Giáo trình Kiến trúc cảnh quan

1. Môc ®Ých cña m«n häc1. Môc ®Ých cña m«n häc 32. Néi dung m«n häc2. Néi dung m«n häc - PhÇn lý thuyÕt: 20 tiÕt - PhÇn thùc hµnh : 10 tiÕt + Th¶o luËn + ch−¬ng 1. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n + Ch−¬ng 2. Vµi nÐt vÒ lÞch sö kiÕn tróc c¶nh quan + Ch−¬ng 3. M«i tr−êng thiªn nhiªn vµ nguyªn t¾c x©y dùng c¶nh quan theo quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng + Ch−¬ng 4. Quy ho¹ch vµ thiÕt kÕ c¶nh quan + Bµi tËp 43. KÕ ho¹ch vµ ®¸nh gi¸3. KÕ ho¹ch vµ ®¸nh gi¸ - KÕ ho¹ch 4. Tµi liÖu thamkh¶o4. Tµi liÖu thamkh¶o - NguyÔn Thanh Thñy, 1992. KiÕn tróc phong c¶nh, NXB khoa häc kü thuËt - Hµn TÊt Ng¹n, 1996, KiÕn tróc c¶nh quan ®« thÞ, NXB x©y dùng -§µm Thu Trang, 2003, KiÕn tróc c¶nh quan trong c¸c khu ë cña Hµ néi nh»m n©ng cao chÊt l−îng m«i tr−êng sèng ®« thÞ, LuËn ¸n TiÕn sü - §µM THU TRANG, 2006, THIÕT KÕ KIÕN TRóC C¶NH QUAN KHU ë, NXB X¢Y DùNG - ®¸nh gi¸: TiÓu luËn vµ Bµi tËp 5Néi dung 1.1 Mét sè kh¸i niÖm chung1.1 Mét sè kh¸i niÖm chung Ch−¬ng 1. Kh¸i niÖm chung Lo¹i h×nh: C¶nh quan: + Kh«ng gian chøa ®ùng c¸c yÕu tè thiªn nhiªn, nh©n t¹o vµ nh÷ng hiÖn t−îng x¶y ra trong qu¸ tr×nh t¸c ®éng gi÷a chóng víi nhau vµ víi bªn ngoµi + C¶nh quan liªn quan ®Õn sö dông ®Êt. TËp hîp c¸c ®−êng nÐt cña mét phÇn bÒ mÆt tr¸i ®Êt vµ ph©n biÖt khu vùc nµy víi khu vùc kh¸c + C¶nh quan tù nhiªn + C¶nh quan nh©n t¹o - ®−îc h×nh thµnh do hÖ qu¶ t¸c ®éng cña con ng−êi lµm biÕn d¹ng c¶nh quan tù nhiªn - sù h×nh hµnh vµ ph¸t triÓn g¾n liÒn víi tiÕn tr×nh ph¸t triÓn cña KHKT - BAO GåM C¸C THµNH PHÇN CñA C¶NH QUAN THI£N NHI£N Vµ C¸C YÕU Tè MíI DO CON NG−¬× t¹o ra - chia lµm 3 lo¹i: c¶nh quan v¨n hãa, c¶nh quan vïng trång trät, c¶nh quan vïng ph¸ bá. 6Một số định nghĩa khác: - Kiến trúc cảnh quan là nghệ thuật, lập kế hoạch phát triển, thiết kế, quản lý, bảo tồn và phục chế lại cảnh quan của khu vực và địa điểm xây dựng của con người. Phạm vi hoạt động của kiến trúc cảnh quan liên quan đến thiết kế kiến trúc, thiết kế tổng mặt bằng, phát triển bất động sản, bảo tồn và phục chế môi trường, thiết kế đô thị, quy hoạch đô thị, thiết kế các công viên và các khu vực nghỉ ngơi giải trí và bảo tồn di sản. Người hoạt động trong lĩnh vực kiến trúc cảnh quan được gọi là kiến trúc sư cảnh quan. - Kiến trúc cảnh quan: Biểu tượng công năng những thiết kế cảnh quan bên ngoài của công trình. 