Giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng vốn lưu động tại Công ty Xe đạp - Xe máy Đống Đa Hà Nội

Lêi nãi ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, nÒn kinh tÕ n­íc ta ®· cã nh÷ng b­íc chuyÓn m×nh m¹nh mÏ theo h­íng xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ n­íc. C¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc, tõ chç s¶n xuÊt vµ tiªu thô theo chØ tiªu ph¸p lÖnh cña Nhµ n­íc, ®· chuyÓn sang tù h¹ch to¸n kinh doanh. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong bèi c¶nh ®ã, c¸c doanh nghiÖp ph¶i quan t©m tíi viÖc lµm thÕ nµo ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, ®ång thêi ®em l¹i lîi nhuËn cao nhÊt. Cã nhiÒu m¶ng, nhiÒu khÝa c¹nh mµ mét doanh nghiÖp ph¶i quan t©m mét khi muèn cã hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cao nhÊt, ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn nhÊt, trong ®ã vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông vèn cã thÓ ®­îc xem nh­ vÊn ®Ò quan träng nhÊt. §Ó tiÕn hµnh bÊt cø mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng cÇn cã vèn. Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng lµ qu¸ tr×nh h×nh thµnh, ph©n phèi vµ sö dông c¸c quü tiÒn tÖ cña doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp ®· ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n kü vÒ hiÖu qu¶ cña mçi ®ång vèn mµ m×nh bá ra, nÕu kh«ng th× ®ång vèn kh«ng sinh lêi dÉn ®Õn viÖc kh«ng ®¶m b¶o ®­îc t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, vèn bÞ mÊt dÇn sau mçi chu kú kinh doanh, kÐo theo t×nh tr¹ng thua lç kÐo dµi vµ doanh nghiÖp ph¶i v¾ng bãng trªn thÞ tr­êng. Vèn kinh doanh cã hai lo¹i lµ vèn cè ®Þnh vµ vèn l­u ®éng. Trong ®ã, vèn l­u ®éng nh­ dßng m¸u lu«n vËn ®éng tuÇn hoµn ®Ó nu«i sèng doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cã hiÖu qu¶ hay kh«ng sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trong thêi kú bao cÊp tr­íc ®©y, s¶n phÈm phô tïng xe ®¹p cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi ®· tõng næi tiÕng trªn thÞ tr­êng nhê chÊt l­îng tèt. Nh­ng khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng, c¸c s¶n phÈm ngo¹i nhËp qua con ®­êng chÝnh thøc còng nh­ nhËp lËu å ¹t trµn vµo thÞ tr­êng, ¶nh h­ëng ®Õn kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c s¶n phÈm cña c«ng ty. T×nh thÕ nµy ®ßi hái c«ng ty ph¶i gÊp rót ®æi míi c«ng nghÖ, kiÓu d¸ng s¶n phÈm, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm còng nh­ t×m c¸ch gi¶m gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®Ó cã thÓ giµnh l¹i thÞ tr­êng ®· mÊt. §Ó thùc hiÖn ®­îc viÖc nµy, c«ng ty cÇn cã nhiÒu vèn, bao gåm viÖc huy ®éng vµ tËn dông sè vèn s½n cã cña m×nh. Sau mét thêi gian ®i s©u t×m hiÓu thùc tÕ t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi, nhËn thÊy nh÷ng ­u ®iÓm còng nh­ nh÷ng khã kh¨n cßn tån t¹i trong c«ng t¸c tæ chøc qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña c«ng ty em ®· m¹nh d¹n ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi : “ Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi ”. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, luËn v¨n ®­îc tr×nh bµy víi kÕt cÊu gåm 3 ch­¬ng chÝnh: Ch­¬ng I : Vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Ch­¬ng II: Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. Ch­¬ng III : Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. Do thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn luËn v¨n kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt nhÊt ®Þnh. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù gióp ®ì, gãp ý cña c¸c thÇy c« gi¸o vµ c¸c c« chó trong c«ng ty còng nh­ b¹n ®äc ®Ó ®Ò tµi thªm phong phó vµ cã ý nghÜa thiÕt thùc h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n Tµi chÝnh doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ PGS. TS Vò Duy Hµo cïng c¸c c« phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi ®· t¹o ®iÒu kiÖn vµ gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Ch­¬ng I vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp Vèn l­u ®éng vµ vai trß cña nã trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.1. Vèn l­u ®éng vµ nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. 1.1.1.1. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng vµ néi dung vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, doanh nghiÖp cÇn cã 3 yÕu tè: + T­ liÖu lao ®éng (TLL§) + §èi t­îng lao ®éng (§TL§) + Søc lao ®éng (SL§) Kh¸c víi c¸c TLL§, §TL§ (nh­ nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm…) chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt vµ kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu, gi¸ trÞ cña nã ®­îc chuyÓn dÞch toµn bé, mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm. PhÇn lín c¸c §TL§ th«ng qua qu¸ tr×nh chÕ biÕn ®Ó hîp thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm b«ng thµnh sîi, c¸t thµnh thuû tinh… mét sè kh¸c bÞ mÊt ®i nh­ c¸c lo¹i nhiªn liÖu. BÊt kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo còng cÇn ph¶i cã c¸c ®èi t­îng lao ®éng. L­îng tiÒn øng tr­íc ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu vÒ c¸c §TL§ ®­îc gäi lµ vèn l­u ®éng hay nãi d­íi gãc ®é tµi s¶n th× vèn l­u ®éng ®­îc sö dông ®Ó chØ nh÷ng tµi s¶n l­u ®éng. Tµi s¶n l­u ®éng lµ nh÷ng tµi s¶n ng¾n h¹n vµ th­êng xuyªn lu©n chuyÓn trong qu¸ tr×nh kinh doanh. Trong c¸c doanh nghiÖp, TSL§ ®­îc chia thµnh TSL§ s¶n xuÊt vµ TSL§ l­u th«ng. - TSL§ s¶n xuÊt bao gåm c¸c §TL§ nh­ nguyªn vËt liÖu vµ c¸c t­ liÖu dù tr÷ cho s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm dë dang. - TSL§ l­u th«ng bao gåm c¸c s¶n phÈm, thµnh phÈm chê tiªu thô, c¸c lo¹i vèn b»ng tiÒn, c¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n. §èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, dÞch vô thuÇn tuý chØ cã TSL§ l­u th«ng, kh«ng cã TSL§ s¶n xuÊt. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c TSL§ s¶n xuÊt vµ TSL§ l­u th«ng lu«n vËn ®éng thay thÕ vµ chuyÓn ho¸ lÉn nhau, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc tiÕn hµnh liªn tôc vµ thuËn lîi. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ - tiÒn tÖ, ®Ó h×nh thµnh c¸c TSL§ s¶n xuÊt vµ TSL§ l­u th«ng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i øng ra mét sè vèn ®Çu t­ ban ®Çu nhÊt ®Þnh. Sè vèn øng tr­íc nµy ®­îc gäi lµ vèn l­u ®éng (VL§) cña doanh nghiÖp. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, VL§ cña doanh nghiÖp lu«n vËn ®éng, thay dæi h×nh th¸i biÓu hiÖn vµ tr¶i qua 3 giai ®o¹n: Sù vËn ®éng cña VL§ qua c¸c giai ®o¹n ®­îc m« t¶ theo s¬ ®å sau: T – H ……(SX)…… H’ – T’ (®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt) T – H – T’’ (®èi víi c¸c doanh nghiÖp th­¬ng m¹i) Trong ®ã: T’’ = T + T Sù vËn ®éng cña VL§ tr¶i qua c¸c giai ®o¹n vµ chuyÓn ho¸ tõ h×nh th¸i ban ®Çu lµ tiÒn tÖ sang h×nh th¸i vËt t­ hµng ho¸ vµ cuèi cïng quay trë l¹i h×nh th¸i tiÒn tÖ gäi lµ sù tuÇn hoµn cña VL§. Qu¸ tr×nh nµy diÔn ra liªn tôc vµ lÆp ®i lÆp l¹i cã tÝnh chÊt chu kú nªn cßn gäi lµ qu¸ tr×nh chu chuyÓn cña VL§. Sau mçi chu kú s¶n xuÊt, VL§ hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn. Do qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc nªn VL§ còng vËn ®éng kh«ng ngõng t¹o ra sù chu chuyÓn vèn vµ t¹i mäi thêi ®iÓm VL§ cã thÓ cïng tån t¹i d­íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, c¶ trong s¶n xuÊt vµ l­u th«ng hµng ho¸. Tõ nh÷ng ph©n tÝch ë trªn, ta cã thÓ rót ra: VL§ cña doanh nghiÖp lµ sè tiÒn øng ra ®Ó h×nh thµnh nªn TSL§ cña doanh nghiÖp, ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra mét c¸ch th­êng xuyªn, liªn tôc vµ trong qu¸ tr×nh chu chuyÓn, gi¸ trÞ cña VL§ ®­îc chuyÓn dÞch toµn bé, mét lÇn vµ hoµn thµnh mét vßng tuÇn hoµn sau mçi chu kú s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Ph©n lo¹i VL§ cña doanh nghiÖp. §Ó qu¶n lý vµ sö dông VL§ cã hiÖu qu¶ cÇn ph©n lo¹i VL§ cña doanh nghiÖp theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau. Cã nh÷ng c¸ch ph©n lo¹i sau: - Dùa vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn, VL§ ®­îc chia thµnh 2 lo¹i: * Vèn b»ng tiÒn Lµ bé phËn VL§ kh«ng biÓu hiÖn b»ng h×nh th¸i hiÖn vËt. Vèn b»ng tiÒn gåm: tiÒn mÆt t¹i quü, tiÒn göi ng©n hµng, tiÒn ®ang chuyÓn, c¸c kho¶n ph¶i thu, c¸c kho¶n ®Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n. * Vèn vËt t­ hµng ho¸ Lµ bé phËn VL§ biÓu hiÖn d­íi h×nh th¸i hiÖn vËt trong doanh nghiÖp. Vèn vËt t­ hµng hãa bao gåm: nguyªn, nhiªn liÖu, vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, b¸n thµnh phÈm, thµnh phÈm. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó tÝnh to¸n kiÓm tra kÕt cÊu tèi ­u cña VL§ ®Ó dù th¶o nh÷ng quyÕt ®Þnh tèi ­u vÒ møc tËn dông sè VL§ ®· bá ra. MÆt kh¸c, nã còng lµ c¬ së ®Ó doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thanh to¸n cña m×nh. - Dùa vµo vai trß cña VL§ trong suèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ chia VL§ thµnh 3 lo¹i: * VL§ trong kh©u dù tr÷ s¶n xuÊt Bao gåm c¸c gi¸ trÞ c¸c kho¶n nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, ®éng lùc, phô tïng thay thÕ, c«ng cô dông cô. * VL§ trong kh©u s¶n xuÊt Bao gåm c¸c kho¶n gi¸ trÞ s¶n ph©m dë dang, b¸n thµnh phÈm, c¸c kho¶n chi phÝ chê kÕt chuyÓn. * VL§ trong kh©u l­u th«ng Bao gåm c¸c kho¶n gi¸ trÞ thµnh phÈm, vèn b»ng tiÒn (kÓ c¶ vµng b¹c, ®¸ quý…); c¸c kho¶n vèn ®Çu t­ ng¾n h¹n (®Çu t­ chøng kho¸n ng¾n h¹n, cho vay ng¾n h¹n…), c¸c kho¶n thÕ chÊp, ký c­îc, ký quü ng¾n h¹n; c¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n (c¸c kho¶n ph¶i thu, t¹m øng…). C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp xem xÐt ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ph©n bæ VL§ trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh chu chuyÓn VL§, tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p tæ chøc qu¶n lý thÝch hîp. 1.1.1.1.3. KÕt cÊu VL§ cña doanh nghiÖp. 1.1.1.1.3.1. KÕt cÊu VL§. KÕt cÊu VL§ ph¶n ¸nh c¸c thµnh phÇn vµ mèi quan hÖ tû lÖ gi÷a thµnh phÇn VL§ chiÕm trong tæng sè VL§ cña doanh nghiÖp. ViÖc ph©n tÝch kÕt cÊu VL§ gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®­îc t×nh h×nh ph©n bæ vµ tû träng cña mçi kho¶n vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Tõ ®ã, x¸c ®Þnh ®óng c¸c träng ®iÓm vµ biÖn ph¸p qu¶n lý VL§ cã hiÖu qu¶ h¬n phï hîp víi ®iÒu kiÖn cô thÓ cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c, víi viÖc thay ®æi kÕt cÊu VL§ trong nh÷ng thêi kú kh¸c nhau cã thÓ thÊy ®­îc nh÷ng biÕn ®æi tÝch cùc hay nh÷ng h¹n chÕ vÒ mÆt chÊt l­îng c«ng t¸c qu¶n lý VL§ cña tõng doanh nghiÖp. 1.1.1.1.3.2. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi kÕt cÊu VL§. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng ®Õn kÕt cÊu VL§ cña doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i, cã thÓ chia thµnh 3 nhãm chÝnh: - Nhãm nh©n tè vÒ mÆt s¶n xuÊt: + Chu kú s¶n phÈm cã ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn tû träng vèn s¶n phÈm dë dang. NÕu chu kú s¶n phÈm cµng dµi th× l­îng vèn øng ra cho s¶n phÈm dë dang cµng lín vµ ng­îc l¹i. + §Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ vµ cña s¶n phÈm. NÕu s¶n phÈm cµng phøc t¹p th× l­îng vèn øng ra sÏ cao h¬n. + §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cã ¶nh h­ëng ®Õn sù kh¸c nhau vÒ tû träng VL§ bá vµo kh©u dù tr÷ vµ kh©u s¶n xuÊt. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®ång bé, phèi hîp ®­îc kh©u cung cÊp vµ s¶n xuÊt mét c¸ch hîp lý sÏ gi¶m bít ®­îc mét l­îng dù tr÷ v©t t­ s¶n phÈm dë dang. - Nhãm nh©n tè vÒ mua s¾m vËt t­ vµ tiªu thô s¶n phÈm: + Kho¶ng c¸ch gi÷a doanh nghiÖp víi ®¬n vÞ cung øng vËt t­, kho¶ng c¸ch gi÷a doanh nghiÖp víi ng­êi mua hµng. Kho¶ng c¸ch cµng xa th× viÖc dù tr÷ vËt t­, thµnh phÈm cµng lín. + §iÒu kiÖn vµ ph­¬ng tiÖn giao th«ng vËn t¶i còng cã sù ¶nh h­ëng ®Õn vèn vËt t­, thµnh phÈm dù tr÷. NÕu nh­ thuËn lîi th× dù tr÷ Ýt vµ ng­îc l¹i. + Kh¶ n¨ng cung cÊp cña thÞ tr­êng. NÕu lµ lo¹i vËt t­ khan hiÕm th× cÇn ph¶i dù tr÷ nhiÒu vµ ng­îc l¹i. + Hîp ®ång cung cÊp hoÆc hîp ®ång vÒ tiªu thô s¶n phÈm. Tuú thuéc vµo kú h¹n cung cÊp vµ giao hµng, sè l­îng vËt t­ nhËp vµ xuÊt, nÕu viÖc cung cÊp th­êng xuyªn th× dù tr÷ Ýt h¬n. - Nhãm nh©n tè vÒ mÆt thanh to¸n: + Ph­¬ng thøc thanh to¸n hîp lý, gi¶i quyÕt thanh to¸n kÞp thêi th× sÏ lµm gi¶m tû träng vèn ph¶i thu. + T×nh h×nh qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu cña doanh nghiÖp vµ viÖc chÊp hµnh kû luËt thanh to¸n cña kh¸ch hµng sÏ ¶nh h­ëng ®Õn vèn ph¶i thu. NÕu vèn ph¶i thu lín th× kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp sÏ khã kh¨n dÉn ®Õn t×nh tr¹ng kh¶ n¨ng tr¶ nî cña doanh nghiÖp kÐm. Ngoµi c¸c nh©n tè kÓ trªn, kÕt cÊu VL§ cßn chÞu ¶nh h­ëng bëi tÝnh chÊt thêi vô cña s¶n xuÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý… 1.1.1.2. Nguån h×nh thµnh VL§ cña doanh nghiÖp. