Giám Đốc Tài chính và việc hoạch định chiến lược tài chính trong doanh nghiệp

Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp LÔØI MÔÛ ÑAÀU Xuaát phaùt töø muïc ñích phuïc vuï cho coâng vieäc ngaøy caøng phaùt trieån sau naøy, toâi choïn ñeà taøi “Giaùm ñoác taøi chính vaø vieäc hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong DNNN VN” laøm ñeà töïa cho luaän vaên toát nghieäp cuûa mình . Veà baûn thaân toâi cho raèng ñaây laø moät ñeà taøi môùi vaø hay neáu ñöôïc ñaàu tö ñuùng möùc . Trong quaù trình nghieân cöùu, tìm toøi cô sôû ñeå uûng hoä cho quaûn ñieåm naøy, toâi ñaõ baét gaëp yù kieán cuûa oâng Tieán só Traàn Tieán Cöôøng - Tröôûng ban doanh nghieäp cuûa Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá Trung Öông nhö sau : “ Toâi raát lo ngaïi veà khaû naêng hoaïch ñònh chieán löôïc, ñieàu chænh hoaït ñoäng ñaàu tö kinh doanh trong moät loaït caùc doanh nghieäp coå phaàn hoùa vaø naêng löïc vaän haønh boä maùy, bôûi vì theo kinh nghieäm cuûa caùc nöôùc ñi tröôùc nhö Singapore, loaïi doanh nghieäp ñaëc bieät naøy phaûi ñöôïc vaän haønh bôûi nhöõng ngöôøi coù ñaàu oùc kinh doanh toát, ñöôïc ñaøo taïo coù baøi baûn vaø nhìn thaáy ñöôïc cô hoäi ñaàu tö trong vaø ngoaøi nöôùc”. Coù theå noùi ñieàu naøy hoaøn toaøn ñuùng, daân gian coù caâu “ khoâng lo xa, aét coù buoàn gaàn”, treân thöïc teá vieäc hoaïch ñònh chieán löôïc maø ñaëc bieät laø chieán löôïc taøi chính ví nhö chuyeän bieát “lo xa” cuûa doanh nghieäp. Caùc doanh nghieäp Vieät Nam vaø ñaëc bieät laø caùc doanh nghieäp Nhaø Nöôùc trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá quoác teá ñaõ boäc loä nhöõng yeáu keùm, haïn cheá, ñaây chính laø caûn löïc raát lôùn trong naêng löïc caïnh tranh cuûa doanh nghieäp. Nhaän thöùc ñöôïc vaán ñeà naøy, caùc doanh nghieäp caàn phaûi bieát nhaän dieän chính mình, xaây döïng chieán löôïc taøi chính trong ngaén haïn vaø daøi haïn vôùi muïc ñích giuùp doanh nghieäp döï truø tröôùc nhöõng tình huoáng coù theå xaûy ra vaø coù nhöõng bieän phaùp ñoái phoù thích öùng tröôùc ñeå haïn cheá nhöõng ruûi ro phaùt sinh trong thöïc teá vaø ñònh höôùng phaùt trieån trong töông lai, treân cô sôû ñoù ñoù coù nhöõng böôùc phaùt trieån ngaøy caøng vöõng chaéc vaø toaøn dieän. Trang 1 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Chieán löôïc taøi chính ñoøi hoûi nhöõng nhaø hoaïch ñònh taøi chính coù taàm nhìn chieán löôïc, khaû naêng phaân tích vaø döï ñoaùn thích öùng vôùi moãi giai ñoaïn phaùt trieån nhaát ñònh. Ngöôøi thöïc hieän nhieäm vuï naøy khoâng ai khaùc hôn laø Giaùm ñoác taøi chính, ôû caùc nöôùc phaùt trieån treân theá giôùi vaø trong khu vöïc, Giaùm ñoác taøi chính laø moät chöùc danh gaén lieàn vôùi nhöõng nhieäm vuï huyeát maïch ñaõ toàn taïi vaø phaùt trieån khaù laâu, ñaõ coù raát nhieàu saùch vaø taïp chí cuõng nhö trang Web daønh rieâng cho chuyeân muïc naøy, thoâng tin veà Giaùm ñoác taøi chính raát phong phuù vaø ña daïng, baát kyø ai cuõng coù theå truy caäp vaø hoïc hoûi. Taïi Vieät Nam, ñaây laø moät chöùc danh coøn khaù xa laï vaø thöïc teá caùc vaên baûn phaùp luaät chi phoái cuûa Nhaø Nöôùc cuõng chöa ñeà caäp ñeán vaán ñeà naøy , chính vì leõ ñoù luaän vaên “Giaùm ñoác taøi chính vaø coâng taùc hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong DNNN VN” ñöôïc vieát ngoaøi nhöõng vaán ñeà ñaùnh giaù cao taàm quan troïng cuûa giaùm ñoác taøi chính vaø coâng taùc hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính ñeå giuùp doanh nghieäp coù neàn taûng vöõng chaéc, naâng cao naêng löïc caïnh tranh trong xu theá hoäi nhaäp kinh teá theá giôùi, luaän vaên coøn coù moät yù nghóa khaùc, raát nhaân vaên ñoù laø toân vinh nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn, taøi chính - moät coâng vieäc ñöôïc xem laø chi li, tæ maãn vaø khoâng maáy noåi troäi naøy. Trang 2 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Chöông 1: GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH VAØ VIEÄC HOAÏCH ÑÒNH CHIEÁN LÖÔÏC TAØI CHÍNH TRONG DOANH NGHIEÄP I. Chaân dung giaùm ñoác taøi chính 1. Giaùm ñoác taøi chính – OÂng laø ai ? Ñoái maët vôùi söï thaønh coâng hay thaát baïi cuûa doanh nghieäp, caùc chuyeân gia taøi chính luoân phaûi traû lôøi ñöôïc ba caâu hoûi : • Trong raát nhieàu cô hoäi ñaàu tö thì doanh nghieäp seõ ñöa ra quyeát ñònh löïa choïn cô hoäi ñaàu tö naøo? • Doanh nghieäp neân duøng nguoàn taøi trôï naøo ñeå taøi trôï cho nhu caàu voán ñaàu tö ñaõ ñöôïc hoaïch ñònh ñoù ? • Doanh nghieäp neân thöïc hieän chính saùch coå töùc nhö theá naøo? Ngöôøi traû lôøi ba caâu hoûi treân khoâng ai khaùc hôn laø giaùm ñoác taøi chính. Trong hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, giaùm ñoác taøi chính phaûi laø ngöôøi leøo laùi con thuyeàn taøi chính ñeå cho doanh nghieäp ngaøy caøng phaùt trieån. 2. Ñaïo ñöùc vaø chuyeân moân, hai toá chaát caàn coù cuûa moät giaùm ñoác taøi chính Trong xu höôùng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá söï thaønh coâng cuûa caùc doanh nghieäp trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa mình quyeát ñònh söï lôùn maïnh vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp cuõng nhö veà kinh teá cuûa quoác gia, chính vì leõ ñoù taàm quan troïng cuûa giaùm ñoác taøi chính ñöôïc naâng leân roõ reät. Ñoái vôùi caùc moâ hình taäp ñoaøn, coâng ty – toång coâng ty thì aûnh höôûng cuûa caùc quyeát ñònh veà taøi chính laø raát lôùn, chæ caàn moät söï sai leäch nhoû “voâ tình hay coá yù” cuõng laøm khaùc ñi dieän maïo voán coù cuûa noù. Söï voâ tình hay coá yù ôû ñaây muoán nhaéc ñeán hai vaán ñeà. Vaán ñeà thöù nhaát thuoäc veà chuyeân moân cuûa giaùm ñoác taøi chính vaø vaán ñeà thöù hai thuoäc veà ñaïo ñöùc cuûa giaùm ñoác taøi chính . 2.1 Toá chaát thöù nhaát – ñaïo ñöùc Ñaïo ñöùc ôû ñaây caàn hieåu raèng ñoù chính laø ñaïo ñöùc ngheà nghieäp, Giaùm ñoác taøi chính caàn coù caùi “taâm” trong saùng, khoâng vuï lôïi rieâng tö, khoâng vì quyeàn lôïi baûn Trang 3 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp thaân cuûa mình hay moät boä phaän naøo ñoù maø laøm aûnh höôûng ñeán quyeàn lôïi chung cuûa taäp theå. Taïi Vieät Nam ñaây laø moät vaán ñeà heát söùc quan troïng vaø caàn phaûi xem xeùt kyõ trong giai ñoaïn hieän nay, giai ñoaïn ñöôïc xem laø taêng tröôûng nhanh cuûa neàn kinh teá thò tröôøng. Bôûi moät leõ duy nhaát maø ai cuõng phaûi thöùc nhaän ñoù laø hieän taïi neàn kinh teá Vieät Nam coøn bò chi phoái raát lôùn bôûi kinh teá nhaø nöôùc, taäp trung ôû caùc lónh vöïc quan troïng, caùc nghaønh coâng nghieäp ñaàu taøu. Do vaäy xeùt veà ñaïo ñöùc cuûa giaùm ñoác taøi chính – ngöôøi söû duïng nguoàn taøi chính cuûa doanh nghieäp noùi rieâng vaø cuûa ñaát nöôùc noùi chung laø moät vieäc laøm heát söùc caàn thieát. Thöïc teá cuûa nhöõng vuï tham nhuõng tieâu cöïc lôùn gaàn ñaây nhö moät böùc tranh minh hoaï cuûa vaán ñeà ngöôøi chuû vaø ngöôøi ñaïi dieän. Caàn hieåu raèng ngöôøi chuû laø ngöôøi boû voán ra ñeå ñaùp öùng nhu caàu hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh vaø ngöôøi ñaïi dieän laø ngöôøi thay maët cho ngöôøi chuû ñeå ñieàu haønh caùc hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh ñoù. Chi phí ñaïi dieän laø chi phí maø haàu nhö baát cöù ngöôøi chuû naøo cuõng coù löôøng tröôùc, ñoù laø nhöõng chi phí maø doanh nghieäp phaûi chòu khi ngöôøi ñaïi dieän thöïc hieän caùc quyeát ñònh ñaàu tö, taøi trôï, phaân phoái coù tính ñeán quyeàn lôïi rieâng tö cuûa chính baûn thaân mình. Trong khuoân khoå ñeà taøi naøy, ta xem ngöôøi ñaïi dieän chính laø giaùm ñoác taøi chính – moät vò trí cöïc kyø lyù töôûng cho nhöõng möu tính vuï lôïi caù nhaân vaø troán traùnh nghóa vuï ñoái vôùi Nhaø Nöôùc. Chính vì vaäy, ñaïo ñöùc ngheà nghieäp cuûa giaùm ñoác taøi chính ñöôïc ñaët leân haøng ñaàu khi quyeát ñònh ngöôøi giöõ vò trí naøy. Moät minh chöùng soáng ñoäng ñoù laø vaøo thaùng 7 naêm 2002, nhöõng rung ñoäng treân thò tröôøng taøi chính Myõ qua söï kieän ñöôïc coi laø nhöõng vuï phaù saûn lôùn nhaát trong lòch söû nöôùc Myõ cuûa caùc coâng ty Enron, Worldcom…nguyeân nhaân chính cuûa vaán ñeà treân ñaõ ñöôïc phôi baøy, ñoù chính laø caùch thöùc ñieàu haønh vaø quaûn trò taøi chính cuûa caùc giaùm ñoác taøi chính ôû nhöõng coâng ty naøy ñaõ vi phaïm nhöõng chuaån möïc trong nguyeân taéc ngheà nghieäp vaø nhöõng chuaån möïc veà ñaïo ñöùc. Nhaéc ñeán vaán ñeà naøy ñeå chuùng ta thaáy raèng chuaån möïc veà ñaïo ñöùc laø voâ cuøng quan troïng noù khoâng chæ aûnh höôûng ñeán moät doanh nghieäp, moät quoác gia, maø coøn aûnh höôûng ñeán caû thò tröôøng taøi chính cuûa theá giôùi . Chính vì leõ ñoù, caùc giaùm ñoác taøi chính phaûi thoaû maõn nhöõng phaåm chaát sau: Tính trung thöïc. Tính trung thöïc cuûa giaùm ñoác taøi chính theå hieän qua caùc baùo caùo taøi chính, caùch thöùc söû duïng voán cuûa giaùm ñoác taøi chính trong caùc döï aùn ñaàu tö, vieäc xaùc ñònh doøng ngaân löu cuûa döï aùn khi xaây döïng döï aùn ñaàu tö. tính trung Trang 4 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp thöïc ñöôïc xem nhö laø moät khôûi ñaàu cuûa nhöõng thaønh coâng chaân chính vaø beàn vöõng. Baûn caùo baïch trung thöïc daãn ñöôøng cho nhaø ñaàu tö ñi ñeán thaønh coâng, tính trung thöïc cuûa giaùm ñoác taøi chính trong doanh nghieäp neáu ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö ghi nhaän thì seõ taïo neân nieàm tin cho caùc nhaø ñaàu tö vaø ñaây chính laø con ñöôøng ngaén nhaát ñeå ñi cuûa nhöõng thaønh coâng cuûa doanh nghieäp Tính khaùch quan. Nghieâm tuùc trong coâng vieäc, khoâng bò chi phoái bôûi baát cöù theá löïc naøo, kieân ñònh duy trì quan ñieåm laäp tröôøng cuûa mình trong coâng taùc keá toaùn taøi chính ñuùng theo baûn chaát vaán ñeà vaø nhöõng chuaån möïc, nhöõng quy ñònh cuûa Nhaø Nöôùc . Traùch nhieäm : Coù traùch nhieäm trong coâng vieäc vaø chòu traùch nhieäm tröôùc nhöõng soá lieäu, baùo caùo cuûa mình ñoái vôùi caùc boä phaän coù lieân quan .Troán chaïy traùch nhieäm laø tröôøng hôïp cuûa raát nhieàu caùn boä taøi chính cao caáp, trong quaù trình laøm vieäc cuûa mình hoï ñaõ quaù hieåu hoï ñaõ laøm nhöõng vieäc gì, chính vì theá ñeán luùc caàn ngöng vaø rôøi khoûi vò trí hoï seõ thöïc hieän ngay. Ñieàu naøy chính do haønh vi thieáu traùch nhieäm gaây ra, vieäc thieáu traùch nhieäm gaây haäu quaû voâ cuøng nghieâm troïng gaây ra haøng loaït nhöõng vaán ñeà khuùc maéc, nan giaûn maø ngöôøi keá thöøa phaûi gaùnh chòu cuõng nhö coù theå laøm suïp ñoå caû boä maùy hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp . Neáu kieåm soaùt toát vaán ñeà naøy ngay ñaàu vaøo coäng vôùi söï hoå trôï ñaéc löïc vaø ñuùng höôùng cuûa cuûa caùc boä phaän coù lieân quan, Hoäi ñoàng quaûn trò thì hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp laø raát cao. Hieäu quaû ñöôïc tính ñeán laø vieäc phaûn aùnh ñuùng baûn chaát hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp, töø ñoù laøm cô sôû phaùt huy toát caùc keânh khaùc trong doanh nghieäp nhö keânh kinh doanh, saûn xuaát vaø coâng taùc quaûn trò. Vieäc phaûn aùnh ñuùng baûn chaát hoaït ñoäng kinh doanh vaø coâng khai minh baïch taøi chính laøm cho caùc coå ñoâng vaø caùc nhaø ñaàu tö an taâm hôn veà caùc quyeát ñònh cuûa mình vaø ñaây chính laø cô sôû cho nhöõng phaùt trieån beàn vöõng trong töông lai . 