Hạch toán lưu chuyển hàng hóa tại công ty Dược Ðà Nẵng

LÔØI MÔÛ ĐAÀU Keá toaùn ra ñôøi vaø trôû thaønh coâng cuï quaûn lyù taøi chính thöïc söï quan troïng trong neàn kinh teá. Thöông maïi laø khaâu trung gian noái lieàn giöõa saûn xuaát vôùi tieâu duøng. Hoaït ñoäng kinh teá cô baûn cuûa kinh doanh thöông maïi laø löu chuyeån haøng hoùa. Muoán coù haøng hoùa ñeå baùn, doanh nghieäp thöông maïi caàn phaûi taïo nguoàn haøng, khai thaùc, ñaët haøng kí keát hôïp ñoàng... Sau ñoù toå chöùc baùn haøng laø nghieäp vuï kinh doanh quan troïng nhaát cuûa doanh nghieäp thöông maïi, bôûi vì chæ coù thoâng qua baùn haøng môùi thu hoài ñöôïc voán, trang traûi chi phí vaø hình thaønh lôïi nhuaän. Löu chuyeån haøng hoùa chính laø söï toång hôïp caùc hoaït ñoäng thuoäc caùc quaù trình mua baùn, trao ñoåi vaø döï tröõ haøng hoùa. Noùi caùch khaùc chöùc naêng cuûa thöông maïi laø toå chöùc vaø thöïc hieän vieäc mua baùn, trao ñoåi haøng hoùa, cung caáp caùc dòch vuï nhaèm phuïc vuï saûn xuaát vaø ñôøi soáng nhaân daân. Do ñoù, coâng taùc haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa chính xaùc, kòp thôøi giuùp ích raát nhieàu trong vieäc ñaùnh giaù tình hình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Đaây cuõng laø vaán ñeà maø raát nhieàu nhaø quaûn lyù kinh teá quan taâm. Chính vì vaäy qua quaù trình thöïc taäp taïi Coâng ty keát hôïp vôùi lyù luaän em ñaõ choïn ñeà taøi: ''Haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa taïi coâng ty Döôïc Đaø Naüng'' ñeå thöïc hieän. Phaàn I : Nhöõng vaán ñeà lyù luaän chung veà haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa trong doanh nghieäp thöông maïi. Phaàn II : Thöïc traïng coâng toå chöùc haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa taïi coâng ty Döôïc Đaø Naüng. Phaàn III : Moät soá yù kieán nhaèm hoaøn thieän coâng taùc haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa taïi coâng ty Döôïc Đaø Naüng. Chuyeân ñeà ñöôïc hoøan thaønh qua quaù trình tìm hieåu cuûa baûn thaân vaø söï giuùp ñôõ cuûa caùc anh chò, coâ chuù Phoøng Keá toaùn taøi chính cuøng vôùi söï höôùng daãn cuûa giaùo vieân Traàn Thöôïng Bích La. Tuy nhieân, veà lyù luaän cuõng nhö söï tìm hieåu thöïc teá vaãn coøn nhieàu thieáu soùt khoâng traùnh khoûi. Em raát mong nhaän ñöôïc nhöõng yù kieán, nhaän xeùt cuûa thaày coâ vaø Coâng ty thöïc taäp ñeå hoaøn thieän hôn nöõa nhöõng kieán thöùc cuûa mình. Em xin chaân thaønh caùm ôn thaày Traàn Thöôïng Bích La cuøng caùc coâ chuù, anh chò Phoøng keá toaùn vaø Coâng ty Döôïc Đaø Naüng ñaõ taän tình höôùng daãn em hoaøn thaønh chuyeân ñeà naøy. PHAÀN I NHÖÕNG VAÁN ĐEÀ LYÙ LUAÄN CHUNG VEÀ HAÏCH TOAÙN LÖU CHUYEÅN HAØNG HOÙA TRONG DOANH NGHIEÄP THÖÔNG MAÏI I. CAÙC KHAÙI NIEÄM LIEÂN QUAN ĐEÁN HAÏCH TOAÙN LÖU CHUYEÅN HAØNG HOÙA. 1. Khaùi nieäm - Löu chuyeån haøng hoùa trong doanh nghieäp thöông maïi laø toång hôïp caùc hoaït ñoäng mua, baùn, döï tröõ haøng hoùa. Hay noùi caùch khaùc, löu chuyeån haøng hoùa laø quaù trình ñöa haøng hoùa töø lónh vöïc saûn xuaát sang lónh vöïc tieâu duøng thoâng qua quan heä trao ñoåi haøng - tieàn. 2. Caùc moái quan heä phaùt sinh trong hoaït ñoäng löu chuyeån haøng hoùa: + Quan heä thanh toaùn giöõa doanh nghieäp vôùi nhaø cung caáp laø moái quan heä phaùt sinh trong quaù trình mua saém vaät tö, haøng hoùa... + Quan heä thanh toaùn giöõa doanh nghieäp vaø khaùch haøng laø moái quan heä phaùt sinh trong quùa trình doanh nghieäp tieâu thuï saûn phaåm, haøng hoùa, lao vuï, dòch vuï ra beân ngoaøi. + Quan heä thanh toaùn noäi boä bao goàm quan heä thanh toaùn noäi boä giöõa doanh nghieäp vôùi coâng nhaân vieân chöùc, quan heä thanh toaùn giöõa doanh nghieäp vôùi caùc doanh nghieäp thaønh vieân tröïc thuoäc vôùi nhau (veà phaân phoái voán, caùc khoaûn thu hoä, traû hoä, veà mua baùn noäi