Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ở Ngân hàng thương mại cổ phần Bắc Á (NASB), chi nhánh 57A Phan Chu Trinh - Hà Nội

Lời nói đầu Khi nói đến nền kinh tế của một đất nước phát triển, hiệu quả và công bằng hay không, các chỉ tiêu kinh tế vi mô, vĩ mô như thể nào cụ thể là: Tốc độ tăng trưởng (GDP) bình quân hàng năm, cơ cấu ngành kinh tế (CN-DN-NN), tốc độ lạm phát (G), công bằng xã hội và các chỉ tiêu phát triển con người ....là những chỉ tiêu phản ánh đậm nét nhất. Để có một nền kinh tế phát triển thì phải đạt được đồng thời hai chỉ tiêu là tăng trưởng kinh tế đi kèm công bằng xã hội..., tuy nhiên, đây là một vấn đề dài hạn không những với nền kinh tế của chúng ta mà còn của cả các nước có nền kinh tế được coi là phát triển. Với đất nước Việt Nam chúng ta, một đất nước trải qua những cuộc chiến tranh với nhiều hi sinh và mất mát, nền kinh tế bị chiến tranh tàn phá nặng nề, nhất là trong cuộc chiến chống đế quốc Mỹ. Thực hiện đổi mới do Đảng ta khởi xướng và lảnh đạo, nền kinh tế nước ta đã vượt qua nhiều khó khăn và thử thách đã đạt được những thành tựu đáng khích lệ: Hằng năm tốc độ tăng trưởng đạt cao trên 7%, lạm phát được kiềm chế và nằm trong tầm kiểm soát, các doanh nghiệp thuộc mọi thành phần kinh tế đã ngày càng khẳng định vai trò của minh trên thị trường không chỉ thu gọn trong quốc gia, mà đang vươn rộng ra khu vực và quốc tế. Để làm được như vậy là cả một quá trình phấn đấu của mọi thành phần kinh tế, mọi cơ quan tổ chức…, đặc biệt là vai trò quản lí vĩ mô của Nhà nước và những đổi mới trong hoạt động của hệ thống ngân hàng. Trong thời kì khôi phục và phát triển, nền kinh tế cần trải quá qua trình tập trung tư bản và lúc này ngân hàng đóng vai trò như các mạch máu thu hút vốn từ nền kinh tế trong và ngoài nước để tập trung đầu tư lại cho nền kinh tế đáp ứng nhu cầu phát triển, như vậy, hoạt động tín dụng của ngân hàng đóng vai trò rất quan trọng, không những cho ngân hàng mà cho cả nền kinh tế. Vì với ngân hàng, đây là hoạt động mang lại chủ yếu thu nhập, uy tín và quan hệ bên cạnh hoạt động thanh toán ngày càng mở rộng. Còn với nền kinh tế, hoạt động tín dụng nhằm đáp ứng nhu cầu bổ sung và chu chuyển vốn của cả nền kinh tế. Tuy nhiên, tín dụng cũng là hoạt động tiềm ẩn nhiều rủi ro, tổn thất thậm chí đưa đến phá sản. Do vậy “ Chất lượng tín dụng “ là vấn đế mà bất cứ một ngân hàng nào, một nền kinh tế nào cũng phải quan tâm. Đặc biệt ngày nay, khi hệ thống ngân hàng không ngừng phát triển về cả số lưọng lẫn quy mô, bên cạnh hệ thống ngân hàng quốc doanh, còn có nhiều ngân hàng cổ phần và các tổ chức tín dụng khác cũng đang phát triển rất mạnh mẽ trong tiến trình mở rộng loại hình đầu tư và cổ phần hoá doanh nghiệp nhà nước, nền kinh tế ngày càng phát triển và cũng diễn biến càng phức tạp hơn...nên vấn đề “chất lượng tín dụng” lại càng phải được đặc biệt quan tâm để ngăn ngừa nhửng rủi ro, tổn thẩt trong hoạt động tín dụng vốn mang tính rủi ro hệ thống rất cao. Riêng đối với hệ thống ngân hàng thương mại cổ phần, thì vấn đề chất lượng tín dụng càng cấp thiết hơn, vì các ngân hàng này thường giao dịch với các doanh nghiệp vừa và nhỏ với uy tín, khả năng tài chính và chất lượng thông tin hạn chế ...nên rủi ro là rất cao, do vậy để đi sâu vào vấn đề này, em chọn đề tài: “Giải pháp nâng cao chất lượng tín dụng ở Ngân hàng thương mai cổ phần Bắc Á, chi nhánh 57A Phan Chu Trinh-Hà Nội” để nghiên cứu. Với mong muốn góp, một phần công sức nhỏ bé của mình vào sự nghiệp đổi mới hoạt động của hệ thống NH ở nước ta hiện nay. Chương 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 1.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ TÍN DỤNG NGÂN HÀNG 1.1.1Khái niệm về tín dụng ngân hàng Trong nền kinh tế tiền tệ, mọi chủ thể trong quá trình hoạt động của mình, luôn xảy ra tình trạng mất cân đối trong luồng tiền ra và luồng tiền vào, từ thực tế đó, trong nền kinh tế luôn tồn tại những nguồn tài chính dư thừa chưa được sử dụng đến và nó bị đưa ra ngoài lưu thông dưới dạng tiết kiệm, bên cạnh đó, việc thiếu hụt tài chính của một số bộ phận tạo nên nhu cầu vốn của nền kinh tế. Như vậy một dư thừa không sinh lời, một thiếu hụt làm mất cơ hội đầu tư, làm cho nền kinh tế không hiệu quả trong sử dụng nguồn lực tài chính của mình, từ đó mà các nguồn lực khác cũng không phát huy hiệu quả, vì sản xuất cấn kết hợp đầy đủ các yếu tố: Nhân lực, vật lực và tài lực Từ yêu cầu đó hoạt động tín dụng ra đời từ dạng sơ khai là dùng tiền dư thừa để cho vay, đến đi vay để cho vay. Cùng với sự phát triển của nên kinh tế hoạt động tín dụng ngày này phát triển khá toàn diện: Theo Luật Các tổ chức tín dụng “Hoạt động tín dụng là việc tổ chức tín dụng sử dụng nguồn vốn tự có, nguồn vốn huy động để cấp tín dụng”. Hoạt động tín dụng bao gồm bốn hoạt động chính: Thứ nhất: Cho vay là việc ngân hàng giao cho khách hàng sử dụng một khoản tiền, để dùng vào mục đích và thời gian nhất định theo thoả thuận và nguyên tắc có hoàn trả cả gốc lẫn lãi. Thứ hai: Chiết khấu là việc ngân hàng mua lại có thời hạn hay mua đứt các giấy tờ có giá từ các tổ chức và các cá nhân trong nền kinh tế với giá chiết khấu. Thứ ba: Bão lãnh là việc cam kết bằng văn bản của Tổ chức tín dụng (bên bão lãnh) với bên có quyền( bên nhận bão lãnh) về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng( bên được bão lãnh)khi khách hàng không thực hiện hay thực hiện không đúng nghĩa vụ cam kết với bên nhận bão lãnh. Khách hàng phải nhận nợ và phải hoàn trả cho Tổ chức tín dụng số tiền đã trả thay. Thứ tư: Cho thuê tài chính là loại cho thuê dài hạn, bên thuê không được huỷ bỏ hợp đồng, bên đi thuê chịu trách nhiệm bảo trì, đóng bảo hiểm và thuế tài sản. Phần lớn các hợp đồng cho thuê tài chính, bên thuê được quyền gia hạn hợp đồng hoặc được quyền mua đứt tài sản sau khi thời hạn hợp đồng kết thúc. Thực chất cho thuê tài chính là một hình thức tài trợ vốn, trong đó theo yêu cầu sử dụng của bên đi thuê, bên cho thuê tiến hành mua tài sản và giao cho bên đi thuê. Như vậy hoạt động tín dụng trong quan hệ tài chính là việc dịch chuyển vốn giữa các chủ thể với nhau trên cơ sở thoả thuận và sự tin tưởng lẫn nhau. 1.1.2 Đặc trưng của tín dụng ngân hàng Quan hệ tín dụng chỉ được diễn ra khi người cung và cầu vốn gặp nhau trên thị trường với các ràng buộc về không gian, thời gian và các điều kiện tín dụng được thoã mãn. Thứ nhất: Quan hệ tín dụng xuất phát từ sự tin tưởng của người cho vay với người đi vay, về việc sử dụng vốn đúng mục đích thoả thuận cùng sự hoàn trả đầy đủ và đúng han cả vốn lẫn lãi; ngược lại, người đi vay cũng tin tưởng rằng người cho vay có khả năng đáp ửng đủ các điều kiện của họ trong quan hệ tín dụng như số lượng, lãi suất, thời gian giải ngân và các điều kiện hỗ trợ khách hàng khác (như khả năng thực hiện thanh toán chuyển khoản, mạng lưới hoạt động và quan hệ rộng rãi với các doanh nghiệp cũng như các ngân hàng khác trong nước và quốc tế...) Thứ hai: Quan hệ tín dụng có nguyên tắc hoàn trả, có nghĩa là người cho vay giao vốn cho người đi vay sử dụng trong thời hạn thoả thuận trong hợp đồng tín dụng, khi đáo hạn mà không có các thoả thuận khác, thì người đi vay phải hoàn trả lại số vốn đó cộng thêm phần thặng dư cho người cho vay. Thứ ba: Giá trị hoàn trả lại thông thường phải lớn hơn giá trị gốc ban đầu, tức là chính bằng phần gốc với phần lãi. Giá trị thặng dư này đảm bảo cho ngân hàng bù đắp những khoản chi phí, rủi ro và mang lại cho ngân hàng một phần lợi nhuận, do vậy, việc tính toán chính xác mức lãi suất, phải vừa đảm bảo yêu cầu trên từ phía ngân hàng, vừa phải đảm bảo tính cạnh tranh hiệu quả trên thị trường. Thư tư: Trong quan hệ tín dụng ngân hàng, vì dựa trên cơ sở các hợp đồng kinh tế được pháp luật điều chỉnh, cho nên việc thực hiện đúng các thoả thuận đã cam kết là bắt buộc. Thứ năm: Hoạt động tín dụng gắn liền với hệ thông lưu thông tiền tệ của một quốc gia. Biểu hiện chính là nó được thực hiện bởi các Trung gian tài chính và thông qua hoạt động tín dụng của các Trung gian tài chính đó đã tác động trực tiếp đến quá trình luân chuyển vốn của nền kinh tế. Các Trung gian tài chính thông qua huy động vốn và cho vay đã thực hiện đưa vốn tiết kiệm từ dân cư (vốn ngoài lưu thông) vào quá trình đầu tư có hiệu quả, làm tăng vòng quay vốn của nền kinh tế. Thứ sáu: Hoạt động tín dụng đa dạng phong phú và tiềm ẩn nhiều rủi ro. Tính đa dạng của hoạt động tín dụng thể hiện ở: Thành phần khách hàng giao dịch (họ có thể ở cùng miền hoặc miền khác nhau, thuộc các thành phần kinh tế và giai tầng xã hội khác nhau). Trong thời kì công nghệ thông tin phát triển mạnh mẽ như hiện nay, thì khoảng cách giữa mọi người đã được thu hẹp, thị trường hoạt động được mở rộng, quan hệ tín dụng phát triển về cả số lượng và quy mô, bên cạnh đó, mục đích sử dụng vốn cũng rất đa dạng liên quan đến mọi hoạt động của nền kinh tế. Vì đa dạng và liên quan đến mọi hoạt động của nền kinh tế cho nên hoạt động tín dụng cũng tiềm ẩn rất nhiều rủi ro. Rủi ro trực tiếp từ chính hoạt động của NH như: Rủi ro thanh khoản (mất khả năng giải ngân), rủi ro mất vốn...do chính hoạt động tín dụng mang lại, ngoài ra còn có những rủi ro mang tính gián tiếp khách quan và chủ quan bên ngoài của nền kinh tế. Do vậy, trong hoạt động tín dụng, ngân hàng phải chủ động có những biện pháp tương ứng để phòng và chống rủi ro một cách đa dạng và hiệu quả. 1.1.3 Vai trò của tín dụng ngân hàng trong nền kinh tế thị trường Hoạt động tín dụng là kết quả quá trình phát triển lâu dài của nền kinh tế thị trường, sự ra đời của nó nhằm đáp ứng các nhu cầu phát triển riêng của ngân hàng, cũng như của toàn xã hội. Do vậy, vai trò quan trọng của tín dụng ngân hàng thường được xem xét qua các góc độ sau: 1.1.3.1 Với bản thân NH Tín dụng là hoạt động chủ yếu mang lại thu nhập cho ngân hàng, với ngân hàng, hoạt động này chiếm gần 70% chi phí và 90% thu nhập của các ngân hàng. Qua đó đủ cho ta thấy hoạt động tín dụng ngân hàng thực sự quan trọng với ngân hàng như thế nào. Nhưng bên cạnh đó, chúng ta thấy rằng với hoạt động này cũng mang lại nhiều rủi ro cho ngân hàng trong quá trình hoạt động của mình; cho nên các ngân hàng thường coi đây là trọng tâm trong quản trị của ngân hàng “Quản trị rủi ro tín dụng” 1.1.3.2 Với khách hàng Mọi dịch vụ cung cấp ra thị trường đều phải thoã mãn một hay nhiều nhu cầu nào đó của khách hàng. Mặt khác, hoạt động tín dụng xuất hiện là từ yêu cầu của thị trường, nó thoã mãn chính nhu cầu về phương tiện thanh toán của khách hàng. Thử xem rằng nếu một khách hàng với nhu cầu rất cấp thiết như y tế, mà không có nguồn thanh toán lúc này thì hậu quả sẽ như thế nào; một cơ hội đầu tư mà không có nguồn vốn thì khách hàng sẽ thiệt hại như thế nào. Do vậy, hoạt động tín dụng đã đáp ứng các nhu cầu đó đã và ngày càng tốt hơn đem lại cho khách hàng sự an tâm trong cuộc sống, cũng như hoạt động kinh tế của mình. 1.1.3.3 Với nền kinh tế. Nhận thấy rằng hoạt động tín dụng chủ yếu liên quan đến tiền tệ; chính là đối tượng giao dịch chính. Huy động vốn nhàn rỗi từ nền kinh tế và cho vay lại nền kinh tế, qua hoạt động này không chỉ mang lại lợi ich cho chính bản thân ngân hàng hay khách hàng giao dịch, mà còn đóng một vai trò cực kì quan trọng đối với nề kinh tế bởi những lợi ích to lớn mà chính nó mang lại. Thứ nhất: Thông qua hoạt động này, vốn đã được tập trung và cung ứng cho nền kinh tế; trên cơ sở đó, đảm bảo cho quá trình luân chuyển vốn và đầu tư của xã hội có hiệu quả. Thứ hai: Hoạt động tín dụng góp phần ổn định lưu thông tiền tệ và hàng hoá. + Với lưu thông tiền tệ: Thông qua hoạt động tín dụng ngân hàng có được thông tin quan trọng để điều tiết lưu thông tiền tệ và thực thi chính sách tiền tệ. + Với lưu thông hàng hoá: Qua hoạt động tín dụng góp phần cân đối cung cầu trên thị trường. Thứ ba: Kiểm soát thị trường và thu hút đầu tư trong và ngoài nước. + Kiểm soát thị trường: Với thị trường vốn và thị trường tiền tệ hoạt động này của ngân hàng đóng vai trò điều tiết rất lớn, kênh huy động vốn (khách hàng là người cho vay và ngân hàng đóng vai trò là đi vay) và kênh cung cấp vốn (ngược lại); khi thị trường có nhưng biến động, tín dụng thông qua lãi suất và các điều kiện cho vay sẽ điều tiết lại sự cân bằng của thị trường, Với thị trường hàng hoá, hoạt động tín dụng cũng có sự kiểm soát nhất định. Với cung hàng hoá qua kênh tín dụng có tác động trực tiếp hỗ trợ vốn cho các doanh nghiệp, nhà máy hay thông qua cổ đông. Còn với cầu hàng hoá hoạt động tín dụng gián tiếp tác động đến tiêu dùng của khách hàng hay cầu đầu tư của doanh nghiệp. Như vậy với sự kiểm soát thị trường, sẽ tạo nên sự ổn định và tính định hướng của thị trường. + Thu hút đầu tư: Ổn định môi trường, tăng trưởng kinh tế, ổn định giá trị đồng tiền... Những điều này sẽ mang lại một môi trường đầu tư hấp dẫn cho các nhà đầu tư, không chỉ trong mà còn cả ngoài nước Thứ tư: Hoạt động tín dụng mang lại nguồn thu lớn cho Ngân sách Nhà nước thông qua thuế thu nhập và đầu tư có uỷ thác của chính phủ. 1.1.4 Các hình thức cấp tín dụng ngân hàng Điều 49 Luật Các Tổ chức tín dụng qui định: “ TCTD được cấp tín dụng cho tổ chức, cá nhân dưới hình thức cho vay; chiết khấu, cầm cố thương phiếu và các giấy tờ có giá khác; bảo lãnh; cho thuê tài chính và các hình thức khác theo qui định của Ngân hàng Nhà nước”. 