2.2 Toá chaát thöù hai – Chuyeân moân Caàn phaûi khaúng ñònh raèng ñaây laø moät vaán ñeà lôùn. Phaïm vi coâng vieäc cuûa giaùm ñoác taøi chính ngaøy nay khoâng chæ giôùi haïn trong phaïm vi keá toaùn taøi chính maø coøn môû roäng ra ôû caû lónh vöïc kinh doanh, thò tröôøng taøi chính trong nöôùc vaø theá giôùi, khoâng chæ giôùi haïn trong boä phaän quaûn trò voán, laøm theá naøo ñeå xaây döïng moät caáu truùc voán toái öu, ñaït hieäu quaû vaø mang laïi lôïi ích cao nhaát thì ngaøy nay giaùm ñoác taøi chính laø ngöôøi phaûi giaùp maët vôùi nhöõng thaùch thöùc, nhöõng ñoøi hoûi Trang 5 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp ngaøy caøng cao cuûa coâng vieäc, ngoaøi nhöõng coâng vieäc thöôøng xuyeân, hoï coøn phaûi hoå trôï ñaéc löïc cho caû giaùm ñoác kinh doanh trong vieäc xaây döïng chieán löôïc doanh nghieäp Theo moät soá thoâng tin thoáng keâ vaø nhu caàu tuyeån duïng taïi moät soá doanh nghieäp treân ñòa baøn TP. HCM gaàn ñaây cho thaáy moät giaùm ñoác taøi chính ñöôïc tuyeån duïng phaûi thoûa caùc tieâu chí sau : • Thöù nhaát phaûi toát nghieäp ñaïi hoïc hoaëc treân ñaïi hoïc • Thöù hai anh ta phaûi coù kinh nghieäm töông ñöông 10 naêm coâng taùc keá toaùn taøi chính taïi caùc coâng ty coù quy moâ • Thöù ba trình ñoä veà ngoïai ngöõ • Thöù tö laø khaû naêng thöông thuyeát vaø ñaøm phaùn vaø vaán ñeà quan troïng nöõa laø anh ta phaûi coù nhöõng hieåu bieát nhaát ñònh veà kinh doanh ñeå hoå trôï cuøng giaùm ñoác ñieàu haønh quaûn lyù hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Thaät vaäy, Giaùm ñoác taøi chính nguoàn nhaân löïc cao caáp, ngöôøi phaûi thöïc hieän ba quyeát ñònh taøi chính quan troïng ñoù laø quyeát ñònh ñaàu tö, quyeát ñònh taøi trôï vaø quyeát ñònh phaân phoái. ÔÛ ñaây noù ñoøi hoûi moät söï keát hôïp kheùo leùo giöõa chuyeân moân vaø ngheä thuaät ñeå coù theå ñaït ñeán moät keát quaû cao nhaát. Moät quyeát ñònh ñaàu tö seõ ñöa coâng ty ñaït ñeán ngöôõng môùi cao hôn, quy moâ vaø thò tröôøng môû roäng hôn . Ngoaøi caùc toá chaát treân, giaùm ñoác taøi chính coøn laø ngöôøi coù oùc maïo hieåm, ñöông ñaàu vôùi ruûi ro, nhaïy beùn vaø caû khaû naêng thöông thuyeát. II.Chieán löôïc taøi chính, tieàn ñeà cuûa söï phaùt trieån doanh nghieäp beàn vöõng 1. Chieán löôïc taøi chính laø gì ? Chieán löôïc taøi chính laø chieán löôïc lieân quan ñeán vieäc ra vaø thöïc hieän caùc quyeát ñònh taøi chính nhaèm muïc tieâu toái ña hoaù giaù trò doanh nghieäp. Laø vieäc xaây döïng moät loä trình daøi haïn cho vieäc thöïc hieän cuøng luùc caû ba quyeát ñònh : quyeát ñònh ñaàu tö, quyeát ñònh taøi trôï vaø quyeát ñònh phaân phoái cho caùc doanh nghieäp trong caùc giai ñoaïn khôûi söï, taêng tröôûng, sung maõn vaø suy thoaùi. Trang 6 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 2. Chieán löôïc taøi chính coù vai troø quyeát ñònh trong hieäu quaû hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp . 2.1 Noäi dung cô baûn cuûa coâng taùc hoïach ñònh chieán löôïc taøi chính . Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính ñöôïc hieåu nhö vieäc xaây döïng moät loä trình veà taøi chính cho moãi giai ñoaïn phaùt trieån cuï theå cuûa doanh nghieäp, trong moãi giai ñoaïn ñeàu coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng bieät veà taøi chính vaø giaùm ñoác taøi chính laø ngöôøi “caàm cöông naåy möïc”, laø ngöôøi phaûi bieát keát hôïp kheùo leùo caùc chieán löôïc ñeå ñaït muïc tieâu cao nhaát, caùc chieán löôïc ñoù laø caùc chieán löôïc lieân quan ñeán quyeát ñònh veà ñaàu tö, quyeát ñònh veà taøi trôï vaø quyeát ñònh veà phaân phoái . Chieán löôïc taøi chính bao haøm moät yù nghóa roäng vaø thöôøng ñöôïc xaây döïng trong moät thôøi gian töông ñoái daøi xaùc ñònh, gaén vôùi moãi giai ñoïan phaùt trieån cuï theå cuûa doanh nghieäp Trong quaù trình xaây döïng chieán löôïc taøi chính cho doanh nghieäp, giaùm ñoác taøi chính hieåu ñöôïc doanh nghieäp, naém roõ nhöõng bieán ñoäng vaø nhöõng taùc nhaân gaây aûnh höôûng ñeán lónh vöïc kinh doanh cuûa doanh nghieäp, keát hôïp cuøng caùc phoøng ban naém baét dieãn bieán quy luaät thò tröôøng. Giaùm ñoác taøi chính phaûi hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính bao goàm nhöõng noäi dung cuï theå nhö sau : • Hoaïch ñònh chieán löôïc ñaàu tö hieäu quaû • Hoaïch ñònh nguoàn taøi trôï • Hoaïch ñònh phaân phoái . Caùc nhaø hoïach ñònh taøi chính thöôøng duøng moät moâ hình keá hoaïch taøi chính ñeå ñaùnh giaù keát quaû cuûa nhöõng chieác löôïc taøi chính khaùc nhau. Nhöõng moâ hình naøy bao goàm nhöõng moâ hình coù muïc ñích chung, khoâng phöùc taïp ñeán nhöõng moâ hình chöùa haøng traêm phöông trình vaø nhöõng bieán soá taùc ñoäng laãn nhau. Tuy nhieân theo yù kieán cuûa caùc chuyeân gia vaø theo thöïc teá nghieân cöùu cho thaáy khoâng coù taøi chính trong caùc moâ hình taøi chính doanh nghieäp. Ñieàu naøy ñöôïc lyù giaûi nhö sau : • Lyù do thöù nhaát laø haàu heát caùc moâ hình naøy ñeàu laø theá giôùi quan cuûa keá toaùn vieân chuùng ñöôïc thieát keá ñeå döï baùo caùc baùo caùo taøi chính, vaø caùc phöông trình cuûa chuùng theå hieän moät caùch töï nhieân caùc quy öôùc keá toaùn maø caùc doanh nghieäp söû duïng. Trang 7 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp • Lyù do thöù hai caùc moâ hình taøi chính doanh nghieäp khoâng phaûi laø kim chæ nam cho quyeát ñònh taøi chính toái öu. Tuy vaäy trong thöïc teá ngöôøi ta coù theå thieát laäp caùc moâ hình quy hoïach tuyeán tính giuùp tìm caùc chieán löôïc taøi chính toát nhaát tuøy thuoäc caùc giaû thuyeát vaø giôùi haïn ñöôïc aán ñònh. Caùc nhaø hoïach ñònh taøi chính thöôøng gaëp phaûi nhöõng vaán ñeà khoâng theå giaûi quyeát ñöôïc vaø ñoái phoù vôùi caùc vaán ñeà naøy moät caùch toát nhaát coù theå ñöôïc theo phaùn ñoaùn cuûa mình. Ví duï nhö chính saùch coå töùc : chia hay khoâng chia vaø coøn nhieàu vaán ñeà khaùc coù lieân quan. Tuy nhieân chuùng ta caàn nhìn nhaän raèng vieäc ñeo ñuoåi caùc muïc tieâu vaø coù nhöõng ñoái phoù thích öùng trong moãi tröôøng hôïp, moãi giai ñoaïn laø moät höôùng ñi chuaån xaùc nhaát maø taát caû ñeàu phaûi tuaân thuû. 2.2 Taàm quan troïng cuûa coâng taùc hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính . Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính laø moät coâng vieäc heát söùc quan troïng cuûa doanh nghieäp. Moät chieán löôïc taøi chính ñuùng ñaén giuùp doanh nghieäp giuùp doanh nghieäp ñaït ñeán muïc tieâu trong thôøi gian ngaén nhaát, chi phí thaáp nhaát, hieäu quaû cao nhaát. Chieán löôïc taøi chính ñuùng ñaén giuùp doanh nghieäp taïo khoaûng caùch khaùc bieät vaø vöôït qua ñoái thuû caïnh tranh cuûa mình moät caùch thaän troïng vaø deã daøng . Giaùm ñoác taøi chính laø ngöôøi phaûi bieát “thaêm beänh” ñeå “boác thuoác” cho ñuùng. Chính vì vaäy, trong moãi giai ñoaïn nhaát ñònh, giaùm ñoác taøi chính phaûi laø ngöôøi nhaän bieát roõ nhaát thoâng qua caùc coâng cuï laø nhöõng thoâng soá chieán löôïc ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy ñoøi hoûi giaùm ñoác taøi chính phaûi coù kieán thöùc nhaát ñònh veà taøi chính coäng vôùi söï am hieåu saâu saéc veà lónh vöïc maø doanh nghieäp mình hoaït ñoäng Beân caïnh ñoù vieäc nhaän bieát doanh nghieäp cuûa mình ñang rôi vaøo giai ñoaïn naøo cuõng laø moät vaán ñeà ñoøi hoûi tính chuaån xaùc cuûa giaùm ñoác taøi chính. 3. Chieán löôïc taøi chính cho doanh nghieäp gaén lieàn vôùi giai ñoaïn phaùt trieån chu kyø soáng . Giaùm ñoác taøi chính xaây döïng chieán löôïc taøi chính cho doanh nghieäp trong moãi giai ñoaïn phaùt trieån döïa treân töông quan nghòch giöõa ruûi ro kinh doanh vaø ruûi ro taøi chính. Cuõng nhö söï phaùt trieån cuûa con ngöôøi, doanh nghieäp coù söï phaùt trieån tuaàn töï töø khôûi söï – giai ñoaïn ñaàu tieân cuûa chu kyø kinh doanh ñeán taêng tröôûng – giai ñoaïn phaùt trieån keá tieáp quyeát ñònh söï lôùn maïnh cuûa doanh nghieäp, keá ñeán laø sung maõn vaø cuoái cuøng laø suy thoaùi. Trang 8 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Trong moãi giai ñoaïn phaùt trieån, caùc thoâng soá chieán löôïc taøi chính seõ coù nhöõng ñaëc tröng rieâng phuø hôïp vôùi hoaøn caûnh vaø ñieàu kieän cuï theå cuûa töøng doanh nghieäp. Chung quy laïi caùc thoâng soá taøi chính keå ñeán nhö sau : 1. Ruûi ro kinh doanh 2. Ruûi ro taøi chính 3. Nguoàn taøi trôï 4. Chính saùch coå töùc 5. Trieån voïng taêng tröôûng töông lai 6. Tyû soá giaù thu nhaäp ( P/E) 7. Thu nhaäp treân moãi coå phaàn ( EPS) 8. Giaù coå phaàn . 3.1 Khôûi söï kinh doanh Khôûi söï kinh doanh chính laø giai ñoaïn ñaàu cuûa chu kyø kinh doanh, giai ñoaïn ñaàu trong suoát ñôøi soáng cuûa doanh nghieäp, noùi moät caùch chaân phöông vaø deã hieåu nhaát noù nhö giai ñoaïn môùi chaøo ñôøi trong cuoäc ñôøi cuûa moät con ngöôøi. Khôûi söï kinh doanh gaén lieàn vôùi möùc ñoä cao nhaát cuûa ruûi ro kinh doanh. Caùc ruûi ro ñoù chính laø khaû naêng saûn xuaát saûn phaåm môùi coù hieäu quaû hay khoâng, neáu coù hieäu quaû, thì saûn phaåm coù ñöôïc caùc khaùch haøng töông lai chaáp nhaän hay khoâng; neáu ñöôïc chaáp nhaän, thò tröôøng coù taêng tröôûng ñeán moät quy moâ hieäu quaû ñuû cho caùc chi phí trieån khai vaø ñöa saûn phaåm ra thò tröôøng hay khoâng; vaø neáu taát caû nhöõng ñieàu naøy ñaït ñöôïc thì coâng ty coù chieám ñöôïc thò phaàn hay khoâng ? Moái töông quan nghòch giöõa ruûi ro kinh doanh vaø ruûi ro taøi chính ñaõ ñaët ra vaán ñeà ruûi ro taøi chính trong giai ñoaïn naøy caøng thaáp caøng toát, chính vì theá söï coù maët cuûa voán maïo hieåm trong giai ñoaïn khôûi söï cuûa doanh nghieäp laø moät lôïi theá raát lôùn vaø ñaây laø moät trong nhöõng nguoàn taøi trôï lyù töôûng maø caùc doanh nghieäp môùi khôûi söï raát quan taâm . 3.2 Giai ñoaïn taêng tröôûng Tieáp theo cuûa giai ñoaïn treân khi moät saûn phaåm môùi ñöôïc tung ra thò tröôøng moät caùch thaønh coâng, doanh soá baùn ñaõ baét ñaàu taêng nhanh choùng. Ñieàu naøy khoâng chæ tieâu bieåu cho vieäc suït giaûm ruûi ro kinh doanh chung ñi keøm vôùi saûn phaåm, maø coøn thaáy nhu caàu ñieàu chænh yù ñoà chieán löôïc cuûa coâng ty. Trong chieán löôïc caïnh tranh, caàn nhaán maïnh ñeán caùc hoaït ñoäng tieáp thò ñeå baûo ñaûm doanh soá taêng Trang 9 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp tröôûng thoaû ñaùng vaø ñeå coâng ty gia taêng thò phaàn cuûa doanh soá ñang taêng tröôûng naøy. Giai ñoaïn taêng tröôûng ñi lieàn vôùi nhu caàu nguoàn voán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp ngaøy caøng lôùn ñeå môû roäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp. Caùc nguoàn taøi trôï ñöôïc chuù yù trong giai ñoaïn naøy keå ñeán nhö sau : • Lôïi nhuaän giöõ laïi töø hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp • Phaùt haønh coå phieáu môùi • Ñi vay Moãi nguoàn taøi trôï seõ coù nhöõng ñaëc ñieåm rieâng cuõng nhö nhöõng lôïi theá rieâng. Khi quyeát ñònh löïa choïn nguoàn taøi trôï naøo caùc giaùm ñoác taøi chính seõ coù nhöõng phaân tích, tính toaùn vaø caân nhaéc kyõ löôõng vaø phuø hôïp vôùi ñaëc ñieåm rieâng bieät cuûa töøng doanh nghieäp. 