boä...) - Thueá giaù trò gia taêng (VAT) laø loaïi thueá giaùn thu ñöôïc thu treân phaàn giaù trò gia taêng cuûa haøng hoùa, dòch vuï. II. NOÄI DUNG, YÙ NGHÓA CUÛA LÖU CHUYEÅN HAØNG HOÙA VAØ NHIEÄM VUÏ CUÛA HAÏCH TOAÙN LÖU CHUYEÅN HAØNG HOÙA. 1. Noäi dung: - Löu chuyeån haøng hoùa theå hieän qua ba khaâu: + Mua vaøo laø giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa quaù trình löu chuyeån haøng hoùa. Thoâng qua mua haøng, quan heä trao ñoåi vaø quan heä thanh toaùn tieàn - haøng giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn veà trò giaù haøng hoùa ñöôïc thöïc hieän. Laø moät doanh nghieäp thöông maïi mua haøng veà ñeå baùn neân vieäc löïa choïn haøng mua phaûi caên cöù vaøo nhu caàu, thò hieáu cuûa ngöôøi tieâu duøng vaø khaû naêng kinh doanh cuûa doanh nghieäp + Döï tröõ haøng hoùa ñaûm baûo cho doanh nghieäp hoaït ñoäng kinh doanh bình thöôøng vaø lieân tuïc, nhaát laø nhöõng maët haøng coù tính thôøi vuï. Moät chính saùch döï tröõ haøng hoùa hôïp lyù giuùp doanh nghieäp nhanh choùng thu hoài voán, thuùc ñaåy nhanh quaù trình löu thoâng, ñaûm baûo khaû naêng sinh lôøi cuûa voán. + Baùn ra laø khaâu cuoái cuøng trong quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp thöông maïi. Thoâng qua baùn haøng, giaù trò vaø giaù trò söû duïng haøng hoaù ñöôïc thöïc hieän. Baùn ra tröïc tieáp thöïc hieän chöùc naêng löu thoâng phuïc vuï saûn xuaát vaø ñôøi soáng xaõ hoäi. Đaây laø vuõ khí caïnh tranh quan troïng cuûa doanh nghieäp vôùi caùc ñoái thuû cuûa mình, laø khaâu quan troïng quyeát ñònh söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp. 2. YÙ nghóa: - Löu chuyeån haøng hoùa ñoùng vai troø trung gian khoâng theå thieáu ñöôïc trong quan heä giöõa saûn xuaát vaø tieâu duøng, laø tieàn ñeà cuûa saûn xuaát, laø haäu caàn cuûa tieâu duøng vaø khoâng theå thieáu ñöôïc trong quaù trình taùi saûn xuaát xaõ hoäi. Vôùi vò trí ñoù löu chuyeån haøng hoùa coù yù nghóa: + Đaûm baûo cung öùng vaät tö, haøng hoùa caàn thieát moät caùch ñaày ñuû, kòp thôøi, ñoàng boä, ñuùng soá löôïng, chaát löôïng ... cho nhu caàu xaõ hoäi. + Thuùc ñaåy vieäc aùp duïng caùc tieán boä khoa hoïc kyõ thuaät coâng ngheä môùi vaøo saûn xuaát. + Thöïc hieän vieäc döï tröõ caùc yeáu toá saûn xuaát vaø haøng tieâu duøng, giuùp cho caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh vaø ngöôøi tieâu duøng giaûm bôùt döï tröõ lôùn ôû nôi saûn xuaát vaø döï tröõ tieâu duøng caù nhaân. + Đaûm baûo ñieàu hoøa cung caàu, noù laøm ñaét nhöõng nôi coù nguoàn haøng nhieàu, phong phuù vaø reû haøng hoùa ôû nhöõng nôi khan hieám. 3. Nhieäm vuï cuûa haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa. - Haøng hoùa ñöôïc xem laø ñoái töôïng haïch toaùn ñaëc tröng nhaát trong ngaønh thöông maïi neân vieäc toå chöùc toát haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa coù yù nghóa quan troïng ñoái vôùi toaøn boä coâng taùc haïch toaùn cuûa doanh nghieäp. Haïch toaùn löu chuyeån haøng hoùa coù nhöõng nhieäm vuï sau: + Toå chöùc laäp vaø luaân chuyeån chöùng töø keá toaùn lieân quan ñeán löu chuyeån haøng hoùa, ñaûm baûo cho vieäc ghi soå keá toaùn, tính toaùn caùc chæ tieâu mua vaøo, döï tröõ vaø baùn ra. + Toå chöùc xaây döïng caùc danh muïc haøng hoùa theo yeâu caàu quaûn lyù ñaûm baûo tính thoáng nhaát giöõa caùc boä phaän keá toaùn, kinh doanh, keá hoaïch, kho haøng... + Toå chöùc thieát keá caùc maãu soå keá toaùn chi tieát ñeå ghi cheùp nghieäp vuï mua baùn vaø döï tröõ haøng hoùa. + Toå chöùc löïa choïn phöông phaùp haïch toaùn haøng toàn kho phuø hôïp vôùi ñieàu kieän cuï theå cuûa doanh nghieäp. + Toå chöùc vieäc laäp vaø phaân tích baùo caùo veà nghieäp vuï kinh doanh haøng hoùa nhaèm cung caáp caùc thoâng tin caàn thieát cho quaûn trò doanh nghieäp. III. HAÏCH TOAÙN LÖU CHUYEÅN HAØNG HOÙA. 1. Haïch toaùn nghieäp vuï mua haøng. 