng b¸n bu«n, b¸n lÎ ë Hoa Kú rÊt ph¸t triÓn, cã rÊt nhiÒu lo¹i c«ng ty b¸n bu«n, b¸n lÎ hÕt søc n¨ng ®éng trong viÖc t×m c¸c nguån hµng míi, c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam cÇn tranh thñ c¬ héi nµy ®Ó tiÕp cËn thÞ tr­êng hiÖu qu¶ h¬n. - Muèn nh÷ng giao dÞch th­¬ng m¹i víi c¸c ®èi t¸c Hoa Kú cã kÕt qu¶ tèt, c¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng kÕ ho¹ch ®µo t¹o tÝch cùc h¬n ®èi víi ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th­¬ng, n©ng cao h¬n n÷a sù hiÓu biÕt vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô vµ tr×nh ®é ngo¹i ng÷ cho hä. HiÖn nay, ®éi ngò c¸n bé cña ta võa thiÕu l¹i võa yÕu c¶ vÒ kiÕn thøc, kinh nghiÖm, ngo¹i ng÷. Do vËy khi hîp t¸c víi Hoa Kú cÇn chó träng vµo ®µo t¹o c¸n bé lµnh nghÒ cã tr×nh ®é, kü thuËt ®µm ph¸n tèt, nhÊt lµ kü n¨ng ®µm ph¸n quèc tÕ; ®µo t¹o, båi d­ìng, h­íng dÉn c¸n bé n¾m b¾t kÞp thêi c¸c HiÖp ¦íc quèc tÕ, luËt lÖ vµ chÝnh s¸ch th­¬ng m¹i cña Hoa Kú, c¸ch vËn dông chóng vµo thùc tiÔn s¶n xuÊt, kinh doanh; ®µo t¹o vÒ ngo¹i ng÷ nhÊt lµ tiÕng Anh ®Ó c¸n bé cã ®ñ kh¶ n¨ng giao dÞch quèc tÕ. Ngoµi ra, doanh nghiÖp cßn ph¶i th­êng xuyªn ®µo t¹o c«ng nh©n kü thuËt lµnh nghÒ cã thÓ sö dông c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, s¶n xuÊt ra s¶n phÈm cã chÊt l­îng cao, gi¸ thµnh h¹, cã thÓ c¹nh tranh tèt h¬n trªn thÞ tr­êng Hoa Kú. - C¸c doanh nghiÖp cÇn x©y dùng tr­íc kÕ ho¹ch t×m kiÕm nguån hµng ®Ó cã thÓ dÔ dµng h¬n trong viÖc chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Hoa Kú, ®ång thêi ph¶i cã “thÞ tr­êng ng¸ch” nh»m tõng b­íc gi÷ ®­îc tÝn nhiÖm cña kh¸ch hµng, qua ®ã n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh tr­íc c¸c ®èi thñ. N©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam xuÊt khÈu sang Hoa Kú. §Ó n©ng cao n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu cÇn hÕt søc chó träng ®Õn vÊn ®Ò chÊt l­îng s¶n phÈm, mÉu m·, gi¸ c¶ s¶n phÈm vµ c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu. Víi mçi mét thÞ tr­êng môc tiªu cÇn ph¶i cã chiÕn l­îc s¶n xuÊt mÆt hµng phï hîp vÒ nh÷ng tiªu chÝ trªn ®Ó t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña tõng lo¹i hµng cô thÓ: - ChÊt l­îng lu«n lu«n lµ tiªu chuÈn hµng ®Çu cña hµng ho¸ nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸, ®ång thêi th­êng xuyªn c¶i tiÕn mÉu m·, bao b× cho phï hîp víi thÞ hiÕu cña ng­êi d©n Hoa Kú. Ngoµi nh÷ng nguån ®Çu t­ trong n­íc, chóng ta ph¶i biÕt thu hót vµ tËn dông mét c¸ch tèi ®a c¸c nguån vèn ®Çu t­ tõ n­íc ngoµi (FDI, ODA) vµo viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhÊt lµ ®èi víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt sö dông c«ng nghÖ cao, nh»m t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt l­îng tèt, ®ång ®Òu vµ cã søc c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. C¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p qu¶n lý quy tr×nh s¶n xuÊt vµ chÊt l­îng s¶n phÈm theo c¸c tiªu chuÈn quèc tÕ ISO 9000 vµ c¸c quy ®Þnh cña c¬ quan kiÓm so¸t chÊt l­îng hµng ho¸ cña ViÖt Nam còng nh­ Hoa Kú, qua ®ã dÇn n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu, kh«ng nh÷ng phï hîp víi yªu cÇu vÒ chÊt l­îng cña Hoa Kú, mµ cßn dÇn tiÕn tíi ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ. C¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu cña ViÖt Nam nªn t¨ng c­êng øng dông c«ng nghÖ m· sè, m· v¹ch vµo ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ®Ó t¹o ra c¸c s¶n phÈm c¹nh tranh víi c¸c hµng ho¸ cu¶ Hoa Kú ngay trªn ®Êt n­íc m×nh. Bªn c¹nh ®ã, cÇn ph¶i n©ng cao chÊt l­îng vÖ sinh thùc phÈm theo c¸ch øng dông hÖ thèng HACCP vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. §©y lµ hÖ thèng tiªu chuÈn ®­îc thiÕt kÕ riªng cho ngµnh s¶n xuÊt c«ng nghiÖp thùc phÈm, tËp trung vµo vÊn ®Ò vÖ sinh, an toµn thùc phÈm cho ng­êi tiªu dïng. - Thùc tÕ cho thÊy r»ng, hiÖn nay viÖc s¶n xuÊt hµng ho¸ cña ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ nh÷ng hµng ho¸ thuéc nhãm hµng c«ng nghiÖp chÕ t¹o nh­ dÖt may, da giÇy… cßn phô thuéc rÊt nhiÒu vµo nguån nguyªn phô liÖu tõ n­íc ngoµi vµ chñ yÕu xuÊt khÈu b»ng h×nh thøc gi¸n tiÕp qua n­íc trung gian. V× vËy, ®Ó cã thÓ n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶ cña hµng xuÊt khÈu ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Hoa Kú, c¸c doanh nghiÖp cÇn tËn dông ®Õn møc tèi ®a c¸c nguån nguyªn phô liÖu s¶n xuÊt trong n­íc nh»m h¹n chÕ chi phÝ ®Õn møc thÊp nhÊt, ®ång thêi c¸c doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i ®¨ng ký nh·n hiÖu hµng ho¸ vµ tõng b­íc chuyÓn viÖc xuÊt khÈu gi¸n tiÕp sang xuÊt khÈu trùc tiÕp cho phï hîp víi th«ng lÖ bu«n b¸n cña thÞ tr­êng nµy. Thùc hiÖn ®­îc nh÷ng ®iÒu nµy, chóng ta sÏ gi¶m ®­îc gi¸ thµnh s¶n xuÊt, lo¹i bá ®­îc nh÷ng chi phÝ cho n­íc trung gian, qu¶n lý ®­îc tèt h¬n chÊt l­îng s¶n phÈm, do ®ã, t¨ng dÇn n¨ng lùc c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam trªn thÞ tr­êng Hoa Kú. - C¬ cÊu hµng ho¸ xuÊt khÈu còng lµ mét nh©n tè rÊt quan träng trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh hµng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam. Mét trong nh÷ng ®iÓm yÕu cña c¸c doanh nghiÖp xuÊt khÈu hiÖn nay lµ hµng ho¸ cã hµm l­îng chÕ biÕn thÊp, ch¼ng h¹n nh­ hµng n«ng s¶n d­íi d¹ng th« cña VN hiÖn nay chiÕm 70 - 80% hµng xuÊt khÈu, trong khi ®ã tû lÖ nµy ë c¸c n­íc ASEAN chØ lµ d­íi 50%. ChÝnh v× vËy, muèn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña hµng xuÊt khÈu, c¸c doanh nghiÖp cña chóng ta cÇn ph¶i nhanh chãng c¶i thiÖn c¬ cÊu hµng theo h­íng gi¶m xuÊt khÈu s¶n phÈm th« vµ s¬ chÕ vµ ®Èy m¹nh ®Çu t­ c«ng nghÖ chÕ biÕn, ®Ó t¨ng tû träng hµng ho¸ ®· qua chÕ biÕn. §iÒu nµy sÏ kh«ng nh÷ng lµm gia t¨ng gi¸ trÞ hµng xuÊt khÈu, thuËn tiÖn cho viÖc vËn chuyÓn ®­êng xa, ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng mµ cßn gãp phÇn n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña hµng ho¸ ViÖt Nam so víi hµng nhËp khÈu vµo Hoa Kú tõ c¸c n­íc kh¸c, ®a phÇn ®· ®­îc chÕ biÕn tèt. Chñ ®éng céng t¸c tiÕp cËn thÞ tr­êng, thu thËp th«ng tin vµ tiÕp thÞ th«ng qua hÖ thèng Internet. §èi víi c¸c nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ nh­ Hoa Kú, c¸ch tiÕp cËn thÞ tr­êng d­íi h×nh thøc truyÒn thèng nh­ qu¶ng c¸o, triÓn l·m ®· trë nªn kÐm hiÖu qu¶ vµ kh«ng kÞp thêi b»ng c¸ch tiÕp cËn chñ ®éng theo ph­¬ng ph¸p míi qua hÖ thèng th«ng tin trªn Internet. Th­¬ng m¹i ®iÖn tö lµ mét c«ng cô míi cho chiÕn l­îc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. - C¸c th«ng tin vÒ thÞ tr­êng: cung – cÇu hµng ho¸, tû gi¸ hèi ®o¸i, biÕn ®éng thÞ tr­êng, chØ sè kinh tÕ… ®­îc c¸c n­íc cËp nhËt rÊt nhanh chãng trªn c¸c trang web quèc tÕ; qua c¸c trang web th«ng tin trªn Internet còng cã thÓ t×m ®­îc néi dung ®Çy ®ñ cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan ®Õn th­¬ng