Giải pháp nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty Cơ giới & xây lắp 14

Lêi c¶m ¬n Để hoàn thành chuyên đề thực tập với đề tài “nâng cao khả năng thắng thầu tại Công ty cơ giới và xây lắp 14” em đã nhận được nhiều ý kiến nhận xét, góp ý và sự giúp đỡ chân thành từ phía giáo viên hướng dẫn, ban giám đốc và các cô chú công tác tại Công ty cơ giới và xây lắp 14. Vì vậy, em xin chân thành gửi lời cảm ơn tới tất cả mọi người, đặc biệt là những người đã trực tiếp hướng dẫn em: Giáo viên hướng dẫn: T.S Nguyễn Thị Hồng Thuỷ G. Đ (xí nghiệp 141): Nguyễn Trí Hữu. Lêi më ®Çu Nền kinh tế chuyển đổi và vận động theo cơ chế thị trường thì các hoạt động sản xuất kinh doanh đều gắn liền với quy luật cạnh tranh, cạnh tranh với mức độ ngày càng cao sẽ thúc đẩy sự phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực xây dựng cơ bản thì cạnh tranh giữa các chủ thể tham gia đang ngày một càng gay gắt hơn. Để tạo ra một sân chơi mang tính cạnh tranh lành mạnh và bình đẳng, đảm bảo tính hiệu quả cao, ngày 12/2/1990 Bộ trưởng Bộ Xây dựng đã ra quyết định số 24/ BXD – VKT về việc ban hành “Quy chế đấu thầu” và tiếp tục sửa đổi bổ sung bằng quyết định số 60/BXD – VKT ngày 30/3/1994 của Bộ trưởng Bộ Xây dựng và nghị định số 88/NĐ – CP năm 1999 của chính phủ. Phải khẳng định rằng “Quy chế đầu thầu” được ban hành đã đáp ứng được yêu cầu phát triển của thị trường xây dựng, đem lại lợi ích cho tất cả các chủ thể kinh tế tham gia vào lĩnh vực này: Đấu thầu đã đem lại phương án thực hiện dự án đầu tư tối ưu nhất cho chủ đầu tư, mang lại cho nhà thầu (các công ty xây dựng) cơ hội cạnh tranh trong kinh doanh và sản xuất, tạo động lực thúc đẩy các công ty xây dựng nâng cao khả năng thắng thầu, bảo vệ khả năng sinh tồn và phát triển. Và đặc biệt với những thành tựu đạt được trong thời gian qua, đấu thầu đã thể hiện là sự kết hợp hài hoà giữa tiết kiệm và hiệu quả toàn diện của nền kinh tế quốc dân. Thế nhưng thực tế thì đấu thầu vẫn là một hình thức kinh doanh mới còn khá nhiều bất cập mà các công ty xây dựng Việt nam thì quá ít kinh nghiệm trong hiểu biết và vận dụng, do đó trong đấu thầu đã xảy ra không ít hiện tượng tiêu cực. Đây là một vấn đề mà các công ty xây dựng Việt Nam đang cố gắng hết sức để khắc phục đồng thời từng bước nâng cao hiệu quả trong công tác đấu thầu, tăng nhanh uy tín và khả năng cạnh tranh, khẳng định vị thế của mình. Hiện nay, Công ty cơ giới và xây lắp 14 đang là một trong những công ty xây dựng hoạt động công tác đấu thầu khá thành công, tạo được uy tín tốt trên “đấu trường”. Tuy nhiên nâng cao khả năng thắng thầu vẫn là một vấn đề bức xúc được ban lãnh đạo công ty quan tâm nhất hiện nay. Chính vì vậy sau một thời gian thực tập và nghiên cứu về quá trình sản xuất kinh doanh nói chung cũng như công tác đấu thầu của công ty nói riêng tại công ty tôi đã chọn để nghiên cứu đề tài “Một số giải pháp nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14”. Đề tài được nghiên cứu chủ yếu là dựa trên phương pháp thống kê và phân tích. Kết cầu đề tài gồm có 3 chương: Chương 1: Một số vấn đề chung về đấu thầu và khả năng thắng thầu của công ty xây dựng Chương 2: Phân tích đánh giá thực trạng công tác đấu thầu tại công ty cơ giới và xây lắp 14 Chương 3: Một sô giải pháp chủ yếu nhằm nâng cao khả năng thắng thầu của Công ty cơ giới và xây lắp 14. Ch­¬ng I Mét sè vÊn ®Ò chung vÒ ®Êu thÇu vµ kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña C«ng ty x©y dùng I. Ho¹t ®éng ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vµ ®Êu thÇu trong x©y dùng 1. Ho¹t ®éng ®Çu t­ x©y dùng c¬ b¶n vÞ trÝ cña ®Êu thÇu trong ®Çu t­ x©y dùng - Đầu tư xây dựng cơ bản là những hoạt động nhằm tạo ra những tài sản cố định mang tính chất lâu dài phục vụ cho nền kinh tế quốc dân thông qua các công trình dân dụng cũng như công nghiệp, giao thông, thuỷ lợi … Mai V¨n B­u: HiÖu qu¶ vµ qu¶n lý dù ¸n Nhµ n­íc. NXBKHKT - HN 2001 Hoạt động đầu tư xây dựng cơ bản là một quá trình được thực hiện qua ba giai đoạn như sau: - Giai đoạn chuẩn bị đầu tư - Giai đoạn thực hiện đầu tư - Giai đoạn kết thúc xây dựng, đưa dự án vào khai thác và sử dụng. Sau khi xem xét, đánh giá và xác định dự án là có tính khả thi thì chủ đầu tư sẽ tiến hành chuẩn bị những điều kiện vật chất, tài chính, nhân lực, mặt bằng thi công, giấy xin phép đầu tư … và tiếp đến chuẩn bị cho giai đoạn thực hiện đầu tư. Chủ đầu tư có thể thực hiện dự án đầu tư của mình bằng một trong hai phương thức là tự làm hoặc giao thầu (gồm chỉ định thầu hoặc là đấu thầu) tuỳ thuộc vào tính chất, quy mô của dự án và tiềm lực hiện có của chủ đầu tư. Kết thúc giai đoạn thực hiện đầu tư, chủ đầu tư sẽ thu được sản phẩm xây dựng và đưa sản phẩm này vào thực hiện mục đích và mục tiêu của mình (thu lợi nhuận hoặc làm công tác phúc lợi công cộng…). Nhưng vấn đề đặt ra trong quá trình này là: Làm thế nào để cho quá trình đầu tư xây dựng được thực hiện một cách hiệu quả nhất? Làm thế nào để chủ đầu tư có thể lựa chọn được tổ chức hay cá nhân có năng lực đáp ứng tốt nhất những điều kiện của chủ đầu tư mà vẫn mang lại hiệu quả toàn diện nhất? Lịch sử của quá trình hình thành và phát triển công nghệ quản lý dự án đã chứng minh rằng: Đấu thầu là phương thức đảm bảo hiệu quả kinh tế toàn diện nhất trong việc thực hiện dự án đầu tư và là một nhân tố có tác dụng thúc đẩy khả năng tự phát triển của các doanh nghiệp xây dựng. Trên thế giới, phương thức đấu thầu đã được các nước nhất là các nước công nghiệp tiên tiến đưa vào áp dụng từ lâu và khẳng định được hiệu quả thực tiễn của nó. Ta có thể tóm tắt quá trình đầu tư xây dựng như sau: Sơ đồ tóm tắt quá trình xây dựng đầu tư Giai đoạn chuẩn bị đầu tư - Dự án khả thi - Tài chính - Mặt bằng thi công - Giấy xin phép đầu tư…. Giai đoạn thực hiện đầu tư Giao thầu Tự làm chỉ định thầu u đấu thÇu thầu Giai đoạn kết thúc XD, đưa dự án vào khai thác sử dụng Như vậy, nhìn vào sơ đồ trên ta thấy vị trí của đấu thầu xây lắp chủ yếu nằm trong giai đoạn thực hiện dự án đầu tư. 2. Mét sè kh¸i niÖm, thùc chÊt vµ nh÷ng ®Æc ®iÓm cña ®Êu thÇu 2.1. Mét sè kh¸i niÖm Văn bản hướng dẫn Quy chế đấu thầu. Nhà xuất bản xây dựng. Hà Nội -2001. Trang 9 - 13 - Đấu thầu: là quá trình lựa chọn nhà thầu đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của bên mời thầu trong sự cạnh tranh giữa các nhà thầu. - Nhà thầu: là tổ chức kinh tế có đủ điều kiện và tư cách pháp nhân có thể tham gia đấu thầu. - Bên mời thầu: là chủ đầu tư hoặc đại diện hợp pháp của chủ đầu tư có dự án cần đấu thầu. Trong quá trình thực hiện dự án đầu tư tuỳ theo tính chất của công việc thì đấu thầu lại được chia làm nhiều loại khác nhau như: - Đấu thầu tư vấn: là loại hình đấu thầu chuẩn bị và thực hiện đầu tư nhằm lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc như tư vấn chuẩn bị đầu tư (lập và báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định các báo cáo khả thi), Tư vấn thực hiện đầu tư (lập thết kế, tổng dự toán và dự toán; thẩm định thiết kế; Lập hồ sơ mời thầu, đánh giá xếp hạng nhà thầu) và các tư vấn khác (vận hành trong thời gian đầu, thực hiện chương trình đào tạo chuyển giao công nghệ và quản lý dự án). - Đấu thầu mua sắm vật tư thiết bị: Đây là loại hình đấu thầu nhằm lựa chọn các nhà thầu thực hiện công việc mua sắm vật tư, thiết bị cho dự án. - Đấu thầu xây lắp: Là loại hình thực hiện dự án nhằm lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc xây lắp của dự án. - Đấu thầu dự án: là loại hình đấu thầu mà dự án không phải phân chia các gói thầu, các dự án thực hiện theo phương thức xây dựng - chuyển giao (BT) và các dự án thực hiện theo phương thức xây dựng - vận hành - chuyển giao (BOT). Nhà thầu trong đấu thầu dự án thực hiện tất cả các hoạt động từ tư vấn đầu thầu đến mua sắm thiết bị vật tư cho đến các công việc tuyển chon các nhà tư vấn cho dự án. Tuy nhiên trong phạm vi của bài viết này, em chỉ đi sâu nghiên cứu về đấu thầu xây lắp bởi đây đang là vấn đề mang tính chất quan trọng và đang được quan tâm đối với Công ty cơ giới và xây lắp 14. - Đấu thầu xây lắp là loại hình đấu thầu mà lựa chọn nhà thầu thực hiện các công việc xây lắp của dự án - Xây lắp là những công việc có liên quan đến quá trình xây dựng và lắp đặt thiết bị các công trình, hạng mục công trình. 