Hiện trạng và giải pháp chống gian lận thương mại trong điều kiện hiện nay

Môc lôc Lêi më ®Çu. 5 Ch­¬ng I: Tæng quan vÒ gian lËn th­¬ng m¹i 8 I. GLTM, c¸c hinh thøc GLTM: 8 1. Gian lËn th­¬ng m¹i:. 8 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh mét téi danh - téi GLTM: 10 3. C¸c h×nh thøc GLTM: 11 II. Mèi quan hÖ gi÷a bu«n lËu vµ GLTM: 14 III. T¸c ®éng cña GLTM: 15 1. T¸c ®éng tíi toµn bé nÒn KTQD: . 15 2. T¸c ®éng tíi trËt tù an toµn x· héi: 17 3. T¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng:. 18 4. T¸c ®éng ®Õn sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc 19 Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng GLTM ë ViÖt Nam I. T×nh h×nh GLTM ë ViÖt Nam: 20 1. T×nh h×nh chung trong c¶ n­íc. 20 1.1. TuyÕn biªn giêi ViÖt - Trung. 21 1.2. TuyÕn biªn giíi ViÖt - Lµo 22 1.3. TuyÕn biªn giíi T©y nam 22 1.4. Trªn tuyÕn ®­êng Bé 23 1.5. Trªn tuyÕn ®­êng BiÓn - §¶o 25 1.6. Trªn tuyÕn ®­êng hµng kh«ng 27 1.7. TuyÕn ®­êng B­u ®iÖn 28 1.8. GLTM trong néi ®Þa 28 1.9. §èi t­îng tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM 30 1.10. NhËn ®Þnh chung 31 2. Thùc tr¹ng t¹i mét sè cöa khÈu vµ ®Þa ph­¬ng. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ GLTM phæ biÕn 32 2.1. Thùc tr¹ng t¹i mét sè cöa khÈu ®Þa ph­¬ng 32 2.2. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ GLTM phæ biÕn 41 II. Nguyªn nh©n vµ thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu vµ GLTM 43 1. Thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu vµ GLTM 43 1.1. Nh÷ng thñ ®o¹n qua ®­êng chÝnh ng¹ch 43 1.2. Nh÷ng thñ ®o¹n theo ®­êng kh«ng chÝnh ng¹ch 48 2. Nguyªn nh©n cña tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM 51 2.1. Nguyªn nh©n kh¸ch quan 51 2.2. Nguyªn nh©n chñ quan 54 III. Chèng GLTM - KÕt qu¶ vµ h¹n chÕ 57 1. KÕt qu¶ ®¹t ®­îc 57 2. H¹n chÕ 57 IV. Nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n trong c«ng t¸c chèng GLTM 61 1. ThuËn lîi 61 2. Khã kh¨n 62 Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p chèng GLTM ë ViÖt Nam 65 I. Quan ®iÓm vÒ chèng GLTM 65 1. Quan ®iÓm ph¸p chÕ XHCN 65 2. Quan ®iÓm quÇn chóng 66 3. Quan ®iÓm toµn diÖn vµ ®ång bé 67 II. Mét sè gi¶i ph¸p chèng GLTM ë ViÖt Nam 67 1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt 67 2. VÒ kinh tÕ 68 3. C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh 68 4. VÒ tæ chøc ®iÒu hµnh 70 5. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc n©ng cao ý thøc gi¸c ngé n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n 71 6. T¨ng c­êng phèi hîp gi÷a c¸n bé ngµnh trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM 72 7. X©y dùng lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM trong s¹ch 74 8. Trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cho lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM 75 9. KiÓm tra sau th«ng quan 76 10. §Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n­íc 76 11. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ cÇn ®­îc thùc hiÖn 77 III. KiÕn nghÞ 80 1. KiÕn nghÞ vÒ x· héi ho¸ c«ng t¸c ®Êu tranh chèng GLTM 80 2. KiÕn nghÞ hîp t¸c quèc tÕ trong ®Êu tranh chèng GLTM 81 KÕt luËn 83 Tµi liÖu tham kh¶o 85 -----o0o----- Lêi nãi ®Çu Kinh tÕ thÞ tr­êng vµ nh÷ng ®Æc tr­ng cña nã còng nh­ sù tù do kinh doanh trong kinh tÕ thÞ tr­êng ®· më ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ho¹t ®éng kinh doanh, thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn, thóc ®Èy quan hÖ giao th­¬ng bu«n b¸n gi÷a c¸c quèc gia ph¸t triÓn mét c¸ch m¹nh mÏ. ViÖt Nam lµ mét ®Êt n­íc ph¸t triÓn ®i lªn tõ mét nÒn kinh tÕ nghÌo nµn l¹c hËu, c¬ së vËt chÊt kü thuËt yÕu kÐm kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. Tr­íc t×nh h×nh ®ã Nhµ n­íc ta ®· chuyÓn h­íng ph¸t triÓn kinh tÕ, tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý ®iÒu tiÕt VÜ m« cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. C¬ chÕ kinh tÕ më ®· t¹o ra nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ViÖt Nam trong tiÕn tr×nh héi nhËp víi c¸c quèc gia trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi ®ång thêi thóc ®Èy nÒn kinh tÕ trong n­íc ph¸t triÓn. ViÖt Nam cã thÓ nhËp m¸y mãc trang thiÕt bÞ, nguyªn vËt liÖu... cña n­íc ngoµi kÕt hîp víi c¸c yÕu tè n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n­íc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ ®¸p øng nhu cÇu trong n­íc. Tuy nhiªn do s¶n xuÊt trong n­íc cßn nhiÒu yÕu kÐm c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt phÇn nhiÒu cã chÊt l­îng thÊp, gi¸ thµnh vµ chi phÝ cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña s¶n phÈm víi hµng ho¸ cña n­íc ngoµi thÊp do vËy ®Ó b¶o vÖ s¶n xuÊt trong n­íc Nhµ n­íc ph¶i ®Æt ra hµng rµo thuÕ quan. MÆt tr¸i cña chÝnh s¸ch nµy lµ lµm cho tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM diÔn ra mét c¸ch trµn lan ë hÇu kh¾p c¸c cöa khÈu, ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc. Tr­íc t×nh h×nh nµy ë n­íc ta ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc nãng báng vµ phøc t¹p. ë ®©y trªn tuyÕn ®­êng nµo còng cã hµng lËu, hµng gi¶, ®iÒu nµy g©y ra nh÷ng khã kh¨n vµ thiÖt h¹i nghiªm träng cho c¶ s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trong n­íc. Do vËy mçi chóng ta ph¶i cã sù nh×n nhËn ®óng ®¾n vµ ®Çy ®ñ vÒ vÊn ®Ò nµy ®Ó kh«ng tiÕp tay cho gian th­¬ng vµ phèi hîp cïng víi c¬ quan chøc n¨ng thùc hiÖn c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM mét c¸ch cã hiÖu qu¶. §èi t­îng nghiªn cøu ®Ò tµi: Gian lËn th­¬ng m¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ. Ph¹m vi nghiªn cøu: Giíi h¹n trong lÜnh vùc ngo¹i th­¬ng th«ng qua ho¹t ®éng xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu hµng ho¸. NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña ®Êt n­íc còng nh­ trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ nªn em ®· chän ®Ò tµi: “HiÖn tr¹ng vµ gi¶i ph¸p chèng gian lËn th­¬ng m¹i trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay”. Néi dung chÝnh cña ®Ò tµi nµy gåm 3 ch­¬ng: Ch­¬ng I: “Tæng quan vÒ gian lËn th­¬ng m¹i” nªu lªn mét c¸ch kh¸i qu¸t c¸c kh¸i niÖm gian lËn th­¬ng m¹i ®ång thêi nªu ra nh÷ng t¸c ®éng cña bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ®èi víi kinh tÕ cña ViÖt Nam. Ch­¬ng II: “Thùc tr¹ng t×nh h×nh gian lËn th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam” ph¶n ¸nh nh÷ng khã kh¨n, thuËn lîi, nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®­îc vµ nh÷ng h¹n chÕ tån t¹i trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña ViÖt Nam trong thêi gian qua. Ch­¬ng III: “Mét sè gi¶i ph¸p chèng gian lËn th­¬ng m¹i” ®Ò cËp ®Õn c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i cña c¸c cÊp, bé, ngµnh, c¬ quan chøc n¨ng cña ViÖt Nam. Ph­¬ng ph¸p mµ em ¸p dông cho viÖc x©y dùng ®Ó tµi nµy lµ sù kÕt hîp nh÷ng kiÕn thøc ®· ®­îc tÝch luü trong qu¸ tr×nh häc tËp víi viÖc ph©n tÝch nh÷ng quan s¸t thu thËp ®­îc trong thùc tÕ; kÕt hîp gi÷a viÖc tæng hîp c¸c tµi liÖu, s¸ch b¸o víi viÖc tham kh¶o ý kiÕn cña mét sè chuyªn gia trong ngµnh. Do tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ, nguån tµi liÖu vµ th«ng tin cßn h¹n hÑp nªn ch¾c ch¾n sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng h¹n chÕ vµ thiÕu sãt. Bëi vËy, em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®¸nh gi¸, gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c b¹n sinh viªn vµ nh÷ng ng­êi quan t©m ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò mµ em ®Æt ra trong bµi viÕt nµy. Nh©n ®©y, em xin bµy tá sù c¶m ¬n ch©n thµnh tíi ThÇy gi¸o PGS.TS Hoµng Ngäc ThiÕt, ng­êi ®· trùc tiÕp h­íng dÉn em tËn t×nh trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn vµ hoµn thiÖn kho¸ luËn nµy. §ång thêi, em còng xin tr©n thµnh c¶m ¬n Côc Qu¶n Lý ThÞ Tr­êng Bé Th­¬ng M¹i ®· gióp em cã ®­îc nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt, nh÷ng tµi liÖu bæ Ých vµ nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u ®Ó em cã thÓ hoµn thµnh ®­îc bµi viÕt nµy. Ch­¬ng I: tæng quan vÒ gian lËn th­¬ng m¹i I. Gian lËn th­¬ng m¹i, c¸c h×nh thøc GLTM: 1. Gian lËn th­¬ng m¹i: (Commercial Fraud) GLTM lµ nh÷ng hµng vi dèi tr¸, m¸nh khoÐ, lõa läc trong Th­¬ng m¹i nh»m môc ®Ých thu ®­îc mét kho¶n lîi bÊt chÝnh nµo ®ã, mµ lÏ ra nh÷ng kho¶n lîi thu ®­îc nµy hä kh«ng ®­îc h­ëng. VÝ dô: Hµng xÊu nãi lµ hµng tèt ®Ó lõa ng­êi mua nh»m môc ®Ých b¸n ®­îc gi¸ cao, b¸n ®­îc nhiÒu hµng. Hµng cã thuÕ suÊt cao nh­ng ®­îc chñ hµng che giÊu, nguþ trang vµ khai víi c¬ quan thuÕ lµ hµng cã thuÕ suÊt thÊp, hµng nhiÒu nh­ng khai b¸o lµ hµng Ýt ®Ó trèn mét phÇn hoÆc toµn bé sè tiÒn thuÕ ph¶i nép Nhµ n­íc. Hµnh vi gian lËn nµy lµ chñ hµng (bao gåm hoÆc ng­êi mua, hoÆc ng­êi b¸n, hoÆc c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n) lõa dèi c¬ quan Nhµ n­íc cã tr¸ch nhiÖm kiÓm tra, kiÓm so¸t hµng ho¸. Hµng cÊm, hµng Nhµ n­íc qu¶n lý vµ h¹n chÕ l­u th«ng nh­ng ®­îc chñ hµng dïng thñ ®o¹n qua m¾t c¸c c¬ quan qu¶n lý... Nh­ vËy, GLTM tr­íc hÕt ph¶i lµ hµnh vi gian lËn nãi chung, nh­ng hµnh vi gian lËn nµy ph¶i ®­îc thÓ hiÖn trong lÜnh vùc Th­¬ng m¹i th«ng qua ®èi t­îng thÓ hiÖn lµ hµng ho¸, dÞch vô. Chñ thÓ cña nh÷ng hµnh vi GLTM lµ c¸c chñ hµng, cã thÓ lµ ng­êi mua, ng­êi b¸n, còng cã thÓ lµ c¶ ng­êi mua vµ ng­êi b¸n. Môc ®Ých cña hµnh vi GLTM lµ nh»m thu lîi bÊt chÝnh do thùc hiÖn trãt lät hµnh vi lõa ®¶o, dèi tr¸. GLTM lµ mét hiÖn t­îng X· héi mang tÝnh lÞch sö v× chØ khi cã s¶n xuÊt hµng ho¸, khi c¸c s¶n phÈm ®­îc mang ra trao ®æi trªn thÞ tr­êng, cã ng­êi mua, ng­êi b¸n nh»m thùc hiÖn phÇn gi¸ trÞ ®­îc kÕt tinh trong hµng ho¸ th× GLTM còng míi xuÊt hiÖn. S¶n xuÊt hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn, thÞ tr­êng ngµy cµng më réng, c¸c s¶n phÈm ®­a ra trao ®æi bu«n b¸n trªn thÞ tr­êng ngµy cµng nhiÒu, tÝnh chÊt vµ chñng lo¹i hµng ho¸ ngµy cµng ®a d¹ng, phong phó, ®a c«ng dông th× GLTM còng cµng tinh vi, phøc t¹p vµ mang tÝnh toµn cÇu. GLTM ë ViÖt nam ta kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò míi, tõ xa x­a «ng cha ®· ®óc kÕt hµnh vi GLTM thµnh c©u “Bu«n gian b¸n lËn” ®Ó chØ nh÷ng mÆt tr¸i cña viÖc bu«n b¸n, ®Ó mäi ng­êi c¶nh gi¸c víi thñ ®o¹n, m¸nh khoÐ, lõa dèi kh¸ch hµng cña c¸c gian th­¬ng. Ngµy nay thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, trong ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña n­íc ta, §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh ph¶i ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n­íc. ChÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr­êng, tÊt yÕu ph¶i chÊp nhËn c¹nh tranh. C¹nh tranh lµ sù ®Êu tranh gi÷a nh÷ng ng­êi s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ nh»m giµnh cho m×nh ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt vµ ®iÒu kiÖn tiªu thô hµng ho¸ cã lîi nhÊt. Nguyªn nh©n vµ ®éng c¬ cña c¹nh tranh lµ lîi nhuËn. Trong c¹nh tranh ch¾c ch¾n sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng h×nh thøc vµ thñ ®o¹n c¹nh tranh tiªu cùc, phi kinh tÕ. §ã lµ hµnh vi lÈn tr¸nh sù kiÓm so¸t cña Nhµ n­íc nh­ ®Çu c¬, GLTM, trèn thuÕ, bu«n lËu, lõa ®¶o, hèi lé, lÊy c¾p bÝ mËt s¶n xuÊt, lµm giÈm uy tÝn cña ®èi thñ c¹nh tranh... Nãi nh­ vËy ®Ó thÊy r»ng chÊp nhËn c¬ chÕ thÞ tr­êng ngoµi nh÷ng mÆt tÝch cùc, n¨ng ®éng thu ®­îc, chóng ta ph¶i chÊp nhËn nh÷ng mÆt tr¸i cña nã, trong ®ã cã vÊn ®Ò GLTM vµ hËu qu¶ cña GLTM ®Ó t×m gi¶i ph¸p qu¶n lý, ng¨n chÆn thÝch hîp, hiÖu qu¶. Bu«n lËu vÒ mÆt lÞch sö ë n­íc ta kh¸i niÖm nµy tr­íc ®©y ®­îc hiÓu lµ bu«n b¸n nh÷ng hµng ho¸ mµ Nhµ n­íc cÊm hoÆc Nhµ n­íc qu¸n lý (®éc quyÒn) ®Õn nay kh¸i niÖm nµy ®­îc luËt ho¸ theo téi danh bu«n lËu ®ã lµ: bu«n b¸n tr¸i phÐp qua biªn giíi c¸c lo¹i hµng ho¸, tiÒn ViÖt Nam, ngo¹i tÖ, kim khÝ quý, ®¸ quý, c¸c vËt phÈm thuéc di tÝch lÞch sö vµ v¨n ho¸ (theo §iÒu 153 Bé luËt H×nh sù n¨m 2000 cña n­íc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam). So víi kh¸i niÖm GLTM th× kh¸i niÖm bu«n lËu hÑp h¬n, nh­ng bu«n lËu bao giê còng cã yÕu tè qua biªn giíi trong khi kh«ng ph¶i tÊt c¶ c¸c tr­êng hîp GLTM ®Òu cã yÕu tè nµy. 2. Sù cÇn thiÕt ph¶i x¸c ®Þnh mét téi danh - Téi GLTM: Do quan niÖm vÒ gian lËn ch­a ®óng nªn cßn cã sù lÉn lén gi÷a GLTM víi bu«n lËu hoÆc lÉn lén gi÷a GLTM víi c¸c hµnh vi vi ph¹m hµnh chÝnh. Tõ ®ã dÉn ®Õn viÖc x¸c ®Þnh téi