Giải pháp nguồn vốn nhỏ cho người nghèo tại TP.HCM

- 1 – MUÏC LUÏC trang Mở đầu 1 Chöông 1: Toång quan veà ngheøo vaø ngöôøi ngheøo trong xaõ hoäi 1.1/Nhöõng lyù do nghieân cöùu veà ngheøo 4 1.2/ Moät soá quan ñieåm veà ngöôøi ngheøo 5 1.2.1/ Ngheøo tuyeät ñoái 5 1.2.2/ Ngheøo töông ñoái 7 1.2.3/ Caùch nhìn nhaän cuûa chính ngöôøi ngheøo 8 1.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo 9 1.3.1/ Nguyeân nhaân chung treân theá giôùi 9 1.3.2/ Nguyeân nhaân ôû Vieät Nam 10 1.4/ Thöïc traïng cuûa ngheøo 11 1.4.1/ Ngheøo treân theá giôùi 11 1.4.2/ Ngheøo ôû Vieät Nam 14 1.5/ Caùc chính saùch giaûm ngheøo 19 1.5.1/ Traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi 19 1.5.2/ Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá toaøn caàu 19 1.5.3/ Quan ñieåm cuûa Ñaûng, nhaø nöôùc Vieät Nam 20 1.6/ Moái quan heä cuûa ngheøo vaø tín duïng 21 1.6.1/Moái quan heä cuûa tín duïng vaø voøng luaån quaån cuûa ngheøo 21 1.6.2/ kinh nghieäm moät soá toå chöùc nöôùc ngoaøi 23 Chöông 2 : Thöïc traïng ngheøo vaø ngöôøi ngheøo ôû TP Hoà Chí Minh 2.1/ Chuaån ngheøo 27 2.1.1/ Hình thaønh chuaån ngheøo 27 2.1.2/ Chuaån ngheøo ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh 28 2.2/ Tình hình chung 29 2.2.1/ Danh saùch hoä ngheøo theo tieâu chí môùi. 29 2.2.2/ Ñaëc ñieåm cuûa hoä ngheøo 30 2.2.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo 32 2.2.4/ Nhöõng khoù khaên thaùch thöùc 32 2.3/ Xu höôùng ngheøo 33 - 2 – 2.4/ Thöïc traïng nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo 34 2.4.1/ Thöïc traïng caùc chính saùch cuûa TP Hoà Chí Minh ñoái vôùi ngöôøi ngheøo. 34 2.4.2/ Heä quaû cuûa vieäc tieáp caän nguoàn voán khoâng chính thöùc 37 2.4.3/ Quan ñieåm veà nguoàn voán nhoû 38 2.5/ Ñaùnh giaù thöïc traïng veà nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. 40 2.5.1/ Öu ñieåm 40 2.5.2/ Khoù khaên toàn taïi 43 2.5.3/ Nguyeân nhaân 44 Chöông 3 : Giaûi phaùp nguồn vốn nhỏ cho người ngheøo tại thaønh phố Hồ Chí Minh 3.1/ Quan ñieåm xaây döïng giaûi phaùp giaûm ngheøo ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh 47 3.1.1/ Muïc tieâu giaûm ngheøo 47 3.1.2/ Quan ñieåm xaây döïng giaûm ngheøo 48 3.1.3/ Keá hoaïch trieån khai 49 3.2/ Giaûi phaùp nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo ôû TP Hoà Chí Minh 50 3.2.1/ Giaûi phaùp nguoàn voán vó moâ 50 3.2.2/ Giaûi phaùp nguoàn voán vi moâ 56 3.3/ Giaûi phaùp phaùt trieån hoaït ñoäng caùc toå chöùc tín duïng nhoû 62 3.3.1/ Phaùt trieån caùc toå chöùc hieän haønh 62 3.3.2/ Môû roäng chöông trình tín duïng tieát kieäm 65 3.3.3/ Xaây döïng naêng löïc cho khu vöïc taøi chính baùn chính thöùc 65 3.4/ Caùc giaûi phaùp hoã trôï khaùc giuùp giaûm ngheøo 65 3.4.1/ Höôùng nghieäp ñaøo taïo giaûi quyeát vieäc laøm 65 3.4.2/ Hoã trôï chính saùch öu ñaõi xaõ hoäi 66 3.4.3/ Ñaàu tö cô sôû haï taàng caùc xaõ ngheøo troïng ñieåm 67 3.5/ Kieán nghò 68 Keát luaän 71 Taøi lieäu tham khaûo 72 - 3 – Mở đầu 1/ Đặt vấn đề Xaây döïng moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo laø ñieàu maø caùc toå chöùc, caùc nhaø laøm chính saùch luoân luoân quan taâm. Trong tuyeân boá Thieân nieân kyû cuûa Lieân hieäp quoác, keâu goïi xaây döïng moät xaõ hoäi hoaø ñoàng vaø thònh vöôïng döïa treân caùc giaù trò: töï do, bình ñaúng, ñoaøn keát, khoan dung vaø toân troïng thieân nhieân. Quan nieäm töï do ôû ñaây khoâng boù heïp trong phaïm vi thoaùt khoûi tình traïng ngheøo ñoùi maø treân cô sôû ghi nhaän raèng, con ngöôøi moät khi coøn phaûi ñaáu tranh cho söï sinh toàn thì khoâng bao giôø coù bình ñaúng vaø töï do. Chuû Tòch Hoà Chí Minh khi sinh thôøi ñaõ töøng mô öôùc veà moät nöôùc Vieät Nam khoâng coøn bò ngheøo ñoùi.Theá heä cuûa chuùng ta coù theå thöïc hieän ñöôïc öôùc mô ñoù cuûa ngöôøi, ñoàng thôøi ñaït ñöôïc muïc tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû. Chuùng ta coù coâng ngheä, tri thöùc vaø nguoàn löïc ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu to lôùn ñoù. Taát caû nhöõng gì chuùng ta caàn, laø yù chí vaø loøng quyeát taâm phaán ñaáu cho moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo. Thaønh coâng cuûa Vieät Nam trong lónh vöïc xoaù ñoùi giaûm ngheøo thöôøng ñöôïc coi nhö laø, moät ví duï ñieån hình cho thaáy, nhöõng gì chuùng ta coù theå ñaït ñöôïc tuy chæ trong moät thôøi gian ngaén. Tyû leä ngöôøi ngheøo ôû Vieät Nam vôùi con soá öôùc tính laø 58% naêm 1993 ñaõ giaûm xuoáng coøn 24% naêm 2004. Nhö vaäy xeùt veà trung bình quoác gia thì Vieät Nam ñaõ ñaït ñöôïc Muïc tieâu thieân nieân kyû (MDG) laø giaûm moät nöõa tyû leä ngöôøi daân soáng trong caûnh ngheøo cuøng cöïc. Song vieäc ñaït ñöôïc muïc tieâu khoâng coù nghóa Vieät Nam ñaõ hoaøn thaønh coâng vieäc cuûa mình. Hieän nay coøn gaàn 33 trieäu ngöôì daân Vieät Nam vaãn soáng vôùi möùc thu nhaäp vöøa treân chuaån ngheøo. Nhö vaäy cöù 10 ngöôøi daân Vieät nam thì 4 ngöôøi coù nguy cô bò taùi ngheøo sau moät cuù soác veà kinh teá hay moät traän thieân tai. Nhöõng côn baûo lieân tieáp (chanchu, Durian, Utor, … ) trong naêm 2006 vöøa qua nhaéc nhôû chuùng ta raèng, nhöõng bieán coá baát ngôø coù theå nhanh choùng ñaûo ngöôïc nhöõng keát quaû maø chuùng ta thu ñöôïc sau bao nhieâu naêm lao ñoäng vaát vaû cuûa nhöõng ngöôøi ngheøo, caän ngheøo vaø cuûa taát caû nguoàn löïc xaõ hoäi, trong vieäc giuùp ñôõ ñeå vöôït qua nhöõng khoù khaên do caùc bieán coá baát ngôø gaây ra. - 4 – Taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh, laø moät thaønh phoá naêng ñoäng phaùt trieån, tuy nhieân moät boä phaän ngöôøi ngheøo, caû nhöõng ngöôøi ñòa phöông hay do nhaäp cö cuõng laø moái quan taâm cuûa nhöõng nhaø laøm chính saùch. Theo tieâu chí môùi (2004-2010) thì coù 7,99% hoä ngheøo, coù 92.193 hoä coù thu nhaäp döôùi 6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm15. Chuùng ta caàn laøm gì ñeå thaønh phoá chuùng ta khoâng coøn hoä ngheøo ñeán naêm 2010 laø moät caâu hoûi caàn coù raát nhieàu giaûi phaùp toång hôïp môùi coù theå giaûi quyeát ñöôïc. 2/ Muïc tieâu cuûa ñeà taøi -Ñaùnh giaù tình hình xoaù ñoùi giaûm ngheøo hieän nay -Giaûi phaùp hieäu quaû cuûa tín duïng nhoû cho ngöôøi ngheøo, hoä ngheøo -Gôïi yù caùc chính saùch nhaèm taïo ñieàu kieän cho taøi chính vi moâ hoaït ñoäng toát hôn, taùc ñoäng giaûm ngheøo nhanh hôn 3/ Ñoái töôïng nghieân cöùu Phaïm vi nghieân cöùu treân ñòa baøn Thaønh Phoá Hoà Chí Minh. Ñaây laø nôi coù nguoàn voán ñaàu tö lôùn, phaùt trieån maïnh trong caû nöôùc, cuõng laø vuøng chòu aùp löïc lôùn cuûa quaù trình ñoâ thò, di daân lôùn nhaát trong nöôùc. Ñoái töôïng laø ngöôøi ngheøo, caùc toå chöùc taøi chính vi moâ ñang hoaït ñoäng taïi thaønh phoá Hoà Chí Minh 4/ Phöông phaùp nghieân cöùu -Phöông phaùp chuyeân gia: Nghieân cöùu caùc quan ñieåm chính saùch caùc moâ hình xoaù ñoùi giaûm ngheøo. -Phöông phaùp thoáng keâ moâ taû keát hôïp vôùi so saùnh phaân tích tìm ra nhöõng maáu choát chính cuûa ngöôøi ngheøo, tìm ra giaûi phaùp toát hôn trong chính saùch giaûm ngheøo. 5/ YÙ nghóa cuûa ñeà taøi Giuùp caùc nhaø laøm chính saùch quan taâm hôn trong lónh vöïc cung caáp nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo, moät coâng cuï hieäu quaû giuùp ngöôøi ngheøo vöôït ngheøo. Giuùp nhöõng ngöôøi laøm coâng taùc giaûm ngheøo coù caùi nhìn bao quaùt hôn, coù chieàu saâu hôn trong coâng taùc tieáp caän vôùi ngöôøi ngheøo. Môû ra moät höôùng nghieân cöùu môùi veà moâ hình löôïng hoaù taùc ñoäng cuûa taøi chính vi moâ ñeán giaûm ngheøo taïi Vieät Nam. Moái quan heä giöõa taêng tröôûng vaø giaûm ngheøo, thoaùt ngheøo beàn vöõng thoâng qua ñaàu tö trong lónh vöïc giaùo duïc. - 5 – Chöông 1: Toång quan veà ngheøo vaø ngöôøi ngheøo trong xaõ hoäi 1.1/ Nhöõng lyù do nghieân cöùu veà ngheøo Ñoùi ngheøo laø moät trong nhöõng vaán ñeà xaõ hoäi caáp baùch, mang tính toaøn caàu, giaûi quyeát vaán ñeà naøy khoâng nhöõng mang tính nhaân ñaïo maø coøn laø cô sôû ñaàu tieân ñeå giaûi quyeát nhöõng vaán ñeà khaùc cuûa xaõ hoäi. Tại ñieàu 25 tuyeân ngoân theá giôùi veà quyeàn con ngöôøi taïi Ñaïi hoäi ñoàng Lieân Hôïp Quoác thoâng qua 10-12-1948 vieát :” Taát caû moïi ngöôøi ñeàu coù quyeàn coù möùc soáng ñuû ñeå baûo ñaûm söùc khoeû, söï sung tuùc cuûa mình vaø cuûa gia ñình, nhaát laø ñuû veà aên, maëc, choå ôû, chaêm soùc y teá cuõng nhö caùc dòch vuï xaõ hoäi caàn thieát; Moïi ngöôøi coù quyeàn ñöôïc an toaøn khi thaát nghieäp, bò beänh taät, maát khaû naêng lao ñoäng, goùa buïa, tuoåi giaø hay trong caùc tröôøng hôïp khaùc maát khaû naêng duy trì söï toàn taïi xuaát phaùt töø hoaøn caûnh vaø naèm ngoaøi yù muoán”, ñaây laø moät muïc tieâu ñaày tham voïng, maø cho ñeán nay muïc tieâu naøy coøn xa môùi thöïc hieän ñöôïc treân khaép theá giôùi. Trong soá 6 tyû daân treân haønh tinh chuùng ta, 3 tyû ngöôøi ñang soáng vôùi möùc döôùi 2 USD /ngaøy, 1,2 tyû ngöôøi ñang soáng döôùi möùc 1 USD/ngaøy. Trong 25 naêm tôùi, döï ñoaùn daân soá theá giôùi seõ taêng theâm 2 tyû ngöôøi, haàu heát trong soá naøy laø taïi caùc nöôùc ñang phaùt trieån, laø gaùnh naëng cuûa caùc nöôùc ngheøo.Trong saùu tyû ngöôøi hieän nay chæ coù ¼ coù theå ñöôïc höôûng caùc chöông trình baûo trôï xaõ hoäi, döôùi 5% coù theå töï ñoái phoù vôùi ruûi ro baèng cuûa caûi cuûa mình. Do ñoù cuõng deã hieåu khi Lieân Hieäp Quoác cho raèng ñoùng goùp cuûa moåi quoác gia vaøo chöông trình trôï giuùp ngöôøi ngheøo laø traùch nhieäm, löông tri cuûa nhaân loaïi. Vieät nam trong nhöõng naêm qua ñaït raát nhieàu thaønh töïu trong taêng tröôûng kinh teá cuûng nhö thaønh quaû trong coâng cuoäc giaûm ngheøo. Tuy vaäy,so vôùi chuaån ngheøo cuûa theá giôùi chuùng ta coøn coù raát nhieàu vaán ñeà phaûi quan taâm; moät laø cheânh leäch giaøu ngheøo ngaøy caøng gia taêng, giöõa 10% nhoùm giaøu nhaát vôùi 10% nhoùm giaøu nhaát laø 12.5 laàn naêm 2002 vaø taêng leân 13 laàn vaøo naêm 2004, trong khi naêm 1993 - 6 – chæ coù 4.3 laàn. hai laø Vieät Nam laø moät trong caùc quoác gia ngheøo, tình traïng ngheøo laïi caøng nghieâm troïng hôn, vôùi chuaån ngheøo môùi, 200.000ñ/ngöôøi/thaùng cho khu vöïc noâng thoân vaø 260.000ñ/ngöôøi/thaùng cho khu vöïc thaønh thò thì chuùng ta coù treân 4,6 trieäu hoä ngheøo. Chuaån naøy coøn thaáp hôn nhieàu so vôùi chuaån ngheøo treân theá giôùi laø 1 USD/ngöôøi/ngaøy; ba laø soá hoä naèm treân ngöôõng ngheøo raát nhieàu, nguy cô taùi ngheøo raát cao chæ caàn coù moät bieán coá thieân tai, dòch beänh,… Ñieàu naøy noùi leân tính thieáu beàn vöõng trong vöôït ngheøo, cuõng nhö caùc giaûi phaùp giaûm ngheøo caàn phaûi tieáp tuïc ñöôïc quan taâm caû nhöõng hoä ngheøo vaø vöøa vöôït ngheøo. 1.2/ Moät soá quan ñieåm veà ngöôøi ngheøo 1.2.1/ Ngheøo tuyeät ñoái Ngheøo ñoùi coù nhieàu maët, cho neân khoâng coù moät ñònh nghóa duy nhaát, maø tuyø thuoäc vaøo tình traïng thieáu thoán ôû nhieàu phöông dieän, veà thu nhaäp, ñieàu kieän sinh hoaït, moâi tröôøng soáng, thieáu taøi saûn, thieáu cô hoäi taïo thu nhaäp, deå bò toån thöông, ít ñöôïc ra quyeát ñònh, bò sæ nhuïc, khoâng ñöôïc toân troïng, sinh hoaït trong ñieàu kieän thieáu veä sinh, thieáu nöôùc saïch,… Moät khaùi nieäm maø caùc quoác gia trong khu vöïc Thaùi Bình Döông thoáng nhaát laø :”Ngheøo ñoùi laø tình traïng moät boä phaän daân cö khoâng coù khaû naêng thoaû maõn nhöõng nhu caàu cô baûn cuûa con ngöôøi maø nhöõng nhu caàu aáy phuï thuoäc vaøo trình ñoä phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi, phong tuïc taäp quaùn cuûa töøng vuøng maø nhöõng phong tuïc aáy ñöôïc xaõ hoäi thöøa nhaän.” 