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bªn c¹nh VC§, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét l­îng VL§ th­êng xuyªn cÇn thiÕt. VL§ ®­îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Sau ®©y lµ mét sè nguån chñ yÕu. 1.1.1.2.1. C¨n cø theo quan hÖ së h÷u vÒ vèn Theo c¸ch nµy th× ng­êi ta chia VL§ thµnh 2 lo¹i: Vèn chñ së h÷u Lµ sè VL§ thuéc quyÒn së h÷u cña chñ doanh nghiÖp, chñ doanh nghiÖp cã ®Çy ®ñ c¸c quyÒn chiÕm h÷u, chi phèi vµ ®Þnh ®o¹t, bao gåm: Vèn ®iÒu lÖ do chñ së h÷u ®Çu t­, vèn tù bæ sung tõ lîi nhuËn vµ tõ c¸c quü cña doanh nghiÖp, vèn do NN tµi trî (nÕu cã). Vèn chñ së h÷u ®­îc x¸c ®Þnh lµ phÇn vèn cßn l¹i trong tµi s¶n cña doanh nghiÖp sau khi trõ ®i toµn bé nî ph¶i tr¶. Nî ph¶i tr¶ Lµ sè vèn thuéc quyÒn së h÷u cña c¸c chñ thÓ kinh tÕ kh¸c, doanh nghiÖp cã quyÒn sö dông, chi phèi trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh. Nî cña doanh nghiÖp th­êng bao gåm 2 bé phËn: Nî chiÕm dông (c¸c kho¶n vèn trong thanh to¸n mµ doanh nghiÖp ®­îc sö dông mét c¸ch hîp ph¸p khi ch­a tíi kú h¹n) vµ nî tÝn dông (c¸c kho¶n vèn vay tõ c¸c chñ thÓ kh¸c nh­: ng©n hµng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh - tÝn dông, c¸c doanh nghiÖp kh¸c) C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p qu¶n lý VL§ mét c¸ch chÆt chÏ. Tõ ®ã x¸c ®Þnh ®­îc ®©u lµ nguån VL§ ph¶i tr¶ l·i, tõ ®ã cã kÕ ho¹ch sö dông VL§ mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 1.1.1.2.2. C¨n cø theo nguån h×nh thµnh VL§ - Nguån vèn ®iÒu lÖ: Ph¶n ¸nh sè vèn do c¸c chñ së h÷u cña doanh nghiÖp bá ra, gåm cã: Vèn NS cÊp (®èi víi c¸c DNNN); vèn cæ phÇn, vèn do chñ doanh nghiÖp bá ra… - Nguån vèn tù bæ sung: Ph¶n ¸nh sè vèn do doanh nghiÖp tù bæ sung, chñ yÕu tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i nh»m ®¸p øng nhu cÇu më réng quy m« s¶n xuÊt. - Nguån vèn liªn doanh liªn kÕt: Lµ sè VL§ ®­îc h×nh thµnh tõ vèn gãp liªn doanh cña bªn tham gia liªn doanh. Vèn gãp liªn doanh cã thÓ b»ng tiÒn mÆt hoÆc b»ng hiÖn vËt lµ vËt t­ hµng ho¸. - Nguån vèn tÝn dông: Lµ sè vèn vay cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i hoÆc c¸c tæ chøc tÝn dông, vay b»ng viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. - Nguån vèn chiÕm dông: Ph¶n ¸nh sè vèn mµ doanh nghiÖp chiÕm dông mét c¸ch hîp ph¸p cña c¸c chñ thÓ kh¸c trong nÒn kinh tÕ, ph¸t sinh trong quan hÖ thanh to¸n nh­ ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n, ph¶i nép ng©n s¸ch… §©y lµ nguån vèn doanh nghiÖp cã thÓ t¹m thêi sö dông mµ kh«ng ph¶i tr¶ chi phÝ sö dông vèn. Do ®ã, doanh nghiÖp nªn tËn dông tèi ®a nguån vèn nµy. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®­îc c¬ cÊu nguån tµi trî cho nhu cÇu VL§. Tõ ®ã lùa chän c¬ cÊu nguån tµi trî tèi ­u nh»m gi¶m thÊp chi phÝ sö dông vèn. 1.1.1.2.3. C¨n cø theo thêi gian huy ®éng vèn vµ sö dông vèn. - Nguån vèn l­u ®éng th­êng xuyªn: Lµ nguån vèn cã tÝnh chÊt æn ®Þnh nh»m h×nh thµnh nªn TSL§ th­êng xuyªn cÇn thiÕt. TSL§ th­êng xuyªn nµy bao gåm c¸c kho¶n dù tr÷ vÒ nguyªn vËt liÖu, s¶n phÈm dë dang, thµnh phÈm. Nguån VL§ th­êng xuyªn cµng lín doanh nghiÖp cµng chñ ®éng trong tæ chøc, ®¶m b¶o vèn cho doanh nghiÖp. Nguån VL§ t¹m thêi: Lµ nguån cã tÝnh chÊt ng¾n h¹n d­íi mét n¨m, chñ yÕu nh»m ®¸p øng c¸c nhu cÇu cã tÝnh chÊt t¹m thêi vÒ VL§ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nguån vèn nµy bao gåm kho¶n nî vay ng¾n h¹n ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông, c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh¸c. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho doanh nghiÖp qu¶n lý xem xÐt ho¹t ®éng cña c¸c nguån VL§ m«t c¸ch phï hîp víi thêi gian sö dông ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ tæ chøc vµ sö dông VL§. Ngoµi ra, nã cßn gióp cho nhµ qu¶n lý lËp c¸c kÕ ho¹ch tµi chÝnh h×nh thµnh nªn nh÷ng dù ®Þnh vÒ tæ chøc nguån VL§ trong t­¬ng lai. Trªn c¬ së ®ã x¸c ®Þnh quy m«, sè l­îng VL§ cÇn thiÕt ®Ó lùa chän nguån VL§ nµo mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt cho doanh nghiÖp. Mçi c¸ch ph©n lo¹i vèn nªu trªn cã nh÷ng ­u vµ nh­îc ®iÓm riªng, do vËy ng­êi qu¶n lý ph¶i thËn träng suy xÐt tr­íc khi lùa chän h×nh thøc huy ®éng sao cho chi phÝ sö dông vèn thÊp nhÊt, kh¶ n¨ng rñi ro nhá nhÊt vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ mang l¹i lµ lín nhÊt. Tõ viÖc nghiªn cøu c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n lo¹i VL§, c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay mét mÆt cÇn t¨ng c­êng qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ vèn hiÖn cã, mÆt kh¸c cÇn ph¶i chñ ®éng tæ chøc khai th¸c c¸c nguån vèn ®¸p øng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 1.1.2. Vai trß cña vèn l­u ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Vèn nãi chung vµ ®Æc biÖt lµ VL§ gi÷ mét vai trß quyÕt ®Þnh trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. VL§ b¶o ®¶m cho sù th­êng xuyªn liªn tôc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ kh©u mua s¾m vËt t­ ®Õn tiÕn hµnh tæ chøc s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. §©y còng chÝnh lµ vèn lu©n chuyÓn gióp cho doanh nghiÖp sö dông tèt m¸y mãc thiÕt bÞ vµ lao ®éng ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt kinh doanh nh»m thu lîi nhuËn. VL§ víi ®Æc ®iÓm vÒ kh¶ n¨ng chu chuyÓn cña m×nh cã thÓ gióp doanh nghiÖp thay ®æi chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch dÔ dµng, ®¸p øng kÞp thêi nhu cÇu thÞ tr­êng còng nh­ c¸c nhu cÇu tµi chÝnh trong c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cho doanh nghiÖp. VL§ lu©n chuyÓn mét lÇn vµo gi¸ trÞ cña s¶n phÈm vµ lµ mét trong nh÷ng nh©n tè chÝnh t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy, qu¶n lý tèt VL§ sÏ gióp doanh nghiÖp gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh, t¨ng søc c¹nh tranh cho doanh nghiÖp. Ngoµi ra, vßng tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña VL§ diÔn ra trong toµn bé c¸c giai ®o¹n cña chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nªn ®ång thêi trong qu¸ tr×nh theo dâi sù vËn ®éng cña VL§, doanh nghiÖp qu¶n lý ®­îc gÇn nh­ toµn bé c¸c ho¹t déng diÔn ra trong chu kú s¶n xuÊt kinh doanh. ChÝnh v× vËy, VL§ cã ¶nh h­ëng lín ®Õn viÖc thiÕt lËp chiÕn l­îc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Quy m« cña VL§ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Æc biÖt lµ ®èi víi doanh nghiÖp th­¬ng m¹i, nã lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cho doanh nghiÖp nhê c¬ chÕ dù tr÷, kh¶ n¨ng tµi chÝnh trong c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i, tËn dông ®­îc c¸c c¬ héi trong kinh doanh vµ kh¶ n¨ng cung cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng. §ã lµ nh÷ng c«ng cô hiÖu qu¶ trong c¬ chÕ c¹nh tranh hiÖn nay. 1.1.3. ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. §iÓm xuÊt ph¸t cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña mçi doanh nghiÖp lµ ph¶i cã mét l­îng vèn nhÊt ®Þnh vµ nguån tµi trî t­¬ng øng, kh«ng cã vèn sÏ kh«ng cã bÊt kú ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nµo. Song, viÖc sö dông vèn nh­ thÕ nµo cho cã hiÖu qu¶ míi lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh cho sù t¨ng tr­ëng vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp. Qu¶n lý VL§ kh«ng nh÷ng ®¶m b¶o sö dông VL§ hîp lý tiÕt kiÖm mµ cßn cã ý nghÜa quan träng trong viªc gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, tiÕt kiÖm chi phÝ b¶o qu¶n, ®ång thêi thóc ®Èy tiªu thô s¶n phÈm vµ thanh to¸n c«ng nî mét c¸ch kÞp thêi. V× vËy, kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp tèt hay xÊu phÇn lín lµ do chÊt l­îng qu¶n lý VL§ quyÕt ®Þnh. VL§ ®­îc sö dông ®Ó chØ nh÷ng tµi s¶n l­u ®éng. Gi¸ trÞ cña c¸c lo¹i tµi s¶n l­u ®éng cña doanh nghiÖp kinh doanh, s¶n xuÊt th­êng chiÕm tõ 25% ®Õn 50% tæng gi¸ trÞ tµi s¶n cña chóng. Qu¶n trÞ vµ sö dông vµ sö dông hîp lý c¸c lo¹i tµi s¶n l­u ®éng cã ¶nh h­ëng rÊt quan träng ®èi víi viÖc hoµn thµnh nhiÖm vô chung cña doanh nghiÖp. MÆc dï hÇu hÕt c¸c vô ph¸ s¶n trong kinh doanh lµ hÖ qu¶ cña nhiÒu yÕu tè, chø kh«ng ph¶i chØ do qu¶n trÞ VL§ tåi, nh­ng còng cÇn thÊy r»ng sù bÊt lùc cña mét sè c«ng ty trong viÖc ho¹ch ®Þnh vµ kiÓm so¸t mét c¸ch chÆt chÏ c¸c lo¹i tµi s¶n l­u ®éng vµ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh¸c hÇu nh­ lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn thÊt b¹i cuèi cïng cña hä. Tr­íc ®©y, trong c¬ chÕ bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ®­îc Nhµ n­íc bao cÊp vèn hoÆc cho vay víi l·i suÊt ­u ®·i, bao cÊp vÒ gi¸, s¶n xuÊt kinh doanh theo chØ tiªu ph¸p lÖnh, lç ®· cã Nhµ n­íc bï, l·i Nhµ n­íc thu… Do ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý sö dông vèn trong c¸c doanh nghiÖp quèc doanh kh«ng ®­îc quan t©m ®óng møc, vai trß cña vèn bÞ xem nhÑ, v× vËy dÉn tíi t×nh tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn thÊp. Tõ sau §¹i héi §¶ng ViÖt Nam kho¸ VI, §¶ng vµ Nhµ n­íc ta ®· kh¼ng ®Þnh nÒn kinh tÕ n­íc ta chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng víi ®a thµnh phÇn kinh tÕ tham gia cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc theo ®Þnh h­íng XHCN. Doanh nghiÖp Nhµ n­íc trong c¬ chÕ thÞ tr­êng lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n kinh doanh ®éc lËp, n¬i trùc tiÕp sö dông vµ khai th¸c mäi kh¶ n¨ng ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh hµng ho¸ s¶n phÈm, dÞch vô nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng cña x· héi vµ tÝch luü cho nÒn kinh tÕ. Kinh tÕ thÞ tr­êng ®· ®em l¹i sù ®a d¹ng ho¸ vÒ lo¹i h×nh doanh nghiÖp… Cïng víi nã lµ sù c¹nh tranh khèc liÖt, doanh nghiÖp nµo kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh sÏ ph¶i rót lui, ph¶i ph¸ s¶n. Víi t×nh h×nh nh­ vËy, ®ßi hái mçi ®ång vèn t¹o ra ®Òu ph¶i sinh lîi nhuËn. Ngoµi VC§, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vµ qu¶n lý VL§ sÏ mang l¹i hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp. §iÒu nµy xuÊt ph¸t tõ c¸c lý do sau: Mét lµ: XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ cña VL§ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Nh­ ®· ®Ò cËp ë trªn, VL§ ®ãng mét vai trß quan träng trong hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp nµo thiÕu vèn th× viÖc chuyÓn ho¸ h×nh th¸i sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n, VL§ còng kh«ng lu©n chuyÓn vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt sÏ bÞ gi¸n ®o¹n. Sù vËn ®éng cña VL§ ph¶n ¸nh sù vËn ®éng cña vËt t­ hµng ho¸, VL§ lu©n chuyÓn nhanh hay chËm ph¶n ¸nh sè l­îng vËt t­ sö dông tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, thêi gian n»m trªn c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn cã hîp lý hay kh«ng… V× vËy, viÖc qu¶n lý, b¶o toµn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ vÊn ®Ò quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp. Hai lµ: XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm chu chuyÓn cña VL§ lµ lu©n chuyÓn nhanh cho phÐp sö dông linh ho¹t trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tõ ®ã t¹o ra nhiÒu khèi l­îng s¶n phÈm lín cho c¸c doanh nghiÖp. KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp tèt hay xÊu phÇn lín phô thuéc vµo c«ng t¸c qu¶n lý vµ sö dông VL§. ViÖc t¨ng c­êng qu¶n lý, thùc hiÖn b¶o toµn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ ®¶m b¶o cho c¸c giai ®o¹n lu©n chuyÓn vµ biÓu hiÖn d­íi nhiÒu h×nh th¸i kh¸c nhau. Muèn cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®­îc liªn tôc th× doanh nghiÖp ph¶i cã ®ñ vèn ®Çu t­ vµo lÜnh vùc ®ã khiÕn c¸c h×nh th¸i cã ®­îc møc ®é hîp lý tèi ­u vµ ®ång bé víi nhau khiÕn viÖc chuyÓn ho¸ h×nh th¸i vèn trong qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn ®­îc thuËn lîi. Ba lµ: XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§. Lîi Ých kinh doanh ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i sö dông mét c¸ch hîp lý VL§ nh»m lµm cho VL§ ®­îc thu håi sau mçi chu kú s¶n xuÊt. ViÖc t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cho phÐp rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn vèn, qua ®ã vèn ®­îc thu håi nhanh h¬n, cã thÓ gi¶m bít ®­îc sè VL§ cÇn thiÕt mµ vÉn hoµn thµnh ®­îc khèi l­îng s¶n phÈm hµng ho¸ b»ng hoÆc lín h¬n tr­íc. N©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ cãn cã ý nghÜa quan träng trong viÖc gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ l­u th«ng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Bèn lµ: XuÊt ph¸t tõ yªu cÇu b¶o toµn VL§ ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Môc tiªu ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ thu ®­îc lîi nhuËn vµ lîi Ých x· héi chung, nh­ng bªn c¹nh ®ã, mét vÊn ®Ò quan träng ®Æt ra cho doanh nghiÖp lµ cÇn ph¶i b¶o toµn VL§. Do ®Æc ®iÓm chu chuyÓn toµn bé mét lÇn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm vµ h×nh th¸i VL§ th­êng xuyªn biÕn ®èi, v× vËy, b¶o toµn VL§ thùc chÊt lµ ®¶m b¶o cho sè vèn cuèi kú ®ñ mua mét l­îng hµng ho¸, vËt t­ t­¬ng ®­¬ng víi ®Çu kú khi gi¸ c¶ hµng ho¸ t¨ng lªn, duy tr× kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. Ngoµi ra, t¨ng c­êng qu¶n lý vµ sö dông tèt VL§ cßn gióp cho doanh nghiÖp lu«n cã ®­îc tr×nh ®é s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn, trang thiÕt bÞ kü thuËt ®­îc c¶i tiÕn. §¨c biÖt, khai th¸c ®­îc c¸c nguån vèn, sö dông tèt VL§ sÏ gi¶m bít nhu cÇu vay vèn còng nh­ gi¶m chi phÝ vÒ l·i vay. Tãm l¹i, tæ chøc qu¶n lý tµi chÝnh lµ vÊn ®Ò quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. HiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông nguån VL§ cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao nhÊt trong kinh doanh víi tæng chi phÝ thÊp nhÊp cã thÓ. HiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ chØ tiªu chÊt l­îng ph¶n ¸nh tr­êng hîp nh÷ng cè g¾ng, nh÷ng biÖn ph¸p h÷u hiÖu vÒ kü thuËt ®¶m b¶o víi sè vèn hiÖn cã, b»ng c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý vµ tr­êng hîp nh»m khai th¸c triÖt ®Ó kh¶ n¨ng vèn cã ®Ó cã thÓ mang l¹i nhiÒu lîi nhuËn h¬n cho doanh nghiÖp. HiÖu qu¶ sö dông VL§ ®­îc biÓu hiÖn b»ng mèi quan hÖ gi÷a kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh víi sè VL§ ®Çu t­ cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp trong mét kú nhÊt ®Þnh: HiÖu qu¶ sö dông VL§ = KÕt qu¶ thu ®­îc tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn b»ng doanh thu ®¹t ®­îc hay lîi nhuËn trong kú, cßn VL§ lµ sè b×nh qu©n trong kú ®­îc tÝnh b»ng c¸ch: VL§ b×nh qu©n trong kú = HiÖu qu¶ sö dông VL§ cã quan hÖ ®Õn hiÖu qu¶ tÊt c¶ c¸c yÕu tè cÊu thµnh nªn VL§, cho nªn doanh nghiÖp chØ cã thÓ ®¹t ®­îc hiÖu qu¶ cao khi sö dông c¸c yÕu tè cña VL§ mét c¸ch hîp lý nhÊt. Quan ®iÓm vÒ hiÖu qu¶ sö dông VL§ trong s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ®­îc thÓ hiÖn tËp trung chñ yÕu ë c¸c mÆt sau: - Kh¶ n¨ng sinh lîi vµ kh¶ n¨ng s¶n xuÊt cña VL§ ph¶i cao vµ kh«ng ngõng t¨ng so víi ngµnh vµ gi÷a c¸c thêi kú, nghÜa lµ ph¶i ®¶m b¶o ®ång VL§ cã thÓ ®em l¹i lîi nhuËn tèi ®a cho phÐp ®Ó kh«ng nh÷ng b¶o toµn ®­îc vèn mµ cßn ph¸t triÓn ®­îc vèn. - Kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm cao: sö dông VL§ tiÕt kiÖm còng lµ mét chØ tiªu thÓ hiÖn hiÖu qu¶ sö dông VL§. Nã gióp doanh nghiÖp kh«ng ph¶i huy ®éng thªm VL§, gi¶m chi phÝ, t¨ng lîi nhuËn mµ vÉn ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt. - Tèc ®é lu©n chuyÓn vèn cao: gióp cho doanh nghiÖp ®Èy nhanh kh¶ n¨ng thu håi vèn, tiÕp tôc t¸i ®Çu t­ cho kú s¶n xuÊt tiÕp theo, n¾m b¨t kÞp thêi c¸c c¬ héi kinh doanh cã kh¶ n¨ng sinh lêi. - X©y dùng ®­îc mét c¬ cÊu vèn tèi ­u lµ tiÒm lùc v÷ng ch¾c cho doanh nghiÖp. Tuy nhiªn nÕu xÐt theo quan ®iÓm hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi th× hiÖu qu¶ sö dông VL§ lµ mét ph¹m trï réng bao gåm nhiÒu mÆt, b¶n th©n yÕu tè nµy l¹i bÞ chi phèi bëi nhiÒu nh©n tè kh¸c. Bëi vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c, cã c¬ së khoa häc vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông VL§ nãi riªng th× doanh nghiÖp ph¶i dùa trªn nguån th«ng tin tõ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh vµ dïng ph­¬ng ph¸p tû lÖ ph©n tÝch. D­a trªn nÒn t¶ng c¬ b¶n ®ã, c¸c nhµ kinh tÕ x©y dùng mét hÖ thèng c¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh chÊt l­îng sö dông VL§ cña doanh nghiÖp. HÖ thèng c¸c chØ tiªu x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. Tr­íc khi ®i vµo c¸c chØ tiªu tÝnh to¸n cô thÓ, ta cã thÓ tiÕp cËn c¸c kh¸i niÖm tæng qu¸t h¬n ®ã lµ VL§ th­êng xuyªn vµ nhu cÇu VL§. C¶ hai kh¸i niÖm nµy ®Òu phÇn nµo ph¶n ¸nh lªn hiÖu qu¶ sö dông, tæ chøc hay qu¶n lý VL§ vµ tµi s¶n l­u ®éng trong mét doanh nghiÖp. Vèn l­u ®éng th­êng xuyªn: Chªnh lÖch gi÷a nguån vèn dµi h¹n víi tµi s¶n l­u ®éng hay gi÷a tµi s¶n l­u ®éng víi nguån vèn ng¾n h¹n ®­îc gäi lµ vèn l­u ®éng th­êng xuyªn. Vèn l­u ®éng th­êng xuyªn = Nguån vèn dµi h¹n- Tµi s¶n cè ®Þnh = Tµi s¶n l­u ®éng- Nguån vèn ng¾n h¹n Møc ®é an toµn cña tµi s¶n ng¾n h¹n phô thuéc vµo l­îng vèn l­u ®éng th­êng xuyªn. Cã thÓ biÓu hiÖn mèi quan hÖ cña VL§ th­êng xuyªn nh­ sau: Tµi s¶n Nguån vèn A. TSL§ vµ ®Çu t­ ng¾n h¹n Tµi s¶n ng¾n h¹n Nguån vèn ng¾n h¹n A. Nî ph¶i tr¶ VL§ th­êng xuyªn Nguån vèn dµi h¹n B. Nî trung vµ dµi h¹n B. TSC§ vµ ®Çu t­ dµi h¹n Tµi s¶n dµi h¹n C. Vèn chñ së h÷u Khi vèn l­u ®éng th­êng xuyªn <0 (khi nguån vèn dµi h¹n < TSC§ hoÆc TSL§ < vèn ng¾n h¹n) cã nghÜa nguån vèn dµi h¹n kh«ng ®ñ ®Çu t­ cho tµi s¶n cè ®Þnh, doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh b»ng mét phÇn nguån vèn ng¾n h¹n. §ång thêi do tµi s¶n l­u ®éng kh«ng ®¸p øng ®ñ nhu cÇu thanh to¸n nî ng¾n h¹n dÉn tíi c¸n c©n thanh to¸n cña doanh nghiÖp mÊt th¨ng b»ng. Trong tr­êng hîp nµy doanh nghiÖp ph¶i t¨ng c­êng huy ®éng vèn dµi h¹n hîp ph¸p hoÆc gi¶m quy m« ®Çu t­ dµi h¹n hoÆc thùc hiÖn ®ång thêi c¶ hai biÖn ph¸p ®ã. Khi nguån vèn dµi h¹n > TSC§ hay TSL§ > nguån vèn ng¾n h¹n, tøc lµ vèn l­u ®éng th­êng xuyªn > 0, nguån vèn dµi h¹n d­ thõa sau khi ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh, phÇn thõa ®ã ®Çu t­ vµo tµi s¶n l­u ®éng. §ång thêi do tµi s¶n l­u ®éng lín h¬n nguån vèn ng¾n h¹n nªn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp tèt. Vèn l­u ®éng th­êng xuyªn = 0 cã nghÜa lµ nguån vèn dµi h¹n tµi trî ®ñ cho tµi s¶n cè ®Þnh vµ tµi s¶n l­u ®éng ®ñ ®Ó doanh nghiÖp tr¶ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp nh­ vËy lµ lµnh m¹nh. Nh­ vËy, vèn l­u ®éng th­êng xuyªn lµ mét chØ tiªu tæng hîp quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp. Nã cho biÕt doanh nghiÖp cã kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n kh«ng vµ tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp cã ®­îc tµi trî v÷ng ch¾c b»ng nguån vèn dµi h¹n kh«ng. Nhu cÇu VL§ th­êng xuyªn: Nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn lµ mét l­îng vèn ng¾n h¹n doanh nghiÖp cÇn ®Ó tµi trî cho mét phÇn tµi s¶n l­u ®éng, ®ã lµ hµng dù tr÷ vµ c¸c kho¶n ph¶i thu ( tµi s¶n l­u ®éng kh«ng ph¶i lµ tiÒn). Nhu cÇu vèn l­u = Dù tr÷ vµ - Nî ng¾n h¹n ®éng th­êng xuyªn c¸c kho¶n ph¶i thu Thùc tÕ cã thÓ x¶y ra nh÷ng tr­êng hîp sau: - Nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn >0 tøc lµ tån kho vµ c¸c kho¶n ph¶i thu > nî ng¾n h¹n. T¹i ®©y, c¸c sö dông ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp lín h¬n nguån vèn ng¾n h¹n mµ doanh nghiÖp cã ®­îc tõ bªn ngoµi, doanh nghiÖp ph¶i dïng nguån vèn dµi h¹n ®Ó tµi trî vµo phÇn chªnh lÖch. Gi¶i ph¸p trong tr­êng hîp nµy lµ doanh nghiÖp ph¶i nhanh chãng gi¶i phãng hµng tån kho vµ gi¶m c¸c kho¶n ph¶i thu. - Nhu cÇu vèn l­u ®éng th­êng xuyªn < 0 cã nghÜa lµ c¸c nguån vån ng¾n h¹n tõ bªn ngoµi ®· d­ thõa ®Ó tµi trî cho c¸c sö dông ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp kh«ng cÇn nhËn thªm vèn ng¾n h¹n ®Ó tµi trî cho chu k× kinh doanh. Sau ®©y ta ®i s©u nghiªn cøu, ph©n tÝch hÖ thèng mét sè chØ tiªu cô thÓ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông VL§ nãi riªng. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng. Tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ ®­îc thÓ hiÖn b»ng hai chØ tiªu chÝnh: Sè vßng quay VL§: chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh vßng quay vèn ®­îc thùc hiÖn trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh, th­êng tÝnh trong mét n¨m. L = Trong ®ã: L: Sè lÇn lu©n chuyÓn (Sè vßng quay) cña VL§ trong kú. VL§ bq: Sè VL§ b×nh qu©n sö dông trong kú. VL§ = Th­êng th× sè vèn l­u ®éng b×nh qu©n ®­îc tÝnh b»ng trung b×nh sè VL§ ®Çu kú vµ cuèi kú. ViÖc t¨ng vßng quay VL§ cã ý nghÜa kinh tÕ rÊt lín ®èi víi doanh nghiÖp, cã thÓ gióp cho doanh nghiÖp gi¶m ®­îc l­îng VL§ cÇn thiÕt trong kinh doanh, gi¶m ®­îc l­îng vèn vay hoÆc cã thÓ më réng ®­îc quy m« kinh doanh trªn c¬ së vèn hiÖn cã. Ngoµi ra chØ tiªu nµy cßn ®­îc gäi lµ chØ tiªu ph¶n ¶nh hiÖu qu¶ sö dông VL§. Nã ph¶n ¸nh mét ®ång VL§ trong kú cã thÓ lµm ra bao nhiªu ®ång doanh thu. Doanh thu ®­îc t¹o ra trªn mét ®ång VL§ cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông VL§ cµng cao vµ ng­îc l¹i. - Kú lu©n chuyÓn VL§: ph¶n ¸nh sè ngµy (thêi gian cÇn thiÕt) ®Ó hoµn thµnh mét vßng lu©n chuyÓn VL§. K = hay K = Trong ®ã: K: Kú lu©n chuyÓn VL§ VL§ bq: VL§ b×nh qu©n trong kú. Tèc ®é lu©n chuyÓn VL§ nhanh hay chËm nãi lªn t×nh h×nh tæ chøc c¸c mÆt hµng mua s¾m dù tr÷, s¶n xuÊt vµ tiªu thô cña doanh nghiÖp cã hîp lý hay kh«ng. Vßng quay cña vèn cµng nhanh th× kú lu©n chuyÓn vèn cµng ®­îc rót ng¾n vµ chøng tá VL§ cµng ®­îc sö dông cã hiÖu qu¶. ChØ tiªu hµm l­îng VL§. Hµm l­îng VL§ = ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh sè VL§ cÇn cã ®Ó ®¹t ®­îc mét ®ång doanh thu. ChØ tiªu n._.µy cµng nhá th× hiÖu qu¶ sö dông VL§ cµng cao vµ ng­îc l¹i. ChØ tiªu vÒ doanh lîi. Møc doanh lîi VL§ = ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét ®ång VL§ cã thÓ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn tr­íc thuÕ (hoÆc sau thuÕ). Møc doanh lîi VL§ cµng cao th× chøng tá hiÖu qu¶ sö dông VL§ cµng tèt vµ ng­îc l¹i. ChØ tiªu nµy cµng cao lµ ®iÒu mong muèn cña bÊt kú doanh nghiÖp nµo. C¸c chØ tiªu kh¸c. - Nhãm chØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n. HÖ sè thanh to¸n ng¾n h¹n = ChØ tiªu nµy thÓ hiÖn møc ®é ®¶m b¶o cña TSL§ víi nî ng¾n h¹n. HÖ sè thanh to¸n nhanh = ChØ tiªu nµy nhá th× doanh nghiÖp sÏ gÆp khã kh¨n trong viÖc thanh to¸n c«ng nî. HÖ sè thanh to¸n tøc thêi = ChØ tiªu nµy tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp ®èi víi nh÷ng kho¶n nî ®Õn h¹n cÇn thanh to¸n ngay lËp tøc. §©y lµ mét hÖ sè quan träng ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp. Th«ng th­êng doanh nghiÖp cÇn gi÷ ®Ó hÖ sè nµy ≥ 1 ®Ó cã trong tay l­îng tiÒn mÆt ®ñ ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî ®Õn h¹n. Tuy nhiªn, viÖc duy tr× hÖ sè nµy cao trong mét thêi gian dµi lµ mét tÝn hiÖu ®¸ng lo ngai v× nã ®ång nghÜa víi viªc doanh nghiÖp ®ang duy tr× m«t l­îng ng©n quü cao qu¸ møc cÇn thiÕt. - ChØ tiªu vÒ kh¶ n¨ng ho¹t ®éng. Sè vßng quay hµng tån kho vµ thêi gian mét vßng quay hµng tån kho: Sè vßng quay hµng tån kho = Thêi gian vßng quay hµng tån kho = Sè vßng quay hµng tån kho lµ sè lÇn mµ nh÷ng hµng ho¸ tån kho b×nh qu©n lu©n chuyÓn trong kú. Sè vßng quay cµng cao th× vèn lu©n chuyÓn cµng nhanh, viÖc kinh doanh ®­îc ®¸nh gi¸ lµ tèt v× chØ cÇn cho hµng tån kho thÊp mµ vÉn ®¹t ®­îc doanh thu cao vµ ng­îc l¹i. Vßng quay kho¶n ph¶i thu vµ kú thu tiÒn b×nh qu©n: Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu = Vßng quay c¸c kho¶n ph¶i thu ph¶n ¸nh tèc ®é chuyÓn ®æi kho¶n ph¶i thu thµnh tiÒn mÆt cña doanh nghiÖp. Vßng quay cµng lín chøng tá tèc ®é thu håi c¸c kho¶n ph¶i thu nhanh lµ tèt v× doanh nghiÖp kh«ng ph¶i ®Çu t­ nhiÒu vµo kho¶n ph¶i thu (kh«ng cÊp tÝn dông cho kh¸ch hµng) Kú thu tiÒn b×nh qu©n = ChØ tiªu nµy ®o l­êng kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh trong thanh to¸n, nã ph¶n ¸nh sè ngµy cÇn thiÕt ®Ó thu ®­îc c¸c kho¶n ph¶i thu. ChØ tiªu nµy lín hay nhá cßn ph¶i tuú thuéc vµo chÝnh s¸ch cña doanh nghiÖp nh­: môc tiªu më réng thÞ tr­êng, chÝnh s¸ch tÝn dông cña doanh nghiÖp … 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 1.3.