Giải quyết tranh chấp kinh tế ở nước ta hiện nay - Thực trạng và giải pháp
Tài liệu Giải quyết tranh chấp kinh tế ở nước ta hiện nay - Thực trạng và giải pháp: ... Ebook Giải quyết tranh chấp kinh tế ở nước ta hiện nay - Thực trạng và giải pháp
Tóm tắt tài liệu Giải quyết tranh chấp kinh tế ở nước ta hiện nay - Thực trạng và giải pháp, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
ï1¼0Ç^hbrdr|rcf1 Ch¬ng I
Tæng quan vÒ ph¸p luËt gi¶i quyÕt
tranh chÊp kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay
I. Kh¸i niÖm tranh chÊp kinh tÕ vµ tè tông kinh tÕ
1. Kh¸i niÖm tranh chÊp kinh tÕ:
Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng víi sù tham gia cña nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ cã chÕ ®é së h÷u kh¸c nhau, c¸c quan hÖ kinh tÕ ngµy cµng trë nªn ®a d¹ng vµ phøc t¹p. Môc ®Ých t×m kiÕm lîi nhuËn ch¼ng nh÷ng lµ ®éng lùc trùc tiÕp thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng c¸c giao lu kinh tÕ, mµ cßn lµ lý do tån t¹i cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ.
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¸c quan hÖ kinh tÕ vµ díi sù t¸c ®éng trùc tiÕp cña quy luËt c¹nh tranh, tranh chÊp kinh tÕ còng trë nªn phong phó h¬n vÒ chñng lo¹i, gay g¾t, phøc t¹p h¬n vÒ tÝnh chÊt vµ quy m«. ChÝnh v× vËy, viÖc ¸p dông h×nh thøc vµ ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp sao cho phï hîp, cã hiÖu qu¶ lµ mét ®ßi hái kh¸ch quan ®Ó b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c chñ thÓ kinh doanh, b¶o ®¶m nguyªn t¾c ph¸p chÕ X· héi Chñ nghÜa, th«ng qua ®ã gãp phÇn t¹o m«i trêng ph¸p lý lµnh m¹nh ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh ph¸t triÓn kinh tÕ.
Tranh chÊp kinh tÕ lµ tranh chÊp biÓu hiÖn nh÷ng m©u thuÉn hay xung ®ét vÒ quyÒn, nghÜa vô gi÷a c¸c nhµ ®Çu t, s¶n xuÊt ®Õn tiªu thô s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn dÞch vô trªn thÞ trêng nh»m môc ®Ých sinh lêi. Nh vËy tranh chÊp kinh tÕ cã thÓ ph¸t sinh trong c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¸i s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn, dï tån t¹i díi h×nh thøc nµo vµ cã thÓ b¾t nguån tõ nguyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan kh¸c nhau, nhng ®Æc trng chung cña tranh chÊp kinh tÕ lµ lu«n g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh tÕ vµ chñ thÓ tham gia chñ yÕu lµ c¸c nhµ doanh nghiÖp. VÒ b¶n chÊt, mçi tranh chÊp xÐt cho cïng ®Òu ph¶n ¸nh nh÷ng xung ®ét vÒ lîi Ých kinh tÕ gi÷a c¸c bªn
Tranh chÊp kinh tÕ kh¸c víi tranh chÊp d©n sù ë mét sè ®iÓm sau:
¨ Tranh chÊp kinh tÕ thêng chØ g¾n liÒn víi nh÷ng yÕu tè tµi s¶n, nh÷ng lîi Ých cña c¸c bªn cã tranh chÊp vµ chØ ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ v× môc ®Ých kinh doanh, c¸c tranh chÊp d©n sù võa mang tÝnh chÊt tµi s¶n, tÝnh chÊt nh©n th©n phi tµi s¶n.
¨ Gi¸ trÞ tranh chÊp kinh tÕ thêng rÊt lín, c¸c tranh chÊp kinh tÕ thêng lµm ¶nh hëng kinh tÕ kh«ng nh÷ng cho bªn cïng tranh chÊp mµ cßn lµm ¶nh hëng ®Õn s¶n xuÊt kinh doanh cña c¶ céng ®ång kinh doanh n÷a. Do ®ã, tranh chÊp kinh tÕ thêng cã tÝnh nguy hiÓm h¬n tranh chÊp d©n sù.
¨ Bªn bÞ vi ph¹m trong quan hÖ kinh tÕ kh«ng nh÷ng ®îc båi thêng thiÖt h¹i (nÕu cã thiÖt h¹i x¶y ra) gièng nh bªn bÞ vi ph¹m trong quan hÖ luËt d©n sù mµ cã quyÒn ®ßi hái ph¹t vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ.
¨ Chñ thÓ trong quan hÖ cã tranh chÊp kinh tÕ chñ yÕu lµ chñ thÓ kinh doanh khi tham gia quan hÖ kinh doanh hoÆc nÕu kh«ng trùc tiÕp kinh doanh th× Ýt nhÊt hä lµ nh÷ng ngêi tiÕn hµnh hµnh vi ®Çu t vèn nh»m môc ®Ých kinh doanh sinh lêi. Trong khi ®ã tranh chÊp d©n sù chñ yÕu ph¸t sinh tõ c¸c chñ thÓ kh«ng tham gia kinh doanh.
Tranh chÊp kinh tÕ gåm c¸c lo¹i sau:
· Tranh chÊp Hîp ®ång kinh tÕ gi÷a ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh.
· Tranh chÊp gi÷a C«ng ty víi thµnh viªn C«ng ty hoÆc gi÷a thµnh viªn C«ng ty víi nhau liªn quan ®Õn viÖc thiÕt lËp ho¹t ®éng hoÆc gi¶i thÓ c«ng ty.
· Tranh chÊp ®Õn viÖc mua b¸n chøng kho¸n (Cæ phiÕu, Tr¸i phiÕu);
· Vµ c¸c tranh chÊp kinh tÕ kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt;
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng sù ®a d¹ng vÒ ®èi tîng còng nh sù xuÊt hiÖn cña c¸c thÞ trêng yÕu tè phi truyÒn thèng ®· lµm ph¸t sinh nhiÒu tranh chÊp míi nh tranh chÊp vÒ th¬ng hiÖu, Ly- x¨ng, tranh chÊp vÒ qu¶ng c¸o...
Nh÷ng tranh chÊp kinh tÕ x¶y ra mµ ®îc c¬ quan toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt theo mét tr×nh tù thñ tôc nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh th× ®îc gäi lµ "Vô ¸n kinh tÕ".
2. Kh¸i niÖm tè tông kinh tÕ:
Tè tông kinh tÕ lµ mét chÕ ®Þnh ph¸p luËt quan träng cña ph¸p luËt kinh tÕ, lµ tæng hîp c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh nh÷ng quan hÖ tè tông gi÷a c¬ quan toµ ¸n vµ ngêi tham gia tè tông, trong qu¸ tr×nh toµ ¸n gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ ®Ó ®¶m b¶o quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c bªn tham gia tè tông. Còng cã thÓ hiÓu tè tông kinh tÕ lµ qu¸ tr×nh c¬ quan toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh.
Víi néi dung kh¸i niÖm tranh chÊp kinh tÕ nh trªn cã thÓ thÊy c¸c tranh chÊp kinh tÕ hiÖn nay lµ rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p, c¸c chñ thÓ cña nÒn kinh tÕ ®îc më réng h¬n tríc vµ ph¹m vi ho¹t ®éng còng ®a d¹ng h¬n tríc. V× vËy, ph¸p luËt ¸p dông cho viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ ph¶i linh ho¹t vµ mÒm dÎo h¬n, c¸c c¬ quan tµi ph¸n võa ph¶i n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh, võa ph¶i thay ®æi ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ cho phï hîp víi nÒn kinh tÕ më nh hiÖn nay cña níc ta.
II. Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan cña viÖc ban hµnh ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ
1. Sau chiÕn th¾ng mïa xu©n 1975, c¶ níc ta bíc vµo giai ®o¹n lÞch sö míi x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ quèc. C¬ chÕ qu¶n lý cò tËp trung, quan liªu bao cÊp trong thêi kú chiÕn tranh ®· kh«ng ph¸t huy t¸c dông tÝch cùc mµ cßn lµm tr× trÖ sù ph¸t triÓn kinh tÕ, g©y nhiÒu hiÖn tîng tiªu cùc trong x· héi, tríc t×nh h×nh trªn §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI (1986) ®· kÞp thêi chØ ra mÆt yÕu kÐm, sai lÇm chñ quan duy ý chÝ trong c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung bao cÊp, ®Ò ra ®êng lèi ®æi míi toµn diÖn ®Æc biÖt ®êng lèi ph¸t triÓn kinh tÕ. §êng lèi ®æi míi ®ã ®îc hoµn thiÖn vµ chÝnh thøc ®a vµo ®êi sèng x· héi b»ng ph¸p luËt ®ã lµ HiÕn ph¸p 1992, ®· thõa nhËn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng ë níc ta.
ViÖc ®æi míi tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng T ph¸p vµ c¸c C¬ quan tµi ph¸n nãi chung vµ c¸c c¬ quan tµi ph¸n kinh tÕ nãi riªng còng n»m trong khu«n khæ cña c«ng cuéc ®æi míi nµy. §¸p øng c¸c ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan ®ã Quèc héi níc Céng hoµ x· héi Chñ nghÜa ViÖt nam kho¸ IX kú häp thø 4 ®· th«ng qua luËt söa ®æi bæ xung LuËt tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n víi nh÷ng qui ®Þnh vµ chøc n¨ng míi cña toµ ¸n lµ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp, LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµ ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ còng ®îc ban hµnh víi t c¸ch lµ luËt néi dung ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ trong c¬ chÕ míi.
Ph¸p lÖnh Héi ®ång träng tµi kinh tÕ ban hµnh ngµy 12/1/1990 còng kh«ng cßn phï hîp víi nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn n÷a. Bëi träng tµi kinh tÕ nhµ níc lµ c¬ quan thuéc hÖ thèng c¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc nhng l¹i cã thÈm quyÒn xÐt xö. §©y lµ mét c¬ quan võa cã chøc n¨ng qu¶n lý l¹i võa cã chøc n¨ng cña c¬ quan t ph¸p, kÌm theo ®ã thùc lùc cña ®éi ngò träng tµi viªn cßn h¹n chÕ. C¸c quyÕt ®Þnh cña träng tµi kinh tÕ kh«ng cã mét c¬ chÕ thi hµnh hiÖu qu¶, chñ yÕu chØ mong vµo sù tù nguyÖn cña bªn ph¶i thi hµnh.
2. Nh»m hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ khu vùc vµ quèc tÕ, nhµ níc ta thùc hiÖn mét chÝnh s¸ch kinh tÕ më. Më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ chóng ta võa thu hót ®îc ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam, võa n¾m b¾t ®îc nh÷ng thµnh tùu khoa häc kü thuËt tiªn tiÕn vµ kinh nghiÖm kinh doanh cña c¸c quèc gia cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ khi më réng c¸c quan hÖ kinh tÕ chóng ta buéc ph¶i xem xÐt, chÊp nhËn nh÷ng tËp qu¸n th¬ng m¹i quèc tÕ vµ c¸c nguyªn t¾c cña luËt ph¸p quèc tÕ vÒ c¸c lÜnh vùc th¬ng m¹i kinh doanh quèc tÕ.
Më réng c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ ®· t¸c ®éng tÝch cùc vµo nÒn kinh tÕ cña chóng ta lµm c¸c ho¹t ®éng kinh doanh trë nªn ®a d¹ng, s«i ®éng vµ ®¬ng nhiªn dÉn ®Õn sÏ cã ph¸t sinh c¸c tranh chÊp trong ho¹t ®éng kinh tÕ ngµy cµng nhiÒu vµ gay g¾t. C¸c chñ ®Çu t níc ngoµi vµo ViÖt Nam hä ®Òu quan t©m ®Õn sù b¶o ®¶m vÒ mÆt ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh vµ ph¸p luËt ph¶i b¶o ®¶m ®Çy ®ñ c¸c quyÒn vµ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña hä khi n¶y sinh c¸c tranh chÊp.
ChÝnh v× vËy khi tiÕn hµnh ®Çu t vµo ViÖt Nam ngoµi c¸c yÕu tè ®¶m b¶o vÒ mÆt ph¸p lý cho ho¹t ®éng kinh doanh, hiÖu qu¶ kinh doanh th× c¸c chñ ®Çu t còng ®Æc biÖt quan t©m ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong ho¹t ®éng kinh doanh, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¶i nhanh chãng, cã hiÖu lùc míi b¶o ®¶m quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña hä.
III. C¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ t¹i viÖt Nam
ViÖc chuyÓn ®æi nÒn kinh tÕ ë níc ta tõ c¬ chÕ tËp trung, quan liªu bao cÊp sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc ®· lµm thay ®æi quan niÖm vÒ mét lo¹t vÊn ®Ò xung quanh c¸c chÕ ®Þnh hîp ®ång kinh tÕ (H§KT), tranh chÊp kinh tÕ, tµi ph¸n kinh tÕ, quyÒn tù do cña c¸c bªn tranh chÊp trong viÖc lùa chän c¬ quan, tæ chøc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ, vÞ trÝ cña c¬ quan tµi ph¸n kinh tÕ trong bé m¸y Nhµ níc v.v.
Tõ n¨m 1987 - 1990, níc ta ®· cã nhiÒu cè g¾ng ®Ó tiÕp tôc ph¸t huy vai trß cña träng tµi kinh tÕ. Do ®ã n¨m 1989 Nhµ níc ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ vµ n¨m 1990 ban hµnh Ph¸p lÖnh Träng tµi kinh tÕ víi môc ®Ých lµm cho hai chÕ ®Þnh nµy thÝch nghi víi c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ míi vµ míi ®©y Uû ban thêng vô Quèc héi ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh träng tµi th¬ng m¹i sè 08/PL UBTVQH 11 ban hµnh ngµy 25/2/2003 nh»m tõng bíc hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt t¹o tÝnh t¬ng thÝch víi c¸c quy ®Þnh cña luËt ph¸p quèc tÕ.
HiÕn ph¸p n¨m 1992 ra ®êi ®· ®¸nh dÊu nh÷ng thay ®æi quan träng trong chÕ ®é kinh tÕ cña Nhµ níc CHXHCN ViÖt nam vµ phÇn nµo ®· lµm cho sù tån t¹i cña hÖ thèng träng tµi kinh tÕ trë nªn kh«ng cßn phï hîp. §ã lµ nh÷ng nguyªn t¾c nh ®a d¹ng hãa c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, c¸c h×nh thøc së h÷u, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt, c¸ nh©n ®îc tù do kinh doanh, tù do thµnh lËp doanh nghiÖp, Nhµ níc kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®óng ph¸p luËt cña c¸c doanh nghiÖp...
Tranh chÊp kinh tÕ tÊt yÕu x¶y ra trong ho¹t ®éng kinh doanh v× vËy, gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh ®îc coi nh lµ ®ßi hái tù th©n cña qu¸ tr×nh kinh tÕ. Theo c¸ch hiÓu th«ng thêng gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ lµ c¸ch thøc, ph¬ng ph¸p còng nh c¸c ho¹t ®éng ®Ó kh¾c phôc vµ lo¹i trõ c¸c tranh chÊp ®· ph¸t sinh nh»m b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c chñ thÓ kinh doanh, b¶o vÖ trËt tù, kû c¬ng x· héi.
Khi x¶y ra tranh chÊp c¸c chñ thÓ kinh doanh ®Òu muèn gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ ®îc nhanh chãng vµ thuËn lîi, tõ ®ã c¸c chñ thÓ kinh doanh cã nhu cÇu lùa chän mét h×nh thøc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ phï hîp víi m×nh.
1.Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng th¬ng lîng:
Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm:
a. Kh¸i niÖm: Th¬ng lîng lµ mét ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp mµ theo ®ã c¸c bªn cïng nhau bµn b¹c, tho¶ thuËn ®Ó tù gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh trong quan hÖ hîp ®ång cña m×nh mµ kh«ng cã sù tham gia cña bªn thø ba.
b. §Æc ®iÓm:
- Th¬ng lîng lµ mét ph¬ng ph¸p tù gi¶i quyÕt tranh chÊp cña c¸c bªn.
- Th¬ng lîng kh«ng mang tÝnh chÊt b¾t buéc trõ khi hîp ®ång cã quy ®Þnh vµ kh«ng ®ßi hái sù can thiÖp hµnh chÝnh cña bÊt cø mét thiÕt chÕ nµo. Th¬ng lîng ®îc ¸p dông t¬ng ®èi phæ biÕn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ thêi gian vµ chi phÝ giµnh cho cuéc th¬ng lîng th«ng thêng phô thuéc vµo tÝnh chÊt vµ trÞ gi¸ tranh chÊp. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ th¬ng lîng l¹i phô thuéc vµo thiÖn trÝ cña c¸c bªn vµ c¸ch thøc th¬ng lîng lµ th¬ng lîng trùc tiÕp hay th«ng qua th tÝn, telex, fax ....
ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng th¬ng lîng nh»m g¹t bá c¸c ý kiÕn bÊt ®ång ®Ó ®¹t tíi sù thèng nhÊt, thiÖn trÝ lµ mét ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp rÊt phæ biÕn ë nhiÒu quèc gia, ®Æc biÖt lµ c¸c quèc gia ¸ §«ng.
Theo §iÒu 7 Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ: “ C¸c tranh chÊp ph¸t sinh khi thùc hiÖn hîp ®ång kinh tÕ ®îc gi¶i quyÕt b»ng c¸ch tù th¬ng lîng gi÷a c¸c bªn víi nhau hoÆc ®a ra träng tµi kinh tÕ”. Ph¬ng thøc th¬ng lîng nµy ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i quyÕt tranh chÊp gi÷a hai bªn bµy tá th¸i ®é t«n träng bªn vi ph¹m hîp ®ång còng nh ®Ó hai bªn hiÓu râ néi dung sù viÖc, néi dung tranh chÊp dÉn ®Õn sù thiÖn trÝ cña c¶ hai bªn.
- Trong c¸c hîp ®ång kinh tÕ, t¹i ®iÒu kho¶n vÒ xö lý tranh chÊp thêng ®îc ghi: “ C¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång tríc hÕt ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua ®µm ph¸n, th¬ng lîng gi÷a c¸c bªn. NÕu tranh chÊp kh«ng gi¶i quyÕt ®îc b»ng th¬ng lîng sÏ ®îc ®em ra xÐt xö t¹i (toµ ¸n hoÆc träng tµi) theo quy t¾c cña (toµ ¸n, träng tµi) phÝ xÐt xö sÏ do bªn thua kiÖn chÞu” ®iÒu nµy cµng chøc tá mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña th¬ng lîng lµ " h×nh thøc tù gi¶i quyÕt tranh chÊp" ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt.