11 Theo oâng Robert McNamara, khi laøm giaùm ñoác ngaân haøng theá giôùi, ñaõ ñöa ra khaùi nieäm ngheøo tuyeät ñoái :” Ngheøo ôû möùc ñoä tuyeät ñoái… laø soáng ôû ranh giôùi ngoaøi cuøng cuûa toàn taïi. Nhöõng ngöôøi ngheøo tuyeät ñoái laø nhöõng ngöôøi phaûi ñaáu tranh ñeå sinh toàn trong caùc thieáu thoán toài teä vaø trong tình traïng boû beâ vaø maát phaåm caùch vöôït quaù söùc töôûng töôïng mang daáu aán cuûa caûnh ngoä may maén cuûa giôùi trí thöùc chuùng ta.” Ngaân haøng theá giôùi xem thu nhaäp 1 ñoâ la Myõ/ ngaøy theo söùc mua töông ñöông cuûa ñòa phöông so vôùi (ñoâ la theá giôùi) ñeå thoaû maõn nhu caàu soáng nhö laø - 7 – chuaån toång quaùt cho naïn ngheøo tuyeät ñoái. Trong nhöõng böôùc sau ñoù caùc ranh giôùi ngheøo tuyeät ñoái (chuaån) cho töøng ñòa phöông hay töøng vuøng ñöôïc xaùc ñònh , töø 2 ñoâ la cho chaâu Myõ La Tinh vaø Carribean ñeán 4 ñoâ la cho nhöõng nöôùc Ñoâng AÂu vaø 14,4 ñoâ la cho nhöõng nöôùc coâng nghieäp13. Theo quyeát ñònh soá 143/2001/QÑ-TTg ngaøy 27 thaùng 9 naêm 2001 chuaån ngheøo giai ñoaïn 2001-2005 thì nhöõng hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi, haûi ñaûo töø 80.00ñ/ngöôøi / thaùng trôû xuoáng laø hoä ngheøo; Nhöõng hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû khu vöïc ñoàng baèng töø 100.00ñ/ngöôøi / thaùng trôû xuoáng laø hoä ngheøo; Nhöõng hoä coù thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi ôû khu vöïc thaønh thò töø 150.00ñ/ngöôøi / thaùng trôû xuoáng laø hoä ngheøo. Chuaån ngheøo giai ñoaïn 2006-2010 theo quyeát ñònh 170/2005/QÑ-TTg ngaøy 8 thaùng 7 naêm 2005 thì nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng noâng thoân döôùi 200.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo, nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng thaønh thò döôùi 260.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo. 1.2.2/ Ngheøo töông ñoái Trong nhöõng xaõ hoäi ñöôïc goïi laø thònh vöôïng, ngheøo ñöôïc ñònh nghóa döïa vaøo hoaøn caûnh cuûa caù nhaân. Ngheøo töông ñoái coù theå ñöôïc xem nhö laø vieäc cung caáp khoâng ñaày ñuû caùc tieàm löïc vaät chaát vaø phi vaät chaát cho nhöõng ngöôøi thuoäc veà moät soá taàng lôùp xaõ hoäi nhaát ñònh so vôùi söï sung tuùc cuûa xaõ hoäi ñoù. Ngheøo töông ñoái coù theå laø khaùch quan, töùc laø söï hieän höõu khoâng phuï thuoäc vaøo caûm nhaän cuûa ngöôøi trong cuoäc. Ngheøo töông ñoái chuû quan khi nhöõng ngöôøi trong cuoäc caûm thaáy ngheøo khoâng phuï thuoäc vaøo söï xaùc ñònh khaùch quan. Beân caïnh thieáu vieäc cung caáp vaät chaát, thieáu thoán veà taøi nguyeân phi vaät chaát ngaøy caøng coù taàm quan troïng hôn. Vieäc ngheøo thuoäc vaên hoaù – xaõ hoäi, thieáu tham gia vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi do thieáu huït taøi chính moät phaàn ñöôïc caùc nhaø xaõ hoäi hoïc xem nhö laø moät thaùch thöùc xaõ hoäi nghieâm troïng. - 8 – Ranh giôùi cho naïn ngheøo töông ñoái döïa vaøo nhieàu soá lieäu thoáng keâ khaùc nhau cho moät xaõ hoäi. Moät con soá ranh giôùi cuûa naïn ngheøo duøng trong chình trò vaø coâng chuùng laø 50% hay 60% cuûa thu nhaäp trung bình vaø cuûa thu nhaäp roøng töông ñöông. Lyù luaän cuûa nhöõng nhaø pheâ bình cho bieát con soá naøy theå hieän raát ít veà chuaån möïc soáng cuûa con ngöôøi. Ngöôïc vôùi ranh giôùi ngheøo töông ñoái, caùc phöông aùn tính toaùn ranh giôøi ngheøo tuyeät ñoái ñaõ ñöùng vöõng. Caùc ranh giôùi ngheøo tuyeät ñoái ñöôïc tính toaùn moät caùch phöùc taïp baèng caùch laäp ra nhöõng gioû haøng caàn phaûi coù ñeå coù theå tham gia vaøo cuoäc soáng xaõ hoäi. 1.2.3/ Caùch nhìn nhaän cuûa chính ngöôøi ngheøo Quan nieäm cuûa chính ngöôøi ngheøo ôû Vieät Nam cuõng nhö moät soá quoác gia khaùc treân theá giôùi veà ngheøo ñoùi, tröïc dieän hôn raát nhieàu. Nhöõng ñoaïn trích töø baùo caùo phaùt trieån naêm 2001 cuûa WB döôùi ñaây cho thaáy caùi maø ngöôøi ngheøo nhaän thöùc veà cuoäc soáng trong caûnh ñoùi ngheøo cuûa mình: “Ñöøng hoûi toâi ngheøo ñoùi laø gì,vì oâng ñaõ thaáy noù ngay töø beân ngoaøi nhaø toâi. Haõy quan saùt ngoâi nhaø vaø xem noù coù bao nhieâu loã thuûng treân ñoù. Haõy nhìn nhöõng ñoà ñaïc trong nhaø vaø nhöõng quaàn aùo toâi ñang mang treân ngöôøi. Haõy quan saùt taát caû vaø ghi laïi nhöõng gì oâng thaáy. Caùi maø oâng thaáy chính laø ñoùi ngheøo ñoù.” 13 “Ngheøo ñoùi laø söï hoå theïn, caûm giaùc phaûi phuï thuoäc vaøo ngöôøi khaùc vaø buoäc phaûi chaáp nhaän söï baïo haønh, sæ nhuïc, thaùi ñoä thôø ô khi tìm kieám söï giuùp ñôõ.” 13 “Chaùu ñi laáy nöôùc moät ngaøy boán laàn baèng moät caùi voø ñaát nung coù söùc chöùa 20 lít. Ñoù laø coâng vieäc naëng nhoïc!...Chaùu chöa bao giôø ñöôïc ñeán tröôøng vì chaùu phaûi giuùp meï trong coâng vieäc giaët giuõ ñeå kieám ñuû tieàn,… Chaùu cuõng phaûi giuùp meï chôï buùa, naáu nöôùng, ñi kieám cuûi vaø nhaët raùc ñeå ñun. Nhaø chaùu khoâng coù buoàng taém, chaùu phaûi taém trong beáp, moãi tuaàn moät laàn vaøo ngaøy chuû nhaät,… khi muoán ñi veä sinh chaùu phaûi xuoáng moät con möông chaûy ra soâng sau nhaø,… neáu coù theå ñöôïc thay ñoåi cuoäc ñôøi, chaùu thaät söï muoán ñöôïc ñeán tröôøng vaø coù theâm quaàn aùo” 13 - 9 – “Ngheøo ñoùi ñoàng nghóa vôùi nhaø ôû baèng tranh, tre, nöùa, laù taïm bôï, xieâu veïo, doät naùt; Khoâng ñuû ñaát ñai saûn xuaát, khoâng coù traâu boø, khoâng coù tivi, con caùi thaát hoïc, oám ñau khoâng coù tieàn ñi khaùm chöõa beänh…” 13 “Nôï naàn laøm cho chuùng toâi thöùc traéng ñeâm – caûm giaùc nôï naàn thaät laø khuûng kieáp. Toâi caûm thaáy khieáp sôï moãi khi coù chuû nôï ñeán nhaø ñoøi tieàn, coøn baûn thaân thì khoâng theå traû ñöôïc. Toâi caûm thaáy xaáu hoå vì luùc ñoù hoï raát coi thöôøng toâi.” 11 Nhìn chung, taát caû nhöõng quan ñieåm veà ngheøo ñeàu phaûn aùnh caùc khía caïnh chuû yeáu: Moät laø,thu nhaäp thaáp möùc soáng thaáp hôn möùc soáng trung bình cuûa coäng ñoàng daân cö. Hai laø, khoâng ñöôïc thuï höôûng nhöõng nhu caàu cô baûn ôû möùc toái thieåu daønh cho con ngöôøi. Ba laø, thieáu cô hoäi löïa choïn tham gia vaøo quaù trình phaùt trieån coäng ñoàng. 1.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo 1.3.1/ Nguyeân nhaân chung treân theá giôùi Nhöõng nguyeân nhaân chính daãn ñeán ngheøo ñöôïc lieät keâ laø : chieán tranh, cô caáu chính trò (thí vuï nhö cheá ñoä dieät chuûng, caùc qui ñònh thöông maïi quoác teá khoâng coâng baèng), cô caáu kinh teá (phaân boå thu nhaäp khoâng coâng baèng, tham nhuõng, nôï quaù nhieàu, neàn kinh teá khoâng coù hieäu quaû, thieáu nhöõng nguoàn löïc coù theå traû tieàn ñöôïc), thaát baïi quoác gia, tuït haäu veà coâng ngheä, tuït haäu veà giaùo duïc, thieân tai, dòch beänh, daân soá phaùt trieån quaù nhanh vaø khoâng coù bình ñaúng nam nöõ. Yeáu toá nguy hieåm chính cho söï ngheøo töông ñoái laø thaát nghieäp vaø thieáu vieäc laøm, ngoaøi ra nhöõng yeáu toá nguy hieåm khaùc laø phaân boå thu nhaäp quaù maát caân baèng, thieáu giaùo duïc vaø beänh taät maõn tính. 1.3.2/ Nguyeân nhaân ôû Vieät Nam Nguyeân nhaân khaùch quan laø xuaát phaùt ñieåm cuûa neàn kinh teá nöôùc ta tröôùc khi “ñoåi môùi” thaáp, do traûi qua hôn 30 naêm chieán tranh vaø ñieàu kieän töï nhieân - 10 – khoâng thuaän lôïi, haøng naêm Vieät Nam phaûi chòu ít nhaát treân döôùi 10 côn baûo, luõ luït trieàn mieân,…… Nguyeân nhaân chuû quan do: Moät laø, taùc ñoäng cuûa chính saùch chi tieâu cho y teá, giaùo duïc vaø chính saùch ñaàu tö phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa nhaø nöôùc chöa caân ñoái giöõa caùc caáp haønh chính, giöõa caùc vuøng mieàn, giöõa caùc ngaønh kinh teá: noâng nghieäp, coâng nghieäp, noâng thoân, thaønh thò; Hai laø, do yeáu toá chuû quan chính ngöôøi daân, thieáu yù chí vöôn leân, thieáu naêng ñoäng trong vieäc taän vuïng caùc nguoàn löïc ñeå thoaùt ngheøo, beâ tha röôïu cheø, huùt saùch, cam chòu soá phaän. Theo soá lieäu ñieàu tra naêm 2004 cuûa boä lao ñoäng thöông binh xaõ hoäi, nguyeân nhaân ngheøo ñöôïc ngöôøi daân traû lôøi nhö sau: -Thieáu voán saûn xuaát : 79% - Thieáu kieán thöùc saûn xuaát :70% -Thieáu thoâng tin veà thò tröôøng : 35% -Thieáu ñaát saûn xuaát : 29% -OÁm ñau, beänh taät : 32% -Ñoâng con : 24% -Khoâng tìm ñöôïc vieäc laøm : 24% -Ruûi ro : 5,9% -Gia ñình coù ngöôøi maéc beänh teä naïn xaõ hoäi : 1% 1.4/ Thöïc traïng cuûa ngheøo 1.4.1/ Ngheøo treân theá giôùi Khoâng phaûi chæ coù nhöõng nöôùc ngheøo môùi coù ngöôøi ngheøo maø ngay caû trong nhöõng nöôùc phaùt trieån vaãn coù ngöôøi ngheøo töông ñoái cuïc boä, tröôùc khi nhìn thaáy böùc tranh chung cuûa theá giôùi veà ngöôøi ngheøo, chuùng ta nhìn laïi ba nöôùc tieân tieán tieâu bieåu. 1.4.1.1/ Ngheøo ôû Aùo - 11 – Theo soá lieäu cuûa Boä Xaõ hoäi, thì trong naêm 2003 coù hôn 1 trieäu ngöôøi AÙo chieám 13.2% daân cö coù nguy cô ngheøo. Trong naêm 2002 laø 900.000 hay 12%, naêm 1999 laø 11%. Ranh giôùi nguy cô ngheøo laø 60% cuûa thu nhaäp trung bình. Theo ñoù thì cöù moåi 8 ngöôøi thì coù 1 ngöôøi coù thu nhaäp thaáp ít hôn 785 Euro/thaùng. Phuï nöõ coù nguy cô ngheøo cao hôn (14%). Beân caïnh ngheøo veà thu nhaäp nhö laø chæ soá cho tình traïng taøi chính cuûa moät gia ñình, ôû AÙo coøn coù “ngheøo nguy kòch” khi ngoaøi thieät thoøi veà taøi chính coøn thieáu thoán hay haïn cheá nhaát ñònh trong nhöõng lónh vöïc soáng cô baûn. Trong naêm 2002 laø 300.000 ngöôøi hay 4%, naêm 2003 laø 467.000 ngöôøi chieám 5,9% daân soá ngheøo nguy kòch. Theo moät baûn baùo caùo cuûa hoäi nghò veà naïn ngheøo, laàn ñaàu tieân coù soá lieäu veà caùi goïi laø “working Poor”: taïi AÙo coù 57.000 ngöôøi ngheøo maëc duø laø coù vieäc laøm. Ngoaøi ra möùc ñoä nguy cô ngheøo phuï thuoäc vaøo coâng vieäc laøm: Nhöõng ngöôøi laøm vieäc cho ñeán 20 tieáng haèng tuaàn coù nguy cô ngheøo gaáp 3 laàn, nhöõng ngöôøi laøm vieäc töø 21 ñeán 30 tieáng coù nguy cô ngheøo gaáp ñoâi nhöõng ngöôøi laøm vieäc töø 31 ñeán 40 tieáng. 1.4.1.2/ Ngheøo ôû Ñöùc Thu nhaäp töông ñöông sau thueá haèng thaùng do Cuïc Thoáng keâ lieân bang tính toaùn vaøo naêm 2002 laø 1.217 Euro trong caùc tieåu bang cuõ vaø 1.008 Euro trong caùc tieåu bang môùi. Theo caùc tieâu chí cuûa Lieân Minh Chaâu AÂu cho ranh giôùi ngheøo 60%, thì nhö vaäy ranh giôùi ngheøo naèm khoaûng 730,2 Euro cho phía taây vaø 604,8 Euro cho phía ñoâng cuûa nöôùc Ñöùc. Theo leä thöôøng thì möùc soáng xaõ hoäi vaên hoaù toái thieåu ñöôïc ñònh nghóa baèng trôï caáp xaõ hoäi coøn ôû döôùi ranh giôùi naøy. Theo soá lieäu töø “Baùo caùo giaøu ngheøo laàn hai” do chính phuû lieân bang ñöa ra trong thaùng 3 naêm 2005 thì naêm 1998 coù 12,1% daân soá laø ngheøo, naêm 2002 coù 12,7% daân soá laø ngheøo,naêm 2003 coù 13,5 daân soá laø ngheøo. Hôn 1/3 nhöõng ngöôøi ngheøo laø nhöõng ngöôøi nuoâi con moät mình , vôï choàng coù nhieàu hôn ba con chieám 19%. - 12 – Treû em vaø thanh nieân ôû Ñöùc coù nguy cô ngheøo cao, 15% treû em döôùi 15 tuoåi vaø 19,1% thanh nieân töø 16 ñeán 24 tuoåi thuoäc dieän naøy. Soá treû em soáng nhôø vaøo trôï caáp xaõ hoäi ôû Ñöùc taêng theâm 64.000, leân ñeán 1,08 trieäu trong naêm 2003 vaø ñaït 1,45 trieäu trong thôøi gian 2004/2005. Theo UNICEF, treû em ngheøo ôû Ñöùc taêng nhanh so vôùi haàu heát caùc nöôùc coâng nghieäp. Ngöôïc laïi thì naïn ngheøo ôû ngöôøi giaø giaûm töø 13,3% naêm 1998 xuoáng coøn 11,4% naêm 2003. Theá nhöng naïn ngheøo ôû ñaây ñöôïc döï ñoaùn laø seõ taêng vì nhöõng ngöôøi thaát nghieäp hay vieäc laøm nöõa ngaøy. 