2.2. Thùc chÊt cña ®Êu thÇu x©y l¾p Đấu thầu xây lắp là một quá trình mua bán đặc biệt, mà sản phẩm của quá trình đó là các công trình xây dựng, người bán là chủ đầu tư còn người mua là các công ty xây dựng (trong quá trình đấu thầu xây lắp được gọi là các nhà thầu). Quá trình này được thể hiện như sau: Bên mời thầu sẽ gửi thư mời thầu đến các nhà thầu. Nhà thầu sẽ căn cứ vào tài liệu do bên mời thầu cung cấp để đưa ra biện pháp thi công, giải pháp kỹ thuật và lập giá dự thầu…. nhằm giành được công trình xây dựng. Có nghĩa là với dự án xây dựng thì chủ đầu tư mong muốn bán với phương án thực hiện tối ưu nhất còn nhà thầu thì hi vọng mua được các công trình đem lại nhiều lợi ích cho mình nhất. Phương thức đấu thầu thường được thực hiện bởi một người bán và rất nhiều người mua do vậy mà nhà thầu muốn giành được hàng thì phải hết sức cố gắng đưa ra những lợi thế tuyệt đối trong khả năng thực hiện dự án của mình so với đối thủ cạnh tranh. Điều đó làm cho chất lượng công trình tăng lên, tiến độ thi công và giá cạnh tranh giảm xuống đem lại lợi ích cho chủ đầu tư. Đấu thầu là một hoạt động kinh doanh đã được thực hiện rộng rãi và từ lâu trên thế giới, tuy nhiên với một nền kinh tế hàng hoá còn sơ khai như ở Việt Nam thì đây là một hoạt động mới được đưa vào áp dụng còn khá mới mẻ. Do vậy bản chất kinh doanh của đấu thầu nói chung và đấu thầu xây lắp nói riêng dưới một góc độ khác nhau còn được quan niệm theo một cách khác nhau. Ở đây, ta xem xét quan điểm này trên ba các góc độ sau: -Theo quan điểm của nhà đầu tư: Đấu thầu là phương thức giúp chủ đầu tư lựa chọn được những nhà thầu đáp ứng tốt nhất được những yêu cầu chủ chủ đầu tư về kinh tế, kỹ thuật và tiến độ thi công công trình, để thực hiện dự án đầu tư của mình. Đấu thầu là nơi diễn ra một sự cạnh tranh mà ở đó chủ đầu tư tìm ra phương án tối ưu nhất để thực hiện dự án đầu tư của mình. Đặc biệt là với cơ chế thị trường hiện nay, khi mà giá cả đang là một trong những yếu tố mang tính chất quyết định phần thắng bại thuộc về nhà thầu nào (chiếm 70% tổng số điểm khi đánh giá hồ sơ đấu thầu) thì đấu thầu lại càng đem lại hiệu quả kinh tế, tránh thất thoát và lãng phí vốn, tiết kiệm cho chủ đầu tư không ít tiền của. Do đó phương thức đấu thầu là một phương thức thực hiện dự án đầu tư mà các chủ đầu tư ưa dùng trong thị trường xây dựng hiện nay. - Theo quan điểm của các công ty xây dựng (nhà thầu): Với các công ty xây dựng thì đấu thầu là một hình thức kinh doanh mang tính công bằng và bình đẳng, ở đó các công ty xây dựng có thể thể hiện hết mình khả năng cạnh tranh nhằm giành được các cơ hội khảo sát thiết kế, thi công công trình, đem lại việc làm lợi nhuận cho công ty; Đồng thời thực hiện tốt các công trình mà công ty trúng thầu thì công ty cũng ngày càng khẳng định vị thế và uy tín của mình đối với các nhà đầu tư và đối thủ cạnh tranh của mình. - Theo quan điểm của các nhà quản lý kinh tế Đấu thầu cũng là một phương thức quản lý dự án có vốn ngân sách nhà nước, đảm bảo hài hoà giữa tiết kiệm và hiệu quả kinh tế nhất. Đặc biệt là với phương thức đấu thầu thì mỗi năm nền kinh tế quốc dân đã tiết kiệm được hàng trăm tỷ đồng, tránh được những thất thoát và lãng phí không đáng có về nguồn vốn đầu tư của nhà nước. Đồng thời, quản lý tốt phương thức đấu thầu thì nhà nước cũng đã tạo ra được một môi trường kinh doanh mang tính cạnh tranh, công bằng và rất bình đẳng. Điều đó sẽ thúc đẩy các doanh nghiệp xây dựng, nhất là các các doanh nghiệp nhà nước từ bỏ thói quen cũ, tính ỷ lại phụ thuộc vào nhà nước để tự vươn lên để đấu tranh cho sự sinh tồn của mình. 2.3. §Æc ®iÓm cña ®Êu thÇu Từ thực chất của đấu thầu ta thấy đặc điểm nổi bật nhất trong công tác đấu thầu đó là: Thứ nhất, đấu thầu là một hoạt động kinh doanh đặc biệt khác với các hoạt động mua bán thông thường khác. Đó là: Người bán thì muốn bán việc với giá rẻ và phải trả tiền còn người mua thì mua việc với hi vọng đạt được mức giá đem lại lợi nhuận cao. Trên thị trường này thì lại chỉ có một người bán và nhiều người mua cho nên muốn mua được hàng thì người mua phải cố gắng thoả mãn tốt nhất những yêu cầu và điều kiện mà người bán đặt ra, đồng thời phải bảo đảm tính lợi thế so sánh tuyệt đối so với các đối thủ cạnh tranh. Thứ hai, trong đấu thầu luôn tồn tại sự cạnh tranh giữa các chủ thể: - Nhà đầu tư và nhà thầu - Các nhà thầu với nhau Thực tế, sự cạnh tranh giữa nhà đầu tư và nhà thầu thường xuất phát từ mối quan hệ cung cầu trên thị trường xây dựng. Cho dù là ở đây có một sự độc quyền nhất định của người bán thế nhưng vẫn tiềm ẩn một sự cạnh tranh nhà thầu và chủ đầu tư nhằm đi đến một thoả thuận hợp lý về quyền lợi, trách nhiệm và nghĩa vụ mà các bên đạt được trong quá trình thực hiện công trình; Còn cuộc cạnh tranh giữa các nhà thầu với nhau, đây là sự đua tranh nhằm thực hiện được mục tiêu sinh tồn của các công ty xây dựng và không có sự phụ thuộc mang tính phục tùng của công ty này vào công ty khác do vậy cuộc cạnh tranh này thì diễn ra với mức độ mạnh và gay gắt hơn hơn. Thứ ba, sự phụ thuộc mang tính chất phục tùng của nhà thầu đối với chủ đầu tư. Để thắng thầu, nhất định nhà thầu phải đáp ứng một cách đầy đủ và tốt nhất các yêu cầu của chủ đầu tư trong qúa trình tham dự đấu thầu bằng cách thể hiện năng lực thực hiện công trình của mình đó là giải pháp kỹ thuật chất lượng công trình tiến độ thi công… khiến cho chủ đầu tư có thể thoả mãn và tin tưởng giao cho nhà thầu thực hiện công trình. Do vậy, có thể nói rằng dù trong quá trình đấu thầu luôn tồn tại sự cạnh tranh giữa nhà thầu và chủ đầu tư nhưng rõ ràng là cũng tồn tại một sự phụ thuộc nhất định mang tính phục tùng của nhà thầu đối với chủ đầu tư. 3. Nguyªn t¾c, h×nh thøc vµ ph­¬ng thøc ®Êu thÇu 3.1. Nguyªn t¾c ®Êu thÇu Để đảm bảo thực hiện công tác đấu thầu một cách công bằng và hiệu quả nhất trên cơ sở cạnh tranh lành mạnh thì nhất thiết các thành viên tham gia vào công tác đấu thầu đều phải thực hiện một cách nghiêm túc những nguyên tắc sau: - Nguyên tắc cạnh tranh theo điều kiện ngang nhau Theo nguyên tắc này thì điều kiện đặt ra là thông tin phía bên mời thầu cung cấp cho các đơn vị ứng thầu phải ngang bằng nhau, nhất thiết không có sự phân biệt đối xử gây mất công bằng trong cạnh tranh, đem lại thiệt thòi cho những doanh nghiệp làm ăn chân chính. - Nguyên tắc dữ liệu đầy đủ Đây là nguyên tắc chỉ rõ trách nhiệm của nhà quản lý dự án là phải nghiên cứu, tính toán và cân nhắc một cách kỹ càng mọi thông tin chi tiết và yêu cầu v à các điều kiện liên quan đến công trình để cung cấp đầy đủ cho các nhà thầu và ký kết hợp đồng chặt chẽ nhằm tránh tình trạng một số nhà thầu sau khi trúng thầu thì lợi dụng một số thiếu sót do lỗi của bên mời thầu để nâng giá thầu lên trong quá trình thi công công trình. - Nguyên tắc đánh giá công bằng Theo nguyên tắc này có nghĩa là các hồ sơ dự thầu của các nhà thầu phải được bên mời thầu đánh giá một cách khoa học và hợp lý nhằm đảm bảo sự cạnh tranh công bằng và bình đẳng. Ví dụ: các hồ sơ dự thầu đều được đánh giá dựa trên một thang điểm nhất định được lượng hoá cho mỗi một chỉ tiêu theo tính