1.2 C¸ch thøc th¬ng lîng:
a. Th¬ng lîng b»ng c¸ch gÆp gì trùc tiÕp: Th¬ng lîng b»ng c¸ch gÆp nhau trùc tiÕp lµ viÖc c¸c bªn cö ®¹i diÖn cña m×nh gÆp mÆt nhau t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh trong mét thêi gian x¸c ®Þnh ®Ó bµn b¹c vÊn ®Ò tranh chÊp nh»m ®a ra c¸c gi¶i ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp.
b. Th¬ng lîng th«ng qua th tõ, ®iÖn tÝn, telex...
Víi sù ph¸t triÓn vît bËc cña c«ng nghÖ ®iÖn tö Internet, email th× viÖc th¬ng lîng gi÷a c¸c bªn ®¬ng sù ®îc thùc hiÖn hÕt søc thuËn lîi. Tuy vËy tÊt c¶ c¸c th tõ ®iÖn tÝn email ®Òu ph¶i ®îc tr¶ lêi mét c¸ch nhanh chãng cho dï nguyªn nh©n tranh chÊp lµ do phÝa m×nh g©y ra còng cÇn ph¶i ®îc tr¶ lêi sím, ®Ó gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng nÕu tr× ho·n hoÆc cè t×nh quªn kh«ng tr¶ lêi sÏ g©y Ên tîng xÊu.
Khi xem xÐt nh÷ng ®iÓm c¬ b¶n vÒ ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ th«ng qua th¬ng lîng cho thÊy r»ng ph¬ng ph¸p nµy còng cã mét sè ®iÓm h¹n chÕ nhÊt ®Þnh, cô thÓ do sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña viÖc th¬ng lîng chñ yÕu phô thuéc vµo th¸i ®é thiÖn chÝ cña c¸c bªn tranh chÊp nªn chØ cÇn mét trong c¸c bªn ®¬ng sù thiÕu thiÖn chÝ th× qu¸ tr×nh th¬ng lîng cã thÓ ®i ®Õn chç bÕ t¾c buéc c¸c bªn ph¶i t×m kiÕm h×nh thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp kh¸c.
Mét sè bíc th¬ng lîng, ®µm ph¸n l¹i ®Ó gì rèi khi c¸c bªn tranh chÊp bÕ t¾c:
Bíc 1: Trong mét sè trêng hîp, cuéc th¬ng lîng gi¶i quyÕt tranh chÊp gÆp bÕ t¾c, ®iÒu quan träng nhÊt lµ c¸c bªn t×m ®îc gi¶i ph¸p thÝch hîp, vÊn ®Ò sÏ ®¬n gi¶n h¬n nhiÒu nÕu hai bªn cã thiÖn chÝ vµ t×m c¸ch xö lý hîp lý.
Khi ®èi mÆt víi nh÷ng t×nh huèng gay cÊn, tríc hÕt c¸c bªn ph¶i thËt b×nh tÜnh, tËp trung t×m c¸c ph¬ng ph¸p kh¾c phôc nh÷ng víng m¾c ®Ó ®i tíi thèng nhÊt, sù b×nh tÜnh sÏ mang l¹i cho c¶ hai bªn mét th¸i ®é tÝch cùc lµm cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®i theo híng thuËn lîi.
Hai bªn lÇn lît ®a ra c¸c gi¶i ph¸p cña m×nh, tr¸nh tranh luËn c¸i nµo tèt vµ hîp lý h¬n c¸i nµo. Sau ®ã, tÊt c¶ c¸c gi¶i ph¸p ®îc gép thµnh mét b¶n danh s¸ch lÇn lît s¾p xÕp chóng theo thø tù cho lµ thÝch hîp nhÊt. Sau khi ph©n lo¹i c¸c ph¬ng ¸n ®· hoµn thµnh, ®«i bªn míi b¾t ®Çu tr×nh bµy lý do viÖc lùa chän cña m×nh, b»ng c¸ch trªn míi vît qua ®îc mét sè “®iÓm chÕt” trong qu¸ tr×nh th¶o luËn, ®©y lµ tiÒn ®Ò ®Ó cho viÖc t×m kiÕm mét ph¬ng ¸n kh¶ thi nhÊt. Cuéc th¶o luËn nhê ®ã chuyÓn híng tõ chç bÕ t¾c sang chän lùa mét gi¶i ph¸p tèi u nhÊt.
Bíc 2: Xem xÐt néi dung chÝnh cña vÊn ®Ò:
Trong trêng hîp nµy cÇn thiÕt ph¶i tËp trung vµo vÊn ®Ò chÝnh cña cuéc th¶o luËn thay v× c©n ®ong ®o ®Õm xem ph¬ng ¸n nµo nÆng nhÑ h¬n, xem xÐt l¹i vÊn ®Ò tõ ®Çu tõ chç khóc m¾c mµ hai bªn cha cã c¸ch gi¶i quyÕt, tr¸nh sa ®µ vµo c¸c cuéc tranh luËn ngoµi lÒ nÕu c¶m thÊy ph¬ng ¸n ®a ra kh«ng ®îc phÝa bªn kia chÊp nhËn, tiÕp tôc ®Æt l¹i vÊn ®Ò chÝnh yÕu nhÊt mµ c¶ hai bªn ®Òu cã ý ®Þnh ®¹t ®îc trong buæi gÆp gì.
Chän mét ph¬ng ¸n nµo ®ã tèi u nhÊt cho c¶ hai bªn, ®Ò nghÞ bªn kia còng nghiªn cøu trªn tinh thÇn x©y dùng vµ víi yªu cÇu ph¶i b¸m s¸t môc tiªu chÝnh cña cuéc th¬ng lîng chØ cã nh vËy míi kh«ng r¬i vµo bÕ t¾c mét lÇn n÷a.
Khi cã qu¸ nhiÒu vÊn ®Ò ®îc nªu ra nhng rót côc hai bªn ®Òu kh«ng ®¹t ®îc sù thèng nhÊt cÇn thiÕt, c¸c bªn ®¬ng sù cÇn ph¶i biÕt c¸ch chÎ nhá vÊn ®Ò ®Æt riªng tõng c¸i mét ®Ó dÔ dµng nhÊt trÝ ®îc víi nhau vÒ c¸ch gi¶i quyÕt. NÕu thÊy cÇn thiÕt ®¹i diÖn cña c¸c bªn chñ ®éng rót l¹i c¸c vÊn ®Ò cña m×nh, lÇn lît cïng nhau xem xÐt vµ gi¶i quyÕt tõng vÊn ®Ò theo thø tù, kh«ng nªn véi vµng v× n«ng nãng dÔ lµm háng viÖc.
2. Gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ b»ng hoµ gi¶i:
2.1 §Þnh nghÜa vµ ®Æc ®iÓm cña hoµ gi¶i: Hoµ gi¶i lµ mét ph¬ng ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp, trong ®ã bªn thø ba lµ ngêi ®ãng vai trß trung gian hoµ gi¶i tham gia vµo c¸c cuéc häp chung gi÷a c¸c bªn vµ tham gia vµo c¸c phiªn häp riªng víi tõng bªn ®Ó ®iÒu hoµ lîi Ých c¸c bªn, ph©n tÝch cho hä thÊy néi dung, thùc chÊt cña tranh chÊp vµ cè g¾ng gióp c¸c bªn t×m ra mét gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp.
Tõ kh¸i niÖm ®ã hoµ gi¶i mang nh÷ng ®Æc ®iÓm chñ yÕu sau:
¨ C¸c bªn tranh chÊp tho¶ thuËn bªn thø 3 t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ®µm ph¸n.
¨ Bªn thø 3 kh«ng cã quyÒn quyÕt ®Þnh tranh chÊp;
¨ Khi c¸c bªn ®¹t ®îc sù nhÊt trÝ trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp, th× sù nhÊt trÝ ph¶i ®îc thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n vµ v¨n b¶n nµy cã gi¸ trÞ ph¸p lý rµng buéc c¸c bªn.
ViÖc hoµ gi¶i thµnh c«ng hay kh«ng lµ do sù kÕt hîp hai yÕu tè chñ chèt trong bÊt kú cuéc th¬ng lîng nµo, sù trao ®æi th«ng tin vµ sù tin cËy lÉn nhau, V× vËy, bªn thø 3 ph¶i lµ ngêi mµ c¸c bªn tranh chÊp ®ñ tin cËy ®Ó cã thÓ trao ®æi nh÷ng lËp trêng riªng ®Ých thùc cña hä trong vô tranh chÊp. Qu¸ tr×nh hoµ gi¶i mang tÝnh chÊt tù nguyÖn, mÒm dÎo vµ kh«ng b¾t buéc, th«ng thêng viÖc hoµ gi¶i diÔn ra nhanh chãng víi chi phÝ võa ph¶i. C¸c vô gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng hoµ gi¶i cã thÓ rÊt ®¬n gi¶n hoÆc cã thÓ lín vµ phøc t¹p, cã thÓ chØ cã hai bªn hay nhiÒu bªn tham gia tranh chÊp.
Trong qu¸ tr×nh hoµ gi¶i tÝnh ®èi kh¸ng cña c¸c bªn Ýt quyÕt liÖt h¬n so víi c¸c h×nh thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng toµ ¸n hoÆc träng tµi do vËy ®Æc trng cña viÖc hoµ gi¶i lµ cho phÐp duy tr× mèi quan hÖ lµm ¨n l©u dµi vµ ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p h÷u hiÖu. C¸c bªn cã thÓ xo¸ bá vai trß cña ngêi hoµ gi¶i vµo bÊt cø thêi ®iÓm nµo mµ hä muèn, ngêi hoµ gi¶i kh«ng ¸p ®Æt quan ®iÓm riªng cña m×nh cho c¸c bªn mµ ®Ó c¸c bªn tho¶ thuËn vµ thÓ hiÖn b»ng v¨n b¶n cã gi¸ trÞ b¾t buéc cho c¶ hai bªn. Khi ngêi hoµ gi¶i n¾m ®îc c¸c sù kiÖn, nguyªn nh©n c¸c t×nh tiÕt cña vô tranh chÊp ®ång thêi l¹i biÕt ®îc nh÷ng chi tiÕt riªng t trong lËp trêng cña tõng bªn th× hä cã thÓ th¸o gì hoÆc gãp phÇn lµm gi¶m ®i nh÷ng bÊt ®ång, nh÷ng rµo c¶n vµ kh¸c biÖt trong quan ®iÓm cña c¸c bªn theo nh÷ng c¸ch thøc, lËp luËn, dÉn d¾t cña m×nh nÕu chØ cã c¸c bªn tranh chÊp víi nhau cïng víi nh÷ng lËp trêng riªng cña hä th× kh«ng thÓ gi¶i quyÕt næi.
Nh×n chung hoµ gi¶i lµ ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp nhanh, tiÕt kiÖm chi phÝ, nç lùc gi¶i quyÕt tranh chÊp cña c¸c bªn cïng víi sù ®ãng gãp cña hoµ gi¶i viªn sÏ lµm cho tiÕn tr×nh hoµ gi¶i diÔn ra nhanh chãng vµ mang l¹i kÕt qu¶ theo mong muèn cña c¸c bªn.
3. Gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ b»ng tßa ¸n.
3.1 C¬ cÊu tæ chøc cña toµ ¸n kinh tÕ.
a. C¬ cÊu cña toµ ¸n trong ®iÒu kiÖn míi:
Toµ ¸n kinh tÕ ®îc tæ chøc thµnh tßa chuyªn tr¸ch trong hÖ thèng tßa ¸n nh©n d©n nh: Tßa d©n sù, Toµ h×nh sù, gåm cã: Tßa kinh tÕ Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, Tßa kinh tÕ thuéc Tßa ¸n nh©n d©n cÊp TØnh, ThÈm ph¸n chuyªn tr¸ch xÐt xö c¸c vô ¸n kinh tÕ ë Toµ ¸n cÊp HuyÖn.
· ë Trung ¦¬ng: Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao cã toµ ¸n kinh tÕ tån t¹i ®éc lËp vµ song song víi c¸c toµ chuyªn tr¸ch kh¸c nh: Toµ h×nh sù, Toµ d©n sù, Toµ lao ®éng … C¬ cÊu tæ chøc cña Toµ kinh tÕ Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao gåm cã Ch¸nh toµ, c¸c Phã Ch¸nh toµ, c¸c ThÈm ph¸n vµ Th ký toµ.
· ë §Þa ph¬ng: C¬ cÊu tæ chøc cña toµ kinh tÕ toµ ¸n nh©n d©n cÊp TØnh gåm cã: Ch¸nh toµ, Phã ch¸nh toµ, c¸c ThÈm ph¸n vµ Th ký toµ.
· ë Toµ ¸n nh©n d©n cÊp HuyÖn kh«ng cã tæ chøc chuyªn tr¸ch song TAND cÊp HuyÖn vÉn cã chøc n¨ng gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ vµ cã c¸c ThÈm ph¸n kinh tÕ ®¶m nhËn xÐt xö c¸c vô ¸n kinh tÕ.
b. Chøc n¨ng vµ nhiÖm vô cña toµ ¸n:
b.1. Chøc n¨ng: Theo quy ®Þnh hiÖn nay toµ kinh tÕ cã 2 chøc n¨ng chñ yÕu sau:
¨ Chøc n¨ng xÐt xö c¸c vô ¸n kinh tÕ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt. §©y lµ chøc n¨ng chñ yÕu thêng xuyªn mang tÝnh truyÒn thèng cña mét c¬ quan xÐt xö, toµ ¸n cã thÈm quyÒn nh©n danh níc CHXHCN ViÖt Nam ®Ó tuyªn ¸n vµ kÕt qu¶ cña viÖc xÐt xö lµ b¶n ¸n hoÆc quyÕt ®Þnh.
¨ Chøc n¨ng tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp: Toµ ¸n nh©n d©n cÊp TØnh, Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt yªu cÇu tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp.
b.2. NhiÖm vô cña toµ ¸n kinh tÕ:
· Gi¶i quyÕt ®óng ph¸p luËt, kÞp thêi c¸c vô ¸n kinh tÕ nh»m b¶o vÖ lîi Ých cña Nhµ níc, quyÒn vµ lîi Ých cña c¸ nh©n, ph¸p nh©n.
· NhiÖm vô b¶o vÖ ph¸p chÕ XHCN.
· NhiÖm vô b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c«ng d©n.
· NhiÖm vô gi¶i quyÕt nhanh chãng kÞp thêi c¸c vô ¸n kinh tÕ.
Thùc tiÔn ho¹t ®éng kinh doanh yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i cã ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ phï hîp víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng, cÇn gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ kÞp thêi ®óng ph¸p luËt vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao, kh«ng chØ gi¶m bít nh÷ng tæn thÊt vÒ kinh tÕ, mµ cßn cã t¸c dông b¶o vÖ vµ kh«i phôc quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c nhµ kinh doanh, t¹o ra ®éng lùc thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn. MÆt kh¸c khuyÕn khÝch c¸c c¸ nh©n vµ tæ chøc trong níc còng nh ë níc ngoµi yªn t©m bá vèn ®Ó ®Çu t ph¸t triÓn ®Êt níc.
Ngµy 16/3/1994 Uû ban thêng vô Quèc héi ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ, theo LuËt söa ®æi, bæ sung mét sè ®iÒu cña LuËt tæ chøc tßa ¸n nh©n d©n, tõ ngµy 1/7/1994 gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ ®îc chuyÓn sang tßa kinh tÕ - Tßa chuyªn tr¸ch trong hÖ thèng Tßa ¸n nh©n d©n. Ngµy 28/6/1996 Tßa ¸n nh©n d©n tèi cao, ViÖn kiÓm so¸t nh©n d©n tèi cao ®· ban hµnh Th«ng t liªn nghµnh sè 04 TTLT híng dÉn ¸p dông Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ. Trong ®ã quy ®Þnh tæ chøc toµ kinh tÕ n»m trong hÖ thèng tßa ¸n nh©n d©n víi vai trß nh nh÷ng tßa chuyªn tr¸ch kh¸c, cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ ph¸t sinh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
3.2 Nguyªn t¾c tè tông vô ¸n kinh tÕ:
Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ lµ nh÷ng t tëng chØ ®¹o ®èi víi viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ ®îc c¸c quy ph¹m ph¸p luËt vÒ tè tông kinh tÕ ghi nhËn qua nh÷ng néi dung vµ ®Æc trng c¬ b¶n cña tè tông kinh tÕ. ViÖc tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c cña tè tông kinh tÕ lµ c¬ së cho viÖc ®¶m b¶o gi¶i quyÕt vô ¸n kinh tÕ kh¸ch quan, ®óng luËt, ®Æc biÖt cÇn ph¶i tu©n thñ nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y:
3.2.1 Nguyªn t¾c tù ®Þnh ®o¹t
§©y lµ nguyªn t¾c c¬ b¶n trong tè tông kinh tÕ, nã xuÊt ph¸t tõ quyÒn tù do kinh doanh, tù do giao kÕt hîp ®ång cña c¸c chñ thÓ kinh doanh. Theo nguyªn t¾c nµy, thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ ®· quy ®Þnh cho ®¬ng sù ®îc quyÒn khëi kiÖn, quyÒn yªu cÇu toµ ¸n b¶o vÖ c¸c quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p, cã quyÒn lùa chän Toµ ¸n gi¶i quyÕt tranh chÊp trong nh÷ng trêng hîp nhÊt ®Þnh. Nguyªn ®¬n ®îc quyÒn thay ®æi néi dung ®¬n kiÖn, quyÒn rót ®¬n kiÖn, còng nh ®¬ng sù cã quyÒn hoµ gi¶i, th¬ng lîng trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n.
3.2.2 Nguyªn t¾c ®¬ng sù cã nghÜa vô cung cÊp chøng cø vµ chøng minh:
Trong tè tông kinh tÕ, toµ ¸n kh«ng cã nghÜa vô ph¶i ®iÒu tra x¸c minh sù thËt cña vô ¸n, mµ c¸c ®¬ng sù ph¶i cã nghÜa vô cung cÊp thu thËp tµi liÖu chøng cø ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh. Cã thÓ nãi, sù thÊt b¹i trong mét vô tranh tông t¹i toµ ¸n phô thuéc nhiÒu vµo viÖc ®¬ng sù cã cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c chøng cø b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh hay kh«ng.