3.3 Giai ñoaïn sung maõn Keát thuùc giai ñoaïn taêng tröôûng thöôøng ñöôïc ñaùnh giaù baèng moät caïnh tranh giaù caû giöõa caùc coâng ty caïnh tranh vaãn coøn naêng löïc caïnh tranh ñaùng keå. Moät khi ngaønh ñaõ oån ñònh giai ñoaïn sung maõn vôùi doanh soá cao nhöng töông ñoái oån ñònh vôùi bieân lôïi nhuaän hôïp lyù coù theå baét ñaàu. Roõ raøng möùc ñoä ruûi ro kinh doanh laïi giaûm do moät gia ñoaïn phaùt trieån khaùc baây giôø ñaõ hoaøn taát moät caùch thaønh coâng ; coâng ty seõ böôùc vaøo giai ñoaïn sung maõn vôùi moät thò phaàn töông ñoái toát do keát quaû ñaàu tö. Coù theå noùi raèng ñeán giai ñoaïn naøy, phaàn lôùn caùc doanh nghieäp chuù troïng ñeán vieäc buø ñaép lôïi töùc cho nhaø ñaàu tö baèng chính saùch chi traû coå töùc cao 3.4 Giai ñoaïn suy thoaùi Bieåu hieän cuûa giai ñoaïn suy thoaùi khi nhu caàu saûn phaåm baét ñaàu giaûm daàn, caùc doøng tieàn maët thu vaøo cuõng giaûm, maëc duø khoâng nhaát thieát phaûi cuøng toác ñoä neáu coâng ty ñöôïc quaûn lyù toát. Moät khi doanh soá baét ñaàu suït giaûm khoâng theå traùnh ñöôïc, vieäc tieáp tuïc chi tieâu cho cuøng soá tieàn cho vieäc duy trì loaïi hoaït ñoäng tieáp thò naøy khoâng coøn hôïp lyù nöõa. Nhö vaäy, coù theå duy trì ñöôïc doøng tieàn thuaàn trong giai ñoaïn suy thoaùi ban ñaàu baèng caùch ñieàu chænh chieán löôïc kinh doanh thích hôïp. Trang 10 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Trieån voïng taêng tröôûng aâm ñöôïc dieãn dòch thaønh moät tyû soá giaù thu nhaäp thaáp cho caùc coå phaàn vaø, khi keát hôïp vôùi chieàu höôùng ñi xuoáng trong thu nhaäp moãi coå phaàn ñang xaûy ra trong giai ñoaïn naøy, noù ñöa ñeán moät suït giaûm maïnh giaù coå phaàn. Tuy nhieân, chöøng naøo caùc coå ñoâng bieát raèng phaàn chi traû coå töùc cao cho hoï thöïc teá laø hoaøn traû voán, giaù trò suït giaûm naøy seõ khoâng gaây ra nhöõng lo ngaïi khoâng ñuùng. Giai ñoaïn suy thoaùi thöôøng laøm caùc doanh nghieäp ñi vaøo luùng tuùng, bi quan vaø ñoâi khi coù nhöõng haønh ñoäng phaûn taùc duïng nhö vieäc taêng ñaàu tö ñeå hy voïng coù theå cöùu vaõn tình theá. Trong tröôøng hôïp naøy caùc giaùm ñoác taøi chính neân heát söùc bình tænh ñeå thaáy ñuùng baûn chaát vaán ñeà vaø giaûi quyeát hôïp lyù nhö vieäc giaûi theå hay saùt nhaäp. 4. YÙ nghóa cuûa caùc thoâng soá trong chieán löôïc taøi chính Chieán löôïc taøi chính coù nhöõng thoâng soá taøi chính vaø noäi dung cuûa nhöõng thoâng soá naøy khaùc nhau cho töøng giai ñoaïn nhaát ñònh. Ñeå hieåu vaø xaây döïng caùc thoâng soá trong chieán löôïc taøi chính phuø hôïp cho töøng giai ñoaïn, chuùng ta neân xem qua yù nghóa caùc thoâng soá 4.1 Ruûi ro kinh doanh Ruûi ro kinh doanh laø tính khaû bieán hay khoâng chaéc chaén veà EBIT cuûa doanh nghieäp. Caùc soá ño nhö ñoä leäch chuaån EBIT hay heä soá phöông sai coù theå ñöôïc duøng ñeå chæ ruûi ro kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp. Coù nhieàu yeáu toá daãn ñeán tính baát oån trong EBIT cuûa doanh nghieäp. Caùc yeáu toá ñoù bao goàm tính khaû bieán trong doanh thu vaø chi phí hoïat ñoäng Ñoøn baåy kinh doanh phaùt sinh töø vieäc söû duïng caùc chi phí hoïat ñoäng coá ñònh, nhö chi phí traû löông ñöôïc ñaûm baûo, taøi saûn coá ñònh. Caùc chi phí hoaït ñoäng coá ñònh cao, caùc thay ñoåi nhoû trong doanh thu ñöôïc “ baåy” leân thaønh thay ñoåi lôùn trong EBIT. Ñoøn baåy kinh doanh cao laø ñaëc tröng cuûa caùc ngaønh oâ toâ vaø haøng khoâng . Ruûi ro kinh doanh ñöôïc ño löôøng baèng heä soá phöông sai cuûa EBIT theo thôøi gian. Coù nhieàu yeáu toá daãn ñeán ruûi ro kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp (neáu taùc ñoäng cuûa taát caû caùc yeáu toá quan troïng khaùc giöõ nguyeân khoâng ñoåi ), bao goàm : Trang 11 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Tính bieán ñoåi cuûa doanh soá theo chu kyø kinh doanh. Caùc doanh nghieäp coù caùc doanh soá giao ñoäng lôùn theo chu kyø kinh doanh thöôøng coù nhieàu ruûi ro kinh doanh hôn caùc doanh nghieäp bình thöôøng khaùc Tính bieán ñoåi cuûa giaù baùn. Trong vaøi ngaønh coâng nghieäp, giaù caû coù theå oån ñònh töø naêm naøy sang naêm khaùc, hoaëc doanh nghieäp coù khaû naêng taêng giaù thöôøng xuyeân theo thôøi gian. Ñieàu naøy ñuùng cho nhieàu saûn phaåm tieâu duøng nhö thuoác laù vaø nhieàu loaïi thöïc phaåm cheá bieán saún. Thoâng thöôøng giaù baùn trong moät ngaønh coâng nghieäp caøng caïnh tranh nhieàu, ruûi ro kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp trong ngaønh ñoù caøng lôùn . Tính bieán ñoåi cuûa chi phí. Tính bieán ñoåi trong chi phí cuûa caùc nhaäp löôïng duøng ñeå saûn xuaát caùc saûn löôïng cuûa moät doanh nghieäp caøng cao, ruûi ro kinh doanh cuûa doanh nghieäp ñoù caøng lôùn Söï toàn taïi söùc maïnh cuûa thò tröôøng. Caùc doanh nghieäp coù söùc maïnh cuûa thò tröôøng lôùn nhôø quy moâ cuûa hoï hay do caáu truùc cuûa ngaønh coâng nghieäp trong ñoù hoï caïnh tranh thöôøng coù nhieàu khaû naêng ñeå kieåm soaùt chi phí vaø giaù caû saûn phaåm cuûa hoï hôn caùc doanh nghieäp hoïat ñoäng trong moät moâi tröôøng caïnh tranh hôn. Vì vaäy, söùc maïnh thò tröôøng cuûa moät doanh nghieäp caøng lôùn, ruûi ro kinh doanh cuûa moät doanh nghieäp caøng nhoû. Khi ñaùnh giaù söùc maïnh thò tröôøng cuûa moät doanh nghieäp, neân xem xeùt khoâng chæ yeáu toá caïnh tranh hieän taïi doanh nghieäp ñang phaûi ñoái phoù maø neân xem xeùt caû tieàm naêng caïnh tranh töông lai, nhaát laø caïnh tranh coù theå phaùt sinh töø nöôùc ngoaøi . Phaïm vi ña daïng hoùa saûn phaåm. neáu taát caû caùc yeáu toá khaùc khoâng ñoåi, caùc chuûng loaïi cuûa moät doanh nghieäp caøng ñöôïc ña daïng hoùa. EBIT cuûa moät doanh nghieäp caøng ít bieán ñoäng . Caùc doanh nghieäp taêng tröôûng nhanh thöôøng coù tính bieán ñoåi trong EBIT. Taêng tröôûng nhanh taïo neân nhieàu caêng thaúng trong hoïat ñoäng cuûa doanh nghieäp. Phaûi xaây döïng theâm cô sôû môùi, caùc chi phí hoïat ñoäng thöôøng mang tính khoâng chaén chaén, phaûi môû roäng vaø caáp nhaát caùc heä thoáng kieåm soaùt noäi boä, phaûi gia taêng nhanh boä khung quaûn lyù coù taøi vaø caùc saûn phaåm môùi cuõng ñoøi hoûi chi tieâu toán keùm cho coâng taùc nghieân cöùu phaùt trieån. Caùc yeáu toá naøy thöôøng keát hôïp ñeå ñöa ra tính khaû bieán cao cuûa EBIT. Trang 12 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 4.2 Ruûi ro taøi chính Minh hoïa veà ñoøn baåy kinh teá EPS EPS’2 EPS’1 EPS2 EPS1 EPS0 EPS’0 DN B caáu truùc voán coù taøi Trôï baèng nôï DN A caáu truùc voán coù taøi trôï hoaøn toaøn baèng voán coå phaàn EBIT EBIT1 EBIT2 Ruûi ro taøi chính chæ tính khaû bieán taêng theâm cuûa thu nhaäp moãi coå phaàn vaø xaùc suaát maát khaû naêng chi traû xaûy ra khi moät doanh nghieäp söû duïng caùc nguoàn taøi trôï coù chi phí taøi chính coá ñònh, nhö nôï vaø coå phaàn öu ñaõi trong caáu truùc voán cuûa mình. ( Maát khaû naêng chi traû xaûy ra khi moät doanh nghieäp khoâng ñaùp öùng caùc nghóa vuï taøi chính theo hôïp ñoàng – nhö thanh toaùn laõi vaø voán vay, thanh toaùn caùc khoaûn phaûi traû vaø thueá thu nhaäp doanh nghieäp khi ñaùo haïn ). Caùc chi phí söû duïng voán nhö laõi vay vaø coå töùc öu ñaõi töôïng tröng cho caùc nghóa vuï theo hôïp ñoàng moät doanh nghieäp phaûi ñaùp öùng baát keå möùc ñoä EBIT. Khi gia taêng söû duïng caùc soá löôïng nôï vaø coå phaàn öu ñaõi laøm taêng caùc chi phí taøi chính coá ñònh cuûa doanh nghieäp ñeán löôït mình. Chi phí naøy laïi laøm taêng möùc EBIT maø doanh nghieäp phaûi ñaït ñöôïc ñeå ñaùp öùng caùc nghóa vuï taøi chính vaø duy trì hoaït ñoäng. Lyù do moät doanh nghieäp chaáp nhaän ruûi ro taøi trôï coù chi phí taøi chính coá ñònh laø ñeå laøm taêng lôïi nhuaän coù theå coù cho caùc coå ñoâng. Ruûi ro cuûa vieäc söû duïng ñoøn baåy taøi chính laø neáu tyû suaát sinh lôïi treân voán ñaàu tö thaáp hôn chi phí söû duïng voán vay thì ñoøn baåy taøi chính seõ laøm giaûm tyû suaát sinh lôïi mong ñôïi cuû._.a caùc coå ñoâng. Trang 13 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 4.3 Nguoàn taøi trôï Doanh nghieäp caàn tieàn phuïc vuï cho hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa mình, phuïc vuï cho caùc chieán löôïc töông thích trong moãi giai ñoaïn phaùt trieån cuï theå. Ñeå xaùc ñònh chieán löôïc taøi trôï toát nhaát doanh nghieäp thöôøng ñöa ra nhöõng danh muïc ñeå löïa choïn : • Doanh nghieäp coù neân taùi ñaàu tö haàu heát thu nhaäp töø kinh doanh cuûa mình hay khoâng, hay duøng chi traû coå töùc ? • Neáu caàn theâm tieàn doanh nghieäp neân phaùt haønh coå phaàn hay neân ñi vay ? • Neân vay ngaén haïn hay vay daøi haïn ? • Neân vay baèng caùch phaùt haønh moät traùi phieáu daøi haïn thoâng thöôøng hay moät traùi phieáu coù theå chuyeån ñoåi ( töùc moät traùi phieáu maø traùi chuû coù theå duøng ñoåi laáy coå phaàn ) Nguoàn taøi trôï ñôn giaûn nhaát cuõng laø quan troïng nhaát, coå phaàn thöôøng : ngöôøi naém giöõ coå phaàn thöôøng naém giöõ doanh nghieäp. Vì vaäy hoï ñöôïc quyeàn höôûng baát kyø taøi saûn hay thu nhaäp naøo coøn laïi sau khi taát caû caùc moùn nôï cuûa doanh nghieäp ñöôïc thanh toaùn. Hoï cuõng coù quyeàn boû phieáu bieåu quyeát caùc vaán ñeà quan troïng, nhö thaønh vieân hoäi ñoàng quaûn trò. Caùc doanh nghieäp nhaän theâm taøi chính töø caùc coå ñoâng thöôøng baèng caùch phaùt haønh theâm coå phaàn môùi hay baèng caùch taùi ñaàu tö moät phaàn tieàn maët ñaõ phaùt sinh trong hoaït ñoäng kinh doanh. Nguoàn taøi chính thöù hai laø coå phaàn öu ñaõi: coå phaàn taøi chính gioáng nhö nôï ôû choå noù cuõng höùa heïn moät coå töùc coá ñònh, nhöng coå töùc öu ñaõi tuyø thuoäc vaøo quyeát ñònh cuûa hoäi ñoàng quaûn trò. Tuy nhieân doanh nghieäp phaûi chi traû coå töùc coå phaàn öu ñaõi ñöôïc khi ñöôïc pheùp chi traû coå töùc coå phaàn thöôøng, veà quy ñònh coå phaàn öu ñaõi nhö laø voán coå phaàn cuûa coâng ty. Nghóa laø coå töùc öu ñaõi khoâng ñöôïc khaáu tröø thueá, ñaây chính laø lyù do coå phieáu öu ñaõi ít thoâng duïng hôn nôï. Nguoàn taøi chính quan troïng thöù ba ñoù laø nôï: Traùi chuû coù quyeàn höôûng moät chi traû laõi thöôøng xuyeân vaø hoaøn traû voán cuoái cuøng. Neáu doanh nghieäp khoâng theå thöïc hieän caùc chi traû naøy, doanh nghieäp coù theå noäp ñôn xin phaù saûn. Keát quaû thöôøng laø caùc traùi chuû seõ tieáp quaûn caùc taøi saûn cuûa doanh nghieäp ñeå baùn ra hoaëc ñeå doanh nghieäp tieáp tuïc hoaït ñoäng döôùi moät ban ñieàu haønh môùi. Laõi vay ñöôïc xem nhö moät khoaûn chi phí, laõi ñöôïc chi traû töø lôïi nhuaän tröôùc thueá, trong khi coå töùc vaø lôïi nhuaän giöõa laïi ñöôïc trích töø thu nhaäp sau thueá. Caùc coâng cuï nôï doanh nghieäp thì haàu nhö voâ taän. Caùc coâng cuï ñöôïc phaân loaïi theo ngaøy ñaùo haïn, caùc ñieàu khoaûn thanh toaùn, caáp ñoä ñaûo ñaûm ruûi ro khoâng thanh toaùn nôï Nguoàn taøi chính thöù tö bao goàm caùc quyeàn löïa choïn : quyeàn löïa choïn ñôn giaûn laø chöùng chæ ñaëc quyeàn, noù cho ngöôøi naém giöõ quyeàn mua moät coå phaàn vôùi moät giaù aán ñònh vaø moät ngaøy aán ñònh. Caùc doanh nghieäp cuõng mua vaø baùn caùc coâng Trang 14 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp cuï phaùi sinh ñeå töï baûo veä tröôùc caùc nguy cô ruûi ro töø beân ngoaøi, nhö laø giao ñoäng veà giaù caû haøng hoaù laõi suaát vaø hoái suaát. Caùc coâng cuï phaùi sinh bao goàm caùc quyeàn löïa choïn veà giao dòch, caùc hôïp ñoàng giao sau, hôïp ñoàng kyø haïn vaø caùc hoaùn ñoåi. Caùc giaùm ñoác taøi chính phaûi ñoái phoù vôùi hay quyeát ñònh taøi trôï chuû yeáu : • Tyû leä lôïi nhuaän maø doanh nghieäp neân taùi ñaàu tö vaøo doanh nghieäp thay vì phaân phoái coå töùc caùc coå ñoâng laø bao nhieâu ? • Tyû leä thaâm huït neân ñöôïc taøi trôï baèng nôï vay thay vì phaùt haønh voán coå phaàn laø bao nhieâu? 