m¹i, c¸c chÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Hoa Kú, do ®ã c¸c doanh nghiÖp cña ViÖt Nam muèn kÞp thêi trang bÞ thªm kiÕn thøc vµ th«ng tin vÒ thÞ tr­êng, cÇn ph¶i nhanh chãng ph¸t triÓn m¹ng l­íi Internet t¹i trô së cña m×nh, ®Ó phôc vô cho c«ng t¸c t×m hiÓu nhu cÇu vµ ®Æc ®iÓm cña thÞ tr­êng môc tiªu. - ViÖt Nam cã nhiÒu thuËn lîi ®¸ng kÓ h¬n c¸c n­íc kh¸c vÒ nhiÒu s¶n phÈm ®­îc ng­êi tiªu dïng Hoa Kú ­a chuéng, ®Æc biÖt lµ sau khi hai n­íc th«ng qua ®­îc H§TM vµ trao ®æi qui chÕ tèi huÖ quèc. VÊn ®Ò lµ chóng ta cÇn ph¶i biÕt tù giíi thiÖu vÒ m×nh. Trong thÕ giíi bïng næ th«ng tin vµ tiÕp thÞ, c¸c doanh nghiÖp n­íc ta ph¶i chñ ®éng t×m kiÕm th«ng tin cËp nhËt ®Ó tù giíi thiÖu m×nh mét c¸ch phï hîp nhÊt víi b¹n hµng, ®èi t¸c vµ ng­êi tiªu dïng Hoa Kú, c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i biÕt c¸ch tù “®¸nh bãng” m×nh mét c¸ch hîp lý ®Ó tiÕp thÞ vµ xóc tiÕn b¸n hµng cã hiÖu qu¶. Cã hµng tèt, mµ kh«ng biÕt giíi thiÖu, qu¶ng c¸o víi ng­êi tiªu dïng sÏ rÊt khã b¸n hµng ë Hoa Kú. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp cÇn t¹o h×nh ¶nh ®Ñp cña m×nh trªn thÞ tr­êng nµy b»ng c¸ch nhanh vµ trùc tiÕp nhÊt lµ th«ng qua m¹ng l­íi viÔn th«ng (Internet). - Th«ng qua m¹ng l­íi viÔn th«ng hµy nãi c¸ch kh¸c lµ th­¬ng m¹i ®iÖn tö, ng­êi b¸n vµ ng­êi mua ®­îc nèi trùc tiÕp víi nhau, kh«ng cã h¹n chÕ c¶ vÒ kh«ng gian lÉn thêi gian, nhê ®ã c¸c doanh nghiÖp cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh nghiªn cøu thÞ tr­êng, gi¶m ®­îc c¸c chi phÝ qu¶ng c¸o, chi phÝ vËn chuyÓn, chi phÝ giao dÞch. TiÕp nhËn ph­¬ng thøc kinh doanh hiÖn ®¹i nµy c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cÇn ph¶i chuÈn bÞ ®Çy ®ñ vÒ vèn, ngo¹i ng÷, còng nh­ c¸c yÕu tè vÒ kü thuËt c«ng nghÖ th«ng tin, ®Ó kÞp thêi héi nhËp. - ViÖc tham gia c¸c héi chî triÓn l·m, nhÊt lµ ë n­íc ngoµi cã thÓ gÆp khã kh¨n vÒ kinh tÕ do gi¸ thuª gian hµng ®¾t. V× vËy doanh nghiÖp cã thÓ chñ ®éng n¾m b¾t th«ng tin cña Th­¬ng vô ViÖt Nam t¹i n­íc së t¹i hoÆc Côc Xóc tiÕn th­¬ng m¹i thuéc Bé th­¬ng m¹i hoÆc b»ng c¸ch nhanh nhÊt lµ qua m¹ng Iternet ®Ó tõ ®ã cã thÓ cã ®­îc c¸c th«ng tin cËp nhËt vµ h÷u Ých, ®ång thêi còng cã thÓ ®­a mét sè th«ng tin tù giíi thiÖu vÒ b¶n th©n doanh nghiÖp cña m×nh vµ nh÷ng hµng ho¸ xuÊt khÈu cña doanh nghiÖp. §©y lµ c¸ch tiÕp thÞ ®¬n gi¶n nhÊt vµ Ýt tèn kÐm nhÊt. Gi¶i ph¸p vÒ vèn. Thùc tiÔn cho thÊy Hoa Kú th­êng kh«ng ®Æt hµng ®¬n lÎ, mµ mét ®¬n ®Æt hµng cña Hoa Kú cã thÓ lªn tíi hµng tr¨m triÖu s¶n phÈm mµ l¹i ®ßi hái thêi gian cung øng nhanh. Do vËy ®Ó ®¸p øng yªu cÇu nµy th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã n¨ng lùc s¶n xuÊt lín, nh­ng trªn thùc tÕ hiÖn nay quy m« s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam chñ yÕu ë møc võa vµ nhá, s¶n xuÊt cßn ph©n t¸n theo vïng vµ s¶n xuÊt thñ c«ng lµ chÝnh nªn gi¸ thµnh cßn cao, chÊt l­îng cßn ch­a ®ång ®Òu vµ søc c¹nh tranh kÐm, kh¶ n¨ng s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®­îc nh÷ng ®¬n hµng qu¸ lín. §Ó cã ®­îc n¨ng lùc s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu cña c¸c ®¬n ®Æt hµng Hoa Kú, th× ph¶i cÇn ph¶i cã vèn, ®iÒu nµy cã thÓ thùc hiÖn ®­îc th«ng qua viÖc thµnh lËp c¸c tËp ®oµn c«ng ty lín hoÆc liªn kÕt c¸c c«ng ty nhá l¹i thµnh nh÷ng HiÖp héi (HiÖn nay ë ViÖt Nam cã c¸c HiÖp héi nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt t«m, HiÖp héi da giµy, HiÖp héi dÖt may, HiÖp héi chÕ biÕn vµ xuÊt khÈu thuû s¶n… ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶). MÆt kh¸c cã thÓ dùa vµo vèn cña c¸c ng©n hµng trong vµ ngoµi n­íc, c¸c tæ chøc tµi chÝnh, c¸c nguån viÖn trî, c¸c kho¶n vay ng¾n, trung vµ dµi h¹n, c¸c nguån vèn ®Çu t­ trùc tiÕp n­íc ngoµi hoÆc tiÕp cËn thÞ tr­êng chøng kho¸n. Kinh doanh cµng ph¸t triÓn sÏ tÝch luü ®­îc nhiÒu vèn t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp t¨ng ®Çu t­ chiÒu s©u, më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¶i ph¸p cho nh÷ng mÆt hµng cã tiÒm n¨ng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú. §èi víi hµng dÖt may N¨m 2002 HiÖp ®Þnh vÒ h¹n ng¹ch dÖt may gi÷a ViÖt Nam vµ Hoa Kú ®· ®­îc ký kÕt, ®iÒu nµy cã nghÜa lµ nhãm hµng dÖt may cña chóng ta ph¶i c¹nh tranh víi c¸c ®æi thñ hªt søc nÆng c©n trong ®iÒu kiÖn bÞ h¹n chÕ vÒ sè l­îng xuÊt khÈu sang Hoa Kú. Tr­íc th¸ch thøc nµy, ngµnh dÖt may cÇn tËp trung gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò sau ®©y: (1)- X©y dùng ch­¬ng tr×nh ®Çu t­ ph¸t triÓn cho toµn ngµnh tõ nay ®Õn n¨m 2010; trong ®ã tËp trung ®Çu t­ cho ngµnh dÖt d­íi d¹ng c¸c côm c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra nguån nguyªn phô liÖu chÊt l­îng cao cung cÊp cho ngµnh may xuÊt khÈu. (2)- KÕt hîp ®Çu t­ chiÒu s©u ®èi víi c¸c doanh nghiÖp hiÖn cã víi ch­¬ng tr×nh cæ phÇn ho¸, s¾p xÕp c¸c doanh nghiÖp dÖt may nh»m tõng b­íc h×nh thµnh doanh nghiÖp võa vµ nhá víi c«ng nghÖ chuyªn s©u, phï hîp víi tr×nh ®é qu¶n lý hiÖn nay. (3)- Do ®Æc thï vèn ®Çu t­ thÊp, c«ng nghÖ vµ lao ®éng kh«ng qu¸ phøc t¹p cña ngµnh may nªn cã thÓ ph¸t triÓn réng kh¾p ë c¸c vïng n«ng th«n, vïng s©u, vïng xa trªn c¬ së cñng cè bèn trung t©m lµm hµng chÊt l­îng cao, ®ã lµ Hµ Néi, H¶i Phßng, §µ N½ng, TP. Hå ChÝ Minh. (4)- §æi míi hÖ thèng qu¶n lý, ph­¬ng thøc lµm viÖc nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®¸p øng c¸c ®¬n ®Æt hµng lín cña doanh nghiÖp Hoa Kú trªn c¬ së ®óng thêi h¹n giao hµng vµ æn ®Þnh vÒ sè l­îng, chÊt l­îng s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam còng cÇn ph¶i sím xem xÐt kh¶ n¨ng hîp t¸c lÉn nhau, cïng ®Çu t­ trang thiÕt bÞ mét c¸ch ®ång bé ®Ó cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng l« hµng ®¹t tiªu chuÈn, nh»m thùc hiÖn nh÷ng ®¬n ®Æt hµng lín tõ phÝa Hoa Kú. (5)-CÇn chèng l¹i nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ ®èi víi hµng dÖt may xuÊt khÈu cña ViÖt Nam tõ phÝa ChÝnh phñ vµ c¸c nhµ s¶n xuÊt Hoa Kú, tranh thñ sù ñng hé cña céng ®ång c¸c nhµ th­¬ng m¹i Hoa Kú, c¸c nghÞ sü ñng hé ViÖt Nam trong Quèc héi nh»m hç trî ngµnh s¶n xuÊt dÖt may trong n­íc, ®ång thêi cè g¾ng ®µm ph¸n HiÖp ®Þnh dÖt DÖt may víi nh÷ng ®iÒu kho¶n thuËn lîi nhÊt. CÇn tÝch cùc trong c«ng t¸c vËn ®éng hµnh lang chèng l¹i chñ nghÜa b¶o hé t¹i Hoa Kú. (6)-VÒ mÆt ngo¹i giao, cÇn ®µm ph¸n yªu cÇu níi láng quy chÕ qu¶n lý visa vµo Hoa Kú, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp dÖt may cña ViÖt nam dÔ dµng tiÕp cËn thÞ tr­êng nµy. (7)-Nhµ n­íc cÇn tiÕp tôc hç trî cho c¸c doanh nghiÖp n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt, ®Çu t­ chuyªn m«n ho¸ s¶n phÈm vµ ®Æc biÖt lµ ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt nguyªn phô liÖu trong n­íc. KhuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh theo ph­¬ng thøc FOB; ph¸t triÓn th­¬ng hiÖu s¶n phÈm (tÊt c¶ hµng dÖt may nhËp khÈu vµo thÞ tr­êng Hoa Kú ®Òu ph¶i ®­îc ghi nhÉn, nªu