3.2.3 Nguyªn t¾c hoµ gi¶i:
Khi cã tranh chÊp kinh tÕ x¶y ra c¸c bªn ®¬ng sù ph¶i chñ ®éng gÆp gì nhau ®Ó hoµ gi¶i, th¬ng lîng, khi sù th¬ng lîng ®ã kh«ng ®em l¹i kÕt qu¶ th× bªn bÞ vi ph¹m cã quyÒn khëi kiÖn vô ¸n kinh tÕ ra toµ ¸n nh©n d©n cã thÈm quyÒn. Trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt vô ¸n kinh tÕ toµ ¸n cã nhiÖm vô ph¶i hoµ gi¶i gi÷a c¸c bªn ®¬ng sù, hoµ gi¶i lµ b¾t buéc trong tè tông kinh tÕ, nÕu nh khi gi¶i quyÕt vô ¸n kinh tÕ Toµ ¸n kh«ng hoµ gi¶i gi÷a c¸c bªn th× coi nh ®· vi ph¹m nghiªm träng thñ tôc tè tông. Toµ ¸n chØ ®a ra xÐt xö khi hoµ gi¶i kh«ng thµnh. XÐt vÒ nguyªn t¾c, hoµ gi¶i kh«ng chØ gi¶i quyÕt "Ai ®óng, Ai sai" mµ chÝnh lµ khuyÕn khÝch c¸c bªn thõa nhËn quyÒn lîi chung. Thùc tiÔn xÐt xö cho thÊy r»ng phÇn lín c¸c vô ¸n kinh tÕ thµnh c«ng ë giai ®o¹n hoµ gi¶i. Hoµ gi¶i thËt sù cã ý nghÜa quan träng ®èi víi c¶ hai bªn ®¬ng sù vµ víi c¶ toµ ¸n, nã gióp vô ¸n ®îc gi¶i quyÕt nhanh chãng ®¹t ®îc yªu cÇu cña c¶ hai bªn vµ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng tho¶ thuËn ®ã sau nµy.
3.2.4 Nguyªn t¾c gi¶i quyÕt vô ¸n nhanh chãng kÞp thêi:
§©y lµ nguyªn t¾c ®Æc trng cña tè tông vô ¸n kinh tÕ, bëi lÏ nã chi phèi tÊt c¶ c¸c thêi h¹n tè tông trong viÖc gi¶i quyÕt vô ¸n kinh tÕ, nhanh chãng vÒ thêi gian lµ ®ßi hái cña c¸c chñ thÓ kinh doanh khi gi¶i quyÕt vô ¸n.
3.2.5 Nguyªn t¾c xÐt xö c«ng khai:
§©y lµ nguyªn t¾c hiÕn ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng cña toµ ¸n. Trong mét sè trêng hîp ph¸p luËt cho phÐp toµ ¸n ®îc xö kÝn: Khi xÐt xö c¸c vô ¸n kinh tÕ, toµ ¸n cã thÓ xÐt xö kÝn nÕu xÐt thÊy cÇn gi÷ bÝ mËt Nhµ níc hoÆc bÝ mËt cña ®¬ng sù theo yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña hä. BÝ mËt cña ®¬ng sù trong tranh chÊp kinh tÕ thêng lµ bÝ quyÕt vÒ kinh doanh nh ph¸t minh s¸ng chÕ... cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña ngêi kinh doanh, nÕu bÝ quyÕt ®ã bÞ tiÕt lé th× sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶ xÊu cho doanh nghiÖp ®ã v× vËy hä cã quyÒn ®Ò nghÞ toµ xÐt xö kÝn.
3.3 ThÈm quyÒn gi¶i quyÕt vô ¸n kinh tÕ cña toµ ¸n.
3.3.1 ThÈm quyÒn cña Toµ ¸n:
Khi cã vô tranh chÊp kinh tÕ x¶y ra, ®¬ng sù ph¶i khëi kiÖn t¹i toµ ¸n cã thÈm quyÒn hoÆc c¸c toµ ¸n ph¶i xem xÐt vµ xö lý vô ¸n ®óng thÈm quyÒn theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông.
Chóng ta hiÓu thÈm quyÒn cña toµ ¸n ë c¸c mÆt sau ®©y:
- ThÈm quyÒn chung;
- ThÈm quyÒn cña toµ ¸n c¸c cÊp;
- ThÈm quyÒn cña toµ ¸n theo l·nh thæ;
- ThÈm quyÒn theo sù lùa chän cña nguyªn ®¬n;
a. ThÈm quyÒn chung cña toµ ¸n:
Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông th× toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ sau:
¨ Tranh chÊp vÒ hîp ®ång kinh tÕ gi÷a ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n, gi÷a ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh.
¨ C¸c tranh chÊp gi÷a c«ng ty víi thµnh viªn cña c«ng ty, c¸c thµnh viªn cña c«ng ty víi nhau cã liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp, ho¹t ®éng, gi¶i thÓ c«ng ty.
¨ C¸c tranh chÊp liªn quan ®Õn viÖc mua b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu.
¨ C¸c tranh chÊp kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
Do ®ã khi x¶y ra tranh chÊp vµ ®a ®Õn toµ ¸n th× cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc r»ng: vô tranh chÊp ®ã thuéc vÒ mét trong sè c¸c lo¹i vô viÖc kÓ trªn kh«ng?. Còng cÇn ph¶i lu ý r»ng ®èi víi nh÷ng tranh chÊp kinh tÕ thuéc c¸c lo¹i kÓ trªn nhng l¹i cã nh©n tè níc ngoµi th× chØ ¸p dông luËt tè tông cña ViÖt nam ®Ó gi¶i quyÕt theo thñ tôc tè tông kinh tÕ khi kh«ng cã ®iÒu íc quèc tÕ mµ ViÖt nam tham gia, hoÆc ký kÕt cã qui ®Þnh kh¸c.
b. ThÈm quyÒn cña Toµ ¸n c¸c cÊp:
Toµ ¸n kinh tÕ cÊp TØnh vµ toµ ¸n nh©n d©n cÊp HuyÖn cã quyÒn xö s¬ thÈm vô ¸n kinh tÕ, nhng cÇn ph¶i lu ý r»ng kh«ng ph¶i quyÒn xÐt xö S¬ thÈm mäi vô ¸n kinh tÕ ®Òu do toµ ¸n kinh tÕ gi¶i quyÕt, bëi lÏ toµ ¸n nh©n d©n cÊp HuyÖn còng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông. Do ®ã khi cã mét tranhh chÊp kinh tÕ mµ chóng ta x¸c ®Þnh nã thuéc thÈm quyÒn chung nh ®· nãi ë trªn th× cÇn ph¶i x¸c ®Þnh bíc tiÕp theo lµ toµ ¸n cÊp nµo cã thÈm quyÒn xÐt xö s¬ thÈm vô ¸n kinh tÕ ®ã.
Toµ ¸n nh©n d©n cÊp HuyÖn cã thÈm quyÒn xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n kinh tÕ cã ®ñ 3 ®iÒu kiÖn sau:
- §ã lµ tranh chÊp vÒ hîp ®ång kinh tÕ;
- Gi¸ trÞ tranh chÊp díi 50 triÖu ®ång;
- Kh«ng cã nh©n tè níc ngoµi.
b.1 ThÈm quyÒn cña toµ ¸n kinh tÕ - toµ ¸n nh©n d©n cÊp TØnh
- S¬ thÈm: Nh÷ng vô ¸n kinh tÕ trõ nh÷ng vô ¸n thuéc thÈm quyÒn cña toµ ¸n nh©n d©n cÊp HuyÖn. Tuy nhiªn trong nh÷ng trêng hîp cÇn thiÕt toµ ¸n cÊp TØnh cã thÓ lÊy nh÷ng vô ¸n kinh tÕ thuéc quyÒn cña toµ ¸n nh©n d©n cÊp HuyÖn lªn ®Ó gi¶i quyÕt do vô ¸n ®ã cã nhiÒu t×nh tiÕt phøc t¹p, cã ¶nh hëng ®Õn an ninh chÝnh trÞ hoÆc v× lý do cÇn thiÕt nµo ®ã.
- Phóc thÈm: Nh÷ng vô ¸n kinh tÕ mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh S¬ thÈm cha cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña toµ ¸n cÊp díi bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông.
- Gi¶i quyÕt viÖc ph¸ s¶n doanh nghiÖp theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
Tãm l¹i, thÈm quyÒn xÐt xö cña Toµ ¸n Nh©n d©n cÊp TØnh ®èi víi c¸c vô ¸n kinh tÕ lµ: Gi¸m ®èc thÈm, T¸i thÈm; c¸c vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña toµ ¸n cÊp díi bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ.
b.2 ThÈm quyÒn cña toµ kinh tÕ - toµ ¸n nh©n d©n tèi cao:
¨ Gi¸m ®èc thÈm, T¸i thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh ®· cã hiÖu lùc ph¸p luËt bÞ kh¸ng nghÞ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông. Toµ kinh tÕ - toµ ¸n nh©n d©n tèi cao kh«ng cã quyÒn xÐt xö s¬ thÈm ®ång thêi chung thÈm c¸c vô ¸n kinh tÕ nh toµ h×nh sù toµ ¸n nh©n d©n tèi cao.
¨ VÒ phóc thÈm: Toµ ¸n Nh©n d©n tèi cao cã c¸c ThÈm ph¸n kinh tÕ ®îc ph©n c«ng gi¶i quyÕt vµ cã thÈm quyÒn:
· Phóc thÈm nh÷ng vô ¸n mµ b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh s¬ thÈm cha cã hiÖu lùc ph¸p luËt cña toµ ¸n cÊp díi trùc tiÕp bÞ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt tè tông.
· Gi¶i quyÕt khiÕu n¹i ®èi víi c¸c quyÕt ®Þnh cña TAND TØnh, Thµnh phè trùc thuéc TW vÒ tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
c. ThÈm quyÒn cña toµ ¸n theo l·nh thæ:
Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt th× toµ ¸n cã thÈm quyÒn xÐt xö s¬ thÈm c¸c vô ¸n kinh tÕ lµ toµ ¸n n¬i bÞ ®¬n cã trô së hoÆc c tró; trong trêng hîp vô ¸n chØ liªn quan ®Õn bÊt ®éng s¶n, th× toµ ¸n n¬i cã bÊt ®éng s¶n gi¶i quyÕt.
d. ThÈm quyÒn theo sù lùa chän cña nguyªn ®¬n:
Theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt th× nguyªn ®¬n cã quyÒn lùa chän mét trong sè toµ ¸n cã thÈm quyÒn theo nh÷ng trêng hîp díi ®©y ®Ó khëi kiÖn vô ¸n kinh tÕ:
- NÕu kh«ng biÕt râ trô së, hoÆc n¬i c tró cña bÞ ®¬n th× cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n n¬i cã tµi s¶n, n¬i cã trô së hoÆc n¬i c tró cuèi cïng cña bÞ ®¬n ®Ó gi¶i quyÕt vô ¸n.
- NÕu vô ¸n ph¸t sinh lµ ho¹t ®éng cña Chi nh¸nh, th× cã thÓ yªu cÇu toµ ¸n n¬i doanh nghiÖp cã trô së hoÆc n¬i Chi nh¸nh ®ã ®Ó gi¶i quyÕt.
- NÕu vô ¸n ph¸t sinh do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ, th× cã quyÒn yªu cÇu: Toµ ¸n n¬i thùc hiÖn hîp ®ång gi¶i quyÕt.
- NÕu bÞ ®¬n cã trô së hoÆc n¬i c tró kh¸c th× cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n n¬i cã trô së hoÆc n¬i c tró cña mét trong sè c¸c bÞ ®¬n gi¶i quyÕt vô ¸n.
- NÕu vô ¸n kh«ng chØ liªn quan ®Õn bÊt ®éng s¶n th× cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n n¬i cã bÊt ®éng s¶n hoÆc n¬i c tró cña bÞ ®¬n gi¶i quyÕt.
- NÕu vô ¸n liªn quan ®Õn bÊt ®éng s¶n ë nhiÒu n¬i kh¸c nhau th× cã quyÒn yªu cÇu toµ ¸n cña mét trong sè c¸c n¬i ®ã gi¶i quyÕt.
- Trong trêng hîp cã tranh chÊp vÒ thÈm quyÒn cña toµ ¸n th× do toµ ¸n cÊp trªn trùc tiÕp gi¶i quyÕt.
4. Gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ b»ng träng tµi
4.1 Kh¸i niÖn vµ nh÷ng u thÕ c¬ b¶n
a. Kh¸i niÖm:
Träng tµi lµ mét tæ chøc trung gian ®îc thµnh lËp ra vµ cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ vµ tranh chÊp kh¸c phï hîp víi ph¸p luËt cña níc träng tµi. Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi lµ mét ph¬ng thøc gi¶i quyÕt mµ ë ®ã träng tµi víi t c¸ch lµ ngêi thø 3 ®é._.c lËp ph¸n xö vµ quyÕt ®Þnh tranh chÊp cña c¸c bªn. §ã th«ng thêng lµ mét c¬ quan trung gian ®îc c¸c bªn ®¬ng sù giao tranh chÊp ®Ó xÐt xö. Ph¸n quyÕt cña träng tµi th«ng thêng mang tÝnh chÊt chung thÈm ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt hiÖn nay.
b. Nh÷ng u thÕ c¬ b¶n cña träng tµi:
Cïng víi viÖc quyÕt ®Þnh chuyÓn giao viÖc xÐt xö tranh chÊp kinh tÕ tõ träng tµi kinh tÕ sang tßa ¸n, ChÝnh phñ ViÖt Nam chñ tr¬ng so¹n th¶o vµ ban hµnh Ph¸p luËt vÒ träng tµi kinh tÕ phi ChÝnh phñ, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c bªn tranh chÊp thùc hiÖn quyÒn tù do ®Þnh ®o¹t ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp cña m×nh.
VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ t¹i sao viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ ®· cã toµ ¸n kinh tÕ theo Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ, vËy träng tµi phi ChÝnh phñ ®îc thµnh lËp nh»m môc ®Ých g×? Cã c¸c nguyªn nh©n sau ®©y:
Mét lµ: Thñ tôc tè tông cña toµ ¸n cã thÓ qua nhiÒu cÊp xÐt xö kh¸c nhau, ®iÒu ®ã kh«ng phï hîp víi ®ßi hái cña c¸c nhµ kinh doanh vÒ mÆt thêi gian. C¸c nhµ kinh doanh muèn vô tranh chÊp ®îc ph¸n quyÕt nhanh chãng b»ng thñ tôc ®¬n gi¶n, phï hîp víi c«ng viÖc kinh doanh cña hä;
Hai lµ: C¸c nhµ kinh doanh cã quyÒn tù do kinh doanh theo luËt ®Þnh ®ång thêi còng cã quyÒn lùa chän c¬ quan tµi ph¸n trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ kinh tÕ. Hä muèn "chän mÆt göi vµng" vµo c¬ quan tµi ph¸n mµ hä tÝn nhiÖm, muèn cã "ngêi" gi¶i quyÕt tranh chÊp do hä lùa chän, thËm chÝ muèn lùa chän vÒ thêi gian, ®Þa ®iÓm ®Ó gi¶i quyÕt vô tranh chÊp … VÒ vÊn ®Ò nµy tè tông cña toµ ¸n kh«ng thÓ ®¸p øng ®Çy ®ñ ®îc.
Ba lµ: C¸c nhµ kinh doanh muèn g÷i bÝ mËt, ®¶m b¶o uy tÝn trong hîp ®ång kinh doanh hä thêng kh«ng muèn doanh nghiÖp m×nh ph¶i ra "hÇu toµ" bÞ ®a tin trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, nhng vÒ nguyªn t¾c tè tông cña toµ ¸n ®ßi hái xÐt xö c«ng khai trõ trêng hîp ®Æc biÖt cã lý do chÝnh ®¸ng;
Bèn lµ: C¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña níc ta ngµy cµng ph¸t triÓn víi nh÷ng h×nh thøc ®a d¹ng, phong phó nh hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, hîp ®ång ®Çu t…. cã nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh tõ quan hÖ kinh tÕ Quèc tÕ nh: tranh chÊp vÒ tµi chÝnh, tÝn dông, b¶o hiÓm, vËn t¶i, du lÞch quèc tÕ... trong khi c¸c ®¬ng sù kh«ng muèn gi¶i quyÕt b»ng toµ ¸n vµ theo th«ng lÖ chung c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng th× nh÷ng tranh chÊp ®ã thêng do Träng tµi th¬ng m¹i gi¶i quyÕt.
N¨m lµ: M« h×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ trong kinh doanh b»ng con ®êng träng tµi th¬ng m¹i phi ChÝnh phñ ë c¸c níc cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng rÊt ®îc a chuéng ®iÒu nµy chøng tá mét sè u ®iÓm ®éc ®¸o phï hîp víi c¸c nhµ kinh doanh.
4.2 Trung t©m Träng tµi:
Tríc ®©y v¨n b¶n Ph¸p luËt quan träng ®iÒu chØnh tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña träng tµi kinh tÕ lµ NghÞ ®Þnh 116 ngµy 5/9/1994 nhng ®· ®îc thay thÕ b»ng Ph¸p lÖnh träng tµi th¬ng m¹i sè 08/2003 PL - UBTVQH 11 ban hµnh ngµy 25/2/2003 cã hiÖu lùc ngµy 01/07/2003.
4.2.1 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm:
a. Kh¸i niÖm: Trung t©m träng tµi lµ tæ chøc phi ChÝnh phñ cã t c¸ch ph¸p nh©n, cã con dÊu, tµi kho¶n riªng, Trung t©m träng tµi ®îc lËp Chi nh¸nh, V¨n phßng ®¹i diÖn cho Trung t©m, cã Ban ®iÒu hµnh vµ c¸c träng tµi viªn cã Chñ tÞch, Phã chñ tÞch, Tæng th ký.
b. §Æc ®iÓm: Träng tµi lµ ph¬ng thøc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i ®îc c¸c bªn tho¶ thuËn vµ ®îc tiÕn hµnh theo tr×nh tù, thñ tôc tè tông do Ph¸p lÖnh träng tµi th¬ng m¹i ban hµnh ngµy 25/2/2003.
Tranh chÊp gi÷a c¸c bªn ®îc gi¶i quyÕt t¹i Héi ®ång träng tµi do Trung t©m träng tµi tæ chøc hoÆc t¹i Héi ®ång träng tµi do c¸c bªn thµnh lËp (§iÒu 2 Kho¶n 1 vµ §iÒu 4).
