Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kế toán huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn (AgriBank) thành phố Vinh

gắn liền với những chiến lược kinh tế của nhà nước bởi vì tất cả mọi hoạt động kinh doanh đều cần đến vốn hay nói cách khác vốn là yếu tố cơ bản của quá trình sản xuất kinh doanh. Ngân hàng là tổ chức kinh tế kinh doanh tiền tệ hoạt động chủ yếu là nhận tiền gửi của khách hàng và cho vay số tiền huy động được đồng thời làm các dịch vụ thanh toán, chuyển tiền đi Ngân hàng khác…NHTM đóng vai trò là trung gian cho nền kinh tế. Hiện nay các NHTM Việt Nam đang trong tình trạng thiếu vốn trung dài hạn để tài trợ cho nhu cầu đầu tư và phát triển vì thế việc huy động vốn là rất cần thiết. Nó không những giúp cho Ngân hàng hoạt động có hiệu quả mà còn giúp cho hoạt động kinh tế của xã hội thực hiện được. NHNo&PTNT Thành phố Vinh trải qua hơn 10 năm hoạt động đã đạt được sự tăng trưởng đáng kể trong mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng hoạt động kinh doanh tạo được uy tín đối với khách hàng. Nhưng bên cạnh đó NH cũng phải gặp một số khó khăn như do ảnh hưởng của nền kinh tế, xã hội địa phương, những khó khăn từ môi trường kinh tế vĩ mô từ nội tại của mình và sự cạnh tranh ngày càng tăng của các NH khác trên cùng địa bàn.Vì vậy để tồn tại và phát triển NHNo&PTNT TP Vinh cần xây dựng nhiều chiến lược kinh doanh mới phù hợp với tình hình hiện nay đặc biệt là chiến lược huy động vốn.Muốn làm tốt điều này, thì hoạt động kế toán kế toán huy động vốn tại ngân hàng cần được quan tâm hơn bao giờ hết. Nhận thức được tầm quan trọng đó, trong thời gian thực tập tại NHNo&PTNT thành phố Vinh, em đã tìm tòi và mạnh dạn chọn đề tài:”Giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả kế toán huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn thành phố Vinh” làm chuyên đề tốt nghiệp của mình.Với nhận thức cùng quá trình thực tế của em tại ngân hàng em hy vọng bài viết của em sẽ nói lên được những khó khăn mà ngân hàng đang gặp, những điểm mạnh mà ngân hàng cần phát huy và những giải pháp ngân hàng cần thực hiện để nâng cao công việc của mình trong thời gian tới. 2- Nội dung viết đề tài: Bài viết gồm 3 chương: Chương 1: Những nội dung cơ bản về công tác kế toán huy động vốn của NHTM trong nền kinh tế thị trường Chương 2: Thực trạng công tác kế toán huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Thành phố vinh. Chương 3: Một số giải pháp, kiến nghị nhằm nâng cao hiệu quả kế toán huy động vốn tại Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Thành phố Vinh Đây là vấn đề lớn mà tất cả các ngân hàng đều chú trọng, nó là vấn đề phúc tạp do thực tiễn đề ra, nên với kinh nghiệm thực tế còn hạn chế nên bài viết sẽ không tránh khỏi những sai sót vì thế em mong được sự góp ý của thầy cô giáo. Để hoàn thành được bài viết này em xin chân thành cảm ơn cô giáo Nguyễn Thị Ngọc Diệp hướng dẫn giúp đỡ và cơ quan Ngân hàng nông nghiệp thành phố Vinh nơi em thực tập đã quan tâm và tạo nhiều điều kiện thuận lợi trong thời gian qua. Chương I : Những nội dung cơ bản về công tác huy động vốn của Ngân hàng thương mại trong nền kinh tế thị trường 1.1. Những nội dung cơ bản về Ngân hàng thương mại 1.1.1 Khái niệm Ngân hàng thương mại. Ngân hàng thương mại là tổ chức kinh doanh tiền tệ mà hoạt động chủ yếu và thường xuyên là nhận tiền gửi của khách hàng với trách nhiệm phải hoàn trả và sử dụng số tiền đó để cho vay thực hiện nghiệp vụ chiết khấu và làm phương tiện thanh toán. Tại Vịêt Nam, theo điều 20 ”luật các tổ chức tín dụng” được Quốc hội nước CHXHCN Việt Nam khoá 10, kỳ họp thứ 2 thông qua ngày12/12/1997 có hiệu lực thi hành từ 01/10/1998 xác định: Ngân hàng là loại hình tổ chức tín dụng được thưc hiện toàn bộ hoạt động ngân hàng và các hoạt động kinh doanh có liên