Giáo trình Bảo dưỡng kỹ thuật gầm và thiết bị công tác máy san

m khảo. Mọi mục đích khác mang tính lệch lạc hoặc sử dụng với mục đích kinh doanh thiếu lành mạnh sẽ bị nghiêm cấm. LỜI NÓI ĐẦU Trong công cuộc công nghiệp hoá hiện đại hoá xây dựng đất nước cần dùng nhiều loại máy thi công để thực thi xây dựng.Để nâng cao hiệu quả sử dụng máy góp phần tăng năng suất lao động thì việc bảo dưỡng máy đóng vai trò quan trọng chính vì vậy tËp thÓ gi¸o viªn khoa m¸y thi c«ng biªn so¹n giáo trình: Bảo dưỡng kỹ thuật gầm và thiết bị công tác máy san. Là m«n häc chñ yÕu cña ch­¬ng tr×nh ®µo t¹o trung cấp máy thi công mặt đường, ch­¬ng tr×nh gåm 20 giê lý thuyÕt vµ 40 giê thùc hµnh. Giáo trình ®­îc biªn so¹n theo ch­ong tr×nh d¹y nghÒ m«- ®un t­¬ng øng víi tõng phÇn hoÆc hÖ thèng trong hÖ thèng. Néi dung nh»m trang bÞ cho häc sinh nh÷ng kiÕn thøc c¬ b¶n vÒ cÊu t¹o, nguyªn lý ho¹t ®éng, kiÓm tra, ®iÒu chØnh vµ söa ch÷a nh÷ng sai háng th­êng gÆp trong hÖ thèng gầm và thiết bị công tác máy san ë ViÖt nam. Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y mô đun, yªu cÇu gi¸o viªn ph¶i kÕt hîp víi: Dông cô ®å nghÒ, m« h×nh häc cô, vËt thËt hoÆc côm chi tiÕt vµ c¸c b¶n vÏ liªn quan ®Ó gióp cho häc sinh hiÓu bµi nhanh h¬n. Qu¸ tr×nh biªn so¹n giáo trình mÆc dï ®· cè g¾ng nh­ng kh«ng tr¸nh khái sai sãt. RÊt mong b¹n ®äc, c¸c ®ång nghiÖp ®ãng gãp ý kiÕn ®Ó giáo trình ®­îc hoµn thiÖn h¬n. Xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Nhãm biªn so¹n Phan v¨n Uyªn Hoàng Văn Thắng Vũ Văn Chiêu MỤC LỤC TRANG Lời giới thiệu 4 Bài 1: Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống truyền lực máy san 7 Bài 2: : Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống lái máy san 25 4. Bài 3: Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống phanh máy san 33 5. Bài 4: Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống di chuyển máy san 46 6. Bài 5: Bảo dưỡng kỹ thuật thiết bị công tác máy san 53 CHƯƠNG TRÌNH MÔ ĐUN TÊN MÔ ĐUN: BẢO DƯỠNG KỸ THUẬT GẦM VÀ THIẾT BỊ CÔNG TÁC MÁY SAN Mà MÔ ĐUN: MĐ15 THỜI GIAN THỰC HIỆN MÔ ĐUN: 60 giờ; (Lý thuyết: 20 giờ; Thực hành: 36 giờ; Kiểm tra: 04 giờ) I. VỊ TRÍ, TÍNH CHẤT CỦA MÔ ĐUN: - Vị trí: Mô đun được bố trí dạy sau các môn học kỹ thuật cơ sở. Mô đun này có thể được bố trí học song song với các mô đun bảo dưỡng kỹ thuật. - Tính chất: Là mô đun chuyên môn nghề. II. MỤC TIÊU MÔ ĐUN: - Về kiến thức: + Phát biểu đúng nhiệm vụ và vẽ được sơ đồ hệ thống truyền lực máy san; + Trình bày đúng nhiệm vụ, sơ đồ cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống truyền lực, hệ thống lái, hệ thống phanh, hệ thống di chuyển và thiết bị công tác máy san; + Trình bày được nội dung và quy trình bảo dưỡng hệ thống truyền lực, hệ thống lái, hệ thống phanh, hệ thống di chuyển và thiết bị công tác máy san; - Về kỹ năng: + Kiểm tra, bảo dưỡng được hệ thống truyền lực, hệ thống lái, hệ thống phanh, hệ thống di chuyển và thiết bị công tác máy san; + Sử dụng đúng, hợp lý các dụng cụ kiểm tra và bảo dưỡng; - Về năng lực tự chủ và trách nhiệm: Chấp hành đúng nội quy, quy định về công tác an toàn và vệ sinh công nghiệp. III. NỘI DUNG MÔ ĐUN: BÀI 1: BẢO DƯỠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG TRUYỀN LỤC MÁY SAN Mã bài: BDKTHTTLMS – 01 GIỚI THIỆU: Bài học bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống truyền lực máy san trang bị cho học sinh nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo của các bộ phận chính và kỹ năng chăm sóc, bảo dưỡng để khi ra trường người học có thể tự xử lý được các sự cố của hệ thống truyền lực máy san trong quá trình làm việc. MỤC TIÊU: - Trình bày được nhiệm vụ, yêu cầu của các bộ phận trong hệ thống truyền lực máy san; - Trình bày được sơ đồ cấu tạo, nguyên lý làm việc của các bộ phận trong hệ thống truyền lực; - Trình bày được nội dung và quy trình bảo dưỡng hệ thống truyền lực; - Kiểm