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi. Doanh nghiÖp lu«n tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong sù t­¬ng t¸c víi m«i tr­êng xung quanh vµ nã chÞu sù t¸c ®éng cña nh÷ng quy luËt trong m«i tr­êng ®ã. §Ó kh«ng bÞ ®µo th¶i, doanh nghiÖp ph¶i lu«n lu«n t×m c¸ch thÝch nghi ®Ó phï hîp víi m«i tr­êng ®ã. ChÝnh v× vËy, b¶n th©n mçi doanh nghiÖp ph¶i nhËn biÕt ®­îc ®iÒu ®ã ®Ó t×m ra chÝnh s¸ch, biÖn ph¸p, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp víi doanh nghiÖp m×nh nh»m ph¸t huy nh÷ng nh©n tè tÝch cùc vµ h¹n chÕ rñi ro cã thÓ x¶y ra. C¸c nh©n tè vÒ m«i tr­êng tù nhiªn. Nh©n tè nµy ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn quyÕt ®Þnh qu¶n lý VL§. Nã t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, ®Õn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp vµ cã thÓ c¶ cÇu vÒ s¶n phÈm Êy. H¬n n÷a, nÕu m«i tr­êng tù nhiªn kh«ng thuËn lîi th× doanh nghiÖp ph¶i t¨ng dù tr÷ vµ b¶o hiÓm hµng tån kho khiÕn chi phÝ gia t¨ng, g©y ¶nh h­ëng ®Õn lîi nhuËn. C¸c nh©n tè vÒ kinh tÕ - L¹m ph¸t: L¹m ph¸t lµm gi¶m søc mua cña ®ång tiÒn dÉn ®Õn lµm t¨ng gi¸ vËt t­ hµng ho¸, lµm VL§ bÞ bay h¬i dÇn theo tèc ®é tr­ît gi¸ cña ®ång tiÒn. - BiÕn ®éng cung cÇu hµng ho¸: t¸c ®éng tíi kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c yÕu tè ®Çu vµo cho s¶n xuÊt còng nh­ kh¶ n¨ng tiªu thô s¶n phÈm vµ thu håi vèn kinh doanh. - Møc ®é c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng: sù c¹nh tranh trªn tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i t×m c¸ch thu hót kh¸ch hµng nh­ t¹o ra c¸c ­u ®·i, b¸n chÞu, chÝnh s¸ch tiÕp thÞ… còng nh­ lu«n lu«n ph¶i dù tr÷ mét l­îng tiÒn mÆt, hµng tån kho ®Ó chíp lÊy c¬ héi khi cÇn thiÕt. §iÒu ®ã khiÕn chi phÝ cña doanh nghiÖp t¨ng lªn ®¸ng kÓ. Do vËy, doanh nghiÖp ph¶i t×m biÖn ph¸p xö lý vèn thÝch hîp ®Ó t¨ng n¨ng suÊt, rót ng¾n thêi gian s¶n xuÊt nh»m t¨ng hiÖu qu¶ sö dông vèn. - ChÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m«: hÖ thèng ph¸p luËt, chÕ ®é chÝnh s¸ch… cña nhµ n­íc t¸c ®éng tíi toµn bé nÒn kinh tÕ nãi chung còng nh­ toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi riªng, ®Æc biÖt lµ tíi chiÕn l­îc dµi h¹n cña doanh nghiÖp. C¸c nh©n tè vÒ khoa häc kü thuËt. Sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ kh«ng nh÷ng lµm thay ®æi sè l­îng, chÊt l­îng hµng ho¸ mµ theo ®ã nã lµm ph¸t sinh nh÷ng nhu cÇu míi còng nh­ thñ tiªu mét sè nhu cÇu cò. Theo ®ã, yªu cÇu cña kh¸ch hµng ®èi víi hµng hãa, dÞch vô còng ngµy cµng cao. Do vËy, doanh nghiÖp ph¶i ®iÒu chØnh ho¹t ®éng cña m×nh cho phï hîp h¬n víi yªu cÇu cña thÞ tr­êng. Ngoµi ra, nh©n tè nµy cßn ¶nh h­ëng ®ªn tèc ®é chu chuyÓn tiÒn mÆt, kh¶ n¨ng rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt, kh¶ n¨ng tiªu thô hµng hãa… ThËm chÝ nã cßn ¶nh h­ëng tíi hµng dù tr÷ nh­ chèng hao mßn, h­ h¹i hoÆc lµm hµng dù tr÷ gi¶m gi¸ do lçi thêi… Víi ®µ ph¸t triÓn ngµy cµng cao cña khoa häc c«ng nghÖ, c¸c doanh nghiÖp th­êng cã xu h­íng t¨ng tiÒn mÆt, gi¶m tån kho ®Ó cã thÓ n¾m b¾t kÞp thêi c¬ héi kinh doanh. C¸c nh©n tè vÒ chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi. Còng nh­ c¸c nh©n tè trªn, m«i tr­êng chÝnh trÞ, v¨n hãa, x· héi cã mèi quan hÖ mËt thiÕt, t¸c ®éng qua l¹i víi c¸c nh©n tè trªn. Nh©n tè nµy còng t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn nhu cÇu ng­êi tiªu dïng vµ ®Æc biÖt, nã cã mèi quan hÖ rÊt mËt thiÕt ®Õn m«i tr­êng kinh tÕ. Do vËy, nh©n tè nµy còng ®ãng vai trß rÊt quan träng träng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nãi chung còng nh­ ho¹t ®éng qu¶n lý vµ sö dông VL§ nãi riªng. C¸c nh©n tè bªn trong. Tuy c¸c nh©n tè bªn ngoµi cã t¸c ®éng rÊt to lín ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, nh­ng trong cïng mét m«i tr­êng, víi ®iÒu kiÖn kh¸ch quan nh­ nhau l¹i cã doanh nghiÖp rÊt thµnh c«ng trong khi cã doanh nghiÖp l¹i ph¸ s¶n. §ã lµ do nh©n tè chñ quan cña hä kh¸c nhau. Nh©n tè chñ quan lµ c¸c nh©n tè n»m trong vßng kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp, doanh nghiÖp cã thÓ ®iÒu chØnh nh÷ng nh©n tè nµy theo h­íng cã lîi nhÊt cho ho¹t ®éng cña m×nh. Tæng thÓ, ®ã lµ c¸c nh©n tè: - Tr×nh ®é nguån nh©n lùc: ®©y chÝnh lµ mét trong nh÷ng nguån vèn quý nhÊt cña doanh nghiÖp. Tr×nh ®é vµ kinh nghiÖm cña ®éi ngò lao ®éng cña doanh nghiÖp sÏ ¶nh h­ëng trùc tiÕp ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm, n¨ng suÊt lao ®éng vµ tõ ®ã t¸c ®éng ®Õn hiÖu qu¶ sö dông VL§. §èi víi ®éi ngò lao ®éng gi¸n tiÕp, nÕu hä t¹o ®­îc uy tÝn, niÒm tin víi c«ng nh©n, bè trÝ lao ®éng hîp lý th× n¨ng lùc cña c«ng nh©n sÏ ®­îc ph¸t huy tèi ®a. Nh÷ng ng­êi qu¶n lý doanh nghiÖp còng thuéc ®éi ngò nµy. Hä chÝnh lµ nh÷ng ng­êi thay mÆt doanh nghiÖp trùc tiÕp ra quyÕt ®Þnh vÒ viÖc sö dông VL§. Víi tr×nh ®é qu¶n lý vµ sö dông vèn cao, nhµ qu¶n lý cã thÓ cã nh÷ng quyÕt ®Þnh hîp lý, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ vµ gi¶m nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt. - Tr×nh ®é c«ng nghÖ: b»ng viÖc ¸p dông c«ng nghÒ hiÖn ®¹i, doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m ®­îc ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt, gi¶m l­îng phÕ phÈm, n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, rót ng¾n chu kú s¶n xuÊt, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm… Nhê vËy, hiÖu qu¶ sö dông VL§ cña doanh nghiÖp ®­îc n©ng lªn. Trªn ®©y lµ nh÷ng nh©n tè chñ quan cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh trùc tiÕp ®Õn ho¹t ®éng còng nh­ viÖc sö dông VL§ cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cÇn tËn dông triÖt ®Ó nh÷ng thÕ m¹nh cña m×nh ®Ó cã thÓ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh vµ ®¹t ®­îc môc tiªu ®Ò ra. Trong thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp muèn qu¶n lý tèt vµ sö dông cã hiÖu qu¶ VL§ cña ®¬n vÞ m×nh, mçi doanh nghiÖp cÇn ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p cô thÓ trªn c¬ së c¸c gi¶i ph¸p chung cho lo¹i h×nh doanh nghiÖp vµ ngµnh kinh doanh. Sau ®©y lµ nh÷ng nghiªn cøu cô thÓ vÒ viªc thùc hiÖn c«ng t¸c tæ chøc, qu¶n lý, vµ sö dông VL§ ë c«ng ty Xe ®¹p, xe m¸y §èng §a Hµ Néi. Ch­¬ng II Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty xe ®¹p, Xe m¸y ®èng ®a hµ néi. 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty. 2.1.1. S¬ l­îc sù ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh cña c«ng ty. C«ng ty xe ®¹p xe m¸y §èng §a Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp thuéc sù qu¶n lý cña liªn hiÖp xe ®¹p xe m¸y Hµ Néi (LIXEHA) cã trô së t¹i 181 phè NguyÔn L­¬ng B»ng ph­êng Quang Trung, quËn §èng §a, thµnh phè Hµ Néi; tiÒn th©n lµ xÝ nghiÖp §èng §a ®­îc t¸ch ra tõ xÝ nghiÖp Nam Th¸i th¸ng 10 n¨m 1974. C«ng ty cã nhiÖm vô s¶n xuÊt hµng kim khÝ tiªu dïng phôc vô cho ngµnh xe ®¹p ViÖt Nam. S¶n phÈm chñ yÕu lµ phanh, pe®an vµ ch©n chèng. Ngµy 01 th¸ng 6 n¨m 1981 C«ng ty s¸t nhËp víi XÝ nghiÖp phô tïng víi tªn gäi lµ XÝ nghiÖp phô tïng xe ®¹p §èng §a. S¶n phÈm s¶n xuÊt chñ yÕu cña XÝ nghiÖp trong thêi kú nµy lµ phanh, pedan vµ nåi trôc gi÷a. Ngµy 01 th¸ng 5 n¨m 1984 C«ng ty s¸t nhËp víi xÝ nghiÖp xe ®¹p Thèng NhÊt víi tªn gäi lµ XÝ nghiÖp xe ®¹p Thèng NhÊt. S¶n phÈm s¶n xuÊt chñ yÕu lµ khung, vµnh s¾t, ghi ®«ng, pot¨ng, ®Ìo hµng, phanh, pedan, nåi trôc gi÷a vµ l¾p r¸p xe ®¹p hoµn chØnh. Ngµy 01 th¸ng 7 n¨m 1989 XÝ nghiÖp xe ®¹p Thèng NhÊt l¹i t¸ch ra lµm hai XÝ nghiÖp lµ XÝ nghiÖp xe ®¹p Thèng NhÊt vµ XÝ nghiÖp phô tïng §èng §a. §Õn ngµy 01 th¸ng 01 n¨m 1993 ®æi tªn thµnh C«ng ty xe ®¹p xe m¸y §èng §a Hµ Néi Tuy ph¶i s¸t nhËp vµ t¸ch ra nhiÒu lÇn víi kh«ng Ýt nh÷ng khã kh¨n c¶ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lÉn kh©u qu¶n lý tæ chøc tµi chÝnh nh­ng C«ng ty vÉn æn ®Þnh ®­îc s¶n xuÊt, ph¸t huy ®­îc c¸c s¶n phÈm chñ yÕu cña m×nh trong bèi c¶nh c¹nh tranh gay g¾t víi hµng ngo¹i nhËp. B»ng sù nç lùc, b»ng uy tÝn vµ chÊt l­îng, viÖc c¸c s¶n phÈm chÝnh cña c«ng ty ®­îc tiªu thô réng r·i ®· ngµy cµng kh¼ng ®Þnh ®­îc vÞ thÕ cña c«ng ty trªn thÞ tr­êng. Th¸ng 7 n¨m 1996 c«ng ty ®· ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång hîp t¸c gia c«ng s¶n xuÊt c¸c lo¹i ®Ìn pha xe ®¹p b»ng nhùa víi khèi l­îng lín, gãp phÇn lµm phong phó thªm mÆt hµng s¶n xuÊt t¹i c«ng ty, t¹o dùng thªm nguån vèn gióp cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh t¹i c«ng ty cã ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn. Trong thíi kú ®æi míi cña nÒn kinh tÕ nh­ hiÖn nay, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt kinh doanh ®ßi hái tæ chøc bé m¸y cña c«ng ty ph¶i ®­îc cñng cè kiÖn toµn víi c¬ cÊu ®¬n gi¶n, hiÖu qu¶ cao. MÆt kh¸c ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh dùa trªn nhu cÇu thÞ tr­êng, c«ng ty ®· gãp vèn thµnh lËp 2 hîp doanh lµ hîp doanh DMC-DAIWA vµ hîp doanh DMC-FER. Víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, buéc c«ng ty ph¶i cã bé m¸y qu¶n lý hîp lý, thÓ hiÖn sù nh¹y bÐn, n¨ng ®éng trong kh©u tiÕp thÞ, t×m kiÕm thÞ tr­êng, ®èi t¸c kinh doanh vµ cã nh÷ng ®Þnh h­íng ®óng. N¨m 2003, víi sù ®Çu t­ cã träng ®iÓm ®Ó chuyÓn ®æi c¬ cÊu mÆt hµng më réng s¶n xuÊt. S¶n phÈm s¶n xuÊt cña c«ng ty gåm: phanh, bµn ®¹p, ch©n chèng, vá ruét phanh xe ®¹p, vá ruét phanh xe m¸y, d©y ga, d©y le, d©y c«ng t¬ mÐt; chi tiÕt kim lo¹i cho xe m¸y; s¶n phÈm nhùa. Tõ nh÷ng yªu cÇu vµ ®ßi hái nh­ vËy, C«ng ty ®· nhiÒn lÇn ®iÒu chØnh vµ hoµn thiÖn c¬ cÊu tæ chøc c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc, s¾p xÕp ®­îc lao ®éng hîp lý theo tõng c«ng viÖc. 2.1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty. 2.1.2.1. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý. Lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ h¹ch to¸n ®éc lËp cã t­ c¸ch ph¸p nh©n, c«ng ty xe ®¹p xe m¸y §èng §a ®· tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt phï hîp, hiÖu qu¶ víi tæng sè 130 c¸n bé c«ng nh©n viªn ®­îc chia ra: Ban gi¸m ®èc gåm mét gi¸m ®èc vµ hai phã gi¸m ®èc. C¸c phßng ban chøc n¨ng bao gåm: + Phßng tæng hîp + Phßng Kü thuËt s¶n xuÊt. + Phßng Kinh doanh. + Phßng KÕ to¸n - Tµi chÝnh. Xem s¬ ®å trang 27A 2.1.2.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt. C«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ tæ chøc s¶n xuÊt theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt liªn tôc, khÐp kÝn tõ khi ®­a nguyªn vËt liÖu (NVL) vµo cho tíi khi hoµn thµnh s¶n phÈm. Toµn bé c¬ cÊu s¶n xuÊt kinh doanh ®­îc bè trÝ vµo c¸c ph©n x­ëng theo tõng chuyªn m«n. Ph©n x­ëng ®ét dËp. Ph©n x­ëng m¹. Ph©n x­ëng l¾p r¸p, hoµn chØnh. Ph©n x­ëng phô tïng xe m¸y. Xem s¬ ®å trang 27B 2.1.2.3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. Tõ khi nÒn kinh tÕ chuyÓn tõ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña Nhµ n­íc, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ tµi chÝnh, c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ vÒ kÕ to¸n ®· cã nhiÒu thay ®æi ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý trong giai ®o¹n míi. §iÒu nµy mét mÆt ®· t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c Doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh thuËn lîi, mÆt kh¸c còng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n khoa häc, hîp lý, phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh cña Doanh nghÖp, nh»m ph¸t huy vai trß cña c«ng t¸c kÕ to¸n. Toµn bé c«ng viÖc tµi chÝnh - kÕ to¸n cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi ®­îc xö lý hoµn toµn trªn m¸y vi tÝnh, ®¶m b¶o tÝnh thèng nhÊt, ®ång bé vµ hÖ thèng kh«ng chØ cã ë bé phËn kÕ to¸n mµ ë c¶ c¸c bé phËn qu¶n lý chøc n¨ng kh¸c cña c«ng ty. C«ng ty sö dông ch­¬ng tr×nh phÇn mÒm Fast Accounting cña c«ng ty phÇn mÒm tµi chÝnh kÕt to¸n Fast. Phßng Tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty ®­îc tæ chøc theo h×nh thøc tËp trung. Xem S¬ ®å trang 28A. VÒ h×nh thøc kÕ to¸n: C«ng ty ¸p dông h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung. Tr×nh tù ghi sæ ta cã thÓ tham kh¶o ë S¬ ®å trang 28B. 2.1.3. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ. C«ng ty Xe ®¹p xe m¸y §èng §a lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt hµng c«ng nghiÖp c¬ khÝ tiªu dïng, s¶n xuÊt hµng lo¹t, chñ yÕu lµ theo ®¬n ®Æt hµng. C«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm cña c«ng ty tuy kh«ng phøc t¹p nh­ng ph¶i gia c«ng nhiÒu chi tiÕt vµ ®ßi hái chÝnh x¸c vÒ khu«n cèi. Mçi s¶n phÈm tuy kh«ng ®ßi hái qu¸ kh¾t khe vÒ ®é chÝnh x¸c hoµn h¶o cao song nã bao gåm nhiÒu chi tiÕt, qua nhiÒu b­íc c«ng nghÖ kh¸c nhau. Cã thÓ kh¸i qu¸t tr×nh tù s¶n xuÊt mét s¶n phÈm cña c«ng ty nh­ sau. Quy tr×nh s¶n xuÊt d©y phanh xe ®¹p: S¬ ®å trang 28C 2.1.4. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh. 2.1.4.1. §Æc ®iÓm kinh doanh cña c«ng ty. §Æc ®iÓm vÒ thÞ tr­êng: Nh×n chung viÖc tiªu thô nh÷ng mÆt hµng truyÒn thèng cña c«ng ty gÆp nhiÒu khã kh¨n, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng tiªu thô bµn ®¹p. Trong thÞ tr­êng nµy, c«ng ty cã nhiÒu ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh h¬n vÒ mÆt mÉu m·, chÊt l­îng còng nh­ kh¶ n¨ng tiÕp thÞ. §èi víi s¶n phÈm bµn ®¹p kiÓu Liªn X«, sau mét thêi gian dµi kh«ng cã s¶n phÈm ra thÞ tr­êng do kh«ng tù chñ ®­îc trong mét sè nguyªn vËt liÖu mua ngoµi, ®Õn nay khi ®· cã s¶n phÈm th× rÊt khã kh¨n trong viÖc chiÕm l¹i thÞ tr­êng. Tr­íc t×nh h×nh ®ã, bªn c¹nh viÖc nç lùc h¬n trong cuéc chiÕn giµnh l¹i thÞ tr­êng, c«ng ty ®· m¹nh d¹n s¶n xuÊt mét sè chñng lo¹i s¶n phÈm kh¸c víi kh¸ch hµng míi. Tuy nhiªn, viÖc ®a d¹ng ho¸ mÉu m· s¶n phÈm truyÒn thèng c«ng ty vÉn ch­a lµm tèt. 2.1.4.2. Mét sè thuËn lîi vµ khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty Xe ®ap, xe m¸y §èng §a Hµ Néi. Thùc tr¹ng ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p vµ phô tïng xe ®¹p ë ViÖt Nam: ViÖt Nam tr­íc ®©y ®· tõng cã mét ngµnh c«ng nghiÖp xe ®¹p ph¸t triÓn m¹nh, nh­ng nh÷ng n¨m 1995, mÆc dï sè l­îng c¸c cöa hµng xe ®¹p b¾t ®Çu ph¸t triÓn nhanh chãng, nh­ng muèn t×m mét chiÕc xe do ViÖt Nam s¶n xuÊt hoµn toµn th× kh«ng dÔ. C¸c cöa hµng b¸n xe ®¹p ViÖt Nam hÇu hÕt ®­îc ®Æt t¹i cæng c¸c nhµ m¸y s¶n xuÊt nh­ xÝ nghiÖp xe ®¹p Thèng NhÊt, VIHA. Tuy cã nhu c©u kh¸ lín vµ ®ang t¨ng, song ng­êi tiªu dïng ViÖt Nam l¹i ®ang cã xu h­íng quay sang sö dông xe ®¹p nhËp khÈu, ®Æc biÖt lµ xe Trung Quèc vµ xe ®¹p cò cña NhËt B¶n. Cã nhiÒu lý do dÉn tíi t×nh tr¹ng nµy, lý do chÝnh l¹i lµ sù thua kÐm cña xe ®¹p ViÖt Nam c¶ vÒ kiÓu d¸ng, h×nh thøc lÉn gi¸ thµnh. Xe ®¹p Trung Quèc ®· thµnh c«ng trong viÖc b¾t ch­íc thiÕt kÕ cña NhËt vµ kÕt qu¶ lµ hä ®· thu hót ®­îc ng­êi tiªu dïng. Do vËy, c¸c c«ng ty xe ®¹p cña ViÖt Nam hiÖn nay chØ s¶n xuÊt cÇm chõng, chuyÓn sang s¶n xuÊt mÆt hµng kh¸c hoÆc ngõng ho¹t ®éng. Trªn thùc tÕ, møc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i cña ngµnh c«ng nghiÖp xe ®¹p ViÖt Nam rÊt l¹c hËu so víi c¸c n­íc kh¸c, m¸y mãc tiªu hao nhiÒu nhiªn liÖu, vËt t­; chÊt l­îng s¶n phÈm thÊp, gi¸ thµnh cao; chu tr×nh s¶n xuÊt xe ®¹p néi ®Þa bÞ khÐp kÝn ë ph¹m vi trong n­íc. H¬n n÷a, nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ cò vµ míi ®Òu ®­îc sö dông cïng mét lóc ®· t¹o ra sù kh«ng ®ång bé trªn mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt. Bëi vËy, c¸c s¶n phÈm néi ®Þa kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña thÞ tr­êng. §øng tr­íc t×nh h×nh trªn, HiÖp héi xe ®¹p xe m¸y ViÖt Nam ®· cã kiÕn nghÞ víi chÝnh phñ vÒ c¸c biÖn ph¸p kh«i phôc vµ ph¸t triÓn ngµnh xe ®¹p bao gåm huy ®éng mäi nguån vèn ®Çu t­ cho viÖc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, gi¶m thuÕ doanh thu vµ thuÕ thu nhËp doanh nghiÖp, ®ång thêi kiÕn nghÞ chÝnh phñ sím ®­a ra nh÷ng biÖn ph¸p cã hiÖu qu¶ nh»m ng¨n chÆn nh÷ng luång nhËp khÈu xe ®¹p vµ phô tïng xe ®¹p bÊt hîp ph¸p tõ n­íc ngoµi vµo ViÖt Nam, xö lý nghiªm minh c¸c ®­êng d©y bu«n lËu, lµm hµng gi¶, trèn thuÕ nhËp khÈu xe ®¹p ®Ó nh»m b¶o hé hµng s¶n xuÊt trong n­íc. Ngoµi ra, hiÖp héi cßn kiÕn nghÞ nhµ n­íc hç trî vÒ vèn ®Çu t­ tõ n¨m 1997 ®Õn n¨m 2005 kho¶ng 30 triÖu USD ®Ó ph¸t triÓn ngµnh xe ®¹p. Kho¶n ®Çu t­ nµy ®· ®­îc chÝnh phñ chÊp nhËn vµ ®· ®­îc gi¶i ng©n mét phÇn. §Õn nay, vÒ mÆt c«ng nghÖ, c¸c c«ng ty xe ®¹p ViÖt Nam ®· cã mét sè ®æi míi. VÒ mÆt kiÓu d¸ng còng cã nhiÒu thay ®æi, xe ®¹p ViÖt Nam ®· cã kiÓu d¸ng ®Ñp, cßn chÊt l­îng cña nh÷ng chiÕc xe nµy th× ph¶i ®Ó cho ng­êi tiªu dïng ph¸n xÐt. Cho dï xe ®¹p ViÖt Nam cã thÓ c¹nh tranh víi xe NhËt c¶ vÒ kiÓu d¸ng lÉn chÊt l­îng nh­ng ®Ó thay ®æi c¶ thãi quen còng nh­ quan ®iÓm cña ng­êi tiªu dïng th× còng cÇn ph¶i cã thêi gian. Tuy vËy, viÖc xÐt duyÖt c¸c dù ¸n vµ gi¶i ng©n vÉn ch­a ®¸p øng ®­îc yªu cÇu cña c¸c c«ng ty vÒ mÆt thêi gian trong khi thêi h¹n ®Ó ViÖt Nam më cöa thÞ tr­êng, xo¸ bá hµng rµo thuÕ quan ®Ó gia nhËp AFTA ®ang tíi gÇn. Cã thÓ nãi r»ng thùc tr¹ng trªn ®©y cña ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p vµ phô tïng xe ®¹p trong n­íc ®· ¶nh h­ëng rÊt nhiÒu ®Õn ho¹t ®éng còng nh­ sù tån t¹i cña c«ng ty. Ngoµi nh÷ng khã kh¨n trªn, c«ng ty cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n kh¸c nh­: + Khã kh¨n vÒ vèn: lµ m«t doanh nghiÖp Nhµ n­íc nh­ng nguån vèn do ng©n s¸ch cÊp l¹i h¹n hÑp, kh«ng ®ñ ®¸p øng cho qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c«ng ty; do vËy c«ng ty ®· ph¶i vay ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ. §· ®i vay th× ph¶i chÞu l·i, vµ chÝnh ®iÒu nµy ®· ¶nh h­ëng kh«ng nhá tíi kÕt qu¶ kinh doanh cña c«ng ty. + Sù c¹nh tranh trªn thÞ tr­êng ngµy cµng gay g¾t. Trong c¬ chÕ thÞ tr­êng lu«n biÕn ®éng, c«ng ty ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c mÆt hµng kinh doanh ®ång thêi kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr­êng, n©ng cao søc c¹nh tranh. §ã còng lµ khã kh¨n ®ßi hái c¸n bé c«ng nh©n viªn trong c«ng ty ph¶i ph¸t huy thÕ m¹nh, kh¾c phôc mäi ®iÓm yÕu ®Ó kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng cao. + Mét sè d©y truyÒn cña c«ng ty ch­a ®­îc ®Çu t­ ®ång bé dÉn tíi ph¶i thuª c¸c doanh nghiÖp kh¸c gia c«ng nªn viÖc s¶n xuÊt cña c«ng ty bÞ ®éng, ph¶i phô thuéc vµo c¸c ®¬n vÞ kh¸c vµ ph¶i ®îi ®ñ l« hµng míi cã thÓ mang ®i gia c«ng khiÕn hµng tån kho cña c«ng ty t¨ng, gi¸ thµnh s¶n xuÊt cao mµ chÊt l­îng l¹i kh«ng ®¶m b¶o, kh«ng kÞp tiÕn ®é. Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n trªn, kh«ng ph¶i lµ c«ng ty kh«ng cã nh÷ng thuËn lîi. §ã lµ: + Lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc nªn ®­îc Nhµ n­íc cÊp vèn, h­ëng nh÷ng chÝnh s¸ch ­u ®·i cña Nhµ n­íc. + C¬ s¬ vËt chÊt kü thuËt kh¸ tèt, cã nhiÒu d©y chuyÒn s¶n xuÊt ®­îc nhËp tõ n­íc ngoµi vÒ. + Hai hîp doanh (DMC-DAIWA vµ DMC-FER) gãp phÇn ®­a s¶n phÈm cña c«ng ty ra thÞ tr­êng thÕ giíi. Trong thêi gian qua, c«ng ty ®· nç lùc rÊt nhiÒu trong viÖc kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vµ tËn dông tèt nh÷ng mÆt thu©n lîi cña m×nh. §Ó thÊy râ h¬n ®iÒu nµy, ta cã thÓ xem xÐt kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty trong nh÷ng n¨m qua. 2.1.5. Kh¸i qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty trong 3 n¨m gÇn ®©y. Cïng víi sù cè g¾ng nç lùc cña c«ng ty lµ t×nh h×nh kinh tÕ x· héi cña ®Êt n­íc cã chiÒu h­íng thuËn lîi. Tèc ®é t¨ng tr­ëng chung cña c¶ n­íc t¨ng ®¸ng kÓ, nªn nh÷ng n¨m võa qua t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty còng ®¹t ®­îc nh÷ng kÕt qu¶ nhÊt ®Þnh. Ta cã kh¸i qu¸t kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty trong B¶ng 1 trang 32A. VÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty qua hai n¨m 2002 - 2003: B¶ng 2 trang 32B Qua hai b¶ng trªn, ta thÊy: - Tæng doanh thu n¨m 2003 t¨ng so víi n¨m 2002 lµ 3.066.075.206 ®ång. §iÒu nµy ®ång thêi lµm cho lîi nhuËn cña c«ng ty còng t¨ng theo, tõ 34.160.180 ®ång n¨m 2002 lªn 43.771.342 ®ång n¨m 2003. Së dÜ cã ®­îc ®iÒu nµy lµ do trong n¨m 2003, c«ng ty ®· ®­a d©y chuyÒn s¶n xuÊt vá ruét phanh xe m¸y vµ mét sè s¶n phÈm nhùa vµo ho¹t ®éng vµ ®· cã ngay nh÷ng kÕt qu¶ kh¶ quan. C¸c s¶n phÈm nµy nhanh chãng ®­îc tiªu thô vµ ®­îc thÞ tr­êng chÊp nhËn. §©y còng lµ mét b­íc tiÕn cña c«ng ty trong viÖc thay ®æi, ®a d¹ng ho¸ kÕt cÊu mÉu m· s¶n phÈm. Lîi nhuËn t¨ng nh­ng hiÖu qu¶ l¹i kh«ng cao v× kh¶ n¨ng sinh lîi cña ®ång vèn bá ra l¹i gi¶m ®i. Cô thÓ: - Doanh lîi doanh thu n¨m 2002 lµ 0,008 ; cã nghÜa lµ b×nh qu©n mét ®ång doanh thu cã 0,008 ®ång lîi nhuËn sau thuÕ. N¨m 2003, tû lÖ nµy gi¶m xuèng chØ cßn 0,006. §iÒu nµy chøng tá c«ng ty ch­a qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, lµm t¨ng gi¸ thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt. §©y lµ kÕt qu¶ cña viÖc sö dông vèn l·ng phÝ, ch­a cã hiÖu qu¶. - Vßng quay toµn bé vèn kinh doanh ®· t¨ng trong 2003 so víi n¨m 2002. NÕu nh­ n¨m 2002, vèn cña doanh nghiÖp trong kú quay ®­îc 0,3 vßng th× ®Õn n¨m 2003 ®· t¨ng lªn 0,4 vßng. Tuy chØ tiªu nµy ®· t¨ng nh­ng xÐt vÒ kh¸ch quan mµ nãi th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp vÉn ch­a cao v× chØ tiªu nµy vÉn cßn thÊp chøng tá kh¶ n¨ng sö dông tµi s¶n cña doanh nghiÖp (hay doanh thu thuÇn sinh ra tõ tµi s¶n mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t­) cßn thÊp. - Do lîi nhuËn t¨ng lªn nªn viÖc thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n­íc còng t¨ng lªn lµ 4.522.599 ®ång (sè tuyÖt ®èi) t­¬ng ®­¬ng víi 28% (sè t­¬ng ®èi). Trªn ®©y lµ mét vµi nÐt tæng quan vÒ t×nh h×nh tæ chøc, s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c«ng ty. Sau ®©y, chóng ta cïng ®i s©u xem xÐt t×nh h×nh tæ chøc, qu¶n lý, sö dông VL§ cña c«ng ty ®Ó t×m ra nh÷ng nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ cña c«ng ty. 2.2. thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty xe ®ap, xe m¸y ®èng ®a hµ néi. 2.2.1. §¸nh gi¸ vÒ nguån vèn kinh doanh vµ c¬ cÊu vèn l­u ®éng cña c«ng ty. 2.2.1.1. Vèn vµ nguån vèn kinh doanh cña c«ng ty. Xem xÐt t×nh h×nh vèn vµ nguån vèn kinh doanh t¹i mét thêi ®iÓm cho phÐp ta ®¸nh gi¸ ®­îc quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp, qua ®ã ta thÊy ®­îc thùc tr¹ng tµi chÝnh vµ n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §Ó thÊy râ ®­îc t×nh h×nh vèn vµ nguån vèn kinh doanh cña c«ng ty, ta xem xÐt B¶ng 3 trang 33A Qua b¶ng nµy ta thÊy: VÒ c¬ cÊu vèn kinh doanh: vèn cè ®Þnh (VC§) lu«n chiÕm tû träng lín h¬n VL§. Cô thÓ: §Çu n¨m, VC§ chiÕm 75,22% tæng sè vèn kinh doanh, VL§ chiÕm 24,78%. Cuèi n¨m tû lÖ nµy cßn lµ 76,77% so víi 23,23% . So víi ®Çu n¨m, tû träng VL§ ë thêi ®iÓm cuèi n¨m ®· gi¶m xuèng. §iÒu nµy chøng tá c«ng ty ®· qu¸ chó träng ®Õn viÖc t¨ng VC§ mµ gi¶m nhÑ ®i sù quan t©m ®Õn VL§. VÒ nguån vèn kinh doanh: Nî ph¶i tr¶ lín h¬n so víi nguån vèn chñ së h÷u. Cô thÓ: §Çu n¨m, nî ph¶i tr¶ chiÕm 50,98% trong tæng nguån vèn, cßn nguån vèn chñ së h÷u chiÕm 49,02% trong tæng nguån vèn. Cuèi n¨m, nî ph¶i tr¶ t¨ng c¶ vÒ sè t­¬ng ®èi lÉn tuyÖt ®èi, chiÕm 57,53% trong tæng nguån vèn. Nî ph¶i tr¶ cuèi n¨m lµ 11.845.580.332 ®ång, trong ®ã: nî ng¾n h¹n lµ 5.455.186.432 ®ång, chiÕm tû träng 46,05% trong tæng nî ph¶i tr¶, vµ t¨ng so víi ®Çu n¨m. Vµo thêi ®iÓm cuèi n¨m, kho¶n nî ph¶i tr¶ cho ng­êi b¸n lµ 3.783.943.536 ®ång, chiÕm 69,36% tæng sè nî ng¾n h¹n. Ngoµi ra, c«ng ty cßn chiÕm dông ®­îc ë kho¶n thuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ n­íc, sè tiÒn lµ 1.089.926.323 ®ång, chiÕm tû träng 19,79% trong tæng sè nî ng¾n h¹n. C¸c kho¶n ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn, c¸c kho¶n ph¶i tr¶ ph¶i nép kh¸c lµ nh÷ng nguån thø yÕu, chiÕm tû träng nhá trong tæng nî ng¾n h¹n cña c«ng ty nh­ng nã còng gãp phÇn ®¶m b¶o cho nhu cÇu vèn cña c«ng ty khi cÇn thiÕt. C«ng ty cã thÓ sö dông kho¶n nµy v× nã gióp cho c«ng ty gi¶m ®­îc chi phÝ sö dông vèn nh­ng còng kh«ng nªn l¹m dông qu¸. Nî dµi h¹n cuèi n¨m lµ 6.276.410.000 ®ång, chiÕm tû träng 52,98% ®· gi¶m so víi ®Çu n¨m. Tuy nhiªn, nî dµi h¹n vÉn chiÕm mét tû träng kh¸ cao trong tæng nî ph¶i tr¶ cña c«ng ty. §iÒu nµy sÏ ¶nh h­ëng tr­íc tiªn ®Õn lîi nhuËn cña c«ng ty do c«ng ty ph¶i tr¶ mét kho¶n chi phÝ l·i vay cao. Trªn ®©y, ta thÊy ®­îc nh÷ng kho¶n nî ng¾n h¹n ®¶m b¶o cho nhu cÇu vèn kinh doanh nãi chung vµ VL§ nãi riªng. C«ng ty cÇn tËn dông nh÷ng nguån vèn nµy ®Ó ®¸p øng nhu cÇu vèn cña m×nh. Tõ sè liÖu b¶ng trªn, ta cã thÓ tÝnh to¸n ®­îc c¸c chØ tiªu c¬ b¶n: * HÖ sè nî = HÖ sè nî ®Çu n¨m = = 0,50 HÖ sè nî cuèi n¨m = = 0,57 * HÖ sè vèn chñ së h÷u = HÖ sè tù tµi trî ®Çu n¨m = = 0,49 HÖ sè tù tµi trî cuèi n¨m = = 0,42 Ta thÊy r»ng hÖ sè nî cña c«ng ty cuèi n¨m ®· t¨ng so víi ®Çu n¨m. Cô thÓ lµ t¨ng tõ 0,50 lªn 0,57. Do ®ã tû suÊt tù tµi trî cuèi n¨m còng ®ång thêi gi¶m theo, tõ 0,49 xuèng cßn 0,42. HÖ sè nî t¨ng (hay tØ suÊt tù tµi trî gi¶m) sÏ lµm ¶nh h­ëng ®Õn sù tù chñ vÒ tµi chÝnh cña c«ng ty trong kinh doanh, ®Æc biÖt lµ khi c¸c chñ nî kh«ng s½n sµng cho c«ng ty vay n÷a. Tuy nhiªn hÖ sè nî nµy vÉn ch­a ph¶i lµ cao qu¸ (so víi hÖ sè nî cña toµn ngµnh nãi chung) vµ vÉn n»m trong vßng kiÓm so¸t cña doanh nghiÖp. Vµ do vËy, doanh nghiÖp cã thÓ coi ®©y lµ mét ®iÒu kiÖn thuËn lîi v× ®­îc sö dông mét l­îng