Giải pháp nhằm nâng cao chất lượng công tác thanh toán chuyển tiền điện tử tại Chi nhánh Ngân hàng Công thương Đống Đa-Hà Nội (89tr)

Lêi nãi ®Çu 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ lµ mét xu thÕ tÊt yÕu cña thÕ kû 21. ViÖt Nam còng nh­ c¸c n­íc ®ang ph¸t triÓn kh¸c kh«ng n»m ngoµi tiÕn tr×nh ®ã. Chñ ch­¬ng héi nhËp tham gia c¸c tæ chøc kinh tÕ trong khu vùc vµ toµn cÇu, ®Æc biÖt tham gia tæ chøc th­¬ng m¹i thÕ giíi (WTO) ®· ®­îc nªu râ trong NghÞ QuyÕt 07/11/01 cña Bé ChÝnh TrÞ vÒ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ. Héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ cña ngµnh Ng©n Hµng ®· ®Æt ra nh÷ng yªu cÇu, th¸ch thøc vÒ thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, lÜnh vùc dÞch vô ng©n hµng song song víi qu¸ tr×nh t¨ng c­êng c¶i c¸ch hÖ thèng ng©n hµng. Tr­íc nh÷ng yªu cÇu vÒ héi nhËp nãi chung vµ qu¸ tr×nh ®µm ph¸n gia nhËp WTO nãi riªng, ngµnh ng©n hµng cÇn ph¶i x©y dùng cho m×nh mét chiÕn l­îc, chÝnh s¸ch thÝch hîp ®Ó ®¶m b¶o qu¸ tr×nh héi nhËp thµnh c«ng, mang l¹i lîi Ých thËt sù cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam. ChiÕn l­îc Êy ch¾c ch¾n ph¶i ®Æt vÞ thÕ cña c«ng t¸c thanh to¸n lªn hµng ®Çu. Bëi chøc n¨ng trung t©m cña ng©n hµng lµ ho¹t ®éng thanh to¸n. Ho¹t ®éng cña ng©n hµng ë bÊt cø h×nh thøc nµo còng ®­îc kÕt thóc ë viÖc thanh- quyÕt to¸n. Trong t×nh h×nh míi, mét trong nh÷ng khã kh¨n, tr¨n trë nhiÒu nhÊt cña c¸c c¸n bé ng©n hµng lµ viÖc lµm sao c¶i t¹o ®­îc hÖ thèng thanh to¸n ®¸p øng ®­îc yªu cÇu míi, theo kÞp xu h­íng ph¸t triÓn cña thanh to¸n quèc tÕ, t¹o ®iÒu kiÖn thu hót vèn ®Çu t­ còng nh­ t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh chu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö-hÖ qu¶ tÊt yÕu cña sù bïng næ c«ng nghÖ th«ng tin-ra ®êi tuy cßn míi mÎ nh­ng ®· kh¼ng ®Þnh nh÷ng tÝnh n¨ng ­u viÖt nhÊt ®Þnh cña nã ®ång thêi ®¸nh dÊu mét b­íc v­¬n m×nh m¹nh mÏ trong c«ng t¸c thanh to¸n cña ngµnh Ng©n hµng. Qua thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a- Hµ Néi, em ®· ®­îc tiÕp cËn kh¸ ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng vµ ®Æc biÖt quan t©m ®Õn hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a. Tõ nhËn thøc tÇm quan träng cña hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, em nhËn thÊy c«ng t¸c n©ng cao chÊt l­îng hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ mét vÊn ®Ò ®Çy bøc xóc vµ cÊp thiÕt. §iÒu nµy khiÕn em chän ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a-Hµ Néi” lµm kho¸ luËn tèt nghiÖp cña m×nh. 2. Môc ®Ých nghiªn cøu ®Ò tµi: Tõ c¬ së lý luËn vµ thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a-Hµ Néi, em xin ®­a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l­îng hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i ng©n hµng trong thêi gian tíi. 3. Ph¹m vi, ®èi t­îng nghiªn cøu: Kho¸ luËn tËp trung tr×nh bµy nh­ng néi dung chñ yÕu vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i CNNHCT §èng §a Hµ Néi tõ cuèi n¨m 2001 ®Õn nay theo c¬ chÕ thanh to¸n cña NHNN vµ quy chÕ chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña NHCT ViÖt Nam. 4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu: Kho¸ luËn sö dông ph­¬ng ph¸p thèng kª, ph©n tÝch tæng hîp, tiÕp cËn hÖ thèng lý luËn vµ thùc tiÔn, trªn c¬ së ph­¬ng ph¸p luËn cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng vµ duy vËt lÞch sö ®Ó ph©n tÝch vµ xö lý c¸c vÊn ®Ò nghiªn cøu. 5. Kho¸ luËn gåm ba ch­¬ng: Ch­¬ng I: Lý luËn chung vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n hµng. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng Th­¬ng §èng §a -Hµ Néi trong thêi gian qua. Ch­¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ nh»m n©ng cao chÊt l­îng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a- Hµ Néi. Do cßn h¹n chÕ vÒ thêi gian nghiªn cøu, tµi liÖu thu thËp còng nh­ tr×nh ®é hiÓu biÕt, ®Ò tµi nghiªn cøu cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. KÝnh mong c¸c thÇy c« gi¸o cïng c¸c b¹n ®éc gi¶ quan t©m tham gia ®ãng gãp ý kiÕn quý b¸u cho ®Ò tµi thªm phong phó. §Ò tµi cña em ®· ®­îc sù h­íng dÉn tËn t×nh cña TS. T¹ Quang TiÕn-Côc tr­ëng Côc C«ng nghÖ Tin häc Ng©n hµng Nhµ N­íc, Th¹c sÜ NguyÔn Anh TuÊn-Tr­ëng phßng KÕ to¸n- tµi chÝnh Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a vµ tËp thÓ c¸c c« chó, anh chÞ c¸n bé Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a, nh÷ng ng­êi ®· kh«ng tiÕc c«ng søc, thêi gian gióp em hoµn thµnh bµi kho¸ luËn nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Hµ Néi, ngµy ....th¸ng ...n¨m Sinh viªn thùc hiÖn: Hoµng ThÞ Lan H­¬ng Ch­¬ng I Lý luËn chung vÒ Ng©n hµng Th­¬ng M¹i vµ hÖ Thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n hµng Th­¬ng m¹i. 1. Ng©n hµng th­¬ng m¹i vµ viÖc tæ chøc thanh to¸n vèn gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. 1.1 Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ Ng©n hµng th­¬ng m¹i (NHTM). Ng©n Hµng ®­îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tr¶i qua mét qu¸ tr×nh l©u dµi víi nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau. Trong thêi kú ®Çu vµo kho¶ng thÕ kû thø XV ®Õn thÕ kû thø XVIII, c¸c NH cßn ho¹t ®éng ®éc lËp víi nhau, ®ã lµ trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ vµ ph¸t hµnh giÊy b¹c cho NH. Sang thÕ kû XVIII, l­u th«ng hµng ho¸ ngµy cµng ph¸t triÓn. ViÖc c¸c NH cïng thùc hiÖn chøc n¨ng ph¸t hµnh giÊy b¹c ng©n hµng lµm cho l­u th«ng cã nhiÒu lo¹i giÊy b¹c ng©n hµng kh¸c nhau ®· c¶n trë cho qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng hãa ph¸t triÓn kinh tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy ®· dÉn ®Õn ph©n ho¸ hÖ thèng NH. Lóc nµy hÖ thèng NH ®· ph©n lµm hai nhãm: thø nhÊt lµ nhãm c¸c NH ®­îc phÐp ph¸t hµnh tiÒn, ®­îc gäi lµ NH ph¸t hµnh sau ®æi thµnh NHTW. Thø hai lµ c¸c NH kh«ng ®­îc phÐp ph¸t hµnh tiÒn, chØ lµm trung gian tÝn dông, trung gian thanh to¸n trong nÒn kinh tÕ ®­îc gäi lµ NH trung gian. §©y lµ mét m¾t xÝch cùc kú quan träng nèi gi÷a NHTW víi nÒn kinh tÕ, còng nh­ lµ cÇu nèi ®Ó nh÷ng ng­êi cã vèn vµ nh÷ng ng­êi cÇn vèn gÆp nhau. Thêi kú ®Çu khi míi thùc hiÖn sù ph©n ho¸ hÖ thèng NH, c¸c NH trung gian thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng cña nã nh­ nhËn tiÒn göi, cho vay vµ lµm c¸c dÞch vô thanh to¸n, ban ®Çu chñ yÕu nhËn tiÒn göi kh«ng kú h¹n, cã kú h¹n ng¾n vµ cho vay ng¾n h¹n. VÒ sau c¸c NH nµy thùc hiÖn c¶ cho vay trung h¹n, dµi h¹n b»ng nguån vèn trung h¹n, dµi h¹n do huy ®éng tiÒn göi trung h¹n, dµi h¹n vµ ph¸t hµnh tr¸i kho¸n. Ho¹t ®éng NH ngµy cµng ph¸t triÓn cïng víi sù ph¸t triÓn cña thÞ tr­êng chøng kho¸n ®ßi hái h×nh thµnh nªn nh÷ng NH, nh÷ng trung gian tµi chÝnh chuyªn ho¹t ®éng trong mét lÜnh vùc nµo ®ã, ph©n chia NH trung gian thµnh c¸c NH ho¹t ®éng trong lÜnh vùc riªng: NHTM, NH ®Çu t­, NH ph¸t triÓn... §Æc tr­ng NH ®­îc thÓ hiÖn râ nhÊt c¸c lo¹i h×nh NHTM th«ng qua c¸c chøc n¨ng sau: Chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi. Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n. Chøc n¨ng lµm trung gian tÝn dông. Chøc n¨ng “t¹o tiÒn”. NH lµm trung gian thanh to¸n khi nã thùc hiÖn thanh to¸n theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng nh­ trÝch tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña hä ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô hoÆc nhËp vµo tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng tiÒn thu b¸n hµng vµ c¸c kho¶n thu kh¸c theo lÖnh cña hä. NH thùc hiÖn chøc n¨ng trung gian thanh to¸n trªn c¬ së nã thùc hiÖn chøc n¨ng lµm thñ quü cho x· héi.ViÖc nhËn tiÒn göi vµ theo dâi c¸c kho¶n thu, chi trªn tµi kho¶n tiÒn göi cña kh¸ch hµng lµ tiÒn ®Ò ®Ó NH thùc hiÖn vai trß trung gian thanh to¸n. MÆt kh¸c, viÖc thanh to¸n trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ cã nhiÒu h¹n chÕ, ®ã lµ rñi ro do ph¶i vËn chuyÓn tiÒn, chi phÝ thanh to¸n lín, ®Æc biÖt lµ víi kh¸ch hµng ë c¸ch xa nhau ®· t¹o nªn nhu cÇu thanh to¸n qua NH. Chøc n¨ng trung gian thanh to¸n cã ý nghÜa quan träng víi nÒn kinh tÕ. Tr­íc hÕt thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua NH gãp phÇn tiÕt kiÖm chi phÝ l­u th«ng tiÒn mÆt vµ ®¶m b¶o thanh to¸n an toµn. Kh¶ n¨ng lùa chän h×nh thøc thanh to¸n thÝch hîp cho phÐp kh¸ch hµng thùc hiÖn thanh to¸n chÝnh x¸c hiÖu qu¶. §iÒu nµy gãp phÇn t¨ng nhanh tèc ®é l­u th«ng hµng ho¸, tèc ®é lu©n chuyÓn vèn vµ hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt x· héi. MÆt kh¸c, viÖc cung øng mét dÞch vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt cã chÊt l­îng lµm t¨ng uy tÝn cho NH vµ do ®ã t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó thu hót nguån vèn tiÒn göi. Chu chuyÓn tiÒn tiÒn tÖ hiÖn nay chñ yÕu th«ng qua hÖ thèng NHTM vµ do vËy chØ khi chøc n¨ng trung gian thanh to¸n ®­îc hoµn thiÖn th× vai trß cña NHTM míi ®­îc n©ng cao h¬n víi t­ c¸ch lµ ng­êi thñ quü cho x· héi. 1.2 Kh¸i niÖm, sù cÇn thiÕt vµ ý nghÜa thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NHTM. Kh¸i niÖm: Thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH lµ viÖc thanh to¸n vèn tiÒn tÖ gi÷a c¸c chi nh¸nh NH trong cïng hÖ thèng hoÆc gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng ph¸t sinh trªn c¬ së ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n hµng ho¸, dÞch vô vµ ®iÒu chuyÓn cña c¸c ®¬n vÞ, tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n vµ nghiÖp vô ®iÒu chuyÓn tiÒn cña chÝnh b¶n th©n NH. Sù cÇn thiÕt thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH: Ho¹t ®éng kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn, theo ®ã lµ sù ph¸t triÓn cña thanh to¸n tiÒn tÖ trong n­íc vµ quèc tÕ. Mèi quan hÖ ngµy cµng ®a d¹ng, ®iÒu ®ã kh«ng chØ ®ßi hái sù gia t¨ng ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng nãi chung mµ cßn lµm cho ho¹t ®éng thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH ngµy cµng trë nªn cÇn thiÕt. §iÒu ®ã thÓ hiÖn nh­ sau: NÒn kinh tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn th× viÖc trao ®æi hµng ho¸ dÞch vô kh«ng chØ bã hÑp ë mét ®Þa ph­¬ng mµ nã cßn më réng ra mäi miÒn ®Êt n­íc. HiÖn nay nhiÒu hÖ thèng NHTM vµ c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c nhau cã m¹ng l­ãi chi nh¸nh trong toµn quèc. Bªn c¹nh ®ã, kh¸ch hµng ®­îc quyÒn lùa chän NH ®Ó më tµi kho¶n cho m×nh. Do ®ã thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n qua hai NH kh¸c nhau lµ rÊt cÇn thiÕt. ViÖc cÊp chuyÓn vèn, kinh phÝ, chuyÓn tiÒn thùc hiÖn nghÜa vô ng©n s¸ch ...diÔn ra th­êng xuyªn, liªn tôc ®ßi hái ph¶i cã nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH ®Ó ®¸p øng yªu cÇu cña viÖc chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ. Ng©n hµng, tæ chøc tÝn dông kh«ng chØ lµ n¬i cung øng c¸c dÞch vô thanh to¸n mµ cßn lµ chñ thÓ tæ chøc tham gia vµo hÖ thèng thanh to¸n. Thùc hiÖn viÖc thanh to¸n trong ph¹m vi néi bé cña chÝnh hÖ thèng c¸c NH nh­: ®iÒu chuyÓn vèn, cÊp vèn, chuyÓn nh­îng tµi s¶n, nép khÊu hao, chuyÓn l·i lç...§¶m b¶o cho viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn ®­îc khÐp kÝn trong tõng hÖ thèng NHTM. §iÒu nµy ®ßi hái ph¶i cã thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH víi nhau. §Ó lµm tèt c¸c nghiÖp vô trªn, thanh to¸n gi÷a c¸c NH ra ®êi lµ mét tÊt yÕu. Nã gióp cho viÖc thanh to¸n c¸c kho¶n nî gi÷a c¸c t¸c nh©n trong nÒn kinh tÕ mét c¸ch dÔ dµng, nhanh chãng, ®em l¹i hiÖu qu¶ to lín cho kinh tÕ-x· héi.  