tra, bảo dưỡng thành thạo hệ thống truyền lực; - Sử dụng thành thạo, hợp lý các dụng cụ kiểm tra và bảo dưỡng; - Bố trí vị trí làm việc hợp lý, đảm bảo an toàn và vệ sinh công nghiệp. NỘI DUNG CHÍNH: Thời gian: 20giờ (LT: 8 giờ; TH: 12 giờ) 1. Nhiệm vụ, yêu cầu của các bộ phận trong hệ thống truyền lực máy san 1.1. Nhiệm vụ của các bộ phận trong hệ thống truyền lực. Hệ thống truyền lực trong máy san có nhiệm vụ truyÒn n¨ng lưîng tõ ®éng c¬ chÝnh ®Õn c¬ cÊu di chuyÓn, c¸c c¬ cÊu c«ng t¸c 1.2. Yêu cầu của các bộ phận trong hệ thống truyền lực. - Truyền và biến đổi mô men xoắn từ động cơ đến bánh xe chủ động sao cho phù hợp giữa chế độ làm việc của động cơ và mô men cản sinh ra trong quá trình máy san chuyển động. - Thực hiện đổi chiều chuyển động giúp máy san chuyển động tiến, lùi. - Tạo khả năng chuyển động êm dịu và thay đổi tốc độ cần thiết trên đường 2. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống truyền lực máy san: 2.1. Sơ đồ cấu tạo: 2.1.1. Sơ đồ hệ thống truyền lực Hình 1.1: Hệ thống truyền lực 1. Quạt làm mát. 2. Bơm thủy lực. 3. Biến mô thủy lực. 4. Hộp số. 5.Độngcơ. 6. Trục truyền động.( Truyền lực các đăng). 7. Cầu chủ động. 8. Bộ truyền lực kép. 9. Lốp. 10. Cơ cấu phanh sau. 11. Bán trục. 2.2. Nguyên lý hoạt động. - Mômen xoắn của động cơ (5) truyền tới hộp số thông qua biến mô thủy lực tác dụng khi khóa ly hợp hoạt động. - Hộp số (4) với nhiều cấp số được điều khiển bởi một bộ điều khiển thủy lực, việc lựa chọn 8 cấp số tiến và 4 cấp số lùi dễ dàng. Qua trục truyền động (6) mômen từ hộp số được truyền đến cầu chủ động (7). Cầu chủ động (7) truyền trực tiếp mômen sang bộ truyền lực cuối bên trái và bên phải bởi bán trục (11). - Bộ truyền lực kép (8) dẫn động bánh lốp bởi một bộ truyền xích tải và làm di chuyển toàn máy san. 2.1. Ly hợp a. Li hîp ma s¸t kiÓu th­êng ®ãng (h×nh 1.2) * CÊu t¹o Gåm 3 phÇn: - PhÇn chñ ®éng gåm b¸nh ®µ 2, vá li hîp 6, ®Üa Ðp 4, ®ßn më 9 vµ c¸c lß xo 16. Khi li hîp më hoµn toµn th× c¸c chi tiÕt cña phÇn chñ ®éng sÏ quay cïng víi b¸nh ®µ. - PhÇn bÞ ®éng gåm ®Üa ma s¸t bÞ ®éng 3, trôc ly hîp 11. Khi më li hîp hoµn toµn th× c¸c chi tiÕt cña phÇn bÞ ®éng sÏ ®øng yªn. - PhÇn ®iÒu khiÓn gåm bµn ®¹p li hîp 12, c¸c ®ßn truyÒn ®éng 13, 14 vµ vßng bi tú 10. H×nh 1.2. Li hîp ma s¸t kiÓu th­êng ®ãng Trôc khuûu; 2- B¸nh ®µ; 3- §Üa ma s¸t bÞ ®éng; 4- §Üa Ðp; 5; 6- Vá li hîp; 7- Chèt kÐo; 8- Gi¸ ®ì ®ßn më; 9- §ßn më; 10- èng tr­ît; 11- Trôc li hîp; 12- Bµn ®¹p li hîp;13, 14- §ßn dÉn ®éng; 15, 16- Lß xo; 17- Chèt dÉn h­íng; 18- æ bi: * Nguyªn lý lµm viÖc - Khi li hîp ë tr¹ng th¸i ®ãng: Bµn ®¹p li hîp ë vÞ trÝ tù do c¸c lß xo 16 Ðp ®Üa Ðp vµ ®Üa ma s¸t vµo b¸nh ®µ, nhê lùc ma s¸t c¸c chi tiÕt chñ ®éng vµ bÞ ®éng cña li hîp quay cïng víi b¸nh ®µ vµ truyÒn chuyÓn ®éng quay ®Õn truyÒn ®éng chÝnh hoÆc hép sè cña m¸y xóc. - Khi më li hîp: Ta t¸c dông mét lùc vµo bµn ®¹p li hîp, qua hÖ thèng ®ßn dÉn ®éng th«ng qua æ bi tú kÐo ®Üa Ðp 4 ra phÝa ngoµi, bÒ mÆt tiÕp xóc gi÷a c¸c ®Üa ®­îc t¸ch ra, lóc nµy c¸c chi tiÕt chñ ®éng vÉn quay cïng víi b¸nh ®µ, cßn c¸c chi tiÕt bÞ ®éng dõng l¹i. - Khi ta nh¶ bµn ®¹p li hîp ra th× li hîp l¹i trë vÒ tr¹ng th¸i ®ãng. b. BiÕn m« thñy lùc * CÊu t¹o Gåm 3 phÇn chÝnh: - B¸nh b¬m (B): CÊu t¹o h×nh ®Üa, trªn b¸nh b¬m cã c¸c c¸nh c¸ch ®Òu nhau, cã d¹ng cong vµ ®­îc ®Æt nghiªng so víi trôc cña b¸nh b¬m. B¸nh b¬m ®­îc l¾p chÆt víi b¸nh ®µ cña ®éng c¬ chÝnh. - B¸nh tuabin (T): CÊu t¹o t­¬ng tù nh­ b¸nh b¬m, c¸c c¸nh cña b¸nh tuabin bè trÝ ng­îc chiÒu víi c¸nh cña b¸nh b¬m. B¸nh tuabin ®­îc l¾p chÆt víi trôc ly hîp. - B¸nh ph¶n lùc (D): §­îc l¾p vµo gi÷a b¸nh b¬m vµ b¸nh tuabin. H×nh d¹ng cña b¸nh ph¶n lùc t­¬ng tù nh­ b¸nh b¬m vµ b¸nh tuabin nh­ng cã ®­êng kÝnh nhá h¬n. C¸c c¸nh cña b¸nh ph¶n lùc cã chiÒu nghiªng ng­îc chiÒu víi c¸nh tuabin. Moay¬ cña b¸nh ph¶n lùc l¾p trªn khíp con l¨n mét chiÒu. §Üa cè ®Þnh 2 b¾t chÆt víi