1.1.4.1 Cho vay đối với các tổ chức, cá nhân Đây là hình thức cấp tín dụng phổ biến của các ngân hàng thương mại, nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho nền kinh tế. Tài sản giao dịch được biểu hiện dưới hình thái tiền tệ. Các ngân hàng hiện nay chủ yếu huy động tiền gửi để cho vay, nhưng việc huy động này lại chủ yếu là huy động vốn ngắn hạn. Chính vì vậy để hạn chế được rủi ro, ngân hàng chủ yếu là cho vay ngắn hạn. Tại các nước phát triển, do nguồn vốn của các ngân hàng là rất lớn, mặt khác, tại đây thị trường chứng khoán cũng phát triển rầm rộ cho nên khả năng ngân hàng huy động được nguồn vốn là rất dễ dàng. Chính vì thế tại các nước này tỉ lệ cho vay trung, dài hạn cũng khá cao. Đối với một số nước đang phát triển như Việt Nam, thì việc huy động được nguồn vốn dài hạn là khá khó khăn; để đảm bảo cho hoạt động của các ngân hàng được an toàn, NHNN đã qui định các NHTM chỉ được phép sử dụng tối đa 30% vốn ngắn hạn để cho vay trung, dài hạn. Điều này đã kích thích các NHTM phải chủ động tìm ra các giải pháp thích hợp để có thể đáp ứng nhu cầu vay vốn cho nền kinh tế. Theo quyết định 1627/2001/QĐ-NHNN của Thống đốc NHNN Việt Nam về việc ban hành Qui chế cho vay của TCTD đối với khách hàng, các NHTM có thể áp dụng các phương thức cho vay sau: a.Cho vay từng lần: Theo phương thức này, mỗi một lần khách hàng cần vay vốn, khách hàng lại phải đến ngân hàng và hoàn tất thủ tục theo qui định của ngân hàng `và ký kết hợp đồng tín dụng. b.Cho vay theo hạn mức tín dụng: TCTD và khách hàng xác định và thoả thuận một hạn mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất định. c.Cho vay theo dự án đầu tư: TCTD cho khách hàng vay vốn để thức hiện dự án đầu tư phát triển sản xuất, kinh doanh dịch vụ và các dự án đầu tư phục vụ đời sống. d.Cho vay hợp vốn: Là phương thức cho vay, trong đó một nhóm các TCTD cùng cho vay đối với một dự án đầu tư hoặc phương án vay vốn của khách hàng; trong đó, có một TCTD đứng ra dàn xếp, phối hợp với các TCTD khác. Việc cho vay hợp vốn thực hiện theo qui định của Qui chế cho vay hiện hành và Qui chế đồng tài trợ của TCTD do Thống đốc NHNN ban hành. e.Cho vay trả góp: Khi khách hàng vay vốn, TCTD cùng khách hàng thoả thuận và xác định số lãi vốn vay phải trả cộng với số nợ gốc được chia ra để trả nợ theo nhiều kì hạn trong thời hạn vay. f.Cho vay theo hạn mức tín dụng dự phòng: TCTD cam kết đảm bảo sẵn sàng cho khách hàng vay vốn trong phạm vi hạn mức tín dụng nhất định. TCTD và khách hàng thoả thuận thời gian hiệu lực của hạn mức tín dụng dự phòng, mức phí trả cho hạn mức tín dụng dự phòng. g.Cho vay thông qua nghiệp vụ phát hành và sử dụng thẻ tín dụng: TCTD chấp thuận cho khách hàng được sử dụng số vốn vay trong phạm vi hạn mức tín dụng, để thanh toán tiền mua hàng hoá, dịch vụ và rút tiền mặt tại các máy rút tiền tự động. h.Cho vay theo hạn mức thấu chi: TCTD cho phép khách hàng chi vượt số tiền ghi trên tài khoản tiền gửi thanh toán của mình phù hợp với các quy định của Chính phủ và NHNN về hoạt động thanh toán qua các tổ chức cung ứng dịch vụ thanh toán. 1.1.4.2 Chiết khấu, cầm cố thương phiếu và các giấy tờ có giá. Là một nghiệp vụ tín dụng ngắn hạn, trong đó khách hàng chuyển nhượng thương phiếu và các giấy tờ có giá ngắn hạn khác cho ngân hàng để đổi lấy một số tiền bằng mệnh giá của thương phiếu và các giấy tờ có giá, trừ đi lãi chiết khấu và hoa hồng phí (nếu có). Đây là một trong những kỹ thuật cho vay cổ điển của ngân hàng và vẫn được áp dụng rộng rãi đến ngày nay. 1.1.4.3 Cho thuê tài chính. Cho thuê tài chính là một hình thức tài trợ vốn, trong đó theo yêu cầu sử dụng của bên đi thuê, bên cho thuê tiến hành mua tài sản và chuyển giao cho bên đi thuê sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định và bên sử dụng tài sản phải thanh toán tiền thuê cho bên sở hữu tài sản theo kì hạn thoả thuận. Hoạt động cho thuê đã trải qua hàng nghìn năm, nhưng đến giữa thế kỉ XX mới trở thành một ngành kinh doanh thực sự. So với các nước trên thế giới, hoạt động cho thuê tài chính thâm nhập vào Việt Nam có phần muộn hơn. Hịên nay cả nước có trên 10 công ty cho thuê tài chính bao gồm: Các công ty cho thuê trực thuộc các NHTM, công ty cho thuê liên doanh và công ty cho thuê 100% vốn nước ngoài. Hoạt động cho thuê tài chính ra đời là hình thức tài trợ bổ sung, nhằm tạo điều kiện cho các ngân hàng và nâng cao năng lực cạch tranh. 1.1.4.4 Bảo lãnh Bảo lãnh ngân hàng là một hình thức cấp tín dụng, được thực hiện thông qua cam kết bằng văn bản của TCTD với bên có quyền về việc thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng, khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đẩy đủ nghĩa vụ đã cam kết. 1.2 CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG 1.2.1 Quan niệm về chất lượng tín dụng. Khi các chủ thể tham gia vào một giao dịch, tín dụng thì luôn quan tâm đến lợi ích mang lại từ chính giao dịch đó; có nghĩa là họ có được thoã mãn nhu cầu của mình hay không; do vậy để có cái nhìn toàn diện hơn về chất lượng tín dụng, thì phải xem xét nó dưới nhiều góc độ khác nhau. Theo cách nhìn nhận chung: Chất lượng tín dụng là chỉ tiêu định tính và định lượng phản ánh khả năng thoả mãn các nhu cầu của các chủ thể tham gia vào quan hệ tín dụng. Về khía cạnh khách hàng: Một giao dịch tín dụng được coi là có chất lượng, khi giao dịch đó phù hợp với mục đích và yêu cầu của họ về: Quy mô đáp ứng nhu cầu sử dụng, lãi suất phù hợp với khả năng tài chính hay phương án dự án, thời hạn đủ dài, thời gian giải ngân nhanh chóng kịp thời, kì hạn phù hợp với tính chất của phương án, dự án để thuận lợi cho việc trả nợ...; ngoài ra, thời gian thủ tục phải nhanh chóng, gọn nhẹ...; tức là khi tham gia vào quan hệ này thì khách hàng được tạo mọi điều kiện để tiếp cận và sử dụng nguồn tín dụng một cách thuận lợi nhất. Về khía cạnh ngân hàng: Đối với ngân hàng, là trung gian đầu mối của mọi quạn hệ tín dụng, thì chất lượng tín dụng là vấn đề quan trọng hàng đầu khi tham gia vào một giao dịch. Vì chất lưọng tín dụng không những quyết định đến khá năng thu hồi vốn, mà còn ảnh hưởng đến sự tồn tại của một ngân hàng nói riêng và sử ổn định và phát triển của một nền kinh tế nói chung; vậy chất lượng tín dụng đối với một ngân hàng, xét theo bản thân khoản tín dụng là phải có khả năng thu hồi vốn và lãi đúng hợp đồng tín dụng, còn về quy định bắt buộc thì khoản tín dụng đó phải phù hợp với các quy định của nhà nước và chính bản thân ngân hàng đó trong từng thời kì nhất định. Về khía cạnh toàn bộ nền kinh tế: Đối với một nền kinh tế, hoạt động tín dụng có chất lượng khi nó làm cải thiện các chỉ tiêu kinh tế vi mô và vĩ mô như: Cân bằng cung cầu trên thị trrường, ổn định thị trường hàng hoá và thị trường tiền tệ trong từng thời kì, thúc đẩy hoạt động đầu tư, tạo công ăn việc làm cải thiện đời sống của người lao động... 1.2.2 Các chỉ tiêu phản ánh chất lượng tín dụng ngân hàng. Khi nói đến chất lượng tín dụng, các nhà quản trị phải biết những nhân tố nào quyết định đến nó; từ đó có các quyết định quản trị phù hợp và hiệu quả nhằm mục đích cải thiện, duy trì và nâng cao chất lượng tín dụng của một ngân hàng. Chất lượng tín dụng là một chỉ tiêu mang tính tổng hợp rất cao, vì nó nảy sinh trong quan hệ tín dụng giữa ngân hàng và khách hàng trong nền kinh tế; cho nên nhìn nhận chất lượng tín dụng cũng phải đi từ các khía cạnh: Đứng từ khía cạnh khách hàng: Đối với khách hàng để đánh giá chất lượng tín dụng thường qua các chỉ tiêu sau: - Quy trình, thủ tục. Khi đến với ngân hàng, khách hàng phải tuân thủ những quy trình thủ tục, theo quy định của ngân hàng. - Khả năng đáp ứng nhu cầu vốn của ngân hàng đối với khách hàng. Điều này cũng ảnh hưởng không ít đến cái nhìn của về quy mô, uy tín và tiềm lực tài chính và từ đó ảnh hưởng đến sự lựa chọn ngân hàng của khách hàng. - Chi phí cấp tín dụng: Bao gồm lãi vay và các loại phí khác mà khách hàng phải chịu; đây là yếu tố mà khách hàng chú ý nhất về một ngân hàng. Nó biểu hiện khả năng cạnh tranh, là sự ưu đãi lớn với khách hàng khi tham gia giao dịch. Và chi phí này cũng có ảnh hưởng lớn đến lợi nhuận của khách hàng. - Tài sản đảm bảo: Điều kiện về tài sản đảm bảo là cần thiết, nhưng quá khắt khe cũng không thể nói là có chất lượng được. Vì trong trường hợp này sẽ làm cho quan hệ tín dụng khó xảy ra, khi khách hàng khó đáp ứng được. - Các hỗ trợ khác: Trong điều kiện ngày nay, bên cạnh vốn thì các hỗ trợ khác cũng đóng vai trò rất quan trọng như các dịch vụ thanh toán, mở tài khoản, thẻ tín dụng, tư vấn tài chính cho khách hàng và đặc biệt là trong lĩnh vực nông nghiệp, tư vấn kĩ thuật là điều rất khuyến khích khách hàng. Đứng từ phía ngân hàng: Khi cung cấp tín dụng cho khách hàng phải đảm bảo mục tiêu hiệu quả, an toàn và lợi nhuận cho ngân hàng; do vậy chất lượng tín dụng phải đảm bảo các chỉ tiêu: Chỉ tiêu định tính: - Hoạt động tín dụng phải đảm bảo mục tiêu định hướng của ngân hàng trong ngắn hạn cũng như trong dài hạn. - Hoạt động tín dụng phải thực hiện đúng quy trình, thủ tục. Có như vậy mới đảm bảo tính pháp lí và an toàn cho ngân hàng. - Hoạt động tín dụng phải linh hoạt, phù hợp từng loại khách hàng, thời gian. Và thực hiện tốt chính sách hỗ trợ khách hàng để nâng cao uy tín và cạnh tranh của ngân hàng. Chỉ tiêu định lượng: Bên cạnh những chỉ tiêu định tính, chất lượng tín dụng cũng được phản ánh bằng các chỉ tiêu mang tính định lượng nhằm hỗ trợ cho công tác quản trị ngân hàng có hiệu quả. - Cơ cấu về thời hạn, số lượng và chi phí huy động vốn: Nếu thời hạn huy động quá ngắn, cũng ảnh ảnh đến thời hạn và quy mô cho vay của ngân hàng. Số lượng và chi phí đầu vào cũng quyết định đến số lượng và lãi suất đầu ra; do đó công tác huy động vốn có hiệu quả cũng ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng tín dụng. - Cơ cấu cho vay: Về thành phần kinh tế, vùng kinh tế, thời hạn cho vay, phương thức cho vay...trong từng thời kì. - Vòng quay vốn của ngân hàng. Vòng quay vốn = doanh số thu nợ (một năm)/Dư nợ cho vay bình quân (một năm) Thông số này biểu hiện trong một năm, vốn của ngân hàng vận động được bao nhiêu vòng. Nếu vòng quay càng lớn, chứng tỏ hoạt động tín dụng càng có hiệu quả, chất lượng cao mang lại nhiều lợi nhuận cho ngân hàng. - Chỉ tiêu nợ quá hạn: Nợ quá hạn là những khoản tín dụng không được trả đúng hạn và không đủ điều kiện gia hạn nợ. Một khi khách hàng không thực hiện đúng hợp đồng tín dụng, để xuất hiện nợ quá hạn, có nghĩa là chất lượng của khoản tín dụng đó đã có vấn đề, khả năng mất vốn là rất cao trong trường hợp này. Chỉ tiêu này được đo lường bằng số lưọng tuyệt đối hay tương đối biểu hiện tỉ lệ phần trăm giữa dư nợ tín dụng được cấp ra mà không thu hồi được đúng hạn chia cho tổng dư nợ cho vay, cho thuê đến một thời điểm. - Nợ quá hạn khó đòi, nợ không có khả năng thu hồi: Đây là khoản vốn lúc này không còn là rủi ro nữa, mà đã mang lại thiệt hại cho ngân hàng. Đây là kết quả trực tiếp biểu hiện chất lượng của một khoản tín dụng cấp cho khách hàng. Một ngân hàng khi có tỉ lệ nợ này trên tổng dư nợ cho vay cho thuê là cao chứng tỏ chất lượng tín dụng của ngân hàng là rất thấp và lúc này cần phải xem xét lại toàn bộ hoạt động tín dụng của mình nếu không hậu quả là khó lường trước được. - Chỉ tiêu lợi nhuận trên tổng dư nợ: Là kết quả tổng hợp của hoạt động kinh doanh ngân hàng trong một thời kì, cho nên chỉ tiêu này không những phản ánh chất lượng của hoạt động kinh doanh nói chung, mà nó còn cả chất lượng tín dụng nói riêng. Khi chỉ tiêu này càng cao, chứng tỏ hoạt động tín dụng có hiệu quả cao. - Chỉ tiêu lợi nhuận từ hoạt động tín dụng trên tổng lợi nhuận: Lợi nhuận của hoạt động ngân hàng được mang lại từ rất nhiều hoạt động khác nhau; trong đó, tỉ trọng của lợi nhuận từ hoạt động tín dụng phản ánh mức độ đóng góp của hoạt động đó trên tổng lợi nhuận, phản ánh hiệu quả từ nó mang lại. Nếu tỉ trọng này càng cao chứng tỏ một phần chất lượng tín dụng của ngân hàng cao. Từ phía xã hội: Chất lưọng tín dụng cao mang lại nhiều hiệu quả kinh tế xã hội nhất định, tạo điều kiện trực tiếp hay gián tiếp cho các ngành kinh tế khác phát triển: - Thúc đẩy sự phát triển kinh tế ngành và liên ngành - Thúc đẩy sự phát triển kinh tế xã hôi: Góp phần biến những vùng đất ngèo, dân cư thưa thớt thành vùng kinh tế trù phú, góp phần thực hiện phân bố lại lao động trong cả nước theo hướng công nghiệp hoá và hiện đại hoá đất nước. - Các tác động gián tiếp về môi trường. Khi cung cấp tín dụng, ngân hàng phải quan tâm đến mức độ ảnh hưởng của các dự án, phương án đến môi sinh môi trường, sức khoẻ của người dân. 1.3 CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG Chất lượng tín dụng là chỉ tiêu tổng hợp, chịu ảnh hưởng của rất nhiều yếu tố cả về phía ngân hàng và khách hàng. 1.3.1 Nhân tố từ phía khách hàng Khách hàng đến với ngân hàng nhằm mục đích tìm kiếm nguồn tài trợ cho hoạt động kinh doanh và phi kinh doanh của mình. Và nguồn vốn được cung cấp cho khách hàng khi đủ điều kiện cấp tín dụng, nó được sự quản lý và vận hành của khách hàng đó. Do vậy, khoản tín dụng có mang lại hiệu quả hay không phụ thuộc rất lớn vào khách hàng và phương án dự án sử dụng vốn của họ. + Mục đích sử dụng vốn: Khi một khoản tín dụng được xem xét là có cho vay hay không, thì vấn đề đầu tiên là mục đích sử dụng của khách hàng về khoản tín dụng đó. Vì chính mục đích của phương án, dự án sử dụng vốn là yếu tố hàng đầu quyết định đến tính khả thi và khả năng trả nợ của khách hàng. - Tính hợp pháp của phương án dự án: Một khi hoạt động đó là không hợp pháp, thì không thể nào tài trợ, vì rằng mặc dầu hoạt động đó có thể mang lại lợi nhuận rất cao nhưng tính rủi ro cũng không thể đo lường được là khả năng mất vốn và bị liên đới là khó có thể tránh khỏi. - Mục đích của phương án, dự án có phù hợp với mục tiêu của ngành, của địa phương và của cả nước hay không (mục tiêu này có thể căn cứ vào định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Đảng, Nhà nước hoặc của địa phương trong từng thời kì). - Tính khả thi từ việc phân tích mục đích sử dụng vốn và năng lực của khách hàng. Nếu tính khả thi cao, thì khả năng thực hiện hợp đồng cũng cao và rủi ro mang lại cho ngân hàng cũng thấp hơn. + Năng lực của khách hàng. Như trên, tính khả thi của phương án, dự án sử dụng vốn phụ thuộc không những vào mục đích, mà còn rất lớn vào khả năng của khách hàng: - Năng lực pháp luật dân sự và năng lực hành vi dân sự của khách hàng: Nó đảm bảo giá trị pháp lý của các văn bản đã kí kết giữa khách hàng và ngân hàng. Năng lực pháp luật dân sự là khả năng của cá nhân có quyền dân sự và nghĩa vụ dân sự. Mọi cá nhân đều có năng lực pháp luật dân sự giống nhau. Năng lực pháp luật dân sự của cá nhân có từ khi người đó sinh ra và chấm dứt khi người đó chết. Năng lực hành vi dân sự, là khả năng của cá nhân bằng hành vi của mình xác lập, thực hiện quyền và nghĩa vụ dân sự - Điều 19 Bộ luật Dân sự - Khả năng đáp ứng các điều kiện tín dụng của ngân hàng: Giúp ngân hàng loại bớt những khoản vay có rủi ro cao, các điều kiện tín dụng. Điều kiện tín dụng mang đến cho ngân hàng cơ sở pháp lý và kinh tế để cung cấp môt khoản vay an toàn và hiệu quả. Trong đó đặc biết quan trọng là bảo đảm tín dụng giúp ngân hàng dự phòng các khoản thu, nếu khách hàng không thực hiện đúng hợp đồng và cũng là ràng buộc khách hàng sử dụng vốn có hiệu quả hơn. - Năng lực tài chính: Đây là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng tín dụng cấp cho một khách hàng. Năng lực tài chính của khách hàng là khả năng về vốn và tài sản của khách hàng đáp ứng cho sản xuất kinh doanh, cũng như trả nợ của khách hàng. Khả năng tài chính của khách hàng được đánh giá thông qua các chỉ tiêu định tính như: Các hệ số về cơ cấu vốn, hệ số về khả năng thanh toán, hệ số về kết quả kinh doanh... - Năng lực thị trường: Đối với một khách hàng, khi vay vốn đáp ứng nhu cầu sản xuất kinh doanh, ngân hàng cần phải đánh giá năng lực thị trường của khách hàng đó; tức là vị trí của khách hàng, sản phẩm của họ trên thị trường như thế nào, từ đó mới biết được tính khả thi của phương án, dự án sản xuất kinh doanh đó. Nhu cầu của thị trường trong hiện tại, cũng như trong tương lai về sản phẩm, khả năng cạnh tranh của sản phẩm thông qua phân tích tình hình và mức độ cạnh tranh trên thị trường hiện tại và tương lai, các đối thủ cạnh tranh để thấy điểm mạnh và điểm yếu và mạng lưới tiêu thụ sản phẩm cũng ảnh hưởng đến năng lực thị trường của khách hàng. - Năng lực sản xuất: Nguốn trả nợ của khách hàng chủ yếu là từ chính kết quả của quá trình sản xuất, là lợi nhuận do phương án, dự án mang lại; do vậy, năng lực sản xuất của khách hàng quyết định đến chất lượng và số lượng đầu ra của sản phẩm và từ đó, ảnh hưởng đến doanh thu, lợi nhuận đầu vào của khách hàng, nguồn trả nợ ngân hàng. - Năng lực quản lý: Cơ cấu hệ thống quản trị, ban điều hành, trình độ kinh nghiệm, phương pháp quản lý của cán bộ lãnh đạo...có ảnh hưởng đến tính chất và khả năng hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng. - Tư cách đạo đức: Trong quan hệ tín dụng với khách hàng tư cách đạo đức quyết định đến thiện chí trả nợ và điều này quyết định đến hành động trả nợ của khách hàng. 1.3.2 Nhân tố từ phía ngân hàng. + Chính sách tín dụng: Là hệ thống các chủ trương, định hướng quy định chi phối hoạt động tín dụng nhằm sử dụng có hiệu quả nguồn vốn để tài trợ cho các doanh nghiệp, hộ gia đình và cá nhân trong phạm vi cho phép theo quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Chính sách tín dụng có tác dụng: - Xác định giới hạn áp dụng trong hoạt động tín dụng. Đồng thời, thiết lập môi trường nhằm giảm bớt rủi ro trong hoạt động tín dụng. - Đảm bảo rằng mỗi quyết định tín dụng (qu._.yết định tài trợ vốn) đều là khách quan, tuân thủ quy định của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam và phù hợp thông lệ chung quốc tế. Không một tổ chức, cá nhân nào được can thiệp trái pháp luật vào quyền tự chủ trong quá trình cho vay và thu hồi nợ của ngân hàng, thông qua việc xác định: Đối tượng có thể vay vốn, phương thức quản lý hoạt động tín dụng, những ràng buộc về tài chính, các loại sản phẩm tín dụng khác nhau do ngân hàng cung cấp, nguồn vốn để tài trợ cho các hoạt động tín dụng, phương thức quản lý danh mục cho vay, thời hạn và điều kiện áp dụng các loại sản phẩm tín dụng khác nhau. + Chất lượng thẩm định: Thẩm định khách hàng nhằm xem xét khách hàng trong việc đáp ứng được các điều kiện cấp tín dụng, loại bỏ những khách hàng có rủi ro cao. Chất lượng thẩm định được quyết định bởi: - Trình độ năng lực của cán bộ quản lý, cán bộ tín dụng trực tiếp thẩm định khách hàng. - Hoạt động thông tin tín dụng của ngân hàng. Là việc thu thập, tổng hợp, cung cấp, lưu trữ, phân tích xếp loại, dự báo, trao đổi, khai thác và sử dụng các thông tin về tài chính, quan hệ tín dụng, bảo đảm tiền vay, tình hình hoạt động và thông tin pháp lý của khách hàng có quan hệ với ngân hàng nhằm góp phần bảo đảm an toàn cho hoạt động tín dụng của ngân hàng thông qua ngăn ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. + Giám sát tín dụng: Là việc theo dõi đánh giá và điều chỉnh quá trình cấp tín dụng của ngân hàng từ khâu thẩm định khách hàng đến giải ngân và thanh lý hợp đồng tín dụng. Giám sát tín dụng nhằm mục đích: - Nâng cao chất lượng hoạt động tín dụng của ngân hàng, đảm bảo tuân thủ các chiến lược tín dụng, chính sách phê duyệt tín dụng và cơ cấu dư nợ tín dụng theo quy định của ngân hàng. - Tài sản đảm bảo nợ vay phải được thực hiện đầy đủ và phù hợp với quy định của ngân hàng. - Các khoản gốc, lãi, phí tiền vay được thu, tính và hạch toán đầy đủ, đúng hạn. - Đảm bảo tính chính xác, đúng đắn trong hoạt động tài chính của ngân hàng. + Nguồn vốn hoạt động: Quy mô, cơ cấu, thời hạn... nói chung là chất lượng nguồn vốn có ảnh hưởng đến hoạt động tín dụng của ngân hàng, bởi vì hoạt động cấp tín dụng phải căn cứ vào nguồn vốn. Nếu nguồn vốn dồi dào, thời hạn và cơ cấu phù hợp, sẽ giảm chi phí đầu vào và tạo nguồn hiệu quả nhất cho đầu ra, đảm bảo sức cạnh tranh thu hút khách hàng tốt. + Công nghệ ngân hàng: Có tác dụng làm cơ sở nền tảng nâng cao chất lượng cho các nghiệp vụ tín dụng. + Tổ chức bộ máy và chất lượng nhân sự: Nhỏ gọn, hiệu quả đảm bảo đủ số lượng, đáp ứng chất lượng sẽ làm cho ngân hàng hoạt động tốt hơn. 1.3.3 Nhân tố từ môi trường khách quan. + Môi trường kinh tế: Có ảnh hưởng trực tiếp hay gián tiếp đến hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng và cả ngân hàng, từ đó ảnh hưởng đến hoạt động cấp và thu hồi tín dụng, cụ thể: - Sự biến động có tính chu kỳ của nền kinh tế sẽ ảnh hưởng tới điều kiện kinh doanh, từ đó ảnh hưởng tới nguồn trả nợ ngân hàng. Được biểu hiện qua các chỉ số kinh tế vĩ mô như: GDP, lãi suất, tỷ giá, lạm phát... - Tính chất cạnh tranh của thị trường ảnh hưởng đến nguồn thu, lợi nhuận thậm chí suy thoái và phá sản của khách hàng. + Môi trường chính trị và pháp luật: Sự ổn định về chính trị, sự thống nhất và hoàn thiện, sự thay đổi của chính sách có ảnh hưởng đến hoạt động của các chủ thể trong nền kinh tế nói chung và ngân hàng, khách hàng nói riêng trong quan hệ tín dụng. + Khoa học - công nghệ: Sự tiến bộ khoa học - công nghệ quyết định đến hiệu quả sản xuất kinh doanh của khách hàng và hoạt động của ngân hàng và đặt ra vấn đề thời đại cho cả doanh nghiệp và ngân hàng - nắm bắt khoa học - công nghệ. + Môi trường tự nhiên: Mang lại thuận lợi và rủi ro bất khả kháng cho cả ngân hàng và khách hàng. + Sự cân xứng về thông tin, số lượng và chất lượng thông tin về khách hàng vay luôn quyết định đến sự lựa chọn của cả ngân hàng và khách hàng trong hoạt động kinh doanh. Đây cũng là nhân tố mang lại rủi ro đạo đức: vi phạm cam kết ban đầu nhằm kiếm lời và gây thiệt hại cho ngân hàng. 1.4 QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG MỐI QUAN HỆ VỚI CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG Ngân hàng, những chủ thể kinh doanh tiền tệ với hoạt động chủ yếu là cấp tín dụng cho nền kinh tế, là trọng tâm mang lại doanh thu, lợi nhuận cũng như hầu hết rủi ro tổn thất cho ngân hàng. Do vậy, quản lý tín dụng nói chung và quản trị rủi ro nói riêng, luôn là vấn đề mà ngân hàng cần phải quan tâm hàng đầu vì sự phát triển của chính