71.3 C¸c yÕu tè cña KTCQ:1.3 C¸c yÕu tè cña KTCQ: 1.2 Ph¹m vi, nhiÖm vô cña kiÕn tróc c¶nh quan1.2 Ph¹m vi, nhiÖm vô cña kiÕn tróc c¶nh quan + Chøc n¨ng + Kinh tÕ + M«i tr−êng + ThÈm mü + C¸c thiÕt bÞ kü thuËt + Tranh t−îng + KiÕn tróc + C©y xanh + MÆt n−íc + ®Þa h×nh NhiÖm vô KTCQ ®¸p øng nhu cÇu : Quy ho¹ch vïng, quy ho¹ch ®« thÞ, quy ho¹ch n«ng th«n, thiÕt kÕ ®« thÞ, thiÕt kÕ kiÕn tróc lµ tæ chøc kh«ng gian chøc n¨ng trªn mét ph¹m vi réng mµ trong ®ã chøa ®ùng c¸c mèi quan hÖ t−¬ng hç cña c¸c thµnh phÇn chøc n¨ng, h×nh khèi cña thiªn nhiªn vµ nh©n t¹o ThiÕt kÕ c¶nh quan: lµ ho¹t ®éng s¸ng t¹o m«i tr−êng vËt chÊt kh«ng gian bao quanh con ng−êi (DÝnh kÕt c¸c yÕu tè cña m«i tr−êng vËt chÊt) quy ho¹ch c¶nh quan: 8 9 10 Cột đá Obélisque tại trung tâm quảng trường Concorde 11 12 Ch−¬ng 2. Vµi nÐt vÒ lÞch sö kiÕn tróc c¶nh quan -KiÕn tróc c¶nh quan ai cËp cæ ®¹i: tån t¹i trªn 4000 n¨m. ®ã lµ c¸c QuÇN thÓ kiÕn tróc l¨ng mé, c¸c bøc ®iªu kh¾c hoµnh tr¸ng. NghÖ thuËt kiÕn tróc c¶nh quan trong c¸c c«ng tr×nh t«n gi¸o ®· thµnh c«ng trong viÖc t¹o hiÖu qu¶ hïng vü vµ ¸p chÕ con ng−êi trªn nÒn m«i tr−êng thiªn nhiªn ®Æc thï cña ai cËp. ng−êi ai cËp kh«ng cã xu h−íng t¸i t¹o c¶nh quan thiªn nhiªn. 2.1 KiÕn tróc c¶nh quan ch©u ©u2.1 KiÕn tróc c¶nh quan ch©u ©u 2.1.1 Thêi kú cæ ®¹i2.1.1 Thêi kú cæ ®¹i 13 14 15 -KiÕn tróc c¶nh quan Hy l¹p: Hy l¹p cã khÝ hËu «n hßa, c¶nh t−îng thiªn ®Ñp. KiÕn tróc c«ng tr×nh mang tÝnh hoµnh tr¸ng, thanh tó vµ kiÒu diÔm. mçi mét c«ng tr×nh khi thiÕt kÕ ®iÒu ®−îc c©n nh¾c vÒ tØ lÖ, vÞ trÝ, tÇm nh×n trªn ®Þa h×nh khu ®Êt cô thÓ. Quáön thãø Acropol åí Athen, âæåüc xáy dæûng trong thåìi kyì hoaìng kim cuía Aten (Athen) (khoaíng thãú kyí thæï nàm træåïc cäng nguyãn)_ 16 -KiÕn tróc c¶nh quan la m·: KiÕn tróc c¶nh quan næi bËt víi c¸c thÓ läai: phorum la m·, cÇu dÉn n−íc, city, vila 17 18 cÇu dÉn n−íc 19 ChÕ ®é phong kiÕn lµm n¶y sinh mét kiÕn tróc c¶nh quan míi. C¶nh quan kiÕn tróc c¸c l©u ®µi cña l·nh chóa phong kiÕn vµ kiÕn tróc nhµ thê rom¨ng, g« tÝch KiÕn tróc c¶nh quan ch©u ©uKiÕn tróc c¶nh quan ch©u ©u 2.1.2 Thêi kú trung ®¹i2.1.2 Thêi kú trung ®¹i 20 21 22 C¶nh quan kiÕn tróc thêi kú nµy cã nhiÒu míi mÎ, ®ã lµ c¸c ®« thÞ më, c¸c qu¶ng tr−êng réng lín víi nhiÒu t−îng ®µi hå n−íc..sù xuÊt hiÖn c¸c läai h×nh c«ng viªn, s©n v−ên víi hÖ thèng c©y xanh ®−îc c¾t tØa theo h×nh khèi h×nh häc lµm t¨ng thªm thÈm mü cho c«ng tr×nh. 2.1.3 Thêi kú cËn vµ hiÖn ®¹i 2.1.3 Thêi kú cËn vµ hiÖn ®¹i 23 -ng−êi trung quèc ®· biÕn ®Êt n−íc thµnh “®¹i c¶nh quan” Sù kÕt hîp 1 c¸ch tµi t×nh gi÷a c«ng tr×nh kiÕn tróc víi c¶nh quan thiªn nhiÖn t¹o sù hµi hßa, thèng nhÊt, tån t¹i vÜnh cöU c¸c yÕu tè cña tù nhiªn ®−îc khai th¸c mét c¸ch triÖt ®Ó (®åi nói, s«ng hå, rõng c©y...). ThuËt phong thñy lµ nhÊn tè ®¾c lùc t¹o ra sù ¨n nhËp gi÷a c«ng tr×nh kiÕn tróc vµ khung c¶nh thiªn nhiªn. 