Giải pháp phát triển nghiệp vụ bao thanh toán tại các Ngân hàng Thương mại Việt Nam

Trang 1 MUÏC LUÏC W”X Muïc luïc MÔÛ ÑAÀU CHÖÔNG I - TOÅNG QUAN VEÀ TAØI TRÔÏ THÖÔNG MAÏI VAØ GIÔÙI THIEÄU KHAÙI QUAÙT VEÀ NGHIEÄP VUÏ BAO THANH TOAÙN 1.1. Toång quan veà taøi trôï thöông maïi 1.1.1. Tính khaùch quan cuûa hoaït ñoäng XNK trong neàn kinh teá .................................1 1.1.2. Moái quan heä giöõa hoaït ñoäng XNK vaø NHTM trong neàn kinh teá.............2 1.1.3. Nhu caàu voán trong moät DN kinh doanh: ..................................................3 1.1.4. Taøi trôï thöông maïi....................................................................................4 1.1.4.1. Khaùi nieäm veà TTTM.............................................................................4 1.1.4.2. Taàm quan troïng cuûa TTTM quoác teá......................................................4 1.1.4.3. Caùc phöông thöùc TTTM .......................................................................5 1.1.4.3.1. Taøi trôï nhaäp khaåu: ..............................................................................5 1.1.4.3.2. Taøi trôï xuaát khaåu:...............................................................................7 1.1.4.3.3. Taøi trôï treân cô sôû hoái phieáu:...............................................................8 1.1.4.3.4. Factoring vaø Forfaiting.......................................................................9 1.2. Giôùi thieäu chung veà nghieäp vuï BTT: .......................................................10 1.2.1. Theá naøo laø nghieäp vuï bao thanh toaùn: ...................................................10 1.2.2. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa nghieäp vuï bao thanh toaùn:...........11 1.2.3. Phaân loaïi bao thanh toaùn:.......................................................................12 1.2.3.1. Phaân loaïi theo phaïm vi thöïc hieän: ......................................................12 1.2.3.1.1. Bao thanh toaùn trong nöôùc: ..............................................................12 1.2.3.1.2. Bao thanh toaùn quoác teá: ...................................................................12 1.2.3.2. Phaân loaïi theo tính chaát hoaøn traû cuûa caùc khoaûn taøi trôï: ....................13 1.2.3.2.1. Bao thanh toaùn coù truy ñoøi: ..............................................................13 LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 2 1.2.3.2.2. Bao thanh toaùn khoâng coù quyeàn truy ñoøi: ........................................13 1.2.3.3. Phaân loaïi theo tính chaát taøi trôï: ...........................................................13 1.2.3.3.1. Bao thanh toaùn chieát khaáu:...............................................................13 1.2.3.3.2. Bao thanh toaùn cho ñeán khi ñaùo haïn:...............................................13 1.3. Quy trình bao thanh toaùn: ........................................................................14 1.3.1. Quy trình bao thanh toaùn trong nöôùc:.....................................................14 1.3.2. Quy trình bao thanh toaùn quoác teá: ..........................................................15 1.4. Ñònh giaù trong nghieäp vuï BTT .................................................................16 1.5. Lôïi theá cuûa BTT so vôùi caùc nghieäp vuï TTTM khaùc:..............................17 1.5.1. Lôïi theá veà thanh toaùn .............................................................................17 1.5.2. Lôïi theá veà taøi chính: ...............................................................................18 1.6. Ruûi ro trong nghieäp vuï BTT....................................................................19 1.6.1. Ruûi ro töø phía khaùch haøng: .....................................................................19 1.6.2. Ruûi ro töø phía ngaân haøng:.......................................................................20 1.7. Lôïi ích cuûa nghieäp vuï bao thanh toaùn:...................................................22 1.7.1. Lôïi ích ñoái vôùi nhaø xuaát – nhaäp khaåu ....................................................22 1.7.1.1. Giaûm thieåu ruûi ro cho nhaø xuaát khaåu: .................................................22 1.7.1.2. Gia taêng toác ñoä luaân chuyeån tieàn maët vaø gia taêng khaû naêng thanh toaùn: .......................................................................................................................... 22 1.7.1.3. Gia taêng thò tröôøng: .....................................................................................24 1.7.1.4. Giaûm chi phí, xoùa boû tình traïng trì hoaõn thöôøng gaëp khi phaûi thöông löôïng hoaëc chaáp nhaän tín duïng thö vaø giaûm ruûi ro do nhöõng baát ñoàng xaûy ra trong kinh doanh ngoaïi thöông.........................................................................24 1.7.1.5. Caûi thieän baûng caân ñoái taøi saûn: ........................................................24 1.7.2. Lôïi ích ñoái vôùi ngaân haøng: ...................................................................26 1.7.2.1. Ña daïng hoaù dòch vuï ngaân haøng: .....................................................26 1.7.2.2. Phaùt trieån maïng löôùi khaùch haøng: ....................................................27 LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 3 1.7.2.3. Gia taêng lôïi nhuaän:...........................................................................27 1.8. Ñieàu kieän tieàn ñeà ñeå phaùt trieån nghieäp vuï:.......................................28 CHÖÔNG II: THÖÏC TRAÏNG VEÀ TAØI TRÔÏ THÖÔNG MAÏI TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM VAØ HOAÏT ÑOÄNG BAO THANH TOAÙN TREÂN THEÁ GIÔÙI 2.1. Tình hình XNK cuûa Vieät Nam trong giai ñoaïn hieän nay:..................30 2.2. Thöïc traïng veà taøi trôï thöông maïi taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam hieän nay:................................................................................38 2.3. Thöïc traïng hoaït ñoäng bao thanh toaùn : ..............................................47 2.3.1. Hoaït ñoäng bao thanh toaùn treân toaøn theá giôùi: ........................................47 2.3.2. Hoaït ñoäng BTT taïi Vieät Nam : ..............................................................53 CHÖÔNG III: GIAÛI PHAÙP PHAÙT TRIEÅN NGHIEÄP VUÏ BAO THANH TOAÙN TAÏI CAÙC NGAÂN HAØNG THÖÔNG MAÏI VIEÄT NAM 3.1. Vieãn caûnh hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu vaø hoaït ñoäng taøi trôï cuûa ngaân haøng khi bao thanh toaùn ñöôïc aùp duïng: ....................................55 3.2. Nhöõng thuaän lôïi vaø khoù khaên khi ñöa nghieäp vuï bao thanh toaùn vaøo aùp duïng:...........................................................................................57 3.2.1. Thuaän lôïi: ..............................................................................................57 3.2.2. Nhöõng khoù khaên cuûa ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam khi aùp duïng nghieäp vuï bao thanh toaùn: .....................................................................58 3.2.2.1. Veà saûn phaåm: ...................................................................................58 3.2.2.2. Veà thoâng tin vaø thaåm ñònh thoâng tin ................................................59 3.2.2.3. Veà quy moâ ngaân haøng......................................................................60 3.2.2.4. Veà khaû naêng quaûn lyù........................................................................62 3.2.2.5. Trình ñoä nhaân vieân...........................................................................62 3.2.2.6. Veà quy cheá aùp duïng .........................................................................62 LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 4 3.3. Giaûi phaùp ñeå phaùt trieån nghieäp vuï bao thanh toaùn taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam: .................................................................63 3.3.1. Giaûi phaùp mang tính vi moâ:...................................................................63 3.3.1.1. Veà saûn phaåm: ...................................................................................63 3.3.1.1.1. Taïo nhaän bieát veà saûn phaåm cho ngöôøi tieâu duøng: ...........................64 3.3.1.1.2. Xaùc ñònh khaùch haøng muïc tieâu: .......................................................65 3.3.1.1.3. Thieát keá saûn phaåm: ..........................................................................67 3.3.1.1.4. Taïo cô sôû haï taàng phuïc vuï khaùch haøng ...........................................68 3.3.1.2. Veà ngaân haøng ......................................................................................68 3.3.1.2.1. Ñaøo taïo vaø boài döôõng caùn boä thöïc hieän nghieäp vuï:.........................68 3.3.1.2.2. Taïo vaên hoùa kinh doanh trong nghieäp vuï bao thanh toaùn:...............69 3.3.1.2.3. Quaûn lyù ruûi ro trong bao thanh toaùn .................................................70 3.3.1.2.4. Xaây döïng caùc quy ñònh veà an toaøn trong hoaït ñoäng BTT:...............74 3.3.2. Giaûi phaùp vó moâ .....................................................................................75 3.3.2.1. Ñieàu kieän veà cô sôû phaùp lyù .................................................................75 3.3.2.2. Ñieàu kieän veà maïng löôùi ngaân haøng: ...................................................77 3.3.2.3. Thieát laäp vaø hoaøn chænh heä thoáng thoâng tin khaùch haøng: ...................78 3.3.2.4. Quy ñònh veà quaûn lyù ruûi ro trong nghieäp vuï bao thanh toaùn: ..............80 KEÁT LUAÄN TAØI LIEÄU THAM KHAÛO PHUÏ LUÏC LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 5 LÔØI MÔÛ ÑAÀU W”X 1. Tính caáp thieát cuûa ñeà taøi: Xuaát nhaäp khaåu laø moät trong nhöõng lónh vöïc quan troïng trong vieäc phaùt trieån kinh teá. Kim ngaïch xuaát nhaäp khaåu cuûa Vieät Nam trong nhöõng vöøa qua gia khoâng ngöøng gia taêng, ñoùng goùp raát lôùn vaøo vieäc gia taêng toác ñoä phaùt trieån kinh teá. Soá löôïng caùc doanh nghieäp tham gia vaøo lónh vöïc xuaát nhaäp khaåu ngaøy moät taêng, saûn phaåm xuaát khaåu cuõng ngaøy moät ñoåi môùi veà chuûng loaïi cuõng nhö veà chaát löôïng ñeå gia taêng caïnh tranh. Theo nhaän ñònh cuûa caùc chuyeân gia kinh teá vaø caên cöù vaøo tình hình phaùt trieån hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu trong thôøi gian qua, tieàm naêng cuûa lónh vöïc ngoaïi thöông naøy laø raát lôùn. Khi neàn kinh teá môû cöûa, chuùng ta tham gia vaøo thò tröôøng quoác gia khaùc, ngöôïc laïi caùc quoác gia khaùc cuõng seõ tham gia vaøo thò tröôøng nöôùc ta. Vì vaäy, caùc doanh nghieäp seõ ñoái dieän vôùi tình hình caïnh tranh khoâng chæ treân thò tröôøng nöôùc khaùc maø caû treân thò tröôøng cuûa chính mình. Ñeå coù theå gia taêng khaû naêng caïnh tranh vaø ñöùng vöõng treân thò tröôøng, caùc doanh nghieäp khoâng coøn söï löïa choïn naøo khaùc ngoaøi vieäc caûi tieán coâng ngheä, giaûm giaù thaønh saûn phaåm, naâng cao naêng löïc caïnh tranh. Taát caû nhöõng ñieàu ñoù caàn phaûi coù nguoàn voán ñeå hoã trôï. Chính ñieàu naøy laøm phaùt sinh nhu caàu caàn coù coâng cuï taøi trôï hieäu quaû vaø linh hoaït. Hình thöùc taøi trôï ngaân haøng taøi trôï cho doanh nghieäp phoå bieán laø hình thöùc cho vay, thanh toaùn L/C, … Thoâng qua hình thöùc taøi trôï, ngaân haøng cung öùng voán cho doanh nghieäp hoaït ñoäng. Tuy nhieân, soá löôïng caùc doanh nghieäp tieáp caän vôùi nguoàn voán naøy khoâng nhieàu do nhöõng haïn cheá veà quy ñònh taøi trôï. Caùc hình thöùc taøi trôï ñang aùp duïng daàn xuaát hieän nhöõng haïn cheá vaø chöa theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán ñang gia taêng cuûa caùc doanh nghieäp. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 6 Ñeå giuùp cho caùc doanh nghieäp tieáp coù theâm nguoàn taøi trôï phaùt trieån kinh doanh, caùc ngaân haøng caàn cung öùng dòch vuï môùi. Chính vì tính caáp thieát ñoù, em choïn ñeà taøi “Giaûi phaùp phaùt trieån nghieäp vuï bao thanh toaùn taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam” ñeå nghieân cöùu vaø thöïc hieän luaän vaên toát nghieäp. Ñaây laø moät lónh vöïc môùi vaø chöa ñöôïc aùp duïng roäng raõi, do ñoù, kinh nghieäp veà vieäc thöïc hieän nghieäp vuï naøy chöa coù. Chính vì vaäy, ñeà taøi khoâng theå khoâng coù nhöõng thieáu soùt. Em hy voïng seõ nhaän ñöôïc nhöõng ñoùng goùp quy baùu töø phía hoäi ñoàng ñeå em hoaøn thieän vaán ñeà nghieân cöùu. 2. Muïc ñích nghieân cöùu: Luaän vaên taäp trung nghieân cöùu, phaân tích, ñaùnh giaù hoaït ñoäng cuûa taøi trôï thöông maïi vaø nghieäp vuï bao thanh toaùn treân theá giôùi. Qua ñoù, ñöa ra moät soá giaûi phaùp giuùp nghieäp vuï bao thanh toaùn phaùt trieån taïi Vieät Nam. Thoâng qua hình thöùc bao thanh toaùn, caùc doanh nghieäp coù theâm moät keânh taøi trôï voán hieäu quaû. 3. Ñoái töôïng vaø phaïm vi nghieân cöùu: Ñeà taøi lieân quan ñeán nhieàu lónh vöïc nhö taøi chính, quaûn trò, phaùp luaät… treân phaïm vi quoác gia vaø quoác teá. Ñoái töôïng nghieân cöùu cuûa luaän vaên laø caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu, hoaït ñoäng taøi trôï cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi vaø hoaït ñoäng bao thanh toaùn ôû theá giôùi vaø Vieät Nam. Luaän vaên chæ taäp trung nghieân cöùu trong giôùi haïn cuûa caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu vaø caùc nghieäp vuï taøi trôï xuaát nhaäp khaåu cuûa caùc ngaân haøng. 4. Phöông phaùp nghieân cöùu: Trong suoát quaù trình nghieân cöùu luaän vaên söû duïng phöông phaùp toång hôïp, thoáng keâ, phaân tích caùc taøi lieäu veà xuaát nhaäp khaåu vaø taøi lieäu lieân quan ñeán hoaït ñoäng taøi trôï cuûa ngaân haøng ñaõ ñöôïc coâng boá. Beân caïnh caùc phöông LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 7 phaùp ñoù, luaän vaên coøn chuù troïng ñeán vieäc keát hôïp vôùi vieäc quan saùt caùc hoaït ñoäng thöïc tieãn. Coâng trình nghieân cöùu coøn ñöôïc thöïc hieän töø vieäc phaân tích caùc vaán ñeà chöa hoaøn thieän, töø ñoù laøm tieàn ñeà phaùt trieån nghieäp vuï môùi. 5. Keát caáu cuûa luaän vaên: Luaän vaên ñöôïc chia thaønh 3 chöông nhö sau: - Chöông 1: Toång quan veà taøi trôï thöông maïi vaø nghieäp vuï bao thanh toaùn. - Chöông 2: Thöïc traïng veà taøi trôï thöông maïi vaø hoaït ñoäng bao thanh toaùn. - Chöông 3: Giaûi phaùp phaùt trieån nghieäp vuï bao thanh toaùn taïi caùc ngaân haøng thöông maïi Vieät Nam. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 8 CHÖÔNG I: TOÅNG QUAN VEÀ TAØI TRÔÏ THÖÔNG MAÏI VAØ NGHIEÄP VUÏ BAO THANH TOAÙN 1.1. TOÅNG QUAN VEÀ TAØI TRÔÏ THÖÔNG MAÏI 1.1.1. Söï caàn thieát khaùch quan cuûa hoaït ñoäng xuaát – NK trong neàn kinh teá Keå töø khi xaõ hoäi loaøi ngöôøi coù söï phaân coâng lao ñoäng saûn xuaát, ñoàng thôøi cuõng hình thaønh quaù trình trao ñoåi haøng hoaù ñeå ñaùp öùng nhu caàu saûn xuaát vaø tieâu duøng. Baát cöù quoác gia naøo muoán phaùt trieån kinh teá khoâng chæ döïa vaøo saûn xuaát trong nöôùc maø coøn phaûi giao dòch haøng hoaù vôùi caùc quoác gia khaùc. Moãi quoác gia coù ñieàu kieän phaùt trieån veà moät loaïi saûn phaåm naøo ñoù maø quoác gia khaùc khoâng coù hoaëc saûn xuaát keùm hieäu quaû. Neáu chæ döïa vaøo saûn xuaát trong nöôùc khoâng theå ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu haøng hoaù, dòch vuï tieâu duøng vaø saûn xuaát cuûa neàn kinh teá. Ñeå phuïc vuï nhu caàu saûn xuaát vaø tieâu duøng trong nöôùc, chuùng ta caàn phaûi nhaäp khaåu nhöõng maëc haøng caàn thieát nhö maùy moùc thieát bò, nguyeân lieäu, vaät tö,… Ngöôïc laïi, neàn kinh teá khai thaùc heát nhöõng lôïi theá caïnh tranh cuûa mình, ngoaøi vieäc phuïc vuï nhu caàu trong nöôùc, coøn coù theå thöïc hieän xuaát khaåu haøng hoaù sang caùc quoác gia khaùc, goùp phaàn gia taêng nguoàn thu cho ñaát nöôùc. Chuùng ta coù theå keát luaän raèng: do nhu caàu vaø lôïi ích kinh teá cuûa ñaát nöôùc maø hoaït ñoäng xuaát NK hình thaønh vaø laø moät hoaït ñoäng taát yeáu trong neàn kinh teá theá giôùi. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 9 1.1.2. Moái quan heä giöõa hoaït ñoäng xuaát NK vaø NHTM trong neàn kinh teá Trong hoaït ñoäng XNK, haøng hoaù ñöôïc vaän chuyeån töø quoác gia naøy sang quoác gia khaùc, vaø tieáp theo laø tieán trình thanh toaùn. Cô cheá thanh toaùn quoác teá coù theå dieãn ñaït ngaén goïn nhö sau: döïa treân cô sôû hôïp ñoàng mua baùn, caùc beân xaùc ñònh caùc ñieàu khoaûn: giaù caû, maãu maõ, chaát löôïng,… vaø ñaëc bieät laø ñieàu kieän thanh toaùn hôïp ñoàng. Ñieàu khoaûn veà thanh toaùn : loaïi ngoaïi teä, ñòa ñieåm, thôøi gian, phöông thöùc thanh toaùn. Nhaø XK seõ tieán haønh giao haøng hoaù hoaëc cung caáp dòch vuï. Tieáp ñeán, nhaø XK seõ tieán haønh laäp leänh ñoøi tieàn nhaø NK nhö kyù phaùt hoái phieáu, leänh nhôø thu thoâng qua NH… vaø caùc NH seõ chuyeån ñeán NH cuûa beân NK nhôø thu hoä. Thoâng qua vieäc thu hoä, nghieäp vuï kinh doanh ñoái ngoaïi cuûa NH ñöôïc hình thaønh. Vì theá, khi nhaéc ñeán ngoaïi thöông laø noùi ñeán thanh toaùn quoác teá. Neáu thanh toaùn quoác teá thöïc hieän toát, giaù trò haøng hoaù xuaát NK seõ coù giaù trò cao, goùp phaàn thuùc ñaåy ngoaïi thöông phaùt trieån vaø laø yeáu toá quan troïng ñeå ñaùnh giaù quan heä kinh teá quoác teá cuûa moät quoác gia. Vieäc thanh toaùn hôïp ñoàng ngoaïi thöông giöõa caùc quoác gia ñöôïc thöïc hieän thoâng qua NH. NH trôû thaønh trung gian, ñieàu kieän ñaûm baûo an toaøn cho caùc beân tham gia hoaït ñoäng xuaát NK. NH thöông maïi tham gia vaøo hoaït ñoäng xuaát NK coøn mang yù nghóa taøi trôï cho caùc DN phaùt trieån ngoaïi thöông. Vieäc taøi trôï cuûa NHTM bao haøm söï chuaån bò saún saøng caùc phöông tieän taøi chính vaø caáp tín duïng cho caùc DN hoaøn taát nghóa vuï thanh toaùn, nhaèm ñaûm baûo cho quaù trình saûn xuaát vaø löu thoâng haøng hoaù ñöôïc thoâng suoát. NH hoaït ñoäng kinh doanh quoác teá vaø kinh doanh ngoaïi hoái ñem laïi söï trôï giuùp ña daïng cho khaùch haøng, giuùp khaùch haøng ñaûm baûo lôïi nhuaän vaø haïn cheá ruûi ro. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 10 1.1.3. Nhu caàu voán trong moät DN kinh doanh: Voøng quay voán kinh doanh cuûa moät DN ñöôïc tính töø khi DN baét ñaàu boû voán ra mua nguyeân vaät lieäu saûn xuaát kinh doanh cho ñeán khi thu tieàn veà. Khoaûn thôøi gian naøy nhanh hay chaäm phuï thuoäc vaøo vieäc kinh doanh cuûa DN. Voøng quay voán kinh doanh cuûa DN ñöôïc moâ taû nhö sau: Thu mua nguyeân cheá bieán thaønh phaåm baùn haøng thu tieàn vaät lieäu nguyeân vaät lieäu Quaù trình chu chuyeån voán trong moät DN thöôøng tuaân theo quy luaät caùc DN söû duïng nguoàn voán kinh doanh cuûa mình ñeå ñaàu tö vaøo caùc yeáu toá phuïc vuï saûn xuaát hay noùi khaùc ñi laø mua caùc yeáu toá ñaàu vaøo phuïc vuï cho quaù trình saûn xuaát. Haøng hoaù ñöôïc saûn xuaát vaø mang ra thò tröôøng tieâu thuï khi ñoù DN seõ thu hoài ñöôïc nguoàn voán boû ra ban ñaàu cuûa mình. Tuy nhieân, trong hoaït ñoäng kinh doanh noäi thöông hay ngoaïi thöông, vieäc cung caáp cho ñoái taùc cuûa mình moät khoaûn nôï thöông maïi laø ñieàu khoâng theå thieáu. Chính khoaûn nôï naøy ñaõ laøm cho nguoàn voán kinh doanh cuûa DN bò haïn cheá khoâng theå söû duïng ñeå phuïc vuï nhu caàu taùi saûn xuaát. Do ñoù, DN seõ rôi vaøo tình traïng thieáu voán vaø caàn phaûi coù söï hoã trôï töø phía NH. Tình traïng thieáu voán naøy laø moät taát yeáu maø baát kì moät DN naøo cuõng gaëp phaûi. Vì theá, ñaùp öùng nhu caàu voán ñeå ñaûm baûo tính lieân tuïc cuûa quaù trình kinh doanh laø moät vaán ñeà böùc thieát cuûa DN vaø caàn ñöôïc taøi trôï ñaày ñuû, kòp thôøi töø beân ngoaøi ñaëc bieät laø töø ngaân haøng. 1.1.4. TAØI TRÔÏ THÖÔNG MAÏI 1.1.4.1. Khaùi nieäm veà TTTM Taøi trôï laø thuaät ngöõ phaûn aùnh vieäc NH ñaùp öùng nhu caàu ña daïng cuûa caùc DN veà phaùt trieån kinh doanh, phoøng choáng ruûi ro, vaø gia taêng khaû naêng LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 11 caïnh tranh. Vieäc taøi trôï mang laïi nhieàu lôïi ích cho DN ñoàng thôøi cuõng mang laïi nguoàn thu nhaäp cho NH töø caùc khoaûn laõi vaø phí dòch vuï. Theá TTTM laø gì? TTTM coù theå ñöôïc hieåu nhö laø vieäc NH cung öùng nguoàn voán cho DN phuïc vuï cho nhu caàu thöông maïi. Caùc khoaûn taøi trôï naøy thöôøng coù kyø haïn ngaén, thôøi gian thu hoài voán nhanh… taøi trôï XNK ñöôïc xem laø hình thöùc cuûa TTTM quoác teá. 1.1.4.2. Taàm quan troïng cuûa TTTM quoác teá. Trong thôøi gian qua, neàn thöông maïi quoác teá ñaõ vaø ñang phaùt trieån maïnh meõ, cuøng vôùi söï gia taêng veà caùc moái quan heä thöông maïi song phöông, ña phöông. Theâm vaøo ñoù, tieán trình töï do hoaù taøi chính vaø hoäi nhaäp toaøn caàu ngaøy moät taêng cao ñaõ daàn daàn xoùa boû haøng raøo thöông maïi giöõa caùc quoác gia. Taát caû ñieàu naøy laøm cho nhu caàu veà thöông maïi gia taêng, keùo theo ñoù laø söï gia taêng nhu caàu veà caùc dòch vuï taøi chính quoác teá. NH vôùi vieäc thöïc hieän taøi trôï seõ cung caáp cho DN moät khoái löôïng voán lôùn nhaèm ñaùp öùng nhu caàu môû roäng vaø phaùt trieån kinh doanh. Thoâng qua söï taøi trôï cuûa NH caùc DN seõ coù theâm söùc maïnh caïnh tranh vôùi caùc ñoái thuû khaùc ñeå daønh öu theá. Beân caïnh ñoù, qua hoaït ñoäng taøi trôï naøy NH coøn giuùp cho caùc DN khaéc phuïc ñöôïc nhöõng khoù khaên trong hoaït ñoäng kinh doanh quoác teá. Vì theá, chuùng ta coù theå noùi raèng hoaït ñoäng TTTM cuûa caùc NH chieám vò trí raát quan troïng trong vieäc thuùc ñaåy caùc DN phaùt trieån noùi rieâng vaø phaùt trieån xuaát NK cuûa Vieät Nam noùi chung. Theå hieän ôû caùc maët : - Goùp phaàn laøm giaûm nheï nhu caàu voán cho DN, giuùp DN coù theå toàn taïi vaø phaùt trieån trong thöông tröôøng, môû roäng ñöôïc khaû naêng saûn xuaát kinh doanh vaø oån ñònh vó moâ cuûa neàn kinh teá nhö giaûi quyeát vieäc laøm, giaûm thaát nghieäp, taêng nguoàn thu cho ngaân saùch… - Thoâng qua hoaït ñoäng taøi trôï cuûa NH maø caùc DN coù theå ñoåi môùi trang thieát bò, kyõ thuaät, daây chuyeàn saûn xuaát vaø aùp duïng coâng ngheä hieän LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 12 ñaïi… nhaèm laøm giaûm giaù thaønh saûn phaåm, taêng chaát löôïng vaø töø ñoù naâng cao khaû naêng caïnh tranh. - Veà maët vó moâ, hình thöùc taøi trôï taïo ñieàu kieän cho haøng hoaù xuaát NK löu thoâng troâi chaûy, hoaït ñoäng xuaát NK seõ dieãn ra thöôøng xuyeân, lieân tuïc goùp phaàn phuïc vuï muïc tieâu phaùt trieån kinh teá cuûa ñaát nöôùc, goùp phaàn môû roäng quan heä ñoái ngoaïi vôùi caùc nöôùc treân theá giôùi. 