1.4.1.3/ Ngheøo ôû Myõ Theo soá lieäu baùo caùo cuûa Cuïc ñieàu tra daân soá thaùng 8 naêm 2005 thì ôû Myõ con soá nhöõng ngöôøi thu nhaäp döôùi ranh giôùi ngheøo ñaõ lieân tieáp taêng ñeán laàn thöù tö. Coù 12,7% daân soá hay 37 trieäu ngöôøi ngheøo taêng 0,2% so vôùi naêm tröôùc, moät gia ñình ñöôïc coi laø ngheøo khi chæ coù theå chi tieâu ít hôn 19.310 USD/ngöôøi /naêm. Ñoái vôùi nhöõng ngöôùi ñoäc thaân thì ranh giôùi naøy vaøo khoaûng 9.650USD/ngöôøi /naêm. 1.4.1.4/ Tình hình chung Theo soá lieäu cuûa Ngaân haøng Theá Giôùi thì trong naêm 2001 treân toaøn theá giôùi coù 1,1 tæ ngöôøi ngheøo, töông ñöông 21% daân soá theá giôùi, coù thu nhaäp ít hôn 1 USD/ngöôøi/ngaøy, tính theo söùc mua ñòa phöông vaø vì theá ñöôïc xem laø raát ngheøo. Naêm 1981 laø 1,5 tyû ngöôøi, chieám 40% daân soá theá giôùi; Naêm 1987 laø 1,227 tyû ngöôøi, töông ñöông 30% daân soá theá giôùi; Naêm 1993 laø 1,314 tyû ngöôøi, töông ñöông 29% daân soá theá giôùi. Phaàn lôùn nhöõng ngöôøi naøy soáng ôû Chaâu AÙ, theá nhöng thaønh phaàn nhöõng ngöôøi ngheøo trong daân cö taïi Chaâu Phi laïi coøn cao hôn nöõa. Caùc thaønh vieân cuûa Lieân Hieäp Quoác trong cuoäc hôïp thöôïng ñænh thieân nieân kyû naêm 2000, ñaõ thoáng nhaát vôùi muïc tieâu cho ñeán naêm 2015 phấn ñaáu giaûm moät nöõa soá nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp ít hôn 1 USD/ngöôøi/ngaøy. Theo thoâng tin cuûa Ngaân haøng Theá Giôùi vaøo thaùng 4 naêm 2004 thì coù theå ñaït ñöôïc muïc ñích naøy nhöng khoâng phaûi ôû taát caû caùc - 13 – nöôùc. Trong khi nhôø vaøo söï taêng tröôûng nhieàu vuøng cuûa chaâu AÙ, tyû leä ngöôøi ngheøo giaûm xuoáng roõ reät, töø 58% xuoáng coøn 16% taïi Ñoâng AÙ, trong khi ñoù con soá ngheøo nhaát laïi taêng leân ôû chaâu Phi ( taêng gaáp ñoâi töø naêm 1981 ñeán 2001 ôû phía nam sa Maïc Sahara). Taïi Ñoâng AÂu vaø Trung AÙ ngöôøi ngheøo nhaát taêng leân 6%. Neáu nhö ñaët ranh giôùi ngheøo laø 2 USD/ngöôøi/ngaøy thì toång coäng laø 2,7 tæ ngöôøi ngheøo, chieám moät nöõa daân soá theá giôùi. Coøn ôû Vieät Nam laø moät nöôùc ngheøo, neân ngheøo theo nghóa tuyeät ñoái ôû ñaày coøn traàm troïng hôn nhieàu. 1.4.2/ Ngheøo ôû Vieät Nam 1.4.2.1/ Dieãn bieán chuaån ngheøo Vieät Nam -Chuaån ngheøo giai ñoaïn 1996 – 1997 Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng trong hoä döôùi 15 kg gaïo ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi; döôùi 20 kg gaïo ôû khu vöïc noâng thoân ñoàng baèng; vaø döôùi 25 kg gaïo ôû khu vöïc thaønh thò ñöôïc goïi laø ngheøo. - Chuaån ngheøo giai ñoaïn 1998 – 2000 Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng trong hoä döôùi 15 kg gaïo (töông ñöông 55.000 ñoàng) ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi; döôùi 20 kg gaïo (töông ñöông 70.000 ñoàng) ôû khu vöïc noâng thoân ñoàng baèng; vaø döôùi 25 kg gaïo (töông ñöông 90.000 ñoàng) ôû khu vöïc thaønh thò ñöôïc goïi laø ngheøo. - Chuaån ngheøo giai ñoaïn 2001 – 2005 Thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi/thaùng trong hoä döôùi 80.000 ñoàng ôû khu vöïc noâng thoân mieàn nuùi; döôùi 100.000 ñoàng ôû khu vöïc noâng thoân ñoàng baèng; vaø döôùi 150.000 ñoàng ôû khu vöïc thaønh thò ñöôïc goïi laø ngheøo. 1.4.2.2/ Theo chuaån giai ñoaïn 2001-2005 Trong baùo caùo phaùt trieån Vieät Nam 2004 ñaõ coi “nhöõng thaønh töïu giaûm ngheøo cuûa Vieät Nam laø moät trong nhöõng caâu chuyeän thaønh coâng nhaát trong phaùt trieån kinh teá”. Tyû leä giaûm ngheøo maïnh trong 5 naêm töø naêm 2001 laø 2,8 trieäu hoä, - 14 – chieám 17,2% xuoáng coøn 1,44 trieäu hoä vaøo naêm 2004, chieám 8,3%; töùc laø giaûm 1,36 trieäu hoä so vôùi 2001, bình quaân moåi naêm giaûm 34 vaïn hoä. Tính ñeán cuoái naêm 2004 coù : 2 Tænh/Thaønh phoá cô baûn khoâng coøn hoä ngheøo 18 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 3 – 5% 24 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 5 – 10% 15 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 10 – 15% 3 tænh tyû leä hoä ngheøo töø 15 – 20% 2 tænh tyû leä hoä ngheøo treân 20% Theo öôùc tính ñeán cuoái naêm 2005, caû nöôùc coøn khoaûng 1,1 trieäu hoä ngheøo theo chuaån 2001-2005, döôùi 7% toång soá hoä trong caû nöôùc. Thöïc teá, tuy tyû leä giaûm ngheøo coù nhanh nhöng khoâng ñoàng ñeàu giöõa caùc vuøng. Vuøng Taây baéc, Taây Nguyeân, Baéc Trung Boä coù toác ñoä giaûm ngheøo nhanh nhaát; tuy vaäy caùc vuøng naøy vaãn coøn tyû leä hoä ngheøo cao gaáp 1,7 ñeán 2 laàn so vôùi tyû leä chung cuûa caû nöôùc (bieåu 1). Gaàn 90% hoä ngheøo soáng ôû noâng thoân, hoä ngheøo laø ñoàng baøo daân toäc thieåu soá coøn chieám tyû leä khaù cao ôû moät soá tænh nhö Kontum 80%, Gia Lai 77% neáu gaëp thieân tai, ruûi ro, söï thay ñoåi cuûa cô cheá chính saùch vaø taùc ñoäng cuûa qui trình hoäi nhaäp thì khaû naêng taùi ngheøo cuûa nhoùm naøy raát lôùn. - 15 – Bieåu 1.1 Tæ leä ngheøo ñoùi 2000-2004 (theo chuaån 2001-2005) STT Vuøng Tyû leä hoä ngheøo naêm 2000(%) Soá hoä ngheøo naêm 2004 (hoä) Tyû leä hoä ngheøo naêm 2000(%) Naêm 2004 so vôùi 2000 giaûm(%) ghi chuù 1 Ñoâng Baéc 22,35 179,872 10,36 11,99 2 Taây Baéc 33,96 81,986 14,88 19,08 3 ÑB Soâng Hoàng 9,76 289,647 6,13 3,63 4 Baéc Trung Boäâ 25,64 302,431 13,23 12,41 5 Nam Trung Boä 22,34 164,289 9,56 12,78 6 Taây Nguyeân 24,90 111,508 11,03 13,87 7 Ñoâng Nam Boä 8,88 58,222 2,25 6,63 8 ÑB Soâng Cöûu Long 14,18 228,047 7,40 6,78 Toaøn quoác 17,18 1,416,002 8,30 9,18 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM Ngoaøi ra toác ñoä giaûm ngheøo cuûa nhoùm daân toäc thieåu soá chaäm, tyû leä hoä ngheøo daân toäc thieåu soá coù chieàu höôùng taêng töø 1992 ñeán naêm 2005. Nhoùm tyû leä hoä ngheøo cao laø ñoàng baøo Vaân Kieàu chieám 60,3%; Pako chieám 58,5% vaø H’Moâng chieám 35% vaøo naêm 2003. - 16 – Tyû leä ngheøo naêm 2004 (theo chuaån 2001-2005) 13% 6% 20% 21% 12% 8% 4% 16% Ñoâng Baéc Taây Baéc ÑB Soâng Hoàng Baéc Trung Boäâ Nam Trung Boä Taây Nguyeân Ñoâng Nam Boä ÑB Soâng Cöûu Long Bieåu 1.2 Tyû leä hoä daân ngheøo thieåu soá trong toå soá hoä ngheøo (ñôn vò %) Daân toäc 1992 1998 2005 ghi chuù Daân toäc thieåu soá 21 29 36 Daân toäc kinh 79 71 64 Chung 100 100 100 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM 1.4.2.3/ Theo chuaån môùi (2006-2010) Chuaån ngheøo giai ñoaïn 2006-2010 theo quyeát ñònh 170/2005/QÑ-TTg ngaøy 8 thaùng 7 naêm 2005 thì nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng noâng thoân döôùi 200.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo, nhöõng hoä thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi moät thaùng ôû vuøng thaønh thò döôùi 260.000ñ ñöôïc cho laø ngheøo.Theo chuaån naøy öôùc tính vaøo cuoái naêm 2005 caû nöôùc coù khoaûng 4,6 trieäu hoä ngheøo, chieám 26% ñeán 27% soá hoä toaøn quoác. Vuøng coù tyû leä hoä ngheøo cao nhaát laø vuøng Taây Baéc (52,2%), thaáp nhaát laø vuøng Ñoâng Nam Boä (10,8%) 15 - 17 – Nhö vaäy theo chuaån ngheøo môùi cöù 100 ngöôøi ngheøo chæ coù 10 ngöôøi ôû thaønh thò, 36 ngöôøi ôû mieàn nuùi vaø khoaûng 54 ngöôøi ôû vuøng ñoàng baèng, maëc duø tyû leä ngheøo ôû thaønh thò laø 12,2%, noâng thoân laø 23,2% vaø noâng thoân mieàn nuùi laø 45,9%. Bieåu 1.3 Öôùc tính tyû leä hoä ngheøo theo chuaån ngheøo môùi theo khu vöïc (ñôn vò %) Naêm Tyû leä Thaønh thò Noâng thoân ÑB Noâng thoân MN 2005 26 12,20 23,20 45,90 2006 24 11,05 21,70 44,30 2007 22 9,80 19,70 41,90 2008 20 8,70 17,60 39,50 2009 18,3 7,40 15,50 36,60 2010 16 6,50 13,30 33,60 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM 1.5/ Caùc chính saùch giaûm ngheøo 1.5.1/ Traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi Cho ñeán theá kyû 19 söï ngheøo naøn phaàn lôùn khoâng ñöôïc xem nhö laø coù nguyeân nhaân töø xaõ hoäi maø laø do loãi laàm caù nhaân hay “trôøi muoán”. Cuøng vôùi coâng nghieäp hoaù vaø caùc tranh caûi xung quanh “caâu hoûi xaõ hoäi” taïi chaâu AÂu, quan ñieåm cho raèng hieän töôïng ngheøo naøn phoå bieán laø keát quaû söï ._.thaát baïi cuûa thò tröôøng vaø coù theå ñöôïc laøm giaûm thieåu baèng caùc bieän phaùp quoác gia. Thí duï nhö ôû Lieân hieäp Anh, vieäc choáng ngheøo chính laø khôûi ñieåm cuûa moät chính saùch xaõ hoäi hieän ñaïi. Ngaøy nay, vieäc phaán ñaáu tieán tôùi moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo laø traùch nhieäm chung cuûa toaøn xaõ hoäi. Chính vieäc ñöôïc nhaän giaûi Nobel Hoaø Bình naêm 2006 vöøa ñöôïc coâng boá, taïi thuû ñoâ Oslo cuûa Na Uy saùng ngaøy 12/10/2006 cho Ngaân Haøng Grameen vaø ngöôøi saùng laäp laø Giaùo sö Muhammad Yunnus ngöôøi Bangladesh nhôø coâng giuùp giaûm ngheøo, laø moät minh chöùng cho vieäc ñaáu tranh giuùp giaûm ngheøo laø traùch nhieäm cuûa xaõ hoäi. OÂng Yunnus töøng raát noåi tieáng vôùi caâu noùi seõ phaán ñaáu - 18 – xoaù ñoùi ngheøo cho “Moät ngaøy con chaùu chuùng ta tôùi vieän baûo taøng ñeå thaáy ñoùi ngheøo laø nhö theá naøo” 18 1.5.2/ Muïc tieâu phaùt trieån kinh teá toaøn caàu Taùm muïc tieâu phaùt trieån thieân nieân kyû ñaõ ñöôïc 189 nöôùc thoâng qua taïi Hoäi nghò thöôïng ñænh Thieân nieân kyû mang tính lòch söû vaøo thaùng 9 naêm 2000. Caùc muïc tieâu naøy theå hieän nhöõng öu tieân vaø muïc tieâu phaùt trieån toaøn caàu ñeán naêm 2015 goàm: -Xoùa boû tình traïng ngheøo cuøng cöïc vaø thieáu ñoùi -Ñaït phoå caäp giaùo duïc tieåu hoïc -Taêng cöôøng bình ñaúng giôùi -Giaûm tyû leä töû vong treû em -Taêng cöôøng söùc khoeû baø meï -Phoøng choáng HIV/AIDS, soát reùt vaø caùc beänh khaùc -Ñaûm baûo beàn vöõng veà moâi tröôøng -Thieát laäp moái quan heä toaøn caàu vì muïc ñích phaùt trieån Vôùi khaåu hieäu laø :”Cuoäc haønh trình cho moät töông lai toát ñeïp hôn”, Lieân Hôïp Quoác phoái hôïp cuøng chính phuû vaø nhaân daân Vieät Nam, phaán ñaáu ñaûm baûo raèng, moïi ngöôøi daân Vieät Nam ñöôïc höôûng cuoäc soáng ngaøy caøng thònh vöôïng vôùi nhaân phaåm, söùc khoeû khoâng ngöøng ñöôïc naâng cao vaø phaïm vi ñöôïc löïa chon ñöôïc môû roäng hôn. Thoâng qua noå löïc toaøn heä thoáng quan taâm vaø taïo cô hoäi cho nhöõng ngöôøi ngheøo deã bò toån thöông nhaát, cuõng nhö taêng cöôøng aùp duïng nguyeân taéc bình ñaúng vaø coâng baèng xaõ hoäi. 1.5.3/ Quan ñieåm cuûa Ñaûng, nhaø nöôùc Vieät Nam Giaûm ngheøo laø moät trong nhöõng chính saùch öu tieân haøng ñaàu, trong quaù trình phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi. Vì vaäy moïi chính saùch xaõ hoäi ñeàu höôùng vaøo ngöôøi ngheøo, xaõ ngheøo, taïo ñoäng löïc, taïo tieàn ñeà giaûm ngheøo. Giaûm ngheøo laø muïc tieâu quan troïng cuûa phaùt trieån xaõ hoäi, vì vaäy caùc quaù trình thöïc hieän muïc tieâu thieân nieân kyû phaûi höôùng vaøo muïc tieâu giaûm ngheøo, thöïc - 19 – hieän coâng baèng xaõ hoäi, baûo ñaûm cho söï cam keát maïnh meõ cuûa nhaø nöôùc ta vôùi coäng ñoàng quoác teá veà vieäc thöïc hieän caùc muïc tieâu thieân nieân kyû. Chuû tröông, quan ñieåm cuûa ñaûng nhaø nöôùc, phaûi ñöôïc theå cheá hoaù baèng caùc cô cheá chính saùch, keá hoaïch haøng naêm, huy ñoäng nguoàn löïc cuûa toaøn xaõ hoäi ñeå thöïc hieän muïc tieâu giaûm ngheøo 2006-2010, öu tieân nguoàn löïc cho vuøng khoù khaên nhaát, ñoái töôïng khoù khaên nhaát. 