Giáo trình Vật liệu xây dựng - Chương 1: Các tính chất Cơ-Lý chủ yếu của Vật Liệu xây dựng

ng phaùp xaùc ñònh :  Vaät lieäu ñaëc hoaøn toaøn, coù kích thöôùc hình hoïc roõ raøng nhö theùp, kính : duøng caân kyõ thuaät, thöôùc ño, ñeå xaùc ñònh.  Vaät lieäu ñaëc hoaøn toaøn nhöng khoâng coù kích thöôùc hình hoïc roõ raøng : duøng oáng ñong coù chia tæ leä veà theå tích ñeå xaùc ñònh, hoaëc söû duïng phöông phaùp caân trong nöôùc.  Vaät lieäu hoaøn toaøn daëc,rôøi raïc nhö xi maêng, caùt : duøng bình tæ troïng (bình Le Chatelier) ñeå xaùc ñònh. 1.1.4. YÙ nghóa : - Tính ñoä ñaëc, ñoä roãng cuûa vaät lieäu. - Phaân loaïi vaät lieäu cuøng loaïi. - Tính caáp phoái beâtoâng. bình Le Chatelier Le Chatelier flask ( ASTM C 188 or AASHTO T 133) 4 Portland Cement Khối lượng riêng của một số vật liệu 5 -Đá thiên nhiên 2,2 – 3,3 g/cm3 -Vật liệu hữu cơ 0,8 – 1,6 g/cm3 -Gang, thép 7,25 – 8,25 g/cm3 -Gạch đất sét nung 2,60 – 2,65 g/cm3 -Betong nặng 2,10 – 2,60 g/cm3 61.2. Khoái löôïng theå tích - o (g/cm 3) : 1.2.1. Khaùi nieäm : - Khoái löôïng theå tích (γo) laø khoái löôïng cuûa moät ñôn vò theå tích vaät lieäu ôû traïng thaùi töï nhieân. 1.2.2. Coâng thöùc : (g/cm3, kg/m3, T/m3) G : khoái löôïng maãu thí nghieäm ôû traïng thaùi hoaøn toaøn khoâ (g) Vo: theå tích maãu thí nghieäm ôû traïng thaùi töï nhieân (cm 3) o o G V   71.2.3. Phöông phaùp xaùc ñònh :  Vaät lieäu coù kích thöôùc hình hoïc roõ raøng : duøng caân, thöôùc xaùc ñònh khoái löôïng vaø khoái löôïng theå tích.  Maãu vaät lieäu coù hình daùng baát kyø : duøng parafin boïc maãu thöû tröôùc, caân maãu ñaõ boïc paraffine trong chaát loûng, tìm theå tích chaát loûng dôøi choã ñeå xaùc ñònh theå tích maãu thöû.  Vaät lieäu rôøi raïc : duøng duïng cuï coù dung tích bieát tröôùc xaùc ñònh theo tieâu chuaån hieän haønh. 8Vị trí ño ñể xaùc ñịnh khối lượng thể tích mẫu vật liệu coù kích thöôùc hình học xaùc ñịnh Boä duïng cuï xaùc ñịnh khối lượng thể tích mẫu vật liệu daïng rôøi raïc Pheãu chöùa ximaêng Cöûa quay Giaù ñôõ Thuøng ñong Khối lượng thể tích của một số vật liệu 9 -Đá sỏi 1400 – 1700 kg/m3 -Gỗ thông 400 – 700 kg/m3 -Gạch đất sét nung 1600 – 1900 kg/m3 -Betong 2000 – 2400kg/m3 -Đá vôi 1800 – 2400 kg/m3 10 1.2.4. YÙ nghóa : Vaät lieäu caøng aåm, o caøng cao. Bieát o coù theå döï ñoaùn cöôøng ñoä, khaû naêng daãn nhieät cuûa vaät lieäu. Tính ñoä ñaëc, ñoä roãng cuûa vaät lieäu, troïng löôïng caáu kieän Choïn phöông tieän vaän chuyeån Tính caáp phoái be âtoâng. o a ow : khoái löôïng theå tích