Tài liệu Giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng ĐT-PT Hà Nội: ... Ebook Giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng ĐT-PT Hà Nội
106 trang |
Chia sẻ: huyen82 | Lượt xem: 1377 | Lượt tải: 0
Tóm tắt tài liệu Giải pháp nhằm hoàn thiện và phát triển nghiệp vụ bảo lãnh tại Ngân hàng ĐT-PT Hà Nội, để xem tài liệu hoàn chỉnh bạn click vào nút DOWNLOAD ở trên
Lêi nãi ®Çu
Sau nh÷ng n¨m ®æi míi, nÒn kinh tÕ níc ta ®· vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng díi sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Ngµy nay, c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ kh«ng chi bã hÑp trong ph¹m vi mét vïng, mét quèc gia mµ lan réng trªn ph¹m vi toµn ThÕ giíi. C¸c hîp ®ång kinh tÕ ngµy cµng ®îc ph¸t triÓn vÒ quy m«, gi¸ trÞ c¸c hîp ®ång ngµy cµng lín, ®ßi hái yÕu tè kü thuËt cao. C¸c bªn ®èi t¸c kh«ng biÕt râ th«ng tin vÒ nhau vµ kh«ng cã ®ñ ®é tin cËy lÉn nhau. Do ®ã ®ßi hái cÇn cã mét tæ chøc cã n¨ng lùc tµi chÝnh m¹nh, cã uy tÝn cao ®øng ra lµm trung gian ®¶m b¶o quyÒn lîi cña c¸c bªn ®èi t¸c, nghiÖp b¶o l·nh ng©n hµng ®· ra ®êi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu ®ã.
Nh vËy cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ, nghiÖp vô b¶o l·nh còng ra ®êi vµ ph¸t triÓn nh mét hÖ qu¶ tÊt yÕu kh¸ch quan. N¨m 1995, lÇn ®Çu tiªn chi nh¸nh Ng©n hµng §T-PT Hµ Néi ®a nghiÖp vô nµy vµo ho¹t ®éng nh»m ®¸p øng yªu cÇu ph¸t triÓn cña kinh tÕ vµ ®a d¹ng hãa lo¹i h×nh ho¹t ®éng cña ng©n hµng, tháa m·n tèt nhÊt mäi nhu cÇu cña kh¸ch hµng. Trong nh÷ng n¨m qua, quy tr×nh nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng kh«ng ngõng ®îc ®æi míi vµ hoµn thiÖn.
Víi sù cÇn thiÕt cña nghiÖp vô b¶o l·nh, qua thêi gian thùc tËp ë Ng©n hµng §T-PT Hµ Néi, em chän ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §T-PT Hµ Néi ” lµm chuyªn ®Ò tèt nghiÖp cña m×nh.
Néi dung gåm 3 phÇn:
- PhÇn I: Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ ho¹t ®éng b¶o l·nh ng©n hµng th¬ng m¹i.
- PhÇn II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh ë Ng©n hµng §T-PT Hµ Néi.
- PhÇn III: C¸c gi¶i ph¸p nh»m më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng b¶o l·nh ë Ng©n hµng §T-PT thµnh phè Hµ Néi.
Em xin tr©n träng c¸m ¬n thÇy gi¸o §Æng Anh TuÊn, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Ng©n hµng Tµi chÝnh trêng §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n vµ c¸c c« chó, anh chÞ c¸n bé t¹i Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®· nhiÖt t×nh híng dÉn vµ gióp ®ì em trong thêi gian thùc tËp vµ hoµn thµnh bµi viÕt nµy.
Hµ Néi, th¸ng 4 n¨m 2003
Ch¬ng I
Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ b¶o l·nh
cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
I. Tæng quan vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i
1. Kh¸i niÖm, chøc n¨ng vµ vai trß cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
1.1. Sù ra ®êi cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
Ng©n hµng ra ®êi g¾n liÒn víi sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt, trao ®æi hµng ho¸ vµ sù xuÊt hiÖn cña tiÒn tÖ. Khi cã sù giao lu hµng ho¸ gi÷a c¸c vïng, c¸c quèc gia víi c¸c lo¹i tiÒn kh¸c nhau ®· g©y ra khã kh¨n trong viÖc mua b¸n, thanh to¸n, chuyÓn ®æi vµ b¶o qu¶n tiÒn. V× vËy, trong sè c¸c th¬ng gia thêi bÊy giê, mét sè ngêi ®· tõ bá viÖc bu«n b¸n hµng ho¸ ®Ó trë thµnh c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ thùc hiÖn c«ng viÖc ®æi tiÒn. §ã chÝnh lµ viÖc ®æi c¸c lo¹i tiÒn cña c¸c vïng, c¸c níc kh¸c nhau gióp cho viÖc giao lu hµng ho¸ trë nªn thuËn tiÖn h¬n.
Khi c¸c th¬ng gia thùc hiÖn viÖc bu«n b¸n hai chiÒu, sÏ xuÊt hiÖn nh÷ng kho¶ng thêi gian trÔ gi÷a lóc b¸n hµng ho¸ nµy vµ mua tiÕp hµng ho¸ kh¸c, mÆt kh¸c trong thêi gian nµy hä kh«ng sö dông ®Õn sè tiÒn nµy, ®Ó ®¶m b¶o an toµn, hä muèn nhê ai ®ã ®¸ng tin cËy b¶o qu¶n hé. Vµ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu ®ã, c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ ®· thùc hiÖn c«ng viÖc thø hai lµ nhËn göi vµ b¶o qu¶n hé tµi s¶n cã thu phÝ.
Khi nhËn göi, c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ viÕt cho kh¸ch hµng giÊy chøng nhËn vµ sau nhiÒu lÇn göi vµ rót tiÒn mét c¸ch thuËn tiÖn, c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ ®îc tÝn nhiÖm. §Ó cho viÖc mua b¸n diÔn ra nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ an toµn, ngêi mua thanh to¸n tiÒn hµng cho ngêi b¸n b»ng giÊy chøng nhËn, sau ®ã ngêi b¸n sÏ tíi rót tiÒn t¹i chç c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ. Nh vËy c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ ®· thùc hiÖn c«ng viÖc chi tr¶ hé cho kh¸ch hµng.
Trong qu¸ tr×nh nhËn göi vµ chi tr¶ hé, c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ nhËn thÊy lu«n cã mét sè lîng tiÒn tån ®äng ë chç cña minh. §iÒu nµy ®· lµm n¶y sinh c¸c kh¶ n¨ng sö dông sè tiÒn nµy. Trong khi ®ã, c¸c th¬ng gia kh¸c khi ho¹t ®éng kinh doanh lu«n cã nhu cÇu hµng ®ét xuÊt còng nh cÇn nh÷ng kho¶n ®Çu t lín cho ph¸t triÓn. Tõ ®ã c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ b¾t ®Çu ho¹t ®éng cho vay ®èi víi nÒn kinh tÕ.
Trong qu¸ tr×nh cho vay, c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ l¹i thu ®îc l·i nhiÒu h¬n thu lÖ phÝ nhËn göi. Vµ ®Ó t¨ng thªm lîi nhuËn qua l·i vay, c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ kh«ng nh÷ng kh«ng thu phÝ tiÒn göi mµ cßn tr¶ l·i cho tiÒn göi víi môc ®Ých thu hót ®îc sè lîng lín tiÒn göi ®Ó t¨ng c¸c ho¹t ®éng cho vay. Lóc nµy c¸c th¬ng gia tiÒn tÖ ®îc gäi lµ c¸c nhµ ng©n hµng, chuyªn kinh doanh trªn lÜnh vùc tiÒn tÖ - tÝn dông. Theo thêi gian vµ sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ, c¸c tæ chøc ng©n hµng ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn. §èi tîng kh¸ch hµng mµ ng©n hµng phôc vô ngµy cµng më réng ra tõ ngêi tiªu dïng (c¸ nh©n, hé gia ®×nh), c¸c c¬ quan ChÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng (thµnh phè, tØnh…) ®Õn c¸c th¬ng gia, nhµ s¶n xuÊt. Ph¹m vi ho¹t ®éng cña ng©n hµng kh«ng chØ giíi h¹n trong mét vïng, mét khu vùc mµ ë tÊt c¶ c¸c ®Þa ph¬ng trong mét quèc gia vµ trªn ph¹m vi toµn thÕ giíi. C¸c s¶n phÈm, dÞch vô cña ng©n hµng ngµy cµng ®a d¹ng vµ phong phó: chiÕt khÊu, b¶o l·nh, t vÊn, uû th¸c, mua b¸n chøng kho¸n…
ChÝnh v× vËy tiÒn tÖ Ng©n hµng lµ hÖ thèng thÇn kinh cña nÒn kinh tÕ. Nã cã vai trß rÊt to lín trong viÖc thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ bÒn v÷ng. Mçi bíc th¨ng trÇm cña kinh tÕ ®Òu cã nguyªn nh©n s©u xa g¾n liÒn víi chÝnh s¸ch tiÒn tÖ ho¹t ®éng Ng©n hµng.
§Ó ®a ra ®îc mét ®Þnh nghÜa vÒ Ng©n hµng th¬ng m¹i, ngêi ta thêng ph¶i dùa vµo tÝnh chÊt vµ môc ®Ých ho¹t ®éng cña nã trªn thÞ trêng tµi chÝnh, vµ ®«i khi cßn kÕt hîp tÝnh chÊt, môc ®Ých, ®èi tîng ho¹t ®éng. TiÒn tÖ lµ mét c«ng cô v« song nhng tù nã l¹i thô ®éng nªn ph¶i cã “ Bµn tay ®iªu luyÖn cña Ng©n hµng “ ®Ó sö dông nã th× tiÒn tÖ míi ®em l¹i kÕt qu¶ cho nÒn kinh tÕ.
VËy ng©n hµng lµ g× ?
Trªn thÕ giíi cã nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ Ng©n hµng.
- LuËt Ng©n hµng cña Ph¸p, n¨m 1941 ®Þnh nghÜa: “ Ng©n hµng lµ nh÷ng xÝ nghiÖp hay c¬ së mµ nghÒ nghiÖp thêng xuyªn lµ nhËn tiÒn b¹c cña c¸c c«ng chóng díi h×nh thøc ký th¸c hay h×nh thøc kh¸c råi dïng nã cho c¸c nghiÖp vô chiÕt khÊu, vÒ tÝn dông, vÒ tµi chÝnh”.
- T¹i BØ: “ Ng©n hµng lµ mét xÝ nghiÖp nhËn tiÒn cña c«ng chóng mét c¸ch thêng xuyªn ®Ó dïng vµo c¸c nghiÖp vô ng©n hµng, tÝn dông, ®Çu t”.
- HiÖn nay, theo luËt c¸c tæ chøc tÝn dông ë ViÖt Nam: “Ng©n hµng lµ lo¹i h×nh tæ chøc tÝn dông ®îc thùc hiÖn toµn bé ho¹t ®éng ng©n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cã liªn quan”.
1.2. Chøc n¨ng cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
Cã thÓ nãi Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ lo¹i h×nh tæ chøc tµi chÝnh thùc hiÖn nhiÒu chøc n¨ng tµi chÝnh nhÊt so víi bÊt kú mét tæ chøc kinh doanh nµo trong nÒn kinh tÕ. Mét Ng©n hµng th¬ng m¹i ®a n¨ng ngµy nay gåm cã nh÷ng chøc n¨ng c¬ b¶n sau:
Chøc n¨ng tÝn dông
Chøc n¨ng
uû th¸c
Chøc n¨ng lËp kÕ ho¹ch ®Çu t
Chøc n¨ng
b¶o hiÓm
Ng©n hµng hiÖn ®¹i
Chøc n¨ng thanh to¸n
Chøc n¨ng m«i giíi
Chøc n¨ng tiÕt kiÖm
Chøc n¨ng qu¶n lý tiÒn mÆt
Chøc n¨ng ng©n hµng ®Çu t vµ b¶o l·nh
§èi víi hÇu hÕt chóng ta, ng©n hµng lµ mét lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh cã vai trß v« cïng quan träng, cã quan hÖ s©u réng trong nÒn kinh tÕ vµ cã ¶nh hëng lín ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
Tríc hÕt vai trß ®ã thÓ hiÖn ®èi víi doanh nghiÖp vµ d©n c: Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ ngêi nhËn göi vµ tr¶ l·i cho c¸c kho¶n tiÒn göi, lµ ngêi thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng thanh to¸n phôc vô cho kh¸ch hµng nh ph¸t hµnh vµ bï trõ sÐc, cung cÊp c¸c m¹ng líi thanh to¸n ®iÖn tö … Ng©n hµng th¬ng m¹i thùc hiÖn vai trß tµi trî cho kh¸ch hµng khi cã yªu cÇu: gióp doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt, kinh doanh, gióp d©n c më réng tiªu dïng. Vµ khi cÇn th«ng tin tµi chÝnh hay cÇn lËp kÕ ho¹ch tµi chÝnh, hä thêng t×m ®Õn ng©n hµng ®Ó nhËn ®îc lêi t vÊn..
§èi víi Nhµ níc, Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ c«ng cô ®Ó Nhµ níc thùc hiÖn c¸c chÝnh s¸ch vÜ m«, ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ theo híng mong muèn. Kh«ng nh÷ng vËy, Ng©n hµng th¬ng m¹i cßn lµ ngêi cung cÊp vèn tµi trî cho nh÷ng dù ¸n lín c¶ Nhµ níc nh»m chèng th©m hôt ng©n s¸ch qua viÖc mua tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tÝn phiÕu kho b¹c.
§èi víi nÒn kinh tÕ, Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc tµi chÝnh trung gian thu hót, tËp hîp mét lîng tiÒn nhµn rçi lín trong d©n c, doanh nghiÖp lµm kªnh dÉn vèn vµo nÒn kinh tÕ nh»m tho¶ m·n c¸c nhu cÇu vèn cho ®Çu t, më réng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu dïng. Vµ còng qua tr¶ l·i tiÒn göi vµ tµi trî nÒn kinh tÕ, Ng©n hµng th¬ng m¹i ®· khuyÕn khÝch tiÕt kiÖm vµ ®Çu t gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ vµ n©ng cao møc sèng cña ngêi d©n.
2. C¸c ho¹t ®éng c¬ b¶n cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
2.1 Ho¹t ®éng huy ®éng vèn
Ng©n hµng cã thÓ t¹o nguån vèn b»ng nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nhng chñ yÕu lµ tõ tiÒn göi cña c¸c c¸ nh©n, tæ chøc trong nÒn kinh tÕ theo c¸c lo¹i h×nh kh¸c nhau: ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n, ngoµi ra ng©n hµng cßn vay tõ c¸c c¸ nh©n, tæ chøc hoÆc ph¸t hµnh cæ phiÕu, tr¸i phiÕu hay c¸c h×nh thøc kh¸c.
* Huy ®éng b»ng tiÒn göi
TiÒn göi giao dÞch:
Mét trong nh÷ng dÞch vô nhËn tiÒn göi l©u ®êi nhÊt mµ ng©n hµng cung cÊp lµ nhËn tiÒn göi ®Ó thùc hiÖn thanh to¸n hé cho kh¸ch hµng. TiÒn göi giao dÞch ®ßi hái ng©n hµng ph¶i thanh to¸n ngay lËp tøc c¸c lÖnh rót tiÒn cho mét c¸ nh©n hay cho bªn thø ba, ®îc chØ râ lµ ngêi thô hëng. Víi ng©n hµng ®©y lµ nguån vèn cã chi phÝ thÊp nhng l¹i cã qui m« lín, thêng lµ trªn díi 20% tæng nguån huy ®éng.
Ngêi sö dông tµi kho¶n lo¹i nµy phÇn lín ®Ó thanh to¸n cho kh¸ch hµng b»ng c¸ch ph¸t hµnh sÐc hay rót tiÒn mÆt. §©y võa lµ tµi s¶n cã cña kh¸ch hµng, võa lµ tµi s¶n nî cña ng©n hµng vµ ng©n hµng cã tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ l¹i cho ngêi göi vµo bÊt kú lóc nµo.
§iÒu nµy kh«ng nh÷ng t¹o cho ng©n hµng huy ®éng ®îc lîng vèn ®Ó ®¸p øng nhu cÇu chi tiªu cña kh¸ch hµng mµ qua ®ã thu phÝ dÞch vô, cung cÊp cho kh¸ch hµng nh÷ng tiÖn Ých kh¸c. Vµ sö dông tµi s¶n nµy cña kh¸ch hµng phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng víi chi phÝ rÊt thÊp.
Song do ph¶i dù tr÷ thêng xuyªn vµ víi khèi lîng lín tiÒn nªn nhiÒu khi ng©n hµng bá qua c¬ héi kinh doanh, nÕu dù tr÷ Ýt sÏ kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu thanh kho¶n bëi ®©y lµ mét trong nh÷ng nguån vèn biÕn ®éng nhiÒu nhÊt vµ kú h¹n tiÒm n¨ng lµ ng¾n nhÊt.
Nh×n chung nÕu ®îc phÐp tù quyÕt ®Þnh cho b¶n th©n m×nh vÒ c¬ cÊu tiÒn göi tèi u, c¸c ng©n hµng sÏ híng vÒ mét tû träng cao ®èi víi tiÒn göi giao dÞch vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm.
TiÒn göi phi giao dÞch
+ TiÒn göi tiÕt kiÖm: ®îc lËp ra ®Ó thu hót vèn cña nh÷ng ngêi muèn dµnh riªng mét kho¶n tiÒn cho nh÷ng môc tiªu hay cho mét nhu cÇu vÒ tµi chÝnh ®îc dù tÝnh trong t¬ng lai. L·i suÊt ¸p dông cho lo¹i tiÒn göi nµy cao h¬n nhiÒu so víi tiÒn göi giao dÞch. Trong khi chi phÝ tr¶ l·i cao, chi phÝ duy tr× vµ qu¶n lý ®èi víi tµi kho¶n tiÒn göi tiÕt kiÖm nãi chung lµ thÊp. TiÒn göi lo¹i nµy cã xu híng æn ®Þnh, Ýt nh¹y c¶m víi nh÷ng thay ®æi trong l·i suÊt.
+ TiÒn göi cã kú h¹n: Lµ lo¹i tiÒn göi cã x¸c ®Þnh sè tiÒn göi vµo vµ thêi gian rót ra. VÒ møc l·i cã thÓ cè ®Þnh hoÆc dao ®éng tuú theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. Cã thÓ chia lµm ba lo¹i:
TiÒn göi cã kú h¹n ng¾n (díi 1 n¨m)
TiÒn göi trung h¹n (tõ 1 - 5 n¨m)
TiÒn göi dµi h¹n (tõ 5 n¨m trë lªn)
TiÒn göi cã kú h¹n cµng dµi th× l·i suÊt cµng lín vµ lµ nguån mang tÝnh æn ®inh cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng, gióp ng©n hµng chñ ®éng trong ký kÕt hîp ®ång tÝn dông vÒ l·i suÊt, thêi h¹n.
* Huy ®éng b»ng c¸ch ®i vay.
