Giải quyết các tranh chấp trong ngoại thương và thực tiễn giải quyết tranh chấp tại Công ty dệt may Hà nội
Tài liệu Giải quyết các tranh chấp trong ngoại thương và thực tiễn giải quyết tranh chấp tại Công ty dệt may Hà nội: ... Ebook Giải quyết các tranh chấp trong ngoại thương và thực tiễn giải quyết tranh chấp tại Công ty dệt may Hà nội
Tóm tắt tài liệu Giải quyết các tranh chấp trong ngoại thương và thực tiễn giải quyết tranh chấp tại Công ty dệt may Hà nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi
Tõ xa xa viÖc giao lu bu«n b¸n gi÷a c¸c quèc gia, mµ sau nµy ®îc gäi lµ ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng, ®· g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña loµi ngêi. Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng më réng kh¶ n¨ng tiªu dïng cña mét níc. Nã cho phÐp mét níc tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng víi sè lîng nhiÒu h¬n møc cã thÓ tiªu dïng víi ranh giíi cña kh¶ n¨ng s¶n xuÊt trong níc ®ã nÕu thùc hiÖn chÕ ®é tù cung tù cÊp kh«ng bu«n b¸n. H¬n thÕ n÷a, th«ng qua ngo¹i th¬ng mét quèc gia cã thÓ tiªu dïng tÊt c¶ c¸c mÆt hµng m×nh mong muèn mµ kh«ng cÇn ph¶i s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã. ChÝnh v× vËy, ngo¹i th¬ng gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng trong nÒn kinh tÕ. Nã thóc ®Èy sù ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ cña c¸c quèc gia nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ thÕ giíi nãi chung.
Cïng víi qu¸ tr×nh khu vùc ho¸, toµn cÇu ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn kh¾p thÕ giíi, ViÖt nam còng ®ang trªn ®µ héi nhËp kinh tÕ theo híng ®a d¹ng ho¸, ®a ph¬ng ho¸ theo nguyªn t¾c b×nh ®¼ng, cïng cã lîi. Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña níc ta còng v× thÕ mµ ngµy cµng ph¸t triÓn, ®em l¹i nh÷ng lîi Ých to lín cho nÒn kinh tÕ níc nhµ. Ho¹t ®éng bu«n b¸n quèc tÕ ®îc tiÕn hµnh th«ng qua viÖc ký kÕt vµ thùc hiÖn c¸c hîp ®ång trong ngo¹i th¬ng. Khi ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång c¸c bªn ®Òu muèn tèt ®Ñp nhng do nh÷ng kh¸c biÖt vÒ ng«n ng÷, v¨n ho¸, luËt ph¸p…nªn tranh chÊp lµ khã tr¸nh khái. ViÖc gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ c¸c tranh chÊp ph¸t sinh lu«n lµ vÊn ®Ò ®îc c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu quan t©m.
Víi mong muèn gióp cho c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu vµ b¹n ®äc quan t©m cã thªm tµi liÖu tham kh¶o vÒ c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng c¶ trªn lý thuyÕt vµ thùc tÕ, t×m hiÓu mét sè biÖn ph¸p nh»m gióp cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng ®¹t hiÖu qu¶ cao ®Ó tõ ®ã rót ra kinh nghiÖm cho riªng m×nh, t«i chän ®Ò tµi: “Gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng vµ thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh chÊp t¹i C«ng ty dÖt may Hµ néi” lµm ®Ò tµi nghiªn cøu cho kho¸ luËn tèt nghiÖp ®¹i häc cña m×nh.
Môc ®Ých nghiªn cøu
Kho¸ luËn tríc tiªn nh»m nghiªn cøu mét c¸ch t¬ng ®èi bao qu¸t c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng vµ c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp.
TiÕp ®ã, kho¸ luËn t×m hiÓu thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng t¹i mét doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, cô thÓ lµ C«ng ty dÖt may Hµ néi.
Sau khi nghiªn cøu lý thuyÕt vµ t×m hiÓu thùc tiÔn, kho¸ luËn ®Ò xuÊt mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng nãi chung vµ ë C«ng ty dÖt may Hµ néi nãi riªng.
§èi tîng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
§èi tîng nghiªn cøu cña kho¸ luËn lµ c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng vµ thùc tiÔn øng dông c¸c ph¬ng ph¸p nµy t¹i mét doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Cô thÓ, kho¸ luËn nghiªn cøu c¸ch thøc ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng vµ viÖc ¸p dông nh thÕ nµo ®Ó ®em l¹i hiÖu qu¶ cao, tõ ®ã rót ra ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt phï hîp cho mçi mét tranh chÊp thùc tÕ x¶y ra.
Ph¹m vi kho¸ luËn giíi h¹n chØ ë viÖc nghiªn cøu vµ ph©n tÝch c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng ph¸t sinh tõ hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ cña C«ng ty dÖt may Hµ néi trong thêi gian võa qua.
Bè côc kho¸ luËn
Kho¸ luËn ®îc kÕt cÊu thµnh ba ch¬ng nh sau:
Ch¬ng I : Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng.
Ch¬ng II : Thùc tr¹ng gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng t¹i C«ng ty dÖt may Hµ néi.
Ch¬ng III : Mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng ë C«ng ty dÖt may Hµ néi trong thêi gian tíi.
MÆc dï ®· ®îc c¸c thÇy c« nhiÖt t×nh híng dÉn trong qu¸ tr×nh lµm kho¸ luËn, cïng víi sù cè g¾ng, nç lùc cña b¶n th©n vµ kiÕn thøc ®· ®îc häc, nhng do h¹n chÕ vÒ thêi gian, tµi liÖu vµ kinh nghiÖm nªn kho¸ luËn khã tr¸nh khái nh÷ng khiÕm khuyÕt. RÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp tõ c¸c ®éc gi¶ cã quan t©m ®Ó gióp cho viÖc tiÕp tôc nghiªn cøu sau nµy ®îc tèt h¬n.
Ch¬ng i
Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ gi¶I quyÕt
Tranh chÊp trong ngo¹I th¬ng
I/ tranh chÊp trong ngo¹I th¬ng vµ ®Æc ®IÓm cña nã
NhËn xÐt chung vÒ tranh chÊp vµ tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng
Tranh chÊp lµ nh÷ng xung ®ét ph¸t sinh tõ nh÷ng m©u thuÉn x¶y ra trong ®êi sèng x· héi.
Trong cuéc sèng hµng ngµy tranh chÊp thêng xuyªn x¶y ra, tõ nh÷ng m©u thuÉn nhá mµ c¸c bªn cã thÓ tù gi¶i quyÕt ®îc víi nhau ®Õn nh÷ng m©u thuÉn lín ph¶i nhê ®Õn sù gi¶i quyÕt cña c¬ quan cã thÈm quyÒn. Tranh chÊp cã thÓ n¶y sinh tõ mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi, trong ®ã lÜnh vùc th¬ng m¹i nãi chung hay lÜnh vùc ngo¹i th¬ng nãi riªng lµ mét trong nh÷ng lÜnh vùc hay x¶y ra tranh chÊp nhÊt vµ viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp nµy thêng lµ khã kh¨n, phøc t¹p h¬n so víi c¸c lÜnh vùc kh¸c.
Tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng lµ mäi tranh chÊp, xung ®ét ph¸t sinh gi÷a c¸c bªn trong qu¸ tr×nh ký kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång trong ngo¹i th¬ng.
Tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng tríc hÕt ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng. Trong qu¸ tr×nh nµy c¸c tranh chÊp ph¸t sinh chñ yÕu lµ do c¸c bªn cã c¸ch hiÓu, c¸ch quan niÖm kh¸c nhau vÒ khÝa c¹nh ph¸p lý cña viÖc h×nh thµnh mét hîp ®ång. Hîp ®ång trong ngo¹i th¬ng mang “tÝnh chÊt quèc tÕ” nªn nã chÞu sù ®iÒu chØnh vµ chi phèi cña rÊt nhiÒu nguån luËt: ®iÒu íc quèc tÕ, luËt quèc gia, tËp qu¸n quèc tÕ,... C¸c nguån luËt kh¸c nhau thêng cã c¸c qui ®Þnh kh«ng gièng nhau vÒ chñ thÓ ký kÕt hîp ®ång, h×nh thøc cña hîp ®ång, tr×nh tù ký kÕt hîp ®ång, néi dung hîp ®ång,…dÉn ®Õn sù hiÓu lÇm, bÊt ®ång vµ tranh chÊp, lµm ph¸t sinh nh÷ng xung ®ét vÒ mÆt ph¸p lý. VÝ dô, LuËt Th¬ng m¹i ViÖt nam 1997 §iÒu 49 qui ®Þnh h×nh thøc cña hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ mµ ph¸p luËt qui ®Þnh ph¶i ®îc lËp thµnh v¨n b¶n th× ph¶i tu©n theo qui ®Þnh ®ã, trong khi ®ã luËt cña Ph¸p cho phÐp ký kÕt hîp ®ång b»ng miÖng. Hay nh vÒ néi dung cña hîp ®ång th× LuËt Th¬ng m¹i ViÖt nam 1997 qui ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n vÒ tªn hµng, sè lîng, qui c¸ch chÊt lîng, gi¸ c¶, ph¬ng thøc thanh to¸n, ®Þa ®iÓm vµ thêi h¹n giao nhËn hµng lµ c¸c ®iÒu kho¶n chñ yÕu cña hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸. Theo luËt Ph¸p th× ®iÒu kho¶n chñ yÕu chØ bao gåm tªn hµng, sè lîng, qui c¸ch chÊt lîng, gi¸ c¶ vµ ph¬ng thøc thanh to¸n.v.v…
Bªn c¹nh ®ã, tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng cßn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång ngo¹i th¬ng. Hîp ®ång sau khi ®îc ký kÕt lµ c¬ së ph¸p lý qui ®Þnh quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn. B¶n chÊt cña hîp ®ång lµ ®em l¹i lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c chñ thÓ tham gia. Song quyÒn lîi cña c¸c bªn chØ ®îc ®¶m b¶o trong chõng mùc mµ nghÜa vô cña c¸c bªn qui ®Þnh trong hîp ®ång ph¶i ®îc thùc hiÖn ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c. Tuy quan hÖ hîp ®ång lµ quan hÖ “hai bªn cïng cã lîi” nhng do quyÒn lîi cña c¸c bªn l¹i kh¸c nhau nªn viÖc mét trong c¸c bªn kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô cña m×nh tÊt yÕu lµm ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña bªn kia. Khi quyÒn lîi cña c¸c bªn kh«ng ®îc ®¶m b¶o th× tranh chÊp ph¸t sinh lµ ®iÒu kh«ng thÓ tr¸nh khái. VÝ dô, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, khi ngêi b¸n vi ph¹m nghÜa vô giao hµng hay ngêi mua vi ph¹m nghÜa vô tr¶ tiÒn hµng th× ®Òu ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña bªn kia vµ dÉn ®Õn tranh chÊp x¶y ra. Nh vËy, sù kh¸c nhau vÒ quyÒn lîi cña c¸c bªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång lµ nguyªn nh©n chñ yÕu dÉn ®Õn tranh chÊp.
§Æc ®iÓm cña tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng
V× tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng còng lµ mét tranh chÊp nªn tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm cña mét tranh chÊp th«ng thêng. Tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng còng cã Ýt nhÊt lµ hai bªn tranh chÊp, cã ®èi tîng tranh chÊp, cã néi dung tranh chÊp, tranh chÊp cã thÓ ®îc gi¶i quyÕt gi÷a c¸c bªn víi nhau hoÆc do mét c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt…
Bªn c¹nh ®ã, tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng cßn mang mét sè ®Æc ®iÓm cña hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng do chóng cïng liªn quan vµ cã ¶nh hëng quan träng ®Õn ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. C¸c ®Æc ®iÓm ®ã nh sau:
Thø nhÊt, tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng cã yÕu tè quèc tÕ. YÕu tè quèc tÕ cña tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng thÓ hiÖn ë chç c¸c bªn tranh chÊp cã trô së th¬ng m¹i ®Æt ë c¸c níc kh¸c nhau.
Thø hai, tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng mang tÝnh th¬ng m¹i. TÊt c¶ c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng ®Òu cã liªn quan trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp ®Õn ho¹t ®éng bu«n b¸n, cô thÓ lµ ho¹t ®éng bu«n b¸n víi níc ngoµi.
Thø ba, c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng lµ toµ ¸n hay träng tµi cña mét níc nµo ®ã ®îc coi lµ toµ ¸n hay träng tµi níc ngoµi.
Thø t, luËt ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng lµ luËt níc ngoµi ®èi víi Ýt nhÊt lµ mét trong c¸c bªn hoÆc víi tÊt c¶ c¸c bªn.
Thø n¨m, luËt ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng rÊt ®a d¹ng vµ phøc t¹p: luËt quèc gia, luËt quèc tÕ, tËp qu¸n quèc tÕ vµ c¸c ¸n lÖ. C¸c bªn cã thÓ tho¶ thuËn lùa chän nguån luËt thÝch hîp ®Ó ¸p dông trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp trong hîp ®ång ngo¹i th¬ng hoÆc tho¶ thuËn sau khi ký kÕt hîp ®ång. ViÖc ¸p dông nguån luËt nµo còng cã thÓ do ph¸p luËt qui ®Þnh.
ii/ gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹I th¬ng
NhËn xÐt chung
BÊt kú mét hîp ®ång nµo trong lÜnh vùc ngo¹i th¬ng nÕu ®îc c¸c bªn ®¬ng sù thùc hiÖn ®óng th× kh«ng x¶y ra tranh chÊp vµ do ®ã còng kh«ng cÇn viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp. Nhng trong thùc tÕ sù tranh chÊp gÇn nh lµ mét ngêi b¹n ®ång hµnh víi ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. Khi tham gia vµo hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng c¸c bªn ®Òu kh«ng muèn tranh chÊp ph¸t sinh, nhng do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸ch quan còng nh chñ quan mµ tiªu biÓu nhÊt lµ sù ®èi lËp quyÒn lîi gi÷a c¸c bªn, tranh chÊp vÉn thêng x¶y ra. Cã tranh chÊp ph¸t sinh còng cã nghÜa lµ tranh chÊp ®ã ph¶i ®îc gi¶i quyÕt tho¶ ®¸ng. Nh vËy, gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång lµ kh©u cuèi cïng kh«ng thÓ thiÕu ®îc cña c¶ mét qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång trong ngo¹i th¬ng.
VÒ mÆt lý luËn còng nh thùc tiÔn, viÖc gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng thêng ®îc tiÕn hµnh theo hai ph¬ng ph¸p vµ còng lµ hai giai ®o¹n, ®ã lµ khiÕu n¹i vµ ®i kiÖn.
KhiÕu n¹i lµ biÖn ph¸p thêng ®îc sö dông tríc tiªn ®em l¹i hiÖu qu¶ cao ®ång thêi t¹o thuËn lîi cho c¸c bªn trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp. Khi tranh chÊp kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc b»ng khiÕu n¹i, bªn bÞ vi ph¹m míi nªn ®i kiÖn. ViÖc ®i kiÖn cã thÓ ®a ra toµ ¸n hoÆc träng tµi tuú theo qui ®Þnh trong hîp ®ång, theo luËt ®Þnh hay theo sù tho¶ thuËn cña hai bªn. BiÖn ph¸p nµy cã hiÖu lùc thi hµnh cao h¬n nhng l¹i tèn kÐm thêi gian, tiÒn b¹c vµ dÔ lµm xÊu ®i mèi quan hÖ bu«n b¸n cña c¸c bªn. Tuy nhiªn, nhiÒu khi ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh, viÖc ®i kiÖn víi bªn bÞ vi ph¹m lµ cÇn thiÕt.
Gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng b»ng khiÕu n¹i vµ ®Æc ®iÓm
Kh¸i niÖm
KhiÕu n¹i lµ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh gi÷a c¸c bªn cã liªn quan b»ng con ®êng th¬ng lîng vµ ®µm ph¸n trùc tiÕp gi÷a hai bªn vµ nÕu th¬ng lîng cã kÕt qu¶ th× tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt tèt ®Ñp.
§èi víi tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, hîp ®ång b¶o hiÓm hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu, khiÕu n¹i lµ b¾t buéc nÕu ®iÒu ®ã ®îc qui ®Þnh cô thÓ trong hîp ®ång hoÆc trong luËt ¸p dông cho hîp ®ång. Khi hîp ®ång hoÆc luËt ¸p dông cho hîp ®ång kh«ng cã qui ®Þnh g× vÒ khiÕu n¹i th× khiÕu n¹i kh«ng ph¶i lµ b¾t buéc, bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m cã thÓ bá qua bíc khiÕu n¹i mµ ®i kiÖn ngay.
§èi víi tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn th× ®iÒu íc quèc tÕ vµ luËt liªn quan cña c¸c níc kh«ng qui ®Þnh b¾t buéc ph¶i khiÕu n¹i råi míi ®i kiÖn, mµ cã thÓ ®i kiÖn ngay ra toµ ¸n hoÆc träng tµi th¬ng m¹i. Tuy vËy, trong thùc tÕ c¸c bªn ®¬ng sù thêng tiÕn hµnh khiÕu n¹i nhau tríc, råi sau ®ã míi ®i kiÖn nÕu nh khiÕu n¹i kh«ng ®îc tho¶ m·n. Së dÜ tríc hÕt cÇn ph¶i tiÕn hµnh khiÕu n¹i chø cha ®i kiÖn ngay v× c¸c bªn ®¬ng sù lµ nh÷ng ngêi hiÓu râ tranh chÊp cho nªn dÔ dµng nh©n nhîng víi nhau, rót ng¾n ®îc thêi gian gi¶i quyÕt tranh chÊp, kh«ng bÞ ®äng vèn vµ lÖ phÝ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®ì tèn kÐm.
MÆc dï khiÕu n¹i cã thÓ lµ b¾t buéc hoÆc kh«ng b¾t buéc tuú theo qui ®Þnh trong hîp ®ång hoÆc trong luËt ¸p dông cho hîp ®ång vµ khi hîp ®ång hoÆc trong luËt ¸p dông cho hîp ®ång kh«ng cã qui ®Þnh g× vÒ khiÕu n¹i th× khiÕu n¹i kh«ng ph¶i lµ b¾t buéc, bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m cã thÓ bá qua bíc khiÕu n¹i mµ ®i kiÖn ngay, nhng tríc tiªn c¸c bªn tranh chÊp nªn gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng b»ng khiÕu n¹i. LuËt ph¸p nhiÒu níc qui ®Þnh khiÕu n¹i lµ ph¬ng thøc b¾t buéc ®Çu tiªn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp. Cô thÓ, kho¶n 1 ®iÒu 239 LuËt th¬ng m¹i ViÖt nam 1997 ®· qui ®Þnh : “Tranh chÊp th¬ng m¹i tríc hÕt ph¶i ®îc gi¶i quyÕt th«ng qua th¬ng lîng gi÷a c¸c bªn”. Khi ®ã, khiÕu n¹i lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp ë c¸c møc cao h¬n lµ Toµ ¸n vµ Träng tµi.
KhiÕu n¹i lµ mét kh©u rÊt quan träng trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cho nªn ngêi lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu cÇn n¾m v÷ng kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô ngo¹i th¬ng còng nh kiÕn thøc ph¸p lý vÒ khiÕu n¹i.