4.4 Chính saùch coå töùc Chính saùch coå töùc aán ñònh möùc lôïi nhuaän cuûa coâng ty ñöôïc ñem ra phaân phoái nhö theá naøo. Lôïi nhuaän seõ ñöôïc giöõ laïi ñeå taùi ñaàu tö cho coâng ty hay ñöôïc chi traû cho coå ñoâng. Lôïi nhuaän giöõ laïi laø moät nguoàn quan troïng cho vieäc taøi trôï voán coå phaàn cho khu vöïc tö nhaân, maëc duø vieäc phaân chia giöõa lôïi nhuaän phaùt haønh coå phaàn môùi vaø lôïi nhuaän giöõ laïi coù xu höôùng thay ñoåi theo thôøi gian. Do vaäy, lôïi nhuaän giöõ laïi laø nguoàn voán quan troïng hôn phaùt haønh coå phaàn môùi. Veà baûn chaát, lôïi nhuaän giöõa laïi coù theå ñöôïc duøng ñeå kích thích taêng tröôûng lôïi nhuaän töông lai vaø do ñoù coù theå aûnh höôûng ñeán giaù trò coå phaàn töông lai. Maëc khaùc coå töùc cung caáp cho coå ñoâng moät lôïi nhuaän höõu hình thöôøng xuyeân. Doanh nghieäp coù nhieàu caùch keát hôïp ñeå aán ñònh coå töùc cuûa moät doanh nghieäp Chính saùch coå töùc thöôøng ñöôïc aùp duïng trong thöïc tieån Chính saùch lôïi nhuaän giöõ laïi thuï ñoäng Chính saùch lôïi nhuaän giöõa laïi thuï ñoäng xaùc nhaän raèng moät doanh nghieäp neân giöõ laïi lôïi nhuaän khi naøo maø doanh nghieäp coù caùc cô hoäi ñaàu tö höùa heïn caùc tyû suaát sinh lôïi cao hôn tyû suaát sinh lôïi mong ñôïi maø caùc coå ñoâng ñoøi hoûi. Nguyeân lyù giöõ laïi lôïi nhuaän thuï ñoäng cuõng ñeà xuaát laø coâng ty “ taêng tröôûng” thöôøng coù tyû leä chi traû coå töùc thaáp hôn caùc doanh nghieäp ñang trong giai ñoaïn sung maõn. Chính saùch coå töùc tieàn maët oån ñònh Coù nhieàu baèng chöùng cho thaáy raèng haàu heát caùc doanh nghieäp vaø caùc coå ñoâng thích chính saùch coå töùc töông ñoái oån ñònh hôn. Tính oån ñònh ñöôïc ñaëc tröng baèng moät söï mieãn cöôõng trong vieäc giaûm löôïng tieàn maët chi traû coå töùc töø kyø naøy sang kyø khaùc. Töông töï, nhöõng gia taêng trong tyû leä coå töùc thöôøng vaãn bò trì hoaõn cho ñeán khi naøo caùc giaùm ñoác taøi chính haân hoan coâng boá raèng caùc khoaûn lôïi nhuaän trong töông lai ñuû cao ñeán möùc ñoä thoaû maõn coå töùc lôùn hôn. Nhö vaäy, maëc duø tyû leä chi traû coå töùc coù khuynh höôùng ñi theo sau moät gia taêng trong lôïi nhuaän thì cuõng coù moät khuynh höôùng trì hoaõn laïi trong moät chöøng möïc naøo ñoù . Moät vaøi giaùm ñoác taøi chính cho thaáy raèng moät chính saùch coå töùc taêng tröôûng vaø oån ñònh thöôøng coù xu höôùng laøm giaûm söï baát traéc cuûa nhaø ñaàu tö veà caùc doøng coå Trang 15 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp töùc töông lai. Hoï tin raèng caùc nhaø ñaàu tö seõ traû moät giaù cao hôn cho coå phaàn cuûa moät doanh nghieäp chi traû coå töùc oån ñònh, do ñoù laøm giaûm chi phí söû duïng voán cuûa doanh nghieäp. Chính saùch chi traû coå töùc khaùc Moät vaøi doanh nghieäp chaáp nhaän moät chính saùch coå töùc coù tyû leä chi traû khoâng ñoåi. Neáu lôïi nhuaän cuûa doanh nghieäp thay ñoåi nhieàu töø naêm naøy sang naêm khaùc thì coå töùc cuõng thay ñoåi theo. Beân caïnh ñoù, moät chính saùch chi traû coå töùc nhoû haøng quyù coäng vôùi coå töùc thöôûng theâm vaøo cuoái naêm, chính saùch naøy ñaëc bieät thích hôïp chi moät doanh nghieäp coù thaønh tích lôïi nhuaän bieán ñoäng vaø nhu caàu tieàn maët bieán ñoäng giöõa naêm naøy vôùi naêm khaùc hoaëc caû hai 4.5 Thu nhaäp treân moãi coå phaàn (EPS- Earning per share) Thu nhaäp moåi coå phaàn laø yeáu toá quan troïng nhaát, quyeát ñònh giaù trò coå phaàn vì noù ño löôøng söùc thu nhaäp chöùc ñöïng trong moät coå phaàn hay noùi caùch khaùc noù theå hieän thu nhaäp maø nhaø ñaàu tö coù ñöôïc do mua coå phaàn 4.6 Tyû soá giaù thu nhaäp ( P/E – Price earning ratio ) Tyû soá giaù thu nhaäp laø moät trong nhöõng thuaät ngöõ taøi chính ñöôïc caùc nhaø ñaàu tö söû duïng haøng ngaøy treân thò tröôøng chöùng khoaùn. Vôùi moät coå phaàn ñang coù giaù treân thò tröôøng ñoàng nghóa vôùi vieäc noù ñang ñöôïc baùn vôùi giaù P/E cao. Ñieàu naøy coù nghóa caùc nhaø ñaàu tö saún saøng chi traû giaù cao hôn treân cuøng moät ñoàng thu nhaäp EPS ñeå mua ñöôïc coå phaàn ñoù . Tyû soá P/E cao coù theå hieän moät tyû suaát voán hoaù thò tröôøng thaáp hay khoâng ?. Caàn khaúng ñònh raèng khoâng coù moái quan heä giöõa P/E vaø tyû suaát voán hoaù thò tröôøng. Tyû soá EPS/Po giuùp ño löôøng r chæ khi hieän giaù caùc cô hoäi taêng tröôûng PVGO = 0 vaø chæ khi nhöõng ghi nhaän veà EPS laø nhöõng thu nhaäp bình quaân trong töông lai maø coâng ty coù theå taïo ra trong ñieàu kieän coâng ty khoâng taêng tröôûng . 4.7 Giaù coå phaàn Giaù coå phaàn ôû thôøi ñieåm hieän taïi, caùc coå ñoâng ñang naém giöõ caùc coå phaàn seõ nhaän ñöôïc thu nhaäp döôùi hai hình thöùc 1.) Coå töùc 2.) Laõi voán (hoaëc loã voán) Moâ hình chieác khaáu DCF trong tính hieän giaù coå phaàn cuõng töông töï nhö ñöôïc söû duïng trong tính hieän giaù cuûa nhöõng taøi saûn khaùc. Chuùng ta chæ tính chieác khaáu doøng tieàn – Trong tröôøng hôïp naøy laø doøng coå töùc trong töông lai- baèng moät suaát chieác khaáu chính laø cô hoäi phí töø tyû suaát sinh lôïi nhöõng coå phaàn coù cuøng möùc ruûi ro treân thò tröôøng voán. Trang 16 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Chöông 2. GIAÙM ÑOÁC TAØI CHÍNH VAØ CHIEÁN LÖÔÏC TAØI CHÍNH TAÏI CAÙC DNNN TRONG THÔØI GIAN QUA I. Thöïc traïng DNNN tröôùc aùp löïc cuûa neàn kinh teá thò tröôøng vaø gia nhaäp WTO 1. DNNN vaø nhöõng ñoùng goùp cho neàn kinh teá 1.1 Soá lieäu thoáng keâ veà doanh nghieäp vaø nhöõng con soá bieát noùi Theo thoáng keâ tính ñeán 1/1/2004 soá doanh nghieäp thöïc teá ñang hoaït ñoäng laø 72.012 doanh nghieäp, giaûi quyeát vieäc laøm cho 5.175 trieäu lao ñoäng, naêm 2005 Toång cuïc thoáng keâ coâng boá keát quaû ñieàu tra thöïc traïng doanh nghieäp Vieät Nam trong 3 naêm 2002-2004. Ñieåm ñaùng lo ngaïi nhaát laø soá löôïng doanh nghieäp nhieàu nhöng quy moâ nhoû, phaân taùn, coâng ngheä kyõ thuaät thuû coâng, laïc haäu. Neáu nhö trong naêm 2000 bình quaân 1 doanh nghieäp coù 84 lao ñoäng vaø voán laø 26 tyû ñoàng thì ñeán naêm 2004 con soá chæ coøn ñaït ôû möùc 72 vaø 24. nhö vaäy xu höôùng quy moâ nhoû ngaøy caøng taêng, do 3 naêm qua doanh nghieäp môùi chuû yeáu laø tö nhaân vôùi quy moâ nhoû vaø sieâu nhoû. Doanh nghieäp döôùi 10 lao ñoäng chieám hôn 46%, töø 10 ñeán döôùi 50 lao ñoäng chieám 35%. Veà quy moâ voán, soá doanh nghieäp döôùi 10 tyû ñoàng chieám 86%, trong ñoù hôn moät nöõa laø döôùi nöûa tyû ñoàng . Nhöõng ngaønh taäp trung nhieàu doanh nghieäp coù quy moâ vöøa vaø lôùn laø coâng nghieäp, bình quaân 154 lao ñoäng vaø 32 tyû ñoàng voán, tieáp ñoù laø vaän taûi, thoâng tin lieân laïc roài ñeán xaây döïng. Quy moâ nhoû vaø phaân taùn laø ngaønh thöông nghieäp, bình quaân 18 lao ñoäng vaø 6 tyû ñoàng voán. Doanh nghieäp khaùch saïn nhaø haøng bình quaân 27 lao ñoäng vaø 9 tyû ñoàng voán. Do phaàn lôùn doanh nghieäp coù möùc voán thaáp ( döôùi 10 tyû ñoàng) neân khaû naêng trang bò maùy moùc thieát bò, kyõ thuaät coâng ngheä tieân tieán laø raát haïn cheá. Möùc trang bò taøi saûn coá ñònh cho 1 lao ñoäng ngoaøi quoác doanh laø 50 trieäu ñoàng, chæ baèng 20% so vôùi doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi . Toång cuïc thoáng keâ coøn chæ ra raèng, doanh nghieäp phaùt trieån coøn mang tính töï phaùt chöa coù ñònh höôùng roû raøng. Soá doanh nghieäp tö nhaân, coâng ty TNHH chieám 77.5% soá doanh nghieäp thaønh laäp töø naêm 2000 trôû laïi ñaây, nhöng chöa bieán ñoäng tôùi gaàn 20% haèng naêm. Nhieàu tænh coù haøng nghìn doanh nghieäp nhöng Trang 17 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 70-80% trong soá ñoù chæ coù 1-5 lao ñoäng vaø soá voán khoâng quaù 5 tyû ñoàng nhö Long An, Ñoàng Thaùp, Nam Ñònh…. Doanh nghieäp Nhaø Nöôùc vaø doanh nghieäp coù voán ñaàu tö nöôùc ngoøai phaùt trieån oån ñònh vaø coù ñònh höôùng roõ raøng hôn, nhöng raát ít doanh nghieäp coù quy moâ lôùn, ñaët bieät Vieät Nam chöa coù moät taäp ñoaøn kinh teá maïnh naøo . 1.2 Vai troø vò trí cuûa doanh nhieäp Nhaø Nöôùc Doanh nghieäp Nhaø Nöôùccoù vai troø voâ cuøng to lôùn trong neàn kinh teá .Caùc ngaønh kinh teá chuû choát, ñaàu taøu, ñi ñaàu trong vieäc thöïc hieän caùc chuû tröông, ñöôøng loái, chính saùch cuûa Nhaø Nöôùc.Caùc khu vöïc kinh teá troïng ñieåm ñeàu naèm trong khoái doanh nghieäp Nhaø nöôùc, xeùt treân phaïm vi caùc maët nhö möùc ñoä ñoùng goùp GDP, giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp, noäp ngaân saùch Nhaø Nöôùc…. Laáy ví duï cuï theå töø soá lieäu thoáng keâ khu vöïc DNNN treân ñòa baøn Thaønh phoá Hoà Chí Minh trong 10 naêm töø 1994-2004 cuûa cuïc thoáng keâ ñeå giaûi thích cho nhaän xeùt naøy. Khu vöïc DNNN treân ñòa baøn Thaønh phoá ( Ñôn vò : %) Năm Tỷ trọng trong GDP trên địa bàn Tốc độ tăng trưởng về giá trị SX công nghiệp Tỷ trọng trong giá trị SX công nghiệp trên địa bàn Tốc độ tăng trưởng về tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán ra Tỷ trọng trong tổng mức lưu chuyển hàng hoá bán ra Tỷ trọng trong tổng thu ngân sách nội địa trên địa bàn 1994 54.3 104.1 67.3 53.4 1995 53.5 112.5 58.4 249.2 57.8 76.7 1996 52.2 112.6 57.1 123.3 53.7 69.8 1997 51.3 114.2 63.3 126.2 49.7 58.6 1998 49.2 115.2 60 123.6 42.9 49.2 1999 47.8 111.3 57.7 115.4 40.2 43.9 2000 47.1 106.1 51.8 98.3 37 38.2 2001 46.1 110.2 46.3 105.6 35 36 2002 45.4 108.4 45.9 97.8 33.5 27.4 2003 43 115.6 46.8 36.84 2004 42.3 114.4 45.2 100.9 35.77 ( Nguoàn : Toång cuïc thoáng keâ) Theo soá lieäu khaûo saùt trong 10 naêm treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh töø 1994 ñeán 2004 cho thaáy : tyû troïng GDP cuûa khoái DNNN chieám töø 42.3 ñeán 54.3% trong toång giaù trò ñoùng goùp vaøo GDP cuûa caû thaønh phoá. Tuy nhieân tyû troïng naøy coù xu höôùng giaûm daàn vaøo caùc naêm, möùc ñoä giaûm laø 8% ñoùng goùp vaøo GDP trong voøng 10 naêm, ñieàu naøy coù nghóa laø moãi naêm giaûm 0.8%. Nhaän xeùt veà tình hình naøy trong ñieàu kieän coù loàng gheùp nhöõng nhaân toá chuû quan laãn khaùch quan, Trang 18 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp chuùng ta vaãn khaúng ñònh raèng vai troø cuûa DNNN vaãn laø ngöôøi “Anh caû” trong neàn kinh teá Vieät Nam . Giaù trò saûn xuaát coâng nhieäp taêng 10.3% trong voøng 10 naêm, tuy nhieân giaù trò naøy taêng khoâng ñeàu vaø coù giao ñoäng taêng giaûm qua caùc naêm. Xeùt veà maët chæ tieâu tyû troïng giaù trò saûn xuaát coâng nghieäp treân ñòa baøn, chæ tieâu naøy coù höôùng ñi