- §Çu tiªn c¸c ng©n hµng thêng xÐt ®Õn viÖc ®i vay c¸c tæ chøc tÝn dông mµ chñ yÕu lµ c¸c ng©n hµng kh¸c, khi mµ hä cÇn cÊp tÝn dông sè lîng lín cho kh¸ch hµng.
- Vay trùc tiÕp b»ng ph¸t hµnh kú phiÕu, tr¸i phiÕu.
- B¸n tÝn phiÕu kho b¹c trªn thÞ trêng më. HoÆc vay trªn thÞ trêng liªn ng©n hµng b»ng c¸c chøng chØ tiÒn göi. Ngoµi ra c¸c ng©n hµng cßn cã thÓ b¸n nî.
- Vay ng©n hµng Trung ¬ng b»ng t¸i chiÕt khÊu th¬ng phiÕu.
* NhËn quÜ uû th¸c ®Çu t cña chÝnh phñ, c¸c tæ chøc quèc tÕ ®Ó cho vay ®èi tîng ®· ®îc lùa chän.
2.2 Ho¹t ®éng sö dông vèn
* Ho¹t ®éng vÒ ng©n quÜ
§¶m b¶o c¸c kho¶n dù tr÷ tù nguyÖn, dù tr÷ b¾t buéc theo qui ®Þnh cña ng©n hµng trung ¬ng, ®¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n, tiÒn mÆt trong qu¸ tr×nh thu.
C¸c ho¹t ®éng thanh to¸n bï trõ, tiÒn göi giao dÞch t¹i c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c.
§©y lµ ho¹t ®éng nh»m kiÓm so¸t t×nh h×nh ng©n quÜ cña ng©n hµng kh«ng mang tÝnh chÊt sinh lêi.
* Ho¹t ®éng cho vay
Tuú theo tõng tiªu chÝ mµ cã thÓ ph©n lo¹i ra c¸c h×nh thøc cho vay kh¸c nhau, theo môc ®Ých sö dông, theo h×nh thøc b¶o ®¶m hay theo kú h¹n… Cã thÓ nãi ho¹t ®éng cho vay lµ ho¹t ®éng ®em l¹i lîi nhuËn lín nhÊt cho ng©n hµng.
* Ho¹t ®éng ®Çu t trªn thÞ trêng chøng kho¸n vµ ho¹t ®éng uû th¸c cña kh¸ch hµng
Ng©n hµng sö dông vèn huy ®éng ®Ó mua chøng kho¸n cã ®é an toµn cao, tÝnh láng cao nh tr¸i phiÕu chÝnh phñ, tÝn phiÕu kho b¹c.
Bªn c¹nh ®ã ng©n hµng còng thµnh lËp c¸c c«ng ty chøng kho¸n h¹ch to¸n ®éc lËp víi c¸c nghiÖp vô nh: T vÊn, m«i giíi, lu ký chøng kho¸n, b¶o l·nh….
Mét ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng lµ nhËn sù uû th¸c cña kh¸ch hµng ®Ó ®Çu t vµo nh÷ng lÜnh vùc ®em l¹i lîi nhuËn cho kh¸ch hµng vµ cã rñi ro thÊp. Ng©n hµng ®Òu cã thÓ cung cÊp c¶ hai lo¹i dÞch vô uû th¸c th«ng thêng cho c¸c c¸ nh©n, hé gia ®×nh vµ uû th¸c th¬ng m¹i cho c¸c doanh nghiÖp.
2.3 Ho¹t ®éng trung gian
ChuyÓn tiÒn hé
Mua b¸n ngo¹i tÖ, tiÒn mÆt.
Lu ký (b¶o qu¶n tµi s¶n, kim lo¹i quý…)
Thanh to¸n sÐc
Leasing
B¶o l·nh
T vÊn tµi chÝnh, m«i giíi…
II. nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i
1. Kh¸i niÖm b¶o l·nh cña Ng©n hµng th¬ng m¹i
Tríc khi ®a ra kh¸i niÖm b¶o l·nh trong ng©n hµng, chóng ta h·y t×m hiÓu vÒ kh¸i niÖm b¶o l·nh ë mét sè lÜnh vùc kh¸c .
Trong ph¸p luËt d©n sù níc ta kh¸i niÖm b¶o l·nh ®îc nªu trong ®iÒu 366 Bé luËt D©n Sù: “ B¶o l·nh lµ viÖc ngêi thø ba ( gäi lµ ngêi b¶o l·nh ) cam kÕt víi bªn cã quyÒn (gäi lµ ngêi nhËn b¶o l·nh) sÏ thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn cã nghÜa vô (gäi lµ ngêi ®îc b¶o l·nh), nÕu khi ®Õn h¹n mµ ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô ...”
Trong ph¸p lÖnh hîp ®ång kinh tÕ: “ B¶o l·nh tµi s¶n lµ sù b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u cña ngêi nhËn b¶o l·nh ®Ó chÞu tr¸ch nhiÖm tµi s¶n thay cho ngêi ®îc b¶o l·nh khi ngêi nµy vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ ®· ký kÕt ...”
Tõ ®ã ta ®a ra kh¸i niÖm chung vÒ b¶o l·nh nh sau:
“ B¶o l·nh lµ sù cam kÕt cña ngêi nhËn b¶o l·nh sÏ thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô vµ quyÒn lîi nÕu ngêi xin b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng víi bªn yªu cÇu b¶o l·nh “.
* Kh¸i niÖm b¶o l·nh ng©n hµng: Theo ®iÒu 2 trong Quy chÕ vÒ nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng ( ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 283/2000/Q§- NHNN14 ngµy 25 th¸ng 08 n¨m 2000 cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc ):
“ B¶o l·nh ng©n hµng lµ cam kÕt b»ng v¨n b¶n cña tæ chøc tÝn dông (bªn b¶o l·nh) víi bªn cã quyÒn (bªn nhËn b¶o l·nh) vÒ viÖc thùc hiÖn nghÜa vô tµi chÝnh thay cho kh¸ch hµng (bªn ®îc b¶o l·nh) khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®óng nghÜa vô ®· cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh. Kh¸ch hµng ph¶i nhËn nî vµ hoµn tr¶ cho tæ chøc tÝn dông sè tiÒn ®· ®îc tr¶ thay. .
2. C¸c yÕu tè trong b¶o l·nh .
2.1 C¸c bªn trong b¶o l·nh.
Mét giao dÞch b¶o l·nh bao giê còng liªn quan ®Õn ba bªn: Bªn b¶o l·nh, Bªn ®îc b¶o l·nh, vµ Bªn thô hëng. Quan hÖ gi÷a c¸c bªn ®îc quy ®Þnh bëi c¸c hîp ®ång kh¸c nhau, ®éc lËp víi nhau.
Bªn b¶o l·nh: Dïng uy tÝn cña m×nh ®Ó ®øng ra cam kÕt thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn ®îc b¶o l·nh trong trêng hîp bªn ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh.
Bªn ®îc b¶o l·nh: lµ c¸c kh¸ch hµng yªu cÇu ®îc b¶o l·nh, vµ lµ bªn ®îc ng©n hµng cam kÕt thùc hiÖn thay nghÜa vô khi vi ph¹m hîp ®ång . Bªn nhËn b¶o l·nh: khi bªn ®îc b¶o l·nh vi ph¹m hîp ®ång th× bªn nhËn b¶o l·nh sÏ ®îc thanh to¸n khi cã yªu cÇu.
C¸c hîp ®ång liªn quan ®Õn c¸c bªn trong b¶o l·nh :
+ Hîp ®ång c¬ së gi÷a bªn ®îc b¶o l·nh vµ bªn thô hëng.
+ Hîp ®ång b¶o l·nh gi÷a bªn b¶o l·nh vµ bªn ®îc b¶o l·nh.
+ Hîp ®ång gi÷a bªn b¶o l·nh víi bªn thô hëng ( ®îc gäi lµ th b¶o l·nh cña ng©n hµng - bªn b¶o l·nh ).
2.2 PhÝ b¶o l·nh.
PhÝ b¶o l·nh lµ chi phÝ mµ ngêi ®îc b¶o l·nh ph¶i tr¶ cho ng©n hµng do sö dông dÞch vô nµy. PhÝ b¶o l·nh ph¶i ®¶m b¶o bï ®¾p c¸c chi phÝ bá ra cña ng©n hµng cã tÝnh ®Õn rñi ro mµ ng©n hµng cã thÓ ph¶i g¸nh chÞu. NÕu xÐt b¶o l·nh díi gãc ®é mét s¶n phÈm dÞch vô th× phÝ b¶o l·nh chÝnh lµ gi¸ c¶ cña dÞch vô ®ã.
PhÝ b¶o l·nh cã thÓ ®îc tÝnh b»ng mét sè tiÒn cô thÓ hoÆc tÝnh b»ng mét tû lÖ (tû lÖ nµy tÝnh trªn sè tiÒn ®îc b¶o l·nh). Khi tÝnh b»ng tû lÖ th× phÝ b¶o l·nh ®îc tÝnh nh sau:
PhÝ b¶o l·nh = Tû lÖ phÝ * Sè tiÒn b¶o l·nh * Thêi gian b¶o l·nh.
Trong ®ã:
+ Tû lÖ phÝ (%): ®îc quy ®Þnh cô thÓ tuú thuéc vµo lo¹i b¶o l·nh vµ tuú vµo tõng bªn b¶o l·nh lµ kh¸c nhau.
+ Sè tiÒn b¶o l·nh: lµ sè tiÒn mµ ng©n hµng cam kÕt tr¶ thay khi bªn ®îc b¶o l·nh vi ph¹m hîp ®ång
+ Thêi gian b¶o l·nh: Lµ thêi h¹n mµ bªn ®îc b¶o l·nh xin b¶o l·nh.
III. §Æc ®iÓm, chøc n¨ng vµ vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng.
1. §Æc ®iÓm cña b¶o l·nh Ng©n hµng.
1.1 B¶o l·nh lµ mét mèi quan hÖ nhiÒu bªn, phô thuéc lÉn nhau:
Mét th b¶o l·nh lµ mét hîp ®ång gi÷a 2 bªn, thêng lµ gi÷a Ng©n hµng vµ Ngêi thô hëng. Hîp ®ång nµy ®éc lËp víi mèi quan hÖ trong hîp ®ång c¬ së. Tuy nhiªn ®Ó hiÓu c¬ chÕ ho¹t ®éng cña nh÷ng c«ng cô nµy, cÇn thiÕt ph¶i hiÓu r»ng b¶o l·nh kh«ng chØ lµ mèi quan hÖ hai bªn. B¶o l·nh lµ mét quan hÖ t¹o thµnh trong mèi quan hÖ nhiÒu bªn, bao gåm:
- Mèi quan hÖ hîp ®ång gi÷a Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ngêi thô hëng.
- Mèi quan hÖ hîp ®ång gi÷a Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ng©n hµng.
Hîp ®ång b¶o l·nh sÏ kh«ng tån t¹i nÕu kh«ng cã hai hîp ®ång trªn. Dï cã sù ph©n chia, ba mèi quan hÖ nµy liªn hÖ lÉn nhau vµ c¸c quan hÖ nµy cã ¶nh hëng ®Õn nhau.
1.2 Sù ®éc lËp cña th b¶o l·nh;
§Æc ®iÓm quan träng cña th b¶o l·nh lµ sù ®éc lËp cña nã ®èi víi hîp ®ång c¬ së. Dï r»ng môc ®Ých cña th b¶o l·nh lµ ®Ó ®Òn bï cho Ngêi thô hëng nh÷ng tæn thÊt do viÖc Ngêi ®îc b¶o l·nh vi ph¹m hîp ®ång c¬ së g©y ra, nhng Ngêi thô hëng chØ ®îc ®ßi tiÒn theo th b¶o l·nh nÕu viÖc ®ßi tiÒn ®ã phï hîp víi nh÷ng ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn ®· ®îc quy ®Þnh trong th b¶o l·nh. Ng©n hµng kh«ng thÓ viÖn cí do nh÷ng vÊn ®Ò ph¸t sinh tõ hîp ®ång c¬ së ®Ó tõ chèi nghÜa vô cña m×nh.
VÊn ®Ò “LiÖu trong thùc tÕ Ngêi ®îc b¶o l·nh thùc hiÖn ®îc ®Çy ®ñ nghÜa vô ®· cam kÕt víi Ngêi hëng thô hay kh«ng? HoÆc liÖu ngêi thô hëng cã ®îc quyÒn ®ßi tiÒn båi thêng nh ®· quy ®Þnh trong hîp ®ång c¬ së hay kh«ng?” kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi Ng©n hµng khi xem xÐt yªu cÇu ®ßi tiÒn cña Ngêi thô hëng. Theo ®ã, mét khi nh÷ng ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn cña th b¶o l·nh ®îc tháa m·n, Ngêi thô hëng vÒ mÆt ph¸p lý ®îc quyÒn yªu cÇu ®ßi tiÒn vµ kh«ng cÇn thiÕt ph¶i chØ ra c¸c vi ph¹m cña Ngêi ®îc b¶o l·nh b»ng c¸ch nµo kh¸c ngoµi c¸ch quy ®Þnh trong th b¶o l·nh. Tuy nhiªn, qui t¾c ®éc lËp nµy còng lo¹i trõ nh÷ng trêng hîp lõa ®¶o.
§èi víi Ng©n hµng, qui t¾c ®éc lËp còng cã nh÷ng thuËn lîi. Khi ngêi thô hëng cã yªu cÇu ®ßi tiÒn theo th b¶o l·nh, ng©n hµng chØ cã tr¸ch nhiÖm xem xÐt, kiÓm tra xem nh÷ng ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn cña th b¶o l·nh cã ®îc tháa m·n hay kh«ng. NhiÖm vô nµy ®îc thùc hiÖn mét c¸ch kh¸ dÔ dµng bëi thùc tÕ c¸c ®iÒu kiÖn tr¶ tiÒn thêng ®îc lËp díi d¹ng chøng tõ. VÝ dô; viÖc xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ ®ßi tiÒn b»ng v¨n b¶n thêng ®Ýnh kÌm mét tuyªn bè ®¬n ph¬ng cña ngêi thô hëng vÒ viÖc vi ph¹m cña ngßi ®îc b¶o l·nh (®èi víi trêng hîp b¶o l·nh tr¶ tiÒn theo yªu cÇu ®Çu tiªn) hoÆc viÖc xuÊt tr×nh c¸c v¨n b¶n x¸c nhËn cña bªn thø 3 vÒ viÖc vi ph¹m hîp ®ång c¬ së (®èi víi trêng hîp b¶o l·nh chøng tõ) hoÆc viÖc xuÊt tr×nh ph¸n quyÕt cña tßa ¸n, träng tµi. Do vËy, ng©n hµng kh«ng liªn quan ®Õn c¸c quyÒn vµ nghÜa vô trong hîp ®ång c¬ së gi÷a Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ngêi thô hëng nªn còng kh«ng liªn quan ®Õn nh÷ng tranh chÊp ph¸t sinh tõ hîp ®ång c¬ së gi÷a hai bªn.
Tuy nhiªn tÝnh chÊt ®éc lËp cña b¶o l·nh còng lµm t¨ng rñi ro ph¶i thanh to¸n hé khi kh«ng cã sù trung thùc cña bªn yªu cÇu b¶o l·nh.
2. Chøc n¨ng cña b¶o l·nh ng©n hµng.
2.1 Chøc n¨ng b¶o ®¶m.
§©y lµ chøc n¨ng quan träng nhÊt cña b¶o l·nh ng©n hµng. theo chøc n¨ng nµy ngêi thô hëng sÏ nhËn ®îc sù båi thêng vÒ mÆt tµi chÝnh trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o l·nh vi ph¹m cam kÕt. Tuy nhiªn, ngêi thô hëng chØ ®îc phÐp ®ßi tiÒn theo th b¶o l·nh nÕu xuÊt tr×nh ®îc nh÷ng chøng tõ cÇn thiÕt theo ®óng c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn cña th b¶o l·nh. B»ng viÖc chÊp nhËn ph¸t hµnh th b¶o l·nh, ng©n hµng coi nh ®ã lµ nghÜa vô cña chÝnh m×nh v× lîi Ých cña ngêi ®îc b¶o l·nh. Nhng trong thùc tÕ kh¶ n¨ng x¶y ra nghÜa vô båi thêng cña ng©n hµng lµ rÊt nhá.
MÆt kh¸c b¶o l·nh thêng ®îc sö dông cho c¸c tho¶ thuËn phi mua b¸n nh b¶o l·nh dù thÇu, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång ... Do ®ã b¶o l·nh kh«ng cã chøc n¨ng thanh to¸n mµ cã chøc n¨ng b¶o ®¶m.
2.2 Chøc n¨ng tµi trî.
Ng©n hµng ph¸t hµnh b¶o l·nh nh mét c«ng cô tµi trî gióp cho nhµ thÇu tham gia thay v× mang tiÒn ®Õn ®Æt cäc th× chØ cÇn b¶o l·nh cña ng©n hµng. Trong trêng hîp ngêi thi c«ng c«ng tr×nh hay thùc hiªn mét hîp ®ång mua b¸n cã thÓ sÏ ph¶i dïng ®Õn mét sè vèn lín trong mét thêi gian dµi, ngêi thi c«ng sÏ yªu cÇu tõ ngêi chñ mét kho¶n tiÒn øng tríc. Lóc nµy ng©n hµng sÏ ph¸t hµnh b¶o l·nh ®Ó ®¶m b¶o cho ngêi chñ sÏ óng tríc tiÒn cho ngêi thi c«ng. VËy khi xÐt b¶o l·nh ng©n hµng ë nh÷ng mÆt nµy râ rµng b¶o l·nh ng©n hµng mang chøc n¨ng tµi trî.
2.3 Chøc n¨ng ®«n ®èc hoµn thµnh hîp ®ång.
B¶o l·nh cho phÐp ngêi thô hëng cã quyÒn yªu cÇu thanh to¸n khi ngêi ®îc b¶o l·nh vi ph¹m hîp ®ång cam kÕt trong suèt thêi gian cã hiÖu lùc cña b¶o l·nh vµ khi ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn viÖc tr¶ tiÒn th× ng©n hµng cã quyÒn ®ßi sè tiÒn nµy tõ bªn ®îc b¶o l·nh. Do ®ã ngêi ®îc b¶o l·nh lu«n lu«n cã mét ¸p lùc thóc ®Èy hä hoµn tÊt hîp ®ång ®· ký kÕt mét c¸ch nhanh chãng. MÆc dï ngêi thô hëng sÏ ®îc nhËn kho¶n tiÒn båi thêng khi cã trôc trÆc x¶y ra nhng c¸i hä muèn lµ hîp ®ång sÏ hoµn thµnh nªn b¶o l·nh mang ý nghÜa ®èc thóc hoµn thµnh hîp ®ång h¬n lµ viÖc båi hoµn.