ôû traïng thaùi aåm cuûa vaät lieäu ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: W ow ow ow G G(1 V W) V     11 1.3. Ñoä ñaëc – ñ (%): 1.3.1. Khaùi nieäm : - Ñoä ñaëc cuûa vaät lieäu laø tæ soá giöõa theå tích phaàn ñaëc vôùiø theå tích töï nhieân cuûa vaät lieäu ñoù. 1.3.2. Coâng thöùc : Va : theå tích phaàn ñaëc maãu thí ñ (%) nghieäm(cm3) Vo : theå tích maãu thí nghieäm ôû traïng thaùi töï nhieân(cm3) - Ñoä ñaëc luoân luoân  1, vì o a - Vd : - ñaù granit ñ = (99.5  99.8) % - vaät lieäu xoáp ñ = (0.20  0.30) % a o o a V V     12 1.4. Ñoä roãng – r (%): 1.4.1. Khaùi nieäm : - Ñoä roãng cuûa vaät lieäu laø tæ soá giöõa theå tích phaàn roãng vaø theå tích töï nhieân cuûa vaät lieäu ñoù. 1.4.2. Coâng thöùc : Vr : theå tích phaàn roãng cuûa vaät lieäu (ml) Vo : theå tích töï nhieân cuûa vaät lieäu(ml) 1.4.3. YÙ nghóa: - Vaät lieäu coù ñoä roãng nhoû seõ coù cöôøng ñoä cao, choáng thaám toát. - Vaät lieäu coù ñoä roãng lôùn seõ coù tính caùch nhieät toát. or o a V r 1 V      (%) 13 1.5 Caùc tính chaát coù lieân quan ñeán nöôùc : 1.5.1 Ñoä huùt nöôùc – Hp, Hv (%): 1.5.1.1 Khaùi nieäm : Ñoä huùt nöôùc laø khaû naêng huùt vaø giöõ nöôùc cuûa vaät lieäu döôùi aùp suaát bình thöôøng trong 1 thôøi gian nhaát ñònh. 1.5.1.2. Coâng thöùc : Ñoä huùt nöôùc cuûa vaät lieäu coù theå bieåu dieãn theo khoái löôïng (Hp, %) hay theå tích (Hv, %) Gn : khoái löôïng maãu ñaõ ngaâm nöôùc trong 1 thôøi gian nhaát ñònh(g) G: khoái löôïng maãu ñaõ saáy khoâ (g) Vo : theå tích töï nhieân cuûa maãu thí nghieäm (cm3 ) n p n v o G G H (%) G G G H (%) V     14 - Lieân heä giöõa Hp vaø Hv : - Hv luoân luoân 100% ñoái vôùi vaät lieäu raát roãng vaø raát nheï Vd : Gaïch ñaát seùt : Hp = (818) % Ñaù granite : Hp = (0.020.7) % Beâtoâng naëng : Hp = (24) % Vaät lieäu caùch nhieät roãng : Hp  100 % 1.5.1.3. YÙ nghóa : - Ñoä huùt nöôùc phuï thuoäc ñoä roãng r vaø tính chaát loã roãng cuûa vaät lieäu. Vì vaäy coù theå duøng Hp vaø Hv ñeå ñaùnh giaù ñoä roãng r, cöôøng ñoä R, heä soá daãn nhieät , khoái löôïng theå tích o o v o p o H v G H .H (% ) H p V       15 1.5. 2 Ñoä baõo hoøa nöôùc : 1.5.2.1. Khaùi nieäm : - Ñoä baõo hoøa nöôùc laø khaû naêng huùt nöôùc toái ña cuûa vaät lieäu ôû aùp suaát 20 mmHg, hoaëc trong 1 thôøi gian voâ haïn ñònh. - Heä soá baõo hoøa nöôùc Cbh(%) laø tæ soá tính baèng % giöõa theå tích nöôùc ôû traïng thaùi baõo hoøa vôùi theå tích phaàn roãng cuûa vaät lieäu. 