quan. Hoạt động Ngân hàng là hoạt động kinh doanh tiền tệ và dịch vụ ngân hàng với nội dung thường xuyên là nhận tiền gửi, sử dụng số tiền này để cung cấp các dịch vụ thanh toán. 1.1.2. Chức năng của Ngân hàng Thương mại Ngân hàng được hình thành và phát triển trải qua một qua trình lâu dài với nhiều hình thái kinh tế xã hội khác nhau. Hoạt động của Ngân hàng thương mại từ thế kỷ XV đến nay co thể chia làm 3 giai đoạn: Giai đoạn từ thế kỷ XV đến cuối thế kỷ XVIII: các Ngân hàng hoạt động còn độc lâp với nhau và thực hiện các chức năng như nhau là: trung gian tín dụng, trung gian thanh toán trong nền kinh tế và phát hành giấy bạc ngân hàng, thưc hiện các nhiệp vụ khác như đổi tiền, chuyển tiền. Giai đoạn từ thế kỷ XVIII đến thế kỷ XX: Nhận thấy các ngân hàng đều thực hiện nhiệm vụ phát hành giấy bạc ngân hàng làm cản trợ sự phát triển nền kinh tế vì thế từ đầu thế kỷ XVIII nghiệp vụ này được giao cho một số ngân hàng lớn và sau đó tập trung lại một ngân hàng gọi là ngân hàng phát hành, các ngân hàng còn lại chuyển thành Ngân hàng thương mại Giai đoạn từ đầu thế kỷ XX cho đến nay: Ngân hàng phát hành vẫn thuộc quyền sở hữu của tư nhân không cho nhà nước can thiệp thường xuyên vào hoạt động kinh tế thông qua các tác động của nền kinh tế, các nước đã quốc hữu hoá hàng loạt các Ngân hàng phát hành từ sau cuộc khủng khoảng kinh tế năm 1929 đến năm 1933. Khái niệm Ngân hàng trung ương đã thay thế cho Ngân hàng phát hành với chức năng rộng hơn ngoài nghiệp vụ phát hành và quản lý nhà nước về tiền tệ, góp phần thúc đẩy quá trình phát triển tăng trưởng kinh tế. Do pháp luật ở các nước có những quy định về giới hạn các hoạt động mà các Ngân hàng thương mại đảm nhận nên có sự khác biệt nhất định về chức năng, nhưng chức năng truyền thống là giống nhau đó là: Chức năng trung gian tín dụng, trung gian thanh toán và chức năng tạo tiền. Thực tế cho thấy, khi xã hội ngày càng phát triển, nhu cầu ngày càng nâng cao thì nhu cầu về vốn của con ngươì ngày càng lớn. Nhưng do hạn chế của quan hệ vay mượn trực tiếp nên viêc vay mượn được thực hiện gián tiếp giữa người đi vay và người cho vay càng trở nên cấp thiết. Để giải quyết tốt mối quan hệ đó, NHTM ra đời với cơ chế chuyển giao vốn năng động, đóng vai trò chủ chốt trên thị trường tiền tệ, thực hiện tạo lập nên quỹ tập trung, trên cơ sở đó cung cấp cho các chủ thể có nhu cầu vay vốn, cần bổ sung tạm thời cho sản xuất. 1.1.3. Vai trò của NHTM Thứ nhất: NHTM là nơi tập trung vốn tạm thời nhàn rỗi trong xã hội để cung cấp cho các nhu cầu của nền kinh tế, qua đó điều chuyển tiền thành Tư bản để đầu tư phát triển sản xuất và tăng cường hiệu quả hoạt động của tiền vốn. Trong xã hội luôn luôn tồn tại tình trạng thừa và thiếu vốn một cách tạm thời. Những cá nhân, tổ chức có tiền nhàn rỗi tạm thời thì muốn bảo quản số tiền một cách an toàn nhất và có hiệu quả nhất. Trong khi đó những cá nhân, tổ chức có nhu cầu về vốn thì muốn vay được những khoản vốn nhằm phục vụ cho hoạt động kinh doanh của mình. Chính vì vậy Ngân hàng thương mại là một trung gian tài chính tốt nhất để thực hiện chức năng là cầu nối giữa cung và cầu về vốn. Ngân hàng là một điạ chỉ tốt nhất mà những người dư thừa về vốn có thể gửi tiền một cách an toàn và hiệu quả nhất và ngược lại cũng là một nơi sẵn sàng đáp ứng những nhu cầu về vốn của các cá nhân và doanh nghiệp. Thứ hai: Hoạt động của các Ngân hàng thương mại góp phần tăng cường hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp qua đó góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế. Ngân hàng thương mại với địa vị là một trung gian tài chính thực hiện chức năng là chiếc cầu nối giữa cung và cầu về vốn trên thị trường tiền tệ đã góp phần đẩy nhanh hoạt động của nền kinh tế, đem lại thuận lợi cho hoạt động của các cá nhân và tổ chức. Những cá nhân và tổ chức đã giảm được các khoản chi phí trong việc tìm kiếm các nguồn vốn đầu tư cho sản xuất kinh doanh, và ngoài ra có thể vân dụng các dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng để đẩy nhanh hoạt động của mình. Việc vay vốn từ ngân hàng của các doanh nghiệp đã thúc đẩy các doanh nghiệp phải có phương án sản xuất tối ưu và có hiệu quả kinh tế thì mới có thể trả lãi và trả vốn cho ngân hàng. Việc lập phương án sản xuất tối ưu do doanh nghiệp lập ra phải qua sự kiểm tra, thẩm định kỹ lưỡng của ngân hàng nhằm hạn chế tới mức thấp nhất những rủi ro có thể xảy ra. Ngược lại những cá nhân và tổ chức dư thừa về vốn có thể yên tâm đem gửi tiền của mình vào ngân hàng vì ngân hàng là một địa chỉ có thể bảo quản tiền vốn một cách an toàn và hiệu quả tốt nhất. Khách hàng có thể yên tâm về sự an toàn và khả năng sinh lời của đồng vốn và cũng có thể rút tiền của mình bất cức lúc nào muốn. Có thể lãi suất mà ngân hàng trả cho khách thấp hơn so với việc đầu tư tiền vốn vào những lĩnh vực như : mua cổ phiếu, đầu tư vào kinh doanh .... nhưng việc gửi tiền vào ngân hàng là có hệ số an toàn cao nhất. Thêm vào đó những dịch vụ mà ngân hàng cung cấp cho khách hàng như : chuyển tiền, thanh toán hộ, các dịch vụ tư vấn ... sẽ tạo thêm thuận tiện cho khách hàng trong hoạt động kinh doanh của mình. Tất cả những hoạt động của ngân hàng là cơ sở giúp cho việc tăng cường hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp nói riêng và của nền kinh tế nói chung. Thứ ba : Ngân hàng thương mại thông qua những hoạt động của mình góp phần vào việc thực hiện các mục tiêu của chính sách tiền tệ quốc gia như: ổn định giá cả, kiềm chế lạm phát, tạo công ăn việc làm cao, ổn định lãi xuất, ổn định thị trường tài chính, thị trường ngoại hối, ổn định và tăng trưởng kinh tế. Với các công cụ mà Ngân hàng trung ương dùng để thực thi chính sách tiền tệ như : Chính sách chiết khấu; tỷ lệ dự trù bắt buộc của Ngân hàng trung ương đối với Ngân hàng thương mại: lãi suất tín dụng hoặc bằng các nghiệp vụ thị trường tự do. Thì các ngân hàng đóng một vai trò quan trọng trong việc thi hành chính sách tiền tệ quốc gia. Các Ngân hàng thương mại có thể thay đổi lượng tiền trong lưu thông bằng việc thay đổi lãi suất tín dụng hoặc bằng các nghiệp vụ trên thị trường mở qua đó góp phần chống lạm phát và ổn định sức mua của đồng nội tệ. Thứ tư : Ngân hàng thương mại bằng hoạt động của mình đã thức hiện việc phân bổ vốn giữa các vùng qua đó tạo điều kiện cho việc phát triển kinh tế đồng đều giữa các vùng khác nhau trong một quốc gia. Các vùng kinh tế khác nhau thì có sự phát triển khác nhau. Hiện tượng thừa vốn hoặc thiếu vốn một cách tạm thời giữa các vùng diễn ra thường xuyên . Do đó vấn đề đặt ra là làm sao thực hiện tốt nhất hiệu quả huy động của vốn và chính hoạt động điều chuyển vốn trong nội bộ ngân hàng đã thực hiện tốt vấn đề này. Thứ năm : Ngân hàng thương mại là cầu nối giữa nền kinh tế các nước và thế giới, tạo điều kiện cho việc hoà nhập của nền kinh tế trong nước với nền kinh tế trong khu vực và nền kinh tế thế giới. Với xu hướng toàn cầu hóa nền kinh tế trong khu vực và nền kinh tế thế giới cùng với chính sách mở rộng quan hệ hợp tác quốc tế về kinh tế xã hội của các quốc gia trên thế giới thì hoạt động của các Ngân hàng thương mại được mở rộng và thúc đẩy cho việc mở rộng hoạt động kinh tế của các doanh nghiệp trong nước. Với hoạt động rộng khắp của mình, các ngân hàng có khả năng được nguồn vốn từ các cá nhân và các tổ chức nước ngoài góp phần bảo đảm được nguồn vốn cho nền kinh tế trong nước, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp trong nước có thể mở rộng hoạt động của họ ra nước ngoài một cách dễ dàng hơn, hiệu quả hơn nhờ hoạt động thanh toán quốc tế, bảo lãnh. Chính từ sự mở rộng các quan hệ quốc tế mà nền kinh tế trong nước