2.4 Chøc n¨ng ®¸nh gi¸ n¨ng lùc nhµ thÇu.
Trong giao dÞch khi ngêi b¸n yªu cÇu ®èi t¸c ph¶i cã b¶o l·nh cu¶ ng©n hµng th× míi ký kÕt hîp ®ång do nhiÒu nguyªn nh©n nh : kh«ng hiÓu râ vÒ nhau, cha tõng lµm ¨n lÇn nµo... NÕu ®èi t¸c kh«ng cã ®îc b¶o l·nh cña ng©n hµng vµ hä ®a ra c¸c lý do ®Ó tõ chèi ®iÒu kiÖn ph¶i cã b¶o l·nh th× ngêi b¸n cã thÓ ®¸nh gi¸ ®îc ngay r»ng ®èi t¸c cña m×nh lµ ngêi kh«ng ®ñ tin cËy ®Ó thùc hiÖn giao dÞch.Trong trêng hîp ®ã ngêi b¸n sÏ chÊm døt ngay quan hÖ lµm ¨n víi ®èi t¸c v× hä hiÓu khi ng©n hµng kh«ng ®ång ý b¶o l·nh cho ®èi t¸c cña hä, tøc lµ ®èi t¸c lµ ngêi kh«ng cã ®ñ uy tÝn vµ n¨ng lùc ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång.
3.Vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng.
Trong giao dÞch b¶o l·nh, mçi mét chñ thÓ tham gia ®Òu ®îc hëng lîi Ých kh¸c nhau tõ dÞch vô nµy. Nh vËy b¶o l·nh cã vai trß kh¸c nhau víi c¸c bªn tham gia.
3.1 Vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp:
Trong c¸c quan hÖ kinh tÕ kh«ng ph¶i lóc nµo c¸c ®èi t¸c còng tin tëng nhau do rÊt nhiÒu nguyªn nh©n. V× thÕ ®Ó ®¶m b¶o an toµn quan hÖ lµm ¨n, bªn cung cÊp thêng yªu cÇu bªn kia ph¶i cã b¶o l·nh cña ng©n hµng th× giao dÞch míi ®îc thùc hiÖn. Do ®ã b¶o l·nh ng©n hµng ®«i khi lµ yªu cÇu b¾t buéc ®Ó bíc ®Çu gióp cho doanh nghiÖp cã c¬ héi tiÕp cËn tíi hîp ®ång.
Mét vai trß n÷a cña b¶o l·nh ng©n hµng còng rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp lµ khi doanh nghiÖp sö dông dÞch vô nµy cña ng©n hµng gióp cho doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®îc kho¶n vèn ®¸ng kÓ, cã thªm nguån tµi trî cho nhu cÇu vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp trong khi ®ã doanh nghiÖp chØ ph¶i tr¶ mét kho¶n phÝ b¶o l·nh t¬ng ®èi thÊp.
Vai trß thø ba cña b¶o l·nh ng©n hµng lµ gióp t¨ng thªm uy tÝn cña doanh nghiÖp víi c¸c ®èi t¸c. Bëi v× mét doanh nghiÖp ®îc ng©n hµng b¶o l·nh ch¾c ch¾n sÏ ®¸ng tin cËy h¬n mét doanh nghiÖp kh«ng ®îc ng©n hµng b¶o l·nh.
3.2 Vai trß b¶o l·nh ®èi víi ng©n hµng :
§èi víi ng©n hµng b¶o l·nh lµ mét trong c¸c dÞch vô mµ ng©n hµng cung cÊp cho nÒn kinh tÕ hay nãi c¸ch kh¸c lµ ng©n hµng “ b¸n” dÞch vô b¶o l·nh. VËy viÖc “ b¸n” nµy ®em l¹i g× cho ng©n hµng?
B¶o l·nh ®em l¹i lîi Ých trùc tiÕp cho ng©n hµng ®ã lµ phÝ b¶o l·nh . PhÝ b¶o l·nh ®ãng gãp vµo lîi nhuËn ng©n hµng mét kho¶n kh«ng nhá, nã chiÕm tû lÖ kh¸ lín trong tæng phÝ dÞch vô cña c¸c ng©n hµng hiÖn nay. Mét u ®iÓm cña b¶o l·nh ng©n hµng lµ kh«ng ph¶i tr¶ chi phÝ huy ®éng nh ho¹t ®éng cho vay, kh«ng mÊt chi phÝ c¬ héi cho môc ®Ých kinh doanh kh¸c... Vµ mçi khi thùc hiÖn b¶o l·nh cho kh¸ch hµng, ng©n hµng ch¾c ch¾n thu ®îc kho¶n phÝ nµy.
Kh«ng chØ ®ãng gãp vµo lîi nhuËn, b¶o l·nh cßn lµm ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh dÞch vô trong ng©n hµng vµ gióp lµm gi¶m sù phô thuéc lîi nhuËn vµo ho¹t ®éng tÝn dông tøc lµ ®· gióp ng©n hµng gi¶m thiÓu rñi ro mÊt vèn.
MÆt kh¸c thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh gióp ng©n hµng lµm tèt h¬n chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, võa ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng truyÒn thèng, ®iÒu nµy gióp ng©n hµng g¾n bã h¬n n÷a víi kh¸ch hµng truyÒn thèng , võa thu hót c¸c kh¸ch hµng míi. Nh vËy kh«ng chØ gióp ng©n hµng t¨ng thªm lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng nµy mµ cßn thóc ®Èy c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng: huy ®éng vèn, thanh to¸n, tÝn dông ...
Ngoµi ra b¶o l·nh n©ng cao uy tÝn vµ t¨ng cêng quan hÖ cña ng©n hµng ®Æc biÖt lµ trªn trêng quèc tÕ. Th«ng qua b¶o l·nh ng©n hµng t¹o ®îc thÕ m¹nh, uy tÝn gióp t¨ng kh¸ch hµng vµ lîi nhuËn.
2.3 Vai trß b¶o l·nh ®èi víi nÒn kinh tÕ.
Sù tån t¹i b¶o l·nh ng©n hµng lµ mét kh¸ch quan ®èi víi nÒn kinh tÕ, ®¸p øng nÒn kinh tÕ ngµy mét ph¸t triÓn. Nã tån t¹i ®îc nh lµ do vai trß to lín cña nã ®èi víi nÒn kinh tÕ.
B¶o l·nh ng©n hµng cã vai trß nh mét chÊt xóc t¸c lµm ®iÒu hoµ vµ xóc tiÕn hµng lo¹t c¸c quan hÖ trong hîp ®ång kinh tÕ. Nhê cã b¶o l·nh mµ c¸c bªn cã thÓ yªn t©m tham gia ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ vµ cã tr¸ch nhiÖm víi hîp ®ång m×nh ®· ký kÕt. B¶o l·nh ®em l¹i lîi Ých cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia vµ lµ c«ng cô ®Ó thóc ®Èy trao ®æi bu«n b¸n gi÷a c¸c bªn do ®ã cã t¸c dông thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ.
B¶o l·nh cã vai trß quan träng trong viÖc t¨ng thªm nguån vèn cho c¸c doanh nghiÖp, thu hót vèn ®Çu t cho nÒn kinh tÕ. NhÊt lµ ®èi víi nh÷ng níc nh níc ta hiÖn nay ®ang tiÕn hµnh c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ th× vèn ®Çu t lµ v« cïng quan träng. Nhng ®Ó cã ®îc vèn ®Çu t cña níc ngoµi th× c¸c doanh nghiÖp níc ta cha ®ñ uy tÝn do ®ã ph¶i cÇn ®Õn ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh ®Ó c¸c ®èi t¸c cho vay níc ngoµi yªn t©m bá vèn cho c¸c doanh nghiÖp níc ta s¶n xuÊt kinh doanh. Nh vËy nhê vµo uy tÝn cña ng©n hµng b¶o l·nh, b¶o l·nh trë thµnh c«ng cô tiÕp cËn tíi c¸c nguån vèn cña níc ngoµi. Nguån vèn nµy thêng ®îc tËp trung vµo s¶n xuÊt t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp mua s¾m m¸y mãc thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ tõ ®ã gióp doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra c¸c s¶n phÈm ®¸p øng nhu cÇu thÞ trêng. Ngoµi ra s¶n xuÊt ph¸t triÓn kÐo theo c¸c lîi Ých vÕ kinh tÕ x· héi nh: gi¶m thÊt nghiÖp, t¨ng GDP... tøc lµ gióp nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch ®ång bé .
B¶o l·nh ng©n hµng cßn gãp phÇn t¨ng cêng mèi quan hÖ th¬ng m¹i quèc tÕ gi÷a c¸c quèc gia.
IV. Ph©n lo¹i b¶o l·nh ng©n hµng .
Nh÷ng rñi ro kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång lµ lý do sinh ra nhiÒu lo¹i b¶o l·nh kh¸c nhau. Dï r»ng vÒ c¬ b¶n, chóng ®îc ph¸t hµnh víi cïng môc ®Ých chung-b¶o vÖ ngêi thô hëng ®èi víi nh÷ng rñi ro x¶y ra do ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô.
Cã thÓ ph©n lo¹i b¶o l·nh theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau.
1. C¸c lo¹i b¶o l·nh ng©n hµng .
1.1 Ph©n lo¹i theo môc ®Ých cña b¶o l·nh
§©y lµ c¸ch ph©n lo¹i th«ng dông nhÊt vµ c¸ch nµy cho biÕt môc dÝch sö dông cña tõng lo¹i b¶o l·nh, theo ®iÒu 5 quy chÕ b¶o l·nh ng©n hµng (Ban hµnh kÌm theo QuyÕt ®Þnh sè 283/2000/Q§-NHNN14 ngµy 28/08/2000 cña thèng ®èc ng©n hµng nhµ níc) bao gåm c¸c lo¹i b¶o l·nh sau:
1.1.1 B¶o l·nh dù thÇu.
B¶o l·nh dù thÇu lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn mêi thÇu ®Ó ®¶m b¶o nghÜa vô tham gia dù thÇu cña kh¸ch hµng. Trong trêng hîp kh¸ch hµng bÞ ph¹t do vi ph¹m quy ®Þnh dù thÇu mµ kh«ng nép hoÆc nép kh«ng ®ñ tiÒn ph¹t cho bªn mêi thÇu th× tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®· cam kÕt.
Môc ®Ých cña b¶o l·nh dù thÇu lµ kh¼ng ®Þnh viÖc tham gia ®Êu thÇu lµ nghiªm tóc vµ ngêi dù thÇu ch¾c ch¾n sÏ ký hîp ®ång nÕu tróng thÇu hay nãi c¸ch kh¸c viÖc ph¸t hµnh b¶o l·nh dù thÇu b¶o ®¶m b¶o cho chñ thÇu vÒ kh¶ n¨ng tµi chÝnh cña ngêi dù thÇu.
NÕu ng©n hµng ®ång ý b¶o l·nh th× ng©n hµng sÏ ph¸t hµnh mét th b¶o l·nh dù thÇu. Trong th b¶o l·nh nµy sÏ nghi râ sè tiÒn b¶o l·nh vµ thêi h¹n b¶o l·nh khíp ®óng víi yªu cÇu cña chñ thÇu nhng kh«ng tr¸i víi quy chÕ ®Êu thÇu.
Trong c¸c trêng hîp sau chñ thÇu sÏ ®îc phÐp ®ßi tiÒn theo th b¶o l·nh dù thÇu:
+ Nhµ thÇu (ngêi dù thÇu) rót hå s¬ dù thÇu trong thêi gian cßn hiÖu lùc ®îc nªu trong ®¬n dù thÇu .
+ Nhµ thÇu khi ®îc chñ thÇu th«ng b¸o tróng thÇu trong thêi gian cßn hiÖu lùc cña ®¬n dù thÇu mµ:
* Kh«ng ký hîp ®ång theo phÇn chØ dÉn khi ®îc chñ thÇu yªu cÇu hoÆc:
* Kh«ng nép b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång cho chñ thÇu .
C¸c lo¹i b¶o l·nh dù thÇu:
- B¶o l·nh dù thÇu x©y l¾p
- B¶o l·nh dù thÇu cung øng m¸y mãc, thiÕt bÞ, hµng ho¸ (dù thÇu cung øng).
1.1.2 B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång.
B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh ®¶m b¶o viÖc thùc hiÖn ®óng, ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô cña kh¸ch hµng víi bªn nhËn b¶o l·nh theo hîp ®ång ®· ký kÕt. Trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô trong hîp ®ång, tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®· cam kÕt .
§©y lµ lo¹i b¶o l·nh ®îc dïng phæ biÕn nhÊt vµ cã thÓ kh«ng ph¶i yªu cÇu mét lo¹i b¶o l·nh nµo kh¸c ngoµi nã trong qu¸ tr×nh mua b¸n hµng ho¸ hoÆc dù thÇu x©y dùng.
Sè tiÒn b¶o l·nh vµ thêi h¹n b¶o l·nh do chñ thÇu vµ nhµ thÇu quy ®Þnh trong c¸c hîp ®ång. Sè tiÒn b¶o l·nh cã thÓ gi¶m dÇn theo tiÕn ®é hîp ®ång. Thêi h¹n trong th b¶o l·nh ®îc kÐo dµi ®Õn khi hoµn thµnh hîp ®ång nh: hµng ho¸ ®· giao xong, m¸y mãc thiÕt bÞ ®· ®îc vËn hµnh, c«ng tr×nh ®îc ®a vµo sö dông ; sau ®ã chuyÓn sang giai ®o¹n b¶o hµnh.
C¸c lo¹i b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång:
- B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång x©y l¾p
- B¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång cung øng m¸y mãc, thiÕt bÞ (hîp ®ång cung øng).
1.1.3 B¶o l·nh hoµn thanh to¸n (b¶o l·nh tiÒn øng tríc).
B¶o l·nh hoµn thanh to¸n lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh vÒ viÖc b¶o ®¶m nghÜa vô hoµn tr¶ tiÒn øng tríc cña kh¸ch hµng theo hîp ®ång ®· ký kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh. Trong trêng hîp kh¸ch hµng vi ph¹m c¸c cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh vµ ph¶i hoµn tr¶ tiÒn øng tríc nhng kh«ng._. hoµn tr¶ hoÆc hoµn tr¶ kh«ng ®ñ sè tiÒn øng tríc cho bªn nhËn b¶o l·nh th× tæ chøc tÝn dông sÏ hoµn tr¶ sè tiÒn øng tríc cho bªn nhËn b¶o l·nh.
Môc ®Ých cña b¶o l·nh tiÒn øng tríc cã thÓ réng h¬n b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång. V× gi¶ sö khi hai bªn tho¶ thuËn huû bá hîp ®ång hay hîp ®ång kh«ng ®îc thùc hiÖn do lý do kh¸ch quan th× th b¶o l·nh tiÒn øng tríc vÉn sÏ bÞ ®ßi tiÒn bëi v× viÖc tr¶ tiÒn theo th b¶o l·nh tiÒn øng tríc ®îc xem nh lµ tr¶ l¹i sè tiÒn chñ thÇu ®· øng cho nhµ thÇu trong khi b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång l¹i chØ ®¶m b¶o nh÷ng tæn thÊt do vi ph¹m hîp ®ång.
Sè tiÒn b¶o l·nh vµ thêi h¹n b¶o l·nh ®îc quy ®Þnh trong hîp ®ång.Sè tiÒn b¶o l·nh cã gi¸ trÞ b»ng toµn bé sè tiÒn øng tríc cña hîp ®ång vµ sÏ ®îc gi¶m dÇn theo tiÕn ®é thùc hiÖn c«ng viÖc.
C¸c lo¹i b¶o l·nh hoµn tr¶ tiÒn øng tríc.
- B¶o l·nh tiÒn øng tríc thi c«ng c«ng tr×nh.
- B¶o l·nh tiÒn øng tríc s¶n xuÊt m¸y mãc thiÕt bÞ.
1.1.4 B¶o l·nh thanh to¸n
B¶o l·nh thanh to¸n lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh cam kÕt sÏ thanh to¸n thay cho kh¸ch hµng trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn hoÆc thùc hiÖn kh«ng ®Çy ®ñ nghÜa vô cña m×nh khi ®Õn h¹n.
Môc ®Ých cña b¶o l·nh thanh to¸n lµ nh»m tr¸nh tæn thÊt cho ngêi thô hëng trong trêng hîp ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thanh to¸n hoÆc kh«ng thanh to¸n ®ñ sè tiÒn theo ®óng hîp ®ång.
Sè tiÒn b¶o l·nh vµ thêi h¹n b¶o l·nh phï hîp víi sè tiÒn vµ thêi h¹n thanh to¸n trong hîp ®ång c¬ së.
C¸c lo¹i b¶o l·nh thanh to¸n:
- B¶o l·nh thanh to¸n tiÒn x©y l¾p c«ng tr×nh.
- B¶o l·nh thanh to¸n tiÒn ®Æt m¸y mãc, thiÕt bÞ.
1.1.5 B¶o l·nh ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm theo hîp ®ång.
B¶o l·nh b¶o ®¶m chÊt lîng s¶n phÈm lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh b¶o ®¶m kh¸ch hµng thùc hiÖn ®óng c¸c tho¶ thuËn vÒ chÊt lîng cña s¶n phÈm theo hîp ®ång ®· ký kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh . Trong trêng hîp kh¸ch hµng bÞ ph¹t tiÒn do kh«ng thùc hiÖn ®óng c¸c tho¶ thuËn trong hîp ®ång vÒ chÊt lîng s¶n phÈm víi bªn nhËn b¶o l·nh mµ kh«ng nép hoÆc kh«ng nép ®Çy ®ñ tiÒn ph¹t cho bªn nhËn b¶o l·nh, tæ chøc tÝn dông thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®· cam kÕt.
C¸c lo¹i b¶o l·nh:
- B¶o l·nh ®¶m b¶o ch¸t lîng c«ng tr×nh.
- B¶o l·nh ®¶m b¶o chÊt lîng m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ hµng ho¸.
Sè tiÒn b¶o l·nh vµ thêi h¹n b¶o l·nh lµ sè tiÒn vµ thêi h¹n do Chñ thÇu vµ Nhµ thÇu qui ®Þnh trong Hîp ®ång.
1.1.6 B¶o l·nh vay vèn ( b¶o l·nh ®¶m b¶o hoµn tr¶ vèn vay)
B¶o l·nh vay vèn lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ph¸t hµnh cho bªn nhËn b¶o l·nh vÒ viÖc cam kÕt tr¶ nî thay cho kh¸ch hµng trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî hoÆc kh«ng tr¶ nî ®Çy ®ñ, ®óng h¹n.
B¶o l·nh vay vèn thêng cã sè tiÒn b¶o l·nh lín nªn tiÒm Èn mét rñi ro rÊt cao do ®ã khi quyÕt ®Þnh thùc hiÖn lo¹i b¶o l·nh nµy ng©n hµng ph¶i xem xÐt tÝnh kh¶ thi cña dù ¸n, tµi s¶n thÕ chÊp vµ t c¸ch ngêi vay ®Ó quyÕt ®Þnh cã b¶o l·nh hay kh«ng bëi ng©n hµng chÝnh lµ ngêi cã tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn khi ngêi vay kh«ng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ c¸c kho¶n nî khi ®Õn h¹n.
Sè tiÒn b¶o l·nh vµ thêi h¹n b¶o l·nh lµ sè tiÒn vµ thêi h¹n ghi trong th b¶o l·nh cña bªn ®i vay phï hîp víi hîp ®ång vay vèn.