1.5.2.2 Coâng thöùc : Vôùi : Hv : ñoä huùt nöôùc theo theå tích r : ñoä roãng cuûa vaät lieäu vn n bh r o HV G G C (%) (%) (%) V r.V r     16 1.5.2.3. Phöông phaùp xaùc ñònh : Phöông phaùp 1 : - Saáy khoâ hoaøn toaøn maãu thí nghieäm, caân ñeå xaùc ñònh Gk - Ñun maãu thí nghieäm trong nöôùc soâi khoaûng 4h, ñeå nguoäi - Caân xaùc ñònh khoái löôïng G1, tính toaùn theo coâng thöùc ñoä huùt nöôùc. Phöông phaùp 2 : - Ngaâm maãu trong bình nöôùc coù naép ñaäy kín - Haï aùp suaát xuoáng 20 mmHg baèng caùch huùt chaân khoâng - Giöõ ôû aùp suaát naøy ñeán khi khoâng coøn boït khí thoaùt ra nöõa - Ñöa veà aùp suaát bình thöôøng - Giöõ sau 2 giôø, vôùt maãu, caân xaùc ñònh khoái löôïng G1 vaø tính keát quaû. 17 1.5.3 Heä soá meàm - Km : 1.5.3.1. Khaùi nieäm : - Heä soá meàm laø tæ soá giöõa cöôøng ñoä cuûa vaät lieäu ñaõ baõo hoøa nöôùc vôùi cöôøng ñoä cuûa maãu ôû traïng thaùi khoâ. 1.5.3.2. Coâng thöùc : Rbh : cöôøng ñoä maãu thí nghieäm ôû traïng thaùi baõo hoøa nöôùc(daN/cm2) R : cöôøng ñoä maãu thí nghieäm ôû traïng thaùi khoâ hoaøn toaøn (daN/cm2) Km  [0;1] : töø vaät lieäu ñaát seùt khoâng nung ñeán theùp, kính Km > 0.75 : vaät lieäu beàn nöôùc Km < 0.75 : vaät lieäu keùm beàn nöôùc, khoâng neân söû duïng trong ñieàu kieän coù taùc duïng cuûa nöôùc bh m R K R  18 1.5.4 Ñoä aåm – W(%) : 1.5.4.1. Khaùi nieäm : - Ñoä aåm laø tæ soáä tính baèng phaàn traêm löôïng nöôùc coù thaät chöùa trong vaät lieäu vaø khoái löôïng vaät lieäu ôû traïng thaùi khoâ - Ñoä aåm phuï thuoäc vaøo moâi tröôøng khoâ aåm xung quanh. 1.5.4.2. Coâng thöùc : - Ñoä aåm töông ñoái : - Ñoä aåm tuyeät ñoái : Gw : khoái löôïng maãu TN ôû traïng thaùi aåm (töï nhieân) G : khoái löôïng maãu TN ñaõ saáy khoâ hoaøn toaøn (g) w w G G W (%) G   wG GW (%) G   1.5.5 Ñoä thaám nöôùc (Kt): 1.5.5.1. Khaùi nieäm: Ñoä thaám nöôùc laø löu löôïng Q(m3/h) daãn qua maãu thí nghieäm coù chieàu daøy d 1m, dieän tích tieát dieän beà maët F 1m2 chòu taùc duïng cuûa aùp löïc thuûy tónh (hoaëc chieàu cao coät nöôùc) H 1m trong thôøi gian  1giôø. 1.5.5.2 Coâng thöùc : K: hệ số thấm (cm/sec) Q: lượng nước thấm qua (cm3) F: diện tích thấm (cm2) d: chiều dày mẫu TN (cm) t: thời gian thấm (sec) 19 t Q. K H F. . d        20 Mức độ thấm phụ thuộc vào các yếu tố: -Độ rỗng. -Bản chất của vật liệu -Tính chất của vật liệu -Áp lực nước lên vật liệu Hệ số thấm của một số vật liệu (cm/sec) Đất sét 1-6.10-6 Cát pha sét 1-6.10-4 Cát hạt nhỏ 1-6.10-3 Cát hạt thô 1-6.10-2 Đá granite 5,35.10-9 Đá ximang 6.10-11 21 1.6. Caùc tính chaát coù lieân quan ñeán nhieät: 1.6.1 Tính daãn nhieät : 1.61.1 