có sự thâm nhập vào thị trường quốc tế và tăng cường khả năng cạnh tranh với các nước khác trên thế giới. 1.1.4 Các hoạt động cơ bản của NHTM 1.1.4.1 Huy động vốn. Nghiệp vụ này phản ánh quá trình hình thành vốn hoạt động kinh doanh của Ngân hàng Thương mại bao gồm các nghiệp vụ sau: - Nghiệp vụ tiền gửi : Đây là nghiệp vụ phản ánh các khoản tiền gửi từ doanh nghiệp vào ngân hàng để thanh toán với mục đích bảo quản tài sản mà từ đó Ngân hàng Thương mại có thể huy động và được sử dụng vào kinh doanh .Ngoài ra các Ngân hàng còn huy động các khoản tiền nhàn rỗi của cá nhân hay các hộ gia đình được gửi vào Ngân hàng với mục đích hưởng lãi. - Nghiệp vụ phát hành giấy tờ có giá : Các Ngân hàng Thương mại sử dụng nghiệp vụ này để thu hút các khoản vốn có tính chất thời hạn dài, nhằm đảm bảo khả năng đầu tư các khoản vốn dài hạn của Ngân hàng vào nền kinh tế. Ngoài ra nghiệp vụ này còn giúp các Ngân hàng Thương mại tăng cường tính ổn định của vốn trong hoạt động kinh doanh của mình. - Nghiệp vụ đi vay: Đối với nghiệp vụ này các Ngân hàng Thương mại tiến hành tạo vốn cho mình bằng việc vay các tổ chúc tín dụng trên thị trường tiền tệ và vay Ngân hàng Trung Ương dưới các hình thức tái chiết khấu hay vay có đảm bảo, nhằm tạo sự cân đối trong điều hành vốn của bản thân Ngân hàng Thương mại khi mà họ không tự cân đối được trên cơ sở cân đối tại chỗ. - Nghiệp vụ huy động vốn khác: Các Ngân hàng Thương mại tiến hành tạo vốn cho mình thông qua việc nhận làm đại lý hay uỷ thác vốn cho các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước. Ngoài ra,thông qua việc sử dụng các phương tiện trong thanh toán, đòi hỏi khách hàng phải ký gửi một bộ phận tiền vào ngân hàng và trên cơ sở đó các Ngân hàng có thể sử dụng những vốn nhàn rỗi trên tài khoản để đưa vào hoạt động kinh doanh. Để mở rộng nghiệp vụ này các Ngân hàng Thương mại cần chú trọng đến phát triển các dịch vụ và không ngừng nâng cao uy tín của mình trên thương trường. - Vốn tự có của Ngân hàng: Đây là vốn thuộc sở hữu riêng của Ngân hàng.Trong thực tế khoản vốn này không ngừng được tăng lên từ kết quả hoạt động kinh doanh của bản thân Ngân hàng mang lại. Bộ phận vốn này đóng góp một phần đáng kể vào trong hoạt động kinh doanh của các Ngân hàng Thương mại đồng thời góp phần vào vị thế của Ngân hàng Thương mại trên thương trường. 1.1.4.2. Tín dụng Đây là nghiệp vụ phản ánh quá trình sử dụng vốn vào các mục đích nhằm đảm bảo an toàn cũng như tìm kiếm lợi nhuận của các Ngân hàng Thương mại.Bao gồm các nghiệp vụ : - Nghiệp vụ ngân quỹ : Nghiệp vụ này phản ánh các khoản vốn của Ngân hàng được dùng vào với mục đích đảm bảo an toàn về khả năng thanh toán và thực hiện quy định vê dự trữ bắt buộc do Ngân hàng Trung ương đề ra. - Nghiệp vụ cho vay : Các Ngân hàng Thương mại thực hiện quả trình đầu tư bằng vốn của mình thông qua hoạt động hùn vốn, góp vốn kinh doanh chứng khoán trên thị trường. - Nghiệp vụ đầu tư tài chính : Các Ngân hàng Thương mại thực hiện quá trình đầu tư vốn của mình thông qua các hoạt động hùn vốn, góp vốn, kinh doanh chứng khoán trên thị trường. - Nghiệp vụ khác : Bằng các hoạt động khác trên thị trường như : kinh doanh ngoại tệ, vàng bạc và kim quý, thực hiện các dịch vụ tư vấn, dịch vụ ngân quỹ, nghiệp vụ uỷ thác và đại lý, kinh doanh và bảo hiểm vật quý , giấy tờ có giá, cho thuê két, cầm đồ và các dịch vụ khác theo quy định của pháp luật, mà các Ngân hàng thu được những khoản lợi nhuận đáng kể. 1.2. Hoạt động huy động vốn của NHTM 1.2.1. Các hình thức huy động vốn của NHTM 1.2.1.1. Huy động vốn từ tài khoản tiền gửi 1.2.1.1.1. Tài khoản tiền gửi không kỳ hạn : Là loại tiền gửi mà khách hàng là các tổ chức kinh tế, cá nhân gửi vào ngân hàng với mục đích chính để thực hiện các khoản chi trả trong hoạt động sản xuất kinh doanh,tiêu dùng, với nội dung