Trong ho¹t ®éng th¬ng m¹i vµ hµng h¶i quèc tÕ, khiÕu n¹i liªn quan ®Õn nhiÒu bªn nh ngêi b¸n, ngêi mua, ngêi chuyªn chë, ngêi thuª chë, ngêi göi hµng, ngêi nhËn hµng, ngêi uû th¸c, ngêi nhËn uû th¸c, ngêi b¶o hiÓm v.v… Song khiÕu n¹i ngêi b¸n hµng, ngêi chuyªn chë hµng ho¸ b»ng ®êng biÓn, ngêi b¶o hiÓm hµng ho¸ lµ nh÷ng trêng hîp hay x¶y ra nhÊt.
§Æc ®iÓm
§Ó cã thÓ tiÕn hµnh gi¶i quyÕt thµnh c«ng tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng b»ng ph¬ng ph¸p khiÕu n¹i c¸c bªn cÇn tu©n thñ chÆt chÏ thêi h¹n khiÕu n¹i vµ thñ tôc khiÕu n¹i.
Thêi h¹n khiÕu n¹i
Thêi h¹n khiÕu n¹i lµ mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh cho phÐp c¸c bªn tiÕn hµnh gi¶i quyÕt tranh chÊp víi nhau b»ng con ®êng khiÕu n¹i.
Thêi h¹n khiÕu n¹i ®îc chia lµm hai lo¹i: thêi h¹n khiÕu n¹i theo luËt ®Þnh vµ thêi h¹n khiÕu n¹i qui íc.
Thêi h¹n khiÕu n¹i theo luËt ®Þnh lµ thêi h¹n khiÕu n¹i ®îc qui ®Þnh trong luËt mµ c¸c bªn ®¬ng sù ph¶i tu©n theo, kh«ng ®îc lµm kh¸c ®i. Thêi h¹n khiÕu n¹i ®îc qui ®Þnh trong ®iÒu íc quèc tÕ vÒ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng lµ thêi h¹n khiÕu n¹i luËt ®Þnh. VÝ dô, §iÒu 49 C«ng íc La Hay 1964 vÒ mua b¸n quèc tÕ nh÷ng ®éng s¶n h÷u h×nh qui ®Þnh thêi h¹n khiÕu n¹i vÒ phÈm chÊt hµng ho¸ lµ 1 n¨m kÓ tõ lóc ngêi mua th«ng b¸o cho ngêi b¸n biÕt vÒ hµng kh«ng phï hîp. Hay nh §iÒu 39 C«ng íc Viªn cña Liªn hîp quèc vÒ mua b¸n quèc tÕ hµng ho¸ thêi h¹n khiÕu n¹i vÒ hµng kh«ng phï hîp lµ 2 n¨m kÓ tõ ngµy hµng ®· thùc sù ®îc giao cho ngêi mua.
Thêi h¹n khiÕu n¹i qui íc lµ thêi h¹n khiÕu n¹i do c¸c bªn qui ®Þnh trong hîp ®ång. ViÖc qui ®Þnh thêi h¹n khiÕu n¹i ng¾n hay dµi do c¸c bªn tù tho¶ thuËn quyÕt ®Þnh. Th«ng thêng, thêi h¹n khiÕu n¹i qui íc ng¾n h¬n thêi h¹n khiÕu n¹i luËt ®Þnh, thËm chÝ lµ rÊt ng¾n. Ch¼ng h¹n, hîp ®ång mÉu cña tËp ®oµn mua b¸n gç th«ng B¾c ¢u qui ®Þnh thêi h¹n khiÕu n¹i chØ lµ 7 ngµy.
LuËt Th¬ng m¹i ViÖt nam 1997 ®Ò cËp ®Õn c¶ thêi h¹n khiÕu n¹i luËt ®Þnh vµ thêi h¹n khiÕu n¹i qui íc. §iÒu 241 kho¶n 2 LuËt Th¬ng m¹i ViÖt nam qui ®Þnh thêi h¹n khiÕu n¹i do c¸c bªn tho¶ thuËn trong hîp ®ång, trong trêng hîp kh«ng cã tho¶ thuËn th× thêi h¹n khiÕu n¹i ®îc qui ®Þnh nh sau:
Ba th¸ng kÓ tõ ngµy giao hµng ®èi víi khiÕu n¹i vÒ sè lîng hµng ho¸;
S¸u th¸ng kÓ tõ ngµy giao hµng ®èi víi khiÕu n¹i vÒ qui c¸ch, chÊt lîng hµng ho¸; trong trêng hîp hµng ho¸ cã b¶o hµnh th× thêi h¹n khiÕu n¹i lµ ba th¸ng kÓ tõ ngµy hÕt thêi h¹n b¶o hµnh;
Ba th¸ng kÓ tõ khi bªn vi ph¹m theo hîp ®ång ®èi víi khiÕu n¹i vÒ c¸c hµnh vi th¬ng m¹i kh¸c.
Khi qui ®Þnh thêi h¹n khiÕu n¹i cÇn x¸c ®Þnh vÞ trÝ cña m×nh, cã u thÕ hay kh«ng; cÇn c¨n cø vµo tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña hµng ho¸, c¨n cø vµo kho¶ng c¸ch xa gÇn gi÷a ngêi b¸n vµ ngêi mua, møc ®é hiÖn ®¹i cña ph¬ng tiÖn giao th«ng,…®Ó qui ®Þnh lµ dµi hay ng¾n.
Trong trêng hîp c¶ hîp ®ång lÉn luËt ¸p dông cho hîp ®ång ®Òu kh«ng qui ®Þnh g× vÒ thêi h¹n khiÕu n¹i th× th«ng thêng ®ã lµ mét kho¶ng thêi gian hîp lý kÓ tõ ngµy bªn bÞ vi ph¹m biÕt ®îc hoÆc ®¸ng lÏ ra ph¶i biÕt ®îc quyÒn lîi cña m×nh bÞ vi ph¹m. Do vËy, trong trêng hîp nµy khi ph¸t hiÖn ra quyÒn lîi cña m×nh bÞ vi ph¹m, bªn bÞ vi ph¹m ph¶i nhanh chãng lËp bé hå s¬ khiÕu n¹i ®Ó göi ®i trong thêi gian nhanh nhÊt vµ hîp lý.
C¸c bªn tranh chÊp cÇn ph¶i ®Æc biÖt chó ý tíi thêi h¹n khiÕu n¹i. NÕu bªn bÞ vi ph¹m bá lì thêi h¹n khiÕu n¹i th× sÏ mÊt quyÒn khiÕu n¹i vµ hoÆc mÊt quyÒn ®i kiÖn, quyÒn th¾ng kiÖn, cßn bªn vi ph¹m cã quyÒn b¸c khiÕu n¹i nÕu thÊy thêi h¹n khiÕu n¹i ®· hÕt.
§Ó thÊy râ t¸c h¹i cña viÖc bá lì thêi h¹n khiÕu n¹i chóng ta xem xÐt vÝ dô sau:
Mét c«ng ty cña ViÖt nam mua b«ng cña mét c«ng ty cña Xu®¨ng.
Hîp ®ång qui ®Þnh mét sè néi dung chÝnh nh sau:
Sè lîng: 650 MT b«ng cÊp 4 vµ 3249 MT b«ng cÊp 6
Thêi h¹n giao hµng: th¸ng 11 vµ 12 n¨m 1978
Thêi h¹n khiÕu n¹i: 30 ngµy sau khi dì hµng ®èi víi khuyÕt tËt râ rÖt vµ 90 ngµy®èi víi khuyÕt tËt kh«ng râ rÖt.
Qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång diÔn ra nh sau:
+ Ngµy 29/01/1979, tµu ®Õn c¶ng ViÖt nam.
+ Ngµy 05/02/1979, phÝa ViÖt nam yªu cÇu Vinacontrol gi¸m ®Þnh hµng.
+ Ngµy 24/02/1979, bªn ViÖt nam nhËn ®îc biªn b¶n gi¸m ®Þnh cña Vinacontrol vµ göi th nh¾c nhë phÝa Xu®¨ng vÒ phÈm chÊt hµng, ®Ò nghÞ tr¸nh lÆp l¹i chuyÕn sau.
+ Ngµy 01/03/1979, bªn ViÖt nam göi th cho phÝa Xu®¨ng tiÕp tôc phµn nµn vÒ phÈm chÊt hµng.
+ Ngµy 12/03/1979, bªn ViÖt nam göi cho phÝa Xu®¨ng biªn b¶n gi¸m ®Þnh do Vinacontrol cÊp.
+ Ngµy 08/05/1979, phÝa ViÖt nam khiÕu n¹i ®ßi gi¶m gi¸ víi sè tiÒn lµ 732.250 USD.
KÕt qu¶: phÝa Xu®¨ng tõ chèi ®¬n khiÕu n¹i. Lý do lµ ®èi víi b«ng c¸c khuyÕt tËt vÒ mµu s¾c, t¹p chÊt, ®é Èm lµ khuyÕt tËt râ rÖt. Theo nh qui ®Þnh vÒ thêi h¹n khiÕu n¹i ®èi víi khuyÕt tËt râ rÖt trong hîp ®ång th× trong vßng 30 ngµy sau khi dì hµng (07/02/1979) ngêi mua ph¶i göi cho ngêi b¸n bé hå s¬ khiÕu n¹i hîp lÖ. Nhng m·i ®Õn ngµy 08/05/1979, khi ®· hÕt thêi h¹n khiÕu n¹i, ngêi mua míi göi ®¬n khiÕu n¹i. Do ®ã, yªu s¸ch cña ngêi mua ®· bÞ tõ chèi. Qua vô viÖc trªn ta thÊy viÖc tu©n thñ thêi h¹n khiÕu n¹i lµ v« cïng quan träng. Bá lì thêi h¹n nµy, bªn ViÖt nam ®· ph¶i g¸nh chÞu thiÖt h¹i, mÆc dï bªn níc ngoµi vi ph¹m ®iÒu kiÖn vÒ chÊt lîng hµng.
Thñ tôc khiÕu n¹i
ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng b»ng ph¬ng ph¸p khiÕu n¹i muèn ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao th× ngêi khiÕu n¹i còng ph¶i tu©n thñ thñ tôc khiÕu n¹i.Thñ tôc khiÕu n¹i lµ bªn khiÕu n¹i ph¶i göi cho bªn bÞ khiÕu n¹i mét bé hå s¬ khiÕu n¹i ®Çy ®ñ vµ hîp lÖ. Bªn bÞ khiÕu n¹i sÏ xem xÐt, nghiªn cøu råi tr¶ lêi cã tho¶ m·n yªu cÇu cña bªn khiÕu n¹i kh«ng.
Bé hå s¬ khiÕu n¹i mµ bªn khiÕu n¹i göi cho bªn bÞ khiÕu n¹i bao gåm:
®¬n khiÕu n¹i vµ c¸c chøng tõ kÌm theo.
§¬n khiÕu n¹i ®îc lËp bëi ngêi khiÕu n¹i. §¬n khiÕu n¹i ph¶i hîp lÖ. TÝnh hîp lÖ ®îc thÓ hiÖn ë nh÷ng ®iÓm sau:
+ VÒ h×nh thøc: §¬n khiÕu n¹i ph¶i ®îc lµm thµnh v¨n b¶n, ghi râ tiªu ®Ò lµ “§¬n khiÕu n¹i” vµ nªu râ tªn, ®Þa chØ ®Çy ®ñ cña ngêi khiÕu n¹i vµ ngêi bÞ khiÕu n¹i.
+ VÒ néi dung: §¬n khiÕu n¹i ph¶i nªu râ néi dung khiÕu n¹i, tøc lµ ngêi khiÕu n¹i khiÕu n¹i ai (tªn, ®Þa chØ, sè tµi kho¶n,…), khiÕu n¹i vÒ vÊn ®Ò g×. Mét ®iÒu quan träng lµ trong ®¬n ngêi khiÕu n¹i ph¶i nªu ra yªu s¸ch cô thÓ ®èi víi ngêi bÞ khiÕu n¹i. ë ®©y, ngêi khiÕu n¹i tÝnh to¸n vµ ph¶i nªu râ c¸c chi phÝ, thiÖt h¹i…cÇn ®îc båi thêng. Néi dung nµy rÊt cÇn thiÕt v× nã lµ c¬ së ®Ó ngêi bÞ khiÕu n¹i xem xÐt xem cã nªn tho¶ m·n yªu s¸ch cña ngêi khiÕu n¹i hay kh«ng, vµ nã còng lµ c¬ së ®Ó ngêi khiÕu n¹i cã thÓ ®ßi ®îc c¸c chi phÝ, thiÖt h¹i…mµ m×nh ph¶i g¸nh chÞu.
Ngoµi nh÷ng yªu cÇu nh trªn, ®¬n khiÕu n¹i hîp lÖ còng cÇn ph¶i râ rµng, ng¾n gän, lÞch sù trong c¸ch sö dông ng«n ng÷ giao tiÕp, lêi lÏ trong ®¬n hîp t×nh, hîp lý vµ cã søc thuyÕt phôc cao th× viÖc khiÕu n¹i míi cã thÓ thµnh c«ng.
C¸c chøng tõ kÌm theo cã vai trß rÊt quan träng trong qu¸ tr×nh khiÕu n¹i. C¸c chøng tõ nµy lµ toµn bé c¸c th tõ, ®iÖn tÝn trao ®æi gi÷a c¸c bªn tõ khi kÝ kÕt, thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng cho ®Õn khi ph¸t sinh vµ gi¶i quyÕt tranh chÊp ®Ó lµm b»ng chøng cho viÖc khiÕu n¹i. Trong mçi mét trêng hîp kh¸c nhau, bé hå s¬ khiÕu n¹i bao gåm c¸c chøng tõ kh¸c nhau, nhng th«ng thêng bao giê còng cã:
Hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng vµ c¸c v¨n b¶n söa ®æi, bæ xung hîp ®ång.
Chøng tõ nµy lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh nghÜa vô, tr¸ch nhiÖm cña c¸c bªn, do ®ã còng lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é vi ph¹m hîp ®ång cña c¸c bªn.
Th tÝn dông L/C vµ c¸c v¨n b¶n söa ®æi, bæ xung L/C.
Khi hîp ®ång qui ®Þnh thanh to¸n b»ng th tÝn dông th× viÖc nép L/C trong bé hå s¬ khiÕu n¹i lµ cÇn thiÕt. NÕu ngêi mua lµ ngêi khiÕu n¹i, bé hå s¬ khiÕu n¹i cã L/C chøng tá ngêi mua ®· s½n sµng thanh to¸n mµ ngêi b¸n kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô th× lçi lµ ë ngêi b¸n. Cßn nÕu ngêi mua më L/C kh«ng phï hîp víi hîp ®ång th× khi ngêi b¸n khiÕu n¹i ngêi b¸n sÏ nép L/C trong bé hå s¬ khiÕu n¹i ®Ó chøng minh viÖc më L/C sai víi hîp ®ång.
VËn ®¬n.
Cã thÓ lµ vËn ®¬n ®êng biÓn (Bill of lading), vËn ®¬n ®êng s¾t (Railway bill), vËn ®¬n hµng kh«ng (Airway bill)… tuú theo hµng ho¸ ®îc chuyªn chë b»ng ph¬ng tiÖn g×. VËn ®¬n ph¶n ¸nh t×nh tr¹ng bªn ngoµi cña hµng ho¸ khi ®îc giao cho ngêi chuyªn chë vµ sè, träng lîng hµng ®îc giao, ngµy giao hµng... Trªn vËn ®¬n cã ghi chi tiÕt vÒ viÖc giao hµng lµ c¬ së ®Ó so s¸nh vµ x¸c nhËn thùc tÕ giao hµng so víi hîp ®ång. C¸c bªn cã thÓ dïng vËn ®¬n ®Ó lµm c¨n cø khiÕu n¹i nh÷ng ngêi cã liªn quan nÕu tranh chÊp cã liªn quan ®Õn viÖc giao hµng.
Biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt vµ sè, träng lîng.
Biªn b¶n gi¸m ®Þnh lµ v¨n b¶n, chøng tõ do ngêi mua lËp ra ë bÕn ®Õn. Biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt vµ sè, träng lîng cã ghi nh÷ng kÕt luËn cña c¬ quan gi¸m ®Þnh cã thÈm quyÒn vÒ chÊt lîng, sè, träng lîng hµng ho¸ thùc tÕ ®· giao. Trong trêng hîp kÕt qu¶ gi¸m ®Þnh kh«ng phï hîp víi hîp ®ång th× ngêi mua cã quyÒn dùa vµo ®ã ®Ó khiÕu n¹i ngêi b¸n vÒ viÖc giao hµng kh«ng phï hîp vÒ chÊt lîng, sè, träng lîng. Tuy nhiªn, c¸c bªn cÇn chó ý ®Õn gi¸ trÞ ph¸p lý cña biªn b¶n gi¸m ®Þnh. VÒ tÝnh chÊt ph¸p lý cã 2 lo¹i biªn b¶n gi¸m ®Þnh: biªn b¶n gi¸m ®Þnh cã tÝnh quyÕt ®Þnh vµ biªn b¶n gi¸m ®Þnh kh«ng cã tÝnh quyÕt ®Þnh. ChØ cã biªn b¶n gi¸m ®Þnh cã tÝnh quyÕt ®Þnh míi cã thÓ rµng buéc c¸c bªn mét c¸ch chÆt chÏ. C¸c biªn b¶n gi¸m ®Þnh kh¸c rÊt dÔ bÞ phÝa bªn kia b¸c bá.
Ngoµi ra, trong bé hå s¬ khiÕu n¹i cßn cã thÓ bao gåm c¸c th tõ giao dÞch qua l¹i gi÷a c¸c bªn mua vµ b¸n.
Tuy nhiªn, c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng thêng rÊt phøc t¹p vµ ®a d¹ng, do ®ã tuú tõng trêng hîp cô thÓ mµ c¸c bªn lùa cã thÓ thªm hay bít c¸c chøng tõ ®Ó lËp bé hå s¬ khiÕu n¹i phï hîp.
¦u ®iÓm vµ cña gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i
Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng con ®êng khiÕu n¹i thêng ®em l¹i hiÖu qu¶ rÊt cao vµ cã nhiÒu u ®iÓm v× nh÷ng lý do sau:
Ph¬ng ph¸p nµy thÓ hiÖn th¸i ®é t«n träng cña bªn bÞ vi ph¹m ®èi víi bªn vi ph¹m nªn bªn vi ph¹m còng sÏ ph¶i suy nghÜ vµ cè g¾ng gi¶i quyÕt tranh chÊp mét c¸ch hîp t×nh hîp lý nhÊt.
Hai bªn hiÓu râ néi dung sù viÖc, néi dung tranh chÊp nªn dÔ cã thÓ ®¹t ®îc sù thèng nhÊt nÕu nh c¶ hai bªn ®Òu thiÖn chÝ.
V× gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i th× chØ cã c¸c bªn tranh chÊp víi nhau nªn nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vµ bÝ mËt kh«ng bÞ lé ra bªn ngoµi vµ gi÷ ®îc uy tÝn cña c¸c bªn trong ho¹t ®éng kinh doanh l©u dµi.