- VÒ h×nh thøc: Träng tµi th¬ng m¹i lµ tæ chøc phi ChÝnh phñ;
- Tæ chøc ho¹t ®éng: §Ó tæ chøc vµ ho¹t ®éng theo §iÒu lÖ vµ Quy t¾c tè tông cña mçi Trung t©m phï hîp víi quy ®Þnh cña c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hiÖn hµnh nhng kh«ng ®îc tr¸i víi nh÷ng qui ®Þnh cña Ph¸p lÖnh sè 08/2003 UBTVQH 11;
- Mét ®Æc ®iÓm n÷a lµ: C¸c quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång träng tµi lµ Chung thÈm, c¸c bªn ph¶i thi hµnh;
- §Æc ®iÓm thø t lµ: C¸c bªn cã quyÒn tho¶ thuËn lùa chän Trung t©m träng tµi ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp.
4.2.2 ThÈm quyÒn:
Theo qui ®Þnh cña Ph¸p lÖnh sè 08/PL/2003 UBTVQH 11 träng tµi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp ph¸t sinh trong “ho¹t ®éng th¬ng m¹i” theo sù tho¶ thuËn cña c¸c bªn b»ng v¨n b¶n hoÆc h×nh thøc v¨n b¶n kh¸c nh th, ®iÖn b¸o, telex, fax, th ®iÖn tö....
Ho¹t ®éng th¬ng m¹i lµ mét hay nhiÒu hµnh vi th¬ng m¹i cña c¸ nh©n, tæ chøc kinh doanh bao gåm: mua b¸n hµng ho¸, cung øng dÞch vô; ph©n phèi; ®¹i diÖn, ®¹i lý th¬ng m¹i; ký göi; thuª, cho thuª; thuª mua; x©y dùng; t vÊn; kü thuËt; li – x¨ng; ®Çu t; tµi chÝnh, ng©n hµng; b¶o hiÓm; th¨m dß; khai th¸c; vËn chuyÓn hµng ho¸, hµnh kh¸ch b»ng ®êng hµng kh«ng, ®êng biÓn, ®êng s¾t, ®êng bé.... §iÒu 2 kho¶n 3 Ph¸p lÖnh Träng tµi Th¬ng m¹i sè 08/PL/2003).
4.2.3 Thµnh lËp vµ chÊm døt ho¹t ®éng cña Trung t©m träng tµi:
a. §iÒu kiÖn: Trung t©m träng tµi chØ ®îc phÐp thµnh lËp khi cã Ýt nhÊt n¨m Träng tµi viªn lµ s¸ng lËp viªn ®Ò nghÞ vµ ®îc Héi luËt gia ViÖt nam giíi thiÖu, Bé trëng Bé T ph¸p xem xÐt QuyÕt ®Þnh cÊp giÊy phÐp thµnh lËp Trung t©m träng tµi.
Träng tµi viªn ph¶i lµ ngêi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo qui ®Þnh míi ®îc c«ng nhËn lµ Träng tµi viªn: ph¶i lµ c«ng d©n ViÖt Nam, cã phÈm chÊt ®¹o ®øc tèt, trung thùc, v« t, kh¸ch quan, cã b»ng ®¹i häc vµ ®· qua thùc tÕ c«ng t¸c theo ngµnh ®· häc tõ 05 n¨m trë lªn.
Ph¸p luËt còng ®a ra ®iÒu kiÖn cÊm chØ: ngêi ®ang bÞ qu¶n chÕ hµnh chÝnh, ®ang bÞ truy cøu tr¸ch nhiÖm h×nh sù hoÆc bÞ kÕt ¸n mµ cha ®îc xo¸ ¸n tÝch kh«ng ®îc lµm Träng tµi, ThÈm ph¸n, KiÓm s¸t viªn, §iÒu tra viªn, ChÊp hµnh viªn, C«ng chøc ®ang c«ng t¸c t¹i Toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n, c¬ quan ®iÒu tra, C¬ quan thi hµnh ¸n kh«ng ®îc ®ång thêi lµm träng tµi viªn (§iÒu 12 Ph¸p lÖnh 08/2003 UBTVQH 11).
b. Thñ tôc:
- C¸c s¸ng lËp viªn ph¶i göi hå s¬ ®Ò nghÞ thµnh lËp Trung t©m träng tµi ®Õn Bé T ph¸p, trong thêi h¹n 40 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc hå s¬ hîp lÖ, Bé trëng Bé T ph¸p cÊp giÊy phÐp thµnh lËp Trung t©m träng tµi vµ phª chuÈn §iÒu lÖ cña Trung t©m träng tµi, trong trêng hîp tõ chèi, ph¶i tr¶ lêi b»ng v¨n b¶n nªu râ lý do;
- Hå s¬ ®Ò nghÞ thµnh lËp Trung t©m träng tµi gåm cã c¸c néi dung sau:
§¬n xin phÐp thµnh lËp Trung t©m träng tµi;
Hä vµ tªn, ®Þa chØ, nghÒ nghiÖp cña c¸c s¸ng lËp viªn;
§iÒu lÖ cña Trung t©m träng tµi;
V¨n b¶n giíi thiÖu cña Héi luËt gia ViÖt nam;
- §¬n xin phÐp thµnh lËp Trung t©m träng tµi gåm cã c¸c néi dung sau:
Ngµy, th¸ng, n¨m viÕt ®¬n;
Hä vµ tªn, ®Þa chØ, nghÒ nghiÖp cña c¸c s¸ng lËp viªn;
LÜnh vùc ho¹t ®éng cña Trung t©m träng tµi:
§Þa ®iÓm dù ®Þnh ®Æt trô së cña Trung t©m träng tµi;
- Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc GiÊy phÐp thµnh lËp, Trung t©m träng tµi ph¶i ®¨ng ký ho¹t ®éng t¹i Së T ph¸p TØnh, Thµnh phè trùc thuéc TW n¬i Trung t©m träng tµi ®Æt trô së, hÕt thêi h¹n nµy mµ Trung t©m träng tµi kh«ng ®¨ng ký th× giÊy phÐp bÞ thu håi.
- Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy ®îc cÊp giÊy ®¨ng ký ho¹t ®éng Trung t©m träng tµi ph¶i ®¨ng b¸o hµng ngµy cña TW hoÆc b¸o §Þa ph¬ng n¬i ®¨ng ký ho¹t ®éng trong 3 sè liªn tiÕp vÒ nh÷ng néi dung chñ yÕu sau:
Tªn, ®Þa chØ, trô së cña Trung t©m träng tµi
LÜnh vùc ho¹t ®éng cña Trung t©m;
Sè giÊy ®¨ng ký ho¹t ®éng, c¬ quan cÊp, ngµy, th¸ng, n¨m cÊp;
Thêi ®iÓm b¾t ®Çu ho¹t ®éng cña Trung t©m träng tµi;
Trung t©m träng tµi, ph¶i niªm yÕt t¹i trô së nh÷ng néi dung trªn vµ danh s¸ch träng tµi viªn cña Trung t©m träng tµi.
c. ChÊm døt ho¹t ®éng:
§iÒu 18 Ph¸p lÖnh Träng tµi th¬ng m¹i sè 08/2003 UBTVQH 11 th× Trung t©m träng tµi chÊm døt ho¹t ®éng trong c¸c trêng hîp sau:
- C¸c trêng hîp qui ®Þnh t¹i §iÒu lÖ cña Trung t©m träng tµi;
- BÞ thu håi GiÊy phÐp thµnh lËp;
Khi chÊm døt ho¹t ®éng, trung t©m träng tµi ph¶i nép l¹i GiÊy phÐp thµnh lËp cho c¬ quan ®· cÊp giÊy phÐp.
4.2.4. Gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ cña Trung t©m träng tµi kinh tÕ.
a. Nép ®¬n:
Khi yªu cÇu gi¶i quyÕt tranh chÊp Nguyªn ®¬n ph¶i göi ®¬n hîp lÖ cho Trung t©m träng tµi mµ c¸c bªn ®· tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n vÒ viÖc ®a vô tranh chÊp ra gi¶i quyÕt t¹i trung t©m träng tµi.
§¬n yªu cÇu ph¶i cã ®Çy ®ñ nh÷ng néi dung sau:
Ngµy, th¸ng, n¨m viÕt ®¬n;
Tªn vµ ®Þa chØ cña c¸c bªn;
Tãm t¾t néi dung tranh chÊp;
C¸c yªu cÇu cña Nguyªn ®¬n;
TrÞ gi¸ tµi s¶n mµ Nguyªn ®¬n yªu cÇu;
Träng tµi viªn cña Trung t©m mµ Nguyªn ®¬n chän;
- §Ó gi¶i quyÕt vô tranh chÊp t¹i Héi ®ång träng tµi do c¸c bªn thµnh lËp nguyªn ®¬n ph¶i lµm ®¬n kiÖn göi cho bÞ ®¬n néi dung ®¬n kiÖn nh trªn ®· qui ®Þnh.
- KÌm theo ®¬n kiÖn nguyªn ®¬n ph¶i göi b¶n chÝnh hoÆc b¶n sao tho¶ thuËn träng tµi, b¶n chÝnh , b¶n sao c¸c tµi liÖu, chøng cø, b¶n sao ph¶i cã chøng thùc hîp lÖ.
- Tè tông träng tµi b¾t ®Çu khi Trung t©m träng tµi nhËn ®îc ®¬n kiÖn cña nguyªn ®¬n hoÆc tõ khi bÞ ®¬n nhËn ®îc ®¬n kiÖn cña nguyªn ®¬n, nÕu vô tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt t¹i Héi ®ång träng tµi do c¸c bªn thµnh lËp;
Trong thêi h¹n 5 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ khi nhËn ®îc ®¬n kiÖn, Trung t©m träng tµi ph¶i göi cho bÞ ®¬n b¶n sao ®¬n kiÖn cña nguyªn ®¬n vµ nh÷ng tµi liÖu, chøng cø;
b. B¶n tù b¶o vÖ:
- §èi víi vô tranh chÊp mµ c¸c bªn ®· chän Trung t©m träng tµi ®Ó gi¶i quyÕt nÕu c¸c bªn kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c th× trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®¬n kiÖn vµ c¸c tµi liÖu kÌm theo cña nguyªn ®¬n do Trung t©m träng tµi göi ®Õn, bÞ ®¬n ph¶i göi cho Trung t©m träng tµi b¶n tù b¶o vÖ;
- §èi víi vô tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt t¹i Héi ®ång träng tµi do c¸c bªn thµnh lËp, nÕu kh«ng cã tho¶ thuËn kh¸c th× trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®¬n kiÖn cña nguyªn ®¬n vµ c¸c tµi liÖu kÌm theo bÞ ®¬n ph¶i göi cho nguyªn ®¬n b¶n tù b¶o vÖ vµ tªn Träng tµi mµ m×nh lùa chän.
B¶n tù b¶o vÖ ph¶i gåm cã c¸c néi dung sau:
Ngµy, th¸ng, n¨m viÕt b¶n tù b¶o vÖ;
Tªn vµ ®Þa chØ cña bÞ ®¬n;
- Lý lÏ vµ chøng cø ®Ó tù b¶o vÖ trong ®¬n bao gåm viÖc ph¶n b¸c mét phÇn hoÆc toµn bé néi dung ®¬n kiÖn cña nguyªn ®¬n. Ngoµi nh÷ng néi dung qui ®Þnh t¹i ®iÓm nµy, nÕu bÞ ®¬n cho r»ng vô tranh chÊp kh«ng thuéc thÈm quyÒn gi¶i quyÕt cña träng tµi kh«ng cã tho¶ thuËn träng tµi hoÆc tho¶ thuËn träng tµi v« hiÖu th× cã quyÒn nªu ra trong b¶n tù b¶o vÖ.
- Thêi h¹n bÞ ®¬n göi b¶n tù b¶o vÖ kÌm theo chøng cø cã thÓ dµi h¬n 30 ngµy nhng ph¶i tríc ngµy Héi ®ång träng tµi më phiªn häp.
c. Thµnh lËp Héi ®ång träng tµi:
Trong thêi h¹n 5 ngµy lµm viÖc, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®¬n kiÖn Trung t©m träng tµi ph¶i göi cho bÞ ®¬n b¶n sao ®¬n kiÖn, tªn Träng tµi viªn mµ nguyªn ®¬n chän vµ c¸c tµi liÖu kÌm theo céng víi danh s¸ch träng tµi viªn cña Trung t©m träng tµi;
- Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc tµi liÖu vµ c¸c tµi liÖu kÌm theo do Trung t©m träng tµi göi ®Õn, bÞ ®¬n ph¶i chän Träng tµi viªn cã tªn trong danh s¸ch Träng tµi viªn ®· göi vµ b¸o cho Trung t©m träng tµi biÕt hoÆc yªu cÇu Chñ tÞch Trung t©m träng tµi chØ ®Þnh träng tµi viªn cho m×nh. HÕt thêi h¹n nµy nÕu bÞ ®¬n kh«ng chän Träng tµi viªn cho m×nh hoÆc kh«ng yªu cÇu Chñ tÞch Trung t©m träng tµi chØ ®Þnh Träng tµi viªn th× trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy hÕt h¹n qui ®Þnh nµy, Chñ tÞch trung t©m träng tµi chØ ®Þnh träng tµi viªn cã tªn trong danh s¸ch cña Trung t©m cho bÞ ®¬n.
- Trong trêng hîp vô tranh chÊp cã nhiÒu bÞ ®¬n mµ c¸c bÞ ®¬n kh«ng thèng nhÊt chän ®îc träng tµi viªn trong thêi h¹n 30 ngµy th× trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhËn ®îc yªu cÇu chän Träng tµi viªn Chñ tÞch trung t©m träng tµi chØ ®Þnh Träng tµi viªn cã tªn trong danh s¸ch cña Trung t©m träng tµi cho c¸c bÞ ®¬n.
- Trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy hai Träng tµi viªn ®îc c¸c bªn chän, c¸c Träng tµi viªn nµy ph¶i chän Träng tµi viªn thø 3 cã tªn trong danh s¸ch träng tµi viªn cña Trung t©m lµm Chñ tÞch héi ®ång träng tµi. HÕt thêi h¹n trªn mµ hai Träng tµi viªn ®îc chän kh«ng chän ®îc Träng tµi viªn thø 3 lµm Chñ tÞch th× trong thêi h¹n 7 ngµy kÓ tõ ngµy hÕt h¹n theo yªu cÇu cña mét bªn hoÆc c¸c bªn, Chñ tÞch Trung t©m träng tµi chØ ®Þnh Träng tµi viªn thø 3 cã tªn trong danh s¸ch Träng tµi viªn lµm Chñ tÞch Héi ®ång träng tµi.
- Trong trêng hîp c¸c bªn tho¶ thuËn vô tranh chÊp do Träng tµi viªn duy nhÊt cña Trung t©m träng tµi gi¶i quyÕt nhng kh«ng chän ®îc Träng tµi viªn th× theo yªu cÇu cña mçi bªn, Chñ tÞch trung t©m träng tµi chØ ®Þnh Träng tµi viªn duy nhÊt cho c¸c bªn trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc yªu cÇu vµ th«ng b¸o cho c¸c bªn (§iÒu 25 kho¶n 4 Ph¸p lÖnh 08/2003 UBTVQH11).
d. Héi ®ång träng tµi do c¸c bªn thµnh lËp:
T¬ng tù nh thµnh lËp Héi ®ång Träng tµi t¹i Trung t©m träng tµi viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ cã thÓ ®îc gi¶i quyÕt bëi mét Héi ®ång träng tµi gåm 3 träng tµi viªn hoÆc do mét träng tµi viªn duy nhÊt thùc hiÖn. Tuy nhiªn trong trêng hîp nµy Ch¸nh ¸n Toµ ¸n TØnh, Thµnh phè trùc thuéc Trung ¬ng giao cho mét ThÈm ph¸n chØ ®Þnh Träng tµi viªn cho bÞ ®¬n nÕu bÞ ®¬n kh«ng chän ®îc Träng tµi viªn theo yªu cÇu cña nguyªn ®¬n trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc.
- Ch¸nh ¸n Toµ ¸n cÊp TØnh còng thùc hiÖn viÖc giao cho mét ThÈm ph¸n chØ ®Þnh träng tµi viªn thø 3 lµm Chñ tÞch Héi ®ång, trong thêi h¹n 15 ngµy nÕu hai Träng tµi viªn ®îc chän hoÆc ngêi ®îc chØ ®Þnh kh«ng chän ®îc träng tµi viªn thø 3 lµm Chñ tÞch Héi ®ång träng tµi;
- Träng tµi viªn do c¸c bªn chän hoÆc toµ ¸n chØ ®Þnh cã thÓ lµ träng tµi viªn trong danh s¸ch hoÆc ngoµi danh s¸ch träng tµi viªn cña c¸c trung t©m träng tµi cña ViÖt Nam. Trong trêng hîp c¸c bªn cã tho¶ thuËn giao vô tranh chÊp do mét träng tµi viªn gi¶i quyÕt nhng kh«ng tho¶ thuËn ®îc viÖc chän Träng tµi viªn duy nhÊt th× theo yªu cÇu cña mét bªn Ch¸nh ¸n Toµ ¸n nh©n d©n cÊp TØnh n¬i bÞ ®¬n cã trô së hoÆc c tró giao cho mét ThÈm ph¸n chØ ®Þnh Träng tµi viªn duy nhÊt cho c¸c bªn trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc yªu cÇu vµ th«ng b¸o cho c¸c bªn.
- Träng tµi viªn duy nhÊt lµm nhiÖm vô nh mét Héi ®ång träng tµi, QuyÕt ®Þnh cña träng tµi viªn nµy cã hiÖu lùc thi hµnh nh quyÕt ®Þnh cña Héi ®ång träng tµi.
4.3 Gi¶i quyÕt tranh chÊp:
¨ Träng tµi viªn nghiªn cøu hå s¬ vµ tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc cÇn thiÕt cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp träng tµi viªn cã thÓ nghe c¸c bªn tr×nh bµy ý kiÕn, yªu cÇu c¸c bªn cung cÊp c¸c b¶n gi¶i thÝch, c¸c b»ng chøng vµ tµi liÖu kh¸c cã liªn quan hoÆc cã thÓ t×m hiÓu sù viÖc cã liªn quan tõ nh÷ng ngêi kh¸c víi sù cã mÆt cña c¸c bªn hoÆc sau khi ®· b¸o c¸o cho c¸c bªn biÕt.
Trong trêng hîp cÇn thiÕt, Héi ®ång träng tµi cã thÓ tù m×nh thu thËp chøng cø, mêi gi¸m ®Þnh theo yªu cÇu cña mét bªn hoÆc c¸c bªn vµ ph¶i th«ng b¸o cho c¸c bªn biÕt, bªn yªu cÇu gi¸m ®Þnh ph¶i nép t¹m øng phÝ gi¸m ®Þnh (§iÒu 32, kho¶n 2 Ph¸p lÖnh Träng tµi th¬ng m¹i sè 08/2003 UBTVQH 11).