Khaùi nieäm : Laø tính chaát trao ñoåi nhieät giöõa hai vaät theå tieáp xuùc vôùi nhau coù ñoä cheânh leäch nhieät ñoä trong moät thôøi gian nhaát ñònh. 1.6.1.2 Coâng thöùc: Vôùi:  laø heä soá daãn nhieät (kcal/m.h.oC) Q laø nhieät löôïng (kcal)  laø chieàu daøy maãu thí nghieäm (m) F laø dieän tích maãu thí nghieäm (m2) (t1-t2 ) laø hieäu soá nhieät ñoä ( oC)  laø thôøi gian (h) Vaäy  laø nhieät löôïng Q(kcal) daãn qua taám vaät lieäu coù chieàu daøy  1m, dieän tích tieát dieän chòu taùc duïng cuûa doøng nhieät F 1m2 trong thôøi gian  1giôø, vôùi ñoä cheânh nhieät ñoä (t1 – t2)1 0C x(m) t=f(x) q t2 t1 1 2 Q . F ( t t ) .      22 • Ñoái vôùi vaät lieäu khoâ trong khoâng khí,  coù theå xaùc ñònh baèng coâng thöùc thöïc nghieäm gaàn ñuùng cuûa Giaùo sö Necraxov : • Hoaëc theo coâng thöùc cuûa Vlaxov : Vôùi t, o : heä soá daãn nhieät ôû nhieät ñoä t oC vaø 0oC t : nhieät ñoä trung bình khi tieán haønh thí nghieäm (söû duïng khi t < 100oC) 2 o0 , 01 96 0, 22 . 0 ,14     t o o(1 0,002t) (1 t)       23 1.6.2 Nhieät dung vaø nhieät dung rieâng (tæ nhieät): 1.6.2.1 Nhieät dung:  Laø nhieät löôïng Q (kcal) maø vaät lieäu thu vaøo khi ñöôïc ñun noùng.xaùc ñònh theo cthöùc: Vôùi: C laø tæ nhieät (kcal/kg0C) G laø khoái löôïng vaät lieäu ñöôïc ñun noùng (kg) t1, t2: nhieät ñoä vaät lieäu tröôùc vaø sau khi ñun noùng ( 0C) 1.6.2.2 Tæ nhieät:  Laø nhieät löôïng (kcal) caàn thieát ñeå ñun noùng 1kg maãu thí nghieäm leân 10C, ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: 2 1Q = C.G.(t - t ) 2 1 Q C G ( t t )   24 Tæ nhieät ôû ñoä aåm W ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: Tæ nhieät cuûa vaät lieäu hoãn hôïp ñöôïc xaùc ñònh theo coâng thöùc: w nC W .CC 1 W          hh n n i i i i 1 1 2 2 n n i 1 i 1 n 1 2 n hh i i 1 C .G C .G C .G C .G ... C .G C G G ... G G G                25 2. CAÙC TÍNH CHAÁT CÔ HOÏC : 2.1. Tính bieán hình : - Laø tính chaát bieán ñoåi veà hình daùng, vaø thay ñoåi veà kích thöôùc cuûa maãu vaät lieäu khi chòu taùc duïng cuûa ngoaïi löïc - Coù caùc loaïi bieán daïng nhö sau: 2.1.1 Bieán daïng ñaøn hoài : xuaát hieän khi coù ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät lieäu, nhöng khi ngöng taùc duïng ngoaïi löïc thì bieán daïng trieät tieâu. Ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät lieäu trong tröônøg hôïp naøy < noäi löïc (löïc lieân keát giöõa caùc phaân töû beân trong caáu truùc vaät lieäu) neân chæ laøm cho caùc phaân töû beân trong caáu truùc vaät lieäu dòch chuyeån xung quanh vò trí caân baèng.Do ñoù, khi ngöng taùc duïng ngoaïi löïc thì caùc phaân töû beân trong caáu truùc vaät lieäu khoâi phuïc laïi vò trí caân baèng,neân bieán daïng trieät tieâu. 