TiÕt kiÖm ®îc thêi gian vµ chi phÝ. KhiÕu n¹i gi÷a hai bªn kh«ng b¾t buéc ph¶i tu©n theo thñ tôc tè tông nµo nªn tranh chÊp cã thÓ ®îc gi¶i quyÕt nhanh chãng. H¬n n÷a, kh«ng ph¶i tr¶ tiÒn c«ng cho hoµ gi¶i viªn, kh«ng mÊt phÝ träng tµi, ¸n phÝ cho nªn chi phÝ bá ra lµ Ýt nhÊt.
Sau khi tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt æn tho¶ b»ng khiÕu n¹i, c¸c bªn thêng vÉn gi÷ ®îc mèi quan hÖ bu«n b¸n víi nhau cßn nÕu nh ®· ®i kiÖn ra toµ ¸n hoÆc träng tµi th× mèi quan hÖ nµy thêng lµ chÊm døt, c¸c bªn mÊt h¼n mét ®èi t¸c lµm ¨n.
Nh×n chung, ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i lµ ph¬ng ph¸p tèi u thêng ®îc ¸p dông. Tuy nhiªn, dï bªn vi ph¹m chÊp nhËn khiÕu n¹i vµ chÊp nhËn nép ph¹t hoÆc båi thêng thiÖt h¹i cho bªn bÞ vi ph¹m th× viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña bªn vi ph¹m lµ hoµn toµn trªn c¬ së tù nguyÖn kh«ng mang tÝnh cìng chÕ, bªn bÞ vi ph¹m kh«ng thÓ Ðp buéc ®îc. NÕu bªn vi ph¹m kh«ng thùc hiÖn th× khiÕu n¹i lµ kh«ng thµnh c«ng. H¬n n÷a, trong thùc tÕ bu«n b¸n quèc tÕ kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c bªn còng s½n sµng nh©n nhîng víi nhau ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng con ®êng khiÕu n¹i v× b¶n chÊt cña tranh chÊp lµ sù vi ph¹m quyÒn lîi cña nhau. Do vËy, ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp c¸c bªn cã khi ph¶i tiÕn hµnh viÖc tè tông. §èi víi c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng c¸c bªn cã thÓ ®i kiÖn ra toµ ¸n hoÆc träng tµi. V× vËy, chóng ta sÏ tiÕp tôc tiÕn hµnh nghiªn cøu c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng lµ viÖc ®i kiÖn ra toµ ¸n hoÆc träng tµi.
Gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng b»ng Toµ ¸n vµ ®Æc ®iÓm
Kh¸i niÖm
Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng toµ ¸n lµ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh gi÷a c¸c bªn bëi mét c¬ quan t ph¸p gäi lµ toµ ¸n.
Toµ ¸n lµ c¬ quan t ph¸p cña mét níc ®îc thµnh lËp ra ®Ó xÐt xö c¸c tranh chÊp gi÷a c¸c c«ng d©n, ph¸p nh©n cña níc ®ã. Song toµ ¸n còng cã thÓ xÐt xö tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng. ë c¸c níc t b¶n chñ nghÜa, toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng thêng ®îc gäi lµ toµ ¸n th¬ng m¹i, cßn ë c¸c níc x· héi chñ nghÜa trong ®ã cã ViÖt nam, toµ ¸n kinh tÕ (n»m trong hÖ thèng Toµ ¸n nh©n d©n tèi cao) lµ c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng.
Toµ ¸n kinh tÕ ViÖt nam ®îc thµnh lËp ngµy 1/7/1994 sau khi k× häp thø t Quèc héi kho¸ IX th«ng qua LuËt söa ®æi bæ xung LuËt tæ chøc Toµ ¸n nh©n d©n víi phÇn söa ®æi chñ yÕu lµ c¸c ®iÒu kiÖn cã liªn quan ®Õn viÖc thµnh lËp Toµ ¸n kinh tÕ, tæ chøc vµ thÈm quyÒn cña Toµ ¸n kinh tÕ nh©n d©n trong viÖc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ. Toµ ¸n kinh tÕ ®îc tæ chøc thµnh c¸c toµ chuyªn tr¸ch n»m trong hÖ thèng Toµ ¸n nh©n d©n cÊp tØnh trë lªn. Doanh nghiÖp ViÖt nam cã thÓ tho¶ thuËn víi bªn níc ngoµi ®a tranh chÊp ra xÐt xö t¹i Toµ ¸n kinh tÕ ViÖt nam.
3.2. §Æc ®iÓm
ThÈm quyÒn xÐt xö
Toµ ¸n cña bÊt k× níc nµo còng kh«ng cã thÈm quyÒn ®¬ng nhiªn ®èi víi c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng. Toµ ¸n chØ cã thÈm quyÒn xÐt xö khi c¸c bªn ®¬ng sù tho¶ thuËn thèng nhÊt giao tranh chÊp cho xÐt xö. C¸c bªn ®¬ng sù chØ ®îc tho¶ thuËn giao tranh chÊp cho toµ ¸n xÐt xö b»ng mét ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång (hoÆc b»ng mét v¨n b¶n riªng) khi trong ®iÒu íc quèc tÕ cã liªn quan kh«ng qui ®Þnh giao tranh chÊp cho träng tµi gi¶i quyÕt. MÆt kh¸c, thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ ¸n ®èi víi c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng còng cã thÓ ®îc qui ®Þnh trong ®iÒu íc quèc tÕ. Do vËy, muèn biÕt kiÖn tíi toµ ¸n cña níc nµo ph¶i c¨n cø vµo hîp ®ång, v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a hai bªn, vµo ®iÒu íc quèc tÕ ®ang cã hiÖu lùc trong quan hÖ gi÷a hai níc t¬ng øng.
Khi toµ ¸n nhËn ®îc ®¬n kiÖn th× cÇn ph¶i dùa trªn ®¬n kiÖn xem xÐt m×nh cã thÈm quyÒn xÐt xö kh«ng. Trong c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i thuéc thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ kinh tÕ, chØ cã toµ ¸n cÊp tØnh hoÆc thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng míi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp cã nh©n tè níc ngoµi, nhng ph¶i ë n¬i bÞ ®¬n c tró hoÆc n¬i cã bÊt ®éng s¶n (nÕu lµ tranh chÊp bÊt ®éng s¶n) hoÆc n¬i bÞ ®¬n cã tµi s¶n hoÆc ®ãng trô së chÝnh.
ë ViÖt nam, theo §iÒu 12 Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ (16/3/1994), toµ ¸n cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ sau ®©y:
- C¸c tranh chÊp vÒ hîp ®ång kinh tÕ gi÷a ph¸p nh©n víi ph¸p nh©n, gi÷a ph¸p nh©n víi c¸ nh©n cã ®¨ng ký kinh doanh;
C¸c tranh chÊp gi÷a c«ng ty víi c¸c thµnh viªn cña c«ng ty, gi÷a c¸c thµnh viªn cña c«ng ty víi nhau liªn quan ®Õn thµnh lËp, ho¹t ®éng, gi¶i thÓ c«ng ty;
C¸c tranh chÊp liªn quan ®Õn viÖc mua b¸n cæ phiÕu, tr¸i phiÕu;
C¸c tranh chÊp kinh tÕ kh¸c theo qui ®Þnh cña ph¸p luËt.
LuËt Th¬ng m¹i ViÖt nam qui ®Þnh ë §iÒu 240 r»ng: “§èi víi c¸c tranh chÊp th¬ng m¹i víi th¬ng nh©n níc ngoµi, nÕu c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn hoÆc ®iÒu íc quèc tÕ mµ Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt nam ký kÕt hoÆc tham gia kh«ng cã qui ®Þnh th× tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt t¹i Toµ ¸n ViÖt nam”.
Nh vËy, toµ ¸n ViÖt nam cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng khi ®iÒu nµy ®îc qui ®Þnh trong hîp ®ång, trong v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn hoÆc trong ph¸p luËt cã liªn quan.
Hå s¬ kiÖn ra toµ ¸n
Toµ ¸n cña bÊt kú níc nµo còng chØ tu©n thñ luËt tè tông cña níc m×nh, nghÜa lµ nhËn ®¬n kiÖn, chuÈn bÞ xÐt xö, tiÕn hµnh xÐt xö theo ®óng luËt tè tông cña níc toµ ¸n. Cßn khi gi¶i quyÕt tranh chÊp toµ ¸n ph¶i ¸p dông luËt thùc chÊt ®iÒu chØnh hîp ®ång.
Toµ ¸n ViÖt nam kh«ng ph¶i lµ trêng hîp ngo¹i lÖ. Ch¼ng h¹n, bªn ViÖt nam vµ bªn NhËt b¶n ký kÕt hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng cã ®iÒu kho¶n vÒ luËt ®iÒu chØnh lµ luËt NhËt b¶n. Khi tranh chÊp ph¸t sinh, hai bªn thèng nhÊt ®a tranh chÊp ra xÐt xö t¹i Toµ ¸n ViÖt nam th× Toµ ¸n ViÖt nam sÏ tu©n thñ luËt tè tông cña ViÖt nam trong viÖc nhËn ®¬n kiÖn, chuÈn bÞ xÐt xö, tiÕn hµnh xÐt xö vµ Toµ ¸n ViÖt nam sÏ tu©n thñ luËt NhËt b¶n ®Ó thùc hiÖn viÖc xÐt xö, bëi v× ë ®©y luËt NhËt b¶n lµ thùc chÊt ®iÒu chØnh H§MBNT ký kÕt gi÷a bªn ViÖt nam vµ bªn NhËt b¶n.
Hå s¬ kiÖn tíi toµ ¸n gåm ®¬n kiÖn vµ c¸c chøng tõ lµm b»ng chøng.
§¬n kiÖn ph¶i ®îc lµm b»ng v¨n b¶n. Néi dung cña ®¬n kiÖn thêng theo ®óng qui ®Þnh cña luËt tè tông níc toµ ¸n. Nh×n chung, ®¬n kiÖn ph¶i bao gåm: tªn, ®Þa chØ cña toµ ¸n, tªn, ®Þa chØ ®Çy ®ñ cña bªn ®i kiÖn vµ bªn bÞ kiÖn, tr×nh bµy néi dung kiÖn, c¨n cø ph¸p lý cña vô kiÖn, trÞ gi¸ vô kiÖn vµ yªu cÇu cña bªn ®i kiÖn ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt.
Ch¼ng h¹n, ®¬n yªu cÇu Toµ ¸n Träng tµi Quèc tÕ cña Phßng Th¬ng m¹i Quèc tÕ gåm c¸c chi tiÕt:
+ Hä tªn ®Çy ®ñ, ®Þa chØ, nghÒ nghiÖp cña bªn nguyªn vµ bªn bÞ. Néi dung tranh chÊp.
+ Hîp ®ång vµ c¸c v¨n b¶n tho¶ thuËn gi÷a hai bªn, ®Æc biÖt lµ tho¶ thuËn vÒ träng tµi, c¸c tµi liÖu x¸c lËp râ rµng, chi tiÕt vô tranh chÊp.
+ Tµi liÖu liªn quan ®Õn sè lîng träng tµi viªn vµ lùa chän träng tµi viªn.
§¬n kiÖn ra toµ ¸n theo Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ ngµy 16/3/1994 (kho¶n 2 ®iÒu 31) ph¶i cã c¸c néi dung sau ®©y:
+ Ngµy, th¸ng, n¨m viÕt ®¬n;
+ Toµ ¸n ®îc yªu cÇu gi¶i quyÕt vu ¸n;
+ Tªn cña nguyªn ®¬n, bÞ ®¬n;
+ §Þa chØ cña nguyªn ®¬n, bÞ ®¬n; trong trêng hîp kh«ng cã ®Þa chØ cña bÞ ®¬n th× ghi ®Þa chØ n¬i cã trô së hoÆc c tró cuèi cïng cña bÞ ®¬n;
+ Tãm t¾t néi dung tranh chÊp, gi¸ trÞ tranh chÊp;
+ Qu¸ tr×nh th¬ng lîng cña c¸c bªn;
+ C¸c yªu cÇu ®Ò nghÞ toµ ¸n xem xÐt, gi¶i quyÕt.
Ng._.oµi ®¬n kiÖn, bé hå s¬ kiÖn tíi toµ ¸n cßn cã c¸c chøng tõ lµm b»ng bÞ ®¬n chøng. C¸c chøng tõ lµm b»ng chøng kÌm theo ®¬n kiÖn bao gåm toµn bé c¸c chøng tõ cã trong bé hå s¬ khiÕu n¹i, ngoµi ra cßn cã thªm th tõ, ®iÖn tÝn trao ®æi gi÷a hai bªn trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt khiÕu n¹i gi÷a c¸c bªn nhng kh«ng ®¹t kÕt qu¶, c¸c b»ng chøng míi mµ lóc khiÕu n¹i cha t×m ra… Khi thiÕu c¸c chøng tõ lµm b»ng chøng th× bé hå s¬ kiÖn vÉn cã thÓ hîp lÖ (toµ ¸n vÉn thô lý) nÕu ®¬n kiÖn hîp lÖ nhng ®¬n kiÖn sÏ bÞ b¸c toµn bé hoÆc mét phÇn do thiÕu c¸c chøng tõ lµm b»ng chøng. Do vËy, viÖc chuÈn bÞ vµ nép ®Çy ®ñ c¸c chøng tõ lµm b»ng chøng ®i kÌm theo ®¬n kiÖn khi ®i kiÖn lµ mét nh©n tè quan träng gióp cho viÖc ®i kiÖn thµnh c«ng.
Ph¸p luËt qui ®Þnh ngêi ®i kiÖn cã quyÒn bæ sung c¸c b»ng chøng vµ ngêi bÞ kiÖn còng cã quyÒn cung cÊp c¸c b»ng chøng bæ sung ®Ó b¸c l¹i. Toµ ¸n kh«ng cã nghÜa vô ph¶i th«ng b¸o cho c¸c bªn nÕu thiÕu chøng tõ. Ngoµi ra, toµ ¸n cã quyÒn ®iÒu tra, x¸c minh c¸c chøng tõ trong qu¸ tr×nh xÐt xö.
Muèn ®îc thô lý ®¬n kiÖn ®Ó ®a ra xÐt xö, nguyªn ®¬n ph¶i nép mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh gäi lµ chi phÝ hµnh chÝnh. Ch¼ng h¹n, Toµ ¸n träng tµi quèc tÕ cña Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ khi nhËn hå s¬ kiÖn thu 2000 USD tr¶ tríc chi phÝ hµnh chÝnh.
Thêi hiÖu khëi kiÖn
Ngêi ®i kiÖn ph¶i tu©n thñ ®óng thêi hiÖu khëi kiÖn. Thêi hiÖu khëi kiÖn (hay cßn gäi lµ thêi hiÖu tè tông) lµ kho¶ng thêi gian do ph¸p luËt qui ®Þnh cho bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m ®i kiÖn ra toµ ¸n, nÕu bá qua thêi hiÖu khëi kiÖn míi ®i kiÖn th× ®¬n kiÖn sÏ bÞ b¸c.
Thêi hiÖu khëi kiÖn ®îc qui ®Þnh trong ®iÒu íc quèc tÕ. Ch¼ng h¹n, theo §iÒu 20 C«ng íc Hamburg 1978, thêi hiÖu khëi kiÖn ngêi chuyªn chë lµ 2 n¨m kÓ tõ ngµy ®· giao toµn bé hµng cho ngêi nhËn hµng.
Thêi hiÖu khëi kiÖn còng ®îc qui ®Þnh trong luËt quèc gia cña c¸c níc. VÝ dô, LuËt hµng h¶i ViÖt nam 1990 qui ®Þnh thêi hiÖu khëi kiÖn ®èi víi C«ng ty b¶o hiÓm theo hîp ®ång b¶o hiÓm hµng ho¸ lµ 2 n¨m kÓ tõ ngµy ph¸t sinh vô viÖc (§iÒu 209), Ph¸p lÖnh thñ tôc gi¶i quyÕt c¸c vô ¸n kinh tÕ n¨m 1994 qui ®Þnh thêi hiÖu khëi kiÖn lµ 6 th¸ng kÓ tõ ngµy ph¸t sinh tranh chÊp, trõ trêng hîp cã qui ®Þnh kh¸c (§iÒu 31).
Nh vËy, nÕu hîp ®ång kh«ng do ®iÒu íc quèc tÕ ®iÒu chØnh th× bªn ®i kiÖn ph¶i tu©n thñ ®óng thêi hiÖu khëi kiÖn ®îc qui ®Þnh trong luËt cña níc ®ã.
Nguyªn t¾c xÐt xö
Toµ ¸n xÐt xö theo nh÷ng nguyªn t¾c sau:
Toµ ¸n chØ tu©n theo ph¸p luËt vµ sÏ kh«ng bÞ ¶nh hëng còng nh kh«ng cã sù can thiÖp cña bÊt cø c¬ quan nµo.
Toµ ¸n xÐt xö c«ng khai, trõ khi v× nh÷ng bÝ mËt cña quèc gia hay an ninh cña ®Êt níc mµ ph¶i xÐt xö bÝ mËt.
Toµ ¸n lu«n gi÷ v÷ng quan ®iÓm, ®êng lèi cña giai cÊp thèng trÞ.
Trªn c¬ së nh÷ng nguyªn t¾c xÐt xö chung cña toµ ¸n, Toµ ¸n ViÖt nam còng cã nh÷ng nguyªn t¾c xÐt xö cña riªng m×nh:
Nguyªn t¾c tù ®Þnh ®o¹t : C¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ kinh tÕ ngo¹i th¬ng chØ cã thÓ ®a ra gi¶i quyÕt t¹i toµ ¸n khi cã yªu cÇu cña c¸c bªn ®¬ng sù. C¸c bªn ®¬ng sù cã quyÒn quyÕt ®Þnh cã ®a vô viÖc ra toµ ¸n ®Ó gi¶i quyÕt hay kh«ng sau khi c¸c bªn kh«ng thÓ hoµ gi¶i, th¬ng lîng víi nhau ®îc hoÆc c¸c bªn kh«ng tho¶ thuËn tríc sÏ gi¶i quyÕt theo thñ tôc träng tµi. Nguyªn t¾c tù ®Þnh ®o¹t nµy cßn ®îc thÓ hiÖn ë viÖc khi ®· lùa chän toµ ¸n lµ n¬i gi¶i quyÕt tranh chÊp th× c¸c bªn vÉn cã quyÒn rót ®¬n kiÖn hoÆc thay ®æi néi dung ®¬n kiÖn. Sau khi ®· nép ®¬n mµ c¸c bªn cã thÓ tù hoµ gi¶i th× còng ®îc toµ ¸n c«ng nhËn. Ngoµi ra, c¸c bªn tranh chÊp cã quyÒn tù ®Þnh ®o¹t vÒ h×nh thøc tµi ph¸n ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp cña m×nh.
Nguyªn t¾c b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt : trong qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp c¸c bªn ®¬ng sù cã quyÒn vµ nghÜa vô nh nhau tríc toµ ¸n kh«ng ph©n biÖt ®¬ng sù cã quèc tÞch níc ngoµi hay quèc tÞch ViÖt nam. QuyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p cña c¸c bªn sÏ ®îc b¶o vÖ chÝnh ®¸ng. Bªn vi ph¹m nghÜa vô sÏ bÞ ¸p dông c¸c biÖn ph¸p chÕ tµi phï hîp. Khi tham gia quan hÖ tè tông tríc toµ ¸n ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn lµ b×nh ®¼ng.