gi¸ ®ì cè ®Þnh, ®­êng kÝnh ngoµi cña ®Üa lu«n lu«n tú vµo c¸c con l¨n. Trong biÕn m« thñy lùc ®­îc ®æ dÇu cã ®é nhít thÊp nh­ dÇu c«ng nghiÖp 20, SAE-10. * Nguyªn lý lµm viÖc Chóng ta liªn hÖ sù lµm viÖc cña biÕn m« thñy lùc víi sù lµm viÖc cña hai qu¹t giã. Qu¹t chñ ®éng ®­îc nèi víi nguån ®iÖn, c¸nh cña nã ®Èy kh«ng khÝ sang qu¹t bÞ ®éng (kh«ng cã nguån ®iÖn) ®Æt ®èi diÖn nhau. Qu¹t bÞ ®éng sÏ quay cïng chiÒu víi qu¹t chñ ®éng nhê kh«ng khÝ ®Ëp vµo. Nh­ vËy sù truyÒn n¨ng l­îng thùc hiÖn qua kh«ng khÝ. Trong biÕn m« thñy lùc qu¸ tr×nh còng x¶y ra t­¬ng tù, nh­ng thùc hiÖn qua chÊt láng. ChÊt láng cã ¸p suÊt ®ãng vai trß truyÒn n¨ng l­îng tõ b¸nh b¬m sang b¸nh tuabin. Khi b¸nh b¬m quay lµm cho dÇu chuyÓn ®éng, d­íi t¸c dông cña lùc ly t©m dÇu ch¶y ra phÝa ngoµi vµ t¨ng tèc ®é. ë mÐp biªn ngoµi dÇu ®¹t ®­îc tèc ®é cao nhÊt vµ h­íng theo c¸c c¸nh cña b¸nh b¬m ®Ëp vµo c¸nh cña b¸nh tuabin, t¹i b¸nh tuabin dÇu truyÒn n¨ng l­îng vµ gi¶m dÇn tèc ®é theo c¸c c¸nh cña b¸nh tuabin vµo phÝa trong, ®Ëp vµo c¸nh cña b¸nh ph¶n lùc vµ theo c¸c c¸nh sang b¸nh b¬m. Cø nh­ vËy chÊt láng chuyÓn ®éng tuÇn hoµn theo ®­êng xo¾n èc (B-T-D-B). H×nh 1.3. BiÕn m« thñy lùc 1- B¸nh b¬m 2- B¸nh ph¶n lùc 3- B¸nh tuabin ChÕ ®é biÕn m« 1-Trôc khuûu 2- B¸nh tuabin 3- B¸nh ph¶n lùc 4- B¸nh b¬m 5- Trôc s¬ cÊp hép sè B¸nh ph¶n lùc bÞ kho¸ 1-Trôc s¬ cÊp hép sè 2- §Üa cè ®Þnh 3- B¸nh ph¶n lùc 4- Con l¨n 5- Lß xo 6- Gi¸ ®ì lßxo ChÕ ®é ly hîp thñy lùc B¸nh ph¶n lùc kh«ng bÞ kho¸ §Æc ®iÓm lµm viÖc cña biÕn m« thñy lùc: BiÕn m« thñy lùc kh¸c víi li hîp thñy lùc lµ biÕn m« thñy lùc cã cÊu t¹o gåm ba phÇn: B¸nh b¬m, b¸nh tuabin vµ b¸nh ph¶n lùc, cßn li hîp thñy lùc chØ cã b¸nh b¬m vµ b¸nh tuabin. §a sè thêi gian m«men cña b¸nh tuabin lín h¬n m«men cña b¸nh b¬m, b¸nh ph¶n lùc bÞ khãa bëi khíp mét chiÒu, lµm thµnh ®iÓm tùa cøng cho dßng chÊt láng vµ t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng ph¶n lùc cña dßng ch¶y. Tû sè MT / MB trong tr­êng hîp nµy lín h¬n 1, biÕn m« cã thÓ t¨ng m«men lªn hai, ba lÇn so víi m«men xo¾n cña ®éng c¬ s¶n ra. NÕu m«men cña b¸nh b¬m vµ b¸nh tuabin b»ng nhau lóc nµy b¸nh ph¶n lùc quay tù do, vai trß cña b¸nh ph¶n lùc chØ lµ h­íng dßng chÊt láng vµ gi¶m tæn thÊt thñy lùc trong biÕn m« thñy lùc, tû sè MT / MB tiÕn vÒ 1, tøc lµ gi¶m kh¶ n¨ng biÕn ®æi m«men cña hai trôc. Khi nT = nB th× m«men cña hai b¸nh b»ng nhau, biÕn m« thñy lùc lµm viÖc nh­ li hîp thñy lùc. Nh­ vËy nhê khíp mét chiÒu ®Æt ë b¸nh ph¶n lùc mµ kh¶ n¨ng lµm viÖc cña biÕn m« thñy lùc kh¸c víi li hîp thñy lùc, t¹o kh¶ n¨ng t¨ng m«men truyÒn tõ b¸nh b¬m sang b¸nh tuabin, sù t¨ng nµy phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn lµm viÖc cña m¸y. 2.2. Hộp số a.CÊu t¹o: (hép sè c¬ khÝ thuû lùc, 3 trôc, 3 cÊp truyÒn dïng c¸c b¸nh r¨ng th¼ng lu«n ¨n khíp). H×nh 1.4 S¬ ®å cÊu t¹o hép sè c¬ khÝ thñy lùc 1- MÆt bÝch; 2,14,23,25,28,29,31,32- æ l¨n; 4,9,15,19-B¸nh r¨ng mÆt trêi; 5,10,11,16,20- B¸nh r¨ng vÖ tinh; 6- Trôc b¸nh r¨ng vÖ tinh; 7,12,17,34- Vµnh r¨ng; 8- Ly hîp ma s¸t gµi sè tiÕn; 13- Ly hîp ma s¸t gµi sè lïi; 18,21,22- C¸c ly hîp ma s¸t gµi sè III, sè II vµ sè I; 24- Trôc trung gian(trôc rçng); 26,27- CÆp b¸nh r¨ng lu«n ¨n khíp; 30- Trôc thø cÊp; 33- Vá hép sè. Vá hép sè 33 ®­îc ®óc b»ng gang, ®­îc b¾t vµo thµnh tr­íc hép cÇu sau, bªn trong cã l¾p c¸c trôc vµ c¸c b¸nh r¨ng. Trôc s¬ cÊp 3 ®­îc quay tr¬n trªn c¸c vßng bi 2, 14 vµ 31. Trªn trôc cã xÎ r·nh then hoa ®Ó l¾p hai b¸nh r¨ng mÆt trêi 4 vµ 9. B¸nh r¨ng mÆt trêi 4 lu«n ¨n víi ba b¸nh r¨ng hµnh tinh 5, c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 5 lu«n ¨n khíp víi vµnh r¨ng 7, vµnh r¨ng 7 ®­îc liªn kÕt cè ®Þnh víi phÇn quay cña ly hîp ma s¸t 8 ®Ó gµi sè tiÕn. B¸nh r¨ng mÆt trêi 9 lu«n ¨n khíp víi c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh trung gian 10, c¸c b¸nh r¨ng 10 lu«n ¨n khíp víi c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 11, c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 11 lu«n ¨n khíp víi vµnh r¨ng 12, vµnh r¨ng 12 ®­îc liªn kÕt cè ®Þnh víi phÇn quay cña ly hîp ma s¸t 13 ®Ó gµi sè lïi. C¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 5, 11 vµ 16 ®­îc l¾p tr¬n trªn trôc 6; C¸c trôc ®­îc liªn kÕt víi nhau b»ng khung dÉn. §Çu tr­íc trôc s¬ cÊp cã mÆt bÝch 1 ®Ó liªn kÕt víi mÆt bÝch trôc ly hîp, ®Çu sau cã xÎ r·nh then hoa ®Ó truyÒn c«ng suÊt cho thiÕt bÞ c«ng t¸c phÝa sau. Trôc trung gian 24 (cßn gäi lµ trôc rçng) ®­îc l¾p lång kh«ng trªn trôc s¬ cÊp vµ ®­îc quay tr¬n trªn c¸c vßng bi 23, 25 vµ 28. Trªn trôc cã xe r·nh then hoa ®Ó l¾p c¸c b¸nh r¨ng mÆt trêi 15, 19 vµ phÇn bÞ ®éng cña ly hîp ma s¸t 22 ®Ó gµi sè I, trªn trôc rçng cßn l¾p b¸nh r¨ng 26 truyÒn chuyÓn ®éng cho b¸nh r¨ng 27 trªn trôc thø cÊp. B¸nh r¨ng mÆt trêi 15 lu«n ¨n khíp víi ba b¸nh r¨ng hµnh tinh 16, c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh16 lu«n ¨n khíp víi vµnh r¨ng 17, vµnh r¨ng 17 ®­îc liªn kÕt cè ®Þnh víi phÇn quay cña ly hîp ma s¸t 18 ®Ó gµi sè III. B¸nh r¨ng hµnh tinh 20 lu«n ¨n khíp víi vµnh r¨ng 34, vµnh r¨ng 34 ®­îc liªn kÕt cè ®Þnh víi phÇn quay cña ly hîp ma s¸t 21 ®Ó gµi sè II, c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20 ®­îc l¾p quay tr¬n trªn trôc, trôc b¸nh r¨ng hµnh tinh 20 ®­îc liªn kÕt víi vµnh r¨ng 17 vµ phÇn chñ ®éng cña ly hîp ma s¸t 22 ®Ó gµi sè I. H×nh 1.5. Hép sè c¬ khÝ thñy lùc m¸y CATER A, D, H, K- B¸nh r¨ng mÆt trêi; B, E, F, I, L- B¸nh r¨ng vÖ tinh; N, O- B¸nh r¨ng cè ®Þnh lu«n ¨n khíp; P- B¸nh r¨ng c«n chñ ®éng truyÒn lùc chÝnh. Trôc thø cÊp ®­îc quay tr¬n trªn c¸c vßng bi 29, 32. Trªn trôc cã xÎ r·nh then hoa ®Ó l¾p b¸nh r¨ng 27 nhËn chuyÓn ®éng tõ trôc rçng tíi, ®Çu sau trôc cã lµm liÒn b¸nh r¨ng c«n chñ ®éng 30 cña truyÒn lùc chÝnh. C¸c b¸nh r¨ng vµ c¸c vßng bi trong hép sè ®­îc b«i tr¬n b»ng dÇu nhên chøa trong th©n hép sè, d­íi ®¸y hép cã nót x¶ dÇu. PhÇn ®iÒu khiÓn hép sè gåm c¸c bé ly hîp ma s¸t gµi sè 8, 13, 18, 21, 22 vµ hÖ thèng thuû lùc ®iÒu khiÓn c¸c bé ly hîp ma s¸t gµi H×nh 1-6. C¸c bé phËn trong hép sè c¬ khÝ thuû lùc m¸y san b. Nguyªn lý lµm viÖc: Sè 1 tiÕn: - Gµi ly hîp ma s¸t 8 vµ 22. - Ly hîp ma s¸t 8 ®ãng h·m vµnh r¨ng 7 cè ®Þnh. §éng lùc tõ trôc s¬ cÊp 3 ®­îc truyÒn qua b¸nh r¨ng mÆt trêi 4 lµm c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 5 quay l¨n trªn vµnh r¨ng cè ®Þnh 7 lµm trôc 6 quay, ®éng lùc truyÒn qua c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 16, vµnh r¨ng 17, trôc c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20, ly hîp ma s¸t 22 vµo trôc rçng. §éng lùc tiÕp tôc truyÒn tõ trôc rçng qua cÆp b¸nh r¨ng 26, 27 sang trôc thø cÊp råi ra phÇn truyÒn lùc phÝa sau. Sè 2 tiÕn: - Gµi ly hîp ma s¸t 8 vµ 21. - Ly hîp ma s¸t 21 ®ãng h·m vµnh r¨ng 34 cè ®Þnh. Trôc c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20 quay lµm c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20 quay l¨n trªn vµnh r¨ng cè ®Þnh 34 ®Èy b¸nh r¨ng b¸nh r¨ng mÆt trêi 19 quay, trôc rçng quay. §éng lùc tiÕp tôc truyÒn tõ trôc rçng qua cÆp b¸nh r¨ng 26, 27 sang trôc thø cÊp råi ra phÇn truyÒn lùc phÝa sau. Sè 3 tiÕn: - Gµi ly hîp ma s¸t 8 vµ 18. - Ly hîp ma s¸t 18 ®ãng h·m vµnh r¨ng 17 cè ®Þnh. Trôc 6 quay lµm c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 16 quay l¨n trªn vµnh r¨ng cè ®Þnh 17 ®Èy b¸nh r¨ng b¸nh r¨ng mÆt trêi 15 quay, trôc rçng quay. §éng lùc tiÕp tôc truyÒn tõ trôc rçng qua cÆp b¸nh r¨ng 26, 27 sang trôc thø cÊp råi ra phÇn truyÒn lùc phÝa sau. Sè 1 lïi: - Gµi ly hîp ma s¸t 13 vµ 22. - Ly hîp ma s¸t 13 ®ãng h·m vµnh r¨ng 12 cè ®Þnh. §éng lùc tõ trôc s¬ cÊp 3 ®­îc truyÒn qua b¸nh r¨ng mÆt trêi 9, c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh trung gian 10 lµm c¸c b¸nh r¨ng hµnh hµnh tinh 11 quay l¨n trªn vµnh r¨ng cè ®Þnh 12 lµm trôc 6 quay, ®éng lùc truyÒn qua