1.1.4.3. Caùc phöông thöùc TTTM 1.1.4.3.1. Taøi trôï NK: Taøi trôï NK chuùng ta coù theå keå ñeán moät soá phöông thöùc taøi trôï maø NH hieän ñang söû duïng: - Taøi trôï theo phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø (L/C): Trong phöông thöùc thanh toaùn L/C, nhaø XK yeâu caàu nhaø NK tieán haønh thuû tuïc môû L/C taïi moät NH vôùi caùc ñieàu kieän ñaõ ñöôïc thoaû thuaän. Thuû tuïc môû L/C cho khaùch haøng coù theå ñöôïc xem laø moät hình thöùc taøi trôï cho DN. Bôûi vì, khi NH ñoàng yù môû L/C cho nhaø NK bao haøm trong ñoù laø söï cam keát thanh toaùn cho ngöôøi höôûng lôïi L/C. NH seõ gaùnh chòu ruûi ro neáu nhaø NK khoâng coù khaû naêng thanh toaùn. Trong tröôøng hôïp naøy, NH seõ laø ngöôøi thanh toaùn cho L/C maø mình ñaõ môû ñeå ñaûm baûo uy tín. Ñieàu naøy coù mang yù nghóa cuûa vieäc cung caáp moät khoaûn tín duïng ngaàm cho khaùch haøng. Do ñoù, khi quyeát ñònh môû L/C NH phaûi thaåm ñònh caån thaän khaùch haøng. - Cho vay kyù quyõ : kyù quyõ laø moät ñieàu kieän baét buoäc, moät quy ñònh cuûa NH phaùt sinh trong tröôøng hôïp khaùch haøng xin ñöôïc baûo laõnh, môû L/C. Khaùch haøng seõ noäp moät khoaûn tieàn nhaát ñònh vaøo taøi khoaûn kyù quyõ cuûa hoï taïi NH xin baûo laõnh. Khoaûn tieàn naøy seõ ñöôïc phong toaû trong taøi khoaûn taïi NH cho ñeán khi nghóa vuï baûo laõnh cuûa NH chaám LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 13 döùt. Giaù trò kyù quyõ thöôøng tyû leä thuaän vôùi giaù trò hôïp ñoàng DN xin ñöôïc baûo laõnh. NH xem xeùt haïn möùc baûo laõnh döïa vaøo giaù trò cuûa khoaûn baûo laõnh, uy tín cuûa khaùch haøng vaø ruûi ro cuûa khoaûn baûo laõnh. NH coù theå yeâu caàu khaùch haøng kyù quyõ khoaûn töø 70% ñeán 100% giaù trò baûo laõnh. Tuyø tröôøng hôïp maø giaù trò baûo laõnh thay ñoåi. Thoâng qua vieäc kyù quyõ, NH coù theå giaûm thieåu ñöôïc ruûi ro trong quaù trình baûo laõnh cho DN. Nhöng veà phía DN, do tieàn kyù quyõ bò phong toaû trong taøi khoaûn theo thôøi gian NH chaáp nhaän baûo laõnh neân voán cuûa DN seõ bò ñoùng baêng. Vì theá, cho vay kyù quyõ laø hình thöùc taøi trôï DN giaûi quyeát ñöôïc khoù khaên veà voán löu ñoäng. Tuy nhieân, NH chæ aùp duïng ñoái vôùi moät soá DN thöïc hieän giao dòch baûo laõnh qua NH. Ñeå haïn cheá ruûi ro, NH thöôøng chæ chaáp nhaän taøi trôï cho nhöõng DN coù tình hình taøi chính laønh maïnh, coù khaû naêng traû nôï cho NH, vaø chæ chaáp nhaän baûo laõnh cho nhöõng hôïp ñoàng ít ruûi ro. - Cho vay baét buoäc: cho vay baét buoäc phaùt sinh khi nhaø NK khoâng ñuû khaû naêng thanh toaùn boä chöùng töø. NH cho vay treân giaù trò tieàn haøng coøn thieáu ñeå thanh toaùn ñuùng haïn cho beân ñoái taùc. Vôùi hình thöùc cho vay naøy, DN phaûi chòu moät laõi suaát töông ñöông vôùi laõi suaát quaù haïn cuûa NH, thôøi gian vay thöôøng laø ngaén (khoâng quaù 30 ngaøy) keå töø ngaøy NH traû nôï thay. Hình thöùc taøi trôï naøy seõ taïo aùp löïc thanh toaùn raát lôùn cho DN. 1.1.4.3.2. Taøi trôï ñoái vôùi XK: - Chieát khaáu boä chöùng töø: thoâng thöôøng laø chieát khaáu boä chöùng töø haøng xuaát. Chieát khaáu boä chöùng töø laø hình thöùc NH taøi trôï nhaø XK, thoâng qua vieäc mua laïi hoaëc cho vay treân cô sôû giaù trò boä chöùng töø XK hoaøn haûo ñöôïc ngöôøi XK xuaát trình. Soá tieàn chieát khaáu laø soá tieàn DN ñöôïc höôûng sau khi ñaõ tröø ñi caùc khoaûn laõi vaø hoa hoàng. Taùc LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 14 duïng hoaït ñoäng chieát khaáu laø taøi trôï voán löu ñoäng cho ngöôøi XK, ñaûm baûo saûn xuaát kinh doanh lieân tuïc, khoâng bò giaùn ñoaïn trong thôøi gian chôø ngöôøi NK thanh toaùn tieàn haøng. Phaïm vi chieát khaáu boä chöùng töø thöôøng chæ ñöôïc aùp duïng trong phöông thöùc thanh toaùn tín duïng chöùng töø (L/C letter of Credit). Bôûi vì, noù coù söï raøng buoäc chaët cheõ vieäc giao haøng cuûa ngöôøi XK vaø traùch nhieäm thanh toaùn cuûa ngöôøi NK thoâng qua caùc NH phuïc vuï caùc beân. So vôùi caùc phöông thöùc thanh toaùn quoác teá khaùc, phöông thöùc thanh toaùn L/C coù ruûi ro thaáp hôn. Chieát khaáu thoâng thöôøng coù hai loaïi laø chieát khaáu truy ñoøi vaø chieát khaáu mieãn truy ñoøi. + Chieát khaáu coù truy ñoøi: NH thöïc hieän vieäc cho vay treân cô sôû ngöôøi XK xuaát trình boä chöùng töø hoaøn haûo. Thôøi gian cho vay ñöôïc tính baèng thôøi gian caàn thieát trung bình ñeå ñoøi tieàn ngöôøi NK nöôùc ngoaøi. Khi ñoù, traùch nhieäm ngöôøi XK vaãn coøn cho ñeán khi NH ñoøi ñöôïc tieàn töø ngöôøi NK. + Chieát khaáu mieãn truy ñoøi: NH mua laïi boä chöùng töø XK hoaøn haûo töø ngöôøi XK. Giaù mua seõ thaáp hôn giaù trò boä chöùng töø, do NH tröø laïi phí chieát khaáu vaø thôøi gian caàn thieát trung bình ñeå ñoøi laïi tieàn nhaø NK. Chieát khaáu mieãn truy ñoøi coù nghóa laø ngöôøi XK baùn haún boä chöùng töø cho NH, nhaän tieàn vaø khoâng coøn traùch nhieäm hoaøn traû, traùch nhieäm thu tieàn vaø quyeàn söû duïng soá tieàn thu ñöôïc hoaøn toaøn thuoäc veà NH. Thoâng qua vieäc chieát khaáu NH coù theå taøi trôï moät phaàn voán löu ñoäng cho ngöôøi XK nhaèm ñaûm baûo quaù trình saûn xuaát kinh doanh khoâng bò giaùn ñoaïn. 1.1.4.3.3. Taøi trôï treân cô sôû hoái phieáu: LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 15 - Chieát khaáu hoái phieáu: Ngöôøi XK khi baùn chòu haøng hoaù cho ngöôøi NK ôû nöôùc ngoaøi, hoï seõ kí phaùt hoái phieáu coù kyø haïn. Ngöôøi NK hoaëc NH cuûa ngöôøi NK kyù chaáp nhaän vaøo hoái phieáu. Soá tieàn treân hoái phieáu ñöôïc ñaûm baûo thanh toaùn khi ñaùo haïn. Tuy nhieân, neáu toå chöùc XK phaùt sinh nhu caàu voán, hoï coù theå mang hoái phieáu ñoù ñeán NH ñeå xin chieát khaáu, nghóa laø xin nhaän tieàn tröôùc vaø chuyeån quyeàn höôûng lôïi hoái phieáu cho NH chieát khaáu. Trong nghieäp vuï naøy, thoâng thöôøng NH chæ nhaän chieát khaáu ñoái vôùi hoái phieáu maø khaû naêng thanh toaùn khi ñaùo haïn cuûa hoái phieáu khaù chaéc chaén. - Chaáp nhaän hoái phieáu: Chaáp nhaän hoái phieáu laø nghieäp vuï maø trong thôøi gian quy ñònh, beân baùn phaûi xuaát trình cho beân mua ñeå hoï kyù chaáp nhaän traû tieàn hoái phieáu. Hoái phieáu chæ coù theå löu thoâng deã daøng khi noù ñaõ ñöôïc kyù chaáp nhaän traû tieàn khi ñeán haïn. Treân phöông dieän NH, vieäc chaáp nhaän hoái phieáu cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc caáp tín duïng cho khaùch haøng. Nhaø NK trôû thaønh ngöôøi vay khoaûn tín duïng. Khoaûn tín duïng naøy ñöôïc xem laø hình thöùc, moät söï ñaûm baûo veà taøi chính. Khoaûn vay chæ trôû thaønh khoaûn vay thöïc söï khi nhaø NK khoâng thanh toaùn tieàn cho beân XK khi ñeán haïn. Khi ñoù, NH chòu traùch nhieäm thanh toaùn. Hình thöùc chaáp nhaän hoái phieáu xaûy ra khi beân baùn vaø beân mua chöa tin töôûng nhau veà khaû naêng thanh toaùn. Beân baùn ñeà nghò beân mua yeâu caàu moät NH ñöùng ra chaáp nhaän traû tieàn treân hoái phieáu do beân baùn kyù phaùt. Khi NH ñaõ ñoàng yù coù nghóa laø moïi ruûi ro NH seõ gaùnh chòu. Hình thöùc naøy mang laïi lôïi ích: vôùi söï chaáp nhaän cuûa NH, nhaø XK coù ñöôïc söï ñaûm baûo chaéc chaén veà khaû naêng thanh toaùn vaø khi caàn coù theå mang hoái phieáu naøy chieát khaáu ñeå thu tieàn. Ñieàu naøy taïo ñieàu kieän thuaän lôïi cho nhaø XK. Nhaø NK coù theå mua ñöôïc haøng hoaù phuïc vuï cho vieäc saûn xuaát kinh doanh cuûa mình. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 16 1.1.4.3.4. Factoring vaø Forfaiting - Factoring (BTT): laø moät nghieäp vuï taøi trôï maø caùc toå chöùc BTT hay NHTM ñöùng ra mua laïi caùc KPT, nhaèm giuùp DN coù theå coù ñöôïc nguoàn voán löu ñoäng boå sung cho quaù trình kinh doanh. Hoaït ñoäng BTT theå hieän toå chöùc BTT bao toaøn boä caùc khoaûn phaûi thu (KPT) cho nhaø XK, cho nhieàu ñoái töôïng cuøng moät luùc. BTT thöôøng coù thôøi haïn ngaén vaø söû duïng cho nhöõng hoaït ñoäng xuaát NK khoâng söû duïng ñeán tín duïng ch._.öùng töø, hoái phieáu. - Forfaiting: laø hoaït ñoäng mua laïi caùc khoaûn nôï seõ ñeán haïn thanh toaùn vaøo moät ngaøy trong töông lai, hình thaønh töø vieäc giao haøng hoaù hay cung öùng dòch vuï maø phaàn lôùn laø caùc giao dòch xuaát NK maø khoâng truy ñoøi. Hình thöùc BTT naøy thöôøng ñöôïc söû duïng trong daøi haïn vaø hoaït ñoäng döïa vaøo cô sôû cuûa tín duïng chöùng töø, hoái phieáu vaø baûo ñaûm thanh toaùn cuûa NH. Ñaây laø nghieäp vuï BTT cho nhöõng KPT cuï theå, rieâng leû trong toaøn boä quaù trình xuaát NK daøi haïn vaø cho töøng ñoái töôïng cuï theå. 1.2. GIÔÙI THIEÄU CHUNG VEÀ NGHIEÄP VUÏ BTT: 1.2.1. Theá naøo laø nghieäp vuï BTT: Nhö ñaõ ñeà caäp ôû phaàn treân, BTT laø hình thöùc taøi trôï cuûa NH ñoái vôùi DN trong hoaït ñoäng thöông maïi, theá BTT laø gì? Thò tröôøng theá giôùi hieän nay phaùt trieån raát soâi ñoäng, phöông phaùp kinh doanh khoâng ngöøng thay ñoåi. Trong boái caûnh ñoù, nhöõng phöông thöùc kinh doanh coå truyeàn luoân ñöôïc thay theá bôûi caùc phöông thöùc tín duïng môû roäng. Caùc phöông thöùc tín duïng môû roäng naøy ñeàu coù tính chaát caïnh tranh vaø raát haáp daãn, nhöng nhìn chung caùc DN luoân phaûi ñoái ñaàu vôùi nhöõng khoù khaên: - Nguoàn voán löu ñoäng cuûa DN bò troùi buoäc vaøo caùc khoaûn nôï cuûa khaùch haøng. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 17 - Ruûi ro do khoâng thu ñöôïc nôï ngaøy caøng gia taêng vì khaû naêng thanh toaùn cuûa khaùch haøng khoâng ñöôïc ñaûm baûo. - Khoaûng caùch giöõa ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn laøm cho thoâng tin bò haïn cheá vaø gaây nhieàu khoù khaên. - Baát ñoàng trong ngoân ngöõ, khaùc bieät veà phaùp luaät vaø vaên hoaù, tieàn teä söû duïng ñaõ gaây neân nhöõng khoù khaên cho DN…. Ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà treân, chuùng ta coù nghieäp vuï hoã trôï Factoring hay coøn goïi laø BTT. Theo quyeát ñònh 1096/2004/QÑ-NHNN ngaøy 06/09/2004 v/v ban haønh quy cheá hoaït ñoäng BTT cuûa caùc toå chöùc tín duïng thì BTT ñöôïc xem nhö laø hình thöùc caáp tín duïng cuûa toå chöùc tín duïng cho beân baùn haøng thoâng qua vieäc mua laïi caùc KPT phaùt sinh töø vieäc mua baùn haøng hoaù ñaõ ñöôïc beân baùn haøng vaø beân mua haøng thoaû thuaän trong hôïp ñoàng mua, baùn haøng hoaù. 1.2.2. Lòch söû hình thaønh vaø phaùt trieån cuûa nghieäp vuï BTT: BTT laø moät ngaønh kinh doanh ñöôïc hình thaønh töø thôøi trung coå khi ngöôøi ta baét ñaàu giao thöông vôùi nhau vaø phaùt sinh caùc khoaûn nôï thöông maïi thì BTT ñaõ ra ñôøi. BTT ñaõ coù töø theá kyû XIII vaø ñöôïc xem nhö laø moät coâng cuï taïm öùng tieàn theo hoaù ñôn cho caùc thöông gia, BTT trong thôøi gian naøy ñöôïc taïo ra laø ñeå laáp khoaûng troáng thôøi gian töø khi giao haøng ñeán khi thanh toaùn tieàn haøng. Ñeán theá kyû 17 thì hình thöùc BTT ra ñôøi taïi Anh, ñeán nhöõng naêm 60 cuûa theá kyû 19 thì BTT baét ñaàu phaùt trieån ôû Chaâu Aâu. Naêm 1963, cô quan kieåm soaùt tieàn teä coâng boá ñaây laø moät hoaït ñoäng NH hôïp phaùp. Töø ñoù, BTT ñöôïc caùc NH nghieân cöùu vaø öùng duïng. Ñeán 1974, BTT ñöôïc haàu heát caùc nöôùc treân theá giôùi coâng nhaän. Töø khi môùi ra ñôøi, doanh soá BTT raát ít. Nhöng qua thôøi gian, doanh soá BTT ngaøy moät taêng leân. Soá löôïng ñôn vò tham gia thöïc hieän BTT gia taêng LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 18 nhanh choùng. Neáu tính töø luùc môùi baét ñaàu hình thaønh vôùi chæ coù moät vaøi ñôn vò BTT, ñeán naêm 2003 ñaõ coù ñeán 1003 ñôn vò treân toaøn theá giôùi. Con soá naøy tieáp tuïc gia taêng. Ngoaøi vieäc gia taêng veà soá löôïng BTT, doanh soá BTT cuõng lieân tuïc gia taêng qua caùc naêm. Tính töø naêm 1998 ñeán nay, doanh soá BTT cuûa theá giôùi lieân tuïc gia taêng. Naêm 1998, doanh soá BTT chæ ñaït 456,506 trieäu EUR, ñeán naêm 1999 laø 623,840 trieäu EUR, naêm 2004 taêng leân nhanh choùng ñaït 860,215 trieäu EUR. Vieäc gia taêng soá löôïng ñôn vò BTT vaø doanh soá BTT ñaõ noùi leân tính öu vieät cuûa nghieäp vuï vaø ngaøy caøng ñöôïc nhieàu ngöôøi söû duïng. Lòch söû hình thaønh cuûa BTT ñaõ coù töø laâu ñôøi vaø ñöôïc aùp duïng roäng raõi treân theá giôùi. Tuy nhieân, ñoái vôùi Vieät Nam, nghieâïp vuï naøy vaãn coøn khaù môùi meõ trong hoaït ñoäng cuûa NH noùi rieâng vaø neàn kinh teá noùi chung. 