¨ Thêi gian ®Þa ®iÓm phiªn häp gi¶i quyÕt vô tranh chÊp do Chñ tÞch Héi ®éng träng tµi quyÕt ®Þnh. GiÊy triÖu tËp c¸c bªn tham dù phiªn häp gi¶i quyÕt vô tranh chÊp ph¶i göi cho c¸c bªn chËm nhÊt 30 ngµy tríc ngµy më phiªn häp. Phiªn häp gi¶i quyÕt vô tranh chÊp kh«ng c«ng khai, trong trêng hîp cã sù ®ång ý cña c¸c bªn, Héi ®ång träng tµi cho phÐp nh÷ng ngêi kh¸c tham dù phiªn häp (§iÒu 38 Ph¸p lÖnh sè 08/2003 PL UBTVQH 11)
¨ Theo ®Ò nghÞ cña c¸c bªn hoÆc ®îc c¸c bªn chÊp thuËn vô tranh chÊp cã thÓ ®îc gi¶i quyÕt kh«ng cã mÆt cña c¸c bªn. Trong trêng hîp nguyªn ®¬n v¾ng mÆt mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng hoÆc bá phiªn häp mµ kh«ng ®îc Héi ®ång träng tµi ®ång ý th× ®îc coi lµ rót ®¬n kiÖn, Héi ®ång träng tµi tiÕp tôc gi¶i quyÕt vô tranh chÊp nÕu bÞ ®¬n yªu cÇu hoÆc cã ®¬n kiÖn l¹i. BÞ ®¬n v¾ng mÆt mµ kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng hoÆc bá phiªn häp mµ kh«ng ®îc Héi ®ång träng tµi ®ång ý th× viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®îc tiÕn hµnh c¨n cø vµo tµi liÖu vµ chøng cø hiÖn cã. Héi ®ång träng tµi cã thÓ c¨n cø vµo hå s¬ ®Ó gi¶i quyÕt vô tranh chÊp mµ kh«ng cÇn c¸c bªn cã mÆt (§iÒu 40 Ph¸p lÖnh 08/2003 Ph¸p lÖnh UBTVQH 11)
¨ C¸c bªn cã thÓ trùc tiÕp hoÆc uû quyÒn cho ngêi ®¹i diÖn tham dù phiªn häp gi¶i quyÕt vô tranh chÊp hoÆc cã quyÒn mêi nh©n chøng, LuËt s b¶o vÖ quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp (§iÒu 39 Ph¸p lÖnh).
¨ Trong trêng hîp quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña m×nh bÞ x©m h¹i hoÆc cã nguy c¬ trùc tiÕp bÞ x©m h¹i th× c¸c bªn cã quyÒn lµm ®¬n ®Õn Toµ ¸n cÊp TØnh n¬i Héi ®ång träng tµi thô lý vô tranh chÊp yªu cÇu ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi nh kª biªn tµi s¶n, kª biªn niªm phong tµi s¶n ë n¬i göi gi÷, phong to¶ tµi kho¶n t¹i ng©n hµng, b¶o toµn chøng cø trong trêng hîp ®ang bÞ tiªu huû hoÆc cã nguy c¬ bÞ tiªu huû.
¨ ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ®îc tiÕn hµnh c¨n cø vµo nh÷ng ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh, mäi diÔn biÕn cña phiªn häp gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¶i ®îc Th ký Trung t©m träng tµi ghi thµnh biªn b¶n. Biªn b¶n ph¶i ®îc c¸c Träng tµi viªn vµ Th lý cïng ký vµ ph¶i cã ch÷ ký cña Chñ tÞch Héi ®ång träng tµi. Khi quyÕt ®Þnh Héi ®ång ®îc thiÕt lËp theo nguyªn t¾c ®a sè, trõ trêng hîp vô tranh chÊp do Träng tµi viªn duy nhÊt gi¶i quyÕt, ý kiÕn cña thiÓu sè ®îc ghi vµo biªn b¶n phiªn häp (§iÒu 42, Ph¸p lÖnh 08/2003 UBTVQH 11)
QuyÕt ®Þnh träng tµi ph¶i cã c¸c néi dung chñ yÕu sau:
Ngµy th¸ng, n¨m ra quyÕt ®Þnh träng tµi;
Tªn Trung t©m träng tµi;
Tªn, ®Þa chØ cña c¸c Nguyªn ®¬n, BÞ ®¬n;
Hä tªn c¸c träng tµi viªn hoÆc träng tµi viªn duy nhÊt;
Tãm t¾t ®¬n kiÖn vµ c¸c vÊn ®Ò tranh chÊp;
C¬ së ®Ó quyÕt ®Þnh träng tµi;
QuyÕt ®Þnh vÒ vô tranh chÊp, quyÕt ®Þnh phÝ träng tµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c;
Thêi h¹n thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi;
Ch÷ ký cña c¸c träng tµi viªn hoÆc träng tµi viªn duy nhÊt
QuyÕt ®Þnh träng tµi cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy c«ng bè.
- QuyÕt ®Þnh träng tµi cã thÓ ®îc c«ng bè ngay t¹i phiªn häp cuèi cïng hoÆc cã thÓ c«ng bè sau nhng chËm nhÊt lµ 60 ngµy, kÓ tõ ngµy kÕt thóc phiªn häp. Toµn v¨n quyÕt ®Þnh träng tµi ph¶i ®îc göi cho c¸c bªn ngay sau ngµy c«ng bè.
- Sau khi quyÕt ®Þnh träng tµi ®îc c«ng bè, trong thêi h¹n 15 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh träng tµi mét bªn cã thÓ yªu cÇu Héi ®ång träng tµi söa ch÷a nh÷ng lçi vÒ tÝnh to¸n, lçi ®¸nh m¸y hoÆc nh÷ng lçi kh¸c. Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc ®¬n yªu cÇu, Héi ®ång träng tµi tiÕn hµnh chØnh söa vµ ph¶i th«ng b¸o cho c¸c bªn biÕt (§iÒu 46 Ph¸p lÖnh 08/2003 cña UBTVQH 11).
- C¸c bªn cã quyÒn yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh träng tµi, nÕu kh«ng ®ång ý víi quyÕt ®Þnh träng tµi nµy th× cã quyÒn lµm ®¬n göi toµ ¸n cÊp TØnh n¬i Héi ®ång träng tµi ra quyÕt ®Þnh träng tµi yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi, nÕu c¸c bªn göi ®¬n qu¸ h¹n v× cã sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng th× thêi gian cã sù kiÖn bÊt kh¶ kh¸ng kh«ng tÝnh vµo thêi h¹n yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi.
§¬n yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi gåm c¸c néi dung sau:
Ngµy, th¸ng, n¨m viÕt ®¬n;
Tªn vµ ®Þa chØ cña bªn cã yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi;
Lý do yªu cÇu hñy quyÕt ®Þnh träng tµi;
KÌm theo ®¬n yªu cÇu ph¶i cã c¸c giÊy tê sau:
aB¶n chÝnh hoÆc b¶n sao quyÕt ®Þnh träng tµi ®· ®îc chøng thùc hîp lÖ;
aB¶n chÝnh hoÆc b¶n sao tho¶ thuËn träng tµi ®· ®îc chøng thùc hîp lÖ;
aGiÊy tê kÌm theo yªu cÇu b»ng tiÕng níc ngoµi ph¶i ®îc dÞch ra tiÕng ViÖt vµ b¶n dÞch ph¶i ®îc chøng thùc hîp lÖ;
- Toµ ¸n ph¶i th«ng b¸o ngay cho c¸c bªn vµ yªu cÇu nép lÖ phÝ, toµ ¸n cã quyÒn yªu cÇu bªn nép ®¬n gi¶i thÝch nh÷ng ®iÒu cha râ trong ®¬n yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi;
- Sau khi thô lý ®¬n yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi, toµ ¸n ph¶i th«ng b¸o cho Trung t©m träng tµi hoÆc Héi ®ång träng tµi do c¸c bªn thµnh lËp, c¸c bªn tranh chÊp vµ ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp. Trong trêng hîp vô tranh chÊp do Trung t©m tæ chøc gi¶i quyÕt th× trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc kÓ tõ ngµy nhËn ®îc th«ng b¸o cña toµ ¸n, trung t©m träng tµi ph¶i chuyÓn hå s¬ cho toµ ¸n.
- Trong thêi h¹n 30 ngµy, kÓ tõ ngµy thô lý, Ch¸nh ¸n Toµ ¸n chØ ®Þnh mét Héi ®ång xÐt xö gåm 3 ThÈm ph¸n, trong ®ã cã mét ThÈm ph¸n lµm chñ to¹ më phiªn toµ xÐt ®¬n yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi, toµ ¸n ph¶i chuyÓn hå s¬ cho ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc, tríc ngµy më phiªn toµ.
- Phiªn toµ ®îc tiÕn hµnh víi sù cã mÆt cña c¸c bªn tranh chÊp, LuËt s (nÕu cã), KiÓm s¸t viªn cïng cÊp, nÕu mét trong c¸c bªn v¾ng mÆt kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng th× Héi ®ång xÐt xö vÉn tiÕn hµnh xÐt ®¬n yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi;
- Héi ®ång xÐt xö kh«ng xÐt l¹i néi dung vô tranh chÊp mµ chØ kiÓm tra giÊy tê theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, chøng cø, ®èi chiÕu víi nh÷ng c¨n cø ®Ó huû quyÕt ®Þnh träng tµi. C¸c c¨n cø ®Ó huû quyÕt ®Þnh träng tµi nh sau:
Kh«ng cã tho¶ thuËn träng tµi;
Tho¶ thuËn träng tµi v« hiÖu;
Thµnh phÇn Héi ®ång träng tµi, tè tông träng tµi kh«ng phï hîp víi tho¶ thuËn cña c¸c bªn;
Vô tranh chÊp kh«ng thuéc thÈm quyÒn cña Héi ®ång träng tµi
C¸c bªn chøng minh ®îc cã träng tµi viªn vi ph¹m nghÜa vô träng tµi viªn quy ®Þnh t¹i Kho¶n 2, §iÒu 13 Ph¸p lÖnh 08/2003 UBTVQH 11;
QuyÕt ®Þnh träng tµi tr¸i víi lîi Ých c«ng céng cña níc CHXHCN ViÖt nam.
Héi ®ång xÐt xö cã quyÒn ra quyÕt ®Þnh huû hoÆc kh«ng huû quyÕt ®Þnh träng tµi theo quy ®Þnh cña Ph¸p luËt.
- §iÒu 55 cña Ph¸p lÖnh Träng tµi quy ®Þnh: Trong thêi h¹n 15 ngµy c¸c bªn cã quyÒn kh¸ng c¸o quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n, ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp hoÆc ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao cã quyÒn kh¸ng nghÞ quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n. §¬n kh¸ng c¸o, quyÕt ®Þnh, kh¸ng nghÞ ph¶i nªu râ lý do yªu cÇu cña kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ vµ ph¶i göi cho toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh. Thêi h¹n kh¸ng nghÞ cña ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp lµ 15 ngµy, cña ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao lµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy toµ ¸n ra quyÕt ®Þnh. Trong thêi h¹n 15 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc quyÕt ®Þnh kh¸ng nghÞ hoÆc nhËn ®¬n kh¸ng c¸o vµ ngêi kh¸ng c¸o ®· nép lÖ phÝ kh¸ng c¸o tßa ¸n ra quyÕt ®Þnh ph¶i chuyÓn hå s¬ lªn toµ ¸n nh©n d©n tèi cao.
- XÐt kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ: Trong thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc hå s¬ kh¸ng c¸o hoÆc quyÕt ®Þnh kh¸ng nghÞ, toµ ¸n nh©n d©n tèi cao ph¶i më phiªn toµ xem xÐt quyÕt ®Þnh. NÕu cÇn ph¶i yªu cÇu ngêi kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ gi¶i thÝch nh÷ng néi dung kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ th× thêi h¹n më phiªn toµ ®îc kÐo dµi thªm nhng kh«ng qu¸ 60 ngµy, kÓ tõ ngµy nhËn ®îc hå s¬ kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ toµ ¸n ph¶i chuyÓn hå s¬ cho ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp trong thêi h¹n 7 ngµy lµm viÖc tríc ngµy më phiªn toµ.
Thµnh phÇn Héi ®ång xÐt kh¸ng c¸o, kh¸ng nghÞ gåm 3 thÈm ph¸n, trong ®ã cã mét ThÈm ph¸n lµm chñ to¹ do toµ ¸n nh©n d©n tèi cao chØ ®Þnh;
Phiªn toµ ®îc tiÕn hµnh víi sù cã mÆt cña c¸c bªn tranh chÊp, LuËt s cña c¸c bªn (nÕu cã), KiÓm s¸t viªn ViÖn kiÓm s¸t cïng cÊp;
Sau khi xem xÐt ®¬n kh¸ng c¸o, quyÕt ®Þnh kh¸ng nghÞ, tµi liÖu kÌm theo chøng cø (nÕu cã), nghe ý kiÕn cña c¸c bªn ®îc triÖu tËp, cña KiÓm s¸t viªn, Héi ®ång xÐt xö th¶o luËn vµ quyÕt ®Þnh theo ®a sè;
Héi ®ång xÐt xö cã quyÒn gi÷ nguyªn, söa mét phÇn hoÆc toµn bé quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n cÊp s¬ thÈm, ®×nh chØ viÖc xÐt kh¸ng c¸o trong trêng hîp ViÖn kiÓm s¸t rót quyÕt ®Þnh kh¸ng nghÞ, bªn kh¸ng c¸o rót kh¸ng c¸o hoÆc ®· ®îc triÖu tËp hîp lÖ mµ v¾ng mÆt kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng bá phiªn häp mµ kh«ng ®îc Héi ®ång xÐt xö ®ång ý. QuyÕt ®Þnh cña toµ ¸n nh©n d©n tèi cao lµ quyÕt ®Þnh cuèi cïng vµ cã hiÖu lùc thi hµnh.
- Thi hµnh QuyÕt ®Þnh träng tµi: Sau thêi h¹n 30 ngµy kÓ tõ ngµy hÕt thêi h¹n thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi, nÕu mét bªn kh«ng tù nguyÖn thi hµnh còng kh«ng yªu cÇu huû quyÕt ®Þnh träng tµi, th× bªn thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi cã quyÒn lµm ®¬n yªu cÇu c¬ quan thi hµnh ¸n cÊp TØnh n¬i cã trô së, n¬i c tró hoÆc n¬i cã tµi s¶n cña bªn ph¶i thi hµnh, thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi.
Trong trêng hîp mét trong c¸c bªn cã yªu cÇu toµ ¸n huû quyÕt ®Þnh träng tµi th× quyÕt ®Þnh träng tµi ®îc thi hµnh kÓ tõ ngµy quyÕt ®Þnh toµ ¸n kh«ng huû quyÕt ®Þnh träng tµi cã hiÖu lùc.
Tr×nh tù thñ tôc vµ thêi h¹n thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt thi hµnh ¸n d©n sù.
4.4 Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam
4.4.1 Kh¸i qu¸t chung:
a. §Æc ®iÓm cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam:
- Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam lµ tæ chøc träng tµi phi ChÝnh phñ ®îc thµnh lËp bªn c¹nh Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ cã yÕu tè níc ngoµi lµ chñ yÕu.
- VÒ tæ chøc cña hÖ thèng träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam: ChØ cã mét Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam duy nhÊt ®Æt trô së ë Hµ néi, kh«ng tæ chøc theo cÊp qu¶n lý tõ Trung ¬ng ®Õn ®Þa ph¬ng.
- Träng tµi viªn cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam do Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam chän vµ cã thÓ mêi chuyªn gia níc ngoµi lµm träng tµi viªn cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam, c¸c träng tµi viªn cã thÓ kiªm nhiÖm vµ kh«ng ph¶i dù thi ®Ó ®îc cÊp thÎ träng tµi viªn v× thÕ t c¸ch träng tµi viªn cña hä chØ ®îc x¸c ®Þnh khi hä gi¶i quyÕt tranh chÊp do trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam giao cho.
- C¸c ph¸n quyÕt cña Uû ban träng tµi cã gi¸ trÞ chung thÈm, nÕu ph¸n quyÕt ®ã kh«ng ®îc tù gi¸c thi hµnh trong thêi h¹n qui ®Þnh th× sÏ ¸p dông biÖn ph¸p cìng chÕ theo ph¸p luËt cña níc n¬i ph¸n quyÕt ®îc yªu cÇu thi hµnh.
Tríc ®©y ë níc ta cã Héi ®ång träng tµi Ngo¹i th¬ng vµ Héi ®ång träng tµi Hµng h¶i. §Ó thèng nhÊt ho¹t ®éng cña hai tæ chøc nµy, tr¸nh sù chång chÐo vÒ thÈm quyÒn còng nh thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi, ngµy 28/4/1993 Thñ tíng ChÝnh phñ ban hµnh QuyÕt ®Þnh sè 204/TTg vÒ tæ chøc trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam (VIAC) trªn c¬ së s¸p nhËp Héi ®ång träng tµi Ngo¹i th¬ng vµ Héi ®ång träng tµi Hµng h¶i ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh nµy lµ §iÒu lÖ tæ chøc Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam.
b. VÒ tæ chøc cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam
Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam cã Chñ tÞch vµ hai Phã Chñ tÞch do c¸c träng tµi viªn cña Trung t©m bÇu ra víi nhiÖm kú 4 n¨m.
Trung t©m cã mét Th ký thêng trùc do Chñ tÞch Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam chØ ®Þnh. C¸c träng tµi viªn cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam lµ nh÷ng ngêi cã kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm trong c¸c lÜnh vùc ph¸p luËt Ngo¹i th¬ng, Tµi chÝnh, Ng©n hµng, B¶o hiÓm, §Çu t... Träng tµi viªn do Ban thêng trùc Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam lùa chän, víi nhiÖm kú 4 n¨m, sau mçi nhiÖm kú c¸c träng tµi viªn cã thÓ ®îc chän l¹i, Chuyªn gia níc ngoµi còng cã thÓ ®îc mêi lµm träng tµi viªn cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam.
c. ThÈm quyÒn cña Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam:
Theo qui ®Þnh t¹i §iÒu lÖ tæ chøc Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh 204 TTg vµ QuyÕt ®Þnh 114 TTg ngµy 26/2/1996 cña Thñ tíng ChÝnh phñ, th× Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp sau ®©y:
- Tranh chÊp ph¸t sinh tõ quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ nh c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, c¸c hîp ®ång ®Çu t, vËn t¶i, du lÞch vµ b¶o hiÓm quèc tÕ, chuyÓn giao c«ng nghÖ, tÝn dông thanh to¸n Quèc tÕ v.v... Khi cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn sau ®©y:
Mét hoÆc c¸c bªn ®¬ng sù lµ thÓ nh©n hay ph¸p nh©n níc ngoµi;
NÕu tríc hoÆc sau khi x¶y ra tranh chÊp, c¸c bªn ®¬ng sù tho¶ thuËn ®a vô viÖc ra tríc Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam ®Ó gi¶i quyÕt hoÆc cã mét ®iÒu íc quèc tÕ rµng buéc c¸c bªn ph¶i ®a vô tranh chÊp ra tríc Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam ®Ó gi¶i quyÕt.