1.1. Phöông thöùc mua haøng vaø thuû tuïc chöùng töø a. Phöông thöùc mua haøng: - Đeå ñaûm baûo cung caáp ñaày ñuû haøng hoùa theo nhu caàu cuûa thò tröôøng thì caùc doanh nghieäp phaûi toå chöùc toát coâng taùc thu mua taïo nguoàn haøng. Coâng taùc thu mua taïo nguoàn haøng trong caùc doanh nghieäp thöông maïi ñöôïc thöïc hieän theo caùc phöông thöùc: + Mua theo ñôn ñaët haøng vaø hôïp ñoàng kinh teá: Theo phöông thöùc naøy, ñôn vò coù theå ñeán nhaän haøng taïi kho cuûa beân baùn (nhaän haøng) hay beân baùn chuyeån ñeán cho doanh nghieäp thöông maïi (chuyeån haøng): Phöông thöùc nhaän haøng: traùch nhieäm vaän chuyeån thuoäc veà ngöôøi mua moïi toån thaát xaûy ra khi ñem haøng veà kho ngöôøi mua phaûi chòu. Phöông thöùc chuyeån haøng: traùch nhieäm vaän chuyeån thuoäc veà ngöôøi baùn ngöôøi mua chæ chòu traùch nhieäm veà vaät chaát khi haøng chuyeån ñeán vaø giao xong. + Mua haøng khoâng theo hôïp ñoàng: vieäc mua baùn dieãn ra maø caùc beân khoâng kí keát hôïp ñoàng kinh teá. + Mua haøng qua heä thoáng ñaïi lyù: mua haøng theo phöông thöùc naøy coù öu tieân laø doanh nghieäp coù theå mua ñöôïc nhöõng maët haøng khoâng taäp trung, khoâng thöôøng xuyeân. Khi mua haøng, doanh nghieäp thöông maïi caàn quy ñònh roõ chaát löôïng, giaù caû, qui caùch haøng hoùa. b. Thuû tuïc chöùng töø mua haøng: * Nguyeân taéc kieåm nhaän haøng hoùa: Tröôùc khi haøng nhaäp kho phaûi ñöôïc kieåm nhaän thoâng nhaân vieân ñöôïc giao traùch nhieäm baûo quaûn haøng hoùa tröïc tieáp tieán haønh. Khi tieán haønh kieåm nhaän phaûi caên cöù vaøo chöùng töø cuûa beân baùn hay laø hôïp ñoàng kinh teá (neáu chöa coù chöùng töø beân baùn) ñoái chieáu soá nhaän thöïc teá veà oá löôïng chaát löôïng ñeå laäp ''bieân baûn kieåm nghieäm'' (neáu haøng hoùa mua veà nhieàu, phöùc taïp, quyù hieám). Bieân baûn kieåm nghieäm ñöôïc laäp thaønh hai lieân: 1 lieân giao cho phoøng cung tieâu vaø 1 lieân giao cho phoøng keá toaùn. Neáu haøng hoùa nhaäp kho khoâng ñuùng yeâu caàu treân hoùa dôn thì phaûi laäp theâm moät lieân keøm theo chöùng töø coù lieân quan gôûi ñeán cho beân baùn giaûi quyeát (neáu theo phöông thöùc chuyeån haøng). Caàn chuù yù trong quaù trình nhaäp kho phaûi caên cöù vaøo xuaát xöù haøng nhaäp khaåu ñeå tính giaù nhaäp kho cho phuø hôïp. * Thuû tuïc chöùng töø mua haøng: + Neáu mua haøng coù hoùa ñôn beân baùn: caên cöù vaøo hoùa ñôn cuûa beân baùn vaø bieân baûn kieåm nghieäm (neáu coù) boä phaän mua haøng laäp ''phieáu nhaäp kho'' (2,3 lieân): lieân 1 löu ôû nôi laäp phieáu, lieân 2 giao cho thuû kho ghi theû kho vaø sau ñoù chuyeån leân phoøng keá toaùn, lieân 3 ngöôøi nhaäp giöõ. + Mua haêng khoâng coù hoùa ñôn cuûa beân baùn : ngöôøi mua laäp “Phieáu keâ mua haøng” ñöôïc giaùm ñoác duyeät chi vaø chòu traùch nhieäm tröôùc phaùp luaät. Sau khi nhaän haøng xong, ngöôøi mua cuøng ngöôøi baùn kí vaøo phieáu, ngöôøi mua chuyeån phieáu cho ngöôøi coù thaåm quyeàn duyeät vaø laøm thuû tuïc nhaäp kho gioáng nhö treân. + Nhaäp haøng töø lieân doanh, gia coâng, ñieàu chænh noäi boä: keá toaùn phaûi coù caên cöù xuaát xöù haøng hoùa ñeå laäp phieáu nhaäp kho theo ñuùng cheá ñoä keá toaùn. Nhaäp haøng töø lieân doanh hay ñöôïc caáp phaûi coù ''bieân baûn kieåm keâ haøng hoùa''... 