râ tªn nhµ s¶n xuÊt vµ n­íc chÕ t¹o, gia c«ng s¶n phÈm). Bªn c¹nh nh÷ng hç trî cña Nhµ n­íc ®Ó x©y dùng m«i tr­êng kinh doanh thuËn lîi, b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp dÖt may còng cÇn cè g¾ng tù hoµn thiÖn s¶n phÈm, ®a d¹ng ho¸ mÉu m·, t¹o søc c¹nh tranh m¹nh mÏ h¬n cho s¶n phÈm dÖt may cña m×nh, ®Ó chiÕn th¾ng trong qu¸ tr×nh héi nhËp s©u réng hiÖn nay. §èi víi hµng giÇy dÐp HiÖn nay, ngµnh da giµy ViÖt Nam ®ang ®øng tr­íc th¸ch thøc lín, ®ã lµ sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c n­íc cïng xuÊt khÈu giÇy dÐp vµo thÞ tr­êng Hoa Kú, trong ®ã ®¸ng chó ý nhÊt lµ Trung Quèc. Tr×nh ®é kÜ thuËt, qu¶n lý s¶n xuÊt ch­a cao, chi phÝ lín lµm cho gi¸ thµnh cßn cao so víi c¸c ®èi thñ c¹nh tranh, ®©y lµ ®iÓm bÊt lîi lín cña chóng ta. PhÇn lín c¸c c«ng ty s¶n xuÊt giÇy dÐp xuÊt khÈu cßn phô thuéc vµo c¸c ®èi t¸c ®Æt gia c«ng, lµ n­íc ®øng ra lµm trung gian xuÊt khÈu, nªn viÖc th©m nhËp thÞ tr­êng Hoa Kú ch­a ®­îc chñ ®éng. Do ®ã, c¸c doanh nghiÖp trong ngµnh giÇy dÐp cÇn nhanh chãng cã kÕ ho¹ch ®Çu t­ theo chiÒu s©u, c¶i tiÕn mÉu m· vµ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm cña m×nh: - C¸c doanh nghiÖp ph¶i nhËp khÈu nguyªn phô liÖu nªn gi¸ thµnh giÇy dÐp ViÖt Nam ch­a c¹nh tranh vµ thêi gian giao hµng th­êng bÞ kÐo dµi. Ngoµi ra, thêi gian vËn chuyÓn tõ ViÖt Nam sang Hoa Kú t­¬ng ®èi dµi (30 – 40 ngµy), gi¸ thµnh vËn chuyÓn cao lµm cho s¶n phÈm giµy dÐp cña chóng ta kÐm c¹nh tranh. Do ®ã, cÇn ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn dÇn tõ nhËn gia c«ng sang chñ ®éng mua nguyªn liÖu trong n­íc ®Ó s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, thùc hiÖn ph­¬ng thøc xuÊt khÈu trùc tiÕp, gi¶m thiÓu nh÷ng chi phÝ cho c¸c kh©u trung gian. Muèn vËy, Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t­ ph¸t triÓn nguyªn liÖu, vËt t­ trong n­íc nh­: cho phÐp doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn liÖu b¸n cho doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu trong n­íc, s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu ph¶i ®­îc ­u ®·i vÒ thuÕ, nh»m khuyÕn khÝch doanh nghiÖp lµm hµng xuÊt khÈu mua vËt t­, nguyªn liÖu trong n­íc thay v× nhËp khÈu. - Nhµ n­íc cÇn ®Çu t­ x©y dùng mét Khu C«ng NghiÖp liªn hoµn vÒ thùc thÈm vµ da giÇy ®Ó hç trî nhau vµ t¹o hiÖu qu¶ kinh tÕ tèi ­u, cã chiÕn l­îc chØ ®¹o ch­¬ng tr×nh ph¸t triÓn ch¨n nu«i ®Ó lÊy thÞt xuÊt khÈu, lÊy da lµm nguyªn phô liÖu phôc vô cho viÖc s¶n xuÊt da giÇy. Liªn doanh víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi nh­ng yªu cÇu hä ph¶i tõng b­íc chuyÓn giao c«ng nghÖ... Tæng c«ng ty Da giµy ViÖt nam ®· thµnh lËp vµ ho¹t ®éng mét thêi gian; bëi vËy, cÇn ®óc rót kinh nghiÖm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Ò ra ph­¬ng h­íng kinh doanh trong thêi gian tíi. - Nhµ n­íc cÇn ph¶i më réng c¸c ch­¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ®µo t¹o c«ng nh©n lµnh nghÒ cho ngµnh sö dông nhiÒu lao ®éng nµy; cã chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô vµ gi¶m gi¸ c¸c lo¹i c­íc phÝ nh­ ®iÖn, b­u chÝnh viÔn th«ng, vËn t¶i… ®Ó cã thÓ gi¶m tèi ®a chi phÝ s¶n xuÊt. §èi víi hµng thuû s¶n - CÇn ph¶i t¨ng c­êng ®Çu t­ vµ n©ng cao n¨ng lùc qu¶n lý ®¸nh b¾t c¸ xa bê vµ nu«i thuû s¶n ®Ó mét mÆt ®¶m b¶o ®ñ nguån nguyªn liÖu cho chÕ biÕn xuÊt khÈu, mÆt kh¸c ®a d¹ng ho¸ chñng lo¹i s¶n phÈm thuû s¶n xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú. - Nhµ n­íc cÇn ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch hç trî vÒ vèn, ®Ó më réng diÖn tÝch, t¨ng c­êng kü thuËt nu«i trång thuû s¶n, nh»m ®Çy m¹nh viÖc nu«i mét sè mÆt hµng cã gi¸ trÞ xuÊt khÈu cao nh­ t«m só vµ t«m cµng xanh, ®©y lµ mÆt hµng ®­îc ng­êi tiªu dïng Hoa Kú rÊt ­a chuéng. - ViÖt Nam cÇn ph¶i t¨ng c­êng hîp t¸c kinh tÕ – kü thuËt víi n­íc ngoµi ®Ó n©ng cao kh¶ n¨ng chÕ biÕn hµng thuû s¶n xuÊt khÈu cã chÊt l­îng ®¶m b¶o vµ gi¸ c¶ hîp lý. ViÖc gia nhËp HiÖp héi NghÒ c¸ c¸c n­íc §«ng Nam ¸ còng nh­ gia nhËp c¸c tæ chøc khu vùc vµ thÕ giíi sÏ më ra cho ViÖt Nam nh÷ng c¬ héi to lín ®Ó tranh thñ nguån vèn ®Çu t­, ®æi míi c«ng nghÖ ®¸nh b¾t, chÕ biÕn vµ nu«i trång thuû s¶n, còng nh­ häc hái nh÷ng kinh nghiÖm trong viÖc ®µo t¹o ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý vµ c¸n bé khoa häc kü thuËt cña c¸c n­íc chÕ biÕn thuû s¶n tiÕn tiªn trªn thÕ giíi vµ cã s¶n phÈm thuû s¶n ®¹t tiªu chuÈn chÊt l­îng quèc tÕ. - §¸p øng tiªu chuÈn vÖ sinh thùc phÈm HACCP lµ yªu cÇu b¾t buéc ®èi víi hµng thuû s¶n ViÖt Nam khi xuÊt sang thÞ tr­êng Hoa Kú. Do ®ã, ®Ó chiÕm lÜnh thÞ tr­êng Hoa Kú víi mÆt hµng nµy, thi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn thuû s¶n ViÖt Nam ph¶i tranh thñ sù trî gióp vÒ kü thuËt, tµi chÝnh cña Nhµ n­íc vµ quèc tÕ ®Ó hµng ho¸ ®¹t chÊt l­îng theo tiªu chuÈn HACCP. §èi víi hµng n«ng s¶n - CÇn ph¶i ®Çu t­ vèn vµ kü thuËt ®Ó ph¸t triÓn còng nh­ më réng nguån hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu víi môc tiªu chÝnh lµ nh»m khai th¸c tiÒm n¨ng cña s¶n xuÊt n«ng nghiÖp ViÖt Nam vµ t¹o ra c¸c c¬ së nguån hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu kh«ng chØ cã quy m« lín mµ cßn phong phó vÒ chñng lo¹i s¶n phÈm. - §Ó n©ng cao gi¸ trÞ hµng n«ng s¶n xuÊt khÈu cÇn cã biÖn ph¸p t¨ng c­êng n¨ng lùc chÕ biÕn nh­: thu hót vèn ®Çu t­, n©ng cÊp m¸y mãc thiÕt bÞ, tæ chøc ban chØ ®¹o thèng nhÊt nh»m môc ®Ých liªn kÕt c¸c ngµnh s¶n xuÊt vµ c¬ quan chøc n¨ng cïng phèi hîp hµnh ®éng, ®Ó qu¶n lý qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - thu mua - chÕ biÕn - xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm n«ng s¶n mét c¸ch cã hÖ thèng vµ hiÖu qu¶ h¬n. KÕt luËn Tõ c¸i nh×n kh¸i qu¸t vµ nh÷ng ®¸nh gi¸, nhËn ®Þnh tæng thÓ trªn, chóng ta cã thÓ b­íc ®Çu thÊy râ vµ nh×n nhËn mét c¸ch kh¸ch quan vÒ viÖc ký kÕt, néi dung còng nh­ vai trß, ¶nh h­ëng cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam - Hoa Kú tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. MÆc dï cßn cã nh÷ng ý kiÕn lo ng¹i vµ bi quan vÒ triÓn väng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam trong viÖc ph¸t triÓn hµng xuÊt khÈu sang thÞ tr­êng Hoa Kú khi HiÖp ®Þnh ®­îc phª chuÈn vµ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc mµ nh÷ng bi quan nµy xuÊt ph¸t tõ mét quan ®iÓm phæ biÕn lóc ®ã lµ c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam cßn thiÕu kinh nghiÖm, bÝ quyÕt s¶n xuÊt vµ th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó th©m nhËp vµo mét thÞ tr­êng réng lín, phøc t¹p vµ xa x«i nh­ Hoa Kú, song chóng ta vÉn cã thÓ vµ ngµy cµng tin r»ng viÖc ký kÕt HiÖp ®Þnh lµ mét viÖc lµm ®óng ®¾n vµ hÕt søc cÇn thiÕt. Nh÷ng lîi Ých thÊy ®­îc qua nh÷ng con sè ph©n tÝch ®· cho thÊy tÇm quan träng còng nh­ kh¶ n¨ng cña ViÖt Nam khi tham gia vµo th­¬ng m¹i quèc tÕ. TiÒm n¨ng cña chóng ta cßn nhiÒu, viÖc khai th¸c vµ sö dông ®Ó phôc vô cho xuÊt