chất quan trọng của nó trong quá trình thực hiện công trình - Nguyên tắc trách nhiệm phân minh Đó là nguyên tắc chỉ rõ trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của các bên có liên quan trong việc thực hiện hợp đồng sẽ đựơc nêu chi tiết phân minh trong hợp đồng ký kết tránh tình trạng xảy ra tranh chấp. - Nguyên tắc ba chủ thể Trong quá trình thực hiện dự án thì luôn luôn tồn tại sự có mặt của ba chủ thể đó là: chủ dự án, nhà thầu và kỹ sư tư vấn. Cả ba chủ thể đều phải là những cán bộ chuyên gia có trình độ học vấn, chuyên môn, kinh nghiệm nghề nghiệp và trách nhiệm đối với công việc cao trong khi thực hiện nhiệm vụ của mình. -Nguyên tắc tuân thủ nghiêm ngặt sự quản lý thống nhất của nhà nước Đấu thầu là một phương thức thực hiện dự án đem lại hiệu quả cao không những cho chủ đầu tư, cho các nhà thầu mà còn mang lại hiệu quả cho cả nền kinh tế xã hội; Là một nhân tố thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế xã hội. Do đó các chủ thể tham gia đấu thầu phải tuyệt đối tuân thủ sự quản lý của nhà nước, mà cụ thể đó là tuân thủ nghiêm ngặt các quy định, các văn bản pháp quy và hệ thống chính sách của nhà nước. -Nguyên tắc bảo lãnh, bảo hành, bảo hiểm thích đáng Công trình xây dựng là một tài sản có giá trị lớn là sản phẩm được thực hiện sản xuất trong một thời gian dài. Do đó để đảm bảo thực hiện và hoàn thành chất lượng tốt nhất và nhanh nhất thì các nhà thầu phải có trách nhiệm bảo lãnh bảo hành và bảo hiểm thích đáng. 3.2. C¸c h×nh thøc ®Êu thÇu Điều 4 – quy chế đấu thầu ban hành theo nghị định số 43/CP ngày 16 – 7 thì có các hình thức đấu thầu sau: - Đấu thầu rộng rãi: Là hình thức đấu thầu không hạn chế số lượng nhà thầu tham gia. Bên mời thầu phải thông báo mời thầu công khai trên các phương tiện thông tin đại chúng. Đối với các gói thầu có giá trị lớn và phức tạp về công nghệ và kỹ thuật, bên mời thầu phải tiến hành sơ tuyển nhà thầu để lựa chọn những nhà thầu có đủ năng lực và tư cách pháp nhân để tham gia dự thầu. - Đấu thầu hạn chế: Đây là hình thức đấu thầu mà bên mời thầu chỉ mời một số nhà thầu mà họ xét thấy có khả năng đáp ứng các yêu cầu của hồ sơ mời thầu. - Chỉ định thầu: Là hình thức đấu thầu đặc biệt, được áp dụng theo điều lệ quản lý đầu tư và xây dựng đối với các gói thầu sử dụng vốn của nhà nước được phép chỉ định thầu. Bên mời thầu chỉ thương thảo hợp đồng với một số nhà thầu do người có thẩm quyền quyết định đầu tư chỉ định, nếu không đạt được yêu cầu thì mới thương thảo hợp đồng với nhà thầu khác. Bên cạnh ba hình thức đấu thầu chủ yếu đó thì còn có một số hình thức đấu thầu khác đó là: chào hàng cạnh tranh, mua sắm trực tiếp, tự thực hiện và mua sắm đặc biệt… 3.3. C¸c ph­¬ng ph¸p ®Êu thÇu Đấu thầu có ba phương pháp như sau: - Đấu thầu một túi hồ sơ: Khi dự thầu theo phương pháp này thì nhà thầu chỉ cần nộp những đề xuất kỹ thuật, tài chính, giá bỏ thầu, và những điều kiện khác trong một túi hồ sơ chung để bên mời thầu xem xét và đánh giá. - Đấu thầu hai túi hồ sơ (hai phong bì) Khi đấu thầu theo phương pháp này, nhà thầu cần nộp những đề xuất kỹ thuật, phương án tài chính sơ bộ trong từng túi hồ sơ riêng vào cùng một thời điểm. Khi đó, túi hồ sơ kỹ thuật sẽ được bên mời thầu xem xét đánh giá và xếp hạng trước, nhà thầu nào được xếp hạng thứ nhất về kỹ thuật thì sẽ được xem xét tiếp túi hồ sơ về tài chính. Trường hợp các nhà thầu không đáp ứng các yêu cầu về tài chính và các điều kiện của hợp đồng thì bên mời thầu phải xin ý kiến của người có thẩm quyền quyết định đầu tư, nếu được chấp thuận thì mới được mời nhà thầu tiếp theo để xem xét. - Đấu thầu hai giai đoạn Phương thức nay được áp dụng cho các dự án lớn, phức tạp về công nghệ, kỹ thuật hoặc dự án thuộc dạng chìa khoá trao tay. Trong quá trình xem xét chủ đầu tư có điều kiện yêu cầu về mặt công nghệ, kỹ thuật và đủ điều kiện tài chính của hồ sơ mời thầu. Ÿ Giai đoạn thứ nhất: Các nhà thầu nộp đề xuất về kỹ thuật và phương án tài chính sơ bộ (chưa có giá) để bên mời thầu xem xét và thảo luận cụ thể với từng nhà thầu để thống nhất về yêu cầu và tiêu chuẩn kỹ thuật để nhà thầu chuẩn bị và nộp đề xuất kỹ thuật của mình. Ÿ Giai đoạn thứ hai: Bên mời thầu mời các nhà thầu tham gia giai đoạn thứ nhất nộp đề xuất kỹ thuật đã được bổ sung hoàn chỉnh, tiến độ thực hiện, điều kiện hợp đồng và giá bỏ thầu để đánh giá và xếp hạng. 4. Quy tr×nh tæ chøc ®Êu thÇu Quy trình tổ chức đấu thầu bao gồm 9 bước như sau: Bước 1: Chuẩn bị đấu thầu. Nội dung của giai đoạn này bao gồm: - Lập kế hoạch đấu thầu - Chuẩn bị hồ sơ mời thầu - Xác định tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu Trong đó: - Lập kế hoạch đấu thầu là khâu chuẩn bị của bên mời thầu. Kế hoạch đấu thầu bao gồm: phân chia dự án thành các gói thầu, xác định hình thức và phương thức đấu thầu, xác định thời gian tổ chức đấu thầu cho từng gói thầu, xác định phương thức thực hiện hợp đồng, xác định thời gian thực hiện hợp đồng… Nếu chưa đủ điều kiện để lập kế hoạch đấu thầu cho toàn bộ dự án thì có thể lập cho từng phần của dự án. Sau khi kế hoạch này được chủ đầu tư phê duyệt mới trở thành một trong những điều kiện mời thầu. Ÿ Chuẩn bị hồ sơ mời thầu Gồm có: thư mời thầu (nếu có sơ tuyển) hoặc thông báo dự thầu (nếu không có sơ tuyển); mẫu đơn dự thầu, chỉ dẫn đối với nhà thầu, hồ sơ thiết kế kỹ thuật và chỉ dẫn kỹ thuật, tiến độ thi công, điều kiện thương mại kèm theo bảng tiên lượng và tỷ giá hối đoái (nếu có) phương thức thanh toán; điều kiện chung và điều kiện cụ thể của hợp đồng; bảo lãnh dự thầu, mẫu thoả thuận hợp đồng, bảo lãnh thực hiện hợp đồng… Ÿ Xác định tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu Cơ sở lựa chọn nhà thầu có năng lực thực chất là năng lực hồ sơ dự thầu. Nhà đầu tư đánh giá năng lực nhà thầu chủ yếu là dựa vào các thông tin trên hồ sơ dự thầu vì vậy để đánh giá được các hồ sơ dự thầu một cách dễ dàng thì các chỉ tiêu trong hồ sơ dự thầu đều được lượng hoá thành thang điểm nhất định và hợp lý theo mức độ quan trọng của từng chỉ tiêu. Tiêu chuẩn đánh giá trong hồ sơ xây lắp bao gồm: - Tiêu chuẩn chất lượng, kỹ thuật - Tiêu chuẩn kinh nghiệm nhà thầu - Tiêu chuẩn tài chính giá cả - Tiêu chuẩn tiến độ thi công Bước 2: Mời thầu Tuỳ vào hình thức đấu thầu mà bên mời thầu lựa chọn hình thức mời thầu. Nếu thực hiện hình thức đấu thầu rộng rãi thì bên mời thầu sẽ sử dụng hình thức thông báo mời thầu trên các phương tiện thông tin đại chúng còn nếu sử dụng phương thức đấu thầu hạn chế thì sẽ gửi thư mời thầu trực tiếp đến các nhà thầu mà bên mời thầu cảm thấy là có đủ khả năng tham dự và thực hiện hợp đồng khi thắng thầu. Bước 3: Nộp và nhận hồ sơ dự thầu Nhà thầu phải niêm phong toàn bộ hồ sơ dự thầu của mình trong đó ghi rõ bản gốc, bản sao. Trên túi hồ sơ ghi rõ: tên gói thầu, tên nhà thầu, tên và địa chỉ bên mời thầu, phải ghi rõ không được mở trước ngày và giờ mở thầu và nộp trực tiếp hoặc qua bưu điện theo địa chỉ và thời gian quy định của hồ sơ mời thầu. Bước 4: Mở thầu Việc mở thầu được tiến hành công khai theo ngày giờ, địa điểm đã quy định trong hồ sơ mời thầu Bước 5: Đánh giá hồ sơ dự thầu Chọn được nhà thầu tốt nhất hay không là tuỳ thuộc vào tính chính xác, khách quan và công bằng của bước này. Do đó để đảm bảo được mục đích đúng đắn của cuộc đấu thầu thì các chuyên gia phân tích và đánh giá hồ sơ dự thầu phải có đủ năng lực chuyên môn cao và đạo đức nghề nghiệp tốt. Tuy mỗi loại đấu thầu mà có phương pháp đánh giá riêng nhất định, nhưng đối với đấu thầu xây lắp thì việc đánh giá tiến hành chủ yếu theo 3 bước: đánh giá sơ bộ, đánh giá chi tiết, và đánh giá tổng hợp. - Đánh giá sơ bộ hồ sơ dự thầu như sau Ÿ Xem xét tính hợp lệ của hồ sơ dự thầu Ÿ Xem