Nguyªn t¾c tù hoµ gi¶i : néi dung cña nguyªn t¾c nµy lµ tríc khi ®a tranh chÊp ra toµ ¸n xÐt xö c¸c bªn ph¶i hoµ gi¶i, th¬ng lîng víi nhau ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp theo nguyÖn väng chÝnh ®¸ng cña c¸c bªn. Khi ®· ®a tranh chÊp ra toµ ¸n c¸c bªn vÉn ph¶i hoµ gi¶i, th¬ng lîng díi sù c«ng nhËn, híng dÉn cña toµ ¸n. Biªn b¶n hoµ gi¶i thµnh c«ng cã gi¸ trÞ ph¸p lý nh biªn b¶n xÐt xö cña toµ vµ buéc c¸c bªn ph¶i thùc hiÖn.
Nguyªn t¾c toµ ¸n kh«ng tiÕn hµnh ®iÒu tra mµ chØ thu thËp vµ x¸c minh chøng cø : toµ ¸n ra ph¸n quyÕt trªn c¬ së c¸c chøng cø mµ c¸c bªn ®¬ng sù ®a ra. C¸c ®¬ng sù cã nghÜa vô cung cÊp c¸c chøng cø nµy ®Ó chøng minh vµ b¶o vÖ quyÒn lîi cña m×nh. Toµ ¸n kh«ng tiÕn hµnh ®iÒu tra ®Ó x¸c minh c¸c t×nh tiÕt, sù thËt cña vô tranh chÊp mµ chØ th«ng qua c¸c biÖn ph¸p nghiÖp vô nh nghe c¸c bªn tr×nh bµy, xem xÐt c¸c chøng cø, tiÕn hµnh tranh luËn…®Ó ®¸nh gi¸, kÕt luËn vµ ®a ra ph¸n quyÕt.
Nguyªn t¾c xÐt xö c«ng khai : mäi tranh chÊp ®îc xÐt xö c«ng khai , trõ khi luËt ph¸p cho phÐp, toµ ¸n sÏ xÐt xö kÝn. Toµ ¸n cã thÓ ®îc xÐt xö kÝn ®èi víi c¸c vô tranh chÊp liªn quan ®Õn bÝ mËt cña c¸c quèc gia hay bÝ mËt cña c¸c bªn ®¬ng sù theo yªu cÇu chÝnh ®¸ng cña hä. BÝ mËt cña c¸c quèc gia cã thÓ lµ c¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn an ninh quèc gia, liªn quan ®Õn viÖc duy tr× nÒn kinh tÕ, hay chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c quèc gia. BÝ mËt cña c¸c bªn ®¬ng sù cã thÓ lµ sù sèng cßn cña c¸c bªn, lµ vÊn ®Ò liªn quan trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊtkinh doanh, uy tÝn cña c¸c bªn…
Nguyªn t¾c chØ tu©n theo ph¸p luËt : theo nguyªn t¾c nµy, toµ ¸n chØ tu©n theo ph¸p luËt khi xÐt xö c¸c tranh chÊp vµ kh«ng bÞ ¶nh hëng bëi sù chi phèi cña bÊt kú c¸ nh©n hay tæ chøc nµo kh¸c. ViÖc ra ph¸n quyÕt ph¶i hoµn toµn dùa vµo t×nh tiÕt kh¸ch quan cô thÓ vµ luËt ¸p dông. Toµ ¸n ®éc lËp trong viÖc ra ph¸n quyÕt vµ chÞu tr¸ch nhiÖm ®èi víi c¸c ph¸n quyÕt ®ã.
Nhîc ®iÓm cña xÐt xö b»ng toµ ¸n
So víi biÖn ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i th× gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng toµ ¸n cã tÝnh b¾t buéc thi hµnh cao h¬n nhng biÖn ph¸p nµy cßn nhiÒu nhîc ®iÓm nh sau:
C¸c toµ ¸n lu«n t×m c¸ch b¶o vÖ c«ng d©n cña níc m×nh, do vËy viÖc xÐt xö cña toµ ¸n bÞ yÕu tè chÝnh trÞ ¶nh hëng.
Thñ tôc xÐt xö cña toµ ¸n t¬ng ®èi phøc t¹p, rêm rµ. VÝ dô, ë ViÖt nam khi xÐt xö, toµ ¸n ph¶i lËp héi ®ång xÐt xö bao gåm hai thÈm ph¸n, mét héi thÈm, mét ch¸nh ¸n, mét th ký vµ ®¹i diÖn cho viÖn kiÓm s¸t, mét phiªn dÞch…
Nguyªn t¾c xÐt xö c«ng khai cña toµ ¸n lµm cho viÖc xÐt xö b»ng toµ ¸n kh«ng mÊy hÊp dÉn c¸c nhµ kinh doanh ngo¹i th¬ng v× hä lu«n muèn gi÷ bÝ mËt ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh.
ViÖc xÐt xö b»ng toµ ¸n lµ theo hai cÊp, nÕu kh«ng tho¶ m·n xÐt xö s¬ thÈm (cña toµ cÊp tØnh) th× ®îc kh¸ng c¸o lªn toµ ¸n nh©n d©n tèi cao nªn thêng tèn kÐm thêi gian vµ chi phÝ. H¬n thÕ, nhiÒu khi c¸c bªn ph¶i sö dông toµ ¸n níc ngoµi th× l¹i ph¶i nghiªn cøu thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ ¸n theo luËt níc toµ ¸n.
C¸c nguyªn t¾c xÐt xö cña toµ ¸n cßn cøng nh¾c, kh«ng linh ®éng nh nguyªn t¾c viÖc xÐt xö tranh chÊp chØ tu©n theo ph¸p luËt hay nguyªn t¾c toµ ¸n kh«ng tiÕn hµnh ®iÒu tra mµ chØ thu thËp vµ x¸c minh chøng cø cña toµ ¸n ViÖt nam.
Sù hiÓu biÕt chuyªn s©u vÒ th¬ng m¹i quèc tÕ cña toµ ¸n thêng bÞ h¹n chÕ, do ®ã viÖc ®a tranh chÊp ra xÐt xö t¹i toµ ¸n lµ kh«ng ph¶i lµ ph¬ng ph¸p u viÖt.
Gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng b»ng Träng tµi vµ ®Æc ®iÓm
4.1. Kh¸i niÖm
Gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi lµ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh bëi mét ngêi gäi lµ träng tµi. Ngµy nay, gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi ®· ngµy cµng ph¸t triÓn vµ träng tµi th¬ng m¹i ®îc coi lµ c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp chñ yÕu trong mua b¸n quèc tÕ.
Träng tµi th¬ng m¹i ®îc thµnh lËp díi hai h×nh thøc: träng tµi Adhoc (träng tµi vô viÖc) vµ träng tµi qui chÕ (träng tµi thêng trùc). Tuú tÝnh chÊt, møc ®é vµ ph¹m vi cña c¸c vô tranh chÊp mµ c¸c bªn lùa chän h×nh thøc träng tµi sao cho phï hîp ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp ®¹t hiÖu qu¶ cao.
Träng tµi Adhoc (hay cßn gäi lµ träng tµi ®Æc biÖt, träng tµi ngÉu nhiªn) ®îc h×nh thµnh ®Ó gi¶i quyÕt mét tranh chÊp cô thÓ, sau khi gi¶i quyÕt xong th× gi¶i t¸n. §Æc ®iÓm cña träng tµi nµy lµ kh«ng cã c¬ quan, tæ chøc, kh«ng cã trô së ho¹t ®éng cè ®Þnh vµ vËn dông linh ho¹t qui t¾c xÐt xö nh kh«ng nhÊt thiÕt ng«n ng÷ xÐt xö vµ ng«n ng÷ ®¬n kiÖn ph¶i ®ång nhÊt, n¬i xÐt xö cã thÓ ë bÊt cø ®©u…
Ban träng tµi xÐt xö chØ cã mét träng tµi viªn duy nhÊt. Do ®ã, khi lùa chän träng tµi c¸c bªn tranh chÊp cÇn chän nh÷ng chuyªn gia ®Çu nghµnh, cã tªn tuæi. Víi thñ tôc xÐt xö linh ho¹t trong vËn dông qui t¾c, ®iÒu lÖ, viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp thêng gän gµng vµ triÖt ®Ó.
Träng tµi qui chÕ hay cßn gäi lµ träng tµi thêng trùc lµ lo¹i träng tµi ®îc thµnh lËp thµnh tæ chøc cè ®Þnh, thêng xuyªn cña c¸c níc vµ ho¹t ®éng theo mét qui chÕ nhÊt ®Þnh. §ã lµ ®iÒu lÖ vµ qui t¾c tè tông cña tæ chøc träng tµi. Träng tµi qui chÕ cã trô së ho¹t ®éng cè ®Þnh vµ thêng ®îc ®Æt c¹nh phßng th¬ng m¹i cña c¸c níc. Tªn gäi cña träng tµi qui chÕ thêng lµ trung t©m träng tµi nh Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam (VIAC), Trung t©m träng tµi quèc tÕ Singapo (SIAC)…, hay cã tªn gäi kh¸c nh HiÖp héi träng tµi th¬ng m¹i NhËt b¶n (JCAA), toµ ¸n träng tµi quèc tÕ Lu©n ®«n… Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam (Vietnam International Arbitration Center- VIAC) ®îc thµnh lËp n¨m 1993 bªn c¹nh Phßng th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam, lµ kÕt qu¶ cña viÖc tæ chøc l¹i, hîp nhÊt hai héi ®ång träng tµi: héi ®ång träng tµi ngo¹i th¬ng ®îc thµnh lËp n¨m 1963 vµ héi ®ång träng tµi hµng h¶i ®îc thµnh lËp n¨m 1968.
Ban träng tµi xÐt xö cã thÓ ®îc lùa chän theo ba c¸ch sau:
+ Ban xÐt xö chØ gåm mét träng tµi viªn duy nhÊt chän tõ danh s¸ch c¸c träng tµi viªn ®îc niªm yÕt t¹i trung t©m träng tµi quèc tÕ.
+ Ban xÐt xö gåm hai träng tµi viªn, mçi bªn ®¬ng sù chän ra mét träng tµi viªn cña m×nh. NÕu hai träng tµi viªn m©u thuÉn víi nhau trong khi xÐt xö th× hä thèng nhÊt chän ra mét träng tµi viªn thø ba lËp thµnh ban xÐt xö gåm ba ngêi, ph¸n quyÕt theo ®a sè.
+ Ban xÐt xö gåm ba träng tµi viªn do mçi bªn ®¬ng sù chän mét ngêi, hai träng tµi chän ra mét ngêi thø ba vµ bÇu lµm chñ tÞch ban träng tµi. Chñ tÞch lµ viÕt vµ c«ng bè ph¸n quyÕt.
ViÖc chän thªm träng tµi ph¶i trong danh s¸ch c¸c träng tµi viªn cña tæ chøc träng tµi ®· ®îc chän lµm c¬ quan xÐt xö.
Ngµy nay, träng tµi qui chÕ lµ lo¹i h×nh träng tµi ®îc ¸p dông phæ biÕn nhÊt, cßn träng tµi Adhoc Ýt ®îc ¸p dông do chi phÝ xÐt xö thêng tèn kÐm.
4.2. §Æc ®iÓm
ThÈm quyÒn xÐt xö
Träng tµi kh«ng cã thÈm quyÒn ®¬ng nhiªn ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng. Träng tµi chØ cã thÈm quyÒn xÐt xö khi c¸c bªn ®¬ng sù cã hiÖp nghÞ träng tµi. HiÖp nghÞ träng tµi lµ sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn vÒ viÖc giao tranh chÊp ph¸t sinh gi÷a hai bªn cho mét lo¹i träng tµi cô thÓ nhÊt ®Þnh gi¶i quyÕt. ë ®a sè c¸c níc, h×nh thøc cña hiÖp nghÞ träng tµi lµ b»ng v¨n b¶n. HiÖp nghÞ träng tµi cã thÓ ®îc qui ®Þnh theo ba c¸ch:
+ HiÖp nghÞ träng tµi ®îc qui ®Þnh thµnh mét ®iÒu kho¶n vÒ träng tµi trong hîp ®ång.
+ C¸c bªn ký mét tho¶ thuËn riªng biÖt vÒ träng tµi, tho¶ thuËn nµy cã gi¸ trÞ riªng.
+ HiÖp nghÞ träng tµi ®îc qui ®Þnh c¨n cø vµo luËt thùc chÊt ®îc ¸p dông nh luËt quèc gia, ®iÒu íc quèc tÕ h÷u quan…
HiÖp nghÞ träng tµi cã gi¸ trÞ ph¸p lý rÊt quan träng. Thø nhÊt, nã lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó kh¼ng ®Þnh thÈm quyÒn xÐt xö cña träng tµi. Thø hai, hiÖp nghÞ träng tµi lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh bÊt kh¶ thô lý cña toµ ¸n quèc gia ®èi víi tranh chÊp nµy. Nã lo¹i bá thÈm quyÒn xÐt xö cña toµ ¸n. Thø ba, ®©y lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó c¸c quèc gia cho phÐp cìng chÕ thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi t¹i l·nh thæ níc m×nh.
§iÒu lÖ tæ chøc Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam ngµy 28/4/1993 qui ®Þnh: “Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam cã thÈm quyÒn xÐt xö c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ c¸c quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ nh hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, hîp ®ång ®Çu t, du lÞch quèc tÕ, hîp ®ång vËn t¶i vµ b¶o hiÓm quèc tÕ, hîp ®ång chuyÓn giao c«ng nghÖ, x©y dùng vµ thanh to¸n quèc tÕ v.v…”(®iÒu 2). Theo yªu cÇu cña VIAC, ngµy 26/2/1996, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· ban hµnh NghÞ ®Þnh 114/TTg vÒ viÖc më réng thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp cña Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam. Bªn c¹nh thÈm quyÒn xÐt xö ®èi víi c¸c tranh chÊp cã yÕu tè níc ngoµi, VIAC cßn cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp ph¸t sinh tõ nh÷ng quan hÖ kinh doanh trong níc nÕu c¸c bªn ®¬ng sù tho¶ thuËn ®a ra Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam gi¶i quyÕt. Còng nh c¸c Trung t©m träng tµi quèc tÕ kh¸c trªn thÕ giíi, VIAC kh«ng cã thÈm quyÒn ®¬ng nhiªn ®èi víi c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng. VIAC chØ cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp nµy trong c¸c trêng hîp:
Khi mét bªn hay c¸c bªn ®¬ng sù lµ thÓ nh©n hay ph¸p nh©n níc ngoµi.
NÕu tríc hay sau khi x¶y ra tranh chÊp, c¸c bªn ®¬ng sù tho¶ thuËn ®a vô viÖc ra tríc Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam, hoÆc nÕu cã mét ®iÒu íc quèc tÕ rµng buéc c¸c bªn ph¶i ®a vô tranh chÊp ra tríc Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam.
Tho¶ thuËn nµy cã thÓ lµ mét ®iÒu kho¶n trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng (®iÒu kho¶n träng tµi) hoÆc lµ mét v¨n b¶n riªng biÖt chØ râ r»ng VIAC sÏ lµ c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng.
Hå s¬ kiÖn ra träng tµi
Còng gièng nh hå s¬ kiÖn ra toµ ¸n, hå s¬ kiÖn ra träng tµi ph¶i bao gåm ®¬n kiÖn vµ c¸c chøng tõ lµm b»ng chøng.
§¬n kiÖn ph¶i lµm b»ng v¨n b¶n. Néi dung ®¬n kiÖn thêng theo ®óng qui chÕ cña träng tµi. Nh×n chung, ®¬n kiÖn ph¶i bao gåm: tªn, ®Þa chØ cña träng tµi, tªn, ®Þa chØ ®Çy ®ñ cña bªn ®i kiÖn vµ bªn bÞ kiÖn, tr×nh bµy néi dung kiÖn, c¨n cø ph¸p lý cña vô kiÖn, trÞ gi¸ vô kiÖn vµ yªu cÇu cña bªn ®i kiÖn ®Ò nghÞ gi¶i quyÕt. Tuú theo qui chÕ cña tõng träng tµi mµ cã nh÷ng qui ®Þnh cô thÓ, chi tiÕt trong ®¬n kiÖn.
Ch¼ng h¹n, ®¬n kiÖn ra HiÖp héi träng tµi th¬ng m¹i NhËt b¶n gåm c¸c chi tiÕt:
+ Tªn ®Çy ®ñ vµ ®Þa chØ cña bªn nguyªn vµ bªn bÞ, nÕu cö ®¹i diÖn ph¶i ghi râ tªn vµ ®Þa chØ cña ngêi ®¹i diÖn.
+ Néi dung yªu cÇu gi¶i quyÕt.
+ Lý do yªu cÇu gi¶i quyÕt vµ b»ng chøng.
§¬n kiÖn ra Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam ph¶i ghi râ c¸c néi dung sau:
+ Tªn vµ ®Þa chØ cña nguyªn ®¬n vµ bÞ ®¬n.
+ C¸c yªu cÇu cña nguyªn ®¬n, cã tr×nh bµy sù viÖc vµ kÌm theo b»ng chøng.
+ Nh÷ng c¨n cø ph¸p lý dùa vµo ®ã ®Ó kiÖn, trÞ gi¸ vô kiÖn. Tªn träng tµi viªn mµ nguyªn ®¬n chän trong danh s¸ch träng tµi viªn cña Trung t©m, hoÆc ®Ò nghÞ cña nguyªn ®¬n víi chñ tÞch chØ ®Þnh träng tµi viªn cho m×nh.
+ Chøng tõ lµm b»ng chøng kÌm theo ®¬n kiÖn lµ toµn bé c¸c chøng tõ cã trong bé hå s¬ khiÕu n¹i. Ngoµi ra cßn cã thªm c¸c chøng tõ vÒ viÖc gi¶i quyÕt khiÕu n¹i gi÷a c¸c bªn nhng kh«ng ®¹t kÕt qu¶, vµ c¸c chøng tõ míi.
Muèn ®îc thô lý ®¬n kiÖn ®Ó ®a ra xÐt xö, bªn ®i kiÖn ph¶i nép tríc mét phÇn hay toµn bé lÖ phÝ träng tµi tuú theo qui ®Þnh trong Qui t¾c tè tông cña c¸c tæ chøc träng tµi. Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam thô lý ®¬n kiÖn khi bªn nguyªn øng tríc toµn bé phÝ träng tµi theo qui ®Þnh cña BiÓu phÝ träng tµi cña Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam (vÝ dô, trÞ gi¸ vô kiÖn díi 10.000 USD th× phÝ träng tµi lµ 500 USD).
Thêi hiÖu khëi kiÖn
Thêi hiÖu khëi kiÖn hay thêi hiÖu tè tông lµ mét chÕ ®Þnh ph¸p luËt trong ®ã bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m ph¶i ®a sù viÖc tranh chÊp ra tríc c¬ quan xÐt xö (träng tµi) trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. NÕu bá lì thêi hiÖu tè tông, nguyªn ®¬n vÉn cã quyÒn ®i kiÖn nhng bÞ mÊt quyÒn ®îc kiÖn vµ quyÒn cña ngêi th¾ng kiÖn, cßn bÞ ®¬n sÏ ®îc lîi.