c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 16, vµnh r¨ng 17, trôc c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20, ly hîp ma s¸t 22 vµo trôc rçng. §éng lùc tiÕp tôc truyÒn tõ trôc rçng qua cÆp b¸nh r¨ng 26, 27 sang trôc thø cÊp råi ra phÇn truyÒn lùc phÝa sau (quay theo chiÒu ng­îc l¹i). Sè 2 lïi: - Gµi ly hîp ma s¸t 13 vµ 21. - Ly hîp ma s¸t 21 ®ãng h·m vµnh r¨ng 34 cè ®Þnh. Trôc c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20 quay lµm c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 20 quay l¨n trªn vµnh r¨ng cè ®Þnh 34 ®Èy b¸nh r¨ng b¸nh r¨ng mÆt trêi 19 quay, trôc rçng quay. §éng lùc tiÕp tôc truyÒn tõ trôc rçng qua cÆp b¸nh r¨ng 26, 27 sang trôc thø cÊp råi ra phÇn truyÒn lùc phÝa sau. Sè 3 lïi: - Gµi ly hîp ma s¸t 13 vµ 18. - Ly hîp ma s¸t 18 ®ãng h·m vµnh r¨ng 17 cè ®Þnh. Trôc 6 quay lµm c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh 16 quay l¨n trªn vµnh r¨ng cè ®Þnh 17 ®Èy b¸nh r¨ng b¸nh r¨ng mÆt trêi 15 quay, trôc rçng quay. §éng lùc tiÕp tôc truyÒn tõ trôc rçng qua cÆp b¸nh r¨ng 26, 27 sang trôc thø cÊp råi ra phÇn truyÒn lùc phÝa sau. 2.3. Trục các đăng a. Khớp c¸c ®¨ng - TruyÒn lùc trung gian gåm cã ba phÇn chÝnh: khíp c¸c®¨ng, trôc truyÒn, gèi ®ì trung gian. * Khíp c¸c-®¨ng kh¸c tèc H×nh 1.7 C¸c ®¨ng kh¸c tèc + Gåm cã hai n¹ng trªn ®Çu hai trôc chñ ®éng vµ bÞ ®éng, c¸c n¹ng chñ ®éng vµ bÞ ®éng nèi víi nhau b»ng trôc ch÷ thËp, c¸c ngãng trôc ch÷ thËp ®­îc ®Æt trong c¸c æ bi kim thuéc n¹ng t­¬ng øng, ®Çu ngoµi c¸c lç cã c¸c n¾p ®Ëy, phÝa vai trôc ch÷ thËp cã vßng ®Öm chÆn dÇu. + Nh­îc ®iÓm lín nhÊt cña c¸c khíp c¸c-®¨ng kh¸c tèc lµ vËn tèc gãc cña hai trôc kh«ng b»ng nhau. Møc ®é kh¸c nhau phô thuéc vµo gãc gi÷a hai trôc. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm trªn ng­êi ta dïng khíp c¸c-®¨ng khÐp (hai khíp), c¬ cÊu nµy gåm 3 trôc vµ 2 khíp. §iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o ®ång tèc lµ gãc nghiªng gi÷a c¸c trôc ph¶i b»ng nhau. * Khíp c¸c-®¨ng ®ång tèc Khíp c¸c-®¨ng ®ång tèc lo¹i bi (khíp cÇu) ®­îc sö dông réng r·i ë cÇu chñ ®éng dÉn h­íng. Khíp c¸c-®¨ng ®ång tèc ®¶m b¶o tèc ®é cña trôc chñ ®éng b»ng tèc ®é gãc cña trôc bÞ ®éng trong ®iÒu kiÖn gãc gi÷a hai trôc nhá h¬n hoÆc b»ng 350H×nh 1.8 C¸c ®¨ng ®ång tèc Khíp c¸c®¨ng ®ång tèc gåm hai nöa khíp, khíp cÇu ®­îc chÕ t¹o liÒn víi trôc, ë mçi nöa khíp cÇu cã khoÐt 5 r·nh, trong c¸c r·nh cña khíp cã ®Æt 4 viªn bi ®Ó truyÒn m« men tõ n¹ng chñ ®éng ®Õn n¹ng bÞ ®éng, viªn bi thø 5 dïng ®Ó ®Þnh t©m n»m ë gi÷a khíp vµ ®­îc gi÷ b»ng chèt. b. Trôc truyÒn ®éng H×nh 1.9 CÊu t¹o gèi ®ì trung gian Trôc truyÒn ®éng ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp theo kiÓu èng vµ ®­îc chia lµm hai phÇn, c¸c phÇn nèi víi nhau b»ng then hoa, ®¶m b¶o chiÒu dµi trôc thay ®æi däc trôc. c. Gèi ®ì trung gian - Trong tr­êng hîp trôc c¸c-®¨ng qu¸ dµi, ®Ó h¹n chÕ dao ®éng cña trôc ph¶i cã gèi ®ì trung gian. - Vá gèi ®ì trung gian ®­îc chÕ t¹o b»ng thÐp, phÝa trong gèi ®ì cã ®Æt æ bi vµ ®Öm cao su ®µn håi. Toµn bé côm gèi ®ì trung gian ®­îc treo lªn dÇm ngang cña khung xe b»ng bu-l«ng.(H.1.8) d. Nguyªn lý lµm viÖc chung - Khi ®éng c¬ lµm viÖc c¸c ®¨ng nhËn m«men tõ hép sè vµ truyÒn m« men ®Õn cÇu chñ ®éng, tõ truyÒn lùc chÝnh ®Õn b¸nh xe chñ ®éng dÉn h­íng. 2.4. Cầu chủ động H×nh 1.10. CÇu sau 1- C¸cte; 2- B¸n trôc; 3- Moay¬; 4- MÆt bÝch; 5, 12, 22, 23- æ bi ®òa; 6, 10- Vßng ch¾n dÇu; 7- Guèc phanh; 8- B¸nh ®ai phanh; 9- Vá cña b¸n trôc; 11- §ai èc; 13, 18, 21- C¸c b¸nh r¨ng; 14, 17- ChËu cña c¸c b¸nh r¨ng vÖ tinh; 15- B¸nh r¨ng vÖ tinh; 16- Ch¹c ch÷ thËp; 19- N¾p æ bi; 20, 25- §Öm; 24- Vßng cao su; 26- Nöa khíp b¸nh r¨ng; 27- N¾p; 28- Cèc; 29- èng c¸ch; 30- Vá hép gi¶m tèc. Gåm 01 cÆp b¸nh r¨ng c«n (h×nh nãn), r¨ng xo¾n, lo¹i nµy ®­îc sö dông nhiÒu do cã ­u ®iÓm ¨n khíp ªm vµ truyÒn ®­îc lùc lín nh­ng cã nh­îc ®iÓm lµ trong qu¸ tr×nh lµm viÖc cã sù