1.2. Phöông phaùp tính giaù haøng mua vaøo: - Giaù voán haøng hoùa laø giaù thöïc teá cuûa haøng hoùa mua vaøo, goàm toaøn boä chi phí lieân quan ñeán haøng hoùa mua. + Haøng hoùa ñöôïc caáp: Giaù voán haøng hoùa = giaù ghi treân bieân baûn caáp voán + chi phí lieân quan ñeán haøng ñöôïc caáp + Haøng hoùa mua vaøo: Giaù voán haøng hoùa = giaù mua treân hoùa ñôn + caùc chi phí lieân quan ñeán haøng hoùa mua vaøo + thueá nhaäp khaåu, thueá TTĐB phaûi noäp - giaûm giaù haøng mua, chieát khaáu thöông maïi Neáu haøng hoùa thuoäc ñoái töôïng phaûi noäp VAT theo phöông phaùp khaáu tröø thì giaù mua treân hoùa ñôn vaø chi phí lieân quan khoâng bao goàm thueá VAT. Neáu ñoái töôïng noäp VAT theo phöông phaùp tröïc tieáp hoaëc khoâng thuoäc ñoái töôïng noäp VAT thì giaù mua treân hoùa ñôn vaø chi phí lieân quan bao goàm caû thueá VAT. + Haøng hoùa nhaäp töø gia coâng cheá bieán: Giaù voán haøng hoùa = giaù thöïc teá haøng gia coâng + chi phí gia coâng + chi phí vaän chuyeån haøng töø DN ñeán nôi gia coâng vaø ngöôïc laïi Neáu haøng hoùa thuoäc ñoái töôïng noäp VAT theo phöông phaùp khaáu tröø thì chi phí gia coâng vaø phí vaän chuyeån khoâng bao goàm thueá VAT. Neáu haøng hoùa khoâng thuoäc ñoái töôïng noäp thueá hay noäp theo phöông phaùp tröïc tieáp thì chi phí gia coâng vaø chi phí vaän chuyeån bao goàm caû thueá VAT. Giaù voán = Giaù thöïc teá cuûa haøng + caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp haøng hoùa hoùa treân thò tröôøng ñeán haøng bieáu taëng + Haøng hoùa nhaän lieân doanh: Giaù voán = Giaù do hoäi ñoàng lieân + caùc chi phí lieân quan tröïc tieáp haøng hoùa doanh ñaùnh giaù ñeán haøng nhaän lieân doanh 1.3. Haïch toaùn nghieäp vuï mua haøng. a. Haïch toaùn theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân: - Noäi dung keát caáu taøi khoaûn söû duïng: + TK 156 - Haøng hoùa Chi tieát: TK 1561: giaù mua haøng hoùa TK 1562 : chi phí mua haøng Taøi khoaûn 1561: duøng ñeå phaûn aùnh giaù trò hieän coù vaø tình hình bieán ñoäng haøng hoùa trong kho cuûa doanh nghieäp theo giaù mua. TK 1561 - Giaù mua haøng hoùa trong kho taêng + Nhaäp kho + Kieåm keâ thöøa + Đaùnh giaù taêng - SDCK: giaù mua haøng toàn cuoái kyø - Giaù mua haøng hoùa trong kho giaûm - Xuaát kho: + Baùn + Duøng - Kieåm keâ thieáu - Ñaùnh giaù giaûm + TK 151 - Haøng mua vaøo ñang ñi treân ñöôøng TK naøy duøng ñeå phaûn aùnh gía trò haøng hoùa vaät tö doanh nghieäp ñaõ mua nhöng chöa veà nhaäp kho. TK 151 - Giaù mua haøng hoùa, vaät tö ñaõ mua nhöng cuoái kyø chöa nhaäp kho - SDCK: Giaù mua haøng hoùa, vaät tö chöa veà nhaäp kho cuoái kyø - Nhaäp kho vaät tö, haøng hoùa hay chuyeån thaúng ñi baùn. - Trình töï haïch toaùn + Tröôøng hôïp mua haøng ôû caùc doanh nghieäp thöông maïi, khoâng phaûi luùc naøo haøng cuõng veà ñaày ñuû vaø ñuùng theo caùc noäi dung treân hoùa ñôn. Trong thöïc teá, haøng hoùa mua haøng veà coù theå xaûy ra thöøa hoaëc thieáu. Ngoaøi ra ñeå haøng hoùa tieâu thuï nhanh thì nhaø cung caáp thöôøng aùp duïng caùc chính saùch khuyeán maïi nhö giaûm giaù haøng mua, haøng khoâng ñuùng quy caùch coù theå traû laïi hay chieát khaáu ñoái vôùi nhöõng khaùch haøng thanh toaùn sôùm hay mua vôùi soá löôïng nhieàu. Đoái vôùi caùc doanh nghieäp kinh doanh thuoäc ñoái töôïng chòu VAT vaø noäp thueá theo phöông phaùp khaáu tröø tröïc tieáp thì soá tieàn ghi treân TK 151, 156 khoâng coù thueá. Coøn ñoái vôùi caùc doanh nghieäp khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT hay noäp thueá theo phöông phaùp tröïc tieáp thì nhö treân TK 151, 156 bao goàm caû thueá GTGT. b. Haïch toaùn theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø: - Noäi dung keát caáu TK söû duïng. + TK 611 - Mua haøng - Giaûm giaù haøng mua - Giaù mua cuûa haøng traû laïi cho ngöôøi baùn - Keát chuyeån giaù mua cuûa haøng toàn cuoái kyø - Keát chuyeån giaù mua cuûa haøng tieâu thuï trong kyø - Chi phí mua phaân boå cho haøng toàn cuoái kyø - Chi phí mua phaân boå cho haøng tieâu thu trong kyø. - Keát chuyeån giaù mua haøng toàn ñaàu kyø - Keát chuyeån chi phí mua cuûa haøng ñaàu kyø - Giaù mua cuûa haøng trong kyø - Chi phí mua phaùt sinh trong kyø TK 611 Chi tieát: TK 6111 : mua nguyeân lieäu, vaät tö TK 6112 : mua haøng hoùa (chi tieát : giaù mua, chi phí mua) + TK 151, 156, 157: duøng ñeå phaûn aùnh giaù trò haøng toàn kho ñaàu kyø vaø cuoái kyø. - Trình töï haïch toaùn: Giaù trò cuûa haøng hoùa, vaät tö mua vaøo vaø nhaäp kho trong kyø ñöôïc theo doõi, phaûn aùnh treân TK rieâng (TK mua haøng) khoâng ñöôïc theo doõi treân TK haøng toàn kho. Caùc TK yoàn kho chæ ñöôïc söû duïng ôû ñaàu kyø vaø cuoái kyø keá toaùn ñeå phaûn aùnh giaù trò haøng toàn ñaàu kyø vaø cuoái kyø.  + Sô ñoà haïch toaùn toång hôïp: TK 1561, 1562, 151, 157, 154 TK 611 TK 111, 112, 331 (1) Keát chuyeån giaù trò (3) Giaûm giaù haøng toàn kho trong kyø ñöôïc chaáp nhaän TK 632 Cuoái kyø keát chuyeån giaù mua chi phí thu mua cho TK 111, 112,331 haøng hoaù baùn ra TK 1561 Giaù mua haøng toàn Mua haøng chöa Cuoái kyø trong kho VAT trong kyø (4) cuoái kyø TK 157 Keát chuyeån Giaù mua haøng gôûi ñi baùn TK 133 TK 154 Giaù mua haøng toàn cuoái kyø ôû cô sôû gccb TK 1562 VAT ñöôïc khaáu tröø CP thu mua phaân boå Cho haøng toàn cuoái kyø 2. Haïch toaùn caùc nghieäp vuï baùn haøng. 2.1. Phöông thöùc, thuû tuïc chöùng töø baùn haøng. a. Phöông thöùc baùn haøng goàm: * Phöông thöùc baùn buoân: Phöông thöùc naøy ñöôïc thöïc hieän baèng caùc phöông thöùc sau: + Phöông thöùc baùn haøng qua kho: haøng hoùa mua veà nhaäp kho roài môùi xuaát baùn ñöôïc thöïc hieän theo hình thöùc: Chuyeån haøng: doanh nghieäp chuyeån haøng cho beân mua theo ñòa ñieåm ghi trong hôïp ñoàng. Haøng hoùa ñöôïc xaùc ñònh tieâu thuï khi doanh nghieäp giao xong cho ngöôøi kí vaøo chöùng töø giao haøng. Moïi toån thaát trong quaù trình vaän chuyeån ñeán ngöôøi mua doanh nghieäp chòu traùch nhieäm. Nhaän haøng: beân mua cöû caùn boä nghieäp vuï ñeán nhaän haøng taïi kho cuûa doanh nghieäp. Sau khi giao haøng xong, beân mua kí vaøo chöùng töø baùn haøng thì haøng hoùa xaùc ñònh tieâu thuï. Vì vaäy moïi toån thaát trong quaù trình vaän chuyeån ngöôøi mua seõ chòu. + Phöông thöùc baùn haøng vaän chuyeån thaúng: baùn thaúng haøng hoùa cho ngöôøi mua khoâng qua kho goàm hai hình thöùc sau: Vaän chuyeån thaúng coù tham gia thanh toaùn: Doanh nghieäp mua haøng töø nhaø cung caáp vaø vaän chuyeån haøng ñeán baùn thaúng cho ngöôøi mua, veà maët thanh toaùn doanh nghieäp vaãn phaûi traû tieàn haøng cho nhaø cung caáp vaø thu tieàn cuûa ñôn vò mua. Vaän chuyeån thaúng thoâng qua tham gia thanh toaùn: Haøng hoùa ñöôïc giao thaúng cho beân mua do ngöôøi mua ñeán nhaän haøng veà. Veà maët thanh toaùn, doanh nghieäp khoâng laøm nhieäm vuï thanh toaùn cho nhaø cung caáp vaø thu tieàn cuûa ñôn vò mua. Tuøy töøng hôïp ñoàng, doanh nghieäp ñöôïc höôûng moät tæ leä thuû tuïc phí nhaát ñònh ôû beân mua hoaëc beân cung caáp. + Phöông thöùc baùn leû: A#p duïng ôû caùc quaày haøng nhaèm phuïc vuï cho nhu caàu tieâu duøng cuûa daân cö vaø ñöôïc tieán haønh theo caùc hình thöùc: Baùn leû thu tieàn tröïc tieáp: Nhaân vieân baùn haøng vöøa laø ngöôøi tröïc tieáp thu tieàn, giao haøng cho khaùch haøng vaø ghi haøng ñaõ baùn vaøo theû quaày haøng. Cuoái ngaøy hoaëc cuoái ca nhaân vieân phaûi kieåm tieàn vaø noäp tieàn cho thuû quyõ hoaëc noäp vaøo ngaân haøng. Baùn leû thu tieàn taäp trung: Taùch rôøi giöõa nghieäp vuï baùn haøng vaø thu tieàn. ÔÛ moãi cöûa haøng, quaày haøng boá trí nhaân vieân thu tieàn rieâng coù nhieäm vuï vieát hoùa ñôn hay phieáu thu tieàn vaø cho khaùch haøng ñeán nhaän haøng taïi quaày qui ñònh. Cuoái ngaøy hoaëc cuoái ca nhaân vieân thu tieàn, toång hôïp tieàn vaø xaùc ñònh doanh soá baùn. Baùn haøng ñaïi lyù: Doanh nghieäp thöïc hieän baùn haøng thoâng qua heä thoáng ñaïi lyù. Sau khi keát thuùc hôïp ñoàng baùn haøng, doanh nghieäp seõ traû cho caùc ñaïi lyù moät khoaûn thuø lao veà vieäc baùn haøng hay goïi laø hoa hoàng ñaïi lyù. Baùn haøng traû goùp: A#p duïng ñoái vôùi haøng hoùa coù giaù trò töông ñoái cao. Khi mua khaùch haøng coù theå thanh toaùn ngay laàn ñaàu taïi thôøi ñieåm mua moät phaàn soá tieàn phaûi traû. Phaàn coøn laïi traû daàn trong nhieàu kyø