Ngoµi h×nh thøc ph¸t hµnh th b¶o l·nh ,ng©n hµng cã thÓ b¶o l·nh vay vèn b»ng c¸ch më L\C tr¶ chËm, ký b¶o l·nh trªn c¸c hèi phiÕu hoÆc cã thÓ lµ giÊy nhËn nî tuú theo yªu cÇu cña ngêi ®îc b¶o l·nh .
1.1.7 Mét sè lo¹i b¶o l·nh kh¸c:
* B¶o l·nh ®èi øng
B¶o l·nh ®èi øng lµ mét b¶o l·nh ng©n hµng do tæ chøc tÝn dông ( Bªn ph¸t hµnh b¶o l·nh ®èi øng ) ph¸t hµnh cho mét tæ chøc tÝn dông kh¸c ( bªn b¶o l·nh ) vÒ viÖc ®Ò nghÞ bªn b¶o l·nh thùc hiÖn b¶o l·nh cho c¸c nghÜa vô cña kh¸ch hµng cña bªn ph¸t hµnh b¶o l·nh ®èi øng víi bªn nhËn b¶o l·nh. Trong trêng hîp kh¸ch hµng vi ph¹m c¸c cam kÕt víi bªn nhËn b¶o l·nh, bªn b¶o l·nh ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh th× bªn ph¸t hµnh b¶o l·nh ®èi øng ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh ®èi øng cho bªn b¶o l·nh .
* B¶o l·nh nép thuÕ :
B¶o l·nh nép thuÕ nh»m môc ®Ých ®¶m b¶o cho ngêi cã tr¸ch nhiÖm nép thuÕ t¹m thêi cha ph¶i thùc hiÖn nghÜa vô nép thuÕ. Tøc lµ khi ®· ®Õn thêi h¹n nép thuÕ cho c¬ quan thuÕ nhng ngêi cã nghÜa vô ph¶i nép thuÕ v× mét lý do nµo ®ã cha thÓ nép thuÕ th× hä sÏ nhê ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh ®Ó c¬ quan thuÕ cho phÐp hä nép chËm trong mét kho¶ng thêi gian theo quy ®Þnh vµ khi ®Õn thêi h¹n nµy nÕu ngêi cã nghÜa vô nép thuÕ vÉn kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh th× ng©n hµng sÏ ph¶i thùc hiªn nghÜa vô thay cho hä
* B¶o l·nh hèi phiÕu:
B¶o l·nh hèi phiÕu lµ cam kÕt cña ng©n hµng tr¶ tiÒn cho bªn thô hëng khi hèi phiÕu ®Õn h¹n tr¶ tiÒn mµ bªn ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn ®óng c¸c tr¸ch nhiÖm tµi chÝnh nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång. Víi h×nh thøc b¶o l·nh nµy ph¶i ghi râ néi dung vµ kÌm theo ch÷ ký cña ban ®¹i diÖn ®øng ra b¶o l·nh.
* B¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n:
B¶o l·nh ph¸t hµnh chøng kho¸n lµ viÖc ng©n hµng ®øng ra b¶o l·nh cho viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu cña c«ng ty, thêng lµ c¸c c«ng ty cha cã uy tÝn trªn thÞ trêng. Tr¸ch nhiÖm cña ng©n hµng lµ ph¶i thanh to¸n ®ñ mÖnh gi¸ cña cæ phiÕu ®· ph¸t hµnh.
* Th tÝn dông dù phßng:
Th tÝn dông dù phßng thêng ®îc sö dung víi môc ®Ých t¬ng tù nh b¶o l·nh thanh to¸n nh»m b¶o ®¶m an toµn thanh to¸n trong trêng hîp bªn ®îc b¶o l·nh cã thÓ kh«ng thùc hiÖn hîp ®ång cam kÕt. Lo¹i th tÝn dông nµy thêng ®îc sö dông trong hîp ®ång th¬ng m¹i quèc tÕ. Ngêi nhËp khÈu thêng ph¶i cung cÊp tÝn dông cho ngêi xuÊt khÈu díi d¹ng tiÒn ®Æt cäc, ký quü, më L/C... C¸c kho¶n nµy thêng chiÕm 10-15% tæng gi¸ trÞ ®¬n ®Æt hµng. V× vËy cÇn ph¶i cã b¶o l·nh ®¶m b¶o tr¶ l¹i sè tiÒn ®ã nÕu bªn xuÊt khÈu kh«ng thùc hiªn ®óng nghÜa vô giao hµng.
* B¶o l·nh vËn ®¬n:
B¶o l·nh vËn ®¬n cã môc ®Ých nh»m b¶o vÖ ngêi cã quyÒn lîi chÝnh ®¸ng tríc sù lîi dông vËn ®¬n. Sè tiÒn b¶o l·nh thêng tõ 100% ®Õn 150% gi¸ trÞ hµng ho¸ ®Ó cã thÓ bï ®¾p nh÷ng thiÖt h¹i ph¸t sinh.
Cã hai lo¹i b¶o l·nh vËn ®¬n:
* B¶o l·nh vËn ®¬n ngêi xuÊt khÈu lµ ngêi ®Ò nghÞ ph¸t hµnh: lµ cam kÕt cña ng©n hµng víi ngêi nhËp khÈu sÏ båi thêng mäi thiÖt h¹i cã thÓ ph¸t sinh ®èi víi hä nªó vËn ®¬n gèc kh«ng ®îc xuÊt tr×nh hoÆc xuÊt tr×nh kh«ng kÞp thêi.
* B¶o l·nh vËn ®¬n ngêi nhËp khÈu lµ ngêi ®Ò nghÞ ph¸t hµnh: lµ cam kÕt cña ng©n hµng víi ngêi chñ vËn t¶i sÏ båi thêng mäi thiÖt h¹i nÕu hµng ho¸ ®îc giao cho mét ngêi kh«ng cã quyÒn nhËn hµng, do chøng tõ thÊt l¹c, chøng tõ ®Õn chËm h¬n tµu...
1.2 Ph©n lo¹i theo c¸ch më b¶o l·nh.
1.2.1 B¶o l·nh trùc tiÕp:
§©y lµ lo¹i h×nh b¶o l·nh ®¬n gi¶n nhÊt, ®îc thùc hiÖn dùa trªn mèi quan hÖ gi÷a ba bªn trong quan hÖ b¶o l·nh: Ng©n hµng b¶o l·nh; Ngêi ®îc b¶o l·nh; Ngêi thô hëng. Trong ®ã ng©n hµng b¶o l·nh cam kÕt thanh to¸n kh«ng huû ngang, trùc tiÕp víi ngêi thô hëng kh«ng cÇn ph¶i qua mét ng©n hµng trung gian nµo c¶.
C¬ së ®Ó ph¸t hµnh mét th b¶o l·nh lu«n lµ mèi quan hÖ hîp ®ång gi÷a Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ngêi thô hëng, cã thÓ lµ mét hîp ®ång ®· ®îc ký chÝnh thøc gi÷a hai bªn hoÆc cã thÓ lµ mét quan hÖ trong giai ®o¹n tríc khi ký hîp ®ång nh trêng hîp cña b¶o l·nh dù thÇu. Mèi quan hÖ nµy thêng ®îc gäi lµ hîp ®ång c¬ së.
Trong th¬ng m¹i quèc tÕ, th b¶o l·nh ®îc ph¸t hµnh thêng liªn quan ®Õn c¸c hîp ®ång cung cÊp hµng hãa, thiÕt bÞ, x©y l¾p, chuyÓn giao c«ng nghÖ. Th b¶o l·nh còng ®îc dïng ®Ó ®¶m b¶o nghÜa vô tr¶ tiÒn nh b¶o l·nh cho hîp ®ång vay vèn, c¸c cam kÕt tµi chÝnh. Trong néi ®Þa, th b¶o l·nh ®îc sö dông ®Ó b¶o ®¶m cho c¸c giao dÞch t¬ng tù.
Trong hîp ®ång c¬ së c¸c bªn thêng tháa thuËn mét ®iÒu kho¶n theo ®ã mét trong c¸c bªn ph¶i cã mét th b¶o l·nh Ng©n hµng cho bªn kia thô hëng ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc thùc hiÖn nghÜa vô cña m×nh theo hîp ®ång. Sù tháa thuËn ph¶i râ rµng, chi tiÕt, chÝnh x¸c c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn kÓ c¶ vÒ c¸c c©u ch÷ cña th b¶o l·nh.
§Ó thùc hiÖn tháa thuËn víi Ngêi thô hëng, Ngêi ®îc b¶o l·nh chØ dÉn Ng©n hµng phôc vô m×nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh víi nh÷ng ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn nh ®· tháa thuËn víi Ngêi thô hëng. Trong trêng hîp Ng©n hµng ph¶i tr¶ tiÒn phï hîp víi c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn cña th b¶o l·nh th× sau ®ã Ngêi ®îc b¶o l·nh ph¶i cã nghÜa vô båi hoµn l¹i cho Ng©n hµng sè tiÒn Ng©n hµng ®· tr¶ thay. §iÒu nµy thÓ hiÖn r»ng dï Ng©n hµng tù m×nh cã nghÜa vô víi Ngêi thô hëng, Ng©n hµng vÉn ®îc coi lµ hµnh ®éng v× quyÒn lîi cña Ngêi ®îc b¶o l·nh. Mèi quan hÖ gi÷a Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ng©n hµng ®îc gäi lµ sù ñy nhiÖm.
Sù tiÖn lîi mµ c¸c bªn ®· dù liÖu tríc khi tham gia vµo quan hÖ b¶o l·nh lµ: Ngêi thô hëng sÏ ®îc båi thêng ®èi víi nh÷ng tæn thÊt mµ anh ta ph¶i g¸nh chÞu do Ngêi ®îc b¶o l·nh vi ph¹m nh÷ng cam kÕt trong hîp ®ång vµ sè tiÒn ®Òn bï ®ã ®îc tr¶ bëi Ngêi ®îc b¶o l·nh nh lµ tr¸ch nhiÖm cña anh ta v× ®· vi ph¹m hîp ®ång.
* S¬ ®å b¶o l·nh trùc tiÕp :
Ng©n hµng b¶o l·nh
Ngêi ®îc b¶o l·nh
Ngêi thô hëng
(1)
(2)
(3)
(1) Ngêi ®îc b¶o l·nh ký kÕt hîp ®ång c¬ së víi Ngêi thô hëng trong ®ã qui ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n cña th b¶o l·nh.
(2) Ngêi ®îc b¶o l·nh yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
(3) Ng©n hµng ph¸t hµnh th b¶o l·nh cho Ngêi thô hëng
1.2.2 B¶o l·nh trùc tiÕp vµ Ng©n hµng th«ng b¸o:
B¶o l·nh trùc tiÕp thêng ®îc Ng©n hµng phôc vô Ngêi ®îc b¶o l·nh ph¸t hµnh. Khi Ngêi thô hëng lµ Ngêi níc ngoµi, Ng©n hµng phôc vô Ngêi ®îc b¶o l·nh sÏ th«ng qua quan hÖ ®¹i lý cña m×nh yªu cÇu mét Ng©n hµng ®ãng trô së t¹i níc Ngêi thô hëng chuyÓn th b¶o l·nh (do Ng©n hµng phôc vô Ngêi ®îc b¶o l·nh ph¸t hµnh) ®Õn Ngêi thô hëng. Lóc nµy, Ng©n hµng phôc vô Ngêi ®îc b¶o l·nh gäi lµ Ng©n hµng ph¸t hµnh vµ Ng©n hµng cã trô së t¹i níc Ngêi thô hëng ®îc gäi lµ Ng©n hµng th«ng b¸o.
Vai trß cña Ng©n hµng th«ng b¸o lµ th«ng b¸o vµ chuyÓn néi dung th b¶o l·nh (b»ng Telex, Swift...) còng nh chuyÓn néi dung c¸c giao dÞch gi÷a Ngêi thô hëng vµ Ng©n hµng ph¸t hµnh. Kh¸c víi th tÝn dông chøng tõ, Ng©n hµng th«ng b¸o rÊt hiÕm khi ®îc chØ ®Þnh lµm Ng©n hµng thanh to¸n. Ng©n hµng th«ng b¸o hÇu nh kh«ng cã nghÜa vô g× ®èi víi Ngêi thô hëng liªn quan ®Õn th b¶o l·nh. Tuy nhiªn, Ng©n hµng th«ng b¸o cã tr¸ch nhiÖm ®¶m b¶o tÝnh trung thùc cña c¸c th«ng b¸o nhËn ®îc tõ Ng©n hµng ph¸t hµnh.
* S¬ ®å b¶o l·nh trùc tiÕp vµ ng©n hµng th«ng b¸o :
Ng©n hµng ph¸t hµnh
Ng©n hµng th«ng b¸o
Ngêi ®îc b¶o l·nh
Ngêi thô hëng
(1)
(4)
(2)
(3)
(1) Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ngêi thô hëng ký kÕt hîp ®ång c¬ së trong ®ã cã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n b¶o l·nh.
(2) Ngêi ®îc b¶o l·nh chØ dÉn Ng©n hµng phôc vô m×nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
(3) Ng©n hµng phôc vô Ngêi ®îc b¶o l·nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh vµ ®Ò nghÞ Ng©n hµng cã trô së t¹i níc Ngêi thô hëng th«ng b¸o th b¶o l·nh cho Ngêi thô hëng.
(4) Ng©n hµng th«ng b¸o th b¶o l·nh cho Ngêi thô hëng.
1.2.3 B¶o l·nh gi¸n tiÕp
Lµ lo¹i b¶o l·nh mµ ng©n hµng uû nhiÖm mét ng©n hµng thø hai ë níc ngêi thô hëng hoÆc mét ng©n hµng trung gian kh¸c më tiÕp b¶o l·nh.
Ngêi thô hëng mong muèn th b¶o l·nh ®îc mét Ng©n hµng cã trô së t¹i níc m×nh ph¸t hµnh. V× nh vËy sÏ gióp cho Ngêi thô hëng cã nh÷ng thuËn lîi trong viÖc giao dÞch hoÆc ®ßi tiÒn sau nµy. Trong trêng hîp nµy, Ngêi ®îc b¶o l·nh yªu cÇu Ng©n hµng phôc vô m×nh chØ dÉn mét Ng©n hµng ®ãng trô së t¹i níc Ngêi thô hëng ph¸t hµnh th b¶o l·nh. Ng©n hµng thø nhÊt trong quan hÖ trªn gäi lµ Ng©n hµng chØ dÉn, Ng©n hµng thø hai gäi lµ Ng©n hµng ph¸t hµnh.
ChØ cã Ng©n hµng thø hai míi ph¸t hµnh th b¶o l·nh, trong khi Ng©n hµng thø nhÊt chØ hµnh ®éng nh lµ Ng©n hµng chØ dÉn vµ Ng©n hµng nµy kh«ng cã bÊt cø mét quan hÖ hîp ®ång nµo víi Ngêi thô hëng. Ngêi thô hëng kh«ng bao giê ®ßi tiÒn tõ Ng©n hµng thø nhÊt. Mèi quan hÖ gi÷a Ng©n hµng thø nhÊt vµ Ng©n hµng thø hai gÇn gièng nh mèi quan hÖ gi÷a Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ng©n hµng ph¸t hµnh ë trong trêng hîp b¶o l·nh trùc tiÕp. NghÜa vô ®Òn bï cho Ng©n hµng ph¸t hµnh thêng ®îc quy ®Þnh trong th b¶o l·nh ®èi øng Ng©n hµng thø nhÊt ph¸t hµnh cho Ng©n hµng thø hai thô hëng. Theo ®ã, nÕu Ng©n hµng ph¸t hµnh ph¶i tr¶ tiÒn cho Ngêi thô hëng theo ®óng c¸c ®iÒu kho¶n, ®iÒu kiÖn cña th b¶o l·nh, Ng©n hµng ph¸t hµnh sÏ ®îc Ng©n hµng chØ dÉn båi hoµn vµ Ng©n hµng chØ dÉn sÏ truy ®ßi Ngêi ®îc b¶o l·nh. Nh vËy, ®èi víi Ngêi thô hëng viÖc ®ßi tiÒn sÏ thuËn lîi nh trong trêng hîp b¶o l·nh trùc tiÕp.
* S¬ ®å b¶o l·nh gi¸n tiÕp:
Ng©n hµng b¶o l·nh
Ngêi ®îc b¶o l·nh
Ngêi thô hëng
Ng©n hµng ®¹i lý
(1)
(4)
(2)
(3)
(1) Ngêi ®îc b¶o l·nh vµ Ngêi thô hëng ký kÕt hîp ®ång c¬ së trong ®ã cã quy ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n b¶o l·nh.
(2) Ngêi ®îc b¶o l·nh chØ dÉn Ng©n hµng phôc vô m×nh ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
(3) Ng©n hµng phôc vô Ngêi ®îc b¶o l·nh yªu cÇu Ng©n hµng cã quan hÖ ®¹i lý víi m×nh ®ãng trô së t¹i níc Ngêi thô hëng ph¸t hµnh th b¶o l·nh kÌm theo th b¶o l·nh ®èi øng hoÆc th tÝn dông dù phßng cho Ng©n hµng ®¹i lý thô hëng.
(4) Ng©n hµng ®¹i lý ph¸t hµnh th b¶o l·nh cho Ngêi thô hëng.
1.3 Ph©n lo¹i theo ®èi tîng b¶o l·nh.
1.3.1 B¶o l·nh trong níc:
Lµ lo¹i b¶o l·nh mµ ngêi yªu cÇu b¶o l·nh, ngêi ®îc b¶o l·nh vµ ng©n hµng b¶o l·nh ë trong ph¹m vi mét quèc gia. C¸c h×nh thøc ¸p dông cho lo¹i b¶o l·nh nµy lµ: b¶o l·nh dù thÇu, b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o l·nh tiÒn øng tríc....®îc thùc hiÖn th«ng qua ng©n hµng ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
1.3.2 B¶o l·nh ngoµi níc:
Lµ lo¹i h×nh b¶o l·nh mµ trong ®ã cã mét bé phËn hay nhiÒu bé phËn tham gia ë ph¹m vi ngoµi níc. Lo¹i h×nh nµy thêng sö dông mét trong c¸c h×nh thøc b¶o l·nh sau:
+ Më th tÝn dông mua hµng tr¶ chËm.
+ Ký b¶o l·nh trªn hèi phiÕu nhËn nî víi níc ngoµi.
+ Ph¸t hµnh th b¶o l·nh.
+ LËp giÊy chøng nhËn kú h¹n nî.