2.2 KiÕn tróc c¶nh quan mét sè n−íc ch©u ¸2.2 KiÕn tróc c¶nh quan mét sè n−íc ch©u ¸ KiÕn tróc c¶nh quan trung quècKiÕn tróc c¶nh quan trung quèc 24 25 KiÕn tróc c¶nh quan Ên ®é vµ mét sè n−íc kh¸cKiÕn tróc c¶nh quan Ên ®é vµ mét sè n−íc kh¸c -VËn dông ®iªu kh¾c trong kiÕn tróc c¶nh quan lµ nÐt næi bËt cña Ên ®é. ngßai ra, mÆt n−íc, ®−êng d¹o, c©y xanh lµ yÕu tè lu«n ®−îc chó träng. -KiÕn tróc c¶nh quan Ên ®é ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn c¸c n−íc ®«ng nam ¸ 26 -KiÐn tróc c¶nh quan chØ phôc vô cho nh÷ng kh¸ch hµng ®¬n lÎ. Ph¹m vi trong khu«n viªn mét khu v−ên, mét dinh thù. KTCQ chØ ®¬n thuÇn lµ h×nh thøc 2.3 KÕt luËn -KiÐn tróc c¶nh quan phôc vô chung cho tÊt c¶ mäi ng−êi. KTCQ trªn quan ®iÓm lµ c¸ch øng xö cña con ng−êi víi thiªn nhiªn vµ víi céng ®ång theo xu thÕ ph¸t triÓn bÒn v÷ng. Tr−íc ®©yTr−íc ®©y HiÖn nayHiÖn nay 27 Thiªn nhiªn vµ nguyªn t¾c x©y dùng c¶nh quan trªn quan ®iÓm ph¸t triÓn bÒn v÷ng Ch−¬ng 3 3.1. KhÝ hËu3.1. KhÝ hËu 3.1.1. ®Æc ®iÓm chung KhÝ hËu nhiÖt ®íi nãng Èm ( tiªu chÝ t−¬ng ®ång ) + NhiÖt ®é kh«ng khÝ: 21-27 0c + Èm trung b×nh: 70-80% + L−îng m−a trung b×nh: 1000mm + Sè giê n¾ng vµ l−îng m©y cao nhÊt ë S¬n la 1961h thÊp nhÊt ë Yªn b¸i lµ 1369h, + Giã: - phÝa b¾c cã giã mïa ®«ng b¾c l¹nh - cuèi ®«ng cã giã nåm rÊt ®Æc s¾c VÒ mïa ®«ng VÒ mïa h¹ - giã ph¬n t©y nam, - giã nam mang theo m−a lín - giã biÓn Th¸i b×nh d−¬ng m¸t vµ Èm - cã hiÖn t−îng b·o 28 29 3.1.2. Ph©n vïng khÝ hËu MiÒn khÝ hËu phÝa b¾c Vïng khÝ hËu A1: Vïng nói ®«ng b¾c vµ ViÖt b¾c. ®©yy lµ vïng cã mïa ®«ng l¹nh nhÊt n−íc ta, NhiÖt ®é thÊp nhÊt d−íi 0o. Mïa hÌ nhiÖt ®é thÊp h¬n vïng ®ång b»ng Vïng khÝ hËu A2: Vïng nói T©y b¾c vµ b¾c Tr−êng s¬n cã mïa ®«ng l¹nh, nh−ng Êm h¬n vïng A1, A3. Vïng T©y b¾c cã khÝ hËu lôc ®Þa, vïng T©y b¾c Tr−êng s¬n bÞ ¶nh h−ëng khÝ hËu giã t©y kh« nãng Vïng A3: vïng ®ång b»ng B¾c bé vµ b¾c Trung bé cã mïa ®«ng l¹nh, phÝa nam chÞu giã t©y kh« nãng. M−a nhiÒu, c−êng ®é m−a lín MiÒn khÝ hËu phÝa nam Vïng B4. T©y nguyªn. Mïa ®«ng l¹nh. Mïa hÌ ë khu vùc thung lòng nãng. Mïa m−a vµ mïa kh« t−¬ng ph¶n râ rÖt Vïng B5. ®ång b»ng Nam bé vµ nam Trung bé. KhÝ hËu nhiÖt ®íi giã mïa ®iÓn h×nh. Kh«ng cã mïa ®«ng l¹nh. Hµng n¨m cã mïa m−a vµ mïa kh« 30 3.1.3 Vi khÝ hËu Trong tõng khu vùc cô thÓ cã khÝ hËu riªng biÖt Do sù t¸c ®«ng cña con ng−êi vµo thiªn nhiªn nh− x©y dùng, thay ®æi ®Þa h×nh, thay ®æi dßng n−íc, lµm thay ®æi vi khÝ hËu khu vùc 31 32 3.2. ®Êt ®ai3.2. ®Êt ®ai di s¶n Hµng n¨m ®Êt ®ai n«ng nghiÖp vµ rõng c©y bÞ ph¸ hñy ®Ó ph¸t triÓn do d©n sè t¨ng lªn ®Êt ®ai ph¶i ®−îc gi÷ g×n vµ sö dông cã hiÖu qña tèt nhÊt ®Êt cho n«ng nghiÖp ®Êt cho rõng nhiÖt ®íi ®Êt cho kh«ng gian më §åi nói hay d¹ng b»ng ph¼ng lµm thay ®æi vi khÝ hËu nguån nguyªn liÖu n¬i c− tró Lµ n¬i sinh sèng kh«ng ph¶i chØ cña