1.2.3. Phaân loaïi BTT: BTT coù theå ñöôïc chia thaønh caùc loaïi sau: 1.2.3.1. Phaân loaïi theo phaïm vi thöïc hieän: 1.2.3.1.1. BTT trong nöôùc: BTT trong nöôùc laø hình thöùc ñôn vò BTT thöïc hieän vieäc BTT cho ñôn vò coù caùc KPT phaùt sinh töø vieäc mua baùn haøng hoaù trong nöôùc. 1.2.3.1.2. BTT quoác teá: BTT quoác teá cuõng gioáng nhö BTT trong nöôùc, nhöng vieäc BTT phaùt sinh töø caùc KPT trong xuaát NK haøng hoaù vôùi caùc quoác gia khaùc. 1.2.3.2. Phaân loaïi theo tính chaát hoaøn traû cuûa caùc khoaûn taøi trôï: 1.2.3.2.1. BTT coù truy ñoøi: BTT coù truy ñoøi laø hình thöùc BTT maø ñôn vò BTT coù quyeàn ñoøi laïi soá tieàn ñaõ öùng tröôùc cho beân baùn haøng, khi beân mua haøng khoâng coù khaû naêng hoaøn thaønh nghóa vuï thanh toaùn KPT. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 19 1.2.3.2.2. BTT khoâng coù quyeàn truy ñoøi: BTT khoâng coù quyeàn truy ñoøi laø hình thöùc BTT maø ñôn vò BTT chòu toaøn boä ruûi ro, khi beân mua haøng khoâng coù khaû naêng hoaøn thaønh nghóa vuï thanh toaùn KPT. Ñôn vò BTT chæ coù quyeàn ñoøi laïi soá tieàn ñaõ öùng tröôùc cho beân baùn haøng trong tröôøng hôïp beân mua haøng töø choái thanh toaùn KPT do beân baùn haøng giao haøng khoâng ñuùng nhö thoaû thuaän taïi hôïp ñoàng mua baùn haøng hoaëc vì lyù do khaùc khoâng lieân quan ñeán khaû naêng thanh toaùn cuûa beân mua haøng. 1.2.3.3. Phaân loaïi theo tính chaát taøi trôï: 1.2.3.3.1. BTT chieát khaáu: BTT chieát khaáu laø hình thöùc BTT maø ñôn vò BTT seõ chieát khaáu caùc KPT tröôùc ngaøy ñaùo haïn. 1.2.3.3.2. BTT cho ñeán khi ñaùo haïn: BTT cho ñeán khi ñaùo haïn laø hình thöùc BTT maø ñôn vò BTT traû cho khaùch haøng cuûa ñôn vò BTT giaù mua cuûa caùc khoaûn BTT khi ñaùo haïn. 1.3. Quy trình BTT: 1.3.1. Quy trình BTT trong nöôùc: (1) Böôùc 1: Hai beân ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn kyù thoaû thuaän hôïp ñoàng mua baùn haøng hoaù trong ñoù coù ñieàu kieän laø ngöôøi baùn ñoàng yù caáp khoaûn tín duïng thöông maïi cho ngöôøi mua. Böôùc 2: Ngöôøi baùn giao haøng hoaù cho ngöôøi mua. Ngöôøi Baùn (5) Ngöôøi Mua(2) (3) Toå chöùc BTT (4) (6) (8) (9) (7) LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 20 Böôùc 3: Ngöôøi baùn ñeán toå chöùc BTT baùn KPT töø ngöôøi mua cho ñôn vò BTT. Böôùc 4: Toå chöùc BTT thaåm ñònh hoà sô vaø thaåm ñònh khaû naêng traû nôï cuûa ngöôøi mua Böôùc 5: Kyù hôïp ñoàng BTT vôùi ngöôøi baùn Böôùc 6: Ngöôøi baùn chuyeån nhöôïng hoaù ñôn vaø chöùng töø lieân quan cho toå chöùc BTT. Böôùc 7: Toå chöùc BTT thanh toaùn tieàn cho ngöôøi baùn Böôùc 8: Thu nôï ngöôøi mua khi ñeán haïn Böôùc 9: Quyeát toaùn khoaûn coøn laïi giöõa ngöôøi baùn vaø toå chöùc BTT. 1.3.2. Quy trình BTT quoác teá: Nhaø Xuaát Khaåu (Ngöôøi baùn) Nhaø Nhaäp Khaåu (ngöôøi mua) Ñôn vò BTT Xuaát khaåu Ñôn vò BTT Nhaäp khaåu 1.HÑ baùn haøng 7. Giao haøng Böôùc 1: Hai beân nhaø XK vaø nhaø NK ñaøm phaùn kyù keát hôïp ñoàng XNK haøng hoaù. Böôùc 2: Nhaø XK ñeán ñôn vò BTT XK ñeå yeâu caàu cung caáp dòch vuï BTT. Böôùc 3: Ñôn vò BTT XK tieán haønh thaåm ñònh khaùch haøng vaø yeâu caàu toå chöùc BTT NK cung caáp dòch vuï BTT. Böôùc 4: Ñôn vò BTT NK tieán haønh thaåm ñònh khaùch haøng (nhaø NK) vaø quyeát ñònh coù kyù hôïp ñoàng cung caáp dòch vu hay khoâng. 2 3 45 6 8 9 13 10 11 8 12 5 LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 21 Böôùc 5: Ñôn vò BTT beân nhaäp traû lôøi tín duïng cho ñôn vò BTT beân xuaát. Ñôn vò BTT beân xuaát traû lôøi tín duïng cho beân XK Böôùc 6: Kyù keát hôïp ñoàng cung caáp dòch vuï. Böôùc 7: Beân XK tieán haønh giao haøng cho beân NK theo ñuùng hôïp ñoàng ñaõ kyù keát. Böôùc 8: Beân XK chuyeån nhöôïng BCT cho ñôn vò BTT XK ñoàng thôøi ñôn vò BTT XK seõ chuyeån nhöôïng BCT naøy cho ñôn vò BTT NK. Böôùc 9: Ñôn vò BTT thanh toaùn tröôùc tieàn cho ñôn vò XK. Böôùc 10: Khi ñeán haïn, Ñôn vò BTT NK tieán haønh thu tieàn töø nhaø NK. Böôùc 11: Nhaø NK thanh toaùn cho ñôn vò BTT NK. Böôùc 12: Ñôn vò BTT NK thanh toaùn cho beân BTT XK Böôùc 13: Ñôn vò BTT XK vaø nhaø XK quyeát toaùn caùc khoaûn coøn laïi 1.4. Ñònh giaù trong nghieäp vuï BTT Khi thöïc hieän baát kyø moät nghieäp vuï naøo ñoù thì giaù caû cuûa nghieäp vuï ñoù laø moät trong nhöõng vaán ñeà maø chuùng ta caàn phaûi löu taâm. Giaù trong nghieäp vuï BTT laø khoaûn chi phí ñeå thöïc hieän nghieäp vuï BTT. Thoâng thöôøng vieäc thöïc hieän BTT bao goàm caùc loaïi phí: - Phí noäp ñôn ñeà nghò vaø phí thaåm ñònh tín duïng: loaïi phí naøy phaùt sinh khi khaùch haøng baét ñaàu noäp ñôn ñeà nghò cung caáp dòch vuï BTT. Khoaûn phí naøy thöôøng khoâng lôùn. - Phí thanh toaùn ban ñaàu hoaëc phí chieát khaáu: Loaïi phí naøy ñöôïc tính treân soá tieàn thöïc teá söû duïng qua nghieäp vuï BTT. Soá tieàn coøn laïi chöa söû duïng seõ khoâng bò tính phí hoaëc baát cöù moät khoaûn cam keát naøo. Giaû söû neáu toå chöùc BTT chæ thanh toaùn 80% giaù trò hôïp ñoàng ñöôïc yeâu caàu thì khoaûn phí naøy chæ ñöôïc tính treân 80% ñoù, phaàn coøn laïi 20% seõ khoâng tính. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 22 Khoaûn phí naøy ñöôïc tính döïa vaøo laõi suaát thaáu chi khoâng ñaûm baûo cuûa toå chöùc tín duïng ñang aùp duïng. - Phí BTT hay coøn goïi laø phí hoa hoàng: Ñaây laø khoaûn chi phí quaûn lyù cuûa coâng ty. Cuï theå nhö phí löông nhaân vieân, chi phí ñieän thoaïi, böu ñieän, vaên phoøng phaåm, phí thoâng baùo… Theo caùch tính cuûa caùc toå chöùc BTT Quoác teá ñang aùp duïng hieän nay thì phí naøy ñöôïc tính toái ña baèng 0.5% giaù trò cuûa hoaù ñôn yeâu caàu BTT. 1.5. Lôïi theá cuûa taøi trôïï BTT so vôùi caùc phöông thöùc taøi trôï khaùc: So vôùi caùc hình thöùc taøi trôï khaùc ñang ñöôïc caùc NH cung caáp, BTT ñöôïc xem laø öu vieät hôn haún. Do tính chaát cuûa nghieäp vuï BTT, mua laïi caùc KPT, giuùp caùc DN taêng voán löu ñoäng ñaõ khaéc phuïc ñöôïc nhöôïc ñieåm cuûa caùc phöông thöùc taøi trôï thoâng thöôøng nhö cho vay, kyù quyõ, chieát khaáu… Nhöõng ñieåm thuaän lôïi cuûa BTT so vôùi caùc hình thöùc khaùc laø: Lôïi theá veà thanh toaùn: - Toå chöùc XK thoâng qua vieäc baùn caùc KPT cho toå chöùc BTT XK (ExportFactor) ñaõ laøm giaûm ñi raát nhieàu vieäc nhö vieäc theo doõi caùc KPT. Toå chöùc BTT XK seõ thöïc hieän taát caû nhieäm vuï cho nhaø XK nhö ñaûm nhaän nhieäm vuï nhôø thu hoaëc thoâng baùo cho nhaø NK, theo doõi nhöõng khoaûn thanh toaùn chuyeån nhöôïng hoaëc giaûi quyeát nhöõng vöôùng maéc trong hoaït ñoäng thanh toaùn, thöïc hieän vieäc kieåm tra giaùm saùt khaû naêng thanh toaùn cuûa nhaø NK. - Vieäc thöïc hieän BTT, toå chöùc BTT XK phaûi taïo moái quan heä vôùi toå chöùc BTT NK. Chính ñieàu naøy ñaõ baûo ñaûm cho nhaø XK trong khaâu thanh toaùn ñuùng haïn thoâng qua toå chöùc BTT NK taïi nöôùc NK. Ñaây laø ñaëc tính öu vieät cuûa BTT so vôùi caùc phöông thöùc taøi trôï khaùc. Noù laøm giaûm nheï gaùnh naëng cho nhaø XK neáu phaûi thöïc hieän tín duïng chöùng LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 23 töø, vì theá laøm giaûm chi phí thanh toaùn cho caû hai beân nhaø NK vaø nhaø XK. Lôïi theá veà taøi chính: Nghieäp vuï BTT vôùi vieäc thöïc hieän taùi taøi trôï cho DN seõ laø moät öu theá so vôùi caùc phöông thöùc taøi trôï khaùc. Toå chöùc BTT thöïc hieän taùi taøi trôï cung öùng cho nhaø XK thoâng qua moái quan heä giao dòch giöõa toå chöùc BTT NK vaø toå chöùc BTT XK. Toå chöùc BTT XK thöïc hieän nghieäp vuï taùi taøi trôï döôùi hai hình thöùc sau: - Nghieäp vuï öùng tröôùc taøi chính cho toå chöùc XK: Theo nghieäp vuï naøy thì toå chöùc XK coù theå öùng tröôùc tieàn cuûa hôïp ñoàng chöa ñeán haïn thanh toaùn baèng hình thöùc vay cuûa toå chöùc BTT. Toång möùc vay tuyø thuoäc vaøo khaû naêng thanh toaùn cuûa beân NK, trung bình coù theå töø 70% ñeán 90% giaù trò cuûa khoaûn thanh toaùn. Tín duïng öùng tröôùc naøy ñöôïc thöïc hieän nhö khoaûn tín duïng luaân chuyeån vaø toå chöùc XK phaûi traû laõi cho khoaûn tín duïng töông öùng vôùi soá tieàn öùng tröôùc 70% - 90%. Beân caïnh ñoù, ñeå khuyeán khích nhaø XK söû duïng BTT toå chöùc BTT coù theå thöïc hieän ghi coù soá tieàn coøn laïi 10%-30% cuûa khoaûn thanh toaùn öùng tröôùc naøy vaøo taøi khoaûn tieàn gôûi cuûa DN. Taøi khoaûn naøy DN khoâng ñöôïc söû duïng vaø vaãn ñöôïc höôûng laõi suaát cho ñeán khi nhaø NK thanh toaùn. Khi nhaø NK thanh toaùn, toå chöùc BTT seõ thu hoài khoaûn tín duïng öùng tröôùc coäng vôùi leä phí BTT vaø laõi tín duïng öùng tröôùc. Soá tieàn coøn laïi toå chöù BTT seõ traû laïi cho toå chöùc XK cuøng vôùi soá tieàn trong taøi khoaûn khoáng cheá. - Nghieäp vuï chieát khaáu: Ñaây laø moät trong nhöõng nghieäp vuï cuûa BTT, vôùi nghieäp vuï naøy toå chöùc XK baùn toaøn boä KPT vaø chuyeån giao taát caû caùc chöùng töø lieân quan ñeán KPT cho toå chöùc BTT, toå chöùc BTT seõ thanh toaùn cho nhaø XK neáu nhaän thaáy LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 24 KPT naøy coù theå BTT ñöôïc. Ñeå thöïc hieän BTT thoâng thöôøng toå chöùc BTT chieát khaáu moät tyû leä khaù cao khoaûng töø 10% ñeán 30% giaù trò hoaù ñôn tuyø thuoäc vaøo khaû naêng thanh toaùn cuûa beân NK. 1.6. Ruûi ro trong nghieäp vuï BTT: Ñaây laø hình thöùc thanh toaùn khoâng caàn söû duïng ñeán hoái phieáu hay L/C, hai beân mua vaø baùn chæ caàn baøn baïc kyù keát hôïp ñoàng vôùi nhau vôùi ñieàu khoaûn thanh toaùn thoâng qua toå chöùc BTT hoaëc NH vôùi nghieäp vuï BTT. Baát kyø moät nghieäp vuï naøo cuõng coù ruûi ro cuûa noù, BTT cuõng theá noù cuõng coù nhöõng ruûi ro khi chuùng ta aùp duïng noù. Ruûi ro trong nghieäp vuï naøy chuùng ta coù theå nhaän thaáy ñöôïc töø caùc beân nhö sau: 1.6.1. Ruûi ro töø phía khaùch haøng: Trong hình thöùc taøi trôï BTT naøy khaùch haøng coù theå laø ngöôøi mua, ngöôøi NK hoaëc ngöôøi baùn, ngöôøi XK. Vì theá ruûi ro khaùch haøng laø ruûi ro phaùt sinh töø phía ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn. - Ruûi ro töø phía ngöôøi baùn: Trong nghieäp vuï BTT mieãnn truy ñoøi, ngöôøi baùn (nhaø XK) haàu nhö khoâng chòu ruûi ro phaùt sinh vì ñaõ baùn toaøn boä khoaûn nôï cho NH. Trong nghieäp vuï BTT coù truy ñoøi thì beân XK vaãn coøn chòu traùch nhieäm hay chòu ruûi ro töø phía nhaø NK. Khi nhaø NK maát khaû naêng thanh toaùn, beân XK coù traùch nhieäm hoaøn traû laïi soá tieàn ñaõ öùng tröôùc cho toå chöùc BTT. - Ruûi ro töø phía ngöôøi mua: Ngöôøi mua seõ chòu ruûi ro töø phía ngöôøi baùn gaây ra chaúng haïn nhö haøng hoaù giao khoâng ñuùng chaát löôïng, khoâng ñuùng quy caùch. 