danh cña hµnh vi GLTM còng kh«ng chÝnh x¸c, phï hîp. Sau ®©y lµ mét vÝ dô: §iÒu 97 - Bé LuËt h×nh sù n­íc Céng hoµ XHCN ViÖt Nam cã qui ®Þnh téi danh bu«n lËu hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, tiÒn tÖ qua biªn giíi. Trong ®ã bao hµm c¸c hµnh vi thuéc vÒ hµnh vi GLTM nh­: kh«ng khai b¸o, khai b¸o gian dèi, gi¶ m¹o giÊy tê, giÊu giÕm hµng hãa. Nh­ vËy, khi ph¸t hiÖn c¸c hµnh vi GLTM nh­ trªn cã thÓ vËn dông ®iÒu 97 vÒ téi danh bu«n lËu hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, tiÒn tÖ qua biªn giíi ®Ó xö lý, ®Ó khëi tè h×nh sù. MÆt kh¸c, Ph¸p lÖnh xö lý vi ph¹m hµnh chÝnh ®­îc Uû ban Th­êng vô Quèc héi th«ng qua ngµy 20/3/1996 qui ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ H¶i quan. Còng nh­ qui ®Þnh quyÒn xö ph¹t hµnh chÝnh cña c¸c c¬ quan H¶i quan ®­îc thùc hiÖn víi c¸c lo¹i vi ph¹m hµnh chÝnh sau: - Vi ph¹m c¸c qui ®Þnh vÒ thñ tôc H¶i quan khi xuÊt c¶nh, nhËp c¶nh, qu¸ c¶nh ViÖt Nam. - Vi ph¹m c¸c qui ®Þnh vÒ gi¸m s¸t, kiÓm tra, kiÓm so¸t H¶i quan. - Bu«n lËu hoÆc vËn chuyÓn tr¸i phÐp hµng ho¸, hµnh lý, b­u phÈm, b­u ®iÖn, ngo¹i hèi, tiÒn ViÖt Nam vµ nh÷ng vËt phÈm kh¸c qua biªn giíi ch­a ®Õn møc truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù. Nh÷ng vi ph¹m hµnh chÝnh cô thÓ thuéc lo¹i vi ph¹m hµnh chÝnh trªn ®©y mµ H¶i quan cã quyÒn xö ph¹t ®­îc gi¶i thÝch cã thÓ lµ: kh«ng khai b¸o hoÆc khai b¸o kh«ng ®óng viÖc XNK hµng ho¸, hµnh lý, tiÒn tÖ, tù ý ph¸ niªm phong H¶i quan, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i tù ý cËp m¹n tµu, thuyÒn vµ ph­¬ng tiÖn vËn t¶i hµng ho¸ xuÊt khÈu, nhËp khÈu kh¸c ®ang chÞu sù kiÓm tra, gi¸m s¸t cña H¶i quan. Nh­ vËy, khi xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m GLTM còng cã thÓ ¸p dông xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh. ë ®©y mét vÊn ®Ò næi cém lµ cïng mét hµnh vi vi ph¹m nh­ kh«ng khai b¸o hoÆc khai b¸o kh«ng ®óng... viÖc xö lý cã thÓ ¸p dông §iÒu 97 Bé LuËt h×nh sù vµ ghÐp vµo téi danh; téi bu«n lËu, nh­ng còng hµnh vi ®ã còng cã thÓ ¸p dông §iÒu 12 N§ 16/CP vÒ quy ®Þnh xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ H¶i quan. Do ®ã viÖc x¸c ®Þnh téi danh GLTM lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt nh»m xö lý ®óng ng­êi, ®óng téi, kh«ng ®Ó sãt lät hµnh vi GLTM. Bu«n lËu còng nh­ GLTM nãi chung lµ mÆt tr¸i cña kinh tÕ thÞ tr­êng ®Ó l¹i nh÷ng hËu qu¶ nguy h¹i vÒ kinh tÕ x· héi nh­ k×m h·m s¶n xuÊt kinh doanh trong n­íc, g©y thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, ¶nh h­ëng m«i tr­êng ®Çu t­ n­íc ngoµi, kÌm theo nh÷ng tÖ n¹n x· héi: tham nhòng, hèi lé... V× vËy, muèn ph¸t triÓn lµnh m¹nh nÒn kinh tÕ - x· héi chóng ta ph¶i tÝch cùc chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶ nh»m t¹o m«i tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh lµnh m¹nh ®¸p øng nhu cÇu héi nhËp kinh tÕ. 3. C¸c h×nh thøc GLTM: C¸c h×nh thøc GLTM theo c¸ch ph©n lo¹i cña tæ chøc H¶i quan thÕ giíi (WCO). Trong nhiÒu n¨m, hiÖn t­îng GLTM trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ®· trë nªn phæ biÕn trªn toµn thÕ giíi vµ trë thµnh mét mèi ®e do¹ thùc sù ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ, v¨n ho¸, x· héi vµ an ninh chÝnh trÞ cña c¸c quèc gia. Nh÷ng hËu qu¶ xÊu cña nã cã t¸c ®éng râ rÖt vµ nghiªm träng ®Õn mäi mÆt cña ®êi sèng x· héi, ®i ng­îc l¹i lîi Ých cña Nhµ n­íc, lµm tæn h¹i ®Õn quyÒn lîi cña nh©n d©n, ph¸ ho¹i m«i tr­êng c¹nh tranh lµnh m¹nh cña kinh tÕ thÕ giíi, ®ång thêi g©y tèn kÐm kh«ng nhá cho ng©n s¸ch cña c¸c quèc gia trong viÖc thùc hiÖn c¸c biÖn ph¸p phßng chèng GLTM. V× nh÷ng t¸c h¹i nghiªm träng cña tÖ n¹n nµy, héi nghÞ chèng GLTM do H¶i quan thÕ giíi triÖu tËp t¹i Brussel (BØ) víi sù tham gia cña ®¹i diÖn H¶i quan tõ h¬n 50 n­íc vµ tæ chøc quèc tÕ. Héi nghÞ ®· x¸c ®Þnh c¸c h×nh thøc GLTM vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cô thÓ phßng chèng tÖ n¹n nµy. Theo tµi liÖu sè 36. 623 ngµy 28/6/1995 cña héi nghÞ nªu trªn, GLTM gåm cã 16 h×nh thøc nh­ sau: Bu«n lËu hµng ho¸ ( kÓ c¶ hµng bÞ cÊm nhËp khÈu vµ ®Æc biÖt hµng thuéc C«ng ­íc Washington b¶o vÖ ®éng thùc vËt quý hiÕm vµ c¸c quy ®Þnh quèc gia vÒ b¶o vÖ m«i tr­êng) qua biªn giíi hoÆc ra khái kho H¶i quan. Khai b¸o sai. Khai t¨ng, gi¶m trÞ gi¸. Lîi dông chÕ ®é ­u ®·i xuÊt xø (kÓ c¶ chÕ ®é h¹n ng¹ch thuÕ). Lîi dông chÕ ®é ­u ®·i hµng gia c«ng. Lîi dông chÕ ®é t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp (®©y lµ hµng ho¸ ®­îc miÔn thuÕ XNK nh­ng ®· sö dông sai môc ®Ých,...). Lîi dông yªu cÇu vÒ giÊy phÐp xuÊt nhËp khÈu (nh­ c¸c lo¹i giÊy phÐp theo nhu cÇu chuyªn ngµnh nh­ hµng cho an ninh, quèc phßng, y tÕ, v¨n ho¸,...). Lîi dông chÕ ®é qu¸ c¶nh (VÝ dô: hµng cña Lµo, Trung Quèc vËn chuyÓn qua l·nh thæ ViÖt Nam). Khai sai vÒ sè l­îng, chÊt l­îng hµng ho¸. Lîi dông chÕ ®é môc ®Ých sö dông, kÓ c¶ bu«n b¸n tr¸i phÐp hµng ®­îc ­u ®·i thuÕ, thuÕ nhËp khÈu dµnh cho nh÷ng ®èi t­îng sö dông nhÊt ®Þnh (VÝ dô: hµng cho ®ång bµo bÞ lò lôt, cho c¸c c¬ quan ngo¹i giao, cho ®ång bµo c¸c d©n téc thiÓu sè, miÒn nói ®Ó xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo,...). Vi ph¹m ®¹o luËt vÒ diÔn gi¶i th­¬ng m¹i hoÆc quy ®Þnh b¶o vÖ ng­êi tiªu dïng. Hµng gi¶, hµng ¨n c¾p mÉu m·. Hµng giao dÞch bu«n b¸n kh«ng cã sæ s¸ch. Yªu cÇu gi¶, khèng viÖc hoµn hoÆc truy hoµn thuÕ H¶i quan kÓ c¶ c¸c chøng tõ hµng ®· xuÊt khÈu ( VÝ dô: lµm gi¶ chøng tõ vÒ hµng ®· xuÊt). Kinh doanh “ma”, ®¨ng ký kinh doanh lËu liÔm nh»m h­ëng tÝn dông tr¸i phÐp. Thanh lý cã chñ ®Ých (c«ng ty kinh doanh mét thêi gian ng¾n ®Ó nî thuÕ nhiÒu råi tuyªn bè thanh lý ®Ó tr¸nh nép thuÕ, gi¸m ®èc c«ng ty ®ã thµnh lËp c«ng ty míi ngay sau ®ã víi cïng ý ®Þnh. VÊn ®Ò nµy cßn gäi lµ “Héi chøng Ph­îng hoµng”. C¸ch ph©n lo¹i nµy thÓ hiÖn c¸ch nh×n khoa häc vµ lµ kÕt qu¶ nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò thùc tiÔn trong nhiÒu n¨m ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. Nã mang nh÷ng nÐt chung cña t×nh h×nh GLTM trong th­¬ng m¹i thÕ giíi, trong ®ã cã ViÖt Nam. T×nh h×nh thùc tÕ ë n­íc ta thêi gian qua cho thÊy, c¸c thñ ®o¹n GLTM trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i quèc tÕ còng chÝnh lµ c¸c h×nh thøc mµ tæ chøc H¶i quan thÕ giíi ®· x¸c ®Þnh nh­ ®· nªu trªn. Th¸i ®é øng xö ®èi víi 16 hµnh vi nµy lµ thèng nhÊt víi nhau ë 2 cung bËc, tuú thuéc vµo møc ®é t¸c h¹i cña hµnh vi ®ã mang l¹i cho x· héi mµ xö lý hµnh chÝnh hay xö lý h×nh sù. §èi víi mét sè n­íc nh­ Mü, NhËt, Ph¸p,.. bªn c¹nh viÖc ¸p dông c¸c c«ng ­íc quèc tÕ xö lý 16 hµnh vi nµy theo luËt H¶i quan cßn quy ®Þnh trong luËt h×nh sù c¸c téi danh cô thÓ t­¬ng øng víi nh÷ng hµnh vi ®ã. §èi víi n­íc ta th¸i ®é øng xö nµy víi c¸c hµnh vi diÔn ra theo ba tr­êng hîp: + Hµnh vi cã tÝnh chÊt kh«ng nghiªm träng, gi¸ trÞ tµi s¶n bu«n b¸n sai ph¹m kh«ng lín th× xö lý hµnh chÝnh theo ph¸p lÖnh H¶i quan vµ c¸c nghÞ ®Þnh cña ChÝnh phñ vÒ qu¶n lý XNK. + Mét sè hµnh vi trong sè ®ã ch­a ®­îc quy ®Þnh trong ph¸p luËt ViÖt Nam nªn kh«ng x¶y ra hoÆc cã thÓ x¶y ra nh­ng kh«ng bÞ xö lý nh­ hµnh vi vi ph¹m ®¹o luËt vÒ diÔn gi¶i th­¬ng m¹i,... + TÊt c¶ c¸c hµnh vi cã tÝnh chÊt nghiªm träng, hËu qu¶ lín ®Òu bÞ xö lý d­íi téi danh chung cña §iÒu 97 (Bé LuËt h×nh sù n­íc céng hoµ XHCN ViÖt Nam) lµ bu«n lËu. II. Mèi quan hÖ gi÷a bu«n lËu vµ gltm : Theo ph¸p luËt ViÖt Nam, GLTM kh«ng ph¶i lµ mét téi danh trong luËt h×nh sù nh­ng c¸c biÓu hiÖn ®Æc tr­ng cña nã l¹i trïng hîp víi téi bu«n lËu, mét bé phËn cña GLTM lµ bu«n lËu vµ bu«n lËu bao gåm c¶ GLTM. C¶ hai kh¸i niÖm nµy vÉn th­êng ®i ®«i vµ g¾n liÒn víi nhau trong tiÒm thøc x· héi, chóng cã phÇn n»m trong nhau nh­ng kh«ng bao hµm tÊt c¶, ®Æc biÖt lµ GLTM ngoµi bu«n lËu cßn bao gåm nhiÒu h×nh thøc kh¸c nh­ bu«n b¸n hµng gi¶, ¨n c¾p mÉu m·, khai b¸o sai vÒ sè l­îng, chÊt l­îng hµng ho¸,... Bu«n lËu lµ mét h×nh thøc cña GLTM, nh­ng kh¸c víi c¸c h×nh thøc GLTM lµ nã mang tÝnh chÊt phøc t¹p vµ rÊt nghiªm träng. Nã lµ tr­êng hîp ®Æc biÖt cña GLTM. Nã bao hµm c¸c hµnh vi dÊu diÕm ®Ó trèn tr¸nh hoµn toµn hoÆc mét phÇn viÖc kiÓm tra cña H¶i quan b»ng mäi thñ ®o¹n vµ ph­¬ng tiÖn kh¸c nhau ®Ó thu lîi. Trong khi GLTM lµ viÖc lµm tr¸i quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chÝnh s¸ch hoÆc lîi dông sù s¬ hë, kh«ng râ rµng, kh«ng chÝnh x¸c khoa häc vµ ®Çu ®ñ cña LuËt ph¸p, chÝnh s¸ch vµ viÖc qu¶n lý c¬ së cña c¸c c¬ quan qu¶n lý chøc n¨ng ®Ó thùc hiÖn hµnh vi gian dèi, lõa g¹t qua cöa khÈu mét c¸ch c«ng khai nh»m thu lêi bÊt chÝnh. Nh­ vËy ph¹m vi cña kh¸i niÖm GLTM réng h¬n kh¸i niÖm bu«n lËu. III. T¸c ®éng cña GLTM: 1. T¸c ®éng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n: Sù ra ®êi cña hµng rµo thuÕ quan nh»m môc ®Ých b¶o hé s¶n xuÊt trong n­íc, b¶o vÖ an ninh trËt tù x· héi vµ nÒn v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc ta trong suèt thêi gian qua, thÕ nh­ng sù xuÊt hiÖn vµ ph¸t triÓn cña tÖ n¹n GLTM ®· cã ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi toµn bé nÒn kinh tÕ - v¨n ho¸ - x· héi. TÖ n¹n GLTM ngµy mét gia t¨ng vµ víi c¸c thñ ®o¹n tinh vi x¶o quyÖt g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá ®èi víi nÒn kinh tÕ ®Êt n­íc. Ch¼ng h¹n, tÖ bu«n lËu trèn thuÕ qua c¸c cöa khÈu hµng n¨m lµm thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc, g©y khã kh¨n trë ng¹i cho Nhµ n­íc trong c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ qu¶n lý ho¹t ®éng thu nép thuÕ, g©y thÊt thu thuÕ cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc. TÖ n¹n GLTM trµn lan nh­ mét bÖnh dÞch ë hÇu kh¾p c¸c ®Þa ph­¬ng trong c¶ n­íc, tõ ®ång b»ng ®Õn miÒn nói, tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ, hÇu kh¾p c¸c cöa khÈu tõ B¾c vµo Nam c¸c khu vùc biªn giíi víi Trung Quèc, Lµo, Campuchia, ®Òu cã ho¹t ®éng cña bän bu«n lËu vµ GLTM. Tõ ho¹t ®éng xuÊt khÈu ®Õn nhËp khÈu, th­¬ng m¹i tiÓu ng¹ch hay chÝnh ng¹ch, bÊt cø khi nµo, n¬i nµo, lÜnh vùc nµo, tuyÕn ®­êng nµo còng cã tÖ n¹n, nhøc nhèi vµ nãng báng. D©n c­ ë khu vùc biªn giíi tiÕp tay cho bu«n lËu vµ gian th­¬ng v× lµm thuª cho hä th× cã thÓ ®­îc nhiÒu tiÒn h¬n vµ nh­ vËy hä bá bª ruéng v­ên, kh«ng chÞu lµm ¨n ph¸t triÓn kinh tÕ vïng biªn giíi, kinh tÕ vïng biÓn vèn dÜ ®· khã kh¨n nay l¹i cµng khã kh¨n h¬n. Bu«n lËu vµ GLTM cã t¸c ®éng xÊu ®Õn s¶n xuÊt trong n­íc lµm cho hµng ho¸ trong n­íc khã cã thÓ c¹nh tranh víi hµng lËu, hµng gi¶ víi gi¸ h¹ h¬n. Nã thËm chÝ lµm cho s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i ®iªu ®øng vµ k×m h·m sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt. VÝ dô: t×nh h×nh sao in c¸c b¨ng ®Üa lËu, xµ phßng OMO th× ®­îc c¸c gian th­¬ng ®æi l¹i thµnh TOMO ®Ó lõa ng­êi tiªu dïng, c¸c hµng ®iÖn tö cña Tµu ®­îc bµy b¸n trµn lan trªn thÞ tr­êng víi gi¸ thµnh rÎ b»ng chØ b»ng 1/4 so víi gi¸ hµng ho¸ trong n­íc s¶n xuÊt hay hµng nhËp khÈu, t×nh tr¹ng quay vßng tem hµng nhËp khÈu ®èi víi nh÷ng hµng nhËp khÈu buéc ph¶i d¸n tem hµng nhËp khÈu khi l­u th«ng trªn thÞ tr­êng .... H¬n thÕ n÷a, thÞ tr­êng ViÖt Nam cã nhu cÇu lín vµ dÔ tÝnh trong tiªu dïng. Tuy søc mua cña ng­êi d©n cßn h¹n chÕ (do thu nhËp) nh­ng thÞ tr­êng ViÖt Nam gÇn 80 triÖu d©n lµ mét thÞ tr­êng cã nhu cÇu lín vÒ tiªu dïng vµ ®Æc ®iÓm lµ dÔ chÊp nhËp hµng ho¸ rÎ, sÝnh hµng ngo¹i vµ kh«ng cÇn quan t©m ®Õn nguån gèc nhËp lËu hay GLTM vµ kh«ng cÇn ho¸ ®¬n, chøng tõ khi mua b¸n hµng ho¸. MÆt kh¸c, s¶n xuÊt hµng ho¸ ë n­íc ta nh÷ng n¨m qua tuy cã mÆt ph¸t triÓn nh­ng nh×n chung ch­a thÓ c¹nh tranh ®­îc vÒ mÉu m·, chñng lo¹i, chÊt l­îng vµ gi¸ c¶. Cã thÓ coi ®©y lµ mét trong nh÷ng nh©n tè c¬ b¶n dÉn ®Õn hµng lËu vµ GLTM lÊn ¸t, chiÕm lÜnh thÞ tr­êng n­íc ta. Nh×n chung, tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc, k×m h·m sù ph¸t triÓn kinh tÕ dùa vµo néi lùc trong n­íc. 2. T¸c ®éng tíi trËt tù an toµn x· héi: GLTM víi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau xuÊt hiÖn ë kh¾p méi n¬i trong c¶ n­íc, sù xuÊt hiÖn vµ ho¹t ®éng cña chóng ®· g©y rèi lo¹n vµ x¸o trén vÒ trËt tù an ninh, an toµn x· héi. Chóng tæ chøc bu«n lËu thµnh ®­êng d©y tõ kh©u mua, vËn chuyÓn qua biªn giíi ®Õn tiªu thô víi sù tham gia cña nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau, trong ®ã cã c¶ ng­êi n­íc ngoµi, c¸n bé H¶i quan,... lµm cho t×nh h×nh an ninh biªn giíi bÊt æn, khã kiÓm so¸t vµ xö lý phøc t¹p. Bän bu«n lËu vµ GLTM l«i kÐo mét