ý nghÜa: Thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ hµnh lang cho thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt ph¸t triÓn. Thanh to¸n gi÷a c¸c NH gãp phÇn phôc vô s¶n xuÊt, l­u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn, bëi nÕu tæ chøc tèt nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH sÏ ®¶m b¶o cho thanh to¸n nhanh, chÝnh x¸c, an toµn. Tõ ®ã gióp cho c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n thu håi vèn nhanh, ®Çy ®ñ ®Ó tiÕp tôc chu kú s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo. ThÓ hiÖn chøc n¨ng tËp trung vèn trong thanh to¸n cña NH trong nÒn kinh tÕ quèc d©n lµ NH ®· ph¸t huy ®­îc vai trß gi¸m ®èc ®èi víi nÒn kinh tÕ, n©ng cao uy tÝn, gãp phÇn t¨ng c­êng vai trß lµm trung gian thanh to¸n cho nÒn kinh tÕ. Thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH gióp cho NH vµ c¸c TCTD thu hót ®­îc l­îng vèn tiÒn tÖ t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp, c¸c tÇng líp d©n c­ ®Ó cho vay phôc vô ph¸t triÓn kinh tÕ, t¨ng tr­ëng nguån vèn cho NH. Ngoµi ra th«ng qua c¸c dÞch vô thanh to¸n cña m×nh, ®· tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ trong l­u th«ng, chi phÝ b¶o qu¶n, h¹n chÕ tham «, lîi dông, b¶o vÖ an toµn tµi s¶n...Bëi lÏ trong qu¸ tr×nh thanh to¸n ng­êi mua kh«ng ph¶i mang mét l­îng tiÒn mÆt rÊt lín ®Ó thanh to¸n cho ng­êi b¸n mµ thùc hiÖn thanh to¸n th«ng qua c¸c dÞch vô thanh to¸n qua NH. Thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh«ng chØ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c NH tæ chøc qu¶n lý vèn vµ ®iÒu hoµ vèn cã hiÖu qu¶ trong c¶ n­íc mµ cßn t¹o ®iÒu kiÖn nèi liÒn c¸c c¬ së NH thµnh mét hÖ thèng chÆt chÏ vµ ®iÒu hoµ vèn trong néi bé hÖ thèng NH. §iÒu ®ã lµm t¨ng tèc ®é vßng quay vèn, t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn, tr¸nh t×nh tr¹ng cã NH thõa vèn mµ vÉn ph¶i tr¶ l·i tiÒn göi cho kh¸ch hµng, trong khi ®ã l¹i cã NH thiÕu vèn phôc vô s¶n xuÊt kinh doanh, bá lì c¸c c¬ héi kinh doanh cã thÓ thu ®­îc nguån lîi lín.Th«ng qua ®iÒu chuyÓn vèn, NH thiÕu vèn vÉn gi÷ ®­îc kh¸ch hµng vµ tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh tr«i chÈy, chi nh¸nh thõa vèn vÉn cã thu nhËp tõ nguån vèn thõa do h­ëng l·i suÊt ®iÒu hoµ. 1.3 §iÒu kiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Nh­ ta ®· biÕt, thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ viÖc thanh to¸n vèn tiÒn tÖ gi÷a c¸c chi nh¸nh ng©n hµng kh¸c nhau trong cïng hÖ thèng ®Ó ®¸p øng yªu cÇu thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt vµ chuyÓn vèn trong nÒn kinh tÕ vµ chuyÓn vèn gi÷a c¸c NH trong cïng hÖ thèng vµ kh¸c hÖ thèng. V× vËy ®iÒu kiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH lµ: §iÒu kiÖn ph¸p lý: Ph¶i x©y dùng ®­îc hÖ thèng ph¸p lý æn ®Þnh vµ tin cËy, thÓ lÖ vµ chÕ ®é ®ång bé, t¹o c¬ së v÷ng ch¾c ®Ó tæ chøc nghiÖp vô thanh to¸n. HÖ thèng ph¸p lý chÆt chÏ lµ c¬ së ®Ó gi¶i quyÕt c¸c tranh chÊp nÈy sinh vµ ng¨n ngõa c¸c sai ph¹m trong thanh to¸n. Thùc hiÖn thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi më t¹i ng©n hµng kh¸c ph¶i cã sù tho¶ thuËn b»ng v¨n b¶n cña hai ng©n hµng chñ qu¶n, ®ång thêi ph¶i theo ®óng nguyªn t¾c më vµ sö dông tµi kho¶n. Thanh to¸n kÞp thêi, cËp nhËt chÝnh x¸c, an toµn tµi s¶n, kh«ng ®­îc chiÕm dông vèn lÉn nhau. §èi víi uû nhiÖm chi hé, thu hé ph¶i cã v¨n b¶n tho¶ thuËn vµ cam kÕt chÆt chÏ gi÷a hai ng©n hµng. B¶o ®¶m sù tÝn nhiÖm trong thanh to¸n, ®Þnh kú hai bªn ph¶i ®èi chiÕu thanh to¸n sßng ph¼ng víi nhau. §èi víi thanh to¸n bï trõ: C¸c NHTM, TCTD, KBNN muèn tham gia thanh to¸n bï trõ ph¶i cã ®¬n xin tham gia thanh to¸n bï trõ, ph¶i chÊp hµnh néi quy trong thanh to¸n nh­: giíi thiÖu ng­êi giao dÞch, mÉu ch÷ ký, chÊp hµnh giê truyÒn nhËn d÷ liÖu hay phiªn giao dÞch. §iÒu kiÖn vÒ tæ chøc vµ kü thuËt: Thanh to¸n gi÷a c¸c ng©n hµng ph¶i ®­îc tæ chøc mét c¸ch khoa häc, ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu vÒ kü thuËt khi tham gia hÖ thèng thanh to¸n, ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n chÝnh x¸c, nhanh chãng, an toµn, chi phÝ thÊp. Ph¶i bè trÝ nh÷ng ng­êi cã tr¸ch nhiÖm cao, trung thùc vµ thµnh th¹o nghiÖp vô thanh to¸n gi÷a c¸c NH, ¸p dông kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó ®Èy nhanh tèc ®é vµ sù an toµn thanh to¸n. Ph¶i cã trung t©m xö lý th«ng tin nhanh nhËy, th«ng suèt theo c¸c chuÈn mùc quy ®Þnh cña NHNN, nh»m ®¸p øng ®­îc c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Th«ng tin ph¶i ®­îc cËp nhËt vµ l­u tr÷, b¶o qu¶n cÈn träng, ®¶m b¶o tÝnh b¶o mËt cao. §iÒu kiÖn vÒ vèn: C¸c NHTM thùc hiÖn thanh to¸n gi÷a c¸c NH ph¶i cã ®ñ kh¶ n¨ng c©n ®èi nguån vµ sö dông vèn. Ph¶i chuÈn bÞ ®­îc ®ñ l­îng vèn ®ñ ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh kho¶n, ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn trong thanh to¸n. Tr­êng hîp lµm mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n ph¶i chÞu ph¹t theo quy ®Þnh. C¸c NHTM khi thùc hiÖn thanh to¸n qua thanh to¸n bï trõ ph¶i lu«n duy tr× tån quü tiÒn mÆt vµ sè d­ trªn tµi kho¶n tiÒn göi cÇn thiÕt t¹i Ng©n hµng Nhµ n­íc ®Ó ®¶m b¶o cho kh¶ n¨ng thanh to¸n, s½n sµng chi tr¶ cho kh¸ch hµng. Tr­êng hîp thiÕu vèn thanh to¸n th× vay Ng©n hµng chñ tr× hoÆc Ng©n hµng thµnh viªn. 1.4 C¸c nghiÖp vô thanh to¸n (nominal account) cña NH vµ sù ph¸t triÓn cña chóng. 1.4.1 C¸c h×nh thøc thanh to¸n (Means of payment). S¶n xuÊt hµng ho¸ cµng ph¸t triÓn th× c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô cña NH còng kh«ng ngõng më réng vµ ph¸t triÓn. C¸c nghiÖp vô nµy ngµy cµng ®­îc c¶i tiÕn phï hîp víi xu h­íng ph¸t triÓn chung vÒ khoa häc c«ng nghÖ trªn thÕ giíi, trong ®ã lÜnh vùc thanh to¸n ®Æc biÖt quan träng víi ®iÒu kiÖn vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña mçi n­ãc. Nh×n chung c¸c n­íc cã nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng th× h×nh thøc thanh to¸n qua NH phæ biÕn sau ®©y: H×nh thøc thanh to¸n sÐc: SÐc lµ lÖnh tr¶ tiÒn cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp trªn mÉu in s½n do NHNN quy ®Þnh ®Ó yªu cÇu ®¬n vÞ thanh to¸n trÝch mét sè tiÒn tõ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi thô h­ëng cã tªn trªn sÐc hoÆc ng­êi cÇm sÐc. SÐc lµ h×nh thøc thanh to¸n l©u ®êi, phæ biÕn nhÊt ë hÇu hÕt c¸c NH trªn thÕ giíi víi tiªu ®Ò: Cheque (tiÕng Anh), ChÐque ( tiÕng Ph¸p) dÞch ra tiÕng ViÖt lµ “chi phiÕu”. SÐc bao gåm nhiÒu lo¹i kh¸c nhau: sÐc ký danh, sÐc v« danh, sÐc tiÒn mÆt, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc b¶o chi, sÐc ®Þnh møc, sÐc c¸ nh©n, sÐc du lÞch. §èi t­îng ¸p dông: SÐc th­êng ®­îc ¸p dông ®Ó thanh to¸n chi tr¶ c¸c kho¶n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô, c«ng nî. Ph¹m vi ¸p dông: Bªn mua vµ bªn b¸n ph¶i më tµi kho¶n t¹i cïng mét NH hoÆc kh¸c NH cïng mét hÖ thèng. Tr­êng hîp bªn mua vµ bªn b¸n cã tµi kho¶n t¹i hai NH kh¸c hÖ thèng th× hai ®¬n vÞ thanh to¸n ®ã ph¶i tham gia thanh to¸n bï trõ giao nhËn chøng tõ trùc tiÕp. §iÒu kiÖn ®Ó sÐc ®­îc NH chÊp nhËn thanh to¸n: -Ng­êi ph¸t hµnh sÐc chØ ®­îc ghi sè tiÒn trªn sÐc trong ph¹m vi sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi cña hä t¹i NH. NÕu ph¸t hµnh qu¸ sè d­ NH kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n ®ång thêi NH cßn ¸p dông ph¹t vi ph¹m hîp ®ång thanh to¸n vµ ph¹t chËm tr¶. -Tr­êng hîp cã nhiÒu tê sÐc nép vµo NH cïng mét lóc ®Ó ®ßi tiÒn tõ mét tµi kho¶n mµ sè d­ trªn tµi kho¶n ®ã kh«ng ®ñ ®Ó thanh to¸n toµn bé nh÷ng tê sÐc ®ã th× thø tù thanh to¸n ®­îc x¸c ®Þnh theo sè sÐc ®· ph¸t hµnh, c¸c sÐc cã sè thø tù nhá h¬n sÏ ®­îc thanh to¸n. -SÐc ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p hîp lÖ c¶ vÒ h×nh thøc vµ néi dung. SÐc chuyÓn kho¶n lµ lo¹i thanh to¸n do chñ tµi kho¶n ph¸t hµnh trùc tiÕp ®Ó tr¶ tiÒn cho ng­êi thô h­ëng trªn c¬ së sè d­ tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh t¹i NH. Lo¹i sÐc nµy rÊt tiÖn lîi cho bªn mua nh­ng kh«ng tiÖn lîi cho bªn b¸n. Do ®ã trong thanh to¸n truyÒn thèng sÐc ®­îc ghi theo nguyªn t¾c ghi nî tr­íc ghi cã sau. Tr­êng hîp bªn b¸n yªu cÇu bªn mua cã sù x¸c nhËn cña ®¬n vÞ thanh to¸n trªn tê sÐc. Khi nhËn ®­îc yªu cÇu, ®¬n vÞ thanh to¸n sÏ lµm thñ tôc b¶o chi trªn c¬ së sè tiÒn mµ ng­êi ph¸t hµnh ®· l­u ký, v× vËy ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm thanh to¸n sÐc lµ NH hay ®¬n vÞ thanh to¸n b¶o chi sÐc. Cã thÓ thÊy viÖc ¸p dông sÐc b¶o chi rÊt cã lîi cho ng­êi thô h­ëng. Ng­êi thô h­ëng ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®­îc tiÒn, do ®ã ng­êi thô h­ëng kh«ng bÞ mÊt vèn, kh«ng bÞ chiÕm dông vèn, qu¸ tr×nh thanh to¸n ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng v× NH b¶o chi sÐc hoÆc NH phôc vô ng­êi thô h­ëng ghi cã ngay cho ng­êi thô h­ëng. Ng­îc l¹i, khi ¸p dông thanh to¸n b»ng sÐc b¶o chi, ng­êi mua l¹i ph¶i lµm thñ tôc ruêm rµ ®Ó ®­îc b¶o chi sÐc, ph¶i l­u ký tiÒn trªn tµi kho¶n tiÒn göi b¶o chi sÐc vµ kh«ng ®­îc h­ëng l·i trªn sè tiÒn l­u ký ®ã. Nh×n chung thanh to¸n sÐc lµ thÓ thøc ®¬n gi¶n,thuËn tiÖn ®­îc sö dông réng r·i ë nhiÒu n­íc trªn thÕ giíi. C«ng ­íc sÐc quèc tÕ Gi¬-ne-v¬ n¨m 1931 ®· ®­îc mét sè n­íc th«ng qua cho ®Õn nay vÉn ®­îc xem lµ luËt ®iÒu chØnh c¸c quan hÖ liªn quan ®Õn viÖc ph¸t hµnh vµ sö dông sÐc.Tuy nhiªn trong thùc tÕ sö dông sÐc kh«ng ph¶i tuyÖt ®èi an toµn, ®· cã xuÊt hiÖn sÐc gi¶, do vËy kü thuËt thanh to¸n sÐc kh«ng ngõng ®­îc hoµn thiÖn trªn mäi ph­¬ng diÖn. H×nh thøc thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu (UNT): UNT lµ chøng tõ ®ßi tiÒn do ng­êi b¸n lËp vµ uû nhiÖm cho NH phôc vô m×nh ®ßi tiÒn ng­êi mua hay ng­êi nhËn cung øng dÞch vô trªn c¬ së hµng ho¸ hay ®¬n vÞ ®· cung øng. Ng©n hµng phôc vô ng­êi b¸n kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ng­êi mua cã thanh to¸n hay kh«ng. ChÝnh v× thÕ, ®èi víi nghiÖp vô nµy, NH ph¶i kÕt hîp nghiÖp vô b¶ng, ghi nhËp sæ theo dâi UNT göi ®i ®Ó theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n, tr¶ tiÒn cña ng­êi mua nÕu ng­êi mua cã tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NH kh¸c. §èi t­îng ¸p dông: UNT ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, khi ng­êi b¸n cung cÊp cho ng­êi mua hoÆc tiÒn ®iÖn, tiÒn n­íc, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn nhµ ®Êt... §iÒu kiÖn ¸p dông: Hai bªn mua b¸n ph¶i thèng nhÊt víi nhau, dïng h×nh thøc UNT víi nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ghi trªn hîp ®ång, ®ång thêi ph¶i th«ng b¸o b»ng v¨n b¶n cho NH phôc vô bªn chi tr¶ biÕt ®Ó lµm c¨n cø thùc hiÖn thanh to¸n. Ph¹m vi ¸p dông: H×nh thøc thanh to¸n nµy ®­îc ¸p dông réng r·i trong quan hÖ thanh to¸n néi ®Þa vµ thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng dï hä më tµi kho¶n t¹i bÊt cø ®¬n vÞ thanh to¸n nµo. ¸p dông uû nhiÖm thu rÊt cã lîi trong tr­êng hîp thu hé phÝ c¸c dÞch vô c«ng céng, gióp c¸c ®¬n vÞ cung øng dÞch vô c«ng céng gi¶m chi phÝ nh©n viªn ph¶i ®Õn tõng nhµ ®Ó thu tiÒn. Tuy nhiªn nã vÉn cßn h¹n chÕ v× UNT do ng­êi b¸n lËp chøng tõ vµ xuÊt ph¸t ®iÓm trong quy tr×nh thanh to¸n, mµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n lµ ghi nî tr­íc cã sau nªn mÆc dï an toµn cho c¸c NH tham gia quy tr×nh thanh tãan nh­ng quy tr×nh lu©n chuyÓn chøng tõ cßn vßng vÌo, tèc ®é thanh to¸n chËm. H×nh thøc thanh to¸n uû nhiÖm chi (UNC): UNC lµ lÖnh cña chñ tµi kho¶n ®­îc lËp theo mÉu in s½n cña NHNN uû quyÒn cho NH phôc vô m×nh trÝch mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh tõ tµi kho¶n tiÒn göi cña m×nh ®Ó tr¶ cho ng­êi thô h­ëng cã tµi kho¶n cïng NH hay kh¸c NH trong cïng hÖ thèng hoÆc kh¸c hÖ thèng. §èi t­îng ¸p dông: UNC ®­îc dïng chñ yÕu lµ ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, c«ng nî dÞch vô theo ®ã ng­êi mua lµ ng­êi më ®Çu trong quy tr×nh thanh to¸n, thùc hiÖn ra lÖnh cho NH phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña m×nh ®Ó chuyÓn tr¶ cho ng­êi b¸n. Ph¹m vi ¸p dông: UNC ®­îc sö dông réng r·i, ng­êi tr¶ tiÒn hoµn toµn cã thÓ sö dông UNC ®Ó tr¶ tiÒn cho ng­êi thô h­ëng cã tµi kho¶n cïng NH hoÆc kh¸c NH cïng hÖ thèng hay kh¸c hÖ thèng. ¦u ®iÓm cña uû nhiÖm chi lµ ®­îc sö dông réng r·i vÒ ph¹m vi ®Þa lý ®èi víi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng dï hä më tµi kho¶n t¹i bÊt cø ®¬n vÞ thanh to¸n nµo. UNC ®¶m b¶o quyÒn lîi cho bªn mua do bªn mua chØ chÊp nhËn thanh to¸n khi hä ®· nhËn ®­îc hµng ho¸, dÞch vô ®óng nh­ trong hîp ®· ký kÕt ®ång thêi b¶o vÖ quyÒn lîi cho NH do NH thùc hiÖn ghi nî tr­íc ghi cã sau. Ng­îc l¹i, UNC kh«ng b¶o ®¶m quyÒn lîi cho bªn b¸n. Bªn b¸n cã thÓ gÆp rñi ro do bªn mua kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc bªn mua cè t×nh kh«ng thanh to¸n. Do ®ã ng­êi ta chØ ¸p dông h×nh thøc thanh to¸n nµy trong tr­êng hîp bªn mua vµ bªn b¸n cã tÝn nhiÖm nhau hoÆc thanh to¸n cã gi¸ trÞ nhá hoÆc chñ yÕu lµ thanh to¸n phi mËu dÞch. Tuy nhiªn, UNC vÉn lµ h×nh thøc thanh to¸n ®­îc ­a chuéng nhÊt hiÖn nay v× ®¬n gi¶n, dÔ thùc hiÖn. MÆt kh¸c, NH chuyÓn tiÒn nhanh ®¶m b¶o yªu cÇu cña kh¸ch hµng. H×nh thøc thanh to¸n th­ tÝn dông: Th­ tÝn dông lµ lÖnh cña NH phôc vô bªn mua göi cho NH phôc vô bªn b¸n ®Ó tiÕn hµnh tr¶ tiÒn cho ng­êi b¸n vÒ gi¸ trÞ hµng ho¸ ®· cung øng trªn c¬ së ng­êi b¸n xuÊt tr×nh c¸c ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp lÖ, hîp ph¸p phï hîp víi c¸c ®iÒu kiÖn, ph¹m vi thêi h¹n hiÖu lùc cña th­ tÝn dông. Ph¹m vi ¸p dông: Th­ tÝn dông ¸p dông gi÷a hai chi nh¸nh NH cïng hÖ thèng hoÆc trªn ®Þa bµn phôc vô ng­êi b¸n cã NH cïng hÖ thèng víi NH bªn mua cã tham gia thanh to¸n bï trõ, nh­ thÕ NH bªn mua (NH ph¸t hµnh) sÏ uû quyÒn cho NH cïng hÖ thèng víi m×nh vµ cïng ®Þa bµn víi NH bªn b¸n cã tham gia thanh to¸n bï trõ thùc hiÖn thanh to¸n hoÆc chiÕt khÊu bé chøng tõ hîp lÖ cña bªn b¸n b»ng ph­¬ng thøc thanh to¸n bï trõ. §èi t­îng ¸p dông: Th­ tÝn dông th­êng ®­îc sö dông ®Ó thanh to¸n tiÒn hµng ho¸, dÞch vô gi÷a hai bªn mua-b¸n ch­a hiÓu râ vÒ nhau, ch­a cã mèi quan hÖ th©n thiÕt vµ kh«ng tin t­ëng nhau. Bëi lÏ thñ tôc thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông rÊt r­êm rµ khã kh¨n ®èi víi c¶ bªn mua vµ bªn b¸n. Bªn mua ph¶i thùc hiÖn lµm thñ tôc më th­ tÝn dông vµ ®­îc NH phôc vô m×nh chÊp nhËn ph¸t hµnh th­ tÝn dông tr­íc khi nhËn ®­îc hµng ho¸ dÞch vô tõ ng­êi b¸n. Ng­îc l¹i, bªn b¸n muèn nhËn ®­îc thanh to¸n cña NH ph¸t hµnh hoÆc NH thanh to¸n. NH chiÕt khÊu th× ph¶i lËp ®­îc bé chøng tõ hoµn h¶o, phï hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn ®· ghi trong th­ tÝn dông. Trong h×nh thøc nµy,th­ tÝn dông ®­îc coi lµ c¨n cø, c¬ së ®Ó hai bªn mua b¸n trao ®æi, thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô cho nhau. Thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông lµ h×nh thøc thanh to¸n h÷u hiÖu nhÊt cho c¶ bªn mua vµ bªn b¸n v× quyÒn lîi chÝnh ®¸ng cña c¶ hai bªn ®Òu ®­îc b¶o vÖ. Bªn mua chØ chÊp nhËn thanh to¸n khi nhËn ®­îc hµng ho¸ víi bé chøng tõ ®Çy ®ñ nh­ ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång cßn bªn b¸n ch¾c ch¾n sÏ nhËn ®­îc tiÒn khi giao nhËn bé chøng tõ ®Çy ®ñ cho NH phôc vô m×nh. Do an toµn vµ chuÈn x¸c cao nªn nã ®­îc sö dông phæ biÕn trong thanh to¸n quèc tÕ. H×nh thøc thanh to¸n b»ng thÎ NH: ThÎ NH lµ mét ph­¬ng tiÖn thanh to¸n hiÖn ®¹i g¾n liÒn víi kü thuËt tin häc vµ øng dông tin häc trong ho¹t ®éng NH. Qua thÎ NH, ng­êi chñ thÎ cã thÓ sö dông ®Ó rót tiÒn tõ m¸y rót tiÒn tù ®éng ATM hoÆc thanh to¸n tiÒn hµng ho¸ dÞch vô t¹i c¬ së chÊp nhËn thanh to¸n thÎ. ThÎ thanh to¸n chØ ®­îc ¸p dông trong nÒn t¶ng c«ng nghÖ tin häc vµ viÔn th«ng ®­îc ¸p dông trong c«ng nghÖ thanh to¸n cña NH. ThÎ thanh to¸n do NH ph¸t hµnh vµ b¸n cho kh¸ch hµng cña m×nh ®Ó thanh to¸n chi tr¶ c¸c kho¶n vËt t­, hµng ho¸,dÞch vô, c¸c kho¶n thanh to¸n kh¸c vµ rót tiÒn t¹i c¸c ®¹i lý thanh to¸n hay t¹i c¸c quÇy rót tiÒn tù ®éng. Ph¹m vi ¸p dông thÎ NH rÊt réng r·i vµ kh«ng bÞ giíi h¹n vÒ kh«ng gian, thêi gian, nÕu kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n, kh¸ch hµng cã thÓ sö dông (rót tiÒn, göi tiÒn, kiÓm tra sè d­ trªn tµi kho¶n, thanh to¸n chi tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô....) bÊt cø n¬i nµo cã m¸y ATM hoÆc c¬ së chÊp nhËn thÎ. H¬n n÷a thanh to¸n b»ng thÎ ®· tiÕt kiÖm chi phÝ, c«ng søc cho ng­êi mua, ng­êi b¸n, tiÕt gi¶m l­îng tiÒn mÆt trong l­u th«ng vµ t¨ng chu chuyÓn vèn cho nÒn kinh tÕ. ChÝnh bëi tiÖn Ých nµy mµ thÎ NH rÊt ®­îc ­a chuéng ë c¸c n­íc trªn thÕ giíi. Tuy nhiªn viÖc sö dông thanh to¸n b»ng thÎ NH còng bÞ giíi h¹n mét møc tèi ®a cho phÐp ®­îc thanh to¸n trong mét ngµy ®Ó ®¶m b¶o an toµn vµ kh¶ n¨ng chi tr¶ cho nguån thanh to¸n. Víi tr×nh ®é vµ tèc ®é ph¸t triÓn cña khoa häc kü thuËt ngµy nay, trong t­¬ng lai ch¾c ch¾n thÎ thanh to¸n ch­a ph¶i lµ c«ng cô thanh to¸n cuèi cïng. 1.4.2 C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n qua NH (Mode of payments): Tuú vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña c«ng nghÖ ng©n hµng còng nh­ ®Æc ®iÓm tæ chøc hÖ thèng NH, c¸c n­íc cã c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n qua NH kh¸c nhau. ë ViÖt Nam, tõ khi hÖ thèng NH ®­îc tæ chøc theo hÖ thèng hai cÊp, c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n vèn gi÷a c¸c NH bao gåm: Ph­¬ng thøc thanh to¸n liªn hµng. Thanh to¸n liªn hµng lµ quan hÖ thanh to¸n néi bé gi÷a c¸c ng©n hµng trong cïng hÖ thèng ph¸t sinh trªn c¬ së c¸c nghiÖp vô thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt gi÷a c¸c kh¸ch hµng cã më tµi kho¶n ë c¸c chi nh¸nh ng©n hµng kh¸c nhau trong cïng hÖ thèng hoÆc c¸c nghiÖp vô chuyÓn tiÒn, ®iÒu hoµ vèn trong néi bé mét hÖ thèng. Thanh to¸n liªn hµng lµ mét bé phËn kh«ng thÓ thiÕu ®­îc trong c«ng t¸c thanh to¸n cña NH. Lµm tèt c«ng t¸c thanh to¸n liªn hµng sÏ cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung vµ víi ngµnh NH nãi riªng. Cô thÓ : Thanh to¸n liªn hµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c, thay v× kh¸ch hµng ph¶i mang tiÒn mÆt tõ NH mua ®Õn thanh to¸n cho ng­êi b¸n hµng, kh¸ch hµng chØ cÇn uû nhiÖm cho NH phôc vô m×nh trÝch tµi kho¶n ®Ó thanh to¸n cho ng­êi b¸n th«ng qua NH phôc vô ng­êi b¸n. Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn n©ng cao tèc ®é lu©n chuyÓn vèn tiÒn tÖ phôc vô qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng, do thêi gian thanh to¸n nhanh, rót ng¾n qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸ dÞch vô. Thanh to¸n liªn hµng t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më réng vµ ph¸t triÓn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, gãp phÇn khuyÕn khÝch c¸ nh©n, tæ chøc më tµi kho¶n t¹i NH c¸c NH. Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn gi¶m chi phÝ l­u th«ng do kh«ng ph¶i vËn chuyÓn tiÒn mÆt tõ n¬i nµy ®Õn n¬i kh¸c ®Ó thanh to¸n ®ång thêi h¹n chÕ ®­îc mÊt m¸t tham « trong thanh to¸n. Thanh to¸n liªn hµng gãp phÇn æn ®Þnh vµ më réng kh¸ch hµng do ®¸p øng ®­îc nhu cÇu thanh to¸n thuËn tiÖn nhanh chãng chÝnh x¸c cña kh¸ch hµng. Tuy nhiªn thanh to¸n liªn hµng chØ ¸p dông víi nh÷ng ng©n hµng trong cïng hÖ thèng. ViÖc xö lý chøng tõ vÉn mang tÝnh thñ c«ng, ph¸t hiÖn sai lÇm chËm, khã b¶o toµn, b¶o mËt th«ng tin, ®Æc biÖt lµ viÖc quyÕt to¸n cuèi n¨m rÊt vÊt v¶, c«ng viÖc qu¸ nhiÒu, sang n¨m sau c«ng viÖc n¨m tr­íc vÉn ch­a gi¶i quyÕt xong. Ph­¬ng thøc thanh to¸n bï trõ: Thanh to¸n bï trõ lµ mét ph­¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng trªn cïng mét ®Þa bµn do NHNN chñ tr×. Th«ng qua nghiÖp vô nµy, c¸c NH thùc hiÖn thu hé chi hé cho NH kh¸c vµ sÏ thanh to¸n quyÕt to¸n ngay trong ngµy khi quyÕt to¸n bï trõ. Thanh to¸n bï trõ thùc hiÖn theo quyÕt ®Þnh 181/NH-Q§ ngµy 10/10/1991 vÒ “Quy t¾c tæ chøc vµ kü thuËt nghiÖp vô thanh to¸n bï trõ gi÷a c¸c NH” vµ C«ng v¨n 637/Kinh tÕ ngµy 28/10/1991 vÒ h­íng dÉn thùc hiÖn quyÕt ®Þnh 181/NH-QD. §Ó ®­îc tham gia thanh to¸n bï trõ c¸c thµnh viªn ph¶i tu©n thñ ®Çy ®ñ c¸c quy ®Þnh do NH chñ tr× quy ®Þnh, ph¶i më tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n bï trõ t¹i NH chñ tr×. C¸n bé ®i giao dÞch thanh to¸n bï trõ ph¶i cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é vµ ®¶m b¶o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn giao dÞch, ph¶i ®¨ng ký mÉu ch÷ ký t¹i NH thµnh viªn kh¸c vµ t¹i NH chñ tr×. NÕu ®Ó xÈy ra sai sãt, tæn thÊt th× thµnh viªn ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm theo quy ®Þnh. VÒ thanh to¸n sè chªnh lÖch trong thanh to¸n bï trõ: Ph¶i trÝch TK tiÒn göi ®Ó thanh to¸n, nÕu kh«ng ®ñ th× ph¶i nép tiÒn mÆt hoÆc ng©n phiÕu thanh to¸n, còng cã thÓ vay NH chñ tr× ®Ó thanh to¸n, tr­êng hîp NH chñ tr× kh«ng cho vay th× ph¶i ph¹t chËm tr¶. Chøng tõ sö dông trong thanh to¸n bï trõ bao gåm c¸c chøng tõ thanh to¸n gèc, c¸c b¶ng kª mÉu sè 12,14,15,16 ®­îc giao nhËn trùc tiÕp t¹i phiªn thanh to¸n bï trõ. C¸c chøng tõ ch­a thuéc ph¹m vi thanh to¸n bï trõ nh­ uû nhiÖm thu, th­ tÝn dông, sÐc...th× chuyÓn sang NH thanh to¸n ®Ó thùc hiÖn ghi nî tr­íc. TK sö dông: NÕu lµ NH chñ tr× th× sö dông tµi kho¶n 5011. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ thanh to¸n bï trõ cña NH chñ tr× víi NH thµnh viªn tham gia thanh to¸n bï trõ vµ sau khi thanh to¸n bï trõ xong th× hÕt sè d­. NÕu lµ NH thµnh viªn th× sö dông TK5012. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ thanh to¸n bï trõ víi c¸c NH kh¸c vµ sau khi thanh to¸n bï trõ xong còng ph¶i hÕt sè d­.  Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN: Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN lµ ph­¬ng thøc thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn, ®Òu më tµi kho¶n t¹i NHNN. §Ó ¸p dông ph­¬ng thøc thanh to¸n nµy ph¶i cã c¸c ®iÒu kiÖn sau: -Hai NH ph¶i më tµi kho¶n t¹i mét hay hai chi nh¸nh NHNN vµ lµm ®Çy ®ñ c¸c thñ tôc vÒ më tµi kho¶n tiÒn göi theo quy ®Þnh. -Tµi kho¶n tiÒn göi cña c¸c NH ph¶i th­êng xuyªn cã sè d­ ®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n kÞp thêi. -DÊu vµ ch÷ ký trªn chøng tõ vµ b¶ng kª chøng tõ thanh to¸n qua NHNN ph¶i ®óng víi mÉu dÊu, ch÷ ký ®· ®¨ng ký. -ViÖc thanh to¸n ph¶i kÞp thêi, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c. NÕu NH nµo ®Ó chËm trÔ th× NH ®ã sÏ bÞ ph¹t. Thanh to¸n qua më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN ®¸p øng nhu cÇu thanh to¸n ®èi víi c¸c kh¸ch hµng më tµi kho¶n tiÒn göi t¹i c¸c NH kh¸c hÖ thèng kh¸c ®Þa bµn, thóc ®Èy qu¸ tr×nh trao ®æi vµ s¶n xuÊt hµng ho¸. Tuy nhiªn ph­¬ng thøc nµy Ýt ®­îc ¸p dông do tèc ®é thanh to¸n chËm. Ph­¬ng thøc thanh to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi ë NH kh¸c. Khi c¸c NHTM kh«ng cïng hÖ thèng, kh«ng cïng ®Þa ph­¬ng cã tÇn suÊt thanh to¸n trùc tiÕp víi nhau cao, nÕu thanh to¸n tõng lÇn qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN th× tèc ®é chËm. §Ó kh¾c phôc nh­îc ®iÓm nµy NHNN ._.cho phÐp c¸c NHTM më tµi kho¶n t¹i nhau ®Ó thanh to¸n trùc tiÕp, theo ®Þnh kú c¸c NHTM thanh quyÕt to¸n víi nhau th«ng qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN. Theo ph­¬ng thøc nµy, c¸c NHTM cã thÓ ®Òu më tµi kho¶n tiÒn göi ë NH kh¸c ®Ó uû quyÒn thu hé cho kh¸ch hµng. ViÖc thu hé, chi hé chØ tiÕn hµnh trong ph¹m vi nh÷ng kho¶n thanh to¸n ®· tho¶ thuËn vµ quy ®Þnh trong hîp ®ång uû th¸c thanh to¸n gi÷a c¸c NH. Mçi khi ph¸t sinh c¸c kho¶n thanh to¸n thu hé chi hé, NH míi ph¸t sinh ph¶i göi c¸c chøng tõ thanh to¸n cho NH cã quan hÖ h¹ch to¸n sæ s¸ch. §Þnh kú thanh to¸n c¸c NH ph¶i ®èi chiÕu sè liÖu víi nhau, quyÕt to¸n sè tiÒn ®· thu hé, chi hé vµ thanh to¸n víi nhau sè chªnh lÖch ph¶i thu, ph¶i tr¶. Ph­¬ng thøc thanh to¸n më tµi kho¶n t¹i nhau ®· lµm gia t¨ng tèc ®é thanh to¸n, h¹n chÕ ®­îc nh÷ng nh­îc ®iÓm ®· ph©n tÝch ë trªn.Tuy nhiªn, viÖc më tµi kho¶n t¹i nhau lµm c¬ së cho viÖc thanh to¸n cho nhau ®· g©y ®äng vèn cho c¸c NHTM. Ph­¬ng thøc thanh to¸n uû nhiÖm thu hé,chi hé gi÷a c¸c NHTM. §Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ cña ph­¬ng thøc më tµi kho¶n t¹i nhau, NHNN cho phÐp c¸c NHTM cã thÓ ký hîp ®ång thanh to¸n song biªn trªn c¬ së sù tÝn nhiÖm gi÷a hai NHTM vµ hîp ®ång thanh to¸n cã quy ®Þnh râ néi dung thanh to¸n, sè tiÒn tèi ®a cho mét mãn thanh to¸n, tæng sè tiÒn thanh to¸n, kú h¹n thanh quyÕt to¸n qua tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN. 1.2 HÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam. 1.2.1 Qóa tr×nh ph¸t triÓn cña thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö: Thanh to¸n liªn hµng thñ c«ng: Trong thêi kú bao cÊp, ho¹t ®éng thanh to¸n gi÷a c¸c NH kh¸c ®Þa bµn b»ng thñ c«ng víi mét ph­¬ng thøc truyÒn thèng duy nhÊt lµ thanh to¸n liªn hµng b»ng th­, b»ng ®iÖn qua ®­êng b­u ®iÖn. Thêi gian cho mét mãn thanh to¸n th«ng th­êng ph¶i tõ 3-5 ngµy vµ thËm chÝ lµ hµng tuÇn cho nh÷ng mãn ®i tØnh xa. Do viÖc thanh to¸n chËm, l­îng vèn n»m trong thanh to¸n chiÕm kh¸ lín kh«ng ®¸p øng c«ng viÖc kinh doanh cña kh¸ch hµng nªn ®· t¹o ra t©m lý kh«ng muèn thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt qua NH mµ chØ muèn dïng ph­¬ng tiÖn trùc tiÕp b»ng tiÒn mÆt v× vËy ®· g©y ra ¸p lùc rÊt lín vÒ tiÒn mÆt, t¹o sù khan hiÕm gi¶ t¹o, ®· xuÊt hiÖn tû lÖ % gi÷a thanh to¸n b»ng chuyÓn kho¶n vµ tiÒn mÆt. §©y còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n gãp phÇn lµm t¨ng tèc ®é l¹m ph¸t vµo nh÷ng n¨m 1988, 1989 cã thêi kú lªn ®Õn 3 con sè, NHNN ®· ph¶i dïng “liÖu ph¸p sèc” t¨ng l·i xuÊt lªn rÊt cao, cã thêi kú lªn ®Õn 12%/th¸ng. Thanh to¸n liªn hµng qua m¹ng : Tõ n¨m 1989, hÖ thèng NH ®· b¾t ®Çu øng dông c«ng nghÖ th«ng tin (CNTT) vµo c¸c ho¹t ®éng nghiÖp vô. §i ®Çu trong lÜnh vùc lµ hÖ thèng NHNN, ®Æc biÖt tõ n¨m 1993 ®· øng dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo lÜnh vùc thanh to¸n. Thêi kú nµy c¸c NH ®· tõng b­íc thÝch nghi víi c¬ chÕ míi, chñ ®éng trong viÖc ®Çu t­ c¬ së vËt chÊt cho ho¹t ®éng thanh to¸n cña m×nh ®Ó phôc vô kh¸ch hµng ngµy cµng tèt h¬n, chuyÓn tõ h×nh thøc thanh to¸n liªn hµng b»ng th­ qua b­u ®iÖn sang thanh to¸n liªn hµng qua m¹ng vi tÝnh, chuyÓn viÖc giÊy b¸o liªn hµng b»ng tay theo mÉu in s½n cña NHTW sang lËp trªn m¸y vi tÝnh, viÖc ®èi chiÕu còng ®­îc thùc hiÖn qua m¹ng vi tÝnh. ¸p dông h×nh thøc nµy tèc ®é thanh to¸n t¨ng râ rÖt, thêi gian cña mét mãn thanh to¸n chØ cßn tõ mét ®Õn hai ngµy, gi¶m ®­îc l­îng vèn n»m trong thanh to¸n, ®­îc kh¸ch hµng ®¸nh gi¸ cao, tõng b­íc xo¸ bá kho¶ng c¸ch cña c¸c DN vµ x· héi ®èi víi NH. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö: 1.2.2 Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm vµ mét sè quy ®Þnh chung: Kh¸i niÖm: Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ toµn bé qu¸ tr×nh xö lý mét kho¶n chuyÓn tiÒn qua m¹ng m¸y vi tÝnh kÓ tõ khi nhËn ®­îc mét lÖnh chuyÓn tiÒn cña ng­êi ph¸t lÖnh ®Õn khi hoµn tÊt viÖc thanh to¸n cho ng­êi thô h­ëng (®èi víi chuyÓn tiÒn Cã) hoÆc thu nî tõ ng­êi nhËn lÖnh (®èi víi chuyÓn tiÒn Nî). §Æc ®iÓm: Quy tr×nh thanh to¸n ®iÖn tö thay thÕ quy tr×nh thanh to¸n liªn hµng qua m¸y vi tÝnh hiÖn hµnh lµ quy tr×nh h¹ch to¸n qu¶n lý ®iÒu hµnh vèn tËp trung trong hÖ thèng NHCT ViÖt Nam. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®­îc thùc hiÖn trong m«i tr­êng ph¸p lý vµ chuÈn ho¸ cao. C¸c c«ng ®o¹n trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö chñ yÕu ®­îc tù ®éng ho¸. Qu¸ tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn, tra so¸t, tr¶ lêi tra so¸t, chÊp nhËn tr¶ lêi chÊp nhËn ®­îc ch­¬ng tr×nh xö lý tù ®éng nªn ®¶m b¶o ®é chÝnh x¸c cao ®é. PhÇn tÝnh ký hiÖu mËt ®­îc cµi ®Æt mét ch­¬ng tr×nh riªng víi møc ®é ®ßi hái tÝnh b¶o mËt hÕt søc nghiªm ngÆt. H¬n n÷a th«ng qua hai lÇn m· kho¸ b¶o mËt cña hai bé phËn chøc n¨ng kÕ to¸n vµ tin häc gióp cho qu¸ tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®¹t ®é an toµn tµi s¶n rÊt cao. Mét sè quy ®Þnh chung: Ph¹m vi chuyÓn tiÒn ®iÖn tö gåm c¸c chuyÓn tiÒn cã vµ chuyÓn tiÒn nî b»ng VN§ hoÆc b»ng ngo¹i tÖ gi÷a c¸c NH cïng hÖ thèng. C¸c ho¹t ®éng thanh to¸n bï trõ tù ®éng, thanh to¸n víi c¸c TCTD kh¸c, ATM, POS, SWIFT kh«ng thuéc ph¹m vi quy chÕ nµy (chØ t¹o c¸c giao diÖn cÇn thiÕt tõ TTTT ra c¸c hÖ thèng kh¸c). §èi t­îng ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c CNNH cïng hÖ thèng cã ®ñ ®iÒu kiÖn kü thuËt, n¾m v÷ng quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, ®­îc Tæng gi¸m ®èc NHCT VN cho phÐp tham gia b»ng v¨n b¶n. Mäi kh¸ch hµng giao dÞch víi NHCT VN ®Òu ®­îc tham gia hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö theo quy chÕ thanh to¸n qua NH ban hµnh theo quyÕt ®Þnh sè 22/Q§-NH1 cña Thèng ®èc NHNN vµ c¸c v¨n b¶n h­íng dÉn cña Tæng gi¸m ®èc NHCT VN. C¸c nghiÖp vô ph¸t sinh trong thanh to¸n ®iÖn tö ®­îc hoµn tÊt trong mét ngµy lµm viÖc. Tr­êng hîp kh¸ch hµng yªu cÇu chi nh¸nh NHCT phôc vô chuyÓn nhanh vµ hoµn tÊt trong thêi gian 1-3 h, kh¸ch hµng kh«ng ph¶i chÞu thªm phÝ. Mäi kho¶n thanh to¸n ®iÖn tö g¾n liÒn víi nghiÖp vô thanh to¸n vµ qu¶n lý vèn cña cña NHCT ViÖt Nam ®èi víi tõng chi nh¸nh. Trung t©m thanh to¸n chÞu tr¸ch nhiÖm tæ chøc quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n, ®ång thêi thùc hiÖn viÖc nhËn, h¹ch to¸n vµ chuyÓn th«ng tin tõ NH khëi t¹o ®Õn NH nhËn, ®¶m b¶o theo dâi chÆt chÏ, h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c nghiÖp vô thnah to¸n vµ h¹n møc vèn, ®ång thêi theo dâi tÝnh l·i ®iÒu hoµ vèn cho c¸c chi nh¸nh tØnh, thµnh phè ngµy 20 hµng th¸ng. Trung t©m thanh to¸n c¨n cø vµo quy tr×nh nghiÖp vô trong quy chÕ nµy thiÕt kÕ vµ x©y dùng ch­¬ng tr×nh øng dông, tæ chøc hÖ thèng ®¶m b¶o kü thuËt ®¸p øng ®Çy ®ñ c¸c yªu cÇu nghiÖp vô vµ thùc hiÖn thèng nhÊt trong toµn hÖ thèng ®¶m b¶o nhanh chãng chÝnh x¸c an toµn. C¸c tr­ëng phßng kÕ to¸n chi nh¸nh NHCT chÞu tr¸ch nhiÖm tr­íc gi¸m ®èc vÒ viÖc kiÓm so¸t tÝnh hîp ph¸p hîp lÖ cña chøng tõ thanh to¸n, vÒ c¸c quyÕt ®Þnh chuyÓn tiÒn ®i ®Õn còng nh­ h¹ch to¸n vµo c¸c tµi kho¶n thÝch hîp. Trung t©m ®iÖn to¸n NHCT ViÖt Nam chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ viÖc ®¶m b¶o kü thuËt cña c¸c th«ng tin trªn ®­êng truyÒn tõ trung t©m thanh to¸n ®Õn c¸c chi nh¸nh NHCT. C¨n cø c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô ®­îc giao, c¸c c¸ nh©n tham gia quy tr×nh thanh to¸n chÊp hµnh nghiªm tóc c¸c quy ®Þnh vµ thùc hiÖn tèt nhiÖm vô sÏ ®­îc khen th­ëng, c¸ nh©n nµo vi ph¹m chÕ ®é, tuú theo møc ®é hËu qu¶ sÏ ph¶i båi th­êng vËt chÊt hoÆc kû luËt hµnh chÝnh thÝch ®¸ng. 1.2.3 Tµi kho¶n vµ chøng tõ ®­îc sö dông trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö 1.2.3.1 C¸c Tµi kho¶n ®­îc sö dông: C¸c tµi kho¶n sö dông ®Ó ph¶n ¸nh mèi quan hÖ thanh to¸n vµ qu¶n lý vèn gi÷a TTTT víi chi nh¸nh cÊp 1 bao gåm: TK §iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch. TK §iÒu chuyÓn vèn ngoµi kÕ ho¹ch. TK §iÒu chuyÓn vèn khoanh nî. TK §iÒu chuyÓn vèn ký quü. TK §iÒu chuyÓn vèn qu¸ h¹n. TK §iÒu chuyÓn vèn chê thanh to¸n. TK §iÒu chuyÓn chê vèn. TK §iÒu chuyÓn vèn thanh to¸n kh¸c hÖ thèng. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay tµi trî xuÊt khÈu. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay b·o lôt. TK TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay tõ quü tÝn dông ®µo t¹o. TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n cña NH T¸i thiÕt ®øc(KFW). TK §iÒu chuyÓn vèn cho vay dù ¸n cña NH C©n §èi §øc (DAT). TK §iÒu chuyÓn vèncho vay dù ¸n võa vµ nhá. TK §iÒu chuyÓn vèn dù phßng rñi ro. TK §iÒu chuyÓn vèn cè ®Þnh. TK §iÒu chuyÓn vèn kh¸c. 1.2.3.2 Chøng tõ sö dông trong chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. Chøng tõ ghi sæ kÕ to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö lµ lÖnh chuyÓn tiÒn (b»ng giÊy hoÆc d­íi d¹ng ®iÖn tö). Chøng tõ gèc dïng lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn lµ c¸c chøng tõ thanh to¸n theo chÕ ®é hiÖn hµnh (UNC, UNT...). LÖnh chuyÓn tiÒn d­íi d¹ng chøng tõ giÊy ph¶i lËp theo ®óng mÉu vµ ®ñ sè liªn do NHNN quy ®Þnh vµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hîp lÖ hîp ph¸p cña chøng tõ theo quy ®Þnh t¹i chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n NH, TCTD ban hµnh kÌm theo quyÕt ®Þnh sè 312/Q§ ngµy 04/12/1996 cña Thèng ®èc NHNNVN. LÖnh chuyÓn tiÒn d­íi d¹ng ®iÖn tö ph¶i ®¸p øng c¸c chuÈn d÷ liÖu do NHNN quy ®Þnh t¹i quy chÕ vÒ lËp, sö dông, kiÓm so¸t, xö lý b¶o qu¶n vµ l­u tr÷ chøng tõ ®iÖn tö cña c¸c NH, TCTD ban hµnh theo Q§308/Q§-NH2 ngµy 16/09/1997 cña Thèng ®èc NHNN. ViÖc chuyÓn ho¸ chøng tõ ®iÖn tö thµnh chøng tõ giÊy hoÆc ng­îc l¹i ®Ó phôc vô yªu cÇu thanh to¸n vµ h¹ch to¸n ph¶i ®¶m b¶o khíp ®óng gi÷a chøng tõ lµm c¨n cø ®Ó chuyÓn ho¸ vµ chøng tõ ®­îc chuyÓn ho¸ ®óng mÉu quy ®Þnh vµ ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p cña chøng tõ. 1.2.4 Quy tr×nh nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña NHCT VN. NHCT VN ............... TTTT (Sè hiÖu 999) CN NHCT A (NHPL) CN NHCT B (NHNL) (®èi chiÕu) (®èi chiÕu) *Quy tr×nh nghiÖp vô t¹i NH ph¸t lÖnh (NHPL). Ng©n hµng khëi t¹o nhËn chøng tõ tõ kh¸ch hµng, sau ®ã thanh to¸n viªn kiÓm tra, kiÓm so¸t råi tiÕn hµnh chuyÓn ho¸ chøng tõ giÊy thµnh chøng tõ ®iÖn tö vµ chuyÓn cho kiÓm so¸t viªn ®Æt ký hiÖu mËt tr­íc khi chuyÓn ®i thanh to¸n. Sau khi tÝnh KHM, bót to¸n h¹ch to¸n ®­îc tù ®éng göi vÒ TTTT/Chi nh¸nh ®Ó ®èi chiÕu * T¹i Ng©n hµng nhËn lÖnh ®Õn: Bé phËn thanh to¸n ®iÖn tö ph¶i bè trÝ c¸n bé chuyªn tr¸ch trùc ®¶m b¶o tÝnh liªn tôc ®Ó nhËn chuyÓn tiÒn §Õn, th«ng b¸o kÞp thêi cho KSV ®Ó kiÓm tra hoÆc gi¶i m· ký hiÖu mËt (KHM) ®ång thêi h¹ch to¸n vµo TK Ng­êi nhËn lÖnh (nÕu ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n) hoÆc TK chê thanh to¸n (nÕu kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn thanh to¸n) ®Ó xö lý theo quy tr×nh xö lý sai sãt. LÖnh thanh to¸n ®­îc tù ®éng h¹ch to¸n vµ ®­îc tù ®éng göi vÒ TTTT/Chi nh¸nh ®Ó ®èi chiÕu Sau khi nhËn ®­îc kÕt qu¶ khíp ®óng víi TTTT, kÕ to¸n CT§T in phôc håi LÖnh thanh to¸n thµnh chøng tõ giÊy, 02 liªn, 01 liªn dïng b¸o Nî hoÆc b¸o Cã kh¸ch hµng, 01 liªn l­u nhËt ký chøng tõ. C¸c LÖnh thanh to¸n in ra ph¶i ®Çy ®ñ ch÷ ký theo quy ®Þnh. T¹i Trung t©m thanh to¸n: TTTT më TK ®iÒu chuyÓn vèn (§CV) trong kÕ ho¹ch cho tõng CN ®Ó h¹ch to¸n vµ ®èi chiÕu. TK cña CN NHCT nµo sÏ mang sè hiÖu NH cña CN NHCT ®ã. §èi víi CN trùc thuéc ( CN cÊp 1), TTTT më mét sè c¸c TK §CV kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh vµ qu¶n lý c¸c lo¹i vèn gi÷a TW víi CN. §èi víi CN phô thuéc (CN cÊp 2) chØ ®­îc më duy nhÊt TK §CV trong kÕ ho¹ch. Khi nhËn chuyÓn tiÒn tõ CN, t¹i TTTT ch­¬ng tr×nh tù ®éng kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ ph©n lo¹i c¸c chuyÓn tiÒn theo tÝnh chÊt nghiÖp vô thanh to¸n Nî-thanh to¸n Cã, ph¹m vi thanh to¸n trong hÖ thèng-ngoµi hÖ thèng®Ó h¹ch to¸n. C¸c chuyÓn tiÒn trong hÖ thèng sau khi kiÓm tra, ®èi chiÕu víi NHPL ®­îc h¹ch to¸n tù ®éng chuyÓn ®i NHNL vµ chuyÓn sang vïng chê ®èi chiÕu víi NHNL.C¸c chuyÓn tiÒn ngoµi hÖ thèng ®­îc chuyÓn sang vïng riªng ®Ó gi¶i m·, phôc håi chøng tõ ®­a ®i thanh to¸n bï trõ hoÆc chuyÓn m¹ng thÞ tr­êng song biªn víi c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c. Tr­êng hîp nhËn ®­îc LÖnh thanh to¸n cña NHPL sau giê kho¸ sæ cña TTTT, c¸c LÖnh thanh to¸n nµy sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµ ®èi chiÕu vµo ngµy ho¹t ®éng kÕ tiÕp cña hÖ thèng. Sau giê kho¸ sæ cña TTTT, c¸c LÖnh thanh to¸n ch­a ®­îc ®èi chiÕu ®­îc chuyÓn sang vïng riªng ®Ó tiÕp tôc theo dâi ®èi chiÕu vµo ngµy lµm viÖc kÕ tiÕp. TTTT in c¸c b¸o c¸o ®èi chiÕu, b¸o c¸o chøng tõ tån ®äng ®Ó kiÓm tra, theo dâi xö lý vµ l­u tr÷. H¹ch to¸n: -§èi víi lÖnh thanh to¸n Cã: Nî:TK §CV trong kÕ ho¹ch NHPL. Cã:TK §CV trong kÕ ho¹ch NHNL. -§èi víi lÖnh thanh to¸n Nî: Nî:TK §CV trong kÕ ho¹ch NHNL. Cã:TK §CV trong kÕ ho¹ch NHPL. Cuèi ngµy, KÕ to¸n CT§T in b¸o c¸o ®èi chiÕu chuyÓn tiÒn ®i, ®Õn trong ngµy ®Ó kiÓm tra tÝnh ®óng ®¾n cña sè liÖu tr­íc khi kho¸ sæ cuèi ngµy. C¸c b¸o c¸o nµy thùc hiÖn l­u tr÷ cïng c¸c chuyÓn tiÒn ®i, ®Õn trong ngµy. 1.2.5 Sai sãt vµ ®iÒu chØnh . 1.2.5.1 Sai sãt vµ ®iÒu chØnh t¹i Ng©n hµng ph¸t lªnh(NHPL). Mäi sai sãt ph¸t hiÖn khi ch­a tÝnh KHM, KTV ®­îc phÐp söa l¹i cho ®óng. C¸c sai sãt ph¸t hiÖn sau khi LÖnh thanh to¸n ®· ®­îc tÝnh KHM ®Òu ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh b»ng bót to¸n. Cô thÓ, trong tõng tr­êng hîp ®­îc xö lý nh­ sau: 1.2.5.1.1. ChuyÓn tiÒn thiÕu: KTV c¨n cø vµo chøng tõ gèc vµ LÖnh thanh to¸n chuyÓn thiÕu ®Ó lËp bæ sung. Néi dung LÖnh thanh to¸n lËp bæ sung ph¶i ghi râ chuyÓn bæ sung cho LÖnh thanh to¸n sè ..ngµy... vµ h¹ch to¸n nh­ c¸c LÖnh thanh to¸n ®i b×nh th­êng. 1.2.5.1.2. ChuyÓn tiÒn thõa: NHPL ph¶i lËp ngay ®iÖn th«ng b¸o vµ lËp biªn b¶n chuyÓn tiÒn thõa göi NH nhËn lÖnh ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý kÞp thêi. Tr­êng hîp ph¸t hiÖn chuyÓn tiÒn thõa sau khi ®· göi LÖnh thanh to¸n ®i nh­ng NHNL ch­a kiÓm tra KHM, KTV c¨n cø vµo chøng tõ gèc vµ LÖnh thanh to¸n chuyÓn thõa ®Ó lËp phiÕu ®iÒu chØnh vµ h¹ch to¸n: -§èi víi lÖnh thanh to¸n Cã: (Sè tiÒn chuyÓn thõa) Nî:TK §CV chê thanh to¸n. Nî ®á: TK ®· trÝch thõa. §ång thêi lËp ®iÖn tra so¸t (phô lôc 01) göi NHNL ®Ó yªu cÇu hoµn tr¶ sè tiÒn thõa vµ ghi nhËp sæ theo dâi chuyÓn tiÒn thõa chê xö lý (Sè tiÒn thu håi ®­îc) Khi nhËn ®­îc LÖnh thanh to¸n Cã chuyÓn tr¶ sè tiÒn thõa nãi trªn, NHPL h¹ch to¸n: Nî:TK §CV trong kÕ ho¹ch. Cã:TK §CV chê thanh to¸n. §ång thêi ghi xuÊt sæ theo dâi chuyÓn tiÒn thõa chê xö lý -§èi víi LÖnh thanh to¸n Nî: H¹ch to¸n vµ xö lý ng­îc l¹i. Tr­êng hîp ph¸t hiÖn chuyÓn tiÒn thõa sau khi ®· göi lÖnh thanh to¸n ®i, NHNL ®· kiÓm tra KHM. §èi víi LÖnh thanh to¸n Cã: (Sè tiÒnchuyÓn thõa) Nî: TK c¸c kho¶n ph¶i thu (tiÓu kho¶n c¸ nh©n g©y sai sãt). Nî ®á: TK thÝch hîp . (TK ®· trÝch thõa) §ång thêi lËp ®iÖn tra so¸t göi NHNL ®Ó yªu cÇu hoµn tr¶ sè tiÒn thõa vµ ghi nhËp sæ theo dâi chuyÓn tiÒn thõa chê xö lý. NÕu NHNL ®· chi tr¶ sè tiÒn thõa cho ng­êi h­ëng, NHPL göi biªn b¶n chuyÓn tiÒn thõa ®Õn NHNL ®Ó NHNL t×m biÖn ph¸p thu håi. Khi nhËn ®­îc LÖnh thanh to¸n Cã chuyÓn tr¶ sè tiÒn thõa hoÆc mét phÇn sè tiÒn thõa nãi trªn, NHPL h¹ch to¸n: Nî: TK§CV trong kÕ ho¹ch. Cã: TK c¸c kho¶n ph¶i thu(tiÓu kho¶n c¸ nh©n g©y sai sãt). (Sè tiÒn thu håi ®­îc). §ång thêi ghi xuÊt sæ theo dâi chuyÓn tiÒn thõa chê xö lý. Tr­êng hîp NHNL tr¶ lêi kh«ng thu håi ®­îc th× NHPL c¨n cø vµo biªn b¶n cïng hå s¬ liªn quan cña NHNL göi ®Õn. NHPL nhËn ®­îc, kiÓm tra, ®èi chiÕu víi biªn b¶n chuyÓn tiÒn thõa tr­íc ®©y ®Ó x¸c ®Þnh sè ®· thu håi ®­îc, sè cßn ph¶i thu håi, x¸c ®Þnh ng­êi chÞu tr¸ch nhiÖm. §ång thêi lËp héi ®ång ®Ó xö lý theo chÕ ®é hiÖn hµnh. (Sè tiÒnchuyÓn thõa) -§èi víi LÖnh thanh to¸n Nî:LËp phiÕu ®iÒu chØnh Cã ®á: TK thÝch hîp Cã: TK§CV chê thanh to¸n (Sè tiÒnchuyÓn thõa) §ång thêi lËp LÖnh thanh to¸n Cã chuyÓn ®Õn NHNL ®Ó huû sè tiÒn chuyÓn thõa trªn LÖnh thanh to¸n Nî. Nî: TK §CV chê thanh to¸n. Cã: TK §CV trong kÕ ho¹ch. 