1.4 Ph©n lo¹i theo h×nh thøc sö dông.
1.4.1 B¶o l·nh v« ®iÒu kiÖn ( b¶o l·nh theo yªu cÇu).
B¶o l·nh v« ®iÒu kiÖn lµ lo¹i b¶o l·nh mµ trong ®ã viÖc thanh to¸n sÏ ®îc thùc hiÖn ngay sau khi ng©n hµng nhËn ®îc yªu cÇu ®Çu tiªn cña ngêi thô hëng mµ kh«ng cÇn bÊt cø mét chøng tõ, hay mét giÊy tê nµo kÌm theo. Ng©n hµng xem ®ã nh mét lÖnh thanh to¸n kh«ng thÓ chèi tõ. §iÒu ®ã thÓ hiÖn lo¹i b¶o l·nh nµy cã tÝnh ®éc lËp rÊt cao nã kh«ng phô thuéc vµo bÊt cø mét giao dÞch nµo, hay mét chøng tõ nµo. Nã ®îc sö dông kh¸ phæ biÕn v× nh thÕ nã cã lîi cho ngêi thô hëng b¶o l·nh, tuy nhiªn nã l¹i cã nhîc ®iÓm lµ mang tÝnh chñ quan trong viÖc ®ßi båi thêng do ®ã cã thÓ xaû ra gian lËn, lõa ®¶o nÕu ngêi thô hëng kh«ng trung thùc. V× vËy khi sö dông lo¹i b¶o l·nh nµy c¸c bªn ®èi t¸c ph¶i cã ®é tin cËy cao.
1.4.2 B¶o l·nh cã ®iÒu kiÖn:
B¶o l·nh cã ®iÒu kiÖn lµ lo¹i b¶o l·nh mµ khi ngêi thô hëng muèn ®îc tr¶ tiÒn ph¶i xuÊt tr×nh chøng tõ hoÆc giÊy tê chøng minh sù vi ph¹m nghÜa vô trong hîp ®ång cña ®èi t¸c. Lo¹i b¶o l·nh nµy cã nhîc ®iÓm lµ ngêi thô hëng sÏ ph¶i chÞu sù chËm trÔ trong thanh to¸n båi thêng, vµ nã cßn cã thÓ g©y ra tranh chÊp gi÷a c¸c ®èi t¸c. Víi c¸c ®iÒu kiÖn vÒ chøng tõ nh thÕ nã lµ mét lo¹i b¶o l·nh kÐm linh ho¹t nªn Ýt ®îc sö dông trong c¸c giao dÞch cña ng©n hµng th¬ng m¹i.
2. Mét sè m« h×nh b¶o l·nh chñ yÕu.
Trong thùc tÕ khi cã nh÷ng mãn b¶o l·nh cã gi¸ trÞ qu¸ lín, ®Ó ph©n chia rñi ro th× c¸c ng©n hµng thêng liªn kÕt víi nhau ®Ó cïng b¶o l·nh cho mét kh¸ch hµng, dùa vµo tÝnh chÊt nµy mµ ph©n chia thµnh c¸c m« h×nh b¶o l·nh sau:
2.1 M« h×nh mét ng©n hµng b¶o l·nh:
Trêng hîp nµy lµ mét ng©n hµng trùc tiÕp b¶o l·nh cho kh¸ch hµng cña m×nh t¬ng tù nh b¶o l·nh trùc tiÕp.
2.2 M« h×nh nhiÒu ng©n hµng b¶o l·nh:
2.2.1 M« h×nh ®ång b¶o l·nh.
Khi ng©n hµng thÊy mét mãn kh¸ch hµng xin b¶o l·nh qu¸ lín ( lín h¬n 15% vèn tù cã cña ng©n hµng theo quy ®Þnh) hoÆc møc ®é rñi ro cña mãn b¶o l·nh lµ lín th× ng©n hµng ®ã sÏ mêi c¸c ng©n hµng kh¸c cïng tham gia b¶o l·nh. C¸c ng©n hµng cïng tham gia b¶o l·nh cã thÓ cã nghÜa vô vµ quyÒn h¹n gièng nhau hoÆc ®îc ph©n theo mét tû lÖ nµo ®ã ( ®iÒu nµy phô thuéc vµo sè tiÒn mµ ng©n hµng b¶o l·nh cho kh¸ch hµng ®ã ).
2.2.2 M« h×nh t¸i b¶o l·nh.
Trong mét sè trêng hîp ngêi yªu cÇu b¶o l·nh thÊy ng©n hµng mµ m×nh xin b¶o l·nh kh«ng ®ñ tin tëng th× hä sÏ yªu cÇu ng©n hµng ph¶i cã mét ng©n hµng kh¸c cã uy tÝn h¬n tham gia vµo giao dÞch b¶o l·nh nµy hoÆc khi ng©n hµng b¶o l·nh muèn chia sÎ bít rñi ro th× c¸c ng©n hµng cã thÓ tiÕn hµnh m« h×nh t¸i b¶o l·nh. Khi ®ã ng©n hµng b¶o l·nh chÝnh sÏ ph¶i chuyÓn cho ng©n hµng t¸i b¶o l·nh mét phÇn phÝ thu ®îc.
3. C¸c h×nh thøc ph¸t hµnh b¶o l·nh.
+ Ph¸t hµnh th b¶o l·nh, x¸c nhËn b¶o l·nh.
+ Ký x¸c nhËn b¶o l·nh trªn c¸c hèi phiÕu, lÖnh phiÕu.
+ C¸c h×nh thøc kh¸c theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt.
4.Sù cÇn thiÕt cña nghiÖp vô b¶o l·nh trong ®iÒu kiÖn ngµy nay
Th¬ng m¹i quèc tÕ ngµy nay cã ®Æc ®iÓm:
+ C¸c giao dÞch ngµy cµng t¨ng vÒ mÆt sè lîng.
+ C¸c dù ¸n phøc t¹p, lín vµ ®ßi hái kü thuËt cao.
+ C¸c giao dÞch th¬ng m¹i më réng trªn ph¹m vi toµn cÇu.
V× lý do ®ã mµ viÖc thùc hiÖn c¸c giao dÞch thêng kÐo dµi nªn cã thÓ cã rÊt nhiÒu yÕu tè ¶nh hëng ®Õn viÖc thùc hiÖn giao dÞch vµ do vËy lµm t¨ng kh¶ n¨ng x¶y ra rñi ro cña viÖc kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång. Trong khi ®ã, kh¶ n¨ng ®¸nh gi¸ vµ phßng ngõa rñi ro cña Ngêi mua, Chñ ®Çu t l¹i cã h¹n.
MÆc dï trong th¬ng m¹i quèc tÕ, rñi ro do viÖc kh«ng thanh to¸n ®· ®îc h¹n chÕ bëi viÖc sö dông c¸c c«ng cô nh : Th tÝn dông chøng tõ, chÊp nhËn cña Ng©n hµng, hoÆc Ng©n hµng b¶o l·nh trªn c¸c Hèi phiÕu...Nh÷ng c«ng cô nµy ®· ®îc biÕt ®Õn tõ l©u. Tuy nhiªn, vÊn ®Ò lµ nh÷ng rñi ro do viÖc kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång cã nhiÒu ®iÓm kh¸c so víi rñi ro kh«ng thanh to¸n.
Do vËy cïng víi nh÷ng lý do nµy mµ sù ra ®êi cña nghiÖp vô b¶o l·nh lµ cÇn thiÕt trong ®iÒu kiÖn ngµy nay.
Trong thùc tÕ ®· xuÊt hiÖn lo¹i b¶o l·nh ®éc lËp ®îc nh÷ng tæ chøc tµi chÝnh m¹nh vµ cã uy tÝn mµ trong ®ã chñ yÕu lµ c¸c Ng©n hµng ph¸t hµnh. Lo¹i b¶o l·nh míi nµy cã nhiÒu ®Æc ®iÓm gièng th tÝn dông chøng tõ ®Æc biÖt lµ c¸c Qui t¾c vÒ sù ®éc lËp vµ Qui t¾c vÒ sù phï hîp chÆt chÏ. Theo ®ã nÕu c¸c ®iÒu kiÖn, ®iÒu kho¶n cña th b¶o l·nh ®îc tháa m·n ng©n hµng ph¶i cã nghÜa vô tr¶ tiÒn. Nhng kh¸c víi th tÝn dông chøng tõ, b¶o l·nh ®îc sö dông nh c«ng cô b¶o ®¶m: Chóng b¶o ®¶m sù ®Òn bï vÒ mÆt tµi chÝnh khi Ngêi ®îc b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®· cam kÕt.
Ngµy nay, b¶o l·nh Ng©n hµng ®îc sö dông réng r·i vµ sè lîng t¨ng rÊt m¹nh. Kh«ng mét giao dÞch lín nµo ®îc thùc hiÖn mµ kh«ng cã sù hç trî cña mét lo¹i b¶o l·nh nµo ®ã. Sù gia t¨ng nµy mét phÇn lµ do b¶o l·nh ng©n hµng cã thÓ ®îc sö dông ®Ó ®¶m b¶o tÊt c¶c c¸c lo¹i giao dÞch bao gåm c¸c giao dÞch tµi chÝnh nh: Hîp ®ång vay, Hîp ®ång t¸i b¶o hiÓm, c¸c cam kÕt tµi chÝnh .... vµ c¸c giao dÞch phi tµi chÝnh nh : Hîp ®ång mua b¸n, Hîp ®ång x©y dùng ...
Nh vËy, víi nh÷ng ý nghÜa cña nghiÖp vô b¶o l·nh còng nh xu híng ph¸t triÓn chung cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi, ¸p dông trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ níc ta ®ang chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, viÖc ra ®êi vµ ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan.
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh ë chi nh¸nh ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ néi
I. Vµi nÐt vÒ chi nh¸nh ng©n hµng §Çu t vµ ph¸t triÓn Hµ Néi
1. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng.
Ngµy 27/5/1957, Chi hµng kiÕn thiÕt Thµnh phè Hµ Néi, tiÒn th©n cña Ng©n hµng §T & PT Hµ Néi ngµy nay, ®· ®îc ra ®êi chØ sau mét th¸ng Ng©n hµng KiÕn thiÕt ViÖt Nam ®îc thµnh lËp. Vµ ®Õn ngµy 27/05/2002, Ng©n hµng trßn 45 n¨m. Ng©n hµng ®îc ghi dÊu sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn theo yªu cÇu, nhiÖm vô c¸ch m¹ng víi c¸c tªn gäi lÞch sö:
Chi hµng kiÕn thiÕt Thµnh phè Hµ Néi (1957 – 1981).
Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t vµ X©y dùng Thµnh phè Hµ Néi (1982 - 1989).
Chi nh¸nh Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Thµnh phè Hµ Néi (1990 - nay)
Thêi kú 1957 - 1960, Chi hµng kiÕn thiÕt Thµnh phè Hµ Néi tõ khi míi thµnh lËp víi m« h×nh tæ chøc chØ cã hai phßng lµ Phßng CÊp ph¸t vµ Phßng KÕ to¸n ®· thùc hiÖn cung øng 350 triÖu ®ång phôc vô cho 912 c«ng tr×nh, c¸c khu c«ng nghiÖp quan träng, phôc håi giao th«ng vµ h¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ, ®Çu t x©y dùng míi vµnh ®ai c«ng nghiÖp phÝa Nam Hµ Néi nh nhµ m¸y ®iÖn Yªn Phô, nhµ m¸y dÖt 8/3….
N¨m 1961 - 1965, Chi hµng kiÕn thiÕt Thµnh phè Hµ Néi ®· thùc hiÖn cung øng vèn gÊp ba lÇn thêi kú 1957 - 1960, triÓn khai vµ qu¶n lý ®Çu t x©y dùng cho 2079 chØ tiªu kÕ ho¹ch c«ng tr×nh. §Æc biÖt th¸ng 09/1963, Chi hµng thµnh lËp thªm 3 chi ®iÕm phô tr¸ch 3 huyÖn Thanh Tr×, Tõ Liªm, Gia L©m.
N¨m 1965 - 1975, Chi hµng ®· cung øng vèn kÞp thêi phôc vô nghi trang nguþ trang, b¶o vÖ an toµn c¸c c¬ së c«ng nghiÖp thñ ®«, söa ch÷a cÇu cèng, ®êng x¸ bÞ h háng do c¸c ®ît bom ®¹n. Hµng lo¹t c¸c c«ng tr×nh träng ®iÓm ®îc ®a vµo sö dông phôc vô chiÕn ®Êu, cung øng vèn x©y dùng c¸c khu tËp thÓ lín. NhiÒu c¸n bé ®· trùc tiÕp tham gia qu©n ®éi ®i chiÕn ®Êu ë c¸c chiÕn trêng miÒn Nam, Lµo. N¨m 1966, Chi hµng thµnh lËp thªm chi ®iÕm thø 4 phô tr¸ch huyÖn §«ng Anh.
Th¸ng 5/1979, Chi hµng tiÕp nhËn chi ®iÕm thø 5 (Chi ®iÕm Mª Linh thuéc tØnh VÜnh Phó) vµ chi ®iÕm thø 6 (Chi ®iÕm S¬n T©y thuéc Chi hµng Hµ S¬n B×nh) ®Ó phô tr¸ch c¸c huyÖn míi s¸t nhËp vµo Hµ Néi thêi ®iÓm nµy.
Ng©n hµng §Çu t vµ X©y dùng Hµ Néi ®îc Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng quyÕt ®Þnh chuyÓn thµnh Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn theo quyÕt ®Þnh sè 401/CT ngµy 14/11/1990. KÓ tõ khi cã hai ph¸p lÖnh vÒ ng©n hµng n¨m 1990, chøc n¨ng kinh doanh vµ chøc n¨ng qu¶n lý Nhµ níc trong ngµnh ng©n hµng ®îc ph©n ®Þnh râ. KÓ tõ n¨m 1995, ho¹t ®éng cña hÖ thèng Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam nãi chung vµ Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi nãi riªng chuyÓn sang giai ®o¹n míi: Kinh doanh ®a n¨ng tæng hîp, thùc sù trë thµnh mét Ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh phôc vô chñ yÕu trong lÜnh vùc ®Çu t ph¸t triÓn trong c¬ chÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN.
2. C¬ cÊu tæ chøc
C¬ cÊu tæ chøc
Gi¸m ®èc
Phã Gi¸m §èc
Phã Gi¸m §èc
Phã Gi¸m §èc
§¬n vÞ kinh doanh trùc tiÕp
§¬n vÞ chøc n¨ng
C¸c Phßng tÝn dông 1, 2, 3, 4
C¸c Phßng giao dÞch 1, 2, 6, 10, 11, 12
Phßng huy ®éng vèn ®Çu t
Chi nh¸nh khu vùc §«ng Anh, CÇu GiÊy, Thanh Tr×:
Phßng kinh doanh
Phßng KÕ to¸n - Tµi chÝnh - Kho quÜ
C¸c Phßng giao dÞch:
§«ng Anh: PGD sè 1, 8, 14
Thanh Tr×: PGD sè 7, 16
CÇu GiÊy: PGD sè 9, 15
Phßng NVKD
Phßng ThÈm ®Þnh kinh tÕ kü thuËt vµ T vÊn ®Çu t
Phßng Kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ Thanh to¸n quèc tÕ
Phßng Tµi chÝnh - KÕ to¸n
Phßng Ng©n quÜ
Phßng Thanh to¸n ®iÖn to¸n
Phßng KiÓm tra, kiÓm so¸t néi bé
Phßng Tæ chøc c¸n bé
V¨n phßng
HiÖn nay, mçi phßng ban cña mét trëng phßng, mét ®Õn ba phã phßng vµ c¸c Phßng tÝn dông trùc thuéc Ban gi¸m ®èc. Bèn Phßng tÝn dông ®îc ph©n theo cho vay quèc doanh hay ngoµi quèc doanh, tuy nhiªn hiÖn nay Ng©n hµng còng kh«ng ph©n biÖt r¹ch rßi chøc n¨ng cña c¸c Phßng tÝn dông nµy. Chñ tr¬ng cña Ng©n hµng lµ nhiÖm vô cña c¸c Phßng tÝn dông lµ nh nhau.
Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi cã trªn 300 c¸n bé c«ng nh©n viªn trong ®ã 70% lµ n÷. §a sè c¸n bé cña Ng©n hµng cã tr×nh ®é §¹i häc vµ trªn §¹i häc, ®©y lµ mét thÕ m¹nh cña Ng©n hµng trong viÖc thóc ®Èy nhanh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ng©n hµng, nhÊt lµ trong t×nh h×nh hiÖn nay.
3. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh
3.1 Ho¹t ®éng huy ®éng vèn
3.1.1 C¸c h×nh thøc huy ®éng vèn
Cïng víi sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña hÖ thèng ng©n hµng, c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn còng ngµy cµng phong phó vµ ®a d¹ng, ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi lu«n cè g¾ng ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn cña m×nh nh: huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, huy ®éng tõ d©n c, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu (ghi danh, ghi sæ tµi kho¶n) ng©n hµng. Huy ®éng vèn trong d©n c ®îc tæ chøc víi nhiÒu h×nh thøc nh göi tiÕt kiÖm th«ng thêng, c¸c lo¹i tiÒn göi víi nhiÒu ph¬ng thøc tr¶ l·i, nhiÒu lo¹i thêi h¹n.
§îc phÐp cña Thèng ®èc Ng©n hµng Nhµ níc, tõ ngµy 12/023/2003 ®Õn ngµy 12/04/2003 Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi dµi h¹n VND vµ USD víi c¸c thêi h¹n 12 th¸ng, 13 th¸ng, 18 th¸ng vµ 24 th¸ng. Chøng chØ USD cã c¸c lo¹i thêi h¹n 18 th¸ng, 24 th¸ng, 36 th¸ng vµ 60 th¸ng, vµ víi c¸c lo¹i: ghi danh, v« danh vµ ghi sæ tµi kho¶n. Víi h×nh thøc huy ®éng míi nµy Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam còng nh Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®· kÞp thêi ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ vèn cho toµn hÖ thèng. Vµ víi bíc khëi ®Çu thµnh c«ng cho mét h×nh thøc huy ®éng vèn dµi h¹n míi nh vËy, Ng©n hµng cßn cã chñ tr¬ng kÐo dµi thêi h¹n cña chøng chØ h¬n n÷a, vµ sÏ dÇn thay thÕ c¸c h×nh thøc huy ®éng kh¸c.
Ng©n hµng còng ®ang më réng c¸c h×nh thøc huy ®éng kh¸c nh: hîp ®ång víi c¸c doanh nghiÖp ë tµi kho¶n tiÒn l¬ng, hîp ®ång víi c¸c c¬ quan Nhµ níc nh Bu ®iÖn, Së nhµ ®Êt, §iÖn lùc ®Ó tæ chøc thanh to¸n qua tµi kho¶n c¸ nh©n vÒ tiÒn nhµ, tiÒn ®iÖn tho¹i, hay huy ®éng vèn th«ng qua h×nh thøc ®ång tµi trî. Tuy nhiªn, c¸c h×nh thøc huy ®éng vèn nµy vÉn chiÕm mét tû lÖ nhá trong tæng nguån vèn huy ®éng cña Ng©n hµng. Ng©n hµng vÉn huy ®éng chñ yÕu qua c¸c h×nh thøc huy ®éng tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ, c¸ nh©n, ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, kú phiÕu ng©n hµng vµ gÇn ®©y lµ ph¸t hµnh chøng chØ tiÒn göi dµi h¹n.