bé phËn lín quÇn chóng nh©n d©n khu vùc biªn giíi cöa khÈu tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ chèng l¹i sù kiÓm so¸t cña H¶i quan - c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc, lîi dông sù kÐm hiÓu biÕt cña quÇn chóng, dïng ®ång tiÒn ®Ó l«i kÐo hä tiÕp tay cho bu«n lËu vµ GLTM, khi bÞ b¾t th× hä chèng tr¶ quyÕt liÖt bëi hä kh«ng hiÓu, kh«ng biÕt nh÷ng viÖc lµm mµ m×nh lµm lµ tr¸i víi ph¸p luËt, hoÆc hä cè t×nh lµm tr¸i víi quy ®Þnh cña Nhµ n­íc ®Ó kiÕm sèng,... bän gian th­¬ng vµ c¸c lùc l­îng diÔn biÕn hoµ b×nh cßn lîi dông sù kÐm hiÓu biÕt nµy ®Ó tuyªn truyÒn v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy, t­ t­ëng cùc ®oan chñ nghÜa, l«i kÐo hä chèng l¹i chÝnh quyÒn Nhµ n­íc,... lµm trËt tù x· héi bÞ ®¶o lén, t×nh h×nh chèng bu«n lËu vµ GLTM ngµy cµng phøc t¹p h¬n, an ninh chÝnh trÞ ë khu vùc biªn giíi bÞ ®e do¹ nghiªm träng. Bän bu«n lËu vµ GLTM l«i kÐo mét bé phËn c¸n bé Nhµ n­íc tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM nµy lµm suy ®åi t­ t­ëng vµ lµm mÊt t­ c¸ch ®¹o ®øc cña nh÷ng kÎ h¸m lîi bá qua tÊt c¶ ®Ó ch¹y theo ®ång tiÒn, bÊt chÊp luËt ph¸p cña Nhµ n­íc ®Ó lµm giµu c¸ nh©n, g©y mÊt lßng tin cña quÇn chóng, mÊt æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ, an ninh vµ an toµn x· héi. Mét sè mÆt hµng mµ ph¸p luËt cÊm nh­ thuèc phiÖn, thuèc næ, c¸c s¶n phÈm v¨n ho¸ phÈm ®åi trôy,... ®· ®­îc bän chóng ®­a vµo lµm suy ®åi c¸c t­ t­ëng ®¹o ®øc cña mét sè ng­êi kh«ng chØ ë khu vùc biªn giíi mµ trong c¶ n­íc, t¸c ®éng ®Õn nhiÒu mÆt kh¸c cña ®êi sèng x· héi nh­ gia t¨ng téi ph¹m, c­íp cña giÕt ng­êi ®Ó lÊy tiÒn mua ma tuý, tuyªn truyÒn t­ t­ëng cùc ®oan chèng chÝnh quyÒn, chªnh lÖch gi÷a kÓ giµu vµ ng­êi nghÌo ngµy cµng lín,... ¶nh h­ëng ®Õn an ninh, an toµn x· héi, v¨n ho¸ truyÒn thèng cña d©n téc. 3. T¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp vµ ng­êi tiªu dïng: Trong ®iÒu kiÖn ®Êt n­íc cßn nghÌo nµn, kü thuËt l¹c hËu, s¶n xuÊt trong n­íc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, n¨ng suÊt lao ®éng thÊp, chÊt l­îng s¶n phÈm ch­a cao, gi¸ thµnh vµ chi phÝ s¶n xuÊt cao, c¸c s¶n phÈm trong n­íc khã hoÆc kh«ng thÓ c¹nh tranh ®­îc víi hµng lËu, gian lËn cïng lo¹i, nhiÒu doang nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i ®øng tr­íc nguy c¬ ®ãng cöa do kh«ng tiªu thô ®­îc s¶n phÈm. Mét sè hµng cã ®­îc do bu«n lËu vµ gian lËn thuÕ ®­îc b¸n víi gi¸ thÊp (nh­ng chÊt l­îng cao h¬n do ®­îc s¶n xuÊt víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, chi phÝ cho s¶n xuÊt thÊp,...) ®· chiÕm lÜnh thÞ tr­êng néi ®Þa lµm cho doanh nghiÖp ph¶i ®iªu ®øng vµ kh«ng b¶o vÖ ®­îc kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ gian lËn cã chÊt l­îng kÐm nh­ng mÉu m· ®Ñp gi¸ thÊp h¬n nhiÒu so víi gi¸ cña s¶n phÈm trong n­íc, lµm cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ kinh doanh gÆp nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i trong c¹nh tranh, tiªu thô vµ c¶i tiÕn chÊt l­îng s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh, gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm cho ng­êi lao ®éng. Bu«n lËu vµ GLTM kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn s¶n xuÊt trong n­íc mµ cßn t¸c ®éng rÊt lín ®Õn ng­êi tiªu dïng trong n­íc. Mét sè kh¸ch hµng thÝch vµ ­u tiªn dïng hµng ngo¹i, hµng rÎ, dÔ bÞ lõa g¹t v× trong sè ®ã cã nh÷ng mÆt hµng nh­ d­îc phÈm thuèc b¶o vÖ thùc vËt,... kh«ng chØ g©y thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt mµ cßn g©y thiÖt h¹i c¶ vÒ søc khoÎ, tÝnh m¹ng cho c¶ ng­êi vµ ®éng vËt, thùc vËt, thiÖt h¹i c¶ vÒ ng¾n h¹n lÉn l©u dµi do hµng ho¸ kÐm, qu¸ h¹n sö dông, hµng gi¶,... kh«ng ®¶m b¶o an toµn cho ng­êi tiªu dïng. Mét sè mÆt hµng nh­ ma tuý, chÊt kÝch thÝch,... kh«ng chØ t¸c ®éng ®Õn søc khoÎ mµ cßn t¸c ®éng ®Õn ®¹o ®øc, lèi sèng cña ng­êi tiªu dïng, lµm suy ®åi t­ t­ëng ®¹o ®øc vµ g©y ra c¸c tÖ n¹n kh¸c nh­: trém c¾p, c­íp giËt, giÕt ng­êi,... C¸c mÆt hµng nh­ thuèc næ, thuèc sóng t¸c ®éng ®Õn tÝnh m¹ng, an ninh chÝnh trÞ quèc gia, g©y rèi lo¹n trËt tù an toµn x· héi. Nh×n chung GLTM lµm cho l­u th«ng hµng ho¸ bÞ rèi lo¹n, trËt tù thÞ tr­êng bÞ ®¶o lén, g©y ra c¸c c¬n sèt vÒ hµng ho¸ vµ gi¸ c¶, g©y khã kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr­êng, qu¶n lý ho¹t ®éng XNK. 4. T¸c ®éng ®Õn sù qu¶n lý nhµ n­íc (®Õn c¸n bé nhµ n­íc): Do ý thøc tr¸ch nhiÖm chØ ®¹o vµ tæ chøc thùc hiÖn cuéc ®Êu tranh chèng GLTM ë mét sè n¬i, mét sè lóc cßn ch­a tèt, thËm chÝ cßn nhËn thøc kh«ng ®óng vÒ cuéc ®Êu tranh nµy dÉn ®Õn bu«ng xu«i; c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ ho¹t ®äng th­¬ng m¹i vµ ®Êu tranh chèng GLTM cßn ch­a hoµn chØnh thËm chÝ cßn kÏ hë bÞ lîi dông; viÖc phèi hîp gi÷a c¸c lùc l­îng chøc n¨ng cßn nhiÒu bÊt cËp, h¹n chÕ; ë mét sè ®Þa bµn träng ®iÓm lùc l­îng chøc n¨ng chèng GLTM cßn qu¸ máng, c¬ së thiÕu thèn vµ l¹c hËu; n¹n tham nhòng, b¶o kª, vµ thiÕu viÖc lµm còng lµ nh÷ng nh©n tè nu«i d­ìng t¹o ®iÒu kiÖn cho GLTM tån t¹i vµ ph¸t triÓn... Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng Gian lËn th­¬ng m¹i ë ViÖt Nam I. t×nh h×nh gian lËn th­¬ng m¹i ë ViÖt nam: 1. T×nh h×nh chung trong c¶ n­íc: ViÖt Nam lµ mét ®Êt n­íc cã ®Þa h×nh phøc t¹p ®åi nói chiÕm phÇn lín diÖn tÝch c¶ n­íc, cã biªn giíi tiÕp gi¸p Lµo, Trung Quèc, Campuchia vµ c¸c cöa khÈu tr¶i dµi tõ B¾c vµo Nam - n¬i kiÓm so¸t ho¹t ®éng kinh doanh XNK. §Æc ®iÓm nµy cña ®Þa h×nh kÕt hîp víi sù ra ®êi cña hµng rµo thuÕ quan vµ hÖ thèng thuÕ ®èi víi ho¹t ®éng kinh doanh lµm cho t×nh h×nh GLTM trong c¶ n­íc cã nh÷ng diÔn biÕn phøc t¹p víi nh÷ng thñ ®o¹n tinh vi x¶o quyÖt, ®Ó trèn lËu thuÕ, tuån hµng lËu qua cöa khÈu, chèng l¹i sù kiÓm so¸t cña H¶i quan, bu«n b¸n vµ kinh doanh hµng gi¶,... ë n­íc ta trong mÊy n¨m gÇn ®©y tÖ n¹n GLTM ph¸t triÓn trµn lan nh­ mét bÖnh dÞch kÐo dµi ©m Ø lµm ®au ®Çu c¸c nhµ chøc tr¸ch trong viÖc t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Æc trÞ chÆn ®øng c¨n bÖnh nµy. Trªn thùc tÕ n¹n GLTM xuÊt hiÖn kh¾p n¬i trªn l·nh thæ ViÖt Nam tõ kh¾p c¸c biªn gi¬Ý phÝa B¾c ®Õn biªn giíi T©y Nam, tõ c¸c cöa khÈu qua Trung Quèc, Lµo, Campuchia ®Õn c¸c cöa khÈu quèc tÕ, tõ n«ng th«n ®Õn thµnh thÞ, tõ xuÊt khÈu ®Õn nhËp khÈu, tõ ho¹t ®éng th­¬ng m¹i chÝnh ng¹ch ®Õn ho¹t ®éng tiÓu ng¹ch, tõ ®­êng bé ®Õn ®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng vµ b­u ®iÖn... chç nµo, lÜnh vùc nµo, tuyÕn ®­êng nµo GLTM còng lµ nh÷ng vÊn ®Ò nãng báng nhøc nhèi. Trªn c¸c tuyÕn biªn giíi phÝa B¾c, phÝa T©y vµ T©y Nam cña n­íc ta t×nh h×nh GLTM diÔn ra phøc t¹p vµ ngµy cµng tinh vi x¶o quyÖt. §iÒu ®Æc biÖt nghiªm träng lµ trong khi ViÖt Nam ng¨n chÆn th× phÝa n­íc ngoµi l¹i khuyÕn khÝch, thùc chÊt lµ hä muèn tiªu thô hµng tån kho ø ®äng cña m×nh. Theo b¸o c¸o cña Ban ChØ ®¹o 127 - TW: N¨m 2002, t×nh h×nh bu«n lËu, bu«n b¸n hµng nhËp lËu, gian lËn th­¬ng m¹i vÉn diÔn biÕn rÊt phøc t¹p trªn tÊt c¶ c¸c tuyÕn vµ ®Þa bµn träng ®iÓm; ph­¬ng thøc vµ thñ ®o¹n bu«n lËu ngµy cµng tinh vi h¬n; sù ch«ng tr¶ ng­êi thi hµnh c«ng vô cña c¸c ®èi t­îng tham gia bu«n lËu diÔn ra quyÕt liÖt vµ tr¾ng trîn. §¸ng chó ý mét sè tuyÕn , ®Þa bµn träng ®iÓm nh­ sau: TuyÕn biªn giíi ViÖt - Trung: Trªn tuyÕn nµy bu«n lËu diÔn ra tÊp nËp hèi h¶ nhÊt lµ ë c¸c khu vùc cöa khÈu Mãng C¸i (Qu¶ng Ninh), H÷u NghÞ, T©m Thanh, Cao Léc, Léc B×nh, V¨n L·ng (L¹ng S¬n), Chi Ma (L¹ng S¬n),... Sau khi lùc l­îng C«ng an Trung ¦¬ng triÖt ph¸ æ bu«n lËu t¹i Hang D¬i vµ cã sù chØ ®¹o kiªn quyÕt cña Uû ban nh©n d©n TØnh, t×nh h×nh bu«n lËu ®· gi¶m nh­ng trong th¸ng 11 vµ 12/2002 t×nh h×nh l¹i diÔn biÕn phøc t¹p, hµng lËu ®­îc xÐ lÎ ®i hai bªn c¸nh gµ cöa khÈu Chi Ma, T©n Thanh, ®­êng 05, 06, KÐo Kham. T¹i c¸c chî vµ trung t©m th­¬ng m¹i, hµng lËu vÉn ®­îc bµy b¸n. §· x¶y ra t×nh tr¹ng bän cöu v¹n tÊn c«ng Bé ®éi biªn phßng ®Ó gi¶i v©y hµng ho¸ bÞ thu gi÷. T¹i Qu¶ng Ninh: T×nh h×nh bu«n lËu trªn tuyÕn ®­êng bé ®· gi¶m râ rÖt do lùc l­îng Qu¶n lý ThÞ tr­êng phèi hîp víi c¸c lùc l­îng kh¸c t¨ng c­êng kiÓm tra, kiÓm so¸t trong néi ®Þa nh­ng viÖc vËn chuyÓn hµng lËu trªn biÓn b»ng c¸c tµu, thuyÒn ®¸nh c¸ hoÆc bÌ, m¶ng vÉn tiÕp diÔn, kÕt qu¶ ng¨n chÆn cßn h¹n chÕ. T¹i Lao Cai: Bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i diÔn ra víi quy m« kh«ng lín nh­ng tÝnh chÊt l¹i phøc t¹p v× mÆt hµng ®a d¹ng; ph­¬ng thøc, thñ ®o¹n ho¹t ®éng cña c¸c ®èi t­îng bu«n lËu rÊt tinh vi vµ th­êng xuyªn thay ®æi... 1.2. TuyÕn biªn giíi ViÖt - Lµo: Khu vùc miÒn Trung t×nh h×nh bu«n lËu chñ yÕu ë khu vùc cöa khÈu Lao B¶o (Qu¶ng TrÞ), CÇu Treo (Hµ TÜnh), Lß Quúnh L­u (NghÖ An), Cöa Sãt (Hµ TÜnh), Lý Ho¸ (Qu¶ng B×nh),... T¹i Qu¶ng TrÞ: §Çu n¨m t×nh h×nh bu«n lËu t¹i Lao B¶o kh¸ phøc t¹p. Do cã sù chØ ®¹o kiªn quyÕt cña c¸c Bé, ngµnh vµ Uû ban nh©n d©n TØnh, t×nh h×nh bu«n lËu gi¶m nhiÒu. Tõ cuèi th¸ng 10 ®Õn cuèi n¨m 2002, t×nh h×nh bu«n lËu l¹i cã chiÒu h­íng gia t¨ng. Khu vùc khuyÕn khÝch ph¸t tiÓn kinh tÕ vµ th­¬ng m¹i Lao B¶o vÉn lµ mét trong nh÷ng “®iÓm nãng” vÒ bu«n lËu, l­îng hµng nhËp lËu qua ®©y t­¬ng ®èi nhiÒu (chñ yÕu lµ thuèc l¸ ngo¹i, n­íc gi¶i kh¸t, r­îu ngo¹i). T¹i thÞ x· §«ng Hµ hµng kh«ng râ nguån gèc vÉn bµy b¸n kh¸ nhiÒu. T¹i Hµ TÜnh: T×nh h×nh n._.hËp lËu ®ang cã xu h­íng gia t¨ng, hµng lËu ®i qua 2 bªn c¸nh gµ cöa khÈu CÇu Treo vµ Tr¹m KSLH N­íc Sèt nh»m tr¸nh sù kiÓm tra, kiÓm so¸t. Sù chèng tr¶ c¸c lùc l­îng chøc n¨ng cña c¸c ®èi t­îng bu«n lËu t¹i ®©y rÊt quyÕt liÖt. T¹i NghÖ An: T×nh h×nh t¹i ®©y vÉn rÊt phøc t¹p, nhÊt lµ vïng biÓn Quúnh L­u, Cöa Lß nh­ng bu«n lËu ®· gi¶m, trong nh÷ng th¸ng cuèi n¨m ch­a thÊy cã dÊu hiÖu t¨ng lªn. Ngoµi ra, hµng lËu tõ Cöa khÈu CÇu Treo qua ®­êng Nam §µn, H­ng Nguyªn vÉn ®­îc c¸c ®èi t­îng bu«n lËu®­a vÒ Thµnh phè Vinh ®Ó tiªu thô. 1.3. TuyÕn biªn giíi T©y Nam: Khu vùc nµy tËp trung ë khu vùc huyÖn §øc HuÖ (Lonh An), Ph­íc ChØ (T©y Ninh), An Giang, §ång Th¸p khu vùc nµy bän bu«n lËu vµ GLTM dïng rÊt nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi nh­ quay vßng tem nhËp khÈu, sö dông tem gi¶, quay vßng vá thïng hµng ®· d¸n tem, chÎ nhá hµng tõ xa ®Ó vËn chuyÓn, thuª m­ín nhµ x­ëng, xe c«ng cô cña mét sè c¬ quan, doanh nghiÖp ®Ó lµm kho trung chuyÓn, sö dông hå s¬ chøng tõ gi¶ quay vßng nhiÒu lÇn, ®Æc biÖt gÇn ®©y bän bu«n lËu cßn dïng h×nh thøc c­íi xin vïng biªn giíi ®Ó vËn chuyÓn hµng lËu. §©y lµ tuyÕn bu«n lËu tËp trung s«i ®éng phøc t¹p tõ l©u trong ®ã mÆt hµng nhËp lËu chñ yÕu lµ thuèc l¸ ngo¹i, xe g¾n m¸y “nghÜa ®Þa”, quÇn ¸o si ®a, ®å ®iÖn tö, hµng xa xØ phÈm, ®å ch¬i trÎ em,... cña Th¸i Lan, NhËt B¶n, T©y ¢u. Hµng xuÊt lËu chñ yÕu lµ vµng, ngo¹i tÖ, x¨ng dÇu, n«ng s¶n thùc phÈm lµm cho hiÖn t­îng ch¶y m¸u vµng, ngo¹i tÖ ra n­íc ngoµi ngµy mét lín m¹nh. Nh÷ng hµng ho¸ nµy ®­îc ®­a vµo néi ®Þa tiªu thô phÇn nhiÒu lµ vµo TP.HCM, ®©y lµ thÞ tr­êng tiªu thô réng kh«ng chØ hµng ho¸ ë T©y Nam mµ cßn cã c¸c mÆt hµng nhËp lËu tõ biªn giíi phÝa B¾c ®­îc ®­a vµo nh­ v¶i, quÇn ¸o, hµng ®iÖn tö, xe ®¹p, g¹ch men,... cã nguån gèc tõ Trung Quèc. MÆt hµng chñ yÕu chiÕm tû träng lín trong hµng nhËp lËu lµ thuèc l¸, lóc cao ®iÓm cã khi lªn ®Õn møc 1 triÖu bao/1 ngµy. Theo côc ®iÒu tra chèng bu«n lËu b×nh qu©n mçi ngµy cã kho¶ng 700 - 800 kiÖn thuèc l¸ ®­îc trë vÒ tõ Campuchia, ­íc tÝnh mét th¸ng cã kho¶ng 12 - 15 triÖu bao nhËp lËu qua khu vùc nµy trong khi ®ã theo ban chØ ®¹o 1 th¸ng lùc l­îng chèng bu«n lËu chØ thu ®­îc kho¶ng 2 triÖu bao. MÆt hµng n÷a lµ xe m¸y nhËp lËu tõ cuèi n¨m 1997 ®Õn ®Çu n¨m 1998 trung b×nh mçi ngµy cã tõ 30 - 40 xe m¸y nhËp lËu b»ng nhiÒu c¸ch, m­ín ng­êi l¸i, d¾t, cã khi g¾n biÓn sè gi¶ ®Ó ch¹y vµo néi ®Þa. Hµng lËu ®­îc ®­a vµo néi ®Þa còng nh­ xuÊt ra khái l·nh thæ b»ng nhiÒu tuyÕn kh¸c nhau: ®­êng bé, ®­êng biÓn, ®­êng hµng kh«ng vµ ®­êng b­u ®iÖn. 1.4. Trªn tuyÕn ®­êng bé: Trªn tuyÕn ®­êng nµy bän bu«n lËu vµ GLTM th­êng sö dông ng­êi ®Þa ph­¬ng th«ng th¹o ®­êng ngang lèi t¾t, n¾m v÷ng quy luËt ho¹t ®éng cña lùc l­îng kiÓm so¸t ®Ó lîi dông thêi c¬ mang c¸c hµng lËu v­ît biªn xuyªn rõng xÕp lªn c¸c xe lam thËm chÝ « t« chë hµng thuª ®Ëu r¶i r¸c c¸ch cöa khÈu 1 - 2 km ®Ó chë vÒ xu«i theo ®iÓm hÑn cña chñ hµng. Bän bu«n lËu vµ GLTM t×m mäi c¸ch ®Ó cét nh÷ng ng­êi nµy ph¶i phô thuéc vµo m×nh, chÞu tr¸ch nhiÖm víi sè hµng mang v¸c do vËy mµ khi bÞ b¾t hä chèng tr¶ quyÕt liÖt l¹i c¬ quan chøc n¨ng. “Cöu v¹n” ph¶i mang