Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại SGD1 Ngân hàng đầu tư và phát triển (BIDV) Việt Nam

MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU Lịch sử phát triển kinh tế thế giới cho thấy ngoại thương là một hoạt động kinh tế lâu đời, và thực sự phát triển trong thời đại tư bản chủ nghĩa, trở thành động lực phát triển quan trọng của phương thức sản xuất tư bản chủ nghĩa. Ngày nay, khi toàn cầu hóa diễn ra ngày càng nhanh chóng, thì không một quốc gia nào có thể tồn tại và phát triển mà lại không trao đổi hàng hóa ra bên ngoài. Từ nhu cầu thanh toán hay chi trả tiền giữa các đối tượng ở các quốc gia khác nhau mà hoạt động thanh toán quốc tế của ngân hàng ngày càng phát triển, đặc biệt là phương thức thanh toán bằng tín dụng chứng từ. Việt Nam là một nước đang phát triển, nền kinh tế đang đang được phát triển lên nền kinh tế thị trường định hướng Xã hộ chủ nghĩa, thì càng phải quan tâm phát triển hoạt động xuất nhập khẩu, đặc biệt là khi nước ta có được những thế mạnh nhất định và địa lý, tài nguyên…mà không phải quốc gia nào cũng có được. Do vậy mà hoạt động thanh toán quốc tế không ngừng đem lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng. Tuy phương thức thanh toán tín dụng chứng từ có nhiều ưu điểm và được sử dụng rộng rãi, chiếm tỷ trọng lớn trong hoạt động thanh toán quốc tế của ngân hàng nhưng các bên tham gia vẫn thường gặp những rủi ro không đáng có khi sử dụng phương thức này. Trong tình hình phát triển mạnh mẽ của các nền kinh tế non trẻ, trong đó có Việt Nam thì các Ngân hàng đóng một vai trò rất quan trọng. Hệ thống Ngân hàng cung cấp cốn cho các hoạt động đầu từ phát triển kinh tế, ngược lại sự phát triển đó cũng giúp cho hệ thống Ngân hàng ngày càng lớn mạnh. Mặt khác, sau hơn một năm Việt Nam gia nhập WTO hệ thống Ngân hàng cũng dần hoàn thiện và phát triển mạnh mẽ hơn để đáp ứng được nhu cầu của các doang nghiệp cũng như đứng vững trước sự cạnh tranh mạnh mẽ của các Ngân hàng nước ngoài. Sự phát triển đó ghi nhận sự trỗi dậy mạnh mẽ của các Ngân hàng thương mại cổ phần, nhưng cũng không thể phủ nhận được những thay đổi về chất của các Ngân hàng thương mại nhà nước. Các ngân hàng thương mại nhà nước đã nhận thức được sự quan trọng của khách hàng, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt của khối thương mại cổ phần và bắt đầu chú trọng tới chất lượng dịch vụ hơn, không còn chịu sự chi phối quá lớn của nhà nước. Một trong những Ngân hàng nhà nước đã đạt được những thành công đáng ghi nhận trong thời gian gần đây là Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam. Sau một thời gian thực tập ở SGD1 NH Đầu tư và Phát triển Việt nam, tôi nhận thấy những ưu điểm mà ngân hàng có được khi sử dụng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ nhưng không thể phủ nhận những rủi ro mà ngân hàng có thể gặp phải khi sử dụng chúng. Vì vậy tôi quyết định chọn đề tài: “Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại SGD1 NH Đầu tư và Phát triển Việt Nam” Đề tài gồm 3 chương: Chương 1: RỦI RO GẶP TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ Chương 2: THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SGD 1 NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM. Chương 3: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SGD 1 NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM. Mặc dù đã có nhiều cố gắng trong nghiên cứu để hoàn thành tốt chuyên đề đã chọn, nhưng không thể tránh khỏi những thiếu sót, hạn chế. Tôi mong sẽ nhận được nhiều ý kiến đóng góp quý báu của thầy cô và bạn bè để hoàn thành tốt hơn chuyên đề của mình. Hà Nôi, ngày tháng năm Sinh viên Phạm Phương Hoa CHƯƠNG 1: RỦI RO GẶP TRONG THANH TOÁN QUỐC TẾ THEO PHƯƠNG THỨC TÍN DỤNG CHỨNG TỪ 1.1. Thanh toán quốc tế và vai trò của thanh toán quốc tế 1.1.1. Khái niệm thanh toán quốc tế Ngày nay, quan hệ quốc tế giữa các nước bao gồm nhiều lĩnh vực, như kinh tế,chính trị, văn hóa, du lịch… trong đó quan hệ kinh tế đóng vai trò chủ chốt, là nền tảng của các quan hệ quốc tế khác. Do quá trình hợp tác kinh tế phát triển mạnh mẽ, các hoạt động kinh tế đối ngoại ngày càng đa dàng và phong phú tạo ra nhu cầu chi trả và thanh toán giữa các chủ thể ở các quốc gia khác nhau. Từ đó, hoạt động thanh toán quốc tế được hình thành và phát triển, được thực hiện thong qua hệ thống ngân hàng. Nói đến hoạt động thanh toán quốc tế là nói đến hoạt động thanh toán của ngân hàng thương mại. Ta có thể rút ra khái niệm: Thanh toán quốc tế là việc thực hiện các nghĩa vụ liên quan đến tiền tệ phát sinh trên cơ sở các hoạt động kinh tế và phi kinh tế giữa các nước, cá nhân nước này với nước khác, giữa một quốc gia với tổ chức quốc tế, thông qua quan hệ giữa các ngân hàng của các nước liên quan. Quá trính thanh toán có vai trò vô cùng quan trọng đối với hoạt động của doanh nghiệp và cá nhân. Phần lớn các doanh nghiệp, tổ chức và cá nhân đều không thể tự thực hiện thanh toán quốc tế. Nhu cầu thanh toán hộ được thực hiện thông qua các ngân hàng thương mại. Thanh toán quốc tế diễn ra trên thị trường rộng và phức tạp bởi khoảng cách giữa người mua và người bán, bởi hệ thống văn bản pháp lý của mỗi nước. 1.1.2. Vai trò của thanh toán quốc tế: 1.1.2.1. Đối với nền kinh tế Trong bèi c¶nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, toµn cÇu ho¸ nÒn kinh tÕ thÕ giíi th× ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®ãng mét vai trß quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt n­íc. Mét quèc gia kh«ng thÓ ph¸t triÓn víi chÝnh s¸ch ®ãng cöa, chØ dùa vµo tÝch luü trao ®æi trong n­íc mµ ph¶i ph¸t huy lîi thÕ so s¸nh, kÕt hîp víi søc m¹nh trong n­íc víi m«i tr­êng kinh tÕ quèc tÕ. Trong bèi c¶nh hiÖn nay, khi c¸c quèc gia ®Òu ®Æt kinh tÕ ®èi ngo¹i lªn hµng ®Çu, coi ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i lµ con ®­êng tÊt yÕu trong chiÕn l­îc ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n­íc th× vai trß cña ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ngµy cµng ®­îc kh¼ng ®Þnh. Thanh to¸n quèc tÕ lµ m¾t xÝch kh«ng thÓ thiÕu trong d©y chuyÒn ho¹t ®éng kinh tÕ quèc d©n.Thanh to¸n quèc tÕ lµ kh©u quan träng cña giao dÞch mua b¸n hµng hãa, dÞch vô gi÷a c¸c c¸ nh©n, tæ chøc thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau. Thanh to¸n quèc tÕ gãp phÇn gi¶i quyÕt mèi quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ, t¹o nªn sù liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh l­u th«ng hµng ho¸ trªn ph¹m vi quèc tÕ. NÕu ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®­îc tiÕn hµnh nhanh chãng, an toµn sÏ khiÕn cho quan hÖ l­u th«ng hµng ho¸ tiÒn tÖ gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n diÔn ra tr«i ch¶y, hiÖu qu¶ h¬n. Thanh to¸n quèc tÕ lµm t¨ng c­êng c¸c mèi quan hÖ giao l­u kinh tÕ gi÷a c¸c quèc gia, gióp cho qu¸ tr×nh thanh to¸n ®­îc an toµn, nhanh chãng, tiÖn lîi vµ gi¶m bít chi phÝ cho c¸c chñ thÓ tham gia. C¸c ng©n hµng víi vai trß lµ trung gian thanh to¸n sÏ b¶o vÖ quyÒn lîi cho kh¸ch hµng, ®ång thêi t­ vÊn cho kh¸ch hµng, h­íng dÉn vÒ kü thuËt thanh to¸n trong giao dÞch nh»m gi¶m thiÓu rñi ro trong thanh to¸n vµ t¹o sù an toµn tin t­ëng cho kh¸ch hµng. Nh­ vËy, thanh to¸n quèc tÕ lµ ho¹t ®éng tÊt yÕu cña mét nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn. 1.1.2.2. Đối với ngân hàng Thanh to¸n quèc tÕ lµ mét lo¹i h×nh dÞch vô liªn quan ®Õn tµi s¶n ngo¹i b¶ng cña NH. Ho¹t ®éng TTQT gióp ng©n hµng ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch hµng vÒ c¸c dÞch vô tµi chÝnh cã liªn quan tíi TTQT. Trªn c¬ së ®ã gióp NH t¨ng doanh thu, n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng vµ t¹o dùng niÒm tin cho kh¸ch hµng. §iÒu ®ã kh«ng chØ gióp ng©n hµng më réng qui m« ho¹t ®éng mµ cßn lµ mét ­u thÕ t¹o nªn søc c¹nh tranh cho ng©n hµng trong c¬ chÕ thÞ tr­êng. Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ kh«ng chØ lµ mét nghiÖp vô ®¬n thuÇn mµ cßn lµ mét ho¹t ®éng nh»m hç trî vµ bæ sung cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c cña ng©n hµng. Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn tèt sÏ më réng ho¹t ®éng tÝn dông XNK, ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh ngo¹i tÖ, b¶o l·nh ng©n hµng trong ngo¹i th­¬ng, tµi trî th­¬ng m¹i vµ c¸c nghiÖp vô ng©n hµng quèc tÕ kh¸c… Ho¹t ®éng TTQT lµm t¨ng tÝnh thanh kho¶n cho ng©n hµng. Khi thùc hiÖn c¸c nghiÖp vô TTQT, ng©n hµng cã thÓ thu hót ®­îc nguån vèn ngo¹i tÖ t¹m thêi nhµn rçi cña c¸c doanh nghiÖp cã quan hÖ thanh to¸n quèc tÕ víi ng©n hµng d­íi h×nh thøc c¸c kho¶n ký quü chê thanh to¸n. TTQT cßn t¹o ®iÒu kiÖn hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng. C¸c ng©n hµng sÏ ¸p dông c¸c c«ng nghÖ tiªn tiÕn ®Ó ho¹t ®éng TTQT ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng, kÞp thêi vµ chÝnh x¸c, nh»m ph©n t¸n rñi ro, gãp phÇn më réng qui m« vµ m¹ng l­íi ng©n hµng. Ho¹t ®éng TTQT gióp ng©n hµng më réng quan hÖ víi c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi, n©ng cao uy tÝn cña m×nh trªn tr­êng quèc tÕ, trªn c¬ së ®ã khai th¸c ®­îc nguån tµi trî cña c¸c ng©n hµng n­íc ngoµi vµ nguån vèn trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh quèc tÕ ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vÒ vèn cña ng©n hµng. Nh­ vËy, thanh to¸n quèc tÕ cã vai trß rÊt quan träng ®èi víi c¸c ng©n hµng. Trong TTQT, viÖc c¸c bªn tham gia lùa chän ph­¬ng thøc thanh to¸n lµ mét ®iÒu kiÖn rÊt quan träng. PTTT tøc lµ chØ ng­êi b¸n dïng c¸ch nµo ®Ó thu tiÒn vÒ, ng­êi mua dïng c¸ch nµo ®Ó tr¶ tiÒn. Tuú theo nh÷ng hoµn c¶nh vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, c¸c bªn tham gia trong th­¬ng m¹i quèc tÕ sÏ lùa chän vµ tho¶ thuËn víi nhau, cïng sö dông mét PTTT thÝch hîp trªn nguyªn t¾c cïng cã lîi, ng­êi b¸n thu ®­îc tiÒn nhanh vµ ®Çy ®ñ, ng­êi mua nhËp hµng ®óng sè l­îng, chÊt l­îng vµ ®óng h¹n. §Ó phï hîp víi tÝnh ®a d¹ng vµ phong phó cña mèi quan hÖ th­¬ng m¹i vµ TTQT, ng­êi ta ®· thiÕt lËp nhiÒu ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau. C¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ dïng trong ngo¹i th­¬ng hiÖn nay gåm cã: ph­¬ng thøc thanh to¸n chuyÓn tiÒn (Remittance), ph­¬ng thøc uû th¸c thu (Collection), ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ (Documentary Credit)… Trong thùc tÕ, khi c¸c bªn mua b¸n ch­a cã sù tÝn nhiÖm nhau th× thanh to¸n TDCT lµ ph­¬ng thøc phæ biÕn, ®­îc c¸c bªn tham gia hîp ®ång ngo¹i th­¬ng ­a chuéng v× nã b¶o vÖ quyÒn lîi vµ b×nh ®¼ng cho tÊt c¶ c¸c bªn tham gia(ng­êi mua, ng­êi b¸n, ng©n hµng). HiÖn nay ë ViÖt Nam vµ c¸c n­íc trªn thÕ giíi, thanh to¸n b»ng th­ tÝn dông ®­îc sö dông nhiÒu nhÊt, chiÕm kho¶ng 80% trong tæng sè kim ng¹ch hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Trong néi dung tiÕp theo em xin ®Ò cËp s©u vÒ ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ. 