Ngoµi ra, Ng©n hµng cßn tiÕn hµnh vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c víi môc ®Ých lµ ®¸p øng nhu cÇu thanh kho¶n vµ ®¸p øng mét phÇn cho vay trung vµ dµi h¹n. V× vËy chi phÝ cña c¸c kho¶n vay nµy thêng cao h¬n c¸c nguån kh¸c vµ b¶n th©n Ng©n hµng còng ph¶i h¹n chÕ sö dông. Do ®ã, sè lîng vèn huy ®éng b»ng c¸ch vay c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c t¹i Ng©n hµng cã xu híng gi¶m dÇn qua c¸c n¨m
Víi sù tin tëng lín tõ Bé tµi chÝnh vµ Ng©n hµng Nhµ níc, Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi ®îc giao cho nguån vèn ODA kh¸ lín ®Ó gi¶i ng©n cho c¸c ®¬n vÞ trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. Nguån vèn nµy còng ®· cung cÊp mét lîng ngo¹i tÖ kh¸ lín, gióp Ng©n hµng gi¶i quyÕt ®îc t×nh tr¹ng khan hiÕm ngo¹i tÖ trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay.
3.1.2 Qui m« vµ c¬ cÊu nguån vèn
Tõ n¨m 1994 trë vÒ tríc, nguån vèn cho ho¹t ®éng cña Ng©n hµng chñ yÕu lµ nguån vèn ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp ph¸t cho lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. Thêi kú nµy, qui m« nguån vèn cña ng©n hµng lín hay nhá phô thuéc theo chØ ®Þnh cña Nhµ níc. TiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ t¹i ng©n hµng vµ vèn huy ®éng trong d©n c chiÕm mét tû lÖ rÊt nhá.
§Õn ®Çu n¨m 1995, toµn bé vèn ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp ph¸t trong x©y dùng c¬ b¶n chuyÓn h¼n vÒ Tæng côc §Çu t vµ Ph¸t triÓn. Lóc nµy, Ng©n hµng míi thùc sù trë thµnh Ng©n hµng th¬ng m¹i, thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p huy ®éng vèn phôc vô kh¸ch hµng. B¶ng sau sÏ cho ta thÊy t×nh h×nh huy ®éng vèn cña Ng©n hµng trong 3 n¨m trë l¹i ®©y:
B¶ng 1: Ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña Ng©n hµng §T & PT Hµ Néi §¬n vÞ: TriÖu ®ång, ngo¹i tÖ qui ®æi
Nguån: Phßng Nguån vèn kinh doanh
Huy ®éng b»ng VND: Qua sè liÖu b¶ng 1 ta nhËn thÊy nguån vèn huy ®éng cña ng©n hµng lu«n cã xu híng t¨ng lªn qua c¸c n¨m: N¨m 2001 khèi lîng huy ®éng vèn t¨ng 872.,524 triÖu ®ång so víi n¨m 2000, trong khi ®ã tæng vèn huy ®éng n¨m 2002 t¨ng 1,102,010 triÖu ®ång so víi n¨m 2001. VÒ con sè t¬ng ®èi, vèn huy ®éng trong n¨m 2001 t¨ng 51.7% vµ n¨m 2002 t¨ng 44.53%
Huy ®éng b»ng USD (qui ra VND): N¨m 2001 khèi lîng huy ®éng gi¶m 60,959 triÖu ®ång so víi n¨m 2000, trong khi ®ã tæng vèn huy ®éng n¨m 2002 t¨ng 407,791 triÖu ®ång so víi n¨m 2001. VÒ con sè t¬ng ®èi, vèn huy ®éng n¨m 2001 gi¶m 8.58% vµ n¨m 2002 t¨ng 16.47%.
Nh×n chung tèc ®é t¨ng trëng cña nguån vèn cã gi¶m xuèng (®Æc biÖt huy ®éng vèn b»ng USD trong n¨m 2001). Song víi chñ tr¬ng më cöa nÒn kinh tÕ, ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kÝch cÇu, vµ thu hót ®Çu t nh hiÖn nay th× viÖc ø ®äng vèn cña c¸c ng©n hµng nãi chung vµ Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi nãi riªng lµ kh«ng cßn n÷a, vµ viÖc ¸p dông c¸c biÖn ph¸p thóc ®Èy ho¹t ®éng huy ®éng vèn sÏ lµm cho nguån vèn cña Ng©n hµng t¨ng trëng tèt.
§Ó t×m hiÓu kü h¬n c¬ cÊu vµ xu híng vËn ®éng cña nguån vèn, chóng ta sÏ xem xÐt tû lÖ c¸c nguån vèn huy ®éng ®îc qua c¸c n¨m trong b¶ng sau:
B¶ng 2: Tû lÖ c¸c nguån vèn huy ®éng b»ng VND
§¬n vÞ %
ChØ tiªu
31/12/2000
31/12/2001
31/12/2002
TiÒn göi cña c¸c TCKT
44%
53%
48%
TiÒn göi tiÕt kiÖm
25%
27%
18%
Kú phiÕu ng©n hµng
31%
20%
35%
Tæng nguån vèn huy ®éng
100%
100%
100%
Nguån: Phßng Nguån vèn kinh doanh
B¶ng 3: C¬ cÊu nguån vèn huy ®éng qua c¸c n¨m
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
ChØ tiªu
N¨m 2000
N¨m 2001
N¨m 2002
TiÒn göi cña c¸c TCKT
1,100,104
1,702,025
2,260,154
TiÒn göi tiÕt kiÖm
626,499
880,521
832,633
Kú phiÕu ng©n hµng
776,499
637,805
1,637,674
Tæng nguån vèn huy ®éng
2,503,102
3,220,351
4,730,461
Nguån: Phßng nguån vèn kinh doanh
Trong n¨m 2001 tû lÖ tiÒn göi b»ng VND cña c¸c tæ chøc kinh tÕ trong tæng nguån vèn huy ®éng ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ (9%) so víi n¨m 2000, song tû träng cña nguån vèn nµy l¹i gi¶m (5%) vµo n¨m 2002. Tuy nhiªn, ®iÒu nµy vÉn cho thÊy c¸c kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp hay tæ chøc kinh tÕ ®· tham gia më tµi kho¶n vµ thùc hiÖn giao dÞch víi Ng©n hµng nhiÒu h¬n. Kh¸ch hµng ®· thÊy tin tëng vµo nh÷ng dÞch vô mµ Ng©n hµng cung cÊp, ®iÒu nµy gióp më réng ho¹t ®éng tµi trî còng nh cung øng dÞch vô cña Ng©n hµng. Do vËy Ng©n hµng ph¶i tËn dông lîi thÕ nµy v× ®©y lµ nguån vèn cã chi phÝ thÊp h¬n so víi tiÒn göi tiÕt kiÖm do kh¸ch hµng göi vµo víi môc ®Ých thanh to¸n lµ chÝnh chø kh«ng ph¶i v× môc ®Ých sinh lîi. Bªn c¹nh ®ã, chÝnh nh÷ng ®èi tîng kh¸ch hµng nµy lµ nh÷ng ngêi cã nhu cÇu lín nhÊt vÒ thµnh to¸n vµ sö dông c¸c dÞch vô kh¸c cña Ng©n hµng, Ng©n hµng sÏ t¨ng ®îc nguån vèn cho ho¹t ®éng kinh doanh, mÆt kh¸c cßn t¨ng ®îc lîi nhuËn qua viÖc thu phÝ c¸c dÞch vô tiÖn Ých mµ Ng©n hµng cung cÊp kÌm theo.
Trong khi ®ã, tû träng nguån vèn tõ tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c trong n¨m 2002 l¹i gi¶m xuèng (9% so víi n¨m 2001 vµ 7% so víi n¨m 2000). Song khèi lîng nguån vèn nµy nh×n chung lµ t¨ng. §iÒu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng huy ®éng vèn cña c¸c quü tiÕt kiÖm cña Ng©n hµng lµ kh¸ tèt. Song do vÞ trÝ ho¹t ®éng cña c¸c quÜ nµy kh«ng ®îc thuËn lîi nh mét sè ng©n hµng quèc doanh kh¸c nªn kh¶ n¨ng thu hót tiÒn göi tõ d©n c, c¸c hé kinh doanh bu«n b¸n cßn cha lín. NÕu Ng©n hµng thu hót ®îc nguån vèn nµy mét c¸ch hiÖu qu¶ ._. ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt phôc vô cho ho¹t ®éng b¶o l·nh ®Ó n©ng cao chÊt lîng giao dÞch.
+ Duy tr× møc ®é an toµn trong ho¹t ®éng b¶o l·nh nh hiÖn nay.
Trªn c¬ së nh÷ng u ®iÓm vµ nhîc ®iÓm rót ra tõ qu¸ tr×nh ph©n tÝch, chóng ta sÏ t×m gi¶i ph¸p ph¸t huy nh÷ng u ®iÓm hiÖn cã vµ h¹n chÕ, kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm ®ang tån t¹i nh»m ®¹t ®îc môc tiªu : “HiÖu qu¶ - An toµn trong t¨ng trëng” ®èi víi nghiÖp b¶o l·nh ng©n hµng. Tuy nhiªn, c¸c gi¶i ph¸p ph¶i n»m trong khu«n khæ luËt ph¸p ViÖt Nam, tu©n thñ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông, kh«ng tr¸i víi quy chÕ b¶o l·nh cña ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam vµ dùa trªn c¬ së nh÷ng híng dÉn cña Ng©n hµng §T-PT Trung ¬ng.
II- Gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn Hµ Néi.
1. ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng:
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng ph¬ng híng trªn tríc hÕt ng©n hµng ph¶i chó träng chÝnh s¸ch kh¸ch hµng. Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n ®o¹n thÞ trêng ®Ó cã c¸c chÝnh s¸ch phï hîp ®èi víi tõng ®èi tîng kh¸ch hµng ®¶m b¶o môc tiªu gi÷ g×n, ph¸t triÓn khèi kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ më réng, thu hót thªm kh¸ch hµng míi.
* §èi víi nhãm kh¸ch hµng truyÒn thèng: ng©n hµng ph¶i x¸c ®Þnh ®ay lµ mét thÞ trêng quan träng vµ chñ chèt cña ng©n hµng nªn ph¶i cã c¸c chÝnh s¸ch u ®·i thÝch hîp ®Ó gi÷ g×n.
Tríc ®©y Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi vÉn yªu cÇu c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng ph¶i ký quü 5% khi thùc hiÖn b¶o l·nh t¹i ng©n hµng. NhËn thÊy ®©y lµ mét ®iÒu bÊt lîi cho ng©n hµng v× khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång th× ng©n hµng chØ ®îc d¶m b¶o cã 5% cßn 95% kh«ng cã g× ®Ó ®¶m b¶o, con sè nµy lµ kh«ng ®¸ng kh«ng kÓ, trong khi ®ã c¸c ng©n hµng kh¸c trªn ®Þa bµn kh«ng yªu cÇu kh¸ch hµng truyÒn thèng ph¶i ký quü. Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi ®· bá yªu cÇu ký quü víi c¸c kh¸ch hµng truyÒn thèng nhng ®ång thêi kÕt hîp c¸c biÖn ph¸p b¶o ®¶m nh: Khèi lîng hoµn thµnh cha ®îc thanh to¸n, tiÒn thanh to¸n ®îc chØ ®Þnh chuyÓn vÒ tµi kho¶n tiÒn göi cña doanh nghiÖp t¹i ng©n hµng §T-PT Thµnh phè Hµ Néi, b¶o l·nh cña bªn thø ba (doanh nghiÖp cÊp trªn), tiÒn göi ®èi øng... Nhng nh thÕ cha ®ñ ng©n hµng cÇn ph¶i cã mét sè chÝnh s¸ch u ®·i kh¸c nh: phÝ b¶o l·nh cã thÓ linh ®éng h¬n, x©y dùng h¹n møc b¶o l·nh cã thÓ vît qu¸ møc cho phÐp vµ tr×nh lªn ng©n hµng trung ¬ng ®Ó ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng truyÒn thèng ( kh¸ch hµng truyÒn thèng cña Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi chñ yÕu lµ c¸c tæng c«ng ty lín, c¸c doanh ngiÖp trong lÜnh vùc ®Çu t x©y dùng nªn c¸c dù ¸n xin b¶o l·nh thêng cã gi¸ trÞ lín). Gi¶i quyÕt nhanh gän vµ u tiªn khi kh¸ch hµng truyÒn thèng cã yªu cÇu b¶o l·nh, lo¹i bá mét sè thñ tôc rêm rµ kh«ng cÇn thiÕt v× kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ ng©n hµng ®· hiÓu rÊt râ vÒ nhau.
Nh»m ®Èy m¹nh chÝnh s¸ch kh¸ch hµng vµ ®Ó gi÷ v÷ng mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng truyÒn thèng cña ng©n hµng, gi÷ v÷ng vµ ngµy mét t¨ng trëng thÞ phÇn trªn ®Þa bµn, Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi ph¶i lu«n lu«n cè g¾ng ®¸p øng ®Çy ®ñ vµ thùc hiÖn tèt c¸c giao dÞch cña kh¸ch hµng truyÒn thèng kÌm theo lµ c¸c chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch, níi láng c¸c ®iÒu kiÖn thùc hiÖn giao dÞch b¶o l·nh.
* §èi víi nhãm kh¸ch hµng míi thiÕt lËp quan hÖ b¶o l·nh víi ng©n hµng.
Nh÷ng kh¸ch hµng nµy cã møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi ng©n hµng cha cao nªn ®Ó ®¸p øng tèt nhÊt nhu cÇu cña kh¸ch hµnh vµ ®¶m b¶o an toµn cho ng©n hµng, chi nh¸nh sÏ ®¸p øng mäi nhu cÇu b¶o l·nh cña kh¸ch hµng sau khi ®· xem xÐt, thÈm ®Þnh kü cµng hå s¬ b¶o l·nh vµ cã thªm sù hç trî cña c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m nh thÕ chÊp, cÇm cè, ký quü 100%... HiÖn nay t¹i Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi tû lÖ ký quü ®èi víi c¸c kh¸ch hµng míi lµ 100%.
Tãm l¹i, ®Ó thùc hiÖn tèt chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, ®¹t c¸c môc tiªu ®· ®Æt ra ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c gi¶i ph¸p sau:
+Trong c¬ chÕ thÞ trêng, kh¸ch hµng lµ nh©n tè quan träng ¶nh hëng ®Õn sù ph¸t triÓn cña mäi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng còng vËy, sè lîng kh¸ch hµnh sÏ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn doanh sè b¶o l·nh thùc hiÖn ®îc vµ thu nhËp do ho¹t ®éng b¶o l·nh ®em l¹i. C«ng t¸c thu hót kh¸ch hµng ®îc thùc hiÖn b»ng nhiÒu c¸ch. Cã thÓ lµ t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó lîi Ých mµ ng©n hµng ®em l¹i cho kh¸ch hµng lµ nhiÒu nhÊt, hoÆc ng©n hµng cã chÝnh s¸ch u ®·i kh¸ch hµng hÊp dÉn h¬n ®èi thñ c¹nh tranh. Ngoµi ra, cßn mét biÖn ph¸p cã t¸c dông toµn diÖn h¬n trong chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, ®ã lµ më héi nghÞ kh¸ch hµng.
Héi nghÞ kh¸ch hµng lµ n¬i gÆp gì gi÷a Ngêi cung øng dÞch vô - Ng©n hµng vµ Ngêi cã nhu cÇu dÞch vô- c¸c kh¸ch hµng. Hay nãi c¸ch kh¸c ®©y lµ n¬i gÆp gì gi÷a cung vµ cÇu vÒ dÞch vô ng©n hµng. Héi nghÞ kh¸ch hµng kh«ng chØ ®em l¹i lîi Ých cho kh¸ch hµng mµ cßn gióp ng©n hµng trong viÖc x©y dùng ®Þnh híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng trong thêi gian tíi mét c¸ch hîp lý nhÊt . Bëi v× trong héi nghÞ kh¸ch hµng ng©n hµng kh«ng chØ t×m hiÓu nhu cÇu hiÖn t¹i mµ cßn t×m hiÓu c¶ nhu cÇu trong t¬ng lai cña kh¸ch hµng.
Ngoµi ra, viÖc më héi nghÞ kh¸ch hµng cßn thÓ hiÖn sù quan t©m cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng cña m×nh; t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng bµy tá mäi ý kiÕn, nguyÖn väng cña hä xung quanh vÊn ®Ò cung øng c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng. Tõ ®ã Ng©n hµng cã biÖn ph¸p kh¾c phôc nh÷ng nhîc ®iÓm cßn thiÕu sãt vµ tháa m·n mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng trong kh¶ n¨ng cña m×nh, phï hîp víi luËt ph¸p ViÖt Nam.
Héi nghÞ kh¸ch hµng lµ c¬ héi ®Ó Ng©n hµng giíi thiÖu vÒ dÞch vô b¶o l·nh. §©y lµ lo¹i h×nh dÞch vô míi nªn viÖc giíi thiÖu cÇn ®îc thùc hiÖn chu ®¸o, cã søc hÊp dÉn, thu hót kh¸ch hµng. Quan träng nhÊt lµ kÝch thÝch, gîi më nhu cÇu cña kh¸ch hµng, nhÊt lµ ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cha bao giê sö dông h×nh thøc b¶o l·nh ng©n hµng ®Ó bæ sung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh cña hä.
+ T¹o mèi quan hÖ th©n thiÕt, gÇn gòi b»ng c¸c cuéc th¨m viÕng cña l·nh ®¹o ng©n hµng ®Õn c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, hoÆc sö dông c¸c dÞch vô hay s¶n phÈm cña kh¸ch hµng khi ng©n hµng cã nhu cÇu.
+ L¾ng nghe ý kiÕn vµ t«n träng kh¸ch hµng, coi kh¸ch hµng lµ b¹n hµng v× kh«ng cã kh¸ch hµng th× kh«ng cã ng©n hµng.
+ TËn t×nh gióp ®ì kh¸ch hµng, khi kh¸ch hµng gÆp khã kh¨n ng©n hµng ph¶i cïng víi kh¸ch hµng t×m c¸c gi¶i ph¸p ®Ó th¸o gì khã kh¨n, nh thÕ sÏ cã lîi cho c¶ kh¸ch hµng vµ ng©n hµng.
2. §a d¹ng ho¸ ph¸t triÓn s¶n phÈm:
§Ó nghiÖp vô b¶o l·nh ph¸t triÓn toµn diÖn vµ ®ång ®Òu ng©n hµng kh«ng chØ chó träng më réng ®èi tîng kh¸ch hµng mµ cßn ph¶i chó träng ph¸t triÓn vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm. Trong c¸c lo¹i h×nh b¶o l·nh hiÖn nay, ng©n hµng cha triÓn khai thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c lo¹i b¶o l·nh, mét phÇn do nhu cÇu kh¸ch hµng cha nhiÒu.
+ §Ó ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm cña nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng cÇn ph¶i më réng thªm c¸c lo¹i h×nh b¶o l·nh cha thùc hiÖn, ®Ó s½n sµng phôc vô kh¸ch hµng khi cã nhu cÇu.
+ §Ó ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh b¶o l·nh ng©n hµng cÇn ph¶i giíi thiÖu, qu¶ng c¸o cho kh¸ch hµng biÕt c¸c s¶n phÈm míi cña m×nh vµ cã c¸c h×nh thøc khuyÕn khÝch khi kh¸ch hµng sö dông c¸c s¶n phÈm míi cña nghiÖp vô b¶o l·nh.