chi trả như vậy, tiền gửi không kỳ hạn còn được gọi là tiền gửi thanh toán. Đối với loại tiền gửi này người gửi tiền có thể rút ra bất kỳ lúc nào trong phạm vi số dư tài khoản.Với tính chất linh hoạt của số dư và người gửi tiền được hưởng các tiện ích thanh toán, nên tiền gửi thanh toán thường không được ngân hàng trả lãi hoặc trả lãi với mức lãi suất thấp. Do tính biến động của loại tiền gửi này, nên ngân hàng không chủ động sử dụng và phải dự trữ một số tiền để đảm bảo thanh toán ngay khi khách hàng có nhu cầu. Có 2 loại : Tài khoản tiền gửi thanh toán: là loại tài khoản tiền gửi mà khách hàng gửi vào ngân hàng để thực hiện các khoản thanh toán về mua hàng hoá, dịch vụ và các khoản thanh toán khác trong quá trình hoạt đọng kinh doanh của khách hàng bằng cách thanh toán không dùng tiền mặt: sec, thẻ thanh toán, UNC… Khách hàng có quyền rút tiền bất kỳ lúc nào thông qua các công cụ thanh toán. Một quyền lợi đối với khách hàng khi sử dụng dịch vụ này là khách hàng có thể vay tạm thời tiền của ngân hàng khi cần thiết, gọi là thấu chi. Nhờ những đặc điểm này nên tài khoản tiền gửi thanh toán rất tiện lợi, linh hoạt phù hợp với cơ chế thị trường.Với ngân hàng thì đây là một nguồn vốn lớn với chi phí đầu vào khá thấp, nhưng ngân hàng phải có trách nhiệm hoàn trả cho khách hàng bất kỳ lúc nào, nên nguồn vốn này gây khó khăn cho ngân hàng trong việc lên cân đối và tính chủ động trong sử dụng vốn bị hạn chế rất nhiều. Một lý do khác gây nên sự mất ổn định của loại tiền gửi nay là do chi phí của ngân hàng cho nó thấp, dẫn đến viêc cạnh tranh giữa các NHTM để huy động loại tiền gửi này. Tài khoản tiền gửi không kỳ hạn thuần tuý: là loại tiền gửi không kỳ hạn, khách hàng gửi vào ngân hàng nhằm đảm bảo an toàn về tài sản. Tiền gửi không kỳ hạn thuần tuý cũng là tài sản của người ký thác, họ có quyền rút bất kỳ lúc nào, ngân hàng luôn luôn phải đảm bảo có để thanh toán, lãi suất tiền gửi không kỳ hạn thuần tuý cao hơn lãi suất tiền gửi thanh toán. Mục đích của người gửi tiền là đảm bảo an toàn vì khách không xác định được thời gian nhàn rỗi cho số tiền của họ và họ không có nhu cầu sử dụng dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt của ngân hàng. Theo nghị định 64 của chính phủ thì tài khoản này cũng được phép thấu chi. 1.2.1.1.2. Tài khoản tiền gửi có kỳ hạn Tiền gửi có kỳ hạn là loại tiền mà người gửi tiền chỉ được lĩnh tiền khi đáo hạn.Người gửi tiền loại này không vì mục đích thanh toán mà vì mục đích an toàn tài sản và hưởng lãi suất. Tiền gửi có kỳ hạn là nguồn vốn ổn định, vững chắc của ngân hàng nên ngân hàng nhiều kì hạn khác nhau 3, 6, 7, 9, 12, 13 tháng…với mức lãi suất khác nhau để thu hút khách hàng. Nhưng lãi suất kỳ hạn của khoản tiền gửi chỉ được nhận khi rút đúng hạn nếu khách hàng rút trước hạn thì người gửi không được hưởng lãi hoặc được hưởng lãi theo lã suất không kỳ hạn tuỳ theo quy định của ngân hàng. 1.2.1.1.3. Tiền gửi tiết kiệm Là loại tiền gửi của các tầng lớp trong xã hội với mục đích tích luỹ và hưởng lãi .Có 2 loại: Tiền gửi tiết kiệm không kỳ hạn : Đặc điểm của loại tiết kiệm này là khách hàng có thể gửi tiền và rút tiền bất kỳ lúc nào trong giờ giao dịch của ngân hàng.Người gửi tiết kiệm lần đầu làm thủ tục đăng ký mẫu chữ ký (hoặc số chứng minh thư) và nhận được sổ tiết kiệm không kỳ hạn. Sau đó việc thực hiện gửi hay rút đều làm cùng trên quyển sổ đó, không phải làm sổ mới. Tiền gửi tiết kiệm có kỳ hạn: khách hàng khi gửi có sự thỏa thuận trước với ngân hàng về thời gian gửi và rút, lãi suất của loại này cao hơn loại không kỳ hạn. Mỗi lần gửi tiền khách hàng được nhận một quyển sổ nếu khách hàng gửi tiếp thì sẽ nhận được quyển sổ mới. 1.2.1.2. Huy động vốn bằng phát hành giấy tờ có giá Các giấy tờ có giá là các công cụ nợ do ngân hàng phát hành để huy động vốn trên thị trường.Thường ngân hàng phát hành khi cần một lượng vốn lớn nên lãi suất thường cao hơn tiền gửi tiết kiệm thông thường. 1.2.1.2.1 Phát hành trái phiếu. Là cam kết nghĩa vụ trả nợ ,cả gốc và lãi của ngân hàng phát hành đối với chủ sở hữu trái phiếu nhằm huy động vốn trung và dài hạn .Việc phát hành trái phiếu, các NHTM chịu sự quản lý của NHNN, của cơ quan quản lý trên thị trường chứng khoán và có thể bị chi phối bởi uy tín của ngân hàng. 1.2.1.2.2. Phát hành chứng chỉ tiền gửi (CDs) CDs là giấy tờ xác nhận tiền gửi định kỳ ở một ngân hàng.Người sở hưu CDs sẽ được thanh toán tiền lãi theo kỳ và nhận đủ khi đến hạn, CDs sau khi phát hành được lưu thông. 1.2.1.2.3 Phát hành kỳ phiếu. Đây là loại giấy tờ có giá ngắn hạn (trong một năm ).Nó có đặc điểm tương tự trái phiếu nhưng có thời gian đáo hạn ngắn hơn trái phiếu vì nó được sử dụng cho mục đích huy động vốn ngắn hạn của ngân hàng. 1.2.1.2..4. Phát hành giấy tờ có giá khác Điển hình là việc phát hành EURO DOLLAR. Đây là hình thức phát hành phiếu nợ để thu hút vốn của nước ngoài .Nó chỉ dùng để huy động vốn bằng đô la.Ngân hàng sử dụng để thu hút vốn ngắn hạn (ở trung tâm tài chính loại phiếu nợ này được chấp nhận như đô la). Quyền phát hành ở một số nước trong đó có Việt Nam được giới hạn ở một số ngân hàng đặc biệt như : ngân hàng ngoại thương, ngân hàng XNK. Các ngân hàng trên được phép phát hành phiếu nợ này ở trong nước và nước ngoài. 1.2.1.3. Vốn đi vay. Vốn đi vay là nguồn vốn mà ngân hàng chịu chi phí cao hơn vốn huy động , vì vậy chỉ trong trường hợp ngân hàng thiếu vốn khả dụng trong một khoảng thời gian ngắn thì ngân hàng mới vay. Khoản thiếu này có thể vay ở NHNN, ở các ngân hàng thương mại khác, vay ở thị trường tiền tệ… 1.2.1.3.1. Vay của ngân hàng nhà nước Theo điều 17- Luật ngân hàng nhà nước Việt Nam, ở Việt Nam hiện nay có các loại cho vay của NHNN đối với NHTM như sau: -Vay theo hồ sơ tín dụng. -Vay theo chiết khấu, tái chiết khấu các giấy tờ có giá ngắn hạn. -Vay cầm cố. -Vay thanh toán bù trừ. Thông qua nhu cầu vốn của ngân hàng thương mại, NHNN sẽ phát hành thêm tiền trung ương theo kế hoạch, bổ sung lượng vốn khả dụng cho ngân hàng một cách thường xuyên, kịp thời và là cánh cho vay cuối cùng nhằm cứu nguy cho các NHTM khi cần thiết ,vì nếu sự đổ vỡ của NHTM có thể gây ảnh hưởng đến sự an toàn của toàn hệ thống ngân hàng. 1.2.1.3.2. Vốn uỷ thác đầu tư. Vốn uỷ thác đầu tư : Ngân hàng có thể tạo vốn thông qua việc làm uỷ thác cho cá nhân, doanh nghiệp như phân chia lợi nhuận, lương, hay làm đại lý cho tổ chức quốc tế, làm đại lý phát hành…khi chủ sở hữu của các nguồn tiền nay chưa sử dụng thì ngân hàng có thể sử dụng làm vốn kinh doanh. Nguồn vốn uỷ thác đầu tư nước ngoài giống như một khoản vốn vay, khác ở chỗ việc sử dụng vốn thực hiện theo chỉ định của người làm uỷ thác. 1.2.1.3.3. Vay của tổ chức tín dụng Các Ngân hàng thương mại có thể thu hút vốn bằng cách vay ở các tổ chức tài chính tín dụng. Đối với những ngân hàng ở các nước phát triển có quan hệ rộng khắp thì nguồn vốn này là một nguồn vốn vay thường xuyên và khá quan trọng. Nguồn vốn vay mượn này đã trở thành một nguồn vốn quan trọng hơn đối với các ngân hàng trong những năm qua. Trong hoạt động quan hệ quốc tế, việc vay mượn từ các tổ chức tín dụng quốc tế cũng cung cấp cho ngân hàng những nguồn vốn quan trọng. Tuy nhiên đối với các quốc gia đang phát triển, các ngân hàng thương mại thường có quan hệ quốc tế hạn hẹp, do đó việc thu hút những nguồn vốn này còn nhiều hạn chế và thường được huy động theo các chương trình dự án quốc tế. 1.2.1.3.4. Vay trên thị trường tiền tệ. Thị trường tiền tệ là thị trường vốn ngắn hạn , nơi mua bán các giấy tờ có giá ngắn hạn như tín phiếu kho bạc, tín phiếu ngân hàng, chứng chỉ tiền gửi ….Thông qua thị trường tiền tệ , ngân hàng phát hành các phiếu