1.6.2. Ruûi ro töø phía NH: Trong nghieäp vuï BTT, NH laø ngöôøi chòu hoaøn toaøn ruûi ro do ñaõ mua laïi caùc KPT töø ngöôøi baùn. Nhöõng ruûi ro NH thöôøng gaëp coù theå keå ñeán nhö sau: LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 25 - Ruûi ro töø ngöôøi baùn: Ngöôøi baùn baùn toaøn boä KPT cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc chuyeån giao toaøn boä nhöõng ruûi ro cho NH. Trong tröôøng hôïp NH chaáp nhaän BTT coù quyeàn truy ñoøi ngöôøi baùn, NH phaûi naém vöõng thoâng tin veà phía ngöôøi baùn nhö tình hình taøi chính, khaû naêng coù theå thu hoài khoaûn taøi trôï. Neáu moät DN khoâng ñuû khaû naêng ñaûm baûo cho khoaûn taøi trôï, ruûi ro veà phía NH seõ laø raát lôùn. Bôûi vì, neáu NH khoâng thu hoài ñöôïc nôï töø ngöôøi mua thì cuõng seõ khoù khaên trong vieäc truy ñoøi ngöôøi baùn. Do ñoù, khi thöïc hieän BTT ñoái vôùi ngöôøi baùn thì NH caàn phaûi thaåm ñònh ngöôøi baùn veà tình hình taøi chính, veà tình hình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN, veà haøng hoaù ñöôïc giao dòch hay noùi caùch khaùc laø thaåm ñònh KPT. - Ruûi ro töø ngöôøi mua: ñaây laø ruûi ro cao nhaát coù theå xaûy ra khi NH cung caáp dòch vuï BTT bôûi vì traùch nhieäm traû nôï thuoäc veà ngöôøi mua. Neáu ñaùnh giaù khoâng ñuùng chaát löôïng KPT, coù theå NH seõ khoâng thu hoài ñöôïc nôï vaø chòu toaøn boä ruûi ro cho khoaûn BTT. Vì theá, vieäc thaåm ñònh ngöôøi mua (nhaø NK) laø moät vieäc laøm caàn thieát vaø ñaëc bieät ñöôïc NH quan taâm. Khi NH quyeát ñònh BTT cho moät KPT, NH tieán haønh thaåm ñònh khaùch haøng veà khaû naêng thanh toaùn KPT khi ñeán haïn cuûa ngöôøi mua. Cuï theå laø thaåm ñònh chaát löôïng ngöôøi mua nhö thaåm ñònh veà tình hình taøi chính cuûa DN, uy tín, quaù trình hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN. Bôûi vì, chaát löôïng ngöôøi mua thaáp seõ gaây ra khoù khaên cho vieäc thu hoài caùc KPT. Beân caïnh ñoù, toå chöùc BTT cuõng caàn thaåm ñònh chaát löôïng thu hoài cuûa KPT. Bôûi vì, ñaây chính laø yeáu toá quyeát ñònh vieäc thu hoài nôï khi ñeán haïn. Chaát löôïng KPT coù theå bao goàm caùc yeáu toá sau: haøng hoaù giao dòch coù ñöôïc thò tröôøng chaáp nhaän hay khoâng? vaø thò tröôøng tieâu thuï cuûa DN ra sao? Thôøi LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 26 gian thu hoài nôï daøi hay ngaén? Thôøi gian thu hoài nôï quaù daøi cuõng seõ gaây khoù khaên cho ñôn vò BTT thu hoài nôï. Toå chöùc BTT seõ khoâng gaùnh chòu ruûi ro veà chính trò cuõng nhö ruûi ro do chuû quan cuûa nhaø XK nhö vieäc khoáng cheá ngoaïi teä, chính saùch phong toaû kinh teá cuûa chính phuû. Vì nhöõng lyù do naøy nhaø NK khoâng theå thanh toaùn ñöôïc hoaëc khoâng theå nhaäp haøng ñöôïc. Ñeå khaéc phuïc ruûi ro naøy, toå chöùc BTT ñoøi hoûi nhaø XK phaûi coù baûo hieåm vaø ñeå laïi töø 10% ñeán 30% giaù trò khoaûn BTT vaøo taøi khoaûn khoáng cheá. Ñaây laø cô sôû an toaøn cho nghieäp vuï BTT cuûa toå chöùc BTT. BTT quoác teá ñöôïc thöïc hieän thoâng thöôøng giöõa hai quoác gia khaùc nhau. Do ñoù, vieäc thaåm ñònh khaùch haøng laø ngöôøi mua ôû quoác gia khaùc laø raát khoù khaên cho ñôn vò BTT. Vì theá, ruûi ro maø NH gaùnh chòu töø nghieäp vuï naøy raát cao. Ñeå khaéc phuïc khoù khaên naøy toå chöùc BTT trong nöôùc phaûi thoâng qua moät toå chöùc BTT ôû quoác gia ngöôøi NK ñeå tieán haønh thaåm ñònh. 1.7. Lôïi ích cuûa nghieäp vuï BTT: 1.7.1. Lôïi ích ñoái vôùi nhaø xuaát – NK Ñaây laø moät nghieäp vuï taøi trôï mang laïi nhieàu lôïi ích cho nhaø kinh doanh xuaát NK. Nhöõng lôïi ích cuï theå maø nghieäp vuï naøy mang laïi nhö sau: 1.7.1.1. Giaûm thieåu ruûi ro cho nhaø XK: Nhaø XK khi aùp duïng nghieäp vuï naøy seõ giaûm thieåu toái ña ñöôïc ruûi ro coù theå xaûy ra trong quaù trình kinh doanh. Bôûi vì, nhaø XK baùn KPT thì ñoàng thôøi cuõng chuyeån toaøn boä ruûi ro coù theå phaùt sinh cho ñôn vò BTT. Thoâng qua vieäc thaåm ñònh ngöôøi mua, ñôn vò BTT coù theå giuùp cho nhaø XK haïn cheá ñöôïc caùc sai soùt khaùc trong quaù trình ñaøm phaùn thöïc hieän giao thöông. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 27 1.7.1.2. Gia taêng toác ñoä luaân chuyeån tieàn maët vaø gia taêng khaû naêng thanh toaùn: Trong hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi nhaát laø hoaït ñoäng kinh doanh xuaát NK thì vieäc phaùt sinh caùc KPT laø thöôøng xuyeân vaø lieân tuïc. Chính caùc KPT naøy laøm chaäm ñi voøng quay voán vaø aûnh höôûng raát nhieàu ñeán quaù trình taùi saûn xuaát kinh doanh ñaëc bieät laø khaû naêng sinh lôøi cuûa DN. Aûnh höôûng cuûa noù nhö theá naøo? chuùng ta cuøng tìm hieåu thoâng qua hoaït ñoäng cuûa DN ñöôïc bieåu hieän baèng caùc tyû soá hoaït ñoäng: Taøi saûn löu ñoäng Tyû soá khaû naêng thanh toaùn = nôï ngaén haïn Trong ñoù, taøi saûn löu ñoäng bao goàm caùc khoaûn voán baèng tieàn, ñaàu tö taøi chính ngaén haïn, caùc KPT, haøng toàn kho vaø taøi saûn löu ñoäng khaùc. Tyû soá theå hieän khaû naêng thanh toaùn cuûa moät DN. Tyû soá caøng cao chöùng toû khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï caøng cao, hieäu quaû quaûn lyù vaø kinh doanh cuûa DN toát. Tuy nhieân, neáu quaù cao seõ laø moät daáu hieäu baát lôïi trong hoaït ñoäng kinh doanh cuûa DN. Bôûi vì, noù cho thaáy DN coù bao nhieâu taøi saûn coù theå chuyeån ñoåi thaønh tieàn maët ñeå ñaûm baûo khaû naêng thanh toaùn. Caùc KPT trong hoaït ñoäng kinh doanh laø moät trong nhöõng khoaûn khoâng thuoäc veà taøi saûn coù tính chuyeån hoaù thaønh tieàn cao, vieäc thu ñöôïc nôï hay khoâng phuï thuoäc raát lôùn vaøo khaû naêng thanh toaùn cuûa khaùch haøng. Vieäc giaûm thieåu ñöôïc caùc KPT cuõng ñoàng nghóa vôùi vieäc gia taêng voán baèng tieàn cuûa DN. Neáu moät DN gia taêng tyû soá thanh toaùn do vieäc gia taêng voán baèng tieàn vaø giaûm caùc KPT, ñieàu naøy ñoàng nghóa vôùi vieäc DN hoaït ñoäng coù hieäu quaû vaø khaû naêng thanh toaùn caùc khoaûn nôï cuûa DN laø raát lôùn. Ñoái vôùi moät soá ngaønh ngheà hoaït ñoäng trong moät soá muøa vuï, trong thôøi gian saûn xuaát thöôøng gaëp khoù khaên veà voán. BTT giuùp caùc DN ruùt ngaén LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 28 khoaûng thôøi gian xí nghieäp toàn tröõ haøng hoaù vôùi thôøi gian baùn haøng chôø thanh toaùn. Ñieàu naøy giuùp cho caùc DN gia taêng voøng quay voán vaø gia taêng khoái löôïng giao dòch. Nguoàn voán kinh doanh khoâng bò öù ñoïng trong caùc KPT chôø thanh toaùn seõ laøm gia taêng lôïi nhuaän thu ñöôïc. Vì vaäy, BTT laøm gia taêng toác ñoä luaân chuyeån voán baèng tieàn cho caùc DN vaø laøm gia taêng khaû naêng thanh toaùn. 1.7.1.3. Gia taêng thò tröôøng: Thò tröôøng laø moät trong nhöõng yeáu toá quan troïng trong kinh doanh cuûa moät DN. DN coù thò phaàn lôùn thì khaû naêng gia taêng kinh doanh cuûa DN caøng cao. Thò tröôøng theå hieän thoâng qua soá löôïng khaùch haøng maø DN coù quan heä ñoái taùc kinh doanh. Ñeå môû roäng thò tröôøng tieâu thuï cuûa mình, DN caàn phaûi môû roäng quy moâ kinh doanh. Vì theá, nguoàn voán moät laàn nöõa laïi laø ñieàu kieän caàn thieát cho söï phaùt trieån cuûa DN. Moät khi coù dòch vuï BTT, DN coù theå söû duïng ñeå chuyeån ñoåi nhöõng KPT chöa ñeán haïn thaønh tieàn phuïc vuï nhu caàu kinh doanh. Vieäc chuyeån ñoåi KPT thaønh tieàn moät caùch nhanh choùng ñaõ giuùp cho DN thu huùt ñöôïc khaùch haøng. Töø ñoù, gia taêng thò tröôøng tieâu thuï saûn phaåm cuûa mình. Beân caïnh ñoù, caùc khoaûn voán cuûa DN khoâng coøn bò chieám duïng trong thôøi gian daøi nöõa neân DN coù nhieàu ñieàu kieän ñeå ña daïng hoaù saûn phaåm, naâng cao chaát löôïng… Vaø vì theá vieäc kinh doanh cuûa DN cuõng seõ phaùt trieån theo. Toùm laïi, BTT vôùi tính naêng cung öùng voán cho DN ñaõ goùp phaàn khoâng nhoû trong vieäc phaùt trieån thò tröôøng, thu huùt khaùch haøng vaø phuïc vuï cho nhu caàu phaùt trieån kinh doanh trong DN. 1.7.1.4. Giaûm chi phí, xoùa boû tình traïng trì hoaõn thöôøng gaëp khi phaûi thöông löôïng hoaëc chaáp nhaän tín duïng thö vaø giaûm ruûi ro do nhöõng baát ñoàng xaûy ra trong kinh doanh ngoaïi thöông. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 29 Vôùi nghieäp vuï BTT, DN XK khoâng caàn phaûi maát thôøi gian ñeå môû thö tín duïng. Bôûi vì, khi BTT, ñôn vò BTT seõ laø ngöôøi tìm hieåu, thaåm ñònh khaùch haøng vaø laø ngöôøi chòu traùch nhieäm thu hoài caùc KPT. Chính vì theá, ñôn vò XK seõ khoâng phaûi chòu ruûi ro töø choái thanh toaùn, ruûi ro phaùt sinh trong vieäc kinh doanh seõ do ñôn vò BTT gaùnh chòu. Ngoaøi ra, caû hai beân XK vaø NK tieát kieäm ñöôïc moät khoaûn chi phí ñaùng keå nhö: chi phí phaùt sinh trong hình thöùc tín duïng chöùng töø, chi phí theo doõi soå saùch vaø chi phí thu hoài KPT khi ñeán haïn 1.7.1.5. Caûi thieän baûng caân ñoái taøi saûn: Baûng caân ñoái taøi saûn laø baûng toùm taét taøi saûn, nôï phaûi traû vaø voán chuû sôû höõu taïi moät thôøi ñieåm naøo ñoù, thöôøng laø cuoái naêm, cuoái quyù. Noäi dung baûng caân ñoái thöôøng ñöôïc theå hieän döôùi caùc noäi dung sau: Baûng 1: BAÛNG CAÂN ÑOÁI TAØI SAÛN TRÖÔÙC KHI BTT ÑVT: USD Taøi saûn Giaù trò Nguoàn voán Giaù trò 6.500.000I. Nôï ngaén haïn 9.500.000I. Taøi saûn löu ñoäng 3.500.0001. Caùc khoaûn phaûi traû 500.000 3.000.0002. Vay ngaén haïn 4.000.0001. Voán baèng tieàn 5.000.0002. Caùc KPT 7.000.000II. Nôï daøi haïn 8.000.0003. Haøng toàn kho II. Taøi saûn coá ñònh 4.000.000III. Voán chuû sôû höõu Toång taøi saûn 17.500.000 Toång nguoàn voán 17.500.000 Nhìn vaøo baûng caân ñoái taøi saûn cuûa moät DN chuùng ta coù theå thaáy ñöôïc tình hình taøi chính cuûa DN. Neáu baûng caân ñoái cuûa DN coù KPT quaù cao thì khi ñoái taùc kinh doanh muoán ñaàu tö hoaëc hôïp taùc kinh doanh vôùi DN hay NH khi quyeát ñònh taøi trôï seõ phaûi xem xeùt laïi. Bôûi vì, KPT naøy aûnh höôûng raát lôùn LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 30 ñeán khaû naêng kinh doanh cuûa DN. Giaû söû NH ñang xem xeùt taøi trôï voán cho moät DN coù KPT quaù cao thì NH caàn xem xeùt caùc KPT naøy coù theå thu hoài ñöôïc bao nhieâu vì caùc khoaûn naøy aûnh höôûng tröïc tieáp ñeán khaû naêng thu hoài laõi vaø nôï vay cuûa NH. Trôû laïi baûng caân ñoái taøi saûn cuûa DN phía treân, giaû söû DN aùp duïng nghieäp vuï BTT vaø baùn KPT 3.500.000USD cho NH, NH ñoàng yù taøi trôï cho DN 80% trò giaù hoaù ñôn. Soá tieàn maø DN nhaän ñöôïc laø 80%*4.000.000USD = 3.200.000USD. Giaû söû DN söû duïng 2.000.000USD ñeå thanh toaùn cho caùc chuû nôï vaø 1.200.000USD ñeå thanh toaùn cho NH. Baûng 2: BAÛNG CAÂN ÑOÁI TAØI SAÛN CUÛA DN SAU KHI BTT ÑVT: USD Taøi saûn Giaù trò Nguoàn voán Giaù trò 3.300.000IV. Nôï ngaén haïn 6.300.000II. Taøi saûn löu ñoäng 1.500.0001. Caùc khoaûn phaûi traû 500.000 1.800.000800.0001. Voán baèng tieàn 2. Vay ngaén haïn 5.000.0002. Caùc KPT 7.000.0008.000.0003. Haøng toàn kho V. Nôï daøi haïn II. Taøi saûn coá ñònh 4.000.000 VI. Voán chuû sôû höõu Toång taøi saûn 14.300.000 Toång nguoàn voán 14.300.000 Vì vaäy, khi söû duïng nghieäp vuï BTT DN seõ laøm giaûm caùc KPT trong baûng caân ñoái taøi saûn cuûa mình do caùc khoaûn naøy ñaõ chuyeån sang cho ñôn vò BTT. Ñieàu naøy ñaõ laøm giaûm caùc KPT cuûa DN. Theo ví duï treân, DN coøn laøm giaûm ñöôïc caùc khoaûn nôï ngaén haïn cuûa DN, töø ñoù giuùp DN gia taêng khaû naêng thanh toaùn hôn nöõa. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 31 1.7.2. Lôïi ích ñoái vôùi NH: 1.7.2.1. Ña daïng hoaù dòch vuï NH: BTT vôùi tính naêng cung öùng tröôùc nguoàn voán ñaõ ñaùp öùng ñöôïc yeâu caàu ñöôïc taøi trôï cuûa caùc DN. Veà phía toå chöùc tín duïng, thoâng qua vieäc phaùt trieån nghieäp vuï BTT seõ hình thaønh neân dòch vuï môùi ñeå phuïc vuï toát hôn nhu caàu cuûa khaùch haøng. Trong xu theá hieän nay thì vieäc phaùt trieån dòch vuï môùi laø ñieàu taát yeáu maø caùc toå chöùc tín duïng phaûi thöïc hieän. Nghieäp vuï naøy ñaõ ñöôïc haàu heát caùc quoác gia treân theá giôùi aùp duïng nhaèm laøm ña daïng hoaù hoaït ñoäng kinh doanh NH bôûi vì nghieäp vuï BTT cung caáp moät soá dòch vuï: - Baûo hieåm ruûi ro cho DN, moät trong nhöõng nguyeân nhaân daãn ñeán tình traïng vôõ nôï trong DN do bò chieám duïng voán. Ruûi ro naøy DN coù theå giaûm thieåu ñöôïc baèng caùch baùn caùc khoaûn nôï thöông maïi cho toå chöùc BTT. - Quaûn lyù caùc KPT vaø thu nôï cho khaùch haøng. Vôùi tính chuyeân nghieäp cuûa mình toå chöùc BTT seõ coù nhöõng nhaän ñònh phaân tích moät caùch toaøn dieän vaø ñöa ra nhöõng khuyeán caùo cho DN. Vôùi chöùc naêng cuûa mình laø theo doõi caùc khoaûn kyø haïn thanh toaùn, kieåm tra caùc quy ñònh thanh toaùn, nhaéc nhôû khaùch haøng thanh toaùn vaø cuoái cuøng laø quaûn lyù caùc khoaûn nôï khoù ñoøi. Thoâng qua toå chöùc BTT maø ruùt ngaén daàn khoaûn nôï chaäm traû vaø taïo thoùi quen cho ngöôøi mua thanh toaùn ñuùng haïn. - Thoâng qua nghieäp vuï naøy caùc DN ñöôïc nhaän khoaûn taøi trôï töø toå chöùc BTT thoâng qua vieäc mua laïi caùc khoaûn nôï. 1.7.2.2. Phaùt trieån maïng löôùi khaùch haøng: NH hay toå chöùc BTT ñöa dòch vuï BTT vaøo aùp duïng coù nghóa laø taïo theâm saûn phaåm môùi cho ngöôøi tieâu duøng löïa choïn. Moät khi dòch vuï BTT mang laïi hieäu quaû ñích thöïc cho khaùch haøng thì daàn daàn seõ taïo cho khaùch LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 32 haøng thoùi quen söû duïng dòch vuï. Chính ñieàu naøy giuùp cho NH hay toå chöùc BTT phaùt trieån ñöôïc maïng löôùi khaùch haøng. 1.7.2.3. Gia taêng lôïi nhuaän: Trong hoaït ñoäng BTT, toå chöùc BTT hay NH seõ thu ñöôïc caùc khoaûn phí vaø laõi. Khaùch haøng söû duïng dòch vuï naøy caøng nhieàu thì nguoàn thu cuûa NH töø vieäc cung öùng dòch vuï seõ caøng taêng. Ngoaøi ra, khi ñöa dòch vuï BTT vaøo aùp duïng NH hay toå chöùc BTT coøn phaùt trieån ñöôïc moät soá dòch vuï khaùc nhö: gia taêng khoái löôïng giao dòch veà dòch vuï chuyeån tieàn, phaùt trieån dòch vuï kinh doanh ngoaïi hoái vaø moät soá dòch vuï NH khaùc. Khaùch haøng söû duïng dòch vuï BTT taïi NH phaûi laø khaùch haøng ñaõ duy trì moái quan heä vôùi NH thoâng qua vieäc môû taøi khoaûn taïi NH. Khi khaùch haøng coù taøi khoaûn taïi NH thì khaùch haøng seõ söû duïng nhöõng dòch vuï cuûa NH cung caáp vaø thöïc hieän caùc giao dòch qua NH. Ñieàu naøy giuùp cho NH gia taêng ñöôïc caùc khoaûn thu phí töø caùc dòch vuï cung öùng. Vì vaäy, khi nghieäp vuï BTT hình thaønh vaø phaùt trieån seõ laø moät dòch vuï mang laïi nhieàu nguoàn thu cho NH laøm gia taêng lôïi nhuaän. Tuy nhieân, BTT cuõng nhö nghieäp vuï kinh doanh khaùc, khi ñöa vaøo aùp duïng cuõng coù nhöõng tieàn ñeà caàn thieát ñeå phaùt trieån. 1.8. Ñieàu kieän tieàn ñeà ñeå phaùt trieån nghieäp vuï: BTT laø moät saûn phaåm môùi ñoái vôùi thò tröôøng Vieät Nam, vì theá caàn coù nhöõng ñieàu kieän ñeå ñöa nghieäp vuï vaøo söû duïng vaø phaùt trieån. - Tieàn ñeà ñaàu tieân ñeå nghieäp vuï BTT ra ñôøi laø söï phaùt trieån veà thöông maïi quoác teá. Kinh teá phaùt trieån seõ keùo theo söï phaùt trieån cuûa thöông maïi ñaëc bieät laø thöông maï._. vôùi moät coâng ty baûo hieåm tín duïng. Vieäc baûo hieåm naøy coù theå tieán haønh theo nhieàu caùch: LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 72 - Baûo hieåm toaøn boä: ñôn vò BTT coù theå tieán haønh mua baûo hieåm toaøn boä cho khoaûn BTT. Khi ruûi ro xaûy ra, coâng ty baûo hieåm seõ chòu toaøn boä ruûi ro. Do ñoù, ñôn vò BTT seõ haïn cheá ñöôïc ruûi ro. - Baûo hieåm chia seõ toån thaát: ñôn vò BTT thöïc hieän vieäc mua baûo hieåm theo phaàn traêm. Nghóa laø khi toån thaát xaûy ra, coâng ty baûo hieåm chæ chòu moät phaàn toån thaát theo tyû leä phaàn traêm ñaõ thöïc hieän vieäc baûo hieåm, phaàn coøn laïi laø toå chöùc BTT gaùnh chòu. - Baûo hieåm vöôït toån thaát: ñôn vò BTT quy ñònh soá toån thaát coù theå gaùnh chòu do ruûi ro gaây ra laø bao nhieâu treân giaù trò cuûa moät khoaûn BTT, phaàn coøn laïi seõ mua baûo hieåm. Khi ruûi ro xaûy ra, ñôn vò BTT seõ chòu toå thaát treân moãi KPT toái ña treân soá tieàn ñaõ thoaû thuaän vaø coâng ty baûo hieåm seõ chòu baát kyø phaàn toån thaát naøo vöôït quaù soá tieàn thoaû thuaän ñoù. - Baûo hieåm vöôït quaù toån thaát toång theå: ñôn vò BTT coù theå thöïc hieän kyù keát hôïp ñoàng baûo hieåm toå thaát toång theå trong moät naêm. Loaïi baûo hieåm naøy ñöôïc thieát keá ñeå baûo veä ñôn vò BTT trong tröôøng hôïp coù söï tích tuï quaù lôùn caùc toå thaát trong naêm baát kyø. Ñôn vò BTT seõ thoaû thuaän vôù coâng ty baûo hieåm moät giaù trò toån thaát trong naêm vaø neáu toaøn boä toån thaát nôï khoù ñoøi vöôït quaù giaù trò ñaõ thoaû thuaän thì coâng ty baûo hieåm seõ thanh toaùn phaàn vöôït ñoù. Coâng cuï baûo hieåm laø coâng cuï toát nhaát cho nghieäp vuï BTT, tuy nhieân hieän nay thò tröøông baûo hieåm Vieät Nam vaãn coøn yeáu so vôùi thò tröôøng baûo hieåm theá giôùi. Vaø saûn phaåm baûo hieåm cho caùc khoaûn taøi trôï cuûa NH chöa ña daïng. Hieän nay, chæ môùi coù saûn phaåm baûo hieåm tieàn gôûi, baûo hieåm tieàn vay ( khaùch haøng seõ thöïc hieän vieäc mua baûo hieåm cho nhöõng ruûi ro coâng trình vaø ngöôøi thuï höôûng laø NH). Vì theá ñeå phaùt trieån ñöôïc nghieäp vuï BTT, chính phuû caàn coù nhöõng quy ñònh cho caùc coâng ty baûo hieåm trong vieäc ña daïng hoaù LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 73 caùc loaïi saûn phaåm baûo hieåm ñaëc bieät laø nhöõng quy ñònh veà baûo hieåm phuïc vuï cho nghieäp vuï BTT. Beân caïnh vieäc thöïc hieän mua baûo hieåm cho nhöõng ruûi ro xaûy ra, ñôn vò BTT cuõng caàn trích laäp quyõ döï phoøng ruûi ro. Quyõ naøy seõ tieán haønh trích laäp haøng naêm theo moät tyû leä nhaát ñònh. Vieäc trích laäp quyõ naøy seõ giuùp cho NH giaûi quyeát toån thaát khi ruûi ro phaùt sinh. Ngoaøi vieäc trích laäp döï phoøng, ñôn vò BTT caàn xaây döïng quy cheá kieåm tra – kieåm soaùt vaø thöïc hieän vieäc kieåm toaùn ñoäc laäp ñoái vôùi hoaït ñoäng BTT, nhaèm phaùt hieän ra nhöõng ruûi ro tieàm aån vaø ruùt ra giaûi phaùp giaûm thieåu ruûi ro phaùt sinh. 3.3.1.2.4. Xaây döïng caùc quy ñònh veà an toaøn trong hoaït ñoäng BTT: Hoaït ñoäng BTT vôùi tính chaát öùng tröôùc tieàn cho DN neân cuõng ñöôïc xem nhö laø moät hình thöùc tín duïng. Vì vaäy, toå chöùc BTT toå chöùc hoaït ñoäng nghieäp vuï phaûi ñaûm baûo caùc quy ñònh veà an toaøn theo luaät cuûa toå chöùc tín duïng vaø vaên baûn nhaø nöôùc ban haønh. Theo quyeát ñònh 1096/2004/QÑ – NHNN ngaøy 06/09 naêm 2004 cuûa Thoáng ñoác NH nhaø nöôùc, ñieàu 20 quy ñònh: “Toång soá dö BTT cho moät khaùch haøng khoâng ñöôïc vöôït quaù 15% voán töï coù cuûa ñôn vò BTT”. Ñaây laø quy ñònh an toaøn cho hoaït ñoäng BTT. Bôûi vì, moät toå chöùc BTT ngoaøi vieäc söû duïng voán phuïc vuï cho nhu caàu BTT coøn söû duïng cho hoaït ñoäng khaùc. Khi ruûi ro xaûy ra, tyû leä an toaøn giuùp cho toå chöùc BTT khoâng rôi vaøo khuûng hoaûng. Neáu phaùt sinh caùc khoaûn BTT lôùn vöôït quaù khaû naêng cho pheùp coù theå söû duïng ñoàng BTT. Beân caïnh quy ñònh an toaøn theo luaät toå chöùc tín duïng, toå chöùc BTT coøn phaûi xaùc ñònh haïn möùc BTT. Coù theå söû duïng caùch xaùc ñònh haïn möùc gioáng nhö caùch xaùc ñònh haïn möùc trong nghieäp vuï tín duïng thoâng thöôøng, chaúng haïn, caên cöù vaøo uy tín, naêng löïc, vaø khaû naêng thu hoài KPT... LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 74 Maëc duø ñôn vò BTT ñaõ chuaån bò saún saøng caùc ñieàu kieän ñeå ñöa nghieäp vuï vaøo thò tröôøng nhöng nghieäp vuï khoâng theå “tieâu thuï” ñöôïc khi khoâng coù cô sôû phaùp lyù phuïc vuï cho noù. Vì vaäy, beân caïnh nhöõng ñieàu kieän maø toå chöùc BTT caàn thöïc hieän, chính phuû cuõng caàn coù nhöõng côù sôû phaùp lyù phuïc vuï cho vieäc vaän haønh nghieäp vuï. 3.3.2. Giaûi phaùp vó moâ 3.3.2.1. Ñieàu kieän veà cô sôû phaùp lyù: Nghieäp vuï BTT ñöôïc vaän haønh döôùi söï ñieàu chænh cuûa quyeát ñònh 1096/2004/QÑ-NHNN do NH nhaø nöôùc ban haønh ngaøy 06/09/2004. Trong quyeát ñònh naøy quy ñònh veà moät soá ñieàu lieân quan ñeán nghieäp vuï BTT. Quyeát ñònh naøy ra ñôøi ñöôïc xem nhö laø moät cô sôû phaùp lyù quan troïng cho caùc toå chöùc tín duïng trong vaø ngoaøi nöôùc cung öùng dòch vuï BTT. Tuy nhieân, trong quyeát ñònh coøn moät soá ñieàu chöa ñöôïc quy ñònh roõ raøng vaø coù theå noùi ñaây cuõng laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân laøm cho nghieäp vuï BTT chöa ñöôïc caùc NH thöông maïi Vieät Nam chuù yù ñeán. - Tröôùc tieân chuùng ta ñeà caëp ñeán vieäc chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï: chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï hieän nay chöa ñöôïc phaùp luaät quy ñònh roõ raøng. Moät caâu hoûi ñaët ra cho chuùng ta, thöïc chaát vieäc chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï coù ñöôïc phaùp luaät Vieät Nam thöøa nhaän hay khoâng? Treân thöïc teá, vieäc thöïc hieän chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï chuû yeáu döïa vaøo söï thoaû thuaän cuûa caùc beân lieân quan vaø khoâng döïa treân moät quy ñònh naøo cuûa luaät phaùp veà chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï. Vieäc naøy taïo taâm lyù e ngaïi cho caùc toå chöùc tín duïng khi ñöa nghieäp vuï BTT vaøo aùp duïng. Ñeå nghieäp vuï naøy sôùm ñöôïc phaùp trieån chính phuû caàn taïo haønh lang phaùp lyù trong vieäc quy ñònh cuï theå veà quyeàn vaø traùch nhieäm cuûa caùc beân lieân quan trong vieäc chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï. Quy ñònh veà caùc chöùng töø lieân quan ñeán chuyeån giao quyeàn ñoøi nôï. Moät khi coù cô LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 75 sôû phaùp luaät quy ñònh toå chöùc BTT vaø ñôn vò ñöôïc BTT seõ maïnh daïn söû duïng nghieäp vuï naøy. - Theo ñieàu 16 cuûa quyeát ñònh 1096/2004/QÑ-NHNN ngaøy 06/09/2004 cuûa Thoáng Ñoác NHNN quy ñònh “ñôn vò BTT vaø beân baùn haøng thoaû thuaän aùp duïng hoaëc khoâng aùp duïng hình thöùc ñaûm baûo cho hoaït ñoäng BTT. Caùc hình thöùc ñaûm baûo bao goàm kyù quõy, caàm coá, theá chaáp taøi saûn, baûo laõnh baèng taøi saûn cuûa beân thöù ba vaø caùc bieän phaùp baûo ñaûm khaùc theo quy ñònh cuûa phaùp luaät”. Vieäc quy ñònh veà taøi saûn ñaûm baûo trong hoaït ñoäng BTT thöïc chaát khoâng phaûi laø vaán ñeà thaät söï caàn thieát. Bôûi vì, thoâng thöôøng caùc hoaït ñoäng BTT khoâng ñoøi hoûi caùc khoaûn ñaûm baûo, NH khoâng phaûi thöïc hieän nghieäp vuï