v¸c lªn l­ng vËt rÊt nÆng nh­ tñ l¹nh, nåi c¬m ®iÖn, m¸y giÆt, linh kiÖn xe m¸y, ¾c quy « t«, 1 hoÆc 2 thïng b¸nh ngät trªn l­ng mét ng­êi câng mµ chØ ®­îc b×nh qu©n 1 ngµy 15.000 - 20.000 ®ång sau khi trõ ®i tÊt c¶ c¸c kho¶n phÝ. §©y lµ kho¶n thu nhËp rÊt thÊp so víi c«ng viÖc mµ hä lµm nh­ng vÉn cao h¬n møc hä lµm kinh tÕ gia ®×nh ë ®Þa ph­¬ng, do vËy mµ khu vùc cöa khÈu ng­êi ta thÊy r»ng ng­êi ng­êi, nhµ nhµ lµm “cöu v¹n” tiÕp tay cho bu«n lËu, rÊt Ýt ng­êi than gia thËm chÝ ë miÒn xu«i còng lªn than gia vËn chuyÓn hµng lËu. Nói rõng hiÓm trë víi ®­êng ngang lèi t¾t chi chÝt ®· trë thµnh vá bao bäc, l­u tró cho “cöu v¹n” vµ hµng lËu tr¸nh sù dßm ngã cña H¶i quan, biªn phßng vµ c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu. B×nh qu©n mçi ngµy ë cöa khÈu CÇu Treo cã 200 triÖu hµng lËu trèn thuÕ qua mÆt H¶i quan. Ngµy cao ®iÓm lªn tíi 700 - 800 triÖu ®ång. Theo tuyÕn nµy bän gian th­¬ng th­êng Èn nÊp trong rõng s©u, liªn l¹c víi nhau b»ng ®iÖn tho¹i di ®éng vµ ®iÒu khiÓn “cöu v¹n”, xe chë thuª vµo néi ®Þa g©y c¶n trë cho lùc l­îng H¶i quan c¶ vÒ ph­¬ng tiÖn, lùc l­îng vµ sù th«ng th¹o ®Þa h×nh hiÓm trë. Mçi cöa khÈu cã nh÷ng mÆt hµng ®Æc tr­ng riªng, tuy nhiªn do ®Æc thï ®­êng bé nªn chñ yÕu lµ nh÷ng mÆt hµng cã thÓ mang v¸c hoÆc xÐ lÎ ®­îc ®Ó mang v¸c v­ît rõng ®­a vµo néi ®Þa víi khèi l­îng vµ gi¸ trÞ lín. Bän bu«n lËu sau khi tËp kÕt ®­îc hµng ho¸ chñ yÕu vËn chuyÓn b»ng ®­êng s¾t ®Ó ®­a s©u vµo néi ®Þa, tËp trung phÇn lín trªn c¸c chuyÕn tµu hµng nguyªn toa kÑp ch×, vËn chuyÓn c¶ ngµy lÉn ®ªm. Hµng lËu ®­îc tËp kÕt mét c¸ch c«ng khai coi th­êng d­ luËn vµ ph¸p luËt (®¨c biÖt lµ nh÷ng n¨m 1997 trë vÒ tr­íc). Chñ hµng th«ng ®ång víi nh©n viªn nhµ ga vµ trªn tµu ®Ó thùc hiÖn hµnh ®éng gian lËn trèn thuÕ, trèn c­íc vµ vËn chuyÓn hµng cÊm. Trªn tuyÕn ®­êng s¾t Lµo Cai - Yªn B¸i - ViÖt Tr× - L¹ng S¬n - Yªn Viªn cho thÊy hµng nhËp lËu ®­îc chia nhá qua c¸c ®­êng mßn biªn giíi tËp kÕt t¹i khu vùc nhµ ga s¸t giê tµu ch¹y å ¹t ®­îc ®­a lªn hay dì xuèng trong c¸c chuyÕn tµu kh¸ch. Khu vùc nhµ ga hµng lËu ®­îc ph©n t¸n trong c¸c nhµ d©n nhµ ë cña c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc nhµ ga vµ kh¸ tù do rÊt khã cho c«ng t¸c qu¶n lý. Hµng lËu chñ yÕu ®­îc tËp kÕt vµ vËn chuyÓn vµo ban ®ªm do rÊt nhiÒu “cöu v¹n” thùc hiÖn diÔn ra trong thêi gian ng¾n tµu ®ç t¹i ga lµm cho c¸c lùc l­îng kiÓm tra, kiÓm so¸t kh«ng ®ñ lùc l­îng vµ thêi gian thùc hiÖn vµ b¾t gi÷ xö lý. T¹i mét sè cöa khÈu ®Þa ph­¬ng kh«ng cã tµu ho¶ hoÆc ®­îc vËn chuyÓn b»ng c¸c ph­¬ng tiÖn kh¸c nh­: « t«, xe lam,... bän “®Çu nËu” th­êng chia nhá ph©n t¸n hµng ho¸ thµnh nhiÒu chuyÕn, thay ®æi xe, ®æi tuyÕn vËn chuyÓn, thay ®æi ho¸ ®¬n dïng ho¸ ®¬n bu«n chuyÕn ®Ó hîp ph¸p ho¸ c¸c l« hµng ch­a ®ãng thuÕ nhËp khÈu theo ph­¬ng thøc “kiÕn tha l©u còng ®Çy tæ” nµy ®· g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu. 1.5. Trªn tuyÕn ®­êng BiÓn - §¶o: Ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM ë tuyÕn nµy tuy kh«ng s«i ®éng nh­ ®Êt liÒn nh­ng l¹i ®­îc tæ chøc rÊt quy m«, l­îng hµng ho¸ lín vµ cã gi¸ trÞ cao. Bän gian th­¬ng sö dông ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn tõ tµu ®¸nh c¸ nhá ®Õn tµu lín nh­ tµu pha s«ng biÓn, tµu viÔn d­¬ng. Chóng ho¹t ®éng cã tæ chøc vµ phèi hîp chÆt chÏ víi nhau, ®Þa bµn réng, tæ chøc ®­êng d©y xuyªn quèc gia, quèc tÕ, sö dông vµ trang bÞ hÖ thèng th«ng tin liªn l¹c ®iÒu khiÓn tõ xa. Khu vùc s«i ®éng vµ phøc t¹p nhÊt lµ c¸c tØnh Qu¶ng Ninh, H¶i Phßng, Th¸i B×nh, Nam §Þnh, Thanh Ho¸, NghÖ An, Qu¶ng B×nh, §µ N½ng, Kh¸nh Hoµ, Kiªn Giang,...hµng ho¸ ®­îc tËp kÕt ë mét sè ®iÓm: C¶ng Kú X¸, Giang B×nh, Phong Thanh...(Trung Quèc) n¬i c¸c mÆt hµng chñ yÕu: vËt liÖu x©y dùng, ®å ®iÖn tö ®iÖn l¹nh cña NhËt B¶n, hµng tiªu dïng nh­ v¶i, quÇn ¸o may s½n, ®éng c¬ næ, ®å ch¬i trÎ em, xe ®¹p... Bän bu«n lËu vµ GLTM cã thÓ sö dông nhiÒu ph­¬ng tiÖn kh¸c nhau nh­ng chñ yÕu lµ c¸c lo¹i tµu thuyÒn cña c¸c lùc l­îng vò trang, tµu cña c¸c c¬ quan tham gia ho¹t ®éng XNK...trùc tiÕp ®i Trung Quèc mua hµng ho¨c vËn chuyÓn hµng ho¸ tõ Trung Quèc vÒ vµo c¸c bÕn c¶ng nhá, c¶ng c¸, bÕn ®Ëu v¾ng, hÎo l¸nh ®Ó bèc dì hµng nh­ khu vùc gi¸p ranh Nam §Þnh, Th¸i B×nh, khu vùc s«ng §µ, Ho»ng Ho¸ - Qu¶ng x­¬ng (Thanh Ho¸), Hoµng Mai - L¹ch Mai - L¹ch Quyªn, Quúnh L­u - Cöa Lß (NghÖ An), Cöa Sãt (Hµ TÜnh)... khi xuèng hµng chóng huy ®éng sè l­îng “cöu v¹n” lín ®Ó bèc v¸c, tÈu t¸n hµng ho¸ nhanh hoÆc gÆp lùc l­îng kiÓm tra kiÓm so¸t th× chèng tr¶ c­íp hµng. Lo¹i bu«n lËu lín th× sö dông tµu cña c¸c c«ng ty vËn t¶i biÓn, lîi dông c¸c chuyÕn chë hµng ®i n­íc ngoµi ®Ó chuyÓn hµng vÒ, tæ chøc sang m¹n tõ ngoµi kh¬i xa tõ 70 - 100 h¶i lý thuéc vïng biÓn cña n­íc ngoµi hoÆc vïng h¶i phËn quèc tÕ cho c¸c tµu thuyÒn nhá chuyÓn vµo mét sè ®iÓm tËp kÕt hµng ë bê biÓn ë Trung Quèc råi sau ®ã “®¸nh tØa” tõng chuyÕn hµng nhá lÎ vÒ ViÖt Nam. Tµu chë hµng lËu tõ n­íc ngoµi bän bu«n lËu th­êng tËn dông cÊt dÊu hµng t¹i c¸c khoang chøa n­íc chøa dÇu, hÇm neo,... khi lµm thñ tôc xuÊt nhËp c¶nh vµ khai b¸o thñ tôc H¶i quan ë mét sè cöa khÈu ®Ó hîp thøc ho¸ giÊy tê vÒ hµng ho¸ sau ®ã chuyÓn ®Õn mét cöa khÈu, mét c¶ng kh¸c coi nh­ tµu ch¹y trong néi ®Þa ®Ó bèc dì hµng trèn tr¸nh sù kiÓm so¸t cña c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu. - Mét sè vïng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i trªn biÓn. - Tµu 14 - 11 - 48 cña Bé chØ huy qu©n sù tØng Th¸i B×nh chë l« hµng nhËp lËu gåm ®å ®iÖn tö, xe ®¹p... trÞ gi¸ trªn 20 tû ®ång. Ban chØ huy cña tµu bÞ xö lý, ban chØ huy míi cña tµu l¹i bÞ b¾t v× tiÕp tôc bu«n lËu. Ngµy 16/2/1999 §éi kiÓm so¸t c¬ ®éng H¶i quan §ång Th¸p phèi hîp víi H¶i quan c¸c cöa khÈu Th­êng Ph­íc, Th«ng B×nh, së Th­¬ng M¹i b¾t gi÷ 3 thuyÒn vËn chuyÓn phÕ liÖu c¸c lo¹i vµ g¹o Th¸i Lan nhËp lËu trÞ gi¸ trªn 2 tû ®ång. Ngµy 17/7/1999 c¸c lùc l­îng kiÓm tra kiÓm so¸t cöa khÈu B×nh X­¬ng (An Giang) b¾t gi÷ tµu Phóc §øc 4 nhËp lËu quÇn ¸o cò, v¶i, hµng ®iÖn tö ®· qua sö dông trÞ gi¸ 850 triÖu ®ång. 1.6. Trªn tuyÕn ®­êng hµng kh«ng: Trªn tuyÕn ®­êng nµy bän bu«n lËu vµ GLTM ho¹t ®éng trªn c¸c s©n bay lín nh­ T©n S¬n NhÊt, Néi Bµi. §Æc thï cña ngµnh hµng kh«ng lµ ph¶i khèng chÕ vÒ mÆt sè l­îng nªn hµng ho¸ vËn chuyÓn qua tuyÕn nµy chñ yÕu lµ hµng ho¸ gän nhÑ nh­ vµng, ngo¹i tÖ, ®ång hå, m¸y tÝnh ®å cæ, ®¸ quÝ, chÊt kÝch thÝch, ma tuý...trong ®ã phÇn nhiÒu lµ ngo¹i tÖ vµ cæ vËt. Bän gian lËn th­êng lîi dông hé chiÕu ®á, hé chiÕu ngo¹i giao (miÔn kiÓm tra) ®Ó mang hµng lËu qua s©n bay ®iÓn h×nh nh­: vô ngµy 25/3/1999 H¶i quan cöa khÈu s©n bay T©n S¬n NhÊt ®· lËp biªn b¶n vi ph¹m ®èi víi «ng Hsuy quèc tÞch §µi Loan nh­ng khai b¸o 24.500 USD. Ngµy 1/4/1998 ph¸t hiÖn c¬ tr­ëng vµ c¬ phã ng­êi ViÖt Nam xuÊt lËu ngo¹i tÖ trÞ gi¸ h¬n 700 triªô ®ång trªn chuyÕn bay VN741 tõ thµnh phè HCM ®i Singapore. Ngµy 29/3/1998 H¶i quan ph¸t hiÖn bµ Huúnh Ngäc Quúnh cÊt giÊu ngo¹i tÖ trÞ gi¸ kho¶ng 300.000USD trong chuyÕn bay ®i Hång K«ng. Trong th¸ng 6/1999 H¶i quan s©n bay T©n S¬n NhÊt b¾t gi÷ mét lo¹t c¸c vô xuÊt nhËp c¶nh kh«ng khai b¸o ngo¹i tÖ, ®å cæ. Trong mÆt sai ph¹m gåm 29 viªn ®¸ quý, 90.000USD, 15 hiÖn vËt cã niªn ®¹i thÕ kØ 19. Ph¸t hiÖn Huang Minh Shun (§µi Loan) mang tr¸i phÐp 100.000USD, Loh Bai Seen, Loh Kai Seen (Singapore) mang tr¸i phÐp vµo ViÖt Nam 610 h¹t xoµn trÞ gi¸ 1,3 tû ®ång... 1.7. TuyÕn ®­êng B­u ®iÖn: Trªn tuyÕn ®­êng nµy bu«n lËu th­êng Ýt x¶y ra. Bän bu«n lËu chñ yÕu göi ngo¹i tÖ, vµng vµ mét sè hµng ho¸ gän nhÑ cã gi¸ trÞ cao theo ®­êng b­u phÈm ®Ó ®­a vµo trong n­íc còng nh­ ®­a ra ngoµi (xuÊt khÈu) tr¸i phÐp tr¸nh khai b¸o vµ trèn thuÕ. Trong nhiÒu tr­êng hîp ngo¹i tÖ ®­îc chuyÓn theo hÝnh thøc nµy qua ng­êi quen göi vµo ng©n hµng n­íc ngoµi ®Ó röa tiÒn (xo¸ dÊu vÕt, tung tÝch cña tiÒn). Ho¹t ®éng bu«n lËu qua biªn giíi th­êng kÌm theo gian lËn vÒ thuÕ sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i hµng ho¸, gian lËn vÒ thñ tôc H¶i quan, ho¸ ®¬n chøng tõ gi¶, quay vßng ho¸ ®¬n chøng tõ cò, khai t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hµng ho¸ ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu, lîi dông chÕ ®é xuÊt xø hµng ho¸...®Ó bu«n b¸n vËn chuyÓn tr¸i phÐp, trèn thuÕ hµng ho¸ cïng lo¹i hoÆc hµng ho¸ kh¸c, bu«n b¸n hµng gi¶. 1.8. Gian lËn trong néi ®Þa: Bªn c¹nh gian lËn trong ho¹t ®éng XNK, qu¸ c¶nh qua cöa khÈu vµ vïng biªn giíi gian lËn trong néi ®Þa còng kh«ng kÐm phÇn gay g¾t næi cém lªn lµ vÊn ®Ò gian lËn vÒ thuÕ. C¸c gian th­¬ng t×m mäi c¸ch ®Ó trèn thuÕ b»ng nhiÒu h×nh thøc vµ thñ ®o¹n kh¸c nhau khai sai sè l­îng, chÊt l­îng, chñng lo¹i hµng ho¸, bu«n b¸n kinh doanh kh«ng cã giÊy phÐp, kh«ng cã x¸c nhËn cña chÝnh quyÒn ®i¹n ph­¬ng ®Æc biÖt lµ tÖ n¹n s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶. Hµng gi¶ xuÊt hiÖn ë kh¾p mäi n¬i trong c¶ n­íc, hÇu hÕt c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt ®Òu cã hµng gi¶ tõ thuèc ch÷a bÖnh, l­¬ng thùc, thùc phÈm, thøc ¨n gia sóc, thuèc thó y, thuèc b¶o vÖ thùc vËt ®Õn vËt liÖu x©y dùng, c¸c mÆt hµng tiªu dïng gia dông, v¨n b»ng ho¸ ®¬n. Hµng gi¶ len lái ®­îc vµo thÞ tr­êng chñ yÕu lµ c¸c hµng ho¸ kÐm phÈm chÊt, hµng ho¸ ®­îc “m«ng m¸” l¹i lµm gi¶m tÝnh n¨ng, ®é bÒn sö dông cña hµng ho¸. Ngoµi ra cßn cã nh÷ng mÆt hµng ®­îc lµm gi¶, lµm nh¸i víi chÊt l­îng kÐm nh­ng lîi dông ­u tÝn, chÊt l­îng cña hµng thËt ®Ó kinh doanh lµm gi¶m ®i tÝnh c¹nh tranh vµ uy tÝn cña c¸c C«ng ty ®Þa ph­¬ng vµ quèc gia ®ang ho¹t ®éng trong n­íc. Mét thùc tr¹ng hÕt søc ®au lßng lµ hËu qu¶ ®Ó l¹i cña hµng gi¶ ®èi víi ng­êi tiªu dïng ®Æc biÖt lµ mÆt hµng d­îc phÈm, thuèc trõ s©u gi¶ g©y nguy hiÓm ®Õn søc khoÎ, tÝnh m¹ng vµ tµi s¶n cña ng­êi. NhiÒu s¶n phÈm gi¶ trong n«ng nghiÖp lµm cho n«ng d©n ph¶i khãc dë mÕu dë v× ng« trång kh«ng ra b¾p, c©y kh«ng ra tr¸i vµ s©u bä th× cø sinh s«i n¶y në... dÉn ®Õn mïa mµng thÊt b¸t, n«ng d©n vèn ®· nghÌo nay l¹i cµng nghÌo h¬n. Hµng gi¶ cßn g©y ra chÕt ng­êi trong x©y dùng, thiÕt bÞ y tÕ, ph¸t sinh bÖnh tËt... cã thÓ ¶nh h­ëng l©u dµi mµ ta kh«ng biÕt ®Õn ®iÓm dõng cña nã. Hµng gi¶ xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng mét c¸ch trµn lan vµ ®an xen víi hµng thËt, cã nh÷ng mÆt hµng l¹i khã nhËn biÕt vÒ tÝnh n¨ng sö dông bÞ gi¶m sót thËm chÝ ®ã lµ c¬ quan chøc n¨ng. Cã thêi k× mét sè c¬ së liªn doanh s¶n xuÊt bét ngät cã tiÕng nh­ Ajnomoto, Vedan s¶n xuÊt bÞ ®×nh ®èn, tån ®äng hµng tr¨m tÊn mµ kh«ng tiªu thô v× hµng gi¶ chiÕm lÜnh thÞ tr­êng víi gi¸ kÝch thÝch l¬Þ Ých cña ng­êi h¸m lîi. Bän s¶n xuÊt vµ bu«n b¸n hµng gi¶ cã nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi ®Ó lõa bÞp kh¸ch hµng vµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng, chóng nhËp c«ng nghÖ cña n­íc ngoµi ®Ó lµm gi¶ lµm nh¸i. Hµng gi¶ th­êng ®­îc s¶n xuÊt ë khu vùc xa trung t©m, xa thÞ tr­êng hoÆc Èn nÊp ë nh÷ng n¬i kÝn ®¸o Ýt cã sù nghi ngê tr¸nh con m¾t nhßm ngã cña lùc l­îng qu¶n lý thÞ tr­ßng. Trªn mÆt trËn ®Êu tranh chèng hµng gi¶ c¸c lùc l­îng qu¶n lý thÞ tr­êng tæ chøc tèt c«ng t¸c ®Þa bµn, c«ng t¸c ®iÒu tra c¬ b¶n, x©y dùng m¹ng l­íi bÝ mËt vµ ®­îc sù ®ång t×nh ñng hé cña quÇn chóng nh©n d©n. C«ng an Hµ Néi ®· ph¸t hiÖn thu gi÷ sè hµng gi¶ gåm 356,5 kg thuèc t©n d­îc gi¶, 50kg thuèc b¾c, 1120kg mËt ong, 556 lÝt n­íc m¾m, 327,8kg mú chÝnh Ajinomoto, 3845 chai r­îu néi, 1072 chai r­îu ngo¹i, 2570 chai nm­íc kho¸ng, mét sè hµng ho¸ vµ giÊy tê lµm gi¶ kh¸c. ë c¸c ®Þa ph­¬ng kh¸c t×nh h×nh kh«ng kÐm phÇn gay g¾t nh­ B¾c Giang xö lý 11 vô ph¹t hµnh chÝnh 16 triÖu ®ång tÞch thu 376 hép møt, 96 chai r­îu vang Th¨ng Long... §©y chØ lµ nh÷ng con sè rÊt nhá mµ qu¶n lý thÞ tr­êng còng nh­ c¶nh s¸t kinh tÕ ph¸t hiÖn ra. Trªn thùc tÕ hµng gi¶ vÉn bµy b¸n trµn lan trªn thÞ tr­êng ch­a tÞch thu vµ xö lý hÕt mét c¸ch nghiªm minh. 1.9. §èi t­îng tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM: §èi t­îng tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM rÊt phong phó vµ ®a d¹ng bao gåm c¶ c¸ thÓ, hé gia ®×nh, t­ nh©n, c«ng ty liªn doanh vµ c¸c C«ng ty cã t­ c¸ch ph¸p nh©n kh¸c nh­ doanh nghiÖp Nhµ n­íc. NhiÒu c«ng ty, doanh nghiÖp Nhµ n­íc cã t­ c¸ch ph¸p nh©n m­în t­ c¸ch XNK cña c¸c c¬ quan, ®¬n vÞ cã giÊy phÐp XNK ®Ó tuån hµng lËu, th«ng ®ång víi t­ nh©n, t­ th­¬ng ®Ó bu«n lËu vµ GLTM, lµm gi¶ mét c¸ch bÊt chÝnh nh­ nhËp sai chñng lo¹i mÆt hµng, kh«ng khai b¸o, cã