vaø chòu moät laõi suaát nhaát ñònh. Caùc phöông thöùc baùn leû khaùc: Thoâng qua maïng ñieän thoaïi ñaët tröôùc... b. Thuû tuïc chöùng töø baùn haøng: - Đoái vôùi baùn buoân: Khi baùn haøng, keá toaùn laäp hoùa ñôn baùn haøng hay hoùa ñôn GTGT vaø phieáu xuaát kho neáu haøng baùn qua kho. Hoùa ñôn laø caên cöù ñeå doanh nghieäp ghi soå keá toaùn vaø ñöôïc laäp thaønh 3 hoaëc 5 lieân tuøy theo yeâu caàu cuûa doanh nghieäp. - Đoái vôùi baùn leû: Laäp baûng keâ baùn leû haøng hoùa, dòch vuï gôûi cho boä phaän keá toaùn laøm caên cöù ñeå tính vaø thu thueá GTGT. 2.2. Haïch toaùn nghieäp vuï baùn haøng. Trong ñieàu kieän neàn kinh teá thò tröôøng, haøng hoaù ñöôïc mua vaøo töø nhieàu nguoàn khaùc nhau, taïi caùc thôøi ñieåm khaùc nhau neân giaù mua thöôøng thay ñoåi. Vì vaäy caàn phaûi coù phöông phaùp xaùc ñònh giaù mua cuûa haøng xuaát kho. Coù 4 phöông phaùp: + Phöông phaùp bình quaân gia quyeàn (LIFO) + Phöông phaùp nhaäp tröùoc xuaát tröôùc (LIFO) + Phöông phaùp nhaäp sau xuaát tröôùc + Phöông phaùp thöïc teá ñích danh a. Ñoái vôùi caùc doanh nghieäp aùp duïng phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân: - Phöông phaùp bình quaân gia quyeàn: Theo phöông phaùp naøy, tröôùc heát caàn tính ñôn giaù bình quaân cho töøng maët haøng, coù theå tính vaøo thôøi ñieåm cuoái kyø hoaëc taïi caùc thôøi ñieåm xuaát kho haøng hoaù. Ñôn giaù bình quaân haøng i caû kyø döï tröõ + Soá löôïng haøng i nhaäp kho trong kyø Soá löôïng haøng i toàn kho ñaàu kyø = + Giaù mua haøng i nhaäp kho trong kyø Giaù mua haøng i toàn kho ñaàu kyø Giaù mua haøng i xuaát baùn soá löôïng haøng i xuaát baùn = Ñôn giaù mua bình quaân haøng i x Phöông phaùp nhaäp tröôùc xuaát tröôùc: Theo phöông phaùp naøy, haøng nhaäp tröôùc thì xuaát tröôùc , nghóa laø phaûi xuaát heát giaù trò haøng nhaäp vaøo kho tröôùc thì môùi xuaát ñeán haøng nhaäp kho sau giaù mua cuûa haøng xuaát kho ñöôïc tính theo ñôn giaùcuûa haøng mua vaøo nhaäp kho taïi thôøi ñieåm ñaàu, giaù mua cuûa haøng toàn kho cuoái kyø seõ laø giaù mua cuûa haøng mua vaøo sau cuøng. - Phöông phaùp nhaäp sau xuaát tröôùc: Theo phöông phaùp naøy haøng nhaäp kho sau thì xuaát kho tröùôc. Khi tính giaù mua cuûa haøng xuaát kho seõ caên cöù vaøo ñôn giaù mua cuûa haøng nhaäp kho gaàn laàn xuaát nhaát. Giaù mua cuûa haøng xuaát kho laø giaù muc cuûa haøng hoaù mua vaøo nhaäp kho sau, giaù mua cuûa haøng toàn kho laø giaù mua cuûa haøng hoaù mua vaøo nhaäp kho tröôùc. - Phöông phaùp thöïc teá ñích danh: xuaát kho haøng thuoäc loâ naøo thì laáy ñuùng ñôn giaù cuûa loâ ñoù ñeå tính giaù mua cuûa haøng xuaát kho. b. Ñoái vôùi doanh nghieäp aùp duïng phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø: Phöông phaùp naøy xaùc ñònh giaù mua cuûa haøng xuaát kho taïi thôøi ñieåm cuoái kyø caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ cuûa haøng toàn cuoái kyø. Giaù mua haøng i toàn kho trong kyø Giaù mua haøng i toàn kho ñaâuø kyø = Giaù mua haøng i mua vaøo trong kyø x Giaù mua haøng i toàn cuoái kyø x Giaù mua haøng i toàn kho cuoái kyø Soá löôïng haøng i toàn kho cuoái kyø = Ñôn giaù bình quaân haøng i caû kyø döï tröõ x Giaù mua haøng i toàn kho cuoái kyø Soá löôïng haøng i toàn kho cuoái kyø = Ñôn giaù bình quaân haøng i caû kyø döï tröõ x Phöông phaùp bình quaân gia quyeàn: giaù mua cuûa haøng xuaát kho ñöôïc xaùc ñònh vaøo thôøi ñieåm cuoái kyø haïch toaùn neân phöông phaùp tính giaù laø phöông phaùp bình quaân caû kyø döï tröõ. Giaù mua haøng i toàn kho trong kyø Giaù mua haøng i toàn kho ñaâuø kyø = Giaù mua haøng i mua vaøo trong kyø x Giaù mua haøng i toàn cuoái kyø x Phöông phaùp nhaäp tröôùc - xuaát tröôùc (nhö treân) Phöông phaùp nhaäp sau - xuaát tröôùc: Giaù mua haøng i xuaát kho trong kyø Giaù mua haøng i toàn kho ñaâuø kyø = Giaù mua haøng i nhaäp kho trong kyø