Tãm l¹i ®Ó ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh b¶o l·nh tríc hÕt ph¶i lµm cho kh¸ch hµng thùc sù thÊy ®îc sù thuËn tiÖn vµ lîi Ých cho hä khi sö dông c¸c läai h×nh míi. Tõ ®ã ng©n hµng ®Ò ra c¸c biÖn kÝch thÝch vµ thu hót kh¸ch hµng.
3. §a d¹ng ho¸ ph¸t triÓn thÞ trêng:
Nh ®· nãi ë trªn kh¸ch hµng chñ yÕu cña Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi lµ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ho¹t ®éng chñ yÕu trong lÜnh vùc ®Çu t x©y l¾p. §iÒu nµy chøng tá ng©n hµng cha triÓn khai tèt viÖc ph¸t triÓn vµ më réng thÞ trêng. §Ó trë thµnh mét ng©n hµng th¬ng m¹i hiÖn ®¹i ®a n¨ng ng©n hµng cÇn chó ý ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p chÝnh s¸ch ®Ó ph¸t triÓn ®a d¹ng thÞ trêng kh¸ch hµng. HiÖn nay ng©n hµng cÇn triÓn khai vµ thùc hiÖn tèt c¸c chÝnh s¸ch sau:
+ T¨ng cêng vµ gi÷ v÷ng khèi kh¸ch hµng quèc doanh: mÆc dï môc tiªu lµ ®a d¹ng ho¸ ph¸t triÓn thÞ trêng nhng song song víi nã lµ viÖc gi÷ v÷ng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng truyÒn thèng, bëi kh¸ch hµng truyÒn thèng ®ãng mét vai trß quan träng trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. Nªn ng©n hµng ph¶i nghiªn cøu sao cho ngµy cµng phôc vô kh¸ch hµng truyÒn thèng tèt h¬n hiÖn nay.
+ Më réng thÞ trêng ®¸p øng nhu cÇu cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh: ®©y lµ mét thÞ cÇn ®îc ng©n hµng ®Çu t thÝch ®¸ng ®Ó më réng ho¹t ®éng b¶o l·nh v× hiÖn nay nÒn kinh tÕ níc ta c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn rÊt m¹nh, c¸c doanh nghiÖp nµy còng cã nh÷ng ®ãng gãp kh«ng nhá trong viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ. Do ®ã tiÒm n¨ng më réng ho¹t ®éng b¶o l·nh ®èi víi nÒn kinh tÕ nµy rÊt lín.
+ Ngoµi ra ph¶i ph¸t triÓn c¸c lo¹i h×nh, h×nh thøc ph¸t hµnh b¶o l·nh ®Ó phôc vô ®îc tÊt c¶ c¸c ®èi tîng kh¸ch hµng.
4. ChÝnh s¸ch phÝ
Chóng ta ®· biÕt phÝ b¶o l·nh chÝnh lµ gi¸ c¶ cña ho¹t ®éng b¶o l·nh. VËy theo quy luËt tÊt yÕu nÕu hai ng©n hµng cã chÊt lîng b¶o l·nh nh nhau, uy tÝn ngang nhau nhng gi¸ c¶ l¹i kh¸c nhau th× kh¸ch hµng sÏ chän ng©n hµng nµo cã gi¸ c¶ thÊp h¬n. ChÝnh v× ®iÒu nµy mµ ng©n hµng cÇn ph¶i nhgiªn cøu sao cho cã mét chÝnh s¸ch phÝ linh ho¹t, mÒm dÎo ®Ó khi kh¸ch hµng ®· ®Õn víi ng©n hµng sÏ kh«ng sö dông nghiÖp vô b¶o l·nh chØ v× phÝ b¶o l·nh kh«ng lµm hä hµi lßng. HiÖn nay quy chÕ Ng©n hµng Nhµ níc quy ®Þnh phÝ b¶o l·nh kh«ng qu¸ 2% sè tiÒn cßn ®ang b¶o l·nh. Cßn thùc tÕ t¹i Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi phÝ b¶o l·nh hiÖn nay trung b×nh lµ 1,8% / n¨m. Nh vËy theo nhËn xÐt cña riªng em nh thÕ lµ vÉn cßn cao. §iÒu ®ã sÏ lµm h¹n chÕ c«ng t¸c thu hót kh¸ch hµng. Ng©n hµng nªn ¸p dông phÝ cho tõng ®èi tîng lµ kh¸c nhau, vÝ dô kh¸ch hµng truyÒn thèng, kh¸ch hµng ngoµi quèc doanh vµ kh¸ch hµng míi møc phÝ sÏ kh«ng gièng nhau. Khi thùc hiÖn giao dÞch víi kh¸ch hµng ng©n hµng nªn gi÷ kÝn c¸c møc phÝ mµ ng©n hµng ®· b¶o l·nh cho c¸c kh¸ch hµng kh¸c ®Ó kh¸ch hµng kh«ng ph¶i th¾c m¾c vµ kh«ng g©y khã kh¨n cho ng©n hµng .
PhÝ b¶o l·nh ph¶i phï hîp víi c¸c chÝnh s¸ch kh¸c trong khèi tæng thÓ c¸c chÝnh s¸ch vµ phô thuéc bëi c¸c yÕu tè: rñi ro, thêi h¹n vµ sè tiÒn b¶o l·nh.
5. §iÒu chØnh ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o:
HiÖn nay Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi thùc hiÖn chÕ ®é ®¶m b¶o nh sau:
+ §èi víi kh¸ch hµng truyÒn thèng kh«ng ph¶i ký quü nhng ¸p dông kÌm theo c¸c biÖn ph¸p nh: tiÒn göi thanh to¸n ph¶i ®îc chØ ®Þnh göi vÒ tµi kho¶n tiÒn göi cña doanh nghiÖp t¹i Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi, hay b¶o l·nh cña bªn thø ba...
+ §èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ph¶i ký quü 100% khi tham gia b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi. Theo em c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh hiÖn nay ®a sè lµ nguån vèn cßn h¹n hÑp, cã doanh nghiÖp vèn lu ®éng cßn ®i vay nh vËy yªu cÇu ký quü 100% lµ cha hîp lý v× nÕu mét hîp ®ång b¶o l·nh cã thêi gian dµi th× hä sÏ ph¶i chÊp nhËn ®Ó vèn cña m×nh chÕt trong ng©n hµng vµ nh thÕ b¶o l·nh sÏ mÊt ®i chøc n¨ng tµi trî cña nã. V× vËy ng©n hµng nªn níi láng ®iÒu kiÖn nµy cho c¸c doanh nghiÖp quèc doanh nh: lµm ¨n cã uy tÝn víi ng©n hµng nhiÒu lÇn, sö dông c¸c dÞch vô kh¸c cña ng©n hµng, cã tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n vµ trong thêi gian b¶o l·nh tiÒn göi thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®îc göi vÒ ng©n hµng hoÆc cã b¶o l·nh cña bªn thø ba..., th× c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nµy còng kh«ng ph¶i ký quü cho ng©n hµng.
+ §èi víi kh¸ch hµng míi th× ng©n hµng ph¶i xem xÐt vµ t×m hiÓu t c¸ch kh¸ch hµng nµy qua c¸c th«ng tin tríc ®©y hä ®· lµm ¨n ra sao cã uy tÝn kh«ng? §· tõng lµm ¨n víi ai? KÕt qu¶ nh thÕ nµo? Tõ nh÷ng th«ng tin ®ã ng©n hµng ra quyÕt ®Þnh kh¸ch hµng ph¶i ký quÜ bao nhiªu phÇn tr¨m, phÝ b¶o l·nh lµ bao nhiªu.
6. ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo b¶o l·nh
Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi nªn xóc tiÕn viÖc ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo nghiÖp vô b¶o l·nh b»ng viÖc x©y dùng vµ ®a nèi m¹ng vi tÝnh néi bé gi÷a c¸c Phßng tÝn dông, Phßng kÕ to¸n cña Héi Së ChÝnh víi c¸c chi nh¸nh trùc thuéc. ViÖc nµy sÏ gióp cho ho¹t ®éng b¶o l·nh nhanh chãng, an toµn, chÝnh x¸c h¬n vµ gi¶m bít khèi lîng c«ng viÖc cho c¸c c¸n bé thùc hiÖn b¶o l·nh.
7. N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé vµ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé
§Ó nghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng ngµy cµng ph¸t triÓn, ngoµi viÖc x©y dùng mét quy tr×nh thùc hiÖn hîp lý, Ng©n hµng cßn ph¶i chó träng c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng, n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé b¶o l·nh.
Nguån nh©n lùc lµ yÕu tèt trung t©m cña mäi ho¹t ®éng kinh tÕ, trong ®ã cã ho¹t ®éng b¶o l·nh ng©n hµng. Mét chÝnh s¸ch b¶o l·nh ®óng ®¾n, mét quy tr×nh b¶o l·nh hoµn thiÖn chØ ph¸t huy t¸c dông khi nh÷ng ngêi thùc hiÖn nã cã ®ñ n¨ng lùc, tr×nh ®é ®Ó ®¶m ®¬ng c«ng viÖc. §èi víi mét lo¹i h×nh dÞch vô nh b¶o l·nh ng©n hµng th× c¸n bé b¶o l·nh l¹i cµng cã vai trß quan träng, bëi lÏ c¸n bé b¶o l·nh lµ ngêi ®¹i diÖn cho ng©n hµng trùc tiÕp giao dÞch víi kh¸ch hµng. Mäi hµnh vi cña c¸n bé b¶o l·nh ®Òu thÓ hiÖn h×nh ¶nh cña ng©n hµng trong con m¾t kh¸ch hµng. VÝ dô, mét kh¸ch hµng ®Õn xin b¶o l·nh ng©n hµng ®îc c¸n bé b¶o l·nh ®ãn tiÕp niÒm në, híng dÉn tËn t×nh th× hä thêng nhËn xÐt lµ phong c¸ch phôc vô cña ng©n hµng tèt. Hay nãi c¸ch kh¸c, chÊt lîng phôc vô trong ho¹t ®éng b¶o l·nh cña ng©n hµng ®îc thÓ hiÖn th«ng qua mäi hµnh vi cña c¸n bé b¶o l·nh. V× vËy, cÇn ph¶i coi träng c«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng c¸n bé b¶o l·nh kh«ng chØ vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô mµ cßn vÒ phong c¸ch, ®¹o ®øc vµ nh÷ng kiÕn thøc bæ sung kh¸c nh chÝnh trÞ, luËt ph¸p, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý, giao tiÕp kh¸ch hµng...
B¶o l·nh ng©n hµng lµ mét lo¹i h×nh dÞch vô cßn rÊt míi mÎ cho nªn ng©n hµng ph¶i thêng xuyªn bæ sung kiÕn thøc vÒ nghiÖp vô cho c¸n bé b¶o l·nh, trªn c¬ së nÒn t¶ng nghiÖp vô b¶o l·nh ë c¸c níc ph¸t triÓn trªn thÕ giíi vµ nh÷ng kinh nghiÖm rót ra tõ thùc tÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp b¶o l·nh ë ViÖt Nam.
C«ng t¸c ®µo t¹o, båi dìng, n©ng cao tr×nh ®é cña c¸n bé b¶o l·nh còng lµ mét biÖn ph¸p n©ng cao chÊt lîng phôc vô kh¸ch hµng cña ng©n hµng. Nhng ngoµi sù nç lùc cña c¸n bé b¶o l·nh ng©n hµng cÇn hç trî thªm cho c«ng t¸c híng dÉn kh¸ch hµng mét hÖ thèng chØ dÉn b»ng c¸ch b¶ng biÓu. HÖ thèng nµy sÏ rót ng¾n thêi gian cña c¸n bé b¶o l·nh trong c«ng t¸c híng dÉn kh¸ch hµng vÒ c¸c thñ tôc hµnh chÝnh.
Thùc hiÖn tèt c«ng t¸c híng dÉn kh¸ch hµng gãp phÇn gi÷ kh¸ch hµng cò vµ thu hót thªm kh¸ch hµng míi do sù truyÒn miÖng, lµm t¨ng uy tÝn cña ng©n hµng.
TiÕn hµnh tËp huÊn cho c¸c c¸n bé ®Ó n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt thªm vÒ nghiÖp vô b¶o l·nh. ViÖc tËp huÊn nµy gióp c¸c c¸n bé ng©n hµng hiÒu ®óng b¶n chÊt vai trß còng nh kh¶ n¨ng rñi ro cña ho¹t ®éng b¶o l·nh. Ngoµi ra, ng©n hµng còng ph¶i phæ biÕn nh÷ng qui ®Þnh chung thèng nhÊt tõ Héi Së ChÝnh ®Õn c¸c chi nh¸nh trùc thuéc.
§µo t¹o nghiÖp vô b¶o l·nh qua c¸c líp ®µo t¹o chuyªn m«n hay qua c¸c ng©n hµng b¹n. Ng©n hµng còng ph¶i thêng xuyªn tæ chøc c¸c buæi tæng kÕt ®Ó ®óc rót kinh nghiÖm cÇn thiÕt cho ho¹t ®éng b¶o l·nh.
Kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ do viÖc tæ chøc c¸n bé tæ chøc tÝn dông chuyªn tr¸ch mét sè kh¸ch hµng b»ng c¸ch thêng xuyªn trao ®æi th«ng tin gi÷a c¸c c¸n bé tÝn dông. Ng©n hµng còng ph¶i cè g¾ng ®Ó thµnh lËp ra tæ b¶o l·nh, viÖc nµy gióp cho nghiÖp vô b¶o l·nh ®îc chuyªn m«n ho¸ h¬n.
8. Hoµn thiÖn vµ bæ sung qui tr×nh b¶o l·nh:
Nh trong phÇn ph©n tÝch ®· nªu trong toµn bé quy tr×nh nghiÖp vô b¶o l·nh cha cã bíc nµo nhÊn m¹nh ®Õn c«ng t¸c thu hót kh¸ch hµng. Trªn c¬ së ®ã, thiÕt nghÜ, ng©n hµng nªn cã thªm kh©u “T×m kiÕm vµ lùa chän kh¸ch hµng” vµ “ Giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng cho kh¸ch hµng”. C«ng viÖc nµy sÏ gióp ng©n hµng ngµy cµng cã thªm nhiÒu kh¸ch hµng míi ®Õn víi nghiÖp vô b¶o l·nh. Cô thÓ, ng©n hµng nªn ®a hai kh©u nµy vµo bíc 1 cña qui tr×nh b¶o l·nh.
* C«ng t¸c t×m kiÕm vµ lùa chän kh¸ch hµng
§©y lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn nhng ®ãng vai trß rÊt quan träng cho viÖc thµnh b¹i cña dù ¸n b¶o l·nh sau nµy. §Ó nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng §T-PT Hµ Néi ph¸t triÓn m¹nh mÏ trong hiÖu qu¶ vµ an toµn, viÖc tÝch cùc t×m kiÕm kh«ng thÓ t¸ch rêi viÖc lùa chän, thu hót c¸c dù ¸n vµ kh¸ch hµng b¶o l·nh tèt vÒ víi ng©n hµng.
Trong 7 n¨m thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh, kh¸ch hµng cña ng©n hµng trong ho¹t ®éng nµy ®Òu lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc x©y dùng c¬ b¶n. V× thÕ, Ng©n hµng nªn tiÕp tôc ph¸t triÓn sè lîng kh¸ch hµng thuéc lÜnh vùc nµy trong thêi gian tíi. Bªn c¹nh ®ã, xóc tiÕn c«ng t¸c t×m kiÕm vµ lùa chän kh¸ch hµng trªn mäi ngµnh s¶n xuÊt thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. VÝ dô, khi ký kÕt c¸c hîp ®ång kinh tÕ cã gi¸ trÞ lín nh hîp ®ång cung øng nguyªn vËt liÖu, hîp ®ång tiªu thô s¶n phÈm...®Òu cÇn ph¶i cã sù tham gia hç trî cña b¶o l·nh thùc hiÖn hîp ®ång, b¶o l·nh ®¶m b¶o thanh to¸n hay mét lo¹i b¶o l·nh nµo kh¸c mµ c¸c bªn yªu cÇu. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ng©n hµng lµ ph¶i t×m c¸ch ®¸p øng tèt nhÊt mäi yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
* C«ng t¸c giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng:
ë níc ta, tuæi thä cña nghiÖp vô b¶o l·nh cßn qu¸ non trÎ. Thªm vµo ®ã, c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam míi tiÕp xóc víi quy luËt cña c¬ chÕ thÞ trêng trong thêi gian ng¾n. Cho nªn nhiÒu doanh nghiÖp cha biÕt ®Õn hoÆc cha cã thãi quen sö dông h×nh thøc b¶o l·nh ng©n hµng trong c«ng viÖc lµm ¨n cña hä, MÆc dï cã thÓ nh÷ng dù ¸n mµ hä thùc hiÖn chøa ®ùng rñi ro rÊt cao. §iÒu ®ã ®ßi hái ng©n hµng ph¶i ®Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn, giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng.Khi triÓn khai c«ng t¸c giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng cÇn ph¶i gi¶i quyÕt 3 néi dung: Giíi thiÖu cho ai ? Giíi thiÖu nh thÕ nµo ? Giíi thiÖu c¸i g× ?
+§èi tîng giíi thiÖu
Kh¸c víi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c, chÝnh s¸ch kh¸ch hµng cña nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng kh«ng chØ quan t©m ®Õn nh÷ng kh¸ch hµng xin b¶o l·nh. ë ®©y viÖc giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh nh»m vµo hai ®èi tîng : Kh¸ch hµng xin b¶o l·nh vµ Doanh nghiÖp yªu cÇu b¶o l·nh ( Ngêi thô hëng trong quan hÖ b¶o l·nh )
C¸c doanh nghiÖp yªu cÇu th b¶o l·nh kh«ng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh ng©n hµng nhng cã ¶nh hëng rÊt lín ®Õn sè mãn b¶o l·nh vµ gi¸ trÞ b¶o l·nh cña ng©n hµng. Bëi lÏ mét khi nh÷ng doanh nghiÖp nµy cã yªu cÇu ®èi t¸c kinh doanh cña m×nh ph¶i nép mét th b¶o l·nh ng©n hµng th× ng©n hµng míi cã kh¸ch hµng ®Õn xin b¶o l·nh.
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp xin b¶o l·nh, ng©n hµng còng cÇn ph¶i chó träng c«ng t¸c thu hót kh¸ch hµng ®Ó hä thiÕt lËp quan hÖ b¶o l·nh víi ng©n hµng.
+ Ph¬ng thøc giíi thiÖu
ViÖc giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng ®îc thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau tïy theo tõng ®èi tîng kh¸ch hµng.