QuyÒn ®i kiÖn lµ quyÒn cña tÊt c¶ c¸c chñ thÓ ph¸p luËt ®îc ®a sù viÖc ra tríc träng tµi b»ng mét thñ tôc lµ nép ®¬n kiÖn ra träng tµi. QuyÒn ®îc kiÖn lµ quyÒn ®îc träng tµi ®øng ra b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh mét c¸ch cô thÓ b»ng c¸ch më phiªn xÐt xö. QuyÒn cña ngêi th¾ng kiÖn lµ quyÒn ®îc träng tµi c«ng bè lµ th¾ng kiÖn, ®îc miÔn nép phÝ träng tµi vµ ®îc phôc håi quyÒn lîi bÞ vi ph¹m.
LuËt Th¬ng m¹i ViÖt nam 1997 ®iÒu 242 qui ®Þnh thêi hiÖu tè tông lµ hai n¨m kÓ tõ thêi ®iÓm ph¸t sinh quyÒn khiÕu n¹i.
Thñ tôc xÐt xö
Thñ tôc xÐt xö cña träng tµi ®îc tiÕn hµnh theo ®óng qui t¾c tè tông cña träng tµi. Th«ng thêng, ngµy xÐt xö do chñ tÞch tæ chøc träng tµi quyÕt ®Þnh. Th ký tæ chøc träng tµi ph¶i b¸o cho bªn nguyªn vµ bªn bÞ b»ng v¨n b¶n ®Ó hä tham gia phiªn häp xÐt xö. NÕu mét bªn v¾ng mÆt kh«ng cã lý do th× phiªn häp xÐt xö vÉn tiÕn hµnh.
T¹i phiªn häp xÐt xö träng tµi viªn cã quyÒn nªu c©u hái cho c¸c bªn vµ c¸c bªn ph¶i tr¶ lêi, ®ång thêi c¸c bªn cã quyÒn tr×nh bµy lý lÏ cña m×nh. LuËt s cña c¸c bªn còng cã quyÒn tham dù phiªn häp xÐt xö vµ ph¸t biÓu b¶o vÖ quyÒn lîi cho mçi bªn.
Ph¸n quyÕt cña träng tµi ®îc lµm b»ng v¨n b¶n vµ ®îc ®äc tríc c¸c bªn ®¬ng sù. C¸c träng tµi viªn xÐt xö ph¶i ký vµo ph¸n quyÕt. Ph¸n quyÕt cña träng tµi cã gi¸ trÞ chung thÈm, c¸c bªn ph¶i cã nghÜa vô thùc hiÖn.
Thñ tôc xÐt xö cña Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam ®îc tiÕn hµnh theo ®óng qui t¾c tè tông cña Trung t©m. Sau khi nhËn ®îc ®¬n kiÖn hîp lÖ, th ký Trung t©m b¸o cho bÞ ®¬n biÕt vµ göi cho bÞ ®¬n b¶n sao ®¬n kiÖn vµ c¸c tµi liÖu kÌm theo cïng danh s¸ch träng tµi viªn, ®ång thêi yªu cÇu bÞ ®¬n göi ®Õn Trung t©m b¶n tù bµo ch÷a, kÌm theo nh÷ng b»ng chøng trong vßng 30 ngµy kÓ tõ ngµy nhËn ®îc b¶n sao ®¬n kiÖn. Theo yªu cÇu cña bÞ ®¬n, thêi h¹n nµy cã thÓ kÐo dµi nhng kh«ng qu¸ 2 th¸ng.
Còng trong thêi h¹n nµy bÞ ®¬n ph¶i chän träng tµi viªn vµ b¸o cho Trung t©m biÕt, hoÆc yªu cÇu Chñ tÞch Trung t©m chØ ®Þnh träng tµi viªn, Chñ tÞch sÏ chän träng tµi viªn cho bÞ ®¬n.
Träng tµi viªn cña nguyªn ®¬n vµ bÞ ®¬n sÏ chän träng tµi viªn thø ba trong danh s¸ch träng tµi lµm Chñ tÞch uû ban träng tµi. Uû ban träng tµi chÞu tr¸ch nhiÖm gi¶i quyÕt vô kiÖn. Trong vßng 15 ngµy kÓ tõ ngµy chän träng tµi viªn thø hai mµ träng tµi viªn thø ba kh«ng chän ®îc th× Chñ tÞch Trung t©m sÏ chØ ®Þnh Chñ tÞch uû ban träng tµi.
Khi cã nhiÒu h¬n mét nguyªn ®¬n hoÆc bÞ ®¬n, nh÷ng nguyªn ®¬n vµ bÞ ®¬n nµy ph¶i thèng nhÊt chän mét träng tµi viªn. NÕu c¸c ®¬ng sù kh«ng tho¶ thuËn ®îc, Chñ tÞch Trung t©m sÏ chØ ®Þnh träng tµi viªn cho hä.
Uû ban träng tµi cã thÓ chØ bao gåm mét träng tµi viªn duy nhÊt do hai bªn ®¬ng sù tho¶ thuËn chØ ®Þnh hoÆc yªu cÇu chñ tÞch VIAC chØ ®Þnh (nÕu hai bªn kh«ng ®¹t ®îc tho¶ thuËn). Trong trêng hîp nµy, träng tµi viªn duy nhÊt thùc hiÖn nhiÖm vô nh mét Uû ban träng tµi.
Uû ban träng tµi gåm 3 träng tµi viªn hoÆc mét träng tµi viªn duy nhÊt cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn viÖc xÐt xö.
Tríc khi më phiªn häp xÐt xö, c¸c träng tµi viªn cã thÓ thùc hiÖn viÖc ®iÒu tra nh nghe c¸c bªn tr×nh bµy ý kiÕn, yªu cÇu c¸c bªn cung cÊp thªm t liÖu, mêi gi¸m ®Þnh viªn ®Õn gi¸m ®Þnh… Hai bªn ®¬ng sù ®îc triÖu tËp ®Õn dù phiªn häp xÐt xö b»ng giÊy triÖu tËp cã nªu râ thêi gian vµ ®Þa ®iÓm xÐt xö. Thêi gian xÐt xö do Chñ tÞch Uû ban träng tµi quyÕt ®Þnh. §Þa ®iÓm xÐt xö lµ ë Hµ néi. Theo yªu cÇu cña c¸c bªn hoÆc trong trêng hîp cÇn thiÕt, Chñ tÞch Uû ban träng tµi sÏ quyÕt ®Þnh ®Þa ®iÓm xÐt xö ë mét n¬i kh¸c trªn l·nh thæ ViÖt nam.
T¹i phiªn häp xÐt xö, c¸c bªn cã quyÒn tr×nh bµy ý kiÕn vµ cã nghÜa vô tr¶ lêi c¸c c©u hái ®îc ®Æt ra ®èi víi m×nh.
Uû ban träng tµi hoÆc träng tµi viªn duy nhÊt gi¶i quyÕt tranh chÊp c¨n cø vµo hîp ®ång, vµo luËt ¸p dông, vµo c¸c ®iÒu íc quèc tÕ cã liªn quan vµ cã tÝnh ®Õn c¸c tËp qu¸n th¬ng m¹i vµ th«ng lÖ quèc tÕ.
ViÖc xÐt xö ®îc kÕt thóc b»ng mét ph¸n quyÕt hoÆc mét quyÕt ®Þnh cña Uû ban träng tµi. Ph¸n quyÕt träng tµi cña lµ quyÕt ®Þnh chung thÈm kh«ng thÓ kh¸ng c¸o tríc bÊt kú toµ ¸n hoÆc tæ chøc nµo. c¸c bªn ph¶i tù nguyÖn thi hµnh trong thêi h¹n qui ®Þnh cña ph¸n quyÕt.
KÓ tõ khi thµnh lËp n¨m 1993 cho ®Õn nay, ho¹t ®éng cña Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam ®· thu ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn vµ ngµy cµng cã uy tÝn ®èi víi c¸c nhµ kinh doanh trong vµ ngoµi níc. Trong thêi gian ho¹t ®éng 1993-1998, trung b×nh mçi n¨m VIAC gi¶i quyÕt 7 vô. Giai ®o¹n 1998 ®Õn nay, sè vô gi¶i quyÕt trung b×nh mçi n¨m ®· t¨ng lªn ®Õn 20 vô. Ngoµi ra, Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam cßn nhËn ®îc nhiÒu ®¬n kiÖn tõ phÝa ViÖt nam còng nh phÝa níc ngoµi, song c¸c tranh chÊp nµy kh«ng ®îc thô lý do c¸c nguyªn nh©n nh Trung t©m kh«ng cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp, trong ®iÒu kho¶n träng tµi c¸c bªn kh«ng chän Trung t©m ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp hay ®iÒu kho¶n träng tµi kh«ng phï hîp víi qui t¾c tè tông cña Trung t©m…
Sau ®©y lµ vÝ dô vÒ mét vô tranh chÊp do ngêi xuÊt khÈu giao hµng kÐm phÈm chÊt (mét trong nh÷ng tranh chÊp thêng hay x¶y ra trong ngo¹i th¬ng) ®· ®îc gi¶i quyÕt thµnh c«ng t¹i Trung t©m Träng tµi quèc tÕ ViÖt nam:
Tãm t¾t sù viÖc:
Ngµy 13-02-1996 th¬ng nh©n NhËt ký hîp ®ång b¸n cho doanh nghiÖp Thµnh phè Hå ChÝ Minh ViÖt Nam 1400 MT UREA ± 5%, thanh to¸n b»ng L/C tr¶ chËm 330 ngµy kÓ tõ ngµy giao hµng.
Ngµy 06-07-1996, hµng vÒ ®Õn c¶ng Sµi Gßn, doanh nghiÖp ViÖt Nam mêi C«ng ty gi¸m ®Þnh hµng ho¸ t¹i Thµnh phè Hå ChÝ Minh ViÖt Nam ®Õn gi¸m ®Þnh l« hµng. Biªn b¶n gi¸m ®Þnh kÕt luËn biuret cña UREA kh«ng ®¹t tiªu chuÈn qui ®Þnh cña hîp ®ång, c¸c bao UREA cã hµng bªn trong bÞ cøng, vãn côc tõng phÇn, träng lîng cña c¸c bao kh«ng thèng nhÊt nhau. V× thÕ doanh nghiÖp ViÖt Nam buéc ph¶i chuyÓn hµng tõ c¶ng vÒ kho cña c«ng ty t¸i chÕ ®Ó thuª t¸i chÕ, thay thÕ bao b×, ®ãng gãi l¹i.
Doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· ®iÖn khiÕu n¹i th¬ng nh©n NhËt kÌm biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt, ®ßi gi¶m gi¸ l« hµng do ®é biuret kÐm, ®ßi båi thêng chi phÝ ph¸t sinh do t¸i chÕ.
Ngµy 22-08-1996, doanh nghiÖp ViÖt Nam vµ th¬ng nh©n NhËt ®· ký biªn b¶n tho¶ thuËn, theo ®ã th¬ng nh©n NhËt ®ång ý hç trî cho doanh nghiÖp ViÖt Nam 11.700 USD do ®é biuret kh«ng ®¹t qui ®Þnh cña hîp ®ång, kh«ng nãi g× ®Õn chi phÝ t¸i chÕ. Nhng thùc tÕ, th¬ng nh©n NhËt míi tr¶ cho doanh nghiÖp ViÖt Nam 8.000 USD.
Qua nhiÒu lÇn ®iÖn ®ßi sè tiÒn cßn thiÕu vµ chi phÝ t¸i chÕ nhng kh«ng ®îc båi thêng, doanh nghiÖp ViÖt Nam kiÖn th¬ng nh©n NhËt ra Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt Nam ®ßi båi thêng c¸c kho¶n sau:
Sè tiÒn hç trî do ®é biuret kh«ng ®¹t cßn thiÕu: 3.700 USD.
Chi phÝ t¸i chÕ, thay thÕ bao b×, gåm:
Chi phÝ gi¸m ®Þnh: 13.304.880 VND.
Chi phÝ thuª kho b¶o qu¶n chê ®ãng gãi l¹i tõ 01-08-1996 ®Õn 15-11-1996 lµ 46.019.400 VND.
Chi phÝ bèc xÕp: 14.463.240 VND gåm:
Bèc nhËp kho: 7.889.040 VND.
Bèc xuÊt kho: 6.574.200 VND.
Chi phÝ vËn chuyÓn hµng tõ c¶ng BÕn NghÐ vÒ kho cña c«ng ty t¸i chÕ: 3.000.000 VND.
Chi phÝ t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i l« hµng: 173.128.150 VND, gåm:
Chi phÝ gia c«ng ®ãng gãi l¹i: 86.319.250 VND.
PhÝ bèc xÕp nhËp t¸i chÕ: 2.021.100 VND.
PhÝ trung chuyÓn phôc vô ®ãng gãi: 2.694.800 VND.
Chi phÝ mua bao b× míi: (27.080 bé x 3100 VND/bé) trõ tiÒn b¸n bao b× cò (1.855.000 VND): 82.093.000 VND.
Céng chi phÝ A + B + C + D = 276.915.670 VND.
L·i suÊt, gåm:
L·i suÊt ®äng vèn nhËp khÈu (3 th¸ng kÓ tõ ngµy 22-08-1996 ®Õn 17-11-1996):
314.099,43 USD x 1,25% th¸ng x 3 th¸ng = 11.799 USD
L·i suÊt ®äng vèn cña c¸c chi phÝ ®· ph¶i bá ra (A + B + C + D):
276.915.150 VND x 1,25% th¸ng x 6 th¸ng = 20.768.675 VND.
Céng F + G = 11.779 USD + 297.684.345 VND.
Quy ra USD = 11.779 USD + 25.552 USD = 37.331 USD
(1 USD = 11.650 VND).
C¸c chi phÝ t¸i chÕ ®Òu cã chøng tõ, biªn lai kÌm theo lµm b»ng chøng.
Trong b¶n biÖn minh ®Ò ngµy 29-06-1997, th¬ng nh©n NhËt tr×nh bµy nh sau:
Mét lµ, môc B: th¬ng nh©n NhËt kh«ng ®ång ý thêi gian lu kho lµ 3 th¸ng rìi mµ chØ chÊp nhËn 2 th¸ng rìi kÓ tõ ngµy 29-08-1996 (theo hîp ®ång thuª kho) ®Õn ngµy 14-11-1996:
1.314,84 tÊn x 10.000 VND/tÊn/th¸ng x 2,5 th¸ng = 32.871.000 VND
Hai lµ, th¬ng nh©n NhËt kh«ng thõa nhËn thiÖt h¹i cña môc C vµ môc D v× theo hîp ®ång ngo¹i th¬ng vµ thùc tiÔn thùc hµnh t¹i ViÖt Nam ngêi mua hµng ph¶i lo vµ chÞu c¸c chi phÝ bèc xÕp t¹i c¶ng ®Õn, vËn chuyÓn hµng tõ c¶ng vÒ kho vµ bèc xÕp t¹i kho. L« hµng nµy, tuy cã vÊn ®Ò ph¸t sinh nhng còng chØ cã mét ®ît bèc xÕp t¹i c¶ng, vËn chuyÓn vÒ kho vµ bèc xÕp t¹i kho nh c¸c l« hµng kh¸c.
Ba lµ, vÒ chi phÝ mua bao b× míi trong môc E, th¬ng nh©n NhËt chØ thõa nhËn 26.500 bao trÞ gi¸ 82.150.000 VND theo hîp ®ång mua bao b× vµ phiÕu chi.
Bèn lµ, l·i ®äng vèn nhËp khÈu trong môc G th¬ng nh©n NhËt ®Ò nghÞ møc l·i suÊt hîp lý lµ 1,124%/th¸ng v× sè tiÒn hµng nhËp khÈu doanh nghiÖp ViÖt Nam tr¶ theo ph¬ng thøc L/C tr¶ chËm 330 ngµy (11 th¸ng), chªnh lÖch gi÷a ®¬n gi¸ b¸n tr¶ chËm vµ ®¬n gi¸ b¸n tr¶ ngay lµ 24,475 USD (231,50 USD – 206,025 USD).
Ph©n tÝch vµ quyÕt ®Þnh cña träng tµi:
V× giao hµng cã ®é biuret kh«ng ®¹t tiªu chuÈn do hîp ®ång qui ®Þnh vµ th¬ng nh©n NhËt ®· cam kÕt hç trî cho doanh nghiÖp ViÖt Nam 11.700 USD theo biªn b¶n tho¶ thuËn ngµy 22-08-1996, nhng cßn thiÕu 3.700 USD, do ®ã, th¬ng nh©n NhËt ph¶i cã tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÕp cho doanh nghiÖp ViÖt Nam sè tiÒn nµy.
Thùc tÕ th¬ng nh©n NhËt giao c¸c bao UREA bªn trong cã vãn côc hoÆc ®ãng cøng, träng lîng c¸c bao kh«ng ®ång ®Òu, cho nªn doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i l« hµng, cô thÓ gåm:
Chi phÝ gi¸m ®Þnh: 13.304.880 VND.
Chi phÝ lu kho ®Ó ®ãng l¹i l« hµng chØ ®îc tÝnh c¨n cø vµo hîp ®ång thuª kho vµ phiÕu chi tiÒn thuª kho, tõ 29-08-1996 ®Õn 15-11-1996 (2 th¸ng rìi).
1.314,84 tÊn x 10.000 VND/tÊn/th¸ng x 2,5 th¸ng = 32.817.000 VND.
PhÝ bèc nhËp hµng vµo kho ®Ó t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i hµng lµ 7.889.040 VND.
PhÝ bèc xuÊt hµng tõ kho c¶ng kÓ c¶ khi kh«ng ph¶i t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i hµng th× doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ph¶i chi, v× doanh nghiÖp ViÖt Nam ph¶i bèc hµng tõ kho ®Ó vËn chuyÓn giao cho ngêi mua l¹i hoÆc chë vÒ kho cña m×nh. Sau khi t¸i chÕ doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· giao hµng cho ngêi mua l¹i t¹i kho cña c«ng ty t¸i chÕ. Do ®ã, doanh nghiÖp ViÖt Nam kh«ng cã quyÒn ®ßi båi thêng chi phÝ nµy.
Chi phÝ vËn chuyÓn hµng tõ c¶ng BÕn NghÐ vÒ kho cña c«ng ty t¸i chÕ kh«ng ph¶i lµ thiÖt h¹i trùc tiÕp do ph¶i t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i hµng, bëi v× nÕu kh«ng ph¶i t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i hµng th× doanh nghiÖp ViÖt Nam vÉn ph¶i cã nghÜa vô vËn chuyÓn hµng tõ c¶ng BÕn NghÐ vÒ kho cña m×nh hoÆc ®Ó giao cho ngêi mua l¹i. V× vËy, th¬ng nh©n NhËt kh«ng cã tr¸ch nhiÖm båi thêng chi phÝ nµy.
Chi phÝ t¸i chÕ, ®ãng gãi l¹i l« hµng, gåm:
Chi phÝ gia c«ng, ®ãng gãi l¹i: 86.319.250 VND.
PhÝ bèc xÕp nhËp t¸i chÕ: 2.021.100 VND.
PhÝ trung chuyÓn phôc vô ®ãng gãi: 2.694.800 VND.
Chi phÝ mua bao b× míi theo hîp ®ång mua bao b× vµ phiÕu chi trõ phiÕu b¸n bao b× cò lµ:
26.500 bao x 3.100 VND/1 bao – 1.855.000 VND = 80.295.000 VND.
Céng: 171.330.150 VND.
Céng A + B + C + D = 225.395.070 VND.
L·i suÊt ®äng vèn nhËp khÈu tÝnh theo møc 1,124%/th¸ng lµ hîp lý, v× doanh nghiÖp ViÖt Nam thanh to¸n tiÒn hµng theo ph¬ng thøc L/C tr¶ chËm 330 ngµy (tøc 11 th¸ng).