khÈu còng ®ßi hái nhiÒu sù ®Çu t­ c¶ vÒ thêi gian, c«ng søc vµ tiÒn cña. Néi dung cña HiÖp ®Þnh, nh÷ng cam kÕt, còng nh­ nh÷ng quy ®Þnh mµ ViÖt Nam ký kÕt kh«ng chØ lµ nh÷ng yªu cÇu khiÕn ta n©ng cao chÊt l­îng hµng xuÊt khÈu, t×m ra gi¶i ph¸p, h­íng ®i cho hµng ho¸ ViÖt Nam mµ cßn gîi më cho c¸c doanh nghiÖp Nhµ n­íc còng nh­ t­ nh©n ViÖt Nam nh÷ng kinh nghiÖm, nh÷ng ý t­ëng vÒ c¸c mÆt hµng cã kh¶ n¨ng xuÊt khÈu trong t­¬ng lai, t¹o nªn nh÷ng nguån thu ngo¹i tÖ míi cho ®Êt n­íc. ViÖc ph©n tÝch nh÷ng ¶nh h­ëng cña HiÖp ®Þnh tíi xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam vµ ®­a ra c¸c gi¶i ph¸p cho nh÷ng mÆt hµng xuÊt khÈu tiÒm lùc cña ViÖt Nam cã chç ®øng trªn thÞ tr­êng Hoa Kú nh»m gãp phÇn thóc ®Èy sù gia t¨ng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam còng lµ mét viÖc rÊt cÇn thiÕt. Trong c«ng cuéc x©y dùng ®Êt n­íc theo h­íng c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, kinh tÕ ®ãng vai trß kh«ng thÓ thiÕu, trong ®ã kinh tÕ ®èi ngo¹i, hay nãi c¸ch kh¸c lµ xuÊt nhËp khÈu lµ mét thµnh phÇn v« cïng quan träng, nhÊt lµ trong hoµn c¶nh ®Êt n­íc chóng ta hiÖn nay. Kh«ng ai cã thÓ phñ nhËn søc m¹nh vµ nh÷ng ¶nh h­ëng rÊt lín cña nÒn kinh tÕ Hoa Kú tíi nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi riªng vµ c¶ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung. ViÖc më cöa héi nhËp vµ b¾t tay hîp t¸c víi nÒn kinh tÕ nµy sÏ mang l¹i nh÷ng th¸ch thøc vµ nh÷ng c¬ héi ®ßi hái chóng ta cÇn ph¶i t×m hiÓu, nghiªn cøu, còng nh­ chia sÎ nh÷ng sù hiÓu biÕt ®Ó cïng nhau gãp phÇn x©y dùng ®Êt n­íc ViÖt Nam d©n giµu, n­íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ, v¨n minh nh­ môc tiªu mµ §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· lùa chän. §iÒu ®ã còng kh«ng n»m ngo¹i môc ®Ých cña Kho¸ luËn nµy. Tµi liÖu tham kh¶o [1] B¸o c¸o chÝnh phñ t¹i kú häp thø 6 Quèc Héi Khoa X [2] Ph¸t biÓu cña Tæng thèng Bill Clinton ngay sau khi c«ng bè HiÖp ®Þnh [3] Lêi nãi ®Çu cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú [4] Kho¶n A §iÒu 1 Ch­¬ng V HiÖp ®Þnh HiÖp ®Þnh gi÷a hîp chñng quèc Hoa Kú vµ céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam vÒ quan hÖ th­¬ng m¹i, ngµy 13/7/2000. HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng vµ chÝnh s¸ch cña Mü ®èi víi ViÖt Nam, ngµy 19/9/2000. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX, Nhµ xuÊt b¶n ChÝnh trÞ Quèc gia, Hµ Néi 2001. ChØ thÞ sè 22/2000/CT-TTg cña Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 27/10/2000 vÒ chiÕn l­îc ph¸t triÓn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô thêi kú 2001 – 2010. B¶n tæng hîp kÕt qu¶ rµ so¸t, so s¸nh c¸c yªu cÇu cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt nam – Hoa Kú víi ph¸p luËt ViÖt Nam hiÖn hµnh cña Bé T­ ph¸p, n¨m 2001 “T×m hiÓu HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú vµ quy chÕ th­¬ng m¹i ®a ph­¬ng”, Nhµ xuÊt b¶n thèng kª, n¨m 2001. §¸nh gi¸ t¸c ®éng kinh tÕ cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng ViÖt Nam – Hoa Kú (B¸o c¸o kinh tÕ n¨m 2002), Nhµ xuÊt b¶n chÝnh trÞ quèc gia, Hµ Néi 2003. “ChÝnh s¸ch xuÊt nhËp khÈu cña Hoa Kú vµ nh÷ng biÖn ph¸p thóc ®Èy xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam sang thÞ tr­êng Hoa Kú sau khi HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú cã hiÖu lùc”, Bé Th­¬ng m¹i, Hµ Néi 2002. Mét sè vÊn ®Ò vÒ kh¶ n¨ng xuÊt nhËp khÈu víi thÞ tr­êng Mü, Bé Th­¬ng