con ng−êimµ c¸c lo¹i ®éng, thùc vËt ®Þa h×nh HÊp dÉn vÒ mÆt c¶nh quan, tÇm nh×n, khung c¶nh 33 C−ìi ngùa Leo nói, c¾m tr¹i S¨n b¾n 34 LÞch sö B¬I thuyÒn C¶nh ®Ñp D· ngo¹i 35 3.3. MÆt n−íc3.3. MÆt n−íc nguån nguyªn liÖu Cung cÊp n−íc, t−íi tiªu t¨ng lªn Qu¸ tr×nh sö dung: N−íc ®Ó lµm m¸t, t¾m giÆt. Sè l−îng kh«ng ®æi, chÊt l−îng quay l¹i víi nguån ban ®Çu Thay ®æi vi khÝ hËu CÇn cho sù sèng Sö dông cho nghØ ngëi, gi¶i trÝ Lôt léiVÊn ®Ò Kho¶ng kh«ng ®Ó thô c¶m c¶nh vËt NgËp óng N−íc cho giao th«ng H¹n h¸n 36 3.4. Thùc vËt C©y xanh trong tù nhiªn3.4. Thùc vËt C©y xanh trong tù nhiªn Lîi Ých Nguån thøc ¨n, kh«ng khÝ, cung cÊp phitonxit, «xy. Gi÷ n−íc Lµm ph©n bãn tù nhiªn Lµm ®å dïng Ph©n lo¹i H×nh d¹ng t¸n, H×nh d¹ng l¸ ®iÒu khiÓn khÝ h©u: Thay ®æi luång giã, h¹ thÊp nhiÖt ®é Mïa rông l¸, Mïa në hoa Theo tªn la tinh, nguån gèc, Mµu s¾c l¸, hoa, t¸c dông Sù mÊt dÇn Sù trång l¹I 37 BµI tËp sè 1 Ph©n tÝch theo ph−¬ng ph¸p ph©n tÝch Swot (§iÓm m¹nh, ®iÓm yÕu, c¬ héi, ®e do¹) (Strength, weakness, opportunity, threat) 38 3.5. Nguyªn t¾c x©y dùng c¶nh quan bÒn v÷ng3.5. Nguyªn t¾c x©y dùng c¶nh quan bÒn v÷ng 3.5.1. Nguyªn t¾c 1 Gi÷ cho khu vùc kháe m¹nh X¸c ®Þnh mét khu vùc lµ kháe m¹nh hay kh«ng Tr¸nh xa nh÷ng ®iÒu bÊt lîi Sù hiÓu biÕt vÒ khu vùc lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn h×nh d¹ng khu vùc bÒn v÷ng Mèi quan hÖ tr−íc khi x©y dùng cña toµn bé nh÷ng ng−êi lµm dù ¸n ChiÕn l−îc b¶o vÖ tæng thÓ cã thÓ ¸p dông víi tÊt c¶ nh÷ng h×nh thÓ quan träng B¶o vÖ nh÷ng ®−êng nÐt ®Æc biÖt nh− lµ ®Êt, c©y xanh, mÆt n−íc Lùa chän thiÕt bÞ x©y dùng vµ quy ho¹ch x©y dùng 39 3.5.2.Nguyªn t¾c 2 Phôc håi nh÷ng vÞ trÝ bÞ tæn th−¬ng Lo¹i vÞ trÝ cÇn ph¶i phôc håi ®¸nh gi¸ xem liÖu sù phôc håi nµy cã phï hîp kh«ng Phôc håi cÊu tróc c¶nh quan Phôc håi ®Êt ®ai Phôc håi nhê c©y xanh Sù gióp ®ì cña c¸c nhµ chuyªn m«n ®¸nh thuÕ cao c¸c khu vùc ®éc h¹i 40 3.5.3. Nguyªn t¾c 3 Cuéc sèng thuËn hßa, vËt liÖu linh ho¹t ®iÒu khiÓn sù sãi mßn cña c¸c vïng ®Êt dèc nhê sù sèng cña c©y xanh Sö dông c¸c bøc t−êng xanh ®Ó gi÷ vïng ®Êt dèc vµ ng¨n sù ph¸t triÓn cña x©y dùng Lµm sèng l¹i c¸c vïng ®Êt bá hoang trªn ®−êng ch©n trêi víi m¸i sinh th¸i c©y xanh ThiÕt kÕ vµ x©y dùng cÊu tróc phï hîp cho thùc vËt bÒn v÷ng Lùa chän, thay thÕ, ®Ó ®¶m b¶o sù sèng cña c©y xanh Sö dông c©y trång ®Þa ph−¬ng ®Æc biÖt cho sù bÒn v÷ng 41 3.5.4.B¶o vÖ nguån n−íc HiÓu ®−îc nguån n−íc tù nhiªn B¶o vÖ c¸c ®−êng nÐt cña mÆt n−íc nh− lµ vïng ®Çm lÇy, hå ao, s«ng suèi Phôc håi nh÷ng nguån n−íc ®· bÞ h− h¹i Kü thuËt ®Æc biÖt cho viÖc c©n b»ng gi÷a nhu cÇu sö dông n−íc cña con ng−êi vµ kh¶ n¨ng cung cÊp n−íc cña vïng bá bít dÇn nh÷ng giät n−íc x¸m “Dµnh