nhận nợ để vay vốn. 1.2.1.4. Vốn khác Vốn trong thanh toán : Khi ngân hàng thực hiện dịch vụ chi hộ, thu hộ, chuyển tiền trong thời gian nhàn rỗi, ngân hàng được phép sử dụng, hoặc khi cung cấp các dịch vụ , phương tiện thanh toán thì ngân hàng phải yêu cầu khách hàng ký gửi một số tiền tại ngân hàng (mở L/C , thanh toán sec) là tiền bảo chứng.Trong thời gian khách hàng chưa sử dụng, ngân hàng được sử dụng tài khoản này mà không mất phí. Với nguồn vốn này,ngân hàng không phải mất chi phí nhưng nó chỉ mang tính tạm thời vì chỉ chiếm dụng trong thời gian ngắn, tính ổn định không cao chỉ mang tính chất hỗ trợ song nó cũng rất cần thiết cho ngân hàng. 1.2.1.5. Nguồn vốn điều hoà trong hệ thống : Các ngân hàng thương mại có nhiều chi nhánh nằm trên các địa bàn khác nhau nên luôn luôn xuất hiện tình trạng thừa vốn hoặc thiếu vốn đối với các chi nhánh trong cùng một hệ thống. Sở dĩ xuất hiện tình trạng này là do trên mỗi địa bàn thì có những điều kiện kinh tế xã hội khác nhau do đó có tác động mạnh mẽ đến nguồn vốn và khả năng sử dụng vốn của từng chi nhánh. để giải quyết tình trạng này các ngân hàng thương mại hoặc các sở tài chính sẽ thực hiện việc điều hoà nguồn vốn trong hệ thống. Chính vì vậy nguồn vốn điều hoà trong hệ thống cũng là một nguồn vốn khá quan trọng, nó giúp cho ngân hàng có thể mở rộng được hoạt động trên thị trường và làm tăng lợi nhuận của ngân hàng. Chương II : Thực trạng công tác huy động vốn tại NHNo&PTNT Thành phố Vinh 2.1. Khái quát tình hình kinh tế địa phương và hoạt động kinh doanh của NHNo&PTNT Thành phố Vinh 2.1.1. Khái quát tình hình kinh tế-xã hội Thành phố Vinh 2.1.1.1.Tình hình kinh tế-xã hội Thành phố Vinh năm 2007 Năm 2007 là một năm có nhiều biến động về thời tiết, rét đậm rét hại xẩy ra muộn và kéo dài, gây nhiều thiệt hại cho nhân dân, giá cả hàng hoá trên thị trường có nhiều biến động thất thường …Nhưng dưới sự lãnh đạo và chỉ đạo tập trung, sâu sát của Thành uỷ, HĐND & UBND, Đảng bộ và nhân dân Thành phố Vinh nên tình hình kinh tế xã hội của thành phố năm qua đã ổn định và có sự phát triển rõ rệt. Các lĩnh vực ngành, thành phần kinh tế đều có sự chuyển dịch đúng hướng và có tốc độ tăng trưởng tương đối đồng đều.Thể hiện : Giá trị sản lượng ngành công nghiệp và xây dựng tăng 16,9 % Thương mại, dịch vụ du lịch tăng 12 % Giá trị sản lượng nông-lâm-ngư nghiệp tăng 1,7 % Thu ngân sách đạt 345 tỷ đồng tăng so với năm trước 2,53 lần Cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng ngày càng được củng cố, tốc độ đô thị hoá ngày càng nhanh, số hộ kinh doanh có quy mô vừa và lớn chuyển lên thành lập doanh nghiệp ngày càng nhiều.Các dự án và phương án sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, hộ gia đình ngày càng thiết thực và hiệu quả hơn trước …tỷ lệ hộ nghèo giảm xuống còn 2,5 %. Trong năm 2007, tỉnh và thành phố tiếp tục có nhiều chủ trương chính sách về phát triển KTXH đúng đắn, đầy đủ và đồng bộ tạo đà cho kinh tế tăng trưởng ổn định xã hội. 2.1.1.2. Nhiệm vụ kinh tế-xã hội của thành phố trong năm 2008 Năm 2008 là năm du lịch Nghệ An, tỉnh Nghệ An và Thành phố Vinh đã có nhiều chủ trương và chính sách để chuẩn bị cho sự kiện này đây là cơ hội lớn để phát triển du lịch và quảng bá du lịch Nghệ An. Nhiệm vụ của Thành phố Vinh là không ngừng phát triển và nâng cao những kết quả đã đạt được.Mục tiêu của năm 2008 mà thành phố đã đề ra: Giá trị sản lượng ngành công nghiệp và xây dựng tăng 20-25 % Thương mại và du lịch tăng trên 20 % Giá trị sản xuất nông-lâm-ngư nghiệp tăng 5 % Giảm hộ nghèo xuống còn 1 % Để hoàn thành mục tiêu trên đòi hỏi sự phấn đấu của các cơ quan quản lý, và nhân dân thành phố luôn phát huy tính năng động sáng tạo, tự lực tự cường, huy động tối đa tiềm năng của các thành phần kinh tế.Mặt khác phải tranh thủ sự giúp đỡ của Trung Ương và hợp tác