Hạch toán tiền lương & các khoản trích theo lương tại Công ty Tư vấn Xây dựng công nghiệp & Đô thị

h từ khi bắt đầu cho tới khi kết thúc một chu trình hoạt động sản xuất. Chính vì vậy tiền lương chính là cầu nối giữa người sử dụng lao động với người cung cấp sức lao động. Đối với người lao động, tiền lương chính là động lực thúc đẩy họ hăng hái tham gia lao động sản xuất. Do đó cần có những chính sách tiền lương thoả đáng để động viên khuyến khích người lao động phát huy khả năng sáng tạo, tăng năng suất lao động, gắn thu nhập của mình với hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Tiền lương có ý nghĩa rất to lớn về mặt kinh tế chính trị, cho nên hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương là một công tác quan trọng không thể thiếu trong công tác kế toán của doanh nghiệp. Làm tốt công tác này sẽ giúp cho doanh nghiệp linh hoạt trong việc điều tiết, sử dụng lao động, đáp ứng nhu cầu của sản xuất trong nền kinh tế thị trường. Qua hơn hai tháng thực tập tại Công ty Tư vấn Xây dựng công nghiệp và Đô thị Việt Nam, tiếp xúc với thực tiễn quản lý sản xuất đặc biệt là của Phòng kế toán-tài chính của công ty, dưới sự giúp đỡ tận tình của cô giáo Nguyễn Kim Ngân và các cán bộ, nhân viên phòng Kế toán, em đã chọn đề tài “Hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Công ty Tư vấn Xây dựng công nghiệp và Đô thị Việt Nam ”. Luận văn ngoài phần mở đầu và kết luận, được chia thành 3 phần: Phần1: Lý luận chung về tiền lương, hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong các doanh nghiệp Phần 2: Công tác hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại Công ty tư vấn Xây dựng công nghiệp và Đô thị Việt Nam Phần 3: Một số ý kiến nhằm hoàn thiên công tác tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty VCC. Phần I Lý luận chung về công tác hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương trong các doanh nghiệp 1. Những vấn đề chung về lao động, tiền lương: - Lao động là một trong ba yếu tố cơ bản tư liệu lao động, đối tượng lao động, sức lao động và là nhân tố mang tính chất quyết định để tiến hành quá trình sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp. - Chi phí về lao động là một trong các yếu tố chi phí cơ bản, cấu thành nên giá trị sản phẩm do doanh nghiệp sản xuất ra. Quản lý lao động là một nội dung quan trọng trong công tác quản lý toàn diện các đơn vị sản xuất kinh doanh. Sử dụng hợp lý lao động là tiết kiệm chi phí về lao động sống, góp phần hạ thấp giá thành sản phẩm, tăng doanh lợi cho doanh nghiệp và nâng cao đời sống cho người lao động trong doanh nghiệp. Nhằm thực hiện mục tiêu trên, các doanh nghiệp cần phải chú ý đến hai vấn đề là sử dụng lao động và bồi dưỡng lao động. 1.1- Khái niệm về tiền lương, các khoản trích theo tiền lương - Quá trình sản xuất là quá trình kết hợp đồng thời cũng là quá trình tiêu hao các yếu tố cơ bản (lao động, đối tượng lao động, tư liệu lao động). Trong đó lao động với tư cách là hoạt động chân tay và trí óc con người, sử dụng các tư liệu lao động nhằm tác động, biến đổi các đối tượng lao động thành các vật phẩm có ích phục vụ cho nhu cầu sinh hoạt của con người. Để đảm bảo liên tục quá trình tái sản xuất, trước hết cần phải đảm bảo tái sản xuất sức lao động mà con người bỏ ra cần phải được bồi hoàn dưới dạng thù lao lao động, đó là tiền lương. - Tiền lương là một phạm trù kinh tế gắn liền với lao động, tiền tệ và nền sản xuất hàng hoá. Trong xã hội chủ nghĩa, tiền lương thực chất là “một phần thu nhập quốc dân biểu hiện dưới hình thức tiền tệ được nhà nước phân phối có kế hoạch cho công nhân viên chức phù hợp với số lượng và chất lượng lao động của mỗi người đã cống hiến. Tiền lương phản ánh việc trả công cho công nhân viên chức dựa trên nguyên tắc phân phối lao