1.2.5.1.3 ChuyÓn tiÒn ng­îc vÕ NHPL ph¶i lËp ngay ®iÖn th«ng b¸o (mÉu 02) cho NHNL, ®iÖn tra so¸t göi NHNL ®Ó xö lý ®ång thêi thùc hiÖn ®iÒu chØnh huû ®á sè tiÒn bÞ ng­îc vÕ sang TK§CV chê thanh to¸n, sau ®ã tÊt to¸n TK nµy chuyÓn ®i NHNL ®Ó huû toµn bé LÖnh thanh to¸n bÞ ng­îc vÕ vµ lËp LÖnh thanh to¸n ®óng chuyÓn ®i 1.2.5.1.4 C¸c sai sãt kh¸c : - Khi NHPL ph¸t hiÖn sai sãt c¸c yÕu tè kh¸c nh­ : Tªn ng­êi göi , tªn ng­êi nhËn , tµi kho¶n ,sè CMND .... mµ chÕ ®é cho phÐp th× NHPL göi §iÖn tra so¸t ®Õn NHNL ®Ó ®iÒu chØnh l¹i LÖnh thanh to¸n cho ®óng. -§èi víi c¸c LÖnh thanh to¸n bÞ tõ chèi do lçi kü thuËt , sai th«ng tin ®èi chiÕu hoÆc ph¸t hiÖn bÞ gi¶ m¹o. HÖ thèng tù ®éng göi l¹i LÖnh thanh to¸n hoÆc ®èi chiÕu theo mét sè lÇn nhÊt ®Þnh . Sau mét sè lÇn göi l¹i kh«ng thµnh c«ng LÖnh thanh to¸n sÏ bÞ phong to¶ vµ kh«ng cßn gi¸ trÞ ®Ó göi ®i. NHPL huû LÖnh thanh to¸n theo biªn b¶n víi sù cho phÐp cña TTTT vµ lËp phiÕu ®iÒu chØnh h¹ch to¸n ®á toµn bé sè tiÒn trªn LÖnh thanh to¸n bÞ huû. §ång thêi lËp LÖnh thanh to¸n kh¸c thay thÕ . 1.2.5.2. Sai sãt vµ ®iÒu chØnh t¹i NHNL. 1.2.5.2.1 LÖnh thanh to¸n bÞ sai thiÕu. Khi nhËn d­îc LÖnh thanh to¸n bæ sung tiÒn thiÕu , NHNL kiÓm tra LÖnh thanh to¸n chuyÓn thiÕu tr­íc ®ã, ®èi chiÕu víi LÖnh thanh to¸n chuyÓn bæ sung. NÕu ®óng th× h¹ch to¸n nh­ ®èi víi c¸c LÖnh thanh to¸n ®óng b×nh th­êng kh¸c. 1.2.5.2.2 LÖnh thanh to¸n bÞ sai thõa. Tr­êng hîp nhËn ®­îc ®iÖn th«ng b¸o chuyÓn tiÒn thõa cña NHPL tr­íc khi kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n, NHNL ph¶i kÞp thêi ghi sæ theo dâi LÖnh thanh to¸n bÞ sai sãt. Khi nhËn ®­îc LÖnh thanh to¸n ®Õn, NH nhËn kiÓm so¸t, ®èi chiÕu gi÷a LÖnh thanh to¸n víi néi dung th«ng b¸o nhËn ®­îc, nÕu dóng th× xö lý : -§èi víi LÖnh thanh to¸n Cã: (Toµn bé sè tiÒn) Nî : TK§CV trong hÕ ho¹ch. Cã : TK§CV chê thanh to¸n. Khi nhËn ®­îc ®iÖn tra so¸t yªu cÇu chuyÓn tr¶ tiÒn thõa cña NHPL, c¨n cø ®iÖn tra so¸t, NHNL lËp LÖnh thanh to¸n Cã ®i hoµn tr¶ NHPL: (Sè tiÒn thõa) Nî :TK§CV chê thanh to¸n. Cã : TK§CV trong kÕ ho¹ch. §ång thêi lËp phiÕu ®Ó h¹ch to¸n sè tiÒn ®óng. (Sè tiÒn ®óng) Nî :TK§CV chê thanh to¸n. Cã: TK thÝch hîp. - §èi víi LÖnh thanh to¸n Nî: H¹ch to¸n vµ xö lý ng­îc l¹i. Tr­êng hîp nhËn ®­îc ®iÖn th«ng b¸o chuyÓn tiÒn thõa cña NHPL sau khi ®· kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n, NHPL ph¶i kÞp thêi ghi sæ theo dâi LÖnh thanh to¸n bÞ sai sãt, nÕu ch­a thanh to¸n cho kh¸ch hµng th× ph¶i gi÷ l¹i sè tiÒn ®Ó xö lý. (Sè tiÒn thõa) NÕu trªn tµi kho¶n cña kh¸ch ®ñ tiÒn ®Ó xö lý, ®èi víi lÖnh thanh to¸n Cã, c¨n cø biªn b¶n chuyÓn tiÒn thõa cña NHPL, NHNL lËp phiÕu ®iÒu chØnh h¹ch to¸n: Cã ®á:TK thÝch hîp (TK ®· ghi thõa tr­íc ®©y). Nî: TK §CV chê thanh to¸n. Khi nhËn ®­îc ®iÖn tra so¸t yªu cÇu tr¶ l¹i sè tiÒn thõa cña NHPL, NHNL lËp lÖnh thanh to¸n Cã ®Ó tr¶ l¹i sè tiÒn thõa vµ h¹ch to¸n: (Sè tiÒn thõa) Nî:TK§CV chê thanh to¸n. Cã:TK §CV trong kÕ ho¹ch. §èi víi LÖnh thanh to¸n Nî: H¹ch to¸nvµ xö lý ng­îc l¹i. NÕu trªn tµi kho¶n cña kh¸ch hµng kh«ng cßn ®ñ tiÒn ®Ó thu håi, NHNL ghi nhËp sæ theo dâi chuyÓn tiÒn thõa ®Õn ch­a thu håi ®Ó theo dâi ®ång thêi yªu cÇu kh¸ch hµng tr¶ l¹i sè tiÒn thõa hoÆc nép tiÒn vµo tµi kho¶n ®Ó thùc hiÖn hoµn tr¶. Sau khi nhËn ®­îc tiÒn hoµn tr¶ cña kh¸ch, kÕ to¸n ghi xuÊt sæ theo dâi chuyÓn tiÒn thõa ®Õn, lËp lÖnh thanh to¸n Cã (®èi víi lÖnh thanh to¸n Cã) hoµn tr¶ sè tiÒn chuyÓn thõa. 1.2.5.2.3 Sai tµi kho¶n, tªn ®¬n vÞ nhËn, sè chøng minh nh©n d©n, tªn NHNL. Khi nhËn ®­îc chuyÓn tiÒn do NHPL chuyÓn ®Õn sai tµi kho¶n hoÆc tªn kh¸ch hµng, ....NHNL h¹ch to¸n: §èi víi LÖnh thanh to¸n Cã: Nî:TK §CV trong kÕ ho¹ch. Cã: TK §CV chê thanh to¸n. §«ng thêi lËp ®iÖn tra so¸t NHPL Tr­êng hîp sai tªn NHNL, khi chuyÓn tr¶ NHPL, h¹ch to¸n: Nî: TK §CV chê thanh to¸n. Cã: TK §CV trong kÕ ho¹ch. §èi víi LÖnh thanh to¸n Nî: H¹ch to¸n vµ xö lý ng­îc l¹i. Khi nhËn ®­îc tra lêi tra so¸t cña NHPL, nÕu NHPL xin ®Ýnh chÝnh l¹i yÕu tè sai sãt, NHNL in, ®Ýnh kÌm ®iÖn tra so¸t vµo LÖnh thanh to¸n vµ lËp phiÕu h¹ch to¸n cho kh¸ch hµng: Nî:TK §CV chê thanh to¸n. Cã: TK kh¸ch hµng (TK thÝch hîp). NÕu NHPL tr¶ lêi ®· lËp theo ®óng chøng tõ gèc hoÆc ®Ò nghÞ tr¶ l¹i, NHNL lËp phiÕu tÊt to¸nTK §CV chê thanh to¸n chuyÓn tr¶ l¹i NHPL. 1.2.5.2.4 ChuyÓn tiÒn ng­îc vÕ: Tr­êng hîp NHNL nhËn ®­îc ®iÖn th«ng b¸o chuyÓn tiÒn ng­îc vÕ cña NHPL tr­íc khi kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n, NHNL ph¶i kÞp thêi ghi sæ theo dâi LÖnh thanh to¸n bÞ ng­îc vÕ ®Ó xö lý. Khi nhËn LÖnh thanh to¸n ®Õn, NHNL kiÓm so¸t, ®èi chiÕu víi ®iÖn th«ng b¸o nhËn ®­îc, nÕu ®óng th× xö lý: §èi víi LÖnh thanh to¸n Cã: Nî:TK §CV trong kÕ ho¹ch. Cã: TK §CV chê thanh to¸n. Khi nhËn ®­îc ®iÖn tra so¸t, NHNL lËp lÖnh thanh to¸n chuyÓn tr¶ l¹i NHPL h¹ch to¸n: Nî:TK §CV chê thanh to¸n. Cã: TK §CVtrong kÕ ho¹ch. §èi víi LÖnh thanh to¸n Nî: h¹ch to¸n vµ xö lý ng­îc l¹i. Tr­êng hîp NHNL ®· kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n, ®èi víi lÖnh thanh to¸n Cã xö lý nh­ tr­êng hîp sai thõa ph¸t hiÖn sau khi kiÓm tra ký hiÖu mËt. §èi víi lÖnh thanh to¸n Nî, lËp phiÕu ®iÒu chØnh h¹ch to¸n: Nî ®á:TK thÝch hîp. Nî:TK §CV chê thanh to¸n. Khi nhËn ®­îc ®iÖn tra so¸t vµ chuyÓn tiÒn xö lý cña NHPL, h¹ch to¸n: Nî:TK §CV chê thanh to¸n. Cã: TK §CV trong kÕ ho¹ch. 1.2.6 §èi chiÕu vµ quyÕt to¸n. 1.2.6.1 §èi chiÕu: 1.2.6.1.1 §èi chiÕu hµng ngµy: ViÖc tæ chøc ®èi chiÕu ®­îc thùc hiÖn theo h×nh thøc kiÓm so¸t tËp trung vµ ®èi chiÕu tËp trung t¹i NHTW. ViÖc ®èi chiÕu ®­îc thùc hiÖn tøc thêi theo tõng lÖnh thanh to¸n. T¹i NHPL, ngay sau khi LÖnh thanh to¸n ®­îc truyÒn ®i, ch­¬ng tr×nh tù ®éng t¹o ®èi chiÕu göi vÒ TTTT, kÕt qu¶ ®èi chiÕu ®­îc ph¶n håi vÒ NHPL ngay sau khi ®­îc tù ®éng h¹ch to¸n t¹i TTTT. T¹i NHNL, ®èi víi LÖnh thanh to¸n ®Õn, ngay khi NH nhËn lÖnh kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n, bót to¸n h¹ch to¸n ®­îc chuyÓn vÒ TTTT®Ó ®èi chiÕu, kÕt qu¶ ®èi chiÕu ®­îc ph¶n ¸nh tøc thêi vÒ NHNL. T¹i TTTT sÏ gi¸m s¸t toµn bé ®èi chiÕu, chuyÓn tiÒn gi÷a c¸c CN NHCT. T¹i c¸c CN NH CT gi¸m s¸t ®èi chiÕu, chuyÓn tiÒn gi÷a CN víi TTTT vµ gi÷a c¸c §GD trùc thuéc. ViÖc ®èi chiÕu gi÷a CN víi TTTT ®­îc thùc hiÖn trªn c¬ së d÷ liÖu h¹ch to¸n th«ng qua TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch (5191.01xxx).Víi tõng lÖnh thanh to¸n, ph¸t sinh Nî t¹i TTTT ph¶i b»ng ph¸t sinh Cã t¹i CN vµ ng­îc l¹i. Cuèi ngµy c¸c LÖnh thanh to¸n ch­a ®­îc ®èi chiÕu sÏ ®­îc chuyÓn sang vïng lµm viÖc riªng ®Ó tiÕp tôc ®èi chiÕu vµo ngµy kÕ tiÕp cho ®Õn khi hoµn tÊt ®èi chiÕu khíp ®óng. Tr­íc khi kho¸ sæ ngµy giao dÞch, c¸c ®¬n vÞ thanh to¸n ph¶i in b¸o c¸o ®èi chiÕu theo quy ®Þnh, kiÓm tra gi¸m s¸t t×nh tr¹ng ®èi chiÕu cña ®¬n vÞ m×nh ®Ó kiÓm so¸t ®­îc c¸c chuyÓn tiÒn cßn tån ®äng, c¸c LÖnh thanh to¸n ch­a ®­îc kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n. 1.2.6.1.2. §èi chiÕu hµng th¸ng. Hµng th¸ng CN thùc hiÖn ®èi chiÕu víi TTTT c¸c TK §CV VN§ vµ c¸c TK thu chi l·i vèn ®iÒu hoµ. C¸c TK nµy ph¶i cã doanh sè vµ sè d­ khíp ®óng víi TTTT, tøc lµ doanh sè nî, sè d­ nî ®Õn ngµy cuèi th¸ng t¹i CN ph¶i b»ng doanh sè cã, sè d­ cã t¹i TTTT vµ ng­îc l¹i. Vµo ngµy giao dÞch cuèi th¸ng, sau khi ®· nhËn vµ h¹ch to¸n hÕt c¸c chøng tõ ®Õn, CN t¹o b¸o c¸o chuyÓn tiÒn ®iÖn tö th¸ng .B¸o c¸o ®­îc tù ®éng truyÒn vÒ TTTT®Ó ®èi chiÕu víi d÷ liÖu h¹ch to¸n trong th¸ng cña TTTT. T¹i TTTT, sau khi truyÒn nhËn hÕt chøng tõ cho c¸c CNch­¬ng tr×nh m¸y tù ®éng ®èi chiÕu sè liÖu h¹ch to¸n t¹i TTTTvíi sè liÖu b¸o c¸o cña c¸c CN vµ ph¶n håi kÕt qu¶ vÒ c¸c CN. C¸c chªnh lÖch ®èi chiÕu ®­îc in ra ®Ó kiÓm tra l¹i sè liÖu ®· h¹ch to¸n trong th¸ng. C¸c sai sãt ph¶i ®­îc t×m râ nguyªn nh©n vµ ®iÒu chØnh t¹i n¬i ph¸t sinh sai sãt ngay trong th¸ng. 1.2.6.2 QuyÕt to¸n: 1.2.6.2.1 QuyÕt to¸n ngµy: Chi nh¸nh ®­îc chñ ®éng giê kho¸ sæ vµ chuyÓn ®æi ngµy giao dÞch nh­ng kh«ng ®­îc phÐp chuyÓn ®æi tr­íc 16 h 30 hµng ngµy. T¹i TTTT, hµng ngµy khëi t¹o ngµy giao dÞch míi vµo ®Çu giê cña ngµy lµm viÖc. C¸c LÖnh thanh to¸n TTTT nhËn ®­îc sau giê kho¸ sæ cña TTTT sÏ ®­îc h¹ch to¸n vµ ®èi chiÕu vµo ngµy ho¹t ®éng kÕ tiÕp. 1.2.6.2.2. QuyÕt to¸n th¸ng, n¨m: Hµng ngµy c¸c CN ngõng truyÒn LÖnh thanh to¸n vµo lóc 16 h 00 ngµy cuèi th¸ng, tr­êng hîp ®Æc biÖt cÇn thay ®æi ngµy giê nµy, TTTT sÏ cã th«ng b¸o vµ cËp nhËt cho c¸c CN tr­íc 01 ngµy §Õn giê quy ®Þnh, mäi ho¹t ®éng vÒ viÖc lËp, kiÓm so¸t, h¹ch to¸n còng nh­ truyÒn lÖnh thanh to¸n ®i sÏ kh«ng thùc hiÖn ®­îc. CN ph¶i nhËn, kiÓm tra KHM vµ h¹ch to¸n hÕt chøng tõ ®Õn trong ngµy ®Ó thùc hiÖn ®èi chiÕu víi TTTT. ChØ khi nµo ®èi chiÕu khíp ®óng, CN míi ®­îc TTTT cÊp phÐp ®Ó tiÕp tôc ho¹t ®éng chuyÓn tiÒn ®i. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tæ chøc thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng C«ng th­¬ng §èng §a-Hµ Néi 2.1 .Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña CNNHCT §èng §a. TiÒn th©n cña NHCT §èng §a lµ phßng th­¬ng nghiÖp cña khu §èng §a, ®­îc thµnh lËp n¨m 1955. §Õn n¨m 1957 tõ ®Þa chØ 173 phè Kh©m Thiªn, phßng chuyÓn sang sè 237 vµ ®æi thµnh chi ®iÓm NHNN khu §èng §a. N¨m 1960, chi ®iÓm chuyÓn vÒ ®ãng t¹i tÇng1, khu tËp thÓ 4 tÇng ( ngay c¹nh n¬i NHCT §èng §a ®ãng hiÖn nay). Giai ®o¹n tr­íc n¨m 1987 lµ thêi kú qu¶n lý theo c¬ chÕ tËp trung bao cÊp, chØ cã mét hÖ thèng NH duy nhÊt trªn ®Êt n­íc. NHCT §èng §a thuéc hÖ thèng NHNN, thuéc NH thµnh phè Hµ Néi vµ lµ NH bao cÊp. N¨m 1987, chi ®iÓm NHNN khu §èng §a ®­îc ®æi thµnh CN NHNN quËn §èng §a vµ hai n¨m sau ®­îc bÇu lµ tr­ëng chi nh¸nh NHNN trªn ®Þa bµn Hµ Néi. Ngµy 03/08/1987, Héi ®ång Bé tr­ëng ban hµnh QuyÕt ®Þnh 218/ H§BT cho phÐp hÖ thèng NH VN thÝ ®iÓm chuyÓn ho¹t ®éng sang c¬ chÕ h¹ch to¸n kinh doanh, thùc hiÖn hÖ thèng NH 2 cÊp lµ hÖ thèng NHNN VN vµ hÖ thèng c¸c NHTM. NHCT VN lµ mét trong 4 hÖ thèng NHTM quèc doanh lín nhÊt t¹i VN theo QuyÕt ®Þnh sè 53/ H§BT ngµy 26/03/1988. Vµ ngµy 29/03/1993 theo QuyÕt ®Þnh sè 93/ LHCT/ TCCB cña Tæng gi¸m ®èc NHCT VN, NHCT §èng §a chÝnh thøc lµ mét thµnh viªn cña hÖ thèng NHCT VN vµ ngµy 24/07/93, NH b¾t ®Çu ®i vµo ho¹t ®éng theo giÊy phÐp kinh doanh 108565 cña träng tµi kinh tÕ HN. Trong hai n¨m 97-98, thµnh phè HN ®­îc Nhµ n­íc cho phÐp më réng ®Þa bµn thµnh phè. NHCT VN ch­a thÓ tæ chøc ®­îc c¸c chi nh¸nh cho quËn míi. V× vËy NHCT §èng §a víi tay sang ho¹t ®éng ë quËn Thanh Xu©n, më mét chi nh¸nh phô thuéc (CN nµy b¸o sæ cho NHCT §èng §a 100%). Tõ n¨m 1999, NH ®ã ®­îc t¸ch ra thµnh mét chi nh¸nh ®éc lËp, ho¹t ®éng ngang hµng víi NHCT §èng §a vµ 1/3 nguån lùc hiÖn cã cña NHCT §èng §a t¸ch cho NHCT Thanh Xu©n. HiÖn nay trô së chÝnh cña CNNHCT §èng §a ®ang ®ãng t¹i 187 T©y S¬n §èng §a Hµ Néi. CN NHCT §èng §a cã quan hÖ ®¹i lý víi h¬n 450 NH t¹i h¬n 40 n­íc vµ khu vùc ®ång thêi lµ thµnh viªn cña hÖ thèng tµi chÝnh viÔn th«ng liªn NH toµn cÇu (SWIFT) nªn NH cã kh¶ n¨ng ®¸p øng ®Çu ®ñ c¸c yªu cÇu vµ dÞch vô NH quèc tÕ mét c¸ch nhanh chãng chÝnh x¸c hiÖu qu¶ nhÊt. 2.2 M« h×nh tæ chøc vµ chøc