314.099,43 USD x 1,124%/th¸ng x 3 th¸ng = 10.591,43 USD.
L·i suÊt ®äng vèn trªn sè tiÒn gi¸m ®Þnh, thuª kho, mua bao b×, ®ãng gãi l¹i:
225.395.070 VND x 1,25%/th¸ng x 6 th¸ng = 16.904.630 VND.
Céng (A + B + C + D) + E + F = 225.395.070 VND + 10.591,43 USD + 16.904.630 VND = 10.519,43 USD + 242.299.700 VND.
Qui ®æi ra USD theo tØ gi¸ 1 USD = 11.650 VND
= 10.591,43 USD + (242.299.700 : 11.650)
= 31.389.684 USD
Tæng céng: (1) + (2) = 3.700 USD + 31.389,68 USD = 35.089,68 USD.
C¨n cø vµo nh÷ng ®iÒu ph©n tÝch ®ã, träng tµi ra ph¸n quyÕt buéc th¬ng nh©n NhËt ph¶i tr¶ cho doanh nghiÖp ViÖt Nam tiÒn hç trî biuret kh«ng ®¹t cßn thiÕu céng víi chi phÝ t¸i chÕ lµ 35.089,68 USD.
Qua vô tranh chÊp nªu trªn, chóng ta thÊy r»ng doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· kÞp thêi lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc ph¸p lý, khiÕu n¹i vµ th¬ng lîng trùc tiÕp víi doanh nghiÖp níc ngoµi. §iÒu quan träng lµ ®· ký ®îc v¨n b¶n tho¶ thuËn rµng buéc tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp níc ngoµi. MÆt kh¸c, khi ®i kiÖn, doanh nghiÖp ViÖt Nam ®· cung cÊp ®Çy ®ñ b»ng chøng ®Ó chøng minh cho nh÷ng yªu s¸ch chÝnh ®¸ng cña m×nh. Tuy nhiªn, còng cÇn lu ý lµ nh÷ng yªu cÇu kh«ng chÝnh ®¸ng th× kh«ng nªn ®a vµo ®¬n kiÖn.
ViÖc cìng chÕ thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi t¹i níc së t¹i
Do ph¸n quyÕt cña träng tµi cã gi¸ trÞ chung thÈm nªn nã rµng buéc c¸c bªn vµ bªn thua kiÖn ph¶i cã nghÜa vô thi hµnh ph¸n quyÕt.
Trong thùc tÕ nhiÒu ph¸n quyÕt cña träng tµi ®îc c¸c bªn ®¬ng sù tù nguyÖn thi hµnh, song còng cã khi bªn thua kiÖn tr× ho·n thi hµnh hoÆc cè t×nh kh«ng thi hµnh ph¸n quyÕt. Trong trêng hîp ®ã bªn th¾ng kiÖn ph¶i th«ng qua toµ ¸n níc bªn thua kiÖn ®Ó ®¶m b¶o cho ph¸n quyÕt cña träng tµi ®îc thi hµnh. Muèn thùc hiÖn ®iÒu nµy bªn th¾ng kiÖn ph¶i tu©n theo thñ tôc cìng chÕ thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi t¹i níc së t¹i, tøc lµ tu©n theo thñ tôc thi hµnh ¸n kiÖn. Bªn th¾ng kiÖn ph¶i lµm ®¬n yªu cÇu thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi göi tíi toµ ¸n cña níc bªn thua kiÖn (nÕu níc nµy theo hÖ thèng luËt Civil Law) hoÆc ngoµi ®¬n yªu cÇu cßn ph¶i kÌm theo ph¸n quyÕt cña träng tµi vµ lÖ phÝ toµ ¸n (nÕu göi ®Õn níc theo hÖ thèng luËt Civil Law hoÆc c¸c níc Anh, Mü) ®Ó nhê toµ ¸n can thiÖp cho ph¸n quyÕt ®îc thi hµnh. Toµ ¸n bªn thua kiÖn sÏ xem xÐt ®¬n yªu cÇu ®ã vµ nÕu thÊy kh«ng tr¸i víi trËt tù c«ng céng cña níc m×nh th× cho thi hµnh ¸n b»ng c¸ch ra mÖnh lÖnh thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi göi cho bªn thua kiÖn ®Ó bªn nµy thi hµnh. Khi xem xÐt ®Ó ra mÖnh lÖnh thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi, toµ ¸n dùa vµo ®iÒu íc quèc tÕ cã liªn quan gi÷a hai níc, hoÆc dùa vµo luËt cña níc m×nh khi cha cã ®iÒu íc quèc tÕ cã liªn quan.
HiÖn nay nhiÒu níc ®· ký kÕt hoÆc phª chuÈn c¸c ®iÒu íc quèc tÕ vÒ träng tµi th¬ng m¹i, nhÊt lµ viÖc thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi. §ã lµ C«ng íc New York n¨m 1958 vÒ viÖc c«ng nhËn vµ thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi, C«ng íc Ch©u ¢u n¨m 1961 vÒ träng tµi th¬ng m¹i.
Ngoµi ra, viÖc thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi cßn ®îc qui ®Þnh trong hiÖp íc th¬ng m¹i hµng h¶i, hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i.
Nh×n chung trong c¸c ®iÒu íc quèc tÕ nªu trªn ®Òu qui ®Þnh r»ng c¸c níc ký kÕt ph¶i ®¶m b¶o c«ng nhËn vµ cho thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi th¬ng m¹i níc ngoµi (níc n._. ViÖt nam cã thÓ m¹nh d¹n vµ tù tin h¬n khi ¸p dông C«ng íc còng nh ®Ó cho c¸c ®èi t¸c níc ngoµi cã thÓ yªn t©m vÒ nguån luËt ®iÒu chØnh khi kÝ kÕt hîp ®ång víi bªn ViÖt nam, nhµ níc ViÖt nam nªn cã quyÕt ®Þnh vÒ viÖc tham gia C«ng íc nµy cµng sím cµng tèt.
T¨ng cêng c«ng t¸c ®µo t¹o vµ x©y dùng ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th¬ng
Thùc tÕ ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña ViÖt nam trong thêi gian qua cho thÊy nhiÒu tranh chÊp ph¸t sinh xuÊt ph¸t tõ sù thiÕu hiÓu biÕt cña c¸n bé ngo¹i th¬ng g©y thiÖt h¹i cho phÝa ViÖt nam. Sù thiÕu hiÓu biÕt vÒ ph¸p luËt vµ non kÐm vÒ nghiÖp vô ®· khiÕn ViÖt nam ph¶i g¸nh chÞu mét phÇn hay toµn bé hËu qu¶. §Ó kh¾c phôc ®iÒu nµy cÇn cã ch¬ng tr×nh ®µo t¹o thÝch hîp cho c¸n bé lµm c«ng t¸c ngo¹i th¬ng, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé ngo¹i th¬ng giái trªn c¬ së ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé hiÖn cã vµ ®µo t¹o míi mét ®éi ngò trÎ cã ®Çy ®ñ phÈm chÊt chñ yÕu cña mét c¸n bé lµm c«ng t¸c ngo¹i th¬ng nh giái ngo¹i ng÷ ( ®Æc biÖt lµ tiÕng Anh), cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ nghiÖp vô v÷ng ch¾c, am hiÓu t×nh h×nh thÞ trêng, n¾m v÷ng luËt ph¸p kinh doanh trong vµ ngoµi níc, biÕt c¸ch ®µm ph¸n, th¬ng thuyÕt, cã tinh thÇn hîp t¸c..., ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn kinh tÕ vµ héi nhËp ngµy cµng cao cña ®Êt níc.
§Ó x©y dùng ®îc mét ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c ngo¹i th¬ng giái, ë ViÖt nam nhiÒu trêng ®¹i häc ®· cã nh÷ng ch¬ng tr×nh ®µo t¹o thÝch hîp vµ thêng xuyªn ®îc ®æi míi cho phï hîp víi t×nh h×nh ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Trêng §¹i häc Ngo¹i th¬ng lµ mét trong nh÷ng trêng tiªu biÓu ®· lu«n ®¸p øng ®îc yªu cÇu nµy víi viÖc hµng n¨m ®µo t¹o ra ®éi ngò c¸n bé lµm c«ng t¸c xuÊt nhËp khÈu giái vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô, am hiÓu luËt ph¸p vÒ kinh doanh trong vµ ngoµi níc. Tuy nhiªn, viÖc häc tËp vµ nghiªn cøu cña sinh viªn cßn chñ yÕu mang tÝnh lý thuyÕt, cha cã nhiÒu tÝnh thùc tiÔn do ®ã cha ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng häc tËp cña c¸c häc viªn. V× vËy, nhµ níc cÇn cã híng gi¶i quyÕt cho vÊn ®Ò nµy ®Ó hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng gi¸o dôc níc nhµ.
Trªn ®©y lµ mét sè kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng. Ngoµi ra, c¸c c¬ quan cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng cña ViÖt nam còng cÇn nghiªn cøu c¸c ¸n lÖ cña toµ ¸n c¸c níc lµm c¬ së cho viÖc xÐt xö khi cã quan hÖ bu«n b¸n víi c¸c níc ph¬ng T©y còng nh ®èi víi Mü v× c¸c níc nµy thõa nhËn ¸n lÖ lµ nguån luËt ®iÒu chØnh H§MBNT. Tuy nhiªn, c¸c ¸n lÖ chØ ®îc ¸p dông khi luËt thùc chÊt cho phÐp. Bªn c¹nh ®ã, cho dï ViÖt nam ®· chÝnh thøc c«ng bè phª chuÈn C«ng íc New York 1958 vÒ c«ng nhËn vµ thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi ngµy 28/7/1995 vµ Quèc héi níc CHXHCN ViÖt nam ®· ban hµnh Ph¸p lÖnh c«ng nhËn vµ thi hµnh t¹i ViÖt nam ph¸n quyÕt cña träng tµi níc ngoµi ngµy 14/9/1995, thÓ hiÖn sù quan t©m ®óng møc cña nhµ níc ViÖt nam ®èi víi ho¹t ®éng cña träng tµi th× cho ®Õn nay ë níc ta vÉn cha cã v¨n b¶n ph¸p luËt nµo quy ®Þnh vÒ viÖc c«ng nhËn vµ thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi ViÖt nam. VÒ vÊn ®Ò nµy, nhµ níc ViÖt nam nªn xem xÐt ban hµnh Ph¸p lÖnh vÒ c«ng nhËn vµ cho thi hµnh t¹i ViÖt nam ph¸n quyÕt cña träng tµi ViÖt nam hoÆc ban hµnh luËt vÒ träng tµi ViÖt nam trong ®ã cã quy ®Þnh vÒ viÖc thi hµnh ph¸n quyÕt cña träng tµi ViÖt nam trªn l·nh thæ ViÖt nam.
II/ KiÕn nghÞ ®èi víi C«ng ty dÖt may Hµ néi
Gi¶i thÝch, vËn dông ®óng c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång mua b¸n hµng ho¸ quèc tÕ, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ¸p dông cho hîp ®ång ®ã
Gi¶i thÝch, vËn dông ®óng c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång, quy ®Þnh cña luËt ¸p dông cho hîp ®ång lµ mét biÖn ph¸p mµ nÕu ®îc ¸p dông khi cã tranh chÊp x¶y ra th× cã thÓ gi¶i quyÕt hiÖu qu¶ tranh chÊp. §iÒu nµy cã thÓ ®îc lý gi¶i nh sau :
Khi tranh chÊp ph¸t sinh, mçi bªn ®Òu gi¶i thÝch, vËn dông ®óng c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång, c¸c quy ®Þnh cña ph¸p luËt ¸p dông cho hîp ®ång ®Ó lµm c¨n cø chÝnh ®¸ng cho lËp luËn cña m×nh th× dÔ thuyÕt phôc bªn kia h¬n, ®ång thêi quan ®iÓm, ý chÝ cña hai bªn dÔ gÆp nhau, v× thÕ c¸c bªn cã thÓ thèng nhÊt gi¶i quyÕt ®îc tranh chÊp. NÕu mét bªn hoÆc c¶ hai bªn gi¶i thÝch thiªn lÖch ®iÒu kho¶n hîp ®ång hoÆc quy ®Þnh cña ph¸p luËt vÒ tranh chÊp, tõ ®ã ®a ra nh÷ng yªu s¸ch hoÆc nh÷ng lËp luËn b¸c bá yªu s¸ch kh«ng cã c¨n cø, kh«ng hîp lý th× sÏ lµm cho bªn kia khã chÊp nhËn, thËm chÝ kh«ng muèn ®µm ph¸n, th¬ng lîng ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp.
§Ó vËn dông ®óng ®iÒu kho¶n hîp ®ång, quy ®Þnh cña ph¸p luËt ¸p dông cho hîp ®ång th× c¸c bªn ph¶i chän nh÷ng ngêi cã chuyªn m«n nghiÖp vô, tr×nh ®é ph¸p lý vÒ xuÊt nhËp khÈu ®Ó ®äc kÜ vµ ph©n tÝch c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång vµ quy ®Þnh cña ph¸p luËt, nÕu cã khã kh¨n th× nªn nhê luËt s hoÆc chuyªn gia gióp ®ì.
BiÖn ph¸p nµy kh«ng nh÷ng cã thÓ ®îc c¸c bªn tranh chÊp ¸p dông gi¶iv quyÕt cã hiÖu qu¶ tranh chÊp mµ cßn cã thÓ ®îc c¸c c¬ quan xÐt xö ¸p dông khi tranh chÊp ®îc ®a ra xÐt xö vµ còng ®em l¹i hiÖu qu¶ cao.
Lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp mét c¸ch phï hîp
ViÖc lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp tríc hÕt ph¶i c¨n cø vµo hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu vµ luËt ¸p dông cho hîp ®ång ®ã.
Tríc hÕt ph¶i ®äc hîp ®ång, nÕu hîp ®ång quy ®Þnh ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp th× ph¶i sö dông ®óng ph¬ng ph¸p ®ã. Ch¼ng h¹n, hîp ®ång quy ®Þnh r»ng nÕu trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång cã tranh chÊp ph¸t sinh th× hai bªn gi¶i quyÕt víi nhau b»ng th¬ng lîng, nÕu th¬ng lîng kh«ng ®¹t kÕt qu¶ th× ®a tranh chÊp ra Trung t©m träng tµi quèc tÕ ViÖt nam bªn c¹nh Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam. Râ rµng khi cã tranh chÊp ph¸t sinh th× hai bªn ph¶i th¬ng lîng gi¶i quyÕt tríc, khi th¬ng lîng kh«ng thµnh c«ng, kh«ng ®¹t ®îc kÕt qu¶ th× míi ®i kiÖn ra träng tµi.
Khi hîp ®ång kh«ng cã quy ®Þnh g× vÒ ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp th× ph¶i ®äc luËt ¸p dông cho hîp ®ång. NÕu luËt ¸p dông cã quy ®Þnh ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp th× c¸c bªn ®¬ng sù ph¶i tu©n thñ ®óng quy ®Þnh ®ã cña ph¸p luËt gièng nh thùc hiÖn ®óng quy ®Þnh cña hîp ®ång vÒ ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp.
Trong trêng hîp c¶ hîp ®ång lÉn luËt ¸p dông cho hîp ®ång kh«ng cã quy ®Þnh g× vÒ ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp th× c¸c bªn ®¬ng sù (chñ yÕu lµ bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m) tÝnh to¸n lùa chän ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt.
Ph¬ng ph¸p phï hîp nhÊt ®Çu tiªn nªn chän lµ khiÕu n¹i. Së dÜ nh vËy lµ do c¸c bªn ®¬ng sù lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp hiÓu râ néi dung sù viÖc, néi dung tranh chÊp nªn dÔ cã thÓ ®¹t ®îc sù thèng nhÊt nÕu nh c¶ hai bªn ®Òu thiÖn chÝ, rót ng¾n ®îc thêi gian gi¶i quyÕt tranh chÊp, kh«ng bÞ ®äng vèn vµ tiÕt kiÖm chi phÝ nhÊt. MÆt kh¸c, ph¬ng ph¸p nµy cßn ®¶m b¶o kh«ng lé nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ra bªn ngoµi vµ trong chõng mùc nµo ®ã gi÷ ®îc uy tÝn cña hai bªn tranh chÊp.
ViÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng con ®êng khiÕu n¹i thêng ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt vµ cã ý nghÜa rÊt quan träng trong ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. Tríc hÕt, khiÕu n¹i gãp phÇn lµm cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c bªn tiÕn hµnh ®îc b×nh thêng. ViÖc khiÕu n¹i kÞp thêi b¶o vÖ ®îc quyÒn lîi cho bªn khiÕu n¹i. Khi bªn bÞ khiÕu n¹i tho¶ m·n toµn bé hay mét phÇn yªu cÇu cña ®¬n khiÕu n¹i th× cã nghÜa lµ quyÒn lîi cña bªn khiÕu n¹i ®· ®îc phôc håi. NÕu quyÒn lîi kh«ng ®îc ®¶m b¶o, phôc håi sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña bªn bÞ vi ph¹m vµ ®Õn quan hÖ bu«n b¸n cña hai bªn. Thø hai, khiÕu n¹i lµ c¬ së ®Ó toµ ¸n hoÆc träng tµi chÊp nhËn ®¬n kiÖn trong trêng khiÕu n¹i lµ b¾t buéc. Thø ba, th«ng qua khiÕu n¹i c¸c bªn cã thÓ hiÓu râ vÒ b¹n hµng, tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh vÒ viÖc tiÕp tôc kinh doanh víi ®èi t¸c ®ã n÷a kh«ng.
XÐt xö b»ng toµ ¸n hoÆc träng tµi lµ ph¬ng ph¸p chØ nªn ®îc ¸p dông ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh khi hai bªn kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc b»ng con ®êng khiÕu n¹i. ViÖc ®i kiÖn thêng phiÒn hµ, mÊt nhiÒu thêi gian vµ tiÒn b¹c ®ång thêi cã thÓ lµm mÊt ®i quan hÖ tèt ®Ñp mµ hai bªn ®· x©y dùng ®îc. Tuy nhiªn, ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh nhiÒu khi bªn bÞ thiÖt h¹i vÉn ph¶i tiÕn hµnh ®i kiÖn.
Tríc khi ®i kiÖn cÇn ph¶i tÝnh to¸n kü vÒ chi phÝ ®i kiÖn, vÒ kh¶ n¨ng th¾ng kiÖn, kh¶ n¨ng thi hµnh ¸n, vÒ hiÖu qu¶ cña viÖc ®i kiÖn. NÕu xÐt thÊy trÞ gi¸ cña tranh chÊp lµ nhá, chi phÝ kiÖn tông lín th× kh«ng nªn ®i kiÖn.
Khi ®i kiÖn ph¶i x¸c ®Þnh ®óng träng tµi hoÆc toµ ¸n cã thÈm quyÒn ®Ó nép hå s¬ kiÖn. Muèn biÕt träng tµi hoÆc toµ ¸n nµo lµ träng tµi, toµ ¸n cã thÈm quyÒn th× ph¶i ®äc qui ®Þnh cña hîp ®ång, ®iÒu íc quèc tÕ cã liªn quan. NÕu hîp ®ång, ®iÒu íc quèc tÕ cã liªn quan kh«ng quy ®Þnh th× hai bªn th¬ng lîng tho¶ thuËn c¬ quan xÐt xö. Do viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng träng tµi cã nhiÒu u ®iÓm h¬n nªn c¸c bªn nªn ®a tranh chÊp ra kiÖn t¹i c¬ quan träng tµi.