26 27 2.1.2 Bieán daïng dö (dẻo): xuaát hieän khi coù ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät lieäu, nhöng khi ngöng taùc duïng ngoaïi löïc thì bieán daïng khoâng trieät tieâu.ï Ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät lieäu trong tröônøg hôïp naøy > noäi löïc, neân laøm cho caùc phaân töû beân trong caáu truùc vaät lieäu dòch chuyeån xa vò trí caân baèng.Do ñoù, khi ngöng taùc duïng ngoaïi löïc thì caùc phaân töû beân trong caáu truùc vaät lieäu khoâng theå khoâi phuïc laïi vò trí caân baèng,neân bieán daïng khoâng trieät tieâu, goïi laø bieán daïng dö (dẻo). 28 Caên cöù vaøo bieán daïng dö, vaø bieán daïng ñaøn hoài chia vaät lieäu laøm hai loaïi: + vaät lieäu dẻo: laø vaät lieäu tröôùc khi bò phaù hoaïi xuaát hieän bieán daïng dö trong moät thôøi gian töông ñoái daøi, vaø coù giaù trò bdaïng töông ñoái lôùn nhö: theùp ít carbon, bitume, + vaät lieäu doøn: laø vaät lieäu tröôùc khi bò phaù hoaïi xuaát hieän bieán daïng dö trong moät thôøi gian raát ngaén, vaø coù giaù trò bieán daïng raát nhoû nhö: beâ toâng, vöõa, vaät lieäu ñaù thieân nhieân, 29 2.1.3 Töø Bieán: laø bieán daïng taêng theo thôøi gian khi ngoaïi löïc taùc duïng leân vaät lieäu khoâng ñoåi. + ÔÛ nhieät ñoä cao vaät lieäu coù hieän töông töø bieán raát roõ + Trong caáu truùc vaät lieäu raén coù moät phaàn phi tinh theå coù tính chaûy nhôùt gaàn nhö theå loûng, vaø do caáu taïo cuûa maïng tinh theå chöa hoaøn chænh. Döôùi taùc duïng cuûa ngoaïi löïc ,nhöõng nguyeân nhaân treân seõ gaây hieän töôïng töø bieán. 2.1.4 Chuøng öùng suaát: laø hieän töôïng öùng suaát trong giai ñoaïn ñaøn hoài giaûm daàn theo thôøi gian neáu giöõ cho bieán daïng khoâng thay ñoåi. 30 2.2. Cöôøng ñoä : 2.2.1. Ñònh nghóa : - Cöôøng ñoä laø khaû naêng chòu löïc cuûa vaät lieäu choáng laïi söï phaù hoaïi khi coù taùc duïng cuûa ngoaïi löïc. - Cöôøng ñoä cuûa vaät lieäu phuï thuoäc vaøo thaønh phaàn caáu taïo, ñoä ñoàng nhaát cuûa caáu truùc, loaïi vaät lieäu - Cöôøng ñoä cuûa vaät lieäu ñöôïc bieåu thò baèng giôùi haïn söùc chòu neùn, söùc chòu keùo, söùc chòu caét, cuûa vaät lieäu. 