xét đáp ứng cơ bản của nhà thầu Ÿ Làm rõ hồ sơ mời thầu (nếu có) Ÿ Loại bỏ hồ sơ không hợp lệ hoặc không đáp ứng về cơ bản các yêu cầu và điều kiện của hồ sơ mời thầu. - Đánh giá chi tiết hồ sơ dự thầu bao gồm những nội dung chính như sau: Ÿ Sửa chữa lỗi số học: bên mời thầu sẽ tìm sai và sửa các lỗi số học nếu có thì thông báo cho nhà thầu được biết để nhà thầu sửa chữa và định giá lại theo số liệu đúng, nếu nhà thầu không đồng ý thì hồ sơ dự thầu sẽ bị huỷ bỏ và nhà thầu sẽ mất số tiền bảo lãnh dự thầu. Ÿ Điều chỉnh những sai lệch: Nếu hồ sơ dự thầu có những sai lệch thì bên mời thầu sẽ điều chỉnh để so sánh hồ sơ dự thầu trên một mặt bằng đã hiệu chỉnh. Chuyển dời giá dự thầu sang đồng tiền chung (chỉ áp dụng với đấu thầu quốc tế) Ÿ Đánh giá theo tiêu chuẩn đã định trước, ở bước này cần thực hiện theo các tiêu chuẩn sau: * Tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng: - Mức độ đáp ứng của hồ sơ dự thầu với các yêu cầu kỹ thuật, chất lượng vật tư, thiết bị nếu trong hồ sơ thiết kế và chỉ dẫn kỹ thuật - Sơ đồ tổ chức hiện trường - Bố trí nhân lực tại hiện trường - Tính hợp lý và khả thi của các giải pháp kỹ thuật, giải pháp tổ chức thi công - Các biện pháp đảm bảo điều kiện về môi trường và các điều kiện an toàn khác về lao động, phòng cháy nổ…. - Sự phù hợp của thiết bị thi công (số lượng, chủng loại, công suất và tiến độ thi công hợp đồng cho cả công trình) * Tiêu chuẩn kinh nghiệm nhà thầu: - Kinh nghiệm thực hiện các dự án có tiêu chuẩn kỹ thuật tương tự - Số lượng trình độ các cán bộ công nhân kỹ thuật trực tiếp thực hiện dự án * Tiêu chuẩn tiến độ thi công - Xem xét mức độ đảm bảo tiến độ quy định trong hồ sơ mời thầu - Xem xét mức độ hợp lý về thời gian hoàn thành các hạng mục công trình có liên quan * Tiêu chuẩn tài chính, giá cả - Xem xét khả năng tài chính của 03 năm gần đây: - Tổng tài sản, tài sản lưu động, tài sản cố định, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, nguồn vốn kinh doanh. - Xem xét khả năng tín dụng của nhà thầu và địa chỉ cung cấp tín dụng cho nhà thầu - Danh mục và tổng giá trị các hợp đồng đang thi công, giá trị công trình thi công dở dang, ngày hoàn thành của các phần việc còn lại của hợp đồng * Tiêu chuẩn giá cả: - Tuỳ theo điều kiện của tùng loại thầu, giá trúng thầu không được vượt quá giá xét thầu đã được duyệt - Tiêu chuẩn tiến độ thi công mức độ đảm bảo tổng tiến độ quy định trong hồ sơ mời thầu, tính hợp lý về tiến độ hoàn thành giữa các hạng mục công trình có liên quan. Bước 6: Trình duyệt kết quả đấu thầu Bên mời thầu (chủ đầu tư) sẽ trình hồ sơ kết quả đấu thầu để cấp có thẩm quyền quyết định và ra quyết định. Bước 7: Công bố kết quả đấu thầu Nguyên tắc chung là bên mời thầu sẽ công bố kết quả trúng thầu khi có văn bản chấp thuận của người có thẩm quyền quyết định đầu tư. Tuy nhiên trong trường hợp bên mời thầu phát hiện có những thay đổi làm ảnh hưởng tới việc thực hiện hợp đồng từ phía nhà thầu thì có thể xem xét lại việc thực hiện đầu tư. Nếu không có gì thay đổi bên mời thầu sẽ gửi thông báo trúng thầu bằng văn bản hoặc thư đảm bảo, điện tín …tới nhà thầu trúng thầu kèm theo dự thảo hợp đồng, những yêu cầu và điều kiện khác có liên quan như thời gian thương thảo hợp đồng và ký kết hợp đồng. Bước 8: Thương thảo, hoàn thiện và ký kết hợp đồng Sau khi nhận được thông báo trúng thầu, nhà thầu gửi cho bên mời thầu thư chấp nhận thương thảo hợp đồng (không quá 30 ngày). Nếu không có gì thay đổi, hai bên sẽ tiến hành thương thảo hoàn thiện để tiến hành ký kết hợp đồng chính thức. Chủ đầu tư chỉ hoàn bảo lãnh dự thầu và tổ chức triển khai hợp đồng của nhà thầu trong một thời gian nhất định kể từ khi thông báo trúng thầu. Kết thúc quá trình đấu thầu và xét thầu bằng việc ký kết hợp đồng chính thức với các nhà thầu, việc quản lý dự án chuyển sang những bước tiếp theo trong chu trình dự án. Như vậy chúng ta có thể thấy một cuộc đấu thầu phải trải qua một trình tự bao gồm 8 bước như sau Sơ đồ quá trình đấu thầu chuẩn bị hồ sơ mời thầu mời thầu Nộp và nhần hồ sơ dự thầu Mở thầu Đánh giá hồ sơ mời thầu Trình duyệt kết quả đấu thầu Công bố kết quả đấu thầu Hoàn thiện, thương thảo và ký kết hợp đồng 5. ý nghÜa cña c«ng t¸c ®Êu thÇu Trong nền kinh tế thị trường, đấu thầu là một hình thức kinh doanh rất phổ biến và thực sự là một nhân tố thúc đẩy mạnh mẽ sự cạnh tranh vốn có của nền kinh tế thị trường, đấu thầu có tác dụng và ảnh hưởng to lớn đến tất cả các chủ thể kinh tế tham gia vào hoạt động kinh doanh lớn bởi hiệu quả mà nó thực sự mang lại. -Đối với chủ đầu tư: Với phương thức đấu thầu chủ đầu tư sẽ thoả mãn được mong muốn là chọn lựa được nhà thầu có khả năng đáp ứng cao những yêu cầu của mình về kỹ thuật, tiến độ thi công cũng như mức giá cả hợp lý trong việc thực hiện dự án của chủ đầu tư. Đồng thời, ở đây chủ đầu tư cũng luôn nắm được thế chủ động, tránh tình trạng lệ thuộc và độc quyền giá cả nếu thị trường chỉ có một nhà thầu duy nhất. Chính vì vậy mà với phương thức đấu thầu chủ đầu tư sẽ tăng cường được hiệu quả quản lý vốn đầu tư, tránh được tình trạng lãng phí và thất thoát vốn trong quá trình thực hiện thi công và đạt được mục đích là thực hiện dự án đầu tư với phương án có tính tối ưu nhất. Bên cạnh đó để tránh tình trạng tiêu cực xảy ra như gian lận, móc ngoặc, ăn cắp tráo đổi nguyên vật liệu hoặc thay đổi thiết kế khác với ban đầu trong quá trình thi công xây dựng của nhà thầu và để thu được kết quả cuối cùng là một sản phẩm như ý muốn thì đòi hỏi những nhà quản lý dự án phải có trình độ hiểu biết cao, am hiểu chuyên môn về xây dựng, về “Quy chế đấu thầu” sâu và rộng. Do đó đấu thầu cũng là một nhân tố thúc đẩy các nhà quản lý nâng cao trình độ và năng lực của mình. -Với chủ công ty xây dựng (nhà thầu): Trước hết, để thắng thầu các công ty xây dựng phải thể hiện rõ lợi thế so sánh trong cạnh tranh của mình. Điều đó cũng có nghĩa là công ty phải hoàn thiện mình về mọi mặt: quản lý tổ chức sản xuất, nâng cao trình độ, năng lực đội ngũ cán bộ công nhân viên, phải đầu tư dài hạn cho máy móc thiết bị có công nghệ kỹ thuật hiện đại, phải chuyển đổi cơ cấu tổ chức cho phù hợp với trình độ phát triển của công ty nhằm nâng cao chất lượng công trình tăng uy tín, giảm chi phí và nâng cao hiệu quả kinh doanh…. Với hình thức công khai và cạnh tranh bình đẳng trong công tác đấu thầu xây dựng thì sẽ thúc đẩy công ty xây dựng phát huy tính chủ động trong việc tìm kiếm các cơ hội tham gia dự thầu và ký kết hợp đồng thúc đẩy sự phát triển của công ty mình -Đối với nền kinh tế quốc dân Ÿ Đấu thầu góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế quốc dân đặc biệt là thúc đẩy tính cạnh tranh của nền kinh tế thị trường. Ÿ Đấu thầu xây dựng góp phần nâng cao hiệu quả và tính tiết kiệm trong việc sử dụng vốn tránh tình trạng thất thoát và lãng phí vốn. Ÿ Đấu thầu công bằng và bình đẳng tạo ra môi trường cạnh tranh lành mạnh giữa các doanh nghiệp xây dựng, nghĩa là tạo môi trường thúc đẩy sự phát triển của thị trường xây dựng cơ bản trong môi trường nền kinh tế hàng hoá phát triển sôi động. Ÿ Đấu thầu cũng góp phần đổi mới quản lý nhà nước trong lĩnh vực xây dựng. Để tổ chức quản lý công tác đấu thầu đạt hiệu quả cao thì nhà nước cũng cần phải có cơ chế và chính sách điều chỉnh để quản lý phù hợp và chặt chẽ. Điều đó nghĩa là cần phải nâng cao trình độ của cán bộ quản lý nhà nước trong lĩnh vực này. II. Kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña c¸c nhµ thÇu vµ c¸c nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña c¸c nhµ thÇu 1. TÝnh tÊt yÕu ph¶i n©ng cao kh¶ n¨ng th¾ng thÇu 1.1. §Êu thÇu - mét ho¹t ®éng kinh doanh mang tÝnh c¹nh tranh cao Tại sao phải các công ty xây