tµi s¶n lín mµ chØ ®Çu t­ mét l­îng nhá. Víi nguån vèn chñ së h÷u tuy cã gia t¨ng song vÉn cßn h¹n chÕ th× viÖc t¨ng vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh còng chØ cßn tr«ng ®îi vµo nguån vèn vay. Do vËy, ®Ó ®¶m b¶o an toµn th× c«ng ty ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Cã nh­ vËy c«ng ty míi cã thÓ mét mÆt ®¶m b¶o kh¶ n¨ng tr¶ nî vay, mÆt kh¸c l¹i cã thÓ t¨ng c­êng lîi nhuËn bæ sung thªm cho nguån vèn chñ së h÷u. XÐt vÒ tÝnh æn ®Þnh cña nguån vèn, ta thÊy: * Nguån vèn th­êng xuyªn = Vay dµi h¹n + Vèn chñ së h÷u §Çu n¨m: Nguån vèn th­êng xuyªn = 5.552.269.776 + 7.909.997.530 = 13.462.267.306 ®ång, chiÕm tû träng 83,42% trong tæng nguån vèn. Trong ®ã, ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh lµ 12.137.288.505 ®ång, chiÕm 90,15%. Do vËy, nguån vèn th­êng xuyªn cho nhu cÇu VL§ chØ cßn l¹i lµ 1.324.978.800 ®ång, chiÕm 9,85% nguån vèn th­êng xuyªn. Cuèi n¨m: Nguån vèn th­êng xuyªn = 6.276.410.000 + 8.742.701.738 = 15.019.111.738 ®ång, chiÕm tû träng 72,94% tæng nguån vèn. Trong ®ã, riªng ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh ®· lµ 15.805.381.060 ®ång. Nh­ vËy, nguån vèn th­êng xuyªn ë thêi ®iÓm cuèi n¨m kh«ng ®¸p øng ®­îc nhu cÇu VL§ mµ thËm chÝ kh«ng ®ñ ®Ó ®Çu t­ vµo tµi s¶n cè ®Þnh. §©y lµ mét khuyÕt ®iÓm cña doanh nghiÖp. Lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh c¬ khÝ nªn gi¸ trÞ tµi s¶n l­u ®éng cña c«ng ty chiÕm mét tû lÖ nhá h¬n trong tæng tµi s¶n, nh­ng víi quy m« vµ tû träng ngµy cµng lín, th× viÖc sö dông hiÖu qu¶ vèn l­u ®éng cña c«ng ty cµng trë nªn quan träng ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty. Do vËy, c«ng ty cÇn nhanh chãng t×m ra nguyªn nh©n ®Ó kh¾c phôc trong nh÷ng kú tiÕp theo. * Nguån vèn t¹m thêi = Nî ng¾n h¹n §Çu n¨m: Nguån vèn t¹m thêi = 2.531.106.363 ®, chiÕm 15,68% tæng nguån vèn Cuèi n¨m: Nguån vèn t¹m thêi = 5.455.186.432 ®, chiÕm 26,49% tæng nguån vèn Tõ nh÷ng tÝnh to¸n trªn, ta cã thÓ ®i ®Õn nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh nguån vèn kinh doanh cña c«ng ty trong n¨m qua nh­ sau: HÖ sè nî cña c«ng ty lµ kh¸ æn ®Þnh vµ ë møc cã thÓ chÊp nhËn ®­îc. Kh¶ n¨ng tù chñ cña c«ng ty lµ kh¸ cao, Ýt bÞ søc Ðp tõ phÝa c¸c chñ nî. TÝnh æn ®Þnh cña nguån vèn kinh doanh lµ kh«ng tèt, nguån vèn th­êng xuyªn ®Çu t­ cho VL§ lµ qu¸ Ýt, thËm chÝ cßn kh«ng cã nªn ch¾c ch¾n c«ng ty sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n trong viÖc huy ®éng VL§ phôc vô cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, ®Ó ®ñ VL§ cho yªu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh, c«ng ty ph¶i ®i vay nî víi l·i suÊt cao. Nh­ng nguån vèn th­êng xuyªn vÉn chiÕm tû träng kh¸ lín (72,94%) nªn vÉn cã thÓ ®¶m b¶o an toµn vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. 2.2.1.2. Vèn l­u ®éng cña c«ng ty. 2.2.1.2.1. Nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng cña c«ng ty. Víi mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp cô thÓ l¹i cã c¸c nguån h×nh thµnh vèn kh¸c nhau. Lµ mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt nªn VL§ cña c«ng ty chØ chiÕm mét tû träng nhá trong tæng nguån vèn. Nguån vèn l­u ®éng cña c«ng ty gåm: + nguån VL§ th­êng xuyªn + nguån VL§ t¹m thêi Nguån VL§ th­êng xuyªn t¹o ra møc ®é an toµn cho doanh nghiÖp trong kinh doanh vµ lµm cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®­îc ®¶m b¶o v÷ng ch¾c h¬n. Nhu cÇu VL§ th­êng xuyªn = Tµi s¶n l­u ®éng - Nî ng¾n h¹n §Çu n¨m chØ sè nµy lµ: 1.468.860.896 ®ång, chiÕm 36,72% tæng sè tµi s¶n l­u ®éng. Cuèi n¨m, nhu cÇu VL§ th­êng xuyªn = 4.782.901.010 – 5.455.186.432 = - 672.285.422 ®ång. ChØ tiªu nhu cÇu VL§ cña doanh nghiÖp cuèi n¨m lµ mét sè ©m chøng tá doanh nghiÖp ®· vay c¶ ng¾n h¹n ®Ó ®Çu t­ vµo TSC§. §iÒu nµy cã ­u ®iÓm lµ t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp tiÕt kiÖm h¬n n÷a chi phÝ sö dông vèn, song nã l¹i t¹o ra rÊt nhiÒu rñi ro cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, lµm gi¶m kh¶ n¨ng tù chñ (®Êy lµ ch­a kÓ ®Õn tr­êng hîp doanh nghiÖp mÊt c¶ kh¶ n¨ng thanh to¸n). V× vËy, doanh nghiÖp kh«ng nªn m¹o hiÓm vµ cÇn thËn träng h¬n trong viÖc lùa chän chÝnh s¸ch tµi trî nhu cÇu VL§ nãi riªng vµ nhu cÇu vèn kinh doanh nãi chung cña m×nh. §Ó xem chi tiÕt, ta cã thÓ theo dâi b¶ng sau: Xem b¶ng 4 trang 37A Nh×n vµo b¶ng nµy ta thÊy, l­îng vèn vay chiÕm tû träng rÊt lín trong tæng nguån VL§. §iÒu nµy còng lµ thùc tr¹ng chung cña doanh nghiÖp Nhµ n­íc hiÖn nay. Trong ®iÒu kiÖn vèn ng©n s¸ch cÊp qu¸ Ýt, kh«ng ®ñ ®¸p øng nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh th× viÖc c¸c doanh nghiÖp t×m ®Õn ng©n hµng ®Ó vay vèn lµ mét gi¶i ph¸p tÊt yÕu. §Çu n¨m, nguån VL§ t¹m thêi lµ 2.531.106.363 ®ång th× ®Õn cuèi n¨m ®· t¨ng lªn 5.455.186.432 ®ång. §iÒu nµy sÏ lµm ¶nh h­ëng ®Õn sù chñ ®éng vÒ VL§. Tõ ®ã, cã thÓ g©y ra khã kh¨n cho c«ng ty khi thùc hiÖn chiÕn l­îc kinh doanh, nhÊt lµ chiÕn l­îc kinh doanh l©u dµi. Cã mét ®iÒu d¸ng quan t©m ë ®©y lµ thêi ®iÓm cuèi n¨m th× kho¶n nî ng¾n h¹n cña c«ng ty l¹i lín h¬n TSL§. Chøng tá doanh nghiÖp hoµn toµn kh«ng cã kh¶ n¨ng dïng TSL§ ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n nµy. §©y lµ mét ®iÒu kh«ng an toµn ®èi víi ho¹t ®éng cña c«ng ty, vµ c«ng ty ph¶i nhanh chãng t×m ra nguyªn nh©n còng nh­ gi¶i ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy. 2.2.1.2.2. C¬ cÊu vèn l­u ®éng cña c«ng ty. Nh×n vµo B¶ng 5 trang 38A ta thÊy: VL§ cña c«ng ty tÝnh ®Õn th._. suÊt vay ng¾n h¹n vµ göi kh«ng kú h¹n ë ng©n hµng vµ c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch cña c«ng ty. §iÒu kiÖn ®Ó cã thÓ ¸p dông gi¶i ph¸p nµy lµ c«ng ty ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c sè liÖu vÒ thu chi ng©n quü ®Ó tÝnh ph­¬ng sai cña ng©n quü, biÕt l·i suÊt vay ng¾n h¹n cña ng©n hµng vµ l·i suÊt cho kho¶n tiÒn göi kh«ng kú h¹n. Trong t­¬ng lai, khi thÞ tr­êng tµi chÝnh ViÖt Nam ®· ph¸t triÓn th× doanh nghiÖp cã thÓ sö dông chøng kho¸n ®Ó ®¶m b¶o dù tr÷ ng©n quü trong khi kho¶n tiÒn ®ã vÉn sinh lêi, cã thÓ bï ®¾p ®­îc phÇn nµo chi phÝ cña viÖc duy tr× ng©n quü. 3.2.5. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m·, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. ViÖc më cöa nÒn kinh tÕ ®ång nghÜa víi viÖc më réng giao l­u, bu«n b¸n quèc tÕ. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho hµng ngo¹i nhËp tiªu thô trµn lan trªn thÞ tr­êng, c¹nh tranh m¹nh mÏ víi hµng néi ®Þa. §iÒu nµy g©y khã kh¨n chung cho c¸c doanh nghiÖp trong n­íc vµ c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi còng kh«ng ph¶i lµ ngo¹i lÖ. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ lµm thÕ nµo ®Ó c«ng ty cã thÓ kh¼ng ®Þnh chç ®øng cña m×nh trong cuéc c¹nh tranh nµy. C©u tr¶ lêi lµ c«ng ty ph¶i n©ng cao ®­îc søc c¹nh tranh cña s¶n phÈm trªn thÞ tr­êng c¶ vÒ chÊt l­îng, gi¸ c¶ vµ thêi gian, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm. ChÊt l­îng s¶n phÈm ®­îc n©ng cao sÏ t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng gi¸ b¸n, tõ ®ã t¨ng doanh thu tiªu thô, lîi nhuËn còng ®­îc t¨ng lªn. Nh­ vËy, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm sÏ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn nãi chung vµ VL§ nãi riªng. §Ó gi¶i quyªt vÊn ®Ò nµy, c«ng ty cÇn ¸p dông mét sè biÖn ph¸p sau: - Ph¶i kiÓm tra nghiªm ngÆt chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu tr­íc khi ®­a vµo s¶n xuÊt. NÕu trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu kÐm chÊt l­îng vÉn ®­îc sö dông sÏ ¶nh h­ëng rÊt lín ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. V× vËy, ngoµi viÖc kiÓm tra kü thuËt, c«ng ty cÇn ph¶i kÕt hîp kiÓm tra b»ng tµi chÝnh c¸c lo¹i vËt t­ tõ kh©u nhËp ®Õn kh©u s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o cho vËt t­ ®­îc sö dông ®óng chÊt l­îng quy ®Þnh, ®óng ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt ®· ®Ò ra, tr¸nh hiÖn t­îng gian lËn, bít xÐn vËt t­, thay thÕ vËt t­ chÊt l­îng tèt b»ng vËt t­ chÊt l­îngkÐm… lµm ¶nh h­ëng ®Õn chÊt l­îng s¶n phÈm. Ph¶i cã hÖ thèng kho b·i thÝch hîp víi tõng lo¹i nguyªn vËt liÖu ®Ó ®¶m b¶o viÖc b¶o qu¶n nguyªn vËt liÖu ®­îc tè. Ngoµi ra, cÇn ph¶i t¨ng c­êng båi d­ìng n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn nhÊt lµ nh©n viªn kü thuËt. - Qu¶n lý chÆt chÏ kh©u kiÓm tra chÊt l­îng s¶n phÈm nhËn kho còng nh­ kh©u b¶o qu¶n, ®Çu t­ mua s¾m c¸c ph­¬ng tiÖn kü thuËn hiÖn ®¹i phôc vô cho kh©u KCS. - Kiªn quyÕt lo¹i bá nh÷ng s¶n phÈm kh«ng ®ñ tiªu chuÈn chÊt l­îng. Cïng víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, vÊn ®Ò gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp c«ng ty chiÕm lÜnh ®­îc thÞ tr­êng, tiªu thô s¶n phÈm nhanh, t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn VL§. §Ó gi¶m ®­îc gi¸ b¸n, c«ng ty ph¶i phÊn ®Êu lµm sao cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ l­u th«ng lµ nhá nhÊt, muèn vËy, c«ng ty cÇn ph¶i thùc hiÖn mét s« biÖn ph¸p sau: - Gi¶m c¸c chi phÝ qu¶n lý kh«ng cÇn thiÕt. NÕu lµm ®­îc ®iÒu nµy c«ng ty cã thÓ tiÕt kiÖm ®­îc mét kho¶n chi phÝ kh¸ lín v× chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña c«ng ty rÊt cao. - Dù tr÷ hµng ho¸ ph¶i hîp lý, tr¸nh nh÷ng thÊt tho¸t kh«ng ®¸ng cã. - Qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp b»ng biÖn ph¸p qu¶n lý ®Þnh møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu chÝnh, qu¶n lý c¶ vÒ sè l­îng, chÊt l­îng nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho tõng ph©n x­ëng theo ®Þnh møc kÕ ho¹ch, qu¶n lý gi¸ nhËp kho cña nguyªn vËt liÖu, lùa chän thÞ tr­êng cung cÊp vËt t­ æn ®Þnh. - §Çu t­ ®Ó ®ång bé ho¸ c¸c d©y chuyÒn, ®Æc biÖt lµ d©y chuyÒn lµ trôc bµn ®¹p xe ®¹p. Do chØ ®Çu t­ cho c¸c thiÕt bÞ lµm trôc mµ kh«ng cã c¸c d©y chuyÒn phô trî, ®Æc biÖt lµ d©y chuyÒn nhiÖt luyÖn nªn c«ng ty ph¶i thuª c¸c doanh nghiÖp ngoµi gia c«ng hé. ViÖc ®Çu t­ hoµn thiÖn d©y chuyÒn s¶n xuÊt trôc bµn ®¹p kh«ng nh÷ng cã thÓ gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, gióp c«ng ty chñ ®éng h¬n, n©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm mµ cßn gióp c«ng ty dÔ dµng h¬n khi më réng c¸c mÆt hµng s¶n xuÊt trªn d©y chuyÒn nµy. - S¾p xÕp lao ®éng mét c¸ch hîp lý trong s¶n xuÊt, tr¸nh t×nh tr¹ng l·ng phÝ lao ®éng, l·ng phÝ giê m¸y, n©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho c«ng nh©n viªn, cã chÝnh s¸ch tiÒn l­¬ng, tiÒn th­ëng, tiÒn ph¹t hîp lý, t¨ng c­êng kû luËt s¶n xuÊt. N©ng cao chÊt l­îng lao ®éng còng lµ vÊn ®Ò mµ doanh nghiÖp cÇn ph¶i quan t©m, lao ®éng ë ®©y tÝnh c¶ lao ®«ng gi¸n tiÕp (qu¶n lý) vµ trùc tiÕp. - C«ng ty ph¶i tiÕp tôc thùc hiÖn vµ thùc hiÖn quyÕt liÖt h¬n n÷a viÖc ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m·, n©ng cao tÝnh tiÖn Ých vµ tÝnh mü thuËt cña s¶n phÈm hµng ho¸. Song song víi viÖc n©ng cao chÊt l­îng vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c mÆt hµng truyÒn thèng (nh­ Phanh, Bµn ®¹p, c¸c lo¹i chi tiÕt, linh kiÖn b»ng nhùa cho xe ®¹p, xe m¸y) cÇn chuyÓn dÞch sang c¸c lÜnh vùc cßn rÊt míi mÎ ®èi víi c«ng ty (c¶ vÒ c«ng nghÖ, thiÕt bÞ vµ tæ chøc s¶n xuÊt) ®ã lµ phô tïng linh kiÖn phôc vô cho c«ng nghiÖp ®iÖn, ®iÖn tö vµ « t«. §©y lµ mét h­íng ®i quan träng cã ¶nh h­ëng rÊt lín vµ trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña C«ng ty bëi nã ph¸ thÕ “§éc canh”, chia sÎ rñi ro trong sù biÕn ®éng kh«n l­êng cña nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng. Trong bèi c¶nh, thÞ tr­êng tiªu thô c¸c s¶n phÈm xe ®¹p néi thµnh bÞ thu hÑp do sù ph¸t triÓn qu¸ å ¹t cña xe m¸y (®Æc biÖt lµ c¸c lo¹i xe m¸y Trung Quèc), thªm vµo ®ã nhËn biÕt ®­îc sù qu¸ t¶i cña s¶n phÈm xe m¸y nµy trong thµnh phè, c«ng ty cÇn mét mÆt tiÕp cËn víi thÞ tr­êng ngo¹i «, n«ng th«n mÆt kh¸c chuyÓn sang s¶n xuÊt phô tïng vµ c¸c chñng lo¹i xe ®¹p kh¶ thi h¬n (xe ®¹p ®iÖn…). Còng nhËn thÊy r»ng c«ng ty nãi riªng vµ ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p nãi chung cÇn ph¶i quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy v× trªn thÞ tr­êng xe ®¹p ®iÖn cña Trung Quèc ®· b¾t ®Çu xuÊt hiÖn. Bªn c¹nh ®ã, nh»m ph¸t huy thÕ m¹nh vµ tËn dông lîi thÕ cña c¸c ®èi t¸c n­íc ngoµi (NhËt, Céng hoµ Liªn bang §øc) C«ng ty cÇn cã chiÕn l­îc m¹nh d¹n h­íng ra xuÊt khÈu. Th«ng qua hîp ®ång hîp t¸c kinh doanh víi ®èi t¸c n­íc ngoµi. Ngoµi c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng nh­ Céng hoµ Liªn bang §øc, Italia, Ba Lan cÇn më réng vµ khai th¸c thªm