31 2.2.2. Cöôøng ñoä chòu neùn (Rn) vaø cöôøng ñoä chòu keùo (Rk) : Pmax : taûi troïng toái ña gaây taùc duïng phaù hoaïi maãu vaät lieäu (kgf,daN) F : dieän tích tieát dieän maãu vaät lieäu (cm2). : heä soá chuyeån ñoåi giôùi haïn beàn neùn (keùo) töø maãu TN khoâng tieâu chuaån veà maãu TN tieâu chuaån. max n k P R ,R F   Giôùi haïn cöôøng ñoä chòu neùn ñöôïc xaùc ñònh baèng phöông phaùp phaù hoaïi maãu : maãu ñöôïc ñaët giöõa 2 maâm neùn cuûa thieát bò thí nghieäm vaø taêng löïc cho ñeán khi maãu bò phaù hoaïi(xuaát hieän caùc veát nöùt, taùch lôùp hay bieán hình). 32 Máy nén vật liệu Control Tests for Concrete Testing Compressive Strength Siêu âm bê tông 35 2.2.2. Cöôøng ñoä chòu uoán (Ru) : Ñeå xaùc ñònh Ru, maãu ñöôïc cheá taïo ôû daïng thanh, tieát dieän chöõ nhaät. Khi maãu laøm vieäc, phaàn treân chòu neùn, phaàn döôùi chòu keùo. a) Tröôøng hôïp ñaët taûi ôû giöõa : l/2 l/2 P b h u u 2 u M 3 P.l R . W 2 b.h   MPa, kG/cm2 u u 2 2 u M P.(l a)3 P.l R W 2 b.h b.h     MPa, kG/cm2 b) Tröôøng hôïp ñaët 2 taûi baèng nhau ñoái xöùng vôùi ñieåm giöõa thanh : h a l P/2 bP/2a a Mu : moment uoán, kG.cm Wu : moment choáng uoán tieát dieän daàm, cm 3 36 Testing Flexural Strength Thí nghiệm uốn thép 38 39 Maùy TN uoán-neùn vöõa XM Boä khuoân 44 16 cm Baøn taïo hình vöõa XM 40 2.2.3. Heä soá an toaøn : Heä soá an toaøn k laø tæ soá giöõa cöôøng ñoä giôùi haïn thöïc vaø cöôøng ñoä toái ña cho pheùp cuûa vaät lieäu. R : cöôøng ñoä giôùi haïn thöïc [R] : cöôøng ñoä toái ña cho pheùp R k [R ]  2.2.4. Heä soá phaåm chaát cuûa vaät lieäu : Kpc Heä soá phaåm chaát cuûa vaät lieäu laø tæ soá giöõa cöôøng ñoä R vaø khoái löôïng theå tích o cuûa vaät lieäu. Kpc ñöôïc duøng ñeå ñaùnh giaù phaåm chaát cuûa vaät lieäu. R : cöôøng ñoä giôùi haïn cuûa vaät lieäu, kG/cm2 o : khoái löôïng theå tích cuûa vaät lieäu, kg/m 3 Gaïch : Kpc = 0,029 Beâtoâng(15MPa) : Kpc = 0,06 Theùp CT3 : Kpc = 0,51 Goã xoan : Kpc = 0,7 p c o R K   41 2.3. Ñoä cöùng : Laø khaû naêng cuûa vaät lieäu choáng laïi söï xuyeân hoaëc ñaâm cuûa caùc vaät theå khaùc cöùng hôn noù. Coù 2 phöông phaùp xaùc ñònh ñoä cöùng : - Ñoái vôùi vaät lieäu khoaùng voâ cô : Baûng phaân loaïi ñoä cöùng Morhs Baäc thang Morhs Teân khoaùng vaät Ñaëc ñieåm ñoä cöùng Morhs 1 Talc Raát meàm, raïch ñöôïc baèng moùng tay2 Thaïch cao 3 Calcite Meàm ñeán cöùng vöøa, raïch ñöôïc baèng dao theùp 4 Fluorite 5 Apatite 6 Octoclaze Cöùng ñeán raát cöùng, duøng ñeå raïch thaønh veät treân kính kim loaïi 7 Thaïch anh 8 Topaze 9 Coridon 10 Kim cöông 42 Duïng cuï xaùc ñònh ñoä cöùng caùc khoaùng vaät voâ cô & Baûng thang ñoä cöùng Mohs Ongle: moùng tay, moùng chaân, vuoát Laiton: ñoàng, thau Topaze: hoaøng ngoïc 43 44 45 46 47 Kim cöông 48 - Ñoái vôùi kim loaïi, goã : ñoä cöùng Brinell (kgf/mm2) Duøng vieân bi theùp coù ñöôøng kính D(mm) aán vaøo vaät lieäu caàn thöû moät löïc P (kgf). Döïa vaøo ñöôøng kính veát loõm d(mm) noâng hay saâu treân beà maët vaät lieäu ñeå xaùc ñònh theo coâng thöùc : K : heä soá phaåm chaát phuï thuoäc vaøo tính chaát vaät lieäu BR 2 2 P 2P H F .D.