tr­ît t­¬ng ®èi nªn ¸p suÊt gi÷a b¸nh r¨ng lín nhiÖt ®é cao lµm dÇu nhên dÔ bÞ lo·ng vµ b¸nh r¨ng chãng mßn. - B¸nh r¨ng chñ ®éng h×nh nãn gäi lµ b¸nh r¨ng qu¶ døa ®­îc lµm liÒn víi trôc. Cæ trô cña trôc ®­îc quay trong vßng bi gèi lªn vá d¸m cÇu, ®Çu ngoµi cña trôc cã r·nh then hoa ®Ó l¾p víi mÆt bÝch cña trôc c¸c-®¨ng vµ ®­îc h·m b»ng ®ai èc. B¸nh r¨ng qu¶ døa lu«n ¨n khíp víi b¸nh r¨ng h×nh nãn bÞ ®éng cã d¹ng h×nh chËu (gäi lµ b¸nh r¨ng vµnh chËu), phÝa trong vµnh r¨ng cña vµnh chËu cã c¸c lç ®Ó t¸n (hoÆc b¾t bu-l«ng) víi vá bé vi sai. - Bé vi sai gåm cã trôc ch÷ thËp, bèn b¸nh r¨ng hµnh tinh h×nh nãn, hai b¸nh r¨ng b¸n trôc vµ vá vi sai b»ng c¸c bu-l«ng hay ®inh t¸n. Trôc ch÷ thËp cña c¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh ®­îc l¾p lång vµo c¸c lç cña vá vi sai. C¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh ¨n khíp víi hai b¸nh r¨ng b¸n trôc, hai b¸nh r¨ng b¸n trôc cã r·nh then hoa ®Ó l¾p then hoa víi b¸nh trôc, vá cña bé vi sai gåm hai nöa ghÐp víi nhau b»ng bu-l«ng. C¸c b¸nh r¨ng hµnh tinh cã thÓ quay quanh trôc ch÷ thËp vµ cã thÓ quay quanh ®­êng t©m cña b¸n trôc. - B¸n trôc lµ mét trôc b»ng thÐp, ®Çu trong cã r·nh then hoa ®Ó l¾p víi b¸nh r¨ng b¸n trôc, ®Çu ngoµi cã mÆt bÝch ®Ó truyÒn cho b¸nh xe chñ ®éng. - B¸n trôc tho¸t t¶i mét nøa: æ bi bªn trong ®Æt trªn vá vi sai, cßn ®Çu ngoµi ®Æt lªn trôc. Lo¹i nµy cã cÊu t¹o ®¬n gi¶n, th­êng ®­îc sö dông trªn xe cã träng t¶i nhá. Do c¸ch bè trÝ æ bi nªn trong qu¸ tr×nh lµm viÖc, b¸n trôc chÞu t¸c dông cña m« men quay, ®ång thêi chÞu t¸c dông ph¶n lùc th¼ng gãc cña mÆt ®Êt t¸c dông lªn b¸nh xe. -B¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn: æ bi bªn trong ®Æt trªn vá vi sai, ®Çu ngoµi th«ng qua mÆt bÝch b¾t chÆt vµo moay-¬ b¸nh xe, moay-¬ b¸nh xe ®Æt trªn hai æ bi lång vµo mÆt ngoµi ®Çu móp èng vá cÇu sau. Khi lµm viÖc, b¸n trôc chØ truyÒn m« men xo¾n cßn tÊt c¶ c¸c lùc kh¸c truyÒn tíi èng cña vá cÇu sau. Lo¹i b¸n trôc gi¶m t¶i hoµn toµn ®­îc dïng h¸u hÕt trªn c¸c xe t¶i do nã ®­îc ho¹t ®éng trong ®iÒu kiÖn khi phÇn lín t¶i träng ph©n bè cho cÇu sau TruyÒn lùc chÝnh vµ vá cña bé vi sai ®­îc t× lªn c¸c æ bi ®Æt trong vá ngang cña cÇu sau chñ ®éng, c¸c b¸n trôc ®­îc ®Æt bªn trong nöa èng vá cÇu sau. - Vá cña truyÒn lùc chÝnh vµ vá cña bé vi sai cïng víi c¸c nöa èng t¹o nªn vá cña dÇm cÇu. CÇu xe kÕt hîp víi c¸c b¸nh xe t¹o nªn gi¸ ®ì cho th©n xe vµ khung xe. - Vá cÇu cã hai lo¹i: + Vá l¾p ghÐp: Vá cña truyÒn lùc chÝnh cã hai phÇn 2 vµ 3 ®óc b»ng thÐp, phÇn 3 nh« ra phÝa tr­íc ®Ó l¾p trôc b¸nh r¨ng qu¶ døa cña truyÒn lùc chÝnh, hai bªn cña hai nöa ®­îc nèi víi ®o¹n èng thÐp 1 vµ 4. + Vá kh«ng chia c¾t: Vá cña truyÒn lùc chÝnh vµ vá bé vi sai ®­îc l¾p trong mét vá ®óc b»ng thÐp råi dïng bu-l«ng nèi phÇn nµy víi phÇn gi÷a cña vá cÇu. Cöa phÝa sau cã n¾p ®Ëy 6, khi më n¾p nµy cã thÓ kiÓm tra c¸c c¬ cÊu trong cÇu sau. 3. Bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống truyền lực 3.1. Nội dung và yêu cầu kỹ thuật của hệ thống truyền lực a. Ly hợp - Thường xuyên vệ sinh sạch li hợp. - Thường xuyên kiểm tra chốt chẻ của càng ép, chốt chẻ của bó cao su các đăng, các ê cu, bu lông định vị trục, bạc trượt li hợp, các bu lông liên kết vỏ li hợp với bánh đà động cơ. - Sau 8-10h làm việc bơm mỡ bôi trơn cho ổ bi, bạc trượt của li hợp, lượng mỡ bơm vào các vú khoảng 3-5 lần, tránh bơm nhiều mỡ vung ra làm trượt li hợp. b. Biến mô thủy lực - Thường xuyen vệ sinh sạc sẽ biến mô phát hiện dò rỉ của dầu - Khi biến mô bị trượt thì dừng máy ngay - Khi biến mô quá nóng thì dừng máy ngay - Khi biến mô có âm thanh kỳ lạ, rung thì dừng máy ngay - Sau 2000h thay dầu biến mô c. Hộp số - Kiểm tra vỏ hộp số, xem có bị rỉ dầu ra ngoài không, - Kiểm tra dầu hộp số, xem có đủ dầu không, dầu bôi trơn có đúng chủng loại không, nếu thiếu phải bổ xung dầu bôi trơn đúng chủng loại - Sau 250h thay dầu hộp số 1. Tháo nút xả P. Sau khi xả dầu xong, vặn chặt nút xả. 2. Tháo bulông 1, ống 2, bulông 3 và nắp 4. Kéo lưới lọc ra và rửa sạch nó bằng dầu diesel. 