động nhằm tái sản xuất sức lao động bù đắp hao phí lao động của người lao động đã bỏ ra trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp ”. Tiền lương là biểu hiện bằng tiền của hao phí lao động sống cần thiết mà doanh nghiệp trả cho người lao động theo thời gian, khối lượng công viêc mà người lao động đã công hiến cho doanh nghiệp. -Khái niệm: Tiền lương(tiền công) là phần thù lao lao động để tái sản xuất sức lao động, bù đắp hao phí lao động của người lao động đã bỏ ra trong quá trình hoạt động SXKD của doanh nghiệp. Bản chất của tiền lương là giá cả sức lao động được hình thành trên cơ sở giá trị sức lao động thông qua sự thoả thuận giữa người sử dụng lao động và người lao động. Chính vậy người sử dụng lao động phải trả cho người lao động một khoản tiền công theo nguyên tắc cung cầu, giá trị của thị trường và theo các qui định của nhà nước. Theo những giác độ nghiên cứu về tiền lương, các nhà nghiên cứu còn sử dụng một số thuật ngữ như tiền lương danh nghĩa, tiền lương thực tế tiền lương tối thiểu... +Tiền lương danh nghĩa: Là số tiền người lao động nhận được theo hợp đồng giữa người lao động và người sử dụng lao động. + Tiền lương thực tế: Là số lượng tư liệu sinh hoạt và dịch vụ mà người lao động có thể mua được bằng tiền lương của mình sau khi đóng các khoản thuế theo qui định của nhà nước. Chỉ số tiền lương thực tế tỷ lệ nghịch với chỉ số giá cả và tỷ lệ thuận với chỉ số tiền lương danh nghĩa tại thời điểm xác định. Trong thực tế người lao động quan tâm đến tiền lương thực tế nhiều hơn tiền lương danh nghĩa, bởi nó quyết định đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của họ cũng như năng suất lao động và hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp. Chính vì vậy nhà nước qui định về mức lương tối thiểu chứ không đặt ra mức lương tối đa để giúp cho người lao động khỏi thiệt thòi và đáp ứng cho các doanh nghiệp trong khâu quản lý, hạch toán tiền công, chi phí vào đúng đối tượng chịu chi phí. * Đặc điểm của tiền lương: +Tiền lương là một phạm trù kinh tế gắn liền với lao động, tiền tệ và nền sản xuất hàng hoá. + Trong điều kiện tồn tại nền sản xuất hàng hoá và tiền tệ, tiền lương là một yếu tố chi phí sản xuất-kinh doanh cấu thành nên giá thành của sản phẩm, lao vụ, dịch vụ. +Hệ thống thang, bậc lương, chế độ phụ cấp, thưởng đối với từng ngành nghề phù hợp chính là công cụ điều tiết lao động. + Tiền lương là một đòn bẩy kinh tế quan trọng để nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh, tăng năng xuất lao động, có tác dụng động viên khuyến khích công nhân viên chức phấn khởi, tích cực lao động, nâng cao hiệu quả công tác. 1.2. Nhiệm vụ kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương. Hạch toán lao động, kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương không chỉ liên quan đến quyền lợi của người lao động mà còn liên quan đến chi phí hoạt động sản xuất kinh doanh, giá thành sản phẩm của doanh nghiệp, liên quan đến tình hình chấp hành các chính sách về lao động tiền lương của Nhà nước. Kế toán tiền lương và các khoản trích theo lương ở doanh nghiệp phải thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu sau: -Phản ánh, ghi chép kịp thời, đầy đủ và chính xác số lượng, chất lượng lao động của cán bộ công nhân viên. -Tính đúng số tiền công và các khoản phải trả cho người lao động và thanh toán kịp thời tiền công và các khoản khác phải trả cho người lao động. -Phân bổ chi phí tiền công, các khoản trích BHXH, BHYT và kinh phí công đoàn vào các đối tượng sử dụng lao động. -Kiểm tra phân tích tình hình sử dụng quỹ tiền công, quỹ BHXH, quỹ BHYT và kinh phí công đoàn. 1.3.Các hình thức tiền lương và các phương pháp chia lương. Việc tính và trả lương có thể thực hiện theo nhiều hình thức khác nhau, tuỳ theo đặc