dựng phải nâng cao khả năng thắng thầu? Đó là vì cạnh tranh. Cạnh tranh gắn liền với cơ chế thị trường và trở thành quy luật của nền kinh tế đa thành phần và đa dạng hoá các hình thức sở hữu. Thông qua cạnh tranh thì xã hội có thể thu được lợi ích cao nhất từ những nguồn ._.lực hạn chế nhất dù trong bản chất của nó cũng tồn tại một số hạn chế nhất định. Tuy nhiên quy luật cạnh tranh là một quy luật kinh tế khách quan không một doanh nghiệp tránh được bởi nếu phủ nhận nó thì doanh nghiệp sẽ dễ dàng bị loại ra khỏi thị trường, loại ra khỏi mọi hoạt động sản xuất kinh doanh. Trên thị trường xây dựng cạnh tranh cũng diễn ra ngày càng gay gắt hơn. Yếu tố cạnh tranh ở đây diễn ra trên hai phương diện: - Cạnh tranh giữa bên mời thầu và các nhà thầu - Cạnh tranh giữa các nhà thầu với nhau Như vậy, cạnh tranh trong đấu thầu xây dựng thực chất là sự ganh đua gay gắt giữa các công ty xây dựng với nhau và với chủ đầu tư kể từ khi bắt đầu tìm kiếm thông tin, đưa ra các giải pháp tham gia đấu thầu, bảo đảm thắng thầu, ký kết và thực hiện hợp đồng cho đến khi hoàn thành công trình theo yêu cầu của chủ đầu tư. Qua đó hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty xây dựng sẽ đạt được hiệu quả cao, bảo đảm khả năng sinh tồn và phát triển của công ty xây dựng. Hay nói một cách cụ thể cạnh tranh trong đấu thầu xây lắp ở thị trường xây dựng Việt Nam hiện nay là nhà thầu phải đưa ra giải pháp kỹ thuật tối ưu nhất, tiến độ thi công nhanh nhất, và mức giá rẻ nhất nhằm vượt qua được đối thủ cạnh tranh để giành được việc thực hiện công trình, Điều đó cũng có nghĩa là các công ty xây dựng phải nâng cao khả năng cạnh tranh (nâng cao khả năng thắng thầu) của các nhà thầu. Tóm lại, chỉ có công ty xây dựng nào thực sự quan tâm và tự hoàn thiện khả năng và nội lực của mình thì mới có thể đảm bảo được sự sinh tồn và sự phát triển của nó. Nghĩa là nâng cao khả năng thắng thầu là một tất yếu khách quan đối với các công ty xây dựng. 1.2. Th¾ng thÇu - nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn vËn mÖnh cña C«ng ty x©y dùng Với cơ chế thị trường phải cạnh tranh cho sự tồn tại và phát triển do đó công ty xây dựng phải chủ động tìm kiếm dự án xây dựng, tham gia đấu thầu, đứng trước sự lựa chọn của chủ đầu tư. Điều đó khẳng định thắng thầu đã trở thành nhân tố có ý nghĩa sống còn đối với các công ty xây dựng. - Trong hoạt động của lĩnh vực xây lắp, các công trình chính là đơn đặt hàng cho các nhà thầu. Nghĩa là thắng thầu giải quyết đầu ra cho các công ty xây dựng. Khi công ty có công trình để thực hiện thì sẽ có thu nhập để bù đắp chi phí hao mòn máy móc thiết bị, trả lương cho công nhân đồng thời khi giá trị sản xuất kinh doanh tăng lên, là điều kiện để nâng cao tiềm lực giúp các công ty xây dựng duy trì các hoạt động sản xuất kinh doanh, mở rộng thị trường và thị phần của mình. - Để dành được phần thắng trong tham gia dự thầu thì nhà thầu phải chứng tỏ có được lợi thế so sánh hơn các đối thủ cạnh tranh khác. Đó là lợi thế về năng lực máy móc thiết bị, trình độ và thâm diêm kinh nghiệm của cán bộ công nhân viên, năng lực tài chính …Do vậy mà khi trúng thầu thì nhà thầu cũng khẳng định được sức mạnh ưu việt của mình đồng thời sau mỗi sản phẩm công trình có chất lượng thì uy tín của nhà thầu càng được nâng cao. 2. Nh©n tè t¸c ®éng ®Õn kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña c¸c C«ng ty x©y dùng Khả năng thắng thầu của các công ty xây dựng là toàn bộ nguồn lực về tài chính, công nghệ thi công, máy móc thiết bị, tổ chức quản lý thi công và trình độ lao động cùng với các phương thức xử lý thông tin, và thủ thuật cạnh tranh mà công ty có thể sử dụng trong quá trình tham gia đấu thầu. Chính vì điều kiện tiên quyết cho sự thành công hay thất bại của công ty, sự tồn tại và phát triển hay là sự phá sản của công ty trong cơ chế thị trường ngày nay là khả năng thắng thầu mà các công ty xây dựng phải hết sức quan tâm và đầu tư cho nó. Để đầu tư cho khả năng thắng thầu một cách có hiệu quả thì các nhà thầu phải xem xét và phân tích những nhân tố tác động đến khả năng thắng thầu của công ty. Bao gồm: nhân tố khách quan và nhân tố chủ quan. 2.1. Nh©n tè kh¸ch quan Bao gồm: -Những biến động của môi trường kinh tế -Chính sách của Đảng và nhà nước - Đối thủ cạnh tranh - Sức ép của chủ đầu tư - Sức ép của những nhà cung cấp đầu vào Biến động của môi trường kinh tế: Đây là một nhân tố mang tính tổng thể và có ảnh hưởng từ mọi hoạt động sản xuất kinh doanh do đó các chủ doanh nghiệp cần nghiên cứu biến động của nhân tố này để có thể dự đoán được nhu cầu xây dựng trong tương lai cũng như dự báo được ảnh hưởng của nó tới những yếu tố khác. - Chính sách của Đảng và nhà nước Hoạt động của công ty không chỉ chịu sự chi phối của quy luật thị trường mà còn nằm trong tầm kiểm soát và quản lý của nhà nước thông qua hệ thống các chính sách và hệ thống pháp luật. Hiện nay, Đảng và Nhà nước ta quản lý hoạt động của thị trường xây dựng bằng các văn bản hướng dẫn, thông tư và nghị định của chính phủ cùng với hai điều luật cơ bản là “Quy chế quản lý đầu tư và xây dựng” ban hành kèm theo Nghị định 52/99/NĐ – CP ngày 7/8/1999 và “Quy chế đấu thầu” ban hành kèm theo Nghị định 88/1999/NĐ – CP ngày 1/9/1999 và các nghị định bổ sung như nghị định 12, 14 /NĐ – CP ban hành ngày 5/5/2000. Ngoài ra còn có các quy định về mức giá, khung giá và các chế tài yêu cầu các doanh nghiệp phải tuân thủ trong cả quá trình hoạt động …Nói chung, cường độ hoạt động của các công ty ít nhiều phụ thuộc vào mức độ ổn định của môi trường pháp lý. Một cơ chế thông thoáng mà chặt chẽ sẽ thúc đẩy sức phát triển của các doanh nghiệp ngược là thì sẽ kìm hãm sức, làm suy yếu sức cạnh tranh và vươn lên của các doanh nghiệp. - Đối thủ cạnh tranh Nói chung số lượng, quy mô, trình độ của đối thủ cạnh tranh quyết định tính chất, cường độ tranh đua cũng như thủ thuật giành thắng lợi trong tham gia dự thầu. Do vậy, sự hiểu biết về đối thủ cạnh tranh có một ý nghĩa hết sức quan trọng trong chiến lược cạnh tranh của công ty xây dựng. Đặc biệt là với những đòi hỏi ngày càng cao và sự vận động theo xu hướng phát triển của các đối thủ cạnh tranh là một sức ép ngày càng cao đối với các doanh nghiệp trong công tác đổi mới hoạt động của mình. - Sức ép từ chủ đầu tư Trên thị trường xây dựng, trong tham gia dự thầu thì chủ đầu tư là người có quyền quyết định đến kết quả cuối cùng của cuộc đấu thầu bởi họ có quyền lựa chọn nhà thầu nào đáp ứng tốt nhất các yêu cầu của mình. Do đó tạo uy tín, quan hệ và hình ảnh tốt với chủ đầu tư bên cạnh việc nâng cao năng lực nội tại của công ty thì công ty đã tư tạo cho mình một khả năng thành công trong đấu thầu. - Sức ép từ các nhà cung cấp các yếu tố đầu vào Để đảm bảo được khả năng thắng thầu thì các nhà thầu cũng phải đảm bảo được nguồn cung cấp đầu vào ổn định. Các nhà cung cấp đầu vào nói chung là có một quyền lực nhất định đối với công ty xây lắp bởi họ có khả năng làm tăng hay giảm tiến độ thi công và chất lượng công trình một cách gián tiếp. Do đó họ có thể làm tăng hay giảm khả năng cạnh tranh của công ty trong quá trình tham gia dự thầu. Đảm bảo đúng số lượng, chất lượng thời gian cung cấp các yếu tố đầu vào là một thuận lợi cho công ty nên công ty cần phải thiết lập mối quan hệ chặt chẽ đối với các nhà cung cấp đầu vào. 2.2. Nh©n tè chñ quan Công ty xây dựng muốn tồn tại và phát triển trong môi trường cạnh tranh thì luôn phải tranh đấu. Chỉ có những công ty nào luôn quan tâm và hoàn thiện năng lực của mình thì thực sự mới có đủ khả năng bảo tồn được sự sống và vươn lên cạnh tranh với các công ty khác. Chính vì vậy mà nghiên cứu, phân tích và đánh giá những nhân tố nội tại ảnh hưởng đến