xuoáng töø 67.3% trong naêm 1994 thì ñeán naêm 2004 chæ coøn laø 45.2% Đồ thị về tốc độ tăng của DNNN trong nền kinh tế 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 naêm ( Nguoàn : Toång cuïc thoáng keâ Đồ thị về tỷ trọng của DNNN trong nền kinh tế ( Nguoàn : Toång cuïc thoáng keâ Trang 19 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Vốn đầu tư của doanh nghiệp Nhà nước tại TP Hồ Chí Minh từ 1994- 2004 Đầu tư của Doanh nghiệp Nhà nước Năm 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Đầu tư của doanh nghiệp nhà nước 642.671,921.12 3,218.37 4,813.503,594.353,697.356,685.10 6,134.92 5,898.524,756.86 5190 Tỷ trọng của đầu tư DNNN trong tổng đầu tư 63.05 69.31 70.72 66.14 37.61 27.77 33.1 26.72 23.61 25.17 26.37 Đồ thị về vốn đầu tư của DNNN Trang 20 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Đồ thị về vốn đầu tư của DNNN trong tổng vốn đầu tư 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 ( Nguoàn : Toång cuïc thoáng keâ Treân ñaây laø moät vaøi soá lieäu vaø hình aûnh veà tình hình ñaàu tö cuûa DNNN, caùc con soá naøy coù bieán ñoäng nhaát ñònh, tuy nhieân noù hoaøn toaøn phuø hôïp vôùi muïc tieâu, hoaøn caûnh cuï theå cuûa töøng giai ñoaïn cuï theå. Tuy nhieân trong suoát khoaûng thôøi gian qua chuùng ta caàn coù nhöõng nhìn nhaän ñaùnh giaù ñuùng ñaén ñeå töø ñoù thaáy ñöôïc maët maïnh, maët yeáu ñeå töø ñoù coù nhöõng phaùt huy cuõng nhö bieän phaùp khaéc phuïc hieäu quaû nhaát. Trang 21 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 1.3 DNNN vaø nhöõng ñoùng goùp cho neàn kinh teá . Neàn kinh teá maø nöôùc ta ñang xaây döïng laø neàn kinh teá thò tröôøng ñònh höôùng XHCN, Giöõ vöõng ñònh höôùng XNCH laø vai troø coù taàm quan troïng haøng ñaàu cuûa doanh nghieäp Nhaø Nöôùc. DNNN coù vai troø quan troïng trong oån ñònh kinh teá vó moâ, ñöôïc hình thaønh ôû nhöõng ngaønh, nhöõng lónh vöïc, nhöõng vuøng maø caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc khoâng theå hoaëc khoâng muoán ñaàu tö; hình thaønh caùc coâng trình troïng ñieåm cuûa Quoác Gia vaø goùp phaàn hình thaønh cô caáu cuõng nhö chuyeån dòch cô caáu kinh teá cuûa ñaát nöôùc; coù taùc ñoäng taïo thaønh caùc nguoàn voán moài ñeå thu huùt caùc nguoàn voán cuûa xaõ hoäi caùc thaønh phaàn kinh teá khaùc. Ñaây cuõng laø nhöõng maët maïnh cuûa DNNN. Nhöõng maët maïnh naøy kinh teá Nhaø Nöôùcvaø DNNN ñöôïc löôïng hoaù baèng nhöõng chæ tieâu cuï theå nhö sau : Hieän taïi, kinh teá Nhaø Nöôùc chieám 39.1% GDP, so vôùi kinh teá taäp theå laø 7.5%, 8.2% cuûa kinh teá tö nhaân, 30.7% cuûa kinh teá caù theå vaø 14.55 cuûa kinh teá coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi . DNNN chieám tyû troïng cao so vôùi caùc khu vöïc coøn laïi veà nhieàu saûn phaåm chuû yeáu nhö ñieän, nöôùc maùy, than, quaëng. Khu vöïc kinh teá Nhaø Nöôùc chieám 56% toång ñaàu tö phaùt trieån cao hôn tyû troïng 26.9% cuûa khu vöïc ngoaøi quoác doanh vaø 17.1% cuûa khu vöïc coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi, trong ñoù voán cuûa caùc DNNN chieám khoaûng 8%. Khu vöïc kinh teá Nhaø Nöôùc chieám tyû troïng cao nhaát so vôùi khu vöïc khaùc veà khoái löôïng luaân chuyeån haønh khaùch ( gaàn 39%), khoái löôïng haøng hoaù luaân chuyeån ( treân 70%)…. Xeùt rieâng khu vöïc doanh nghieäp thì vò trí cuûa DNNN tuy chieám tyû troïng raát nhoû veà soá löôïng doanh nghieäp, nhöng laïi chieám tyû troïng khaù cao veà caùc chæ tieâu khaùc. So vôùi toaøn boä doanh nghieäp, DNNN chæ chieám 6.7% veà soá löôïng ñôn vò, nhöng ñaõ chieám 43.7% veà soá löôïng lao ñoäng, 58.7% veà nguoàn voán, 50.8% veà taøi saûn coá ñònh vaø ñaàu tö taøi chính daøi haïn ,46.5% veà doanh thu, 46% veà noäp ngaân saùch nhaø nöôùc, chieám khoaûng 55% GDP do caùc doanh nghieäp taïo ra . Bình quaân 1 DNNN coù 466.1 lao ñoäng cao hôn so vôùi doanh nghieäp ngoaøi quoác doanh 31.8 ngöôøi vaø DN coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi 325.6 ngöôøi. Nguoàn voán bình quaân moät doanh nghieäp Nhaø Nöôùc ñaït 207 tyû, cao hôn möùc 5.2 tyû ñoàng cuûa DN ngoaøi quoác doanhvaø möùc 139.7 tyû ñoàng cuûa DN coù voán ÑTNN. Thu nhaäp bình quaân 1 lao ñoäng cuûa DNNN ñaït 1495 nghìn ñoàng moät thaùng, cao hôn möùc 1046 nghìn ñoàng cuûa DN ngoaøi quoác doanh vaø thaáp hôn möùc 1774 nghìn ñoàng cuûa DN coù voán ÑTNN. Trang 22 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 2 DNNN vaø nhöõng haïn cheá trong neàn kinh teá thò tröôøng . 2.1 Quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù chöa taùch baïch . Nhaø Nöôùc laø chuû sôû höõu ñoái vôùi taøi saûn trong doanh nghieäp Nhaø Nöôùc vì laø ngöôøi caáp voán ñaàu tö ban ñaàu vaø laø ngöôøi ñaàu tö boå sung cho doanh nghieäp. Nhö vaäy, cho duø theo quy ñònh cuûa phaùp luaät, DNNN coù quyeàn söû duïng, ñònh ñoaït voán vaø taøi saûn trong kinh doanh ñeå taïo ra lôïi nhuaän, nhöng vai troø chuû sôû höõu ñoái vôùi caùc taøi saûn trong doanh nghieäp vaãn thuoäc veà nhaø nöôùc. Treân thöïc teá, taøi saûn trong DNNN hieän nay khoâng chæ duy nhaát laø voán, taøi saûn do Nhaø Nöôùc giao töø nguoàn ngaân saùch maø coøn bao goàm caû voán vaø taøi saûn coù ñöôïc töø vay tính duïng töø vieäc taùi ñaàu tö baèng lôïi nhuaän do ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp taïo ra ñöôïc töø vay tín duïng, töø vieäc taùi ñaàu tö baèng lôïi nhuaän do ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp taïo ra sau khi ñaõ thöïc hieän caùc nghóa vuï ñoái vôùi nhaø nöôùc. Vieäc xaùc ñònh sôû höõu ñoái vôùi taøi saûn trong doanh nghieäp Nhaø Nöôùc coù lieân quan tröïc tieáp ñeán nguyeân taéc phaân chia, söû duïng lôïi nhuaän thu ñöôïc töø nguoàn voán do Nhaø Nöôùc caáp vaø töø voán cuûa baûn thaân doanh nghieäp töï ñaàu tö, nhaát laø xaùc ñònh tyû leä lôïi nhuaän maø doanh nghieäp coù nghóa vuï noäp vaøo ngaân saùch nhaø nöôùc. Do ñoù khi chöa coù quy ñònh cuï theå, roõ raøng laøm caên cöù ñeå phaân ñònh taøi saûn thuoäc veà sôû höõu Nhaø Nöôùc vaø taøi saûn thuoäc veà sôû höõu cuûa taäp theå ngöôøi lao ñoäng trong doanh nghieäp ñeå xaùc ñònh phaïm vi traùch nhieäm ñoái vôùi töøng loïai taøi saûn ñoù, thì caùc nguyeân taéc ñeå baûo ñaûm quyeàn töï chuû veà taøi chính trong kinh doanh, baûo toaøn voán, oån ñònh nguoàn thu cho nhaân saùch Nhaø Nöôùc seõ khoù coù theå thöïc hieän ñöôïc. Maët khaùc neáu vaãn quan nieäm taøi saûn DNNN thuoäc sôû höõu Nhaø Nöôùc vaø lôïi nhuaän laøm ra ñeàu phaûi noäp cho Nhaø Nöôùc thì seõ khoâng taïo ra ñoäng löïc gaén boù ngöôøi lao ñoäng vôùi hieäu quaû hoïat ñoäng cuûa doanh nghieäp. Khi hoï ñöa lôïi nhuaän thu ñöôïc, töùc taøi saûn sôû höõu taäp theå cuûa ngöôøi lao ñoäng ñeå taùi ñaàu tö saûn xuaát kinh doanh trong doanh nghieäp. Hieän nay cheá ñònh veà sôû höõu taøi saûn trong doanh nghieäp Nhaø Nöôùc vaãn chöa quy ñònh roõ caùc caên cöù ñeå xaùc ñònh cheá ñoä sôû höõu khaùc nhau ñoái vôùi caùc nguoàn voán, taøi saûn trong doanh nghieäp Nhaø Nöôùc vaø caùc nguyeân taéc, cheá ñoä phaân phoái laïi lôïi nhuaän thu ñöôïc töø hoïat ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp Vaán ñeà xaùc ñònh ranh giôùi roõ raøng giöõa quyeàn haïn, traùch nhieäm cuûa Nhaø Nöôùc vôùi tö caùch laø chuû sôû höõu vôùi quyeàn, traùch nhieäm cuûa DNNN ñoái vôùi vieäc quaûn lyù voán, taøi saûn trong doanh nghieäp ñang laø vaán ñeà heát söùc phöùc taïp vaø coù nhieàu yù kieán khaùc nhau. Vieäc xaùc ñònh quyeàn töï chuû cuûa DNNN trong hoïat ñoäng kinh doanh, bao goàm caùc quyeàn hoaïch ñònh phöông aùn kinh doanh, töï chuû trong hoïat ñoäng taøi chính, chuû ñoäng trong tuyeån duïng lao ñoäng …. Tuy nhieân, môùi chæ xeùt Trang 23 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp treân goùc ñoä ñònh cheá phaùp lyù veà vaán ñeà chieám höõu, söû duïng, ñònh ñoaït taøi saûn thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa doanh nghieäp thì ñaõ thaáy coù nhöõng ñieåm khoâng khaû thi. Theo quy ñònh taïi ñieàu 6 Luaät DNNN thì DNNN hoïat ñoäng kinh doanh coù quyeàn chuyeån nhöôïng, cho thueâ, theá chaáp, caàm coá taøi saûn thuoäc quyeàn quaûn lyù cuûa doanh nghieäp. Song taát caû caùc quyeàn naøy bò haïn cheá bôûi quy ñònh “Nhöõng thieát bò, nhaø xöôûng quan troïng thì phaûi ñöôïc cô quan coù thaåm quyeàn caáp pheùp”. Nhö vaäy vaán ñeà ñaët ra laø quyeàn töï chuû veà taøi chính cuûa DNNN, trong ñoù coù vieäc ñònh ñoaït ñoái vôùi caùc loïai taøi saûn thöïc hieän ñeán ñaâu, nhö theá naøo khi maø cô cheá thò tröôøng ñoøi hoûi söï linh hoïat nhaïy beùn trong hoïat ñoäng cuûa doanh nghieäp ñeå chôùp thôøi cô taïo thuaän lôïi . Vieäc phaân bieät giöõa noäi dung quyeàn cuûa chuû sôû höõu Nhaø Nöôùc vôùi noäi dung quaûn lyù Nhaø Nöôùc laø nhöõng vaán ñeà caàn ñöôïc laøm roõ, quy ñònh cuï theå. Thöïc tieãn thi haønh luaät cho thaáy vaãn coøn xaûy ra khoâng ít tình traïng laãn loän giöõa thöïc hieän quyeàn quaûn lyù cuûa chuû sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù Nhaø Nöôùc vôùi tö caùch laø cô quan quyeàn löïc coâng. Nhaø Nöôùc giao voán cho doanh nghieäp, thì Nhaø Nöôùc ôû vò trí ngöôøi goùp voán vaøo doanh nghieäp, maø moái quan taâm haøng ñaàu cuûa ngöôøi goùp voán ñoù laø lôïi nhuaän. Song treân thöïc teá, khoâng ít tình traïng Nhaø Nöôùc can thieäp tröïc tieáp baèng bieän phaùp haønh chính, ño ñoù raát khoù ñaûm baûo tính töï chuû cuûa doanh nghieäp. Ñöùng treân cô cheá thò tröôøng vôùi söï caïnh tranh gay gaét thì söï can thieäp tröïc tieáp cuûa Nhaø Nöôùc coù khi laøm giaûm khaû naêng trong phaàn ñoâng caùc DNNN. Theo ñieàu 27 luaät DNNN quy ñònh Chính phuû thöïc hieän quyeàn ñaïi dieän chuû sôû höõu veà voán, taøi saûn, quyeån chuyeån ñoåi sôû höõu doanh nghieäp. Thöïc hieän cheá ñoä phaân caáp, uûy quyeàn, Chính phuû giao cho Boä taøi chính laø ngöôøi thöïc hieän quyeàn vaø traùch nhieäm ñaïi dieän chuû sôû höõu veà voán vaø taøi saûn trong DNNN ( theo NÑ34/CP). Treân thöïc teá UBND caáp tænh, caùc boä quaûn lyù ngaønh cuõng coù moät soá quyeàn nhö quyeát ñònh boå sung voán löu ñoäng, quyeát ñònh phöông aùn ñaàu tö voán vaøo caùc döï aùn lieân doanh, quyeàn pheâ duyeät caùc phöông aùn theá chaáp, caàm coá caùc taøi saûn coù giaù trò lôùn. Nhö vaäy roõ raøng coù söï choàng cheùo trong vieäc thöïc hieän quyeàn cuûa chuû sôû höõu laø Nhaø Nöôùc vôùi tö caùch laø ngöôøi goùp voán ñoái vôùi vieäc quaûn lyù voán, taøi saûn trong doanh nghieäp. Hieän nay chuùng ta ñang coù quaù nhieàu ñaïi dieän sôû höõu, coù quaù nhieàu cô quan Nhaø Nöôùc vaø thöïc hieän quyeàn quaûn lyù nhaø nöôùc, vieäc chæ ñaïo, quaûn lyù hoaït ñoäng kinh doanh cuûa doanh nghieäp, cuõng nhö vieäc toå chöùc thöïc hieän caùc keá hoïach kinh doanh khoù coù theå baûo ñaûm tính ñoàng boä thoáng nhaát, coù hieäu quaû, gaây khoù khaên, lung tuùng trong hoïat ñoäng kinh doanh cuûa caùc doanh nghieäp. Ñieàu ñaùng chuù yù laø do coù nhieàu cô quan quaûn lyù, ñaïi dieän chuû sôû höõu neân khi doanh nghieäp laøm aên thua loã, keùm hieäu quaû, vi phaïm phaùp luaät thì vieäc xaùc ñònh traùch nhieäm cuõng raát khoù khaên. Trang 24 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 2.2 DNNN vôùi con soá 75% doanh nghieäp hoaït ñoäng keùm