điểm hoạt động kinh doanh, tính chất công việc và trình độ quản lý. Trên thực tế thường áp dụng các hình thức tiền lương sau: - Hình thức tiền lương theo thời gian: Là hình thức tiền lương tính theo thời gian làm việc, cấp bậc kỹ thuật và thang lương của người lao động. Theo hình thức trả lương này, tiền lương theo thời gian phải trả được tính bằng: thời gian làm việc nhân với mức lương thời gian. Tiền lương thời gian với đơn giá tiền lương cố dịnh được gọi là tiền lương thời gian giản đơn. Tiền lương thời gian giản đơn có thể kết hợp chế độ tiền lương thưỏng để khuyến khích người lao động hăng hái làm việc, tạo nên tiền lương thời gian có thưởng. Có ba cách tính lương theo thời gian là lương tháng, lương ngày, hoặc lương giờ +Lương tháng: Tiền lương phải trả = Mức lương x Số ngày làm việc trong tháng một ngày thực tế trong tháng +Lương ngày: Mức lương tháng theo chức vụ x Hệ số các loại phụ cấp Mức lương = ngày Số ngày làm việc theo chế độ(22ngày) +Lương giờ: Mức lương ngày Mức lương giờ= Số giờ làm việc trong ngày Để áp dụng trả lương theo thời gian doanh nghiệp phải theo dõi ghi chép thời gian làm việc của người lao độngvà có mức lương thời gian. Hình thức trả lương theo thời gian có nhiều hạn chế, đó là chưa gắn chặt tiền lương với kết quả và chất lượng lao động. Do đó không khuyến khích được người lao động hăng hái làm việc, cung không phát huy được tính chủ động, sáng tạo đối với sản phẩm - Hình thức trả lương theo sản phẩm: Là hình thức tiền lương tính theo số lượng, chất lượng sản phẩm, công việc đã hoàn thành đảm bảo yêu cầu chất lượng và đơn giá tiền lương tính theo một đơn vị sản phẩm, công việc đó. Tiền lương sản phẩm phải trả tính bằng: số lượng hoặc khối lượng công việc, sản phẩm hoàn thành đủ tiêu chuẩn chất lượng, nhân với đơn giá tiền lương sản phẩm. Việc xác định tiền lương sản phẩm phải dựa trên cơ sở các tài liệu về hạch toán kết qủa lao động. Tiền lương sản phẩm có thể áp dụng đối với lao động trực tiếp sản xuất sản phẩm, gọi là tiền lương sản phẩm trực tiếp, hoặc có thể áp dụng đối với người gián tiếp phục vụ sản xuất sản phẩm gọi là tiền lương sản phẩm gián tiếp. +Tiền lương sản phẩm trực tiếp: Tiền lương phải = Số lượng sản x Đơn giá tiền lương trả người lao động phẩm hoàn thành cho 1 đvị sản phẩm +Trả lương sản phẩm gián tiếp: Tiền lương sản = Số lượng sản phẩm x Đơn giá tiền lương phẩm gián tiếp hoàn thành của CNSX sản phẩm gián tiếp + Tiền lương sản phẩm có thưởng: Lương sản phẩm = Hai hình thức tiền + Các khoản thưởng có có thưởng lương kể trên thể thường xuyên + Lương sản phẩm luỹ tiến: Theo hình thức trả lương này, ngoài tiền lương tính theo sản phẩm trực tiếp, còn căn cứ vào mức độ định mức lao động để tính thêm một số tiền lương theo tỉ lệ luỹ tiến. 2. Quỹ tiền lương và các chế độ tiền lương Quỹ tiền lương của doanh nghiệp là toàn bộ số tiền lương mà doanh nghiệp phải trả cho công nhân viên của doanh nghiệp do doanh nghiệp quản lý sử dụng. Quỹ tiền lương bao gồm: - Tiền lương thời gian, tiền lương tính theo sản phẩm và tiền lương khoán. - Tiền lương trả cho người lao động sản xuất ra sản phẩm hỏng trong phạm vi chế độ quy định. - Tiền lương trả cho người lao động trong thời gian ngừng sản xuất do nguyên nhân khách quan, trong thời gian được điều động công tác làm nghĩa vụ theo chế độ quy định, thời gian nghỉ phép, thời gian đi học. - Các lại phụ cấp làm đêm, thêm giờ. - Các khoản tiền thưởng có tính chất thường xuyên. Quỹ tiền lương kế hoạch trong doanh nghiệp còn được tính cả các khoản trợ cấp bảo hiểm xã hội trong thời gian người lao động ốm đau, thai sản, tai nạn lao động. Nhà nước đã qui định mức lương tối thiểu mà người lao động được hưởng khi tham ra vào các hoạt động sản xuất kinh doanh là 210.000đ\tháng. Người lao động có quyền được