1.6/ Moái quan heä cuûa ngheøo vaø tín duïng 1.6.1/Moái quan heä cuûa tín duïng vaø voøng luaån quaån cuûa ngheøo Thieáu voán ñaàu tö daãn ñeán naêng suaát thaáp, keùo theo thu nhaäp hoä gia ñình thaáp, tieát kieäm thaáp, thì ñaàu tö thaáp. Chính laø caùi voøng luaån quaån cuûa ngöôøi ngheøo. Thöïc teá baét nguoàn töø nguyeân nhaân cuûa thieáu huït voán ñaàu tö, thieáu voán ngöôøi ngheøo khoâng theå laøm gì ñöôïc; töø vieäc cô baûn nhaát laø mua gioáng caây troàng, vaät nuoâi, phaân boùn, thuoác, vaät duïng ñeå buoân baùn nhoû, phöông tieän chuyeân chôû, xe thoà,…chöa keå ñeán vieäc coù theå caûi tieán saûn xuaát, aùp duïng khoa hoïc kyõ thuaät,… Muoán thoaùt khoûi caùi voøng luaån quaån ngöôøi ngheøo caàn ñöôïc taïo ñieàu kieän coù nguoàn voán töø caùc toå chöùc chính thöùc. *voøng luaån quaån cuûa ngheøo Tieát kieäm thaáp Ñaàu tö thaáp Thu nhaäp thaáp Naêng suaát thaáp - 20 – Ngöôøi ngheøo thöôøng khoâng coù ñöôïc vò trí cao trong xaõ hoäi, khoâng coù quyeàn löïc vaø hoï thöôøng chòu nhieàu söï thieät thoøi, bò coi reû trong coäng ñoàng. Chuùng ta coù theå hình dung cô cheá cuûa söï ngheøo trong moät voøng luaån quaån: Thieáu cô hoäi Hoïc vaán thaáp Ngheøo khoå Thieáu aên Beänh taät Thieáu vieäc laøm Thu nhaäp thaáp Nôï naàn Thöïc teá ngöôøi ngheøo thöôøng bò haïn cheá raát lôùn trong vieäc tieáp caän nguoàn voán chính thöùc, trong khi nguoàn voán phi chính thöùc ñoâi luùc laø gaùnh naëng cuûa ngöôøi ngheøo, bôûi vì laõi suaát quaù cao. Hieän nay coù raát nhieàu nguoàn voán cho ngöôøi ngheøo: chöông trình quoác gia xoaù ñoùi giaûm ngheøo, quyõ vì ngöôøi ngheøo, caùc toå chöùc phi chính phuû vieän trôï, caùc hoäi ñoaøn theå thanh nieân, phuï nöõ, lieân ñoaøn lao ñoäng, hoäi cöïu chieán binh, hôïp taùc xaõ,…Nhöng nhöõng ngöôøi raát ngheøo cuõng gaëp khoù khaên khi tieáp caän vôùi nhöõng nguoàn voán naøy. Coù nhieàu nguyeân nhaân, loaïi tröø nguyeân nhaân nhuõng nhieåu cuûa ngöôøi coù quyeàn, thì coøn do ngöôøi ngheøo thieáu hieåu bieát, khoâng nhaïy beùn, khoâng bieát caùch laøm aên, khoâng coù khaû naêng traû nôï, thieáu thoâng tin truyeàn thoâng, maëc caûm veà söï ngheøo khoù khoâng tieáp xuùc vôùi moïi ngöôøi,…vaø roài tieáp tuïc ngheøo hôn. 1.6.2/ kinh nghieäm moät soá toå chöùc nöôùc ngoaøi - Moâ hình Grameen Bank, ôû Bangladesh - 21 – Laø moät nöôùc noâng nghieäp, daân soá khoaûng 120 trieäu ngöôøi, treân 80% daân soá soáng taïi noâng thoân baèng ngheà noâng, thu nhaäp ñaàu ngöôøi töø 120 – 150 USD naêm 1999, treân 50% soá hoä noâng daân khoâng coù ruoäng, cuoäc soáng phaàn lôùn trong soá hoï naèm döôùi möùc ngheøo khoå. Qua moät dòp tình côø, Giaùo sö Mohammad Yunus bieát ñöôïc coù moät ngoâi laøng Jobra ngay caïnh tröôøng Ñaïi hoïc Chittagong, nôi oâng daïy hoïc, coù moät phuï nöõ ngheøo môùi 25 tuoåi teân laø Sofia Cartul, coâ aáy coù moät khoaûn nôï 0,25 USD vaø ngöôøi chuû nôï thaät khaéc nghieät, yeâu caàu mua taát caû nhöõng gì ngöôøi phuï nöõ naøy laøm ra haøng ngaøy voán chæ laø nhöõng chieác gheá baèng tre, vôùi giaù do ngöôøi naøy töï quyeát ñònh. Nhö vaäy chaúng khaùc naøo thueâ lao ñoäng noâ leä. Giaùo sö quyeát ñònh ghi danh saùch caùc naïn nhaân ñöôïc 42 ngöôøi toång soá nôï laø 27 USD vaø trôû thaønh ngöôøi baûo laõnh cho nhöõng moùn vay naøy. Thaät baát ngôø laø taát caû caùc ngöôøi ngheøo ñeàu traû nôï ñuùng haïn. Töø ñoù oâng quyeát ñònh thaønh laäp ngaân haøng rieâng cho ngöôøi ngheøo, cung caáp caùc moùn vay khoâng caàn theá chaáp. Naêm 1983 Grameen Bank ra ñôøi. Hieän nay khoâng chæ coù ngöôøi saùng laäp laø giaùo sö Mohammad Yunus laø sôû höõu maø ñoàng sôû höõu laø nhöõng ngöôøi ngheøo khoå ôû quoác gia naøy. Trong hoäi thaûo taøi chính vi moâ ñöôïc toå chöùc ôû Thaønh Phoá Hoà Chí Minh naêm 2005, chính oâng khaúng ñònh raèng ngaân haøng cuûa oâng coøn cho caû nhöõng ngöôøi aên maøy ôû Bangladesh vay. Ñieàu ñaëc bieät ngaïc nhieân laø 4,5 trieäu ngöôøi ngheøo khoå cuûa Bangladesh laø khaùch haøng cuûa Grameen bank, nhöng tyû leä hoaøn traû laø 99%, nhö vaäy nôï quaù haïn chæ coù 1%, cho duø caùc khoaûn vay chæ döïa vaøo loøng tin, moät con soá maø ñoái vôùi ngaân haøng thoâng thöôøng khoâng deã gì coù ñöôïc duø khaùch haøng cuûa hoï laø nhöõng ngöôøi giaøu, coù taøi saûn theá chaáp. (Nobel hoaø bình) Caùc chuyeân gia cuõng seõ raát ngaïc nhieân veà ngaân haøng Grameen Bank, khi bieát raèng 66% trong soá 500 trieäu USD tieàn cho vay haøng naêm laø töø tieàn göûi tieát kieäm cuûa chính thaønh vieân, nhöõng ngöôøi ngheøo ôû Bangladesh. - 22 – Nhieäm vuï cuûa tín duïng Grameen Bank laø giuùp ngöôøi ngheøo töï vöôït qua ngheøo ñoùi. Chöông trình luoân höôùng ñeán ngöôøi ngheøo, ñaëc bieät laø phuï nöõ ngheøo, taïo cô hoäi cho ngöôøi ngheøo töï taïo vieäc laøm baèng caùc hoaït ñoäng taïo thu nhaäp, caûi thieän nhaø ôû. Neùt ñaëc bieät laø khoâng döïa vaøo baát kyø khoaûn theá chaáp naøo, hoaëc hôïp ñoàng mang tính phaùp lyù naøo, maø chæ döïa vaøo “loøng tin” chöù khoâng phaûi laø thuû tuïc phaùp lyù; taát caû caùc khoaûn hoaøn traû laøm nhieàu laàn, moåi tuaàn; Ñeå ñöôïc vay, thaønh vieân phaûi tham gia vaøo nhoùm vay, caùc moùn vay ñöôïc nhaän theo trình töï noái tieáp nhau sau khi ñaõ hoaøn taát soá tieàn vay; ngöôøi vay cuõng coù theå cuøng luùc nhaän nhieàu moùn vay. Chöông trình cuõng cung caáp caû tieát kieäm baét buoäc vaø töï nguyeän. Tín duïng cuûa Grameen laø taän tay ñeán ngöôøi ngheøo. -Moâ hình Ngaân haøng noâng nghieäp vaø hôïp taùc xaõ noâng nghieäp (BAAC) Thaùi Lan Thaùi Lan coù söï oån ñònh töông ñoái veà chính trò, coù toác ñoä taêng tröôûng GDP trung bình 8%%, daân soá 60,3 trieäu ngöôøi, töông öùng 80% soáng ôû khu vöïc noâng thoân. BAAC ñöôïc thaønh laäp naêm 1966 vôùi muïc ñích kích thích noâng nghieäp phaùt trieån baèng vieäc môû roäng caùc dòch vuï taøi chính cho khu vöïc noâng nghieäp, BAAC coù quyeàn töï quyeát trong vieäc thieát laäp caùc chính saùch taøi chính vaø chính saùch hoaït ñoäng. Ngaân haøng naøy taäp trung chuû yeáu vaøo nhoùm ngöôøi vay coù thu nhaäp trung bình vaø thaáp, hoã trôï cho chieán löôïc naøy laø chính saùch laõi suaát trôï caáp luyõ tieán, trong ñoù nhöõng moùn vay caøng lôùn chòu möùc laõi suaát caøng cao, möùc traàn ñaùnh treân soá löôïng moùn vay vaø caùc khoaûn vay seõ ñöôïc cung caáp cho nhöõng hoä noâng daân nhoû khoâng coù taøi saûn theá chaáp, thoâng qua nhoùm vay. Ñaây laø moät moâ hình coù hieäu quaû taïi Thaùi Lan. -Moâ hình chi nhaùnh Desa thuoäc ngaân haøng nhaân daân Indonesia (BRI-UD) Indonesia laø moät quoác gia coù toác ñoä taêng tröôûng GDP trung bình 6,8%, chính nhôø söï taêng tröôûng naøy laøm cho nhu caàu veà tín duïng taêng ñeàu naøy ñaõ ñoùng goùp khoâng nhoû vaøo toác ñoä taêng tröôûng cuõng nhö thaønh coâng cuûa BRI-UD. - 23 – BRI-UD coù moät maïng löôùi hoaït ñoäng roäng khaép treân toaøn quoác, ôû caû nhöõng laøng xaõ nhoû. Ban ñaàu, BRI-UD coù muïc tieâu thay theá tín duïng noâng thoân tröïc tieáp baèng roäng khaép cho baát kyø loaïi hình kinh teá noâng thoân naøo; Thay theá tín duïng trôï caáp vôùi laõi suaát cho vay döông vôùi khoaûn cheânh leäch ñuû ñeå trang traûi chi phí taøi chính vaø chi phí trung gian. Thaønh coâng cuûa BRI-UD trong vieäc huy ñoäng caùc khoaûn tieát kieäm trong noâng thoân vaø muïc tieâu höôùng ñeán nhöõng hoä noâng daân cöïc ngheøo, ñöôïc xem nhö laø moät thaønh tích ñaùng keå. - Moâ hình nhoùm lieân keát cuûa chaâu Myõ Latin Do toå chöùc quoác teá ACCION laø toå chöùc tieân phong thöïc hieän, caùc caù nhaân vay theo nhoùm goàm 4 tôùi 7 thaønh vieân baûo laõnh cheùo cho nhau. Caùc khaùch haøng vay laø nhöõng nhaø kinh doanh nhoû, tieát kieäm laø ñieàu kieän baét buoäc ñeå nhaän ñöôïc khoaûn vay vaø thoâng thöôøng ñöôïc tröø daàn vaøo nôï goác, caùc thaønh vieân trong nhoùm töï baûo laõnh cho nhau, khaû naêng ñöôïc vay trong nhöõng laàn tieáp tuyø theo tình hình hoaøn traû cuûa caùc thaønh vieân trong nhoùm. Ban ñaàu moãi thaønh vieân ñöôïc vay töø khoaûng 100 USD ñeán 200 USD, moãi caùn boä quaûn lyù töø 300 ñeán 400 thaønh vieân Toùm taét chöông 1 Nghieân cöùu nhaèm muïc ñích giaûm ngheøo, maø chuùng ta khoâng bieát ñöôïc ngöôøi ngheøo hoï laø ai, ñaëc ñieåm cuûa hoï laø gì, hoï sinh soáng ôû ñaâu, coù bao nhieâu ngöôøi ngheøo thì cuõng gioáng nhö moät thuyeàn tröôûng ñang leânh ñeânh treân bieån vôùi moät con thuyeàn maø khoâng coù chieác la baøn, baàu trôøi thì aâm u khoâng coù maët trôøi, maát phöông höôùng. Trong chöông naøy taäp trung tìm hieåu veà caùc khaùi nieäm veà ngheøo, caùc chuaån ngheøo treân theá giôùi vaø Vieät Nam, ñaëc ñieåm cuûa ngöôøi ngheøo, caùch nhìn cuûa chính nhöõng ngöôøi ngheøo, traùch nhieäm xaõ hoäi ñoái vôùi ngöôøi ngheøo, muïc tieâu thieân nieân kyû maø Lieân Hieäp Quoác ñaõ thoáng nhaát haønh ñoäng cho cuoäc haønh trình cho moät töông lai toát ñeïp hôn, caùc quan ñieåm cuûa ñaûng nhaø nöôùc vôùi vieäc giaûm ngheøo, cuoái cuøng laø moái quan heä giöõa tín duïng vôùi vieäc giuùp ngöôøi ngheøo giaûm ngheøo. - 24 – Chöông 2 : Thöïc traïng ngheøo vaø ngöôøi ngheøo ôû TP Hoà Chí Minh 2.1/ Chuaån ngheøo 2.1.1/ Hình thaønh chuaån ngheøo Phöông phaùp chung nhaát maø haàu heát caùc quoác gia, cuõng nhö caùc toå chöùc treân theá giôùi aùp duïng, chính laø döïa vaøo chi tieâu ñaûm baûo nhu caàu cô baûn cuûa con ngöôøi. Ñaàu tieân ngöôøi ta tính ñeán nhu caàu veà löông thöïc, thöïc phaåm goïi laø ñöôøng ngheøo veà löông thöïc, thoâng thöôøng ngöôøi ta tính roå haøng hoaù khoaûng 40 maët haøng, tuyø thuoäc vaøo quan ñieåm cuûa töøng nôi coù khi cao hôn hoaëc thaáp hôn; ñeå bình quaân haøng ngaøy moät ngöôøi coù ñöôïc 2.100 Kcal/ngaøy.Trong thöïc teá vôùi 2.100 Kcal/ngaøy thì phaàn löông thöïc thöïc phaåm chieám khoaûng 60% ñeán 65%, coøn laïi laø phi löông thöïc chieám 35% ñeán 40%. Khi kinh teá phaùt trieån thì tyû troïng chi cho nhu caàu veà löông thöïc thöïc phaåm giaûm, ngöôïc laïi chi cho phi löông thöïc taêng. Toång chi tieâu cho nhu caàu löông thöïc, thöïc phaåm vaø phi löông thöïc ñöôïc goïi laø ñöôøng ngheøo hay chuaån ngheøo. Chuaån ngheøo laø moät khaùi nieäm ñoäng, noù bieán ñoäng theo khoâng gian vaø thôøi gian. -Veà khoâng gian, noù bieán ñoäng theo trình ñoä phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi cuûa töøng vuøng hay töøng quoác gia, ví duï nhö Vieät Nam, chuaån ngheøo bieán ñoäng theo 3 vuøng sinh thaùi khaùc nhau, ñoù laø vuøng noâng thoân