hieäu quaû trong naêm 2004 Moät thöïc teá nöõa laø DNNN laøm aên thua loã, ñeán cuoái naêm 2004 chæ coøn 25% DNNN ñang hoïat ñoäng coù hieäu quaû, cô cheá “ taùi bao caáp” trôû thaønh phoå bieán. Vieäc khoanh nôï, giaûn nôï, xoùa nôï ñaõ gaây thieät haïi khoâng nhoû cho NSNN song khoâng xaùc ñònh ñöôïc traùch nhieäm thuoäc veà hoïat ñoäng kinh doanh yeáu keùm cuûa doanh nghieäp hay thuoäc veà cô quan quaûn lyù Nhaø Nöôùc . Naêm 2003 soá DNNN kinh doanh coù laõi chieám 77.2% ( trong ñoù DN trung öông chieám 80.4%, DN ñòa phöông chieám 75.2%, soá DN kinh doanh thua loå chieám 13.5% ( DN trung öông 10.9%, DN ñòa phöông 15.2%). Trong soá doanh nghieäp coù laõi coù ñeán 40% coù möùc laõi ngang baèng hoaëc chæ nhænh hôn laõi suaát cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi. Nhöng tính ñeán giaù trò cuûa ñaát ñöa vaøo chi phí vaø caét ñi caùc khoaûn öu tieân Nhaø Nöôùc daønh cho DNNN thì chaéc chaén DNNN seõ thua loå nhieàu hôn . Toång soá nôï phaûi thu laø 96.775 tyû ñoàng, baèng 51% toång soá voán vaø 23% toång doanh thu ( DN trung öông 70.213 tyû, DN ñòa phöông 26.563 tyû. Toång soá nôï phaûi traû 207.789. Neáu buø tröø giöõa möùc nôï phaûi traû vaø phaûi thu thì DNNN vaãn coøn nôï tôùi 111.014 tyû ñoàng. Suoát nhöõng naêm qua, ngaân saùch Nhaø Nöôùc ñaõ goàng mình khoâng ít laàn cho nhöõng ñôït xöû lyù nôï, Caùc khoaûn nôï toàn ñoäng vaø nôï luõy keá cuûa DNNN laø 4638 Tyû ñoàng. Trong ñoù phaàn lôùn laø nôï khoù ñoøi. Nhaø Nöôùc ñaõ hoå trôï xöû lyù cho DN 2728 tyû ñoàng thoâng qua caùc bieän phaùp haïch toaùn vaøo keát quaû kinh doanh baèng caùc khoaûn döï phoøng nôï phaûi thu khoù ñoøi, giaûm soá voán Nhaø Nöôùc ñoái vôùi caùc ñôn vò thöïc hieän chuyeån ñoåi sôû höõu. Rieâng nôï phaûi traû nhaø nöôùc ñaõ cho khoanh, cho treo hay ngaân saùch chi tieàn ñeå xöù lyù nhöõng doanh nghieäp quaù khoù khaên thoâng qua xöû lyù nôï toàn ñoäng cuûa ngaân haøng toång coäng 10.521 tyû ñoàng. 2.3 Naêng löïc quaûn lyù coøn nhieàu yeáu keùm, mang tính kieâm nhieäm Ñaõ coù quaù nhieàu baøi vieát, quaù nhieàu yù kieán noùi veà vaán ñeà naøy, tuy nhieân ñeå ñaùnh giaù cuï theå cho quan ñieåm naøy chuùng ta haõy kieåm chöùng baèng moät thöïc teá xaûy ra trong thôøi gian raát gaàn ñaây ñoù laø Coâng ty baûo hieåm PJICO Söï thaát thoaùt tieàn tyû cuûa Nhaø Nöôùc baèng nhöõng hình thöùc gian laän heát söùc thoâng thöôøng, ñoù laø haäu quaû cuûa vieäc voâ traùch nhieäm, thieáu ñaïo ñöùc trong taùc nghieäp, vuï lôïi rieâng tö vaø, noùi moät caùch chính xaùc ñoù laø vieäc quaûn trò cuûa coâng ty coøn quaù ñôn ñieäu, long leûo, thieáu tính chuyeân nghieäp . Hoäi ñoàng quaûn trò vaø ban kieåm soaùt laøm vieäc kieâm nhieäm, choàng cheùo, chöa phaân chia traùch nhieäm roõ raøng. Phoå bieán tình traïng “ Soáng laâu leân laõo laøng”, do vaäy ñoäi nguõ quaûn lyù chuû choát veà thöïc chaát khoâng naêng ñoäng, thieáu chuyeân nghieäp ñeå coù theå vaän haønh doanh nghieäp cuûa mình ñöùng vöõng trong giai ñoaïn caïnh tranh khoác lieät cuûa thôøi hoäi nhaäp . Trang 25 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Trong tieán trình thuùc ñaåy caùc DNNN ñaåy maïnh coå phaàn hoaù, chuùng ta caàn phaûi coâng nhaän raèng coù quaù nhieàu yeáu keùm trong coâng taùc quaûn lyù cuûa nhöõng ngöôøi laõnh ñaïo chuû choát, bieåu hieän cuûa vaán ñeà naøy cuï theå laø vieäc caùc DNNN tìm caùch co cuïm, xaùc nhaäp ñeå traùch bò giaûi theå, ñeå baûo ñaûm quyeàn lôïi cuûa mình . Caàn taïo ra nhaän thöùc roõ raøng hôn cho caùc doanh nghieäp Nhaø Nöôùc veà quaûn trò doanh nghieäp. treân thöïc teá quaûn trò doanh nghieäp coøn laø baøi hoïc xöông maùu cuûa nhieàu taäp ñoaøn lôùn treân theá giôùi, trong khoaûng thôøi gian chæ coù vaøi thaùng töø 1992 ñeán 1993, hoäi ñoàng quaûn trò cuûa caùc doanh nghieäp nhö GM. Sears, IMB vaø Amex ñaõ phaûi thay ñoåi giaùm ñoác ñieàu haønh vaø bò neâu danh treân baùo vôùi nhöõng ñieàu coù lieân quan ñeán coâng taùc caûi toå._. moät caùch quaù cöùng nhaéc seõ daãn ñeán söï baát oån cao trong tyû leä chi traû coå töùc, chaúng haïn neáu caùc cô hoäi ñaàu tö trong moät chu kyø kinh doanh laø nhieàu, coâng ty seõ traû coå töùc ôû möùc raát thaáp hoaëc khoâng chi traû. Ngöôïc laïi neáu trong thôøi gian tieáp theo, coâng ty khoâng coù cô hoäi ñaàu tö coù laõi, tyû leä chi traû coå töùc seõ ôû möùc raát cao. Ñieàu naøy seõ aûnh höôûng lôùn ñeán giaù coå phieáu cuûa coâng ty cuõng nhö hình aûnh cuûa coâng ty trong caùc maét caùc coå ñoâng . Giaûi phaùp veà caùc phaùt haønh ñaëc quyeàn ñeå thu huùt voán ñaàu tö Phaùt haønh ñaëc quyeàn nhö theá naøo ? YÙ ñoà chuû ñaïo cuûa giai ñoaïn naøy laø gia taêng thò phaàn cuõng nhö giuùp phaùt trieån toång quy moâ thò tröôøng. Chính vì leõ ñoù caùc coâng ty taêng tröôûng cao coù theå taøi trôï cho taêng tröôûng cuûa mình baèng caùc khoaûn thu nhaäp töø laàn coå phaàn ban ñaàu, tieáp theo baèng moät tyû leä lôïi nhuaän hieän haønh ñöôïc giöõ laïi cao. Trong nhöõng tröôøng hôïp moät tyû leä chi traû coå töùc baèng 0 cuõng khoâng theå luoân luoân cung öùng ñaày ñuû voán ñeå ñaùp öùng toác ñoä taêng tröôûng mong muoán cuûa coâng ty. Chính vì nhöõng ñaëc ñieåm rieâng coù trong töøng giai ñoaïn, doanh nghieäp khi coù nhu caàu huy ñoäng theâm voán thì voán naøy neân laø voán coå phaàn do möùc ñoä ruûi ro kinh doanh tieáp tuïc cao. Khi moät coå phaàn môùi ñöôïc phaùt haønh, toång giaù trò môùi cuûa coâng ty ñöôïc chia cho toång soá coå phaàn ñeå coù ñöôïc giaù trò môùi cuûa moåi coå phaàn. Keát quaû laø baát kyø cheânh leäch naøo trong giaù phaùt haønh seõ töôïng tröng cho moät söï chuyeån dòch taøi saûn töø coå ñoâng naøy sang coå ñoâng khaùc. Tröôøng hôïp doanh nghieäp ñaõ thieát laäp keá hoaïch ñaàu tö. Doanh nghieäp cuõng ñaõ xaùc ñònh keá hoaïch naøy caàn taøi trôï bao nhieâu töø voán vay vaø bao nhieâu töø lôïi nhuaän giöõ laïi. Baát cöù tieàn thaëng dö naøo cuõng seõ ñöôïc chi traû coå töùc . Trong tröôøng hôïp muoán taêng chi traû coå töùc maø khoâng laøm thay ñoåi chính saùch ñaàu tö vaø vay nôï, tieàn taêng theâm phaûi ñeán töø ñaâu ñoù. Neáu doanh nghieäp coá ñònh chính saùch vay nôï thì chæ coøn caùch taøi trôï cho coå töùc taêng theâm laø phaûi in theâm nhieàu coå phaàn hôn vaø baùn chuùng ñi. Caùc coå ñoâng môùi chæ saún loøng trôû thaønh thaønh vieân cuûa coâng ty khi naøo baïn chaøo baùn cho hoï nhöõng coå phaàn coù giaù trò töông ñöông nhöõng gì hoï ñaõ maát. Nhöng doanh nghieäp coù khaû naêng laøm ñieàu ñoù nhö theá naøo khi maø caùc taøi saûn, lôïi nhuaän, caùc cô hoäi ñaàu tö vaø do ñoù giaù trò thò tröôøng, taát caû ñeàu khoâng thay ñoåi?. Caâu caû lôøi laø phaûi coù “söï chuyeån dòch giaù trò” töø coå ñoâng cuû sang coå ñoâng môùi. Caùc coå ñoâng môùi nhaän ñöôïc coå phaàn vöøa ñöôïc in ra, moåi coå phaàn trò giaù ít hôn so vôùi tröôùc khi coù thoâng baùo thay ñoåi coå töùc vaø coå ñoâng cuû seõ chòu moät khoaûn loã voán ( Capital loss) treân coå phaàn cuûa mình. Phaàn loã voán naøy ñöôïc buø tröø baèng coå töùc tieàn maët maø hoï nhaän ñöôïc . Trang 58 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp ( Xem sô ñoà sau ) Toaøn boä giaù trò doanh nghieäp ( theo chieàu thaúng ñöùng ) Coå ñoâng môùi Giaù trò moåi coå phaàn tröôùc khi Chia coå töùc Coå ñoâng cuõ Vaø sau khi Chia coå töùc Toång soá coå phaàn Toång soá coå phaàn Doanh nghieäp naøy chi traû coå töùc baèng moät phaàn ba giaù trò cuûa noù vaø huy ñoäng tieàn baèng caùch baùn coå phaàn môùi. Chuyeån dòch giaù trò sang coå ñoâng naém giöõ coå phaàn môùi baèng chi traû coå töùc. Toång giaù trò doanh nghieäp khoâng bò taùc ñoäng bôûi chính saùch coå töùc . Hình treân cho thaáy, chuyeån dòch giaù trò naøy xaûy ra nhö theá naøo. Doanh nghieäp giaû ñònh cuûa chuùng ta chi traû 1/3 toång giaù trò lôïi nhuaän cuûa mình vôùi tö caùch laø coå töùc vaø huy ñoäng theâm tieàn ñeå laøm ñieàu ñoù baèng caùch baùn caùc coå phaàn môùi. Khoaûn loã voán cuûa coå ñoâng môùi töôïng tröng baèng moät suït giaûm trong quy moâ cuûa hôïp ñaäm. Nhöng khoaûn loã voán seõ ñöôïc buø tröø moät caùch töông öùng bôûi söï thaät laø nguoàn tieàn môùi huy ñoäng ( hoäp traéng) seõ ñöôïc chi traû cho coå ñoâng cuõ döôùi hình thöùc coå töùc. Trang 59 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Quay laïi vaán ñeà treân, chuùng ta thaáy raèng noå löïc phaùt haønh caùc coå phaàn môùi vôùi moät cheânh leäch giaù cao so vôùi giaù coå phaàn hieän haønh laø khoâng thöïc teá, vì moät nhaø ñaàu tö môùi saùng suoát seõ thích mua coå phaàn hieän haønh tröïc tieáp töø thò tröôøng chöùng khoaùn hôn laø mua coå phaàn môùi vôùi giaù cao hôn cuûa coâng ty. Do vaäy, ñeå ñaït ñöôïc muïc tieâu huy ñoäng voán coå phaàn môùi taêng theâm, coâng ty seõ xem xeùt vieäc phaùt haønh môùi vôùi moät chieác khaáu giaûm so vôùi giaù thò tröôøng hieän haønh, nhöng laøm thö theá seõ xaûy ra tình traïng töôùc ñoaït tieàn cuûa caùc coå ñoâng hieän taïi. Tröôøng hôïp naøy coù theå traùnh ñöôïc neáu nhö caùc coå ñoâng hieän taïi coù ñaëc quyeàn mua caùc coå phaàn ñöôïc chieác khaáu giaûm giaù naøy theo tyû leä coå phaàn hoï naém giöõ; ñaây goïi laø “caùc phaùt haønh ñaëc quyeàn”. Ñeán luùc naøy, coâng ty nghieân cöùu vaø ñöa ra quyeát ñònh phuø hôïp cho vieäc nhaø ñaàu tö cuû coù theå mua bao nhieâu coå phaàn môùi khi ñang naém giöõ moät soá coå phaàn hieän höõu, Ví duï phaùt haønh ñaëc quyeàn 1 cho 5 coù nghóa laø vôùi moãi 5 coå phaàn hieän höõu, coå ñoâng coù cô hoäi mua 1 coå phaàn môùi ñöôïc cung öùng ra coâng chuùng, coâng ty khoâng theå buoäc caùc coå ñoâng hieän taïi mua theâm baát kyø coå phaàn naøo cuûa coâng ty vaø vì vaäy hoï coù moät quyeàn löïa choïn mua caùc coå phaàn môùi naøy. Coå phaàn môùi ñang ñöôïc phaùt haønh vôùi giaù thaáp hôn giaù thò tröôøng hieän haønh cuûa caùc coå phaàn hieän höõu, quyeàn löïa choïn naøy seõ coù moät giaù trò vaø neáu caùc coå ñoâng hieän taïi muoán, hoï coù theå baùn quyeàn naøy laïi cho ngöôøi khaùc . Coå phaàn ñöôïc baùn vôùi giaù naøo cho ñaëc quyeàn ? Moät ví duï ñieån hình, coâng ty Hoaø Bình muoán taêng voán coå phaàn ñeå taøi trôï cho chöông trình trieån khai saûn phaåm ñaàu trieån voïng vaø ñeå taøi trôï toác ñoä taêng tröôûng cao lieân tuïc cuûa mình. Coâng ty muoán huy ñoäng 100 trieäu USD voán coå phaàn qua phaùt haønh ñaëc quyeàn. Coå phaàn môùi phaùt haønh cuûa coâng ty goàm 10 trieäu coå phaàn vôùi meänh giaù 10$, hieän taïi ñang ñöôïc baùn vôùi giaù 50$, töùc voán hoaù theo thò tröôøng cuûa coâng ty baèng 500 trieäu USD thu nhaäp moãi coå phaàn hieän taïi laø 2.5$ vaø coå töùc moãi coå phaàn laø 0.5$ Coá vaán taøi chính cuûa coâng ty ñeà xuaát moät phaùt haønh ñaëc quyeàn 1 cho 4 vôùi giaù 45$ moãi coå phaàn ñeå huy ñoäng 112.5 trieäu SUD, khoâng keå chi phí phaùt haønh. Chæ soá P/E trong tröôøng hôïp naøy P/E baèng 20 [50 $ :2.5$), coâng ty ñònh vò nhö moät coâng ty taêng tröôûng, coå töùc chæ laø 1%[0.5:50], cho thaáy caùc nhaø ñaàu tö hieän taïi ñang mua coå phaàn vôùi kyø voïng taêng tröôûng voán, treân thöïc teá coâng ty ñang naém giöõ 80% lôïi nhuaän ñeå laïi ñeå taùi ñaàu tö. Ñöùng töø goác ñoä thò tröôøng, vôùi moät thoâng baùo phaùt haønh ñaëc