thực lực của công ty là một việc làm thực sự có ý nghĩa quan trọng trong quá trình hoạt động của công ty bởi sau khi nghiên cứu xong các nhân tố bên trong của công ty thì công ty có xác định được điểm mạnh, điểm yếu của mình. Trên cơ sở đó thì công ty đưa ra các giải pháp nhằm phát huy được những ưu điểm và hạn chế được những nhược điểm để đạt được khả năng thắng thầu là cao nhất. Những nhân tố nội tại có tác động đến thực lực của công ty xây dựng là: - Khả năng tài chính của công ty - Hệ thống máy móc thiết bị và công nghệ thi công của công ty - Cơ cấu, số lượng và chất lượng của đội ngũ cán bộ công nhân viên của công ty - Trình độ tổ chức thi công và quản lý của công ty - Thứ nhất là khả năng tài chính của công ty lành mạnh và độ ổn định cao thì đem lại mức độ tin cậy cao cho chủ đầu tư khi giao phó cho nhà thầu thực hiện công trình. Đồng thời khả năng tài chính cũng thể hiện khả năng thực hiện được dự án của nhà thầu. Bởi vậy, đây là một nhân tố quan trọng tác động đến xác suất trúng thầu của công ty xây dựng, là một điều kiện không thể thiếu được trong đòi hỏi của chủ đầu tư đối với nhà thầu. Năng lực tài chính của công ty được thể hiện như sau Ÿ Khả năng tài chính tự có của công ty thông qua nguồn vốn cố định, nguồn vốn lưu động và quỹ tích luỹ đầu tư và phát triển với mức độ cơ cấu hợp lý sẽ phù hợp với nhiệm vụ sản xuất kinh doanh của công ty. Ÿ Khả năng huy động vốn ngắn hạn và dài hạn của công ty là yếu tố đặc biệt quan trọng trong đấu thầu. Đó là nguồn cung cấp cho việc bảo lãnh thực hiện hợp đồng xây dựng do đó ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng thắng thầu của công ty. Vì vậy việc giải trình rõ những chỉ tiêu nguồn vốn huy động để thực hiện hợp đồng là một yếu tố cơ bản được chủ đầu tư đánh giá cao. Nhà thầu nào khẳng định được nguồn vốn vay của mình là ổn định và đáng tin cậy cao thì mang lại khả năng thắng thầu cao. Ÿ Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty trong ba năm gần nhất thể hiện khả năng, cường độ, mức độ hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty thông qua các chỉ tiêu như: sản lượng sản xuất, doanh thu thuần, lợi nhuận của công ty …đó là những chỉ tiêu thiết yếu mà nhà đầu tư sẽ xem xét trong quá trình đánh giá hồ sơ dự thầu của các công ty xây dựng. Ÿ Bên cạnh đó, một cơ cấu tài chính hợp lý cũng làm cho việc sử dụng vốn là có hiệu quả hơn giúp cho nhà thầu hoàn thành nhiệm vụ hoạt động sản xuất kinh doanh, nâng cao uy tín và đem lại niềm tin của chủ đầu tư cũng như các nhà cung ứng các yếu tố đầu vào. Đây là một nhân tố tác động đến năng lực cạnh tranh trong đấu thầu của các công ty xây dựng. - Thứ hai, hệ thống máy móc thiết bị và công nghệ thi công của công ty Thực tế đã chứng minh rằng, công ty xây dựng nào có tiềm lực mạnh về máy móc thiết bị, công nghệ thi công sẽ thực hiện tốt nhất những yêu cầu kỹ thuật phức tạp, cũng như thúc đẩy tiến độ thi công công trình, giảm thiểu chi phí. Từ đó hạ giá thành sản phẩm sản xuất mà chất lượng công trình vẫn đảm bảo do đó công ty sẽ được đánh giá cao trong quá trình cạnh tranh với các nhà thầu khác nếu như công ty có hệ thống máy móc thiết bị ưu việt hơn đối thủ cạnh tranh. Năng lực về máy móc thiết bị thi công của công ty được biểu hiện: Ÿ Khả năng huy động nguồn lực máy móc thiết bị thi công của nhà thầu đảm bảo việc thực hiện công trình qua: số lượng, chủng loại có tính đồng bộ của hệ thống máy móc mà công ty hiện có được giới thiệu trong hồ sơ dự thầu. Ÿ Trình độ tiên tiến, kỹ thuật hiện đại của máy móc thiết bị và quy trình công nghệ mà công ty sử dụng trong quá trình tổ chức thi công công trình có thể thúc đẩy tiến độn thi công, đảm bảo kỹ thuật, mỹ thuật cao đáp ứng yêu cầu của chủ đầu tư. Ÿ Chiến lược đổi mới công nghệ của công ty cũng tác động đến độ tin cậy của chủ đầu tư đối với công ty bởi nó thể hiện năng lực cũng như mức độ quan tâm và đầu tư của nhà thầu dành cho chất lượng cũng như khả năng cạnh tranh của nhà thầu so với đối thủ cạnh trạnh, đây cũng là một yếu tố góp phần nâng cao khả năng thắng thầu của công ty. - Thứ ba, cơ cấu, chất lượng và số lượng của đội ngũ cán bộ công nhân viên của công ty Năng lực nhân sự là một trong những điều kiện quan trọng mà bên mời thầu đòi hỏi nhà thầu phải thể hiện rõ trong hồ sơ dự thầu bởi vì tính chất quan trọng mà nó tác động lên quá trình thực hiện hợp đồng. Ngoài năng lực tài chính, máy móc thiết bị, tổ chức thi công thì công ty cũng cần phải quan tâm đến chất lượng, số lượng và cơ cấu của nguồn nhân lực nhằm thể hiện được khả năng cạnh tranh trên mọi mặt của công ty Ÿ Trước hết là trình độ và năng lực của ban lãnh đạo và ban quản lý dự án của công ty. Khả năng phân tích và nắm bắt xu thế nhạy bén với tính quyết đoán cao trong công việc của nhà quản lý có tính chất quyết định đến phần thắng bại, đem lại cơ hội cho công ty trong quá trình cạnh tranh đồng thời cũng tạo ra mối quan hệ và vị thế của công ty trên thương trường, đây cũng là một ưu thế đáng kể. Ÿ Bên cạnh đó một cơ cấu lao động với trình độ, số lượng, chất lượng hợp lý với tính chất công việc sản xuất kinh doanh của công ty thì cũng mang lại hiệu quả kinh doanh cho công ty. Điều đó có nghĩa là thúc đẩy tiến độ thi công công trình tránh thất thoát và lãng phí nguồn nhân lực, nguồn tài sản lớn của công ty. - Thứ tư, trình độ tổ chức thi công và quản lý dự án của công ty Chủ đầu tư luôn luôn quan tâm đến cơ cấu và trình độ tổ chức và quản lý thi công công trình trực tiếp vì nó ảnh hưởng đến hiệu quả thi công của công trình. Trong hồ sơ tham gia dự thầu, nhà thầu phải thuyết minh rõ năng lực nhân sự chủ chốt tham gia vào quá trình đấu thầu và thi công công trình, sự linh hoạt của cơ cấu tổ chức thi công và quản lý thi công, kết cấu hệ thống kiểm tra giám sát chặt chẽ … đem lại sự thuận lợi cho công tác phân công nhiệm vụ và trách nhiệm đến từng cán bộ công nhân viên tham gia thực hiện dự án…. 3. Mét sè yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi c«ng t¸c n©ng cao kh¶ n¨ng th¾ng thÇu cña C«ng ty x©y dùng 3.1. X©y dùng th­¬ng hiÖu uy tÝn trªn thÞ tr­êng Trong cơ chế thị trường và trong điều kiện cạnh tranh trong thời gian tới, để có thể thắng thầu với những công trình có giá trị lớn, có yêu cầu kỹ thuật cao thì đòi hỏi công ty phải có tên tuổi, một vị thế lớn trên thương trường, một uy tín cao với chủ đầu tư và các nhà cung ứng. Nghĩa là công ty cần phải xây dựng được hình ảnh của mình trên thị trường, xây dựng và nâng cao uy tín thương hiệu nổi tiếng công ty. Từ đó công ty có thể mở rộng thị trường và có nhiều cơ hội hơn trong tham gia đấu thầu. 3.2. Tham dù ®Êu thÇu trªn nguyªn t¾c c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ lµnh m¹mh, ®óng ph¸p luËt Đấu thầu bình đẳng và đúng pháp luật chắc chắn sẽ đem lại hiệu quả kinh tế cao. Tuy nhiên, trên thực tế không phải cuộc đấu thầu nào cũng được thực hiện nghiêm túc như là một môi trường cạnh tranh lý tưởng mà còn có một số hạn chế và tồn tại nhất định. Do đó, các nhà thầu nên xây dựng một tư tưởng là cần áp dụng phương thức đấu thầu với quy luật cạnh tranh theo đúng nghĩa của nó để đem lại hiệu quả kinh tế không chỉ riêng cho bản thân công ty mà còn cho cả nền kinh tế quốc dân. Hơn nữa, chỉ có đấu thầu với nguyên tắc cạnh tranh lành mạnh thì các công ty mới thực sự quan tâm và đầu tư hết sức cho khả năng thắng thầu của mình từ đó mới thực sự thúc đẩy sự phát triển của công ty xây dựng. Và chỉ có thế thì trong hội nhập, công ty mới có thể cạnh tranh được với các đối thủ cạnh tranh là các công ty xây dựng nước ngoài có nhiều lợi thế trong nguồn lực tài chính, kinh nghiệm đấu thầu và trình độ với kỹ thuật và công nghệ cao trong thi công công trình xây dựng. 3.3. §¶m b¶o hiÖu qu¶ kinh tÕ toµn diÖn cña viÖc thùc hiÖn nh÷ng c«ng tr×nh th¾ng thÇu Trong quá trình thực hiện dự án thắng thầu của công ty thì công ty không chỉ chú ý đến việc thực hiện mục tiêu tối đa hoá lợi nhuận bằng các thủ đoạn không chân chính mà làm ảnh hưởng đến chất lượng công trình, giảm uy tín của công ty. Nghĩa là công ty phải hoàn thiện công trình trúng thầu với phương châm: “vừa có lợi nhuận, vừa đảm bảo cho công ăn việc làm cho công nhân vừa nâng cao uy tín của công ty”. Hay nói cách khác mục tiêu tổng thể của công ty phải là: Đảm bảo hiệu quả kinh tế toàn diện của việc thực hiện những công trình mà doanh nghiệp thắng thầu. Ch­¬ng II Ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng c«ng t¸c ®Êu thÇu t¹i C«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 14 (Tæng C«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng - bé x©y dùng) I. Giíi thiÖu kh¸i qu¸t vÒ C«ng ty Công ty cơ giới và xây lắp 14 – là một doanh nghiệp nhà nước được thành lập theo quyết định số 055A/BXD – TCLĐ ngày 20/2/1993 của Bộ trưởng Bộ xây dựng. Công ty là thành viên trực thuộc tổng công ty xây dựng và phát triển hạ tầng (LICOGI) và cũng là sự hợp nhất của các xí nghiệp và công trường xây dựng. -Tên giao dịch của công ty là Công ty cơ giới và xây lắp 14 -Trụ sở chính là Phường Nông Trang, Thành phố Việt Trì – Phú Thọ. -Chi nhánh văn phòng đại diện Ÿ Thị xã Lào Cai. Tỉnh Lào Cai. Ÿ Km8. Thị xã Yên Bái. Tỉnh Yên Bái. Ÿ Xã Quang Hanh, Thị xã Cẩm Phả, Tỉnh Quảng Ninh. ŸLô số 15A, ngõ 93, đường Trần Duy Hưng, Thanh Xuân, Hà Nội. - Công ty hoạt động dựa trên những nguyên tắc lấy uy tín và chất lượng, hiệu quả kinh tế làm phương châm cho mọi hoạt động. Đồng thời luôn có sự liên kết chặt chẽ giữa công ty và những xí nghiệp, công trường thi công xây dựng thành viên với nguyên tắc quan tâm đúng mức, trách nhiệm cao và sự linh hoạt hợp lý, tạo ra một công suất cao cho công ty cùng với uy tín của công ty không những trên thương trường mà còn đối với cả những thành viên là cán bộ công nhân của công ty. - Công ty cơ giới và xây lắp 14 đã và đang tham gia có hiệu quả vào các lĩnh vực chủ yếu như: Đấu thầu xây dựng các công trình dân dụng (mã số 020106); công trình công cộng, giao thông thuỷ lợi (mã số 020105); công trình công nghiệp, cùng tham gia vào các lĩnh vực khác có liên quan đến lĩnh vực xây dựng như: san lấp mặt bằng nền móng công trình, đóng cọc xử lý các nền móng bằng cơ giới, khai thác chế biến đá xây dựng, tư vấn xây dựng…. Phương châm hoạt động của công ty trong tương lai đó là ngày càng củng cố và nâng cao uy tín thương hiệu của công ty với những công trình chất lượng, tính thẩm mĩ cao và mức giá thành hợp lý nhất đem lại hiệu quả cho không những công ty mà còn nhiều nhà đầu tư và cả nền kinh tế quốc dân. II. ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ kü thuËt cã ¶nh h­ëng ®Õn c«ng t¸c ®Êu thÇu cña C«ng ty c¬ giíi vµ x©y l¾p 14 Trong 10 năm qua mặc dù mới làm quen và tham gia đấu thầu tuy nhiên Công ty cơ giới và xây lắp 14 đã thực hiện một cách khá thành công bởi công ty đã thực sự quan tâm đúng mức đến vấn đề này. Do đó trong 10 năm qua công ty đã nhận thầu khá nhiều công trình dân dụng, công nghiệp, thuỷ lợi, giao thông, và các cơ sở hạ tầng khác…Đó là những sản phẩm xây dựng mang tính chất đặc trưng: - Sản phẩm đơn chiếc nhưng đa chủng loại, khối lượng vật chất lớn, cố định thời gian hoàn thành dài nhưng lại có cấu trúc phức tạp khó chế tạo và yêu cầu kỹ thuật chất lượng cao. - Sản phẩm của công ty có giá trị lớn, chi phí nhiều, thời gian hoàn vốn lâu do đó gây ra việc tính giá thành cao hơn mức bình thường và phải tính khấu hao tài sản cố định và tài sản lưu động vào giá dự thầu. Tuy nhiên hầu hết những công trình mà công ty đã hoàn thành và đang thực hiện là những công trình có chất lượng cao, tiến độ thi công nhanh, đồng thời lại được xây dựng với một mức giá thầu hợp lý. Chính vì vậy mà không những đã mang lại hiệu quả kinh tế cao cho công ty mà còn ngày càng nâng cao uy tín của công ty trên thị trường xây dựng tạo điều kiện thuận lợi cho công ty tham gia dự thầu những công trình mới có nhiều đòi hỏi khắt khe bởi cường độ cạnh tranh trên lĩnh vực này đang ngày càng khốc liệt hơn. Điển hình trong 10 năm qua công ty đã dự thầu và trúng thầu những công trình có giá trị lớn như là: Hồ sơ dự thầu “dự án khôi phục nâng cấp đê biển Hà Tĩnh do ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tài trợ”.Trang 44 - 46. - Các công trình xây dựng, công nghiệp thuỷ lợi: 66.5 tỷ đồng - Các công trình giao thông: 49674 tỷ đồng - 37 công trình có giá trị trên 03 tỷ đồng Cụ thể trong đó có các công trình có giá trị lớn như là: - Đắp đập thuỷ điện Thác mơ: 10 tỷ đồng - Kè đê biển nhà máy lọc dầu Dung quất: 30 tỷ đồng - Đúc ép cọc Nhà luyện tập và thi đấu thể thao Gia Lâm – Hà Nôi: 30 tỷ đồng - Xưởng đúc ống cống đường Hồ Chí Minh theo P2 mọng soi: 70 tỷ đồng Đặc biệt là công trình: Nhà Máy tuyển quặng APATIT – Lào Cai (đào đắp đất, nổ mìn, phá đá móng, mặt bằng, đường đập hồ thải) trị giá 155 tỷ đồng. Trong thời gian tới, công ty sẽ tiếp tục duy trì và nâng cao hơn nữa về uy tín, mở rộng thị trường ra các nước bạn lân cận như Lào, Camphuchia…Bên cạnh đó công ty cũng sẽ đầu tư tác động đến những nhân tố nội lực và những nhân tố khách quan có ảnh hưởng đến khả năng thắng thầu của công ty nhằm bảo vệ sức sinh tồn và phát triển của công ty. 1. M« h×nh tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt cña C«ng ty Đây là nhân tố đầu tiên mà sự hợp lý của nó sẽ đem lại hiệu quả tổng thể của mọi hoạt động của công ty nói chung cũng như mọi hoạt động tham gia dự thầu và cạnh tranh trực tiếp trên thị trường xây dựng của công ty nói riêng. Nhìn chung, công ty có một cơ cấu tổ chức sản xuất hợp lý với 551 cán bộ công nhân viên được sắp xếp theo sự phân công chặt chẽ về nhiệm vụ và quyền hạn tới từng phòng ban cụ thể. Đây chính là một yếu tố thúc đẩy tốc độ hoạt động nói chung và khả năng linh hoạt trong tìm kiếm thông tin mời thầu, phân tích đánh giá năng lực cũng như lợi thế so sánh của công ty. Từ đó để đi đến quyết định tham dự đấu thầu với xác suất trúng thầu là cao nhất. Cụ thể mô hình tổ chức quản lý của công ty được diễn giải như sau: - Giám đốc công ty – là người đứng đầu, lãnh đạo điều hành toàn diệm mọi hoạt động của công ty theo pháp luật Việt Nam và cũng là đại diện hợp pháp của công ty trước pháp luật, chịu trách nhiệm trước cơ quan pháp luật và cơ quan quản lý cấp trên về những hoạt động của công ty. - Các phó giám đốc phụ trách lĩnh vực – Có nhiệm vụ giúp giám đốc công ty điều hành các công việc theo sự phân công và uỷ quyền của giám đốc đồng thời tham mưu cho giám đốc về các lĩnh vực thuộc chuyên môn của mình. Phó giám đốc công ty chịu trách nhiệm trước giám đốc công ty và pháp luật về những nhiệm vụ thuộc lĩnh vực mà mình phụ trách quản lý. - Kế toán trưởng – Là người trực tiếp chỉ đạo tổ chức thực hiện công tác hạch toán kế toán thống kê theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam. Đồng thời tham mưu giúp giám đốc công ty chỉ đạo kiểm tra công tác hạch toán kế toán của công ty. - Các phòng ban chuyên môn nghiệp vụ - Đứng đầu là các trưởng phòng ban - có nhiệm vụ trực tiếp điều hành việc thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch của cấp trên, kiểm tra, kiểm soát, đôn đốc các đơn vị thành viên thực hiện nhiệm vụ kế hoạch theo bảng phân cấp cụ thể theo kế hoạch đặt ra hàng tháng, quý, năm… - Các đội thi công công trình, các xưởng, các xí nghiệp đơn vị trực thuộc - là các đơn vị trực thuộc công ty - đứng đầu là giám đốc điều hành có quyền hạn và nghĩa vụ do giám đốc công ty giao, phải chịu trách