cho vay maø hoï chæ mua caùc KPT töø ngöôøi baùn. Toå chöùc BTT thu nôï khi ñeán haïn töø ngöôøi mua haøng chöù khoâng phaûi töø ngöôøi baùn. Ruûi ro phaùt sinh töø phía ngöôøi mua chöù khoâng phaùp sinh töø phía ngöôøi baùn. Vì theá, quy ñònh veà taøi saûn ñaûm baûo trong nghieäp vuï BTT laø khoâng caàn thieát. - Quy ñònh veà caùc KPT phaùt sinh töø giao dòch, thoaû thuaän ñang coù tranh chaáp (khoaûn 3 ñieàu 19 caùc KPT khoâng ñöôïc BTT “phaùt sinh töø giao dòch thoaû thuaän khoâng coù tranh chaáp”). Theo khoaûn 3 ñieàu 19 naøy thì ñieàu hieån nhieân laø toå chöùc BTT seõ khoâng chaáp nhaän vieäc BTT cho nhöõng KPT ñang bò tranh chaáp. Nhöng quy ñònh laïi khoâng neâu roõ tröôøng hôïp: Neáu KPT naøy sau khi ñaõ ñöôïc NH BTT, taøi trôï laïi phaùt sinh tranh chaáp khi ñoù ai seõ laø ngöôøi chòu traùch nhieäm ruûi ro naøy. Ñaây laø moät trong nhöõng vaán ñeà gaây khoù khaên cho caùc toå chöùc tín duïng khi ñöa nghieäp vuï BTT vaøo aùp duïng. Vì theá, chính phuû caàn ñöa ra nhöõng quy ñònh cuï theå roõ raøng veà vieäc xöû lyù khi coù tranh chaáp xaûy ra. Chaúng haïn khi xaûy ra tranh chaáp maø loãi laø do ngöôøi baùn, ngöôøi baùn phaûi chòu toaøn boä ruûi ro do mình gaây ra. Neáu do ngöôøi mua coá tình gaây tranh LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 76 chaáp ñeå keùo daøi thôøi gian thanh toaùn hoaëc gaây aùp löïc cho ngöôøi baùn, caên cöù theo luaät ôû Vieät Nam hay luaät taïi quoác gia cö truù cuûa ngöôøi mua (ñoái vôùi hoaït ñoäng BTT XNK)? chính phuû caàn phaûi quy ñònh roõ. Vieäc quy ñònh cuï theå nhöõng vaán ñeà naøy seõ taïo taâm lyù an taâm cho toå chöùc tín duïng khi söû duïng nghieäp vuï. 3.3.2.2. Ñieàu kieän veà maïng löôùi NH: Ña soá caùc NH nöôùc ngoaøi hoaït ñoäng taïi Vieät Nam ñeàu laø nhöõng NH coù raát nhieàu chi nhaùnh hoaït ñoäng ôû khaép nôi treân theá giôùi. Ñaây laø moät trong nhöõng lôïi theá cuûa NH nöôùc ngoaøi khi thöïc hieän nghieäp vuï BTT. Bôûi vì, khi BTT cho moät ñôn vò ôû quoác gia naøo, chi nhaùnh taïi NH ñoù coù theå thöïc hieän vieäc thaåm ñònh khaùch haøng vaø thaåm ñònh khaû naêng thu hoài KPT ñöôïc BTT naøy. Do ñoù, haïn cheá khaû naêng xaûy ra ruûi ro cho NH thöïc hieän BTT. So vôùi NH nöôùc ngoaøi, caùc NH thöông maïi cuûa chuùng ta hieän nay hoaït ñoäng chæ taïi laõnh thoå Vieät Nam vaø chæ coù thöïc hieän vieäc quan heä ñaïi lyù vôùi caùc NH taïi caùc quoác gia khaùc. Soá löôïng caùc NH quan heä ñaïi lyù khoâng nhieàu vaø thoâng thöôøng chæ laø quan heä veà taøi khoaûn, quan heä ñeå thöïc hieän nghieäp vuï thanh toaùn quoác teá. Ñeå phuïc vuï toát trong hoaït ñoäng BTT, caùc NH caàn taïo laäp moái quan heä thaân thieát vaø uy tín trong kinh doanh vôùi caùc caùc NH ñaïi lyù nhaèm taïo thuaän lôïi hôn trong vieäc thaåm ñònh khaùch haøng. Bôûi vì, caùc NH ñaïi lyù coù theå laø thöïc hieän nhieäm vuï cuûa moät toå chöùc BTT NK (trong nghieäp vuï BTT hai ñôn vò BTT), thaåm ñònh naêng löïc cuûa ngöôøi mua vaø cung caáp thoâng tin cho chuùng ta. Töø ñoù, toå chöùc BTT ra quyeát ñònh ñöôïc chính xaùc hôn. Beân caïnh ñoù, toå chöùc BTT ôû Vieät Nam caàn tham gia vaøo hieäp hoäi toå chöùc BTT toaøn caàu FCI - Factors Chain International. FCI ñöôïc thaønh laäp töø naêm 1968, ñöôïc xem nhö laø moät toå chöùc lieân keát caùc coâng ty BTT ñoäc laäp treân khaép theá giôùi. Hieän nay, FCI ñaõ phaùt trieån thaønh moät maïng löôùi BTT LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 77 lôùn nhaát theá giôùi. FCI ñöôïc hình thaønh treân cô sôû söï hieåu bieát khu vöïc sôû taïi vaø söï naêng ñoäng veà caùch tieáp caän. Moãi nöôùc hoaït ñoäng theo moät caùch rieâng, am töôøng caùc taäp quaùn vaø vaên hoaù cuûa quoác gia sôû taïi, boå sung moät khía caïnh ñoäc ñaùo cho nghieäp vuï BTT quoác teá. . Hoaït ñoäng cuûa FCI döïa treân vieäc söû duïng moät heä thoáng thoâng tin lieân laïc tieâu chuaån vaø thoáng nhaát hoaït ñoäng treân toaøn caàu. Keå töø khi baét ñaàu thaønh laäp, soá löôïng thaønh vieân cuûa FCI ñaõ taêng moät caùch nhanh choùng vôùi hôn 160 thaønh vieân taïi gaàn 50 nöôùc. Hieäp hoäi naøy hoaït ñoäng vôùi raát nhieàu toå chöùc BTT ôû taïi nhieàu quoác gia khaùc nhau tham gia. Moãi thaønh vieân tham gia seõ phaûi tuaân thuû caùc tieâu chí nghieâm ngaët veà naêng löïc taøi chính vaø cam keát veà caùc tieâu chuaån dòch vuï cao. Khi tham gia hieäp hoäi naøy chuùng ta coù theå bieát roõ thoâng tin veà ngöôøi mua nhieàu hôn do caùc toå chöùc BTT trong hieäp hoäi taïi quoác gia ngöôøi mua cö truù cung caáp. Vieäc hoaït ñoäng trong hieäp hoäi naøy coøn giuùp chuùng ta trao doài kinh nghieäm vaø kyû naêng taùc nghieäp trong khi thöïc hieän nghieäp vuï. 3.3.2.3. Thieát laäp vaø hoaøn chænh heä thoáng thoâng tin khaùch haøng: Hieän nay, ña phaàn thoâng tin lieân quan ñeán caùc DN ñeàu chöa ñöôïc coâng khai phoå bieán. Haàu heát caùc DN ñaàu bí maät veà thoâng tin. Caùc DN chöa coù thoùi quen thöïc hieän vieäc kieåm toaùn. DN chæ thöïc hieän kieåm toaùn khi coù yeâu caàu cuûa NH hay cô quan chính phuû. Ñaây laø moät trong nhöõng nguyeân nhaân gaây khoù khaên cho NH trong vieäc thöïc hieän taøi trôï cho DN. Nghieäp vuï BTT laø moät trong nhöõng nghieäp vuï taøi trôï cuûa NH cho caùc DN kinh doanh. Khi quyeát ñònh taøi trôï cho KPT naøo toå chöùc BTT cuõng caàn tieán haønh vieäc thaåm ñònh ngöôøi mua vaø ngöôøi baùn cuõng nhö thaåm ñònh khaû naêng coù theå thu hoài caùc KPT. Nhöng do thoâng tin ñeàu khoâng ñöôïc coâng khai neân gaây khoù khaên cho toå chöùc BTT trong vieäc thöïc hieän thaåm ñònh. Vì theá, ruûi ro cho toå chöùc BTT coù theå seõ xaûy ra do thieáu thoâng tin, daãn ñeán vieäc ñaùnh giaù sai laàm LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 78 vaø quyeát ñònh taøi trôï sai. Ñeå haïn cheá ruûi ro trong nghieäp vuï BTT, toå chöùc BTT caàn naém roõ thoâng tin ñeå ra quyeát ñònh ñuùng. Ñeå thöïc hieän ñieàu naøy : - Caùc DN phaûi taïo thoaùi quen thöïc hieän vieäc kieåm toaùn moät caùc trung thöïc vaø coâng khai thoâng tin. Caùc DN hieän nay ña phaàn thöïc hieän heä thoáng nhieàu soå saùch keá toaùn vaø thöïc hieän vieäc baùo caùo khoâng trung thöïc. Ñieàu naøy gaây raát nhieàu khoù khaên cho NH trong vieäc thaåm ñònh vaø ñaùnh giaù khaùch haøng. Vì theá, chính phuû caàn coù nhöõng quy ñònh cuï theå veà vieäc coâng khai thoâng tin vaø trung thöïc veà soá lieäu treân baùo caùo. - Vieäc BTT xaûy ra ruûi ro haàu heát laø töø phía ngöôøi mua, do ñoù vieäc thaåm ñònh ngöôøi mua vaø khaû naêng thu hoài KPT laø quan troïng nhaát. Thoâng tin töø phía ngöôøi mua ñoái vôùi nghieäp vuï BTT raát quan troïng. NH coù theå thu thaäp thoâng tin veà ngöôøi mua thoâng qua caùc NH ñaïi lyù hoaëc toå chöùc FCI. Vieäc môû roäng quan heä ñaïi lyù vaø tham gia vaøo FCI laø ñieàu khoâng theå thieáu ñöôïc khi thöïc hieän BTT. Thöïc hieän ñöôïc ñieàu naøy seõ giuùp toå chöùc BTT coù nhieàu thoâng tin chính xaùc veà ngöôøi mua hôn. Do ñoù, khi quyeát ñònh BTT chuùng ta seõ haïn cheá ñöôïc ruûi ro xaûy ra do thieáu thoâng tin cuõng nhö thieáu kinh nghieäm trong vieäc thaåm ñònh khaùch haøng vaø thaåm ñònh khaû naêng coù theå thu hoài cuûa caùc KPT. - Thuùc ñaåy tieán trình coå phaàn hoaù caùc DN nhaèm taïo theâm saûn phaåm vaø ñieàu kieän ñeå thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån. Vieäc phaùt trieån thò tröôøng chöùng khoaùn seõ taïo thoùi quen cho caùc DN coâng khai thoâng tin. Treân thò tröôøng chöùng khoaùn, nhaø ñaàu tö muoán ñaàu tö vaøo loaïi chöùng khoaùn naøo cuõng caàn phaûi naém roõ veà tình hình hoaït ñoäng vaø tình hình taøi chính cuûa DN. Vì theá thoâng tin treân thò tröôøng chöùng khoaùn laø phaûi coâng khai vaø chính xaùc. Beân caïnh vieäc coâng khai thoâng tin, khi thò tröôøng chöùng khoaùn phaùt trieån, caùc DN seõ gia taêng naêng löïc caïnh tranh vaø gia taêng naêng löïc saûn xuaát. Chính ñieàu naøy seõ thuùc ñaåy gia LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 79 taêng nhu caàu voán trong caùc DN vaø laøm gia taêng nhu caàu caàn taøi trôï, taïo cô sôû ñeå nghieäp vuï BTT phaùt trieån. 3.3.2.4. Quy ñònh veà quaûn lyù ruûi ro trong nghieäp vuï BTT: Baát cöù nghieäp vuï naøo cuõng tieàm aån ruûi ro voán coù cuûa noù. BTT cuõng theá, maëc duø noù mang laïi nhieàu lôïi ích cho caùc DN söû duïng noù, nhöng ñoàng thôøi noù cuõng haøm chöùa nhieàu ruûi ro. Nhöõng ruûi ro cuûa nghieäp vuï naøy phaùt sinh chuû yeáu töø phía ngöôøi mua (nhaø NK). Do ñoù, BTT cuõng caàn coù nhöõng quy ñònh ñeå haïn cheá ruûi ro. Moät trong nhöõng nghieäp vuï maø NH coù theå söû duïng ñeå haïn cheá ruûi ro trong quaù trình hoaït ñoäng ñoù laø vieäc söû duïng caùc coâng cuï baûo hieåm. Tuy nhieân, treân thò tröôøng Vieät Nam hieän nay, caùc coâng cuï hoã trôï cho BTT chöa ñöôïc trieån khai aùp duïng. Nhaèm laøm giaûm ruûi ro cho toå chöùc BTT khi aùp duïng dòch vuï, chính phuû caàn ban haønh caùc quy ñònh veà vieäc söû duïng caùc coâng cuï baûo hieåm ruûi ro trong BTT, cho pheùp caùc coâng ty baûo hieåm thöïc hieän caùc nghieäp vuï baûo hieåm BTT. Beân caïnh vieäc ban haønh caùc quy ñònh baûo hieåm, chính phuû caàn quy ñònh veà vieäc trích laäp döï phoøng ruûi ro trong BTT. Vieäc trích laäp döï phoøng naøy seõ giuùp cho caùc toå chöùc BTT coù theå buø ñaép ñöôïc moät phaàn ruûi ro. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 80 KEÁT LUAÄN W”X Töø thöïc tieãn veà hoaït ñoäng xuaát nhaäp khaåu trong neàn kinh teá vaø hoaït ñoäng taøi trôï cuûa caùc ngaân haøng thöông maïi hieän nay, caùc doanh nghieäp coù nhu caàu voán raát lôùn nhöng nguoàn taøi trôï raát haïn cheá. Do ñoù, nguoàn voán taøi trôï chöa ñaùp öùng ñöôïc nhu caàu voán phuïc vuï phaùt trieån. Thoâng qua vieäc phaùt trieån nghieäp vuï bao thanh toaùn, caùc ngaân haøng coù theå cung öùng voán cho caùc doanh nghieäp noùi rieâng vaø neàn kinh teá noùi chung moät khoái löôïng voán raát lôùn. Tuy nhieân, ñaây laø moät trong nhöõng nghieäp vuï môùi ñoái vôùi Vieät Nam, neân trong quaù trình phaùt trieån seõ gaëp khoâng ít nhöõng khoù khaên. Ñieàu naøy ñöôïc chöùng minh thoâng qua doanh soá bao thanh toaùn taïi Vieät Nam. Maëc duø, quy cheá bao thanh toaùn ñaõ coù, moät soá ngaân haøng cuõng ñaõ ñöa vaøo söû duïng, nhöng thò tröôøng veà nghieäp vuï naøy chöa ñöôïc phaùt trieån. Vì vaäy, luaän vaên ñöa ra moät soá giaûi phaùp ñeå giuùp nghieäp vuï phaùt trieån trong hoaït ñoäng ngaân haøng. Vôùi nhöõng giaûi phaùp mang tính vi moâ vaø vó moâ cuûa luaän vaên ñeà ra coù theå giuùp nghieäp vuï bao thanh toaùn phaùt trieån. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 81 TAØI LIEÄU THAM KHAÛO W”X Tieáng vieät 1. GSTS. Leâ Vaên Tö – Leâ Tuøng Vaân, “Tín duïng xuaát nhaäp khaåu – Thanh toaùn quoác teá vaø kinh doanh ngoaïi teä” – NXB Thoáng keâ Haø Noäi 2. GSTS. Leâ Vaên Tö, “Nghieäp vuï ngaân haøng quoác teá” – NXB Thoáng Keâ. 3. Quyeát ñònh 1096/2004/QÑ – NHNN ngaøy 06/09/04 ban haønh quy cheá hoaït ñoäng bao thanh toaùn cuûa caùc toå chöùc tín duïng. 4. Baùo caùo thöôøng nieân töø naêm 2002 ñeán 2004 cuûa Ngaân haøng coâng thöông, ngoaïi thöông, ngaân haøng ñaàu tö vaø phaùt trieån. 5. Taøi lieäu hoäi thaûo bao thanh toaùn TPHCM 7/3/2005 – Thuyeát trình vieân Jeroen Kohnstamm – Voõ Troïng Thuyû. 6. Taøi lieäu veà nghieäp vuï Factoring cuûa Ngaân haøng coâng thöông Vieät Nam thaùng7/1995. 