1.2. Tổng quan về phương thức thanh toán chứng từ: 1.2.1. Khái niêm phương thức thanh toán tín dụng chứng từ ( L/C) Phương thức tín dụng chứng từ là một sự thỏa thuận bất kỳ, trong đó, theo yêu cầu của khách hàng, một ngân hàng sẽ phát hành một bức thư theo đó ngân hàng cam kết trả tiền hoặc chấp nhận hối phiếu cho ngân hàng bộ chứng từ thanh toán phù hợp với những điều kiện và điều khoản quy định. Về thuật ngữ Tín dụng – Credit, được hiểu theo nghĩa là tín nhiệm, chứ không phải để chỉ một khoản cho vay. Bởi trong trường hợp nhà nhập khẩu ký quỹ 100% giá trị của thư tín dụng thì khi đó ngân hàng không cấp bất cứ khoản tín dụng nào cho người mở thư tín dụng, mà chỉ cho người nhập khẩu vay sự tín nhiệm của mình. Ngay cả khi nhà nhập khẩu không ký quỹ thì một khoản tín dụng chỉ xảy ra khi ngân hàng tiến hành trả tiền cho nhà xuất khẩu và ghi nợ nhà nhập khẩu. Từ phân tích trên ta có thể nhận thấy ngân hàng không chỉ là trung gian thu hộ và chi hộ giữa các bên mà còn là người đại diện cho nhà nhập khẩu thanh toán tiền hàng cho người xuất khẩu và đảm bảo cho nhà xuất khẩu sẽ nhận được số tiền tương ứng với hàng hóa mà họ cung cấp. Bên cạnh đó, ngân hàng là người đảm bảo cho nhà nhập khẩu nhận được lượng hàng tương ứng với số tiền họ bỏ ra. Do vậy có thể nói, ngân hàng có độ tín nhiệm rất cao. 1.2.2. Đặc điểm của phương thức thanh toán tín dụng chứng từ: 1.2.2.1. L/C là hợp đồng kinh tế hai bên: Nhiều người cho rằng L/C là hợp đồng kinh tế có 3 bên tham gia là người mở L/C, người thụ hưởng và ngân hàng phát hành. Nhưng do mọi yêu cầu và chỉ thị của người mở L/C đã do ngân hàng phát hành đại diện. Do đó NHPH được cả người mở và người thụ hưởng tin cậy để trực tiếp giao dịch và thỏa thuận với người thụ hưởng thay cho người mở, chứ không chỉ đóng vai trò là nhà cung cấp dịch vụ để hưởng phí. Một thỏa thuận thay đổi L/C được nhà xuất khẩu và nhập khẩu đồng ý nhưng ngân hàng không chấp nhận thì sửa đổi đó cũng k có giá trị. Có thể nói rằng tiếng nói chính thức của người mở L/C không được thể hiện trong L/C. 1.2.2.2. L/C chỉ giao dịch bằng chứng từ và thanh toán chỉ căn cứ vào chứng từ. Các chứng từ trong giao dịch L/C là bằng chứng về việc giao hàng của người bán, là căn cứ để nhà nhập khẩu hoàn trả tiền cho ngân hàng, là chứng từ để nhà nhập khẩu có thể nhận hàng.. Khi nhà xuất khẩu xuất trình chứng từ phù hợp thì ngân hàng mới chi trả tiền, do vậy việc nhà xuất khẩu thu được tiền hay không phụ thuộc chặt chẽ vào việc xuất trình bộ chứng từ có phù hợp không. Ngân hàng sẽ không quan tâm và không chịu trách nhiệm về thực trạng của hàng hóa dù có bất kỳ chứng từ nào khác đại diện. Khi bộ chứng từ xuất trình là phụ hợp thì ngân hàng phải thanh toán vô điều kiện cho nhà xuất khẩu dù hàng hóa không được giao cho nhà nhập khẩu hay hàng hóa được giao không hoàn toàn đúng như trên chứng từ. Trong trường hợp hàng hóa không khớp với mô tả trên chứng từ thì hai bên mua bán phải thỏa thuận trên hợp đồng thương mại, không liên quan đến ngân hàng. Còn nếu chứng từ không phù hợp mà ngân hàng vẫn thanh toán tiền hàng cho nhà xuất khẩu thì trách nhiệm thuộc về ngân hàng. 1.2.2.3. L/C yêu cầu tuân thủ chặt chẽ của bộ chứng từ: Để được ngân hàng thanh toán, nhà xuất khẩu phải lập một bộ chứng từ phù hợp, tuân thủ chặt chẽ các điều khoản và điều kiện ghi rõ trong L/C. Bơỉ việc thanh toán chỉ căn cứ vào chứng từ nên yêu cầu phải tuân thủ chặt chẽ. 1.2.3. Các bên tham gia: 1. Người xin mở L/C (applicant): là người yêu cầu ngân hàng phục vụ mình phát hành một L/C và có trách nhiệm pháp lý về việc ngân hàng trả tiền cho người thụ hưởng L/C. Người xin mở L/C thường là nhà nhập khẩu (importer), ngoài ra còn được gọi là người mở “ opener”, người mua (buyer), người trả tiền (accountee). 2. Người thụ hưởng L/C (beneficiary): là người được hưởng số tiền thanh toán hay sở hữu hối phiếu đã chấp nhận thanh toán của L/C. Người thụ hưởng có những tên gọi khác nhau như nhà xuất khẩu (exporter), người bán (seller), người ký phát hối phiếu (drawer). 3. Ngân hàng phát hành (issuing bank): là ngân hàng thực hiện phát hành một L/C theo yêu cầu của người mở. Thông thường NHPH được 2 bên mua bán thỏa thuận ra quy định cụ thể trong hợp đồng. Nếu không được quy định thì người nhập khẩu có quyền lựa chọn NHPH. 4. Ngân hàng thông báo (advising bank): là ngân hàng thực hiện thông báo L/C cho người thụ hưởng theo yêu cầu của NHPH. NHTB thường là ngân hàng đại lý hay một chi nhánh của NHPH ở nước nhà xuất khẩu. 5. Ngân hàng xác nhận ( confirming bank ): nhiều trường hợp nhà xuất khẩu muốn có sự đảm bảo chắc chắn của thư tín dụng, NHPH sẽ yêu cầu hoặc ủy quyền cho một ngân hàng lớn có uy tín xác nhận L/C. Thông thường, NHTB được đề nghị làm ngân hàng xác nhận L/C. 6. Ngân hàng được chỉ định ( nominated bank ): là ngân hàng được ngân hàng phát hành ủy nhiệm khi nhận được bộ chứng từ phù hợp với những quy định trong L/C thì có những chức năng như là : - Ngân hàng xác nhận - Ngân hàng trả tiền, thanh toán cho người thụ hưởng. - Ngân hàng chiết khấu, chiết khấu bộ chứng từ. - Ngân hàng chấp nhận, chấp nhận hối phiếu kỳ hạn. Trách nhiệm kiểm tra chứng từ của ngân hàng được chỉ định giống như NHPH khi nhận được bộ chứng từ của nhà xuất khẩu gửi đến. 1.2.4. Quy trình nghiệp vụ L/C: Tr×nh tù nghiÖp vô thanh to¸n L/C. Ng©n hµng th«ng b¸o (Advising Bank) Ng©n hµng ph¸t hµnh (Issing Bank) (3) (6) (7) (2) (8) (9) (4) (6) (7) Ng­êi thô h­ëng (Benificiary) Ng­êi yªu cÇu më L/C (Applicant) (1) (5) Bước 1: Hai bên mua bán ký hợp đồng ngoại thương với điều khoản thanh toán theo phương thức L/C. Bước 2: Sau khi ký kết hợp đồng, nhà nhập khẩu chủ động làm đơn theo mẫu và giấy tờ cần thiết liên quan đến ngân hàng phục vụ mình yêu cầu ngân hàng mở một L/C theo đúng các điều khoản và điều kiện của hợp đồng ngoại thương, cho người xuất khẩu hưởng. Bước 3: Căn cứ vào các giấy tờ và đơn xin mở L/C, nếu ngân hàng phục vụ nhà nhập khẩu đồng ý thì sẽ tiến hành lập L/C và thông qua ngân hàng đại lý của mình tại nước người xuất khẩu ( NHTB )để thông báo về việc phát hành L/C và chuyển L/C cho người xuất khẩu. Sau đó ngân hàng sẽ gửi bản gốc cho NHTB. Bước 4: Sau khi nhận được gản gốc L/C từ ngân hàng phát hành, NHTB sẽ kiểm tra độ xác thực của L/C và gửi bản gốc cho nhà xuất khẩu. Bước 5: Bản gốc đến tay nhà xuất khẩu, nếu chấp nhận những điều khoản ghi trong L/C nhà xuất khẩu sẽ tiến hành giao hàng. Còn trong trường hợp không chấp nhận thì phải đề nghị nhà nhập khẩu thông qua NHPH sửa đổi bổ sung L/C cho phù hợp với hợp đồng ngoại thương. Bước 6: Sau khi giao hàng, nhà xuất khẩu phải lập ngay một bộ chứng từ theo yêu cầu của L/C để sau đó xuất trình bộ chứng từ hợp lệ cho NHPH để được trả tiền. Bước 7: Khi nhận được bộ chứng từ, NHPH sẽ tiến hành kiểm tra bộ chứng từ. Nếu thấy phù hợp với L/C thì sẽ trả tiền cho nhà xuất khẩu. Còn trong trường hợp nhận thấy bộ chứng từ có sai sót so với nội dung của L/C thì ngân hàng sẽ từ chối thanh toán và gửi trả bộ chứng từ cho nhà xuất khẩu. Bước 8: NHPH chuyển bộ chứng từ cho nhà nhập khẩu để đòi tiền. Bước 9: Nhà nhập khẩu khi nhận được bộ chứng từ do NHPH chuyển đến phải kiểm tra bộ chứng từ, nếu thấy phù hợp với L/C thì chấp nhận thanh toán. Còn trong trường hợp thấy không phù hợp thì có quyền từ chối trả tiền. 1.2.5. Thư tín dụng: 1.2.5.1. Khái niệm: Thư tín dụng là một phương tiện không thể thiếu trong phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. Muốn thực hiện việc thanh toán tín dụng chứng từ cần phải mở thư tín dụng. Th­ tÝn dông lµ mét bøc th­ do Ng©n hµng lËp ra trªn c¬ së yªu cÇu cña kh¸ch hµng, trong ®ã Ng©n hµng cam kÕt tr¶ tiÒn cho ng­êi h­ëng lîi nÕu hä xuÊt tr×nh ®Çy ®ñ bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi néi dung th­ tÝn dông. 1.2.5.2. Nội dung của thư tín dụng: Thư tín dụng được hình thành trên cơ sở hợp đồng mua bán nhưng sau khí được thiết lập nó lại hoàn toàn độc lập với hợp đồng mua bán. Thư tín dụng bao gồm : (1) Số hiệu L/C, địa điểm phát hành và ngày phát hành. (2) Số tiền của L/C: Số tiền của L/C vừa được ghi bằng số và bằng chữ và phải thống nhất với nhau. Nếu có sự khác nhau thì người thụ hưởng phải làm thủ tục tiến hành sửa đổi L/C. (3) Thời hạn hiệu lực và địa điểm xuất trình L/C: Là thời hạn mà NHPH cam kết trả tiền cho nhà xuất khẩu sau khi nhà xuất khẩu trình bộ chứng từ trong thời hạn đó và phù hợp với những điều quy định của L/C. (4) Thời hạn trả tiền của L/C: là thời hạn trả tiền ngay hay trả tiền sau tùy thuộc vào quy định trong hợp đồng. Nếu trả tiền ngay thì thời hạn trả tiền ngay phải nằm trong thời hạn hiệu lực của L/C. Nếu trả tiền sau thì thời hạn trả tiền sau có thể nằm ngoài thời hạn hiệu lực của L/C nhưng hối phiếu hay chứng từ được xuất trình để chấp nhận thanh toán trong thời hạn hiệu lực của L/C. (5) Ngày giao hàng: ngày giao hàng được quy định cụ thể trong hợp đồng và có quan hệ chặt chẽ với thời hạn hiệu lực của L/C. (6) Những nội dung về hàng hóa: cũng được ghi vào L/C như tên hàng, số lượng, trọng lượng, phẩm chất… (7) Những nội dung về cách vận chuyển , giao nhận hàng hóa. (8) Bộ chứng từ mà nhà xuất khẩu xuất trình: là nội dung quan trọng và không thể thiếu trong L/C vì đó là bằng chứng chứng mình nhà xuất khẩu đã giao hàng theo quy định. Nếu bộ chứng từ là phù hợp thì nhà xuất khẩu sẽ được trả tiền bởi ngân hàng chỉ thực hiện nghĩa vụ thanh toán dựa trên bộ chứng từ chứ không dựa vào hàng hóa. (9) Sự cam kết trả tiền của NHPH : nó ràng buộc trách nhiệm của NHPH, ngân hàng này buộc phải thanh toán cho nhà xuất khẩu khi nhận được bộ chứng từ hợp lệ. ( 10) Một số nội dung đặc biệt khác. ( 11) Chữ ký của ngân hàng mở L/C. 1.2.5.3. Phân loại ( theo loại hình ) a. L/C có thể hủy ngang ( revocable L/C) là L/C mà sau khi mở, nhà nhập khẩu có thể được sửa đổi hoặc hủy bỏ tại bất cứ thời điểm nào mà không cần có sự chấp thuận hoặc thông báo trước cho bên nhà xuất khẩu. Nhưng muốn sửa đổi hoặc hủy bỏ thì phải tiến hành trước khi nhà xuất khẩu giao hàng hoặc xuất trình bộ chứng từ cho NHTB vì nếu hủy bỏ sau khi nhà xuất khẩu giao hàng và xuất trình bộ chứng từ cho NHTB thì lệnh sửa đổi hoặc bổ sung đó sẽ không có giá trị. Đối với nhà xuất khẩu, quyền lợi của họ không được đảm bảo do L/C có thể bị sủa đổi hoặc bổ sung bất cứ lúc nào trong khi hàng hóa đang trên đường vận chuyển, do đó loại L/C này hầu như không được sử dụng. b. L/C không thể hủy ngang ( irrevocable L/C ) là L/C sau khi được mở NHPH không được phép sửa đổi hoặc bổ sung bất cứ điều khoản nào trong thời hạn hiệu lực của L/C mà không có sự đồng ý của người thụ hưởng. Đối với nhà xuất khẩu, quyền lợi của họ được đảm bảo do đó trong giao dịch thanh toán quốc tế người ta thường sử dụng loại L/C này. Do vậy mà trong một L/C không ghi chữ “ irrevocable” thì vẫn được coi là không hủy ngang trừ khi L/C được viết rõ là có thể hủy ngang. Một L/C không thể hủy ngang không có nghĩa là không thể hủy bỏ. Trong trường hợp nếu 2 bên đều chấp nhận hủy bỏ L/C thì nó sẽ trở thành vô giá trị. Một L/C muốn được hủy bỏ phải được sự chấp nhận của người thụ hưởng và NHPH. Một vài trường hợp do nhà xuất khẩu không tín nhiệm NHPH thì NHPH sẽ phải chỉ định một NHXN xác nhận trả tiền cho L/C nhà NHPH mở. L/C trong trường hợp này được gọi là L/C không hủy ngang có xác nhận. Việc xác nhận này đảm bảo cho nhà xuất khẩu vì có 2 ngân hàng đứng ra cam kết sẽ thanh toán c. Một số loại L/C đặc biệt: * L/C giáp lưng: là một loại L/C mở dựa vào một L/C khác. Thông thường nhà xuất khẩu thường dùng loại L/C này để thanh toán với người cung cấp hàng hóa cho mình để xuất khẩu. Trong trường hợp này nhà xuất khẩu sẽ chuyển cho ngân hàng L/C mà nhà nhập khẩu mở cho họ để làm cơ sở yêu cầu ngân hàng mở cho người cung cấp hàng một L/C giáp lưng. * L/C chuyển nhượng: là một lọai L/C mà khi người hưởng lợi chuyển nhượng một phần hoặc toàn bộ số tiền của thư tín dụng mà mình có được cho người thứ 3 ( người hưởng lợi thứ hai ). L/C này được sử dụng khi người hưởng lợi đầu tiên chỉ đóng vai trò là người môi giới mà không thể tự cung cấp hàng hóa. L/C chuyển nhượng chỉ được chuyển nhượng một lần và chi phí chuyển nhượng do người hưởng lợi đầu tiên chịu. * L/C tuần hoàn: là một L/C mà sau khi đã sử dụng hết thời hạn hiệu lực thì nó lại có giá trị như cũ và lại được sử dụng một cách tuần hoàn trong một thời hạn nhất định. L/C này thường được sử dụng với những hàng hóa được mua bán theo định kỳ, hoặc trong trường hợp buôn bán với người quen và có độ tin cậy cao. Bởi khi dùng L/C tuần hoàn sẽ tránh tình trạng ứ đọng vốn cho doanh nghiệp và có lợi cho cả đôi bên khi giao dịch. * L/C dự phòng: trong trường hợp nhà xuất khẩu đã nhận được L/C và tiền ứng trước mà thấy được khả năng nhà xuất khẩu không có khả năng giao hàng như đã quy định trong hợp đồng thì nhà nhập khẩu phải đòi ngân hàng phục vụ nhà xuất khẩu phải mở một L/C ( L/C dự phòng ) cam kết với nhà nhập khẩu sẽ hoàn trả lại số tiền đã ứng trước khi nhà xuất khẩu không hoàn thành nghĩa vụ giao hàng. * L/C điều khoản đỏ: trong trường hợp nhà xuất khẩu cần một khoản tiền để mua nguyên liệu phục vụ cho quá trình sản xuất hàng hóa của L/C đã được mở thì NHPH ủy quyền cho NHTB ứng khoản tiền đó cho nhà xuất khẩu. Vì số tiền ứng trước này được lấy từ tài khoản của nhà nhập khẩu nên NHPH hay NHTB chỉ có trách nhiệm thực hiện theo hợp đồng mà không phải chịu trách nhiệm về khoản tiền ứng trước đó. Thông thường khi nhận được hóa đơn hay hối phiếu của số tiền ứng trước hoặc giấy nhận nợ thì NHPH mới cam kết ứng trước số tiền đã thỏa thuận. 1.2.6. UCP – Văn bản pháp lý quốc tế điều chỉnh giao dịch L/C: UCP ( Uniform Custorms and Practice For Documentary Credit ) được bao hành do ủy ban kỹ thuật nghiệp vụ ngân hàng ICC ( Commission on Banking Technique and Practice ), quy định quyền hạn và nghĩa vụ của các bên tham gia trong phương thức giao dịch tín dụng chứng từ và ngày nay văn bản này được áp dụng rộng rãi quốc tế. Kể từ khi mới được ban hành cho đến nay UCP đã được sửa đổi 6 lần. Phát hành lần đầu năm 1933 Sửa đổi lần thứ nhất năm 1951 Sửa đổi lần thứ hai năm 1962 ( UCP 222) Sửa đổi lần thứ ba năm 1974 ( UCP 290 ) Sửa đổi lần thứ tư năm 1983 ( UCP 400 ) Sửa đổi lần thứ năm năm 1993 ( UCP 500) Sửa đổi lần thứ sáu năm 2007 ( UCP600 ) Qúa trình sửa đổi UCP được căn cứ vào tình hình thực tế của giao dịch thư tín dụng và phù hợp với sự phát triển của các lĩnh vực liên quan. Khác với luật quốc gia hay công ước quốc tê, UCP không tự động áp dụng để điều chỉnh hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ mà mang tính chất pháp lý tùy ý. Các bên tham gia có quyền lựa chọn có hay không dùng UCP để điều chỉnh hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ. Nhưng một khi các bên đã đồng ý áp dụng UCP thì các điều khoản áp dụng của UCP sẽ ràng buộc nghĩa vụ và trách nhiệm của các bên tham gia. Một điểm cần lưu ý là UCP ban hành sau không phủ nhận các nội dung của UCP trước đó. Do đó các bên có thể lựa chọn một UCP nào đó, nhưng điều quy định bắt buộc là phải dẫn chiếu nó trong L/C. Chỉ UCP bản gốc bằng tiếng anh mới có giá trị pháp lý giải quyết cá tranh chấp, các bản dịch khác chỉ có giá trị tham khảo. UCP có tính chất pháp lý tùy ý tức là UCP chỉ có hiệu lực pháp lý bắt buộc các bên tham gia khi trong L/C có ghi rõ là dẫn chiếu UCP. 1.3. Rủi ro trong thanh toán quốc tế: 1.3.1. Khái niệm: Trong hoạt động của ngân hàng lợi nhuận luôn đi đôi với rủi ro, rủi ro càng cao thì lợi nhuận dự kiến càng lớn và ngược lại. Hoạt động thanh toán quốc tế mà nhất là sử dụng phương thức tín dụng chứng từ tuy đem lại rất nhiều lợi ích nhưng những bên tham gia vẫn có khả năng gặp phải những rủi ro. Rủi ro trong thanh toán quốc tế là khả năng xảy ra tổn thất ngoài dự kiến khi thực hiện thanh toán quốc tế thông qua các phương thức thanh toán. 1.3.2. Rủi ro thường gặp khi sử dụng phương thức thanh toán tín dụng chứng từ: 1.3.2.1. Rủi ro kỹ thuật: Rủi ro kü thuËt lµ nh÷ng rñi ro do nh÷ng sai sãt mang tÝnh kü thuËt trong quy tr×nh thanh to¸n TDCT. a. Rñi ro ®èi víi nhµ XuÊt khÈu Khi tham gia ph­¬ng thøc thanh to¸n TDCT, nhµ XK hay gÆp nh÷ng rñi ro sau: Khi nhËn ®­îc L/C tõ NH th«ng b¸o, nÕu nhµ XK kiÓm tra c¸c ®iÒu kiÖn chøng tõ kh«ng kÜ, chÊp nhËn c¶ nh÷ng yªu cÇu bÊt lîi mµ nhµ XK kh«ng thÓ ®¸p øng ®­îc trong kh©u lËp chøng tõ sau nµy. Khi c¸c yªu cÇu ®ã kh«ng ®­îc tho¶ m·n, NH ph¸t hµnh tõ chèi bé chøng tõ vµ kh«ng thanh to¸n. Lóc ®ã, nhµ NK sÏ cã lîi thÕ ®Ó th­¬ng l­îng l¹i vÒ gi¸ c¶ n»m ngoµi c¸c ®iÒu kho¶n cña L/C vµ nhµ XK sÏ gÆp bÊt lîi. Trong thanh to¸n TDCT, ng©n hµng më L/C ®øng ra cam kÕt thanh to¸n cho ng­êi XK khi hä xuÊt tr×nh bé chøng tõ phï hîp víi néi dung cña L/C, NH chØ lµm viÖc víi c¸c chøng tõ quy ®Þnh trong L/C. Ph­¬ng thøc thanh to¸n TDCT ®ßi hái sù chÝnh x¸c tuyÖt ®èi gi÷a bé chøng tõ thanh to¸n víi néi dung quy ®Þnh trong L/C. ChØ cÇn mét s¬ suÊt nhá trong viÖc lËp chøng tõ th× nhµ XK còng cã thÓ bÞ NH më L/C vµ ng­êi mua b¾t lçi, tõ chèi thanh to¸n. Do ®ã, viÖc lËp bé chøng tõ thanh to¸n lµ mét kh©u quan träng vµ rÊt dÔ gÆp rñi ro ®èi víi nhµ XK. Mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi L/C ph¶i ®¸p øng ®­îc c¸c yªu cÇu sau : C¸c chøng tõ ph¶i phï hîp víi luËt lÖ vµ tËp qu¸n th­¬ng m¹i mµ hai n­íc ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®ang ¸p dông vµ ®­îc dÉn chiÕu trong L/C. Néi dung vµ h×nh thøc cña c¸c chøng tõ thanh to¸n ph¶i ®­îc lËp theo ®óng yªu cÇu ®Ò ra trong L/C. Nh÷ng néi dung vµ c¸c sè liÖu cã liªn quan gi÷a c¸c chøng tõ kh«ng ®­îc m©u thuÉn víi nhau, nÕu cã sù m©u thuÉn gi÷a c¸c chøng tõ mµ tõ ®ã ng­êi ta kh«ng thÓ x¸c ®Þnh mét c¸ch râ rµng, thèng nhÊt néi dung thuéc vÒ tªn hµng, sè l­îng, träng l­îng, gi¸ c¶, tæng trÞ gi¸, tªn cña ng­êi h­ëng lîi…th× c¸c chøng tõ ®ã sÏ bÞ ng©n hµng tõ chèi thanh to¸n v× bé chøng tõ ®ã m©u thuÉn víi nhau. Bé chøng tõ ph¶i ®­îc xuÊt tr×nh t¹i ®Þa ®iÓm qui ®Þnh trong L/C vµ trong thêi h¹n hiÖu lùc c._.ña L/C. Trªn thùc tÕ cã rÊt nhiÒu sai sãt x¶y ra trong qu¸ tr×nh lËp chøng tõ, th­êng gÆp vÉn lµ: LËp chøng tõ sai lçi chÝnh t¶, sai tªn, ®Þa chØ cña c¸c bªn tham gia, cña h·ng vËn t¶i Chøng tõ kh«ng hoµn chØnh vÒ mÆt sè l­îng. C¸c sai sãt trªn bÒ mÆt chøng tõ : sè tiÒn trªn chøng tõ v­ît qu¸ gi¸ trÞ cña L/C; c¸c chøng tõ kh«ng ghi sè L/C, kh«ng ®¸nh dÊu b¶n gèc; c¸c chøng tõ kh«ng khíp nhau hoÆc kh«ng khíp víi néi dung cña L/C vÒ sè l­îng, träng l­îng, m« t¶ hµng ho¸…; c¸c chøng tõ kh«ng tu©n theo quy ®Þnh cña L/C vÒ c¶ng bèc dì hµng, vÒ h·ng vËn t¶i, vÒ ph­¬ng thøc vËn chuyÓn hµng hãa… TÊt c¶ nh÷ng sai sãt trªn ®Òu lµ nh÷ng nguyªn nh©n g©y nªn rñi ro cho nhµ XK khi lËp bé chøng tõ thanh to¸n. Ngoµi ra, do sù kh¸c biÖt vÒ tËp qu¸n, luËt lÖ ë mçi n­íc cho nªn dÔ dÉn ®Õn nh÷ng sai sãt khi nhµ XK hoµn tÊt bé chøng tõ hµng ho¸ ®Ó göi NH xin thanh to¸n. 3. NÕu nhµ XK xuÊt tr×nh bé chøng tõ kh«ng phï hîp víi L/C th× mäi kho¶n thanh to¸n hay chÊp nhËn cã thÓ ®Òu bÞ tõ chèi, vµ nhµ XK ph¶i tù xö lý hµng ho¸ nh­ dì hµng, l­u kho cho ®Õn khi vÊn ®Ò ®­îc gi¶i quyÕt hoÆc ph¶i t×m ng­êi mua míi, b¸n ®Êu gi¸ hay chë hµng vÒ quay vÒ n­íc. §ång thêi, nhµ XK ph¶i chÞu nh÷ng chi phÝ nh­ l­u tµu qu¸ h¹n, phÝ l­u kho… trong khi ®ã kh«ng biÕt râ lËp tr­êng cña nhµ NK lµ sÏ ®ång ý hay tõ chèi nhËn hµng v× lý do bé chøng tõ cã sai sãt. 4. NÕu NH ph¸t hµnh mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n, th× cho dï bé chøng tõ xuÊt tr×nh lµ hoµn h¶o th× còng kh«ng ®­îc thanh to¸n. 5. Th­ tÝn dông cã thÓ huû ngang cã thÓ ®­îc NH ph¸t hµnh söa ®æi, bæ sung hay huû bá bÊt cø lóc nµo tr­íc khi nhµ XK xuÊt tr×nh bé chøng tõ mµ kh«ng cÇn sù ®ång ý cña nhµ XK. b. Rñi ro ®èi víi nhµ NhËp khÈu Trong thanh to¸n TDCT, viÖc thanh to¸n cña NH cho ng­êi thô h­ëng chØ c¨n cø vµo bé chøng tõ xuÊt tr×nh mµ kh«ng c¨n cø vµo viÖc kiÓm tra hµng ho¸. NH chØ kiÓm tra tÝnh ch©n thËt bÒ ngoµi cña chøng tõ, mµ kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tÝnh chÊt bªn trong cña chøng tõ, còng nh­ chÊt l­îng vµ sè l­îng hµng ho¸. Nh­ vËy sÏ kh«ng cã sù ®¶m b¶o nµo cho nhµ NK r»ng hµng ho¸ sÏ ®óng nh­ ®¬n ®Æt hµng hay kh«ng. Nhµ NK cã thÓ nhËn ®­îc hµng kÐm chÊt l­îng hoÆc bÞ h­ h¹i trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn mµ vÉn ph¶i hoµn tr¶ ®Çy ®ñ tiÒn thanh to¸n cho NH ph¸t hµnh. Khi nhµ NK chÊp nhËn bé chøng tõ hµng ho¸ sÏ cã nguy c¬ gÆp rñi ro. Bé chøng tõ lµ c¬ së ph¸p lý ®Çu tiªn vÒ tÝnh ®óng ®¾n cña hµng ho¸. NÕu nhµ NK kh«ng chó ý kiÓm tra kü bé chøng tõ (tõ lçi, c©u ch÷, sè l­îng c¸c lo¹i chøng tõ, c¬ quan cã thÈm quyÒn cÊp c¸c lo¹i giÊy chøng nhËn…) mµ chÊp nhËn bé chøng tõ cã lçi sÏ bÞ thiÖt h¹i vµ gÆp khã kh¨n trong viÖc khiÕu n¹i sau nµy. Mét rñi ro mµ nhµ NK hay gÆp lµ hµng ®Õn tr­íc bé chøng tõ, nhµ NK ch­a nhËn ®­îc bé chøng tõ mµ hµng ®· cËp c¶ng. Bé chøng tõ bao gåm vËn ®¬n, mµ vËn ®¬n l¹i lµ chøng tõ së h÷u hµng ho¸ nªn thiÕu vËn ®¬n th× hµng ho¸ kh«ng ®­îc gi¶i to¶. NÕu nhµ NK cÇn gÊp ngay hµng ho¸ th× ph¶i thu xÕp ®Ó NH ph¸t hµnh ph¸t hµnh mét th­ b¶o l·nh göi h·ng tµu ®Ó nhËn hµng. §Ó ®­îc b¶o l·nh nhËn hµng, nhµ NK ph¶i tr¶ thªm mét kho¶n phÝ cho NH. H¬n n÷a, nÕu nhµ NK kh«ng nhËn hµng theo qui ®Þnh th× tiÒn båi th­êng gi÷ tµu qu¸ h¹n sÏ ph¸t sinh. c. Rñi ro ®èi víi ng©n hµng ph¸t hµnh Trong nghiÖp vô më L/C, nÕu NH ph¸t hµnh kiÓm tra kh«ng kÜ ®¬n xin më L/C sÏ dÉn ®Õn viÖc chÊp nhËn c¶ nh÷ng ®iÒu kho¶n hµm chøa rñi ro cho NH sau nµy. Khi nhËn ®­îc bé chøng tõ xuÊt tr×nh, nÕu NH ph¸t hµnh tr¶ tiÒn hay chÊp nhËn thanh to¸n hèi phiÕu kú h¹n mµ kh«ng cã sù kiÓm tra mét c¸ch thÝch ®¸ng bé chøng tõ, ®Ó bé chøng tõ cã lçi, nhµ NK kh«ng chÊp nhËn, th× NH kh«ng thÓ ®ßi tiÒn nhµ NK. Ng©n hµng ph¸t hµnh ph¶i thùc hiÖn thanh to¸n cho ng­êi thô h­ëng theo qui ®Þnh cña L/C ngay c¶ trong tr­êng hîp nhµ NK mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n hoÆc bÞ ph¸ s¶n do kinh doanh thua lç. Trong tr­êng hîp hµng ®Õn tr­íc bé chøng tõ th× NH ph¸t hµnh hay ®­îc yªu cÇu chÊp nhËn thanh to¸n cho ng­êi thô h­ëng mµ ch­a nh×n thÊy bé chøng tõ. NÕu kh«ng cã sù chÊp nhËn tr­íc cña ng­êi NK vÒ viÖc hoµn tr¶, th× NH ph¸t hµnh sÏ gÆp rñi ro khi bé chøng tõ cã sai sãt, khi ®ã nhµ NK kh«ng chÊp nhËn vµ NH sÏ kh«ng truy hoµn ®­îc tiÒn tõ nhµ NK. NÕu trong L/C ng©n hµng ph¸t hµnh kh«ng qui ®Þnh bé vËn ®¬n ®Çy ®ñ(full set off bills of lading) th× mét ng­êi NK cã thÓ lÊy ®­îc hµng ho¸ khi chØ cÇn xuÊt tr×nh mét phÇn cña bé vËn ®¬n, trong khi ®ã ng­êi tr¶ tiÒn hµng ho¸ l¹i lµ ng©n hµng ph¸t hµnh theo cam kÕt cña L/C. NH ph¸t hµnh cã thÓ gÆp rñi ro do kh«ng hµnh ®éng ®óng theo UCP 500, ®ã lµ ®­a ra quyÕt ®Þnh tõ chèi bé chøng tõ v­ît qu¸ 7 ngµy lµm viÖc cña ng©n hµng, theo qui ®Þnh cña UCP 500 lµ kh«ng qu¸ 7 ngµy. d. Rñi ro ®èi víi ng©n hµng th«ng b¸o NH th«ng b¸o cã tr¸ch nhiÖm ph¶i ®¶m b¶o r»ng th­ tÝn dông lµ ch©n thËt, ®ång thêi ph¶i x¸c minh ch÷ ký, m· kho¸ (test key), mÉu ®iÖn cña NH ph¸t hµnh tr­íc khi göi th«ng b¸o cho nhµ XK. Rñi ro x¶y ra víi NH th«ng b¸o lµ khi NH nµy th«ng