nhiÒu khai Ýt... ph¸ niªm phong cña H¶i quan ®Ó tÈu t¸n hµng lËu, hµng trèn thuÕ, hµng gian lËn thuÕ qua gi¸, qua thuÕ suÊt, vËn chuyÓn hoÆc gi¶i phãng hµng trªn c¸c ®Þa bµn gi¸p biªn... nhµ hµng, kh¸ch s¹n b¸n r­îu ngo¹i, thuèc l¸ ngo¹i kh«ng tem nh·n víi gi¸ rÎ h¬n. C¸c cöa hµng th­¬ng nghiÖp quèc doanh lµm phÝch n­íc, nåi c¬m ®iÖn... lËp lê lóc cã nh·n lóc kh«ng. §iÓn h×nh cho hÝnh thøc cã sù tham gia cña c¸c doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n thùc hiÖn c¸c hµnh vi bu«n lËu tr¸i phÐp ®· bÞ ph¸t hiÖn ®ã lµ vô ¸n Minh Phông - Epco, vµ sau ®ã lµ vô ¸n T©n Tr­êng Sanh víi sù tham gia cña 9 c¬ quan doanh nghiÖp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n. Tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM cßn cã mét bé phËn tiÕp tay n÷a lµ mét sè c¸n bé H¶i quan biªn phßng bÞ tha ho¸ biÕn chÊt, bÞ søc c¸m dç cña ®ång tiÒn l«i kÐo, bao bäc che chë cho ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM trãt lät vµ ¨n chia h­ëng lîi víi bän bu«n lËu. §iÓn h×nh lµ vô ¸n T©n Tr­êng Sanh cã nhiÒu c¸n bé nh©n viªn H¶i quan ®· nhËn tiÒn hèi lé cña TrÇn §µm (tªn trïm bu«n lËu) nh»m v« hiÖu ho¸ lùc l­îng H¶i quan chèng bu«n lËu ë c¶ng Sµi Gßn vµ H¶i quan c¸c tØnh cã tr¸ch nhiÖm kiÓm ho¸ hoµn toµn thñ tôc H¶i quan. TrÇn §µm ®· t×m c¸ch quan hÖ, mua chuéc ®­a hèi lé cho mét sè c¸n bé thuéc ®éi 5 phßng ®iÒu tra chèng bu«n lËu 1 (®iÒu tra chèng bu«n lËu1) Côc H¶i quan TP.HCM Phïng Long ThÊt (tr­ëng phßng): 1.938.000.000 ®ång, H¶i quan CÇn Th¬ 2 « t« du lÞch trÞ gi¸ 1040.000.000 ®ång vµ mét sè c¸n bé H¶i quan Thõa Thiªn HuÕ 950.000.000 ®ång vµ 44.000 USD. Ngoµi ra bän bu«n lËu vµ GLTM cßn l«i kÐo mét bé phËn lín d©n c­ khu vùc ®­êng biªn cöa khÈu tham gia vµo ho¹t ®éng bu«n lËu, rµng buéc hä ph¶i phô thuéc vµo chóng b»ng h×nh thøc “b¸n tr¶ chËm” hoÆc “giao kho¸n” nÕu mÊt th× ph¶i ®Òn bï sau ®ã chóng tæ chøc thu gom l¹i vµ bän bu«n lËu thuª xe, xe m¸y, xe lam hoÆc «t« chë hµng ph©n t¸n ®Õn c¸c ®Þa ®iÓm kh¸c nhau theo yªu cÇu cña chóng vµ nh­ vËy v« h×nh chung ®· l«i kÐo thªm bé phËn vËn chuyÓn ®Ó vËn chuyÓn hµng lËu vµo s©u trong néi ®Þa vµ tiªu thô. 1.10. NhËn ®Þnh chung: Ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM trong c¶ n­íc diÔn biÕn hÕt søc phøc t¹p vµ s«i ®éng nãng báng ®Æc biÖt ë khu vùc c¸c cöa khÈu víi nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi x¶o quyÖt ®Ó qua mÆt H¶i quan. Bän gian th­¬ng lîi dông lîi thÕ vÒ ®Þa h×nh vµ nh÷ng khã kh¨n cña H¶i quan vïng biªn ®Ó tuån hµng lËu vµ trèn thuÕ. MÆc dï ng­êi ta kh«ng thÓ biÕt ®­îc sè l­îng hµng lËu tuån vµo ®­îc lµ bao nhiªu, nh­ng t×nh h×nh bu«n lËu vµ GLTM thùc tÕ cho thÊy con sè mµ H¶i quan còng nh­ c¶nh s¸t kinh tÕ b¾t ®­îc lµ thÊp h¬n nhiÒu so víi thùc tÕ: - Trong n¨m 2002 lùc l­îng chèng bu«n lËu c¶ n­íc b¾t gi÷ 17.959 vô trÞ gi¸ kho¶ng 156 tû ®ång. C«ng an ph¸t hiÖn, b¾t gi÷ 6.859 vô vi ph¹m trÞ gi¸ kho¶ng 94 tû ®ång. Qu¶n lý thÞ tr­êng kiÓm tra xö lý 29.348 vô thu nép ng©n s¸ch 36,2 tû ®ång. C¸c chiÕn sÜ biªn phßng b¾t gi÷ 7.580 vô bu«n lËu lín. §©y chØ lµ con sè thèng kª b¾t gi÷ vi ph¹m trªn thùc tÕ n¨m 2002 nã cßn khiªm tèn h¬n rÊt nhiÒu so víi thùc tÕ ®ang diÔn ®ang diÔn ra trong c¶ n­íc mµ kh«ng ai cã thÓ biÕt ®­îc chÝnh x¸c lµ bao nhiªu. 2. Thùc tr¹ng t¹i mét sè cöa khÈu vµ ®Þa ph­¬ng. Mét sè mÆt hµng bu«n lËu vµ GLTM phæ biÕn. 2.1. Thùc tr¹ng t¹i mét sè cöa khÈu ®Þa ph­¬ng: Cïng víi sù thiÕt lËp cña hµng rµo thuÕ quan th× hÇu hÕt c¸c cöa khÈu trong c¶ n­íc ®Òu diÔn ra hiÖn t­îng bu«n lËu vµ GLTM. Tuy nhiªn ë nh÷ng vïng gi¸p ranh víi c¸c n­íc kh¸c nhau th× nh÷ng mÆt hµng, thñ ®o¹n vµ ph­¬ng thøc vËn chuyÓn hµng lËu cã dÊu hiÖu ®Æc thï riªng, mÆc dï ë mét gãc ®é hay khÝa c¹nh nµo ®ã chóng cã ®iÓm gièng nhau. a) L¹ng S¬n: L¹ng S¬n lµ mét trong nh÷ng tØnh miÒn nói phÝa B¾c cã ®­êng biªn giíi ®Êt liÒn gi¸p víi Trung Quèc dµi 253km bao gåm c¸c cöa khÈu, cöa khÈu quèc gia, c¸c cÆp chî vïng biªn vµ rÊt nhiÒu ®­êng mßn, ®­êng tr¸nh voi víi ®Þa h×nh nói non hiÓm trë chÝnh v× vËy ngoµi c¸c mÆt hµng XNK qua c¸c cöa khÈu biªn giíi theo quy ®Þnh cña Nhµ n­íc,t×nh h×nh bu«n lËu, trèn thuÕ, ®Æc biÖt lµ nh÷ng mÆt hµng cã thuÕ suÊt cao th­êng xuyªn x¶y ra ë c¸c khu vùc biªn giíi. Trong néi ®Þa c¸c ®Þa bµn träng ®iÓm nh­ thÞ x·, mét sè thÞ trÊn, ga xe löa, bÕn xe... lµ n¬i mµ bän bu«n lËu trèn thuÕ th­êng chän lµm n¬i tËp kÕt hµng ho¸ ®Ó t×m thuª ph­¬ng tiÖn vËn chuyÓn vÒ c¸c tØnh phÝa sau nh»m trèn tr¸nh sù kiÓm tra, kiÓm so¸t cña lùc l­îng H¶i quan. Do ®Æc ®iÓm thuËn lîi vÒ ®Þa h×nh ®· lµm cho t×nh h×nh bu«n lËu vµ GLTM trªn ®Þa bµn tØnh cã diÔn biÕn phøc t¹p. N¨m 1998 t×nh h×nh nµy cã chiÒu h­íng gia t¨ng, møc ®é bu«n lËu, møc ®é GLTM tinh vi h¬n. HÇu hÕt c¸c “®Çu nËu” rót vµo ho¹t ®éng ch×m, nóp bãng, chuyÓn h­íng ho¹t ®éng, thiÕt lËp ®­êng d©y míi, xÐ lÎ hµng ho¸, thuª m­ín nh©n c«ng khu vùc ®­êng biªn b»ng nhiÒu h×nh thøc vµ quy m« kh¸c nhau bÊt chÊp luËt lÖ g©y khã kh¨n phøc t¹p cho c¸c lùc l­îng chuyªn ngµnh. ë cöa biÓn Cèc Nam, Chi Ma, H÷u NghÞ, T©n Thanh giê ho¹t ®éng cao ®iÓm cña bän bu«n lËu vµ GLTM tõ 10giê s¸ng ®Õn 15 giê chiÒu. Tr­íc ®©y vµo giê cao ®iÓm th× trªn ®­êng th­êng xuyªn xuÊt hiÖn xe ®¹p, xe m¸y ph©n phèi chë hµng ho¸, nhËp lËu tõ khu vùc biªn giíi, tõ c¸c ®­êng mßn lèi t¾t, gi¸p cöa khÈu vµo thÞ x· L¹ng S¬n nh­ng hiÖn nay hiÖn t­îng ®ã gi¶m ®i vµ thay vµo ®ã lµ xuÊt hiÖn xe con cãc chë hµng nh­ xe Deawoo, Asia, Sutubi nh­ng thùc chÊt lµ chë hµng lËu, cÊt dÊu tinh x¶o vµ chñ yÕu l­u th«ng vµo ban ngµy. Thñ ®o¹n cña gian th­¬ng ë khu vùc nµy chñ yÕu dïng ®ång tiÒn lîi nhuËn ®Ó kÝch thÝch mét bé phËn nh©n d©n lao ®éng ®èi ®Çu víi c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu, tham gia vËn chuyÓn hµng lËu vµo ®ªm tèi, vµo lèi nhá phøc t¹p g©y nhiÒu khã kh¨n cho viÖc kiÓm so¸t ng¨n chÆn. Ngoµi ra chóng cßn sö dông nhiÒu thñ ®o¹n kh¸c nh­ l«i kÐo mét sè c¸n bé H¶i quan tha ho¸ biÕn chÊt bao bäc, che chë cho chuyÕn hµng lËu ®­îc trãt lät... MÆt hµng bu«n lËu vµ GLTM chñ yÕu lµ nh÷ng mÆt hµng thuéc diÖn Nhµ n­íc qu¶n lý d¸n tem hoÆc nh÷ng hµng ho¸ cã thuÕ suÊt cao nh­ ®å ®iÖn cao cÊp, ®iÖn d©n dông, ph­¬ng tiÖn vËn t¶i, hµng tiªu dïng, ®iÖn tö, vËt liÖu x©y dùng, hµng t¹p ho¸... XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm t×nh h×nh thùc tÕ ë ®Þa ph­¬ng tõ nhiÒu n¨m nay L¹ng S¬n ®· cã nhiÒu chñ tr­¬ng, gi¶i ph¸p, tæ chøc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh kiÓm tra, gi¸m s¸t ng¨n chÆn t×nh h×nh bu«n lËu mét c¸ch hiÖu qu¶. N¨m 2002 toµn tØnh ®· ph¸t hiÖn xö lý 657 vô trong ®ã: 324 vô bu«n b¸n hµng cÊm hµng nhËp lËu, 36 vô s¶n xuÊt bu«n b¸n hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng vµ 297 vô kinh doanh tr¸i phÐp trÞ gi¸ kho¶ng 3,2 tû ®ång. So víi thùc tÕ s«i ®éng ë khu vùc cöa khÈu th× ®©y lµ con sè thÊp. b) Cao B»ng - Lµo Cai: Cao B»ng, Lµo Cai lµ hai tØnh miÒn nói cã ®­êng biªn giíi ®Êt liÒn tiÕp gi¸p víi Trung Quèc vµ cã nhiÒu giao l­u bu«n b¸n víi Trung Quèc. Cao B»ng cã 5 cöa khÈu ®­îc khai th«ng lµ Tµ Lïng, Pß pro, Sãc Giang, Trµ LØnh, BÝ Hµ. C¸c cöa khÈu nµy ®­îc khai th«ng trong ®iÒu kiÖn nghÌo nµn vÒ c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, giao th«ng ®i l¹i vµ ®êi sèng cña nh©n d©n cßn nhiÒu khã kh¨n thiÕu thèn. Lµo Cai cã c¸c cöa khÈu nh­ Lµo Cai - Hµ KhÈu, cöa khÈu quèc gia M­êng Kh­¬ng. Hai ®Þa bµn nµy nói non hiÓm trë, giao th«ng ®i l¹i khã kh¨n, cã nhiÒu cöa khÈu nh­ng ho¹t ®éng kinh doanh kh«ng mÊy s«i ®éng so víi c¸c tØnh biªn giíi kh¸c do ®ã mµ chñng lo¹i hµng ho¸ kh«ng phong phó, ®· phÇn nhá lÎ, gi¸ trÞ thÊp nh­ m¸y b¬m n­íc, qu¹t ®iÖn, bÕp ga, xe ®¹p, c¸c lo¹i g¹ch èp, r­îu ngo¹i, v¶i ®­êng kÝnh, phô tïng... thñ ®o¹n chñ yÕu cña bän chóng lµ lîi dông ®Þa thÕ vµ l«i kÐo cöu v¹n vËn chuyÓn hµng ho¸ qua biªn giíi, khai man vÒ sè l­îng ®Ó gi¶m thuÕ, quay vßng tem, ho¸ ®¬n chøng tõ ®èi víi mÆt hµng cã thuÕ suÊt cao gi¸ trÞ lín lîi dông giÊy tê xuÊt nhËp c¶nh ®Ó mang tiÒn gi¶, ngo¹i tÖ, ma tuý cÊt dÊu trong ng­êi mét c¸ch hÕt søc tinh vi, nhiÒu lóc bän gian th­¬ng tæ chøc theo dâi, gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña H¶i quan, biªn phßng, lîi dông lóc c¸c lùc l­îng kiÓm tra mÊt c¶nh gi¸c ®Ó tuån hµng lËu qua biªn giíi. Chóng sö dông xe ®¹p, xe m¸y vµ c¶ xe chë kh¸ch, chë quÆng vµo ho¹t ®éng bu«n lËu, tËp kÕt vµ tÈu t¸n tiªu thô ®i c¸c n¬i. Mét ®iÒu ®¸ng lo ng¹i ë khu vùc nµy lµ n¹n bu«n b¸n hµng cÊm XNK nh­ ma tuý, thuèc næ qua biªn giíi diÔn ra phøc t¹p cµ kh¸ phæ biÕn. Trong n¨m 2001 b»ng sù nç lùc cña riªng m×nh bé ®éi biªn phßng Lµo Cai ph¸t hiÖn ®­îc 29 vô víi 19 ®èi t­îng vi ph¹m, thu gi÷ 1,118kg thuèc phiÖn, 4605 èng thuèc g©y nghiÖn Diazepan, 2215 ®ång NDT gi¶, 75 kg ®¹n sóng kÝp, 550 c©y thuèc l¸, 7kg thuèc næ vµ 19 kÝp næ cïng nhiÒu lo¹i hµng ho¸ kh¸c. Trong n¨m 2002 toµn tØnh Lµo Cai ph¸t hiÖn vµ xö lý 517 vô vi ph¹m trong ®ã 122 vô bu«n b¸n hµng cÊm, hµng nhËp lËu; 33 vô s¶n xuÊt bu«n b¸n kinh doanh hµng gi¶, hµng kÐm chÊt l­îng vµ 362 vô kinh doanh tr¸i phÐp víi sè tiÒn thu nép ng©n s¸ch lµ 775,6 triÖu ®ång. Cïng n¨m 2002 sè vô ®­îc ph¸t hiÖn vµ xö lý ë Cao B»ng lµ 284 vô trÞ gi¸ 580 triÖu ®ång. ë c¸c chî biªn giíi c¶ hai tØnh Lµo Cai vµ Cao B»ng còng hÕt søc phøc t¹p vµ khã qu¶n lý, c¸c c­ d©n Trung Quèc tham gia vµo ho¹t ®éng trao ®æi mua b¸n ë c¸c chî biªn giíi ®Òu kh«ng cã giÊy th«ng hµnh xuÊt nhËp c¶nh, do vËy hä th­êng ®i l¹i qua c¸c ®­êng mßn biªn giíi, Ýt qua cöa khÈu lµm cho c¸c lùc l­îng, c¸c c¬ quan chøc n¨ng khã kiÓm so¸t, ®Æc biÖt trong c«ng t¸c kiÓm ®Þnh hµng ho¸, viÖc ph©n biÖt gi÷a c­ d©n ViÖt Nam vµ c­ d©n Trung Quèc còng gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n lµm cho kiÓm so¸t hµng lËu rÊt khã, nhiÒu khi ë c¸c chî l¹i lµ n¬i tËp kÕt hµng lËu, hîp thøc ho¸ hµng lËu, chñ yÕu lµ hµng t­¬i sèng vµ mét sè mÆt hµng cã gi¸ trÞ nhá lÎ nh­ v¶i, quÇn ¸o, vËt dông tiªu dïng... phôc vô nhu cÇu tiªu dïng hµng ngµy cña d©n c­. c) Biªn giíi MiÒn Trung: Bu«n lËu vµ GLTM ë khu vùc miÒn Trung ®ang ®Æt ra nh÷ng vÊn ®Ò hÕt søc nãng báng mµ ®iÒu nghÞch lý diÔn ra t¹i khu vùc nµy lµ nh÷ng mÆt hµng mµ ta cÊm nhËp khÈu hoÆc nh÷ng mÆt hµng cã thuÕ suÊt cao th× bªn kia biªn giíi l¹i tËp kÕt víi quy m« lín ®ang chê thêi c¬ ®Ó tuån vµo ViÖt nam. Hai ®iÓm nãng ë khu vùc nµy lµ Lao B¶o, tuyÕn s«ng Sepon (Qu¶ng TrÞ ) vµ cöa khÈu(Hµ TÜnh). * Khu vùc CÇu Treo (Hµ TÜnh). CÇu Treo lµ mét cöa khÈu quèc tÕ c¸ch thÞ x· Hµ TÜnh gÇn 100 km trong ®ã gÇn mét nöa lµ ®­êng rõng, ®­êng ®Ìo quanh co dµi h¬n 20 km. Kh¸c víi khu vùc kh¸c, CÇu Treo gÇn nh­ mét con ®­êng ®éc ®¹o nh­ng v× thÕ mµ kh«ng cã bu«n lËu diÔn ra mµ ng­îc l¹i nã còng lµ mét ®iÓm nãng lín kh«ng kÐm g× Lao B¶o (Qu¶ng TrÞ). Trong mét vµi n¨m gÇn ®©y bän bu«n lËu ®· kÞp tËp trung khai th¸c ®Þa h×nh ®åi nói, lîi dông sù th«ng th¹o ®­êng mßn lèi t¾t cña c­ d©n ®Þa ph­¬ng ®Ó ®­a hµng lËu vµo th«ng qua ®éi ngò cöu v¹n. §©y lµ h×nh thøc míi ré lªn, c¶ nh÷ng ng­êi miÒn xu«i lªn, häc sinh vµ gi¸o viªn tham gia khu©n v¸c hµng lËu. Trong ®ã phÇn lín c¸c c­ d©n cña 2 x· Kim S¬n vµ S¬n T©y thuéc huyÖn H­¬ng S¬n tØnh Hµ TÜnh. §Þa bµn nµy c¸c cöu v¹n n¾m rÊt v÷ng v× chØ cã mét sè Ýt ®­êng ngang lèi t¾t, vµ nÕu cã lì bÞ b¾t bëi c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu th× chÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng l¹i gióp ®ì x¸c nhËn v× hoµn c¶nh khã kh¨n , ®ãi kÐm xin c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu “th¶ hµng” g©y khã xö cho c¸c lùc l­îng nµy trong gi¶i quyÕt, xö lý hµng lËu, nhiÒu lóc c¸c lùc l­îng nµy cßn bÞ chèng tr¶ quyÕt liÖt, tr¶ thï cña “cöu v¹n”. TÝnh trung b×nh ngµy cã kho¶ng 200 triÖu ®ång hµng lËu, trèn thuÕ qua mÆt H¶i quan, ngµy cao ®iÓm lªn tíi 700-800 triÖu ®ång, chñ yÕu do cöu v¹n mang v¸c qua ®­êng mßn. MÆt hµng chñ yÕu ®­îc ®­a qua cöa khÈu nµy lµ hµng ®iÖn tö nåi c¬m ®iÖn, g¹ch men, tñ l¹nh, n­íc gi¶i kh¸t, t©n d­îc do Th¸i Lan s¶n xuÊt qua Lµo vµ ®­a vµo ViÖt Nam. T¹i Lµo gÇn cöa khÈu CÇu Treo, c¸ch cöa khÈu CÇu Treo kho¶ng 7km cã gÇn 10 kho hµng lín chøa ®Çy ¾p hµng ho¸ cña Th¸i Lan do c¸c chñ hµng ng­êi Lµo qu¶n lý vµ chë ®­a vµo ViÖt nam. C¸c “®Çu nËu” bªn Lµo vµ bªn ViÖt chñ yÕu liªn l¹c víi nhau vµ ®iÒu khiÓn tõ xa b»ng ®iÖn tho¹i di ®éng, chóng lµm ¨n theo luËt riªng vµ gÆp nhau ë mét ®Þa ®iÓm nµo ®ã trong rõng nguyªn sinh hay thÞ x· Hång LÜnh th× lùc l­îng chèng