mình và của toàn bộ hệ thống ngân hàng. 1.4.1.Rủi ro tín dụng. Rủi ro tín dịng là những nguy cơ thiệt hại, tổn thất về tài sản đối với ngân hàng thương mại phát sinh trong kinh doanh tín dụng. Rủi ro tín dụng phát sinh trong trường hợp ngân hàng không thu được đầy đủ cả gốc và lãi của khoản vay, hoặc việc thanh toán nợ gốc và lãi không đúng hạn. Rủi ro tín dụng có những đặc điểm: - Mọi ngân hàng trong quá trình hoạt động của mình đều gặp phải rủi ro, luôn tồn tại với hoạt động tín dụng ngân hàng mang tính chất khách quan, do vậy, ngân hàng phài có biện pháp chủ động đối phó. - Rủi ro tín dụng mang tính gián tiếp. Việc không thực hiện đúng hợp đồng kí kết giữa ngân hàng và khách hàng, gây đến tổn thất cho ngân hàng về tài sản, đều xuất phát từ chính rủi ro của khách hàng mang lại. Một khi khách hàng gặp rủi ro trong hoạt động kinh doanh của mình, làm ành hưởng đến nguồn thu, từ đó làm khả năng trả nợ của khách hàng giảm đi. Chính vì vậy, việc thẩm định khách hàng thường xuyên và phải đảm bảo tính chính xác cao để có thể lựa chọn đúng khách hàng, ngay từ khâu thẩm định và giải quyết kịp thời những khó khăn vướng mắc trong quá trình cấp tín dụng của ngân hàng. - Đa dạng và phức tạp. Hoạt động tín dụng của ngân hàng nhằm đáp ứng nhiều nhu cầu khác nhau của nhiều khách hàng khác nhau, cho nên rủi ro từ đó mang lại cũng rất đa dạng và phức tạp. Do vậy, để có thể đối phó hiệu quả với rủi ro, ngân hàng cũng phải có nhiều biện pháp khác nhau phù hợp với từng loại rủi ro trong từng thời kì. 1.4.2 Nhận biết rủi ro tín dụng. Một khoản vay khi được coi là có rủi ro cho ngân hàng, khi nó có những dấu hiệu có thể ảnh hưởng đế khả năng thanh toán của khách hàng. Những dấu hiệu này không phải lúc nào cũng biểu hiện rõ ràng để chúng ta dễ nhận thấy, mà đội lúc trong quá trình diễn tiến, chúng vẫn còn rất mờ nhạt và đôi khi nhận thấy chúng thì đã quá muộn. Do vậy để nhận thấy chúng một cách hiệu quả và kịp thời, chính cán bộ ngân hàng phải biết cách nhận biết chúng một cách có hệ thống. Nhóm 1: Nhóm dấu hiệu liên quan đến mối quan hệ với ngân hàng: - Trong quá trình giao dịch vói khách hàng thông qua các tài khoản, Ngân hàng một phần có thể nắm được tính hình tài chính của họ qua một số dấu hiệu quan trọng như: Phát hành séc quá bảo chứng, khó khăn trong thanh toán lương, sự dao động của các tài khoản mà đặc biệt là giảm sút số dư các tài khoản tiền gửi, tăng mức sử dụng bình quân các tài khoản, thường xuyên yêu cầu hỗ trợ vốn lưu động từ nhiều nguồn khác nhau, không có khả năng thực hiện các hoạt động cắt giảm chi phí, gia tăng các khoản nợ thương mại hay không có khả năng thanh toán nợ đến hạn với đối tác kinh doanh... - Đối với các hoạt động cho vay: Mức độ vay thường xuyên tăng, thanh toán chậm các khoản gốc và lãi, thường xuyên yêu cầu ngân hàng cho gia hạn, yêu cầu các khoản vay vượt quá dự kiến. - Phương thức tài chính: Sử dụng nhiều các khoản tài trợ ngắn hạn cho các hoạt động phát triển dài hạn, chấp nhận sử dụng các nguồn tài trợ đắt nhất, giảm các khoản phải trả, tăng các khoản phải thu, hệ số thanh toán phát triển theo chiều hướng xấu, có biểu hiện giảm vốn điều lệ... Nhóm 2: Nhóm các dấu hiệu liên quan tới phương pháp quản lý của khách hàng: - Thay đổi thường xuyên cơ cấu hệ thống quản trị hoặc ban điều hành. - Hệ thống quản trị hoặc ban điều hành luôn bất đồng về mục đích, quản trị, điều hành độc đoán hoặc ngược lại quá phân tán. - Cách thức hoạch định của khách hàng có biểu hiện: Được hoạch định bởi Hội đồng quản trị hoặc Giám đốc điều hành ít hay không có kinh nghiệm, tham gia quá sâu vào vấn đề thường nhật, thiếu quan tâm đến lợi ích của cổ đông và chủ nợ, lập kế hoạch xác định mục tiêu kém, kế hoạch người kế cận không đầy đủ, quản lý có tính gia đình... - Có các chi phí quản lý bất hợp lý. Nhóm 3: Nhóm các dấu hiệu liên quan đến các ưu tiên trong kinh doanh. - Dấu hiệu hội chứng hợp đồng lớn: Khách hàng bị ấn tượng bởi đối tác lớn dễ dẫn đến lệ thuộc, bất chấp mọi chi phí cơ hội để đạt được hợp đồng lớn. - Dấu hiệu hội chứng sản phẩm đẹp: Không đúng lúc hoặc bị ám ảnh bởi một sản phẩm, mà không chú ý tới các yếu tố khác. - Sự cấp bách không thích hợp: Thực hiện các hoạt động kinh doanh vội vàng, không tính đến yếu tố thời điểm phù hợp. Nhóm 4: Nhóm các dấu hiệu thuộc về vấn đề kỹ thuật và thương mại như: - Khó khăn trong phát triển sản phẩm. - Thay đổi trên thị trường theo chiều hướng không có lợi như: Sự thay đổi về thị hiếu, mất nhà cung ứng hay khách hàng lớn, thêm đối thủ cạnh tranh. - Những thay đổi từ chính sách của Nhà nước, đặc biệt là sự tác động của thuế, điều kiện thành lập và hoạt động môi trường kinh doanh. - Sản phẩm mang tính thời vụ, biểu hiện cắt giảm chi phí sửa chữa, thay thế. Nhóm 5: Nhóm các dấu hiệu về xử lý thông tin tài chính, kế toán: - Chuẩn bị không đầy đủ số liệu tài chính hoặc chậm trễ, trì hoãn nộp báo cáo tài chính. - Những kết luận về phân tích tài chính cho thấy: gia tăng không cân đối về tỷ lệ nợ thường xuyên, giảm khả năng tiền mặt, tăng doanh số nhưng lãi giảm hoặc không có, các khoản phải thu tăng, các khoản phải trả giảm, làm đẹp bảng cân đối bằng cách tạo ra các tài sản vô hình, thường xuyên không đạt kế hoạch... Nhóm 6: Dấu hiệu phi tài chính khác, là những dấu hiệu bằng mắt thường cán bộ tín dụng có thể nhìn thấy như: Vấn đề về đạo đức thông qua dáng vẻ, cách giao tiếp, sự xuống cấp trông thấy ở nơi kinh doanh... Như vậy thông qua đặc điểm và các dấu hiệu rủi ro tín dụng, ngân hàng có thể đưa ra và áp dụng các biện pháp phòng ngừa và hạn chế một cách thực sự có hiệu quả để tránh rủi ro mang lại cho ngân hàng và nâng cao chất lượng tín dụng. Cụ thể ngân hàng có thể sử dụng các biện pháp như sau: - Biện pháp đảm bảo các khoản vay. - Gặp gỡ khách hàng: Sau khi cấp tín dụng cho khách hàng trên cơ sở tin tưởng khách hàng có đầy đủ khả năng trả nợ tuy nhiên khi xuất hiện một số dấu hiệu rủi ro cho thấy sự giảm sút của chất lượng tín dụng thì ngân hàng phải gặp gỡ khách hàng nhằm tìm các biện pháp khắc phục trên cơ sỏ sự hợp tác hay bằng chính quyền của ngân hàng Kết luận chương 1 Qua việc nghiên cứu một số lí luận cơ bản trên có thể đánh giá được vai trò hết sức quan trọng của hoạt động quản lí tín dụng tại ngân hàng thương mại. Từ đó, rút ra những mặt đạt được và chưa được để tìm ra biện pháp khắc phục, tháo gỡ nhằm đảm bảo hoạt động tín dụng ngày càng hiệu quả, góp phần xây dựng thị trường tài chính lành mạnh và ổn định. Chương 2 THỰC TRẠNG CHẤT LƯỢNG TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP BẮC Á – CHI NHÁNH 57A PHAN CHU TRINH – HÀ NỘI 2.1 KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG KINH DOANH CỦA NHTMCP BẮC Á 2.1.1 Quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng Từ khi nước ta chuyển sang nền kinh tế thị trường, nhu cầu về các sản phẩm tài chính nhằm phục vụ cho hoạt động sản xuất, an ninh, quốc phòng, tiêu dùng và thanh toán ngày càng gia tăng. Tuy nhiên việc đáp ứng các nhu cầu này của các ngân hàng đang còn hạn chế. Do vậy, ngày 07 tháng 04 năm 1994 Ngân hàng TMCP Bắc Á được thành lập và đi vào hoạt động theo Quyết định số 183/QĐ-NH5 ngày 01 tháng 09 năm 1993 của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, trụ sở chính của Ngân hàng đóng tại thành phố Vinh tỉnh Nghệ An. Mục tiêu của ngân hàng là đáp ứng nhu cầu và các dịch vụ tài chính ngày càng gia tăng của nền kinh tế. Cùng với sự phát triển của đất nước, Ngân hàng TMCPBắc Á không ngừng lớn mạnh, hệ thống chi nhánh ngân hàng mở rộng, chất lượng dịch vụ ngày càng tốt, góp phần quan trọng vào sự thành công chung của hệ thống ngân hàng ở nước ta. Với cổ đông, quyền lợi của họ được duy trì với mức cổ tức hàng năm ổn định và ở mức cao. Còn với nhân viên đời sống vật chất và tinh thần của họ luôn được đảm bảo đầy đủ. Hơn mười năm hoạt động kinh doanh, ngân hàng TMCP Bắc Á đã liên tục phát triển về quy mô, vốn điều lệ, mạng lưới, tổ chức, hoạt động đảm bảo an toàn, kết quả kinh doanh có lãi, liên tục và được xếp vào một trong mười Ngân hàng cổ phần tốt nhất tại Việt Nam. Với mức vốn điều lệ 71 tỷ đồng năm 2002 và vào năm 2004 đã đạt 115 tỷ đồng, tăng gần gấp hai lần chỉ sau 4 năm. Trong hoạt động kinh doanh của mình. Ngân hàng tăng cường hợp tác chặt chẽ với các Ngân hàng thương mại và Tổ chức tín dụng khác trên nhiều lĩnh vực hoạt động kinh doanh như: hoạt động vốn trên thị trường liên ngân hàng, đồng tài trợ, uỷ thác đầu tư, ứng dụng các công nghệ mới như: homebanking, internetbanking, phonebanking, nhằm tăng chất lượng dịch vụ cho khách hàng. Cụ thể: Ngân hàng TMCP Bắc Á là thành viên chính thức của Hiệp hội thanh toán viễn thông Liên ngân hàng toàn cầu, của Hiệp hội các Ngân hàng Châu á, Hiệp hội các Ngân hàng Việt Nam và Phòng thương mại công nghiệp Việt Nam. Ngoài ra, ngân hàng còn là một trong mười ngân hàng được chọn tham gia vào hệ thống thanh toán tự động Liên Ngân hàng. Hoạt động tín dụng của Ngân hàng có tăng trưởng hàng năm khá. Bên cạnh cho vay các doanh nghiệp truyền thống là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, cho vay tiêu dùng, tài trợ xuất nhập khẩu, cho vay du học, xuất khẩu lao động, cho vay cổ phần hoá... ,cũng là đối tượng tập trung đáp ứng của ngân hàng. Các dự án lớn, các công trình lớn cũng được ngân hàng chú trọng đầu tư thông qua hình thức liên doanh, đồng tài trợ mang lại hiệu quả cao. Việc củng cố, tăng cường các mối quan hệ hợp tác lâu dài giữa các Ngân hàng với các Tổ chức tài chính – Tín dụng khác vẫn luôn được Ngân hàng chủ động lưu ý đúng mức. Chất lượng tín dụng được coi trọng, thể hiện ở tỷ lệ nợ quá hạn từ 2% năm 2001 giảm xuống còn dưới 1% trên tổng dư nợ cho vay cho đến nay. Về kết quả kinh doanh, lợi nhuận trước thuế của Ngân hàng TMCP Bắc Á trong mười năm qua đều tăng trưởng ổn định, đạt trên 9.925 triệu đồng năm tài chính 2002 đến năm 2003 là 12.406 triệu đồng, năm 2004 đạt cao nhất 15.210 triệu đồng. Là một trong những ngân hàng có mức lợi nhuận trước thuế cao của hệ thống các ngân hàng TMCP. Kể từ khi thành lập và đi vào hoạt động đến nay, ngân hàng luôn thực hiện nghiêm túc, đầy đủ nghĩa vụ thuế với Nhà nước. Bên cạnh hoạt động kinh doanh chính, ngân hàng TMCP Bắc Á luôn chú trọng đến các hoạt động đoàn thể, công đoàn, đoàn thanh niên, thể thao, văn nghệ, góp phần tạo lập môi trường làm việc tốt cho toàn thể cán bộ nhân viên ngân hàng. Cho đến nay ngân hàng luôn có phong trào hoạt động mạnh mẽ với một Đảng bộ mạnh. Mọi đơn vị đều có tổ chức Công đoàn và Đoàn thanh niên hoạt động sôi nổi, nhiệt tình theo chương trình hoạt động chung của toàn hệ thống và tích cực tham gia vào chương trình hoạt động trên địa bàn, giao lưu nhằm tăng cường và củng cố mối quan hệ trong và ngoài hệ thống ngân hàng. Như vậy trong hơn 11 năm thành lập và hoạt động Ngân hàng TMCP Bắc Á đã đạt những thành tựu đáng khích lệ, Ngân hàng đã được nhận những phần thưởng cao quý như: Cờ thi đua của Thủ tướng Chính phủ, bằng khen của Thống đốc Ngân hàng Nhà nước về thành tích hoạt động kinh doanh và cờ thi đua của Uỷ ban nhân dân tỉnh Nghệ An. Tuy không phải là một khoảng thời gian dài, nhưng với tất cả những gì đạt được thì ngân hàng có quyền tin tưởng vào sự phát triển của mình trong tương lai, vững bước vào con đường hội nhập khu vực và quốc tế. 2.1.2 Cơ cấu tổ chức của ngân hàng . - Ng©n hµng TMCP B¾c ¸ ®Õn nay ®· cã mét m¹ng l­íi ho¹t ®éng kh¸ réng kh¾p. Trô së chÝnh t¹i: 117 – Quang Trung thµnh phè Vinh- NghÖ An Mét v¨n phßng ®¹i diÖn t¹i 27 Hµng §Ëu qu©n Hoµn KiÕm – Hµ Néi C¸c chi nh¸nh: Thµnh phè Hå ChÝ Minh, Hµ Néi, Thanh Ho¸ vµ trong thêi gian tíi mét chi nh¸nh ë Qu¶ng B×nh sÏ ®­îc thµnh lËp. Ngoµi ra ng©n hµng cßn cã 5 phßng giao dÞch, 10 quü tiÕt kiÖm. Trong ®ã chi nh¸nh Hµ Néi lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc hÖ thèng NHTMCP B¾c Á ®­îc thµnh lËp theo GiÊy phÐp sè 1908/GP ngµy 22 /5/1995. - S¬ ®å tæ chøc: Ban l·nh ®¹o Phßng hµnh chÝnh Phßng tÝn dông doanh Phßng kÜ thuËt Phßng NghiÖp vô Phßng KD ®èi ngo¹i C¸c phßng GD ttùc thuéc H×nh 1.1 S¬ ®å tæ chøc cña ng©n hµng TMCP B¾c ¸ 2.1.3 Ho¹t ®éng kinh doanh vµ kÕt qu¶ kinh doanh 2.1.3.1 Ho¹t ®éng nguån vèn §èi víi ng©n hµng TMCP B¾c ¸, ho¹t ®éng nguån vèn ®­îc xem nh­ lµ kh©u më ®­êng, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ho¹t ®éng cña ng©n hµng mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c. Do vËy, trong nh÷ng n¨m qua ng©n hµng lu«n chó träng vµo c«ng t¸c huy ®éng vèn tõ nÒn kinh tÕ th«ng qua viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh thøc, biÖn ph¸p, kªnh huy ®éng vèn vµ l·i suÊt cã tÝnh hÊp dÉn cao. ChÝnh v× vËy l­îng vèn nhµn rçi huy ®éng tõ nÒn kinh tÕ lu«n ®Çy ®ñ ®¸p øng mét c¸ch kÞp thêi ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh cña ng©n hµng tr¸nh ®­îc t×nh tr¹ng c¨ng th¼ng do thiÕu vèn, còng nh­ kh«ng ®Ó vèn cña ng©n hµng bÞ ®ãng b¨ng g©y thiÖt h¹i kh«ng ®¸ng cã. Chóng ta cã thÓ thÊy kÕt qu¶ ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng TMCP B¾c ¸ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y qua b¶ng 2.1. Ta thÊy nguån vèn cña Ng©n hµng ®· t¨ng rÊt nhanh qua hµng n¨m víi tèc ®é kh¸ tèt: N¨m 2002: Tæng vèn huy ®éng ®¹t 1.435.470 triÖu ®ång, t¨ng 69,5% so víi n¨m 2001. N¨m 2003: §¹t 1.737.885 triÖu ®ång, t¨ng 21,1% so vãi n¨m 2002. N¨m 2004: §¹t 2.434.390 triÖu ®ång, t¨ng 40,1% so víi n¨m 2003. B¶ng 2.1. KÕt qu¶ ho¹t ®éng huy ®éng vèn cña ng©n hµng TMCP B¾c ¸ §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Năm Chỉ tiªu 2002 2003 2004 Sè tiÒn % Sè tiÒn % +/- % Sè tiÒn % +/- % Vèn H§ 1.435.470 100 1.737.885 100 21,1 2.434.390 100 40,1 1.C¨n cø theo ®èi t­îng TG TCKT 868.068 60,5 870.680 50,1 0,3 1.393.044 57,2 60,0 VN§ 805.662 56,1 717.747 41,3 -10,9 1.158.138 47,6 61,4 Ngo¹i tÖ 62.406 4,3 152.934 8,8 145,1 234.906 9,7 53,6 TG D©n c­ 567.402 39,5 693.416 49,9 22,2 1.041.346 42,8 50,2 VN§ 526.611 36,7 556.123 32 5,6 885.742 35,2 53,9 Ngo¹i tÖ 40.791 2,8 137.293 7,9 236,6 185.604 7,6 35,2 C¨n cø theo thêi gian Kh«ng k.h¹n 510.027 35,5 478.440 27,5 -6,2 860.671 35,3 79,9 Cã k× h¹n 925.443 64,5 1.259.445 72,5 36,1 1.573.719 64,7 25,0 3. C¨n cø theo lo¹i tiÒn VN§ 1.332.273 92,8 1.273.870 73,3 -4,4 2.013.880 82,7 58,1 Ngo¹i tÖ 103.197 7,2 290.227 16,7 181.2 420.510 17,3 44,9 ( Nguån: Phßng tÝn dông Ng©n hµng TMCP B¾c ¸) Trong c¬ cÊu vèn huy ®éng th× tiÒn göi cña c¸c tæ chøc kinh tÕ chiÕm tØ träng cao (n¨m 2002: 60,5%; n¨m 2003: 50,1% vµ n¨m 2004 : 57,2%) TiÒn göi d©n c­ còng t¨ng kh¸ tõ 567.402 triÖu ®ång n¨m 2002 ®· t¨ng lªn tíi: 1.041.346 triÖu ®ång ®Õn cuèi n¨m 2004. Tuy nhiªn, tØ träng tiÒn göi cña d©n c­ cßn h¹n chÕ (n¨m 2002: 39,5%; n¨m 2003: 49,9% vµ n¨m 2004 42,8%) Trong ph©n tÝch tiÒn göi huy ®éng theo k× h¹n cho thÊy tiÒn göi cã k× h¹n chiÕm tØ träng cao trong tæng nguån vèn huy ®éng (n¨m 2002: 64,5%; n¨m 2003: 72,5% vµ n¨m 2004 : 64,7%). §©y ta nguån vèn t­¬ng ®èi æn ®Þnh, gióp ng©n hµng chñ ®éng trong kÕ ho¹ch ®Çu t­ tÝn dông. Nh×n chung, trong 3 n¨m võa qua, tuy r»ng c¬ cÊu nguån vèn huy ®éng cã sù biÕn ®éng, nh­ng kh«ng ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ®Çy kh¶ quan cña Ng©n hµng. §©y lµ kÕt qu¶ cña sù cè g¾ng ®èi víi toµn thÓ ng©n hµng do ý thøc ®­îc tÇm quan träng cña vèn huy ®éng, nh÷ng chiÕn l­îc chÝnh s¸ch thu hót vèn hîp lý, tranh thñ mäi nguån nhµn rçi th«ng qua ®a d¹ng hãa h×nh thøc vµ ph­¬ng thøc huy ®éng vèn, ®¶m b¶o tÝnh c¹nh tranh cao. Ng©n hµng TMCP B¾c Á ®· kh«ng ngõng hiÖn ®¹i ho¸ hÖ thèng thanh to¸n, c¶i tiÕn c«ng nghÖ nh»m n©ng cao chÊt l­îng dÞch vô vµ t¹o niÒm tin, uy tÝn trªn thÞ tr­êng. C¸c s¶n phÈm tµi chÝnh cña Ng©n hµng ®­îc cô thÓ ho¸ vµ h­íng tíi tõng ®èi t­îng kh¸ch hµng kh¸c nhau, ®èi víi kh¸ch hµng lµ c¸ nh©n, môc ®Ých cña hä lµ h­ëng l·i vµ tÝnh an toµn, cßn ®èi víi kh¸ch hµng doanh nghiÖp th× n©ng cao tiÖn Ých thanh to¸n ®­îc ®Æt lªn ®Çu. §ång thêi, Ng©n hµng cßn tæ chøc nh÷ng ®ît trao th­ëng, tÆng quµ nh»m thu hót kh¸ch hµng cïng víi th¸i ®é phôc vô tèt cña nh©n viªn. MÆt kh¸c, còng ph¶i nãi ®Õn trong thêi gian qua nÒn kinh tÕ cña n­íc ta t¨ng tr­ëng kh¸ nhanh víi tèc ®é t¨ng GDP trªn 7%/n¨m ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c huy ®éng vèn cña Ng©n hµng. Víi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ n­íc ®· thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn thuËn lîi, kÌm theo nhu cÇu thanh to¸n qua ng©n hµng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vµ ng­êi d©n ngµy cµng t¨ng nªn ®· lµm t¨ng kÕt qu¶ giao dÞch qua ng©n hµng. 2.2.2 Ho¹t ®éng tÝn dông. Ho¹t ®éng tÝn dông lµ ho¹t ®éng truyÒn thèng vµ träng t©m mang l¹i chñ yÕu ®Õn 70%-80% trªn tæng thu nhËp cña ng©n hµng (tuy r»ng ë hÖ thèng ng©n hµng hiÖn ®¹i, tØ lÖ nµy cã thÊp h¬n c¸c ng©n hµng truyÒn thèng) vµ mÆt kh¸c, ho¹t ®éng ®ã còng mang l¹i nh÷ng rñi ro chñ yÕu cho ng©n hµng. ChÝnh v× vËy, môc tiªu chñ yÕu cña qu¶n lý ng©n hµng lµ lîi nhuËn trªn c¬ së phôc vô tèt c¸c nhu cÇu tÝn dông cña céng ®ång. ViÖc kh«ng ®¸p øng c¸c ®ßi hái hîp ph¸p cña kh¸ch hµng vÒ tÝn dông, sÏ dÉn ®Õn thiÖt h¹i tr­íc m¾t cña kinh doanh vµ kÕt qu¶ cuèi cïng lµ vÊn ®Ò tån t¹i cña ng©n hµng. Do ®ã, xÐt vÒ khÝa c¹nh nµo ®ã, kh¸ch hµng vay vèn chÝnh lµ nh÷ng ng­êi quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. MÆt kh¸c, trong mèi quan hÖ qua l¹i víi ho¹t ®éng huy ®éng vèn, møc ®é sinh lêi vµ an toµn ë kh©u cho vay sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc t¨ng tr­ëng nguån vèn huy ®éng. NÕu mét ng©n hµng sö dông vèn hiÖu qu¶, kh¶ n¨ng më réng tÝn dông tèt víi chÊt l­îng cao, th× tõ ®ã quyÕt ®Þnh ®Õn c¬ cÊu vµ quy m« huy ®éng vèn cña ng©n hµng. Ng­îc l¹i, møc ®é huy ®éng vµ c¬ cÊu nguån vèn sÏ quyÕt ®Þnh ®Õn danh môc cho vay cña mét ng©n hµng th­¬ng m¹i. Do ®ã, tõ t×nh h×nh thùc tÕ cô thÓ, nhiÖm vô vµ môc tiªu cña m×nh, Ng©n hµng TMCP B¾c Á trong nh÷ng n¨m qua ®· kh«ng ngõng më réng lÜnh vùc, c¬ cÊu, ph­¬ng thøc cho vay th«ng qua viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm dÞch vô tµi chÝnh hÊp dÉn, mang tÝnh ­u ®·i cao cho kh¸ch hµng, ®Æc biÖt lµ khèi kh¸ch hµng doanh nghiÖp. N¨m 2002 tæng d­ nî ®¹t 1.105.113 triÖu ®ång t¨ng 510.667 triÖu ®ång so víi n¨m 2001(85,9%) N¨m 2003 ®¹t 1.331.391 triÖu ®ång t¨ng 226.278 triÖu ®ång (20,5%) so víi n¨m 2002 N¨m 2004 ®¹t 1.726.789 triÖu ®ång t¨ng 395.398 triÖu ®ång (29,7% ) so vãi n¨m 2003 Nh­ vËy nh×n chung thÊy tÝn dông cña ng©n hµng trong 3 n¨m ®Òu cã xu h­íng t¨ng lªn c¶ vÒ quy m« lÉn tèc ®é. Tuy nhiªn cã mét vÊn ®Ò lµ tèc ®é tÝn dông n¨m 2002 t¨ng qu¸ nãng (85,9%) vµ còng trong thêi gian nµy tèc ®é t¨ng cña huy ®éng vèn còng t¨ng rÊt cao. a. §èi víi kÕt cÊu tÝn dông theo thêi h¹n: B¶ng 2.3: T×nh h×nh t¨ng tr­ëng tÝn dông theo kÕt cÊu k× h¹n cña ng©n hµng §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång N¨m ChØ tiªu 2002 2003 So s¸nh 2003-2002 2004 So s¸nh 2004-2003 Sè tiÒn Sè tiÒn CL Sè tiÒn % Sè tiÒn CL Sè tiÒn % Tæng d­ nî 1.105.113 1.331.391 226.278 20,5 1.726.789 395.398 29,7 Theo c¬ cÊu thêi h¹n CV ng¾n h¹n 621.074 774.870 153.796 24,8 1.048.113 273.243 35,3 Trung-dµi h¹n 484.039 556.521 72.482 15,0 678.676 122.155 21,9 (Nguồn: Phòng tín dụng ngân hàng TMCP Bắc Á) B¶ng 2.3: KÕt cÊu d­ nî tÝn dông theo k× h¹n cña ng©n hµng. N¨m ChØ tiªu 2002 2003 2004 Sè tiÒn TØ träng Sè tiÒn TØ träng Sè tiÒn TØ träng Tæng d­ nî 1.105.113 100% 1.331.391 100% 1.726.789 100% Theo c¬ cÊu thêi h¹n CV ng¾n h¹n 621.074 56,2% 774.870 58,2% 1.048.113 60,7% Trung-dµi h¹n 484.039 43,8% 556.521 41,8% 678.676 39,3% (Nguồn: Phòng tín dụng ngân hàng TMCP Bắc Á) §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Qua kÕt cÊu tÝn dông theo thêi h¹n cho chóng ta thÊy ®Æc ®iÓm c¬ cÊu nhu cÇu cña thÞ tr­êng. + §èi víi tÝn dông ng¾n h¹n: Kh¸ch hµng cã nhu cÇu vay ng¾n h¹n nh¾m ®¸p øng thiÕu hôt thanh kho¶n t¹m thêi trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ tiªu dïng cña kh¸ch hµng. §èi víi nh÷ng kho¶n tÝn dông nµy thêi h¹n ng¾n nªn tÝnh thanh kho¶n cao h¬n tÝn dông dµi h¹n tuy nhiªn l¹i mang l¹i thu nhËp Ýt vµ kh«ng æn ®Þnh: N¨m 2002 d­ nî tÝn dông ng¾n h¹n ®¹t 621.074 tØ ®ång t¨ng 205.175 triÖu ®ång (+67,3%) so víi n¨m 2001 N¨m 2003 ®¹t 774.870 triÖu ®ång t¨ng +153.796 triÖu ®ång (24,8%) so víi n¨m 2002. N¨m 2004 ®¹t 1.048.113 triÖu ®ång t¨ng +273.243 triÖu ®ång (35,5%) so víi n¨m 2003. Nh­ vËy nh×n chung cho thÊy ®èi víi tÝn dông ng¾n h¹n còng cã sù biÕn ®éng, n¨m 2002 tèc ®é t¨ng cao nhÊt vµ gi¶m ngay sau ®ã nh­ng ®Õn n¨m 2004 th× tèc ®é l¹i ®­îc ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp, bëi v× trong n¨m 2002 cïng víi nÒn kinh tÕ t¨ng tr­ëng nhanh, nhu cÇu vèn t¨ng ngµy cµng nhiÒu. Nh­ng tèc ®é t¨ng tr­ëng tÝn dông nµy lµ qu¸ cao dÔ dÉn ®Õn rñi ro cho ng©n hµng, mÆt kh¸c d­ nî tÝn dông còng ®· v­ît qu¸ møc cho phÐp ®Ó ®¶m b¶o an toµn do vËy ng©n hµng ®· ®iÒu chØnh l¹i cho phï hîp. +§èi víi tÝn dông dµi h¹n: TÝn dông dµi h¹n nh»m ®¸p øng nhu cÇu tµi trî cho c¸c dù ¸n s¶n xuÊt kinh doanh, tiªu dïng c¬ b¶n cã tÝnh l©u dµi. §èi víi kho¶n tÝn dông nµy do thêi gian sö dông vµ hoµn tr¶ trong th¬i gian kh¸ l©u cho nªn tÝnh thanh kho¶n rÊt thÊp, rñi ro mang l¹i do c¸c biÕn ®éng cña thÞ tr­êng vµ chÝnh kh¸ch hµng lµ rÊt lín. ChÝnh v× vËy ®èi víi c¸c kho¶n tÝn dông nµy cÇn cã nh÷ng rµng buéc chÆth chÏ ®Ó ®¶m b¶o an toµn cho ng©n hµng. N¨m 2002 d­ nî tÝn dông trung dµi h¹n ®¹t 484.039 triÖu ®ång t¨ng +261.122 triÖu ®ång (117,1%) so víi n¨m 2001. N¨m 2003 ®¹t 556.521 triÖu ®ång t¨ng +72.482 triÖu ®ång (15,0%) so víi n¨m 2002. N¨m 2004 ®¹t 678.676 triÖu ®ång t¨ng 122.155 triÖu ®ång (21,9%) so víi n¨m 2003. TÝn dông trung dµi h¹n còng cã sù biÕn ®éng t­¬ng tù, tøc lµ n¨m 2002 tèc ®é t¨ng rÊt cao, n¨m 2003 thÊp nhÊt vµ t¨ng vµo n¨m 2004. Còng xuÊt ph¸t tõ nh÷ng lÝ do nh­ trªn tuy nhiªn so víi tÝn dông ng¾n h¹n th× tÝn dông trung dµi h¹n cã tèc ®é t¨ng tr­ëng thÊp h¬n. MÆt kh¸c xÐt vÒ tØ träng th× tÝn dông trung dµi h¹n cã tØ träng thÊp h¬n vµ xu h­íng gi¶m xuèng: N¨m 2002 ®¹t 43,8%, n¨m 2003 ®¹t 41,8% vµ ®Õn n¨m 2004 tØ träng cßn 39,3 % trªn tæng d­ nî tÝn dông cña toµn n¨m. Nguyªn nh©n cña t×nh tr¹ng nµy lµ ®èi t­îng kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp lµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng dÞch vô lµ chñ yÕu cho nªn vßng quay vèn rÊt ng¾n, nhu cÇu vèn cña hä chñ yÕu lµ tµi trî cho c¸c ph­¬ng ¸n ng¾n h¹n vµ thanh to¸n,viÖc cho vay theo h¹n møc tÝn dông th«ng qua tµi kho¶n t¹i ng©n hµng kh¸ ph¸t triÓn. MÆt kh¸c do nhu cÇu ®Çu t­ cña thÞ tr­êng trong thêi gian nµy cã xu h­íng ch÷ng l¹i vµ mét lÝ do kh¸c lµ do c¬ cÊu huy ®éng vèn cña ng©n hµng trong n¨m 2004 gi¶m xuèng so víi n¨m tr­íc. b. §èi víi kÕt cÊu tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ: B¶ng 2.3: T×nh h×nh t¨ng tr­ëng tÝn dông theo thµnh phÇn kinh tÕ cña ng©n hµng N¨m ChØ tiªu 2002 2003 So s¸nh 2003-2002 2004 So s¸nh 2004-2003 Sè tiÒn Sè tiÒn CL Sè tiÒn % Sè tiÒn CL Sè tiÒn % Tæng d­ nî 1.105.113 1.331.391 226.278 20,5 1.726.789 395.398 29,7 Theo c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ KT QD 215.497 286.648 71.151 33,0 317.582 30.934 10,8 KV ktÕ kh¸c 889.616 1.044.743 155.127 17,4 1.409.207 364.464 34,9 (Nguồn: Phòng tín dụng ngân hàng TMCP Bắc Á) §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång B¶ng 2.3: KÕt cÊu d­ nî tÝn dông cña ng©n hµng. N¨m ChØ tiªu 2002 2003 2004 Sè tiÒn TØ träng Sè tiÒn TØ träng Sè tiÒn TØ träng Tæng d­ nî 1.105.113 100% 1.331.391 100% 1.726.789 100% Theo c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ KT QD 215.497 19,5% 286.648 21,5% 317.582 18,4% KV ktÕ kh¸c 889.616 80,5% 1.044.743 78,5% 1.409.207 81,6% (Nguồn: Phòng tín dụng ngân hàng TMCP Bắc Á) §¬n vÞ tÝnh: TriÖu ®ång Mét xu h­íng chung lµ ng©n hµng th­¬ng m¹i ngµy cµng chó träng vµo m¶ng th× tr­êng