3. Sau khi làm sạch nó, lắp lưới lọc lại. 4. Đổ dầu động cơ vào với lượng quy định trước qua lỗ F. d. Truyền lực các đăng + Kiểm tra và nếu cần siết chặt các mặt bích khớp các đăng. + Bôi trơn ổ đỡ trung gian. + Kiểm tra độ rơ ở khớp các đăng, siết chặt các đăng vào gối đỡ và sát xi + Bôi trơn khớp then hoa của truyền động các đăng, bôi trơn chạc chữ thập các đăng. Dùng bơm bơm mỡ qua vú mỡ cho đến khi mỡ trào ra ở miệng van nằm đối diện với vú mỡ. e. Cầu chủ động - Kiểm tra xem, vỏ cầu nứt, vỡ , các lỗ ren có bị hỏng không, và lỗ lắp mặt bích bị mòn không. Nêu bị hư hỏng dùng phương pháp quan sát để phát hiện những vết nứt, vỡ trờn hoặc cháy ren. Nếu phát hiện thấy nứt vỡ ta hàn đắp rối gia công lại, hoặc dùng phương pháp cấy chốt, táp vá . Nếu trờn, cháy ren ta tarô ren lại hoặc khoan rộng rồi tarô ren mới - Sau 250h thay dầu cầu - Hộp truyền động cuối cùng Sau khi xả dầu qua lỗ xả P, đổ đầy dầu bánh răng qua lọc F đầy đến vạch. 3.2. Qua trình bảo dưỡng hệ thống truyền lực STT Những hư hỏng Phương pháp kiểm tra Phương pháp sửa chữa Yêu cầu kỹ thuậtk 1 2 3 Hộp số: - Nứt, vỡ - Lỗ lắp vòng bi mòn - Ren hỏng - Thay dầu số Truyền lực các đăng - Các khớp chữ thập bị mòn - Các phớt làm kín, đệm cao su bị rách - Bôi trơn khớp then hoa của truyền động các đăng, bôi trơn chạc chữ thập các đăng. Cầu chủ động - Kiểm tra xem, vỏ cầu nứt, vỡ không. - các lỗ ren có bị hỏng không, và lỗ lắp mặt bích bị mòn không - Thay dầu cầu -Quan sát hoặc dùng bột màu, dầu để kiểm tra. -Dùng đồng hồ so và Pan me đo trong. Quan sát Quan sát, dùng panme Quan sát -Quan sát hoặc dùng bột màu, dầu để kiểm tra. Quan sát - Hàn, trước khi hàn phải sang phanh (đục rãnh) và gia nhiệt. -Doa rộng, ép bạc Tarô ren lại hoặc ép bạc làm ren mới. Sau 250h thay dầu số Thay mới Thay mới Dùng bơm bơm mỡ qua vú mỡ cho đến khi mỡ trào ra ở miệng van nằm đối diện với vú mỡ. - Phát hiện thấy nứt vỡ ta hàn đắp rối gia công lại, . - Nếu trờn, cháy ren ta tarô ren lại hoặc khoan rộng rồi tarô ren mới - Sau 250h thay dầu mới Không chảy dầu. Đảm bảo độ găng giữa bạc và vỏ. Thay dầu đúng chủng loại BÀI 2: BẢO DƯỠNG KỸ THUẬT HỆ THỐNG LÁI MÁY SAN Mã bài: BDKTHTLMS – 02 GIỚI THIỆU: Bài học bảo dưỡng kỹ thuật hệ thống lái máy san trang bị cho học sinh nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo của các bộ phận chính và kỹ năng chăm sóc, bảo dưỡng để khi ra trường người học có thể tự xử lý được các sự cố của hệ thống lái máy san trong quá trình làm việc. MỤC TIÊU: - Trình bày được nhiệm vụ, yêu cầu, cấu tạo và nguyên lý làm việc của hệ thống lái máy san; - Trình bày được nội dung và quy trình bảo dưỡng hệ thống lái máy san; - Kiểm tra, bảo dưỡng được hệ thống lái máy san; - Sử dụng thành thạo, hợp lý các dụng cụ kiểm tra và bảo dưỡng; - Bố trí vị trí làm việc hợp lý, đảm bảo an toàn và vệ sinh công nghiệp. NỘI DUNG CHÍNH: Thời gian: 12giờ (LT: 4 giờ; TH: 6 giờ; KT: 2 giờ) 1. Nhiệm vụ, yêu cầu của hệ thống lái máy san 1.1. Nhiệm vụ của hệ thống lái: Hệ thống lái của máy san dùng để thay đổi hướng và duy trì hướng chuyển động của máy san theo một hướng nhất định nào đó . 1.2. Yêu cầu của hệ thống lái - Đảm bảo cho máy san chuyển hướng chính xác và an toàn; - Điều khiển lái phải dễ, nhẹ nhàng thuận tiện; - Tránh được các va đập từ bánh dẫn hướng truyền lên vành lái; - Phải tự động trả lái về vị trí thẳng sau khi xe đã quay vòng. 2. Sơ đồ cấu tạo và nguyên lý hoạt động của hệ thống lái máy san 2.1. . Sơ đồ chung hệ thống lái thủy lực Cơ cấu lái kiểu trục vít - con lăn. xylanh lực lắp bản lề với vỏ cầu. Trong xylanh lực có pít tông di chuyển, trục piston nối với tay đòn của cơ cấu hình thang lái. Van phân phối kiểu trượt đặt trên thanh kéo dọc chịu tác động trực tiếp của đòn quay