C¸c quan hÖ ph¸t sinh tõ quan hÖ kinh doanh trong níc nÕu c¸c bªn tho¶ thuËn ®a vô viÖc ®ã ra Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam ®Ó gi¶i quyÕt (§iÒu 1 QuyÕt ®Þnh 114 TTg). Nh vËy, Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam kh«ng nh÷ng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ mµ hiÖn nay tæ chøc nµy cßn cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt nh÷ng tranh chÊp kinh doanh trong níc, nÕu c¸c bªn ®¬ng sù tho¶ thuËn lùa chän tæ chøc nµy gi¶i quyÕt tranh chÊp. Tuy nhiªn, Ph¸p lÖnh träng tµi th¬ng m¹i sè 08/PLUBTVQH ban hµnh ngµy 25/2/1003 cã hiÖu lùc kÓ tõ ngµy 1/7/2003 th× c¸c QuyÕt ®Þnh sè 204TTg ngµy 28/4/1993 vµ QuyÕt ®Þnh 114 TTg ngµy 16/2/1996 hÕt hiÖu lùc do vËy Trung t©m träng tµi Quèc tÕ sÏ ph¶i söa ®æi bæ sung §iÒu lÖ, Quy t¾c tè tông träng tµi cho phï hîp víi quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh sè 08/PLUBTVQH trong thêi h¹n 12 th¸ng kÓ tõ ngµy Ph¸p lÖnh nµy cã hiÖu lùc.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng gi¶i quyÕt
tranh chÊp kinh tÕ ë ViÖt nam hiÖn nay
Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chóng ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ vÒ kinh tÕ, nhÊt lµ nh÷ng n¨m gÇn ®©y liªn tôc t¨ng trëng. C¸c quan hÖ ph¸p luËt kinh tÕ còng ngµy cµng ®îc cñng cè vµ ph¸t triÓn, c¸c quan hÖ hîp ®ång kinh tÕ gi÷a c¸c chñ thÓ trong níc víi nhau vµ gi÷a chñ thÓ trong níc víi chñ thÓ níc ngoµi còng ngµy cµng ph¸t triÓn ®a d¹ng t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn c¸c môc tiªu kinh tÕ - x· héi do §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø IX ®Ò ra.
Thêi gian qua tranh chÊp hîp ®ång kinh tÕ x¶y ra chñ yÕu vµ cã tÝnh chÊt phæ biÕn ë c¸c lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh tÕ: X©y dùng c¬ b¶n, vËn chuyÓn hµng ho¸, vay tÝn dông, th¬ng m¹i, b¶o hiÓm.... §ång thêi c¸c tranh chÊp cã yÕu tè níc ngoµi trong lÜnh vùc mua b¸n hµng ho¸, vËn t¶i, b¶o hiÓm hµng hãa xuÊt nhËp khÈu... víi néi dung phøc t¹p v× liªn quan ®Õn luËt ph¸p quèc tÕ, ph¸p luËt Hµng h¶i, liªn quan ®Õn c¸c lo¹i tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín nh tµu biÓn, hµng hãa xuÈt nhËp khÈu...
Tranh chÊp kinh tÕ thêng liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng, cã nh÷ng vô ¸n c¸c ®èi tîng cã quyÒn vµ nghÜa vô liªn quan l¹i lµ c¸c chñ thÓ tham gia c¸c quan hÖ tè tông kh¸c (h×nh sù, d©n sù, hµnh chÝnh...) nªn viÖc gi¶i quyÕt gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n phøc t¹p vµ mÊt nhiÒu thêi gian ®Ó ®iÒu tra x¸c minh, thu thËp chøng cø vµ ¸p dông ph¸p luËt.
§¬ng sù trong c¸c vô ¸n kinh tÕ thêng cã tr×nh ®é häc vÊn cao, cã hiÓu biÕt nhÊt ®Þnh vÒ mÆt ph¸p luËt, cã nhiÒu m¸nh líi trong lµm ¨n kinh tÕ nªn thêng lîi dông nh÷ng h¹n chÕ, nh÷ng kÏ hë cña ph¸p luËt trong ký kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång kinh tÕ hoÆc trong gi¶i quyÕt tranh chÊp hîp ®ång kinh tÕ, mÆt kh¸c, nÕu thùc hiÖn tèt viÖc ph©n tÝch, thuyÕt phôc th× hai bªn ®¬ng sù còng dÔ dµng chÊp nhËn, tho¶ thuËn víi nhau b»ng biÖn ph¸p th¬ng lîng, hßa gi¶i ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ ®· ph¸t sinh gi÷a c¸c bªn.
I. C¸c lo¹i tranh chÊp phæ biÕn ë níc ta hiÖn nay
1. Tranh chÊp ph¸t sinh do mét bªn vi ph¹m nghÜa vô giao hµng hoÆc thùc hiÖn lao vô:
Trong thùc tÕ kinh doanh tranh chÊp ph¸t sinh do m._. ®ã. Ngêi tham gia ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång kh«ng chØ ph¶i cã ®ñ t c¸ch, thÈm quyÒn vÒ mÆt ph¸p lý mµ cßn ph¶i b¶o ®¶m kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô vµ ph¸p luËt nhÊt ®Þnh còng nh n¾m ®îc nghÖ thuËt ®µm ph¸n, giao dÞch cÇn thiÕt ®Ó ®i ®Õn mét tho¶ thuËn cã lîi cho m×nh.
KiÕn thøc vÒ nghiÖp vô b¶o ®¶m c¸c bªn sÏ kh«ng cã s¬ hë ®¸ng tiÕc vÒ nghiÖp vô khi ký kÕt hîp ®ång nh: ký kÕt hîp ®ång khi cha t×m ®îc nguån hµng hoÆc nguån tiªu thô dÉn ®Õn ph¶i huû hîp ®«ng hay ký hí vÒ gi¸ ... KiÕn thøc vÒ mÆt nghiÖp vô gãp phÇn b¶o ®¶m tÝnh kh¶ thi cña hîp ®ång ®îc ký kÕt.
HiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt còng lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÕu, nhiÒu khi giao dÞch bÞ ®æ vì hoµn toµn do c¸c bªn kh«ng n¾m ®îc c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Mét sè nhµ kinh doanh ®· kh«ng ph©n biÖt ®îc bªn ký kÕt vµ ngêi ký hîp ®ång dÉn ®Õn ký kÕt víi ngêi kh«ng cã ®ñ t c¸ch, thÈm quyÒn, hoÆc ®· cã H§KT ®îc ký kÕt ®Ó mua b¸n ®èi tîng cÊm cña ph¸p luËt...
Mäi kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô vµ ph¸p luËt sÏ kh«ng mang l¹i kÕt qu¶ ®Ých thùc cña nã nÕu ngêi tham gia ®µm ph¸n, ký kÕt kh«ng n¾m ®îc nghÖ thuËt ®µm ph¸n, nghÖ thuËt giao dÞch. Hîp ®ång cã thÓ ®îc h×nh thµnh tõ viÖc giao dÞch qua th tÝn hay gÆp gì trùc tiÕp gi÷a c¸c bªn. Mçi mét h×nh thøc yªu cÇu mét nghÖ thuËt riªng, vÝ dô khi sö dông th tÝn, c¸c bªn ph¶i chuyÓn t¶i ®îc nh÷ng néi dung, th«ng tin cÇn thiÕt, ®ång thêi ph¶i thÓ hiÖn tÝnh lÞch sù, chÝnh x¸c qua ng«n ng÷ diÔn ®¹t vµ h×nh thøc cña l¸ th.
Nh vËy, ®Ó cã ®îc sù thµnh c«ng nhµ kinh doanh cÇn ph¶i héi tô ®îc nh÷ng yÕu tè nh kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô, hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt vµ nghÖ thuËt trong ®µm ph¸n, giao dÞch. §Ó ®¹t ®îc nh vËy cÇn cã c¸c chong tr×nh ®µo t¹o nghiÖp vô vµ giíi thiÖu nghÖ thuËt kinh doanh thÝch hîp cho c¸c doanh nghiÖp. Ngoµi ra, còng cÇn ph¶i cã c¸c ch¬ng tr×nh tuyªn truyÒn, gi¶i thÝch, híng dÉn thùc hiÖn ph¸p luËt ®èi víi c¸c c¸n bé kinh doanh, ®Æc biÖt lµ c¸c gi¸m ®èc hoÆc c¸c c¸n bé chñ chèt trong doanh nghiÖp bëi v× hä thêng lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp hoÆc ®îc uû quyÒn ký kÕt H§KT.
c. Hoµn thiÖn Ph¸p lÖnh Hîp ®ång kinh tÕ (H§KT):
Sù ®èi lËp vÒ quyÒn lîi gi÷a c¸c bªn, sù h¹n chÕ vÒ kiÕn thøc nghiÖp vô vµ ý thøc ph¸p luËt cña c¸c chñ thÓ lu«n lµ c¸c nguyªn nh©n dÉn ®Õn tranh chÊp trong H§KT. Kh«ng chØ cã vËy, nh÷ng quy ®Þnh cha râ rµng, cha s¸t víi thùc tiÔn cña ph¸p luËt còng lµm gia t¨ng kh¶ n¨ng s¶y ra tranh chÊp.
Sau khi ra ®êi vµ ®îc ¸p dông, Ph¸p lÖnh H§KT còng ®· gãp phÇn quan träng vµo viÖc æn ®Þnh quan hÖ kinh tÕ vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp, tuy nhiªn, do sù thay ®æi nhanh chãng cña t×nh h×nh kinh tÕ – x· héi, nÒn kinh tÕ hµng hoµ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn râ nÐt nªn mét sè quy ®Þnh trong Ph¸p lÖnh H§KT kh«ng cßn phï hîp n÷a. §Ó t¹o ra c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c cho sù ph¸t triÓn æn ®Þnh cña quan hÖ H§KT, thiÕt nghÜ mét sè ®iÒu sau ®©y trong Ph¸p lÖnh H§KT cÇn ph¶i ®îc söa ®æi, bæ sung.
c.1 VÒ chñ thÓ H§KT
Theo §iÒu 2 Ph¸p lÖnh H§KT th× H§KT chØ ®îc h×nh thµnh gi÷a ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n hoÆc ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh. §iÒu nµy lµ cha phï hîp trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ sè lîng c¸c doanh nghiÖp t nh©n ngµy cµng nhiÒu vµ nhu cÇu vÒ quyÒn b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn chñ thÓ ngµy cµng cao. V× vËy, ®Ó b¶o ®¶m quyÒn b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt gi÷a c¸c thµnh phÇn chñ thÓ H§KT, ®Ó phï hîp víi yªu cÇu n¨ng ®éng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng nªn më réng chñ thÓ H§KT nh sau: Chñ thÓ cña H§KT bao gåm ph¸p nh©n vµ c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh, C«ng ty hîp danh. §iÒu nµy cã nghÜa lµ hîp ®ång gi÷a hai c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doµnh nh»m môc ®Ých kinh doanh thu lîi nhuËn ph¶i ®îc coi lµ H§KT.
§ång thêi còng cÇn bæ sung §iÒu 42, 43 mét c¸ch t¬ng øng. Tøc lµ: c¸c quy ®Þnh cña Ph¸p lÖnh H§KT ®îc ¸p dông trong viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn H§KT gi÷a ph¸p nh©n, c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh víi ngêi lµm c«ng t¸c khoa häc kü thuËt, NghÖ nh©n, Hé kinh tÕ gia ®×nh, Tæ hîp t¸c vµ c¸c Tæ chøc c¸ nh©n níc ngoµi t¹i ViÖt Nam.
c.2 VÒ H§KT v« hiÖu
§iÒu 8 Ph¸p lÖnh H§KT quy ®Þnh mét H§KT bÞ coi lµ v« hiÖu toµn bé khi:
· Néi dung H§KT vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt;
· Mét trong c¸c bªn ký kÕt H§KT kh«ng cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång;
· Ngêi ký kÕt H§KT kh«ng ®óng thÈm quyÒn hoÆc cã hµnh vi lõa ®¶o;
VËy th× thêng hîp H§KT ®îc ký sai h×nh thøc hay do bÞ cìng Ðp, ®e do¹ th× sao? ®ã cã ph¶i lµ H§KT v« hiÖu kh«ng?
Theo chóng t«i nªn söa Kho¶n 1 §iÒu 8 Ph¸p lªnh H§KT nh sau ®Ó phï hîp víi thùc tÕ h¬n:
¨ Néi dung hîp ®ång vi ph¹m ®iÒu cÊm cña ph¸p luËt hoÆc tr¸i víi ®¹o ®øc x· héi.
¨ Mét trong c¸c bªn ký kÕt H§KT kh«ng cã ®¨ng ký kinh doanh theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång.
¨ Bªn ký kÕt hoÆc ngêi ký kÕt hîp ®ång kh«ng ®óng thÈm quyÒn theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
2 C¸c gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp:
Nh ®· ph©n tÝch ë c¸c phÇn trªn, tranh chÊp kinh tÕ x¶y ra lµ ®iÒu khã tr¸nh khái, khi tranh chÊp x¶y ra c¸c bªn tranh chÊp cã thÓ gi¶i quyÕt b»ng c¸ch khiÕu n¹i, hoµ gi¶i hay ®i kiÖn, nhng ®iÒu mµ c¸c bªn chó ý h¬n c¶ lµ lµm thÓ nµo ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp mét c¸ch hiÖu qu¶ nhÊt. Sau ®©y lµ mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp:
a. §Æc biÖt lu ý ®Õn ®iÒu kho¶n vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp
Khi ký kÕt H§KT kh«ng bªn nµo muèn tranh chÊp ph¸t sinh, do vËy ®iÒu kho¶n vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®îc coi lµ ®iÒu kho¶n dù phßng. NÕu hîp ®ång ®îc thùc hiÖn mét c¸ch tèt ®Ñp nhÊt th× c¸c bªn dêng nh cã thÓ bá qua ®iÒu kho¶n vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp ghi trong hîp ®ång, song khi tranh chÊp ph¸t sinh th× ®iÒu kho¶n vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp l¹i ®Æc biÖt cã ý nghÜa vµ cÇn thiÕt. Trªn thùc tÕ, bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m cã quyÒn ®ßi l¹i quyÒn lîi ®· bÞ vi ph¹m b»ng c¸ch th¬ng lîng trùc tiÕp víi bªn vi ph¹m hoÆc ®i kiÖn ra toµ ¸n hoÆc träng tµi.
Do tranh chÊp lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn lîi nªn kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c bªn còng cã thÓ dÔ dµng tho¶ m·n khi gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng c¸ch th¬ng lîng trùc tiÕp, mÆc dï ph¬ng ph¸p th¬ng lîng trùc tiÕp th«ng thêng lµ c¸c gi¶i ph¸p ®Çu tiªn ®îc ®Ò cËp ®Õn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp, khi kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc b»ng con ®êng th¬ng lîng trùc tiÕp th× c¸c bªn ph¶i nhê ®Õn toµ ¸n hoÆc träng tµi vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ mét yªu cÇu thùc tÕ. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ: cã ph¶i hÔ cã tranh chÊp x¶y ra mµ kh«ng gi¶i quyÕt ®îc b»ng th¬ng lîng th× ®¬ng nhiªn ®îc ®a ra toµ ¸n hoÆc träng tµi kh«ng? Hoµn toµn kh«ng ph¶i nh vËy, toµ ¸n vµ c¸c trung t©m träng tµi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång, nhng thÈm quyÒn ®ã kh«ng ph¶i lµ ®¬ng nhiªn. NghÜa lµ, toµ ¸n hoÆc c¸c trung t©m träng tµi chØ cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp vÒ hîp ®ång khi gi÷a hai bªn trong hîp ®ång cã tho¶ thuËn giao tranh chÊp ®ã cho toµ ¸n hoÆc träng tµi. Tho¶ thuËn nµy cã thÓ ®îc lµm thµnh v¨n b¶n riªng hoÆc nªu thµnh mét ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång.
§iÒu kho¶n vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh cã thÓ ®îc nªu ra tríc hoÆc sau khi tranh chÊp ph¸t sinh, song c¸ch tèt nhÊt mµ c¸c bªn cÇn ¸p dông lµ ®a ®iÒu kho¶n vÒ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp thµnh mét ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång ngay tõ khi ký kÕt hîp ®ång. Së dÜ nh vËy, lµ do sau khi tranh chÊp ph¸t sinh c¸c bªn thêng Ýt ®ñ b×nh tÜnh ®Ó suy xÐt vµ lùa chän c¬ quan nµo sÏ gi¶i quyÕt tranh chÊp sù bÊt ®ång vÒ quyÒn lîi sau khi tranh chÊp x¶y ra sÏ khiÕn cho c¸c bªn khã cã thiÖn chÝ tho¶ thuËn lùa chän mét c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp phï hîp. V× vËy, c¸c bªn nªn lùa chän vµ quy ®Þnh c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp ngay khi ký kÕt hîp ®ång, khi mµ tranh chÊp cha ph¸t sinh.
Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt ViÖt Nam c¸c tranh chÊp vÒ hîp ®ång cã thÓ ®îc Toµ ¸n, c¸c Trung t©m träng tµi gi¶i quyÕt, khi chän mét trong ba c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp trªn, c¸c bªn ph¶i ghi râ tªn cña c¬ quan ®ã cïng víi Quy t¾c tè tông cña nã (trõ toµ ¸n). §iÒu nµy rÊt quan träng v× nÕu kh«ng ghi râ nh vËy tranh chÊp sÏ kh«ng ®îc gi¶i quyÕt. VÝ dô: Khi ký kÕt hîp ®ång c«ng ty A vµ c«ng ty B ®· tho¶ thuËn trong ®iÒu kho¶n gi¶i quyÕt tranh chÊp hîp ®ång nh sau: “TÊt c¶ c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång tranh chÊp nµy sÏ ®îc gi¶i quyÕt bëi Trung t©m Träng tµi kinh tÕ Hµ néi theo quy t¾c tè tông cña Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt Nam bªn c¹nh Phßng th¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp ViÖt Nam”. Khi cã tranh chÊp x¶y ra, nÕu hai bªn ®a tranh chÊp ra Trung t©m träng tµi kinh tÕ Hµ néi th× sÏ bÞ tõ chèi v× Trung t©m träng tµi kinh tÕ Hµ Néi kh«ng ¸p dông Quy t¾c tè tông cña Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt Nam. Cuèi cïng, do tho¶ thuËn vÒ c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp tr¸i ph¸p luËt mµ tranh chÊp kh«ng ®îc gi¶i quyÕt.
b. Cè g¾ng gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng ph¬ng ph¸p th¬ng lîng trùc tiÕp:
MÆc dï c¸c ph¬ng ph¸p th¬ng lîng trùc tiÕp cã thÓ kh«ng tho¶ m·n ®îc yªu cÇu cña c¸c bªn nhng bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m vÉn nªn tiÕn hµnh th¬ng lîng tríc khi ®i kiÖn. Së dÜ nh vËy lµ do bªn ®¬ng sù lµ nh÷ng ngêi hiÓu râ tranh chÊp nªn dÔ dµng nh©n nhîng víi nhau, rót ng¾n thêi gian gi¶i quyÕt tranh chÊp, kh«ng bÞ ®äng vèn vµ lÖ phÝ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®ì tèn kÐm.
ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng con ®êng th¬ng lîng cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ho¹t ®éng kinh tÕ, Tríc hÕt c¸c ph¬ng ph¸p th¬ng lîng gãp phÇn ®¶m b¶o qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c bªn tiÕn hµnh ®îc b×nh thêng, ViÖc khiÕu n¹i hay hoµ gi¶i kÞp thêi b¶o vÖ ®îc quyÒn lîi cho bªn bÞ vi ph¹m. Khi bªn vi ph¹m tho¶ m·n toµn bé hay mét phÇn yªu cÇu cña bªn bÞ vi ph¹m th× cã nghÜa lµ quyÒn lîi cña bªn bÞ vi phËm ®· ®îc phôc håi. NÕu quyÒn lîi kh«ng ®îc ®¶m b¶o, phôc håi sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña bªn bÞ vi ph¹m. Thø hai: KhiÕu n¹i lµ c¬ së ®Ó toµ ¸n hoÆc träng tµi chÊp nhËn ®¬n kiÖn Thø ba: Th«ng qua khiÕu n¹i, c¸c bªn cã thÓ hiÓu râ vÒ b¹n hµng, tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh tiÕp tôc kinh doanh víi ®èi t¸c ®ã n÷a kh«ng.
Ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng con ®¬ng th¬ng lîng cã nhiÒu ®iÓm thuËn lîi cho c¶ hai bªn. Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i vµ hoµ gi¶i cã thµnh c«ng, cã hiÖu qu¶ hay kh«ng hoµn toµn phô thuéc vµo c¸c bªn chñ thÓ hîp ®ång. Dï lµ víi t c¸ch ngêi vi ph¹m hay ngêi bÞ vi ph¹m th× c¸c chñ thÓ còng cÇn cã sù hiÓu biÕt vÒ nghiÖp vô còng nh luËt ph¸p vµ thiÖn chÝ víi b¹n hµng. Khi tranh chÊp ph¸t sinh c¸c bªn cè g¾ng b»ng mäi c¸ch gi¶i quyÕt tranh chÊp th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p th¬ng lîng, c¸c bªn chØ nªn ®i kiÖn khi ®· cè g¾ng hÕt søc mµ tranh chÊp vÉn kh«ng gi¶i quyÕt ®îc b»ng con ®êng th¬ng lîng trùc tiÕp.
c. N©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña tßa ¸n:
§Ó cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña toµ ¸n, tríc hÕt cÇn ph¶i n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n cña c¸n bé toµ ¸n, ®Æc biÖt lµ ë c¸c toµ ¸n ®Þa ph¬ng (CÊp TØnh, HuyÖn)
Toµ ¸n nh©n d©n c¸c cÊp trong qu¸ tr×nh thô lý vµ gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ trong nh÷ng n¨m võa qua vÒ c¬ b¶n lµ thùc hiÖn ®óng thÈm quyÒn luËt ®Þnh. Tuy nhiªn, còng cã kh«ng Ýt trêng hîp toµ ¸n nh©n d©n thô lý sai thÈm quyÒn vµ tiÕn hµnh hoµ gi¶i thµnh vµ ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù thiÕu c¨n cø vµ kh«ng phï hîp ph¸p luËt. Sau ®©y lµ mét vµi vÝ dô:
Vô ¸n "Tranh chÊp nghÜa vô gãp vèn tr¶ nî" gi÷a Nguyªn ®¬n lµ ¤ng TrÇn V¨n Ng - gi¸m ®èc C«ng ty th¬ng m¹i Hoµi Nam, Quy Nh¬n vµ BÞ ®¬n lµ c¸c ¤ng Hå §¨ng T, Qu¸ch §×nh N vµ Lª H÷u Ph.
Ngµy 29/5/1995 ¤ng TrÇn V¨n Ng ký hîp ®ång liªn doanh s¶n xuÊt thuû s¶n ®«ng l¹nh sè 04 cïng c¸c ¤ng §¨ng T, §×nh N, H÷u Ph lµ c¸c c¸ nh©n kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña c«ng ty TNHH Hoµi Nam.
§Ó thùc hiÖn hîp ®ång liªn doanh, ¤ng TrÇn V¨n Ng ®· lËp 3 khÕ íc vay cña chi nh¸nh Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn B×nh §Þnh 130 triÖu ®ång ®Ó thµnh lËp xëng chÕ biÕn thuû, h¶i s¶n. Do lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, Ng©n hµng yªu cÇu ¤ng Ng thanh to¸n nî, c¶ vèn vµ l·i. Sau nhiÒu lÇn yªu cÇu c¸c ¤ng T, N, Ph cïng t×m c¸ch tr¶ nî cho ng©n hµng nhng kh«ng ®îc c¸c bªn hîp t¸c thùc hiÖn, ngµy 29/11/1995 ¤ng Ng göi ®¬n kiÖn ®Õn Toµ ¸n kinh tÕ Toµ ¸n Nh©n d©n tØnh B×nh §Þnh yªu cÇu phÝa liªn doanh lµ c¸c ¤ng T, N, Ph cïng c«ng ty cã tr¸ch nhiÖm tr¶ nî cho ng©n hµng.
Toµ kinh tÕ Toµ ¸n Nh©n d©n TØnh B×nh §Þnh ®· thô lý vµ gi¶i quyÕt vô ¸n theo thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ. Sau khi tiÕn hµnh hoµ gi¶i thµnh, toµ ¸n kinh tÕ ®· ra quyÕt ®Þnh c«ng nhËn sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù sè 211 ngµy 12/2/1995. ViÖn kiÓm s¸t nh©n d©n tèi cao ®· kh¸ng nghÞ gi¸m ®èc thÈm quyÕt ®Þnh trªn. An gi¸m ®èc thÈm sè 05/KT ngµy 15/10/1996 cña Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao xö chÊp nhËn kh¸ng nghÞ, huû quyÕt ®Þnh c«ng nhËn sù tho¶ thuËn cña c¸c ®¬ng sù t¹i toµ ¸n nh©n d©n TØnh B×nh §Þnh, giao hå s¬ vÒ Toµ ¸n nh©n d©n TØnh B×nh §Þnh thô lý gi¶i quyÕt theo thñ tôc c¸c vô ¸n d©n sù. Hîp ®ång gi÷a c¸c bªn kÓ trªn kh«ng ph¶i lµ H§KT mµ lµ hîp ®ång d©n sù bëi v× c¸c c¸ nh©n T, N, Ph lµ c¸c c¸ nh©n kh«ng cã ®¨ng ký kinh doanh, còng kh«ng ph¶i lµ thµnh viªn cña c«ng ty TNHH Hoµi nam, viÖc thô lý gi¶i quyÕt vô tranh chÊp cña Toµ ¸n Nh©n d©n TØnh B×nh §Þnh lµ sai thÈm quyÒn vµ tr¸i ph¸p luËt.
Vô tranh chÊp vÒ hîp ®ång tÝn dông gi÷a kho b¹c nhµ níc TØnh Thanh Ho¸ víi c«ng ty chÌ - cµ phª Thanh Ho¸: Ngµy 29/12/1992, C«ng ty chÌ - cµ phª Thanh Ho¸ ký hîp ®ång vay cña kho b¹c Thanh Ho¸ 150 triÖu ®ång víi l·i suÊt 0,6%/th¸ng trong 36 th¸ng, thêi h¹n tr¶ nî lµ 30/12/1995. §Õn h¹n tr¶ nî, C«ng ty chÌ - cµ phª Thanh Ho¸ vÉn kh«ng tr¶ ®îc nî, nªn ngµy 18/6/1996 gi¸m ®èc Kho b¹c göi ®¬n kiÖn ®Õn Toµ ¸n kinh tÕ TØnh Thanh Ho¸ yªu cÇu C«ng ty chÌ - cµ phª Thanh Ho¸ tr¶ nî gèc vµ l·i theo hîp ®ång tÝn dông ®· ký gi÷a hai bªn. Gi¸m ®èc Kho b¹c uû quyÒn cho ¤ng Bïi §×nh Chung tham gia tè tông tríc Toµ ¸n nh©n d©n TØnh Thanh Ho¸, Toµ ¸n kinh tÕ TAND TØnh Thanh Ho¸ ®· tiÕn hµnh hoµ gi¶i thµnh vµ lËp biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh. Néi dung biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh lµ C«ng ty chÌ - cµ phª Thanh Ho¸ tr¶ cho Kho b¹c Thanh Ho¸ 150.000.000 ®ång theo hîp ®ång tÝn dông, kh«ng kÌm theo l·i. Ngêi ký vµo biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh phÝa kho b¹c Nhµ níc Thanh Ho¸ lµ ¤ng NguyÔn TÊn Vinh, lµ ngêi kh«ng ®îc gi¸m ®èc Kho b¹c uû quyÒn. Ngµy 2/8/1996, TAND TØnh Thanh Ho¸ ra quyÕt ®Þnh sè 2120/TA c«ng nhËn sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c ®¬ng sù.
QuyÕt ®Þnh nµy sai c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc:
- VÒ néi dung: QuyÕt ®Þnh nµy kh«ng ®óng theo yªu cÇu cña gi¸m ®èc Kho b¹c Nhµ níc Thanh Ho¸, ®ßi C«ng ty chÌ - cµ phª Thanh Ho¸ tr¶ 150.000.000 ®ång tiÒn gèc kÌm theo l·i tÝnh theo hîp ®ång tÝn dông ®· ký kÕt gi÷a hai bªn. QuyÕt ®Þnh nµy còng kh«ng nªu râ thêi gian, ph¬ng thøc tr¶ nî ®Ó hai bªn thùc hiÖn.
- VÒ h×nh thøc: ¤ng Bïi §×nh Chung lµ ngêi ®îc gi¸m ®èc Kho b¹c uû quyÒn tham gia tè tông nhng ¤ng Chung kh«ng ký vµo biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh mµ biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh l¹i do ¤ng Vinh ký. ¤ng Vinh lµ ngêi kh«ng ®îc Gi¸m ®èc Kho b¹c uû quyÒn nªn quyÕt ®Þnh nµy vi ph¹m kho¶n 1 §iÒu 22 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ.
Nh vËy, trong mét sè trêng hîp c¸c C¸n bé cña Toµ ¸n c¸c cÊp, nh÷ng ngêi ®øng ra b¶o ®¶m ph¸p luËt ®îc thùc hiÖn l¹i kh«ng n¾m v÷ng ph¸p luËt hoÆc v× lý do nµo ®ã mµ ®· thùc hiÖn tr¸i ph¸p luËt. Muèn n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña Toµ ¸n th× tríc hÕt ph¶i gi¶m mét c¸ch tèi ®a nh÷ng trêng hîp nh vËy.
Gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ b»ng toµ ¸n hiÖn nay cßn gÆp nhiÒu trë ng¹i kh¸c. Tæng kÕt hai n¨m ho¹t ®éng cña toµ kinh tÕ c¸c cÊp cho thÊy sè vô viÖc mµ toµ ¸n gi¶i quyÕt gi¶m ®i rÊt nhiÒu so víi sè vô mµ Träng tµi kinh tÕ gi¶i quyÕt tríc ®©y. VÝ dô trong n¨m 2001 Toµ ¸n gi¶i quyÕt 684 vô ¸n kinh tÕ (trong ®ã tranh chÊp H§KT chiÕm phÇn lín). Con sè nµy chØ t¬ng ®¬ng víi 1/5 sè vô viÖc mµ Träng tµi kinh tÕ gi¶i quyÕt tríc ®©y. Sè vô viÖc Toµ ¸n kinh tÕ c¶ níc thô lý gi¶i quyÕt hiÖn nay cha b»ng sè vô trong mét TØnh, Thµnh phè trung b×nh mµ Träng tµi kinh tÕ gi¶i quyÕt tríc ®©y.
Nguyªn nh©n chñ yÕu cña thùc tÕ nµy lµ ë ViÖt Nam hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp cha quen t¸c phong ®a c¸c tranh chÊp kinh tÕ ra toµ ¸n gi¶i quyÕt, mµ thêng coi ®©y lµ vÊn ®Ò rÊt nÆng nÒ, kiÖn nhau ®Õn toµ lµ viÖc bÊt ®¾c dÜ, hÕt t×nh hÕt nghÜa víi nhau. Hä cho r»ng toµ ¸n lµ c¬ quan xÐt xö ®èi víi nh÷ng viÖc lµm ph¹m ph¸p chø kh«ng coi ®ã lµ n¬i gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp hoÆc vi ph¹m vÒ hîp ®ång. Trong thùc tÕ, c¸c bªn tranh chÊp ®· dùa vµo c¸c thÕ lùc kh¸c ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp nh nhê C¬ quan C«ng an, ViÖn kiÓm s¸t kÓ c¶ dïng nh÷ng biÖn ph¸p nh khëi tè, truy tè, b¾t giam ®Ó thu håi nî.... cã khi c¸c chi phÝ kh«ng chÝnh thøc mµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i tr¶ ®Ó c¸c C¬ quan C«ng an, ViÖn kiÓm s¸t gi¶i quyÕt vô viÖc cho m×nh cßn tèn kÐm h¬n c¶ c¸c chi phÝ ph¶i bá ra khi ®a vô viÖc ra c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt (toµ ¸n, träng tµi) nhng nã cã u ®iÓm lµ nhanh, hiÖu qu¶, kh«ng bÞ phiÒn hµ, kh«ng bÞ phª ph¸n vÒ nh÷ng sai sãt vÒ phÝa m×nh, kh«ng cÇn c«ng khai tranh chÊp.
MÆt kh¸c, thñ tôc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ cña toµ kinh tÕ hiÖn nay cßn nhiÒu phiÒn phøc, chËm chÔ, kh«ng g¾n víi hiÖu qu¶. Tõ thñ tôc nép ®¬n, t¹m øng ¸n phÝ, cung cÊp c¸c chøng lý, lµm viÖc, ®èi chÊt, hoµ gi¶i, phiªn toµ s¬ thÈm, phiªn toµ phóc thÈm vµ nhiÒu vô viÖc kh¸c vµ nhiÒu khi Gi¸m ®èc thÈm cã khi kÐo dµi hµng n¨m, cuèi cïng xÐt xö xong l¹i ph¶i chuyÓn sang bé phËn thi hµnh ¸n. Khi ®· chuyÓn sang bé phËn nµy råi, lóc nµo thi hµnh cßn tuú thuéc ë c¬ quan thi hµnh ¸n. Víi thêi gian nh vËy, ®èi ph¬ng cã khi còng kh«ng cßn tµi s¶n ®Ó thu håi mµ thiÖt h¹i ph¸t sinh th× kh«ng biÕt tíi møc nµo.
§èi víi c¸c nhµ kinh doanh, viÖc quan t©m ®Çu tiªn khi gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ hiÖu qu¶, cô thÓ lµ nhanh, gän, sím thu håi vèn, tr¸nh c¸c thiÖt h¹i ph¸t sinh tiÕp trong thêi gian gi¶i quyÕt ®Ó cã ®iÒu kiÖn tiÕn hµnh th¬ng vô kh¸c, thËm chÝ kÓ c¶ cã thiÖt h¹i so víi quyÒn lîi ®îc hëng mét phÇn hä vÉn s½n sµng. H¬n n÷a, mÆc dï tranh chÊp quyÕt liÖt víi nhau song c¸c bªn vÉn muèn cã mét c¬ quan uy tÝn gi¶i quyÕt trªn c¬ së cã lý, cã t×nh ®Ó khi gi¶i quyÕt xong hä võa rót ®îc ra cho m×nh nh÷ng bµi häc nhng vÉn c¶m thÊy tho¶i m¸i, thËm chÝ tiÕp tôc lµm ¨n víi nhau. §©y lµ t©m lý chung cña hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp cã x¶y ra tranh chÊp kinh tÕ.
§Ó c¶i thiÖn t×nh h×nh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp cña m×nh, toµ ¸n cÇn ph¶i x©y dùng mét ®éi ngò c¸n bé gi¶i quyÕt tranh chÊp cã kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt kinh tÕ, c«ng t©m ®øc ®é, cã thÓ ®¸p øng tèt ®îc nh÷ng yªu cÇu thùc t¹i cña x· héi. Theo chóng t«i cÇn ph¶i ®µo t¹o mét ®éi ngò thÈm ph¸n, viÖc ®µo t¹o nµy nªn giao cho toµ ¸n tèi cao v×:
¨ Toµ ¸n tèi cao lµ c¬ quan xÐt xö cao nhÊt vµ tËp trung nhiÒu ThÈm ph¸n cã n¨ng lùc, tr×nh ®é, cã qu¸ tr×nh c«ng t¸c l©u n¨m ®óc kÕt ®îc nhiÒu kinh nghiÖm.