n¨ng cña c¸c phßng ban QTK sè 41 QTK sè 42 QTK sè 43 QTK sè 46 CN NHCT §èng §a Phßng kinh doanh Ban Phßng kho quü Phßng kinh doanh ®èi ngo¹i L·nh Phßng nguån vèn Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh §¹o Phßng tæ chøc hµnh chÝnh Phßng kiÓm tra Phßng th«ng tin ®iÖn to¸n QTK sè 30 QTK sè 29 QTK sè 32 Phßng giao dÞch Kim Liªn Phßng giao dÞch C¸t Linh QTK sè 34 QTK sè 35 QTK sè 36 QTK sè 37 QTK sè 38 QTK sè 39 QTK sè 33 Phßng nguån vèn: Phßng nguån vèn cã nhiÖm vô lµ thùc hiÖn huy ®éng vèn tõ c¸c tÇng líp d©n c­, c¸c tæ chøc kinh tÕ trªn ®Þa bµn quËn víi sù hç trî cña 16 quü tiÕt kiÖm ®Æt r¶i r¸c trªn ®Þa bµn quËn. Phßng kinh doanh: Phßng kinh doanh cã nhiÖm vô lµ cho vay, thu nî, qu¶n lý d­ nî vµ ®­îc chia thµnh ba bé phËn: Tin dông th­¬ng nghiÖp quèc doanh, tÝn dông c«ng nghiÖp quèc doanh vµ tÝn dông c«ng nghiÖp ngoµi quèc doanh phô tr¸ch c¸c m¶ng c«ng viÖc theo c¸c lÜnh vùc ®Ó tiÖn ho¹t ®éng vµ qu¶n lý. Phßng kinh donh ®èi ngo¹i. NhiÖm vô cña phßng lµ phô tr¸ch c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn ®èi ngo¹i t¹i NH nh­ thùc hiÖn cho vay ngo¹i tÖ, qu¶n lý c¸c kho¶n tiÒn göi ngo¹i tÖ gåm tiÒn göi, tiÒn vay, LC, mua b¸n ngo¹i tÖ ... Phßng kÕ to¸n tµi chÝnh: -KÕ to¸n thanh to¸n: bao gåm thanh to¸n bï trõ, thanh to¸n ®iÖn tö, quÇy sÐc b¶o chi, thanh to¸n b»ng uû nhiÖm thu uû nhiÖm chi cã nhiÖm vô lµ giao dich víi kh¸ch hµng, qu¶n lý tiÒn göi vµ tiÒn vay cña kh¸ch hµng. -KÕ to¸n néi bé: nhiÖm vô qu¶n lý vèn cña NH, ho¹t ®éng tµi vô, qu¶n lý vµ h¹ch to¸n toµn bé nh÷ng chi tiªu néi bé NH. -KÕ to¸n tiÕt kiÖm: phßng nguån vèn sau khi huy ®éng, chuyÓn tÊt c¶ chøng tõ vÒ bé phËn kÕ to¸n tiÕt kiÖm. -Bé phËn kiÓm so¸t: cã nhiÖm vô kiÓm tra, kiÓm so¸t vÒ tÝnh hîp lÖ cña c¸c chøng tõ. ViÖc kiÓm so¸t nµy ®­îc thùc hiÖn b»ng tay sau ®ã ph©n ra chøng tõ t­¬ng øng víi mçi bé phËn trong phßng kÕ to¸n ®Ó xö lý. -Bé phËn b¸o biÓu: nhiÖm vô lµ lµm sè liÖu tËp hîp toµn chi nh¸nh. -Bé phËn b¸o giÊy tê in. Phßng kÕ to¸n chØ lµm nhiÖm vô h¹ch to¸n VN§. Ngoµi ra, phßng kÕ to¸n tµi chÝnh cßn cã nhiÖm vô lµm c¸c dÞch vô thanh to¸n nh­ chuyÓn tiÒn, c¸c giÊy tê in....PhÇn nµy còng chiÕm tû träng t­¬ng ®èi gãp phÇn t¨ng lîi nhuËn NH. Phßng ®iÖn to¸n: NhiÖm vô cña phßng ®iÖn to¸n lµ tËp hîp toµn bé c¸c ph¸t sinh cña NH tõ phßng kÕ to¸n chuyÓn sang ®Ó xö lý b»ng m¸y tÝnh, cuèi ngµy lªn b¶ng c©n ®èi hµng ngµy, hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m . Phßng ®iÖn to¸n cña CN NHCT §èng §a ®­îc nèi m¹ng víi Trung t©m C«ng nghÖ th«ng tin NHCT VN ®Ó NHCT VN kiÓm so¸t toµn bé ho¹t ®éng c¸c chi nh¸nh hµng ngµy. Phßng kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé (hay phßng kiÓm tra néi bé): Chøc n¨ng cña phßng kiÓm tra néi bé lµ kiÓm tra kiÓm so¸t toµn bé c¸c ho¹t ®éng cña NH vÝ dô kiÓm so¸t ho¹t ®éng kÕ to¸n, tÝn dông, ngo¹i hèi ....xem cã ®óng víi chÕ ®é, quy ®Þnh cña Nhµ N­íc, cña ngµnh ®Æc biÖt lµ cÇn kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng cho vay kinh doanh. Phßng kho quü: Phßng cã nhiÖm vô lµ thu chi tiÒn mÆt, qu¶n lý tµi s¶n thÕ chÊp. Ngoµi ra, phßng kho quü cßn cã chøc n¨ng lµm dÞch vô ng©n quü tøc lµ c¸n bé phßng sÏ ®Õn tËn n¬i thu tiÒn, thanh to¸n tiÒn nÕu kh¸ch hµng cã yªu cÇu. Qu©n sè cña phßng lµ 48 c¸n bé c«ng nh©n viªn. Phßng tæ chøc hµnh chÝnh: Phßng tæ chøc hµnh chÝnh bao gåm hai bé phËn: -Bé phËn tæ chøc nh©n sù cã nhiÖm vô bè trÝ, s¾p xÕp vµ tæ chøc nh©n lùc cña c¬ quan. -Bé phËn hµnh chÝnh qu¶n trÞ chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hËu cÇn c¬ quan gåm qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh, trang thiÕt bÞ, b¶o vÖ c¬ quan.... Phßng giao dÞch trªn c¸c ®Þa bµn d©n c­ xa trô së chÝnh: NH cã hai phßng giao dÞch: Phßng giao dÞch Kim Liªn vµ phßng giao dÞch C¸t Linh tiÕn hµnh ho¹t ®éng nh­ trô së thu nhá bao gåm bé phËn tiÕt kiÖm, kÕ to¸n, tÝn dôngvµ thñ quü. ViÖc thµnh lËp thªm hai phßng giao dÞch nµy nh»m môc ®Ých thu hót tiÒn göi vµ tiÒn vay, h¹ch to¸n vµ b¸o sæ vÒ trung t©m hµng ngµy. Tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn cña chi nh¸nh lµ 289 ng­êi. CN NHCT §èng §a víi bé m¸y tæ chøc khoa häc, ®éi ngò c¸n bé l©u n¨m cã kinh nghiÖm kÕt hîp víi lùc l­îng c¸n bé trÎ cã n¨ng lùc nh¹y bÐn trong kinh doanh lu«n t¹o ®­îc tÝn nhiÖm vµ lßng tin ®èi víi kh¸ch hµng. 2.3 T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña NH trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y. 2.3.1 T×nh h×nh huy ®éng vèn: Huy ®éng vèn lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn lµm nÒn t¶ng cho nh÷ng ho¹t ®éng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh kinh doanh cña NH. CN NHCT §èng §a ®­îc ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng CN trong hÖ thèng NH CT cã cã sè vèn huy ®éng t¨ng tr­ëng kh«ng ngõngvµ th­êng xuyªn v­ît kÕ ho¹ch ®Æt ra. B¶ng1: T×nh h×nh huy ®éng vèn cña CN NHCT §èng §a trong thêi gian qua. §¬n._.kho¶n kh¸ch hµng më t¹i NH. Vµo thêi ®iÓm thÝch hîp, c¸c giao diÖn sÏ ®­îc thiÕt lËp víi c¸c hÖ thèng kh¸c nh­ c¸c hÖ thèng ATM vµ POS vµ c¸c hÖ thèng thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n vµ tÊt to¸n. HÖ thèng thanh to¸n t­¬ng lai sÏ chuÈn bÞ cho viÖc chuyÓn tiÒn tõ lóc khëi xuÊt t¹i CN cña c¸c NH (thanh to¸n bï trõ) vµ viÖc chuÈn gi¸ trÞ gi÷a c¸c NH qua c¸c TK thanh to¸n më t¹i NHNN (tÊt to¸n). HÖ thèng thanh to¸n sÏ ph¸t triÒn ®¸p øng cho toµn bé c¸c h×nh thøc thanh to¸n ®iÖn tö. C¸c h×nh thøc nµy kh«ng ®ßi hái ph¶i cã c¸c chøng tõ thùc ®Ó chuyÓn tiÒn. Tr­íc tiªn cÇn cã c¸c h×nh thøc thanh to¸n ®iÖn tö sau: Thanh to¸n ghi cã chñ yÕu ®Ó phôc vô nhu cÇu cña kh¸ch hµng c«ng nghiÖp vµ th­¬ng m¹i vµ phôc vô cho ho¹t ®éng thanh to¸n liªn hµng liªn quan ®Õn giao dÞch th­¬ng m¹i trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh s¾p thµnh lËp. Thanh to¸n ghi nî uû nhiÖm tr­íc chñ yÕu lµ hèi phiÕu NH vµ ghi nî trùc tiÕp. T¹o ra mét m¹ng l­íi thanh to¸n ®ñ m¹nh ®Ó ®¸p øng ®­îc c¸c ®ßi hái sau cña thÞ tr­êng còng nh­ cña NHNN: §Èy m¹nh tèc ®é chu chuyÓn tiÒn tÖ (tõ 8-12 lÇn /GDP n¨m hiÖn nay lªn 20-40 lÇn /n¨m) t¹o ®iÒu kiÖn rót bít vèn ra khái l­u th«ng ®­a vµo s¶n xuÊt. Tinh gi¶n ®­îc hÖ thèng tµi kho¶n liªn quan ®Õn thanh to¸n ®Æc biÖt lµ tµi kho¶n trong thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®Ó tiÕt kiÖm vèn thanh to¸n cho NH, t¨ng l­îng vèn cho vay, gi¶i quyÕt døt ®iÓm t×nh tr¹ng võa thõa vèn võa thiÕu vèn trong néi bé mét NH. Tuy nhiªn qu¸ tr×nh nµy kh«ng lµm ¶nh h­ëng ®Õn viÖc thùc thi c¸c c«ng cô tµi chÝnh cña NHNN. T¹o ®­îc c¸c c«ng cô thanh to¸n míi cã triÓn väng trong thÞ tr­êng VN nh­ c¸c c«ng cô thanh to¸n POS, ATM hay Electronic Bank, nh»m ®Èy nhanh qu¸ tr×nh th­¬ng m¹i b¾t kÞp víi xu h­íng th­¬ng m¹i ®iÖn tö. HÖ thèng thanh to¸n t­ong lai ph¶i x©y dùng trªn nguyªn t¾c hÖ thèng më vµ ®­îc thiÕt kÕ theo c¬ cÊu MODULE ®Ó cã thÓ dÔ dµng n©ng cÊp, ghÐp nèi (víi c¸c hÖ thèng thanh to¸n bï trõ chøng kho¸n sau nµy). Cã ®­îc mét quy chÕ kh¾c phôc rñi ro trong hÖ thèng (rñi ro trong thanh to¸n liªn hµng do c¸c nguyªn nh©n lµm h­ háng sai sãt trong hÖ thèng m¹ng) ë møc cao nhÊt ®ång thêi cã hÖ thèng b¶o mËt chÆt chÏ ng¨n ®­îc c¸c tÊn c«ng tõ bªn ngoµi (lµm cho chi phÝ tÊn c«ng lín h¬n nhiÒu lîi Ých mµ mµ kÎ tÊn c«ng cã thÓ thu ®­îc). 3.2 §Þnh h­íng ph¸t triÓn hÖ thèng thanh to¸n nãi chung vµ thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i CN NHCT §èng §a trong thêi gian tíi. 3.3 Mét sè gi¶i ph¸p tr­íc m¾t nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö t¹i CN NHCT §èng §a. 3.3.1 TiÕp tôc ®Èy m¹nh lîi thÕ cña viÖc ¸p dông hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö. Cã thÓ nãi r»ng viÖc x©y dùng m¹ng thanh to¸n néi bé kh¸ hoµn chØnh nµy t¹o ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi cho hÖ thèng NH nãi chung vµ CN NHCT §èng §a nãi riªng trong c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng. ViÖc ph¸t huy søc m¹nh cña m¹ng ph¶i lu«n ®­îc quan t©m b»ng c¸c c«ng viÖc cô thÓ sau: Ph¸t triÓn c¸c phÇn mÒm m¹ng míi tiÕp tôc can thiÖp s©u h¬n vµo c«ng t¸c thanh to¸n thñ c«ng. C¶i tiÕn nh÷ng ®iÓm cßn v­íng m¾c trong c¬ cÊu phÇn cøng còng nh­ phÇn mÒm. C¶i tiÕn c¸c møc phÝ sao cho phï hîp, l«i kÐo ®­îc kh¸ch hµng tham gia hÖ thèng thanh to¸n cña m×nh. Kinh nghiÖm thùc tÕ tõ c¸c n­íc cho thÊy, c¸c m¹ng thanh to¸n liªn hµng lín ®Òu xuÊt ph¸t tõ mét hÖ thèng thanh to¸n néi bé cña mét NH cã uy tÝn. §©y lµ mét gi¶i ph¸p tr­íc m¾t v« cïng h÷u Ých vµ tiÕt kiÖm ®Ó ®¹t tíi mét m« h×nh thanh to¸n liªn hµng trong t­¬ng lai. 3.3.2 TiÕp tôc nghiªn cøu c¶i thiÖn hÖ thèng thanh to¸n liªn hµng. Søc m¹nh cña hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö cã m¹nh ®Õn ®©u ch¨ng n÷a mµ kh«ng phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn chung cña c¸c hÖ thèng kh¸c th× nã còng kh«ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao bëi lÏ c¸c bµi to¸n xö lý nghiÖp vô NH kh«ng chØ n»m trong néi bé mét NH mµ nã cßn liªn quan ®Õn c¸c NH kh¸c. V× thÕ nÕu nhê ®i tr­íc, cã sè liÖu nhanh mµ c¸c NH kh¸c l¹i ch­a ph¸t triÓn th× còng biÕn thµnh chËm. 3.3.3 TiÕn tíi thanh to¸n trùc tiÕp víi kh¸ch hµng qua m¹ng vi tÝnh. §©y lµ mét môc tiªu tÊt yÕu mµ bÊt cø qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n nµo còng ph¶i h­íng tíi. Nh×n vµo quy tr×nh thanh to¸n ®iÖn tö chóng ta míi thÊy ®­îc sù c¶i tiÕn trong kh©u truyÒn tin gi÷a c¸c CN NH víi nhau nh­ng gi÷a NH víi kh¸ch hµng th× hoµn toµn ch­a cã g× ®æi míi. ViÖc khuyÕn khÝch c¸c kh¸ch hµng lín nèi m¹ng trùc tiÕp víi NH sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho NH còng nh­ kh¸ch hµng gi¶m bít ®­îc rÊt nhiÒu c«ng viÖc giÊy tê. C¸c lÖnh thanh to¸n ®­îc truyÒn ®i trùc tiÕp tõ c¸c maý tÝnh cña kh¸ch hµng (®· ®­îc cµi ®Æt s½n trong ch­¬ng tr×nh) tíi m¸y chñ cña c¸c NH phôc vô hä. T¹i ®©y mét ch­¬ng tr×nh tù ®éng kiÓm tra tÝnh hîp lý hîp lÖ cña tin ®iÖn nµy vµ tù ®éng chuyÓn m¹ch ®Õn TTTT sau khi ®· h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n vµ lµm c¸c t¸c vô l­u tr÷ nÕu cÇn. 3.4 C¸c gi¶i ph¸p l©u dµi mang tÝnh chiÕn l­îc nh»m ®¹t tíi mét hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö hoµn thiÖn. 3.4.1 N©ng cÊp c¬ së h¹ tÇng kü thuËt cã tÝnh ®Õn hiÖu qu¶ vèn ®Çu t­. C¬ së vËt chÊt ®ãng mét vai trß quan träng trong ho¹t ®éng NH ®Æc biÖt trong thêi ®¹i ngµy nay. CN NHCT §èng §a kh«ng ngõng ®Çu t­ x©y dùng c¬ së h¹ tÇng khang trang l¾p ®Æt t­¬ng ®èi ®Çy ®ñ hÖ thèng m¸y tÝnh. ViÖc thuª ®­êng truyÒn riªng cña Tæng C«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng võa ®¶m b¶o tèc ®é thanh to¸n còng nh­ an toµn tr¸nh thÊt l¹c file d÷ liÖu, ¸ch t¾c ®­êng truyÒn. NHCT VN ®· thuª ®­êng truyÒn th«ng X25 vµ ®¹t ®­îc kÕt qu¶ t­¬ng ®èi tèt. Nh­ng do ®­êng truyÒn dung l­îng nhá trong khi nhu cÇu chuyÓn tiÒn ngµy cµng t¨ng nªn nhiÒu khi viÖc truyÒn th«ng kh«ng thùc hiÖn ®­îc. NHCT VN cÇn sím yªu cÇu Tæng C«ng ty B­u chÝnh viÔn th«ng thay ®æi ®­êng truyÒn cò b»ng ®­êng truyÒn míi cã dung l­îng lín chÊt l­îng æn ®Þnh h¬n ®Ó phôc vô cho viÖc truyÒn sè liÖu nh»m ®¶m b¶o thanh to¸n kh«ng cßn ïn t¾c ®Ó c¸c kho¶n chuyÓn tiÒn ®Õn kÞp tay kh¸ch hµng trong ngµy. Ngoµi ra ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n ®iÖn tö, NH cÇn xóc tiÕn viÖc ph¸t triÓn c¸c phÇn mÒm tin häc sao cho ®¶m b¶o chuyÓn tiÒn nhanh h¬n chÝnh x¸c h¬n an toµn h¬n vµ ®¶m b¶o chèng ®­îc sù x©m nhËp trém vµ tin tÆc vµo hÖ thèng NH cã thÓ rµ so¸t l¹i toµn bé c¸c trang thiÕt bÞ hiÖn cã, tËn dông vµ n©ng cÊp c¸c thiÕt bÞ cã thÓ ®­îc. MÆt kh¸c tiÕp tôc xin trang bÞ thªm m¸y vi tÝnh míi phï hîp víi ®ßi hái cña c«ng viÖc, cÇn ­u tiªn trang bÞ nh÷ng m¸y mãc cã tèc ®é xö lý cao cho c«ng t¸c thanh to¸n. ViÖc ®Çu t­ trang thiÕt bÞ tin häc cã tèc ®ä cao, t­¬ng thÝch gi÷a phÇn cøng vµ phÇn mÒm sÏ gióp NH tr¸nh ®­îc hiÖn t­îng t¾c nghÏn trong thanh to¸n nhê vËy sÏ thu hót ®­îc nhiÒu kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch thanh to¸n víi NH, tõ ®ã n©ng ®­îc vÞ thÕ cña NH trong thÞ tr­êng c¹nh tranh. NH còng cÇn coi träng c«ng t¸c b¶o d­ìng c¸c trang thiÕt bÞ vi tÝnh, th­êng xuyªn kiÓm tra ch¹y thö c¸c thiÕt bÞ dù phßng, bªn c¹nh ®ã coi träng c«ng t¸c b¶o mËt vµ l­u tr÷ sè liÖu. 3.4.2 ChÝnh s¸ch “ch¨m sãc”kh¸ch hµng hîp lý: Ho¹t ®éng cña NH b¾t ®Çu tõ kh¸ch hµng vµ lín lªn nhê t¸c ®éng