bu«n lËu khã mµ biÕt ®­îc, chóng th­êng Ýt xuÊt ®Çu lé diÖn mµ th­êng th«ng qua c¸c ®èi t­îng kh¸c nhau, ph­¬ng thøc kh¸c nhau thay ®æi liªn tôc ®Ó chèng l¹i sù dßm ngã cña lùc l­îng chèng bu«n lËu. Thñ ®o¹n chñ yÕu cña bän bu«n lËu vµ GLTM lµ lîi dông ®Þa h×nh rõng nguyªn sinh, sù phèi hîp láng lÎo gi÷a c¸c c¬ quan chèng bu«n lËu, sù th«ng th¹o ®Þa h×nh cña ®éi ngò “cöu v¹n” vµ ham muèn kiÕm tiÒn cña hä còng nh­ hÖ thèng ®iÖn l­íi, th«ng tin liªn l¹c nghÌo nµn,.. ®Ó ®­a hµng lËu v­ît biªn tõ c¸c ®iÓm tËp kÕt, c¸c kho hµng tõ Lµo vµo ViÖt Nam vµ sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn xe c¬ giíi däc ®­êng 8 ®Ó ®­a vµo néi ®Þa. Qua cöa khÈu chóng lîi dông chÕ ®é t¹m nhËp t¸i xuÊt, t¹m xuÊt t¸i nhËp, chøng tõ ho¸ ®¬n gi¶, quay vßng ho¸ ®¬n, mua chuéc c¸n bé chøc n¨ng, xö lý vô viÖc, lõa ®¶o trèn thuÕ... ®Ó ®­a hµng lËu vµo vµ hîp thøc ho¸ chóng. Ng­êi ta cã thÓ thèng kª ®­îc sè ®­êng mßn lªn xuèng nói ë ®©y vµ sè vô b¾t gi÷ ®­îc, còng nh­ sè hµng vµ trÞ gi¸ cña chóng nh­ng sè l­îng thèng kª ®­îc lµ rÊt nhá vµ thÊp h¬n thùc tÕ ®ang diÔn ra. Lùc l­îng chèng bu«n lËu máng vµ sù phèi hîp thiÕu ®ång bé gi÷a c¸c c¬ quan qu¶n lý hay nãi kh¸c ®i lµ tÝnh chÊt ho¹t ®éng qu¶n lý XNK chñ yÕu mang tÝnh chÊt ®¬n lÎ kh«ng bao qu¸t ®­îc lµm cho t×nh h×nh bu«n lËu vµ GLTM cã xu h­íng t¨ng lªn trong mÊy n¨m trë l¹i ®©y. * Khu vùc cöa khÈu Lao B¶o vµ tuyÕn s«ng Sª p«n (Qu¶ng TrÞ). Ch¹y song song víi ®­êng 9 Nam Lµo ®o¹n tõ cöa khÈu Lao B¶o vÒ thÞ trÊn Khe Sanh dµi gÇn 20km lµ ®­êng biªn giíi chung gi÷a hai n­íc. Cã nhiÒu ®o¹n s«ng c¸ch quèc lé 9 chØ vµi tr¨m mÐt do vËy mµ bän bu«n lËu chän 3 x· T©n Thµnh, T©n Ph­íc vµ T©n Long tiÕp gi¸p s«ng Sª p«n lµm cø ®iÓm cÊt gi÷ hµng lËu, ®©y lµ 3 ®iÓm nãng ë khu vùc nµy. Dßng s«ng Sª p«n tr­íc ®©y ®­îc nh¾c ®Õn nh­ mét huyÕt m¹ch quan träng cña bé ®éi Tr­êng S¬n th× nay nã trë thµnh con ®­êng bu«n lËu d­íi n­íc chë nÆng hµng ho¸ tÊp nËp ng­îc dßng tõ ®Êt Lµo ®æ xu«i vÒ ViÖt Nam. Sù phèi hîp kiÓm tra gi÷a hai bªn Lµo vµ ViÖt Nam ch­a chÆt chÏ lµm cho hµng lËu cø thÕ å ¹t “v­ît biªn” b»ng con ®­êng s«ng Sª p«n th©m nhËp vµo ViÖt Nam, ®Æc biÖt lµ tõ khi Nhµ n­íc ta cã chÝnh s¸ch hµng ®æi hµng víi n­íc b¹n Lµo, lîi dông chÝnh s¸ch më cöa ®ã bu«n lËu ë ®©y rÇm ré h¼n lªn. Hµng lËu chñ yÕu cã nguån gèc tõ Th¸i Lan ®­a qua Lµo vµ nhËp vµo ViÖt Nam víi c¸c s¶n phÈm thuèc l¸, nåi c¬m ®iÖn, ti vi, tñ l¹nh... ®­îc chuyÓn theo mét ®­êng d©y riªng cã tæ chøc chÆt chÏ tõ d­íi s«ng lªn ®Õn bê. Cßn c¸c hµng kh«ng lËu gåm quÇn ¸o, b¸nh kÑo theo ®­êng chÝnh ng¹ch, thùc chÊt lµ mÆt hµng cã ®¸nh thuÕ vµ h¹n chÕ nhËp. Cã mét sè mÆt hµng ®­a vµo ViÖt Nam ®­îc xem lµ hµng lËu do ®ã mµ hä x©y dùng c¶ mét tæng kho ®Ó cung øng mÆt hµng nµy mµ chñ yÕu ®Ó ®­a vµo ViÖt Nam tiªu thô. Hµng ngµy thuyÒn cña Lµo th­êng lµ chuyªn trë hµng lín xu«i dßng Sª p«n råi tõ ®ã c¸c thuyÒn nan cña ®éi qu©n “cöu v¹n” ViÖt Nam c¾t ngang qua s«ng ®ãn hµng ®­a vµo nhµ d©n vËn chuyÓn ra ®­êng 9, thuª xe kh¸ch xe m¸y, xe thå ®­a vµo néi ®Þa. Mçi ngµy cã hµng tr¨m ng­êi chuyÓn hµng nhá lÎ len lái qua hai bªn c¸nh gµ cña cöa khÈu v­ît qua 20 - 30km ®­êng rõng vµ tr¹m kiÓm so¸t ®Ó ®­a hµng ra ®­êng 9 vµ tiÕp tôc ®­a vµo néi ®Þa tiªu thô. Bän bu«n lËu sö dông rÊt nhiÒu thñ ®o¹n kh¸c nhau ®Ó ®­a hµng lËu vµo ViÖt Nam, chóng sö dông ®éi qu©n “cöu v¹n”, thuyÒn lín ®Ó vËn chuyÓn trªn tuyÕn s«ng thuéc bé phËn Lµo mµ thuyÒn ViÖt Nam kh«ng ®­îc phÐp vËn chuyÓn vµ sang m¹n thuyÒn cho c¸c thuyÒn thóng, thuyÒn nan nhá ®­a vµo bê vµ tiÕp tôc c¾t rõng ®­a ra ®­êng 9, ®Æc biÖt chóng sö dông._., do vËy nhµ n­íc ph¶i kh«ng ngõng x©y dùng vµ hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt. H¬n n÷a thñ ®o¹n cña bän bu«n lËu vµ GLTM ngµy cµng tinh vi vµ phøc t¹p, hÖ thèng ph¸p luËt cò kh«ng ®Çy ®ñ sÏ kh«ng ®¸p øng ®­îc cho yªu cÇu chèng bu«n lËu vµ GLTM thùc tÕ, do ®ã ph¶i bæ sung thªm cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ ®ang diÔn ra, n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c qu¶n lý cña Nhµ n­íc vÒ Th­¬ng m¹i. Tæ chøc thùc hiÖn ph¸p luËt: §©y lµ mét kh©u rÊt quan träng v× cã tæ chøc thùc hiÖn ®­îc tèt th× c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM míi ph¸t huy ®­îc t¸c dông, ®Ó lµm tèt ®­îc kh©u nµy ®ßi hái ph¶i cã c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cô thÓ nh÷ng néi dung cña ph¸p luËt vµ kh«ng tr¸i víi ph¸p luËt, n©ng cao ý thøc ph¸p luËt vµ sù hiÓu biÕt ph¸p luËt vÒ chèng bu«n lËu vµ GLTM cho c¸c lùc l­îng chèng GLTM vµ toµn thÓ quÇn chóng nh©n d©n. Muèn vËy ph¶i tuyªn truyÒn gi¸o dôc ý thøc tr¸ch nhiÖm, ®©y lµ nhiÖm vô cña §¶ng, Nhµ n­íc vµ cña toµn X· héi. KiÓm tra kiÓm so¸t viÖc thùc thi ph¸p luËt: An ninh trËt tù x· héi muèn æn ®Þnh ®ßi hái ph¸p luËt ph¶i ®­îc thùc thi mét c¸ch ®µy ®ñ vµ nghiªm minh, c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt ph¶i ®­îc xö lý. Do ®ã ®©y lµ mét kh©u ®¶m b¶o cho ph¸p luËt ®­îc thùc hiÖn nghiªm chØnh vµ c«ng b»ng ®èi víi tÊt c¶ méi ng­êi trong x· héi. 2. Quan ®iÓm quÇn chóng: Chèng bu«n lËu vµ GLTM kh«ng chØ lµ tr¸ch nhiÖm cña §¶ng vµ Nhµ n­íc, cña c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM mµ ®©y lµ tr¸ch nhiÖm cña mäi ng­êi, cña toµn x· héi. Gi÷ g×n trËt tù an toµn x· héi, kh«ng lµ tr¸ch nhiÖm cña riªng ai. Do vËy ®Ó sù nghiÖp C¸ch m¹ng XHCN ®­îc thµnh c«ng th× nh©n d©n ph¶i ®oµn kÕt víi nhau, nhµ n­íc vµ nh©n d©n cïng lµm. Cã nh­ vËy th× míi cã ®­îc chuyÓn biÕn tÝch cùc trong lÞch sö. §Ó chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶, ph¶i cã quan ®iÓm lÊy d©n lµm gèc, ph¶i ®Ó nh©n d©n thÊy ®­îc quyÒn lîi cña m×nh trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM. Qua ®ã n©ng cao ý thøc vµ n¨ng lùc lµm chñ cña quÇn chóng nh©n d©n §¶ng vµ Nhµ n­íc ph¶i cã tr¸ch nhiÖm chØ râ cho nh©n d©n con ®­êng ho¹t ®éng ®óng, hiÓu râ quan ®iÓm chñ tr­¬ng chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ Nhµ n­íc. 3. Quan ®iÓm toµn diÖn vµ ®ång bé: Së dÜ bän bu«n lËu vµ gian th­¬ng cã ®­êng ho¹t ®éng lµ do rÊt nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau trong ®ã cã c¶ yÕu tè kh¸ch quan vµ chñ quan nh­ sù s¬ hë cña ph¸p luËt, sù trî gióp cña c¸n bé h¶i quan tha ho¸ biÕn chÊt... Do vËy ®ång thêi víi c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM th× ph¶i bÞt kÝn c¸c khe hë cña luËt ph¸p, c¬ chÕ chÝnh s¸ch vµ ®µo t¹o sö dông ng­êi tham gia vµo c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM cã ®Çy ®ñ n¨ng lùc phÈm chÊt, sù nhiÖt thµnh víi c«ng viÖc... Quan ®iÓm toµn diÖn vµ ®ång bé ®ßi hái ph¶i cã c¸c gi¶i ph¸p kh¸c nhau kh«ng chØ cho c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM mµ cßn trong c«ng t¸c kh¸c nh­ hoµn chØnh luËt ph¸p, gi¸o dôc t­ t­ëng ®¹o ®øc vµ nhËn thøc, c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ x· héi kh¸c .. II. Mét sè gi¶i ph¸p chèng GLTM ë ViÖt nam: 1. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt: Ph¸p luËt lµ mét trong nh÷ng c«ng cô c¬ b¶n ®Ó ®iÒu chØnh quan hÖ x· héi nãi chung vµ lµ mét c«ng cô ®Ó chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶. LuËt ph¸p lµ c¨n cø ®Ó b¾t gi÷ vµ xö lý c¸c hµnh vi vi ph¹m. Tuy nhiªn hÖ thèng ph¸p luËt cña ta hiÖn nay võa thiÕu võa ch­a ®Çy ®ñ râ rµng, cßn t¹o ra nhiÒu khe hë c¶ trong qui ®Þnh lÉn xö lý, c¬ së ph¸p lý cßn thiÕu, ch­a thèng nhÊt vµ ®ång bé. NhiÒu v¨n b¶n ph¸p qui ®· ®­îc sö dông tõ l©u béc lé nhiÒu thiÕu sãt thËm chÝ kh«ng cßn phï hîp trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i vÉn ®ang ®­îc sö dông vµ ch­a ®­îc söa ®æi, bæ sung cho phï hîp. Mét sè v¨n b¶n cña mét sè c¬ quan cßn chång chÐo nhau, ch­a ®­îc qui ®Þnh cô thÓ râ rµng hoÆc cã sù m©u thuÉn nhau g©y khã kh¨n cho ng­êi thõa hµnh còng nh­ x¶y ra c¸c tÖ quan liªu tham nhòng hèi lé, tuú tiÖn trong sö dông, chñ quan duy ý chÝ trong c¸c c«ng t¸c ®iÒu tra lÉn xö lý, trong c¶ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh. Trong kinh tÕ - th­¬ng m¹i cÇn nghiªn cøu, söa ®æi, bæ sung LuËt Th­¬ng m¹i; söa ®æi, bæ sung LuËt ThuÕ (nhÊt lµ ®iÒu chØnh møc thuÕ xuÊt nhËp khÈu); x©y dùng LuËt C¹nh tranh... §Ó chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i cã hÖ thèng ph¸p luËt hoµn chØnh h¬n n÷a, söa ®æi bæ sung c¸c v¨n b¶n cò, x©y dùng thªm c¸c ®iÒu luËt míi vÒ chèng bu«n lËu vµ GLTM, qui ®Þnh râ chøc n¨ng, nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu, c¸c v¨n b¶n thèng nhÊt vµ ®ång bé tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng, thiÕt lËp c¸c biÓu thuÕ thÝch hîp cho ho¹t ®éng XNK, qui ®Þnh cô thÓ cho tõng mÆt hµng, tr¸nh chung chung dÉn ®Õn ¸p dông tuú tiÖn...HÖ thèng ph¸p luËt ph¶i th­êng xuyªn söa ®æi, bæ sung ®¸p øng yªu cÇu hiÖn t¹i cña c«ng t¸c chèng bu«n lËu c¶ trong b¾t gi÷ vµ xö lý vi ph¹m, kh¾c phôc c¸c s¬ hë lµm thÊt tho¸t tµi s¶n cña nhµ n­íc, g©y trë cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, lµm thiÖt lîi Ých cña nh©n d©n.. 2. VÒ Kinh tÕ: - §Ò nghÞ víi ChÝnh phñ ®iÒu chØnh l¹i mét sè s¾c thuÕ, tÝnh l¹i thuÕ suÊt mét sè mÆt hµng ®Ó võa khuyÕn khÝch ®­îc s¶n xuÊt, võa h¹n chÕ ®­îc GLTM. - Ch¨m lo h¬n n÷a ®êi sèng c­ d©n biªn giíi, kÕt hîp ch­¬ng tr×nh 135 víi c¸c ch­¬ng tr×nh kh¸c; ®­a d©n ra biªn giíi kÕt hîp víi viÖc hoµn thµnh c¾m mèc biªn giíi. - N©ng cao chÊt l­îng hµng ho¸; ®a d¹ng ho¸ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3. C¶i c¸ch thñ tôc hµnh chÝnh: Thñ tôc hµnh chÝnh lµ mét trong c¸c c«ng cô ®Ó qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t ho¹t ®éng XNK, ho¹t ®éng l­u th«ng hµng ho¸ trong n­íc vµ ngoµi n­íc. Tuy nhiªn c¸c thñ tôc cña ta cßn r­êm rµ, phøc t¹p,ng­êi kinh doanh ph¶i lµm rÊt nhiÒu c¸c thñ tôc kh¸c nhau lµm mÊt thêi gian c«ng søc, tiÒn cña vµ thËm chÝ mÊt c¬ héi kinh doanh cña hé. Tõ ®ã g©y khã kh¨n cho ho¹t ®éng ®Çu t­ n­íc ngoµi còng nh­ kinh doanh bu«n b¸n víi c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi...dÉn ®Õn c¸c thñ ®o¹n gian lËn trèn thuÕ. §iÒu nµy ®ßi hái c¸c thñ tôc ph¶i ®­îc tinh gi¶n ®i nh÷ng vÉn b¶o ®¶m sù qu¶n lý cña nhµ n­íc, chèng ®­îc bu«n lËu vµ GLTM, b¶o ®¶m thu ®óng, thu ®ñ c¸c kho¶n thuÕ t¹o nguån thu cho ng©n s¸ch Nhµ n­íc ®ång thêi b¶o vÖ ®­îc s¶n xuÊt trong n­íc vµ ng­êi tiªu dïng, kh«ng g©y phiÒn hµ ¸ch t¾c trong l­u th«ng, trong tiÕn tr×nh héi nhËp Th­¬ng m¹i vµo khu vùc vµ ThÕ giíi. §æi míi c¶ vÒ quy tr×nh, nghiÖp vô, tæ chøc qu¶n lý c¸c giÊy tê, rµ so¸t l¹i c¸c v¨n b¶n c¸c qui ®Þnh vµ hÖ thèng l¹i theo h­íng ®¬n gi¶n, hµi hoµ thèng nhÊt, dÔ thùc hiÖn. ¸p dông trang thiÕt bÞ m¸y mãc hiÖn ®¹i vµo viÖc tæ chøc, kiÓm tra, kiÓm so¸t, l­u tr÷ c¸c tµi liÖu v¨n b¶n tÝnh thuÕ thèng kª hµng ho¸ XNK, tra m·...lµm cho c¸c thñ tôc ®­îc gi¶i quyÕt nhanh chãng vµ cã hÖu qu¶, ®¶m b¶o tÝnh trung thùc kh¸ch quan. ViÖc ¸p dông nµy ®ßi hái kinh phÝ lín ®Ó ®Çu t­ cho trang thiÕt bÞ m¸y mãc, ®µo t¹o c¸n bé nghiÖp vô cã kÜ thuËt sö dông, th«ng th¹o ng«n ng÷ m¸y. C«ng t¸c kiÓm dÞch hµng ho¸ còng ph¶i ®­îc tinh gi¶n, chØ cÇn cã mét c¬ quan gi¸m ®Þnh hµng ho¸, chøng nhËn h¶i quan cã thÓ th«ng qua thay v× ph¶i th«ng qua 3 hay 4 c¬ quan gi¸m ®Þnh nh­ tr­íc kia ë mét sè n¬i. VÒ söa ®æi, bæ sung nh÷ng v¨n b¶n cã liªn quan ®Õn c«ng t¸c qu¶n lý thÞ tr­êng cÇn tËp trung x©y dùng ban hµnh NghÞ ®Þnh ChÝnh phñ vÒ xö ph¹t vi ph¹m hµnh chÝnh trong lÜnh vùc th­¬ng m¹i; Th«ng t­ liªn ngµnh quy ®Þnh vÒ ho¸ ®¬n, chøng tõ ®èi víi hµng ho¸ l­u th«ng trªn thÞ tr­êng thay cho c¸c Th«ng t­ 170, 77 vµ 17 hiÖn t¹i g©y khã kh¨n cho viÖc truy ng­îc t×m nguån gèc hµng nhËp khÈu. §Æc biÖt, ngµy 07/11/2002, ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 89/2002/N§-CP vÒ viÖc in, ph¸t hµnh, sö dông, qu¶n lý ho¸ ®¬n. Víi NghÞ ®Þnh nµy, nh÷ng GLTM vÒ mua b¸n ho¸ ®¬n vµ hoµn thuÕ VAT nh»m GLTM sÏ ®­îc h¹n chÕ. Ngoµi ra c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch kÝch thÝch hiÖu qu¶ ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM nh­ chÕ ®é tiÒn l­¬ng cho lùc l­îng kiÓm tra - kiÓm so¸t trùc tiÕp, chÕ ®é th­ëng cho ng­êi cã c«ng ph¸t hiÖn, thu gi÷ hµng lËu; chÕ ®é ®·i ngé cho nh÷ng ng­êi bÞ th­¬ng hoÆc bÞ hy sinh trong cuéc ®Êu tranh nµy... 4. VÒ tæ chøc ®iÒu hµnh: Thùc hiÖn ChØ thÞ sè 853 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM trong t×nh h×nh míi, ngµy 13-11-1997, Thñ t­íng ChÝnh phñ ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban ChØ ®¹o 853, tiÕp theo ngµy 27-8-2001, Thñ t­íng ChÝnh phñ ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban ChØ ®¹o chèng bu«n lËu vµ GLTM (gäi t¾t lµ Ban ChØ ®¹o 127-TW) thay thÕ Ban ChØ ®¹o 853. Ban ChØ ®¹o 127-TW do Bé tr­ëng Bé Th­¬ng m¹i lµm Tr­ëng Ban, c¸c uû viªn gåm ®¹i diÖn l·nh ®¹o c¸c Bé, ngµnh: C«ng an, Th­¬ng m¹i, Quèc phßng, Tµi chÝnh, Khoa häc vµ C«ng nghÖ, V¨n phßng ChÝnh phñ, Tæng côc H¶i quan vµ Bé T­ lÖnh bé ®éi Biªn phßng. Ban ChØ ®¹o 127-TW cã nhiÖm vô, quyÒn h¹n: - Gióp Thñ t­íng ChÝnh phñ chØ ®¹o vµ tæ chøc phèi hîp gi÷a c¸c Bé, ngµnh ®Þa ph­¬ng trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. - Theo dâi, kiÓm tra, ®«n ®èc c¸c Bé, ngµnh vµ Uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng thùc hiÖn chøc n¨ng, nhiÖm vô ®­îc giao; gi¶i quyÕt c¸c vô viÖc phøc t¹p liªn quan ®Õn nhiÒu Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. - Tæng hîp t×nh h×nh, ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ ho¹t ®éng chèng bu«n lËu vµ GLTM cña c¸c Bé, ngµnh, ®Þa ph­¬ng, b¸o c¸o Thñ t­íng ChÝnh phñ; kiÕn nghÞ víi Thñ t­íng ChÝnh phñ c¸c chñ tr­¬ng, biªn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. - Trong tr­êng hîp cÇn thiÕt, Ban ChØ ®¹o chèng bu«n lËu vµ GLTM thµnh lËp c¸c tæ c«ng t¸c kiÓm tra trùc tiÕp nh»m thùc hiÖn tèt nhiÖm vô cña Ban. Theo m« h×nh tæ chøc trªn, t¹i c¸c tØnh, thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng thµnh lËp Ban ChØ ®¹o chèng bu«n lËu vµ GLTM (gäi t¾t lµ Ban ChØ ®¹o 127/§P) do ®ång chÝ l·nh ®¹o Uû ban nh©n d©n tØnh, thµnh phè lµm Tr­ëng Ban. Nh­ vËy, vÒ chØ ®¹o ®iÒu hµnh ®· h×nh thµnh m« h×nh tæ chøc thèng nhÊt tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng trªn c¬ së phèi hîp hµnh ®éng chung gi÷a c¸c ngµnh vµ lùc l­îng h÷u quan. HiÖn t¹i, Ban ChØ ®¹o 127-TW vµ ®Þa ph­¬ng ®· cã kÕ ho¹ch hµnh ®éng vµ b­íc ®Çu chØ ®¹o c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ quan träng nh­ng do ho¹t ®éng cña c¸c thµnh viªn Ban lµ kiªm nhiÖm nªn hiÖu qu¶ cßn h¹n chÕ. V× vËy, cÇn nhanh chãng kiÖn toµn x©y dùng ®éi ngò c¸c chuyªn gia cã kinh nghiÖm vµ chuyªn m«n giái ho¹t ®éng chuyªn tr¸ch th­êng trùc gióp viÖc Ban. 5. Tuyªn truyÒn gi¸o dôc n©ng cao ý thøc gi¸c ngé n©ng cao ®êi sèng cho nh©n d©n: Chèng bu«n lËu vµ GLTM lµ mét c«ng t¸c ®ßi hái ph¶i cã sù tham gia cña ®«ng ®¶o quÇn chóng nh©n d©n, trªn thùc tÕ nhiÒu c¸ nh©n tæ chøc cho r»ng nhiÖm vô nµy chØ lµ cña c¸c l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM, tiÕp tay cho bu«n lËu b»ng c¸ch tiªu dïng hµng trèn lËu thuÕ víi gi¸ rÎ...th¸i ®é kh«ng hîp t¸c vµ tiÕp tay cho bän bu«n lËu ®· g©y ra c¸c t¸c h¹i kh«ng nhá cho s¶n xuÊt tiªu dïng, an ninh trËt tù x· héi. Do vËy mµ viÖc tuyªn truyÒn n©ng cao ý thøc gi¸c ngé cho quÇn chóng nh©n d©n lµ mét viÖc lµm cÇn thiÕt vµ ph¶i ®­îc tiÕn hµnh th­êng xuyªn liªn tôc ®Ó mäi ng­êi thÊy hÕt ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM, phèi hîp víi c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ cao, tham gia vµo viÖc lËp ph¸p vµ hoµn thiÖn ph¸p luËt... C¸c d©n c­ ë khu vùc biªn giíi cã ®iÒu kiÖn khã kh¨n vÒ kinh tÕ kh«ng ®­îc gi¸o dôc ý thøc ph¸p luËt nªn v× lîi Ých tr­íc m¾t hä ®· tiÕp tay cho bän bu«n lËu vµ GLTM. Do ®ã yªu cÇu Nhµ n­íc vµ ChÝnh phñ quan t©m h¬n n÷a ®Õn viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ c¸c vïng biªn giíi, ph¸t triÓn y tÕ gi¸o dôc tuyªn truyÒn gi¸o dôc hä ®Ó cã thÓ nhËn thøc ®­îc vµ tiÕp tôc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Þa ph­¬ng. §©y lµ yªu cÇu hÕt søc khã kh¨n v× hÇu hÕt hä lµ ng­êi d©n téc Ýt ng­êi kh¸c biÖt vÒ ng«n ng÷, nghÌo khã, hä lµm nh­ vËy chØ mong cã mét cuéc sèng kh¸ h¬n...nh­ng l¹i rÊt cÊp b¸ch trong mét vµi n¨m trë l¹i ®©y ®ßi hái ph¶i ®­îc quan t©m gi¶i quyÕt kÞp thêi. 6. T¨ng c­êng phèi hîp gi÷a c¸n bé ngµnh trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM: §ång thêi ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô vµ quyÒn h¹n cña c¬ quan chuyªn ngµnh: Theo tinh thÇn cña chØ thÞ 358/1997/CT - TTg Thñ t­íng ChÝnh phñ ngµy 11/10/1997 vÒ ®Êu tranh chèng bu«n lËu trong t×nh h×nh míi ®Æt ra yªu cÇu vÒ sù phèi hîp gi÷a c¸c ngµnh ®Þa ph­¬ng trong c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM: VÒ tæ chøc kiÓm tra - kiÓm so¸t vµ xö lý tr­íc ®©y ta chó träng ng¨n chÆn bu«n lËu tõ biªn giíi, nay ngoµi viÖc t¨ng c­êng ng¨n hµng lËu tõ biªn giíi vµo cÇn tËp trung kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ xö lý hµng lËu, hµng gi¶ vµ nh÷ng hµnh vi GLTM kh¸c trªn thÞ tr­êng néi ®Þa. Kinh nghiÖm tæ chøc thùc hiÖn ph­¬ng ¸n chèng mÆt hµng v¶i vµ thuèc l¸ lËu trªn thÞ tr­êng néi ®Þa trong th¸ng 9-2002 lµ bµi häc ®Ó ta tiÕp tôc triÓn khai kiÓm tra, xö lý nh÷ng mÆt hµng lËu kh¸c trªn thÞ tr­êng. V× vËy c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm soat, xö lý vi ph¹m ph¸p luËt trong ho¹t ®éng th­¬ng m¹i cÇn b¸m s¸t môc tiªu kinh tÕ - x· héi trªn c¬ së nh÷ng ®ßi hái yªu cÇu cô thÓ thùc hiÖn cña c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh. Theo h­íng ®ã, trong nh÷ng n¨m tíi cÇn x©y dùng nh÷ng kÕ ho¹ch, ph­¬ng ¸n kiÓm tra, kiÓm so¸t xö lý ®èi víi nh÷ng ngµnh hµng, nhãm hµng cô thÓ cã t¸c ®éng m¹nh ®Õn s¶n xuÊt, kinh doanh trong n­íc vµ g©y thÊt thu ng©n s¸ch Nhµ n­íc... Ngoµi ra, cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu, GLTM ë cÊp c¬ së. Suy cho cïng, ho¹t ®éng vi ph¹m th­¬ng m¹i diÔn ra trªn ®Þa bµn, do vËy, tr­íc hÕt tr¸ch nhiÖm chñ yÕu lµ chÝnh quyÒn vµ cÊp uû ®Þa ph­¬ng ph¶i chØ ®¹o vµ sö dông lùc l­îng t¹i chç, tæ chøc thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy trªn ®Þa bµn m×nh qu¶n lý. C«ng t¸c tæ chøc, ®iÒu hµnh kh«ng chØ bã hÑp trong ph¹m vi c¸c lùc l­îng chøc n¨ng thùc thi nhiÖm vô kiÓm tra, kiÓm so¸t vµ xö lý mµ cÇn tæ chøc mét c¸ch réng r·i tíi mäi ®èi t­îng lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh, ng­êi tiªu dïng, c¸c c¬ quan th«ng tin ®¹i chóng c¸c tæ chøc ®oµn thÓ chÝnh trÞ vµ x· héi... nh»m t¹o søc m¹nh tæng hîp trong cuéc chiÕn chèng bu«n lËu vµ GLTM. C¸c ngµnh ë Trung ­¬ng cã tr¸ch nhiÖm cïng c¸c ®Þa ph­¬ng thùc hiÖn tèt c¸c ch×nh s¸ch Kinh tÕ - V¨n ho¸ - X· héi nh»m n©ng cao ®êi sèng mäi mÆt cña nh©n d©n. Uû ban c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng d­íi sù chØ ®¹o tùc tiÕp cña c¸c cÊp ®¶ng uû vµ sù gi¸m s¸t cña héi ®ång nh©n d©n qu¶n lý chÆt chÏ ho¹t ®éng XNK cña ®Þa ph­¬ng vµ Trung ­¬ng ®ãng trªn ®Þa bµn. - C¸n bé ngµnh, uû ban nh©n d©n c¸c tØnh thµnh phè trùc thuéc Trung ­¬ng x©y dùng lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM trong s¹ch vµ v÷ng m¹nh trang bÞ ®Çy ®ñ ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i cÇn thiÕt cho c«ng t¸c ®iÒu tra ng¨n chÆn mäi ho¹t ®éng bu«n lËu vµ GLTM. §¹i diÖn c¸c c¬ quan nµy ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm hµng th¸ng b¸o c¸o kÕt qu¶ chèng bu«n lËu vµ GLTM víi Thñ t­íng ChÝnh phñ. Chøc n¨ng nhiÖm vô cña mçi c¬ quan bé phËn ph¶i ®­îc ph©n ®Þnh râ: - Hµng ho¸ qua cöa khÈu tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ cña H¶i quan - Hµng kinh doanh trªn thÞ tr­êng néi ®Þa tr¸ch nhiÖm chÝnh lµ lùc l­îng qu¶n lý thÞ tr­êng. - Biªn phßng lµm nhiÖm vô an ninh cöa khÈu b¶o vÖ ®­êng biªn chèng bu«n lËu ë vïng l·nh h¶i, vïng ®Æc quyÒn kinh tÕ vÒ biªn giíi cã ®ån biªn phßng nh­ng ch­a cã tæ chøc h¶i quan. - Bé Th­¬ng m¹i víi t­ c¸ch lµ c¬ quan qu¶n lý nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i cã nhiÖm vô qu¶n lý chÆt chÏ ho¹t ®éng XNK ®Ó ®Ò xuÊt c¸c ®iÒu chØnh vÒ chÝnh s¸ch liªn quan ®Õn ho¹t ®éng nµy ®Ö tr×nh lªn ChÝnh phñ. - ChÝnh quyÒn ®Þa ph­¬ng chÞu tr¸ch nhiÖm toµn diÖn qu¶n lý hµnh chÝnh kinh tÕ trªn ®Þa bµn, tæ chøc phèi hîp tÊt c¶ c¸c c¬ quan lµm nhiÖm vô chèng bu«n lËu vµ GLTM trùc tiÕp thô lý c¸c vô viÖc vi ph¹m vÒ bu«n lËu vµ GLTM trèn thuÕ trªn ®Þa bµn. Ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ vµ ph©n ®Þnh râ chøc n¨ng nhiÖm vô quyÒn h¹n th× c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM míi ®ång bé vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. 7. X©y dùng lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM trong s¹ch: §Ó ®èi phã víi thñ ®o¹n trong bu«n lËu vµ GLTM ®ßi hái c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM ph¶i m¹nh c¶ sè l­îng vµ chÊt l­îng, sè l­îng trong ®éi chèng bu«n lËu vµ GLTM hiÖn nay ë n­íc ta cßn thÊp ®ßi hái ph¶i ®­îc bæ sung, chØ ®Æt 3 - 4 ng­êi ë mét cöa khÈu, ph¶i t¨ng thªm ®Ó ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. VÒ mÆt chÊt l­îng c¸c lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM ho¹t ®éng trong m«i tr­êng rÊt nh¹y c¶m, lu«n cã sù c¸m dç vËt chÊt tõ phÝa bän bu«n lËu cïng víi sù ®e do¹ tÝnh m¹ng do ®ã kh«ng thÓ loaÞ trõ kh¶ n¨ng cã c¸n bé v× vô lîi tiÕp tay cho bän gian th­¬ng. §Ó c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶ th× nh÷ng phÇn tö nµy cÇn ph¶i ®­îc lo¹i trõ thay vµo ®ã lµ nh÷ng ng­êi cã n¨ng lùc vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm, t­ t­ëng v÷ng vµng, ho¹t ®éng v× sù tin t­ëng cña nh©n d©n, an toµn x· héi. NghÞ quyÕt sè 12 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ “TiÕp tôc ®æi míi tæ chøc ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp, ph¸t triÓn thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa” kh¼ng ®Þnh: “x©y dùng lùc l­îng Qu¶n lý thÞ tr­êng theo yªu cÇu chÝnh quy, tæ chøc chÆt chÏ”; LuËt Th­¬ng m¹i quy ®Þnh vÒ néi dung qu¶n lý Nhµ n­íc vÒ th­¬ng m¹i trong ®ã x¸c ®Þnh: “H­íng dÉn, thanh tra, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn chÝnh s¸ch, quy ho¹ch, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn th­¬ng m¹i vµ viÖc chÊp hµnh ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i, xö lý vi ph¹m ph¸p luËt vÒ th­¬ng m¹i, tæ chøc viÖc ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM”. Nh÷ng ®Þnh h­íng vµ yªu cÇu trªn ®©y ®ßi hái ph¶i n©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò kiÓm tra, kiÓm so¸t thÞ tr­êng nh»m ®¸p øng yªu cÇu nhiÖm vô. §Ó n©ng cao n¨ng lùc ®éi ngò kiÓm tra, kiÓm so¸t thÞ tr­êng cÇn tËp trung thùc hiÖn mét sè néi dung sau: - Mét lµ, tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò c¸n bé H¶i quan, c«ng chøc Qu¶n lý thÞ tr­êng vµ bé ®éi Biªn phßng vÒ n¨ng lùc, kiÕn thøc vµ tr×nh ®é - Hai lµ, vÒ c«ng t¸c ®µo t¹o båi d­ìng: X©y dùng kÕ ho¹ch båi d­ìng nghiÖp vô giai ®o¹n 2002-2006. §i s©u vµo nh÷ng vÊn ®Ò kü thuËt, nghiÖp vô chuyªn m«n kiÓm tra, kiÓm so¸t, xö lý vi ph¹m nh»m gi¶i quyÕt nh÷ng vô viÖc th­êng xuyªn x¶y ra trªn thùc tÕ, ®Æc biÖt lµ kiÓm tra xö lý nh÷ng vi ph¹m vÒ së h÷u trÝ tuÖ lµ vÊn ®Ò míi phøc t¹p hiÖn nay. CÇn phèi hîp tèt c¸c Bé, c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ n­íc h÷u quan nh­ C«ng an, H¶i quan, ThuÕ, Së h÷u c«ng nghiÖp... trong viÖc triÓn khai kÕ ho¹ch båi d­ìng nghiÖp vô nµy. §ång thêi, c«ng t¸c båi d­ìng nghiÖp vô g¾n víi c«ng t¸c ®µo t¹o n©ng cao kiÕn thøc v¨n ho¸ cña ®éi ngò c¸n bé H¶i quan, c«ng chøc Qu¶n lý thÞ tr­êng, bé ®éi Biªn phßng. 7. Trang bÞ m¸y mãc thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cho lùc l­îng chèng bu«n lËu vµ GLTM: C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña ta phÇn lín lµ l¹c hËu, thiÕu , kh«ng ®ñ phôc vô cho c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM hiÖu qu¶ ®ßi hái ph¶i trang bÞ thªm theo h­íng ®Çy ®ñ hiÖn ®¹i vµ hoµn thiÖn nh­: - Sö dông c¸c ph­¬ng tiÖn hiÖn ®¹i truyÒn tin vµ xö lý th«ng tin nhanh chãng, ®Æc biÖt lµ c¸c th«ng tin t×nh b¸o... - Trang bÞ m¸y soi container vµ c¸c thiÕt bÞ kh¸c cho ho¹t ®éng kiÓm tra, kiÓm so¸t cña h¶i quan. - øng dông vi tÝnh vµo quy tr×nh ho¹t ®éng h¶i quan nh­ ®¨ng ký tiÕp nhËn tê khai, tÝnh thuÕ, kiÓm tra m· sè hµng ho¸. 