mieàn nuùi , vuøng noâng thoân ñoàng baèng, vuøng thaønh thò. -Veà thôøi gian, chuaån ngheøo cuõng coù bieán ñoäng lôùn, noù bieán ñoäng theo trình ñoä phaùt trieån kinh teá xaõ hoäi vaø nhu caàu cuûa con ngöôøi trong töøng giai ñoaïn lòch söû. Bôûi vì khi xaõ hoäi phaùt trieån nhu caàu xaõ hoäi cuõng taêng leân, ñôøi soáng con ngöôøi cuõng ñöôïc caûi thieän, coù theå nhu caàu caûi thieän khoâng ñoàng ñeàu, thöôøng thì nhöõng ngöôøi coù thu nhaäp cao, möùc soáng cuûa hoï cuõng cao hôn. - 25 – 2.1.2/ Chuaån ngheøo ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh So vôùi chuaån ngheøo quoác gia, Thaønh phoá Hoà Chí Minh laø khu vöïc kinh teá naêng ñoäng, phaùt trieån, nhu caàu caûi thieän cuoäc soáng taêng nhanh, caàn coù moät chuaån rieâng ngang taàm vôùi khu vöïc. Chính vì vaäy vaøo naêm 2004 Thaønh phoá Hoà Chí Minh xaây döïng chuaån ngheøo laø döôùi 6trñ/ngöôøi/naêm töông ñöông thu nhaäp 1 USD/ngöôøi/ngaøy cao hôn 1,9 laàn so vôùi chuaån ngheøo quoác gia. Chuaån ngheøo naøy ñöôïc Uyû Ban nhaân daân thaønh phoá Hoà Chí Minh ñöôïc xaây döïng treân hai tieâu chí: -Moät laø, veà möùc thu nhaäp bình quaân ñaàu ngöôøi -Hai laø, khaû naêng tieáp caän vaø höôûng thuï caùc dòch vuï xaõ hoäi Trong tieâu chí veà möùc thu nhaäp ñöôïc döïa vaøo trình ñoä phaùt trieån kinh teá vaø möùc thu nhaäp trung bình cuûa ngöôøi daân ñöôïc chaáp nhaän trong töøng thôøi ñieåm ñeå tính chuaån ngheøo. Giai ñoaïn töø 1992 ñeán 2003 thaønh phoá ñaõ ñieàu chænh 5 laàn thay ñoåi chuaån ngheøo cuï theå nhö sau: Giai ñoaïn 1 Vaøo thaùng 2 naêm 1992 thu nhaäp döôùi 500 ngñ/ngöôøi/naêm, töông ñöông vôùi 13 kg gaïo ñöôïc cho laø ngheøo. Töø thaùng 10 naêm 1992 do ñieàu kieän möùc soáng giöõa noäi thaønh vaø ngoaïi thaønh coù khaùc nhau neân ñieàu chænh chuaån ngheøo cho noäi thaønh neáu thu nhaäp döôùi 1 trñ/ngöôøi/naêm vaø döôùi 700 ngñ/ngöôøi /naêm ñöôïc cho laø ngheøo. Ñeán 1995, ñieàu chænh chuaån ngheøo laø thu nhaäp döôùi 1 trñ/ngöôøi/naêm ñoái vôùi ngoaïi thaønh vaø döôùi 1,5 trñ/ngöôøi/naêm ñoái vôùi noäi thaønh ñöôïc cho laø ngheøo. Naêm 2004 chuaån ngheøo laø thu nhaäp döôùi 2,5 trñ/ngöôøi/naêm, ñoái vôùi noäi thaønh vaø 2 trñ/ngöôøi/naêm ñoái vôùi ngoaïi thaønh. Töø naêm 1997 ñeán 2003 thaønh phoá ñieàu chænh chuaån ngheøo laø thu nhaäp döôùi 3 trñ/ngöôøi/naêm vaø döôùi 2,5 trñ/ngöôøi/naêm ñoái vôùi ngoaïi thaønh. - 26 – Keát thuùc giai ñoaïn 1992 ñeán 2003 thaønh phoá Hoà Chí Minh coâng boá cô baûn khoâng coøn hoä ngheøo theo chuaån treân, chuyeån sang giai ñoaïn 2 Giai ñoaïn 2 Baét ñaàu töø naêm 2004 ñeán 2010, thaønh phoá Hoà Chí Minh naâng chuaån ngheøo ngang vôùi khu vöïc, thu nhaäp döôùi 6 trñ/ngöôøi/naêm (töông ñöông 1 USD/ngaøy) ñöôïc xem laø ngheøo. Ñöôïc phaân kyø thaønh hai giai ñoaïn nhoû. Moät laø töø naêm 2004 ñeán 2005 phaán ñaáu thöïc hieän cô baûn khoâng coøn hoä ngheøo coù möùc thu nhaäp döôùi 4 trñ/ngöôøi/naêm. Hai laø töø 2006 ñeán 2010, phaán ñaáu khoâng coøn hoä ngheøo coù möùc thu nhaäp döôùi möùc 6 trñ/ngöôøi/naêm. 2.2/ Tình hình chung 2.2.1/ Danh saùch hoä ngheøo theo tieâu chí môùi. Töø naêm 2004-2005 thaønh phoá ñaõ caäp nhaät boå sung 3.103 hoä ngheøo, caùc quaän huyeän, phöôøng xaõ ñaõ thöïc hieän kieåm tra hieäu quaû trôï giuùp vaø phaân loaïi möùc soáng hoä ngheøo vaøo cuoái 2005, keát quaû coù 49.399 hoä naâng thu nhaäp leân treân 4 trñ/ngöôøi/naêm. Trong ñoù naêm 2004 laø 21.533 hoä vaø naêm 2005 laø 27.862 hoä. Hieän coøn 6.162 hoä coù thu nhaäp töø 4 trñ/ngöôøi/naêm trôû xuoáng. Theo chuaån môùi tính ñeán cuoái naêm 2005, treân ñòa baøn toaøn thaønh phoá coøn : 74.363 hoä ngheøo, chieám tyû leä 6,18% (74.636/1.208.567 hoä daân) - 27 – Baûng 2.1 :KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN MUÏC TIEÂU NAÂNG MÖÙC THU NHAÄP HOÄ NGHEØO (Treân 4 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm) Giai ñoaïn 1 :2004-2005 Chia ra Phöôøng xaõ St t Ñôn vò Toång soá hoä ngheøo thu nhaäp töø 6 trñ/ngö ôøi/naêm trôû xuoáng 2004- 2005 Theo keát quaû ñieàu tra 2004 (hoä) Soá hoä phaùt sinh naêm 2005( hoä) Keát quaû naâng thu nhaäp leân treân 4 trieäu 2 naêm 2004- 2004 Soá hoä ngheøo TNBQ döôùi 4 trñ coøn laïi tính ñeán thaùng 12/200 5 Toån g soá Khoâ ng coøn hoä thu nhaäp döôùi 4 trñ Coøn hoä thu nhaäp döôùi 4 trñ 1=2+3 2 3 4 5=1-4 6=7 +8 7 8 1 QUAÄN 1 855 841 14 698 157 10 1 9 2 QUAÄN 2 1,789 1,749 40 1,632 157 11 1 10 3 QUAÄN 3 926 916 10 926 - 14 14 - 4 QUAÄN 4 1,390 1,378 12 1,351 39 15 6 9 5 QUAÄN 5 811 811 - 811 - 15 15 - 6 QUAÄN 6 1,139 1,139 - 1,139 - 14 14 - 7 QUAÄN 7 1,775 1,673 102 1,652 123 10 4 6 8 QUAÄN 8 2,582 2,560 22 2,275 307 16 8 8 9 QUAÄN 9 3,978 3,763 215 3,243 735 13 1 12 1 QUAÄN - 28 – 0 10 469 469 - 455 14 15 13 2 1 1 QUAÄN 11 843 837 6 826 17 16 13 3 1 2 QUAÄN 12 1,245 1,241 4 1,207 38 10 7 3 1 3 TAÂN BÌNH 1,371 1,358 13 1,347 24 15 12 3 1 4 PHUÙ NHUAÄN 1,044 1,029 15 1,028 16 15 13 2 1 5 GOØ VAÁP 2,605 2,508 97 2,569 36 12 7 5 1 6 BÌNH THAÏNH 2,269 2,246 23 2,158 111 20 12 8 1 7 THUÛ ÑÖÙC 3,658 3,502 156 3,532 126 12 1 11 1 8 TAÂN PHUÙ 1,148 1,107 41 1,096 52 11 1 10 1 9 BÌNH TAÂN 2,577 2,399 178 2,492 85 10 - 10 Toàng coäng quaän 32,474 31,528 951 30,441 2,037 254 150 119 20 CUÛ CHI 6,100 5,838 262 5,315 785 21 - 21 21 HOÙC MOÂN 4,071 3,808 263 3,686 385 12 - 12 22 BÌNH CHAÙNH 5,359 5,341 18 4,939 420 16 3 13 23 NHAØ BEØ 2,982 2,976 6 2,099 883 7 - 7 24 CAÀN GIÔØ 4,571 4,396 175 2,919 1,652 7 - 7 Toàng coäng Huyeän 23,083 22,359 724 18,958 4,125 63 3 60 TOÅNG COÄNG 55,557 53,887 1,675 49,399 6,162 317 153 179 Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo - 29 – Baûng 2.2: KEÁT QUAÛ THÖÏC THIEÄN MUÏC TIEÂU GIAÛM HOÄ NGHEØO (Thu nhaäp bình quaân treân 6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm) Giai ñoaïn 2 : 2004-2005 Chia ra Stt Ñôn vò Toång soá hoä ngheøo thu nhaäp töø 4 trñ/ngöôøi/naêm trôû xuoáng Theo keát quaû ñieàu tra 2004 (hoä) Boå xung naêm 2005(hoä) Soá hoä caét ra khoûi danh saùch chöông trình 2 naêm 2004- 2005 Soá hoä ngheøo coøn laïi tính ñeán thaùng 12/2005 Tyû leä % so vôùi hoä daân 1=2+3 2 3 4 5=1-4 6 1 QUAÄN 1 1,628 1,585 43 435 1,193 2,63% 2 QUAÄN 2 2,503 2,453 50 408 2,095 8,25% 3 QUAÄN 3 2,812 2,782 30 437 2,375 4,58% 4 QUAÄN 4 3,295 3,132 163 682 2,613 7,61% 5 QUAÄN 5 1,548 1,540 8 252 1,296 2,96% 6 QUAÄN 6 4,690 4,614 76 1,061 3,629 7,23% 7 QUAÄN 7 2,031 1,926 105 439 1,592 3,96% 8 QUAÄN 8 6,341 5,955 386 1,196 5,145 7,90% 9 QUAÄN 9 5,526 5,236 290 898 4,628 10,95% 10 QUAÄN 10 2,108 2,090 18 920 1,188 2,18% 11 QUAÄN 11 3,770 3,729 41 522 3,248 6,88% 12 QUAÄN 12 1,790 1,723 67 362 1,428 3,03% 13 TAÂN BÌNH 2,267 2,206 61 311 1,956 2,46% 14 PHUÙ NHUAÄN 1,881 1,854 27 466 1,415 3,84% 15 GOØ VAÁP 3,891 3,760 131 333 3,558 4,37% 16 BÌNH THAÏNH 3,251 3,176 75 534 2,717 3,31% 17 THUÛ ÑÖÙC 5,472 5,270 202 1,137 4,335 9,81% 18 TAÂN PHUÙ 1,810 1,755 55 634 1,176 2,27% 19 BÌNH TAÂN 3,762 3,349 413 247 3,515 5,27% Toàng coäng quaän 60,376 58,137 2,244 11,278 49,102 4,96% - 30 – 20 CUÛ CHI 9,912 9,554 358 1,697 8,215 12,56% 21 HOÙC MOÂN 5,400 5,117 283 1,139 4,261 9,11% 22 BÌNH CHAÙNH 6,716 6,679 37 1,181 5,535 7,09% 23 NHAØ BEØ 3,880 3,871 9 1,439 2,441 17,16% 24 CAÀN GIÔØ 5,909 5,734 175 827 5,082 35,92% Toàng coäng Huyeän 31,817 30,955 862 6,283 25,534 11,68% TOÅNG COÄNG 92,193 89,092 3,106 17,561 74,636 6,18% Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo Soá hoä ngheøo tính ñeán thaùng 12/2005 - 1,000 2,000 3,000 4,000 5,000 6,000 7,000 8,000 9,000 QU AÄN 1 QU AÄN 3 QU AÄN 5 QU AÄN 7 QU AÄN 9 QU AÄN 11 TA ÂN BÌ NH GO Ø V AÁP TH UÛ ÑÖ ÙC BÌ NH T AÂN HO ÙC M OÂN NH AØ BE Ø 2.2.2/ Ñaëc ñieåm cuûa hoä ngheøo Maëc duø thaønh töïu trong giaûm ngheøo thôøi gian qua ñaùng khích leä, ngheøo veà löông thöïc vaø thöïc phaåm ñeán nay cô baûn ñöôïc giaûi quyeát, nhöng ngheøo veà phi thöïc phaåm xaûy ra ngaøy caøng gay gaét ( nhu caàu nhaø ôû, chaêm soùc söùc khoeû, y teá, giaùo duïc, vaên hoùa, ñi laïi, giao tieáp xaõ hoäi,…). Cô hoäi tieáp caän caùc thaønh quaû cuûa söï phaùt trieån cuûng coù söï khaùc bieät ñaùng keå giöõa nhoùm giaøu vaø nhoùm ngheøo. - 31 – Ngheøo theå hieän vieäc ôû nhaø taïm bôï, taøi saûn ñoà duøng laâu beàn khoâng coù hoaëc coù nhöng giaù trò raát thaáp. Ngheøo theå hieän thieáu nöôùc saïch, thieáu ñieän sinh hoaït, phaûi duøng nöôùc ôû soâng, nöôùc gieáng töï ñoùng. Khoâng coù hoaëc thieáu ñaát saûn xuaát, thieáu coâng cuï taïo ra thu nhaäp. Thieáu kieán thöùc saûn xuaát, do trình ñoä vaên hoaù thaáp vaø muø chöõ, khoâng coù chuyeân moân kyõ thuaät, tyû leä lao ñoäng qua ñaøo taïo thaáp, coøn ñöôïc ñaøo taïo thì thöôøng taäp trung vaøo nhoùm hoä khoâng ngheøo. Ngheøo coøn theå hieän ôû vieäc ñoâng con, con caùi chæ theo hoïc ôû baäc tieåu hoïc, neáu coù hoïc tieáp ôû baäc trung hoïc thì tyû leä boû hoïc cao, nhaát laø caùc em gaùi. Ngheøo theå hieän vieäc khoâng coù tieàn chöõa beänh khi ñau oám ôû caùc beänh vieän, maø chuû yeáu laø töï chöõa trò, töï mua thuoác uoáng, hoaëc nhôø thaày lang, thaày cuùng, meâ tín,… Ngheøo theå hieän qua taäp quaùn laïc haäu, ma chay cöôùi sinh toán keùm, möôïn caû nguoàn voán vay, thaäm chí vay ngoaøi ñeå phuïc vuï trong vieäc cöôùi xin. Theå hieän ôû cuoäc soáng cuûa ngöôøi daân nhaäp cö vaøo ñoâ thò, khoâng coù vieäc laøm oån ñònh, thu nhaäp thaáp, chöa coù söï bình ñaúng trong vieäc tieáp caän caùc dòch vuï chaêm soùc söùc khoeû, giaùo duïc, moät boä phaän con caùi cuûa hoï phaûi lao ñoäng tröôùc tuoåi, lang thang kieám soáng. 2.2.3/ Nguyeân nhaân cuûa ngheøo Moät laø, thieáu ñieàu kieän ñeå laøm aên sinh soáng, bao goàm thieáu voán, thieáu ruoäng ñaát canh taùc, thieáu vieäc laøm, thieáu coâng cuï, phöông tieän laøm taïo ra thu nhaäp,… Hai laø thieáu moâi tröôøng laøm aên thuaän lôïi, buoân baùn khoâng oån ñònh nhö: mua gaùnh baùn böng, chaïy xe oâm, laøm hoà, laøm thueâ möôùn; moâi tröôøng veà ñöôøng xaù, ñieän, thuyû lôïi (nöôùc sinh hoaït vaø saûn xuaát), nhaø ôû, thò tröôøng chöa thuaän lôïi cho ngöôøi ngheøo. - 32 – Ba laø, trong chuû tröông cuûa nhaø nöôùc nhö thueá, tín duïng, ñaøo taïo ngaønh ngheà vaø giôùi thieäu vieäc laøm, khuyeán noâng, hoå trôï kyõ thuaät vaø chuyeån giao coâng ngheä chöa chuù troïng giuùp cho ngöôøi ngheøo saûn xuaát laøm kinh teá. Boán laø, thieáu ñaàu tö veà giaùo duïc vaên hoaù cho ngöôøi ngheøo, daãn ñeán tình traïng trình ñoä vaên hoaù thaáp, con ñoâng, suy dinh döôõng, beänh taät rôi vaøo caûnh nôï naàn. Khoâng bieát laøm daãn ñeán thua loã maát heát voán coù ñöôïc töø vieäc baùn ñaát hay ñöôïc ñeàn buø giaûi toûa trôû laïi ngheøo. Naêm laø thieáu nhöõng doanh nghieäp hoaït ñoäng mang tính xaõ hoäi, gaén keát caùc ngaønh caùc toå chöùc hoaït ñoäng vì ngöôøi ngheøo, vì moät xaõ hoäi khoâng coù ngöôøi ngheøo, caû trong vaø ngoaøi nöôùc. Saùu laø, thieáu söùc lao ñoäng hoaëc löôøi bieáng khoâng bieát laøm, thieáu yù chí vöôn leân, khoâng coù keá hoaïch chi tieâu trong gia ñình. Trong caûnh tuùng quaån moät soá ngöôøi sinh ra naïn troäm caép, röôïu cheø, cöôùp giaät, nghieän ngaäp xì ke ma tuyù,… 2.2.4/ Nhöõng khoù khaên thaùch thöùc Chuaån ngheøo cuûa thaønh phoá naâng leân, soá hoä ngheøo phaùt sinh nhieàu hôn, nhöng khaû naêng toác ñoä giaûm ngheøo coù theå chaäm laïi, do kinh teá thò tröôøng söï taêng tröôûng thöôøng keùo theo gia taêng baát bình ñaúng giöõa nhoùm giaøu vaø ngheøo. Hieän töôïng taùi ngheøo ñang coù chieàu höôùng gia taêng, do cuoäc soáng cuûa 49.399 hoä vöøa naâng leân treân 4 trieäu ñoàng vaãn chöa oån ñònh, deã bò toån thöông; Ñieàu kieän sinh soáng nhaát laø choã ôû vaø vieäc laøm vaãn chöa oån ñònh. Hieän coøn 6.162 hoä coù thu nhaäp döôùi 4 trieäu ñoàng vaãn chöa naâng leân ñöôïc, haàu heát trong soá hoä naøy bò caùc beänh veà nan y hay giaø yeáu vaø coù 1.259 hoä ñoâng thaønh vieân nhöng quaù ít lao ñoäng chính coù vieäc laøm, khoâng ñuû söùc nuoâi caùc thaønh vieân coøn laïi. Vieäc ñaùnh giaù chöa heát veà tình traïnh ngheøo cuûa moät boä phaän daân di cö vaøo caùc thaønh thò raát lôùn, khoaûn 34% daân soá khoâng coù hoä khaåu, ñaëc bieät laø caùc huyeän ngoaïi thaønh. Caùc heä quaû veà tình traïng thieáu hoä khaåu thöôøng truù, vaãn ñeán khoâng - 33 – bình ñaúng quyeàn lôïi trong tieáp caän giaùo duïc, chaêm soùc söùc khoeû, thuï höôûng caùc chöông trình xoaù ñoùi giaûm ngheøo, caùc chöông trình tín duïng vaø caùc hoã trôï xaõ hoäi khaùc, cuõng nhö phaûi traû caùc chi phí cao cho ñieän, nöôùc vaø caùc phí toån do gia haïn ñaêng kyù taïm truù. Nhöõng ghi nhaän töø ngöôøi ngheøo qua ñaùnh giaù ngheøo coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh thaùng 8/2003, treân ñòa baøn Huyeän Bình Chaùnh, Quaän 8, Quaän 5. 