hai chiÒu gi÷a nhu cÇu kh¸ch hµng vµ n¨ng lùc ®¸p øng cña NH. Mèi quan hÖ NH- Kh¸ch hµng trë thµnh môc tiªu chiÕn l­îc ®­îc tæ chøc mét c¸ch tÕ nhÞ. DÞch vô thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cã ®Æc ®iÓm lµ th­êng xuyªn cã sù giao tiÕp gi÷a nh©n viªn NH víi kh¸ch hµng v× thÕ th¸i ®é phôc vô vµ phong c¸ch phôc vô cña nh©n viªn lµ rÊt quan träng. NhËn thøc ®­îc ®iÒu nµy trong nh÷ng n¨m qua CN NHCT §èng §a ®· lu«n quan t©m h­íng dÉn thanh to¸n viªn cã th¸i ®é phôc vô tèt t¹o Ên t­îng tèt ®Ñp trong lßng kh¸ch hµng. Tuy nhiªn c¸ biÖt vÉn cã mét vµi thanh to¸n viªn ch­a thùc sù tho¶i m¸i víi kh¸ch hµng thËm chÝ khã tÝnh khi giao dÞch víi kh¸ch hµng. §Ó cã kÕt qu¶ tèt h¬n, NH nªn tæ chøc nãi chuyÖn, h­íng dÉn nh©n viªn nh÷ng quy t¾c c­ xö víi kh¸ch hµng khi giao dÞch vµ nh÷ng quy t¾c c­ xö ®· phæ biÕn trong c¸c lÜnh vùc dÞch vô kh¸c nh­ hµng kh«ng, ¨n uèng gi¶i trÝ du lÞch... MÆt kh¸c cÇn cã nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ vÒ t¸c phong lµm viÖc nh­ kh«ng lµm viÖc kh¸c ®Ó kh¸ch hµng ph¶i chê ®îi, mÆc ®ång phôc , ®Õn ®óng giê , kh«ng nãi chuyÖn riªng gi÷a c¸c nh©n viªn khi ®ang tiÕp kh¸ch hµng..... §ång thêi nh©n viªn NH ph¶i lu«n cã th¸i ®é nhiÖt t×nh s½n sµng gióp ®ì kh¸ch hµng. Nh÷ng kh¸ch hµng míi ®Õn giao dÞch hoÆc ch­a quen giao dÞch víi NH th­êng kh«ng biÕt ph¶i ®Õn phßng nµo ®Ó gÆp ai ®Ó thùc hiÖn giao dÞch. Hä th­êng ph¶i hái c¸c nh©n viªn NH. V× thÕ NH cÇn cã nh÷ng b¶ng h­íng dÉn vÞ trÝ tõng phßng bancô thÓ hoÆc chøc n¨ng hoÆc dÞch vô cung cÊp ngoµi cæng NH, t¹i mçi phßng nªn cã b¶ng h­íng dÉn vÒ quy tr×nh giao dÞch nh÷ng nghiÖp vô chÝnh Phßng kÕ to¸n t¹i mçi bµn giao dÞch nªn ghi râ chøc n¨ng nhiÖm vô tõng nh©n viªn nh­ thanh to¸n viªn giao dÞch, thanh to¸n viªn ®iÖn tö , phã phßng kÕ to¸n.....vµ lËp mét b¶ng h­íng dÉn c¸c nghiÖp vô chÝnh, khi kh¸ch hµng muèn giao dÞch th× cÇn gÆp ai vµ ph¶i lµm nh­ng g×. B¶ng h­íng dÉn nµy sÏ ®ång thêi lµ mét qu¶ng c¸o víi kh¸ch hµng vÒ c¸c dÞch vô mµ NH cung cÊp, tiÕt kiÖm thêi gian cho c¶ kh¸ch hµng vµ NH. 3.4.3 §Èy m¹nh chÝnh s¸ch MAKETING NH. §èng §a lµ mét quËn tËp trung nhiÒu tæ chøc tÝn dông (NH quèc doanh, ng©n hµng cæ phÇn, ng©n hµng ng­êi nghÌo) vµ nhiÒu tæ chøc b­u ®iÖn, b¶o hiÓm. §©y lµ tæ chøc ®ang c¹nh tranh gay g¾t víi CN NHCT §èng §a. §Ó cã thÓ c¹nh tranh ®­îc, ngoµi nh÷ng yÕu tè tiÒm lùc cña NH th× viÖc x©y dùng mét chiÕn l­îc Marketing hîp lý lµ rÊt cÇn thiÕt. Gi¶i ph¸p cô thÓ lµ NH kh«ng ngõng t¨ng c­êng th«ng tin tuyªn truyÒn trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng nh­ ®µi b¸o v« tuyÕn....qu¶ng c¸o vÒ lîi Ých vµ sù tiÖn lîi cña chuyÓn tiÒn ®iÖn tö, giíi thiÖu mét c¸ch chi tiÕt cô thÓ vÒ thñ tôc chuyÓn tiÒn, lîi Ých mµ kh¸ch hµng vµ x· héi ®­îc h­ëng .... CN NHCT §èng §a hiÖn nay ®ang ¸p dông biÓu phÝ chuyÓn tiÒn theo quy ®Þnh 326/Q§-NHCT VN cña Tæng gi¸m ®èc NH CT VN. Møc phÝ nµy tuy ®· bï ®¾p rñi ro gãp phÇn t¨ng doanh thu cho NH nh­ng vÉn lµ qu¸ cao ch­a mang tÝnh thuyÕt phôc ®Çy ®ñ víi kh¸ch hµng. V× thÕ, NH nªn khuyÕn khÝch kh¸ch hµng b»ng c¸ch gi¶m møc thu phÝ chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®èi víi kh¸ch hµng ®Æc biÖt ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng th­êng xuyªn giao dÞch, chuyÓn tiÒn víi khèi l­îng lín.... §ång thêi ®Ó t¹o ®iÒu kiÖn h¬n n÷a cho kh¸ch hµng, NH cÇn kÐo dµi h¬n n÷a thêi gian giao dÞch chuyÓn tiÒn ®iÖn tö trong ngµy, ®¬n gi¶n thñ tôc quy tr×nh thùc hiÖn chuyÓn tiÒn xo¸ ®i t©m lý ng¹i ®Õn chuyÓn tiÒn qua NH ... Tuyªn truyÒn viÖc më vµ sö dông tµi kho¶n c¸ nh©n tíi c¸c tÇng líp d©n c­ t¹o thãi quen sö dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n kh«ng dïng tiÒn mÆt, t¨ng thanh to¸n qua NH tõ ®ã gãp phÇn më réng ph¸t triÓn thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö. CN NHCT §èng §a cÇn t¹o lËp nghÖ thuËt kinh doanh: nh÷ng khuyÕn khÝch vËt chÊt, tinh thÇn cho kh¸ch hµng vµo nh÷ng ngµy lÔ tÕt nh­ nh÷ng mãn quµ nhá, nh÷ng tê qu¶ng c¸o vÒ dÞch vô NH, th¨m hái nh÷ng kh¸ch hµng quen... NH cã thÓ më héi nghÞ kh¸ch hµng mçi n¨m ®Õn mét vµi lÇn, mêi nh÷ng kh¸ch hµng cã uy tÝn trong thanh to¸n, nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng cña NH, nh÷ng kh¸ch hµng míi nh­ng rÊt uy tÝn vµ ho¹t ®éng víi sè d­ lín ®Õn tham gia, tõ ®ã c¶m ¬n hä , mêi hä tiÕp tôc tham gia sö dông c¸c dÞch vô NH ®ång thêi qu¶ng c¸o tuyªn truyÒn nh÷ng dÞch vô míi cña NH vµ nh÷ng quy ®Þnh mang tÝnh nguyªn t¾c gi¶i thÝch nh÷ng th¾c m¾c cho kh¸ch hµng.... Mét ®iÓm ®¸ng chó ý lµ kh¸ch hµng cña CN NHCT §èng §a th­êng lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, c¸c doanh nghiÖp lín vµ võa. Tuy nhiªn c¸c doanh nghiÖp nhá vµ c¸c c¸ nh©n cã thu nhËp cao ®Æc biÖt kh¸ch hµng khu vùc ngoµi quèc doanh lµ nh÷ng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng quan träng. V× thÕ trong thêi gian tíi CN NH CT §èng §a cÇn t¨ng c­êng h¬n n÷a c¸c biÖn ph¸p khuÕch tr­¬ng qu¶ng c¸o thu hót thÞ tr­êng kh¸ch hµng tiÒm n¨ng nµy (nh­ cung cÊp mét sè dÞch vô miÔn phÝ ®i kÌm víi dÞch vô thanh to¸n qua NH, cung cÊp b¶ng sao kª hµng th¸ng hoÆc theo yªu cÇu t­ vÊn vÒ tµi chÝnh vµ kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp nhá ....) 3.4.4. §µo t¹o nguån nh©n lùc: §©y lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p mang tÝnh chiÕn l­îc l©u dµi nhÊt cña c«ng cuéc hoµn thiÖn hÖ thèng thanh to¸n t¹i CN NHCT §èng §a. C«ng t¸c nµy kh«ng chØ lµ viÖc ®µo t¹o, t¸i ®µo t¹o c¸c c¸n bé NH hiÖn ®ang lµm viÖc mµ cßn lµ sù kÕt hîp chÆt chÏ víi c¸c tr­êng ®¹i häc cao ®¼ng ®Ó cã ®­îc mét ®éi ngò c¸n bé NH t­¬ng lai ®Çy triÓn väng. C«ng viÖc ®µo t¹o nµy ®­îc tiÕn hµnh ®ång thêi trªn nhiÒu ph­¬ng diÖn cô thÓ sau: TrÝch kho¶ng 5% lîi nhuËn hµng n¨m dïng cho c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé. Më nh÷ng líp ®µo t¹o néi bé, nh÷ng nh©n viªn cã nhiÒu kinh nghiÖm truyÒn ®¹t cho nh÷ng ng­êi kh¸c ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ ®µo t¹o. Trao häc bæng cho c¸c sinh viªn nghµnh NH xuÊt s¾c trong häc tËp vµ trong tin häc ®Ó t¹o kh«ng khÝ thi ®ua khuyÕn khÝch häc tËp trong c¸c tr­êng ®¹i häc cao ®¼ng. Trùc tiÕp tuyÓn mé nh÷ng sinh viªn cã tr×nh ®é tõ c¸c tr­êng ®¹i häcvµ cã chÕ ®é ®·i ngé tèt víi lùc l­îng c¸n bé trÎ, m¹nh d¹n trao viÖc ®Ó hä tiÕp xóc thùc tÕ vµ cã tr¨n trë suy nghÜ riªng. Lu«n tËn dông c¸c mèi quan hÖ víi nhµ tr­êng cung cÊp dÞch vô th«ng tin ®Ó göi c¸n bé NH ®i häc tËp nghiªn cøu quy tr×nh thanh to¸n ®iÖn tö hiÖn ®¹i ë n­íc ngoµi. 3.4.5 Gi¶i ph¸p vÒ thñ tôc thanh to¸n. Trong mét sè tr­êng hîp thanh to¸n th× nªn rót ng¾n hoÆc l­îc bá mét sè thñ tôc kh«ng cÇn thiÕt, qu¸ thËn träng dÉn ®Õn r­êm rµ, mÊt thêi gian cho kh¸ch hµng. VÝ dô nh­ khi thanh to¸n mét cuéc chuyÓn tiÒn khÈn b»ng ®iÖn tö nªn bá thñ tôc gäi ®iÖn cho NH khëi t¹o ®Ó x¸c minh xem cã ®óng sè tiÒn vµ ®óng ®Þa chØ ng­êi nhËn hay kh«ng. Thñ tôc nµy nh»m tr¸nh nh÷ng nhµm lÉn ®¸ng tiÕc cã thÓ xÈy ra g©y thiÖt h¹i cho kh¸ch hµng vµ cho NH. Tuy nhiªn viÖc x¸c minh ph¶i chê ®iÖn tr¶ lêi võa t¨ng chi phÝ cho NH, l·ng phÝ thêi gian cña kh¸ch hµng vµ NH g©y thiÕu thiÖn c¶m khi giao dÞch víi NH. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña CNTH, trªn thÕ giíi ®· cã nhiÒu NH thanh to¸n th«ng qua viÖc x¸c minh mÉu v©n tay giäng nãi cña kh¸ch hµng th× viÖc x¸c minh nh­ trªn ®Æt ra cho chóng ta nh÷ng ®iÒu cÇn ph¶i suy nghÜ. Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay chóng ta ch­a thÓ cã nh÷ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i nh­ vËy nh­ng thiÕt nghÜ NH cÇn cã c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu võa ®¶m b¶o ®óng chÕ ®é kÕ to¸n thanh to¸n võa t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kh¸ch hµng võa gi¶m chi phÝ cho NH.......................... 3.4.6 Gi¶i ph¸p vÒ chÕ ®é chøng tõ. Theo quy ®Þnh, xö lý kiÓm so¸t chuyÓn tiÒn ®iÖn tö th× ng­êi kiÓm so¸t ph¶i kiÓm tra ch÷ ký cña kÕ to¸n giao dÞch, kÕ to¸n chuyÓn tiÒn trªn chøng tõ giÊy (chøng tõ gèc hoÆc chøng tõ in ra) tuy nhiªn trong mÉu chøng tõ gèc lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn theo chÕ ®é hiÖn hµnh còng nh­ chÕ ®é thùc hiÖn tõ ngµy 1/5/2001 (UNC, UNT, giÊy nép tiÒn......) kh«ng quy ®Þnh ch÷ ký cña kÕ to¸n chuyÓn tiÒn mµ chØ quy ®Þnh ch÷ ký cña kÕ to¸n giao dÞch. Cßn chøng tõ chØ ®­îc in ra khi lÖnh chuyÓn tiÒn ®· göi tíi TTTT( tøc lµ ng­êi kiÓm so¸t ®· kiÓm so¸t song). Nh­ng thùc tÕ khi ng­êi kiÓm so¸t ®· kiÓm so¸t song lµ in ®­îc lÖnh chuyÓn tiÒn ®i nªn còng kh«ng nªn quy ®Þnh chØ in khi lÖnh ®· chuyÓn ®i. NÕu in ngay sau khi kiÓm so¸t xong sÏ gióp cho viÖc kiÓm so¸t l¹i gi÷a lÖnh chuyÓn tiÒn vµ chøng tõ gèc chÝnh x¸c h¬n (v× khi kiÓm so¸t gi÷a chøng tõ gèc víi ch­¬ng tr×nh m¸y tÝnh nh×n b»ng m¾t th­êng sÏ cã nh÷ng sai sãt kh«ng ph¸t hiÖn ra). Nh­ vËy chØ nªn quy ®Þnh viÖc kiÓm tra ch÷ ký cña kÕ to¸n giao dÞch vµ khi in mét lÖnh chuyÓn tiÒn l­u kÌm chøng tõ gèc chuyÓn tiÒn th× ph¶i kiÓm tra xem cã ®Çy ®ñ ch÷ ký cña kÕ to¸n giao dÞch, kÕ to¸n chuyÓn tiÒn vµ ch÷ ký cña kiÓm so¸t. C¸c lÖnh chuyÓn tiÒn ®Õn thiÕt kÕ in 03 liªn quy ®Þnh 01 liªn h¹ch to¸n Nî-Cã ®ãng vµo nhËt ký chøng tõ, 01 liªn l­u kÌm b¸o c¸o chuyÓn tiÒn trong ngµy, 01 liªn dïng lµm b¸o nî b¸o cã cho kh¸ch hµng. Quy ®Þnh nh­ trªn lµ ch­a hîp lý v× nÕu lµ chøng tõ thanh to¸n chuyÓn tiÕp th× ph¶i in thªm mét liªn. §Ó kÕ to¸n chuyÓn tiÒn in th× ®­îc 01 liªn b¶n sao, mµ ®Ó kiÓm so¸t t¹o l¹i b¶n gèc th× in thªm 03 liªn n÷a g©y ra sai sãt, khã kh¨n cho viÖc theo dâi kiÓm tra. Cßn nÕu kh«ng chuyÓn tiÕp th× mét liªn h¹ch to¸n Nî-Cã sÏ kÌm víi “ B¸o c¸o chuyÓn tiÒn ®Õn trong ngµy”, 01 liªn l­u kÌm phô lôc “b¶ng ®èi chiÕu chuyÓn tiÒn ®Õn trong ngµy”vµ ®Òu n»m trong t©p 5 chuyÓn tiÒn ®iÖn tö cña tËp nhËt ký chøng tõ ngµy. Nh­ vËy nÕu quy ®Þnh l­u tr÷ theo c¸ch nµy sÏ trïng lÆp, nªn ch¨ng mét liªn l­u kÌm “B¸o c¸o chuyÓn tiÒn trong ngµy” kh«ng ®èng vµo nhËt ký chøng tõ mµ hµng ngµy giao cho kÕ to¸n chuyÓn tiÒn l­u gi÷ vµ qu¶n lý ®Ó tiÖn cho viÖc tra so¸t c¸c sai sãt §èi víi chøng tõ chuyÓn tiÒn thanh to¸n liªn hµng b»ng th­ th× kh¸ch hµng ph¶i nép vµo NH 04 liªn, nÕu chuyÓn tiÒn qua m¹ng vi tÝnh th× kh¸ch hµng ph¶i nép 03 liªn, cßn ®èi víi chuyÓn tiÒn ®iÖn tö hiÖn nay th× chØ cÇn nép cã 02 liªn. Do vËy chøng tõ gèc lµm c¬ së ®Ó lËp lÖnh chuyÓn tiÒn nhÊt thiÕt ph¶i lµ mét liªn ®Ó tr¸nh chuyÓn tiÒn hai lÇn cña mét mãn chuyÓn. Tuy nhiªn ®èi víi chøng tõ lËp trªn m¸y tÝnh th× c¸c liªn gièng nhau nªn còng cÇn quy ®Þnh thø tù c¸c liªn vµo gãc trªn bªn ph¶i ®Ó dÔ kiÓm so¸t. 3.4.7 Gi¶i ph¸p vÒ thùc hiÖn ph­¬ng thøc thanh to¸n thèng nhÊt. Theo c«ng v¨n 650 ngµy 16/03/1999 cña NHCT VN ®· quy ®Þnh: c¸c kho¶n thanh to¸n ngoµi hÖ thèng (kh¸c tØnh) cã gi¸ trÞ d­íi 210 triÖu ®ång trë xuèng th× ®i qua NHCT tØnh ®ã, cßn 210 triÖu ®ång trë nªn th× ®i qua tµi kho¶n trung gian t¹i NHNN. VÝ dô: C«ng ty may TrÇn Phó cã tµi kho¶n t¹i CN NHCT §èng §a (710A.00008)ngµy 18/03/2003 nép uûnhiÖm chi trÝch tµi kho¶n ®Ó tr¶ tiÒn hµng cho c«ng ty dÖt Nam §Þnh cã tµi kho¶n t¹i NHNN0 vµ PTNT Nam §Þnh (Tk 431101.000254). Víi nghiÖp vô trªn cã hai ph­¬ng ph¸p xö lý: NÕu lµ thanh to¸n bï trõ th× CN NHCT §èng §a ph¶i thanh to¸n bï trõ ngay víi NHNN0 vµ PTNT Hµ Néi t¹i phiªn dÇu tiªn. Sau ®ã NHNN0 vµ PTNT Hµ Néi míi chøng tõ ®iÖn tö vÒ NHNN0 vµ PTNT Nam §Þnh h¹ch to¸n nh­ sau: T¹i CN NHCT §èng §a h¹ch to¸n: Nî: TK710A.00008 Cã: TK thanh to¸n bï trõ T¹i NHNN0 vµ PTNT Hµ Néi h¹ch to¸n: Nî: TK thanh to¸n bï trõ Cã: TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch T¹i NHNN0 vµ PTNT Nam §Þnh h¹ch to¸n nh­ sau Nî: TK ®iÒu chuyÓn vèn trong kÕ ho¹ch Cã: TK 431101.000254 Theo c¸ch nµy sÏ gi¶m ¸p lùc thanh to¸n cho NHCT VN nh­ng thêi gian thanh to¸n chËm . MÆt kh¸c vèn trong thanh to¸n bÞ chÈy ra ngoµi hÖ thèng, ph¶i xö lý phÝ thanh to¸n cho c¶ NHNN (phÝ bï trõ ) vµ phÝ chuyÓn tiÒn cho NHNN0 vµ PTNT nªn sÏ trë nªn rÊt phøc t¹p vµ tèn kÐm cho kh¸ch hµng. H¬n n÷a ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh thanh to¸n, CN NHCT §èng §a ph¶i l­u ký mét kho¶n tiÒn nhÊt ®Þnh trªn tµi kho¶n tiÒn göi t¹i NHNN víi l·i suÊt thÊp . Trong khi ®ã CN NHCT §èng §a ®ang ph¶i nhËn vèn ®iÒu hoµ cña NHCT VN víi l·i suÊt cao. §iÒu ®ã ®· lµm l·ng phÝ nguån vèn sö dông. NÕu qua chuyÓn tiÒn ®iÖn tö th× CN NHCT §èng §a chuyÓn chøng