b¸o mét L/C gi¶ hoÆc söa ®æi mét L/C kh«ng cã hiÖu lùc trong khi chÝnh NH ch­a x¸c nhËn ®­îc t×nh tr¹ng m· kho¸ hay ch÷ ký uû quyÒn cña NH më L/C. e. Rñi ro ®èi víi ng©n hµng x¸c nhËn NÕu bé chøng tõ ®­îc xuÊt tr×nh lµ hoµn h¶o th× NH x¸c nhËn ph¶i tr¶ tiÒn cho nhµ XK bÊt luËn lµ cã truy hoµn ®­îc tiÒn tõ NH ph¸t hµnh hay kh«ng. Nh­ vËy, NH x¸c nhËn chÞu rñi ro tÝn dông ®èi víi NH ph¸t hµnh. NÕu NH x¸c nhËn tr¶ tiÒn hay chÊp nhËn thanh to¸n hèi phiÕu kú h¹n mµ kh«ng cã sù kiÓm tra bé chøng tõ mét c¸ch thÝch ®¸ng, ®Ó bé chøng tõ cã lçi, NH ph¸t hµnh kh«ng chÊp nhËn thanh to¸n th× NH x¸c nhËn kh«ng thÓ ®ßi tiÒn NH ph¸t hµnh. f. Rñi ro ®èi víi ng©n hµng ®­îc chØ ®Þnh C¸c NH ®­îc chØ ®Þnh kh«ng cã tr¸ch nhiÖm thanh to¸n cho nhµ XK tr­íc khi nhËn ®­îc tiÒn hµng tõ NH ph¸t hµnh. Tuy nhiªn trong thùc tÕ, trªn c¬ së bé chøng tõ ®­îc xuÊt tr×nh, c¸c NH ®­îc chØ ®Þnh th­êng øng tr­íc cho nhµ XK víi ®iÒu kiÖn truy ®ßi ®Ó trî gióp nhµ XK, do ®ã NH nµy ph¶i chÞu rñi ro tÝn dông ®èi víi NH ph¸t hµnh hoÆc nhµ XK. 1.3.2.2. Rủi ro đạo đức Rñi ro ®¹o ®øc lµ nh÷ng rñi ro khi mét bªn tham gia ph­¬ng thøc thanh to¸n TDCT cè t×nh kh«ng thùc hiÖn ®óng nghÜa vô cña m×nh theo qui ®Þnh cña L/C, lµm ¶nh h­ëng tíi quyÒn lîi cña bªn kia. Rñi ro ®¹o ®øc ®èi víi nhµ XK MÆc dï trong thanh to¸n TDCT ®· cã sù cam kÕt cña NH më L/C nh­ng sù tin t­ëng vµ thiÖn chÝ gi÷a ng­êi mua vµ ng­êi b¸n vÉn ®­îc coi lµ yÕu tè quan träng ®¶m b¶o cho sù an toµn cña TTQT. Khi ng­êi NK kh«ng thiÖn chÝ, cè ý kh«ng muèn thùc hiÖn hîp ®ång th× hä cã thÓ dùa vµo sai sãt cho dï lµ rÊt nhá cña bé chøng tõ ®Ó ®ßi gi¶m gi¸, kÐo dµi thêi gian ®Ó chiÕm dông vèn cña ng­êi b¸n, thËm chÝ tõ chèi thanh to¸n. Rñi ro ®¹o ®øc ®èi víi nhµ NK Víi ng­êi mua sù trung thùc cña ng­êi b¸n lµ rÊt quan träng bëi v× NH chØ lµm viÖc víi c¸c chøng tõ mµ kh«ng cÇn biÕt viÖc giao hµng cã ®óng hîp ®ång hay kh«ng. Do ®ã nhµ NK cã thÓ gÆp rñi ro nÕu nhµ XK cã hµnh vi gian dèi, lõa ®¶o trong viÖc giao hµng nh­ : cè t×nh giao hµng kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng sè l­îng… Mét nhµ XK chñ t©m gian lËn cã thÓ xuÊt tr×nh bé chøng tõ gi¶ m¹o, cã bÒ ngoµi phï hîp víi L/C cho NH mµ thùc tÕ kh«ng cã hµng giao, ng­êi NK vÉn ph¶i thanh to¸n cho NH ngay c¶ trong tr­êng hîp kh«ng nhËn ®­îc hµng hoÆc nhËn ®­îc hµng kh«ng ®óng theo hîp ®ång. Rñi ro ®¹o ®øc ®èi víi ng©n hµng NH lµ ng­êi g¸nh chÞu rñi ro ®¹o ®øc : NH ph¸t hµnh ph¶i thùc hiÖn thanh to¸n cho ng­êi h­ëng lîi theo qui ®Þnh cña L/C ngay c¶ trong tr­êng hîp ng­êi NK chñ t©m kh«ng hoµn tr¶. NH lµ ng­êi g©y ra rñi ro ®¹o ®øc: NH më L/C cã thÓ vi ph¹m cam kÕt cña m×nh nh­ tõ chèi thanh to¸n hoÆc tr× ho·n thanh to¸n hoÆc ®øng vÒ phÝa kh¸ch hµng g©y khã kh¨n trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. 1.3.2.3. Rñi ro chÝnh trÞ Ph­¬ng thøc thanh to¸n tÝn dông chøng tõ lµ mét trong c¸c ph­¬ng thøc ®­îc sö dông phæ biÕn trong thanh to¸n quèc tÕ. C¸c chñ thÓ tham gia trong ph­¬ng thøc TDCT ë nhiÒu quèc gia kh¸c nhau vµ tham gia vµo nhiÒu lÜnh vùc ngµnh nghÒ kh¸c nhau. Do ®ã, ph­¬ng thøc TDCT chÞu ¶nh h­ëng m¹nh mÏ cña m«i tr­êng chÝnh trÞ, x· héi cña c¸c quèc gia. Mét sù biÕn ®éng dï lµ nhá vÒ chÝnh trÞ, x· héi cña mét quèc gia còng sÏ ¶nh h­ëng tíi sù vËn ®éng cña tù do th­¬ng m¹i, ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghÞªp…tõ ®ã ¶nh h­ëng tíi qu¸ tr×nh thanh to¸n. Rñi ro chÝnh trÞ trong thanh to¸n quèc tÕ theo ph­¬ng thøc TDCT lµ nh÷ng rñi ro b¾t nguån tõ sù kh«ng æn ®Þnh vÒ chÝnh trÞ cña c¸c n­íc cã liªn quan trong qu¸ tr×nh thanh to¸n.Th«ng th­êng ®ã lµ rñi ro do thay ®æi m«i tr­êng ph¸p lý nh­: thay ®æi ®ét ngét vÒ thuÕ XNK, h¹n ng¹ch, c¬ chÕ ngo¹i hèi (h¹n chÕ ngo¹i hèi), luËt XNK. Nh÷ng thay ®æi nµy lµm cho c¸c ®iÒu kiÖn trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh thay ®æi ®ét biÕn kh«ng dù tÝnh tr­íc lµm c¸c bªn tham gia XNK vµ ng©n hµng kh«ng thùc hiÖn ®­îc nghÜa vô cña m×nh, lµm cho L/C cã thÓ bÞ huû bá, g©y thiÖt h¹i cho c¸c bªn tham gia. Bªn c¹nh ®ã, c¸c cuéc næi lo¹n, biÓu t×nh, b¹o ®éng hay chiÕn tranh, ®¶o chÝnh, ®×nh c«ng…hoÆc nh÷ng rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng nh­ thiªn tai, ho¶ ho¹n ë c¸c n­íc tham gia, chøng tõ bÞ thÊt l¹c còng cã thÓ g©y rñi ro trong qu¸ tr×nh thanh to¸n. 1.3.2.4. Rñi ro kh¸ch quan tõ nÒn kinh tế Mét rñi ro mµ c¸c bªn tham gia ph­¬ng thøc thanh to¸n TDCT hay gÆp lµ sù khñng ho¶ng, suy tho¸i kinh tÕ vµ t×nh tr¹ng c«ng nî nÆng nÒ cña c¸c quèc gia. Khi nÒn kinh tÕ cña mét quèc gia bÞ suy tho¸i, khñng ho¶ng sÏ kÐo theo c¸c ng©n hµng bÞ phong to¶ hoÆc t¹m ng­ng ho¹t ®éng, tõ ®ã lµm ¶nh h­ëng rtíi qu¸ tr×nh thanh to¸n quèc tÕ. NÕu nî n­íc ngoµi cña mét quçc gia lµ qu¸ lín th× c¸c biÖn ph¸p nh­ t¨ng thuÕ, ph¸ gi¸ néi tÖ sÏ ®­îc ¸p dông, tõ ®ã lµm gi¶m kh¶ n¨ng chi tr¶ cña ng­êi mua vµ ng©n hµng cã nguy c¬ kh«ng ®ßi ®­îc tiÒn. Ngoµi ra, sù phong to¶ kinh tÕ cña c¸c quèc gia nh­ tr­êng hîp cña Cuba, Iraq… còng mang l¹i nh÷ng rñi ro cho bÊt k× quèc gia, ®¬n vÞ kinh tÕ nµo cã ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu víi c¸c n­íc ®ã. 1.4. Nhân tố tác động rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ: Ng­ßi ta th­êng xem xÐt c¸c nh©n tè ¶nh h­ëng trªn th«ng qua ba nhãm sau: a. VÒ phÝa Ng©n hµng * C¸c ho¹t ®éng hç trî thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu Cã thÓ nãi c¸c ho¹t ®éng hç trî thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nh­ cho vay xuÊt nhËp khÈu hay b¶o l·nh ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua ng©n hµng. Ng©n hµng cã thÓ hç trî nhµ xuÊt nhËp khÈu d­íi c¸c h×nh thøc cho vay ký quü më L/C, chiÕt khÊu bé chøng tõ göi hµng hay b¶o l·nh nhËn hµng hoÆc b¶o l·nh më L/C tr¶ chËm. * N¨ng lùc cña nh©n viªn Ng©n hµng trong qu¸ tr×nh tiÕp xóc gi÷ vai trß chñ ®¹o vµ tÝch cùc, thÓ hiÖn ë phong c¸ch giao tiÕp, t¹o ra cho kh¸ch hµng Ên t­îng t«t ®Ñp vÒ Ng©n hµng. TÝnh tù tin vµ xö lý thµnh th¹o c¸c nghiÖp vô: nhËn biÕt ®­îc nhu cÇu vµ mong ®îi cña kh¸ch hµng khi sö dông dÞch vô (do hä nhËn thøc kÐm hoÆc c¸c dÞch vô cã tr×nh tù vµ kü thuËt xö lý phøc t¹p...) * Kh¶ n¨ng trang bÞ c¸c ph­¬ng tiÖn vËt chÊt kü thuËt Ng©n hµng lµ c¸c ph­¬ng tiÖn h÷u h×nh mµ c¸c kh¸ch hµng cã thÓ nhËn biÕt ®­îc tÝnh hiÖn ®¹i cña Ng©n hµng.Nã thÓ hiÖn ë cÊu tróc giao dÞch còng nh­ c¸c ph­¬ng tiÖn phôc vô kh¸ch hµng (m¹ng vi tÝnh, m¸y mãc thanh to¸n ..v..v..) c¸c ph­¬ng tiÖn nµy trë thµnh nh©n tè chÝnh trong c¸c Ng©n hµng hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô t¹o ®é tin cËy vµ chÊt l­îng th«ng tin ®Õn kh¸ch hµng . * XuÊt ph¸t tõ viÖc xem xÐt hiÖu qu¶ do ¶nh h­ëng cña ho¹t ®éng thanh to¸n tíi c¸c ho¹t ®éng kh¸c cña Ng©n hµng nh­ cho vay XNK hay b¶o l·nh th× nh©n tè th«ng tin kh«ng c©n xøng mét trong nh÷ng nh©n tè ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ c«ng t¸c thanh to¸n. Th«ng tin vÒ kh¸ch hµng chÝnh x¸c vµ ®é tin cËy cña th«ng tin ®ãng vai trß quan träng trong viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh giao dÞch vÊn ®Ò næi cém lµ nh÷ng ng­êi tham gia th­êng kh«ng cã ®Çy ®ñ th«ng tin vÒ nhau chÝnh v× th«ng tin kh«ng c©n xøng dÉn tíi lùa chän ®èi nghÞch x¶y ra tr­íc khi giao dÞch vµ rñi ro ®¹o ®øc sau khi giao dÞch x¶y ra * C¸n bé Ng©n hµng cè ý lµm sai Mét sè c¸n bé thanh to¸n ch­a tu©n thñ quy tr×nh thanh to¸n cña Ng©n hµng ®Ò ra vµ th«ng lÖ quèc tÕ nªn vÉn tiÕp tôc b¶o l·nh hay më L/C cho nh÷ngkh¸ch hµng vi ph¹m nguyªn t¾c thanh to¸n cña hÖ thèng Ng©n hµng. b. C¸c nh©n tè tõ phÝa kh¸ch hµng. * N¨ng lùc tham gia qu¸ tr×nh cung øng dÞch vô Kh¶ n¨ng diÔn ®¹t ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, râ rµng nhu cÇu cña hä ®èi víi Ng©n hµng vµ sù am hiÓu vÒ tr×nh tù xö lý nghiÖp vô..v..v.. * Uy tÝn cña kh¸ch hµng Cã thÓ hiÓu uy tÝn cña kh¸ch hµng ë ®©y chÝnh lµ sù kiªn quyÕt thùc hiÖn tÊt c¶ c¸c giao ­íc trong c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång. Mét ng­êi cã t­ c¸ch ®¹o ®øc tèt th× Ng©n hµng sÏ bít rñi ro, ng­îc l¹i Ng©n hµng sÏ gÆp rñi ro khi kh¸ch hµng cè t×nh lõa ®¶o, trèn tr¸nh nhiÖm vô. * N¨ng lùc, kinh nghiÖm kinh doanh cña kh¸ch hµng. Cã thÓ nãi ®©y lµ yÕu tè quan träng hç trî qu¸ tr×nh cung øng dÞch vô cña Ng©n hµng ®ù¬c trän vÑn. Nhµ nhÊp khÈu dï cã uy tÝn ®Õn mÊy nh­ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña ®¬n vÞ hä kÐm th× khã kh¨n trong viÖc hoµn tr¶ nî vay ký quü L/C..v..v.. c. C¸c nh©n tè thuéc vÒ m«i tr­êng kh¸ch quan * M«i tr­êng ph¸p lý Môi trường pháp lý thường xuyên thay đổi,®Æc biÖt lµ nh÷ng n­íc cã hÖ thèng ph¸p luËt ch­a æn ®Þnh, th­êng xuyªn söa ch÷a, bæ sung rñi ro th­êng liªn quan tíi viÖc c¸c quèc gia đưa ra hạn mức xuÊt nhËp khÈu. Trong thùc tÕ nh÷ng thay ®æi nµy rất dễ dẫn đến việc hủy bỏ hợp đồng. Sự biến động về chính trị là một nguyên nhân khách quan có tác động mạnh đến xuất nhập khẩu nói chung và thanh toán tín dụng chứng từ nói riêng. * M«i tr­êng kinh tÕ Sù thay ®æi tû gi¸ hay c¸c biÕn ®éng kinh tÕ cã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi gi¸ trÞ ®ång tiÒn c¸c quèc gia lµ nguy c¬ g©y ra thiÖt h¹i lín cho c¸c bªn tham gia thanh to¸n. * M«i tr­êng tù nhiªn Cã thÓ dÉn tíi nh÷ng rñi ro bÊt kh¶ kh¸ng nh­ thiªn tai, ho¶ ho¹n..v..v.. lµm cho c¸c bªn kh«ng thÓ thùc hiÖn ®­îc nghÜa vô cña m×nh do ®ã ¶nh h­ëng trùc tiÕp tíi ho¹t ®éng thanh to¸n gi÷a c¸c bªn liªn quan. CHƯƠNG 2 THỰC TRẠNG RỦI RO TRONG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SGD 1 NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM. 2.1. Khái quát mô hình tổ chức và hoạt động kinh doanh của Sở giao dịch 1 Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam. 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển: 1. Thời kỳ từ 1957- 1980: Ngày 26/4/1957, Ngân hàng Kiến thiết Việt Nam (trực thuộc Bộ Tài chính) - tiền thân của Ngân hàng ĐT&PTVN - được thành lập theo quyết định 177/TTg ngày 26/04/1957 của Thủ tướng Chính phủ. Quy mô ban đầu gồm 8 chi nhánh, 200 cán bộ. 2. Thời kỳ 1981- 1989: Ngày 24/6/1981, Ngân hàng Kiến thiết Việt Nam được đổi tên thành Ngân hàng Đầu tư và Xây dựng Việt Nam trực thuộc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam theo Quyết định số 259-CP của Hội đồng Chính phủ. 3. Thời kỳ 1990 - nay: Ngày 14/11/1990, Ngân hàng Đầu tư và Xây dựng Việt Nam được đổi tên thành Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam theo Quyết định số 401-CT của Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng. Đây là thời kỳ thực hiện đường lối đổi mới của Đảng và Nhà nước, chuyển đổi từ cơ chế tập trung bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Do vậy, nhiệm vụ của BIDV được thay đổi cơ bản: Tiếp tục nhận vốn ngân sách để cho vay các dự án thuộc chỉ tiêu kế hoạch nhà nước; Huy động các nguồn vốn trung dài hạn để cho vay đầu tư phát triển; kinh doanh tiền tệ tín dụng và dịch vụ ngân hàng chủ yếu trong lĩnh vực xây lắp phục vụ đầu tư phát triển.. 