c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nhiÒu h¬n v×: §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc tuy vèn lín vµ ho¹t ®éng l©u ®êi nh­ng hiÖu qu¶ mang l¹i kh«ng cao, tØ lÖ nî qu¸ h¹n ®èi víi lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy lµ rÊt lín vµ mét phÇn, trong tiÕn t×nh cæ phÇn ho¸ c¸c doanh nghiÖp nhµ n­íc th× sè l­îng doanh nghiÖp quèc doanh ngµy cµng thu hÑp thay vµo ®ã lµ sù më réng cña c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c víi quy m« ngµy cµng më réng, kinh doanh linh ho¹t mang l¹i hiÖu qu¶ cao vµ t¹o uy tÝn ngµy cµng tèt ®èi vãi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i. Ngoµi ra do ®©y lµ mét ng©n hµng cæ phÇn tÝnh chÊt vµ quy m« nguån vèn kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng c¹nh tranh víi c¸c ng©n hµng lín kh¸c. Tuy nhiªn chóng ta thÊy d­ nî tÝn dông cña ng©n hµng trong c¶ hai khu vùc ®Òu t¨ng qua hai n¨m võa qua cô thÓ: + Khu vùc kinh tÕ quèc doanh: N¨m 2002 tæng d­ nî tÝn dông víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh ®¹t 215.497 triÖu ®ång ( tØ träng 19,5% tæng d­ nî) t¨ng 112.064 triÖu ®ång (108,3%) so víi n¨m 2001. N¨m 2003 ®¹t 286.648 triÖu ®ång ( chiÕm tØ träng 21,53% trªn tæng d­ nî tÝn dông) t¨ng 71.151 triÖu ®ång ( 33,0%) so víi n¨m 2002. N¨m 2004 ®¹t 317.582 triÖu ®ång ( chiÕm tØ träng 18,39% ) t¨ng 30.934 triÖu ®ång (10,8%) so víi n¨m 2003. Nh­ vËy tÝn dông trung vµ dµi h¹n ®èi víi c¸c doanh nghiÖp quèc doanh t¹i ng©n hµng TMCP B¾c ¸ cã biÕn ®éng kh¸ æn ®Þnh tuy nhiªn vµo n¨m 2004 th× tèc ®é t¨ng vµ tØ trong cã xu h­íng gi¶m ®i nhiÒu v× còng kh«ng ngoµi xu thÕ chung ®ã lµ viÖc gi¶m ®Çn c¶ vÒ tèc ®é t¨ng tr­ëng vµ tØ träng trªn tæng d­ nî tÝn dông t¹i khu vùc kinh tÕ nµy. + Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh: Víi tÝnh n¨ng ®éng vµ hiÖu qu¶ kinh tÕ ngµy cµng cao cho nªn ®©y lµ ®èi t­îng giao dÞch chÝnh cña ng©n hµng. N¨m 2002 tæng d­ nî tÝn dông víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ®¹t 889.616 triÖu ®ång ( chiÕm tØ träng 80,5% trªn tæng d­ nî tÝn dông) t¨ng +398.603 triÖu ®ång (+81,1%) so víi n¨m 2001. N¨m 2003 ®¹t 1.044.743 triÖu ®ång (chiÕm tØ träng 78,47%) t¨ng +155.127 triÖu ®ång (+17,4%) so víi n¨m 2002. N¨m 2004 ®¹t 1.409207 triÖu ®ång ( chiÕm tØ träng 81,6%) t¨ng +364.464 triÖu ®ång (34,9%) so víi n¨m 2003. §èi víi khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh ng©n hµng duy tr× mét tèc ®é t¨ng tr­ëng rÊt cao vµo n¨m 2002 nh­ng ngay sau ®ã tØ lÖ nµy gi¶m xuèng rÊt nhiÒu vµo n¨m 2003. §Õn n¨m 2004 ®­îc duy tr× mét tØ lÖ hîp lý. Bëi v× ®©y lµ mét khu vùc kinh tÕ kh¸ n¨ng ®éng cho nªn nhu cÇu vèn t¹i ng©n hµng cã sù biÕn ®éng rÊt nh¹y c¶m víi nÒn kinh tÕ. Nh­ vËy ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng trong thêi gian qua cã nh÷ng kÕt qu¶ rÊt kh¶ quan víi sù t¨ng lªn kh¸ ._.n cã nguy c¬ kh«ng thÓ thanh to¸n, ng©n hµng sÏ tiÕn hµnh thu håi nî tr­íc h¹n?. Nh÷ng biÖn ph¸p ®ã chØ ¸p dông khi nã lµ duy nhÊt, cã nghÜa lµ ng©n hµng ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó t¹o dùng mèi quan hÖ víi kh¸ch hµng trªn c¬ së hiÖu qu¶ th«ng qua c«ng t¸c hç trî kh¸ch hµng nh»m c¶i thiÖn t×nh h×nh cña kh¸ch hµng. Cô thÓ: + Trªn c¬ së ý t­ëng kinh doanh nÕu ng©n hµng thÈm ®Þnh thÊy kh¶ thi, ng©n hµng chñ ®éng phèi hîp cïng c¸c ngµnh kh¸c t­ vÊn cho kh¸ch hµng x©y dùng ph­¬ng ¸n, dù ¸n s¶n xuÊt, kinh doanh vµ khoa häc kÜ thuËt, hç trî gióp vèn thùc hiÖn. + TËn dông c¸c mèi quan hÖ réng r·i cña m×nh, ng©n hµng cã thÓ t×m thÞ tr­êng cung øng vµ thÞ tr­êng tiªu thô s¶n phÈm cho kh¸ch hµng. Nh»m gi¶i quyÕt khã kh¨n ®Çu ra ®Çu vµo cho kh¸ch hµng. - §­a ra c¸c s¶n phÈm mang tÝnh hÊp dÉn cao: Kh¸ch hµng th­êng ®­îc khuyÕn khÝch rÊt lín khi cã nh÷ng ­u ®·i tõ phÝa ng©n hµng chÝnh v× vËy trong ng©n hµng nªn quan t©m th­êng xuyªn cã nh÷ng ­u ®·i ®Õn kh¸ch hµng, dï lµ nhá nhÊt. ¦u ®·i l·i suÊt: Ng©n hµng cã thÓ mang l¹i cho kh¸ch hµng nh÷ng ­u ®·i vÒ l·i suÊt khi kh¸ch hµng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång tÝn dông. Cho vay l·i suÊt linh ho¹t: Linh ho¹t theo thêi gian, theo ®èi t­îng gióp mét phÇn ng©n hµng cã thÓ khai th¸c tèi ®a thÞ tr­êng, mÆt kh¸c gióp kh¸ch hµng tr¹nhs nh÷ng thiÖt h¹i khi l·i suÊt thay ®æi. Cho vay cã k× h¹n linh ho¹t: K× h¹n tr¶ nî cã thÓ ®iÒu chØnh phï hîp víi ®Æc ®iÓm dßng tiÒn cña kh¸ch hµng, nh»m t¹o thuËn tiÖn cho hä trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ thanh to¸n gèc, l·i cho ng©n hµng Cho vay tr¶ gãp: §iÒu nµy gióp cho kh¸ch hµng cã thÓ thanh to¸n dÇn kho¶n nî mµ kh«ng t¹o ra sù biÕn ®éng qu¸ lín trong thu nhËp chi phÝ cña kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ ®èi víi nh÷ng kh¸ch hµng cã thu nhËp thÊp. ViÖc thanh to¸n gèc, l·i phô thuéc vµ ®Æc ®iÓm chu k× s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng. MÆc kh¸c cßn t¹o thãi quen tr¶ nî cho kh¸ch hµng. KÕt hîp tÝn dông víi tiÕt kiÖm : Ng©n hµng ®­a ra s¶n phÈm tiÕt kiÖm nh»m khuyÕn khÝch hé s¶n xuÊt ®Æc biÖt lµ hé cã thu nhËp thÊp göi tiÕt kiÖm vµ vay vèn hoµn tr¶ ®óng h¹n, øng víi mçi sè tiÒn tiÕt kiÖm, kh¸ch hµng ®­îc vay mét h¹n møc tÝn dông cã ­u ®·i h¬n vÒ l·i suÊt, thêi h¹n. S¶n phÈm nµy võa gi¶i quyÕt ®­îc vÊn ®Ò tµi s¶n thÕ chÊp, võa lµ mét b¶o ®¶m ®Ó kh¸ch hµng hoµn tr¶ tiÒn vay ®óng h¹n, võa gãp phÇn gióp c¸c hé s¶n xuÊt tiÕt kiÖm tiÒn n©ng cao møc sèng, më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña hä . 3.2.2.2.VÒ quy tr×nh thñ tôc cÊp tÝn dông Quy tr×nh tÝn dông ®­îc h×nh thµnh víi môc ®Ých gióp cho qu¸ tr×nh cho vay diÔn ra mét c¸ch thèng nhÊt, khoa häc, h¹n chÕ phßng ngõa rñi ro, n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông vµ gãp phÇn ®¸p øng tèt h¬n nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng. MÆt kh¸c quy tr×nh tÝn dông còng gãp phÇn x¸c ®Þnh c«ng viÖc vµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸n bé liªn quan trong qu¸ tr×nh cho vay. ChÝnh v× vËy viÖc x©y dùng mét quy tr×nh cÊp tÝn dông khoa häc, chi tiÕt nh­ng vÉn ®¶m b¶o tÝnh linh ho¹t cho c¸n bé tÝn dông lµ rÊt quan träng. + Th­êng xuyªn thu thËp c¸c ý kiÕn tõ nh÷ng nguêi trùc tiÕp thùc hiÖn vµ tõ chÝnh kh¸ch hµng vay vèn ®Ó nhËn thÊy nh÷ng c¸i ®­îc,ch­a ®­îc trong quy tr×nh cÊp tÝnh dông, ®¶m b¶o tÝnh cËp nhËt nhÊt. + Nh»m môc ®Ých tinh gi¶n ho¸ c¸c quy tr×nh thñ tôc ng©n hµng cÇn ph¶i chän läc, x¸c ®Þnh nh÷ng kh©u, giai ®o¹n, quy tr×nh mang tÝnh b¾t buéc, giai ®o¹n l¹i mang tÝnh linh ho¹t theo tõng t×nh huèng cô thÓ. C¸n bé tÝn dông trong qu¸ tr×nh cho vay ph¶i h­íng dÉn tØ mØ cô thÓ, râ rµng tÊt c¶ c¸c thñ tôc, ®iÒu kiÖn tÝn dông, hå s¬ xin vay... §Ó tr¸nh t×nh tr¹ng kh¸ch hµng ph¶i ®i l¹i nhiÒu lÇn, söa ®æi bæ xung hå s¬ g©y phiÒn to¸i. Tuy vËy, c¸n bé tÝn dông chØ h­íng dÉn chø kh«ng ®­îc lµm thay kh¸ch hµng. + Cã tõng quy tr×nh thÈm ®Þnh riªng ®èi víi tõng kho¶n vay kh¸c nhau. §èi víi nh÷ng mãn vay nhá cÇn ¸p dông thñ tôc riªng, Ýt giai ®o¹n, thñ tôc h¬n ®Ó lµm cho ho¹t ®éng ph©n tÝch, thÈm ®Þnh trë nªn ®¬n gi¶n h¬n. + Trong quy tr×nh cÊp tÝn dông th× kh©u thu thËp th«ng tin,thÈm ®Þnh lµ giai ®o¹n dµi vµ khã kh¨n, nhÊt lµ ®èi víi c¸c mãn vay trung vµ dµi h¹n ®Çu t­ vµo c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt cã hµm l­îng kÜ thuËt cao vµ biÕn ®éng lín th× ng©n hµng ph¶i cã sù cô thÓ ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸ h¬n ®Ó gióp c¸n bé tÝn dông thÈm ®Þnh mãn vay c¶ vÒ ph­¬ng diÖn kü thuËt vµ tµi chÝnh. Ng©n hµng cÇn triÓn khai c¸c líp ®µo t¹o c¸n bé tÝn dông, tuyÓn dông c¸ chuyªn viªn vÒ c¸c vÊn ®Ò nµy nh»m n©ng cao kh¶ n¨ng còng nh­ tr×nh ®é thÈm ®Þnh dù ¸n cña c¸n bé tÝn dông. + QuyÕt ®Þnh thêi h¹n cho vay vµ kú h¹n nî: CÇn ph¶i ®¶m b¶o thêi h¹n tÝn dông vµ k× h¹n tÝn dông ph¶i xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm kinh doanh cña kh¸ch hµngth«ng qua c¸c ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch dßng l­u chuyÓn tiÒn tÖ vµ g¾n víi chu kú s¶n xuÊt kinh doanh h¬n lµ kinh nghiÖm truyÒn thèng. 3.2.2.3. VÒ qu¶n lÝ vµ x©y dùng nguån nh©n lùc. §èi víi ho¹t ®éng ng©n hµng nãi riªng, ho¹t ®éng tÝn dông nãi chung th× nh©n tè con ng­êi vÉn lµ quan träng nhÊt. §ã lµ yÕu tè quan träng nhÊt quyÕt ®Þnh ®Õn v¨n ho¸ ng©n hµng, ®Õn chÊt l­îng tÝn dông vµ sù thµnh b¹i trong ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng nãi chung. Trong thêi ®¹i chÊt x¸m ngµy nay cµng ngµy cµng ®ßi hái nh÷ng con ng­êi cã ®Çy ®ñ tÊt c¶ c¸c phÈm chÊt tõ tr×nh ®é chuyªn m«n ®Õn t­ c¸ch ®¹o ®øc vµ sù nh¹y c¶m trong kinh doanh, nhÊt lµ trong ho¹t ng©n hµng th× yªu cÇu nµy cßn kh¾t khe h¬n. V× ®èi víi lÜnh vùc kinh doanh cña ng©n hµng, nÕu yÕu tè con ng­êi ®­îc xem träng vµ sö dông ®óng ®¾n sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng ng©n hµng, ng­îc l¹i nÕu ng©n hµng sö dông nh÷ng c¸n bé kh«ng cã n¨ng lùc vµ ®¹o ®øc sÏ dÉn tíi nh÷ng thiÖt h¹i v« cïng to lín. ChÝnh v× vËy, ®Ó kh«ng ngõng n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò nh©n lùc, ng©n hµng cÇn thùc hiÖn hai gi¶i ph¸p sau: a. Trong c«ng t¸c tuyÓn chän: TuyÓn chän ®éi ngò c¸n bé lµ kh©u ®Çu tiªn quan träng cã quyÕt ®Þnh ®Õn chÊt l­îng c¸n bé tÝn dông sau nµy, do vËy ng©n hµng ph¶i kü cµng trong kh©u tuyÓn chän. Tr­íc tiªn viÖc tuyÓn chän ph¶i c¨n cø trªn nhu cÇu thùc tÕ hiÖn t¹i vµ trong t­¬ng lai c¶u ng©n hµng. X©y dùng kÕ ho¹ch tuyÓn chän ng¾n h¹n vµ dµi h¹n lµ ®iÒu rÊt cÇn thiÕt Chóng ta cã thÓ kh¸i qu¸t nh÷ng tiªu chuÈn cÇn thiÕt khi lùa chän c¸n bé tÝn dông lµ: - Cã tr×nh ®é, n¨ng lùc ®Ó cã thÓ thùc hiÖn ®­îc c¸c vÊn ®Ò thuéc chuyªn m«n, nghiÖp vô. ChÝnh v× vËy ®éi ngò nµy ph¶i ®­îc ®µo t¹o mét c¸ch cã bµi b¶n, chÝnh quy t¹i c¸c tr­êng trung häc chuyªn nghiÖp, ®¹i häc, häc viÖn... - Cã n¨ng lùc dù ®o¸n c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vÒ sù ph¸t triÓn còng nh­ triÓn väng cña nã. §©y chÝnh lµ tÇm nh×n cña mçi c¸ nh©n nh­ng nã l¹i ¶nh h­ëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng. Tõ kinh nghiÖm mµ hä cã ®­îc nh÷ng dù ®o¸n chÝnh x¸c th× ®ã lµ sù s¸ng t¹o cña ng­êi cho vay. - Cã t­ c¸ch ®¹o ®øc, ®©y lµ yÕu tè quan träng cña mét c¸n bé tÝn dông t­¬ng lai, bëi v× ®©y lµ mét ngµnh cã rÊt nhiÒu c¸m dç v× vËy mét c¸n bé tÝn dông nªu kh«ng ®ñ t­ c¸ch ®¹o ®øc th× kh«ng nh÷ng ho¹t ®éng kh«ng hiÖu qu¶ mµ cßn cã thÓ gay thiÖt h¹i lín cho ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. - Cã n¨ng lùc tù häc, tù nghiªn cøu vµ cã chÝnh kiÕn. §iÒu nµy thÓ hiÖn ý chÝ v­¬n lªn kh«ng mÖt mái ®Ó kh¼ng ®Þnh kh¶ n¨ng b¶n th©n. Nh­ vËy qua nh÷ng chØ tiªu cã b¶n ng©n hµng cã thÓ tæ chøc tuyÓn chän th­êng xuyªn hay ®Þnh k× hay trùc tiÕp ®Õn tuyÓn chän t¹i c¸c tr­êng ®µo t¹o nh»m cã h­íng chän lùa vµ ®µo t¹o sau nµy. b. Bè trÝ nguån nh©n lùc. ViÖc bè trÝ sö dông ®éi ngò c¸n bé gi÷ vÞ trÝ rÊt quan träng trong qu¶n lý Ng©n hµng . Mét khi nguån lùc ®­îc sö dông ®óng ®¾n vµ hîp lý sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho tõng c¸n bé ph¸t huy hÕt n¨ng lùc cña m×nh, tõ ®ã n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông. Muèn lµm tèt viÖc nµy, tr­íc hÕt Ban l·nh ®¹o Ng©n hµng ph¶i ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c tr×nh ®é n¨ng lùc mçi ng­êi lµm c¬ së bè trÝ ®óng ng­êi, ®óng viÖc. MÆt kh¸c, cÇn l­u ý ®Õn tinh thÇn, ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¸n bé ®èi víi c«ng viÖc ®­îc giao vµ tiÕp thu nh÷ng nguyÖn väng, ý kiÕn ph¶n håi tõ mçi ng­êi ®Ó ra quyÕt ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c. Ng©n hµng cÇn tiÕp tôc t¨ng sè l­îng c¸n bé tÝn dông gi¶m c¸n bé hµnh chÝnh ®Ó g¶m chi phÝ qu¶n lý vµ gi¶m ¸p lùc qu¸ t¶i ®èi víi c¸n bé tÝn dông hiÖn t¹i. c. C«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng nguån nh©n lùc. §Ó cã thÓ ngµy cµng n©ng cao chÊt l­îng ®éi ngò c¸n bé hiÖn t¹i c¶u ng©n hµng cÇn ph¶i th­êng xuyªn quan t©m ®Õn c«ng t¸c ®µo t¹o, båi d­ìng: - Ng©n hµng th­ìng xuyªn, ®Þnh k× tæ chøc c¸c líp ®µo t¹o, båi d­ìng, tËp huÊn th«ng