hưởng theo năng suất lao động. Người lao động có quyền làm việc gì, chức vụ gì thì được hưởng theo công việc chức vụ đó theo qui định của nhà nước và tiền lương phải được trả đến tận tay người lao động. Thu nhập của người lao động trong doanh nghiệp thưởng gồm tiền lương và tiền thưởng. Tiền lương và tiền thưởng trong các doanh nghiệp hiện nay thực hiện theo nghị định 26CP ngày 23/5/1993 của Chính phủ và thông tư liên bộ số 20/TT. -LB ngày 2/6/1993 của liên bộ lao động-thương binh –xã hội và bộ tài chính. Theo đó nhà nước quản lý quĩ tiền lương của doanh nghiệp bằng cách qui định xét duyệt định mức chi phí tiền lương nhằm đảm bảo quyền tự chủ của doanh nghiệp vừa bảo đảm chức năng quản lý của nhà nước về tiền lương theo nguyên tắc gắn thu nhập của người lao động với hiệu quả sản xuất kinh doanh và năng suất lao động. Chi phí tiền lương được dựa trên đơn giá tiền lương. Đơn giá tiền lương được điều chỉnh theo biến động của thị trường. Đơn giá tiền lương được tính bằng số tiến tuyệt đối sản phẩm hoặc tính bằng tỷ lệ (%) trên tổng doanh thu tương tự với giá thành sản phẩm hoặc dịch vụ tại thời điểm đó(đối với sản phẩm độc quyền như điện, xăng dầu, đường sắt, bưu điện...). Còn đối với sản phẩm chính tương đối ổn định do doanh nghiệp định giá thì đơn giá tiền lương được tính bằng phần trăm(%) trên giá bán của mỗi đơn vị sản phẩm. Đối với sản phẩm dịch vụ không ổn định thì đơn giá tiền lương tính theo tỷ lệ % của tổng mức lợi nhuận hoặc trên tổng doanh thu của các sản phẩm hoặc dịch vụ đó. +Đơn giá tiền lương tính trên đơn vị sản phẩm(hoặc sản phẩm đó qui đổi ) được xác định dựa trên yếu tố như hệ số và định mức lương theo cấp bậc công việc, định mức sản phẩm, định mức thời gian, định mức lao động của công nhân viên chức mà phụ cấp lương các loại theo qui định của nhà nước. Có 4 phương pháp xây dựng đơn giá tiền lương: +Phương pháp 1: Đơn giá tiền lương tính trên đơn vị sản phẩm. Đơn giá tiền lương = Tiền x Mức lao động của đơn vị (đ\đơn vị hiện vật) lương giờ hoặc sản phẩm qui đổi Tiền lương giờ tính theo NĐ 197/CP ngày 31/12/1994 +Phương pháp 2: Đơn giá tiền lương tính trên doanh thu Tổng quỹ lương năm kế hoạch Đơn giá tiền lương= (đơn vị tính đ\1000) Tổng doanh thu (DS) kế hoạch + Phương pháp 3: Đơn giá tiền lương tính trên tổngdoanh thu trừ đi tổng chi phí. ồ quỹ lương năm kế hoạch Đơn giá tiền lương = ồ doanh thu năm KH - ồ chi phí KH (ko có lương) + Phương pháp 4: Đơn giá tiền lương tính trên lợi nhuận ồ quỹ lương năm KH Đơn giá tiền lương = Lợi nhuận kế hoạch 3. Các khoản trích theo lương 3.1 Quỹ bảo hiểm xã hội: Theo chế độ hiện hành nghị định 12CP ngày 25/11/1995 quy định về BHXH của chính phủ, quỹ BHXH được hình thành bằng cách trích theo tỉ lệ của 20% trên tổng quỹ lương cấp bậc và các khoản phụ cấp thường xuyên của người lao động thực tế trong kỳ hạch toán, 15% người sử dụng lao động phải nộp được tính vào chi phí sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp còn 5% trừ vào thu nhập của người lao động. Quỹ BHXH là quỹ dùng để trợ cấp cho người lao động có tham gia đóng góp trong trường hợp họ bị mất khả năng lao động như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động, mất sức, hưu trí. Quỹ BHXH được quản lý tập trung ở bộ lao động thương binh xã hội thông qua hệ thống tổ chức BHXH thông qua ngành dọc. Khi người lao động nghỉ hưởng lao động xã hội kế toán phải lập phiếu nghỉ hưởng BHXH ( theo mẫu 03-LĐTL chế độ chứng từ kế toán ) từ đó lập bảng thanh toán BHXH ( mẫu 04-LĐTL chế độ chứng từ kế toán). 