dôm, vµ gi÷ n−¬c T−íi tiªu cã hiÖu suÊt cao C©y xanh lµm s¹ch nguån n−íc 42 3.5.5. Gi¶m vËt liÖu l¸t ChiÕn l−îc vÒ quy ho¹ch vµ luËt lÖ®Ó gi¶m thiÓu vËt liÖu l¸t Lùa chän nh÷ng thiÕt kÕ gi¶m khu vùc l¸t vµ gi¶m t¸c ®éng vµo khu vùc Gi¶m sù « nhiÔm cña vËt liÖu l¸t VËt liÖu l¸t ®ôc lç vµ dÕ thÊm Gi¶m søc nãng cña mÆt l¸t 43S«ng Icara ë quebec-canada 44S«ng Icara ë quebec-canada- sau c¶I t¹o 45 46 Thùc vËt trªn ®¶o amelia 47®¶o fisher 48 3.5.6.Suy nghÜ vÒ sù nguyªn b¶n vµ sù ph¸ hñy cña vËt liÖu Sö dông ®−îc cµng nhiÒu cµng tèt s¶n phÈm s¶n xuÊt t¹i ®Þa ph−¬ng Sö dông vËt liÖu th« thay v× vËt liÖu qua sö lý nh− g¹ch nung .. (®a ong) kh«ng ®Ó l¹i chÊt th¶i trong m«i tr−êng Dïng vËt liÖu th« kh«ng tèn n¨ng l−îng ®Ó nung Kh¸m ph¸ vµ t×m kh¶ n¨ng ®Ó t¸i sö dông l¹i vËt liÖu Cè g¾ng sö dông Ýt nh÷ng vËt liÖu cë së tõ dÇu má nh− nhùa T¸m h−íng dÉn c¬ b¶n ®Ó lùa chän vËt liÖu bÒn v÷ng Sö dông vËt liÖu l©u bÒn víi l−îng c¸c bon cao nh− gç. B¶o vÖ c©y xanh hiÖn tr¹ng, sö dông c©y xanh, kü thuËt sinh häc dïng c©y xanh t¹o khÝ 02 Gi¶m sö dông vËt liÖu cã chÊt ®éc ! 49 Sö dông nguån nguyªn liÖu ®Þa ph−¬ng T¸i sö dông s¶n phÈm cho c¶nh quan T¸i sö dông vËt liÖu x©y dùng Ph©n biÖt vµ tr¸nh sö dông nh÷ng vËt liÖu ®éc h¹i trong x©y dùng c¶nh quan C©n nh¾c c¸c t¸c ®éng vµo giao th«ng, khai má vµ c¸c qu¸ tr×nh kh¸c 50 3.5.7. ®Ò cao ¸nh s¸ng, t«n träng bãng tèi t«n träng bãng tèi vµ giíi h¹n hoÆc lo¹i trõ ¸nh s¸ng HiÖu qu¶ trong thiÕt kÕ ¸nh s¸ng ®iÒu khiÓn vµ thêi gian ¸nh s¸ng ®iÖn ¸p thÊp ¸nh s¸ng mÇu, quang häc ¸nh s¸ng mÆt trêi ®¸nh gi¸ sù thùc hiÖn 3.5.8.Khu yªn tÜnh, b¶o vÖ sù yªn tÜnh C¶nh quan lµ hµng rµo gi÷a thiªn ®−êng vµ thùc tÕ TiÕp cËn luËt b¶o vÖ « nhiÔm tiÕng èn 51 3.5.9. Duy tr× sù bÒn v÷ng ThiÕt kÕ nh÷ng kh«ng gian cã thÓ b¶o tån Duy tr× m¸y mãc, n¨ng suÊt, chÊt ®èt, sù « nhiÔm Gi¶m thuèc diÖt C¸C loµi g©y h¹i b»ng gi¶I ph¸p quy ho¹ch tèt B¶o tån vµ sö dông nguyªn liÖu t¹i chç ¸nh s¸ng mÇu, quang häc Trång vµ duy tr× c©y xanh ®Þa ph−¬ng T¹o ra lîi nhuËn l©u dµi vµ bÒn v÷ng KÕt hîp thiÕt kÕ, x©y dùng vµ duy tr× 52 quy ho¹ch vµ ThiÕt kÕ c¶nh quan Ch−¬ng 4 4.1. C¸c nguyªn t¾c b« côc c¶nh quan4.1. C¸c nguyªn t¾c b« côc c¶nh quan 4.1.1 c¬ së cña viÖc bè côc c¶nh quan 1. ®iÓm nh×n: lµ vÞ trÝ ®øng nh×n. nÕu nh×n cïng chiÒu ¸nh s¸ng th× chi tiÕt vËt thÓ ®−îc nh×n sÏ næi râ, ng−îc l¹i th× vËt thÓ bÞ lu mê, chØ cßn ®−êng bao vËt thÓ. Gi¸ trÞ thÈm mü cña c¶nh quan phô thuéc vµo gi¸c quan cña con ng−êi, chñ yÕu lµ thÞ gi¸c. song hiÖu qu¶ cßn phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn nh×n, bao GåM: ®iÓm nhÝn, tÇm nh×n, gãc nh×n. 53 2. TÇm nh×n: lµ kho¶ng c¸ch tõ ®iÓm nh×n ®Õn vËt thÓ. Kho¶ng c¸ch nµy cã mèi