quốc tế, kết hợp quá trình phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường sinh thái, đảm bảo an ninh quốc phòng. Đó là trách nhiệm và nghĩa vụ của ban ngành đoàn thể trong đó có ngân hàng với tư cách là nơi cung cấp vốn cho nền kinh tế đóng vai trò rất quan trọng 2.1.2. Tình hình hoạt động của NHNo&PTNT Thành phố Vinh Bên cạnh những khó khăn do hoạt động trên địa bàn có sự cạnh tranh của nhiều tổ chức tín dụng nên lãi suất đầu vào cao, lãi suất đầu ra thấp.Việc tăng trưởng quy mô nguồn vốn chủ yếu dựa vào tăng lãi suất.Nhưng ngân hàng cũng có nhiều thuận lợi kinh doanh trên địa bàn thành phố, là trung tâm kinh tế lớn nên nguồn vốn dễ huy động, chỉ cần tăng lãi suất là đạt chỉ tiêu. NHNo&PTNT Thành phố Vinh có số dư nguồn vốn bình quân đầu người lớn nhất so với bình quân chung của toàn tỉnh nên ngoài việc tự túc được nguồn vốn để cho vay còn thừa nguồn vốn điều hoà trong hệ thống đem lại thu nhập thừa vốn 5240 triệu đồng, khoản thu này chiếm 20% tổng thu nhập. Điều này chứng tỏ ngân hàng có quy mô nguồn vốn lớn.Trong năm qua ngoài dịch vụ thanh toán thông thường NHNo&PTNT Thành phố Vinh là đơn vị đầu tiên trong tỉnh đã mở thêm nghiệp vụ kinh doanh ngoại tệ.Thu nhập về nghiệp vụ này tuy chưa lớn nhưng đây là một bước tiến mới làm cho nhận thức cũng như hành động của cán bộ đổi mới hơn, tiến bộ hơn những năm trước đây. Mở thêm được nghiệp vụ mới đáp ứng được yêu cầu kinh doanh đa năng, củng cố được uy tín và vị thế của NHNN trên địa bàn thành phố. Kết quả hoạt động kinh doanh của năm 2007 NHNo Thành phố Vinh đã thu được như sau: +) Tổng nguồn vốn đến 31/12/2007 đạt 317.892 triệu đồng tăng so với 31/12/2006 là 61.502 triệu đồng, tốc độ tăng trưởng 24%, đạt 94% kế hoạch NHNo tỉnh giao Nguồn vốn bình quân một cán bộ đạt 4.115 triệu đồng tăng 752 triệu đồng so với năm 2006. +) Tổng dư nợ đến 31/12/2007 đạt 219.361 triệu đồng, tăng so với 31/12/2006 là 58.874 triệu đồng, tốc đọ tăng 26,8% đạt 103,8% kế hoạch NHNo tỉnh giao Dư nợ bình quân đạt một cán bộ đạt 3.047 triệu đồng, tăng 754 triệu đồng/người so với năm 2006. +) Kết quả tài chính : Tổng thu tài chính cả năm đạt 3.047 triệu đồng, tăng 6.752 triệu đồng so năm 2006 tốc độ tăng 33,6%. Tổng chi tài chính ( không lương ) đạt 7.343 triệu đồng, tăng 157 triệu đồng so với năm 2006 bằng 102% chênh lệch thu chi chưa lương của năm 2006. Quỹ thu nhập đạt được theo đơn gía 2.141 triệu đồng, tăng 91 triệu đồng so với năm 2006.Hệ số lương đạt 1,35 lần. 2.2. Thực trạng công tác huy động vốn tại NHNo&PTNT Thành phố Vinh trong những năm qua. 2.2.1. Chế độ huy động vốn hiện nay của trong hệ thống NHNo Việt Nam Hiện nay, hệ thống NHNo Việt Nam đang thực hiện huy động vốn theo quyết định 165/HĐQT-KHTH (25/6/2006) của chủ tịch HĐQT-NHNo&PTNT Việt Nam, thay thế quyết định 404/HĐQT-KHTH ngày 10/10/2001.Theo quyết định đó, NHNo &PTNT Việt Nam được phép huy động vốn bằng VND, ngoại tệ dưới các hình thức sau để phục vụ cho kinh doanh tiền tệ và đầu tư phát triển cho nền kinh tế đất nước : a- Nhận tiền gửi của các tổ chức, cá nhân và TCTD khác dưới hình thức tiền gửi không kỳ hạn (tiền gửi thanh toán); tiền gửi có kỳ hạn (tiết kiệm bậc thang, tiết kiệm có kỳ hạn, tiết kiệm gửi góp, tiết kiệm bằng vàng, tiết kiệm bằng VND đảm bảo giá trị theo vàng)và các loại tiền gửi khác. b- Phát hành giấy tờ có giá để huy động vốn của các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước khi được NHNN chấp thuận như : - Giấy tờ có giá ngắn hạn : kỳ phiếu, chứng chỉ tiền gửi ngắn hạn, tín phiếu. - Giấy tờ có giá dài hạn : trái phiếu, chứng chỉ tiền gửi dài hạn . c- Vay vốn của cac TCTD khác hoạt động tại Viêt Nam và các TCTD nước ngoài. d- Vay vốn ngắn hạn của NHNN dưới hình thức tái cấp vốn. e- Các hình thức huy động vốn khác theo quy định của NHNN. Khi giao dịch với ngân hàng, k._.