Doanh nghiÖp xin b¶o l·nh ng©n hµng thêng lµ nh÷ng doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, cã c¸c dù ¸n kinh doanh lín, viÖc tuyªn truyÒn, giíi thiÖu nghiÖp vô b¶o l·nh mang ý nghÜa rÊt quan träng. Ng©n hµng cã thÓ göi Catalog ®Õn c¸c doanh nghiÖp nµy hoÆc cö nh©n viªn Chi nh¸nh trùc tiÕp tiÕp cËn doanh nghiÖp ®Ó ph¸t hiÖn vµ gîi më vÒ nhu cÇu b¶o l·nh cho kh¸ch hµng.
Trong m«i trêng c¹nh tranh, mét kh¸ch hµng cã nhu cÇu xin b¶o l·nh cã thÓ lùa chän mét ng©n hµng phôc vô m×nh trong sè nhiÒu ng©n hµng kh¸c nhau. VÊn ®Ò ®Æt ra ®èi víi ng©n hµng lµ lµm sao ®Ó kh¸ch hµng ®ã ®Õn xin b¶o l·nh ë ng©n hµng m×nh? §Ó tr¶ lêi c©u hái nµy tríc hÕt chóng ta cÇn xem xÐt nh÷ng tiªu chuÈn ®Ó kh¸ch hµng lùa chän ng©n hµng phôc vô m×nh:
- Ng©n hµng cã uy tÝn cao trong ho¹t ®éng kinh doanh, cã n¨ng lùc tµi chÝnh v÷ng m¹nh.
- C«ng t¸c phôc vô kh¸ch hµng tèt.
- C¸c lo¹i h×nh b¶o l·nh phong phó, ®a d¹ng.
- Thñ tôc hµnh chÝnh ®¬n gi¶n.
- Møc ®é an toµn trong ho¹t ®éng b¶o l·nh cao.
NhiÖm vô cña Ng©n hµng lµ ph¶i ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn nµy mét c¸ch tèt nhÊt cã nh vËy kh¸ch hµng míi ®Õn xin b¶o l·nh ë ng©n hµng.
Nh÷ng kh¸ch hµng truyÒn thèng cã thÓ tù ®¸nh gi¸ c¸c chØ tiªu nµy qua qu¸ tr×nh giao dÞch l©u n¨m víi ng©n hµng, cßn ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cha quan hÖ giao dÞch víi ng©n hµng th× ng©n hµng ph¶i cung cÊp cho hä nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó cã thÓ l«i cuèn, thuyÕt phôc hä ®Õn víi ng©n hµng.
III. KiÕn nghÞ
1. ChÝnh phñ cÇn hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý
B¶o l·nh còng nh c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña ng©n hµng cÇn ph¶i cã mét hµnh lang ph¸p lý chÆt chÏ vµ thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn. HiÖn nay, c¸c v¨n b¶n, qui ®Þnh cña luËt Ng©n hµng Nhµ níc vµ luËt c¸c tæ chøc tÝn dông thêng xuyªn söa ®æi song vÉn béc lé nh÷ng ®iÓm bÊt hîp lý, ®«i khi l¹i qu¸ chÆt chÏ. Khi thùc thi theo c¸c v¨n b¶n nµy, c¸c ng©n hµng buéc ph¶i vît rµo ®Ó gi¶i quyÕt cho phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hoÆc ph¶i thu hÑp ho¹t ®éng nÕu theo ®óng qui ®Þnh. C¶ hai ®Òu bÊt lîi cho c¸c ng©n hµng.
V× vËy, Nhµ níc cÇn sím t¹o hµnh lang ph¸p lý ®Çy ®ñ thuËn tiÖn cho ho¹t ®éng b¶o l·nh ph¸t triÓn. Cô thÓ cÇn ph¶i ban hµnh luËt b¶o l·nh, thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n....
Ban hµnh luËt b¶o l·nh sÏ t¹o hµnh lang ph¸p lý kh«ng nh÷ng cho ho¹t ®éng b¶o l·nh trong níc mµ cßn t¹o ra c¨n cø dÉn chiÕu thèng nhÊt cho c¸c ng©n hµng khi b¶o l·nh cho bªn níc ngoµi.
MÆt kh¸c, c¸c chÕ ®é thÓ lÖ trong ngµnh ng©n hµng hÇu hÕt lµ c¸c v¨n b¶n díi luËt nªn khi thùc hiÖn kh«ng ®îc ®ång bé gi÷a c¸c bé, c¸c ngµnh. B¶o l·nh cßn liªn quan tíi viÖc thùc hiÖn luËt ph¸p trong mét sè bé ngµnh kh¸c. Sù th¸o gì khã kh¨n ph¶i ®îc sù gióp ®ì cña c¸c ngµnh nµy.
2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam
+Më réng h¹n møc b¶o l·nh: hiÖn nay, Ng©n hµng Nhµ níc qui ®Þnh gi¸ trÞ cña mãn b¶o l·nh kh«ng vît qu¸ 15% vèn tù cã cña ng©n hµng. ThiÕt nghÜ, Ng©n hµng Nhµ níc nªn cho phÐp Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi n©ng cao vµ më réng h¹n møc b¶o l·nh ®Ó kÞp thêi ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, tËn dông c¬ héi kinh doanh.
+VÒ møc phÝ b¶o l·nh: Ng©n hµng Nhµ níc qui ®Þnh, víi c¸c mãn b¶o l·nh cã phÝ díi 300.000 ®ång th× Ng©n hµng thu phÝ lµ 300.000 ®ång, nh vËy lµ cha hîp lý v×:
Cã nhiÒu mãn b¶o l·nh chØ ph¸t sinh víi sè tiÒn nhá, trong thêi gian rÊt ng¾n nh: b¶o l·nh dù thÇu (3-5 ngµy), nh vËy møc phÝ nµy qu¸ cao.
Víi c¸c doanh nghiÖp thêng xuyªn ph¶i xin b¶o l·nh c¸c mãn nhá vµ thêi gian ng¾n th× víi møc phÝ nh vËy, chi phÝ cho viÖc b¶o l·nh ®èi víi doanh nghiÖp lµ rÊt cao. Nh vËy doanh nghiÖp sÏ b»ng c¸ch nµy hay c¸ch kh¸c h¹n chÕ viÖc sö dông dÞch vô b¶o l·nh cña c¸c ng©n hµng.
3. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng §T- PT ViÖt Nam
+ §èi víi møc uû nhiÖm ký b¶o l·nh:
Ng©n hµng chØ ®îc ký vµ duyÖt c¸c mãn b¶o l·nh trong h¹n møc vµ thÈm quyÒn ký Ng©n hµng Trung ¬ng ®· qui ®Þnh. Ngoµi ra ph¶i tr×nh lªn Ng©n hµng §T- PT ViÖt Nam xin gi¶i quyÕt, ®iÒu nµy sÏ h¹n chÕ viÖc thùc hiÖn b¶o l·nh cña Ng©n hµng ®èi víi kh¸ch hµng.
+Ng©n hµng §T- PT ViÖt Nam nªn cã híng dÉn vÒ x©y dùng møc b¶o l·nh thêng xuyªn:
ViÖc ¸p dông møc b¶o l·nh thêng xuyªn cho c¸c doanh nghiÖp sÏ rÊt hiÖu qu¶ cho viÖc ph¸t triÓn b¶o l·nh. Ng©n hµng §T- PT ViÖt Nam ®· ký hîp ®ång víi c¸c C«ng ty lín sau ®ã uû quyÒn h¹n møc b¶o l·nh thêng xuyªn vÒ cho chi nh¸nh thùc hiÖn. Trong thêi gian tíi, Ng©n hµng §T- PT ViÖt Nam nªn ph¸t triÓn h×nh thøc nµy vµ ban hµnh híng dÉn cho phÐp Chi nh¸nh x¸c ®Þnh h¹n møc b¶o l·nh thêng xuyªn víi kh¸ch hµng mµ kh«ng ph¶i ký kÕt qua Ng©n hµng §T-PT ViÖt Nam.
+ Ng©n hµng nªn hç trî c¸c Chi nh¸nh vÒ mÆt kinh phÝ trong c«ng t¸c ®µo t¹o nghiÖp vô, kiÕn thøc chuyªn m«n cña c¸n bé Ng©n hµng nãi chung vµ c¸c c¸n bé thùc hiÖn b¶o l·nh nãi riªng. Thêng xuyªn tæ chøc c¸c líp tËp huÊn theo tõng chuyªn ®Ò nh: thÈm ®Þnh tÝn dông, b¶o l·nh, tµi trî ngo¹i th¬ng, thanh to¸n quèc tÕ….
+ Ng©n hµng cÇn tiÕp tôc hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ Ng©n hµng cho c¸c Chi nh¸nh ®ång thêi phèi hîp chÆt chÏ víi Ng©n hµng Nhµ níc ®Ó tæ chøc cã hiÖu qu¶, n©ng cao, chÊt lîng vµ më réng ph¹m vi th«ng tin, gióp cho c¸c chi nh¸nh phßng ngõa rñi ro mét c¸ch tèt nhÊt. Tríc hÕt lµ viÖc ph¸t triÓn tin häc trong toµn hÖ thèng Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn ®Ó sím cã ch¬ng tr×nh gi¸o dôc trùc tiÕp tiÖn Ých cho Ng©n hµng.
+Ng©n hµng nªn tiÕp tôc t¨ng cêng ho¹t ®éng thanh tra, kiÓm so¸t néi bé trong toµn hÖ thèng nh»m chÊn chØnh c¸c ho¹t ®éng cña c¸c chi nh¸nh vµ ®éi ngò nh©n sù.
kÕt luËn
Toµn bé bµi viÕt nµy cã thÓ xem lµ mét bøc tranh toµn c¶nh vÒ qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh ë chi nh¸nh Ng©n hµng §T-PT Hµ Néi vµ nh÷ng kÕt qu¶ mµ Ng©n hµng ®· ®¹t ®îc trong 3 n¨m 2000, 2001, 2002. Nhê sù ra ®êi kÞp thêi vµ ®óng lóc, nghiÖp vô b¶o l·nh ë chi nh¸nh Ng©n hµng §T-PT Hµ Néi ®· nhanh chãng ®îc x· héi chÊp nhËn vµ liªn tôc ph¸t triÓn m¹nh qua c¸c n¨m. HiÖn nay, tuy kÕt qu¶ ®¹t ®îc cha cao nhng nã ®· kh¼ng ®Þnh ®îc sù cÇn thiÕt cña nghiÖp vô nµy ®èi víi ho¹t ®éng cña ng©n hµng vµ ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra nã cßn thÓ hiÖn nç lùc cña c¸n bé, nh©n viªn ng©n hµng trong giai ®o¹n ®Çu ¸p dông nghiÖp vô b¶o l·nh.
Trong suèt qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i Ng©n hµng §T- PT Hµ Néi, ®îc sù quan t©m cña c¸c c« chó, anh chÞ lµm viÖc t¹i phßng tÝn dông 3 vµ gióp ®ì tËn t×nh cña C« TrÞnh Thu H»ng - Trëng phßng TÝn dông 3 vµ chÞ Hµ - C¸n bé phßng TÝn dông 3. §Æc biÖt lµ ®îc sù chØ b¶o s©u s¾c cña thÇy gi¸o Th¹c sÜ §Æng Anh TuÊn, em ®· ®i s©u ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh, rót ra nh÷ng u, nhîc ®iÓm cña ng©n hµng trong c«ng t¸c thùc hiÖn nghiÖp vô nµy, tõ ®ã lµm c¬ së cho viÖc ®a ra c¸c ý kiÕn víi hy väng sÏ ®ãng gãp ®îc mét phÇn nhá bÐ cña m×nh vµo sù ph¸t triÓn nghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng.
Do thêi gian cã h¹n vµ sù hiÓu biÕt cña em cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt, rÊt mong ®îc sù gãp ý cña Quý thÇy c«, c¸c anh chÞ ë Ng©n hµng vµ tÊt c¶ c¸c b¹n.
Hµ Néi, th¸ng 5 n¨m 2003
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o
Peter Rose - Qu¶n trÞ ng©n hµng th¬ng m¹i.
David Cox – NghiÖp vô ng©n hµng th¬ng m¹i.- Nhµ xuÊt b¶n quèc gia n¨m 1997.
Lª V¨n T - C¸c nghiÖp vô ng©n hµng th¬ng m¹i - Nhµ xuÊt b¶n thèng kª 2000.
Häc viÖn Ng©n hµng - Marketing trong ng©n hµng.
Quy chÕ b¶o l·nh cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam ngµy 25/08/2000.
V¨n b¶n híng dÉn thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh cña Ng©n hµng §T- PT ViÖt Nam ngµy 04/09/2001.
Qui tr×nh b¶o l·nh – ISO cña Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn ViÖt Nam 2001
B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi
T¹p chÝ Ng©n hµng n¨m 2000, 2001, 2002.
T¹p chÝ ThÞ trêng tµi chÝnh tiÒn tÖ 2000, 2001, 2002.
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu 1
Ch¬ng I: Ng©n hµng th¬ng m¹i vµ b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i 3
I. Tæng quan vÒ ng©n hµng th¬ng m¹i 3
1. Kh¸i niÖm, chøc n¨ng vµ vai trß cña ng©n hµng th¬ng m¹i 3
1.1. Sù ra ®êi cña ng©n hµng th¬ng m¹i 3
1.2. Chøc n¨ng cña ng©n hµng th¬ng m¹i 5
2. C¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng th¬ng m¹i 6
2.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 6
2.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn 8
II. NghiÖp vô b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i 9
1. Kh¸i niÖm b¶o l·nh cña ng©n hµng th¬ng m¹i 9
2. C¸c yÕu tè trong b¶o l·nh 10
2.1. C¸c bªn trong b¶o l·nh 10
III. §Æc ®iÓm, chøc n¨ng vµ vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng 12
1. §Æc ®iÓm cña b¶o l·nh ng©n hµng 12
1.1. B¶o l·nh lµ mét quan hÖ nhiÒu bªn, phô thuéc lÉn nhau 12
1.2. Sù ®éclËp cña th b¶o l·nh 12
2. Chøc n¨ng cña b¶o l·nh ng©n hµng 13
2.1. Chøc n¨ng b¶o ®¶m 13
2.2. Chøc n¨ng tµi trî 14
2.3. Chøc n¨ng ®«n ®èc hoµn thµnh hîp ®ång 14
2.4. Chøc n¨ng ®¸nh gi¸ n¨ng lùc nhµ thÇu 14
3. Vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng 15
3.1. Vai trß cña b¶o l·nh ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp 15
3.2. Vai trß b¶o l·nh ®èi víi ng©n hµng 15
3.3. Vai trß b¶o l·nh ®èi víi nÒn kinh tÕ 16
IV. Ph©n lo¹i b¶o l·nh ng©n hµng 17
1. C¸c lo¹i b¶o l·nh ng©n hµng 17
1.1. Ph©n theo môc ®Ých cña b¶o l·nh 17
1.2. Ph©n lo¹i theo c¸ch më b¶o l·nh 23
1.3. Ph©nlo¹i theo ®èi tîng b¶o l·nh 27
1.4. Ph©n lo¹i theo h×nh thøc sö dông 28
2. Mét sè m« h×nh b¶o l·nh chñ yÕu 28
2.1. M« h×nh mét ng©n hµng b¶o l·nh 29
2.2. M« h×nh nhiÒu ng©n hµng b¶o l·nh 29
3. C¸c h×nh thøc ph¸t hµnh b¶o l·nh 29
4. Sù cÇn thiÕt cña nghiÖp vô b¶o l·nh 29
Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh ë chi nh¸nh ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 31
I. Vµi nÐt vÒ chi nh¸nh ng©n hµng §Çu t vµ Ph¸t triÓn Hµ Néi 31
1. LÞch sö ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng 31
2. C¬ cÊu tæ chøc 33
3. T×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh 34
3.1. Ho¹t ®éng huy ®éng vèn 34
3.2. Ho¹t ®éng sö dông vèn 39
II. Nh÷ng quy ®Þnh trong viÖc thùc hiÖn b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 44
1. Quy ®Þnh chung 44
1.1. C¸c bªn trong b¶o l·nh 44
1.2. Ph¹m vi b¶o l·nh 45
1.3. §iÒu kiÖn b¶o l·nh 46
1.4. Hå s¬ ®Ò nghÞ b¶o l·nh 48
1.5. Hîp ®ång b¶o l·nh 48
1.6. Cam kÕt b¶o l·nh 49
1.7. QuyÒn vµ nghÜa vô cña tæ chøc tÝn dông vµ kh¸ch hµng tham gia b¶o l·nh 50
1.8. PhÝ b¶o l·nh 52
1.9. Thêi h¹n cña b¶o l·nh 53
1.10. ThÈm quyÒn ký b¶o l·nh 54
2. Quy tr×nh b¶o l·nh t¹i ng©n hµng 54
III. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh t¹i ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 67
1. Thùc tr¹ng ho¹t ®éng b¶o l·nh 67
1.1. KÕt qu¶ chung ®¹t ®îc cña nghiÖp vô b¶o l·nh qua c¸c n¨m 68
1.2. KÕt qu¶ phÝ b¶o l·nh 70
1.3. VÒ c¬ cÊu ho¹t ®éng b¶o l·nh 71
1.4. T×nh h×nh c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m cho b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 77
1.5. NhËn xÐt chung 78
III. Nh÷ng h¹n chÕ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ho¹t ®éng b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §Çu t- Ph¸t triÓn Hµ Néi 79
1. VÒ c¬ chÕ chÝnh s¸ch 79
2. VÒ mét sè quy ®Þnh trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nghiÖp vô b¶o l·nh 80
3. VÒ c«ng t¸c tæ chøc vµ tr×nh ®é c¸n bé 80
4. VÒ ®èi tîng kh¸ch hµng 81
5. VÒ c«ng nghÖ ng©n hµng 81
6. VÒ quy tr×nh b¶o l·nh 82
Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i Ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 83
I. Ph¬ng híng më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng b¶o l·nh 83
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i më réng nghiÖp vô b¶o l·nh ë Chi nh¸nh ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 83
2. Ph¬ng híng më réng vµ n©ng cao hiÖu ho¹t ®éng b¶o l·nh 84
II. Gi¶i ph¸p më réng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña nghiÖp vô b¶o l·nh t¹i ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn Hµ Néi 85
1. ChÝnh s¸ch kh¸ch hµng 85
2. §a d¹ng ho¸ ph¸t triÓn s¶n phÈm 88
3. §a d¹ng ho¸ ph¸t triÓn thÞ trêng 88
4. ChÝnh s¸ch phÝ 89
5. §iÒu chØnh ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o 90
6. ¸p dông c«ng nghÖ th«ng tin vµo b¶o l·nh 90
7. N©ng cao tr×nh ®é c¸n bé vµ c«ng t¸c tæ chøc c¸n bé 91
8. Hoµn thiÖn vµ bæ sung quy tr×nh b¶o l·nh 92
III. KiÕn nghÞ 95
1. ChÝnh phñ cÇn hoµn thiÖn hµnh lang ph¸p lý 95
2. KiÕn nghÞ víi ng©n hµng nhµ níc ViÖt Nam 95
3. KiÕn nghÞ víi ng©n hµng §Çu t - Ph¸t triÓn ViÖt Nam 96
KÕt luËn 98
Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 99
._.
Các file đính kèm theo tài liệu này:
- NH345.doc