quan hÖ g¾n bã víi ®Æc tÝnh quang häc cña m¾t, kÝch thuíc vµ chÊt liÖu bÒ mÆt cña vËt thÓ. - ®Æc tÝnh quang häc cña m¾t th−êng cho ph¸p nh×n râ trong gãc h×nh nãn lµ 28o (D/2l). Tuy nhiªn, nÕu muèn nh×n vËt thÓ trong kh«ng gian réng (Ng«i nhµ cã bÇu trêi vµ c©y cá xung quanh) th× gãc nh×n d−íi 18o(d/3l). - m«Ý quan hÖ gi÷a kÝch th−íc vËt thÓ (D-H )vµ kho¶ng c¸ch nh×n (L): + nÕu d/l < 1: t¸c ®«ng néi t¹i cña c¸c thµnh phÇn bao quanh kh«ng gian rÊt m¹nh mÏ, kh«ng gian nhá hÑp, con ng−êi c¶m thÊy sî h·i, ngät ng¹t. + nÕu d/l=1-2: c¶m gi¸c cã sù c©n b»ng tû lÖ víi con ng−êi, g©y Ên t−îng gÇn gòi than mËt. + nÕu d/l>2: kh«ng gian trë nªn trèng chÕnh, lùc hót kÐm, mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn trë nªn láng lÏo, 54 TÇm nh×n 55 Khung c¶nh lµ c¾t ®o¹n ®ãng khung cña tÇm nh×n 56 3. Gãc nh×n: lµ h−íng nh×n vËt thÓ. mçi mét vËt thÓ cã nhiÒu h−íng nh×n kh¸c nhau dÉn ®Õn sù thay ®æi t−¬ng øng cña viÔn c¶nh vµ h×nh D¸ng vËt thÓ trong bè côc. 57 trong tr−êng hîp kh«ng gian ch¹y dµi nh− ®−êng phè, cÇn cã ®iÓm dõng hoÆc chuyÓn h−íng. theo yoshinobu ashinara: ‘’ kh«ng cã ®iÓm dõng chÊt l−îng kh«ng gian bÞ nh¹t dÇn vÒ cuèi trôc, nã ph©n t¸n vµ hÊp lùc bÞ tan biÕn ®i” 58 4.1.2 kü x¶o t¹o h×nh-trang trÝ kh«ng gian-c¶nh quan 1. T¹O H×NH KH¤NG GIAN: KH¤NG GIAN Lµ MéT PHÇn THÈM Mü-CHøC N¡NG C¥ B¶N CñA C¶NH QUAN. VIÖC H×NH THµNH KH¤NG GIAN VíI QUY M¤, H×NH D¸NG HîP Lý, PHï HîP VíI CHøC N¡NG HäAT §éng vµ t©m lý cña con ng−êi lµ hÕt søc quan träng. a. x¸c ®Þnh kÝch th−íc kh«ng gian: Theo kinh nghiÖm nhËt b¶n, mét module ®¬n vÞ cña kh«ng gian lµ 21- 24m, kÝch th−íc kh«ng gian tõ 1-5 ®¬n vÞ, cïng l¾m ®Õn 10 ®¬n vÞ lµ ph¹m vi tèi ®a ®Ó c¸c thµnh phÇn trong kh«ng gian cã thÓ hßa hîp tæng thÓ. ngoµi kÝch th−íc thùc, trong mét sè tr−êng hîp cã thÓ t¨ng gi¶m c¶m gi¸c vÒ nång ®é s©u cña kh«ng gian b»ng c¸ch sö dông thuËt phèi c¶nh tuyÕn vµ thuËt phèi c¶nh kh«ng trung 59 -thuËt phèi c¶nh tuyÕn: ®ã lµ thuËt biÕn ®æi c¶m gi¸c vÒ chiÒu s©u kh«ng gian b»ng viÖc thay ®æi kÝch th−íc c¸c yÕu tè t¹p kh«ng gian (t¨ng hoÆc gi¶m dÇn) 60 -thuËt phèi c¶nh kh«ng trung: ®ã lµ thuËt biÕn ®æi c¶m gi¸c vÒ chiÒu s©u kh«ng gian b»ng viÖc thay ®æi mµu s¾c (mµu nãng dÇn hoÆc l¹nh dÇn) c¸c yÕu tè t¹o kh«ng gian. cuèi trôc kh«ng gian sö dông mµu thuéc t«ng l¹nh cã c¶m gi¸c s©u h¬n vµ ng−îc l¹i. 61 b. Xö lý c¸c thµnh phÇn tao kh«ng gian: nÒn: lµ thµnh phÇn c¬ b¶n cña kh«ng gian. Sù thay ®æi b×nh diÖn nÒn(låi, lâm) t¹o nÖn c¶m gi¸c vÒ kh«ng gian, chøc n¨ng kh¸c nhau. c¸c kü x¶o xö lý nÒn: + t¹o chªnh lÖch ®é cao + kÕt hîp n©ng cao nÒn vµ sö dông t−êng ng¨n + sö dông chÊt liÖu hoµn thiÖn nÒn kh¸c nhau (l¸t ®¸, th¶m xanh...) t¹o sù phong phó