2.3/ Xu höôùng ngheøo Toác ñoä giaûm ngheøo coù xu höôùng chaäm laïi. Khoaûng caùch cheânh leäch veà thu nhaäp, möùc soáng, taøi saûn, tieáp caän caùc dòch vuï xaõ hoäi, nhoùm daân cö coù xu höôùng gia taêng. Hoä ngheøo coù xu höôùng taäp trung roõ reät hôn ôû caùc vuøng ñòa lyù Nguy cô taùi ngheøo gia taêng, do bieán ñoäng cuûa dòch beänh, bieán ñoäng cuûa giaù caû, taùc ñoäng cuûa hoäi nhaäp, kinh teá thò tröôøng; cô hoäi cuûa ngöôøi ngheøo veà vieäc laøm ngaøy caøng khoù khaên hôn do ñoåi môùi khoa hoïc, coâng ngheä, bieán ñoäng veà ñaàu tö phaùt trieån kinh teá giöõa caùc vuøng. Tình traïng di cö vaøo vuøng ñoâ thò, nhöõng ruûi ro tieàm aån cho nhöõng ngöôøi di cö, thu nhaäp thaáp, chi phí cao. So vôùi chuaån ngheøo vôùi moät soá nöôùc ñang phaùt trieån, chuaån ngheøo cuûa chuùng ta vaãn coøn raát thaáp chæ baèng 0,75 laàn. 2.4/ Thöïc traïng nguoàn voán nhoû cho ngöôøi ngheøo 2.4.1/ Thöïc traïng caùc chính saùch cuûa TP Hoà Chí Minh ñoái vôùi ngöôøi ngheøo. -Ngaân haøng chính saùch xaõ hoäi Ñöôïc thaønh laäp vaøo 31/12/2002, theo quyeát ñònh soá 131/2002/QÑ-TTg, sau 3 naêm hoaït ñoäng ñeán 31/12/2005, nguoàn voán ñaït 20.109 tyû ñoàng, taêng 13.004 tyû ñoàng, taêng tröôøng bình quaân ñaït 38% trong ñoù: - 34 – -Dö nôï cho vay hoä ngheøo laø 14.891 tyû ñoàng, taêng 2,12 laàn so vôùi thôøi ñieåm thaønh laäp -Dö nôï cho vay giaûi quyeát vieäc laøm 2.569 tyû ñoàng, taêng 1,67 laàn so vôùi thôøi ñieåm thaønh laäp -Dö nôï cho vay hoïc sinh sinh vieân laø 157 tyû ñoàng, taêng treân 2 laàn Chính saùch tín duïng ñeán ngöôøi ngheøo vaø caùc ñoái töôïng chính saùch khaùc ñaõ ñeán 100% soá xaõ trong caû nöôùc. Voán tín duïng goùp phaàn giuùp 773.139 hoä vay thoaùt ngöôõng ngheøo, thu huùt 1.062.764 ngöôøi lao ñoäng coù vieäc laøm, xaây duïng hôn 100.000 coâng trình nöôùc saïch vaø veä sinh moâi tröôøng ôû noâng thoân, soá löôïng khaùch haøng vay voán treân 4 trieäu ngöôøi, dö nôï bình quaân 4,6 trieäu ñoàng treân moät ngöôøi vay. Thoâng qua toå tín duïng tieát kieäm vay voán, kieåm tra giaùm saùt söû duïng voán ñuùng muïc ñích vaø coù hieäu quaû. Caû nöôùc ñaõ xaây döïng ñöôïc 239.647 toå tín duïng tieát kieäm7 -Quyõ tín duïng nhaân daân Ñoùng moät moät vai troø tích cöïc trong vieäc cung caáp tín duïng cho ngöôøi ngheøo, laø moät toå chöùc tín duïng nhoû, töï quaûn lyù, coù qui moâ nhoû côû caáp xaõ. Caùc quyõ naøy hoaït ñoäng theo Luaät caùc toå chöùc tín duïng hay Luaät hôïp taùc xaõ. Hieän nay maïng löôùi naøy chieám 5% 19 tín duïng hieän haønh cho khu vöïc noâng thoân, trong ñoù cho vay chuû yeáu laø hoä ngheøo, tyû leä hoaøn traû raát toát vaø coù khaû naêng huy ñoäng tieát kieäm raát toát. Trong naêm 2003, toång soá dö nôï cuûa quyõ laø 4.049.627 trieäu ñoàng, toång soá ngöôøi vay laø 663.757, khoaûn vay trung bình 4,1 trie._.ø laõi aâm (0,65%/ thaùng). -Quyõ tín duïng ñoaøn theå Thoâng qua caùc ñoaøn theå nhö Hoäi lieân hieäp phuï nöõ, ñoaøn thanh nieân, Hoäi noâng daân, Lieân ñoaøn lao ñoäng thaønh phoá,… Ñaây laø nguoàn cung caáp voán baùn chính thöùc, thôøi gian qua cuõng goùp phaàn raát lôùn trong coâng cuoäc xoùa ñoùi giaûm ngheøo taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Caàn boå sung theâm nguoàn voán vaø sôùm chuyeån höôùng caùc hoaït ñoäng naøy theo nghò ñònh 28 cuûa chính phuû thaønh caùc toå chöùc taøi chính vi moâ chính thöùc, hoaït ñoäng vôùi vieäc giaùm saùt cuûa Ngaân haøng nhaø nöôùc, theo luaät caùc toå chöùc tín duïng. -Caùc toå chöùc phi chính phuû (NGO) Taïo ñieàu lieän cho caùc toå chöùc phi chính phuû, taøi trôï cho hoaït ñoäng giaûm ngheøo seõ ñem laïi hieäu quaû raát cao. Bôøi vì khaû naêng tieáp caän tôùi caùc coäng ñoàng daân cö, lôùn hôn nhieàu so vôùi caùc toå chöùc taøi chính chính thöùc, thöôøng traùnh ñöôïc raát nhieàu caùc thuû tuïc haønh chính phöùc taïp. Caùc chöông trình naøy thöôøng gaén muïc tieâu moät caùch chính xaùc, luoân löôïng hoùa caùc keát quaû roõ raøng, ñoái töôïng höôûng lôïi chuû yeáu laø caùc phuï nöõ ngheøo. Goùp phaàn khuyeán khích söï tham gia chöông trình naøy cuûa ngöôøi ngheøo, hoï thöôøng ñöôïc höôûng lôïi bôûi chính vieäc gaén caùc khoaûn tín duïng vôùi tieát kieäm, laøm cho chöông trình beàn vöõng, tieát kieäm cuûa ngöôøi ngheøo töø nhöõng moùn nhoû seõ ñöôïc tích luyõ thaønh moùn lôùn giuùp ngöôøi ngheøo thoaùt ngheøo beàn vöõng. Ñieàu naøy cuõng minh chöùng ñöôïc vieäc ngöôøi ngheøo hoaøn toaøn coù khaû naêng tieát kieäm raát toát vaø hieäu quaû. 3.2.2.3/ Giaûi phaùp söû duïng nguoàn voán nhoû -Trôï voán tröïc tieáp cho nhöõng hoä coù nhu caàu vay voán thoâng qua toå töï quaûn giaûm ngheøo vaø toå vöôït ngheøo ñeå saûn xuaát laøm aên, gaén vôùi khaû naêng töøng hoä. Taäp - 56 – trung xaây döïng toå vöôït ngheøo theo moâ hình ñaït hieäu quaû theo quy hoaïch töøng kinh teá töøng ñòa phöông. Ñoái vôùi khu vöïc ngoaïi thaønh, chuù troïng chuù troïng caùc moâ hình toå giaûm ngheøo keát hôïp vôùi vieäc chaên nuoâi, caây troàng coù hieäu quaû vôùi kinh doanh dòch vuï; caùc moâ hình ngaønh ngheà truyeàn thoáng cuûa ñòa phöông. Ñoái vôùi khu vöïc noäi thaønh , chuù troïng ñaàu tö voán khai thaùc ñieàu kieän maët baèng taïi gia ñình hoaëc taïi caùc chôï, caùc loaïi dòch vuï taïo vieäc laøm cho ngöôøi ngheøo. -Trôï voán giaùn tieáp, tieáp tuïc khaûo saùt xaây döïng caùc toå saûn xuaát kinh doanh thu nhaän lao ñoäng ngheøo, khuyeán khích caùc hoä ngheøo coù ñieàu kieän laøm aên, môû roäng saûn xuaát vaø thu nhaän lao ñoäng vaøo laøm vieäc. Gaén chöông trình cho vay voán vôùi caùc hoä kinh doanh vöøa vaø nhoû, qua ñoù taïo vieäc laøm cho ngöôøi ngheøo ñòa phöông, nhaân roäng moâ hình döï aùn thu nhaän lao ñoäng ngheøo, khuyeán khích caùc doanh nghieäp quan taâm thu huùt lao ñoäng ngheøo, ñaøo taïo daïy ngheà,… 3.2.2.4/ Giaûi phaùp tín duïng tieát kieäm trong giaûm ngheøo Tín duïng tieát kieäm laø moâ hình hieäu quaû, mang laïi nhieàu lôïi ích cho khaùch haøng, ñoàng thôøi noù haøm yù cho vieäc thoùat ngheøo beàn vöõng. Khaùc vôùi nhöõng quan ñieåm veà ngöôøi ngheøo khoâng theå tieát kieäm, thì thoâng qua vieäc cung caáp tín duïng taïo ñieàu kieän cho ngöôøi ngheøo goùp nhaët nhöõng khoaûng tieát kieäm laø hoaøn toaøn hôïp lyù, coù ñuû cô sôû ñeå tin caäy ôû ngöôøi ngheøo coù khaø naêng tieát kieäm. Ñoâi luùc tyû leä tieát kieäm cuûa ngöôøi ngheøo treân thu nhaäp khoaûn 10%, coøn cao raát xa ñoái vôùi ngöôøi giaøu. Treân thöïc teá nhöõng ngöôøi ngheøo, ñaëc bieät laø ngöôøi ngheøo ôû noâng thoân, coù theå tieát kieäm vaø ñaàu tö nhöng khoâng nhaát thieát laø tieàn maët, maø coù theå baèng hieän vaät, taøi saûn taïo neân thu nhaäp khaù hôn, choáng ñöôïc ruûi ro laïm phaùt. Nhieàu nghieân cöùu ôû caùc nöôùc nhö : Ñaøi Loan, Haøn Quoác, Nhaät Baûn, Malaysia, AÁn Ñoä ñeàu chuùng minh raèng noâng daân saûn xuaát nhoû coù khaû naêng tieát kieäm lôùn vôùi möùc laõi suaát thöïc döông. - 57 – 3.3/ Giaûi phaùp phaùt trieån hoaït ñoäng caùc toå chöùc tín duïng nhoû 3.3.1/ Phaùt trieån caùc toå chöùc hieän haønh Trong boái caûnh hieän nay ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh, caàn choïn giaûi cô baûn ñeå caûi thieän söï taêng tröôûng vaø môõ roäng söï tieáp caân cuûa ngöôøi ngheøo ñeán caùc dòch vuï taøi chính. Moät laø, caûi caùch moâi tröôøng chính saùch cho phuø hôïp, loaïi boû nhöõng can thieäp quaù möùc veà laõi suaát, tyû leä tieát kieäm, cho vay. Höôùng ñeán töï trang traûi chi phí töø thu nhaäp, bao goàm chi phí voán theo giaù thò tröôøng, chi phí hoaït ñoäng, laïm phaùt, chi phí buø ñaép nhöõng khoaûn maát voán; ñoàng thôøi ñaûm baûo ñöôïc moät möùc lôïi nhuaän hôïp lyù, ñieàu naøy laø ñieàu kieän tieân quyeát cho söï toàn taïi laäu daøi cho caùc toå chöùc tín duïng nhoû. Caàn xem laïi vieäc bao caáp laõi suaát cuûa caùc toå chöùc hoaït ñoäng vì ngöôûi ngheøo coù coøn hieäu quaû nhieàu khoâng, hay ñoâi luùc phaûn taùc duïng, tính yû laïi, lôïi duïng chính saùch öu ñaõi,… Caàn caûi caùch chính saùch laõi suaát cho vay ngöôøi ngheøo theo höôùng laõi suaát thò tröôøng nhaèm kích thích thuùc ñaåy caùc toå chöùc taøi chính töï huy ñoäng voán trong coäng ñoàng ñeå ñaùp öùng ngaøy caøng taêng nhu caàu vay voán cuûa ngöôøi ngheøo. Hai laø, ñieàu chænh theå cheá, caàn taäp trung chuû yeáu vaøo khu vöïc taøi chính chính thöùc, baùn chính thöùc vaø phi chính thöùc; caû ba khu vöïc naøy ñieàu coù tieàm naêng ñaùng keå vaø laâu daøi ñoái vôùi vieäc môû roäng cung caáp tín duïng tôùi ngöôøi ngheøo. Caàn xem xeùt laïi toaøn boä heä thoáng, giuùp cho caùc toå chöùc baùn chính thöùc thaønh chính thöùc vaø phi chính thöùc thaønh baùn chính thöùc thì hoaït ñoäng cung caáp tín duïng cho ngöôøi ngheøo môùi thaät hieäu quaû; Taïo cô cheá caïnh tranh giöõa caùc toå chöùc taøi chính cho ngöôøi ngheøo. Ngöôøi ngheøo thöôøng khoù tieáp caän vôùi heä thoáng taøi chính chính thöùc, ñaây laø haïn cheá cuûa chính heä thoáng ngaân haøng hieän nay, neáu coù heä thoáng laøm cho ngöôøi ngheøo tieáp caän deå daøn thì hoï coù nhieàu löïa choïn vaø saún saøn tìm nhöõng cô hoäi kinh doanh buoân baùn taïo ra thu nhaäp; Ñeán löôït quay laïi göûi tieát kieäm tích luõy cho vieäc ñaàu tö môùi. - 58 – Ba laø, tieáp tuïc môõ roäng maïn löôùi tín duïng, tieáp caän ngaøy caøng nhieàu ngöôøi ngheøo hôn. Vieäc môõ roäng maïn löôùi cung caáp tín duïng cho ngöôøi ngheøo cuõng coù theå, thoâng qua vieäc cho pheùp thaønh laäp quyõ tín duïng nhaân daân khi hoäi ñuû ñieàu kieän. Boán laø, phaùt huy cô cheá cho vay thích öùng vôùi ñieàu kieän cuûa ngöôøi ngheøo, thoâng leä quoác teá coù hieäu quaû nhaát, ñoái vôùi hoaït ñoäng cho vay qua nhoùm, nhaèm ñaûm baûo ñöôïc lôïi theá veà chi phí thu ñöôïc töø qui moâ hoaït ñoäng, caàn taêng cöôøng naêng löïc thaåm ñònh, quy trình thaåm ñònh hieäu quaû caùc moùn vay nhoû, nhaát laø vieäc chia traû goùp theo töøng phaàn, thaønh nhieàu laàn seõ thuaän lôïi cho ngöôøi ngheøo hôn. Naêm laø huy ñoäng tieát kieäm xem nhö laø moät yeáu toá quyeát ñònh ñeán söï phaùt trieån beàn vöõng, cuûa caùc ñònh cheá taøi chính khi cung caáp tín duïng cho ngöôøi ngheøo. Thöïc teá coù nhieàu quan ñieåm khaùc nhau veà tieát kieäm cuûa ngöôøi ngheøo; Coù quan ñieåm cho raèng ngöôøi ngheøo khoâng theå tieát kieäm; Nhöng coù quan ñieåm khaùc thì cho raèng ngöôøi ngheøo hoaøn toaøn coù khaû naêng tieát kieäm. Nhöng qua kinh nghieäm cuûa nhieàu toå chöùc taøi chính nhoû cho ngöôøi ngheøo, thì tieàn tieát kieäm laø moät taát yeáu coù yù nghóa raát lôùn ôû hai khía caïnh; moät laø giuùp ngöôøi ngheøo coù thoùi quen tieát kieäm, nhaàm vaøo nhöõng ruûi ro baát thöôøng xaõy ra nhö beänh taät, ñau oám, thieân tai,…; Hai laø, tieát kieäm laø moät phaàn cuûa vieäc khaéc phuïc ruûi ro tín duïng cuûa caùc khoaûng nôï cuûa ngöôøi ngheøo. Saùu laø, phaùt trieån nguoàn nhaân löïc, xaây döïng heä thoáng thoâng tin, phaùt trieån moâ hình keát noái vôùi caùc toå chöùc xaõ hoäi. Xaây döïng vaø duy trì caùc nhoùm tín duïng-tieát kieäm laø moät trong nhöõng bieän phaùp quan troïng trong chieán löôïc tieáp caän tôùi ngöôøi ngheøo- nhöõng ngöôøi khoâng coù taøi saûn theá chaáp. 