nhiệm về mọi hoạt động của đơn vị mà mình phụ trách quản lý trước giám đốc và cơ quan pháp luật. ( xem xét cơ cấu tổ chức của công ty ở trang sau) 2. C¬ cÊu, sè l­îng, chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn cña C«ng ty Con người – là tài sản quý báu nhất quyết định đến sự thành bại của công ty. Công ty sẽ không thể nào tồn tại và phát triển được nếu như nguồn nhân lực của công ty không có đủ tiêu chuẩn về số lượng và trình độ cũng như không có một cơ cấu tổ chức sản xuất hợp lý. Chính vì nhận định trên mà vấn đề nâng cao năng lực cũng như trách nhiệm của người lao động được công ty coi là một vấn đề thiết yếu. Là vấn đề luôn luôn phải được tiến hành kiểm tra, xem xét nhằm hoàn thiện và cải tiến cho phù hợp với đòi hỏi chung của thời đại cũng như đáp ứng mục tiêu nâng cao khả năng cạnh tranh - khả năng thắng thầu của công ty. - Hàng năm công ty tiến hành đào tạo nâng cao tay nghề cho cán bộ công nhân viên cũng như tạo điều kiện thuận lợi cho những cán bộ có nguyện vọng học tập nâng cao trình độ nghiệp vụ chuyên môn. - Với mục đích là tận dụng tối đa nguồn lực nhân lực hiện có công ty đã tinh giảm biên chế với những cán bộ làm công tác gián tiếp không cần thiết và những cán bộ, công nhân không có ý thức nâng cao trình độ để áp dụng sử dụng các máy móc thiết bị hiện đại nhằm giảm chi phí nhân công không đáng có đồng thời tránh việc quản lý và sử dụng nhân công chồng chéo gây mất thời gian và làm chậm tiến độ thi công. Từ đó công ty có thể tiết kiệm chi phí nhân công và có thể giảm giá bỏ thầu. Theo báo cáo kiểm tra quyết toán hàng năm thì số lượng cán bộ công nhân viên của công ty trong biên chế năm 2002 là 511 người, ta có thể xem xét năng lực nhân sự của công ty qua bảng phản ánh sau: Hồ sơ dự thầu “dự án khôi phục nâng cấp đê biển Hà Tĩnh do ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tài trợ”.Trang 29. Bảng năng lực nhân sụ Công ty cơ giới và xây lắp 14 stt Chuyên môn kỹ thuật theo nghề số lượng Bậc kỹ thuật Tổng số 551 10 26 139 186 125 44 19 2 A Cán bộ k.thuật 63 1 16 16 14 9 5 2 1 K.S XD 5 3 1 1 2 K.S cầu đường 9 3 3 3 3 K.S khai thác lộ thiên 3 2 1 4 K.S thuỷ lợi 3 1 1 1 5 K.S trắc đạc 2 1 1 6 K.S động lực 3 2 1 7 K.S máy XD 5 2 1 1 1 8 K.S điện 1 1 9 Cử nhân kinh tế 7 1 2 1 2 1 10 Cán bộ cao đẳng trung cấp 25 5 5 5 5 3 2 B Công nhân KT 488 10 25 123 170 111 35 14 1 CN XD cầu đường 200 57 67 51 19 6 2 CN KT, cơ giới 152 31 58 45 12 6 3 Thợ lái xe 45 10 25 10 4 CN khai thác đá, nổ mìn 16 1 11 4 5 CN SC gia công cơ khí 75 24 34 11 4 2 Bảng: Năng lực nhân sự của công ty cơ giới và xây lắp số 14 Từ bảng phản ánh năng lực nhân sự của công ty ta thấy lực lượng lao động có trình độ trên đại học đại học và cao đẳng của công ty chiếm: 11,43 % trong toàn bộ số lượng lao động trong biên chế - Xét thấy đây là một tỷ lệ khá thấp so với đòi hỏi hiện nay và nhất là trong thời gian tới. Đây là một bất cập chung của tất cả các công ty nhà nước hiện nay, làm hạn chế cường độ làm việc của doanh nghiệp nhà nước và chất lượng của sản phẩm xây dựng. Thế nhưng trong thời gian tới khi mức độ cạnh tranh đã nâng cao, tính tự chủ của mỗi công ty đã mang tính chất chi phối chủ đạo thì tồn tại bất cập này sẽ là một yếu tố kìm hãm sức cạnh tranh, gây ảnh hưởng đến khả năng sinh tồn của công ty. Đặc biệt là lực lượng cán bộ có hiểu biết về quy chế đấu thầu cùng với cán bộ am hiểu về kiến thức bóc tách tiên lượng khối lượng trên bản vẽ thiết kế, dự toán của các dự án tham gia đấu thầu còn thiếu trầm trọng, và lực lượng hiện có của công ty thì chất lượng còn thấp, chưa đủ khả năng cạnh tranh với các tông công ty và các công ty lớn. Điều này phản ánh nhu cầu bức thiết của công ty trong giai đoạn hiện nay là cần phải tăng số lượng, nhằm nâng cao tỷ lệ cán bộ công nhân viên có trình độ tay nghề, có chuyên môn nghiệp vụ, được đào tạo trong các trường dạy nghề, đại học cao đẳng. Do vậy công ty cần có kế hoạch đào tạo và đào tạo lại cán bộ công nhân viên, có chính sách khuyến khích cán bộ công nhân viên tự học hỏi và nâng cao năng lực của mình. Bên cạnh tinh giảm những cán bộ công nhân không có năng lực ra khỏi bộ máy công ty thì cũng cần thiết phải tuyển chọn các cán bộ có sự hiểu biết chuyên sâu về pháp luật và đặc biệt là “Quy chế đấu thầu” để áp dụng một cách có hiệu quả trong công tác đấu thầu của công ty, nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty. Đây cũng là một hình thức đầu tư cho tương lai của công ty bởi vì chỉ có nguồn lực nhân sự có trình độ tay nghề cao thì công ty mới có thể đáp ứng được các đòi hỏi kỹ thuật, thẩm mĩ của các công trình có giá trị lớn trong tương lai. Tuy nhiên, nhìn vào bảng phản ánh nguồn nhân lực chúng ta cũng có thể thấy mặc dù chất lượng của đội ngũ cán bộ công nhân viên có một số vấn đề nhưng ở đây chúng ta thấy có một sự sắp xếp cơ cấu nhân sự khá hợp lý đem lại khả năng hạn chế bớt điểm yếu và phát huy những điểm mạnh của công ty: Với những khâu cần có lao động có chuyên môn nghiệp vụ cao thì công ty cũng hết sức quan tâm đầu tư và sắp xếp bố trí hợp lý. Để khẳng định điều này chúng ta có tể xem xét phân tích đánh giá thông qua ví dụ sau: Bảng năng lực nhân sự trực tiếp quản lý thi công dự án: “Khôi phục, nâng cấp đê biển Hà Tĩnh do ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tài trợ”: Nhìn vào bảng phản ánh ta thấy có 78% trong tổng số nhân sự chủ chốt trực tiếp quản lý dự án là cán bộ có trình độ chuyên môn kỹ thuật được đào tạo tại các trường đại học còn 22% cán bộ có trình độ trung cấp. Tuy nhiên đây lại là những cán bộ có thâm niên công tác lâu năm, có kinh nghiệm trong việc tham gia vào thực hiện và quản lý các công trình xây dựng. Điều đó cũng đã phần nào chứng tỏ được công ty đã xác định được tầm quan trọng của việc bố trí nhân sự trực tiếp một cách hợp lý có ảnh hưởng mạnh mẽ đến toàn bộ các công tác có liên quan đến việc sản xuất ra sản phẩm của công ty (các công trình xây dựng). Với cách bố trí nguồn nhân lực hợp lý đã đem lại sự thuận lợi cho việc quản lý, điều hành làm tăng năng suất và cường độ làm việc của nguồn lao động. Qua đó, công ty có thể giảm chi phí nguồn lao động và giảm giá thành sản phẩm sản xuất của công ty. 3. N¨ng lùc m¸y mãc thiÕt bÞ Trong đấu thầu xây dựng, một đòi hỏi mà chủ đầu tư buộc các nhà thầu phải thuyết minh rõ trong hồ sơ dự thầu, một nhân tố có thể đảm bảo cho nhà thầu giảm chi phí thực hiện dự án, thay thế sức lao động thủ công của công nhân đem lại hiệu quả chất lượng công trình cao và tăng nhanh tiến độ thi công ….Và là căn cứ để được chủ đầu tư có thể tin tưởng giao cho nhà thầu thực hiện dự án của mình đó là năng lực của máy móc thiết bị và tổ chức thi công của công ty. Số lượng, chủng loại, công suất, trình độ hiện đại của máy móc trang thiết bị và công nghệ thi công là vấn đề mà bất cứ một nhà đầu tư nào cũng quan tâm khi chọn lựa nhà thầu thực hiện dự án của mình, cũng như được nhà thầu thể hiện như là một vũ khí cạnh tranh khi tham gia dự thầu. Đặc biệt là trong điều kiện sản xuất sản phẩm của lĩnh vực xây lắp thì nhà thầu nào có nguồn lực máy móc thiết bị hiện đại hơn, tiên tiến hơn thì càng có lợi thế hơn trong cạnh tranh, trong đấu thầu xây dựng. Đối với Công ty cơ giới và xây lắp 14 thì hiện trạng chung về máy móc trang thiết bị so với nhiều doanh nghiệp xây dựng khác thì rất khả quan được thể hiện qua bảng năng lực máy móc thiết bị như trang bên. Hồ sơ dự thầu “dự án khôi phục nâng cấp đê biển Hà Tĩnh do ngân hàng phát triển Châu Á (ADB) tài trợ”.Trang 27,28 stt Tên dụng cụ Đơn vị số lượng nước sản xuất 1 Trạm trộn bê tông nhựa Tram 01 Việt Nam 2 Máy rải Cái 03 Đức (01), Nhật (02) 3 Máy lu và đầm Cái 24 Nhật (18), Đức (2), T.quốc(2)._.