2.1.2. Tổ chức bộ máy: Trong đó NH Đầu tư và Phát triển VN với trụ sở chính tại Hà nội gồm 3 sở giao dịch và 100 chi nhánh cấp 1. Trong phần báo cáo tổng hợp này, tôi xin nêu cụ thể về Sở giao dịch I: - Vài nét vể tổ chức bộ máy sở giao dịch 1: Được thành lập ngày 28/3/1991 theo quyết định số 76QĐ/TCCB của Tổng giám đốc Ngân hàng ĐT& PT VN. Thực nghiệm thành công mô hình mới là đơn vị trực tiếp kinh doanh của Hội sở chính, thực thi có hiệu quả các nhiệm vụ chiến lược của BIDV. Sở giao dịch là đơn vị chủ lực thực hiện trong việc xây dựng và phát triển quan hệ hợp tác với khách hàng Tập đòan, Tổng công ty, Thực hiện phục vụ đầu tư phát triển các dự án lớn và trọng điểm của đất nước. Sớ giao dịch 1 là đơn vị đầu triển khai thành công hệ thống công nghệ hiện đại, dự án hiện đại hóa ngân hàng, và hệ thống thanh toán; triển khai mô hình tổ chức mới theo hướng ngân hàng thương mại hiện đại, nâng cao sức cạnh tranh và góp phần quảng bá thương hiệu BIDV. Sở giao dịch thực hiện xuất sắc kế hoạch kinh doanh hàng năm. Là hạt nhân trong công tác phát triển mạng lưới trên địa bàn thủ đô Hà nội, mười năm liền được kiểm toán bởi PwC, Ernest and Young. Xây dựng và đào tạo nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn nghiệp vụ cao, đáp ứng yêu cầu của hệ thống, gắn bó tâm huyết với ngành. Đảng bộ trong sạch vững mạnh, công đòan cơ sở xuất sắc, chi đoàn thanh niên tiên tiến. Từ ngày đầu thành lập, sở giao dịch đã có 2 phòng và 1 tổ nghiệp vụ, chủ yếu làm nhiệm vụ cấp phát vốn ngân sách đầu tư các dự án. Giai đoạn tiếp theo1996-2000 với 167 cán bộ nhân viên Sở giao dịch đã có 12 nghiệp vụ, 1 chi nhánh khu vực, 2 phòng giao dịch và 7 quỹ tiết kiệm. Thực hiện đầy đủ các nghiệp vụ của NHTM, phục vụ đông đảo khách hàng thuộc mọi tầng lớp kinh tế và dân cư. Giai đoạn 2001-2005, Sở giao dịch đã thực hiện tách nâng cấp mở 4 chi nhánh cấp 1 trên địa bàn Hà nội đó là chi nhánh Bắc HN năm 02, chi nhánh Hà thành năm 03, chi nhánh Đông đô năm 04và chi nhánh Quang Trung năm 05. Cơ cấu lại SGD theo mô hình phục vụ giao dịch một cửa thuận lợi cho khách hàng và quản lý thông tin, thanh toán trực tuyến. Đến nay SGD đã có 15 phòng nghiệp vụ,15 điểm giao dịch với gần 300 cán bộ nhân viên hệ thống, máy rút tiền tự động ATM hoạt động kết nối các điểm giao dịch BIDV trên phạm vi toàn quốc hợp thành mạng lưới rộng khắp phục vụ khách hàng sử dụng các sản phẩm dịch vụ ngân hàng. Mô hình tổ chức của SGD đang tiếp tục được hoàn thiện hướng theo các NH hiện đại theo cơ sở áp dụng công nghệ thông tin để hình thành các kênh phân phối sản phẩm tín dụng , huy động vốn, dịch vụ… Sau hơn 16 năm hoạt động, hiện nay sở giao dịch là đơn vị có quy mô 20 phòng nghiệp vụ,300 cán bộ, với mạng lưới 14 phòng giao dịch, điểm giao dịch tại 3 quận Hòan Kiếm , Ba Đình, Hai Bà Trưng. Sơ đồ bộ máy tổ chức của SGD 1 Ban giám đốc Khối tín dụng Khối dịch vụ Khối QL nội bộ Khối ĐVTT P. tín dụng1 P tín dụng 2 P tín dụng 3 P. thẩm định P. quản lý tín dụng P. thanh toán quốc tế P. Tài chính kế toán P. Kế hoạch nguồn vốn P. Tiền tệ kho quỹ P. DV Kh cá nhân P. DV KH DN 2 P. DV KH DN 1 P. Tổ chức cán bộ P. hành chính quản trị P. Điện toán P. kiểm tra nội bộ P. giao dịch 4 P. giao dịch 1 P. giao dịch 2 P. giao dịch 3 - Chức năng nhiệm vụ của các phòng ban của Sở giao dịch 1: Nhiệm vụ chung: * Đầu mối dẫn xuất, tham mưu, giúp việc GĐ sở giao dịch xây dựng và tổ chức triển khai kế hoạch, chương trình công tác, các biện pháp, giải pháp triển khai nhiệm vụ thuộc phạm vi của phòng. * Trực tiếp thực hiện,xử lý tác nghiệp các nghiệp vụ thuộc lĩnh vực được giao, theo đúng quy chế, thẩm quyền, quy trình nghiệp vụ, chịu trách nhiệm về tính đúng đắn, chính xác, trung thực và an toàn, hiệu quả đối với các công việc liên quan đến nghiệp vụ của phòng được giao. * Phối hợp với các đơn vị khác trong sở giao dịch tham mưu cho Giám đốc xây dựng các văn bản hướng dẫn, chế độ, quy trình.. ( thuộc thẩm quyền của GĐ SGD ) chịu trách nhiệm về những ý kiến tham gia theo chức trách của Phòng đối với nghiệp vụ liên quan và các công việc chung của SGD. * Tổ chức lưu trữ hồ sơ quản lý thông tin ( thu thập, xử lý, lưu trữ, phân tích, bảo mật,cung cấp..) tổng hợp và lập các báo cáo trong phạm vi nhiệm vụ, nghiệp vụ của phòng để phục vụ yêu cầu quản lý và quản trị điều hành, theo quy định của Ngân hàng Đầu tư và phát triển Việt nam. * Thường xuyên cải tiến phương pháp làm việc, đào tạo, rèn luyện cán bộ về phong cách giao dịch vắn minh, lịch sự, kĩ năng nghiệp vụ đáp ứng yêu cầu phát triển, giữ tín nhiệm, tạo hình ảnh ấn tượng tốt đẹp về SGD NH Đầu tư và phát triển Việt Nam, nghiên cứu đề xuất nâng cao ứng dụng công nghệ. Nhiệm vụ cụ thể: 1. Phòng Thanh toán quốc tế: - Thực hiện các giao dịch với khách hàng theo đúng quy định tài trợ thương mại và hạch toán kinh tế những nghiệp vụ liên quan mà phòng thực hiện trên cơ sở hạn mức khỏan vay, bảo lãnh đã được phê duyệt, thực hiện nghiệp vụ phát hành bảo lãnh đối ứng theo đề nghị của Nh nước ngòai, thực hiện nghiệp vụ chuyển tiền quốc tế. - Chịu trách nhiệm hoàn tòan về việc phát trỉển và nâng cao hiệu quả hợp tác kinh doanh đối ngoại của SGD, chịu trách nhiệm về tính chính xác, đúng đắn, đảm bảo an toàn tièn vốn tài sản của Ngân hàng, khách hàng trong giao dịch kinh doanh đối ngoại. - Tiếp thị, tiếp cận phát triển khách hàng, giới thiệu sản phẩm, tiếp thu tìm hiểu nhu cầu sản phẩm dịch vụ của Khách hàng, trước hết là các dịch vụ liên quan đến đối ngoại, tiếp nhận các ý kiến phản hồi từ khách hàng, đề xuất cách giải quyết… 2. Phòng quản lý nguồn vốn: - Thực hiện quản lý cân đối nguồn vốn đảm bảo các cơ cấu lớn ( kì hạn, loại tiền tệ, loại tiền gửi… ) và quản lý tài sản nợ, tài sản có, tham mưu giúp việc cho GĐ sở giao dịch điều hành nguồn vốn. - Chịu trách nhiệm về việc đề xuất chính sách, biện pháp, giải pháp phát triển nguồn vốn đề đáp ứng yêu cầu sử dụng vốn của SGD và các biệm pháp giảm chi phí vốn để góp phần nâng cao lợi nhuận. - Đề xuất các biện pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn theo chủ trương và chính sách của Nh, trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ kinh doanh tiền tệ với các Nh theo quy định và trình GĐ giao hạn mức mua bán ngoại tệ cho các phòng có liên quan. 3. Phòng tiền tệ - kho quỹ: - Trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ về quản lý kho tiền và quỹ nghiệp vụ ( tiền mặt, hồ sơ tài sản thế chấp, cầm cố giấy tờ có giá vàng bạc đá quý và các TS do khách hàng gửi giữ hộ…) - Trực tiếp thực hiện các nghiệp vụ về quỹ ( thu, chi, nhập,xuất ) Phát triển các giao dịch ngân quỹ; phối hợp chặt chẽ với các phòng dịch vụ khách hàng thực hiện thu chi tiền mặt tại quầy. - Theo dõi, tổng hợp và lập và giữ các báo cáo tiền tệ, an toàn kho quỹ theo quy định. .4. Phòng thẩm định: - Trực tiếp thực hiện yêu cầu nghiệp vụ về công tác thẩm định, tái thẩm đinh theo quy định của nhà nước và các quy trình nghiệp vụ liên quan của BIDV đối với các dự án hoặc các khỏan vay theo chỉ đạo của GĐ. - Trực tiếp chịu trách nhiệm thực hiện công tác tái thẩm định hạn mức tín dụng ngắn hạn, giới hạn tín dụng, cấp tín dụng, bảo lãnh đối với Khách hàng. - Chịu trách nhiệm thực hiện công tác tái tín dụng các báo cáo đánh giá toàn diện các khách hàng đang có quan hệ tín dụng, bảo lãnh tại SGD. - Trực tiếp và chịu trách nhiệm thực hiện công tác đánh giá và đánh giá lại tài sản đảm bảo nợ. - Có các ý kiến độc lập về việc cấp tín dụng, phê duyệt khỏan vay, bảo lãnh cho khách hàng và thiết lập quan hệ tín dụng với khác hàng mới. 5. Phòng quản lý tín dụng: Thực hiện các công tác quản lý tín dụng, quản lý rủi ro tin dụng của sở giao dịch theo quy trình, quy định của NH Đầu tư và phát triển Việt nam và của SGD theo các nội dung sau: - Theo dõi tổng hợp hợp đồng tín dụng, giám sát, đánh giá hợp đồng, chất lượng tín dụng tại SGD. - Xác định giới hạn tín dụng cho từng khách hàng phù hợp với định hướng tín dụng của SGD và của hệ thống. - Qủan lý danh mục đầu tư tín dụng, giám sát và định kì giám sát, đánh giá toàn diện danh mục tín dụng. - Giám sát việc thực hiện các chỉ tiêu chất lượng trong hợp đồng tín dụng như: giới hạn tín dụng, cơ cấu tín dụng, tỷ trọng cho vay, ngòai quốc doanh, nợ quá hạn, nợ xấu… - Qủan lý giám sát việc thực hiện hạn mức tín dụng, giới hạn tín dụng cho vay vựot hạn mức của khách hàng có quan hệ tín dụng tại sở giao dịch. 6. Phòng tín dụng - Trực tiếp thực hiện nghiệp vụ tín dụng theo phạm vi được phân công theo đúng qui định của pháp luật và các qui trình tín dụng ( tiếp thị, tìm kiếm khách hang, dự án, giới thiệu sản phẩm, thu thập và phân tích thông tin; Nhận hồ sơ, xem xét quy định cho vay theo phân cấp uỷ quyền hoặc trình cấp có thẩm quyền quyết định cho vay, bảo lãnh; Quản lý giải ngân, quản lý kiểm tra sử dụng các khoản cho vay, theo dõi thu đủ nợ, thu đủ lãi, đến khi tất toán hợp đồng tín dụng) đối với mỗi khách hàng. Thực hiện các biện pháp phát triển tín dụng, đảm bảo an toàn, hiệu quả, bảo đảm quyền lợi của Ngân hàng trong hoạt động tín dụng, góp phần phát triển bền vững, àn toàn, hiệu quả tín dụng - Thực hiện marketing tín dụng, bao gồm việc thiét lập, mở rộng, phát triển hệ thống khách hàng, giới thiệu bán các sản phẩm tín dụng dịch vụ cho khách hàng, chăm sóc toàn diện, tiếp nhận yêu cầu và ý kiến phản hồi của khách hàng; phối hợp với các phòng liên quan, đề xuất với Giám đốc SGD cách giải quyết, nhằm đáp ứng sự hài lòng của khách hàng. - Tư vấn cho khách hàng sử dụng các snr phẩm tín dụng, dịch vụ và các vấn đề khác có lien quan; Phổ biến hướng dẫn, giải đáp thắc mắc cho khách hàng về các quy định, quy trình tín dụng, dịch vụ của Ngân hàng. - Quản lý hồ sơ tín dụng theo qui định; Tổng hợp, phân tích, quản lý ( thu thập, lưu trữ, quản lý, bảo mật, cung cấp) thông tin và lập các kế hoạch báo cáo về công tác tín dụng theo phạm vi phòng được phân công theo quy định. - Đầu mối tham mưu cho giám đốc SGD, xây dựng văn bản hướng dẫn chính sách, phát triển khách hàng, quy trình tín dụng phù hợp với điều kiện của SGD, đề xuất hạn mức tín dụng đối với từng khách hàng, xếp loại khách hàng, xác định tài sản đảm bảo nợ vay( tính pháp lý, định giá, tính khả mại)… Sản phẩm dịch vụ chính của Sở giao dịch 1 : Dự Thầu Bảo hành chất lượng sản phẩm Hoàn trả tiền ứng trước Thực hiện hợp đồng Cho vay cầm cố chứng từ có giá Cho vay mua nhà, mua ô tô Cho vay CB, CNV Tín dụng trung, dài hạn Tín dụng ngắn hạn Đối ứng Thanh toán Vay vốn nước ngoài Tiết kiệm thông thường Mua thiết bị trả chậm Nộp thuế Tiết kiệm dự thưởng Tiết kiệm bậc thang Bảo lãnh Tín dụng Huy động vốn LC hàng nhập Chuyển tiền Nhờ thu LC hàng xuất Giữ hộ tài sản Thu đổi ngoại tệ, tiền mặt Dịch vụ thu chi hộ Thấu chi (ATM) Trả lương tự động Thanh toán trong nước Home banking ATM Dịch vụ ngân quỹ, tiền mặt Ký hậu vận đơn hoặc bảo lãnh nhận hàng Chiết khấu Chuyển tiền kiều hối BIDV Smart@ccount Thanh toán quốc tế Dịch vụ khác Dịch Vụ 2.1.3. Thực trạng hoạt động tại Sở giao dịch 1 Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam. Qúa trình phát triển quy mô hoạt động của Sở giao dịch đuợc thể hiện tăng trưởng khách hàng, tổng tài sản. Đến nay đã có hàng vạn khách hàng mở TK hoạt động, trong đó có tới 1.400 khách hàng là doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế: Tập đoàn, Tổng công ty, Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngòai, Liên doanh, Cổ phần, TNHH lớn.. Tổng tài sản năm 1991 là 137 tỷ đồng; sau 17 năm, năm 2007 là 17.462 tỷ đồng. Bảng tổng tài sản của SGD1 NH ĐT & PT VN Đơn vị: tỷ đồng ( Nguồn: Báo cáo thường niên SGD 1 NH ĐT&PT VN) Từ năm 1991-1994 nhiệm vụ chủ yếu là cấp phát vốn ngân sách cho các dự án đầu tư của các