qua trùc tiÕp gi¶ng d¹y hay thuª c¸c chuyªn gia tíi gi¶ng d¹y, h­íng dÉn. Cö c¸n bé ®i häc. Tham quan, häc hái tõ c¸c ng©n hµng kh¸c. - KhuyÕn khÝch, ®éng viªn c¸n bé tÝn dông tù häc vµ ng©n hµng cã nh÷ng hç trî vÒ tµi chÝnh, thêi gian theo m­c ®é cã thÓ. - Th­êng xuyªn cËp nhËt th«ng tin vÒ mäi m¶ng cho c¸n bé tÝn dông nh»m n©ng cao tr×nh ®é hiÓu biÕt kh«ng chØ chuyªn m«n, nghiÖp vô mµ cßn c¸c lÜnh vùc kh¸c phôc vô cho c«ng t¸c cña m×nh. d. ChÝnh s¸ch ®èi víi c¸n bé. Bªn c¹nh vÖc tuyÓn chän, bè trÝ vµ ®µo t¹o c¸n bé tÝn dông th× mét yÕu tè hÕt søc quan träng mang tÝn ®éng lùc cho mäi ho¹t ®éng ®¶m b¶o hiÖu qu¶ lµ nh÷ng lîi Ých mµ ng©n hµng mang l¹i cho hä. - ChÝnh s¸ch l­¬ng th­ëng ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®óng kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, khuyÕn khÝch c¸c c¸n bé tÝn dông næ lùc phÊn ®Êu trong hoµn thµnh vµ n©ng cao chÊt l­îng c«ng viÖc. - Tuy nhiªn bªn c¹nh ng©n hµng trong chÕ ®é th­ëng còng ph¶i cã sù quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn nh÷ng ng­êi cã ®iÒu kiÖn khã kh¨n mµ kh«ng thÓ hoµn thµnh c«ng viÖc ®Ó khuyÕn khÝch hä trong nh÷ng lÇn phÊn ®Êu tíi. - Trong ®iÒu kiÖn cña chóng ta nªn kÕt hîp tèt gi÷a l­¬ng bËc thang vµ tiÒn l­¬ng theo kÕt qu¶ kinh doanh. Cã nh­ vËy míi khuyÕn khÝch ®ù¬c líp trÎ vµ líp cò phÊn ®Êu h¬n vµ t¹o sù g¾n kÕt g÷a c¸c tÇng líp c¸n bé tÝn dông. - Bªn c¹nh tiÒn l­¬ng vµ th­ëng vÒ kinh tÕ ng©n hµng còng nªn tÝch cùc cã c¸c ho¹t ®éng n©ng cao ®êi sèng tinh thÇn cho c¸c c¸n bé, nh©n viªn cã nh­ vËy míi t¹o ra kh«ng khÝ tho¶i m¸i, hµo høng trong ho¹t ®éng vµ sù giao l­u g¾n kÕt trong ®éi ngò c¸n bé cña ng©n hµng. 3.2.2.4. BiÖn ph¸p ®¶m b¶o tÝn dông. Trong ho¹t ®éng tÝn dông, rñi ro lµ yÕu tè g¾n liÒn, th­êng trùc mµ ng©n hµng kh«ng thÓ tr¸nh khái, cho nªn ng©n hµng ph¶i chñ ®éng ®èi phã ®Ó h¹n chÕ tèi ®a thiÖt h¹i mang l¹i. Rñi ro tÝn dông lµ nh÷ng thiÖt h¹i tiÒm Èn do ho¹t ®éng tÝn dông mang l¹i vµ nã do rÊt nhiÒu yÕu tè cÊu thµnh, tõ kh¸ch quan cña sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ mang l¹i, chñ quan trong b¶n th©n ng©n hµng g©y ra tuy nhiªn ®iÒu ®¸ng chø ý bªn c¹nh viÖc phßng tr¸nh thiÖt h¹i th× ng©n hµng cßn ph¶i chuÈn bÞ cho m×nh nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó cã thÓ chÞu ®ùng thiÖt h¹i ®ã ®Ó tiÕp tôc tån t¹i vµ ph¸t triÓn theo ph­¬ng ch©m “tr¸nh kh«ng ®­îc th× ®µnh ph¶i ®èi ®Çu” §èi víi ng©n hµng hai biÖn ph¸p chÝnh ®Ó “ ChÞu ®ùng” thiÖt h¹i lµ dïng c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o cho chÝnh kho¶n vay trªn c¬ së lÊy thu tõ kho¶n nµy bï ®¾p cho thiÖt h¹i cña kho¶n kia ®Ó æn ®Þnh thu nhËp cña ng©n hµng. - §èi víi biÖn ph¸p ®¶m b¶o b»ng thÕ chÊp, cÇm cè b»ng tµi s¶n bªn c¹nh viÖc thùc hiÖn ®óng c¸c quy ®Þnh vÒ giao dÞch b¶o ®¶m th× ng©n hµng cÇn chó ý ®Õn c¸c vÊn ®Ò: + Gi¸ trÞ cña tÇi s¶n ®¶m b¶o: Ng©n hµng ph¶i chñ ®éng theo dâi, dù ®o¸n t×nh h×nh ®Ó tr¸nh gi¸ trÞ cña tµi s¶n ®¶m b¶o bÞ gi¶m xuèng do biÕn ®éng gi¸ c¶, hao mßn v« h×nh, h÷u h×nh. NÕu t×nh h×nh trªn x¶y ra cÇn ph¶i yªu c©u kh¸ch hµng bæ sung tµi s¶n ®¶m b¶o hay c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o kh¸c, nÕu kh«ng thÓ cÇn gi¶m h¹n møc d­ nî xuèng. + §¶m b¶o tÝnh thanh kho¶n cña tµi s¶n, nhanh chãng chuyÓn ®æi ra thµnh tiÒn. + Ph­¬ng thøc qu¶n lÝ vµ thô ®¾c tµi s¶n: §èi víi nh÷ng tµi s¶n ®Æt d­íi sù qu¶n lÝ cña ng©n hµng hoÆc ng©n hµng ®­îc ph¸p luËt b¶o vÖ th× ng©n hµng sÏ dÔ dµng trong qu¶n lÝ vµ xö lÝ tµi s¶n ®¶m b¶o h¬n. + Ph¶i th­êng xuyªn kiÓm tra tr¸nh t×nh tr¹ng gÆp khã kh¨n trong xö lÝ tµi s¶n ®¶m b¶o nh­ : Kh¸ch hµng cè t×nh b¸n tµi s¶n ®¶m b¶o ®i víi nh÷ng tµi s¶n ®­îc sö dông, Kh«ng cßn tµi s¶n ®¶m b¶o, Kh¸ch hµng cè t×nh g©y khã kh¨n cho ng©n hµng trong viÖc xö lÝ tµi s¶n, vµ nh÷ng tµi s¶n mµ m«i tr­êng ph¸p lÝ kh«ng ®ñ c¬ së ®Ó ¸p dông.... - §èi víi biÖn ph¸p b¶o l·nh cña bªn thø ba cÇn ph¶i thÈm ®Þnh ®Çy ®ñ ®Ó tr¸nh t×nh tr¹ng tõ chèi thùc hiÖn nghÜa vô b·o l·nh hay kh«ng cã kh¶ n¨ng thùc hiÖn. NÕu cÇn thiÕt ng©n hµng cã thÓ yªu cÇu bªn b¶o l¶nh ¸p dông b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n, hay c¸c biÖn ph¸p b¶o l·nh kh¸c: §ång b¶o l·nh, t¸i b¶o l·nh... - VËn dông tèt c¸c ®¶m b¶o trong mèi quan hÖ víi rñi ro, thêi h¹n vµ quy m« tÝn dông: §èi víi kh¸ch hµng rñi ro cao th× ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o cã tÝnh rñi ro thÊp, thêi l­äng cho vay cµng dµi th× tØ lÖ cho vay trªn tµi s¶n ®¶m b¶o cµng thÊp vµ tiÕn hµnh ®Þnh gi¸ l¹i tµi s¶n ®¶m b¶o theo ®Þnh k× trong cho vay trung dµi h¹n vµ c¸ch thøc xö lÝ gi¸ trÞ tµi s¶n ®¶m b¶o khi gi¸ trÞ t¸i ®Þnh gi¸ nhá h¬n d­ nî. Trong mèi quan hÖ víi quy m« tÝn dông ®èi víi nh÷ng kho¶n cho vay cã gi¸ trÞ lín vµ phøc t¹p ®ßi hái ng©n hµng ph¶i ¸p dông hÖ thèng c¸c b¶o ®¶m gåm nhiÒu h×nh thøc vµ lo¹i tµi s¶n ®¶m b¶o kh¸c nhau, x©y dùng c¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o träng hîp ®ång thËt chÆt chÏ vµ ph¶i ph©n c«ng, uû nhiÖm qu¶n lÝ tµi s¶n ®¶m b¶o gi÷a c¸c chö thÓ cho vay trong cho vay hîp vèn. Nh­ vËy viÖc vËn dông tµi s¶n ®¶m b¶o trong ho¹t ®éng tÝn dông lµ c¶ mét vÊn ®Ò hÕt søc phøc t¹p, võa ph¶i ®¶m b¶o tÝnh an toµn cho ng©n hµng nh­ng còng ph¶i t¹o thuËn tiÖn cho kh¸ch hµng trong tiÕp cËn víi nguån vèn mét c¸ch dÔ dµng vµ trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Do vËy ®ßi hái nhµ qu¶n trÞ ph¶i cã hiÓu biÕt s©u réng vÒ mäi lÜnh vùc kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi vµ kinh nghiÖm trong ho¹t ®éng thùc tiÔn. 3.2.2.5.Qu¶n lý nî cã vÊn ®Ò: Nî cã vÊn ®Ò lµ c¸c kho¶n tÝn dông cÊp cho kh¸ch hµng kh«ng thu håi ®­îc hoÆc cã dÊu hiÖ kh«ng thÓ thu håi ®­îc theo ®óng cam kÕt trong hîp ®ång tÝn dông. NÕu hiÓu theo nghÜa réng h¬n kh«ng chØ lµ nh÷ng kho¶n vay ®· qu¸ h¹n thanh to¸n, thanh to¸n kh«ng ®óng k× h¹n( nî qu¸ h¹n th«ng th­êng, nî khã ®ßi, nî chê xö lÝ, nî khoanh vµ nî tån ®äng) mµ bao gåm c¶ nh÷ng kho¶n vay trong h¹n nh­ng cã dÊu hiÖu kh«ng an toµn cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro. ChÝnh v× vËy, nî cã vÊn ®Ò biÓu hiÖn trùc tiÕp chÊt l­îng tÝn dông cña ng©n hµng. Khi cã nî vÊn ®Ò ph¸t sinh cã nghÜa lµ ng©n hµng ®· tiÕp cËn víi thiÖt h¹i, nh÷ng nhËn ®Þnh cña ng©n hµng vÒ kh¸ch hµng ®· cã sai lÖch vµ l¶m gi¶m tÝnh chñ ®éng trong qu¶n trÞ vèn cña ng©n hµng. ChÝnh v× vËy ng©n hµng ph¶i th­êng xuyªn quan t©m ®Õn c«ng t¸c qu¶n lÝ nî cã vÊn ®Ò. VËy qu¶n lý nî cã vÊn ®Ò lµ toµn bé qu¸ tr×nh phßng ngõa, kiÓm tra, gi¸m s¸t vµ cã c¸c biÖn ph¸p xö lÝ ®èi víi nh÷ng kho¶n nî cã vÊn ®Ò nh»m gi¶m thiÓu møc ®é rñi ro, n©ng cao hiÖu qu¶ tÝn dông vµ tiÕn tíi qu¶n lÝ nî cã vÊn ®Ò theo chuÈn thèng nhÊt phï hîp víi th«ng lÖ vµ chuÈn môc quèc tÕ. ChÝnh v× vËy ®Ó qu¶n lÝ nî cã vÊn ®Ò mét c¸ch hiÖu qu¶, ®iÒu quan träng mµ nhµ qu¶n trÞ ng©n hµng ph¶i sím nhËn biÕt nh÷ng kho¶n nî co vÊn ®Ò, tõ ®ã ph©n lo¹i kho¶n vay vµ cã nh÷ng biÖn ph¸p phßng ngõa vµ xö lý kÞp thêi. Sau ®©y lµ ph­¬ng ph¸p qu¶n lÝ nî cã vÊn ®Ò: a. Ph©n lo¹i kho¶n vay. - Ph©n lo¹i kho¶n vay gióp cho ng©n hµng dÔ dµng qu¶n lÝ danh môc ®Çu t­ tÝn dông cña m×nh tõ ®ã cã thÓ nhËn biÕt rñi ro ®Ó phßng ngõa kÞp thêi vµ cã biÖn ph¸p xö lÝ nh¼m gi¶m thiÓu rñi ro. b. Phßng ngõa nî cã vÊn ®Ò. - C¨n cø trªn c¬ së c¸c tiªu chuÈn ph©n lo¹i tÝn dông nãi trªn ®Ó cã thÓ ph©n tÝch chÊt l­äng tÝn dông vµ ph©n lo¹i tÝn dông ®Ó ®­a ra kÕ ho¹ch phßng ng÷a vµ xö lÝ. - Sau khi cho vay c¸n bé tÝn dông ph¶i th­êng xuyªn tiÕn hµnh kiÓm tra møc ®é tu©n thñ hîp ®ång tÝn dông, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng nh»m ph¸t hiÖn nh÷ng vÊn ®Ò, dÊu hiÖu tiÒm Èn rñi ro MÆt kh¸c c¸c cÊp qu¶n lÝ c¸n bé tÝn dông cho vay ph¶i chñ ®éng ng¨n ngõa, ph¸t hiÖn nh÷ng mèi quan hÖ kh«ng lµnh m¹nh gi÷a c¸n bé tÝn dông vµ kh¸ch hµng, vÒ sù trung thùc cña c¸c b¸o c¸o cho vay vµ tinh thÇn tr¸ch nhiÖm trong c«ng t¸c. - C¸n bé tÝn dông ph¶i tiÕn hµnh thu thËp vµ xö lÝ th«ng tin vÒ: + T×nh h×nh thÞ tr­êng: Sù biÕn ®éng vÒ gi¸ c¶, thÞ phÇn... + Nh÷ng lÜnh vùc cã biÕn ®éng lín biÓu hiÖn qua thuËn lîi vµ khã kh¨n. + ¶nh h­ëng cña tù nhiªn. + Xu thÕ kinh doanh: Gi¶i thÓ, s¸t nhËp... - C¸n bé tÝn dông cã thÓ yªu cÇu cung cÊp c¸c th«ng tin ®ét xuÊt vÒ kh¸ch hµng vay vÒ ®é tin cËy cña c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, lÜnh vùc ®Çu t­, uy tÝn cña kh¸ch hµng qua c¸c nguån th«ng tin kh¸c nhau. - Ph¶i th­êng xuyªn n¾m b¾t th«ng tin vµ xö lÝ th«ng tin trùc tiÕpvÒ kh¸ch hµng vay vµ c¸c th«ng tin liªn quan. b. Gi¶i quyÕt nî cã vÊn ®Ò. Sau khi ph¸t ra c¸c dÊu hiÖu chøng minh mét kho¶n vay lµ cã vÊn ®Ò ng©n hµng cÇn ph¶i - TiÕn hµnh gÆp gì kh¸ch hµng nh»m cã thÓ lµm râ vÊn ®Ò cña kho¶n tÝn dông ®ã vµ cïng t×m ra biÖn ph¸p nh¼m gi¶i quyÕt khã kh¨n ®ã.Trong nµy cÇn ph¶i ®­a ra nh÷ng kÕ ho¹ch, ®iÒu kiÖn râ rµng nh»m tr¸nh khã kh¨n vµ hiÓu nhÇm trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn cô thÓ: + Môc tiªu cuèi cïng cÇn ®¹t ®­îc cña kÕ ho¹ch. + LÞch tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch. + Nh÷ng môc tiªu ng¾n h¹n cña kÕ ho¹ch. + C¸c biÖn ph¸p cô thÓ cÇn thùc hiÖn trong tõng thêi k×. ViÖc x©y dùng kÕ ho¹ch ph¶i c¨n cø vµo t×nh h×nh cô thÓ cña kh¸ch hµng ®Ó cã c¸ch thøc qu¶n lÝ vµ thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n cho phï hîp. - T­ vÊn kh¸ch hµng nh»m th¸o gì khã kh¨n. - Qu¶n lÝ, theo dâi viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch + Theo dâi kÕt qu¶ tµi chÝnh hµng th¸ng vµ viÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n ®· tho· thuËn trong kÕ ho¹ch. + Qu¶n lÝ nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®­îc cña nh÷ng môc tiªu ®· ®Æt ra trong kÕ ho¹ch NÕu sau khi thùc hiÖn kÕ ho¹ch mµ kh«ng gi¶i quyÕt ®­îc khã kh¨n cho kh¸ch hµng vµ gi¶m thiÓu rñi ro tÝn dông th× ng©n hµng tiÕn hµnh xö lÝ kho¶n nî ®ã - Xö lÝ nî: + Bæ sung tµi s¶n ®¶m b¶o ®èi víi nh÷ng kho¶n tÝn dôngcã biÓu hiÖn bÊt æn, nguån thu kh«ng râ rµng, t×a s¶n ®¶m b¶o cã kh¶ n¨ng ph¸t m¹i thÊp, gi¸ trÞ nhá h¬n gi¸ trÞ kho¶n vay + ChuyÓn nî qu¸ h¹n khi kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång tÝn dông vÒ thanh to¸n ®óng h¹n c¸c kho¶n gèc vµ l·i vµ c¸n bé tÝn dông ®· chøng minh nh÷ng lÝ do xin gia h¹n lµ kh«ng hîp lÖ. + Khoanh nî, xo¸ nî trong tr­êng hîp ¸p dông tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p mµ kh«ng thÓ thu håi ®­îc nî. + Xö lÝ tµi s¶n ®¶m b¶o trong c¸c tr­êng hîp: Kh¸ch hµng kh«ng thùc hiÖn ®óng hîp ®ång tÝn dông vµ hîp ®ång b¶o ®¶m tiÒn vay, ph¶i thanh to¸n nî tr­íc h¹n do vi ph¹m hîp ®ång tÝn dông hoÆc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt, bÞ gi¶i thÓ, kh«ng thanh to¸n ®­îc nî, chia, t¸ch, s¸t nhËp, hîp nhÊt chuyÓn ®æi nh­ng kh«ng thùc hiÖn ®óng nghi· vô hay kh¸ch hµng ®­îc bªn thø ba b¶o l·nh bªn thø ba kh«ng thùc hiÖn nghÜa vô. + §èi víi nî tån ®äng cã tµi s¶n ®¶m b¶o ng©n hµng cã thÓ dïng tµi s¶n ®ã nh­ mét nguån thu håi vèn, cßn ®èi víi nî tån ®äng kh«ng cã tµi s¶n ®¶m b¶o ng©n hµng cã thÓ thùc hiÖn: Thanh lÝ tµi s¶n cña doanh nghiÖp; khëi kiÖn; b¸n nî vµ xö lÝ b»ng quü dù phßng rñi ro. 3.2.2.6. VÒ c«ng t¸c th«ng tin vµ ho¹t ®éng thanh tra gi¸m s¸t. a. VÒ c«ng t¸c th«ng tin tÝn dông Th«ng tin tÝn dông cã vai trß rÊt to lín ®èi víi ho¹t ®éng cña ng©n hµng, th«ng tin cã t¸c dông ng¨n ng÷a vµ h¹n chÕ rñi ro tÝn dông, rñi ro do lùa chän ®èi nghÞch do thiÕu th«ng tin hay th«ng tin kh«ng c©n xøng. MÆt kh¸c th«ng tin cßn t¹o c¬ së gióp ng©n hµng x©y dùng chÝnh s¸ch tÝn dông vµ qu¶n lÝ rñi ro trong tõng thêi k× ®èi víi tõng nhãm ®èi t­îng kh¸ch hµng. ChÝnh v× vËy ng©n hµng ph¶i chó träng trong c«ng t¸c x©y dùng mét c¬ së thu th¹p, truyÒn t¶i vµ xö lÝ th«ng tin thËt hiÖu qu¶. Tuy nhiªn th«ng tin tÝn dông ph¶i ®¶m b¶o c¸c yªu cÇu: KÞp thêi, hîp lÝ, nhÊt qu¸n, b¶o mËt vµ ®­îc sö dông ®óng môc ®Ých. Trong ho¹t ®éng qu¶n lý th«ng tin tÝn dông ng©n hµng cÇn ph¶i: - §èi víi c¸n bé tÝn dông: + TiÕp xóc víi kh¸ch hµng vµ c¸c kªnh th«ng tin kh¸c ®Ó thu