¨ NhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ míi ph¸t sinh trong c¬ chÕ thÞ trêng nh, tranh chÊp vÒ th¬ng hiÖu, c¸c lo¹i h×nh c«ng ty, thÞ trêng chøng kho¸n, ho¹t ®éng ly-x¨ng.. cÇn ®îc båi dìng kiÕn thøc mµ c¸c toµ ¸n ®Þa ph¬ng khã thùc hiÖn ®îc.
d. Hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ:
ë níc ta hiÖn t¹i, viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ ®îc quy ®Þnh trong mét sè v¨n b¶n díi luËt nh: Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ ngµy 16/3/1994; NghÞ ®Þnh 116 - CP cña ChÝnh phñ ngµy 5/9/1994 vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña Träng tµi kinh tÕ; quyÕt ®Þnh sè 91/PTM - TT cña Chñ tÞch Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt Nam ngµy 4/4/1996 phª chuÈn Quy t¾c tè tông träng tµi trong níc cña trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam. Ph¸p lÖnh Träng tµi Th¬ng m¹i sè 08/PL UBTVQH11 ngµy 25/02/2003.. thùc tÕ nghiªn cøu vµ ¸p dông c¸c v¨n b¶n nµy cho thÊy mét sè vÊn ®Ò sau ®©y cha phï hîp, cÇn cã sù söa ®æi bæ sung:
Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ cha cã quy ®Þnh vÒ thêi hiÖu khëi kiÖn ®èi víi tranh chÊp ph¸t sinh tõ H§KT. Thêi hiÖu khëi kiÖn chØ ®îc quy ®Þnh trong §iÒu 31 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ lµ 06 th¸ng, cã nghÜa lµ vÒ mÆt nguyªn t¾c thêi hiÖu nµy chØ ®îc ¸p dông khi ®a tranh chÊp ra gi¶i quyÕt taÞ Toµ ¸n. §iÒu nµy quy ®Þnh kh«ng hîp lý v× cã nh÷ng vô ¸n phøc t¹p cÇn thêi gian ®Ó hai bªn tù gi¶i quyÕt hoÆc thu thËp chøng cø, ®iÒu 21 Ph¸p lÖnh Träng tµi Th¬ng m¹i sè 08/PL UBTVQH11 quy ®Þnh thêi hiÖu khëi kiÖn gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi lµ 02 n¨m kÓ tõ ngµy x¶y ra tranh chÊp.
ThiÕt nghÜ, quy ®Þnh nµy nªn ®îc ®a sang Ph¸p lÖnh H§KT vµ ®îc ¸p dông cho c¶ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp theo tè tông träng tµi.
d.1 Tuyªn bè H§KT v« hiÖu ?Xö lý hîp ®ång kinh tÕ v« hiÖu
Theo kho¶n3, §iÒu 8 Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ th× tuyªn bè H§KT v« hiÖu lµ thuéc thÈm quyÒn cña Träng tµi kinh tÕ Nhµ níc. Tõ khi tæ chøc nµy chÊm døt ho¹t ®éng trong n¨m 1994 ®Õn nay, vÊn ®Ò nµy cßn bá trèng, cha cã mét v¨n b¶n ph¸p luËt nµo ®Ò cËp tíi, g©y trë ng¹i cho viÖc xö lý H§KT v« hiÖu mçi khi x¶y ra. §Ó viÖc xö lý H§KT v« hiÖu diÔn ra nhanh chãng, hiÖu qu¶, Ph¸p lÖnh H§KT nªn cã quy ®Þnh míi vÒ vÊn ®Ò nµy.
Xö lý H§KT v« hiÖu: Kho¶n 2 ®iÒu 39 Ph¸p lÖnh H§KT quy ®Þnh I” C¸c bªn cã nghÜa vô hoµn tr¶ cho nhau tÊt c¶ tµi s¶n ®· nhËn ®îc tõ viÖc thùc hiÖn H§KT trong trêng h¬p kh«ng thÓ tr¶ b»ng hiÖn vËt th× ph¶i tr¶ b»ng tiÒn” nh vËy th× gi¸ trÞ tµi s¶n ®îc tÝnh ra tiÒn t¹i thêi ®iÓm nµo?. Theo quan ®iÓm cña chóng t«i cã thÓ quy ®Þnh nh sau:
· Trong trêng hîp kh«ng cã tµi s¶n ®Ó hoµn tr¶ th× ®îc tr¶ b»ng tiÒn theo gi¸ ë thêi ®iÓm xö lý tµi s¶n.
· Trêng hîp mét bªn ®· nhËn tiÒn tríc vµ ®· giao ®îc mét phÇn hµng ®èi trõ tiÒn hµng, phÇn tiÒn cßn l¹i c¸c bªn hoµn tr¶ cho nhau kh«ng tÝnh l·i suÊt ®èi víi sè tiÒn cha thanh to¸n víi nguyªn t¾c thiÖt h¹i ph¸t sinh c¸c bªn ph¶i chÞu.
d.2 VÒ hoµ gi¶i
Theo §iÒu 5 vµ §iÒu 36 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ th× hoµ gi¶i lµ thñ tôc b¾t buéc cña mäi tranh chÊp H§KT. NÕu cha hoµ gi¶i th× kh«ng ®îc ®a vô tranh chÊp ra xÐt xö.
Trong thùc tÕ kinh doanh, nhiÒu doanh nghiÖp biÕt ®îc quy ®Þnh nµy ®· cè t×nh tr× ho·n viÖc hoµ gi¶i ®Ó thùc hiÖn xong viÖc hoµ gi¶i ®Ó thùc hiÖn xong viÖc chiÕm dông vèn hoÆc kÐo dµi viÖc chiÕm gi÷ tµi s¶n cña phÝa bªn kia. Sau ®©y lµ mét vÝ dô vÒ vÊn ®Ò nµy:
§Çu n¨m 1995, C«ng ty xuÊt nhËnp khÈu (XNK) Hång Bµng, H¶i phßng ký hîp ®ång liªn doanh víi c«ng ty TNHH H¶i ViÖt, theo ®ã Hång Bµng gãp mét cöa hµng ®Ó cho H¶i ViÖt b¸n hµng xuÊt khÈu, viÖc h¹ch to¸n lç l·i diÔn ra hµng th¸ng vµ bªn H¶i ViÖt ®îc hëng 70% cßn phÝa Hång Bµng ®îc 30%. Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång bªn H¶i ViÖt liªn tiÕp vi ph¹m hîp ®ång, kh«ng chia tiÒn cho phÝa Hång Bµng.
C«ng ty XNK Hång Bµng ®· cã ®¬n kiÖn ®Õn Toµ ¸n Nh©n d©n Thµnh phè H¶i phßng yªu cÇu H¶i ViÖt tr¶ tiÒn vµ ®ßi l¹i nhµ. TAND Thµnh phè H¶i phßng ®· thô lý vô ¸n vµ ®· nhiÒu lÇn triÖu tËp c«ng ty TNHH ®Ó hoµ gi¶i nhng phÝa H¶i ViÖt lu«n tr× ho·n b»ng c¸c lý do: gi¸m ®èc ®i c«ng t¸c, gi¸m ®èc ®ang ë níc ngoµi... Sau ®ã 3 th¸ng th× gi¸m ®èc c«ng ty TNHH H¶i ViÖt bÞ b¾t v× lµm ¨n ph¹m ph¸p. ThÕ lµ vô ¸n kÐo dµi cho tíi th¸ng 3/1996 mµ phÝa c«ng ty XNK Hång Bµng vÉn cha ®ßi ®îc tiÒn vµ còng cha lÊy l¹i ®îc nhµ, vÉn bÞ H¶i ViÖt chiÕm dông.
VÝ dô trªn cho thÊy: Quy ®Þnh vÒ hoµ gi¶i nh vËy lµ cha kÝn kÏ, vÉn cã chç hë cho c«ng ty H¶i ViÖt lîi dông, lµm ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty XNK Hång Bµng nãi riªng, ®Õn sù æn ®Þnh kinh tÕ cña toµn x· héi nãi chung.
Quy ®Þnh nµy nªn ®îc thay ®æi nh sau: Hoµ gi¶i vÉn lµ thñ tôc quan träng tríc khi ®a tranh chÊp ra xÐt xö. Tuy nhiªn, trong trêng hîp mµ hµnh vi vi ph¹m hîp ®ång, vi ph¹m ph¸p luËt qu¸ râ rµng th× Toµ ¸n ph¶i ®a ra xÐt xö ®Ó ®×nh chØ ngay c¸c hµnh vi vi ph¹m ph¸p luËt. Khi triÖu tËp c¸c bªn ®¬ng sù ®Õn ®Ó hoµ gi¶i, nÕu bÞ ®¬n ®îc triÖu tËp ®Õn lÇn thø 2 mµ vÉn v¾ng mÆt kh«ng cã lý do chÝnh ®¸ng, th× Toµ ¸n ®a vô viÖc ra xÐt xö.
e. VÒ viÖc c«ng nhËn vµ thi hµnh quyÕt ®Þnh hay ph¸n quyÕt cña träng tµi:
§Ó ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng ho¸ c¸c c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ, bªn c¹nh Toµ ¸n kinh tÕ, ChÝnh phñ ViÖt nam ®· cho phÐp thµnh lËp Träng tµi kinh tÕ vµ cho phÐp më réng thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô tranh chÊp kinh tÕ cña Tung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt Nam. Gi¶i quyÕt tranh chÊp H§KT b»ng con ®êng träng tµi cã nhiÒu u ®iÓm so víi viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng Toµ ¸n (nh ®· ph©n tÝch ë phÇn tríc) nhng hiÖn nay c¸c nhµ kinh doanh vÉn cha yªn t©m khi giao tranh chÊp kinh tÕ cho Träng tµi gi¶i quyÕt. Trë ng¹i lín nhÊt nµy ®· ®îc Ph¸p lÖnh Träng tµi Th¬ng m¹i sè 08/PL UBTVQH11 quy ®Þnh t¹i ®iÒu 57 thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi. Sau 30 ngµy, kÓ tõ ngµy hÕt thêi h¹n thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi c¸c bªn ph¶i thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi. Bªn ®îc thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi cã quyÒn lµm ®¬n yªu cÇu c¬ quan thi hµnh ¸n cÊp tØnh n¬i cã trô së, n¬i c tró hoÆc n¬i cãn tµi s¶n cña bªn ph¶i thi hµnh, thi hµnh quyÕt ®Þnh träng tµi.
g. VÒ c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi
ViÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp tam thêi nãi chung lµ nªn hÕt søc thËn träng v× nã liªn quan trùc tiÕp ®Õn quyÒn lîi còng nh ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c ®¬ng sù. Nh ®· tr×nh bµy ë ch¬ng 2 theo quan ®iÓm cña chóng t«i nªn ®Ó thÈm ph¸n phô tr¸ch gi¶i quyÕt vô ¸n thùc thi quyÒn nµy. V× b¶n th©n ThÈm ph¸n cã quyÒn thay ®æi, huû bá nã tríc khi Toµ ®îc tiÕn hµnh, nh vËy ®¶m b¶o nguyªn t¾c ai cã quyÒn thay ®æi ngêi ®ã cã quyÒn huû bá c¸c biÖn ph¸p khÈn cÊp t¹m thêi.
h. B¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n ®ang ®îc thi hµnh th× toµ ¸n thô lý gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp:
Trong thùc tiÔn viÖc ph¸ s¶n doanh nghiÖp c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt cßn nhiÒu m©u thuÉn, kh«ng ®ång nhÊt. Nh trong trêng hîp b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh kinh tÕ cña toµ ¸n ®ang ®îc thi hµnh th× toµ ¸n thô lý gi¶i quyÕt viÖc tuyªn bè ph¸ s¶n doanh nghiÖp nh÷ng khã kh¨n víng m¾c cña quy ®Þnh nµy ®· ®îc tr×nh bµy ë Ch¬ng 2 chóng t«i xin phÐp ®îc nªu gi¶i ph¸p nh sau:
§ C¸c b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n ®ang ®îc thi hµnh th× tiÕp tôc thi hµnh kh«ng dõng l¹i ®Ó chê thñ tôc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp, kh«ng xem xÐt c¸c kho¶n chi tr¶ cho b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n lµ mét kho¶n nî ®Ó gi¶i quyÕt theo thñ tôc ph¸ s¶n doanh nghiÖp.
§ C¸c quyÕt ®Þnh cña b¶n ¸n vÒ tr¶ l¬ng, cÊp dìng, båi thêng tÝnh m¹ng søc khoÎ... tiÕp tôc thi hµnh cßn c¸c kho¶n chi tr¶ kh¸c chê thñ tôc gi¶i quyÕt ph¸ s¶n doanh nghiÖp vµ sÏ thanh to¸n theo tû lÖ víi c¸c kho¶n nî kh¸c. NÕu viÖc ph¸ s¶n ®îc dõng th× b¶n ¸n tiÕp tôc thi hµnh.
§ C¸c kho¶n chi tr¶ theo b¶n ¸n, quyÕt ®Þnh cña Toµ ¸n coi nh mét kho¶n nî cã ®¶m b¶o trong thñ tôc ph¸ s¶n doanh nghiÖp.
KÕt luËn.
ë ViÖt Nam, viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ ®îc ra tõ khi ®Êt níc giµnh ®éc lËp, tuy nhiªn ë giai ®o¹n ®Çu c¸c tranh chÊp kinh tÕ cha ®a d¹ng vµ phøc t¹p.
Sù ra ®êi c¬ chÕ míi lµ yªu cÇu kh¸ch quan, §iÒu 15 HiÕn ph¸p 1992 ®· kh¼ng ®Þnh : “ Nhµ níc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo c¬ chÕ thÞ trêng..”
Sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ®· ph¸t sinh c¸c quan hÖ kinh tÕ míi, song song víi chóng lµ c¸c tranh chÊp míi, c¸c tranh chÊp kinh tÕ nµy rÊt ®a d¹ng vÒ chñ thÓ, phong phó vÒ néi dung, quyÕt liÖt vÒ tÝnh chÊt tranh chÊp mµ tríc ®©y cha cã. ChÝnh v× vËy c¬ chÕ gi¶i quyÕt tranh chÊp cò kh«ng cßn phï hîp vÒ h×nh thøc còng nh c¸ch thøc gi¶i quyÕt.
Tríc yªu cÇu ®ã nhµ níc ®· thµnh lËp toµ kinh tÕ n»m trong hÖ thèng Toµ ¸n Nh©n d©n vµ c¸c trung t©m träng tµi kinh tÕ (Phi ChÝnh phñ), c¸c c¬ quan tµi ph¸n nµy cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp kinh tÕ ph¸t sinh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng c¸c c¬ quan tµi ph¸n ®· ®¹t ®îc hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh, gãp phÇn thóc ®Èy kinh tÕ ph¸t triÓn, æn ®Þnh x· héi, tuy nhiªn, trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, néi dung vµ t×nh h×nh tranh chÊp trong kinh tÕ ngµy cµng biÕn ®éng vµ ph¸t triÓn, viÖc gi¶i quyÕt kinh tÕ tranh chÊp kinh tÕ cßn h¹n chÕ c¶ vÒ v¨n b¶n ph¸p luËt kinh tÕ vµ c¬ quan trùc tiÕp gi¶i quyÕt tranh chÊp.
Do ®ã, nhu cÇu hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ ®îc ®Æt ra, lµ cÇn ph¶i söa ®æi bæ sung nhng quy ®Þnh kh«ng cßn phï hîp ®· ®îc ph©n tÝch kü ë Ch¬ng II.
Gåm mét sè vÊn ®Ò sau:
- H×nh thøc cña hîp ®ång kinh tÕ;
- Chñ thÓ cña hîp ®ång kinh tÕ;
- Môc ®Ých ký kÕt hîp ®ång kinh tÕ;
- Hîp ®ång kinh tÕ v« hiÖu vµ c¸ch gi¶i quyÕt hîp ®ång kinh tÕ v« hiÖu.
- Thêi hiÖn khëi kiÖn...
- Thµnh lËp Trung t©m träng tµi th¬ng m¹i.
- QuyÕt ®Þnh träng tµi.
- Thi hµnh quyÕt ®Þnh cña träng tµi.
- M«i trêng ph¸p lý.
Tãm l¹i, trªn c¬ së nghiªn cøu thùc tiÔn ngêi viÕt xin m¹nh d¹n nªu mét sè kiÕn nghÞ vÒ qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ nh»m gãp phÇn hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt vÒ kinh tÕ vµ ®¸p øng ngµy cµng cao nhu cÇu gi¶i quyÕt tranh chÊp kinh tÕ ë níc ta hiÖn nay.
Tµi liÖu tham kh¶o.
1. HiÕn ph¸p 1992.
2. Bé luËt D©n sù
3. Bé luËt Hµng H¶i
4. LuËt doanh nghiÖp t nh©n.
5. LuËt c«ng ty
6. LuËt doanh nghiÖp t nh©n.
7. luËt tæ chøc toµ ¸n nh©n d©n söa ®æi n¨m 1993.
8. Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ.
9. Ph¸p lÖnh gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n d©n sù .
10. Ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ.
11. Ph¸p lÖnh thÈm ph¸n vµ héi thÈm.
12. NghÞ ®Þnh 116/Cp ngµy 5/9/1994 vÒ tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña trung t©m träng tµi kinh tÕ .
13. NghÞ ®Þnh 69/CP ngµy 16/10/1993 vÒ thñ tôc thi hµnh ¸n d©n sù .
14. QuyÕt ®Þnh 204/TTG ngµy 28/4/1993 cña Thñ tíng ChÝnh phñ vÒ tæ chøc trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam.
15. QuyÕt ®Þnh 114/TTG ngµy 26/2/1996 cña Thñ tíng ChØnh phñ vÒ më réng thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp cña trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam.
16. QuyÕt ®Þnh 305/BTC ngµy 9/8 /1990 cña Bé Tµi chÝnh.
17. Th«ng t liªn ngµnh 04/TTLN ngµy 7/1/1995 cña VKSDNTC vµ TANDTC.
18. C«ng v¨n 11/KHXX ngµy 23/1/1996 cña TAND.
19. C«ng v¨n 442/KHXX ngµy 18/1/1994 cña TANDTC.
20. V¨n b¶n sè 16/1999/HKXX ngµy 01-02-1999 cña TANDTC.
21. NghÞ ®Þnh sè 57/1998/N§-CP ngµy 31-07-1999 cña ChÝnh phñ.
22. Ph¸p lÖnh c«ng nhËn vµ thi hµnh t¹i ViÖt nam quyÕt ®Þnh cña träng tµi níc ngoµi.
23. Gi¸o tr×nh LuËt kinh tÕ1998 cña §¹i häc luËt Hµ Néi.
24. Gi¸o tr×nh ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i 1997 cña TiÕn sü NguyÔn ThÞ M¬ vµ TS Hoµng Ngäc ThiÕt.
25. T¹p chÝ kinh doanh vµ ph¸p luËt 2001, 2002
26. C¸c nguån tµi liÖu tham kh¶o kh¸c ®îc thu thËp tõ Bé T Ph¸p vµ Bé Th¬ng m¹i.
27. Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp tõ hîp ®ång XNK ¸n lÖ träng tµi vµ kinh nghiªm cña PGS.TS Hoµng ngäc ThiÕt.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
luanvan 1.docx
loi noi dau 1.doc