m¹i, n¨m 1995. NguyÔn §×nh L­¬ng “Th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú d­íi t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i song ph­¬ng”, t¹p chÝ “Quèc tÕ”, sè 11/2000. TS. §ç §øc §Þnh “Quan hÖ kinh tÕ ViÖt Nam – Hoa Kú tõ khi b×nh th­êng ho¸ ®Õn nay”, t¹p chÝ “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ”, sè 4 n¨m 2000. TS. Vò ChÝ Léc “T¹i sao Mü muèn ký hiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i víi ViÖt Nam”, t¹p chÝ “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ngo¹i th­¬ng”, sè 1/2000 . T¹p chÝ “Ngo¹i th­¬ng” sè 11-20/8/2003; 1-10/10/2003; 1-10/9/2003. T¹p chÝ “Nh÷ng vÊn ®Ò kinh tÕ ngo¹i th­¬ng” sè 2 n¨m 2000. Cao TuÊn Khanh “Mét n¨m thùc hiÖn HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü”, T¹p chÝ “Th­¬ng m¹i”, sè 1-2/2003 “§¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia Mü vÒ t¸c ®éng cña H§TM ViÖt – Mü”, Thêi b¸o kinh tÕ thÕ giíi sè 26. Vò Khoan “HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt Nam – Hoa Kú”, t¹p chÝ Céng s¶n, sè 15/2000. Emiko Fukase vµ Will Martin “¶nh h­ëng cña viÖc Mü cÊp chÕ ®é tèi huÖ quèc cho ViÖt Nam”. §Æng Kim S¬n vµ Ph¹m Quang DiÖu “t¸c ®éng cña HiÖp ®Þnh th­¬ng m¹i ViÖt – Mü ®Õn ngµnh c«ng nghiÖp ViÖt Nam”, t¹p chÝ “Nghiªn cøu kinh tÕ”, sè 277 th¸ng 6/2001. Phô lôc sè 1: Møc thuÕ nhËp khÈu cña Hoa Kú ®èi víi hµng thuû s¶n Tªn hµng ThuÕ suÊt MFN ThuÕ suÊt phi MFN C¸ sèng 0% 0% T«m c¸c lo¹i 0% 0% Nghªu , sß 0% 0% C¸ t­¬i, ­íp l¹nh , ­íp ®«ng 0% 0-5,5cents/kg C¸ sau khi c¾t bá phi-lª, ­íp ®«ng 0% 2,2-4,4cents/kg ThÞt cua 7,5% 15% èc 5% 20% C¸ kh« , ­íp muèi , x«ng khãi 4-7% 25-30% Nguån : Bé Th­¬ng m¹i Phô lôc sè 2: ThuÕ suÊt thuÕ nhËp khÈu Hoa Kú ®èi víi mét sè mÆt hµng giÇy dÐp. S¶n phÈm ThuÕ suÊt MFN ThuÕ suÊt phi MFN GiÇy dÐp kh«ng thÊm n­íc, ®Õ bäc vµ mò giÇy dÐp 2,4-37,5% 25-75% C¸c lo¹i giÇy dÐp kh¸c cã ®Õ ngoµi vµ mò b»ng cao su hoÆc plastic 1-48% 33,33-84% GiÇy dÐp cã ®Õ ngoµi b»ng cao su, plastic, da thuéc…vµ mò b»ng da thuéc 0-10,2% 20-33,33% GiÇy dÐp cã ®Õ ngoµi b»ng cao su, plastic,da thuéc…vµ mò b»ng nguyªn liÖu dÖt 7,5-48% 35-84% Phô kiÖn giÇy dÐp 0-39,4% 15-84% Nguån: Bé c«ng nghiÖp Phô lôc sè 3: Møc thuÕ nhËp khÈu cña Hoa Kú ®èi víi mét sè lo¹i hµng dÖt may. Tªn hµng ThuÕ suÊt phi MFN ThuÕ suÊt MFN Møc thuÕ chªnh lÖch QuÇn ¸o b»ng v¶i b«ng 90% 10% 80% ¸o kho¸c tõ sîi nh©n t¹o, kh«ng dÖt kim, ®an mãc, lo¹i kh¸c 90% 28,8% 61,2% ¸o kho¸c lµm tõ sîi nh©n t¹o, cã dÖt kim 72% 29,3% 42,7% ¸o s¬ mi cotton nam 67,5% 14,9% 52,6% ¸o kho¸c tõ sîi nh©n t¹o, kh«ng dÖt kim, ®an mãc, trªn 36% len 58,5% 20,5% 38% Bé quÇn ¸o cã ®an mãc, b»ng len hoÆc l«ng ®éng vËt 54,5% 16% 38,5% ¸o kho¸c ®an mãc víi trªn 70% khèi l­îng lµ t¬ t»m 45% 4% 41% ¸o kho¸c ®an mãc víi d­íi 70% khèi l­îng lµ t¬ t»m 45% 5,9% 39,1% Nguån: Bé th­¬ng m¹i Phô lôc sè 4: C¬ cÊu mÆt hµng nhËp khÈu chñ yÕu cña ViÖt Nam tõ 1998 ®Õn 2001. N¨m 1998 1999 2000 2001 MÆt hµng TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % TriÖu USD % Tæng sè 11499,6 100 11742,1 100 15636,5 100 16162,0 100 M¸y mãc, thiÕt bÞ, dông cô, phô tïng 3513,3 30,5 3503,6 29,9 4781,5 30,6 4700,0 29,1 Nguyªn, nhiªn, vËt liÖu 7010,8 61,0 7246,8 61,7 9886,7 63,2 10612,0 65,6 Thùc phÈm 276,1 2,4 297,9 2,5 301,8 1,9 Hµng y tÕ 325,0 2,8 270,5 2,3 333,8 2,2 Hµng kh¸c 373,4 3,2 412,1 3,5 332,4 2,1 Nguån: Niªn gi¸m thèng kª 2001 – Tæng côc Thèng kª vµ B¸o c¸o cña Bé Th­¬ng m¹i. ._.