thËp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin phôc vô cho ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh vÒ thÈm ®Þnh, ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ rñi ro vµ qu¶n lÝ tÝn dông + §Þnh k× thu thËp, cËp nhËt th«ng tin kÞp thêi vÒ kh¸ch hµng vµ m«i tr­êng kinh doanh. + Cïng víi l·nh ®¹o kiÓm tra, b¶o ®¶m tÝnh hîp lÝ cña c¸c th«ng tin thu thËp ®­îc vµ cung cÊp cho c¸c ®¬n vÞ cã nhu cÇu kh¸c. - C¸c nguån thu thËp th«ng tin tÝn dông: + Tõ kh¸ch hµng cã quan hÖ víi ng©n hµng th«ng qua: Hå s¬ tÝn dông; pháng vÊn trùc tiÕp nh»m x¸c minh vµ bæ sung th«ng tin vÒ kh¸ch hµng; c¸c b¸o c¸o ®Þnh k× vÒ t×nh h×nh kinh doanh, tµi chÝnh, qu¶n lÝ cña kh¸ch hµng; qua kÕt qu¶ th¨m dß thùc ®Þa vµ kiÓm tra sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng; qua lÞch sö quan hÖ cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng. + Tõ c¸c phßng ban cã liªn quan trong néi bé ng©n hµng nh­ phßng kÓ to¸n, phßng thanh to¸n... + Tõ c¬ quan qu¶n lý cña kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp. + Th«ng qua c¬ quan thèng kª, tµi chÝnh, hiÖp héi ng©n hµng vµ c¸c c¬ quan th«ng tin kh¸c. + Th«ng qua c¬ quan b¶o vÖ ph¸p luËt, c«ng an, toµ ¸n, viÖn kiÓm s¸t... + Qua trung t©m th«ng tin tÝn dông cña ng©n hµng nhµ n­íc + Qua c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c + Ngoµi ra ng©n hµng cßn cã thÓ thu thËp th«ng tin tÝn dông tõ: §èi thñ c¹nh tranh cña kh¸ch hµng, b¸o chÝ vµ c¸c ph­¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng vµ qua ®èi t¸c cña kh¸ch hµng vay. - Sau khi thu thËp th«ng tin tÝn dông tõ c¸c nguån trªn ng©n hµng ph¶i tiÕn hµng x¸c minh l¹i c¸c th«ng tin tÝn dông ®Ó d¶m b¶o tÝnh phï hîp vµ chÝnh x¸c th«ng qua: + ThÈm quyÒn c«ng bè vµ x¸c nhËn th«ng tin + Pháng vÊn ng­êi cã thÈm quyÒn + §èi chiÕu th«ng tin tõ c¸c nguån kh¸c nhau. + Th¨m dß, kiÓm tra thùc tÕ... b. Ho¹t ®éng thanh tra gi¸m s¸t. Thanh tra gi¸m s¸t tÝn dông cã t¸c dông ngµy cµng n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông t¹i ng©n hµng, ®¶m b¶o viÖc tu©n thñ quy tr×nh nghiÖp vô, ®Þnh h­íng cña chÝnh s¸ch tÝn dông ®Ó ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n vµ chÝnh x¸c trong ho¹t ®éng cña ng©n hµng. C¸c ph­¬ng ph¸p kiÓm tra tÝn dông cã thÓ thùc hiÖn: - Yªu cÇu c¸n bé tÝn dông cung cÊp b¸o c¸o míi nhÊt vÒ kh¸ch hµng vµ c¸c kho¶n vay cña hä. - KiÓm tra toµn bé hå s¬ tÝn dông cu¶ kh¸ch hµng ®èi víi c¸c kho¶n vay ®ang cã d­ nî hay ®· tr¶ hÕt nî. Tuy nhiªn nÕu sè l­îng hå s¬ qu¸ lín vµ kh«ng thÓ kiÓm tra hÕt th× cã thÓ dïng biÖn ph¸p chän mÉu. - KiÓm tra th«ng qua pháng vÊn c¸n bé tÝn dông nh»m ®¸nh gi¸ mét c¸ch tæng quan vÒ tr×nh ®é chuyªn m«n, kÜ n¨ng vµ hiÓu biÕt cña c¸n bé tÝn dông tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ ®­îc nh÷ng ®iÓm yÕu trong ho¹t ®éng qu¶n lÝ tÝn dông t¹i ®¬n vÞ ®­îc kiÓm tra. Nh÷ng néi dung cÇn thùc hiÖn kiÓm tra: - Sù tu©n thu chÝnh s¸ch vµ ph¸p luËt cña nhµ n­íc liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng - Sù tu©n thñ chÝnh s¸ch vµ quy chÕ tÝn dông t¹i ng©n hµng. - Gi¸m s¸t viÖc thùc thi h¹n møc tÝn dông vµ danh môc tÝn dông - Gi¸m s¸t b¶o ®¶m tiÒn vay vµ ng­êi b¶o l·nh. - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn quy tr×nh cho vay vµ phª duyÖt cho vay. - KiÓm tra viÖc chÊp hµnh c¸c quy ®Þnh vÒ qu¶n lÝ nî xÊu. - KiÓm tra hîp ®ång vay vèn. - KiÓm tra viÖc ph©n lo¹i tµi s¶n cã vµ trÝch lËp dù phßng rñi ro, tØ lÖ an toµn vèn tèi thiÓu. - KiÓm tra c«ng t¸c qu¶n lÝ vµ l­u gi÷ hå s¬ tÝn dông. 3.2.2.6. VÒ duy tr× quan hÖ sau tÝn dông. §èi víi ng©n hµng viÖc x©y d­ng mét mèi quan hÖ giao dÞch chØ lµ giai ®o¹n ®Çu cßn ®iÒu quan träng lµ lµm sao cã thÓ duy tr× quan hÖ sau tÝn dông mét c¸ch l©u dµi, bëi v× khi thiÕt lËp mét mèi quan hÖ l©u dai truyÒn thèng víi kh¸ch hµng mang l¹i nhiÒu lîi Ých: - Gi¶m thiÓu rÊt nhiÒu chi phÝ vµ thêi gian trong viÖc thu thËp th«ng tin vµ thÈm ®Þnh kh¸ch hµng - Trªn c¬ së sù hiÓu biÕt s½n cã gi÷a ng©n hµng vµ kh¸ch hµng th× c¸c ho¹t ®éng tÝn dông diÔn ra mét c¸ch su«n sÎ h¬n, tÝnh chÝnh x¸c sÏ cao h¬n. Cho nªn tuú tõng kh¸ch hµng ®Õn giao dÞch th× ng©n hµng cã nh÷ng chÝnh s¸ch thÝch hîp. - Víi kh¸ch hµng míi: ng©n hµng cÇn ph¶i t¹o nªn sù hiÓu biÕt lÉn nhau, c¸n bé tÝn dông ph¶i chñ ®éng t×m hiÓu, gióp ®ì hä gi¶i quyÕt v­íng m¾c cña kh¸ch hµng vÒ quy tr×nh,thñ tôc vay vèn, c¸ch thøc gi¶i ng©n, thu l·i vµ nî gèc sau ®ã lµ tiÕn hµnh c¸c c«ng viÖc mét c¸ch nhanh chãng, khoa häc, nhanh chãng t¹o ®iÒu kiÖn cho kh¸ch hµng tiÕp cËn vèn ®Ó t¹o ra Ên t­îng ban ®Çu tèt ®Ñp vÒ h×nh ¶nh cña Ng©n hµng. - §èi víi kh¸ch hµng ®· quan hÖ tõ tr­íc cã tÝn nhiÖm, ng©n hµng cã thÓ ­u ®·i vÒ l·i xuÊt cho vay, gi¶m bít c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn... MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh kinh doanh nÕu kh¸ch hµng gÆp khã kh¨n ch­a tr¶ nî, Ng©n hµng cã thÓ gia h¹n nî hoÆc ®iÒu chØnh kú h¹n tr¶ nî ®Ó hä tiÕp tôc s¶n xuÊt kinh doanh . C¸c c¸n bé Ng©n hµng nªn th¨m hái, tÆng quµ nh©n dÞp lÔ tÕt ®èi víi kh¸ch hµng vay lín cã tÝn nhiÖm cao ®Ó th¾t chÆt quan hÖ . 3.2.2.8. VÒ c¬ së vËt chÊt. §èi víi ng©n hµng viÖc quan t©m x©y dùng , còng cè mét c¬ s¬ h¹ tÇng v÷ng ch¾c, cã bè trÝ khoa häc, gon gµng ®Çu tiªn sÏ t¹o ra uy tÝn, lßng tÝn ®èi víi kh¸ch hµng khi lÇn ®Çu ®Õn giao dÞch víi kh¸ch hµng. MÆt kh¸c mét c¬ vËt chÊt hiÖn ®¹i cã t¸c dông hç trî rÊt tèt cho ho¹t ®éng ng©n hµng, nã ®¶m b¶o tÝnh nhanh chãng, an toµn, hiÖu qu¶ vµ æn ®Þnh chÊt l­îng cho c¸c s¶n phÈm dÞch vô cña ng©n hµng. ChÝnh v× vËy ng©n hµng ph¶i kh«ng ngõng ®Çu t­, më réng, hiÖn ®¹i ho¸ c¬ së vËt chÊt cña m×nh ®Ó ®¸p øng ngµy cµng cao yªu cÇu c«ng viÖc. 3.3. Mét sã kiÕn nghÞ. 3.3.1. KiÕn nghÞ víi Nhµ n­íc: b. Kinh tÕ C¬ së h¹ tÇng quyÕt ®Þnh kiÕn tróc th­îng tÇng, d©n cã giµu th× n­íc míi m¹nh, cho nªn quan t©m ph¸t triÓn kinh tÕ quèc gia chÝnh lµ nhiÖm vô träng t©m nhÊt, c«ng cô hùu hiÖu nhÊt ®Ó cã thÓ n©ng cao vÞ thÕ, b¶o ®¶m æn ®Þnh chÝnh trÞ. ChÝnh v× vËy: Nhµ n­íc cÇn ph¶i hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ ®¶m b¶o tÝnh ®Þnh h­íng, ®ång bé. Ngµy cµng hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ së h¹ tÇng, khoa häc c«ng nghÖ ®Ó t¹o ra mét nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cho ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Gióp ®ì c¸c doanh nghiÖp trong c«ng t¸c ®èi ngo¹i, t×m thÞ tr­êng ®Ó gióp ®ì sù vòng m¹nh cña kinh tÕ néi ®Þa trong xu h­íng héi nhËp ngµy nay. Nhµ n­íc ph¶i ph¸t huy tèt vai trß träng t©m trong mèi quan hÖ ch©n kiÒng: Doanh nghiÖp – Nhµ n­íc – D©n c­. §Ó cã thÓ ph¸t huy tèt thÕ m¹nh kinh tÕ cña ®Êt n­íc, b¶o vÖ kinh tÕ néi ®Þa. b. ChÝnh trÞ: Trong thêi gian qua trªn thÕ giíi ngµy cµng cã nhiÒu sù biÕn ®éng trªn tÊt c¶ c¸c mÆt lµm ¶nh h­ëng ®Õn nÒn chÝnh trÞ cña thÕ giíi vµ khuc vùc. §èi víi chóng ta, tuy chiÕn tranh ®· lïi xa nh­ng nh÷ng mèi hiÓm ho¹ ®e do¹ ®Õn t×nh h×nh chÝnh trÞ ®ang cßn r×nh rËp kh«ng nh÷ng c¶ bªn trong mµ c¶ bªn ngoµi, c¸c quèc n¹n mµ ®¹i héi ®ang IX ®· x¸c ®Þnh ngµy thay ®æi theo chiÒu h­íng phøc t¹p. ChÝnh vÞ vËy ®Ó æn ®Þnh t×nh h×nh chÝnh trÞ trong n­íc, ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn æn ®Þnh kinh tÕ, sù an t©m cña c¸c nhµ ®Çu t­ trong vµ ngoµi n­íc, Nhµ n­íc cÇn ph¶i ®Êu tranh gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò ®ang cßn tån t¹i mét c¸ch,kiªn quyÕt, th­êng xuyªn, vµ cã hiÖu qu¶: Quan liªu tham nhòng, diÔn biÕn hoµ b×nh, chÖch h­íng Chñ nghÜa x· héi vµ ngµy cµng tôt hËu xa vÒ kinh tÕ. c. V¨n ho¸ - x· héi. “X©y dùng mét nÒn v¨n ho¸ tiªn tiÕn, ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n téc” vµ “ ®ãn luång giã m¸t ng¨n chÆn giã ®éc” NÒn v¨n ho¸ lµ c¸i ®Ó ph©n biÖt d©n téc nµy cµ d©n téc kh¸c chÝnh v× vËy chóng ta ph¶i lu«n g×n gi÷ vµ ph¸t triÓn nã th«ng qua viÖc lo¹i bá nh÷ng phong tôc tËp qu¸n l¹c hËu, ph¸t huy, ph¸t triÓn nh÷ng thãi quen tËp qu¸n tèt ®Ó t¹o nªn mét d©n téc “lµnh, m¹nh” Quan t©m ®Õn c«ng t¸c gi¸o dôc ®Ó cã thÓ t¹o ra nh÷ng con ng­ßi hiÖn ®¹i trong nÒn kinh tÕ tri thøc hiÖn nay. d. M«i tr­êng ph¸p lÝ Hoµn thiÖn m«i tr­êng ph¸p lÝ, tr¸nh sù chång chÐo gi÷a c¸c v¨n b¶n, quy ®Þnh vµ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh thùc hiÖn ®óng ®¾n t¹i c¸c cÊp c¬ s¶o th«ng qua kiÓm tra, h­íng dÉn ®Çy ®ñ, kÞp thêi. MÆt kh¸c mét m«i tr­êng ph¸p lÝ æn ®Þnh sÏ kÝch thÝch sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ chÝnh v× vËy nhµ n­íc cÇn n©ng cao chÊt l­îng cña c¸c bé luËt, quy ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o hiÖu lùc trong l©u dµi, tr¸nh sù thay ®æi th­êng xuyªn g©y nªn sù x¸o trén trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh còng nh­ ®êi sèng. 3.3.2. KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng Nhµ n­íc. TiÕp tôc hoµn thiÖn hÖ thèng c¸c quy ph¹m ph¸p luËt ®iÒu chØnh vÜ m« hÖ thèng ng©n hµng ho¹t ®éng mét c¸ch hiÖu qu¶, an toµn. Ph¸t huy tèt vai trß ®iÒu chØnh mèi quan hÖ c©n b¨ng, thóc ®Èy gi÷a thÞ tr­êng hµng ho¸ vµ thÞ tr­êng tiÒn tÖ. T­ vÊn tèt cho chÝnh phñ trong viÖc ban hµnh c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ. Hç trî c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i trong c¸c ho¹t ®«ng cña m×nh. Mét yªu cÇu cÊp thiÕt hiÖn nay lµ ph¶i t¹o ra mét thÞ tr­êng tµi chÝnh mang tÝnh hÖ thèng cã sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i, tr¸nh t×nh tr¹ng mÖnh ai ng­êi nÊy ch¹y nh­ hiÖn nay. §Ó cã sù thèng nhÊt trong ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i ®¶m b¶o tiÕt kiÖm tèi ®a nguån lùc nh­ng mang l¹i hiÖu qu¶ cao nhÊt trong xu h­íng s¾p ph¶i ®èi ®Çu víi c¸c ng©n hµng th­¬ng m¹i n­íc ngo¹i trong thêi gian tíi. 3.3.3 KiÕn nghÞ víi Ng©n hµng TMCP B¾c ¸. a.§èi víi ng©n hµng TMCP B¾c ¸: Th­êng xuyªn quan t©m ®Õn viÖc kiÓm tra gi¸m s¸t hÖ thèng c¸c chi nh¸nh trùc thuéc, ph¸t huy vai trß lµ trung t©m ®iÒu chØnh vµ lµ cÇu nèi gi÷a c¸c chi nh¸nh trong hÖ thèng vµ gi÷a hÖ thèng víi c¸c ng©n hµng kh¸c vµ Ng©n hµng Nhµ n­íc nh»m ®¶m b¶o hÖ thèng ho¹t ®éng mét c¸ch nhÞp nhµng, thèng nhÊt vµ mang l¹i hiÖu qu¶ cao. b.§èi víi ng©n hµng TMCP B¾c ¸ - Chi nh¸nh 57A Phan Chu Trinh – Hµ Néi. §Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh nãi chung vµ ch©t l­îng tÝn dông nãi riªng ng©n hµng cÇn ph¶i thùc hiÖn tèt c¸c biÖn ph¸p mét c¸ch th­êng xuyªn, cã träng t©m träng ®iÓm vµ linh ho¹t. Kªt luËn: Nh­ vËy qua ®©y ta thÊy ho¹t ®éng tÝn dông ®ãng vai trß kh«ng chØ rÊt quan träng ®èi víi b¶n th©n ng©n hµng mµ nã cßn cã t¸c dông rÊt to lín ®èi víi nÒn kinh tÕ. ChÝnh v× vËy viÖc kh«ng ngõng më réng quy m«, n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông lµ nhiÖm vô th­êng xuyªn cña kh«ng chØ ®èi víi b¶n th©n hµng hµng mµ cßn ®èi víi toµn thÓ c¸c doanh nghiÖpm, c¸c c¸c nh©n vµ cña c¶ c¸c c¬ quan chøc n¨ng ®Ó ®¶m b¶o cho nÒn kinh tÕ chóng ta ph¸t triÓn nhanh, m¹nh vµ ®óng ®Þnh h­íng Chñ nghÜa X· héi. Tuy nhiªn ®èi víi hÖ thèng ng©n hµng nãi chung vµ ng©n hµng TMCP B¾c ¸ nãi rªng viÖc n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông ®ang gÆp nhiÒu khã kh¨n tr­íc m¾t vµ l©u dµi do c¶ nguyªn nh©n chñ quan vµ kh¸ch quan nh­ ®· ph©n tÝch ë trªn. ChÝnh v× vËy trong luËn v¨n cña m×nh, qua viÖc nghiªn cøu vµ ph©n tÝch, em ®­a ra nh÷ng gi¶i ph¸p nh»m mét phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng mÆt tån t¹i vµ n©ng cao chÊt l­îng tÝn dông nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ . Nh­ng do tr×nh ®é vµ kiÕn thøc cã h¹n nªn gi¶i ph¸p ®­a ra còng nh­ kiÕn nghÞ thùc hiÖn ch¾c ch¾n cßn nhiÒu h¹n chÕ. Em rÊt mong nhËn ®­îc sù ®¸nh gi¸, gãp ý cña thÇy c« ®èi víi kho¸ luËn ®Ó cã thÓ n©ng cao chÊt l­îng nghiªn cøu sau nay cña m×nh. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o PGS.TS Ph¹m Ngäc Phong cïng c¸c thÇy c« trong khoa nghiÖp vô kinh doanh Ng©n hµng vµ Ng©n hµng TMCP B¾c ¸ ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho em hoµn thµnh luËn v¨n nµy. ._.