3.2. Quỹ bảo hiểm y tế. Theo quy định của chế độ tài chính hiện hành được hình thành từ hai nguồn: Một do doanh nghiệp phải gánh chịu, phần còn lại người lao động phải nộp dưới hình thức khấu trừ vào lương và được phép trích 3% trên tổng mức lương cơ bản trong đó 2% trích chi phí kinh doanh còn lại 1% trừ vào thu nhập của người lao động. Quỹ BHYT được nộp lên cơ quan chuyên trách thông qua việc mua BHYT để phục vụ và chăm sóc sức khoẻ cho công nhân viên như: khám chữa bệnh, viện phí trong thời gian ốm đau, sinh đẻ. 3.3. Kinh phí công đoàn. KPCĐ là quỹ được sử dụng chi tiêu cho hoạt động công đoàn và được hình thành trên cơ sở trích lập theo tỉ lệ quy định trên tổng số lương thực tế phát sinh trong tháng tính vào sản xuất kinh doanh và tỉ lệ trích kinh phí công đoàn là 2%, số kinh phí công đoàn doanh nghiệp còn một phần để lại doanh nghiệp để chi tiêu cho các hoạt động công đoàn cứu doanh nghiệp và nó cũng góp phần khích lệ về mặt tinh thần cho người lao động. Quỹ BHXH, BHYT, KPCĐ là quỹ rất có lợi cho người lao động không những chỉ hiện tại mà còn trong tương lai sau này bởi khi nghỉ hưu người lao động vẫn được trợ cấp hàng tháng và được khám chữa bệnh theo chế độ bảo hiểm qui định. Tiền lương phải trả cho người lao động, cùng các khoản trích bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn hợp thành chi phí nhân công trong tổng chi phí nhân công trong tổng chi phí sản xuất kinh doanh. Ngoài chế độ tiền lương và các khoản trích theo lương, doanh nghiệp còn xây dựng chế độ tiền thưởng cho tập thể, cá nhân có thành tích trong hoạt động sản xuất kinh doanh, tiền thưởng bao gồm thưởng thi đua (lấy từ quỹ khen thưởng) và thưởng trong sản xuất kinh doanh: thưởng nâng cao chất lượng sản phẩm, thưởng tiết kiệm vật tư, thưởng phát minh sáng kiến...(lấy từ quỹ tiền lương). 4.Hạch toán lao động tiền lương-BHXH phải trả cho CNV Tại các doanh nghiệp sản xuất, hạch toán chi phí về lao động là một bộ phận công việc khá phức tạp trong việc hạch toán chi phí kinh doanh, bởi vì cách trả thù lao động thường không thống nhất giữa các bộ phận, các đơn vị, các thời kỳ...Việc hạch toán chính xác chi phí về lao động có vị trí quan trọng, là cơ sở dể xác định gía thành và giá bán sản phẩm. Đồng thời, nó còn là căn cứ để xác định các khoản nghĩa vụ phải nộp cho ngân sách, cho các cơ quan phúc lợi xã hội. Vì thế, để bảo đảm cung cấp thông tin kịp thời cho quản lý, đòi hỏi hạch toán lao dộng và tiền lương phải quán triệt các nguyên tắc sau: 4.1. Phải phân loại lao động hợp lý: Do lao động trong doanh nghiệp có nhiều loại khác nhau nên để thuận lợi cho việc quản lý và hạch toán, cần thiết phải tiến hành phân loại. Phân loại lao động là việc sắp xếp lao động vào các nhóm khác nhau theo những đặc trưng nhất định. Về mặt quản lý và hạch toán, lao động thường được phân theo các tiêu thức sau: * Phân theo thời gian lao động: Theo thời gian lao động, toàn bộ lao động có thể chia thành: +Lao động thường xuyên trong danh sách +Lao động tạm thời mang tính thời vụ. Cách phân loại này giúp doanh nghiệp nắm được tổng số lao động của mình, từ đó có kế hoạch sử dụng, bồi dưỡng, tuyển dụng và huy động khi cần thiết đồng thời xác định các khoản nghĩa vụ với người lao động và với Nhà nước được chính xác. * Phân theo quan hệ với quá trình sản xuất: Dựa theo mối quan hệ của lao động với quá trình sản xuất, có thể phân lao động doanh nghiệp thành hai loại: +Lao động trực tiếp sản xuất: Đây chính là bộ phận công nhân trực tiếp sản xuất hay trực tiếp tham gia vào quá trình sản xuất sản phẩm ha thực hiện các lao vụ dịch vụ. Lao động trực tiếp sản xuất bao gồm những người điều khiển thiết bị máy móc để sản xuất sản phẩm, những người phục vụ quá trình sản xuất... +Lao động gián tiếp sản xuất: Đây là bộ phận tham gia lao động gián tiếp vào quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Lao động gián tiếp sản xuất bao gồm nhân viên kỹ thuật, nhân viên quản lý kinh tế, nhân viên quản lý hành chính. Cách phân loại này giúp cho doanh nghiệp đánh giá được tính