Trªn thÕ giíi hiÖn nay cã rÊt nhiÒu tæ chøc träng tµi cã thÈm quyÒn gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng. Tuú thuéc vµo u thÕ vµ sù tho¶ thuËn gi÷a c¸c bªn trong hîp ®ång mµ hai bªn ®¬ng sù quyÕt ®Þnh ®a tranh chÊp ra tæ chøc träng tµi nµo. Muèn vËy, c¸c bªn cÇn cã sù hiÓu biÕt vÒ mét sè tæ chøc träng tµi chñ yÕu hiÖn nay, nh Toµ ¸n träng tµi quèc tÕ cña Phßng th¬ng m¹i quèc tÕ (ICC), Toµ ¸n träng tµi quèc tÕ London (LCIA), Uû ban Liªn hîp quèc vÒ LuËt Th¬ng m¹i quèc tÕ (UNCITRAL)…Khi lùa chän c¬ quan träng tµi nµo ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp, c¸c bªn cÇn c¨n cø vµo c¸c yÕu tè nh thÈm quyÒn cña träng tµi, uy tÝn cña träng tµi, u thÕ cña c¸c bªn…
§èi víi trêng hîp c«ng ty Hanosimex, khi cã tranh chÊp x¶y ra c«ng ty nªn cè g¾ng gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i. NÕu kh«ng gi¶i quyÕt tranh chÊp ®îc b»ng khiÕu n¹i mµ buéc ph¶i ®i kiÖn th× nªn cè g¾ng tho¶ thuËn c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam bªn c¹nh Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam. Sù lùa chän nµy ®em l¹i nhiÒu thuËn lîi cho c«ng ty do luËt ¸p dông sÏ lµ quy t¾c tè tông cña Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam, c«ng ty kh«ng ph¶i nghiªn cøu luËt níc ngoµi, kh«ng ph¶i thuª luËt s níc ngoµi…
Dï thÕ nµo ®i ch¨ng n÷a, c«ng ty Hanosimex còng nªn cè g¾ng h¹n chÕ ®Õn møc tèi ®a viÖc ®a tranh chÊp ra c¬ quan xÐt xö mµ chØ nªn gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i víi nh÷ng u ®iÓm ®· nªu ë trªn.
Lu gi÷ hå s¬, chøng tõ vµ nghiªn cøu kü hå s¬ khiÕu n¹i, hå s¬ kiÖn khi cã tranh chÊp x¶y ra
Lu gi÷ hå s¬, chøng tõ
Lu gi÷ tÊt c¶ c¸c tµi liÖu, chøng tõ, biªn b¶n…cã ®îc trong qu¸ tr×nh kÝ kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu lµ mét biÖn ph¸p kh«ng thÓ thiÕu ®îc ®¶m b¶o cho viÖc gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ tranh chÊp. §ã lµ v× khi cã tranh chÊp x¶y ra mµ thiÕu chøng tõ th× kh«ng ®ñ b»ng chøng chøng minh cho c¸c yªu s¸ch cña bªn bÞ vi ph¹m, do vËy c¸c yªu s¸ch nµy sÏ bÞ b¸c vµ viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kh«ng ®em l¹i quyÒn lîi cho bªn bÞ vi ph¹m.
Nh÷ng chøng tõ, tµi liÖu cÇn ph¶i lu gi÷ tríc hÕt lµ hîp ®ång, v¨n b¶n söa ®æi bæ xung hîp ®ång, tiÕp ®ã lµ th tÝn dông (L/C), chøng tõ hµng ho¸ nh vËn ®¬n, ho¸ ®¬n th¬ng m¹i, ®¬n b¶o hiÓm, giÊy chøng nhËn sè träng lîng, giÊy chøng nhËn phÈm chÊt, giÊy chøng nhËn xuÊt xø, c¸c lo¹i biªn b¶n, chøng tõ ®îc lËp ra ë níc ngêi nhËp khÈu hoÆc xuÊt khÈu nh biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt, biªn b¶n gi¸m ®Þnh sè träng lîng trong c¸c bao, kiÖn, biªn lai tr¶ phÝ lu kho, phÝ gi¸m ®Þnh, phÝ dì hµng, phÝ t¸i chÕ…Muèn cã ®îc c¸c chøng tõ biªn b¶n nµy c¸c bªn ph¶i tù lËp ra, yªu cÇu hai bªn cïng lËp, yªu cÇu nh÷ng ngêi hoÆc tæ chøc cã liªn quan cÊp, hoÆc yªu cÇu bªn ®¬ng sù kia cung cÊp.
Ch¼ng h¹n, muèn cã vËn ®¬n ph¶i yªu cÇu ngêi chuyªn chë cÊp sau khi giao hµng. Muèn cã biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt ®îc lËp ra ë níc ngêi nhËp khÈu th× ngêi nhËp khÈu ph¶i mêi c«ng ty gi¸m ®Þnh ®Õn lµm gi¸m ®Þnh hoÆc yªu cÇu ngêi xuÊt khÈu ®Õn cïng lµm gi¸m ®Þnh ®èi tÞch hoÆc c¶ hai bªn cïng chØ ®Þnh mét c¬ quan gi¸m ®Þnh lµm gi¸m ®Þnh l« hµng.
ViÖc lu gi÷ cÈn thËn hå s¬, chøng tõ gióp cho c¸c bªn nhanh chãng lËp ®îc mét bé hå s¬ chøng tõ ®Çy ®ñ khi cã tranh chÊp x¶y ra ®Ó tiÕn hµnh khiÕu n¹i hoÆc ®i kiÖn kÞp thêi trong thêi h¹n khiÕu n¹i hoÆc thêi hiÖu tè tông. Mét bé hå s¬ ®Çy ®ñ ph¶i lËp bao gåm nh÷ng g× lµ tuú thuéc vµo néi dung tranh chÊp vµ nh÷ng yªu s¸ch ®îc ®a ra.
Ch¼ng h¹n, khi khiÕu n¹i ngêi xuÊt khÈu vÒ viÖc giao hµng chËm th× bé hå s¬ khiÕu n¹i bao gåm : th hay ®iÖn khiÕu n¹i, c¸c tµi liÖu, chøng tõ, biªn lai kÌm theo th khiÕu n¹i ®Ó lµm b»ng chøng nh hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu, vËn ®¬n, trÝch sao quy ®Þnh cña luËt nãi vÒ tiÒn ph¹t do giao hµng chËm (nÕu ®ßi tiÒn ph¹t), chøng tõ, biªn lai chøng minh thiÖt h¹i thùc tÕ ph¸t sinh tõ viÖc giao hµng chËm (nÕu ®ßi båi thêng thiÖt h¹i). Néi dung cña th khiÕu n¹i ph¶i ®ñ c¸c chi tiÕt nh : tªn, ®Þa chØ cña bªn khiÕu n¹i (ngêi nhËp khÈu) vµ bªn bÞ khiÕu n¹i (ngêi xuÊt khÈu), sè hîp ®ång, sè lîng hµng ho¸ bÞ giao chËm, sè vËn ®¬n, giao hµng chËm bao nhiªu ngµy, c¨n cø khiÕu n¹i, yªu s¸ch cña bªn khiÕu n¹i : ®ßi nép ph¹t bao nhiªu tiÒn vµ c¨n cø ®ßi tiÒn ph¹t hoÆc ®ßi båi thêng thiÖt h¹i víi sè tiÒn lµ bao nhiªu, c¨n cø ®ßi sè tiÒn thiÖt h¹i ®ã.
NÕu thiÖt h¹i lµ sè tiÒn chªnh lÖch gi¸ gi÷a gi¸ b¸n hµng vµo thêi ®iÓm hµng ®îc giao ®óng h¹n vµ gi¸ b¸n hµng vµo thêi ®iÓm hµng bÞ giao chËm th× ph¶i cung cÊp c¸c tµi liÖu ®Ò cËp vÒ gi¸ cña lo¹i hµng ®ã vµo hai thêi ®iÓm nµy, c¸c hîp ®ång mua b¸n cïng lo¹i hµng gi÷a c¸c kh¸ch hµng kh¸c còng vµo hai thêi ®iÓm ®ã.
NÕu thiÖt h¹i lµ sè tiÒn ph¹t hay tiÒn båi thêng cho ngêi mua l¹i (ngêi thø ba) v× giao hµng chËm d©y chuyÒn cho ngêi nµy th× ph¶i cung cÊp hîp ®ång mua b¸n l¹i hµng ®ã gi÷a ngêi nhËp khÈu vµ ngêi mua l¹i, biªn lai, chøng tõ chøng minh sè tiÒn ®· nép ph¹t hoÆc ®· båi thêng cho ngêi mua l¹i, hoÆc b¶n ¸n cña toµ ¸n hay ph¸n quyÕt cña träng tµi buéc ngêi nhËp khÈu ph¶i nép ph¹t hoÆc båi thêng thiÖt h¹i cho ngêi mua l¹i.
Mét trêng hîp kh¸c hay x¶y ra lµ khi khiÕu n¹i ngêi nhËp khÈu vÒ viÖc kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång (kh«ng më th tÝn dông hoÆc kh«ng ®iÒu tµu ®Õn c¶ng níc ngêi xuÊt khÈu lÊy hµng) th× bé hå s¬ khiÕu n¹i bao gåm :
Th hay ®iÖn khiÕu n¹i, trong ®ã ghi tªn, ®Þa chØ cña bªn khiÕu n¹i (ngêi xuÊt khÈu) vµ bªn bÞ khiÕu n¹i (ngêi nhËp khÈu), sè vµ ngµy, th¸ng, n¨m kÝ hîp ®ång, vÊn ®Ò khiÕu n¹i, c¨n cø vµ lý lÏ khiÕu n¹i, ®ßi ph¹t bao nhiªu tiÒn hoÆc ®ßi båi thêng thiÖt h¹i bao nhiªu, c¨n cø ®Ó ®ßi tiÒn ph¹t, ®ßi båi thêng thiÖt h¹i.
C¸c tµi liÖu, chøng tõ, biªn lai kÌm theo th khiÕu n¹i ®Ó lµm b»ng chøng:
+ Hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®Ó chøng minh nghÜa vô më th tÝn dông (L/C) cña ngêi nhËp khÈu, thêi h¹n ph¶i më L/C (hoÆc chøng minh nghÜa vô ®iÒu tµu vµ thêi h¹n ®iÒu tµu ®Õn c¶ng níc ngêi xuÊt khÈu ®Ó lÊy hµng); chøng minh sè tiÒn ph¹t (nÕu cã) mµ ngêi xuÊt khÈu cã quyÒn ®ßi.
+ C¸c bøc ®iÖn hoÆc v¨n th ®«n ®èc vµ thóc giôc ngêi nhËp khÈu më L/C (hoÆc ®iÒu tµu).
+ C¸c bøc ®iÖn, v¨n th cña ngêi nhËp khÈu göi cho ngêi xuÊt khÈu høa hÑn, cam kÕt sÏ më L/C hoÆc ®iÒu tµu (nÕu cã).
+ TrÝch sao quy ®Þnh cña ph¸p luËt ®îc ¸p dông ®Ò cËp ®Õn tiÒn ph¹t do kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång ®Ó chøng minh sè tiÒn ph¹t ghi trong th khiÕu n¹i, nÕu khiÕu n¹i ®ßi tiÒn ph¹t.
+ C¸c v¨n b¶n, chøng tõ chøng minh thiÖt h¹i thùc tÕ do viÖc kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång cña ngêi nhËp khÈu g©y ra gåm :
Hîp ®ång lu kho, biªn lai nép tiÒn lu kho hµng tõ khi hÕt h¹n giao hµng cho ®Õn khi b¸n ®îc l« hµng ®ã cho ngêi kh¸c, hoÆc cho ®Õn khi khiÕu n¹i ngêi nhËp khÈu ®Ó chøng minh sè tiÒn lu kho lµ kho¶n thiÖt h¹i ®ßi båi thêng.
Hîp ®ång b¸n l¹i l« hµng, hîp ®ång mua b¸n cïng lo¹i hµng ho¸ ®ã gi÷a c¸c kh¸ch hµng kh¸c vµo thêi ®iÓm b¸n l¹i l« hµng, c¸c t¹p chÝ, b¸o… ®Ò cËp tíi gi¸ c¶ cña lo¹i hµng nµy vµo thêi ®iÓm b¸n l¹i l« hµng ®Ó ®èi chiÕu víi gi¸ c¶ cña hîp ®ång ®äc kÝ gi÷a ngêi nhËp khÈu vµ ngêi xuÊt khÈu nh»m chøng minh cho viÖc ®ßi båi thêng chªnh lÖch gi¸.
GiÊy vay nî cña ng©n hµng ®Ó chøng minh cho viÖc ®ßi båi thêng tiÒn l·i suÊt trªn sè tiÒn ®· vay ®Ó mua hµng giao cho ngêi nhËp khÈu theo hîp ®ång,v.v…
Khi ®i kiÖn ra toµ ¸n hoÆc träng tµi th× bé hå s¬ kiÖn ph¶i phï hîp víi luËt tè tông cña níc toµ ¸n hay quy t¾c tè tông cña träng tµi. Nh×n chung, theo luËt tè tông cña c¸c níc, theo quy t¾c tè tông cña träng tµi th× bé hå s¬ kiÖn bao gåm ®¬n kiÖn vµ c¸c tµi liÖu, chøng tõ lµm b»ng chøng cho néi dung ®¬n kiÖn.
Ch¼ng h¹n, bé hå s¬ kiÖn ra träng tµi vÒ viÖc ngêi xuÊt khÈu giao hµng kÐm phÈm chÊt, gåm :
§¬n kiÖn göi träng tµi víi ®Çy ®ñ c¸c chi tiÕt nh : tªn vµ ®Þa chØ cña tæ chøc träng tµi, cña bªn nguyªn vµ bªn bÞ, tãm t¾t néi dung sù viÖc diÔn ra gi÷a hai bªn tõ khi ký hîp ®ång cho ®Õn khi kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc tranh chÊp vÒ phÈm chÊt kÐm b»ng khiÕu n¹i, hoµ gi¶i, nh÷ng ®ßi hái cña bªn bÞ vi ph¹m vµ c¨n cø (vÝ dô ®ßi gi¶m gi¸, hoÆc ®ßi båi thêng thiÖt h¹i, hoÆc ®ßi tr¶ l¹i hµng kÐm phÈm chÊt, lÊy l¹i tiÒn), trÞ gi¸ vô kiÖn, hä vµ tªn träng tµi viªn ®îc bªn nguyªn chän.
C¸c tµi liÖu, chøng tõ lµm c¨n cø, lµm b»ng chøng cho néi dung vô kiÖn vÒ giao hµng kÐm phÈm chÊt gåm :
+ Hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu ®Ó chøng minh phÈm chÊt hµng ho¸ mµ ngêi xuÊt khÈu ph¶i giao.
+ Biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt ®îc lËp ra ë níc ngêi nhËp khÈu ®Ó chøng minh hµng kÐm phÈm chÊt. Biªn b¶n nµy cã thÓ do hai bªn ®¬ng sù gi¸m ®Þnh ®èi tÞch lËp ra, cã thÓ do mét tæ chøc gi¸m ®Þnh chuyªn nghiÖp ®îc hai bªn ®¬ng sù cïng chØ ®Þnh lµm gi¸m ®Þnh l« hµng lËp ra. Lo¹i biªn b¶n nµy rµng buéc tuyÖt ®èi ngêi xuÊt khÈu, ngêi xuÊt khÈu kh«ng thÓ b¸c bá ®îc.
Biªn b¶n gi¸m ®Þnh phÈm chÊt ë níc ngêi nhËp khÈu cã thÓ do mét tæ chøc gi¸m ®Þnh ®îc ngêi nhËp khÈu mêi lµm gi¸m ®Þnh cÊp sau khi ®· gi¸m ®Þnh l« hµng. Biªn b¶n nµy chØ cã thÓ rµng buéc ngêi xuÊt khÈu nÕu nh ngêi nhËp khÈu ®· ®iÖn mêi ngêi xuÊt khÈu sang níc ®Ó cïng lµm gi¸m ®Þnh ®èi tÞch l¹i l« hµng nhng ngêi xuÊt khÈu kh«ng sang vµ còng kh«ng ®ång ý cïng ngêi nhËp khÈu chän mét tæ chøc thø ba (gi¸m ®Þnh quèc tÕ) lµm gi¸m ®Þnh l¹i l« hµng.
+ Tµi liÖu, chøng tõ chøng minh cho tû lÖ gi¶m gi¸ vµ tæng sè tiÒn gi¶m gi¸ nÕu ®ßi gi¶m gi¸ hµng.
+ Tµi liÖu, chøng tõ, biªn lai chøng minh sè tiÒn thiÖt h¹i do hµng kÐm phÈm chÊt g©y ra nÕu ®ßi båi thêng thiÖt h¹i. VÝ dô víi hîp ®ång t¸i chÕ th× lµ biªn lai nép tiÒn c«ng t¸i chÕ, biªn b¶n gi¸m ®Þnh vÒ sè träng lîng hao hôt do t¸i chÕ, thiÖt h¹i ph¸t sinh do kh«ng sö dông ®îc hµng trong thêi gian t¸i chÕ, hoÆc hîp ®ång b¸n l¹i l« hµng kÐm phÈm chÊt cho ngêi thø ba ®Ó chøng minh kho¶n tiÒn lç v× hµng kÐm phÈm chÊt,…
Khi yªu cÇu träng tµi xö tr¶ l¹i hµng, lÊy l¹i tiÒn hµng, ®ång thêi ®ßi båi thêng thiÖt h¹i th× tuú thuéc vµo c¸c kho¶n thiÖt h¹i nªu trong ®¬n kiÖn mµ ph¶i cung cÊp tµi liÖu, chøng tõ ®Ó chøng minh. C¸c tµi liÖu, chøng tõ ®ã cã thÓ lµ biªn lai nép phÝ më L/C, biªn lai vÒ c¸c chi phÝ ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, chi phÝ telex, fax, tµi liÖu chøng minh møc l·i suÊt cña sè tiÒn hµng mµ ngêi nhËp khÈu ®· ph¶i tr¶ cho ngêi xuÊt khÈu, hîp ®ång b¸n hµng cho ngêi mua l¹i nhng kh«ng giao ®îc hµng cho hä v× hµng kÐm phÈm chÊt ph¶i tr¶ l¹i cho ngêi xuÊt khÈu, th khiÕu n¹i hay ®¬n kiÖn cña ngêi mua l¹i ®ßi ngêi nhËp khÈu nép ph¹t hay båi thêng thiÖt h¹i do kh«ng giao hµng (nÕu ®· tr¶ tiÒn ph¹t hay båi thêng thiÖt h¹i th× ph¶i cã biªn lai tr¶ tiÒn ®ã), c¸c tµi liÖu chøng minh kho¶n lîi mÊt hëng do hµng kÐm phÈm chÊt ph¶i tr¶ l¹i,v.v…
+ C¸c b¶n telex, fax… yªu cÇu ngêi xuÊt khÈu sang níc ngêi nhËp khÈu ®Ó lµm gi¸m ®Þnh ®èi tÞch l¹i l« hµng, hoÆc yªu cÇu cïng chØ ®Þnh tæ chøc gi¸m ®Þnh thø ba.