quyeàn, thò tröôøng chöùng khoaùn nhaän hai thoâng tin môùi ñoù laø coâng ty muoán huy ñoäng voán coå phaàn môùi vaø coâng ty döï ñònh laøm gì vôùi soá tieàn naøy. Töø ñoù thò tröôøng chöùng khoaùn phaân tích thoâng tin vaø ñieàu chænh giaù coå phaàn, tuyø theo thò tröôøng coù tin raèng Trang 60 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp phaùt haønh coå phaàn môùi seõ ñöa ñeán doøng tieàn töông lai gia taêng ñaùng keå hay khoâng, töùc laø ñaàu tö seõ coù moät hieän giaù thuaàn döông hay khoâng. Noùi caùch khaùc caùc thoâng tin töø thoâng baùo ñöôïc keát hôïp moät caùch rieâng reõ vaøo giaù coå phaàn. Neáu caùc ñaàu tö ñeà nghò coù veû haáp daãn veà maët taøi chính giaù coå phaàn coù theå taêng ñeå phaûn aùnh cô hoäi môùi naøy. Phaûn aùnh töùc khaéc cuûa thò tröôøng, giaù coå phaàn seõ chuyeån dòch ñeå phaûn aùnh hoaøn caûnh môùi naøy tröôùc khi tính ñeán taùc ñoäng daøi haïn hôn cuûa ñaàu tö caùc nguoàn voán naøy. Chuùng ta xem xeùt söï bieán ñoäng naøy nhö sau : Coâng ty Star phaùt haønh ñaët quyeàn 1 cho 4 vôùi giaù 45$ moãi coå phaàn. Vò theá hieän taïi 10 trieäu coå phaàn x 50$ - 500 trieäu ñoâ la Phaùt haønh ñaïc quyeàn 1 cho 4 2.5 trieäu coå phaàn x 45$ - 112.5 trieäu ñoâla Vò theá töùc thôøi khi thoâng baùo 12.5 trieäu coå phaàn x 49$ - 612.5 trieäu ñoâ Coå ñoâng ñöôïc mua coå phaàn vôùi giaù 45$ Giaù sau ñaëc quyeàn cuûa taát caû caùc coå phaàn 49$ Giaù trò ñaëc quyeàn 4$. Trong tröôøng hôïp nhö vaäy, giaû söû chuùng ta laáy giaù ñích thöïc cuûa thò tröôøng laø 49$/coå phaàn, giaù thò tröôøng ñaõ giaûm nheï, tröôøng hôïp naøy coù gaây neân thieät thoøi cho coå ñoâng cuû hay khoâng?, thöïc teá caùc coå ñoâng cuû seõ ñöôïc mua coå phieáu môùi vôùi giaù 45$ thay vì 49$ cuûa thò tröôøng, tröôøng hôïp hoï khoâng muoán ñaàu tö theâm thì hoï coù quyeàn baùn ñaëc quyeàn cuûa mình ñeå laáy veà 4$/ moãi coå phaàn ñöôïc mua ñeå buø vaøo phaàn suït giaûm ñoù. Cuoái cuøng chuùng ta nhìn nhaän raèng caùc phaùt haønh ñaët quyeàn naøy khoâng taïo ra lôïi cuõng khoâng gaây thieät haïi, duø coå ñoâng nhaän hay baùn noù ñi. Ñieàu kieän caàn cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam ñeå phaùt haønh ñaëc quyeàn Taïi Vieät Nam hieän nay do ñieàu kieän thò tröôøng chöùng khoaùn chöa thöïc söï phaùt trieån maïnh, Nhaø Nöôùc chöa coù quy ñònh veà phaùt haønh ñaëc quyeàn, coøn raát ít caùc coâng ty coå phaàn leân saøn, caùc nhaø ñaàu tö chöa thöïc söï tin töôûng vaøo caùc baùo caùo taøi chính cuûa doanh nghieäp, do vaäy ñeå caùc phaùt haønh ñaëc quyeàn trieån khai ñöôïc taïi caùc doanh nghieäp Vieät Nam thì caàn caùc ñieàu kieän sau : • Ñöôïc söï cho pheùp cuûa Nhaø Nöôùc • Thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån vaø caùc doanh nghieäp cuõng nhö caùc nhaø ñaàu tö tham gia ñuû lôùn • Caùc baûn caùo baïch phaûi ñöôïc cô quan kieåm toaùn thöïc söï uy tín. Cô quan kieåm toaùn naøy chòu traùch nhieäm tröôùc nhöõng soá lieäu ñaõ ñöôïc kieåm toaùn Trang 61 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 2.3 Coâng ty sung maõn 2.3.1 Caùc thoâng soá chieán löôïc taøi chính 1. Ruûi ro kinh doanh Trung bình 2. Ruûi ro taøi chính Trung bình 3.Nguoàn taøi trôï Lôïi nhuaän giöõ laïi coäng nôï vay 4.Chính saùch coå töùc Tyû leä traû coå töùc cao 5.Trieån voïng taêng tröôûng töông lai Trung bình ñeán thaáp 6.Tyû soá giaù thu nhaäp ( P/E) Trung bình 7.Thu nhaäp treân moãi coå phaàn ( EPS) Cao 8.Giaù coå phaàn . Oån ñònh treân thöïc teá vôùi bieán ñoäng thaáp. 2.3.2 Coå töùc cuûa coå ñoâng vaø chính saùch thöïc hieän Khi ñeán giai ñoaïn sung maõn, nhu caàu taùi ñaàu tö giaûm ñaùng keå trong khi nguoàn taøi chính laïi gia taêng . Tyû leä phaân phoái coå töùc cao neân ñöôïc aùp duïng trong giai ñoaïn naøy Caùc nhaø ñaàu tö seõ nhaän ñöôïc coå töùc cao, tuy nhieân vieäc chi traû coå töùc cao baùo hieäu söï suït giaûm taêng tröôûng trong töông lai so vôùi giai ñoaïn taêng tröôûng, caùc nhaø ñaàu tö ñònh vò ñöôïc giai ñoaïn phaùt trieån cuûa coå phieáu töø ñoù coù nhöõng phaûn öùng trong phaïm vi coù theå ñieàu tieát cuûa doanh nghieäp. Moät ñieàu quan troïng laø doanh nghieäp neân döï truø tröôùc nhöõng tình huoáng coù theå xaûy ra tröôùc söï phaûn öùng raát nhaïy caûm cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn. Coå töùc ñöôïc chi traû cao, neáu söï kyø voïng veà taêng tröôûng cuûa coâng ty cao ñieàu naøy laøm cho giaù chöùng khoaùn ngaøy caøng moät cao, trong khi ñieàu naøy treân thöïc teá laø khoâng ñaït ñöôïc vaø ñeán khi nhaän ra sai laàm cuûa mình phaûn öùng cuûa thò tröôøng chöùng khoaùn laø seõ haønh ñoäng ngöôïc laïi moät caùch thaùi quaù, vì vaäy giaù coå phaàn thöôøng coù theå suït giaûm moät caùch ñaùng keå khi taêng tröôûng döï kieán roõ raøng laø seõ khoâng ñaït ñöôïc. Mua laïi coå phaàn ñaõ phaùt haønh, coâng ty coù theå duøng soá tieàn maët ñoù ñeå mua laïi soá coå phaàn cuûa mình vaø tieáp tuïc giöõ chuùng. Neáu coâng ty giöõ chöùng khoaùn cuûa mình nhö chöùng khoaùn toàn tröõ, sau naøy hoï coù theå baùn ra thò tröôøng nhö vaäy moät coâng ty coù theå kieám lôïi töø vieäc töï giao dòch. Haønh ñoäng mua laïi coå phaàn phaùt haønh trong giai ñoaïn sung maõn, chính saùch mua laïi coå phaàn mang nhieàu yeáu toá tích cöïc : • Mua laïi coå phaàn phuïc vuï cho muïc ñích ñaït ñöôïc moät caáu truùc voán toái öu. Khi ñoøn baåy taøi chính cuûa doanh nghieäp chöa ñaït caáu truùc voán toái öu, thay vì vay theâm ñeå ñaït ñöôïc tyû leä nôï lyù töôûng thì coâng ty coù theå mua laïi coå Trang 62 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp phaàn cuûa chính mình, chính saùch naøy laøm giaûm tyû troïng voán coå phaàn vaø do ñoù ñaït hoå trôï cho doanh nghieäp ñaït ñeán moät caáu truùc voán nôï treân voán coå phaàn toái öu • Mua laïi coå phaàn laø moät phöông thöùc phaân phoái coå töùc baèng tieàn maët giaù tieáp cho caùc coå ñoâng. Thay vì chi traû tieàn maët tröïc tieáp cho caùc coå ñoâng coâng ty coù theå mua laïi coå phaàn cuûa caùc coå ñoâng naøy. Caùch laøm naøy coù khaû naêng daãn tôùi moät taùc ñoäng tích cöïc laø trong töông lai do soá coå phaàn thaáp hôn, coå töùc treân moåi coå phaàn cao leân, khaû naêng naøy coù theå haáp daãn caùc coå ñoâng tieàm naêng vaø giaù coå phaàn taêng leân nhôø taùc ñoäng naøy . 2.4 Caùc coâng ty suy thoaùi Coâng ty ñang ñi vaøo giai ñoaïn maø saûn phaåm cuûa mình ñöùng tröôùc caùi cheát khoâng theå traùnh khoûi. Moät töông lai u aùm vôùi trieån voïng taêng tröôûng aâm, tyû soá giaù thu nhaäp thaát keát hôïp vôùi moät chieàu höôùng ñi xuoáng trong thu nhaäp moãi coå phaàn ñang xaûy ra. Trong tröôøng hôïp naøy vieäc chi traû coå töùc ñöôïc xem nhö moät haønh ñoäng hoaøn traû voán cho caùc nhaø ñaàu tö. 2.4.1 Caùc thoâng soá chieán löôïc taøi chính : 1. Ruûi ro kinh doanh Thaáp 2. Ruûi ro taøi chính Cao 3.Nguoàn taøi trôï Nôï 4.Chính saùch coå töùc Tyû leä traû coå töùc toaøn boä 5.Trieån voïng taêng tröôûng töông lai AÂm 6.Tyû soá giaù thu nhaäp ( P/E) Thaáp 7.Thu nhaäp treân moãi coå phaàn ( EPS) Thaáp vaø giaûm daàn 8.Giaù coå phaàn . Giaûm vaø taêng trong bieán ñoäng 2.4.2 Caùc giaûi phaùp taøi chính trong giai ñoaïn suy thoaùi Trong giai ñoaïn suy thoaùi, khoâng khí naëng neà vaø u aùm ñang phuû truøm leân böùc tranh taøi chính cuûa doanh nghieäp. Ñaõ ñeán luùc doanh nghieäp neân tính ñeán döïa vaøo caùi gì ñeå toàn taïi vaø toàn taïi ñöôïc bao nhieâu laâu? Vaø quan troïng hôn caû laø khaû naêng hoaøn traû cho coå ñoâng ñöôïc thöïc hieän ñeán möùc naøo ? Giaûi phaùp thöù nhaát : Döïa vaøo giaù trò cuoái cuøng cuûa taøi saûn Giaù trò thu ñöôïc cao hôn töø vieäc coâng ty söû duïng nhöõng giaù trò cuoái cuøng cuûa taøi saûn ñeå vay vaø chi traû tröôùc coå töùc. Neáu khoâng nhaän ñöôïc soá voán naøy baây giôø caùc coå ñoâng seõ nhaän moät phaân phoái voán cuoái cuøng khi coâng ty keát thuùc vaø baèng caùch vay tieàn döïa treân caùc taøi saûn naøy baây giôø, coù theå gia taêng hieän giaù coå töùc traû cho coå ñoâng vôùi laäp luaän laø chi phí nôï luoân luoân thaáp hôn chi phí voán coå phaàn, ñaëc bieät neáu lôïi ích lôïi ích cuûa laù chaén thueá coøn giaûm theâm chi phí nôï . Trang 63 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Caàn löu yù nhöõng ñieåm ñaëc bieät trong giai ñoaïn naøy. Moät möùc lôïi nhuaän mong ñôïi töø taùi ñaàu tö vaøo moät coâng ty suy thoaùi thöôøng thaáp hôn tyû suaát lôïi nhuaän caùc coå ñoâng ñoøi hoûi. Maët khaùc doøng tieàn trong giai ñoaïn naøy töông ñoái nhaøn roãi do söï suït giaûm trong quy moâ ñaàu tö. Söï töông phaûn naøy taïo neân moät tyû leä chi traû coå töùc raát cao, noù cho thaáy moät phaàn cuûa coå töùc naøy thöïc teá laø hoaøn traû voán. Keát quaû laø caùc coå ñoâng seõ khoâng lo ngaïi khoâng ñuùng veà giaù coå phaàn suït giaûm mieãn laø hoï ñöôïc ñeàn buø ñuû baèng moät laõi suaát coå töùc cao. Trong moái töông quan nghòch giöõa ruûi ro kinh doanh vaø ruûi ro taøi chính, ruûi ro kinh doanh giaûm ñaõ daãn ñeán moâ hình chieán löôïc taøi chính toång theå cho raèng tyû leä taøi trôï nôï neân taêng trong giai ñoaïn naøy. Chuùng ta phaûi chuù troïng ñeán lôïi ích töø taám chaén thueá mang laïi vaø ñieàu naøy quyeát ñònh chi phí ñi vay seõ thaáp hôn chi phí phaûi traû coå ñoâng. Ñeán ñaây, nghe thaät maâu thuaãn – lieäu moät doanh nghieäp ñang suy thoaùi coù ñöôïc vay tieàn hay khoâng? vaø moät vaán ñeà nöõa laø khi ngaân haøng xem xeùt tình hình hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp vaø aán ñònh moät möùc phí nhö theá naøo trong giai ñoaïn suy thoaùi naøy ? Tuy nhieân, vaán ñeà laø giaùm ñoác taøi chính seõ caáu truùc caùc khoaûn vay sao cho taïo ra deã daøng cho caùc ngaân haøng trong vieäc sôû höõu vaø thöïc hieän giaù trò caùc taøi saûn theá chaáp khi doanh nghieäp khoâng coøn coù theå söû duïng caùc taøi saûn naøy ñeå toàn taïi moät caùch kinh teá nöõa. Keát quaû laø vieäc söû duïng moät tyû leä taøi trôï nôï cao trong moät doanh nghieäp ñang suy thoaùi khoâng thöïc söï maâu thuaãn vôùi lyù thuyeát, vaø vaán ñeà ñeà ñaõ ñöôïc giaûi quyeát moät caùch hôïp lyù . Giaûi phaùp thöù hai : Phaùt haønh caùc ñaëc quyeàn chieác khaáu cao vaø thöïc hieän saùp nhaäp caùc coâng ty ñoàng caûnh vôùi nhau Tính treân bình dieän chung, taát caû caùc coâng ty trong giai ñoaïn naøy ñeàu rôi vaøo tình traïng suy thoaùi, hay noùi khaùc hôn laø thò phaàn giaûm suùt, vieäc saùp nhaäp caùc coâng ty laïi vôùi nhau laø vieäc thöïc hieän hôïp lyù hoaù saûn xuaát, hôïp lyù hoaù coâng suaát cuûa nhoùm ñeå loaïi boû coâng suaát cuûa ngaønh, ñieàu naøy laøm giaûm giaù baùn, duy trì thôøi gian hoaït ñoäng. Caùc coâng ty raát caàn voán ñeå taøi trôï cho muïc ñích saùp nhaäp moät ngaønh trong giai ñoaïn suy thoaùi, ñeå taùi caáu truùc caùc coâng ty ñaàu ñaøn neáu chæ taøi trôï baèng voán vay khoâng thoâi thì khoâng theå ñuû. Trong tröôøng hôïp naøy caùc coâng ty neân phaùt haønh theâm coå phaàn vaø do coâng ty ñang trong giai ñoaïn suy thoaùi, do vaäy phaûi phaùt haønh coå phaàn ñaët quyeàn vôùi chieác khaáu cao. Cuõng gioáng nhö trong giai ñoaïn phaùt haønh ñaëc quyeàn trong giai ñoaïn taêng tröôûng, nhöng giai ñoaïn naøy coù moät khaû naêng xuaát