c¸c thÞ tr­êng truyÒn thèng cña ViÖt Nam lµ c¸c n­íc §«ng ¢u cò nh­ TiÖp Kh¾c, Rumani, Ên §é… Bëi c¸c thÞ tr­êng nµy cã tr×nh ®é tiªu dïng vµ cÊp ®é chÊt l­îng s¶n phÈm t­¬ng ®ång víi s¶n phÈm hµng ho¸ ®­îc s¶n xuÊt t¹i ViÖt Nam. - N¾m b¾t thÞ tr­êng vµ x©y dùng chiÕn l­îc Marketing. Marketing lµ mét lÜnh vùc cßn míi mÎ ®èi v¬i c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam, ®Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc khèi quèc doanh. Nh­ng nã ®· vµ ®ang ph¸t huy t¸c dông trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng c¹nh tranh. §Ó gi¶i quyÕt nh÷ng tån t¹i trong lÜnh vùc Marketing doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã gi¶i ph¸p sau : - §iÒu ®Çu tiªn lµ nhËn thøc vÒ marketing trong ®éi ngò l·nh ®¹o ph¶i ®­îc c¶i thiÖn. - X©y dùng hÖ thèng th«ng tin thÞ tr­êng ®¶m b¶o doanh nghiÖp lu«n n¾m b¾t ®­îc nh÷ng th«ng tin míi nhÊt vÒ ho¹t ®éng kinh tÕ, kü thuËt cã liªn quan, x©y dùng ®éi ngò c¸n bé vµ ®Ò xuÊt c¸c gi¶i ph¸p cÇn thiÕt cho sù ph¸t triÓn doanh nghiÖp. - Tæ chøc nghiªn cøu thÞ tr­êng mét c¸ch th­êng xuyªn, ®Þnh kú. - Tæ chøc hÖ thèng, ph­¬ng ph¸p qu¶ng c¸o hiÖu qu¶ hîp lý. - C«ng t¸c dÞch vô ph¶i ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm tóc vµ hoµn h¶o. Nã thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp ®èi víi s¶n phÈm cña m×nh vµ lµ c¬ héi gi÷ kh¸ch, biÕt ®­îc nhu cÇu cña kh¸ch ®Ó c¶i tiÕn vµ phôc vô ngµy mét tèt h¬n. Trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt mang tÝnh chñ quan cña em nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. Tuy nhiªn, do thêi gian nghiªn cøu vµ tr×nh ®é b¶n th©n cßn h¹n chÕ, còng nh­ do tÝnh chÊt phøc t¹p cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ngty, nªn viÖc ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ cña ®Ò tµi ch­a thËt s©u s¾c, biÖn ph¸p ch­a ®Çy ®ñ vµ hoµn thiÖn. Song, em hy väng phÇn nµo nã sÏ gióp Ých cho c«ng ty trong viÖc qu¶n lý VL§ trong thêi gian tíi. 3.3. KiÕn nghÞ Muèn thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt ë trªn cÇn thiÕt ph¶i cã nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó thùc thi nh÷ng gi¶i ph¸p ®ã. Trong ®ã, ngoµi nh÷ng ®iÒu kiÖn néi t¹i cña chÝnh doanh nghiÖp cßn cã nh÷ng ®iÒu kiÖn vÜ m« mµ nhÊt thiÕt cÇn cã sù quan t©m cña Nhµ n­íc vµ nh÷ng cÊp bé ngµnh cao h¬n. §Ó t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc thùc hiÖn nh÷ng gi¶i ph¸p trªn nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty nãi chung vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng nãi riªng, em xin ®­a ra mét sè kiÕn nghÞ. 3.3.1. KiÕn nghÞ víi Nhµ N­íc - Trong qu¸ tr×nh gia nhËp WTO, Nhµ n­íc ®ang cã chÝnh s¸ch cæ phÇn ho¸ mét c¸ch m¹nh mÏ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc. C«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi còng lµ mét doanh nghiÖp n»m trong chÝnh s¸ch nµy. ChÝnh s¸ch nµy phÇn nµo ¶nh h­ëng ®Õn c¬ cÊu tæ chøc vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Do ®ã, nhÊt thiÕt Nhµ n­íc ph¶i ban hµnh chÝnh s¸ch mét c¸ch cô thÓ tíi doanh nghiÖp, ph¶i cã kÕ ho¹ch chi tiÕt vµ ®ång bé ®Ó tr¸nh sù bì ngì cho doanh nghiÖp, vµ tõ ®ã viÖc thùc thi nh÷ng gi¶i ph¸p trªn sÏ dÔ dµng h¬n. - ChÝnh phñ cÇn sím thµnh lËp mét c¬ quan chuyªn tËp hîp sè liÖu ®Ó ®­a ra mét hÖ thèng chØ tiªu trung b×nh cho tõng ngµnh ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã c¬ së chÝnh x¸c trong viÖc ®¸nh gi¸ vÞ thÕ cña doanh nghiÖp m×nh, t×m ra nh÷ng mÆt m¹nh, mÆt yÕu cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt nh÷ng mÆt yÕu kÐm. - ChÝnh phñ nªn ph¸t triÓn thÞ tr­êng tµi chÝnh, ®Æc biÖt lµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã thÓ ®a d¹ng ho¸ h×nh thøc ®Çu t­ còng nh­ c¸ch thøc huy ®éng vèn. Víi mét thÞ tr­êng tiÒn tÖ ph¸t triÓn, c¸c c«ng ty cã thÓ ®Çu t­ nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi cña m×nh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt còng nh­ dÔ dµng huy ®éng vèn phôc vô cho nhu cÇu vèn ng¾n h¹n mét c¸ch phï hîp nhÊt víi ®iÒu kiÖn cña m×nh. C¸c c«ng ty còng cã thÓ b¸n c¸c kho¶n nî khã ®ßi cña m×nh trªn thÞ tr­êng tµi chÝnh. Nh­ vËy, c«ng ty cã thÓ c¶i thiÖn ®­îc hiÖu qu¶ sö dông cña ng©n quü vµ kho¶n ph¶i thu cña m×nh. - Trong ®iÒu kiÖn c¹nh tranh gay g¾t nh­ hiÖn nay th× viÖc b¶o hé quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp cho c¸c doanh nghiÖp nãi chung còng nh­ doanh nghiÖp trong ngµnh s¶n xuÊt xe ®¹p lµ ®iÒu hÕt søc cÇn thiÕt. VÒ vÊn ®Ò nµy nhµ n­íc ®· cã v¨n b¶n nh­ng viÖc triÓn khai thùc hiÖn, kiÓm so¸t thÞ tr­êng kÐm hiÖu qu¶ dÉn ®Õn hµng gi¶, hµng nh¸i ë c¸c tØnh rÊt nhiÒu lµm ph­¬ng h¹i ®Õn quyÒn lîi cña ng­êi tiªu dïng còng nh­ cña c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n ch©n chÝnh. - HiÖn nay, xe ®¹p nhËp lËu rÊt nhiÒu, nhÊt lµ xe ®¹p NhËt. Nhµ n­íc cÇn cã biÖn ph¸p ng¨n chÆn t×nh tr¹ng trªn ®Ó b¶o vÖ quyÒn lîi cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt trong n­íc, gióp doanh nghiÖp cã lßng tin ®Ó cã thÓ m¹nh d¹n ®Çu t­ ®æi míi c«ng nghÖ. 3.3.2. KiÕn nghÞ víi HiÖp héi xe ®¹p, xe m¸y ViÖt Nam. - Do c¸c mÉu m· xe ®¹p vµ phô tïng xe ®¹p ®· qu¸ cò, kh«ng cßn phï hîp víi thÞ hiÕu cña nhiÒu ng­êi tiªu dïng, viÖc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt xe ®¹p ph¶i c¶i tiÕn mÉu m· s¶n phÈm lµ mét viÖc hÕt søc cÇn thiÕt. Tuy nhiªn, khi ViÖt Nam gia nhËp c¸c tæ chøc th­¬ng m¹i quèc tÕ, c¸c doanh nghiÖp sÏ vÊp ph¶i luËt b¶o vÖ quyÒn së h÷u kiÓu d¸ng c«ng nghiÖp. V× vËy ta cÇn cã nh÷ng kiÓu d¸ng xe ®¹p míi cña ViÖt Nam. Theo em, c¸c c«ng ty trong HiÖp héi nªn thèng nhÊt vÒ mÉu xe míi vµ ph©n ra c¸c c«ng ty s¶n xuÊt c¸c phô tïng cña mÉu míi nµy. - Trong viÖc ®æi míi c«ng nghÖ, c¸c c«ng ty trong HiÖp héi nªn th­¬ng l­îng víi nhau ®Ó ph©n c«ng, chuyªn m«n ho¸ s¶n xuÊt. Nh­ vËy, c¸c c«ng ty vÉn cã ®­îc nh÷ng d©y chuyÒn míi s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm kh¸c nhau, tr¸nh sù trïng l¾p, c¹nh tranh kh«ng cÇn thiÕt vµ l·ng phÝ vèn. 3.3.3. KiÕn nghÞ víi c¸c bé ngµnh liªn quan. - Thùc hiÖn quyÕt ®Þnh sè 29 Q§_TTg ngµy 9 th¸ng 2 n¨m 1998 cña Thñ t­íng ChÝnh phñ vÒ mét sè gi¶i ph¸p hç trî ph¸t triÓn ngµnh c¬ khÝ, c«ng ty ®· ®­îc gi¶i ng©n thùc hiÖn mét sè dù ¸n ®­îc duyÖt, nguån vèn ®Çu t­ lµ nguån vèn vay ­u ®·i cña nhµ n­íc th«ng qua chi nh¸nh quü hç trî ®Çu t­ quèc gia. Tuy nhiªn do tiÕn ®é xÐt duyÖt dù ¸n cßn chËm nªn hiÖn nay c«ng ty míi chØ gi¶i ng©n ®­îc hai dù ¸n lµ ®Çu t­ mua m¸y ®ét dËp theo hîp ®ång vay n¨m 1999 vµ dù ¸n ®Çu t­ mua d©y chuyÒn s¶n xuÊt vá ruét d©y phanh vµo quý 4 n¨m 2001. Tæng gi¸ trÞ cña hai dù ¸n nµy míi ®¹t 5 tØ ®ång, b»n 30% tæng sè vèn ®Çu t­ ®­îc duyÖt, trong ®ã dù ¸n mua d©y chuyÒn s¶n xuÊt vá ruét d©y phanh tuy ®· ®­îc ®Ö tr×nh tõ cuèi n¨m 1999 nh­ng ®Õn cuèi n¨m 2001 dù ¸n míi ®­îc thùc thi, tiÕn ®é nh­ vËy lµ qu¸ chËm. §Ó viÖc ®Çu t­ cho c¸c dù ¸n nµy ®­îc thùc hiÖn nhanh chãng, n©ng cao n¨ng lùc cña c¸c doanh nghiÖp c¬ khÝ ®Ó hä cã thÓ c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp n­íc ngoµi khi ViÖt Nam më cöa thÞ tr­êng, ®Ò nghÞ c¸c bé ngµnh cã liªn quan thùc hiÖn nhanh h¬n qu¸ tr×nh xÐt duyÖt dù ¸n. - HiÖn nay, thµnh phè Hµ Néi ®ang cã dù ¸n di dêi mét sè nhµ m¸y, trong ®ã cã c«ng ty xe ®¹p xe m¸y §èng §a ra khái thµnh phè. §Ò nghÞ UBND thµnh phè xem xÐt ®Ó bè trÝ c¸c doanh nghiÖp hîp lý, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt phô tïng xe ®¹p nh­ c«ng ty ®­îc ë gÇn c¸c doanh nghiÖp l¾p r¸p xe ®¹p còng nh­ c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt nguyªn vËt liÖu cho c«ng ty, nh­ vËy th× ho¹t ®éng cung cÊp ®Çu vµo còng nh­ ho¹t ®éng tiªu thô cña c«ng ty ®­îc thuËn lîi, kÞp thêi vµ c¸c doanh nghiÖp tiÕt kiÖm ®­îc chi phÝ vËn chuyÓn, t¨ng c­êng sù hîp t¸c gi÷a c¸c c«ng ty. KÕt luËn Vèn l­u ®éng vµ viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng kh«ng ph¶i lµ mét vÊn ®Ò míi mÎ nh­ng nã lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña mçi doanh nghiÖp bëi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng g¾n liÒn víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr­êng lu«n cã sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau, ®Ó ®øng v÷ng ®­îc trªn thÞ tr­êng lµ mét vÊn ®Ò hÕt søc khã kh¨n. C«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi lµ mét doanh nghiÖp Nhµ n­íc ho¹t ®éng trong lÜnh vùc s¶n xuÊt c«ng nghiÖp, quy m« cña c«ng ty kh«ng lín, tr×nh ®é qu¶n lý cßn h¹n chÕ nªn c«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n trong vÊn ®Ò qu¶n lý vµ sö dông vèn l­u ®éng cña m×nh. Do vËy, viÖc t×m ra gi¶i ph¸p ®Ó c«ng ty sö dông vèn l­u ®éng hiÖu qu¶ h¬n cã mét ý nghÜa rÊt quan träng. Víi ®Ò tµi nµy, em mong muèn ®­a ra mét sè vÊn ®Ò c¬ b¶n vµ thùc tiÔn vÒ hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý vèn l­u ®éng cña c«ng ty. Th«ng qua ®ã ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c nµy cña c«ng ty. Hy väng r»ng c¸c gi¶i ph¸p nµy sÏ gãp phÇn thóc ®Èy ho¹t ®éng kinh doanh cña c«ng ty nãi chung vµ c«ng t¸c qu¶n lý vèn l­u ®éng nãi riªng. Do nh÷ng khã kh¨n, cïng víi tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, em kh«ng tr¸nh khái nhòng thiÕu sãt ngé nhËn, thiÕu thùc tÕ… khi ®­a ra nh÷ng ý kiÕn chñ quan. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®ãng gãp ý kiÕn phª b×nh cña thÇy c« gi¸o vµ c¸c b¹n ®äc ®Ó ®Ò tµi ®­îc hoµn thiÖn vµ cã gi¸ trÞ thùc tiÔn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù h­íng dÉn nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o Vò Duy Hµo, cïng toµn thÓ c¸n bé phßng tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi ®· gióp ®ì em trong thêi gian thùc tËp còng nh­ trong viÖc hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Sinh viªn thùc hiÖn Tr­¬ng Quúnh Giao Bảng 1: Kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty Xe đạp – Xe máy Đống Đa Hà Nội trong các năm 2001 – 2003 Đơn vị tính: đồng STT Chỉ tiêu Năm 2001 Năm 2002 Năm 2003 1 Tổng doanh thu 4.423.358.200 4.219.293.644 7.285.368.850 2 Doanh thu tuần 4.419.224.325 4.219.293.644 7.251.031.170 3 Giá vốn hàng bán 3.426.291.484 3.815.526.850 6.439.832.311 4 Lợi nhuận gộp 992.932.841 403.766.794 811.198.859 5 Chi phí bán hàng 80.485.933 81.754.233 56.414.649 6 Chí phí quản lý doanh nghiệp 852.799.306 1.029.699.160 759.062.758 7 Lợi nhuận thuần từ hoạt dộng kinh doanh 59.647.552 -707.686.599 -4.278.548 8 Lợi nhuận hoạt động tài chính -110.031.369 833.683.874 -3.697.924 9 Lợi nhuận bất thường 104.304.334 -75.761.716 72.346.092 10 Tổng lợi nhuận trước thuế 53.920.517 50.235.559 64.369.620 11 Lợi nhuận sau thuế 36.665.952 34.160.180 43.771.324 (Nguồn: Các báo cáo tài chính của công ty năm 2001-2003) Bảng 6: Tình hình tăng, giảm vốn bằng tiền năm 2003 Đơn vị tính: đồng Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm So sánh CN/ĐN Số tiền (đ) % Số tiền (đ) % ± Số tiền (đ) Tỷ lệ T, G I. Tiền 1.112.201.970 100 156.502.429 100 -955.699.541 -86 1. Tiền mặt tại quỹ 84.006.649 8 55.236.948 35 -28.769.701 -34 2. Tiền gửi ngân hàng 1.028.195.321 92 101.265.481 65 -926.929.840 -90 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 7: Chỉ số phản ánh khả năng thanh toán của công ty năm 2003 STT Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm CN – ĐN 1 Hệ số thanh toán tổng quát 1,96 1,73 -0,23 2 Hệ số thanh toán tạm thời 1,58 0,87 -0,71 3 Hệ số thanh toán nhanh 1,06 0,56 -0,5 4 Hệ số thanh toán tức thời 0,43 0,02 0,41 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 8: Tình hình quản lý các khoản phải thu của công ty năm 2003 Đơn vị tính: đồng Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm So sánh CN/ĐN Số tiền (đ) % Số tiền (đ) % ± Số tiền (đ) Tỷ lệ T, G Các khoản phải thu 1.580.342.341 100 2.901.740.429 100 1.321.398.088 84 1. Phải thu của khách hàng 1.580.335.145 99,99 2.900.441.177 99,96 1.320.106.032 84 2. Thuế GTGT được khấu trừ 7.196 0,01 1.299.252 0,04 1.292.056 17.955 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 9: Công tác quản lý các khoản phải thu qua 2 năm 2002 và 2003 Chỉ tiêu Đơn vị Năm 2002 Năm 2003 So sánh 2003/2002 Doanh thu đồng 4.219.293.644 7.251.031.170 3.031.7373526 Nợ phải thu bình quân đồng 1.199.162.225 2.241.041.385 1.041.879.160 Vòng quay các khoản phải thu vòng 3,51 3,23 -0,28 Kỳ thu tiền trung bình ngày 102 111 9 Tỷ trọng nợ phải thu bq / 100đ d.thu % 28 31 3 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2002 và 2003) Bảng 11: Tình hình tổ chức tiêu thụ một số sản phẩm chính Sản phẩm tiêu thụ Đơn vị tính Thực hiện 2002 Thực hiện 2003 So sánh TH 2003/2002 Phanh Bộ 122.060 110.915 91% Bàn đạp Đôi 12.384 11.983 97% Chân chống Cái 59.830 52.030 87% Vỏ ruột phanh xe đạp Bộ 102.320 Dây phanh xe máy Sợi 23.810 Dây ga xe máy “ 24.210 Dây le xe máy “ 22.210 Dây công tơ mét “ 17.200 (Nguồn: Báo cáo tổng kết HĐSXKD của công ty năm 2003) Bảng 12: Kết cấu hàng tồn kho của công ty năm 2003 Đơn vị tính: đồng Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm So sánh CN/ĐN Số tiền (đ) % Số tiền (đ) % ± Số tiền (đ) Tỷ lệ T, G NVL tồn kho 431.304.049 33 525.194.475 31 93.890.4263 22 CCDC trong kho 76.853.579 6 33.912.980 2 -42.958.599 -56 CPSXKD dở dang 135.164.535 10 664.613.595 39 529.449.060 392 TP tồn kho 652.697.085 50 480.308.902 28 -172.370.183 -26 Cộng 1.296.019.248 100 1.704.029.952 100 408.010.704 31 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 14: Kế hoạch sản xuất của công ty năm 2004 STT Chỉ tiêu Đơn vị tính KH 2004 % KH 2004 T.hiện 2003 1 Giá trị sản xuất CN Tr.