Hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Pin HN

Lêi më ®Çu S¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt lµ ®iÒu kiÖn ®Ó loµi ng­êi tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Cïng víi x· héi, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. §Ó qu¶n lý mét c¸ch cã hiÖu qu¶ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng ph©n biÖt doanh nghiÖp ®ã thuéc lo¹i h×nh, thµnh phÇn kinh tÕ hay h×nh thøc së h÷u nµo ®Òu ph¶i sö dông ®ång thêi hµng lo¹t c¸c c«ng cô qu¶n lý kh¸c nhau, trong ®ã kÕ to¸n ®­îc coi nh­ mét c«ng cô h÷u hiÖu. Ngµy nay, trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp cã m«i tr­êng s¶n xuÊt kinh doanh thuËn lîi nh­ng còng vÊp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n tõ sù t¸c ®éng cña quy luËt c¹nh tranh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. §Ó v­ît qua sù chän läc, ®µo th¶i kh¾t khe cña thÞ tr­êng, tån t¹i vµ ph¸t triÓn ®­îc th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i gi¶i quyÕt tèt c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong ®ã, viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ yªu cÇu kh«ng thÓ thiÕu ®­îc ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp cã tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, nã gióp cho doanh nghiÖp biÕt ®­îc c¸c nguyªn nh©n, nh©n tè lµm biÕn ®éng ®Õn chi tiªu, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nãi c¸ch kh¸c, nã t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp cã nh÷ng biÖn ph¸p phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ thÊp gi¸ thµnh, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, tõ ®ã gióp cho nhµ qu¶n lý n¾m ®­îc c¸c th«ng tin cÇn thiÕt cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý tèi ­u. §©y còng chÝnh lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn, c¹nh tranh ®­îc víi c¸c s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c trong vµ ngoµi n­íc. Nh­ vËy, thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ tr­êng, c«ng t¸c kÕ to¸n lµ mét trong nh÷ng c«ng cô quan träng trong qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp. Trong c«ng t¸c kÕ to¸n ë doanh nghiÖp cã nhiÒu kh©u, nhiÒu phÇn hµnh nh­ng gi÷a chóng cã mèi quan hÖ h÷u c¬ g¾n bã t¹o thµnh mét hÖ thèng cã hiÖu qu¶ cao. Trong ®ã, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét bé phËn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®­îc. Nã ph¶n ¸nh t×nh h×nh thùc hiÖn ®­îc c¸c ®Þnh møc chi phÝ, dù to¸n chi phÝ vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý ph¸t hiÖn kÞp thêi nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng ®Ó ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn ph¸p thÝch hîp cho doanh nghiÖp m×nh. XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò nªu trªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Pin Hµ Néi ®­îc ®èi diÖn víi thùc tr¹ng qu¶n lý kinh tÕ, kÕt hîp víi nh÷ng nhËn thøc cña b¶n th©n vÒ tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, Em ®· m¹nh d¹n ®i s©u vµo t×m hiÓu vµ lùa chän ®Ò tµi : “KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Pin Hµ Néi... Néi dung chuyªn ®Ò, ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3 thµnh phÇn chÝnh sau: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Ch­¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi. Ch­¬ng III: Mèt sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty Pin Hµ Néi. §Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy Em ®· nhËn ®­îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n C«ng ty vµ h­íng dÉn cña C« gi¸o: nh­ng do thêi gian thùc tËp vµ l­îng kiÕn thøc tÝch luü cã h¹n, trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò míi mÆc dï rÊt cè g¾ng song cuèn b¸o c¸o chuyªn ®Ò cña Em khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. V× vËy, Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý, gióp ®ì cña thÇy c« vµ c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n C«ng ty vÒ cuèn b¸o c¸o chuyªn ®Ò nµy ®Ó Em cã ®iÒu kiÖn bæ sung, n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh vµ ®Ó phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh häc tËp vµ c«ng t¸c thùc tÕ sau nµy. Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp h¬p chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. I) B¶n chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp: Chi phÝ s¶n xuÊt: B¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt: Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tån t¹i d­íi bÊt cø h×nh thøc nµo còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao c¸c yÕu tè: t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng vµ møc lao ®éng. §ã chÝnh lµ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña ho¹t ®«ng kinh doanh. §­a ra s¶n phÈm S¶n xuÊt §Çu vµo nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng, m¸y mãc thiÕt bÞ. BiÓu hiÖn cña viÖc sö dông c¸c yÕu tè ®Çu vµo lµ c¸c kho¶n chi phÝ mµ nhµ s¶n xuÊt ph¶i bá ra nh­: chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu, chi phÝ tiÒn l­¬ng cho viÖc sö dông nh©n c«ng, chi phÝ khÊu hao cho viÖc sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ… Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh( th¸ng, quý, n¨m). Nh­ vËy chi phÝ s¶n xuÊt gåm 2 bé phËn: Chi phÝ vÒ lao ®éng sèng: Lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông yÕu tè møc lao ®éng nh­ : chi phÝ vÒ tiÒn l­¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l­¬ng( BHXH, BHYT, KPC§) Chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸: Lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc sö dông t­ liÖu lao ®éng, ®èi t­îng lao ®éng nh­ chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ nguyªn vËt liÖu. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph­¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Hay qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña 3 yÕu tè: T­ liÖu s¶n xuÊt, ®èi t­îng lao ®éng vµ søc lao ®éng. §ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng lµ qu¸ tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n c¸c yÕu tè trªn. Nh­ vËy, ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt hµng ho¸, ng­êi s¶n xuÊt ph¶i bá chÝ phÝ vÒ thï lao lao ®éng, t­ liÖu lao ®éng, vµ ®èi t­îng lao ®éng. Sù h×nh thµnh nªn chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó t¹o nªn gi¸ trÞ s¶n xuÊt lµ tÊt yÕu kh¸ch quan, kh«ng phô thuoc vµo ý chÝ chñ quan cña ng­êi s¶n xuÊt Trong bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo còng cÇn ph©n biÖt chi phÝ vµ chi tiªu. V× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong thêi kú kh«ng trïng víi chØ tiªu ®Çu t­ kú ®ã. Cã nh÷ng kho¶n ®· chi tiªu trong kú nh­ng kh«ng ®­îc tÝnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú ®ã (chi mua nguyªn vËt liÖu vÒ nhËp kho nh­ng ch­a sö dông) hoÆc cã nh÷ng kho¶n ch­a chi tiªu trong kú nh­ng l¹i ®­îc tÝn lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kú ®ã( chi phÝ trÝch tr­íc) Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ vËy, chØ ®­îc tÝnh lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao cã liªn quan ®Õn khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t­, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp bÊt kÓ nã ®­îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng sè chØ tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp( chi mua s¾m vËt t­, hµng ho¸…) chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh( cho cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm, c«ng t¸c qu¶n lý…) vµ chi tiªu cho qu¸ tr×nh tiªu thô ( chi vËn chuyÓn, bèc dì, qu¶ng c¸o…) Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh­ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh cña chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Tæng sè chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng hÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tÝnh vµo kú nµy. Cã thÓ nãi r»ng chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Thùc chÊt chi phÝ s¶n xuÊt lµ sù dÞch chuyÓn v«n - chuyÓn gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸( s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô…) Ph©n lo¹i chi phÝ: Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n kh¸c nhau c¶ vÒ néi dung kinh tÕ, tÝnh chÊt, c«ng dông, vai trß, vÞ trÝ… trong qu¸ tr×nh kinh doanh. h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng loai sÏ n©ng cao tÝnh chi tiÕt cña th«ng tin h¹ch to¸n, phôc vô ®¾c lùc cho c«ng t¸c kÕ ho¹ch ho¸ vµ qu¶n lý nãi chung ®ång thêi cã c¬ së tin cËy cho viÖc phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ cña chi phÝ. §Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n th× cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hanh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ c¸c môc ®Ých vµ yªu cÇu kh¸c nhau cña qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt còng ®­îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ viÖc s¾p xÕp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµo tõng lo¹i, tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng ®Æc tr­ng nhÊt ®Þnh. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ khac nhau vµ mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ¸p øng Ýt nhiÒu cho môc ®Ých qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh ë c¸c gãc ®é khac nhau. Sau ®©y lµ mét sè c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu: Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, ®Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu thèng nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®ªns c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh cña chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n theo yÕu tè vµ theo quy ®Þnh hiÖn hµnh th× toµn bé chi phÝ ®­îc chia lµm 7 yÕu tè sau: YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô mµ doanh nghiÖp ®· sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ qu¶n lý s¶n xuÊt trong kú( lo¹i trõ sè dïng kh«ng hªts nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo quÊ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh trong kú( lo¹i trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). YÕu tè tiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l­¬ng: Gåm tæng sè tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp mang tÝnh chÊt l­¬ng ph¶i tr¶ cho toµn bé c«ng nh©n viªn chøc. YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§: Ph¶n ¸nh phÇn BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l­¬ng vµ phô cÊp l­¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. YÕu tè khÊu hao TSC§: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao TSC§ sö dông á c¸c ph©n x­ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt trong kú. YÕu tè dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bè sè tiÒn mµ doanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp. YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong ky ngoµi c¸c yÕu tè ®· nªu ë trªn. ViÖc ph©n lo¹i theo yÕu tè cã t¸c dông lµ cho biÕt tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ ®Ó ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. §ång thêi lµ c¨n cø ®Ó lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè, cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t­, kÕ ho¹ch quü l­¬ng vµ kÕ ho¹ch vÒ vèn l­u ®éng cho kú sau. Ngoµi ra cßn cung cÊp tµi liÖu ®Ó tÝnh to¸n thu nhËp quèc d©n trong c¸c ngµnh s¶n xuÊt. Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm( hay cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých, c«ng dông cña chi phÝ). C¨n cø vµo ý nghÜa c¶u chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈmvµ ®Ó thuËn lîi cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé, chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc ph©n chia theo kho¶n môc. C¸ch ph©n lo¹i nµy dùa trªn nguyªn t¾c xem xÐt c«ng dông cña chi phÝ vµ møc ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t­oùng: VÒ mÆt h¹ch toµn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay, gi¸ thµnh s¶n xuÊt( gi¸ thµnh c«ng x­ëng) bao gåm 3 kho¶n môc chi phÝ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liªu… sö dông trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dich vô. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Gåm tiÒn l­¬ng, phô cÊp l­¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ víi tiÒn l­¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung: lµ nh÷ng chi phÝ dung chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng hoÆc tæ ®éi s¶n xuÊt. Ngoµi ra, khi tÝnh chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé( hay gi¸ thµnh ®Çy ®ñ) th× chØ tiªu gi¸ thµnh cßn bao gåm kho¶n môc sau: Chi phÝ b¸n hµng: Bao gåm nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng b¸n hµng nh­ l­¬ng nh©n viªn b¸n hµng, nguyªn vËt liÖu dïng cho b¸n hµng, khÊu hao TSC§ dïng cho b¸n hµng. Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Bao gåm nh÷ng chi phÝ lao ®éng ®Õn ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp nh­ l­¬ng nh©n viÖn qu¶n lý, nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý, khÊu hao TSC§ dïng cho qu¶n lý. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cho nh­ng s¶n phÈm hoµn thµnh, phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc vµ gióp cho viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÐe ho¹ch gi¸ thµnh ®­îc ®¶m baá liªn tôc.C¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ph­¬ng h­íng, biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . §Ó lµm ®­îc ®iÒu ®ã th× ph¶i phÊn ®Êu gi¶m thÊp c¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu, lao ®éng, c¶i tiÕn c«ng nghÖ, hîp lý s¶n xuÊt. §èi víi c¸c chi phÝ chung th× cÇn triÖt ®Ó ®Ó tiÕt kiÖm, h¹n chÕ thËm chÝ lo¹i trõ nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. Ph©n lo¹i chi phÝ theo chøc n¨ng trong s¶n xuÊt kinh doanh: C¨n xø vµo chøc n¨ng ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh vµ chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc chia lµm 3 lo¹i: Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt: gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô trong ph¹m vi ph©n x­ëng. Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng tiªu thô: gåm tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô… Chi phÝ thùc hiÖn chøc n¨ng qu¶n lý: Bao gåm c¸c chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, hµnh chÝnh vµ nh÷ng chi phÝ chung ph¸t sinh liªn quan ®Õn nh÷ng ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh c«ng x­ëng, gi¸ thµnh toµn bé, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng tån kho, ph©n biÖt ®­îc chi phÝ theo tõng chøc n¨ng còng nh­ lµm c¨n cø ®Ó kiÓm so¸t vµ qu¶n lý chi phÝ. * Ph©n lo¹i chi phÝ theo ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ quan hÖ víi ®èi t­îng chÞu phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt chia lµm 2 lo¹i: Chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÕc s¶n xuÊt ra mét s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh vµ cã thÓ ®­îc ghi chÐp ngay tõ nh÷ng chøng tõ gèc cho tõng ®èi t­îng. Chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, nhiÒu c«ng viÖc mµ kh«ng thÓ ghi chÐp riªng cho tõng ®èi t­îng, kÕ to¸n phØa dïng ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n ph©n bæ cho tõng ®èi t­îng. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan mét c¸ch ®óng ®¾n vµ hîp lý. Ph©n lo¹i theo néi dung cÊu thµnh cña chi phÝ: Theo c¸ch nµy th× chi phÝ ®­îc chia thµnh: Chi phÝ ®¬n nhÊt lµ chi phÝ do mét yÕu tè duy nhÊt cÊu thµnh nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh dïnh cho s¶n xuÊt, tiÒn l­¬ng do c«ng nh©n s¶n xuÊt … Chi phÝ tæng hîp: lµ nh÷ng chi phÝ do nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau tËp hîp l¹i theo cïng mét c«ng dông nh­ chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n lý nhËn thøc ®­îc tõng lo¹i phÝ ®Ó tæ chøc c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp. Ph©n lo¹i chi phÝ c¨n cø vµo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qóa tr×nh kinh doanh : Chi phÝ c¬ b¶n: lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm nh­ chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng trùc tiÕp vµo s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ c¬ b¶n cã thÓ lµ chi phÝ trùc tiÕp nh­ng cã thÓ lµ chi phÝ gi¸n tiÕp khi cã liªn quan ®Õn hai hay nhiÒu ®èi t­îng kh¸c nhau. Chi phÝ chung: lµ c¸c lo¹i chi phÝ dïng vµo tæ chøc qu¶n lý vµ phôc vô cho s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt chung nh­ chi phÝ qu¶n lý ë ph©n x­ëng, chi phÝ qu¶n ly doanh nghiÖp, chi phÝ b¸n hµng. Chi phÝ chung th­êng lµ chi phÝ gi¸n tiÕp nh­ng cã thÓ lµ chi phÝ trùc tiÕp nÕu phana x­ëng chØ s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh( ph©n lo¹i theo c¸ch øng xö cña chi phÝ ). §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ ®iÒu tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc ph©n chia theo mèi quan hÖ víi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú. Theo c¸ch nµy, chi phÝ ®­îc chia thµnh hai lo¹i: Chi phÝ kh¶ biÕn( biÕn phÝ): lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ l­îng t­¬ng quan tØ lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Chi phÝ bÊt biÕn ( ®Þnh phÝ ) : lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi vÒ tæng sè cho dï cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc thay ®æi khèi l­îng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. Ngoµi ra cßn chi phÝ hçn hîp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ mµ b¶n th©n nã bao gåm c¶ yÕu tè biÕn phÝ vµ yÕu tè ®Þnh phÝ. Thuéc lo¹i nµy gåm cã chi phÝ nh­ tiÒn ®iÖn tho¹i… C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông ®èi víi viÖc qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Trong viÖc ph©n tÝch ®iÒu hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm: Kh¸i niÖm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn quan ®Õn khèi l­îng c«ng viÖc, s¶n phÈm, lao vô ®· hoµn thµnh. B¶n chÊt cña gi¸ thµnh s¶n phÈm: Sù vËn ®éng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt cã quan hÖ mËt thiÕt h÷u c¬ víi nhau. Mét mÆt lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt mµ c¸c doanh nghiÖp ®· chi ra, mÆt thø hai lµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt ®· thu ®­îc nh÷ng s¶n phÈm, khèi l­îng c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú phôc vô cho nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Nh­ vËy, khi quyÕt ®Þnh s¶n xuÊt mét lo¹i s¶n phÈm nµo ®ã doanh nghiÖp cÇn ph¶i tÝnh ®Ðn tÊt c¶ nh÷ng kho¶n chi phÝ ®· thùc sù chi ra cho s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm ®ã, nghÜa lµ doanh nghiÖp ph¶i x¸c dÞnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸, gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i lµ mét chØ tiªu tÝnh to¸n kh«ng thÓ thiÕu cña qu¶n lý theo nguyªn t¾c h¹cht o¸n kinh tÕ, do vËy cã thÓ nãi gi¸ thµnh s¶n phÈm võa mang tÝnh chÊt kh¸ch quan võa mang tÝnh chÊt chñ quan ë mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. §¹c ®iÓm ®ã dÉn ®Ðn sù cÇn thiÕt ph¶i xem xÐt gi¸ thµnh trªn nhiÒu gãc ®é nh»m sö dông chØ tiªu gi¸ thµnh cã hiÖu qu¶ trong viÖc x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh, thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng. Tãm l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt l­îng toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Gi¸ thµnh ®­îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c cho tõng lo¹i s¶n phÈm hoÆc lao vô cô thÓ( ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh ) vµ chØ tÝnh to¸n x¸c ®Þnh ®èi víi sè l­îng s¶n phÈm hoÆc lao vô ®· hoµn thµnh khi kÕt thóc mét sè giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt( Nöa thµnh phÈm). Ph©n lo¹i gi¸ thµnh: §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, H¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh còng nh­ yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®­îc xem xÐt d­íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. C¨n cø vµo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau nªn trong doanh nghiÖp gi¸ thµnh ®­îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: XÐt theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia thµnh gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc vµ gi¸ thµnh thùc tÕ. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l­îng kÕ ho¹ch. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp tÝnh, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®­îc tÝnh tr­íc khi tiªn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt vµ nã lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ h¹ gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®­îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh t¹i tõng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú ( th­êng lµ ngµy ®Çu th¸ng ) Gi¸ thµnh nµy chØ tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm do b« phËn qu¶n lý quy ®Þnh møc cña doanh nghiÖp vµ ®ù¬c tÝnh tr­íc khi tiÕn hµnh quy tr×nh s¶n xuÊt . Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ møc cña doanh nghiÖp tÝnh vµ còng ®­îc tÝnh tr­íc khi doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt .Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ th­íc ®o ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ viÖc sö dông tµi s¶n , vËt t­ , lao ®éng trong s¶n xuÊt gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn. Gi¸ thµnh thùc tÕ : lµ chØ tiªu ®­îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh thùc tÕ tËp hîp ®­îc trong kú vµ s¶n l­îng s¶n phÈm th­c tÕ ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú . Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ ®­îc tÝnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt .Gi¸ thµnh thùc tÕ ®­îc coi lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¸ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p tæ chøc kinh tÕ , tæ chøc kü thuËt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp . Ph©n lo¹i theo pham vi ph¸t sinh chi phÝ gi¸ thµnh ®­îc chia thµnh gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh tiªu thô : Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ( gi¸ thµnh c«ng x­ëng ) : lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm , c«ng viÖc , lao vô ®· hoµn thµnh trong ph¹m vi ph©n x­ëng s¶n xuÊt( chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung). Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®­îc dïng ®Ó ghi sæ cho s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho, nh÷ng s¶n phÈm göi b¸n vµ nh÷ng s¶n phÈm ®· b¸n. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n vµ tÝnh to¸n l·i gép trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¸ thµnh tiªu thô( gi¸ thµnh toµn bé): lµ chØ tiªu bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm + chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm ®ã.Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm chØ ®­îc tÝnh ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ nh÷ng s¶n phÈm ®· tiªu thô. Do vËy, gi¸ thµnh tiªu thô cßn ®­îc gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ hay gi¸ thµnh toµn bé vµ ®­îc tÝnh theo c«ng thøc: Gi¸ thµnh Gi¸ thµnh Chi phÝ Chi phÝ Toµn bé = s¶n xuÊt + qu¶n lý + tiªu thô S¶n phÈm tiªu thô s¶n phÈm doanh nghiÖp s¶n phÈm Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt tiªu biÓu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt víi nhau v× néi dung c¬ b¶n cña chóng ®Òu lµ nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt trong mét kú lµ c¬ së ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þng gi¸ thµnh cña nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. ViÖc sö dông tiÕt kiÖm hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tuy nhiªn, gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau nhÊt ®Þnh, sù kh¸c nhau ®ã thÓ hiÖn: Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi thêi kú ph¸t sinh chi phÝ cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n víi khèi l­îng s¶n phÈm, lao vô ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. Chi phÝ s¶n xuÊt trong mét kú bao gåm c¶ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tr¶ tr­íc nh­ng ch­a ph©n bæ cho kú nµy vµ nh÷ng chi phÝ ph¶i tr¶ cña kú tr­íc nh­ng kú nµy míi ph¸t sinh thùc tÕ. Ng­îc l¹i, gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ liªn quan ®Õn chi phÝ ph¶i tr¶ trong kú vµ chi phÝ tr¶ tr­íc ph©n bæ trong kú. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®· hoµn thµnh mµ cßn liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm ®ang cßn dë dang ë cuèi kú vµ nh÷ng s¶n phÈm háng, trong khi ®ã gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cña kú tr­íc chuyÓn sang. Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua c«ng thøc sau: Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ SX Chi phÝ SX Chi phÝ SX s¶n phÈm = dë dang + ph¸t sinh - dë dang hoµn thµnh ®Çu kú trong kú cuèi kú Khi gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang) ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau hoÆc c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. ViÖc ph©n biÖt trªn gióp cho c«ng t¸c kÕ to¸n s¶n phÈm s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ trong bé m¸y kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm : KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh lµ phÇn hµnh kÕ to¸n quan träng cã liªn quan ®Õn rÊt nhiÒu phÇn hµnh kÕ to¸n kh¸c nh­ nguyªn vËt liÖu, tiÒn l­¬ng, tµi s¶n cè ®Þnh, x¸c ®Þnh kÕt qu¶… th«ng tin vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ c¬ së cho viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶, x¸c ®Þnh ®iÓm hoµn vèn, møc lîi nhuËn s¶n phÈm , lËp b¸o c¸o tµi chÝnh. §ång thêi chØ tiªu gi¸ thµnh còng ph¶n ¸nh chÊt l­îng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, gióp nhµ qu¶n trÞ ®­a ra c¸c quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. V× thÕ tæ chøc tèt phÇn hµnh kÕ to¸n chi phÝ gi¸ thµnh lµ mét yªu cÇu kh¸ch quan. H¬n n÷a trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ tr­êng hiÖn nay,c¹nh tranh ®· trë nªn khèc liÖt. Sù c¹nh tranh ®· chuyÓn tõ chiÒu réng lµ c¹nh tranh vÒ mÉu m·, h×nh thøc vÒ s¶n phÈm sang c¹nh tranh vÒ chiÒu s©u lµ chÊt l­îng vµ gi¸ b¸n. V× vËy yªu cÇu ®Æt ra ®èi víi mäi doanh nghiÖp lµ muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ ph¶i t¨ng søc m¹nh c¹nh tranh b»ng c¸ch n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh. §iÒu ®ã khiÕn cho c¸c nhµ doanh nghiÖp hiÖn nay rÊt quan t©m ®Õn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c ®Çy ®ñ, t×m mäi biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngoµi môc ®Ých qu¶n trÞ doanh nghiÖp, c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ vµ gi¸ thµnh còng ®­îc ®Ó cung cÊp cho bªn quan t©m kh¸c( c¬ quan qu¶n lý NN, ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông…) trong viÖc ®Þnh gi¸ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ kh¶ n¨ng ph¸t triÓn trong t­¬ng lai cña doanh nghiÖp. §Ó thùc sù lµ c«ng cô ®¾c lùc cho qu¶n lý, kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh ph¶i thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: + X¸c ®Þnh ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ, ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh, ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm tæ chøc cña doanh nghiÖp. + Lùa chän h×nh thøc ghi sæ kÕ to¸n phï hîp, thùc hiÖn h¹ch to¸n ghi sæ ®óng chª ®é quy ®Þnh. + Lùa chän kú tÝnh gi¸ thµnh tæng hîp. + TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®èi t­îng vµ hîp lý. + Lùa chän ph­¬ng ph¸p vµ x¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. + Cã sù liªn hÖ chÆt chÏ vµ phèi hîp víi c¸c bé phËn kÕ to¸n kh¸c mét c¸ch hiÖu qu¶. + §Þnh kú lËp b¸o c¸o vÒ chi phÝ s¶n xuÊt va tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕn hµnh so s¸nh ®Þnh møc vÒ chi phÝ lËp dù to¸n vÒ chi phÝ, ®Þnh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch chi phÝ gi¸ thµnh, ®­a ra biÖn ph¸p tiÕt kÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. II) §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: §èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : X¸c ®Þnh ®èi t­îng chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ néi dung ®Çu tiªn vµ c¬ b¶n nhÊt cña tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ChØ khi nµo x¸c ®Þnh ®óng ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh th× míi cã thÓ tiÕn hµnh tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh chÝnh x¸c, kÞp thêi. Chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu néi dung kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau, ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc bá ra chi phÝ lµ t¹o nªn nh÷ng s¶n phÈm, lao vô. Nh÷ng s¶n phÈm. Lao vô cña doanh nghiÖp ®­îc s¶n xuÊt, chÕ t¹o, thùc hiÖn ë c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do ®ã, ®Ó h¹cht o¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®­îc chÝnh x¸c, kÞp thêi th× ®ßi hái c«ng viÖc ®Çu tiªn mµ nhµ qu¶n lý ph¶i lµm lµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n t©pj hîp chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. §èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: lµ viÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi, giíi h¹n tËp hîp chi phÝ mµ thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i ph¸t sinh chi phÝ vµ n¬i chÞu chi phÝ: §Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp, cÇn ph¶i dùa vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ: s¶n xuÊt gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, ®èi víi s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm. Cßn ®èi víi s¶n xuÊt phøc t¹p th× cã thÓ lµ bé phËn chi tiÕt, nhãm chi tiÕt s¶n phÈm. Lo¹i h×nh s¶n xuÊt: s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá hay s¶n xuÊt hµng lo¹t lín. Víi s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ s¶n xuÊt hµng lo¹t nhá cã thÓ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt cßn ®èi víi s¶n xuÊt hµng lo¹t cã thÓ lµ s¶n phÈm,chi tiÕt, nhãm chi tiÕt. Theo tÝnh chÊt s¶n phÈm: §¬n nhÊt hay cã kÕt cÊu phøc t¹p. §èi víi s¶n phÈm ®¬n nhÊt, ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng lo¹i s¶n phÈm víi s¶n phÈm cã kÕt cÊu phøc t¹p th× cã thÓ lµ tõng bé phËn cña s¶n phÈm. Ngoµi ra, ta còng cÇn ph¶i c¨n cø vµo nh÷ng ®Æc ®iÓm sau: §Æc ®iÓm tæ chøc cña doanh nghiÖp. Quy tr×nh c«ng nghÖ kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm. §Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý, tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh . Trªn thùc tÕ, mçi doanh nghiÖp tuú theo ®Æc ®iÓm, quy tr×nh s¶n xuÊt vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®ã mµ ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ: + Mçi lo¹i chi tiÕt, mçi bé phËn + Nhãm chi tiÕt. + Mçi lo¹i s¶n phÈm, nhãm dÞch vô. + Mçi ®¬n ®Æt hµng. + Mçi c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi t­îng quy ®Þnh mét c¸ch hîp lý th× cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng c­êng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ còng phôc vô tèt cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh trung thùc vµ hîp lý. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét trong ph­¬ng ph¸p hay hÖ thèng c¸c ph­¬ng ph¸p ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ. VÒ c¬ b¶n ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ bao gåm c¸c ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm, theo ®¬n ®Æt hµng, theo giai ®o¹n c«ng nghÖ , theo ph©n x­ëng, theo nhãm s¶n phÈm …Do vËy, ®Ó tÝnh to¸n chÝnh x¸c chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm th× vÊn ®Ò cÇn thiÕt ®­îc nghiªn cøu, lùa chän ngay tõ kh©u tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ lùa chän ®óng ®¾n ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®iÒu kiÖn quy ®Þnh cho ph­¬ng ph¸p ®ã. Néi dung chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kÕ to¸n më thÎ( hoÆc sæ) chi tiÕt h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng ®èi t­îng ®· x¸c ®Þnh , ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn ®èi t­îng, hµng th¸ng tæng hîp chi phÝ theo tõng ®èi t­îng. Mçi ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ øng víi mét ®èi t­îng h¹ch to¸n chi phÝ nªn tªn gäi cña mçi ph­¬ng ph¸p biÓu hiÖn ®èi t­îng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ. Cã thÓ tËp hîp thµnh 2 ph­¬ng ph¸p chÝnh nh­ sau: Ph­¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp: Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ._.®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. Khi h¹ch to¸n, mäi chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi t­îng nµo ®­îc tËp hîp riªng cho ®èi t­îng ®ã. Ph­¬ng ph¸p ph©n bæ chi phÝ chung : Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng mµ ta kh«ng thÓ thÓ hiÖn tËp hîp trùc tiÕp. Do ®ã khi cÇn tËp hîp theo ®èi t­îng th× ta ph¶i ph©n bæ hîp lý bé phËn chi phÝ nµy. Tr×nh tù kÕ to¸n: ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®­îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý, khoa häc th× mãi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi ®­îc. Tr×nh tù nµy, phô thuéc vµo ®Æcc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng ngµnh nghÒ, tõng doanh nghiÖp, vµo mèi quan hÖ gi÷a c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong doanh nghiÖp, vµo tr×nh ®é c«ng t¸c vµ qu¶n lý h¹ch to¸n. Tuy nhiªn, cã thÓ kh¸i qu¸t chung viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt qua c¸c b­íc sau: B­íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi t­îng sö dông. B­íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña c¸c nghµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cho tõng ®èi t­îng sö dông trªn c¬ së khèi l­îng lao vô phôc vô vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ lao vô. B­íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô cã liªn quan. B­íc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú, tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. Trong ®iÒu kiÖn qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp n­íc ta hiÖn nay, doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã thÓ sö dông mét trong hai ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n phæ biÕn sau: Ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn: lµ ph­¬ng ph¸p theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn trªn sæ kÕ to¸n( b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho) vµ viÖc nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm… Ph­¬ng ph¸p nµy th­êng ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh lín, tiÕn hµnh nhiÒu lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c nhau. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: lµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n kh«ng theo dâi mét c¸ch th­êng xuyªn trªn sæ kÕ to¸n ( b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho…) vµ viÖc nhËp, xuÊt, tån kho nguyªn vËt liÖu, hµng ho¸ thµnh phÈm,… mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hµng tån kho ®Çu kú vµ hµng tån kho cuèi kú. Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« s¶n xuÊt kinh doanh nhá, chØ cã mét lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . Tµi kho¶n sö dông: C¸c tµi kho¶n sö dông chñ yÕu trong c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn lµ: TK 621: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp. TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK 627: Chi phÝ s¶n xuÊt chung. TK 154: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. TK 621 – “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”. Tµi kho¶n nµy ®­îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ ( Ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt …) vµ ®­îc sö dông ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp dïng cho s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh trong kú, cuèi kú kÕt chuyÓn sang tµi kho¶n 154 ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TK 622 – “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp sè chi phÝ tiÒn c«ng ph¶i tr¶ cho tõng c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô nh­ tiÒn l­¬ng chÝnh, l­¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã mang tÝnh chÊt l­¬ng, tiÒn th­ëng vµ c¸c kho¶n trÝch cho c¸c quü BHXH, BHYT, KPC§ theo mét tû lÖ nhÊt ®Þnh víi sè tiÒn l­¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. TK 627 – “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung” TK 627 ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. TK 627 cuèi kú kh«ng cã sè d­ vµ ®­îc më chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt. TK 627 më chi tiÕt thµnh 6 tµi kho¶n cÊp 2 ®Ó theo dâi ph¶n ¸nh riªng cho tõng néi dung chi phÝ. TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn ph©n x­ëng. TK 6272 – Chi phÝ vËt liÖu TK 6273 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. TK 6274 – Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. TK 6277 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. TK 6278 – Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. TK 154 – “ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh. Ngoµi ra, TK 154 cßn ph¶n ¸nh tÊt c¶ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh phô, thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. §èi víi c¸c doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× TK 154 chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú. TK 154 ®­îc chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ (ngµnh s¶n xuÊt, tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh…). Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu… ®­îc xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. Tr­êng hîp doanh nghiÖp mua nöa thµnh phÈm ®Ó l¾p r¸p, gia c«ng thªm thµnh phÈm th× nöa thµnh phÈm mua ngoµi còng ®­îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp ®­îc c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ vËt liÖu trùc tiÕp xuÊt dïng vµ c¨n cø vµo c¸c ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· x¸c ®Þnh ®Ó tËp hîp. Tr­êng hîp vËt liÖu xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®­îc th× ph¶i ¸p dông ph­¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t­îng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ th­êng ®­îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l­îng, sè s¶n phÈm … C«ng thøc ph©n bæ nh­ sau: Chi phÝ vËt liÖu Tæng tiªu thøc Tû lÖ ph©n bæ cho = ph©n bæ cña x ( hÖ sè ) tõng ®èi t­îng tõng ®èi t­îng ph©n bæ Trong ®ã: Tû lÖ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ ( hay hÖ sè ) = ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t­îng Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ: XuÊt kho trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô: Nî TK 621( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ) Cã TK 152: Gi¸ thµnh thùc tÕ xuÊt dïng theo tõng lo¹i. Tr­êng hîp nhËn vËt liÖu vÒ kh«ng nhËp kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô th× c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ xuÊt dïng: Nî TK 621 ( Chi tiÕt theo ®èi t­îng ) Nî TK 133(1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ ( víi vËt liÖu mua ngoµi vµ doanh nghiÖp tÝnh thuÕ VAT theo ph­¬ng ph¸p khÊu trõ). Cã TK 111, 112, 331: vËt liÖu mua ngoµi. Cã TK 411: NhËn cÊp ph¸t, nhËn liªn doanh. Cã TK 154: vËt liÖu tù s¶n xuÊt hay thuª ngoµi gia c«ng. Cã c¸c TK kh¸c( 311, 336, 338…): vËt liÖu vay, m­în… Gi¸ trÞ vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hoÆc cã phÕ liÖu thu håi: Nî TK 152( chi tiÕt vËt liÖu ) Cã TK 621 ( chi tiÕt theo tõng ®èi t­îng ) Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : VÒ nguyªn t¾c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng ®­îc tËp hîp gièng nh­ ®èi víi chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp. Tr­ßng hîp cÇn ph©n bæ gi¸n tiÕp th× Tiªu thcs ph©n bæ lµ tiÒn c«ng hay giê c«ng ®Þnh møc hay còng cã thÓ lµ giê c«ng thùc tÒ( chñ yÕu lµ ®èi víi tiÒn l­¬ng phô cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ). Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n cô thÓ nh­ sau: TÝnh ra tæng sè tiÒn c«ng, tiÒn l­¬ng, tiÒn phô cÊp ph¶i tr¶ trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt trùc tiÕp ra s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô trong kú: Nî Tk 622 ( chi tiÕt thoe ®èi t­îng ) Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l­¬ng , phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp. TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh( phÇn tÝnh vµo chi phÝ – 19%): Nî TK 622 Cã TK 338( 3382,3383,3384) TiÒn l­¬ng trÝch tr­íc vµo chi phÝ ( víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô) vµ c¸c kho¶n tiÒn l­¬ng trÝch tr­íc kh¸c( ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch): Nî TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi t­îng ) Cã TK 335: TiÒn l­¬ng trÝch tr­íc. Cuèi kú kÕt chuyªbr chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo tµi kho¶n tÝnh gi¸ thµnh theo tõng ®èi t­îng : Nî TK 154( chi tiÕt theo ®èi t­îng 0 Cã TK 622 ( chi tiÕt theo ®èi t­îng ) Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp cho c¸c kho¶n chi phÝ vÒ tiÒn c«ng nh©n viªn qu¶n lý ph©n x­ëng, chi phÝ vËt liÖu, dông cô qu¶n lý ë c¸c ph©n x­ëng, khÊu hao TSC§ thuéc c¸c ph©n x­ëng … C¸c chi phÝ nµy th­êng ®­îc ph©n bæ cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ liªn quan theo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, theo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc còng cã thÓ ph©n bæ theo c¶ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp hoÆc còng cã thÓ ph©n bæ theo ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung. ViÖc tËp hîp, kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ®­îc thùc hiÖn trªn TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ ®­îc h¹ch to¸n cô thÓ nh­ sau: TÝnh ra tiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n x­ëng : Nî TK 627 ( 6271- chi tiÕt ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ) Cã TK 334 TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh( phÇn tÝnh vµo chi phÝ ) Nî TK 627( 6271- chi tiÕt ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt ) Cã TK 338( 3382, 3383, 3384) Chi phÝ vËt liÖu dïng cho tõng ph©n x­ëng: Nî TK 627( 6273 – chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 152: chi tiÕt tiÓu kho¶n TrÝch khÊu hao TSC§ cña ph©n x­ëng : Nî TK 627( 6274– chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 214: chi tiÕt tiÓu kho¶n Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Nî TK 627(6277 – chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Nî TK 133(1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ Cã TK 111, 112, 331…: Gi¸ trÞ mua ngoµi Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn( tiÕp t©n, héi nghÞ…) Nî TK 627( 6278 – chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 111, 112 C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung: Nî c¸c TK liªn quan( 111, 112, 152, 138…) Cã TK 627 (chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cuèi kú kÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung vµ TK 154: Nî TK 154( chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng) Cã TK 627– chi tiÕt theo tõng tiÓu kho¶n) KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc vµ chi phÝ ph¶i tr¶. KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc Chi phÝ tr¶ tr­íc( hay chi phÝ chê ph©n bæ ) lµ c¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh nh­ng ch­a ®­îc tÝnh hÕt vµo chi phÝ SXKD c¶u ký nµy mµ dd­îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh mét lÇn qu¸ lín hoÆc do b¶n th©n chi phÝ ph¸t sinh cã t¸c dông tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nhiÒu kú h¹ch to¸n. Trong doanh nghiÖp chi phÝ tr¶ tr­íc cã thÓ gåm c¸c kho¶n: Gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô nhá xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn( tõ 2 lÇn trë lªn ) Gi¸ trÞ söa ch÷a lín TSC§ ngoµi kÕ ho¹ch. TiÒn thuª TSC§, ph­¬ng tiÖn kinh doanh … tr¶ tr­íc. Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª. DÞch vô mua ngoµi tr¶ tr­íc( ®iÖn, ®iÖn tho¹i, vÖ sinh…) Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chê kÕt chuyÓn( víi doanh nghiÖp cã chu kú kinh doanh dµi). Chi phÝ mua b¶o hiÓm tµi s¶n, b¶o hiÓm kinh doanh, lÖ phÝ giao th«ng, bÕn b·i… Chi phÝ nghiªn cøu, thÝ nghiÖm, ph¸t minh s¸ng chÕ…( gi¸ trÞ ch­a tÝnh vµo TSC§ v« h×nh ). L·i thuª mua TSC§( thuª tµi chÝnh ) §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc, kÕ to¸n sö dông TK 142 – “ Chi phÝ tr¶ tr­íc”. Tµi kho¶n 142 ®­îc chi tiÕt lµm 2 tiÓu kho¶n; TK 1421- Chi phÝ tr¶ tr­íc. TK 1422- Chi phÝ chê kÕt chuyÓn. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ tr¶ tr­íc: Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tr­íc, c¨n cø vµo tõng tr­êng hîp cô thÓ ghi: Nî TK 1421- chi phÝ tr¶ tr­íc thùc tÕ ph¸t sinh. Nî TK 133(1331): ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ. Cã TK111,112: Tr¶ tr­íc tiÒn thuª d/cô, nhµ x­ëng,dÞch vô mua ngoµi… Cã TK 153: G/trÞ xuÊt dïng CCDC, bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª Cã TK 342; Sè l·i thuª TSC§ ph¶i tr¶. Cã TK 331: C¸c kho¶n ph¶i tr¶ tr­íc kh¸c. Hµng th¸ng c¨n cø vµo kÕ ho¹ch ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc, tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc vµo chi phÝ SXKD cho c¸c ®èi t­îng chÞu chi phÝ : Nî c¸c TK liªn quan( 241, 627, 641, 642) Cã TK 1421: Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tr­íc . §èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi, ®Ó ®¶m b¶o nguyªn t¾c phï hîp gi÷a doanh thu vµ chi phÝ, toµn bé chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp chØ ra trong ký sau khi ®­îc tËp hîp sÏ ®­îc kÕt chuyÓn vµo bªn nî TK 142(1422): Nî TK 142(1422): Chi tiÕt tõng lo¹i. Cã TK 641, 642. + Tuú thuéc vµo doanh thu ®­îc ghi nhËn trong kú( lín hay nhá) sè chi phÝ nµy sÏ ®­îc kÕt chuyÓn dÇn( hoÆc) mét lÇn vµo tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶: Nî TK 911: x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Cã TK 142: chi tiÕt tõng lo¹i. KÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶ Chi phÝ ph¶i tr¶( chi phÝ trÝch tr­íc) lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ thùc tÕ ch­a ph¸t sinh nh­ng ®­îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú h¹ch to¸n. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ trong kÕ ho¹ch cña ®¬n vÞ ®­îc tÝnh tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh cho c¸c ®èi t­îng nh»m ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh s¶n phÈm, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý khái ®ét biÕn t¨ng khi c¸c kho¶n chi phÝ nµy ph¸t sinh. Thuéc c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ th­êng bao gåm: TiÒn l­¬ng phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ( víi c¸c DN mang tÝnh chÊt thêi vô) Chi phÝ söa ch÷a TSC§ trong kÕ ho¹ch. ThiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt trong kÕ ho¹ch. Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm trong kÕ ho¹ch. L·i tiÒn vay ch­a ®Õn kú h¹n tr¶. TiÒn thuª TSC§, mÆt b»ng kinh doanh , … ch­a tr¶. C¸c dÞch vô mua ngoµi sÏ cung cÊp. Nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®­îc theo dâi vµ tËp hîp vµo TK 335 –“ Chi phÝ ph¶i tr¶”. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ ph¶i tr¶: TÝnh tr­íc theo kÕ ho¹ch chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ SXKD: Nî TK liªn quan ( 622, 627, 641, 642, 241 ) Cã TK 335 Khi c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh : Nî TK 335: Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh Nî TK 133(1331) : ThuÕ VAT ®­îc khÊu trõ( c¸c kho¶n mua ngoµi) Cã TK 241( 2413) : Chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch. Cã TK 334: tiÒn l­¬ng phÐp c«ng nh©n s¶n xuÊt thùc tÕ ph¶i tr¶. Cã TK 331: C¸c kho¶n ph¶i tr¶ víi bªn ngoµi Cã c¸c TK kh¸c ( 111, 112, 152, 153…): C¸c chi phÝ kh¸c. Tr­êng hîp chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh lín h¬n tæng chi phÝ ph¶i tr¶ ®· ghi nhËn th× sè chªnh lÖch ®­îc ghi bæ sung t¨ng chi phÝ kinh doanh: Nî TK liªn quan (622, 627, 642) Cã TK 335 Tr­êng hîp chi phÝ ph¶i tr¶ tÝnh tr­íc vµo chi phÝ kinh doanh lín h¬n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh, sè chªnh lÖch ®­îc ghi gi¶m chi phÝ kinh doanh: Nî TK 335 Cã c¸c TK liªn quan ( 622, 627, 641, 642) S¬ ®å 1: S¬ ®å kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn TK 154 TK 152, D®k:xxx (6) TK 111, 112, 152… TK 621 (5a) (1) TK 155 TK 334, 338 TK 622 (7a) (2) (5b) TK 157 TK 241 TK 627 (7b) (3) (5c) TK 632 TK 111, 112, 142… (7c) (4) Dck:xxx XuÊt v©TK liÖu dïng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm, qu¶n lý ph©n x­ëng . TiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt, nh©n viªn ph©n x­ëng. Chi phÝ khÊu hao TSC§ thuéc ph©n x­ëng. C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung kh¸c. KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm. (7a) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh nhËp kho. (7b) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm göi b¸n. (7c) Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm tiªu thô th¼ng. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn kÕ to¸n hµng tån kho theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th­êng ®­îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nhá cã quy m« nhá, chØ tiÕn hµnh mét lo¹i ho¹t ®éng. Sù kh¸c biÖt gi÷a kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kª khai th­êng xuyªn vµ ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Sù kh¸c biÖt ®­îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau: Tµi kho¶n dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ TK 631 – “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt”, cßn TK 154 – “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” chØ ®­îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh giµ trÞn s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang. Ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þng kú sö dông TK 611 – “ Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp” ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm. C¸c chi phÝ ®­îc ph¶n ¸nh trªn TK 611 kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt dïng nguyªn, vËt liÖu mµ ®­îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n, sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu tån kho ®­îc tÝnh nh­ sau: Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ Gi¸ thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu = NVL tån + NVL nhËp - NVL tån xuÊt dïng trong kú ®Çu kú trong kú cuåi kú §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ khi xuÊt vËt liÖu, dông cô cho c¸c môc ®Ých th× kÕ to¸n kh«ng ph¶n ¸nh theo tõng chøng tõ mµ cuèi kú míi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña chóng trªn c¬ së kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho nªn chi phÝ vËt liÖu xuÊt dïng cho môc ®Ých s¶n xuÊt, qu¶n lý hay cho tiªu thô s¶n phÈm. §©y lµ nh­îc ®iÓm lín cña ph­¬ng ph¸p nµy vÒ t×nh h×nh xuÊt dïng vµ sö dông nguyªn, vËt liÖu. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph­¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Tµi kho¶n sö dông : TK 631 – “ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt” TK 631 ®­îc sö dông ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi kho¶n nµy ®­îc h¹ch to¸n chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ ( ph©n x­ëng, bé phËn s¶n xuÊt …) vµ theo lo¹i, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm … cña c¶ bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh, s¶n xuÊt kinh doanh phô, chi phÝ thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn. TK 631 cuèi kú kh«ng cã sè d­ v× gÝa trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú kÕt chuyÓn ngay vµo tµi kho¶n 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Ph­¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ nh­ sau: §Çu kú kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang: Nî TK 631 Cã TK 154 Cuèi kú kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong c¸c kú theo tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô… KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp : Nî TK 631 Cã TK 621 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp : Nî TK 631 Cã TK 622 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung : Nî TK 154 Cã TK 627 Cuèi kú c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, ghi: Nî TK 154 Cã TK 631 Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô hoµn thµnh: Nî TK 632 Cã TK 631 TK 154 TK 631 TK 154 (1) (6) TK 611 TK 621 TK 632 (2) (5a) (7) TK 334,338 TK 622 (5b) (3) TK 111,112,214 TK 627 (5c) (4) KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô dë dang ®Çu kú. Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n phÈm qu¶n lý ph©n x­ëng. TiÒn l­¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt, nh©n viªn ph©n x­ëng C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ ho¹ch¸c. KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú. Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt c¶u s¶n phÈm III. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp S¶n phÈm dë dang trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng s¶n phÈm cßn ®ang n»m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ch­a kÕt thóc giai ®o¹n chÕ biÕn nghÜa lµ cßn ®ang n»m trªn d©y chuyÒn, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt ch­a ®Õn kú thu ho¹ch, ch­a hoµn thµnh bµn giao tÝnh vµo khèi l­îng bµn giao thanh to¸n. §Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, doanh nghiÖp ph¶i cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c ®­îc s¶n phÈm cuèi kú tøc lµ tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. S¶n phÈm dë dang ®­îc ®¸nh gi¸ mét c¸ch hîp lý lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh. Tuy nhiªn viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p v× vËy kh«ng thÓ ®ßi hái mét sù chÝnh x¸c tuyÖt ®èi mµ kÕ to¸n ph¶i phô thuéc vµo ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ quy tr×nh c«ng nghÖ, tÝnh chÊt cÊu thµnh cña chi phÝ vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó vËn dông ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang thÝch hîp. Víi b¸n thµnh phÈm: Cã thÓ tÝnh theo chi phÝ ®Þnh møc hoÆc kÕ ho¹ch. Víi s¶n phÈm chÕ t¹o s¶n phÈm dë dang : Doanh nghiÖp cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph­¬ng ph¸p sau: §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp . Theo ph­¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ nguyªn, vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp cßn chi phÝ nh©n c«ng vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho c¶ thµnh phÇn trong kú chÞu. Gi¸ trÞ SP Chi phÝ NVL chÝnh Gi¸ trÞ cña dë dang ®Çu kú + trùc tiÕp trong kú s¶n phÈm = x Khèi l­îng SP dë dang Sè l­îng + Sè l­îng SP dë dang cuèi kú thµnh phÈm dë dang Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp cho nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô cã quy tr×nh s¶n xuÊt bá nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp mét lÇn vµo ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt, dÞch vô ®ã, khèi l­îng s¶n phÈm dë dang gi÷a c¸c kú t­¬ng ®èi æn ®Þnh. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­îng hoµn thÝch hîpµnh t­¬ng ®­¬ng: Theo ph­¬ng ph¸p nµy, s¶n l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú theo møc ®é hoµn thÝch hîpµnh. Do vËy, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo khèi l­îng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn chóng ®Ó tÝnh ra khèi l­îng s¶n phÈm dë dang t­¬ng ®­¬ng víi s¶n phÈm hoµn thµnh. §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th× vÉn tÝnh theo c«ng thøc nh­ ë ph­¬ng ph¸p 1, cßn ®èi víi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung th× ®­îc tÝnh nh­ sau: Gi¸ trÞ s¶n phÈm + Chi phÝ Gi¸ trÞ cña dë dang ®Çu kú trong kú s¶n phÈm = x Sè l­îng SP dë dang cuèi kú Sè l­îng + Sè l­îng quy ®æi thµnh phÈm SP quy ®æi Trong ®ã: Sè l­îng SP = Sè l­îng SP x % hoµn thµnh quy ®æi dë dang t­¬ng ®­¬ng §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­în s¶n phÈm hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng cã ­u ®iÓm lµ tÝnh to¸n ®­îc ®Çy ®ñ c¸c kho¶n môc chi phÝ, kÕt qu¶ tÝnh to¸n cã møc chÝnh x¸c cao, hîp lý h¬n nh­ng khèi l­îng tÝnh to¸n lín vµ tèn nhiÒu thêi gian. Ph­¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt chÕ biÕn s¶n phÈm, dÞch vô cã quy tr×nh s¶n xuÊt bá chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung mét c¸ch ®Òu ®Æn vµo suèt quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, dÞch vô ®ã vµ khèi l­îng s¶n phÈm dë dang cuèi kú lín, th­êng xuyªn biÕn ®éng. ViÖc x¸c ®Þnh møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®ßi hái tèn nhiÒu th¬× gian cho nªn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã khèi l­îng s¶n phÈm dë dang t­¬ng ®èi ®ång ®Òu trong toµn bé d©y chuyÒn c«ng nghÖ th× cã thÓ quy ®Þng møc ®é hoµn thµnh chung cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ 50% ®Ó ®¬n gi¶n cho viÖc tÝnh to¸n mµ v½n ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ ®Þnh møc: C¨n cø vµo ®Þnh møc tiªu hao( hoÆc chi phÝ kÕ ho¹ch) cho c¸c kh©u, c¸c b­íc c«ng viÖc trong qu¸ trÝnh chÕ t¹o s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang. Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm dë = å qi * DM1 dang cuèi kú Trong ®ã: qi : Lµ sè l­îng s¶n phÈm ®· thùc hiÖn ®­îc b­íc c«ng viÖc thø i DMi : Chi phÝ ®Þnh møc cña b­íc c«ng viÖc i n : Sè b­íc c«ng viÖc ®· thùc hiÖn trong s¶n phÈm dë dang cuèi kú IV. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: 1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh : §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh trong c¸c doanh nghiÖp lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. X¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn trong toµn bé c«ng viÖc cña kÕ to¸n, kÕ to¸n gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, tÝnh chÊt s¶n xuÊt, cung cÊp vµ sö dông s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt, nÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo kiÓu ®¬n chiÕc th× tõng lo¹i s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Trong nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× mçi s¶n phÈm lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Cßn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo khèi l­îng lín th× mçi lo¹i s¶n phÈm lµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. C«ng nghÖ s¶n xuÊt còng cã ¶nh h­ëng ®Õn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm ®· hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh coong nghÖ. NÕu s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p kiÓu song song( l¾p r¸p) th× ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ nh÷ng s¶n phÈm ®· l¾p r¸p hoµn chØnh vµ cã thÓ lµ tõng bé phËn, tõng chi tiÕt hoÆc côm chi tiÕt cña s¶n phÈm. Ngoµi ra ®Æc ®iÓm tiªu thô vµ sö dông s¶n phÈm còng cã ¶nh h­ëng ®Õn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. §èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ hai kh¸i niÖn kh¸c nhau nh­ng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Mèi quan hÖ nµy xuÊt ph¸t tõ mèi quan hÖ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh. ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tËp hîp sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. ViÖc x¸c ®Þnh ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh còng xuÊt ph¸t tõ quan hÖ tÝnh gi¸ thµnh ®èi víi chi phÝ s¶n xuÊt nh­ thÕ nµo. 2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm: Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ph­¬ng ph¸p hoÆc hÖ thèng ph­¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh to¸n tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cu¶ c¸c ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. ViÖc vËn dông ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phô thuéc vµo mèi quan hÖ gi÷a ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt víi ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. Mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chØ liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Mét ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh. NhiÒu ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn mét ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp( Ph­¬ng ph¸p gi¶n ®¬n) Theo ph­¬ng ph¸p nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc tÝnh b»ng c¸ch c¨n cø trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®­îc( theo ®èi t­îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt) trong kú vµ gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú, cuèi kú ®Ó tÝnh: Gi¸ thµnh s¶n phÈm = SPDD ®Çu kú + CPSX trong kú - SPDDcuèi kú Ph­¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, khÐp kÝn, mÆt hµng s¶n phÈm Ýt, khèi l­îng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o nh­ c¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh c«ng nghiÖp khai th¸c, doanh nghiÖp ®iÖn, n­íc… b. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc: Ph­¬ng ph¸p nµu ¸p dông thÝch hîp ®èi víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, tæ chøc s¶n xuÊt nhiÒu vµ æn ®Þnh, chu kú s¶n xuÊt ng¾n, xen kÏ liªn tôc. Kú tÝnh gi¸ thµnh lµ ®Þnh kú hang th¸ng phï hîp víi kú b¸o c¸o, cã 2 tr­êng hîp: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ s¶n phÈm ë giai ®o¹n cuèi. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh võa lµ thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi võa lµ s¶n phÈm ë tõng giai ®o¹n. * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh trong tr­êng hîp nµy lµ nöa thµnh phÈm. Theo ph­¬ng ¸n nµy, kÕ to¸n gi¸ thµnh c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp tõng giai ®o¹n ®Ó tÝnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm lÇn l­ît tõ giai ®o¹n tr­íc kÕt chuyÓn sang giai ®o¹n sau cho ®Õn khi tÝnh ®­îc tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. S¬ ®å tr×nh tù tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹n N Chi phÝ NVL trùc tiÕp Nöa thµnh phÈm giai ®o¹n n-1 chuyÓn sang Nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 1 chuyÓn sang Gi¸ thµnh cña thµnh phÈm Gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 2 Gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm giai ®o¹n 1 Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n n Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n 2 Chi phÝ chÕ biÕn giai ®o¹n 1 * Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm ë giai ®¹on cuèi cïng, ®Ó tÝnh ®­îc gi¸ thµnh th× tr×nh tù c¸c b­íc nh­ sau: + C¨n cø vµo sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp theo tõng giai ®o¹n chÕ biÕn ®Ó tÝnh ra chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n ®ã trong thµnh phÈm: C«ng thøc tÝnh: Czi = Ddki + Ci x Stp STP + Sdi Trong ®ã: Czi : Chi phÝ s¶n xuÊt cña thµnh phÈm trong giai ®¹on i DDki : s¶n phÈm dë dang ®Çu kú giai ®o¹n i STP : Sè l­îng thµnh phÈm Sdi : Sè l­îng s¶n phÈm dë dang ë giai ®o¹n i + Chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm ®· tÝnh ®­îc sÏ kÕt chuyÓn song song tõng kho¶n môc ®Ó tæng hîp tÝnh ra tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña chóng. Gi¸ thµnh thµnh phÈm = å Czi Trong ®ã : n : sè giai ®o¹n s¶n xuÊt. S¬ ®å tÝnh gi¸ thµnh ph©n b­íc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm: Chi phÝ v©t liÖu chÝnh tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n n tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n … tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 2 tÝnh cho thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 1 tÝnh cho thµnh phÈm Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: §Æc ®iÓm cña ph­¬ng ph¸p nµy lµ ¸p dông víi nh÷ng s¶n phÈm cã quy tr×nh c«ng nghÔ phøc t¹p kiÓu song song, tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc vµ hµng lo¹t nhá theo ®¬n ®Æt hµng hoÆc hîp ®ång kinh tÕ cña kh¸ch hµng. Ph­¬ng ph¸p nµy cã chu kú s¶n xuÊt dµi vµ riªng rÏ nªn ®èi t­îng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ®¬n vÞ ph©n x­ëng vµ tõng ®¬n ®¹t hµng ®­îc s¶n xuÊt ë ph©n x­ëng ®ã. Cßn ®èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm cña tõng ®¬n ®Æt hµng, kú tÝnh gi¸ thµnh ë trong c¸c doanh nghiÖp nµy phï hîp víi chu kú s¶n xuÊt. Khi mçi ®¬n ®Æt hµng ®­îc ®­a vµo s¶n xuÊt th× kÕ to¸n ph¶i më ngay b¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®ã, cuèi th¸ng c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong th¸ng ®· tËp hîp trong sæ kÕ to¸n ®Ó ghi sang b¶ng tÝng gi¸ thµnh cã liªn quan. §Õn khi nhËn ®­îc chøng tõ x¸c nhËn ®¬n ®Æt hµng ®· hoµn thµnh th× kÕ to¸n gi¸ thµnh sÏ céng sè liÖu ë b¶ng tÝnh gi¸ thµnh liªn quan ®Ó tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cho ®¬n ®Æt hµng ®o. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc: Trªn c¬ së hÖ thèng ®Þnh møc tiªu hao lao ®éng, vËt t­ hiÖn hµnh vµ dù to¸n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sÏ x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®Þnh møc cña tõng lo¹i s¶n phÈm. §ång thêi h¹ch to¸n riªng c¸c thay ®æi, c¸c chªnh lÖch so víi ®Þnh møc ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ph©n tÝch toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú thµnh 3 lo¹i: theo ®Þnh møc, chªnh lÖch thay ®æi ®Þnh møc vµ chªnh lÖch so víi ®Þnh ._.g ®iÖn tiªu thô cña khu tËp thÓ mÆc dï khu nµy ®· cã c«ng t¬ ®iÖn riªng. Ngoµi ra cßn ®øng ra thanh to¸n tiÒn ®iÖn cho khu tËp thÓ sau ®ã míi thu l¹i nªn chi phÝ cho nh©n viªn bé phËn c¬ ®iÖn theo dâi sè ®iÖn tiªu dïng cña khu tËp thÓ vµ sè ®iÖn n¨ng tiªu hao trªn ®­êng d©y cña khu vùc nµy kÕ to¸n tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña c¸c ph©n x­ëng ®· lµm ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm. PhÇn chi phÝ nµy lµm cho gi¸ thµnh s¶n phÈm cã phÇn cao h¬n so víi thùc tÕ nªn c«ng ty cÇn xem xÐt c¸ch h¹ch to¸n chi phÝ ®éng lùc ®Ó ®¶m b¶o viÖc thu ®ñ sè tiÒn ®iÖn cña khu tËp thÓ còng nh­ sè ®iÖn tiªu hao tÝnh cho c¸c hé gia ®×nh cã thùc hiÖn ®­îc nh­ vËy th× kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ míi ph¶n ¸nh ®óng toµn bé sè chi phÝ ph¸t sinh trùc tiÕp trong s¶n xuÊt vµ ®Ó cho gi¸ thµnh s¶n phÈm ®­îc ph¶n ¸nh mét c¸ch chÝnh x¸c h¬n. Thø t­: VÒ hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n, c«ng ty ¸p dông h×nh thøc sæ nhËt ký chøng tõ nh­ng l¹i kh«ng sö dông b¶ng kª sè 4 “TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n x­ëng” vµ nhËt ký chøng tõ sè 7 “TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp” ®Ó ph¶n ¸nh râ nÐt h¬n nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú. MÆt kh¸c, c«ng ty Pin Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi quy m« t­¬ng ®èi lín nh­ng trong c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖn nay vÉn ch­a tæ chøc thùc hiÖn ghi sæ vµ lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ ®Ó trî gióp cho ban l·nh ®¹o trong viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh vµ lµ ph­¬ng tiÖn ®Ó thùc hiÖn kiÓm so¸t, qu¶n lý trong c«ng ty. Do ch­a cã c¸c tµi liÖu kÕ to¸n qu¶n trÞ nªn viÖc thu nhËn, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin mét c¸ch cô thÓ cßn nhiÒu h¹n chÕ ë viÖc kh«ng thÓ cung cÊp nh÷ng th«ng tin kÞp thêi. V× c¸c th«ng tin qu¶n trÞ th­êng h­íng vµo nhu cÇu qu¶n lý cña néi bé c«ng ty lµ nh÷ng ng­êi mµ quyÕt ®Þnh vµ hµnh ®éng cña hä cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn sù thµnh c«ng cña c«ng ty. II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë c«ng ty pin Hµ néi. Sù tån t¹i l©u dµi cña mét doanh nghiÖp phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè nh÷ng ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt lµ doanh nghiÖp ph¶i biÕt øng xö gi¸ c¶ mét c¸ch linh ho¹t, biÕt tÝnh to¸n chi phÝ bá ra, biÕt khai th¸c nh÷ng kh¶ n¨ng vèn cã cña m×nh, gi¶m chi phÝ tíi møc thÊp nhÊt ®Ó sau mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh thu ®­îc lîi nhuËn tèi ®a. Muèn vËy chØ cã h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c th× míi phôc vô cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n xuÊt hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Do ®ã, viÖc qu¶n lý vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét vÊn ®Ò cÇn ®­îc sù quan t©m ®Æc biÖt cña ban l·nh ®¹o c«ng ty ®Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i vµ ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n n÷a, gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh vµ sù ph¸t triÓn bÒn v÷ng cña c«ng ty trong t­¬ng lai. Qua thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trªn c¬ së l­îng kiÕn thøc vµ ph­¬ng ph¸p luËn ®­îc trang bÞ ë tr­êng em thÊy c«ng t¸c nµy ®­îc thùc hiÖn phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ, ®¸p øng ®­îc nhu cÇu qu¶n lý nh­ng còng kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng tån t¹i trong tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n. Em xin tr×nh bµy mét sè ý kiÕn hoµn thiÖn sau: Thø nhÊt: Hoµn thiÖn hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n: C«ng ty Pin Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp cã quy m« ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t­¬ng ®èi lín mÆc dï hiÖn nay ®· ¸p dông h×nh thøc sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc nhËt ký chøng tõ nh­ng kÕ to¸n gi¸ thµnh ®· kh«ng më b¶ng kª sè 4 vµ nhËt ký chøng tõ sè 7 ®Ó theo dâi chi tiÕt c¸c chi phÝ ph¸t sinh mµ më sæ tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. V× vËy ®Ó h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ hoµn thiÖn hÖ thèng sæ s¸ch theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, c«ng ty nªn lËp b¶ng kª sè 4 vµ nhËt ký chøng tõ sè 7. B¶ng kª sè 4: §©y lµ b¶ng kª dïng ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ph©n x­ëng. B¶ng kª nµy ghi nî c¸c TK154, 621, 622, 623 vµ theo dâi chi tiÕt theo tõng ph©n x­ëng. §Ó lªn b¶ng kª nµy kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c b¶ng ph©n bæ vµ c¸c nhËt ký chøng tõ cã liªn quan. Sau khi ®· tæng hîp sè liÖu vµo c¸c dßng, c¸c cét phï hîp kÕ to¸n tÝnh ®­îc sè tæng céng cuèi th¸ng lµm c¨n cø ®Ó ghi vµo nhËt ký chøng tõ sè 7 (Xem biÓu sè 27). NhËt ký chøng tõ sè 7: NhËt ký nµy bao gåm ba phÇn: PhÇn I: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp PhÇn II: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè. PhÇn III: sè liÖu chi tiÕt phÇn lu©n chuyÓn néi bé kh«ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó lªn ®­îc nhËt ký chøng tõ sè 7, kÕ to¸n c¨n cø vµo b¶ng kª sè 4 vµ c¸c sæ c¸i, b¶ng ph©n bæ cã liªn quan Thø hai: Tæ chøc øng dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n HiÖn nay c«ng ty ®· trang bÞ cho c¸c phßng ban t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ hÖ thèng m¸y vi tÝnh ®Ó gi¶m bít viÖc ghi chÐp vµ tÝnh to¸n trªn sæ s¸ch, ®©y còng lµ mét cè g¾ng cña c«ng ty ®Ó hoµ nhÞp víi sù ph¸t triÓn chung cña ®Êt n­íc. Tuy nhiªn, viÖc øng dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty cßn nhiÒu yÕu kÐm do sù nhËn thøc vµ tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ tin häc cßn h¹n chÕ nªn ch­a thÊy râ ®­îc ý nghÜa t¸c dông vµ tÝnh hiÖu qu¶ cña viÖc øng dông m¸y vi tÝnh. V× vËy, cïng víi sù ph¸t triÓn cña x· héi, yªu cÇu c«ng t¸c qu¶n lý vÒ khèi l­îng vµ chÊt l­îng th«ng tin ngµy cµng t¨ng. §Æc biÖt trong c«ng t¸c qu¶n trÞ kinh doanh vµ trong c¬ chÕ thÞ tr­êng ®ßi hái ph¶i ghi chÐp tÝnh to¸n kÞp thêi chÝnh x¸c vµ khoa häc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¬n n÷a nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn n¾m ®­îc chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm d­íi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau ®Ó c©n nh¾c, so s¸nh, ra quyÕt ®Þnh chÝnh x¸c ®Ó ®¶m b¶o kinh doanh cã l·i. TÊt c¶ nh÷ng ®iÒu kiÖn trªn kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt ¸p dông vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. §Æc ®iÓm kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a kÕ to¸n thñ c«ng vµ kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh lµ: - C¶ kÕ to¸n thñ c«ng vµ kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh ®Òu b¾t ®Çu t­ c¬ së ho¹ch to¸n lµ c¸c chøng tõ kÕ to¸n nh­ng ë kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh viÖc ghi chÐp sè liÖu ®­îc nhËp vµo m¸y cßn kÕ to¸n thñ c«ng th× ph¶i ghi chÐp vµo c¸c sæ s¸ch. - Khi cÇn xö lý d÷ liÖu th× kÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh cho phÐp xö lý nhanh, cËp nhËt sè d­ vµo tµi kho¶n vµ tæng hîp sè liÖu dÔ dµng h¬n. Cßn kÕ to¸n thñ c«ng th× ph¶i ®Þnh kho¶n vµo sæ vµ viÖc tæng hîp sè liÖu chËm. - KÕ to¸n trªn m¸y vi tÝnh cho phÐp l­u gi÷ sè liÖu trªn ®Üa, bé nhí vµ in ra giÊy cßn kÕ to¸n thñ c«ng ph¶i l­u tr÷ trªn nhiÒu lo¹i sæ s¸ch nh­: Sæ chi tiÕt, nhËt ký chøng tõ, b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ, ... - ViÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh nÕu lµm kÕ to¸n thñ c«ng th× ph¶i tËp hîp tõ rÊt nhiÒu lo¹i sæ s¸ch vµ mÊt nhiÒu thêi gian do viÖc céng sè liÖu b»ng m¸y tÝnh tay cßn lËp b¸o c¸o trªn m¸y vi tÝnh cho phÐp lÊy sè liÖu tæng hîp vµ lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ b¸o c¸o qu¶n trÞ nhanh h¬n. Trong thêi gian tíi c«ng ty nªn tiÕn hµnh øng dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm th× kh«ng nh÷ng t¹o ®iÒu kiÖn gi¶m nhÑ khèi l­îng c«ng viÖc, tiÕt kiÖm chi phÝ mµ ®iÒu quan träng h¬n lµ nã cung cÊp th«ng tin nhanh chÝnh x¸c vµ ®a d¹ng cho ban l·nh ®¹o cña c«ng ty. Thø ba: Tæ chøc thùc hiÖn ghi sæ vµ lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ. KÕ to¸n qu¶n trÞ lµ mét bé phËn cña khoa häc kÕ to¸n. C¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng nh­ng cung c©p th«ng tin cho nh÷ng nhµ qu¶n trÞ cÊp cao ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, quyÕt ®Þnh ®Çu t­ vµ sö dông c¸c nguån lùc mµ cßn cung cÊp c¶ c¸c th«ng tin mang tÝnh kü thuËt ®Ó ban l·nh ®¹o c«ng ty sö dông thùc hiÖn c¸c tr¸ch nhiÖm cña m×nh. C¶ hai lo¹i tµi liÖu kÕ to¸n tµi chÝnh vµ kÕ to¸n qu¶n trÞ ®Òu quan t©m ®Õn mét ®èi t­îng chung lµ tµi s¶n, nguèn vèn, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®Òu dùa trªn hÖ thèng ghi chÐp ban ®Çu ®Ó lµm c¬ së thu thËp c¸c sè liÖu, xö lý c¸c th«ng tin. Tuy nhiªn khi tæ chøc thùc hiÖn ghi sæ vµ lËp c¸c b¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ sÏ gióp cho c«ng ty cã ®­îc hiÖu qu¶ cao h¬n trong ho¹t ®éng qu¶n lý. Cô thÓ lµ: - Tµi liÖu kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng phôc vô cho bªn ngoµi doanh nghiÖp, nã chØ phôc vô cho c¸c ®èi t­îng sö dông th«ng tin lµ thµnh viªn qu¶n lý trong c«ng ty. - C¸c th«ng tin cña kÕ to¸n qu¶n trÞ linh ho¹t vµ kÞp thêi thÝch hîp víi nh÷ng quyÕt ®Þnh cô thÓ cña ng­êi qu¶n lý do ®ã c¸c tµi liÖu kÕ to¸n qu¶n trÞ kh«ng b¾t buéc ph¶i tu©n theo mét chuÈn mùc, mét chÕ ®é chung hay c¸c quy ®Þnh cña nhµ n­íc mµ chØ mang tÝnh h­íng dÉn néi bé cña tõng doanh nghiÖp phï hîp víi ®Æc ®iÓm vµ yªu cÇu qu¶n lý. - B¸o c¸o kÕ to¸n qu¶n trÞ cã néi dung réng vµ chñ yÕu ®Æt träng t©m cho t­¬ng lai, cã néi dung c¬ b¶n lµ kÕ to¸n qu¶n trÞ ®èi víi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh, chÝ phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh, doanh thu vµ kÕt qu¶ kinh doanh... VÝ dô: Muèn b¸n ®­îc mét khèi l­îng s¶n phÈm nhÊt ®Þnh th× cÇn ph¶i thùc hiÖn mét thêi gian giao hµng cô thÓ, ph¶i gi¶i quyÕt mét vÊn ®Ò nµo ®ã ë mét thêi gian vµ kh«ng gian cô thÓ. §Ó thùc hiÖn ®­îc c¸c yªu cÇu nµy th× cÇn ph¶i huy ®éng ®­îc nguån lùc vÒ thiÕt bÞ, vÒ hµng tån kho, lao ®éng. Khi ®ã c¸c b¸o c¸o qu¶n trÞ sÏ ®­a ra ®­îc nhu cÇu vÒ vèn cho nh÷ng môc tiªu cÇn ®¹t ®­îc cña c«ng ty. ViÖc sö dông vµ tiªu dïng c¸c nguån lùc t¹o ra c¸c chi phÝ vµ tÝnh to¸n ®o l­êng chi phÝ cho mét lo¹i s¶n phÈm, mét thêi h¹n giao hµng hay mét thêi h¹n gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµo ®ã gióp cho ng­êi qu¶n lý cã gi¶i ph¸p t¸c ®éng lªn c¸c chi phÝ. III. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®· nªu trªn: Tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n lµ viÖc thiÕt lËp mèi quan hÖ gi÷a c¸c phÇn viÖc nghiÖp vô kÕ to¸n nh»m thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ cã hiÖu qu¶ c¸c ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n trong viÖc xö lý c¸c nghiÖp vô kinh tÕ. V× vËy ®Ó hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ th× tr­íc hÕt cÇn ph¶i tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®ã kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó hoµn thiÖn h¬n. Nh÷ng ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp lµ nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm ra quyÕt ®Þnh trong ho¹t ®éng qu¶n lý th× lu«n lu«n ph¶i cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n vµ cã hiÖu lùc. Muèn ®¹t ®­îc yªu cÇu nµy theo em ban l·nh ®¹o c«ng ty cÇn quan t©m ®Õn: - CÇn ph¶i cã sù chØ ®¹o chÆt chÏ h¬n n÷a cña ban l·nh ®¹o c«ng ty tõ c¸c phßng ban ®Õn tõng bé phËn, ph©n x­ëng s¶n xuÊt ®Ó ®¸nh gi¸ ®­îc hiÖu qu¶ c«ng viÖc ®¶m b¶o sö dông hîp lý nh©n lùc ®Ó thùc hiÖn ho¹t ®éng s¶n xuÊt víi chÊt l­îng vµ hiªu suÊt cao. - ¸p dông c¸c thµnh tùu tiªn tiÕn vµo viÖc thùc hiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n ë c«ng ty, th­êng xuyªn båi d­ìng vµ n©ng cao tr×nh ®é nghÒ nghiÖp, kiÕn thøc khoa häc tiªn tiÕn cho nh©n viªn. Tæ chøc cho nh©n viªn n©ng cao kiÕn thøc vµ sù hiÓu biÕt tin häc ®Ó ®¶m b¶o viÖc tæ chøc øng dông m¸y vi tÝnh vµo c«ng t¸c kÕ to¸n ®¹t hiÖu qu¶ cao h¬n so víi kÕ to¸n thñ c«ng. ë n­íc ta hiÖn nay cã nhiÒu phÇn mÒm kÕ to¸n ®­îc sö dông phæ biÕn cã hiÖu qu¶ ë nhiÒu doanh nghiÖp. Tuy nhiªn rÊt khã t×m ®­îc mét phÇn mÒm kÕ to¸n tiªu chuÈn ®Ó thÝch hîp víi mäi ®¬n vÞ cã quy m«, ®Æc ®iÓm, lo¹i h×nh kh¸c nhau. Do ®ã ban l·nh ®¹o vµ kÕ to¸n tr­ëng c«ng ty, ph¶i nghiªn cøu lùa chän ph­¬ng ¸n tèi ­u nhÊt ®Ó cã mét phÇn mÒm kÕ to¸n thÝch hîp cho ®¬n vÞ m×nh. Hoµn thiÖn h¬n n÷a c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng c¸ch t¨ng c­êng ghi chÐp ban ®Çu c¸c chi phÝ tæ chøc. KÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn thùc hiÖn ghi chÐp ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ vµo c¸c b¶ng kª, nhËt ký chøng tõ, vµ c¸c tµi liÖu cã liªn quan ®Ó phï hîp víi h×nh thøc ghi sæ c«ng ty ®· sö dông. N©ng cao chÊt l­îng cña tµi liÖu kÕ to¸n th× kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn t¸ch riªng vÒ ®iÖn phôc vô cho s¶n xuÊt, ®iÖn phôc vô cho qu¶n lý vµ chi phÝ vÒ l­îng ®iÖn tiªu hao trªn ®­êng d©y do phôc vô cho khu tËp thÓ ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ ®Çy ®ñ. Ph¶i cã sù gi¸m s¸t kiÓm tra kÞp thêi viÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu tiÕt kiÖm vËt t­, lao ®éng ë tõng ph©n x­ëng s¶n xuÊt ®Ó cã ®éng viªn khen th­ëng hoÆc kû luËt gãp phÇn n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng trong c«ng ty. Cã thÓ nãi, sù thµnh c«ng cña mét doanh nghiÖp phô thuéc vµo rÊt nhiÒu yÕu tè. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng hiÖn nay ®Ó tån t¹i th× mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng ®ã lµ viÖc c«ng ty cã b¸n ®­îc hµng vµ ®¸p øng ®­îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña kh¸ch hµng ngµy cµng khã tÝnh khi lùa chän s¶n phÈm. Kh¸ch hµng lµ ng­êi quyÕt ®Þnh mua hµng nªn muèn gi÷ ®­îc kh¸ch hµng cho m×nh th× c«ng ty ph¶i cung cÊp s¶n phÈm theo gi¸ mµ ng­êi tiªu dïng cã thÓ chÊp nhËn ®­îc còng nh­ viÖc cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ s¶n phÈm cho kh¸ch hµng hiÓu ®­îc lîi Ých tõ viÖc sö dông s¶n phÈm cña c«ng ty. ViÖc t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ thÊp gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c«ng ty tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng. V× nÕu nh­ s¶n phÈm cña c«ng ty s¶n xuÊt ra tiªu thô nhanh, gi¸ c¶ hîp lý th× doanh nghiÖp thu ®­îc lîi nhuËn, thanh to¸n ®­îc c¸c kho¶n nî ®èi víi c¸c kh¸ch hµng, víi c¶n bé c«ng nh©n viªn vµ thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n­íc....§iÒu quan träng h¬n c¶ lµ doanh nghiÖp sÏ cã vèn nhiÒu h¬n n÷a ®Ó më réng quy m« s¶n xuÊt, cã ­u thÕ trªn thÞ tr­êng trong vµ ngoµi n­íc.  KÕt luËn: Sau qu¸ tr×nh häc tËp lý thuyÕt t¹i tr­êng vµ sau thêi gian t×m hiÓu nghiªn cøu thùc tËp t¹i C«ng ty Pin Hµ Néi, mét lÇn n÷a Em kh¼ng ®Þnh ®­îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n, ®Æc biÖt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh th× sù gãp phÇn cña c«ng t¸c kÕ to¸n lµ “ C¸nh tay ph¶i” cña Gi¸m ®èc ®Ó gióp doanh nghiÖp lu«n lu«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®åi hái ph¶i x¸c ®Þnh ®­îc chÝnh x¸c c¸c chi phÝ bá ra ®Ó h×nh thµnh nªn s¶n phÈm, tõ ®ã lµm c¬ së ®Ó h×nh thµnh nªn gi¸ b¸n s¶n phÈm sao cho võa ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn võa ®¶m b¶o hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp. NhiÖm vô cña kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp lµ ph¶i biÕt vËn dông tõ lý thuyÕt vµo thùc tÕ mét c¸ch linh ho¹t, võa ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c, tÝnh kÞp thêi nh­ng còng ph¶i ®óng quy ®Þnh. Sau thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu thùc tÕ t¹i C«ng ty Pin Hµ Néi Em ®· chän ®Ò tµi: “ KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm” lµm chuyªn ®Ò thùc tËp cña m×nh. §©y lµ kh©u quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n ë c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, nh­ng ®èi víi Em nã cßn tæng hîp nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n ®· häc. §Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy, Em ®· nhËn ®­îc sù gÝup ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c¸n bé phßng kÕ to¸n c«ng ty Pin Hµ Néi vµ sù h­íng dÉn trùc tiÕp cña c« gi¸o NguyÔn Quúnh Ch©m, nh­ng do thêi gian thùc tËp vµ l­îng kiÕn thøc tÝch luü cã h¹n nªn trong qu¸ tr×nh tiÕp cËn nh÷ng vÊn ®Ò míi mÆc dï rÊt cè g¾ng song cuèn chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy khã tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. V× vËy, Em rÊt mong ®­îc sù gãp ý, gióp ®ì cña c¸c thÇy c« gi¸o, c¸c c« chó trong phßng kÕ to¸n C«ng ty vÒ cuèn chuyªn ®Ò nµy ®Ó Em cã ®iÒu kiÖn bæ xung n©ng cao kiÕn thøc cña m×nh ®Ó phôc vô tèt h¬n cho qu¸ tr×nh häc tËp, c«ng t¸c thùc tÕ sau nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, Ngµy 05 th¸ng 06 n¨m 2003 Sinh viªn thùc hiÖn NguyÔn ThÞ Thanh HuyÒn Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt 3 I. B¶n chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 3 1. Chi phÝ s¶n xuÊt 3 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm 7 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 9 II. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 10 1. §èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 10 2. Ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 11 III. KiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp 21 1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp 21 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo ph­¬ng ph¸p s¶n l­îng hoµn thµnh t­¬ng ®­¬ng 21 3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ ®Þnh møc 22 IV. §èi t­îng vµ ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 22 1. §èi t­îng tÝnh gi¸ thµnh 22 2. Ph­¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 23 3. HÖ thèng sæ kÕ to¸n 26 Ch­¬ng II: Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty pin Hµ Néi 30 I. Giíi thiÖu tæng quan vÒ C«ng ty pin Hµ Néi 30 1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña C«ng ty pin Hµ Néi 30 2. Tæ chøc bé m¸y qu¶n lý vµ s¶n xuÊt kinh doanh 32 3. Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt 35 4. Tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n 36 III. Thùc tÕ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty pin Hµ Néi 37 1. §èi t­îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 38 2. Thùc tÕ ph­¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt 39 3. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn c«ng ty 63 4. Ph­¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang 64 5. Thùc tÕ vÒ c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh ë C«ng ty pin Hµ Néi 64 Ch­¬ng III: Mét sè nhËn xÐt vµ ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m c¶i tiÕn vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty pin Hµ Néi 68 I. Nh÷ng nhËn xÐt chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty pin Hµ Néi 68 1. ¦u ®iÓm 68 2. Nh÷ng tån t¹i 69 II. Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh ë C«ng ty pin Hµ Néi 70 III. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ ®· nªu trªn 75 KÕt luËn 77 NhËn xÐt cña c¬ quan thùc tËp BiÕu sè 22: B¶ng tËp hîp chi phÝ theo yÕu tè th¸ng 3 n¨m 2002 TK §èi øng GHI nî Tk 154 céng ph¸t sinh TK 154.1 TK 154.2 TK 154.3 TK 154.4 TK 154.5 TK 154.7 TK 154.8 TK 154.9 TK 154.11 TK 154.13 152.1 2087219436 540845739 192623590 304236564 1090232450 4215157779 152.2 4119862 372002968 135104735 92224418 26283987 629735970 152.3 22998892 2873494 8776648 318351 113835 22977514 58058734 152.4 26220810 660528 1140912 150120 6485730 10428336 45086436 154.5 4960123 71815 5031938 153 11908690 22693885 11930171 534353 207594 47274693 334 137900000 426405150 13241250 160700000 32899000 9651500 16593300 797390200 3382 2758000 8528100 264800 3214000 657900 193000 331900 15947700 3383 6617500 15160000 823000 6246200 1300300 484400 875600 31507000 3384 882300 2021350 109700 832800 173400 64600 116750 4200900 334 QL 8293000 10651200 7301900 3200000 1081700 1243000 31770800 3382 165900 213000 146000 64000 21600 24900 635400 3383 559450 791400 423100 239500 74000 99400 2186850 3384 74600 105500 56400 31950 9900 13300 291650 621.8 26528096 37865574 8945109 18061365 12966246 15800023 108496413 214 119980000 45000000 164980000 2143 14583000 3517000 18100000 1121 1111 14957200 31311200 14447200 1827200 952200 1645000 12738200 77878200 141 4213720 3981280 2418080 268200 83440 303960 11268680 L/ChuyÓn 28653469 3199970184 824746305 4053369958 Tæng céng 2389031048 4810643552 359888832 304236564 2282956652 69039991 12616340 66789786 12738200 10428336 10318369301 Nî TK 155 4778728050 1050684954 5829413004 Nî TK 152 242649633 242649633 Nî TK 632 48454001 32128354 978190 150000 33860690 115571235 Nî TK 1111 12148000 12148000 Tån cuèi 61856800 31557600 194576800 287991200 TK 154.1 154.2 154.3 154.4 154.5 154.7 154.8 154.9 154.11 154.13 Céng 152.1 2087219436 540845739 192623590 304236564 1090232450 4215157779 152.2 4119862 372002968 135104735 92224418 26283987 629735970 152.3 22998892 2873494 8776648 318351 113835 22977514 58058734 152.4 26220810 660528 1140912 150120 6485730 10428336 45086436 152.5 4960123 71815 50331938 153 11908690 22693885 11930171 534353 207594 47274693 334 137900000 426405150 13241250 160700000 32899000 9651500 16593300 797390200 3382 2758000 8528100 264800 3214000 657900 193000 331900 15947700 3383 6617500 15160000 823000 6246200 1300300 484400 875600 31507000 3384 882300 2021350 109700 832800 173400 64600 116750 4200900 334 QL 8293000 10651200 7301900 3200000 1081700 1243000 31770800 3382 165900 213000 146000 64000 21600 24900 635400 3383 559450 791400 423100 239500 74000 99400 2186850 3384 74600 105500 56400 31950 9900 13300 291650 621.8 26528096 3786554 8945109 18061365 1296246 15800023 108496413 214 119980000 45000000 164980000 2413 14583000 3517000 18100000 1111 14957200 31311200 14447200 1827200 952200 1645000 12738200 77878200 141 4213720 3981280 2418080 268200 83440 303960 11268680 LC 28653469 3199970184 824746305 4053369958 10305631101 Céng 2389031048 8410643552 359888832 304236564 2282956652 69039991 12616340 66789786 12738200 10428336 10318369301 1738200 TK 621.1 621.2 621.3 621.4 621.5 621.7 621.8 621.9 621.11 621.13 10318369301 152.1 2087219436 540845739 192623590 304236464 1090232450 4215157779 152.2 369966201 135104735 90334302 26283987 621689225 152.3 22998892 2873494 8776648 318351 113835 22977514 58058734 152.4 150120 6485730 10428336 17064186 152.5 71815 71815 4912783686 153 534353 207594 741947 849045800 Tæng 2110218328 913685434 336504973 304236564 1180885103 27082295 29742653 10428336 4912783686 381935244 TK 622.1 622.2 622.3 622.4 622.5 622.7 622.8 622.9 622.11 622.13 4053369958 334 137900000 426405150 13241250 160700000 32899000 9651500 16593300 797390200 10197134688 3382 2758000 8528100 264800 3214000 657900 193000 331900 15947700 3383 6617500 15160000 823000 6246200 1300300 484400 875600 31507000 3384 882300 2021350 109700 832800 173400 64600 116750 4200900 Tæng 148157800 452114600 14438750 170993000 35030600 10393500 17917550 849045800 TK 627.1 627.2 627.3 627.4 627.5 627.7 627.8 627.9 627.11 62.13 Céng 1522 4119862 2036767 1890116 8046745 1524 26220810 660528 1140912 28022250 1525 4960123 4960123 153 11908690 22693885 11930171 46532746 334 QL 8293000 10651200 7301900 3200000 1081700 1243000 31770800 3382 165900 213000 146000 64000 21600 24900 635400 3383 559450 791400 423100 239500 74000 99400 2186850 3384 74600 105500 45000000 31950 9900 13300 291650 214 119980000 3517000 164980000 2413 14583000 14447200 18100000 1111 14957200 31311200 2418080 1827200 952200 1645000 65140000 141 4213720 3981280 268200 83440 303960 11268680 Tæng 75473355 207007760 88270879 5630850 2222840 3329560 381935244 BiÕu sè 26: B¶ng tÝnh gi¸ thµnh toµn bé th¸ng 3 n¨m 2002 YÕu tè chi phÝ Chi phÝ dë dang ®Çu kú Chi phÝ ph¸t sinh trong kú chi dë dang cuèi kú Thu kh¸c Tæng gi¸ thµnh c«ng x­ëng Chi phÝ b¸n hµng Chi phÝ QLDN Tæng gi¸ thµnh toµn bé 152.1 222.773.729 4.215.157.779 287.991.200 321.500.988 3.828.439.320 3.28.439.320 152.2 629.735.9702 367.190.880 593.016.090 593.016.090 152.3 58.058.734 58.058.734 58.058.734 152.4 45.086.436 45.086.436 45.086.436 152.5 5.031.938 5.031.938 93.074 5.125.012 153 47.274.693 47.274.693 224.305 47.498.998 334 797.390.200 797.390.200 6.558.200 803.948.400 3382 15.947.700 15.947.700 131.100 16.078.800 3383 31.507.000 31.507.000 415.250 31.922.250 3384 4.200.900 4.200.900 55.400 4.256.300 334 QL 31.770.800 31.770.800 101.389.000 133.159.800 3382 634.400 634.400 2.027.800 2.663.200 3383 2.186.850 2.186.850 7.087.000 9.273.850 3384 291.650 291.650 944.900 1.236.550 621.8 108.496.413 108.496.413 2.894.287 111.390.700 214 164.980.000 164.980.000 17.520.000 182.500.000 2413 18.100.000 18.100.000 18.100.000 1121 27.217.397 27.217.397 1111 77.878.200 12.148.000 65.730.200 115.018.581 28.316.931 209.065.712 341 64.533.300 64.533.300 3112 52.734.800 52.734.800 141 11.268.680 11.268.680 14.000.000 369520 25.638.200 139 17.900.000 17.900.000 155 52.975.386 52.975.386 3337 12.000.000 12.000.000 3388 NCT 15.253.000 15.253.000 Tæng céng 222.773.729 6.264.999.343 287.991.200 370.368.868 5.829.413.004 189.153.917 350.505.315 BiÓu 27 : B¶ng kª sè 4 TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph©n x­ëng dïng cho c¸c tµi kho¶n: 154,621,622,627 Th¸ng 3 n¨m 2002 STT C¸c TK ghi cã 141 152 153 154 214 241 334 338 621 622 627 C¸c TKph¶n ¸nh ë c¸c NKCT kh¸c Céngchi phÝ thùc tÕ trong th¸ng NKCT 1 NCKT... I Tk 154-chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang 10318369301 1 PX kÏm (TK 154.1) 28653469 2136746424 148157800 75473355 2389031048 2 PX hå ®iÖn (TK 154.2) 3199970184 951551008 452114600 207007760 4810643552 3 PX nghiÒn (TK 154.3) 345450082 14438750 395888832 ...... PX... II TK 621_chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp 4912783686 1 PX kÏm (TK 621.1) 2110218328 2110218328 2 PX hå ®iÖn (TK 621.2) 913685434 913685434 3 PX nghiÒn (TK 621.3) 336504973 336504973 ..... PX... III TK 622-Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 849045800 1 PX kÏm (TK 622.1) 137900000 10257800 148157800 2 PX hå ®iÖn (TK 622.2) 426405150 25709450 452114600 3 PX nghiÒn (TK 622.3) 13241250 1197500 14438750 ..... PX... IV TK 627-Chi phÝ s¶n xuÊt chung 381935244 1 PX kÏm (TK 627.1) 4213720 35300795 11908000 8293000 799950 14957200 75472665 2 PX hå ®iÖn (TK 627.2) 3981280 2697295 119980000 14583000 10651200 1004400 31311200 184208375 3 PX nghiÒn (TK 627.3) ..... PX... Céng 11268680 4953070857 47274693 4053369958 164980000 18100000 829161000 54769500 5021280099 849054800 381935244 77878200 16462134031 nh©t ký chøng tõ sè 7 PhÇn I: tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh toµn doanh nghiÖp ghi cã c¸c TK: 141,152, 153, 154, 241,214,334,338,621,622,627 th¸ng 5/2002 Sè TT C¸c TK ghi cã, c¸c TK ghi nî 141 152 153 154 214 241 334 338 621 622 627 C¸c TKph¶n ¸nh ë c¸c NKCT kh¸c Céngchi phÝ thùc tÕ trong th¸ng NKCT 1 NCKT... 1 TK 154 4053369958 5021280099 849054800 381935244 10318369301 2 TK 621 4912041739 741947 4912783686 3 TK 622 797390200 51655600 849054800 4 TK 627 11268680 41029118 46532746 164980000 18100000 31770800 3113900 381935244 Tæng 11268680 4953070857 47274693 4053369958 164980000 18100000 829161000 54769500 5021280099 849054800 381935244 77878200 16462134031 PHÇn II: chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh tÝnh theo yÕu tè th¸ng 5/2002 Sè TT Tªn c¸c TK chi phÝ SX KD YÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh Lu©n chuyÓn néi bé kh«ng tÝnh vµo chi phÝ Tæng c«ng chi phÝ Nguyªn vËt liÖu Nhiªn liÖu ®éng lùc TiÒn l­¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp BHXH, BHYT, KPC§ KhÊu hao TSC§ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Tæng 1 TK 154 108496413 12738200 121234613 4053369958 4174604571 2 TK 621 4912783686 4912783686 4912783686 3 TK 622 797390200 51655600 489045800 849045800 4 TK 627 85761862 31770800 3113900 183080000 76408680 381935244 381935244 Tæng 5000345550 108496413 829161000 54769500 183080000 89146880 6264999343 4053369958 10318369301 BIÓu sè 4 C«ng ty pin Hµ néi b¶ng ph©n bæ nguyªn vËt liÖu th¸ng 3/2002 TK cã 152.1 (99,7%) 152.2 (100,93%) 152.3 (96,47%) 152.4 (100,08%) 152.5 (100,37%) 154 153 (99,47%) TK nî HT TT HT TT HT TT HT TT HT TT VËt t­ PhÕ liÖu HT TT 621.1 2093499936 2087219436 23840460 22998892 621.2 542473159 540845740 366557219 369966201.1 2978640 2873494 621.3 193203200 192623590 133859839 135104735.5 9097800 8776647.7 621.4 305152020 304236564 621.5 1093512989 1090232450 89501934 90334301.99 330000 318351 621.7 26041798 26283987 118000 113835 150000 150120 537200 534353 621.9 23818300 22977514 6480546 6485730.4 71550 71815 208700 207594 621.11 621.12 621.13 10420000 10428336 154.10 48797600 48797600 642 92731 93074 225500 224305 632 126991899 126991899 1881000 79829545 6272.1 4081900 4119862 26199850 26220810 4941838 4960122.8 6272.2 2018000 2036767 660000 660528 6272.5 1872700 1890116 1140000 1140912 6273.1 11972142 11908690 6273.2 22814804 22693886 6273.5 11993738 11930171 3388 VL§ 165336000 165336000 3388 XH 157696000 157696000 152.1 84520 84072 Céng 4726662803 4713979279 623933390 629735970.5 60183200 58058733 45050396 45086436 5106119 5125011.6 1881000 79829545 47836604 47583070 B¶ng ph©n bæ tiÒn l­¬ng vµ BHXH Th¸ng 5 n¨m 2002 STT Ghi Cã c¸c TK, Ghi Nî c¸c TK TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn TK 338- Ph¶i tr¶, ph¶i nép kh¸c L­¬ng PC Kho¶n kh¸c Céng cã TK334 KPCD (3382) BHXH (3383) BHYT (3384) Céng cè TK338(82,83,84) 622.1 SX chÝnh FX phô kiÖn 137.900.000 137.900.000 2.758.000 6.617.500 882.300 10.257.800 622.2 SX chÝnh, FX hå ®iÖn 426.405.150 426.405.150 8.528.100 15.160.000 2.021.350 25.709.450 622.3 SX chÝnh FX nghiÒn, c.than 13.241.250 13.241.250 264.800 823.000 109.700 1.197.500 622.5 SX chÝnh FX tÈm hå 160.700.000 160.700.000 3.214.000 6.246.200 832.800 10.293.000 622.7 P.X­ëng c¬ khÝ chÕ t¹o 32.899.000 32.899.000 657.900 1.300.300 173.400 2.131.600 622.8 FX ®iÖn 9.651.500 9.651.500 193.000 484.400 64.600 742.000 622.9 FX h¬i n­íc 16.593.300 16.593.300 331.900 875.600 116.780 1.324.250 627.1 CP Q.lý FX phô kiÖn 8.293.000 8.293.000 165.900 559.450 74.600 799.950 627.2 CP Q.lý FX hå ®iÖn 10.651.200 10.651.200 213.000 791.400 105.500 1.109.900 627.5 CP Q.lý FX tÈm hå 7.301.900 7.301.900 146.000 423.100 56.400 625.500 627.7 CP Q.lý FX chÕ t¹o 3.200.000 3.200.000 64.000 239.500 31.950 335.450 627.8 CP Q.lý FX ®iÖn 1.081.700 1.081.700 21.600 74.000 9.900 105.500 627.9 CP Q.lý FX h¬i n­íc 1.243.000 1.243.000 24.900 94.400 13.300 137.600 641 CP nh©n viªn b¸n hµng 6.558.200 6.558.200 131.100 415.250 54.400 601.750 642 CP gi¸n tiÕp 101.389.000 101.389.000 2.027800 7.087.000 944.900 10.059.700 3388 CBCNV®ãng BHXH+BHYT 13.476.800 2.729.200 16.206.000 Céng 937.108.200 937.108.200 18.742.000 54.672.900 8.213.050 81.627.950  ._.