tõ vÒ NHCT VN sau ®ã NHCT VN sÏ chuyÓn qua thanh to¸n bï trõ phiªn ®Çu tiªn vÒ NHNN0 vµ PTNT Nam §Þnh. Qu¸ tr×nh ®ã h¹ch to¸n nh­ sau: T¹i CN NHCT §èng §ah¹ch to¸n: Nî: TK 710A.00008 Cã: TK T¹i NH NN0 vµ PTNT Hµ Néi h¹ch to¸n: Nî: TK chuyÓn tiÒn ®Õn n¨m nay Cã: TK thanh to¸n bï trõ T¹i NH NN0 vµ PTNT Nam §Þnh Nî: TK thanh to¸n bï trõ Cã: TK 431101.000254 Víi ph­¬ng thøc nµy thêi gian thanh to¸n nhanh, vèn kh«ng bÞ chÈy ra ngoµi hÖ thèng, kh¸ch hµng chØ ph¶i tr¶ phÝ chuyÓn tiÒn ®iÖn tö vµ phÝ bï trõ cho NHNN, tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ. XuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ®ã, NH cÇn nghiªn cøu ®Ó sö dông ph­¬ng ph¸p nµo võa thuËn lîi l¹i tiÕt kiÖm cho c¶ NH vµ kh¸ch hµng. 3.5 Mét sè kiÕn nghÞ: 3.5.1 KiÕn nghÞ víi NHNN vµ ChÝnh Phñ. X©y dùng c¬ së h¹ tÇng ph¸p lý kh«ng ph¶i lµ mét chuyÖn mét sím mét chiÒu mµ ph¶i ®­îc quan t©m nghiªn cøu l©u dµi cÆn kÏ, ®­îc sù quan t©m phèi hîp cña nhiÒu ban ngµnh vµ ®iÒu quan träng lµ ph¶i ®­îc ®iÒu chØnh dÇn trong qu¸ tr×nh ¸p dông vµo thùc tÕ. Nh­ ®· biÕt, chóng ta phÇn nµo cã c¬ së ®Ó x©y dùng nh÷ng ®Þnh chÕ tµi chÝnh tµi chÝnh cho c«ng t¸c thanh to¸n ®iÖn tö. Tuy vËy trong qu¸ tr×nh x©y dùng hÖ thèng, øng víi mçi c«ng cô, mçi h×nh thøc, mçi ph­¬ng thøc thanh to¸n míi NN cÇn x©y dùng nh÷ng quy ®Þnh chÆt chÏ h¬n v× nÕu kh«ng rÊt dÔ dÉn ®Õn sai sãt nhÇm lÇm trong thanh to¸n vµ cã khi ®Ó kÎ gian lîi dông. Theo quy ®Þnh cña mçi n­íc th× c¸c quy ®Þnh nµy ph¶i cã mÆt trong Bé luËt NH chø kh«ng ph¶i nh÷ng v¨n b¶n bæ sung d­íi luËt mµ chóng ta ®ang thùc hiÖn ngµy nay. Nh÷ng ®iÒu luËt nµy ph¶i ®­îc thiÕt kÕ cã tÝnh hÖ thèng tõ trªn xuèng, ®¶m b¶o tÝnh toµn diÖn, ph©n ®Þnh râ rµng tr¸nh chång chÐo. §iÓn h×nh lµ NN cÇn cã v¨n b¶n luËt lµm râ c¸c vÊn ®Ò ph¸p lý sau: CÇn cã luËt vÒ c¸c c«ng cô cã thÓ chiÕt khÊu. X©y dùng c¸c QuyÒn vµ thñ tôc cho c¸c c«ng cô riªng biÖt. C¬ chÕ vÒ thanh tra gi¸m s¸t th«ng tin trªn m¹ng. Quy ®Þnh vÒ b¶o mËt còng nh­ c¸c quyÒn vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tham gia m¹ng Quy chÕ vÒ khiÕu n¹i ®ßi båi th­êng khi cã rñi ro. 3.5.2 KiÕn nghÞ víi NH CT VN. Lµ mét CN trùc thuéc NHCT VN, CN NH CT §èng §a chÞu nh÷ng rµng buéc nhÊt ®Þnh vÒ vèn, trang thiÕt bÞ, c¸c quy ®Þnh vÒ nghiÖp vô, qu¶n lý .....còng nh­ chiÕn l­îc ph¸t triÓn hay thËm chÝ lµ uy tÝn quan hÖ b¹n hµng cña NHCT VN. Do ®ã ®Ó më réng ho¹t ®éng thanh to¸n ®iÖn tö nãi riªng vµ ho¹t ®éng thanh to¸n nãi chung th× CN NHCT §èng §a cÇn sù gióp ®ì cña NH CT VN. NHCT VN cÇn hoµn thiÖn h¬n quy tr×nh thanh to¸n ®iÖn tö, rót bít mét sè thñ tôc r­êm rµ l·ng phÝ vËt chÊt vµ thêi gian. NHCT nªn h¹ thÊp møc phÝ chuyÓn tiÒn ¸p dông ®èi víi mäi ®èi t­îng kh¸ch hµng ®Æc biÖt ­u tiªn ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng, chuyÓn tiÒn gi¸ trÞ cao. HiÖn nay theo quy ®Þnh cña Tæng gi¸m ®èc NHCT VN møc phÝ tèi thiÓu lµ 20.000®, tèi ®a lµ 1.000.000 ®; 0.1% sè tiÒn chuyÓn ®èi víi kh¸ch hµng cã TK t¹i NH; 0.15% sè tiÒn chuyÓn ®èi víi kh¸ch hµng kh«ng cã TK t¹i NH. Theo em møc phÝ tèi thiÓu hîp lý vµ ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh nªn lµ 10.000®/mãn, ®èi víi mãn chuyÓn tiÒn cã gi¸ trÞ >= 500.000® ¸p dông møc phÝ 0.5 %sè tiÒn chuyÓn ®èi víi kh¸ch hµng cã tµi kho¶n t¹i NH, 0.1% sè tiÒn chuyÓn ®èi víi kh¸ch hµng kh«ng cã tµi kho¶n t¹i NH, møc phÝ tèi ®a lµ 500.000 ®. NHCT VN còng nªn cã quy ®Þnh ®iÒu chØnh thêi gian giao dÞch. Theo quy ®Þnh tõ 15h 30 ®Õn 16h 30 t¹i NH khëi t¹o tiÕn hµnh ®èi chiÕu tËp tin chuyÓn ®i trong ngµy víi TTTT. Tõ 16h 30 ®Õn 17h NH h¹ch to¸n néi b¶ng, lËp c¸c b¸o biÓu thèng kª, b¸o c¸o ngµy theo mÉu biÓu ®· lËp s½n trong ch­¬ng tr×nh. Tuy nhiªn nªn ch¨ng NH CT VN nªn quy ®Þnh rót ng¾n thêi gian thùc hiÖn nh÷ng phÇn viÖc nµy ®Ó kÐo dµi thêi gian phôc vô kh¸ch hµng chuyÓn tiÒn v× kho¶ng thêi gian tõ 15h -16h lµ kho¶ng thêi gian kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch víi NH nhiÒu nhÊt ®Æc biÖt lµ vÒ mïa hÌ. Theo em thêi gian kÕt thóc nhËn chøng tõ chuyÓn ®i nªn lµ 16 h t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi h¬n n÷a cho kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch víi NH. NHCT VN còng nªn diÒu chØnh l¹i h¹n møc thanh to¸n cho hîp lý h¬n. Quy ®Þnh 650 cña NHCT VN quy ®Þnh ®èi víi tÊt c¶ chøng tõ cña kh¸ch hµng cã yªu cÇu tr¶ tiÒn tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cã TK t¹i NH kh¸c hÖ thèng kh¸c tØnh thµnh phè th× chØ ®­îc chuyÓn b¾c cÇu trong hÖ thèng víi mãn chuyÓn tiÒn tõ 210 triÖu ®ång trë xuèng, trªn 210 triÖu ®ång trë nªn th× ph¶i chuyÓn qua TKTG cña CN t¹i NHNN trªn ®Þa bµn. Kh«ng nhËn chuyÓn tiÒn b¾c cÇu cho kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n cã tµi kho¶n ë NH kh¸c hÖ thèng. Theo em h¹n møc thanh to¸n 210 triÖu ®ång trªn lªn ®­îc Ên ®Þnh ë møc cao h¬n kho¶ng 500 triÖu ®ång vµ cho phÐp chuyÓn tiÒn b¾c cÇu ra ngoµi hÖ thèng cho kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n nh­ng víi h¹n muøc thÊp h¬n vÝ dô ë møc 200 triÖu ®ång. 3.5.3 KiÕn nghÞ ®èi víi CN NHCT §èng §a. Do vÞ trÝ ®Þa ®iÓm cña trô së chÝnh CN NHCT §èng §a n»m h¬i khuÊt trong ®­êng T©y S¬n ®«i khi khã g©y ®­îc sù chó ý ®èi víi kh¸ch hµng ®Æc biÖt ®èi víi kh¸ch hµng míi ch­a giao dÞch víi NH lÇn nµo. V× thÕ theo nªn ®Èy m¹nh chÝnh s¸ch khuÕch tr­¬ng giíi thiÖu h×nh ¶nh NH g©y ®­îc sù chó ý cña kh¸ch hµng...... KÕt LuËn Trong xu thÕ quèc tÕ ho¸ vµ khu vùc ho¸ ®ang diÔn ra m¹nh mÏ trªn toµn thÕ giíi, ®iÖn tö ho¸ ®ang lµ xu h­íng tÊt yÕu mµ tÊt c¶ c¸c nghµnh kinh tÕ trªn thÕ giíi ®Òu ph¶i cuèn theo. HÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ra ®êi ®· më ra cho nÒn kinh tÕ ViÖt Nam nãi chung vµ ngµnh Ng©n hµng nãi riªng mét kû nguyªn míi-kû nguyªn cña sù nhanh chãng, an toµn, tiÖn lîi trong thanh to¸n. Lµ mét chi nh¸nh trùc thuéc NHCT VN, CN NHCT §èng §a ®· nhanh chãng b¾t kÞp nhÞp sãng ph¸t triÓn nh­ vò b·o cña nh©n lo¹i, tiÕn hµnh triÓn khai hiÖn ®¹i ho¸ c«ng tac thanh to¸n b»ng h×nh thøc chuyÓn tiÒn ®iÖn tö vµ giµnh ®­îc nhiÒu thµnh c«ng ®¸ng ®Ó cho c¸c Ng©n hµng kh¸c noi theo. Tuy nhiªn nh÷ng khã kh¨n vµ tån t¹i chung kh«ng ph¶i CN NHCT §èng §a kh«ng m¾c ph¶i mµ ph¶i tõng b­íc kh¾c phôc v­ît qua. Víi b¶n lÜnh vµ søc n¨ng ®éng cña Ban l·nh ®¹o cïng víi sù phÊn ®Êu v­ît lªn kh«ng mÖt mái cña c¸c c¸n bé c«ng nh©n viªn Ng©n hµng ®· vµ ®ang lµm ngµy mét tèt h¬n c«ng t¸c thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö ®¸p øng ®­îc yªu cÇu ®ßi hái cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Ch¾c ch¾n trong mét t­¬ng lai gÇn, hÖ thèng thanh to¸n ViÖt Nam nãi chung vµ hÖ thèng thanh to¸n chuyÓn tiÒn ®iÖn tö nãi riªng sÏ tr­ëng thµnh vµ ph¸t triÓn v÷ng ch¾c theo ®Þnh h­íng chiÕn l­îc cã tÝnh chÊt khoa häc, ®¶m b¶o thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c, an toµn nh»m t¹o dùng uy tÝn ®èi víi kh¸ch hµng trong n­íc vµ trªn tr­êng quèc tÕ. Lêi cuèi cïng em xin ®­îc göi lêi c¶m ¬n s©u s¾c ®Õn tÊt c¶ c¸c thÇy c« gi¸o Häc ViÖn Ng©n Hµng ®· dÇy c«ng søc trang bÞ cho chóng em nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých trong suèt 04 n¨m trªn ghÕ nhµ tr­êng, c¶m ¬n c¸c c« chó, anh chÞ Th­ viÖn nhµ tr­êng, c¶m ¬n c¸c anh chÞ em c¸n bé C«ng nh©n viªn CN NHCT §èng §a ®· t¹o ®iÒu kiÖn gióp ®ì em ®­îc tiÕp xóc thùc tÕ vµ ®Æc biÖt lßng biÕt ¬n s©u s¾c ®èi víi t©m huyÕt vµ lßng nhiÖt t×nh cña TS- T¹ Quang TiÕn –Côc tr­ëng Côc C«ng nghÖ tin häc NHNN ®· gióp em hoµn thµnh kho¸ luËn tèt nghiÖp nµy. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1.B¸o c¸o nghiÖp vô thanh to¸n n¨m 2001-2003 –Phßng KÕ to¸n Tµi chÝnh CN NHCT §èng §a. 2.ChuyÓn tiÒn ®iÖn tö trong hÖ thèng Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam (C«ng v¨n sè 3844/CV-NHCT 12 ngµy01/12/2003) – Ng©n hµng C«ng th­¬ng ViÖt Nam. 3.Gi¸o tr×nh KÕ To¸n Ng©n Hµng-TiÕn SÜ Vò ThiÖn ThËp-Häc ViÖn Ng©n hµng-2003 4.LuËt Ng©n hµng Nhµ N­íc ViÖt Nam. 5.Lý thuyÕt TiÒn tÖ Ng©n hµng-TS Ng« H­íng Vµ ThS T« Kim Ngäc-Nhµ XuÊt B¶n Thèng Kª-2003. 6.T¹p chÝ Ng©n hµng c¸c sè n¨m 2001,2002,2003. 7.T¹p chÝ Tin häc Ng©n hµng c¸c sè n¨m 2001,2002,2003. 8.TiÒn tÖ Ng©n hµng vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh-Fredric Smisbkin 9.T¹p chÝ Ng©n hµng vµ tiÒn tÖ tµi chÝnh c¸c sè tõ n¨m 2001-2003. Môc lôc Phô lôc 01 Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam CN NHCT §èng §a Sè HiÖu §iÖn Tra So¸t Ngµy giê lËp: Sè ®iÖn tra so¸t: Ng©n hµng tra so¸t: Ngµy giê göi tra so¸t: Ng©n hµng nhËn TS: Ngµy giê nhËn tra so¸t: Ng©n hµng B: Ng­êi tra so¸t: Th«ng tin giao dÞch cÇn tra so¸t Sè lÖnh TT: Sè CT gèc: Ngµy lÖnh TT: Sè tiÒn: Néi dung yªu cÇu: PhÇn tr¶ lêi: Sè tra so¸t yªu cÇu: Ng­êi tr¶ lêi: Ngµy giê tr¶ lêi; Néi dung tr¶ lêi: Ng©n Hµng Göi Tra So¸t (1) LËp §iÖn(1) KiÓm So¸t(1) (Hä tªn ng­êi lËp) (1) (Hä tªn ng­êi KS) (1) Ng©n Hµng NhËn Tra So¸t (2) KÕ To¸n (2) KiÓm So¸t (2) (Hä tªn ng­êi in) (2) (Hä tªn ng­êi KS) (2) Ghi chó: -(1) In t¹i NH göi tra so¸t/tr¶ lêi tra so¸t -(2) IN t¹i NH nhËn tra so¸t Phô lôc 02 Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam CN NHCT §èng §a Sè HiÖu: §iÖn Th«ng B¸o Ngµy giê ®iÖn: Sè ®iÖnTB: §¬n vÞ göi: Ngµy giê göi: §¬n vÞ nhËn: Ngµy giê nhËn: ................................................................................................................................. Néi dung th«ng b¸o: ................................................................................................................................. Ng©n Hµng Göi Th«ng B¸o (1) LËp §iÖn (1) KiÓm so¸t (1) (Hä tªn ng­êi lËp) (1) (Hä tªn ng­êi KS) (1) ................................................................................................................................. Ng©n Hµng NhËn Th«ng B¸o (2) KÕ To¸n (2) KiÓm So¸t (2) (Hä tªn ng­êi in) (Hä tªn ng­êi KS) (2) Ghi chó: -(1) In t¹i NH göi th«ng b¸o -(2) In t¹i NH nhËn th«ng b¸o. Phô lôc sè 03 Ng©n Hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam CN NHCT §èng §a Sè hiÖu: §iÖn chÊp nhËn lÖnh thanh to¸n Nî LËp ngµy:...../..../ Ng©n hµng ...( Ng©n hµng nhËn lÖnh thanh to¸n Nî) ChÊp nhËn lÖnh thanh to¸n Nî sè:........... Ng©n hµng ph¸t lÖnh: ( m· + tªn NH) Ng­êi ph¸t lÖnh: §Þa chØ: Sè CM Ngµy cÊp N¬i cÊp Tµi kho¶n: T¹i NH: Ng­êi nhËn lÖnh: §Þa chØ: Sè CM Ngµy cÊp N¬i cÊp Tµi kho¶n: T¹i NH Sè tiÒn b»ng sè: Sè tiÒn b»ng ch÷: Ghi chó: ....................................................................................................................................................... Ng©n hµng nhËn lÖnh thanh to¸n Nî TruyÒn ®i lóc....giê.....phót ngµy..... KÕ to¸n KiÓm so¸t (Hä tªn ng­êi lËp) (Hä tªn ng­êi KS) ................................................................................................................................. Ng©n hµng ph¸t lÖnh thanh to¸n Nî NhËn ®Õn lóc...giê...phót ngµy...... KÕ to¸n KiÓm so¸t (Hä tªn ng­êi in) (Hä tªn ng­êi KS) Phô lôc sè 04 Ng©n hµng C«ng Th­¬ng ViÖt Nam CN NHCT §èng §a Sè HiÖu: B¸o C¸o ChuyÓn TiÒn §iÖn Tö Th¸ng Th¸ng .......N¨m....... Tµi kho¶n (1) Doanh sè th¸ng Doanh sè n¨m Sè d­ cuèi Nî Cã Nî Cã Nî Cã 5191.xx 5199.01 7110.03 8010.03 KÕ to¸n KiÓm so¸t Ghi chó: B¸o c¸o nµy chØ sö dông®Ó t¹o ®èi chiÕu ®Þnh kú gi÷a: Chi nh¸nh víi Trung t©m thanh to¸n PGD, QTK víi Chi nh¸nh-Sè liÖu b¸o c¸o CN ®­îc tù ®éngchuyÓn vÒ TTTT, c¸c PGD, QTK tù ®éng chuyÓn vÒ CN ®Ó ®èi chiÕu tù ®éng Sè d­ cuèi th¸ng, n¨m cña CN ph¶i khíp ®óng víi sè d­ t¹i TTTT trõ c¸c tµi kho¶n 5191.08,5191.09 (1)§èi víi CN, Doanh sè vµ sè d­ c¸c TK5191 víi xx tõ 01®Õn 49, TK 7110.03,TK8010.03 §èi víi PGD, QTK: Doanh sè vµ sè d­ tµi kho¶n 5199.01 Lêi cam §oan T«i xin can ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu, kÕt qu¶ ®­îc sö dông trong kho¸ luËn lµ hoµn toµn trung thùc, xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña Ng©n hµng. Sinh viªn: Hoµng ThÞ Lan H­¬ng B¶ng ký hiÖu ch÷ viÕt t¾t Sè thø tù Ký hiÖu viÕt t¾t Chó thÝch 1 CT§T ChuyÓn tiÒn ®iÖn tö 2 CN Chi nh¸nh 3 KHM Ký hiÖu mËt 4 KSV KiÓm so¸t viªn 5 KTV KÕ to¸n viªn 6 NH Ng©n hµng 7 NHTM Ng©n hµng th­¬ng m¹i 8 NHNN0 & PTNT Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n 9 NHCT VN Ng©n hµng c«ng th­¬ng ViÖt Nam 10 NHNN Ng©n hµng Nhµ N­íc 11 TCTD Tæ chøc tÝn dông 12 TK Tµi kho¶n 13 TTTT Trung t©m thanh to¸n ._.