hợp lý của cơ cấu lao động và có biện pháp bố trí lao động phù hợp với yêu cầu công việc, tinh giảm bộ máy gián tiếp. *Phân theo chức năng của lao động trong quá trình sản xuất kinh doanh: Theo cách phân loại này, toàn bộ lao động có thể chia thành 3 loại: +Lao động thực hiện chức năng chế biến: bao gồm những người tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp vào quá trình sản xuất, chế tạo sản phẩm hay thực hiện các lao vụ dịch vụ như công nhân trực tiếp sản xuất, nhân viên phân xưởng... +Lao động thực hiện chức năng bán hàng: là những người lao động tham gia hoạt động tiêu thụ sản phẩm, hàng hoá, lao vụ dịch vụ như nhân viên tiếp thị, nghiên cứu thị trường... +Lao động thực hiện chức năng quản lý: là những lao động tham gia hoạt động quản lý kinh doanh và quản lý hành chính của doanh nghiệp như nhân viên quản lý kinh tế, nhân viên hành chính... Cách phân loại này có tác dụng giúp cho việc tập hợp chi phí lao động được kịp thời, chính xác, phân định được chi phí sản phẩm và chi phí thời kỳ. 4.2. Phải phân loại tiền lương một cách phù hợp: Do tiền lương có nhiều loại với tính chất khác nhau, chi trả cho các đối tượng khác nhau nên cần phân loại tiền lương theo tiêu thức phù hợp. Trên thực tế có rất nhiều cách phân loại tiền lương như phân loại tiền lương theo cách thức trả lương ( lương sản phẩm, lương thời gian), phân theo đối tượng trả lương (lương sản xuất, lương bán hàng, lương quản lý)... Mỗi một cách phân loại đều có những tác dụng nhất định trong quản lý. Tuy nhiên, để thuận lợi cho công tác hạch toán nói riêng và quản lý nói chung, về mặt hạch toán, tiền lương được chia làm 2 loại: tiền lương chính, tiền lương phụ. + Tiền lương chính: Là tiền lương trả cho người lao động trong thời gian người lao động thực hiện nhiệm vụ chính của họ, gồm tiền lương trả theo cấp bậc và các khoản phụ cấp kèm theo. + Tiền lương phụ: Là tiền lương trả cho người lao động trong thời gian họ thực hiện nhiệm vụ khác, ngoài nhiệm vụ chính và thời gian người lao động nghỉ phép, nghỉ tết, nghỉ vì ngừng sản xuất... được hưởng lương theo chế độ. Tiền lương chính của công nhân trực tiếp sản xuất gắn liền với quá trình sản xuất ra sản phẩm, tiền lương phụ của công nhân trực tiếp sản xuất không gắn với từng loại sản phẩm. Vì vậy, việc phân chia tiền lương chính và tiền lương phụ có ý nghĩa quan trọng đối với công tác phân tích kinh tế. Để đảm bảo hoàn thành và hoàn thành vượt mức kế hoạch sản xuất của doanh nghiệp. 4.3 Hạch toán lao động. - Hạch toán về số lượng lao động do phòng tổ chức theo dõi quản lý số lượng lao động theo cấp bậc, trình độ và được phản ánh vào sổ danh sách lao động. -Hạch toán về thời gian lao động: Được thực hiện trên bảng chấm công do các tổ bộ phận sản xuất, phòng ban nghiệp vụ ghi chép theo dõi, là cơ sở để tính lương theo thời gian. - Hạch toán về kết quả lao động: Do các bộ phận sản xuất ghi chép số lượng sản phẩm hoàn thành đảm bảo đủ tiêu chuẩn chất lượng. Các chứng từ bao gồm: Giấy báo sản phẩm công việc hoàn thành, hợp đồng làm khoán, phiếu báo làm đêm, làm thêm giờ. - Căn cứ vào các chứng từ hạch toán về thời gian lao độgn, kết quả lao động, kế toán tính lương cho từng cán bộ công nhân viên, căn cứ vào chế độ tiền lương hiện hành và hình thức trả lương đang áp dụng tại doanh nghiệp, tính ra số tiền lương phải trả cho từng công nhân viên trong tháng, sau đó lập bảng thanh toán lương. - Căn cứ vào các chứng từ nghỉ ốm đau thai sản ... của y tế để tính ra số BHXH thực tế phải trả trong tháng cho từng CNV. Kế toán lập bảng thnah toán BHXH cho CNV. 5.Kế toán tổng hợp tiền lương và các khoản trích theo lương. 