cho c¶nh quan 62 tr−êng ®¹i häc nsw-austraylia 63 darling harbour-austraylia 64 65 66 b. Xö lý c¸c thµnh phÇn tao kh«ng gian: t−êng: t−êng trong kh«ng gian-c¶nh quan lµ c¸c mÆt ®øng cña c«ng tr×nh kiÕn tróc cã 3 läai kh«ng gian: + kh«ng gian ®ãng + kh«ng gian më + kh«ng gian nöa ®ãng nöa më 67 c. t¹o c¶nh vµ trang trÝ kh«ng gian c¸c yÕu tè t¹o c¶nh trong kh«ng gian ®Þa h×nh MÆt n−íc C©y xanh Con ng−êi ®éng vËt Kh«ng trung C¸c yÕu tè tù nhiªn KiÕn tróc c«ng tr×nh Giao th«ng Trang thiÕt bÞ kü thuËt Tranh t−îng hoµnh tr¸ng trang trÝ C¸c yÕu tè nh©n t¹o 68 69 70 71 72 73 74 4.1.3 c¸c quy luËt bè côc chñ yÕu 75 1. bè côc c©n xøng MÆt b»ng c©n xøng (ph−¬ng ¸n mÆt b»ng, ®¹i häc Florida gulf, florida) 76 2. bè côc tù do V−ên thùc vËt, chicago 77 3. Trôc bè côc- bè côc ®èi xøng MÆt b¨ng khu«n viªn bè trÝ theo trôc víi b¶n chÊt ®èi xøng Tr−êng ®¹i häc rice- houston- Texas 78 4.1.4 CÊu tróc Tæ hîp cÊu tróc 79 CÊu tróc d¹ng h×nh häc H×nh vu«ng, ch÷ nhËt 80 H×nh tam gi¸c 450 H×nh tam gi¸c 600 81 H×nh trßn: h×nh trßn, h×nh trßn di chuyÓn, h×nh trßn ®ång t©m 82 CÊu tróc d¹ng tù nhiªn ®−êng uèn khóc 83 H÷U c¬ 84 nhãm vµ m¶nG 85 4.1.5 Quy t¾c s¾p xÕp Sù hçn läan Sù thèng nhÊt Sù hµi hßa Sù ®ång nhÊt hµi hßa Sù ®ång nhÊt hµi hßa mét c¸ch hÊp dÉn 86 Sù ®¬n gi¶n 87 Sù næI bËt 88 ®iÓm nhÊn ( sù ®ãng khung ) 89 Sù nhÞp nhµng 90 Sù c©n b»ng ®óng quy t¾c C©n b»ng phi quy t¾c 91 Tû lÖ vµ sù c©n ®èi Tû lÖ nhá Tû lÖ lín Tû lÖ con ng−êi 92 Nh÷ng vßi phun cña halprin trong qu¶ng tr−êng Embarcadero- san francisco chøa nh÷ng nhãm ®−êng cong vµ nh÷ng m¶nh ch÷ nhËt vì 93D¹ng vßng xo¾n t−îng tr−ng tÝnh liªn tôc cña sù sèng vµ c¸I chÕt 94 95 96 4.2. thiÕt kÕ c¸c yÕu tè4.2. thiÕt kÕ c¸c yÕu tè - ®Þa h×nh - MÆt n−íc - C©y xanh - KiÕn tróc 97 4.3. Quy ho¹ch c¶nh quan4.3. Quy ho¹ch c¶nh quan 98 c¶nh quan c¸c thµnh phè boston 99 New- york 100Washington dc 101Cairo- ai cËp 102Melbourn-austraylia 103 sydney-austraylia 104 malaysia 105Tp hå chÝ minh 106hongkong 107 ®iÓm nhÊn céng ®ång 108 C«ng viªn C«ng viªn trung t©m- new york- mü- Phèi c¶nh 109 C«ng viªn trung t©m- new york- mü- MÆt b»ng 110 Quảng trường là không gian hoạt động công cộng của đô thị, được tạo nên bởi các sự kết hợp hoặc hạn định của kiến trúc thích hợp xung quanh, gắn kết với mạng lưới giao thông, kết nối những thành tố độc lập thành một tổng thể. Công năng cơ bản của quảng trường là nơi sinh hoạt chính trị, văn hóa như hội họp, mít tinh, là nơi tổ chức các lễ hội tôn giáo... sau dần phát triển thêm là nơi kỷ niệm, vui chơi, biểu diễn, giao tiếp, nghỉ ngơi... QU¶NG TR¦êNG 111 Các cách giới hạn không gian quảng trường •Vây bọc: dùngtường, cây xanh, kiến trúc... vây bọc một không