đứng. Van phân phối có đường dầu cao áp từ bơm, đường dầu hồi về bình chứa và hai đường dầu tới các buồng trong xylanh. a) b) Hình 2.1: Hệ thống lái a. Đi thẳng; b. Vòng phải 1. Xylanh lực; 2.Thanh kéo ngang; 3, 4,7, 8. Đường ống dầu; 5. Trục trượt phân phối; 6. Vỏ van phân phối; 9. Khối bơm dầu.) *Nguyên tắc hoạt động: - Khi xe đi thẳng, van phân phối ở vị trí trung gian. Dầu cao áp từ bơm được đưa vào cả hai buồng của xylanh rồi theo đường dầu hồi về thùng chứa. - Khi xe quay vòng phải, người lái quay vành tay lái sang phải thông qua trục lái làm đòn quay đứng (10) đi về phía sau tác động vào van phân phối (6). Van phân phối sẽ điều khiển làm (8) thông với (3) đồng thời (7) thông với (4) dầu có áp suất cao từ bơm (9) theo đường ống dẫn (8) sang đường ống dẫn (3) vào buồng bên phải của piston để tạo ra áp suất đẩy piston trợ lực lái sang trái thông qua ty đẩy kéo tay đòn sang trái làm bánh xe quay về phía phải để thực hiện vòng phải. Dầu từ khoang bên trái piston theo đường (4) sang đường (7) về thùng chứa dầu. + Khi xoay vô lăng ngược lại (ngược chiều mũi tên) Van (6) làm (4) thông với 8) đồng thời (3) thông với (7). Quá trình thực hiện ngược lại với vòng phải. 2.2. Các bộ phận chính 2.2.1. Bơm trợ lực lái a. Sơ đồ cấu tạo Hình 2.2 Cấu tạo bơm cánh gạt Vinamain.com b. Nguyên lý làm viêc Cấu tạo của bơm cánh gạt tác dụng đơn gồm có một vỏ hình trụ trong đó có rôto. Tâm của vỏ và rôto lệch nhau một khoảng là e. Trên rôto có các bản phẳng. Khi rôto quay, các bản phẳng này trượt trong các rãnh và gạt chất lỏng, nên gọi là cánh gạt. Phần không gian giới hạn bởi vỏ bơm và rôto gọi là thể tích làm việc. 2.2.2. Cơ cấu lái a.Sơ đồ cấu tạo + Vành tay lái - Vành tay lái làm bằng thép có bọc nhựa ngoài và có phần then hoa để lắp với trục tay lái + Trục tay lái (vô lăng) - Trục tay lái làm bằng thép, hai đầu có phần then hoa để lắp với vành lái và hộp tay lái ( có loại trục tay lái dài có thêm khớp các đăng ). Bên ngoài có ống trục tay lái lắp với thân xe và làm giá đỡ lắp trục tay lái. Trôc vÝt Trôc tay l¸i Vµnh tay l¸i ¤ng trôc tay l¸i Khung xe Hép tay l¸i lail¸i Vµnh r¨ng ¤ bi §ßn kÐo däc Thanh kÐo däc Trôc b¸nh xe Khung xe Thanh kÐo ngang Hình 2.3. Sơ đồ cấu tạo cơ cấu lái + Hộp tay lái Hộp tay lái có vỏ hộp làm bằng gang hoặc nhôm và được lắp chặt trên khung xe, bên trong có trục vít làm bằng đồng lắp trên hai ổ bi côn và lắp chặt với trục chủ động làm bằng thép có một đầu có ống then hoa để lắp chặt với trục tay lái. Vành răng và trục làm bằng thép lắp trên hai ổ bi trong vỏ hộp, một đầu trục có then hoa để lắp với đòn quay đứng . Bên trong hộp tay lái còn có các đệm để điều chỉnh khe hở đầu trục tay lái. b. Nguyên lý hoạt động: Chuyển động của vành tay lái là chuyển động quay, các chuyển động của bánh xe quay quanh trụ đứng và được dẫn động thông qua đòn quay đứng, các thanh kéo dọc và thanh kéo ngang dẫn động hai bánh xe. Khi quay vành tay lái, thông qua trục tay lái làm cho trục vít quay tạo ra lực đẩy trên vành răng làm quay trục đòn quay đứng để điều khiển dẫn động lái chuyển động chính xác và nhẹ nhàng. Góc quay vành tay lái = 1,5 – 2,5 vòng về một phía và góc quay bánh xe dẫn hướng tương ứng từ 300 đến 400 nhằm đảm bảo lực điều khiển tay lái nhẹ và chính xác 2.2.3.Cơ cấu trợ lực lái a.Sơ đồ cấu tạo - Bộ trợ lực lái bao gồm : Bơm trợ lực, các đường ống dầu, trục van điều khiển, bánh răng, pít tông và xi lanh lực. Pit t«ng B¸nh r¨ng Thanh r¨ng Xi lanh ùc Van ®iÒu khiÓn DÇu vÒ b×nh chøa Trôc van ®iiªï khiÓn DÇu tõ b¬m ®Õn §­êng èng dÇu Cấu tạo piston và xilanh lực b. Nguyên lý hoạt động * Khi xe đi thẳng Khi xe đi thẳng, người lái giữ nguyên vành tay lái, trục van điều khiển không quay nên van ống trong ở vị trí trung gian, mở thông các đường dầu vào hai bên xi lanh lực, do đó không có sự khác nhau về áp suất dầu ở hai bên pittông. Vì vậy dầu từ bơm đi qua van điều khiển