5.1.Tài khoản kế toán sử dụng Kế toán tính và thanh toán tiền lương, tiền công và các khoản khác với người lao động, tình hình trích lập và sử dụng các quỹ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công đoàn, kế toán sử dụng các tài khoản sau: + TK334- “Phải trả công nhân viên”: Tài khoản này dùng để phản ánh các tài khoản thanh toán với công nhân viên của doanh nghiệp về tiền lương, tiền công, trợ cấp bảo hiểm xã hội, tiền thưởng và các khoản khác thuộc về thu nhập của công nhân viên. Bên Nợ: - Tiền lương, tiền công, tiền thưởng, bảo hiểm xã hội và các khoản khác đã trả, đã ứng cho công nhân viên và các khoản khấu trừ vào tiền lương, tiền công của công nhân viên. -Các khoản tiền công đã ứng trước, hoặc đã trả cho lao động thuê ngoài. Bên Có: -Tiền lương, tiền công và các khoản khác phải trả cho công nhân viên, phải trả cho lao động thuê ngoài. Dư Nợ (nếu có) : Số trả thừa cho công nhân viên. Dư Có: Tiền lương, tiền công và các khoản khác phải trả cho công nhân viên. TK334 có 2 TK cấp 2: -TK3341- Phải trả công nhân viên: phản ánh các khoản phải trả và tình hình thanh toán các khoản phải trả cho công nhân viên của các doanh nghiệp xây lắp về tiền lương, phụ cấp, báo hiểm... -TK3342- Phải trả lao động thuê ngoài: thanh toán các khoản phải trả cho các lao động thuê ngoài không thuộc biên chế các doanh nghiệp xây lắp Kế toán tài khoản cần theo dõi riêng: Thanh toán tiền lương và thanh toán bảo hiểm xã hội. +Tài khoản 338 “Phải trả, phải nộp khác” được dùng để phản ánh tình hình thanh toán các khoản phải trả, phải nộp khác ngoài nội dung đã phản ánh ở các tài khoản công nợ phải trả Nội dung các khoản phải trả, phải nộp khác rất phong phú: được thực hiện trên các tài khoản cấp 2 thuộc tài khoản 338 “Phải trả, phải nộp khác”, gồm có các TK nhỏ: -TK3382: Kinh phí công đoàn -TK 3383: Bảo hiểm xã hội -TK3384: Bảo hiểm y tế ....... Bảng phân bổ tiền lương và bhxh TT Ghi có TK Đối tượng sử dụng TK-334-Phải trả CNV TK338-Phải trả, phải nộp khác TK 335 Chi phí phải trả Tổng cộng Lương Các khoản phụ cấp Các khoản khác Cộng Có TK 334 Kinh phí công đoàn 3382 Bảo hiểm xã hội 3383 Bảo hiểm y tế 3384 Cộng Có TK 338 1 TK622- chi phí nhân công trực tiếp -Phân xưởng (sản phẩm)... -Phân xưởng (sản phẩm)... -v.v... 2 TK627-chi phí sản xuất chung -Phân xưởng -v.v... Ngoài các TK trên còn sử dụng một số TK khác như: TK622, TK627, TK642... 5.2 Sơ đồ hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương Sơ đồ 1 Hạch toán tiền lương phải trả cho công nhân viên TK141, 138, 333... TK334 TK622 Tiền lương, tiền thưởng BHXH và các khoản khác cho CNV Các khoản khấu trừ vào thu CNTTSX nhập của CNV(tạm ứng , bồi thường vật chất...) TK627 NVPXSX TK3383, 3384 TK641, 642 Phần đóng góp cho quỹ NVBH,QLDN BHXH,BHYT TK111, 112 TK4311 Thanh toán lương thưởng, Tiền thưởng BHXH và các khoản khác cho CNV TK3383 BHXH phải trả Sơ đồ 2 Kế toán thanh toán BHXH, BHYT, KPCĐ TK334 TK338 TK622,627,641,642 Số BHXH phải trả trực tiếp cho CNV Trích KPCĐ,BHXH,BHYT theo tỉ lệ qui định tính vào CPKD(19%) TK334 Trích BHXH,BHYT theo tỷ lệ qui TK111,112 định tính vào thu nhập của CNV Nộp BHXH,BHYT, KPCĐ TK111,112 Chi tiêu KPCĐ tại cơ sở Số BHXH,KPCĐ vượt chi được cấp Phần II công tác hạch toán tiền lương và các khoản trích theo lương tại công ty tư vấn xây dựng công nghiệp và đô thị việt nam(VCC) I. Giới thiệu chung về công ty. 1.Qúa trình hình thành và phát triển của VCC. 1.1. Sự phát triển của công ty VCC Công ty tư vấn xây dựng Công nghiệp và Đô thị Việt Nam (VCC) được thành lập theo quyết định số 787/BXD-TCLĐ ngày 28/12/1992 do Bộ trưởng Bộ Xây dựng Ngô Xuân Lộc ký, trên cơ sở đổi tên Viện xây dựng công nghiệp và công trình đô thị. Tiền thân của công ty là Vịên thiết kế công nghiệp -Bộ Xây dựng, được Chính phủ thành lập ngày 9/10/1969 theo quyết định số 201/CP do Phó Thủ tướng Đỗ Mười ký. VCC là doanh nghiệp loại I có lực lượng trên 300 cán bộ khoa học kỹ thuật ( trong