(D D d )      2.4. Ñoä maøi moøn (g/cm2): Laø khaû naêng vaät lieäu chòu taùc duïng cuûa löïc ma saùt. F : tieát dieän maãu, (cm2 ) G1,G2 : khoái löôïng maãu tröôùc, sau khi bò maøi moøn (g) Thieát bò maøi laø maùy quay.Khi TN ngöôøi ta cho theâm caùt thaïch anh coù côõ haït (0,3 – 0,6)mm vôùi lieàu löôïng 2,5litre caùt / 1000 voøng. 1 2 m G G M F   2P k .D Máy đo độ cứng Brinell 49 Máy đo Ma sát, Mài mòn 50 Dùng búa máy va chạm thả cho quả cầu thép có khối lượng G rơi liên tục ở độ cao xác định h vào bề mặt mẫu vật liệu n lần cho đến khi xuất hiện vết nứt đầu tiên trên mẫu. Công phá hoại do tải trọng va chạm gây ra: Avc = g.G.h.n -Độ chống va chạm: avc = Avc/V0 Cách xác định 2.5. Ñoä va ñaäp (kG.m/cm3): Laø coâng caàn thieát (kG.m) ñeå ñaäp vôõ ñôn vò theå tích vaät lieäu (cm3) cuûa maãu thí nghieäm. 51 Laø khaû naêng cuûa vaät lieäu chòu taùc duïng ñoàng thôøi cuûa 2 löïc maøi moøn vaø va chaïm. 2.6. Ñoä hao moøn (%): 1 2 m 1 G G H (%) G   Cách xác định Đập nhỏ vật liệu thành những viên khoảng 100g, rồi cho 5 kg vật liệu vào thùng quay. Cho thùng quay 10000 vòng rồi lấy mẫu ra, đem sàng qua sàng 2 mm. Độ hao mòn là : G1 : khối lượng mẫu TN (g) G2 : khối lượng mẫu sót lại trên sàng 2mm (g) Q < 4% : vật liệu chống hao mòn rất khõe Q = 4-6% : vật liệu chống hao mòn khõe Q = 6-10% : vật liệu chống hao mòn trung bình Q = 10-15% : vật liệu chống hao mòn yếu Q >15% : vật liệu chống hao mòn rất yếu Thiết bị xác định độ hao mòn 52 53 Là khả năng của vật liệu chịu được tác động của nhiệt độ cao trong một thời gian dài mà không bị phá hoại. (bị chảy) 2.7.Tính chống cháy 2.8 Tính chịu nhiệt Căn cứ vào khả năng chống cháy, vật liệu được chia thành 4 nhóm: -Vật liệu không cháy, không bị biến dạng -Vật liệu không cháy, nhựng có thể biến dạng nhiều -Vật liệu khó cháy -Vật liệu dễ cháy Căn cứ vào khả năng chịu nhiệt, vật liệu được chia thành 3 nhóm: -Vật liệu chịu nhiệt: chịu được nhiệt độ > 15800C -Vật liệu khó chảy: chịu được nhiệt độ từ 1350 - 15800C -Vật liệu dễ chảy: chịu được nhiệt độ < 13500C Là khả năng của vật liệu chịu được tác động trực tiếp của ngọn lửa trong một thời gian nhất định mà không bị phá hoại