+ Th, ®iÖn khiÕu n¹i vµ th, ®iÖn tr¶ lêi khiÕu n¹i gi÷a hai bªn.
+ C¸c chøng tõ, tµi liÖu cã liªn quan kh¸c.
Nghiªn cøu kÜ hå s¬ khiÕu n¹i, hå s¬ kiÖn khi cã tranh chÊp x¶y ra
Nghiªn cøu kÜ hå s¬ khiÕu n¹i, hå s¬ kiÖn lµ biÖn ph¸p mµ bªn vi ph¹m hîp ®ång xuÊt nhËp khÈu cÇn ¸p dông ®Ó lµm cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp cã hiÖu qu¶.
Khi nhËn ®îc hå s¬ khiÕu n¹i, bªn vi ph¹m cÇn ®äc kÜ, ph©n tÝch hå s¬, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ph¸p lý cña c¸c c¨n cø vµ c¸c tµi liÖu, chøng tõ lµm b»ng chøng. NÕu thÊy c¸c chøng tõ kh«ng hîp lÖ, c¸c yªu s¸ch kh«ng cã c¨n cø hîp ph¸p th× cÇn ph¶i lo¹i trõ, b¸c bá. §Ó b¸c bá, ®Ó lo¹i trõ th× ph¶i lËp luËn cã c¨n cø ph¸p lý ®Ó thuyÕt phôc bªn khiÕu n¹i.
NÕu kh«ng nghiªn cøu kÜ hå s¬ khiÕu n¹i th× kh«ng ph¸t hiÖn ra nh÷ng ®iÒu bÊt hîp lý vÒ tµi liÖu, chøng tõ, nh÷ng ®ßi hái kh«ng chÝnh ®¸ng vµ qu¸ qu¾t cña bªn khiÕu n¹i, bªn bÞ khiÕu n¹i sÏ kh«ng t×m ra ®îc nh÷ng c¨n cø, lý lÏ nh»m b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh, hËu qu¶ lµ quyÒn lîi bÞ ¶nh hëng vµ kÕt qu¶ gi¶i quyÕt tranh chÊp sÏ bÊt lîi cho bªn vi ph¹m.
Sau khi nhËn ®îc hå s¬ kiÖn, bªn bÞ cÇn nghiªn cøu, ph©n tÝch kÜ hå s¬ ®ã ®Ó t×m ra nh÷ng c¨n cø, nh÷ng yªu s¸ch bÊt hîp lý, tõ ®ã ®Ò nghÞ víi c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp b¸c bá. Trong trêng hîp cã c¸c chøng tõ, tµi liÖu lµm b»ng chøng cho vô tranh chÊp nhng cha cã trong hå s¬ kiÖn th× bªn bÞ ph¶i cung cÊp ngay cho c¬ quan xÐt xö ®Ó chøng minh cho néi dung b¶n biÖn minh cña m×nh. Khi viÖc vi ph¹m hîp ®ång mµ m×nh kh«ng cã lçi th× cÇn göi c¸c tµi liÖu, chøng tõ chøng minh m×nh kh«ng cã lçi cho c¬ quan xÐt xö ®Ó yªu cÇu ®îc miÔn tr¸ch nhiÖm.
Ngoµi viÖc nghiªn cøu kü hå s¬ khiÕu n¹i, hå s¬ kiÖn ®Ó t×m ra nh÷ng b»ng chøng ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cho m×nh, cung cÊp thªm tµi liÖu, chøng tõ, bªn bÞ khiÕu n¹i (bªn bÞ kiÖn) còng cÇn cã nh÷ng lËp luËn hîp lý, logÝch nh»m chøng minh vÖ cho nh÷ng lý lÏ ®a ra. Nh÷ng lËp luËn nµy ph¶i ®îc lµm thµnh v¨n b¶n göi cho bªn khiÕu n¹i hoÆc cho toµ ¸n hay träng tµi. Trong v¨n b¶n ®ã cÇn tr×nh bµy nh÷ng ®iÒu kh«ng cã c¨n cø, nh÷ng ®ßi hái kh«ng hîp lý, thiÕu b»ng chøng cña bªn khiÕu n¹i (bªn nguyªn), nªu nh÷ng c¨n cø ph¸p lý cña m×nh, trªn c¬ së ®ã mµ tõ chèi toµn bé hay mét phÇn ®¬n khiÕu n¹i hoÆc ®Ò nghÞ toµ ¸n (träng tµi) b¸c bá toµn bé hay mét phÇn ®¬n kiÖn. NÕu v¨n b¶n ®îc tr×nh bµy cã tÝnh logÝch, chÆt chÏ th× míi cã gi¸ trÞ thuyÕt phôc cao. Muèn vËy th× cã thÓ nhê luËt s gióp ®ì, kÓ c¶ nhê luËt s bµo ch÷a cho m×nh t¹i phiªn häp xÐt xö cña toµ ¸n hay träng tµi.
Kiªn tr×, mÒm dÎo vµ thiÖn chÝ trong suèt qu¸ tr×nh gi¶i quyÕt tranh chÊp
§©y lµ mét biÖn ph¸p mµ c¶ hai bªn tranh chÊp ®Òu cã thÓ sö dông ®Ó lµm cho viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp cã hiÖu qu¶.
Kiªn tr× lµ mét ®øc tÝnh cã thÓ mang l¹i thµnh c«ng, v× thÕ khi th¬ng lîng, hoµ gi¶i nh»m gi¶i quyÕt tranh chÊp, ngêi xuÊt khÈu còng nh ngêi nhËp khÈu cÇn thÓ hiÖn tÝnh kiªn tr×, kh«ng nªn nãng véi v× nhiÒu khi nãng véi dÔ dÉn ®Õn háng viÖc.
TÝnh kiªn tr× ®îc thÓ hiÖn trong viÖc chÞu khã l¾ng nghe ý kiÕn tr×nh bµy cña bªn ®èi ph¬ng, quan ®iÓm, lËp luËn cña hä, nghiªn cøu tr×nh bµy quan ®iÓm lËp luËn cña m×nh, ph©n tÝch ®óng sai, kÓ c¶ thuyÕt phôc ®èi ph¬ng. TÝnh kiªn tr× cßn thÓ hiÖn ë chç lµ gi÷ v÷ng môc tiªu tèi thiÓu ®· ®îc ®Æt ra cho cuéc th¬ng lîng, hoµ gi¶i.
Trong khi th¬ng lîng, hoµ gi¶i cÇn lu«n lu«n mÒm dÎo, nhÑ nhµng, sö dông tõ ng÷, lêi v¨n râ rµng, lÞch sù nhng chÆt chÏ, logÝch, kh«ng nªn nãng n¶y, to tiÕng. TÝnh mÒm dÎo cßn thÓ hiÖn trong viÖc biÕt t¹o ra kh«ng khÝ th¬ng lîng th©n mËt, hiÓu biÕt lÉn nhau. Khi c¶m thÊy kh«ng khÝ th¬ng lîng c¨ng th¼ng nªn ®Ò xuÊt gi¶i lao, thËm chÝ kÓ chuyÖn vui ®Ó lµm dÞu kh«ng khÝ. TÝnh mÒm dÎo còng ®îc thÓ hiÖn trong viÖc khen ngîi nh÷ng u ®iÓm, mÆt tÝch cùc cña bªn ®èi ph¬ng, gîi ý nh÷ng mèi quan hÖ cã thÓ tiÕn hµnh gi÷a hai bªn sau khi tranh chÊp ®îc gi¶i quyÕt. Nh÷ng gîi ý ®ã lµm cho bªn ®èi ph¬ng ph¶i suy nghÜ, c©n nh¾c, tÝnh to¸n v× cã lîi trong t¬ng lai mµ chÊp nhËn ®Ò nghÞ cña m×nh.
Khi th¬ng lîng, hoµ gi¶i ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp th× c¸c bªn xuÊt nhËp khÈu cÇn cã thiÖn chÝ, v× cã thiÖn chÝ th× míi th¬ng lîng ®îc, ý ®å, môc ®Ých cña hai bªn míi gÆp nhau, do vËy míi cã thÓ ®¹t ®îc kÕt qu¶ trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp.
Bªn cã quyÒn lîi bÞ vi ph¹m (bªn khiÕu n¹i) cÇn thÓ hiÖn thiÖn chÝ trong viÖc ®Æt ra nh÷ng yªu s¸ch ®èi víi bªn vi ph¹m, tøc lµ ®a ra yªu s¸ch ®Çy ®ñ nhng hîp lý. NÕu bªn bÞ vi ph¹m lÊy thÕ cña ngêi cã quyÒn ®Ó ®a ra nh÷ng yªu s¸ch qu¸ cao, ®ßi båi thêng sè tiÒn thiÖt h¹i qu¸ lín, trong ®ã cã nh÷ng yªu s¸ch, nh÷ng kho¶n thiÖt h¹i kh«ng hîp lý th× lµm cho bªn vi ph¹m khã chÞu, ®«i khi kh«ng muèn th¬ng lîng, kh«ng muèn tr¶ lêi khiÕu n¹i.
MÆt kh¸c, sù thiÖn chÝ cña bªn bÞ vi ph¹m cßn thÓ hiÖn ë viÖc chÊp nhËn tiÒn ph¹t hoÆc tiÒn båi thêng thiÖt h¹i ë møc thÊp h¬n ®· ®a ra. VÝ dô, møc thiÖt h¹i ®¸ng lý ph¶i ®îc tho¶ ®¸ng lµ 100.000USD nhng trong qu¸ tr×nh th¬ng lîng, hoÆc hoµ gi¶i bªn vi ph¹m ®Ò nghÞ båi thêng 70.000USD v× nhiÒu lý do kh¸c nhau. GÆp trêng hîp nµy bªn bÞ vi ph¹m ph¶i tÝnh to¸n c©n nh¾c nh sau :
Sè tiÒn 70.000USD ®· ®ñ bï ®¾p thiÖt h¹i cha, nÕu bï ®¾p ®ñ hoÆc gÇn ®ñ thiÖt h¹i mµ m×nh ®ang g¸nh chÞu th× cã thÓ chÊp nhËn.
C¸c chi phÝ sÏ ph¶i chi khi ®i kiÖn ra toµ ¸n hay träng tµi, kh¶ n¨ng thi hµnh ¸n hay ph¸n quyÕt trong thùc tÕ. Ch¼ng h¹n kh«ng ®ång ý møc båi thêng lµ 70.000USD, cø nhÊt quyÕt ®ßi båi thêng 100.000USD b»ng c¸ch ®i kiÖn ra toµ ¸n (träng tµi) nhng chi phÝ ®i kiÖn, chi phÝ ®Ó lµm thñ tôc cìng chÕ thi hµnh ¸n trong trêng hîp bªn vi ph¹m kh«ng tù nguyÖn thi hµnh dù kiÕn gÇn b»ng hoÆc vît qu¸ sè tiÒn chªnh lÖch 30.000USD th× tèt h¬n lµ chÊp nhËn båi thêng.
Thêi gian gi¶i quyÕt tranh chÊp khi ®i kiÖn ra toµ ¸n hay träng tµi. ViÖc ®i kiÖn ra toµ ¸n hay träng tµi thêng tèn kh¸ nhiÒu thêi gian nªn nhiÒu khi viÖc chÊp nhËn båi thêng lµ hîp lý nh»m lÊy ®îc tiÒn trong thêi gian ng¾n, ®ång thêi kh«ng mÊt c«ng søc, chi phÝ kiÖn tông, dµnh thêi gian, t©m trÝ cho c«ng viÖc kinh doanh kh¸c.
Bªn vi ph¹m còng cÇn thÓ hiÖn thiÖn chÝ trong th¬ng lîng vµ hoµ gi¶i th× viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp míi cã thÓ ®¹t ®îc hiÖu qu¶. Tríc hÕt, bªn vi ph¹m nªn lu ý tr¶ lêi kÞp thêi th cña bªn bÞ vi ph¹m ®Ó trao ®æi th¬ng lîng nh»m thèng nhÊt gi¶i quyÕt. NÕu thÊy lçi lµ ë m×nh th× cè g¾ng t×m c¸ch thuyÕt phôc bªn bÞ vi ph¹m miÔn cho tr¸ch nhiÖm vµ cam kÕt thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c hîp ®ång sau nµy, nÕu kh«ng ®îc th× cã thÓ tÝnh to¸n cô thÓ ®Ò xuÊt chÊp nhËn mét phÇn tr¸ch nhiÖm. NÕu bªn bÞ vi ph¹m vÉn kh«ng chÊp nhËn vµ ®ßi toµn bé tiÒn ph¹t hoÆc ®ßi båi thêng toµn bé thiÖt h¹i ë møc hîp lý th× còng nªn chÊp nhËn ®Ó gi÷ uy tÝn cho m×nh vµ tiÕp tôc ®îc mèi quan hÖ bu«n b¸n sau nµy.
ChuÈn bÞ ®Ó khi cÇn thiÕt vÉn ph¶i gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng xÐt xö t¹i Toµ ¸n (hoÆc Träng tµi)
Do tranh chÊp lµ vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn lîi nªn kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c bªn còng cã thÓ dÔ dµng tho¶ m·n khi gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng khiÕu n¹i, mÆc dï khiÕu n¹i th«ng thêng lµ gi¶i ph¸p ®Çu tiªn ®îc ®Ò cËp ®Õn ®Ó gi¶i quyÕt tranh chÊp. Khi kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc b»ng con ®êng khiÕu n¹i, c¸c bªn ph¶i nhê ®Õn sù xÐt xö cña Toµ ¸n hoÆc Träng tµi bëi v× gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ mét yªu cÇu thùc tÕ.
Nh×n chung, C«ng ty DÖt may Hµ néi thêng gi¶i quyÕt thµnh c«ng c¸c tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng b»ng khiÕu n¹i, nhng c«ng ty còng cÇn ph¶i phßng khi tranh chÊp kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc b»ng con ®êng khiÕu n¹i th× ph¶i ®a tranh chÊp ra gi¶i quyÕt t¹i Toµ ¸n hoÆc Träng tµi. V× Toµ ¸n vµ Träng tµi kh«ng cã thÈm quyÒn ®¬ng nhiªn trong viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng nªn khi ký kÕt hîp ®ång ngo¹i th¬ng C«ng ty DÖt may Hµ néi cÇn tho¶ thuËn víi bªn cïng ký kÕt vÒ viÖc giao tranh chÊp cho Toµ ¸n hoÆc Träng tµi gi¶i quyÕt. HiÖn nay, khi viÖc gi¶i quyÕt tranh chÊp kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc b»ng khiÕu n¹i th× thêng ®îc gi¶i quyÕt b»ng biÖn ph¸p träng tµi do nh÷ng u ®iÓm ®· tr×nh bµy, do ®ã tho¶ thuËn trªn thêng ®îc nªu trong §iÒu kho¶n träng tµi cña hîp ®ång. C«ng ty DÖt may Hµ néi lµ mét doanh nghiÖp ViÖt nam, v× vËy nªn cè g¾ng tho¶ thuËn c¬ quan gi¶i quyÕt tranh chÊp lµ Trung t©m Träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam. §iÒu kho¶n träng tµi cã thÓ qui ®Þnh nh sau: “Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn hîp ®ång, tÊt c¶ c¸c tranh chÊp ph¸t sinh mµ kh«ng thÓ gi¶i quyÕt ®îc b»ng biÖn ph¸p khiÕu n¹i th× sÏ ®îc gi¶i quyÕt t¹i Trung t©m träng tµi Quèc tÕ ViÖt nam bªn c¹nh Phßng Th¬ng m¹i vµ C«ng nghiÖp ViÖt nam, ph¸n quyÕt cña träng tµi sÏ cã gi¸ trÞ chung thÈm vµ rµng buéc c¸c bªn”. Víi ®iÒu kho¶n träng tµi ®îc qui ®Þnh nh vËy, cïng víi viÖc lu gi÷ c¸c chøng tõ vµ tµi liÖu th× C«ng ty DÖt may Hµ néi ®· cã sù chuÈn bÞ ®Çy ®ñ ®Ó khi cÇn thiÕt vÉn ph¶i gi¶i quyÕt tranh chÊp b»ng xÐt xö t¹i träng tµi.
KÕt luËn
ViÖt nam ®ang bíc vµo mét giai ®o¹n cã nhiÒu ®æi míi vµ chuyÓn biÕn lín. Ngo¹i th¬ng ViÖt nam ®ang cã nh÷ng thay ®æi s©u s¾c vµ c¬ b¶n ®Ó héi nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi. Ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng thùc sù lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. Trong bèi c¶nh ®ã, ngêi c¸n bé ngo¹i th¬ng cÇn ph¶i n¾m v÷ng vµ kh«ng ngõng n©ng cao kiÕn thøc vÒ ngo¹i ng÷, tr×nh ®é hiÓu biÕt vÒ chuyªn m«n, nghiÖp vô còng nh vÒ ph¸p luËt trong ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i.
§Ó b¶o vÖ quyÒn lîi hîp ph¸p cña c¸c bªn ký kÕt hîp ®ång trong ngo¹i th¬ng khi cã tranh chÊp x¶y ra, ®Ò tµi ®· ®i s©u ph©n tÝch c¸c ph¬ng ph¸p gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng vµ thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh chÊp ë mét doanh nghiÖp kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, tõ ®ã rót ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m gi¶i quyÕt tranh chÊp cã hiÖu qña.
Tranh chÊp kh«ng ph¶i lµ môc ®Ých vµ còng kh«ng bao giê lµ môc ®Ých cña ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng nhng tranh chÊp l¹i lu«n g¾n liÒn víi ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng. V× vËy, c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu cÇn cã sù quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn viÖc gi¶i quyÕt nh thÕ nµo ®Ó ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt c¸c tranh chÊp cã thÓ ph¸t sinh trong ngo¹i th¬ng.
Nãi chung, kho¸ luËn ®· cè g¾ng ®Ó tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò nªu ra mét c¸ch l«gic vµ dÔ hiÓu. Tuy nhiªn, v× ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng diÔn ra rÊt ®a d¹ng vµ còng lµ mét vÊn ®Ò cùc kú phøc t¹p nªn ®Ò tµi kh«ng thÓ gióp c¸c b¹n mét c¸ch ®Çy ®ñ vµ trän vÑn ®îc, nhng hi väng r»ng nã sÏ hç trî, bæ xung cho c¸c b¹n mét c¸ch nh×n, mét c¸ch t duy vÒ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt tranh chÊp trong ngo¹i th¬ng còng nh thùc tiÔn gi¶i quyÕt tranh chÊp ë mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong lÜnh vùc ngo¹i th¬ng. Kho¸ luËn ch¾c ch¾n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh do h¹n chÕ vÒ thêi gian vµ tr×nh ®é cña ngêi viÕt, v× vËy t¸c gi¶ rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña c¸c thÇy c« vµ b¹n ®äc. T¸c gi¶ còng hi väng sÏ cã c¬ héi ®Ò cËp ®Õn vÊn ®Ò nµy ë ph¹m vi vµ møc ®é s©u s¾c h¬n ®Ó gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng ngo¹i th¬ng cña ViÖt nam ph¸t triÓn h¬n n÷a, ®a nÒn kinh tÕ níc ta héi nhËp víi khu vùc vµ trªn thÕ giíi.
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
Noi dung.doc- TLTK.doc