Bộ, ngành; Đó là các dự án trải dài theo tuyến như Bưu điện, Điện lực, Đường sắt, Đường bộ… Những dự án trải rộng như dự án của ngành Lâm nghiệp, Chè, Cà phê… với số vốn cấp phát hàng trăm tỷ đồng. Theo đó sở giao dịch đã phát huy vai trò kiểm tra, giám sát sử dụng vốn ngân sách của chủ đầu tư, thực hiện phương châm cấp phát đúng địa chỉ, đúng đối tượng, đúng với thiết kế và khối lượng thi công, góp phần tiết kiệm chống lãng phí trong xây dựng cơ bản. Thông qua việc thực hiện cho vay các đơn vị xây lắp, đơn vị thiết kế thi công các công trình đã tạo ra sự gắn kết giữa đầu tư và xây lắp, góp phần quản lý có hiệu quả cả chu chình xây dựng cơ bản. 1. Tăng trưởng huy động vốn: Với nhiều hình thức huy động vốn đa dạng, linh hoạt, hấp dẫn, phù hợp với nhu cầu của khách hàng gửi tiền. Ngay từ năm đầu thành lập, Sở giao dịch đã là đơn vị đầu tiên thử nghiệm phương thức phát hành kì phiếu đảm bảo giá trị theo giá vàng để huy động vốn dài hạn 3 năm,5 năm phục vụ đầu tư phát triển. Cơ cấu huy động vốn của Sở giao dịch 1 NH ĐT& PT VN: Đơn vị: triệu đồng Chỉ tiêu Năm 2005 Năm 2006 Năm 2007 Tuyệt đối % TT Tuyệt đối % TT Tuyệt đối % TT Huy động vốn 7,570 6,49 10,111 3,357 13,621 34,71 Tiền gửi TCKT 4,408 18,95 7,285 65,28 11,821 62,27 - TG k kì hạn 844 -17,17 1,645 94,76 3,427 108,28 - TG có kì hạn 3,563 32,67 5,640 58,29 8,394 48,84 Tiền gửi dân cư 3,049 -8,09 2,791 -8,44 1,765 -36,78 - TG tiết kiệm 2,168 -1,83 2,290 5,61 1,601 -30,08 - Kì phiếu 231 -49,92 122 -47,07 28 -77,41 -CCTG, trái phiếu 650 0,35 379 -41,63 136 -64,10 Huy động khác 113 31,64 35 -69,43 35 0.00 (Nguồn : Báo cáo thường niên SGD 1 NH ĐT&PT VN) Nguồn vốn Sở giao dịch hình thành chủ yếu từ nguồn tiền gửi thanh toán có kì hạn của tổ chức kinh tế và tiền gửi tiết kiệm của dân cư. Đây là hai nguồn tiền gửi có tính ổng định cao, và chi phí thấp. Tỷ trọng nguồn vốn huy động trung và dài hạn của sở giao dịch chiếm khoảng 45- 50% tổng nguồn vốn huy động. Tính đến thời điểm 31/12/2007 tổng nguồn vốn của toàn Sở giao dịch đạt 1310,05 tỷ đồng ( tăng 35% ) so với năm 2006, chiếm 6,21% thị phần trên địa bàn. Sở giao dịch giữ vững nền tảng các khách hàng tổ chức kinh tế, định chế tài chính truyền thống ( Ngân hàng phát triển, Bảo hiểm xã hội Việt nam, Tổng công ty dầu khí..) đồng thời đẩy mạnh huy động vốn từ các khách hàng mới tiềm năng như tập đòan Bưu chính viễn thông, Tổng công ty viễn thông quân đội, Tổng công ty xi măng Vịêt nam, Tổng công ty đầu tư và kinh doanh vốn Nhà nước, Tổng công ty Vinaconex… Với mạng lưới được mở rộng bao gồm 3 phòng giao dịch, huy động vốn dân cư đạt 1,765 tỷ đồng, chiếm tỷ trọng 13% tổng nguồn vốn huy động của toàn sở giao dịch. Tích cực đẩy mạnh tiền gửi thanh toán, nâng số dư tiền gửi thanh toán bình quân lên 2000 tỷ đồng. Về cơ cấu, huy động VND chiếm 85% tổng nguồn vốn, huy động trung dài hạn ổn định ở mức 44% . Sở giao dịch đã cải thiện cơ bản tỷ trọng tiền gửi thanh toán trong tổng nguồn vốn, góp phần giảm chi phí huy động, tăng hiệu quả trong hoạt động kinh doanh. 2. Họat động tín dụng: Hoạt động tín dụng tại sở giao dịch bám sát mục tiêu tăng trưởng gắn với kiểm soát chấ._.o¹i th­¬ng cña c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cßn h¹n chÕ. Kh¶ n¨ng tµi chÝnh, tr×nh ®é kü thuËt vÒ nghiÖp vô ngo¹i th­¬ng, hµnh vi ®¹o ®øc cña kh¸ch hµng còng lµ mét trong nh÷ng nguyªn nh©n h¹n chÕ sù ph¸t triÓn ho¹t ®éng TTQT cña NHTM. NhiÒu kh¸ch hµng kh«ng hiÓu biÕt vÒ c¸c th«ng lÖ quèc tÕ, thiÕu kinh nghiÖm trong ®µm ph¸n, ký kÕt hîp ®ång, nªn chÞu nhiÒu ®iÒu kho¶n thua thiÖt. NghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu cßn h¹n chÕ, kh¶ n¨ng thao t¸c, hoµn thiÖn bé chøng tõ ®Ó thanh to¸n cßn chËm, ch­a chÆt chÏ nªn sai sãt lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái. Ngoµi ra, ch­a cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c doanh nghiÖp, ng©n hµng vµ c¸c chuyªn gia trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu ®Ó t×m ra c¸ch gi¶ quyÕt tèt nhÊt khi cã nh÷ng tranh chÊp x¶y ra. Mét nguyªn nh©n kh¸c xuÊt ph¸t tõ phÝa kh¸ch hµng lµ khi kh¸ch hµng thÊy cã bÊt lîi do hµng ho¸ xuèng gi¸ lµm ¶nh h­ëng ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh, hä l¹i nhê ng©n hµng t×m kiÕm sai sãt ®Ó b¾t lçi nh»m tõ chèi thanh to¸n, thËm chÝ c¶ trong tr­êng hîp sai sãt lµ kh«ng ®¸ng kÓ, viÖc tõ chèi lµ tr¸i víi th«ng lÖ quèc tÕ lµm ¶nh h­ëng ®Õn ng©n hµng hoÆc ®Èy ng©n hµng vµo t×nh tr¹ng kho kh¨n khi ph¶i thùc hiÖn cam kÕt thanh to¸n víi ng©n hµng n­íc ngoµi. Qua qu¸ tr×nh ph©n tÝch thùc tr¹ng ho¹t ®éng TTQT t¹i SGD I- NH ĐT&PT VN, chóng ta thÊy ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ mµ ng©n hµng ®· ®¹t ®­îc còng nh­ nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n cña nh÷ng h¹n chÕ ®ã. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó kh¾c phôc ®­îc nh÷ng h¹n chÕ trªn ®Ó më réng ho¹t ®éng TTQT t¹i SGD I. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP HẠN CHẾ RỦI RO TRONG THANH TOÁN TÍN DỤNG CHỨNG TỪ TẠI SỞ GIAO DỊCH 1 NGÂN HÀNG ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN. 3.1. Phương hướng hoạt động kinh doanh của Sở giao dịch 1 Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt nam trong năm 2008. 3.1.1. Định hướng chung: Nhiệm vụ: Kinh doanh đa  ngành, đa lĩnh vực về tài chính, tiền tệ, tín dụng, dịch vụ ngân hàng và phi ngân hàng phù hợp với quy định của pháp luật, không ngừng nâng cao lợi nhuận của ngân hàng, góp phần thực hiện chính sách tiền tệ quốc gia, phục vụ phát triển kinh tế Đất nước. Mục tiêu hoạt động: trở thành ngân hàng chất lượng – uy tín hàng đầu Việt Nam với chính sách kinh doanh chất lượng, tăng trưởng bền vững, hiệu quả an toàn. Khách hàng- đối tác là cá nhân, doanh nghiệp, các tổ chức tín dụng, công ty tài chính… có quan hệ hợp tác kinh doanh với hơn 800 ngân hàng trên thế giới;là thành viên của Hiệp hội Ngân hàng Châu Á, Hiệp hội ngân hàng ASEAN, Hiệp hội các định chế tài chính phát triển Châu Á – Thái Bình Dương (ADFIAP), Hiệp hội Ngân hàng Việt Nam. Với những thành tựu đã có trong những năm vừa qua, SGD 1 mong muốn có những bước phát triển hơn trong năm tiếp theo nên đã đề ra những phương hướng hoạt động chung cho toàn ngân hàng như sau: Tiếp tục đẩy mạnh hoạt động huy động vốn và chủ động giữ vững tỷ lệ huy động giữa thị trường 1 và thị trường 2, tăng cường việc huy động nguồn vốn giá rẻ nhưng ổn định. Đẩy mạnh công tác nghiên cứu, triển khai các sản phẩm huy động mới nhằm duy trì khách hàng hiện hữu đồng thời thu hút khách hàng mới. Tăng trưởng tín dụng ổn định gắn liền với chất lượng tín dụng luôn được kiểm soát một cách chặt chẽ. Thực hiện phục vụ khách hàng trọn gói, tăng cường bán chéo sản phẩm. Bên cạnh tăng trưởng tín dụng, SGD 1 cũng sẽ đẩy mạnh các hoạt động đầu tư, thanh toán quốc tế, kinh doanh ngoại hối…nhằm đa dạng hóa thu nhập, phân tán rủi ro và nâng cao tỷ trọng thu dịch vụ trong tổng thu. Bên cạnh việc tăng nguồn thu, SGD 1 cũng sẽ chú trọng đến việc khai thác tối đa lợi ích của các tài sản không để tình trạng lãng phí, tiết kiệm chi phí nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh và tối đa hóa lợi nhuận. Song song với những định hướng về hoạt động kinh doanh, về mặt tổ chức, SGD 1 tiếp tục kiện toàn bộ máy và đưa bộ máy vận hành theo mô hình tổ chức mới, hoạt động có hiệu quả. Trong năm tiếp theo, SGD 1 quyết tâm hiện đại hóa công nghệ ngân hàng, tập trung đầu tư và triển khai corebanking mới nhằm hỗ trợ tốt nhất hoạt động kinh doanh . Bên cạnh đó, trung tâm dữ liệu dự phòng sẽ được xây dựng nhằm đảm bảo dự liệu của SGD 1 được lưu giữ an toàn đúng quy định. Tiếp tục đẩy mạnh công tác phát triển mạng lưới hoạt động ra khắp các vùng miền trong cả nước với dự kiến sẽ mở thêm khoảng 30 chi nhánh và 60-70 phòng giao dịch nhằm nâng cao chất lượng và uy tín của nhân hàng tiếp cận với các khách hàng trên khắp mọi miền. 3.1.2. Định hướng trong hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ: NhËn thøc ®­îc tÇm quan träng mµ ho¹t ®éng TTQT nãi chung vµ ho¹t ®éng thanh to¸n TDCT nãi riªng ®em l¹i cho NH ĐT-PT, NH cÇn cã chiÕn l­îc ®Ó ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nghiÖp vô TDCT ®Ó gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ phÇn thanh to¸n, n©ng cao h¬n n÷a chÊt l­îng phôc vô, kh¶ n¨ng thu hót kh¸ch hµng còng nh­ n©ng cao lîi nhuËn cho ng©n hµng. §Ó ®¹t ®­îc ®iÒu nµy, ng©n hµng ph¶i lu«n thùc hiÖn ph­¬ng ch©m thu hót kh¸ch hµng, ®¸p øng ®Çy ®ñ nhu cÇu cña kh¸ch hµng bëi tiÒm lùc kh¸ch hµng trong n­íc ®· trë thµnh bé phËn quan träng ®èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n TDCT cña ng©n hµng. NH tiếp tục nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động thanh toán tín dụng chứng từ, phát triển hoạt động kinh doanh ngoại tệ,tìm kiếm khách hàng mới và các dự án đầu tư hiệu quả, đặc biệt phục vụ phát triển xuất nhập khẩu và kinh tế. NhËn thøc ®­îc nh÷ng thêi c¬ vµ th¸ch thøc, qu¸n triÖt chñ tr­¬ng vµ ®­êng lèi cña §¶ng vµ ChÝnh phñ SGDI_NH§T&PTVN ®· ®Ò ra ®Þnh h­íng ph¸t triÓn ho¹t ®éng Thanh to¸n quèc tÕ trong giai ®o¹n tíi nh­ sau: Thø nhÊt, mét mÆt cñng cè vµ më réng nghiÖp vô Thanh to¸n quèc tÕ theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ, mÆt kh¸c ph¸t triÓn ®ång bé c¸c ph­¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau nh­ ph­¬ng thøc nhê thu, ph­¬ng thøc chuyÓn tiÒn,thanh to¸n mËu biªn…®¸p øng nhanh chãng chÝnh x¸c nhu cÇu giao dÞch thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Thø hai, hoµn thiÖn h¬n c¸c nghiÖp vô mua b¸n ngo¹i tÖ, ®¸p øng ®ñ nhu cÇu ngo¹i tÖ cho kh¸ch hµng trong thanh to¸n hµng ho¸ XNK. Thø ba, më réng cã hiÖu qu¶ m¹ng l­íi ng©n hµng ®¹i lý vµ c¬ cÊu tiÒn göi hîp lý. §©y lµ nhiÖm vô chiÕn l­îc trong viÖc ph¸t triÓn vµ më réng nghiÖp vô Thanh to¸n quèc tÕ ë ng©n hµng.Bªn c¹nh ®ã, ng©n hµng còng cÇn ph¶i c©n ®èi nguån ngo¹i tÖ dù tr÷ ®Ó cho ho¹t ®éng Thanh to¸n quèc tÕ ®¹t hiÖu qu¶ cao. Thø t­ lµ hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ thanh to¸n ng©n hµng theo h­íng héi nhËp víi céng ®ång thÕ giíi. Thø n¨m, phèi hîp t¸c nghiÖp h¬n n÷a gi÷a c¸c phßng nghiÖp vô chuyªn m«n ®Ó phôc vô tèt h¬n cho nhu cÇu Thanh to¸n quèc tÕ. Thø s¸u,tiÕp tôc ®µo t¹o tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé lµm c«ng t¸c Thanh to¸n quèc tÕ, n©ng cao h¬n n÷a tinh thÇn tr¸ch nhiÖm vµ th¸i ®é v¨n minh trong giao dÞch víi kh¸ch hµng. Thø b¶y, tæ chøc thanh to¸n quèc tÕ t¹i c¸c chi nh¸nh ng©n hµng quËn. 3.2. Giải pháp nhằm hạn chế rủi ro trong thanh toán tín dụng chứng từ tại SGD 1 NH ĐT&PT VN. 3.2.1. Giải pháp nghiÖp vô: Sau khi nghiªn cøu thùc tr¹ng c¸c rñi ro trong thanh to¸n tín dụng chứng từ tại SGD 1 NH Đầu tư và Phát triển, ng©n hµng cã thÓ ®óc kÕt ra c¸c kinh nghiÖm ®Ó nh»m h¹n chÕ c¸c rñi ro x¶y ra. BiÖn ph¸p chung ®èi víi tÊt c¶ c¸c bªn khi tham gia vµo ph­¬ng thøc thanh to¸n b»ng L/C lµ c¸c bªn ph¶i gi÷ ®¹o ®øc kinh doanh vµ gi÷ uy tÝn. Cô thÓ lµ: C¸c bªn nªn t×m hiÓu ®é tin cËy cña ®èi t¸c: ®©y cã thÓ hiÓu lµ t×m hiÓu ®é tin cËy cña ng­êi mua, ng­êi b¸n, NH ph¸t hµnh, NH th«ng b¸o vµ c¸c NH kh¸c…Ng­êi mua vµ ng­êi b¸n ®Òu cÇn t×m hiÓu vÒ uy tÝn trong kinh doanh, t×nh h×nh tµi chÝnh…cña bªn ®èi t¸c tr­íc khi kÝ kÕt hîp ®ång ngo¹i th­¬ng. NH ph¸t hµnh cÇn t×m hiÓu vÒ ng­êi mua ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kh«ng hoµn tr¶ cña ng­êi mua; t×m hiÓu vÒ ng­êi b¸n ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thùc hiÖn hîp ®ång vµ ®é trung thùc, thiÖn chÝ trong quan hÖ hîp t¸c bu«n b¸n. Ng­êi mua ph¶i t×m hiÓu vÒ NH th«ng b¸o ®Ó ®¸nh gi¸ n¨ng lùc vµ kinh nghiÖm kinh doanh dÞch vô L/C. Ng­êi b¸n ph¶i t×m hiÓu vÒ NH ph¸t hµnh ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thùc hiÖn cam kÕt tr¶ tiÒn…ViÖc t×m hiÓu nµy cã thÓ ®­îc thùc hiÖn qua c¸c ng©n hµng, c¸c c«ng ty vËn t¶i giao nhËn, c¸c c«ng ty t­ vÊn, phßng th­¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp c¸c n­íc…ViÖc t×m hiÓu ban ®Çu nµy lµ v« cïng cÇn thiÕt vµ cã t¸c dông trong viÖc h¹n chÕ c¸c rñi ro trong thanh to¸n L/C. Ngoµi ra, tuú theo chøc n¨ng vµ nghÜa vô cña c¸c bªn tham gia mµ mçi bªn cã nh÷ng biÖn ph¸p riªng ¸p dông ®Ó ng¨n ngõa c¸c rñi ro trong thanh to¸n L/C. Cô thÓ: a. §èi với SGD 1 NH Đầu tư và Phát triển: -Víi t­ c¸ch lµ ngân hàng ph¸t hµnh SGD ph¶i më L/C theo ®óng ®¬n xin më L/C. TÊt c¶ c¸c L/C b¾t buéc ph¶i ph¸t hµnh vµ qu¶n lý trªn hÖ thèng nội bộ và cÇn lµm cho ng­êi nhập khẩu nhËn thøc râ nghÜa vô hoµn tr¶ tiÒn cho NH ph¸t hµnh vµ tÝnh ®éc lËp cña th­ tÝn dông víi hîp ®ång. V× mét rñi ro hay x¶y ra ®èi víi NH ph¸t hµnh lµ ng­êi mua tõ chèi hoµn tr¶ tiÒn cho NH do hµng kh«ng ®óng hîp ®ång hay cã sù gi¶ m¹o trong bé chøng tõ. Do ®ã, NH cÇn nªu râ trong mÉu ®¬n xin më L/C vÒ nghÜa vô hoµn tr¶ tiÒn cho NH. §Ó h¹n chÕ viÖc chøng tõ vÒ NH ph¸t hµnh sím h¬n hµng ho¸, NH cÇn tÝnh to¸n kho¶ng thêi gian hµng vËn chuyÓn trªn ®­êng, thêi gian chuÈn bÞ chøng tõ cña bªn b¸n, thêi gian lµm viÖc cña NH th­¬ng l­îng, thêi gian göi chøng tõ ®Ó x¸c ®Þnh thêi gian xuÊt tr×nh cña chøng tõ hîp lý, tr¸nh viÖc chøng tõ xuÊt tr×nh qu¸ sím dÉn ®Õn NH ph¸t hµnh ph¶i chÊp nhËn chøng tõ tr­íc khi hµng ®Õn ViÖt Nam. NH cÇn khèng chÕ bé chøng tõ ®Çy ®ñ (full set)®Ó cã thÓ yªu cÇu ng­êi mua hoµn tiÒn. NH nªn kÕt hîp víi ng­êi mua trong viÖc kiÓm tra bé chøng tõ. Theo UCP 500, NH ph¶i ®­a ra quyÕt ®Þnh tiÕp nhËn hay tõ chèi bé chøng tõ trong trªn ph¸n ®o¸n cña m×nh. Nh­ng nÕu NH kÕt hîp víi ng­êi mua trong viÖc kiÓm tra bé chøng tõ sÏ ®em l¹i t¸c dông nh­: tr¸nh ®­îc t×nh huèng ng­êi mua tõ chèi tr¶ tiÒn cho NH ph¸t hµnh, kÕt hîp víi ng­êi mua trong viÖc ph¸t hiÖn chøng tõ gi¶ m¹o. Nh­ vËy, trong 7 ngµy kiÓm tra chøng tõ, NH nªn tËn dông tèi ®a sù tham gia cña ng­êi mua vµo viÖc kiÓm tra chøng tõ. NH cÇn n©ng cao kh¶ n¨ng ph¸t hiÖn chøng tõ gi¶ m¹o ®Ó h¹n chÕ bít c¸c rñi ro, gãp phÇn b¶o vÖ quyÒn lîi cña kh¸ch hµng. Trong tr­êng hîp ký hËu vËn ®¬n hoÆc b¶o l·nh cho kh¸ch hµng nhËn hµng khi ch­a nhËn ®­îc bé chøng tõ, NH ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n v« ®iÒu kiÖn, kÓ c¶ tr­êng hîp chøng tõ cã sai sãt. §èi víi L/C tr¶ ngay: tr­íc khi ký hËu vËn ®¬n hoÆc b¶o l·nh nhËn hµng, NH ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng ký khÕ ­íc nhËn nî(nÕu kh¸ch hµng vay vèn NH) hoÆc chuyÓn kho¶n tiÒn t­¬ng ®­¬ng víi trÞ gi¸ l« hµng vµo tµi kho¶n thanh to¸n víi n­íc ngoµi ®Ó chê thanh to¸n(nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng vèn tù cã) §èi víi L/C tr¶ chËm: tr­íc khi ký hËu vËn ®¬n NH ph¶i yªu cÇu kh¸ch hµng thÕ chÊp tµi s¶n ®¶m b¶o(nÕu kh¸ch hµng thanh to¸n b»ng vèn tù cã) hoÆc ký hîp ®ång tÝn dông vµ khÕ ­íc nhËn nî(tr­êng hîp vay vèn NH). §èi víi thÞ tr­êng bÞ cÊm vËn, ®Ó gi¶m thiÓu rñi ro, NH cÇn yªu cÇu kh¸ch hµng cam kÕt chÞu rñi ro vµ båi th­êng tÊt c¶ c¸c thiÖt h¹i x¶y ra ®èi víi NH khi thùc hiÖn c¸c giao dÞch qua c¸c n­íc bÞ cÊm vËn. -Víi t­ c¸ch lµ ng©n hµng th«ng b¸o NH cÇn x¸c thùc L/C mét c¸ch cÈn thËn tr­íc khi th«ng b¸o cho ng­êi b¸n. NÕu ch­a kiÓm tra ®­îc tÝnh ch©n thùc cña L/C còng nh­ b¶n söa ®æi L/C th× kh«ng nªn th«ng b¸o cho ng­êi b¸n, tr¸nh tr­êng hîp ng­êi b¸n hiÓu lÇm vÒ tÝnh ch©n thùc cña L/C dÉn ®Õn nh÷ng tranh chÊp gi÷a ng­êi b¸n vµ NH sau nµy. NH nªn kiÓm tra, t­ vÊn cho kh¸ch hµng lËp bé chøng tõ phï hîp víi L/C ®Ó h¹n chÕ nh÷ng rñi ro trong thanh to¸n sau nµy. NH cÇn cÈn träng khi chiÕt khÊu c¸c bé L/C xuÊt tr×nh b»ng ®­êng th­, h¹n chÕ chiÕt khÊu bé chøng tõ mµ vËn ®¬n do nh÷ng h·ng vËn t¶i kh«ng ®¸ng tin cËy ph¸t hµnh. NH kh«ng chiÕt khÊu bé chøng tõ trong c¸c tr­êng hîp sau: bé chøng tõ XK mÆt hµng Nhµ n­íc cÊm XK, c¸c kh¸ch hµng mµ NH kh«ng hiÓu râ vÒ kh¸ch hµng ®ã, c¸c chøng tõ xuÊt tr×nh kh«ng ®óng víi qui ®Þnh cña L/C. b. §èi víi kh¸ch hµng lµ ng­êi NK §µm ph¸n kü hîp ®ång tr­íc khi më L/C. Ở ViÖt Nam nãi chung vµ t¹i SGD1 NH Đầu tư và Phát triển nãi riªng cã mét thùc tr¹ng lµ khi ký kÕt hîp ®ång, nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng suy xÐt kü khi ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång, sau ®ã thÊy hîp ®ång kh«ng cã lîi th× l¹i më L/C tr¸i víi hîp ®ång ®Ó cã lîi cho m×nh, thËm chÝ më L/C chËm hoÆc kh«ng më L/C ®Ó ®ßi ng­êi b¸n ®µm ph¸n l¹i hîp ®ång. NÕu hµnh ®éng nh­ vËy, ng­êi b¸n cã thÓ qui kÕt ng­êi mua vi ph¹m hîp ®ång. Do vËy, ng­êi mua ph¶i hÕt søc thËn träng khi ký kÕt hîp ®ång, kh«ng nªn cho r»ng cã thÓ dÔ dµng ®µm ph¸n l¹i. Lµm ®¬n xin më L/C ph¶i thèng nhÊt víi hîp ®ång. Ng­êi NK cÇn nhËn thøc r»ng NH ph¸t hµnh tr¶ tiÒn c¨n cø vµo bé chøng tõ cã phï hîp hay kh«ng, chø kh«ng ph¶i lµ hµng ho¸ phï hîp víi hîp ®ång hay kh«ng. Do ®ã, ®Ó ®¶m b¶o nhËn ®­îc hµng ®óng nh­ hîp ®ång, ng­êi NK cÇn truyÒn t¶i kü l­ìng vµ ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kho¶n cña hîp ®ång vµo trong ®¬n xin më L/C. Tr­íc khi NH ph¸t hµnh chuyÓn L/C sang NH th«ng b¸o cÇn kiÓm tra l¹i L/C xem cã thèng nhÊt víi hîp ®ång vµ ®¬n xin më L/C kh«ng. Dïng hîp ®ång ®Ó buéc ng­êi b¸n giao hµng. Môc ®Ých mµ ng­êi NK lµ hµng ho¸, do ®ã, dï ng­êi NK cã thiÖn chÝ trong viÖc thùc hiÖn hîp ®ång vµ më L/C nh­ng vÉn cßn rñi ro lµ ng­êi b¸n kh«ng giao hµng. §Ó gi¶m thiÓu rñi ro nµy, ng­êi NK nªn dïng ®iÒu kho¶n ph¹t trong hîp ®ång trong tr­êng hîp ng­êi b¸n giao hµng chËm. c. §èi víi kh¸ch hµng lµ ng­êi XK Dïng hîp ®ång rµng buéc tr¸ch nhiÖm, ®Ò phßng tr­êng hîp ng­êi mua kh«ng më hoÆc më L/C chËm. Kh«ng më hoÆc më L/C chËm lµ mét rñi ro lín ®èi víi ng­êi XK. Do ®ã trong hîp ®ång cÇn qui ®Þnh c¸c ®iÒu kho¶n ph¹t trong tr­êng hîp ng­êi b¸n kh«ng më hoÆc chËm më L/C. KiÓm tra kü c¸c ®iÒu kiÖn chøng tõ trong L/C ®Ó xem m×nh cã kh¶ n¨ng lËp ®­îc bé chøng tõ nh­ qui ®Þnh cña L/C kh«ng. §èi víi nh÷ng ®iÒu kiÖn chøng tõ bÊt lîi cho m×nh, ng­êi XK kh«ng nªn nhÊt trÝ mµ ph¶i yªu cÇu söa ®æi. LËp bé chøng tõ theo ®óng ®iÒu kiÖn cña UCP 600, tr¸nh c¸c lçi x¶y ra vµ xuÊt tr×nh chøng tõ ®óng h¹n . 3.2.2.2 Giải pháp hỗ trợ: a. Về tổ chức cán bộ: SGD 1 NH Đầu tư và Phát triển cÇn ph¸t huy m¹nh mÏ nh©n tè con ng­êi trong thêi ®¹i míi b»ng c¸ch võa ph¸t huy m¹nh mÏ n¨ng lùc ®iÒu hµnh cña ban l·nh ®¹o ng©n hµng, ®ång thêi coi träng ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô vµ ®¹o ®øc cña thanh to¸n viªn. §Ó qui tr×nh thanh to¸n L/C ®­îc chÝnh x¸c nhanh chãng, c¸c thanh to¸n viªn ph¶i cã kh¶ n¨ng xö lÝ nghiÖp vô mét c¸ch thuÇn thôc, chÝnh x¸c vµ phï hîp víi th«ng lÖ quèc tÕ. §Ó lµm ®­îc ®iÒu nµy, ngoµi kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ TTQT, c¸c thanh to¸n viªn cÇn cã c¸c kiÕn thøc chuyªn s©u vÒ ngo¹i th­¬ng, vÒ thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng tµi chÝnh trªn thÕ giíi. V× thÕ, NH cÇn tiªu chuÈn ho¸ ®éi ngò thanh to¸n viªn b»ng c¸c biÖn ph¸p nh­ : Tæ chøc c¸c líp tËp huÊn theo chuyªn ®Ò vÒ nghiÖp vô TTQT, th­¬ng m¹i quèc tÕ… T¨ng c­êng bæ xung c¸c l·nh ®¹o trÎ cã n¨ng lùc T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c c¸n bé tham gia c¸c líp n©ng cao tr×nh ®é chuyªn m«n, c¸c líp cao häc, mêi chuyªn gia giái trong n­íc vµ n­íc ngoµi vÒ ®µo t¹o nghiÖp vô Trang bÞ c¸c kiÕn thøc vÒ ph¸p luËt, luËt kinh tÕ, luËt ¸p dông trong ngo¹i th­¬ng… NH cÇn chó träng h¬n víi viÖc ®Çu t­ vµo c¬ së vËt chÊt kÜ thuËt, trang bÞ vµ l¾p ®Æt ®Çy ®ñ c¸c thiÕt bÞ thanh to¸n hiÖn ®¹i, ®Æc biÖt lµ c¸c thiÕt bÞ ph­¬ng tiÖn phôc vô ho¹t ®éng thanh to¸n TDCT. NH cÇn nghiªn cøu vµ ®­a vµo sö dông c¸c phÇn mÒm øng dông gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng hiÖu qu¶ thanh to¸n TDCT vµ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c. b. VÒ chiÕn l­îc kh¸ch hµng: §Ó ngµy mét n©ng cao chÊt l­îng TTQT nãi chung vµ thanh to¸n L/C nãi riªng, còng nh­ tiÕp tôc gi÷ v÷ng vµ më réng thÞ phÇn thanh to¸n, NHCT §èng §a nªn x©y dùng mét chiÕn l­îc kh¸ch hµng ®óng ®¾n vµ hiÖu qu¶. §Ó cã mét chÝnh s¸ch kh¸ch hµng tèt, NH cÇn chó träng c¸c vÊn ®Ò sau: Thø nhÊt, NH nªn chñ ®éng t×m kiÕm kh¸ch hµng, thiÕt lËp quan hÖ chÆt chÏ víi kh¸ch hµng. NH cÇn cã sù ­u ®·i ®èi víi tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng nh»m cñng cè ®­îc ®éi ngò kh¸ch hµng truyÒn thèng vµ thu hót thªm c¸c kh¸ch hµng míi. §èi víi ho¹t ®éng thanh to¸n L/C, NH nªn tiÕp tôc thùc hiÖn chÝnh s¸ch kh¸ch hµng khÐp kÝn, tøc lµ NH ®¶m b¶o phôc vô kh¸ch hµng ë tÊt c¶ kh¸c kh©u. §èi víi doanh nghiÖp XK, NH kh«ng chØ lµm trung gian thanh to¸n mµ cßn cã thÓ cho vay s¶n xuÊt vµ thu gom hµng. §èi víi doanh nghiÖp NK, NH cã thÓ xem xÐt cho vay thanh to¸n. Khi ®ã, lîi Ých cña NH vµ kh¸ch hµng g¾n bã víi nhau. §ång thêi viÖc kh¸ch hµng sö dông nhiÒu dÞch vô NH sÏ gióp NH cã ®iÒu kiÖn theo dâi n¾m b¾t t×nh h×nh tµi chÝnh, kinh doanh cña kh¸ch hµng toµn diÖn h¬n vµ cã chÝnh s¸ch kh¸ch hµng tèt h¬n, ®¶m b¶o ho¹t ®éng kinh doanh cña NH an toµn, quan hÖ kh¸ch hµng- ng©n hµng bÒn chÆt h¬n. Thø hai, n©ng cao c«ng t¸c Marketing ng©n hµng, bëi ®©y lµ mét trong nh÷ng chiÕn l­îc c¹nh tranh cña NH. NH nªn qu¶ng c¸o, truyÒn b¸ h×nh ¶nh vµ th­¬ng hiÖu cña NH m×nh trªn c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng.NH nªn më c¸c dÞch vô t­ vÊn miÔn phÝ, tæ chøc c¸c buæi tiÕp xóc trùc tiÕp víi kh¸ch hµng th«ng qua c¸c Héi nghÞ kh¸ch hµng ®Ó võa giíi thiÖu c¸c s¶n phÈm dÞch vô míi cña NH, l¹i võa n¾m b¾t ®­îc nhu cÇu, thÞ hiÕu cña kh¸ch hµng. NH ph¶i x¸c ®Þnh mçi nh©n viªn ng©n hµng lµ mét tuyªn truyÒn viªn tÝch cùc vËn ®éng kh¸ch hµng tiÕp cËn víi c¸c s¶n phÈm dÞch vô NH, tõ ®ã n©ng dÇn nhËn thøc cña kh¸ch hµng, gióp hä gÇn gòi sö dông c¸c s¶n phÈm dÞch vô NH hiÖn ®¹i. Trong qu¸ tr×nh qu¶ng b¸ cÇn chó ý cung cÊp c¸c th«ng tin nªu bËt ®­îc lîi thÕ h¬n h¼n cña NH m×nh trong chÊt l­îng vµ c¸ch thøc cung cÊp dÞch vô, ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ tù so s¸nh víi c¸c NH kh¸c vµ tù rót ra kÕt luËn. Thø ba, NH cÇn chó träng h¬n ®Õn chÝnh s¸ch gi¸ c¶, ®¶m b¶o hîp lÝ cho tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng, trªn c¬ së c©n ®èi chi phÝ, lîi nhuËn, thÞ phÇn vµ c¸c môc tiªu kh¸c NH ®Ò ra.NH cã thÓ thùc hiÖn chÝnh s¸ch ­u ®·i ®èi víi kh¸ch hµng l©u n¨m vµ cã uy tÝn nh­: h¹n chÕ c¸c thñ tôc giao dÞch, gi¶m tû lÖ ký quü hoÆc gi¶m møc phÝ giao dÞch…§ång thêi, NH nªn më réng c¸c lo¹i h×nh L/C, song song víi ®ã lµ c«ng t¸c t­ vÊn cho kh¸ch hµng vÒ ­u nh­îc ®iÓm cña tõng lo¹i ®Ó kh¸ch hµng cã ®­îc lùa chän chÝnh x¸c. Thø t­, NH cÇn x©y dùng v¨n ho¸ kinh doanh ng©n hµng, tøc lµ x©y dùng mét phong c¸ch kinh doanh riªng trong lÜnh vùc NH, ®Ó khi nh×n vµo cã thÓ thÊy nÐt b¶n s¾c riªng cña NH m×nh. §ång thêi, NH cÇn t¹o phong c¸ch phôc vô kh¸ch hµng v¨n minh, lÞch sù, tËn t×nh chu ®¸o. Bëi th¸i ®é vµ phong c¸ch giao tiÕp chÝnh lµ mét trong nh÷ng nghÖ thuËt thu hót kh¸ch hµng cã hiÖu qu¶ nhÊt. Th¸i ®é lÞch sù, nhiÖt t×nh, tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña nh©n viªn giao dÞch cã thÓ t¹o nªn h×nh ¶nh ®Ñp vÒ NH trong lßng kh¸ch hµng, gãp phÇn thu hót ngµy cµng nhiÒu l­îng kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch t¹i ng©n hµng. c. Më réng quan hÖ ®¹i lý víi ng©n hµng n­íc ngoµi HiÖn nay, NH Đầu tư và Phát triển cã quan hÖ ®¹i lý víi trªn 450 ng©n hµng ®¹i lý, hÇu hÕt lµ c¸c NH lín cã uy tÝn trªn thÕ giíi. Nh­ng víi tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ nh­ hiÖn nay, thÞ tr­êng thanh to¸n kh«ng ngõng më réng sang c¸c n­íc vµ c¸c khu vùc míi. V× vËy, NHCT §èng §a cÇn tiÕp tôc më réng m¹ng l­íi ®¹i lý cña m×nh. Muèn vËy, ng©n hµng cÇn ph¶i tiÕp tôc cñng cè quan hÖ ®èi ngo¹i vèn cã víi c¸c ng©n hµng ®¹i lý trªn thÕ giíi. Lùa chän c¸c ng©n hµng ®¹i lý, c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi phï hîp víi tõng lÜnh vùc ®èi ngo¹i cña tõng khu vùc ®Ó thiÕt lËp mèi quan hÖ chÆt chÏ víi c¸c ng©n hµng cã uy tÝn cao. d. Hiện đại hóa công nghệ ngân hàng. Trong quá trình đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa-hiện đại hóa đất nước, công nghệ ngân hàng là mối quan tâm hàng đầu của toàn ngành Ngân hàng. Thanh toán quốc tế là một trong những hoạt động ngoại bảng mang lại thu nhập cho ngân hàng dưới dạng phí ngày một tăng không những về mặt số lượng mà cả tỷ trọng. Tuy nhiên, hoạt động ngoại bảng cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Do đó các ngân hàng muốn kinh doanh có hiệu quả thì một điều kiện không thể thiếu là kỹ thuật,công nghệ hiện đại để cung cấp thông tin chính xác cập nhật xử lý tình huống nhanh chóng. Chú trọng đến việc cải tiến công nghệ chính là yếu tố cốt yếu để nâng cao chất lượng hoạt động thanh toán quốc tế, đặc biệt là thanh toán tín dụng chứng từ. Tuy nhiên, cùng với sự khó khăn của đất nước đang trong quá trình công nghiệp hóa – hiện đại hóa, ngành khoa học kỹ thuật của nước ta, đặc biệt là công nghệ ngân hàng còn có một khoảng cách xa so với mặt bằng chung thế giới. Để có thể thích ứng được với sự phát triển của công nghệ ngân hàng trên thế giới, các ngân hàng trong nước cần đổi mới công nghệ, nhưng không phải áp dụng nguyên si công nghệ của nước khác mà phải biết áp dụng sao cho công nghệ ngân hàng phải đưa ra các công cụ thanh toán hợp lý. Công nghệ ngân hàng phải xác định cách thức thanh toán sao cho phù hợp với hoàn cảnh, tình hình kinh tế của nước mình, đồng thời cũng là yếu tố kích thích cho nền kinh tế Việt nam phát triển. Do rất khó để ngân hàng nước ta theo kịp ngân hàng trên thế giới nên cơ sở hạ tầng, công nghệ ngân hàng phải mang tính hiện đại, có thể sử dụng lâu dài và tránh lạc hậu. e. T¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra, kiÓm so¸t. §Ó ®¶m b¶o ho¹t ®éng Thanh to¸n quèc tÕ ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng thanh to¸n hµng ho¸ XNK theo ph­¬ng thøc tÝn dông chøng tõ ®i ®óng ®Þnh h­íng ph¸t triÓn vµ theo ®óng hµnh lang ph¸p lý cña Nhµ n­íc,cña ng©n hµng §T&PT VN, SGD 1 cÇn t¨ng c­êng c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t. Tr­íc hÕt, Ng©n hµng cÇn lùa chän c¸n bé tham gia kiÓm tra kiÓm so¸t lµ nh÷ng ng­êi c«ng t­ ph©n minh, thiÕt tha víi sù nghiÖp ph¸t triÓn cña Ng©n hµng. C¸c c¸n bé kiÓm tra, kiÓm so¸t ph¶i ph¸t hiÖn, uèn n¾n kÞp thêi n©ng cao nhËn thøc toµn diÖn cho nh©n viªn. H¬n n÷a trong thêi gian tíi, Ng©n hµng cÇn ®Èy m¹nh c«ng t¸c kiÓm to¸n néi bé cho c¸c lÜnh vùc nh­: kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh... 3.2.3. Một số kiến nghị: 3.2.3.1. Hoàn thiện môi trường pháp lý cho hoạt động thanh toán quốc tế, trước hết là phương thức thanh toán tín dụng chứng từ. Trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay, để tối đa hóa lợi ích và giảm thiểu rủi ro, các quốc gia đều phải điều chính chính sách và củng cố hệ thống tài chính – ngân hàng một cách tích cực. Đặc biệt là những nước có nền kinh tế đang phát triển và ở giai đoạn đầu của quá trình hội nhập như Việt nam, thì việc hoàn thiện hệ thống pháp lý về hoạt động tài chính-ngân hàng là hết sức cần thiết. TTQT mặc dù chỉ là một nghiệp vụ ngân hàng nhưng lại liên quan trực tiếp tối quyền lợi, trách nhiệm và uy tín của nhiều ngành, nhiều lĩnh vực và nhiều quốc gia. Các quy tắc thực hành thống nhất về TTQT như URC (nhờ thu), UCP ( thanh toán L/C) do phòng thương mại quốc tế ban hành không phải là văn bản luật mà chỉ là tập hợp các tập quán, quy ước và thực tiễn ngân hàng trong hoạt động TTQT, mang tính chất pháp lý tùy ý. Vì vậy nếu có mâu thuẫn giữa các quy tắc quốc tế và luật pháp quốc gia thì lựa chọn áp dụng là tùy thuộc theo luật pháp của từng nước. Cho đến nay ở Việt nam vẫn chưa có luật hay pháp lệnh riêng về hoạt động TTQT. Thực tiễn các doanh nghiệp và cá NHTM khi tham gia thanh toán tín dụng chứng từ hay gặp nhiều rủi ro tranh chấp và xung đột pháp luật, mặc dù họ đã tìm mọi cách bảo vệ mình. Vì vậy việc soạn thảo, bổ sung, hoàn chỉnh các văn bản pháp luật cho hoạt động TTQT là rất cần thiết cho các NHTM Việt nam, đồng thời còn là cơ sở để tòa án trọng tài áp dụng khi xét xử các vụ tranh chấp giữa các đối tác trong quan hệ TTQT. Bên cạnh đó cần có những văn bản dưới luật quy định rõ ràng, cụ thể trách nhiệm, nghĩa vụ quyền lợi của các bên tham gia cũng như các giải pháp xử lý trong trường hợp có tranh chấp, xung đột pháp luật giữa quy tắc quốc tế và luật pháp quốc gia trong TTQT nói chung và phương thức tín dụng chứng từ nói riêng ( vì L/C đang và chắc chắn vẫn là phương thức chủ yếu trong TTQT ). Việc này đòi hỏi sự tham gia của nhiều bộ ngành liên quan như Bộ thương mại, Tổng cục hải quan… nhằm tạo sự nhất quán trong việc ban hành và áp dụng các điều luật đó sau này. 3.2.3.2. Tæ chøc tèt thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn cho thÞ tr­êng ngo¹i hèi ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn. ThÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ thÞ tr­êng trao ®æi, cung cÊp ngo¹i tÖ nh»m gi¶i quyÕt c¸c nhu cÇu vÒ ngo¹i tÖ gi÷a c¸c ng©n hµng víi nhau. ViÖc hoµn thiÖn vµ ph¸t triÓn thÞ tr­êng ngo¹i tÖ liªn ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó c¸c NHTM më réng nghiÖp vô kinh doanh ngo¹i hèi vµ t¹o thuËn lîi cho nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ ®­îc thùc hiÖn tèt h¬n. Th«ng qua thÞ tr­êng nµy, ng©n hµng Nhµ n­íc cã thÓ ®iÒu chØnh tû gi¸ cuèi cïng mét c¸ch linh ho¹t vµ chÝnh x¸c nhÊt. Nh»m hoµn thiÖn thÞ tr­êng ngo¹i hèi ViÖt Nam, chóng ta cÇn ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i ngo¹i tÖ vµ c¸c h×nh thøc giao dÞch nh­: mua b¸n trao ngay (Spot), mua b¸n k× h¹n (Forward), quyÒn chän (Option), t­¬ng lai (Future) ; më réng ®èi t­îng tham gia vµo thÞ tr­êng nh»m lµm cho thÞ tr­êng ho¹t ®éng s«i ®éng h¬n, tû gi¸ giao dÞch s¸t víi thùc tÕ h¬n. Ngoµi ra, ®©y còng chÝnh lµ gi¶i ph¸p nh»m gi¶m thiÓu rñi ro vÒ tû gi¸, gãp phÇn n©ng cao chÊt l­îng thóc ®Èy thanh to¸n quèc tÕ ph¸t triÓn. 3.2.3.3. Cải thiện cán cân thanh toán quốc tế: Cán cân thanh toán quốc tế là một bản báo cáo thống kê tổng hợp có hệ thống, ghi chép lại tất cả các giao dịch kinh tế giữa người cư trú và người không cư trú trong một thời kỳ nhất định, thường là một năm. Tình trạng của cán cân thanh toán quốc tế liên quan đến khả năng thanh toán của cả nước,của các ngân hàng, tác động đến tỷ giá hối đoái và dự trữ ngoại tệ của cả nước. Trong những năm vừa qua, cán cân của Việt nam, đặc biệt là cán cân thương mại và cán cân vốn luôn trong tình trạng thâm hụt, dẫn đến tình trạng khan hiếm ngoại tệ, gây khó khăn cho công tác thanh toán quốc tế nói chung và thanh toán tín dụng chứng từ nói riêng. Do đó, để cân bằng cán cân thanh toán quốc tế, hạn chế tình trạng nhập siêu hiện nay, cần đẩy mạnh hoạt động thương mại quốc tế,đặc biệt hướng vào các thị trường lớn như Mỹ, Nhật, EU, Trung Quốc thông qua cá hiệp định thương mại được ký kết giữa chính phủ các nước. Hơn nữa, việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài cũng cần phải được chú trọng. Quản lý chặc chẽ nợ vay nước ngoài, vay nợ nước ngoài cần phải đáp ứn được hai mục tiêu cơ bản là nâng cao hiệu quả sử dụng và giữ được mức nợ ở một tỷ lệ hợp lý, tương ứng với năng lực trả nợ của đất nước. Nhà nước cần đề ra hạn mức nhập khẩu các loại hàng tiêu dùng và các mặt hàng trong nước đã sản xuất được để tăng xuất khẩu sản phẩm đã qua chế biến, giảm lượng hàng thô.. đặc biệt để cải tiến cơ cấu hàng nhập khẩu. 3.2.3.4. Các NHTM khi tham gia thanh toán tín dụng chứng từ phải ban hành bổ sung, hoàn chỉnh quy trình cụ thể, chặt chẽ, rõ ràng. Hoạt động thanh toán quốc tế là hoạt động giữa các NHTM các nước, với việc tự nguyện chấp hành theo các quy ước, quy tắc quốc tế và pháp luật của mỗi nước. Do vậy, NHNN không thể ban hành quy định về thanh toán quốc tế như quy định về cho vay của tổ chức đối với khách hàng, quy định về hạch toán kế toán…Chính vì vậy các NHTM phải ban hành quy định quy trình thanh toán quốc tế trong hệ thống của mình một cách chặt chẽ, nhất quán, tuân thủ quy tắc thông lệ quốc tế, không trái với pháp luật Việt nam,phù hợp với mô hình tổ chức, bộ máy của ngân hàng đó. Việc quy định các quy tắc càng cụ thể rõ ràng càng giúp các cán bộ thanh toán tránh sai sót bấy nhiêu. Các ngân hàng thương mại trong nước cần thường xuyên trao đổi kinh nghiệm và phối hợp giúp đỡ nhau trong việc thực hiện các nghiệp vụ thanh toán quốc tế, đặc biệt là hình thức thanh toán chủ yếu là tín dụng chứng từ. Thanh toán quốc tế tuy là một dịch vụ thu lợi lớn song lại có khả năng gặp phải rủi ro cũng lớn, chính vì vậy một NHTM sai sót thì cả hệ thống NHTM sẽ bị ảnh hưởng uy tín, do vậy các NHTM cần dựa vào nhau, giúp đỡ nhau cùng phát triển. KẾT LUẬN Sở giao dịch 1 NHTM Đầu từ & Phát triển đã trải qua 17 năm tồn tại, phát triển với nhiều sóng gió và cũng đã đạt được những thành công nhất định. Tuy nhiên, nếu chỉ nhìn vào những thành công đó thì Sở giao dịch sẽ khó giữ vững và nâng cao vị thế của mình. Có thể thấy hoạt động của Sở giao dịch chủ yếu vẫn đang tập trung phát triển các dịch vụ ngân hàng truyền thống (huy động vốn và cho vay) để thu hút và bước đầu tạo niềm tin cho khách hàng. Tuy nhiên, yêu cầu của khách hàng ngày càng đa dạng, nếu chỉ tập trung vào những dịch vụ truyền thống đó, không theo kịp nhu cầu khách hàng thì sớm muộn những khách hàng, dù trung thành nhất, cũng sẽ bỏ rơi để tìm đến ngân hàng khác. Chính vì vậy, hoàn thiện những dịch vụ hiện tại và không ngừng mở rộng danh mục dịch vụ chính là mục tiêu sống còn của SGD. Sở giao dịch I, Ngân hàng Đầu tư & phát triển Việt Nam là một thành viên của hệ thống ngân hàng, đóng vai trò kết nối doanh thương xuất nhập khẩu trong nước với các công ty, doanh nghiệp nước ngoài. Nghiệp vụ thanh toán xuất nhập khẩu tại sở giao dịch là một trong những nghiệp vụ chủ chốt và quan trọng trong lĩnh vực kinh doanh dịch vụ quốc tế. Thanh toán bằng L/C là một phương thức thanh toán bằng chứng từ quan trọng, nhưng hiện nay việc thanh toán bằng L/C hầu hết chỉ được diễn ra với các khách hàng lâu năm, bởi quy trình còn rất phức tạp, tính thuận lợi chưa cao, khách hàng vẫn có khả năng gặp phải những rủi ro đáng tiếc. ._.