gian cần thiết. •Che đậy: sử dụng cấu kiện nào đó như vải bạt, giàn hoa v.v... để hình thành một không gian yếu và ảo. •Nâng nền: Không gian nâng cao so với không gian chung quanh. •Nền cong lõm: không gian lõm với các không gian nâng cao xung quanh hình thành nên những không gian tuỳ thuộc. •Nền chìm: mặt nền chìm tự giới hạn một không gian. •Nền nghiêng: Bề mặt nghiêng cũng xác định một không gian. 112 Phân loại quảng trường Quảng trường thị chính Quảng trường thị chính có công năng hội họp chính trị, văn hoá, đại lễ, diễu hành, duyệt binh và các sinh hoạt lễ hội dân gian truyền thống. Ví dụ: Quảng trường Thiên An Môn, Trung Quốc Quảng trường kỷ niệm Quảng trường kỷ niệm dùng để kỷ niệm một sự kiện quan trọng nào đó, hay nhân vật nào đó có công với đất nước, quê hương. Thông thường ở trung tâm hay ở một bên quảng trường đặt đài hay tháp hay một công trình kiến trúc mang tính kỷ niệm. Ví dụ: Quảng trường Petersburg kỷ niệm Cách mạng tháng 10 Nga. Quảng trường giao thông Quảng trường giao thông là một bộ phận của hệ thống giao thông đô thị. Nó có tác dụng phân luồng giao thông hợp lý, có thể là nơi đỗ xe công cộng, đảm bảo lưu thông thuận tiện, thoáng, thông suốt, an toàn. Ví dụ: Quảng trường Taksim, Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ 113 Quảng trường thương nghiệp Quảng trường thương nghiệp phục vụ cho yêu cầu giao dịch, buôn bán thương mại, là phương thức kết hợp không gian nội thất của khu trung tâm thương nghiệp với không gian bên ngoài và không gian bán lộ thiên. Quảng trường thương nghiệp thường kết hợp với việc bố trí đường đi bộ, tạo ra các tiện nghi để nghỉ ngơi, giao du, ăn uống... là một trong những trung tâm sinh hoạt chủ yếu của đô thị. Quảng trường tôn giáo Quảng trường tôn giáo là không gian đặt trước giáo đường, đình chùa, từ đường để tổ chức những lễ hội tôn giáo. Ví dụ: Quảng trường trước Đại giáo đường ở Ý hay Đức... Quảng trường nghỉ ngơi, biểu diễn văn hoá... Loại quảng trường này là không gian xanh trong đô thị để mọi người có thể nghỉ ngơi, biểu diễn... góp phần tái sản xuất sức lao động. Trong quảng trường có thể có những bệ, đài, ghế ngồi, bồn hoa, chậu cây cảnh, bể nước, đài phun nước, các tiểu phẩm đô thị... Ví dụ: Quảng trường Piazza Duomo ởMilano, Ý 114 115 116 C«ng viªn n−íc -toledo- ohio- mü Trung t©m thµnh phè v−ên ( qu¶n tr−êng pacific- hongkong) 117 Qu¶n tr−êng, ®−êng phè Qu¶ng tr−êng víi nhiÒu kiÓu kh¸c nhau thu hót ng−êi ®I bé 118 119 ®−êng xanh 120 6.4.3 lµng quª 121 6.4.4. khu nghØ- KHU SINH TH¸I Hå BA BÓ RõNG QUèC GIA BA BÓ 122TH¸C N¦íc- RõNG QUèC GIA BA BÓ 123 Resort – hßn tre- nha trang 124 6.4.5. khu di tÝch l¨ng tÈm L¨ng minh m¹ng 125L¨ng tù ®øc