đó có 7 tiến sỹ, 6 kỹ sư cao cấp, 50 kỹ sư, kiến trúc sư chính chủ nhiệm đồ án), hơn 200 kỹ sư thuộc nhiều chuyên ngành trong lĩnh vực kiến trúc, xây dựng, cầu đường, san nền, điện nước, môi trường và cơ khí. Nhiều tiến sỹ, thạc sỹ và kỹ sư là chuyên gia đầu ngành và là thành viên của các hội khoa học kỹ thuật của Nhà nước và của Ngành xây dựng. Với những phương tiện, thiết bị hiện đại được trang bị cho công tác khảo sát thiết kế xây dựng như: máy tính, máy vẽ máy phô tô AoA1, các máy đo đạc, khoan khảo sát và đánh giá tác động môi trường .Công ty VCC đã tiến hành đo đạc, khoan khảo sát, thiết kế, lập dự án và tư vấn xây dựng cho nhiều dự án đầu tư xây dựng lớn và vừa trên phạm vi cả nước. 1.2. Chức năng và nhiệm vụ của công ty - Tư vấn chuẩn bị đầu tư - Quản lý dự án - Thực thi dự án - Thiết kế quy hoạch, thiết kế công trình - Khảo sát và đo đạc - Lập dự toán - Khoa học công nghệ và thông tin. - Dịch vụ công cộng - Phát triển nhà ở, khu dô thị mới, khu dân cư - Giáo dục đào tạo, nghiên cứu, y tế, thể thao... Công ty tư vấn xây dựng Công nghiệp và Đô thị Việt Nam (VCC) đã được Nhà nước tặng thưởng nhiều huân chương cao quí về thành tích đóng góp cho công cuộc xây dựng đất nước như: Huân chương lao động hạng 1 năm 1994 Huân chương lao động hạng 2 năm 1986 Huân chương lao động hạng 3 năm 1981 Huân chương độc lập hạng 3 năm 1999 Trụ sở công ty đóng tại số 37 Lê Đại Hành, Quận Hai Bà Trưng, Thành phố Hà Nội. Điện thoại-TEL:84.4.9761713-FAX:84-4-9761652 2.Cơ cấu tổ chức công ty Bộ Xây dựng Hội đồng khen thưởng kỷ luật Hội đồng KHCN công ty Công ty tư vấn xây dựng công nghiệp Văn phòng công ty Phòng quản lý KHKT Phòng kinh tế tài chính Phòng kế hoạch Trung tâm khảo sát và kiểm định chất lượng xây dựng Trung tâm KHCN xây dựng công nghiệp và đô thị Trung tâm dự án đầu tư Xí nghiệp thiết kế xây dựng số 1 Xí nghiệp thiết kế xây dựng số 2 Trung tâm nghiên cứu thiết kế công trình kỹ thuật đô thị Trung tâm công nghệ và môi trường Xí nghiệp thiết kế xây dựng số 3 Xí nghiệp thiết kế xây dựng số 4 Trung tâm nghiên cứu thiết kế công trình công nghiệp Trung tâm nghiên cứu thiết kế tư vấn xây dựng công nghiệp và dân dụng Chi nhánh phía Nam của Công ty- Kỳ Đồng thành phố Hồ Chí Minh Xí nghiệp xây dựng và chuyển giao công nghệ Trung tâm tin học thiết kế xây dựng 3.Mô hình tổ chức quản lý kinh doanh của công ty Bộ xây dựng Hội đồng KT-KL Hội đồng KHCN Giám đốc công ty Các phó giám đốc giúpviệc Các đơn vị trực tiếp sản xuất Các phòng ban chức năng Chi nhánh công ty tạI thành phố hồ chí minh Phòng kế hoạch Phòng quản lý khkt Các đơn vị SảN XUấT có dấu riêng Các đơn vị sản xuất trực tiếp trực thuộc công ty Phòng kế toán-tàI chính Văn phòng công ty Xí nghiệp xây dựng và chuyển giao công nghệ - Giám đốc công ty: Giám đốc công ty là người chịu trách nhiệm trước nhà nước về mọi mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty, là người đại diện cho quyền lợi của cán bộ công nhân viên chức toàn đơn vị. - Các phó giám đốc: Các phó giám đốc không trực tiếp điều hành các phòng ban chức năng và các đơn vị sản xuất mà chỉ thực hiện các phần việc do giám đốc uỷ quyền. Các phó giám đốc thực hiện nhiệm vụ của mình theo thông báo phân công trách nhiệm. - Hội đồng khoa học công nghệ: Được thành lập để thông duyệt các dự án có tầm quan trọng, công nghệ mới và đòi hỏi chất lượng cao. - Hội đồng khen thưởng kỷ luật: Đánh giá các thành tích và khuyết điểm mà tổ chức, cá nhân đã đạt đựơc cũng như mắc phải trong quá trình sản xuất kinh doanh Các phòng ban chức năng: Mỗi phòng đều có một trưởng phòng và một phó phòng. - Văn phòng công ty: Chịu trách nhiệm về công tác tổ chức quản lý cán bộ, nhân viên trong toàn công ty, tổ chức sắp xếp công việc cho phù hợp với trình độ tay nghề của từng người, đồng thời ._.