hieän ruûi ro ñoù laø giaù coå phaàn bao goàm ñaëc quyeàn suït xuoáng döôùi giaù söû duïng ñaëc quyeàn trong suoát thôøi gian Trang 64 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp cung öùng ñaëc quyeàn. Ruûi ro naøy coù theå ñöôïc baûo hieåm bôûi caùc coâng ty baûo laõnh phaùt haønh. Trong tröôøng hôïp naøy cung öùng caùc ñaëc quyeàn chieác khaáu cao ñöôïc xem laø thaát baïi khi caùc nhaø ñaàu tö maát nieàm tin vaøo coâng ty vaø caùc coå phaàn cuûa coâng ty. Ñaây laø hai giaûi phaùp loaïi tröø nhau, neáu giaûi phaùp naøy thöïc hieän thì giaûi phaùp kia khoâng toàn taïi, tuy nhieân tröôøng hôïp saùp nhaäp ñöôïc xem laø khaû thi khi ñaëc ñieåm ngaønh, saûn phaåm cuûa doanh nghieäp ñoù vaãn coøn nhaän ñöôïc söï chaáp nhaän cuûa thò tröôøng. III. Caùc giaûi phaùp hoå trôï khaùc 1. Töø phía Nhaø Nöôùc Taùch baïch quyeàn quaûn lyù vaø quyeàn sôû höõu Ñoù laø moät trong nhöõng giaûi phaùp vó moâ quan troïng nhaát maø Nhaø Nöôùc caàn phaûi thöïc hieän ñeå naâng cao naêng löïc caïnh tranh cho caùc coângty coå phaàn trong giai ñoaïn hieän nay. Vieäc söûa ñoåi luaät doanh nghieäp Nhaø Nöôùc laø moät vaán ñeà heä troïng, coù lieân quan ñeán nhieàu chuû tröông chính saùch lôùn cuûa ñaûng vaø Nhaø Nöôùc .Vôùi 51% coå phaàn tham gia, hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Coâng ty coå phaàn vaãn chòu söï chi phoái raát lôùn töø phía töø phía Nhaø Nöôùc .Quyeàn sôû höõu vaø quyeàn quaûn lyù phaûi taùch baïch roû raøng vaø ñaõ ñeán luùc caàn phaûi phaûi xaây döïng chöùc naêng, nhieäm vuï, quyeàn haïn cuûa “thaønh vieân Nhaø Nöôùc” trong Coâng ty coå phaàn, phaân bieät giöõa noäi dung quaûn lyù Nhaø Nöôùc vôùi noäi dung quaûn lyù doanh nghieäp cuûa Nhaø Nöôùc vôùi tö caùch laø ngöôøi goùp voán ñeå traùnh “bình môùi, röôïu cuû” cho moâ hình naøy. Xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh quoác gia Trong boái caûnh hieän nay naâng cao naêng löïc caïnh tranh saún saøng cho vieäc hoäi nhaäp kinh teá quoác teá khoâng chæ laø xu theá taát yeáu maø coøn laø con ñöôøng duy nhaát ñeå Vieät Nam thoaùt khoûi nguy cô bò cheøn eùp, thoân tính khi hoäi nhaäp vaø trong haønh trình naøy, caùc DN phaûi chuû ñoäng vaø töï thaân vaän ñoäng laø chính coäng vôùi söï hoå trôï cuûa Nhaø Nöôùc chöù khoâng theå ñoøi hoûi Nhaø Nöôùc duy trì maõi chính saùch baûo hoä. Vì theá, neáu khoâng sôùm caûi thieän hoaëc giaûi quyeát toát vaán ñeà naøy thó nguy cô ñaùnh maát thò tröôøng noäi ñòa cho caùc ñoái taùc kinh teá huøng maïnh cuûa nöôùc ngoaøi laø ñieàu raát deã xaûy ra . Trang 65 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Do vaäy, ñeå naâng cao söùc caïnh tranh cuûa neàn kinh teá cuûa neàn kinh teá caàn xaây döïng chieán löôïc caïnh tranh Quoác Gia maø coát loõi laø heä thoáng caùc chính saùch caïnh tranh. Vieäc xaây döïng vaø thöïc hieän caùc chính saùch caïnh tranh caàn theo höôùng giaûm daàn, tieán tôùi xoùa boû phaân bieät trong kinh doanh, choáng haïn cheá caïnh tranh, giaûm thieåu caùc haønh vi caïnh tranh khoâng laønh maïnh treân thò tröôøng, haïn cheá kieåm soaùt ñoäc quyeàn. Theo höôùng naøy, caàn nhanh choùng ban haønh luaät caïnh tranh vaø kieåm soaùt ñoäc quyeàn trong kinh doanh. Ngoaøi ra caàn phaûi caûi thieän moâi tröôøng ñaàu tö, thöïc hieän quaù trình caûi caùch heä thoáng thueá nhaèm ñaùp öùng yeâu caàu cuûa quaù trình hoäi nhaäp, môû cöûa neàn kinh teá, tieán tôùi xaây döïng heä thoáng thueá thoáng nhaát cho caùc thaønh phaàn kinh teá, ñaåy maïnh xuùc tieán thöông maïi, xuùc tieán ñaàu tö, ñaåy maïnh chuyeån dòch cô caáu kinh teá thoâng qua ñieàu chænh cô caáu ñaàu tö nhaèm phaùt huy lôùi theá so saùnh. lôïi theá caïnh tranh, thöïc hieän chuû ñoäng hoäi nhaäp kinh teá quoác teá, khaån tröông xaây döïng vaø trieån khai thöïc hieän chieán löôïc toång theå hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. Xeùt veà chieán löôïc caïnh tranh cuûa saûn phaåm, dòch vuï. Theo keát quaû nghieân cöùu cuûa Vieän nghieân cöùu quaûn lyù kinh teá Trung Öông ñaõ chæ ra raèng, nhoùm saûn phaåm ñöôïc ñaùnh giaù laø coù naêng löïc caïnh tranh cuûa Vieät Nam hieän nay chuû yeáu laø nhöõng noâng saûn, khoaùng saûn chöa qua cheá bieán do coù lôïi theá veà thieân nhieân nhöng tyû leä giaù trò gia taêng thaáp. Thöôøng nhöõng ngaønh haøng naøy ñang ñöôïc baûo hoä vaø seõ phaûi ñoái maët vôùi caïnh tranh gay gaét do phaàn lôùn chöa coù thöông hieäu, kieåu daùng rieâng, chöa taïo ñöôïc cô sôû nguyeân lieäu oån ñònh laâu daøi, naêng suaát, chaát löôïng oån ñònh… Ñoù laø chöa keå ñeán vieäc chuùng ta coøn phaûi chòu khoâng ít söùc eùp veà thay ñoåi cô caáu saûn phaåm, nghóa laø chuùng ta phaûi saûn xuaát caùc saûn phaåm theo nhu caàu, thò hieáu, chaát löôïng vaø tieâu chuaån cuûa thò tröôøng quoác teá chöù khoâng phaûi taïo ra nhöõng saûn phaåm maø chuùng ta coù khaû naêng saûn xuaát. Trong xu theá cuûa neàn kinh teá toaøn caàu, moïi Quoác Gia ñeàu phaûi môû cöûa hoäi nhaäp vôùi theá giôùi beân ngoaøi, naâng cao söùc caïnh tranh laø cô sôû cho söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa töøng doanh nghieäp noùi rieâng vaø caû neàn kinh teá noùi chung. Boái caûnh ñoù ñoøi hoûi caùc doanh nghieäp, caùc Quoác Gia khoâng nhöõng phaûi thay ñoåi, vöôït leân chính mình ñeå phaùt trieån maø coøn phaûi tieán nhanh, tieán maïnh, tieán vöõng chaéc hôn caùc ñoái thuû caïnh tranh ñeå traùnh nguy cô tuït haäu . Trang 66 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp 2. Töø phía doanh nghieäp Beân caïnh giaûi phaùp veà giaùm ñoác taøi chính, vaø chieán löôïc taøi chính cho doanh nghieäp ñeå tranh thuû caùc cô hoäi vaø ñieàu kieän thuaän lôïi do vieäc tham gia WTO mang laïi, ñoàng thôøi haïn cheá toái ña nhöõng taùc ñoäng tieâu cöïc cuûa quaù trình naøy caùc doanh nghieäp Vieät Nam caàn thöïc hieän toát caùc vaán ñeà sau : Thöù nhaát, xaây döïng ñoäi nguõ nhaân löïc, nhöõng chuyeân gia coù ñuû trình ñoä vaø khaû naêng ñeå tieáp caän nhöõng caùi môùi cuûa quaù trình hoäi nhaäp, nhöõng chuyeân gia veà ñeå theo kòp, naém baét nhöõng caùi môùi, tieán trieån cuûa theá giôùi veà thò tröôøng Thöù hai, xaây döïng vaø tuyeân truyeàn phoå bieán saâu roäng trong toaøn doanh nghieäp nhaän thöùc ñaàu ñuû vaø ñuùng ñaén vaán ñeà hoäi nhaäp quoác teá vaø tham gia WTO, thaáy roõ caû cô hoäi vaø thaùch thöùc ñeå chuû ñoäng chuaån bò . Thöù ba, caùc doanh nghieäp caàn chuû ñoäng nghieân cöùu xaùc ñònh nhöõng lónh vöïc ngaønh haøng, maët haøng mình coù theá maïnh hoaëc nhöõng ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå phaùt trieån, treân cô sôû ñoù chuû ñoäng ñieàu chænh vaø thu huùt caùc nguoàn löïc ñeå taäp trung phaùt trieån caùc maët haøng coù hieäu quaû vaø coù söùc caïnh tranh quoác teá . Thöù tö, caùc doanh nghieäp caàn coù quan heä chaëc cheû vôùi caùc boä ngaønh trung öông vaø caùc coâng ty hoïat ñoäng kinh doanh quoác teá ñeå naém baét tình hình xu höôùng thò tröôøng quoác teá, treân cô sôû ñoù quyeát ñònh caùc keá hoïach saûn xuaát kinh doanh cuûa doanh nghieäp cho phuø hôïp vaø coù hieäu quaû, ñaùp öùng yeâu caàu cuûa thò tröôøng theá giôùi. Thöù naêm, Caùc doanh nghieäp caàn chuaån bò toát cho vieäc cuøng caû nöôùc tham gia hoäi nhaäp quoác teá, trong ñoù coù WTO, taêng cöôøng naêng löïc laõnh ñaïo vaø quaûn lyù, taêng cöôøng ñaûo taïo caùn boä ñuû söùc ñaùp öùng yeâu caàu cuûa quaù trình tham gia vaøo caùc hoaït ñoäng kinh doanh quoác teá . Nhanh choùng öùng duïng coâng ngheä thoâng tin trong saûn xuaát vaø kinh doanh, caäp nhaät thoâng tin veà thò tröôøng kòp thôøi tieán haønh nhöõng quan heä thöông maïi tröïc tieáp vôùi caùc ñoái taùc nöôùc ngoaøi, haïn cheá phuï thuoäc caùc khaâu trung gian. Taêng cöôøng cöû caùn boä ñi nghieân cöùu thò tröôøng ôû nöôùc ngoaøi, tham gia moät soá cuoäc hoäi chôï, trieån laõm caàn thieát veà ngaønh haøng maø doanh nghieäp coù theá maïnh, qua ñoù tìm hieåu nhu caàu thò tröôøng, tìm ñoái taùc. Caàn giöõ lieân heä thöôøng xuyeân vôùi caùc cô quan ñaïi dieän cuûa vieät nam ôû nöôùc ngoaøi ñeå yeâu caàu cung caáp thoâng tin thò tröôøng vaø thaåm ñònh ñoái taùc . Trang 67 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp Vôùi caùc doanh nghieäp Vieät Nam trong luùc naøy, cô hoäi vaø thaùch thöùc luoân ñan xen nhau, neáu khoâng bieát caùch naém baét vaø taän duïng kòp thôøi thì cô hoäi coù theå quay trôû laïi thaønh thaùch thöùc. Vì vaäy, baèng vieäc tích cöïc chuaån bò kyõ moïi ñieàu kieän ñi tham gia hoäi nhaäp kinh teá quoác teá. vôùi öu theá treû, khoûe, naêng ñoäng, chuùng ta tin töôûng raèng caùc doanh nghieäp Vieät Nam seõ tranh thuû ñöôïc vaän hoäi môùi môû ra, ñeå ñaåy maïnh phaùt trieån vaø haïn cheá toái ña caùc hoïat ñoäng tieâu cöïc cuûa quaù trình naøy. Lôøi keát Xaây döïng chöùc danh giaùm ñoác taøi chính vaø chieán löôïc taøi chính trong chu kyø soáng cuûa doanh nghieäp laø moät chuû tröông ñuùng ñaén. Theá nhöng hieän nay caùc doanh nghieäp Vieät Nam chöa thaät söï quan taâm ñeán vaán ñeà naøy vaø ñoù chính laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây ra yeáu keùm maø caùc DNNN Vieät Nam ñang phaûi gaùnh chòu. Môû roäng quan heä kinh teá quoác teá, gia nhaäp WTO, cô hoäi & thaùch thöùc ñang chôø ñôïi ôû phía tröôùc cho caùc doanh nghieäp Vieät Nam. Toàn taïi hay khoâng toàn taïi, phaùt trieån hay thuït luøi vaø bieán maát laø nhöõng vaán ñeà maø töï thaân doanh nghieäp phaûi coù caâu traû lôøi. Ñaõ ñeán luùc caùc DNNN maø cuï theå laø caùc Coâng ty coå phaàn chòu söï chi phoái cuûa Nhaø Nöôùc phaûi bieát töï khaúng ñònh mình vaø vöõng tieán ñeán thaønh coâng ñeå traùnh tröôït ngaõ ngay treân saân nhaø . Ñeå laøm ñöôïc ñieàu naøy, caùc doanh nghieäp Vieät Nam phaûi coù nhöõng caûi tieán, moät trong nhöõng caûi tieán quan troïng laø xaây döïng chöùc danh giaùm ñoác taøi chính vaø chieán löôïc taøi chính cho doanh nghieäp. Thoâng qua luaän vaên naøy, ngöôøi vieát raát mong nhaän ñöôïc söï uûng hoä veà maët quan ñieåm cuûa caùc Quyù Thaày Coâ, Anh Chò chuyeân ngaønh. Luaän vaên naøy ñöôïc vieát ñeå hoaøn thaønh chöông trình ñaøo taïo Thaïc só kinh teá cuûa Tröôøng Ñaïi hoïc kinh teá TP. HCM, beân caïnh ñoù luaän vaên naøy cuõng chính laø nhöõng traên trôû coù taâm huyeát cuûa baûn thaân - ngöôøi laøm coâng taùc keá toaùn taøi chính taïi Coâng ty coå phaàn vôùi tieàn thaân laø DNNN. Trang 68 Ñeà taøi: Giaùm ñoác Taøi chính vaø vieäc Hoaïch ñònh chieán löôïc taøi chính trong Doanh nghieäp TAØI LIEÄU THAM KHAÛO 1. GS-TS Traàn Ngoïc Thô, Taøi chính doanh nghieäp hieän ñaïi – Nhaø xuaát baûn Thoáng keâ . 2. Cô quan Thoâng Tin Lyù Luaän vaø Nghieäp Vuï cuûa ngaønh taøi chính – Taïp chí taøi chính. 3. Cô quan cuûa Boä Taøi Chính – Thôøi baùo Taøi chính Vieät Nam. 4. Cô quan cuûa Boä Keá Hoaïch vaø Ñaàu Tö – Thôøi baùo Ñaàu tö 5. Cô quan cuûa Boä Keá Hoaïch vaø Ñaàu Tö – Thôøi baùo Ñaàu tö chöùng khoaùn 6. Cô quan cuûa Toång Cuïc Thueá – Boä taøi chính - Taïp Chí Thueá Nhaø Nöôùc 7. Sôû Thöông maïi TP. HCM – Thôøi baùo kinh teá Saøi goøn 8. Caùc trang Web cuûa Boä Taøi Chính, Boä Thöông Maïi, Toång cuïc Thueá, Doanh nghieäp & doanh nhaân vaø web CFO Asia www Cfoasia. Com. Trang 69 ._.