x Giaù mua haøng i toàn cuoái kyø x Giaù mua haøng i toàn kho cuoái kyø Soá löôïng haøng i toàn kho cuoái kyø = Ñôn giaù haøng i taïi thôøi ñieåm ñaàu kyø x Phöông phaùp thöïc teá ñích danh. 2.3. Haïch toaùn nghieäp vuï baùn haøng: a. Haïch toaùn theo phöông phaùp keâ khai thöôøng xuyeân * Noäi dung keát caáu TK söû duïng: + TK 511: Doanh thu baùn haøng vaø cung caáp dich vuï. Taøi khoaûn naøy duøng ñeå phaûn aùnh doanh thu baùn haøng thöïc teá cuûa doanh nghieäp thöïc hieän trong moät kyø hoaït ñoäng kinh doanh. Ngoaøi ra noù cuõng duøng ñeå phaûn aùnh caùc khoaûn ñöôïc nhaän töø nhaø nöôùc veà trôï caáp trôï giaù khi thöïc hieän nhieäm vuï cung caáp saûn phaåm, haøng hoùa, dòch vuï theo yeâu cuûa nhaø nöôùc. TK 511 - Thueá TTÑB, thueá XK - Keát chuyeån giaûm giaù haøng baùn. - Keát chuyeån doanh thu haøng baùn traû laïi - Keát chuyeån doanh thu thuaàn - Doanh thu baùn saûn phaåm, lao vuï, dòch vuï cuûa doanh nghieäp thöïc hieän trong kyø. + TK 512: doanh thu baùn haøng noäi boä. + TK 157: haøng gôûi ñi baùn. TK naøy duøng ñeå phaûn aùnh giaù trò haøng hoùa, saûn phaåm doanh nghieäp ñaõ göûi ñi cho khaùch haøng, haøng hoùa nhôø baùn ñaïi lyù kí göûi... nhöng chöa ñöôïc xaùc ñònh tieâu thuï. + TK 632: Giaù voán haøng baùn Duøng ñeå phaûn aùnh giaù voán cuûa haøng baùn, thaønh phaåm lao vuï dòch vuï ñaõ xuaát baùn trong kyø. + TK 3331: Thueá GTGT phaûi noäp. TK naøy duøng ñeå phaûn aùnh soá thueá GTGT ñaõ noäp vaø coøn phaûi noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc. * Trình töï haïch toaùn: Khi doanh nghieäp baùn haøng thì phaûi thöïc hieän ñoàng thôøi hai buùt toaùn laø haïch toaùn doanh thu vaø haïch toaùn giaù voán cuûa haøng baùn ra. Trong kinh doanh, ôû caùc doanh nghieäp thöông maïi coù 2 phöông thöùc tieâu thuï laø baùn buoân vaø baùn leû. (1) baùn tieàn thu ngay : TK 155, 156 TK 632 TK 511 TK 111, 112 (1a) Giaù mua cuûa haøng Giaù baùn tieâu thuï trong kyø chöa thueá TK 3331 Toång tieâu Thuï (2) Baùn chöa thu tieàn => khaùch haøng chaáp nhaän traû vaø chöa traû TK 511 TK 131 TK 111, 112 (2c) khi thu ñöôïc 2b tieàn TK 3331 (3) Haøng göûi baùn ñaïi lyù : Beân giao ñaïi lyù TK 155, 1561 TK 157 TK 632 (3a) Xuaát haøng giao ñaïi lyù (3b1) giaù voán TK 511 TK 111, 112 TK 641 3b hoa hoàng hanh toaùn (3b) 3c thu tieàn ôû cho ñaïi lyù TK 3131 TK 131 ñaïi lyù Chöa thu tieàn ôû ñaïi lyù (3b) : Khi nhaän ñöôïc baùo caùo baùn haøng do beân nhaän ñaïi lyù göûi : TK 5113 TK 331 (beân giao ñaïi lyù) TK 111, 112, 131 (3a) Đònh kyø xaùc ñònh hoa hoàng (3b2) giaù baùn ñaïi lyù ñöôïc höôûng 3c khi thanh toaùn tieàn cho beân giao ñaïi lyù (3a) Khi nhaän ñöôïc haøng do beân giao ñaïi lyù göûi ñeán : Nôï TK 003 : giaù baùn (3b) : Khi baùn ñöôïc haøng (3b1) : Coù TK 003 - Giaù baùn (4) Baùn traû chaäm, traû goùp (4a) # (1a) (4b) : giaù baùn TK 511 TK 111, 112 Giaù baùn theo Thu baèng tieàn Phöông thöùc Baùn thoâng thöôøng TK 3331 (4c) thu tieàn nôï TK 131 haøng kyø VAT phaûi noäp Chaáp nhaäp nôï TK 515 TK 3387 (4b2) keát chuyeån baát kyø (5) Haïch toaùn chieát khaáu thöông maïi chieát khaáu thanh toaùn TK 111, 112, 131 TK 521 TK 511 TK 111, 112, 131 TK 635 (CPTC) (5b) cuoái kyø (5a) CKTM keát chuyeån CKTM goàm VAT Neáu laø ngöôøi mua chaáp nhaän TL 515 TK 111, 112, 131 Khaáu hao TK 3331 Giaûm VAT phaûi noäp Neáu laø ngöôøi mua ghi giaûm giaù mua  (6) Haïch toaùn haøng baùn bò traû laïi : Baùn naêm tröôùc traû laïi naêm nay Baùn kyø tröôùc traû laïi kyø naøy Baùn kyø naøy traû laïi kyø tröôùc TK 632 TK 155, 1561, 154 ‘gccb’ 152 ‘pheá lieäu’ (6b) Giaù voán cuûa haøng ñaõ tieâu thuï bò traû laïi TK 111, 112, 131 TK 531 TK 511 (6b) toång tieàn Giaù baùn cuûa (6c) cuoái kyø keát chuyeån traû laïi KH haøng bò traû laïi doanh thu haøng baùn bò traû laïi TK 3331 Giaûm VAT Phaûi noäp TK 111, 112 TK 641 (6d) chi phí phaùt