7. Taøi lieäu giaûng daïy cao hoïc moân nghieäp vuï Ngaân haøng - TS. Nguyeãn Minh Kieàu thaùng 01/2005. 8. Quy cheá hoaït ñoäng bao thanh toaùn cuûa NHTM coå phaàn AÙ Chaâu. 9. Taïp chí ngaân haøng soá 10, 11 naêm 2004 10. Taïp chí ngaân haøng soá 24 ngaøy 25 thaùng 03 naêm 2005 11. Taïp chí ngaân haøng soá 75 ngaøy 17-09-2004 12. Taïp chí ngoaïi thöông soá 1 ngaøy 1-10/01/2005 vaø soá 2 ngaøy 11- 20/01/2005 13. Taïp chí con soá vaø söï kieän soá thaùng 05/2005 14. webside Tieáng Anh 15. Deutscher Factoring – Verband ev – http:// www.factoring.de 16. Deutsche factoring bank – Mitglied der Sparkassen – Finazgruppe - - factoring.de 17. FAR EAST NATIONAL BANK – HOCHIMINH CITY BRANCH – factoring business Plan 18. Factors chain International – home – – chain.com 19. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 82 PHUÏ LUÏC W”X Phuï luïc 1: Moät soá moâ hình bao thanh toaùn tieâu bieåu ñöôïc aùp duïng : Khi quyeát ñònh 1096/2004/QÑ-NHNN ngaøy 06 thaùng 09 naêm 2004 ra ñôøi, thò tröôøng Vieät Nam ñaõ coù 04 ngaân haøng cho ra ñôøi nghieäp vuï bao thanh toaùn, trong ñoù coù 03 ngaân haøng nöôùc ngoaøi vaø moät ngaân haøng coå phaàn tham gia. Ba ngaân haøng nöôùc ngoaøi laø Far East National Bank, Deutsbank, UFJ, ngaân haøng coå phaàn laø ngaân haøng coå Phaàn AÙ Chaâu. • Moâ hình bao thanh toaùn cuûa ngaân haøng Far East National Bank (FENB) FENB ñöôïc thaønh laäp töø 1974 thuoäc taäp ñoaøn Sinopac vaø hoaït ñoäng treân khaép theá giôùi vôùi chöùc naêng cung caáp caùc dòch vuï taøi chính cho caùc doanh nghieäp. Naêm 1998, Ngaân haøng Sinopac (ngaân haøng meï cuûa FENB) baét ñaàu thöïc hieän dòch vuï taøi trôï baèng bao thanh toaùn. Sinopac thöïc hieän bao thanh toaùn trong nöôùc vaø bao thanh toaùn quoác teá. Sau naêm naêm ñöa nghieäp vuï bao thanh toaùn thöïc hieän, Sinopac trôû thaønh ñôn vò bao thanh toaùn xuaát khaåu lôùn thöù 3 treân theá giôùi neáu xeùt veà maët doanh thu ñaït ñöôïc, doanh thu haøng naêm ñaït khoaûng 3tyû USD. Naêm 2004 FENB baét ñaàu hoaït ñoäng taïi thò tröôøng Vieät Nam. Chöùc naêng hoaït ñoäng cuûa FENB laø cung caáp caùc dòch vuï taøi chính ngaân haøng cho caùc doanh nghieäp. Thò tröôøng muïc tieâu cuûa FENB laø thò tröôøng cuûa caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû. FENB laø moät trong ba ngaân haøng nöôùc ngoaøi ñaàu tieân ñöôïc ngaân haøng nhaø nöôùc Vieät Nam kyù giaáy pheùp hoaït ñoäng dòch vuï bao thanh toaùn. Theo nhaän ñònh cuûa FENB thì thò tröôøng bao thanh toaùn ôû Vieät Nam laø moät thò tröôøng môùi vaø ñaày tieàm naêng, höùa heïn mang laïi nhieàu cô hoäi cho FENB. Thò tröôøng maø FENB hoaïch ñònh ñeå cung öùng dòch vuï naøy laø caùc LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 83 doanh nghieäp vöøa vaø nhoû coù nhu caàu voán ñeå phuïc vuï hoaït ñoäng saûn xuaát – kinh doanh. FENB cung öùng nghieäp vuï bao thanh toaùn caû trong nöôùc laãn bao thanh toaùn xuaát nhaäp khaåu. FENB coøn cung öùng dòch vuï bao thanh toaùn truy ñoøi vaø khoâng truy ñoøi. Ñoái vôùi nghieäp vuï bao thanh toaùn trong nöôùc, FENB aùp duïng moâ hình bao thanh toaùn moät ñôn vò. Moâ hình bao thanh toaùn nhö sau: Ngöôøi mua Ngöôøi baùn Ñôn vò bao thanh toaùn 1. Kyù keá hôïp ñoàng 6. Giao haøng 2. Y eâu c aàu B TT 4. T ra û lô øi 5. K yù H Ñ B TT 7. C hu ye ån ho aù ñô n 3. T ha åm ñ òn h 9. T ho âng b aùo th u nô ï k hi ñ eán h a 10 . T ha nh to aùn 8. Ö Ùng tr öô ùc 11 . Q uy eát to aùn Ñoái vôùi nghieäp vuï bao thanh toaùn quoác teá, FENB aùp duïng moâ hình bao thanh toaùn hai ñôn vò bao thanh toaùn. Moâ hình nhö sau: 8. G ôûi h oa ù ñ ôn 13 . Q uy eát to aùn Nhaø Nhaäp Khaåu (ngöôøi mua) Nhaø Xuaát Khaåu (Ngöôøi baùn) Ñôn vò BTT XK Ñôn vò BTT NK 1.HÑ baùn haøng 2. Y eâu c aàu D V 3. Yeâu caàu BTT 4 . T ha åm ñ òn h 5. T ra û lô øi 6. K yù H Ñ B TT 7. Giao haøng 9. Ö Ùng tr öô ùc tie àn 10 . N hô ø th u kh i ñe án ha ïn 11 . T ha nh to aùn 8. Thoaû thuaän BTT 12. Thanh toaùn LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 84 Moâ hình bao thanh toaùn FENB aùp duïng cuõng gioáng nhö moâ hình bao thanh toaùn maø caùc ñôn vò bao thanh toaùn khaùc ñaõ vaø ñang aùp duïng. Neáu ngöôøi mua ôû Vieät Nam thì FENB seõ ñoùng vai troø laø ñôn vò bao thanh toaùn nhaäp khaåu (Import – Factor). Neáu ngöôøi mua ôû quoác gia khaùc thì FENB seõ ñoùng vai troø cuûa ñôn vò bao thanh toaùn xuaát khaåu (Export – Factor). Caùch tính phí: Toång chi phí cho moät moùn tieàn bao thanh toaùn ñöôïc tính bao goàm caùc khoaûn laõi vaø phí. Laõi ñöôïc tính theo möùc laõi suaát aùp duïng hieän haønh. Phí tính cho dòch vuï bao thanh toaùn ñöôïc FENB tính döïa theo doanh soá bao thanh toaùn. Cô caáu ñònh giaù trong moâ hình bao thanh toaùn trong nöôùc: giaù ñöôïc taïo thaønh töø hai yeáu toá: - Laõi phaùt sinh trong nghieäp vuï bao thanh toaùn (coøn goïi laø chi phí taøi chính hoaëc chi phí chieát khaáu). - Phí dòch vuï bao thanh toaùn. Ñoái vôùi dòch vuï bao thanh toaùn trong nöôùc, phí ñöôïc tính laø 0.45% treân doanh soá bao thanh toaùn cuûa moãi moùn. Cô caáu ñònh giaù trong moâ hình bao thanh toaùn quoác teá: giaù ñöôïc taïo thaønh töø 3 yeáu toá: - Chi phí laõi phaùt sinh trong bao thanh toaùn. - Phí noäp ñôn ñeà nghò, phí thaåm ñònh. - Phí dòch vuï. Ñoái vôùi bao thanh toaùn quoác teá, phí laø 0.5% treân doanh soá bao thanh toaùn cuûa moãi moùn. Ví duï: ñôn vò xuaát khaåu coù moät khoaûn phaûi thu trò giaù laø 30.000USD vôùi thôøi haïn laø 3 thaùng, yeâu caàu FENB cung caáp dòch vuï bao thanh toaùn. Sau khi kieåm tra khoaûn phaûi thu naøy, FENB ñoàng yù bao thanh toaùn cho khoaûn naøy vôùi giaù trò öùng tröôùc laø 80%. Phí noäp ñôn ñeà nghò bao thanh toaùn giaû LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 85 söû ñöôïc tính laø 4USD. Soá tieàn phí bao thanh toaùn maø ñôn vò bao thanh toaùn phaûi traû cho FENB = 30.000USD * 0.5% = 150 USD. Giaû söû laõi suaát FENB ñang aùp duïng vôùi kyø haïn cho vay 3 thaùng laø 0.9%/thaùng , soá tieàn laõi doanh nghieäp phaûi chòu trong nghieäp vuï naøy laø 30.000USD * 80% * 3*0.9% = 648USD. Vaäy toång soá tieàn phí doanh nghieäp phaûi chòu laø 4 + 150 + 648 = 802 USD Ñieàu kieän ñeå ñöôïc cung caáp dòch vuï bao thanh toaùn: FENB cung caáp dòch vuï bao thanh toaùn cho nhöõng doanh nghieäp vöøa vaø nhoû coù nhu caàu voán, caùc khoaûn phaûi thu phaùt sinh nhieàu. Caùc ñôn vò ñöôïc cung caáp dòch vuï bao thanh toaùn phaûi laø nhöõng ñôn vò coù tình hình hoaït ñoäng kinh doanh toát, taøi chính laønh maïnh. o Moâ hình bao thanh toaùn cuûa Ngaân haøng thöông maïi coå phaàn AÙ Chaâu: Ngaân Haøng AÙ Chaâu laø ngaân haøng ñaàu tieân trong caùc ngaân haøng thöông maïi trong nöôùc ñöa nghieäp vuï bao thanh toaùn vaøo aùp duïng. Loaïi hình bao thanh toaùn ngaân haøng AÙ Chaâu cung caáp laø bao thanh toaùn trong nöôùc coù quyeàn truy ñoøi vaø bao thanh toaùn xuaát – nhaäp khaåu coù quyeàn truy ñoøi. Ñoái töôïng khaùch haøng ñöôïc cung öùng dòch vuï: caùc doanh nghieäp hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh haøng hoaù trong nöôùc, lieân doanh, hôïp taùc xaõ…. Khoaûn phaûi thu ñöôïc bao thanh toaùn: nhöõng khoaûn phaûi thu phaùt sinh töø hôïp ñoàng kinh teá, ñöôïc mua baùn hôïp phaùp vaø phaûi coù quy ñònh vieäc chuyeån nhöôïng khoaûn phaûi thu hoaëc khoâng. Thôøi haïn thanh toaùn coøn laïi cuûa khoaûn phaûi thu laø khoâng qua 180 ngaøy. LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 86 Haïn möùc bao thanh toaùn cuûa ngaân haøng AÙ Chaâu aùp duïng cho moät khaùch haøng laø khoâng ñöôïc vöôït quaù 15% voán töï coù cuûa ngaân haøng. Quy ñònh naøy nhaèm ñaûm baûo an toaøn cho hoaït ñoäng cuûa ngaân haøng. Ngaân haøng AÙ Chaâu söû duïng hình thöùc ñaûm baûo cho hoaït ñoäng bao thanh toaùn bao goàm caùc hình thöùc: kyù quyõ, caàm coá, theá chaáp vaø baûo laõnh cuûa beân thöù ba. Thöïc hieän hình thöùc ñaûm baûo theo caùc quy ñònh veà ñaûm baûo tieàn vay cuûa phaùp luaät vaø theo quy ñònh cuûa ngaân haøng AÙ Chaâu. Laõi vaø phí trong hoaït ñoäng bao thanh toaùn ñöôïc tính nhö sau: - Laõi ñöôïc tính treân soá tieàn öùng tröôùc vôùi möùc laõi suaát töông öùng vôùi soá ngaøy bao thanh toaùn. Soá tieàn laõi naøy ñöôïc ngaân haøng thu khi beân mua haøng thanh toaùn khoaûn phaûi thu. - Phí bao thanh toaùn laø khoaûn phí maø ngaân haøng ñöôïc höôûng khi cung öùng dòch vuï. Soá tieàn phí naøy ngaân haøng seõ thu moät laàn khi öùng tröôùc tieàn cho doanh nghieäp. Phí bao thanh toaùn ñöôïc tính theo tyû leä phaàn traêm khoaûn phaûi thu. Moâ hình bao thanh toaùn cuûa ngaân haøng AÙ Chaâu cuõng ñöôïc thöïc hieän gioáng nhö moâ hình cuûa FENB vaø caùc ngaân haøng khaùc. Ñieåm khaùc bieät giöõa ngaân haøng AÙ Chaâu vaø FENB laø ñoái töôïng khaùch haøng. Ñoái töôïng khaùch haøng maø FENB höôùng ñeán laø khaùch haøng thuoäc caùc doanh nghieäp vöøa vaø nhoû, coøn ñoái vôùi AÙ Chaâu thì khoâng phaân bieät doanh nghieäp thuoäc daïng naøo. AÙ Chaâu thöïc hieän bao thanh toaùn cho taát caû caùc khaùch haøng laø doanh nghieäp hoaït ñoäng hôïp phaùp treân laõnh thoå Vieät Nam. FENB khoâng yeâu caàu khaùch haøng khi bao thanh toaùn phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo cho khoaûn bao thanh toaùn, bôûi vì khi thöïc hieän bao thanh toaùn, ngöôøi mua môùi chính laø ngöôøi thanh toaùn cho khoaûn bao thanh toaùn khi ñeán haïn. Do ñoù, ñieàu quan troïng ñoái vôùi FENB khi thöïc hieän bao thanh toaùn chính laø khaû naêng thanh toaùn cuûa ngöôøi mua vaø tính coù theå thu hoài cuûa LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 87 khoaûn phaûi thu. Ngaân haøng AÙ Chaâu thöïc hieän bao thanh toaùn truy ñoøi ngöôøi baùn, ví theá khi thöïc hieän bao thanh toaùn ngaân haøng yeâu caàu doanh nghieäp phaûi coù taøi saûn ñaûm baûo gioáng nhö quy ñònh veà cho vay ñeå ñaûm baûo an toaøn trong hoaït ñoäng. Phuï luïc 2: Baûng 14: Doanh soá bao thanh toaùn cuûa moät soá quoác gia naêm 2004 Quoác gia Trieäu EUR Anh 100- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn 182,000- Bao thanh toaùn trong nöôùc 2520- Bao thanh toaùn theá giôùi Myõ 110- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn - Bao thanh toaùn trong nöôùc 77,050 - Bao thanh toaùn theá giôùi 4,810 Ñöùc 20- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn - Bao thanh toaùn trong nöôùc 35,000 - Bao thanh toaùn theá giôùi 10,000 Ñöùc 20- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn - Bao thanh toaùn trong nöôùc 35,000 - Bao thanh toaùn theá giôùi 10,000 LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ Trang 88 Uùc 25- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn 18,123- Bao thanh toaùn trong nöôùc 58 - Bao thanh toaùn theá giôùi Trung Quoác 12- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn 3,555- Bao thanh toaùn trong nöôùc 760 - Bao thanh toaùn theá giôùi Malaysia 12- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn 700- Bao thanh toaùn trong nöôùc 30 - Bao thanh toaùn theá giôùi Singapore 10- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn - Bao thanh toaùn trong nöôùc 2,200 - Bao thanh toaùn theá giôùi 400 Thaùi Lan 20- Soá löôïng ñôn vò bao thanh toaùn 1,470- Bao thanh toaùn trong nöôùc 30 - Bao thanh toaùn theá giôùi Nguoàn: LUAÄN VAÊN THAÏC SIÕ HV: NGUYEÃN THÒ NGOÏC MYÕ ._.