3.3.2/ Môû roäng chöông trình tín duïng tieát kieäm Taêng cöôøng moái lieân keát giöõa ngöôøi ngheøo vôùi caùc ñònh cheá taøi chính chính thöùc, môõ roäng caùc chöông trình tín duïng vaø tieát kieäm, coi nhö laø moät khoaûn huy ñoäng. Ñeå caûi thieän khaû naêng tieáp caän, caùc chöông trình tín duïng –tieát kieäm caùc toå - 59 – chöùc caàn taêng cöôøng khaû naêng quaû lyù giaùm saùt. Caùc caùn boä caáp cô sôû caàn phaûi ñaøo taøo cô baøn veà nghieäp vuï hoaït ñoäng tö vaán. 3.3.3/ Xaây döïng naêng löïc cho khu vöïc taøi chính baùn chính thöùc Xaây döïng moät boä quy taéc thaät chuaån möïc cho lónh vöïc hoaït ñoäng cuûa tín duïng nhoû, taïo ñieàu kieän cho ngöôøi ngheøo tieáp caän caùc dòch vuï taøi chính moät caùch laâu daøi vaø beàn vöõng. Vieäc xaây döïng caùc chuaån möïc cuõng seõ laøm cho hoaït ñoäng taøi chính vi moâ cuûa khu vöïc naøy cuõng troå neân haáp daãn cho caùc nhaø taøi trôï. Taïo khuoân khoå phaùp lyù thuaän lôïi cho caùc hoaït ñoäng taøi chính vi moâ. Coù theå aùp duïng ba phöông aùn: aùp duïng theo luaät toå chöùc tín duïng, luùc naøy coù theå xem caùc toå chöùc taøi chính vi moâ nhö moät ngaân haøng thöông maïi, huy ñoäng tieát kieäm vaø cho vay; Söû duïng moät luaät rieâng cho toå chöùc taøi chính vi moâ, cho pheùp toå chöùc taøi chính vi moâ coù nhöõng ngoaïi leä nhaát ñònh; Hoaëc söû duïng moät moät quy cheá rieâng ñoái vôùi toå chöùc hoaït ñoäng taøi chính vi moâ, trong ñoù coù xeùt ñeán söï khaùc bieät vôùi ngaân haøng, 3.4/ Caùc giaûi phaùp hoã trôï khaùc giuùp giaûm ngheøo 3.4.1/ Höôùng nghieäp ñaøo taïo giaûi quyeát vieäc laøm Vieäc trôï voán giaûi quyeát vieäc laøm laø raát quan troïng, nhöng ñoù môùi chæ laø giaûi phaùp tình theá, nhaèm giaûi quyeát nhöõng khoù khaên caáp baùch cuûa ngöôøi ngheøo, hoä ngheøo. Chính vieäc ñaàu tö hoï vaán cho caùc em trong nhöõng gia ñình ngheøo môùi laø moät giaûi phaùp mang tính beàn vöõng trong thoaùt ngheøo, laø giaûi phaùp mang tính laâu daøi choáng laïi vieäc taùi ngheøo, traùnh caùi ngheøo truyeàn thoáng töø ñôøi naøy sang ñôøi khaùc, hay noùi moät caùch khaùc laø giaûi quyeát taän goác cuûa tính traïng ngheøo khoå. Vaán ñeà hoïc vaán cho con caùi cuûa ngöôøi ngheøo caàn phaûi ñöôïc quan taâm ñuùng nghóa, Taïi Thaønh phoá Hoà Chí Minh chuùng ta coù raát nhieàu chöông trình hoïc boång cho caùc em ngheøo mang teân: Nguyeãn Thò Minh Khai, Nguyeãn Ñöùc Caûnh, Nguyeãn Thaùi Bình,…. Tuy nhieân vieäc thieáu bình ñaúng phaân bieät ñoái xöû trong caùc tröôøng hoïc, nhö hoä khaåu, hoïc phí cao, tieàn kyù quyõ, … cuõng laøm caûng trôû khoâng ít vieäc ñeán - 60 – tröôøng cuûa con caùi ngöôøi ngheøo, laøm gia taêng ngheøo ñoùi vôùi moät boä phaän ngöôøi ngheøo, ñaëc bieät laø daân nhaäp cö. 3.4.2/ Hoã trôï chính saùch öu ñaõi xaõ hoäi - Veà chính saùch chaêm lo söùc khoûe cho ngöôøi ngheøo, mau baûo hieäm y teá töï nguyeän, dieän hoä ngheøo vaø dieän ngöôøi cao tuoåi theo Nghò ñònh 07, hoäi baûo trôï Beänh nhaän ngheøo chuû ñoäng vaän ñoäng trong daân cuõng nhö caùc “maïnh thöôøng quaân” hoã trôï mua theû baûo hieåm y teá cho hoä ngheøo. Vieäc caáp theû baûo hieåm y teá cho hoä ngheøo cuõng goùp phaàn laøm giaûm gaùnh naëng chi chi phí baát thöôøng cuûa ngöôøi ngheøo, giaûm taùi ngheøo do beänh taät. - Veà chính saùch hoå trôï giaùo duïc, chính saùch mieãn giaûm hoïc phí cho hoïc sinh ngheøo ôû caùc tröôøng phoå thoâng, daïy ngheà, tröôøng cao ñaúng, tröôøng ñaïi hoïc. Laø moät chieán löôïc giaûm ngheøo mang tính laâu daøi vaø giaûm ngheøo beàn vöõng. Ñoàng thôøi caùc quyõ vì ngöôøi ngheøo, hoäi khuyeán hoïc, hoäi khuyeán hoïc caùc toå chöùc ñôn vò xaõ hoäi-töø thieän,… thöôøng xuyeân vaän ñoäng, trôï caáp quyõ hoïc boång, phöông tieän hoïc taäp cho caùc em hoïc sinh ngheøo hieáu hoïc vöôït khoù. - Mieãn giaûm lao ñoäng coâng ích Caàn xem xeùt mieãn giaûm lao ñoäng coâng ích ñoái vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo trong ñoä tuoåi lao ñoäng, thuoäc dieän hoä ngheøo coù thu nhaäp thaáp. Ñaây cuõng laø moät vieäc laøm mang tính thieát thöïc taïo ñieàu kieän giuùp caùc hoä ngheøo giaûm bôùt moät phaàn chi phí, cho hoï theâm chi phí cô hoäi khaùc, coøn mang tính ñoäng vieân ngöôøi ngheøo coù theâm yù chí vöôn leân thoaùt ngheøo. -Nhaø ôû Caùc ban ngaønh caàn phoái hôïp, taäo trung xaây döïng ngaøy caøn nhieàu nhaø tình thöông, nhaø tình nghóa cho ngöôøi ngheøo, giuùp hoï caûi thieän veà ñieàu kieän sinh hoaït, toå chöùc söõa chöõa choán doät choáng ngaäp, thöïc hieän xoaù nhaø taïm bôï, di dôøi nhöõng hoä soáng ven soâng. Giuùp caùc hoä di dôøi sôùm taùi ñònh cö oån ñònh, chuùng ta coù caâu “an cö - 61 – laïc nghieäp”, do ñoù quan taâm ñeán nhaø ôû cho ngöôøi ngheøo cuõng goùp phaàn laøm giaûm ngheøo nhanh. 3.4.3/ Ñaàu tö cô sôû haï taàng caùc xaõ ngheøo troïng ñieåm Cô sôû haï taàng laø moät trong nhöõng lyù do raát quan troïng giaûi thích vì sao laïi coù söï khaùc bieät veà ngheøo khoå giöõa caùc vuøng trong moåi nöôùc. Taùc ñoäng cuûa cô sôû haï taàng ñeán daân cö ngheøo nhaát coù theå hieåu nhö sau: Moät laø, cô sôû haï taàng môû roäng caùc thò tröôøng ñòa phöông vaø quoác gia ñeå hoäi nhaäp vaøo caùc thò tröôøng khaùc lôùn hôn vaø nhö vaäy cuõng môû roäng cô hoäi kinh teá maø nhöõng ngöôøi daân ngheøo cuõng coù theå naêm baét; Hai laø, cô sôû haï taàng coù theå laøm giaûm chi phí giao dòch vaø ñieàu naøy cuõng cho pheùp caùc thò tröôøng hoaït ñoäng moät caùch hieäu quaû hôn, vieäc phaùt trieån cô sôû haï taàng vaø caùc dòch vuï cô baûn chaéc chaén hôn nhö giao thoâng, y teá, naêng löôïng, thuyû lôïi,… seõ laøm giaûm thieåu tình traïng baáp beân cuûa ngöôøi daân tröôùc nhöõng söï coá hay nhöõng thôøi ñieåm khuûng hoaûng, giaûm bôùt nguy cô naøy coù theå giaûi phoùng tìm naêng cuûa caû vuøng; Ba laø, cô sôõ haï taàng coøn caûi thieän naêng suaát trong noâng nghieäp vaø lao ñoäng trong noâng thoân, heä quaû laø caûi thieän caû thu nhaäp hoä gia ñình, möùc ñoä dinh döôõng, tình traïng söùc khoeû, trì ñoä hoïc vaán vaø ngay caû vieäc söû duïng keá hoaïch hoaù gia ñình cuõng ñöôïc caûi thieän. Chuùng ta bieát raèng ngöôøi ngheøo thöôøng soáng ôû noâng thoân vaø caùc vuøng ven ñoâ thò, Thaønh phoá cuûa chuùng ta cuõng khoâng naèm ngoaøi qui luaät naøy, thöïc teá taïi thaønh phoá chuùng ta coù 20 xaõ vuøng ven coù cô sôû haï taàng thaáp, ngöôøi ngheøo ñoâng, cô sôû haï taàng caàn caûi thieän. Caàn phaûi ñaàu tö cô sôû haï taàng coù troïng ñieåm, caàn xem xeùt yeáu toá hieäu quaû trong ñaàu tö, traùnh daøn traûi ñeå cuoái cuøng caùc nôi ñeàu dôõ dang, laõng phí xaõ hoäi. Cô sôû haï taàng taïi caùc xaõ troïng ñieåm ngheøo neáu ñöôïc ñaàu tö toát cuõng goùp phaàn laøm cho ñôøi soáng cuûa nhaân daân naâng cao hôn trong ñoù moät boä phaän ngöôøi ngheøo cuõng ñöôïc caûi thieän, hay cuõng taïo ñieàu kieän cho hoï taïo theâm thu nhaäp thoâng qua vieäc coù nhieàu cô hoäi vieäc laøm taïo thu nhaäp. - 62 – 3.5/ Kieán nghò Moät laø, ngöôøi ngheøo muoán vöôn leân thoaùt ngheøo khoâng phaûi laø traùch nhieäm cuûa nhaø nöôøc maø tröôùc heát thuoäc veà töøng caù nhaân, gia ñình, coäng ñoàng vaø traùch nhieäm cuûa toaøn xaõ hoäi. Caàn thieát phaûi xaõ hoäi hoaù coâng taùc xoaù ñoùi giaûm ngheøo, ñaëc bieät laø xaõ hoäi hoùa veà nguoàn nhaân löïc vaø vaät löïc. Cô cheá phaân boå nguoàn löïc coâng baèng minh baïch, coù cô cheá khuyeán khích cao, taïo ñieàu kieän cho caùc ñòa phöông chuû ñoäng huy ñoäng nguoàn löïc taïi choå cuõng nhö loàng gheùp vôùi caùc nguoàn löïc khaùc. Hai laø, caàn thöïc thöïc hieän ñoàng boä saùu vaán ñeà chính laø : tín duïng, ñaát saûn xuaát, nhaø ôû, y teá, giaùo duïc vaø nöôùc sinh hoaït Ba laø, caàn thöïc hieän naêm döï aùn : Xaây döïng cô sôû haï taàng, khuyeán noâng laâm ngö, nhaân roäng moâ hình xoaù ñoùi giaûm ngheøo, daïy ngheà vaø chuyeån giao kyõ thuaät, xaây döïng quyõ phaùt trieån coäng ñoàng. Boán laø, khuyeán khích cho ra ñôøi nhieàu doanh nghieäp xaõ hoäi, hoaït ñoäng theo cô cheá thò tröôøng, nhöng nhaèm vaøo muïc tieâu xaõ hoäi. Naêm laø, taïo cô cheá phoái hôïp caùc chöông trình, coù moät ñaàu moái ñieàu phoái chung, chính vieäc thieáu naøy laøm laõng phí nguoàn löïc xaõ hoäi. Saùu laø, sôùm taïo haønh lang phaùp lyù trong hoaït ñoäng taøi chính vi moâ, xoaù boû bao caáp trong caùc hoaït ñoäng taøi chính nhoû. Baûy laø, ñaàu tö giaùo duïc, daïy ngheà cho con em hoä ngheøo. Chín laø, khoâng phaân bieät ñoái xöû vôùi nhöõng ngöôøi ngheøo, con em ngöôøi nhaäp cö ñöôïc ñeán tröôøng, taêng cöôøng tieáng noùi cuûa moät boä phaän ngöôøi nhaäp cö vaø khaû naêng tieáp caän caùc dòch vuï xaõ hoäi cô baûn. Möôøi laø, caàn ñuùc keát kinh nghieäm, nhaän roäng moâ hình hieäu quûa cuûa vieäc giaûm ngheøo cuûa caùc ñòa phöông. - 63 – Toùm taét chöông 3 Laø chöông troïng taâm cuûa ñeà taøi, sau khi nghieân cöùu ñaëc ñieåm nguyeân nhaân daãn ñeán ngheøo, chöông 3 taäp trung vaøo nhöõng chuû tröông chính saùch cuûa chính phuû, vai troø cuûa tín duïng nhoû, töø ñoù ñöa ra moät soá giaûi phaùp nhaèm taïo ñieàu kieän thuaän lôïi trong vieäc ñöa hoaït ñoäng cuûa taøi chính vi moâ ñeán vôùi ngöôøi ngheøo, nhaèm ñaåy nhanh coâng cuoäc giaûm ngheøo, caùc giaûm phaùp taäp trung vaøo vieäc huy ñoäng nguoàn löïc, söû duïng toång caùc nguoàn löïc moät caùch hieäu quaû nhaát vaø caùc giaûi phaùp phaùt trieån hoaït ñoäng taøi chính vi moâ, ñeå hoaït ñoäng naøy luoân laø ngöôøi baïn ñoàng haønh vôùi ngöôøi ngheøo, giuùp ngöôøi ngheøo vöôït qua nhöõng khoù khaên, luoân ñöôïc taùc ñoäng, daãn ñeán giaûm ngheøo beàn vöõng traùnh taùi ngheøo. Chuùng ta bieát raèng