sinh lieân quan ñeán haøng baùn bò traû laïi TK 133 b. Haïch toaùn theo phöông phaùp kieåm keâ ñònh kyø: - Theo phöông phaùp KKĐK, khi phaùt sinh nghieäp vuï baùn haøng, keá toaùn chæ haïch toaùn doanh thu khoâng haïch toaùn giaù voán, ñeán cuoái kyø caên cöù vaøo keát quaû kieåm keâ, keá toaùn xaùc ñònh giaù trò haøng toàn, sau ñoù xaùc ñònh giaù trò haøng xuaát. A#p duïng moät trong caùc phöông phaùp tính giaù mua cuûa haøng xuaát kho ñeå tính giaù mua cuûa haøng toàn cuoái kyø, töø ñoù tính giaù mua cuûa haøng baùn trong kyø. - Sô ñoà haïch toaùn toång hôïp: Đôn vò noäp thueá theo phöông phaùp tröïc tieáp: cuoái kyø xaùc ñònh thueá phaûi noäp. TK 3331 TK 511 Giaûm doanh thu Thuaàn VAT phaûi TK 515 Noäp theo PP Tröïc tieáp giaûm doanh thu Taøi chính TK 711 Giaûm thu nhaäp khaùc Khi haøng tieâu thuï ( giaù baùn, cuoái kyø keát chuyeån giaù voán haøng tieâu thuï : TK 511 TK 111, 112, 131 TK 3331 3. Haïch toaùn haøng toàn kho: 3.1. Haïch toaùn chi tieát haøng toàn kho : Haïch toaùn chi tieát haøng toàn kho ñöôïc tieán haønh ñoàng thôøi ôû kho vaø boä phaän keá toaùn. Coù 3 phöông phaùp: * Ghi theû song song - Nguyeân taéc haïch toaùn: ÔÛ kho theo doõi veà soá löôïng, boä phaän keá toaùn theo doõi soá löôïng vaø gia trò. - Trình töï ghi cheùp: + ÔÛ kho: Haèng ngaøy thuû kho caên cöù vaøo chöùng töø nhaäp xuaát ghi soá löôïng haøng thöïc nhaäp thöïc xuaát vaøo theû kho.Haèng ngaøy hoaëc ñònh kì, thuû kho sau khi vaøo theû kho thì chuyeån toaøn boä chöùng töø nhaäp xuaát cho phoøng keá toaùn. + ÔÛ phoøng keá toaùn: haèng ngaøy hoaëc ñònh kì khi nhaän ñöôïc caùc chöùng töø nhaäp xuaát töø kho gôûi leân, keá toaùn tieán haønh kieåm tra chöùng töø, ghi ñôn giaù vaø tính thaønh tieàn treân caùc chöùng töø nhaäp xuaát sau ñoù ghi vaøo theû hay soå chi tieát coù lieân quan caû soá löôïng laãn giaù trò. Cuoái thaùng, keá toaùn ñoái chieáu vôùi theû kho cuûa thuû kho veà toång soá nhaäp xuaát toàn cuûa töøng loaïi haøng hoùa. Sau khi ñoái chieáu khôùp ñuùng keá toaùn laäp baûng caân ñoái nhaäp - Xuaát - Toàn haøng hoùa veà maët giaù trò ñeå ñoái chieáu vôùi keá toaùn toång hôïp. * Soå soá dö: - Nguyeân taéc haïch toaùn: ÔÛ kho theo doõi soá löôïng, boä phaän keá toaùn theo doõi giaù trò. - Trình töï ghi cheùp: + ÔÛ kho: haèng ngaøy hoaëc ñònh kì sau khi ghi theû xong thuû kho laäp phieáu giao nhaän chöùng töø .Cuoái thaùng, thuû kho caên cöù vaøo theû ghichæ tieâu soá löôïng haøng hoùa theo töøng maët haøng toàn kho. Cuoái kì vaøo soå soá dö vaø chuyeån soá dö veà phoøng keá toaùn ñeå tính chæ tieâu haøng toàn cuoái kì. +Taïi phoøng keá toaùn:haèng ngaøy hoaëc ñònh kì keá toaùn kho haøng xuoáng kho ñeå kieåm tra vieäc ghi cheùp cuûa thuû kho vaø kí ngay treân theû kho ñeå chöùng thöïc keát quaû kieåm tra. Sau ñoù ñem toaøn boä chöùng töø cuøng phieáu giao nhaän chöùng töø keá toaùn ghi ñôn giaù vaø ghi thaønh tieàn roài ghi vaøo baûng luõy keá nhaäp xuaát toàn (ñöôïc môû cho töøng kho). Tieáp ñoù coäng soá tieàn nhaäp xuaát trong thaùng vaø döïa vaøo soá dö ñaàu thaùng ñeå tính ra soá dö cuoái thaùng cuûa töøng loaïi haøng.Soá dö naøy duøng ñeå ñoái chieáu vôùi soá dö treân soå soá dö. * Soå ñoái chieáu luaân chuyeån: + ÔÛ kho: vaãn môû theû kho ñeå theo doõi veà maët soá löôïng ñoái vôùi töøng danh ñieåm haøng hoùa (vaät lieäu) nhö phöông phaùp theû song song. + ÔÛ phoøng keá toaùn: ñònh kì khi nhaän chöùng töø nhaäp, chöùng töø xuaát töø thuû kho chuyeån leân, keá toaùn laäp ra baûng ra baûng keâ nhaäp, baûng keâ xuaát. Cuoái thaùng toång coäng caùc baûng keâ nhaäp, baûng keâ xuaát tính ra toång soá nhaäp, toång soá xuaát cuûa töøng loaïi haøng hoùa ñeå ghi vaøo soå ñoái chieáu luaân chuyeån. Soå ñoái chieáu luaân chuyeån ñöôïc laäp theo töøng kho vaø ghi toång soá nhaäp, toång soá xuaát treân cô sôû ñoù tính ra soá t._.