đồng 7.915 120% 2 Doanh thu “ 8.714 120% 3 Nộp ngân sách “ 406 82% 4 Lao động bình quân Người 145 5 Thu nhập bình quân 1000 đ. 1.100 6 Kim ngạch xuất khẩu 1000 USD 1.040 7 Thu nhập doanh nghiệp Tr.đồng. 70 117% (Nguồn: Báo cáo phương hướng HĐSXKD năm 2004 của công ty) Bảng 2: Hiệu quả tổ chức sử dụng vốn sản xuất kinh doanh của công ty qua hai năm 2002 - 2003 STT Chỉ tiêu Năm 2002 Năm 2003 So sánh 2003/2002 ± Tuyệt đối Tỉ lê T, G 1 Tổng doanh thu 4.219.293.644 7.285.368.850 3.066.075.206 73 2 Doanh thu thuần 4.219.293.644 7.251.031.170 3.031.737.526 72 3 Lợi nhuận 34.160.180 43.771.342 9.611.162 28 4 Nộp ngân sách 16.075.379 20.598.278 4.522.899 28 5 Tổng VKD bình quân Trong đó: + Vốn CĐ bình quân + Vốn LĐ bình quân 14.106.535.070 10.951.038.930 3.155.496.151 18.362.768.920 13.971.334.782 4.391.434.135 4.256.233.850 3.020.295.852 1.235.937.984 30 28 39 6 Doanh lợi vốn SXKD (3 : 5) 0,02 0,02 0 7 Doanh lợi doanh thu (3 : 2) 0,008 0,006 0,002 8 Vòng quay tổng vốn (2 : 5) 0,3 0,4 0,1 Đơn vị tính: đồng (Nguồn: Các báo cáo tài chính của công ty năm 2002 và 2003) Bảng 3: Vốn và nguồn vốn kinh doanh của công ty năm 2003 Đơn vị tính: đồng STT Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm Số tiền (đ) TT (%) Số tiền (đ) TT (%) I Vốn kinh doanh 16.137.255.764 100 20.588.282.070 100 1 Vốn lưu động 3.999.967.259 24,78 4.782.901.010 23,23 2 Vốn cố định 12.137.288.505 75,22 15.805.381.060 76,77 II Nguồn vốn kinh doanh 16.137.255.764 100 20.588.282.070 100 1 Nợ phải trả 8.277.258.234 50,98 11.845.580.332 57,53 - Nợ ngắn hạn Trong đó: + Vay ngắn hạn + Phải trả người bán +Thuế và các khoản phải nộp NN +Phải trả CNV +Phải trả phải nộp khác 2.531.106.363 0 536.994.678 1.434.187.842 352.136.915 207.786.928 30,76 21,21 56,66 13,91 8,20 5.455.186.432 0 3.783.943.536 1.089.926.323 177.914.911 403.401.662 46,05 69,36 19,97 3,26 7,39 - Nợ dài hạn 5.552.269.776 67,48 6.276.410.000 52,98 - Nợ khác 143.882.095 1,74 113.983.900 0,96 2 Vốn chủ sở hữu 7.909.997.530 49,02 8.742.701.738 42,47 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 4: Vốn lưu động và nguồn vốn lưu động của công ty năm 2003 Đơn vị tính: đồng Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm So sánh ĐN/CN Số tiền (đ) % Số tiền (đ) % ± Số tiền (đ) Tỉ lệ T, G I. Vốn lưu động 3.999.967.259 100 4.782.901.010 100 782.933.751 20 1. Tiền 1.112.201.970 28 156.502.429 3 -955.699.541 -86 2. Các khoản phải thu 1.580.342.341 40 2.901.740.429 61 1.321.398.088 84 3. Hàng tồn kho 1.302.704.448 33 1.706.815.152 36 404.110.704 31 4. TSLĐ khác 4.718.500 0,11 17.843.000 0,37 13.124.500 278 II. Nguồn vốn lưu động 1. Theo nguồn hình thành 3.999.967.259 100 4.782.901.010 100 782.933.751 20 Ngân sách cấp và tự bổ sung 1.468.860.896 37 Vốn vay 2.531.106.363 63 5.455.186.432 2.924.080.069 116 2. Theo thời gian huy động vốn 3.999.967.259 100 4.872.901.010 100 782.933.751 20 Nguồn VLĐ thường xuyên 1.468.860.896 37 Nguồn VLĐ tạm thời 2.531.106.363 63 5.455.186.432 114 2.924.080.069 116 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 5: Tình hình phân bổ và cơ cấu vốn lưu động của công ty năm 2003 Đơn vị tính: đồng Chỉ tiêu Đầu năm Cuối năm So sánh CN/ĐN Số tiền (đ) % Số tiền (đ) % ± Số tiền (đ) Tỉ lệ T, G I. Tiền 1.112.201.970 28 156.502.429 3 -995.699.541 -86 1. Tiền mặt tại quỹ 84.006.649 8 55.236.948 35 -28.769.701 -34 2. Tiền gửi ngân hàng 1.028.195.321 92 101.265.481 65 -926.929.840 -90 II. Các khoản phải thu 1.580.342.341 40 2.901.740.429 61 1.321.398.088 84 1. Phải thu của KH 1.580.335.145 99,99 2.900.441.177 99,06 1.320.106.032 28 2. Thuế GTGT được khấu trừ 7.196 0,01 1.299.252 0,04 1.292.056 17955 III. Hàng tồn kho 1.302.704.448 33 1.706.815.152 36 404.110.704 31 1. NVL tồn kho 431.304.049 33 525.194.475 31 93.890.426 8122 2. Công cụ dụng cụ 76.871.579 6 33.912.980 2 -42.958.599 -56 3. Chi phí SXKD dở dang 135.164.535 10 664.613.595 39 529.449.060 392 4. Thành phẩm 652.679.085 50 480.308.902 28 -172.370.183 -26 IV. TSLĐ khác 4.718.500 0,1 17.843.000 0,3 13.124.500 278 1. Tạm ứng 4.718.500 100 17.843.000 100 13.124.500 278 CỘNG 3.999.967.259 100 4.782.901.010 100 782.933.751 20 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 10: Tình hình công nợ của công ty năm 2003 Đơn vị tính: đồng Khoản phải thu Đầu năm Cuối năm Khoản phải trả Đầu năm Cuối năm 1. Phải thu của khách hàng 1.580.335.145 2.900.441.177 1. Phải trả người bán 536.994.678 3.783.943.536 2. Thuế GTGT được khấu trừ 7.196 1.299.252 2. Thuế và các khoản phải nộp NN 1.434.187.842 1.089.926.323 3. Phải trả CNV 352.136.915 177.914.911 4. Phải trả, phải nộp khác 207.786.928 403.4010.662 Cộng 1.580.342.341 2.901.740.429 Cộng 2.531.106.363 5.455.186.432 (Nguồn: Báo cáo tài chính của công ty năm 2003) Bảng 13: Hiệu quả sử dụng vốn lưu động của công ty qua hai năm 2002 và 2003 STT Chỉ tiêu Đơn vị tính Năm 2002 Năm 2003 So sánh 2002/2003 ± Số tuyệt đối Tỷ lệ T,G 1 Tổng doanh thu đ 4.219.293.644 7.285.368.850 3.066.075.206 73 2 Doanh thu thuần đ 4.219.293.644 7.251.031.170 3.031.737.526 72 3 Lợi nhuận thuần đ 34.160.180 43.771.342 9.611.162 28 4 Giá vốn hàng bán đ 3.815.526.850 6.439.832.311 2.624.305.461 69 5 VLĐ bình quân đ 3.155.496.151 4.391.434.135 1.235.937.984 39 6 Vốn vật tư hàng hoá bình quân đ 1.219.505.139 1.504.759.800 285.254.661 23 7 Số dư bq các khoản phải thu đ 1.199.162.225 2.241.041.385 1.041.879.160 87 8 Vòng quay VLĐ vòng 1,34 1,65 0,31 23 9 Kỳ luân chuyển VLĐ ngày 269 218 -51 19 10 Vòng quay vốn vật tư hàng hoá vòng 3,1 4,28 1,15 3 11 Số ngày một vòng quay vốn vật tư hàng hoá ngày 115 84 -31 0,87 12 Vòng quay các khoản phải thu vòng 3,51 3,23 -0,28 8 13 Kỳ thu tiền trung bình ngày 102 111 9 9 14 Doanh lợi VLĐ (100đ lợi nhuận) % 1,08 0,99 -0,09 8 15 Mức đảm nhiệm VLĐ đồng 0,77 0,61 -0,16 21 (Nguồn: Các báo cáo tài chính của công ty năm 2002 và 2003) Danh Môc tµi liÖu tham kh¶o Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ tµi chÝnh doanh nghiÖp - NXB Thèng Kª 1997. Chñ biªn: TS. Vò Duy Hµo - §µm V¨n HuÖ, Th.S NguyÔn Quang Ninh Gi¸o tr×nh Tµi chÝnh doanh nghiÖp - NXB Gi¸o Dôc 2002. Chñ biªn: TS. L­u ThÞ H­¬ng Gi¸o tr×nh Qu¶n trÞ Tµi chÝnh doanh nghiÖp - NXB Tµi chÝnh 2001. Gi¸o tr×nh KÕ to¸n qu¶n trÞ - NXB Tµi chÝnh 2001. Ph©n tÝch tµi chÝnh doanh nghiÖp - NXB Thèng Kª. Gi¸o tr×nh Ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ - NXB Tµi chÝnh 2001. T¹p chÝ Tµi chÝnh 2002. Thêi b¸o kinh tÕ. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi tõ n¨m 2001 – 2003. B¸o c¸o tæng kÕt n¨m 2003 cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. Vµ mét sè tµi liÖu kh¸c. Quy tr×nh s¶n xuÊt d©y phanh xe ®¹p Nguyªn vËt liÖu (thÐp phi 1, 2) M¸y Ðp dÑt M¸y cuèn vá phanh M¸y nhùa (bäc nhùa vá phanh) M¸y c¾t Thµnh phÈm L¾p r¸p Quy tr×nh s¶n xuÊt d©y phanh xe ®¹p Nguyªn vËt liÖu (thÐp phi 1, 2) M¸y Ðp dÑt M¸y cuèn vá phanh M¸y nhùa (bäc nhùa vá phanh) M¸y c¾t Thµnh phÈm L¾p r¸p S¬ ®å s¶n xuÊt s¶n phÈm Kho BTP méc méc Kho BTP PX §ét NVL PX M¹ PX L¾p r¸p PX phô tïng xe m¸y Kho thµnh phÈm Kho BTP nhùa Gia c«ng S¬ ®å tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý ë C«ng ty xe ®¹p xe m¸y §èng §a Hµ Néi c«ng ®oµn ®oµn tncs hcm gi¸m ®èc phã gi¸m ®èc phô tr¸ch ®Çu t­ kiªm bÝ th­ ®¶ng uû phã gi¸m ®èc phô tr¸ch kü thuËt s¶n xuÊt Phßng Tæng hîp PX Phô tïng xe m¸y PX ®ét dËp Phßng Kü ThuËt SX PX L¾p r¸p PX M¹ Phßng K.To¸n T.chÝnh T.kª Phßng Kinh doanh Tr×nh tù ghi sæ theo h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ t¹i C«ng ty xe ®¹p xe m¸y §èng §a Hµ Néi b¸o c¸o tµi chÝnh sæ c¸i tµi kho¶n chi phÝ nhËt ký chøng tõ sè 7 chøng tõ gèc vµ c¸c b¶ng ph©n bæ thÎ vµ sæ kÕ to¸n chi tiÕt b¶ng kª sè 4 b¶ng tæng hîp chi tiÕt Ghi cuèi th¸ng Ghi hµng ngµy §èi chiÕu, kiÓm tra Môc lôc Lêi më ®Çu 1 Ch­¬ng I. Vèn l­u ®éng vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. 3 1.1. Vèn l­u ®éng vµ vai trß cña nã trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp 3 1.1.1. Vèn l­u ®éng vµ nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. 3 1.1.1.1. Vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. 3 1.1.1.2. Nguån h×nh thµnh vèn l­u ®éng cña doanh nghiÖp. 7 1.1.2. Vai trß cña vèn l­u ®éng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 10 1.1.3. ý nghÜa cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông VL§ trong doanh nghiÖp. 11 1.2. HiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 14 1.2.1. Kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 14 1.2.2. HÖ thèng chØ tiªu x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 15 1.2.2.1. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ tèc ®é lu©n chuyÓn vèn l­u ®éng. 18 1.2.2.2. ChØ tiªu hµm l­îng vèn l­u ®éng. 19 1.2.2.3. ChØ tiªu vÒ doanh lîi. 19 1.2.2.4. C¸c chØ tiªu kh¸c. 19 1.3. C¸c nh©n tè ¶nh h­ëng tíi hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng. 21 1.3.1. C¸c nh©n tè bªn ngoµi. 21 1.3.2. C¸c nh©n tè bªn trong. 23 Ch­¬ng II. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. 25 2.1. Kh¸i qu¸t vÒ c«ng ty. 25 2.1.1. S¬ l­îc sù ph¸t triÓn vµ h×nh thµnh cña c«ng ty. 25 2.1.2. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý s¶n xuÊt vµ qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n cña c«ng ty. 26 2.1.2.1. §Æc ®iÓm tæ chøc qu¶n lý. 26 2.1.2.2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt. 27 2.1.2.3. §Æc ®iÓm tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n. 27 2.1.3. §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ. 28 2.1.4. §Æc ®iÓm s¶n xuÊt kinh doanh. 28 2.1.4.1. §Æc ®iÓm vÒ kinh doanh cña c«ng ty. 28 2.1.4.2. Mét sè thuËn lîi, khã kh¨n trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. 29 2.1.5. Kh¸i qu¸t kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c«ng ty trong 3 n¨m gÇn ®©y. 31 2.2. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. 33 2.2.1. §¸nh gi¸ vÒ nguån vèn vµ c¬ cÊu vèn l­u ®éng cña c«ng ty.. 33 2.2.1.1. Vèn vµ nguån vèn kinh doanh cña c«ng ty. 33 2.2.1.2. Vèn l­u ®éng cña c«ng ty. 36 2.2.2. T×nh h×nh qu¶n lý vèn l­u ®éng cña c«ng ty.. 39 2.2.2.1. T×nh h×nh qu¶n lý vèn b»ng tiÒn cña c«ng ty. 39 2.2.2.2. T×nh h×nh qu¶n lý c¸c kho¶n ph¶i thu cña c«ng ty. 43 2.2.2.3. T×nh h×nh qu¶n lý hµng tån kho cña c«ng ty. 45 2.2.3. Thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña c«ng ty. 47 2.3. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng cña c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. 49 2.3.1. Nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc. 49 2.3.2. Nh÷ng h¹n chÕ vµ nguyªn nh©n. 50 Ch­¬ng III. Gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. 53 3.1. Ph­¬ng h­íng ph¸t triÓn cña c«ng ty trong thêi gian tíi. 53 3.2. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn l­u ®éng t¹i c«ng ty Xe ®¹p - Xe m¸y §èng §a Hµ Néi. 54 3.2.1. Thùc hiÖn tèt viÖc kÕ ho¹ch ho¸ vèn l­u ®éng vµ chñ ®éng trong viÖc huy ®éng vèn. 54 3.2.2. Qu¶n lý tèt c«ng nî vµ c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm 58 3.2.3. Qu¶n lý tèt vµ gi¶m thiÓu chi phÝ dù tr÷ tån kho. 61 3.2.4. T¨ng c­êng c«ng t¸c qu¶n lý ng©n quü. 63 3.2.5. N©ng cao chÊt l­îng s¶n phÈm, c¶i tiÕn mÉu m·, t¨ng c­êng kh¶ n¨ng c¹nh tranh. 65 3.3. KiÕn nghÞ. 69 3.3.1. KiÕn nghÞ víi Nhµ N­íc. 69 3.3.2. KiÕn nghÞ víi HiÖp héi xe ®¹p, xe m¸y ViÖt Nam. 70 3.3.3. KiÕn nghÞ víi c¸c bé ngµnh liªn quan. 71 KÕt luËn 72 ._.