muoán giaûm ngheøo nhanh vaø beàn vöõng caàn taùc ñoäng toång hôïp nhieàu giaû phaùp ñi keøm thì môùi coù hieäu qua neân trong ñeá taøi coù theâm moät soá giaûi phaùp khaùc mang tính boå trôï. - 64 – Keát luaän Nhaø xaõ hoäi hoïc noåi tieáng ngöôøi Phaùp Pierre Bourdieu quan nieäm raèng trong cuoäc chôi cuûa chuùng ta trong xaõ hoäi, chuùng ta thöøa höôûng vaø mang theo beân mình ba loaïi voán (Capitaux) trong nghóa ñen cuõng nhö trong nghóa boùng: Moät laø voán lieáng kinh teá (ví duï : gia saûn, lôïi töùc, tieàn cuûa,…); Hai la, voán lieáng xaõ hoäi (maïng löôùi nhöõng quan heä xaõ hoäi)ø; Ba laø voán lieáng vaên hoùa (baèng caáp, trình ñoä hoïc vaán, chuyeân moân,…). Chính nhöõng khaùc bieät veà “voán lieáng” aáy ñaõ ñaët moãi caù nhaân vaøo nhöõng vò trí xaõ hoäi khaùc nhau, trong caùc taàng lôùp xaõ hoäi khaùc nhau. Trong thöïc teá nghieân cöùu veà ngöôøi ngheøo chuùng ta deã thaáy raèng hoï thieáu luoân caû ba loaïi voán lieáng treân. Baét ñaàu töø ñaâu ñeå giaûi quyeát vaán ñeà voán lieáng cho ngöôøi ngheøo, thieån nghó raèng, taïo cho hoï moät cô hoäi nguoàn voán nhoû, töø ñoù giuùp hoï taêng khaû naêng thu nhaäp, vaø roài taïo theâm coâng aên vieäc laøm con caùi ñeán tröôøng, giuùp hoï vöôït qua caùi voøng luaån quaån cuûa ngheøo ñoùi. Khoâng coù moät caùch tieáp caän ñôn leõ, hay moät giaûi naøo, coù theå giuùp giuùp giaûm ngheøo nhanh. Chæ coù thöïc hieän tieáp caän ña heä thoáng, baèng toång caùc cô cheá chính saùch vaø nguoàn löïc xaõ hoäi thì môùi ñem ñeán moät keát quaû toát vaø giaûm ngheøo beàn vöõng, Phaán ñaáu cho moät xaõ hoäi khoâng coøn ngöôøi ngheøo khoâng phaûi laø moät vaán ñeà nhaân ñaïo maø chính laø vaán ñeà löông tri caû nhaân loaïi - 65 – Taøi lieäu tham khaûo 1/ Bill Tod, Trình Hoà Haï Nghi, Huyønh Thò Ngoïc Tuyeát (2003), “Ñaùnh giaù ngheøo coù söï tham gia cuûa coäng ñoàng taïi Thaønh Phoá Hoà Chí Minh” 2/ B. Ames, W. Broun, S. Devarajan vaø A. Izquierdo (2001), “Chính saùch kinh teá vó moâ vaø vaán ñeà giaûm ngheøo” 3/ Baùo caùo toång keát 2004, “Vì moät söï taêng tröôûng vaø moät xaõ hoäi coâng baèng” 4/ Cuïc Thoáng Keâ TP. Hoà Chí Minh 2004, Nieân giaùm thoáng keâ 2004 5/ Cuïc Thoáng Keâ TP. Hoà Chí Minh 2005, Nieân giaùm thoáng keâ 2005 6/ Craig Churchill vaø Cheryl Frankiewicz, Trung taâm ñaøo taïo quoác teá ILO, “Thöïc hieän taøi chính vi moâ thaønh coâng quaûn lyù ñeå naâng cao thaønh tích” 7/ Ñaøo Vaên Huøng (2005), “Phaùt trieån hoaït ñoäng taøi chính vi moâ ôû Vieät Nam”, Nhaø xuaát baûn lao ñoäng – xaõ hoäi Haø Noäi 2005 8/ David S. Landes (2001), “Söï giaøu ngheøo cuûa caùc daân toäc: vì sao moät soá quoác gia giaøu ñeán theá vaø caùc quoác gia khaùc laïi ngheøo ñeán theá ”, Nhaø xuaát baûn thoáng keâ 2001. 9/ Keá hoaïch kinh doanh cuûa quyõ CEP (2006-2010) 10/ Leâ Quang Vieát (2004), “Moät soá giaûi phaùp xoaù ñoùi giaûm ngheøo cho tænh Soùc Traêng ñeán naêm 2010” Luaän vaên thaïc só kinh teá, khoa Quaûn Trò Kinh Doanh, Tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TP. HCM 11/ Muïc tieâu thieân nieân kyû (MDGs) (11/2005), “Trong keá hoaïch phaùt trieån kinh teá - xaõ hoäi 5 naêm 2006 – 2010 cuûa Vieät Nam”, Cuïc xuaát baûn vaên hoùa thoâng tin 2005 12/ Nguyeãn Theá Nghóa, Maïc Ñöôøng, Nguyeãn Quang Vinh (2001), “Vaán ñeà giaûm ngheøo trong quaù trình ñoâ thò hoaù ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh” 13/ Nguyeãn Troïng Hoaøi (2005), “Nghieân cöùu moâ hình kinh teá löôïng trong phaân tích caùc nhaân toá taùc ñoäng ngheøo ñoùi vaø ñeà xuaát giaûi phaùp xoaù ñoùi giaûm ngheøo” - 66 – 14/ Niholas Minot, Bob Baulch vaø Michael Epprecht (12/2003), “Ñoùi ngheøo vaø baát bình ñaúng ôû Vieät Nam : Caùc yeáu toá veà ñòa lyù vaø khoâng gian” 15/ Taøi lieäu taäp huaán 1 vaø 2 thaùng 11/2005, “Moät soá noäi dung hoaït ñoäng cuûa chöông trình xoaù ñoùi giaûm ngheøo Thaønh Phoá Hoà Chí Minh giai ñoaïn 2004-2010” 16/ Taøi lieäu taäp huaán caùn boä xoùa ñoùi giaûm ngheøo 2006, UÛy Ban Nhaân Daân Tænh Bình Phöôùc. 17/ Voõ Taát Thaéng (2004), “Thöïc traïng vaø caùc yeáu toá taùc ñoäng ñeán ngheøo ôû Tænh Ninh Thuaän”, Luaän vaên thaïc só kinh teá, khoa kinh teá phaùt trieån tröôøng Ñaïi Hoïc Kinh Teá TP. HCM 18/ Baùo tuoåi treû 14/10/2006 19/Baùo caùo kyû nieäm 3 naêm ngaøy thaønh laäp NHCS 20/ Baùo caùo cuûa UNICEF naêm 2005 “Tuoåi thô tröôùc hieåm hoïa” 21/ www.un.org.vn/mr/2004/viet/1108mai.htm 22/ 23/ es/HCM-v.pdf (PDF 24/ vi.wikipedia.org/wiki/Ngh%C3%A8o 25/web.worldbank.org/WBSITE/EXTERNAL/COUNTRIES/EASTASIAPACIFI CEXT/... – 26/www.adb.org/Documents/Translations/Vietnamese/default.asp?p=orgvrm 27/ www.rfa.org/vietnamese/binhluan/2003/12/09/122793 28/ www.rfa.org/vietnamese/binhluan/ - 67 – PHUÏ LUÏC Bieåu 1. Tæ leä ngheøo ñoùi 2000-2004 (theo chuaån 2001-2005) Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM STT Vuøng Soá hoä ngheøo naêm 2004 (hoä) Tyû leä hoä ngheøo naêm 2000(%) Naêm 2004 so vôùi 2000 giaûm(%) ghi chuù 1 Ñoâng Baéc 179,872 10,36 11,99 2 Taây Baéc 81,986 14,88 19,08 3 ÑB Soâng Hoàng 289,647 6,13 3,63 4 Baéc Trung Boäâ 302,431 13,23 12,41 5 Nam Trung Boä 164,289 9,56 12,78 6 Taây Nguyeân 111,508 11,03 13,87 7 Ñoâng Nam Boä 58,222 2,25 6,63 8 ÑB Soâng Cöûu Long 228,047 7,40 6,78 Toaøn quoác 1,416,002 8,30 9,18 Tyû leä ngheøo naêm 2004 (theo chuaån 2001-2005) 13% 6% 20% 21% 12% 8% 4% 16% Ñoâng Baéc Taây Baéc ÑB Soâng Hoàng Baéc Trung Boäâ Nam Trung Boä Taây Nguyeân Ñoâng Nam Boä ÑB Soâng Cöûu Long - 68 – Bieåu 1. Tæ leä ngheøo ñoùi 2000-2004 (theo chuaån 2001-2005) Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM STT Vuøng Tyû leä hoä ngheøo naêm 2000(%) Soá hoä ngheøo naêm 2004 (hoä) Tyû leä hoä ngheøo naêm 2000(%) Naêm 2004 so vôùi 2000 giaûm(%) ghi chuù 1 Ñoâng Baéc 22,35 179,872 10,36 11,99 2 Taây Baéc 33,96 81,986 14,88 19,08 3 ÑB Soâng Hoàng 9,76 289,647 6,13 3,63 4 Baéc Trung Boäâ 25,64 302,431 13,23 12,41 5 Nam Trung Boä 22,34 164,289 9,56 12,78 6 Taây Nguyeân 24,90 111,508 11,03 13,87 7 Ñoâng Nam Boä 8,88 58,222 2,25 6,63 8 ÑB Soâng Cöûu Long 14,18 228,047 7,40 6,78 Toaøn quoác 17,18 1,416,002 8,30 9,18 Öôùc tính tyû leä hoä ngheøo theo chuaån ngheøo môùi theo khu vöïc (ñôn vò %) Nguoàn Ban chæ ñaïo xoaù ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM Naêm Tyû leä Thaønh thò Noâng thoân ÑB Noâng thoân MN 2005 26 12,20 23,20 45,90 2006 24 11,05 21,70 44,30 2007 22 9,80 19,70 41,90 2008 20 8,70 17,60 39,50 2009 18,3 7,40 15,50 36,60 2010 16 6,50 13,30 33,60 - 69 – Baûng 2..2 KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN MUÏC TIEÂU GIAÛM HOÄ NGHEØO (Thu nhaäp bình quaân treân 6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm) Nguoàn Ban chæ ñaïo xoùa ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM - Giai ñoaïn 2 : 2004- 2005 Chia ra Stt Ñôn vò Toång soá hoä ngheøo thu nhaäp töø 4 trñ/ngöôøi/naêm trôû xuoáng Theo keát quaû ñieàu tra 2004 (hoä) Boå xung naêm 2005(hoä) Soá hoä caét ra khoûi danh saùch chöông trình 2 naêm 2004-2005 Soá hoä ngheøo coøn laïi tính ñeán thaùng 12/2005 Tyû leä % so vôùi hoä daân 1=2+3 2 3 4 5=1-4 6 1 QUAÄN 1 1,628 1,585 43 435 1,193 2,63% 2 QUAÄN 2 2,503 2,453 50 408 2,095 8,25% 3 QUAÄN 3 2,812 2,782 30 437 2,375 4,58% 4 QUAÄN 4 3,295 3,132 163 682 2,613 7,61% 5 QUAÄN 5 1,548 1,540 8 252 1,296 2,96% 6 QUAÄN 6 4,690 4,614 76 1,061 3,629 7,23% 7 QUAÄN 7 2,031 1,926 105 439 1,592 3,96% 8 QUAÄN 8 6,341 5,955 386 1,196 5,145 7,90% 9 QUAÄN 9 5,526 5,236 290 898 4,628 10,95% 10 QUAÄN 10 2,108 2,090 18 920 1,188 2,18% 11 QUAÄN 11 3,770 3,729 41 522 3,248 6,88% 12 QUAÄN 12 1,790 1,723 67 362 1,428 3,03% 13 TAÂN BÌNH 2,267 2,206 61 311 1,956 2,46% 14 PHUÙ NHUAÄN 1,881 1,854 27 466 1,415 3,84% 15 GOØ VAÁP 3,891 3,760 131 333 3,558 4,37% 16 BÌNH THAÏNH 3,251 3,176 75 534 2,717 3,31% 17 THUÛ 9,81% - 70 – ÑÖÙC 5,472 5,270 202 1,137 4,335 18 TAÂN PHUÙ 1,810 1,755 55 634 1,176 2,27% 19 BÌNH TAÂN 3,762 3,349 413 247 3,515 5,27% Toång coäng quaän 60,376 58,137 2,244 11,278 49,102 4,96% 20 CUÛ CHI 9,912 9,554 358 1,697 8,215 12,56% 21 HOÙC MOÂN 5,400 5,117 283 1,139 4,261 9,11% 22 BÌNH CHAÙNH 6,716 6,679 37 1,181 5,535 7,09% 23 NHAØ BEØ 3,880 3,871 9 1,439 2,441 17,16% 24 CAÀN GIÔØ 5,909 5,734 175 827 5,082 35,92% Toåàng coäng Huyeän 31,817 30,955 862 6,283 25,534 11,68% TOÅNG COÄNG 92,193 89,092 3,106 17,561 74,636 6,18% - 71 – KEÁT QUAÛ THÖÏC THIEÄN MUÏC TIEÂU GIAÛM HOÄ NGHEØO (Thu nhaäp bình quaân treân 6 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm) Giai ñoaïn 2 : 2004-2005 Stt Ñôn vò Soá hoä ngheøo coøn laïi tính ñeán thaùng 12/2005 Tyû leä % so vôùi hoä daân 5=1-4 6 1 QUAÄN 1 1,193 2,63% 2 QUAÄN 2 2,095 8,25% 3 QUAÄN 3 2,375 4,58% 4 QUAÄN 4 2,613 7,61% 5 QUAÄN 5 1,296 2,96% 6 QUAÄN 6 3,629 7,23% 7 QUAÄN 7 1,592 3,96% 8 QUAÄN 8 5,145 7,90% 9 QUAÄN 9 4,628 10,95% 10 QUAÄN 10 1,188 2,18% 11 QUAÄN 11 3,248 6,88% 12 QUAÄN 12 1,428 3,03% 13 TAÂN BÌNH 1,956 2,46% 14 PHUÙ NHUAÄN 1,415 3,84% 15 GOØ VAÁP 3,558 4,37% 16 BÌNH THAÏNH 2,717 3,31% 17 THUÛ ÑÖÙC 4,335 9,81% 18 TAÂN PHUÙ 1,176 2,27% 19 BÌNH TAÂN 3,515 5,27% 20 CUÛ CHI 8,215 12,56% 21 HOÙC MOÂN 4,261 9,11% 22 BÌNH CHAÙNH 5,535 7,09% 23 NHAØ BEØ 2,441 17,16% 24 CAÀN GIÔØ 5,082 35,92% Toàng coäng Huyeän 25,534 11,68% TOÅNG COÄNG 74,636 6,18% - 72 – Baûng 2.1 KEÁT QUAÛ THÖÏC HIEÄN MUÏC TIEÂU NAÂNG MÖÙC THU NHAÄP HOÄ NGHEØO (Treân 4 trieäu ñoàng/ngöôøi/naêm) Nguoàn Ban chæ ñaïo xoùa ñoùi giaûm ngheøo TP.HCM - Giai ñoaïn 1 : 2004- 2005 Chia ra Phöôøng xaõ Stt Ñôn vò Toång soá hoä ngheøo thu nhaäp töø 6 trñ/ngöôøi/naêm trôû xuoáng 2004-2005 Theo keát quaû ñieàu tra 2004 (hoä) Soá hoä phaùt sinh naêm 2005(hoä) Keát quaû naâng thu nhaäp leân treân 4 trieäu 2 naêm 2004-2004 Soá hoä ngheøo TNBQ döôùi 4 trñ coøn laïi tính ñeán thaùng 12/2005 Toång soá Khoâng coøn hoä thu nhaäp döôùi 4 trñ Coøn hoä thu nhaäp döôùi 4 trñ 1=2+3 2 3 4 5=1-4 6=7+8 7 8 1 QUAÄN 1 855 841 14 698 157 10 1 9 2 QUAÄN 2 1,789 1,749 40 1,632 157 11 1 10 3 QUAÄN 3 926 916 10 926 - 14 14 - 4 QUAÄN 4 1,390 1,378 12 1,351 39 15 6 9 5 QUAÄN 5 811 811 - 811 - 15 15 - 6 QUAÄN 6 1,139 1,139 - 1,139 - 14 14 - 7 QUAÄN 7 1,775 1,673 102 1,652 123 10 4 6 8 QUAÄN 8 2,582 2,560 22 2,275 307 16 8 8 9 QUAÄN 9 3,978 3,763 215 3,243 735 13 1 12 10 QUAÄN 10 469 469 - 455 14 15 13 2 11 QUAÄN 11 843 837 6 826 17 16 13 3 12 QUAÄN 12 1,245 1,241 4 1,207 38 10 7 3 13 TAÂN BÌNH 1,371 1,358 13 1,347 24 15 12 3 14 PHUÙ NHUAÄN 1,044 1,029 15 1,028 16 15 13 2 - 73 – 15 GOØ VAÁP 2,605 2,508 97 2,569 36 12 7 5 16 BÌNH THAÏNH 2,269 2,246 23 2,158 111 20 12 8 17 THUÛ ÑÖÙC 3,658 3,502 156 3,532 126 12 1 11 18 TAÂN PHUÙ 1,148 1,107 41 1,096 52 11 1 10 19 BÌNH TAÂN 2,577 2,399 178 2,492 85 10 - 10 Toång coäng quaän 32,474 31,528 951 30,441 2,037 254 150 119 20 CUÛ CHI 6,100 5,838 262 5,315 785 21 - 21 21 HOÙC MOÂN 4,071 3,808 263 3,686 385 12 - 12 22 BÌNH CHAÙNH 5,359 5,341 18 4,939 420 16 3 13 23 NHAØ BEØ 2,982 2,976 6 2,099 883 7 - 7 24 CAÀN GIÔØ 4,571 4,396 175 2,919 1,652 7 - 7 Toåàng coäng Huyeän 23,083 22,359 724 18,958 4,125 63 3 60 TOÅNG COÄNG 55,557 53,887 1,675 49,399 6,162 317 153 179 ._.