9. KiÓm tra sau th«ng quan: KiÓm tra sau th«ng quan lµ mét kh©u kiÓm tra h¶i quan thùc hiÖn ®Ó kiÓm tra thÈm ®Þnh tÝnh trung thùc c¸c néi dung khai b¸o vµ tÝnh thuÕ cña ng­êi lµm thñ tôc h¶i quan ®èi víi l« hµng xuÊt nhËp khÈu ®· ®­îc gi¶i phãng nh»m thu ®óng thu ®ñ thuÕ cho ng©n s¸ch nhµ n­íc, b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña doanh nghiÖp, tæ chøc vµ c¸ nh©n cã liªn quan. Hµng ho¸ ®· ®­îc ®­a vµo l­u th«ng nh­ng vÉn ph¶i ®­îc rµ so¸t l¹i c¸c thñ tôc. ViÖc kiÓm tra sau th«ng quan chØ cã thÓ thùc hiÖn tèt trªn c¬ së c¸c sè liÖu, tµi liÖu ®­îc ghi chÐp ®Çy ®ñ. Nh­ng trªn thùc tÕ c¸c tµi liÖu nµy ®­îc ghi chÐp vµ l­u tr÷ mét c¸ch cÈn thËn, do ®ã ph¶i ®­îc chÊn chØnh vµ s¾p xÕp l¹i ®¶m b¶o cho c«ng t¸c kiÓm tra sau th«ng quan ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng, ng¨n chÆn viÖc ®Ó c¸c gian th­¬ng lät l­íi trèn thuÕ... 10. §Èy m¹nh s¶n xuÊt trong n­íc: S¶n xuÊt trong n­íc cã nhiÒu yÕu kÐm n¨ng suÊt chÊt l­îng thÊp, chi phÝ gi¸ thµnh cao, kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi n­íc ngoµi kÐm lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n cña tÖ n¹n bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i do ®ã mµ s¶n xuÊt trong n­íc ph¶i ®­îc ®Çu t­ ph¸t triÓn m¹nh h¬n c¶ vÒ trang thiÕt bÞ m¸y mãc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, tr×nh ®é n¨ng lùc qu¶n lý cña c¸c c¸n bé kÜ thuËt ph¶i ®­îc n©ng lªn mét b­íc n©ng cao tay nghÒ cña c«ng nh©n viªn, n©ng cao n¨ng suÊt lao tõ ®ã n©ng cao sè l­îng chÊt l­îng s¶n phÈm h¹ gi¸ thµnh t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng vµ dÇn thay thÕ hµng ngo¹i, cã nh­ vËy míi h¹n chÕ ®­îc hµng lËu. Tuy nhiªn, víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam lµ c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm th× khã cã thÓ ®Çu t­ nhanh ®­îc ®Æc biÖt lµ thiÕu vèn, qu¶n lÝ mang tÝnh chñ quan khã thay ®æi... MÆc dï vËy c¸c doanh nghiÖp trong n­íc ®· biÕt kh¾c phôc khã kh¨n dùa vµo lîi thÕ, tiÒm lùc cña m×nh ®Ó cã thÓ ph¸t triÓn vµ trô v÷ng trong kinh doanh. 11. Mét sè gi¶i ph¸p cô thÓ cÇn ®­îc thùc hiÖn: a) D¸n tem: §©y lµ mét h×nh thøc qu¶n lý hµng ho¸ trong vµ ngoµi n­íc cã hiÖu qu¶, dÔ kiÓm so¸t vµ ph¸t hiÖn vi ph¹m. Qua ®ît d¸n tem 17 mÆt hµng ng­êi ta ®· thÊy ®­îc ­u ®iÓm cña nã lµ h¹n chÕ ®­îc hµng nhËp lËu xuÊt hiÖn trªn thÞ tr­êng, thóc ®Èy s¶n xuÊt trong n­íc vµ cã nhiÒu chuyÓn biÕn tÝch cùc, ®Æc biÖt v¬Ý mét sè mÆt hµng: MÆt hµng sø cña c«ng ty sø Thiªn Thanh, tivi mµu l¾p trong n­íc hiÖu JVC, TOSHIBA... tuy nhiªn biÖn ph¸p nµy cßn béc lé nhiÒu h¹n chÕ. Nh÷ng biÖn ph¸p nghiÖp vô mµ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®ang ¸p dông ®Ó ph¸t hiÖn, ng¨n chÆn vµ quay vßng tem ch­a thùc sù hiÖu qu¶, hiÖu lùc cña nh÷ng con tem Th­¬ng m¹i ngµy nay ®ang ngµy cµng suy gi¶m, xuÊt hiÖn sù thiÕu hôt gi¶ t¹o ë mçi ®ît d¸n tem, xuÊt hiÖn tem gi¶, sö dông l¹i mí hµng hoÆc chµo hµng b»ng hµng cã d¸n tem thËt nh­ng b¸n cho kh¸ch hµng hµng kh«ng cã tem cïng lo¹i nh­ng gi¸ thÊp h¬n. ViÖc d¸n tem chñ yÕu dùa vµo lêi khai cña chñ hµng nªn kh«ng ®¶m b¶o tÝnh trung thùc, ®ßi hái viÖc d¸n tem ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch triÖt ®Ó, t¨ng c­êng kiÓm tra gi¸m s¸t, xö lý nghiªm minh c¸c vô vi ph¹m trong gian lËn d¸n tem ph¸t huy tÝnh hiÖu lùc cña mÆt hµng tèt, cña viÖc d¸n tem. b) Xö lý nghiªm minh c¸c vô vi ph¹m bu«n lËu vµ GLTM, ®iÒu tra xÐt xö ngay mét sè c¸c vô bu«n lËu ®iÓn h×nh ®Ó r¨n ®e gi¸o dôc chung, ®×nh chØ ho¹t ®éng hoÆc rót giÊy phÐp kinh doanh ®èi víi c¸c ®¬n vÞ vi ph¹m, tÞch thu hµng ho¸ vµ xö lý theo møc ®é vi ph¹m. c) Cã chÕ ®é khen th­ëng thÝch hîp, khuyÕn khÝch lîi Ých vËt chÊt cho ng­êi, c¬ quan, ®¬n vÞ cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng chèng bu«n lËu vµ GLTM ®Ó hä tÝch cùc h¬n n÷a vµ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM. d) Thµnh lËp vµ tæ chøc tèt c¸c tr¹m thanh tra kiÓm so¸t liªn ngµnh, tr­íc m¾t lµ trªn ®Þa bµn c¸c tØnh Qu¶ng Ninh, L¹ng S¬n, Long An, Hµ Giang, Qu¶ng TrÞ. e) Mét sè mÆt hµng cÊm nh­ ma tuý, chÊt kÝch thÝch... cã thÓ sö dông chã nghiÖp vô vµo viÖc ph¸t hiÖn bu«n lËu, ®©y lµ mét ph­¬ng ph¸p hÕt søc hiÖu qu¶ vµ cÇn ®­îc ph¸t huy t¸c dông. f) Bu«n lËu vµ GLTM th­êng ®i kÌm víi tham nhòng do vËy ph¶i kÕt hîp chèng bu«n lËu vµ GLTM víi chèng tham nhòng. Bän gian th­¬ng vµ tham nhòng hiÖn nay ®ang c©u kÕt víi nhau t¹o thµnh ®­êng d©y bu«n lËu lín, lµm ¨n phi ph¸p, ho¹t ®éng tinh vi. Do vËy ®Ó chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶ th× ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c ®iÒu tra gi¸m s¸t ho¹t ®éng cña c¸c c¬ quan cã tæ chøc. g) C¬ chÕ chÝnh s¸ch XNK ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch linh ho¹t mÒm dÎo trong tõng thêi kú ®Ó n©ng cao hiÖu qña cña thÞ tr­êng trong n­íc, võa h¹n chÕ hµng lËu, võa t¹o kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp, võa phï hîp víi ch­¬ng tr×nh héi nhËp khu vùc vµ quèc tÕ. h) T¨ng c­êng hîp t¸c víi c¸c c¬ quan H¶i quan cña c¸c n­íc trong khu vùc ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. T¨ng c­êng hîp t¸c trao ®æi th«ng tin t×nh b¸o. Lùa chän môc tiªu, hå s¬ ph­¬ng ¸n qu¶n lý ®¸nh gi¸ rñi ro, ph¸t hiÖn c¸c hiÖn t­îng bu«n lËu vµ GLTM, phèi hîp víi c¸c lùc l­îng chøc n¨ng cña n­íc b¹n trong kiÓm tra, kiÓm so¸t hµng ho¸ XNK, tranh thñ sù hîp t¸c gióp ®ì cña c¸c n­íc ph¸t triÓn trong viÖc ®µo t¹o c¸n bé cã n¨ng lùc, tr×nh ®é vµ nghiÖp vô chèng bu«n lËu vµ GLTM. Kü thuËt vµ c¸c ph­¬ng ph¸p ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM mét c¸ch cã hiÖu qu¶ tranh thñ sù gióp ®ì cña hä vÒ mÆt vËt chÊt, kü thuËt hiÖn ®¹i cho c«ng t¸c kiÓm so¸t, gi¸m so¸t hµng ho¸ chèng bu«n lËu... III. KiÕn nghÞ: Qu¸n triÖt tinh thÇn NghÞ quyÕt 12 cña Bé ChÝnh trÞ vÒ viÖc “tiÕp tôc ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng th­¬ng nghiÖp, ph¸t triÓn thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa” víi néi dung quan träng vÒ c¸c biÖn ph¸p h¹n chÕ tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ tr­êng, ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM, vµ ®Þnh h­íng x©y dùng lùc l­îng H¶i quan, Qu¶n lý thÞ tr­êng theo yªu cÇu chÝnh quy, chÆt chÏ víi thùc tiÔn ®Êu tranh chèng bu«n lËu, gian lËn th­¬ng m¹i thêi gian qua còng nh­ tr­íc yªu cÇu ®æi míi c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM, nh»m tiÕp tôc ph¸t triÓn thÞ tr­êng theo ®Þnh h­íng x· héi chñ nghÜa, em xin kiÕn nghÞ víi §¶ng xem xÐt bæ sung (nÕu cã thÓ) trong NghÞ quyÕt 12 cña Bé ChÝnh trÞ quan ®iÓm x· héi ho¸ vµ hîp t¸c quèc tÕ vÒ c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËuv µ GLTM cña n­íc ta hiÖn nay trong giai ®o¹n tiÕn hµnh nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ vµ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. 1. KiÕn nghÞ vÒ x· héi ho¸ c«ng t¸c ®Êu tranh chèng GLTM: MÆc dï nh÷ng n¨m gÇn ®©y, c¸c ngµnh, c¸c cÊp tõ Trung ­¬ng ®Õn ®Þa ph­¬ng ®· cã b­íc chuyÓn biÕn quan träng vÒ nhËn thøc nh­ng ch­a ®ång ®Òu, thËm chÝ cßn sai lÖch... cÇn kh¾c phôc ngay t×nh tr¹ng coi c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM lµ viÖc riªng cña c¸c lùc l­îng chøc n¨ng; coi träng c«ng t¸c ®Êu tranh tuyªn gi¸o dôc ®èi víi c¸c ngµnh, c¸c cÊp, c¸c lùc l­îng, c¸c tæ chøc chÝnh trÞ, ®oµn thÓ vµ x· héi, c¸c doanh nghiÖp vµ ®«ng ®¶o nh©n d©n vµ coi ®©y nh­ mét trong c¸c yªu cÇu vµ gi¶i ph¸p míi vÒ c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM trong giai ®o¹n hiÖn nay. 2. KiÕn nghÞ hîp t¸c quèc tÕ trong ®Êu tranh chèng GLTM: NhiÒu hµnh vi bu«n lËu vµ GLTM, c¸c quèc gia ®Òu thèng nhÊt vÒ mÆt qu¶n lý Nhµ n­íc ph¶i kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng th­¬ng m¹i bÊt hîp ph¸p nµy, ng¨n chÆn, lo¹i trõ t¸c h¹i cña chóng. MÆt kh¸c, trong ®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ quèc tª, sù hîp t¸c gi÷a c¸c quèc gia trong ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM lµ mét ®ßi hái tÊt yÕu. §Õn nay, nhiÒu tæ chøc quèc tÕ vÒ hîp t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM ®· ®­îc thµnh lËp nh­: c¬ quan kiÓm so¸t ma tuý cña Liªn hiÖp quèc, Tæ chøc C¶nh s¸t quèc tÕ (Interpol), C¬ quan chèng GLTM (OLAF) cña Céng ®ång c¸c n­íc Ch©u ¢u (EU)... Ngoµi ra, c¸c n­íc h÷u quan cßn ký víi nhau nh÷ng tho¶ thuËn song ph­¬ng nh»m hîp t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. ViÖt Nam ®· cã hîp t¸c song ph­¬ng víi Trung Quèc, Campuchia, Lµo vµ EU, Interpol vÒ ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Bé Th­¬ng m¹i ViÖt Nam còng ký víi Bé N«ng nghiÖp vµ NghÒ c¸ (Céng hoµ Ph¸p) hîp t¸c ®Êu tranh chèng hµng gi¶, b¶o hé chØ dÉn ®Þa lý vµ tªn gäi xuÊt xø mét sè mÆt hµng nh­ n­íc m¾m Phó Quèc, chÌ Shan tuyÕt méc ch©u. Trong giai ®o¹n tíi, chóng ta cÇn tiÕp tôc ®Èy m¹nh viÖc hîp t¸c nµy nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho cuéc ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. KÕt luËn Gian lËn th­¬ng m¹i lµ mét hiÖn t­îng kinh tÕ x· héi tiªu cùc ®ang diÔn ra mét c¸ch phæ biÕn hiÖn nay víi nhiÒu thñ ®o¹n tinh vi phøc t¹p g©y nhiÒu khã kh¨n trë ng¹i cho lùc l­îng chèng bu«n lËu còng nh­ s¶n xuÊt trong n­íc. GLTM ®em ®Õn nh÷ng hËu qu¶ rÊt nghiªm träng kh«ng chØ víi nÒn kinh tÕ, s¶n xuÊt - tiªu dïng, v¨n ho¸ - x· héi... mµ cã t¸c ®éng tiªu cùc ®Õn ho¹t ®éng th­¬ng m¹i ch©n chÝnh, ®Õn quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña Th­¬ng m¹i Quèc tÕ. V× vËy, chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶ lµ gãp phÇn ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi, chèng ®­îc thÊt thu thuÕ, t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh ch©n chÝnh ph¸t triÓn. Do vËy cÇn ph¶i tiªu diÖt vµ lo¹i trõ hoµn toµn tËn gèc kh«ng cho chóng ph¸t triÓn trµn lan. Tuy nhiªn thùc tr¹ng vÒ bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta hiÖn nay lµ hÕt søc bøc xóc vµ nãng hæi. Trong khi ®ã nh÷ng biÖn ph¸p chèng tiªu cùc nµy ®· béc lé nhiÒu h¹n chÕ kh¸ch quan ®ßi hái §¶ng vµ nhµ n­íc c¸c cÊp bé ngµnh c¬ quan chøc n¨ng cÇn ph¶i xem xÐt kh¾c phôc tÝnh chñ quan ®ång bé ®ång thêi kh¾c phôc ®­îc nh÷ng yÕu tè kh¸ch quan n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i phï hîp víi t×nh h×nh kinh tÕ hiÖn nay. §èi víi chóng ta, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay ®ang tËp trung thùc hiÖn th¾ng lîi c«ng cuéc ®æi míi ®Êt n­íc tõng b­íc ®­a ®Êt n­íc vµo thêi k× c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ th× nhiÖm vô chèng bu«n lËu vµ GLTM cµng quan träng vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc. Trong nh÷ng n¨m võa qua, c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM ®· ®¹t ®­îc mét sè kÕt qu¶ kh¶ quan, ®· kiÓm tra, ph¸t hiÖn vµ xö lý nhiÒu vô vi ph¹m thu vÒ cho ng©n s¸ch hµng triÖu USD. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ bu«n lËu vµ GLTM vÉn ch­a gi¶m vµ hµnh vi thñ ®o¹n ngµy cµng tinh vi, x¶o quyÖt h¬n. §Ó lý gi¶i cho thùc tr¹ng nµy cã rÊt nhiÒu nguyªn nh©n, song chñ yÕu lµ do ph¸p luËt cña ta ch­a nghiªm, cßn thiÕu thèn, ch­a ®ång bé vµ thiÕu tÝnh thèng nhÊt. Ngoµi ra cßn cã mét sè nguyªn nh©n kh¸c nh­: C«ng t¸c tuyªn truyÒn chèng bu«n lËu vµ GLTM ch­a ®­îc coi träng nªn tr×nh ®é nhËn thøc cña c¸c tÇng líp nh©n d©n vÒ tÖ n¹n bu«n lËu vµ GLTM ch­a ®Çy ®ñ. Trang thiÕt bÞ phôc vô cho c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t cßn thiÕu thèn th« s¬... V× vËy ®Ó c«ng t¸c chèng bu«n lËu vµ GLTM cã hiÖu qu¶, ®ßi hái ph¶i cã sù nç lùc cè g¾ng vµ phèi hîp thèng nhÊt cña c¸c Bé, ngµnh cã liªn quan,... CÇn tranh thñ sù ®ång t×nh ñng hé cña c¸c tÇng líp nh©n d©n vµ sù hîp t¸c quèc tÕ trong c«ng t¸c ®Êu tranh chèng bu«n lËu vµ GLTM. Nghiªn cøu ®Ò tµi nµy gióp em hiÓu râ t×nh h×nh chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i ë n­íc ta, hiÖu qu¶ cña c¸c gi¶i ph¸p mµ chóng ta ®­a ra vµ ®Æc biÖt lµ nã cho em thÊy ®­îc vai trß t¸c dông cña viÖc chèng bu«n lËu vµ gian lËn th­¬ng m¹i æn ®Þnh thÞ tr­êng an ninh chÝnh trÞ... thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn héi nhËp vµo khu vùc vµ thÕ giíi. Tuy b¶n th©n còng ®· cã nh÷ng cè g¾ng vµ ®­îc sù chØ b¶o tËn t×nh cña thÇy gi¸o PGS.TS Hoµng Ngäc ThiÕt cïng víi sù gióp ®ì nhiÖt thµnh cña Côc Qu¶n Lý ThÞ Tr­êng thuéc Bé Th­¬ng M¹i nh­ng ch¾c ch¾n luËn v¨n nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. RÊt mong ®­îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ c¸c b¹n ®Ó ®Ò tµi nµy cµng thªm hoµn thiÖn. Xin tr©n thµnh c¶m ¬n!  Tµi liÖu tham kh¶o Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt - NXB Khoa häc, Hµ néi 1997. LuËt Th­¬ng m¹i Quèc tÕ. T¹p chÝ Th­¬ng m¹i sè 11/2001. Thêi b¸o kinh tÕ sè 29,30,31,32,33/2001. B¸o An ninh thÕ giíi. B¸o H¶i quan sè 25,26,27,28,29,30,31,32,33,.../2001. B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2000, 2002 cña Côc Qu¶n Lý ThÞ Tr­êng. B¸o Th­¬ng m¹i sè 32,71,95,102,103/2000 sè 5,17,18,20,21,22,25,26,31/2001. 9. B¸o c¸o Tham luËn cña TØnh Qu¶ng Ninh t¹i Héi th¶o “Chèng bu«n lËu vµ GLTM” n¨m 1999. ._.